tenses verb

1

The present simple tense

\ Жирийн одоо цаг \

Энэ цагийн ерєнхий хэлбэр нь их энгийн, єєрєєр хэлбэл Verb байдаг.

Æèðèéí îäîî öàãò ¿éë ¿ã I, you, we, they ãýñýí áèå¿äýä ¿éë ¿ãèéí ¿íäýñòýé

òîõèðíî.

I, you, we, they like coffee.

He, she, it likes coffee.

I, you, we, they do not like coffee.

He, she, it does not like coffee.

Do I, you, we, they like coffee?

Does he, she, it like coffee?

Энэ цагт їйл їг нь „‟s‟‟-г авна. Гэхдээ I, you, we, they биеїдэд „‟s‟‟ авахгїй.

He, she, it áèå¿äýä ¿éë ¿ãèéí ¿íäñýíä –s, -es òºãñãºë çàëãàæ æèðèéí îäîî öàãèéã

¿¿ñãýíý.

Жирийн одоо цаг їїсгэхэд доорх бичлэгийн дїрэм баримтална.

1. Эгшгээр тєгссєн їгэнд шууд залгана. Ж.нь: abides,lades, negates,гэх

мэт. Харин „y‟-н ємнє гийгїїлэгч байвал „y‟ нь „I‟ болж хувирах ба „es‟

тєгсгєл залгана. Ж.нь: lies,carries,studies.

2. Гийгїїлэгчээр тєгссєн їгэнд:

Enters,works,happens,hurts гэх мэт.

3. „’es’’ тєгсгєлийг дараах тєгсгєлтэй їгэнд залгана.

-ss- dresses,passes

-ch- teaches,reaches

-sh- rushes,washes

-tch- watches,catches

-x- taxes,mixes

-o- goes,does.

* Жирийн одоо цагийн хэрэглээ:

1.Байнгын шинжийг илэрхийлнэ. Ж.нь:

The cows bleats.- ¿õýð ìººðäºã.

The lions roars.- àðñëàí àðõèðäàã.

2.Байнга давтагдаж байдаг їйл явдлыг илэрхийлнэ. – даг гэж орчуулагддаг.

Ж.нь:

I wake up at 7 o‟clock every morning.-Áè ºãëºº áîëãîí 7 öàãò áîñäîã.

He drinks a cup of boiled milk everyday.-Òýð ýðýãòýé ºäºð áîëãîí àÿãà ñ¿¿

óóäàã

www.zaluu.comwww.zaluu.com

2

We often see a movie in Tengis cinema.-Áèä íàð áàéíãà òýíãèñ êèíî òåàòðò êèíî

¿çäýã

3.Ямар нэгэн хєтєлбєр,цагийн хуваарийн тухай єгїїлэхэд ирээдїй цагийн

утгаар хэрэглэнэ. Ж.нь:

What time does a meeting begin?

The aircraft leaves Ulaanbaatar at 4.30 p.m and arrives in Berlin at 8.00 p.m.

4.Уран зохиолд болж єнгєрч буй їйл явдлыг тайлбарлан єгїїлэхэд

хэрэглэнэ. Ж.нь:

Britney: wait for me here until I come back.

Kevin: shall we go now?

Britney: of course, we‟ll go right now.

5.Цаг заасан байц гишїїн єгїїлбэр бїхий ХНЄ-н гишїїн єгїїлбэрт


I‟ll sleep when she goes.

As soon as Tom comes back we shall begin our meeting.

6.Нєхцєл заасан байц гишїїн єгїїлбэрт хэрэглэнэ. Ж.нь:

If father gives me lot of money, I‟ll buy this Nissan Z350.

If you kiss me now, I‟ll say „I Love You‟.

Жирийн одоо цагт асуух їгїйсгэх єгїїлбэрийг do, does туслах їйл їгийн

тусламжтайгаар їїсгэнэ.

We don‟t drink a alcohol drink.

He doesn‟t go Friday party.

Does him boy friend listen to hard rock music?

What do you do?

* Англи хэлэнд 3-н тєрлийн асуух єгїїлбэр байдаг.

Тусгай асуулт \ special \ What?, who?, when?, why?, which?, what time?,

where?, how long?, how many? гэх мэт.

Ерєнхий асуулт \ general \ Do?, Does?

Ялгах асуулт \ disjunctive \ „‟Or‟‟ Хоѐр юмны аль нь болохыг ялгаж

мэдэх зорилгоор асуух єгїїлбэрийг ялгах асуулт гэнэ.

Жирийн одоо цагт дараах їйл хавсрал нэлээд их хэрэглэдэг.

Always -ямагт дандаа 100%


3

Usually -ихэвчлэн 85%

Often -голдуу 70-80%

Sometimes -заримдаа 50%

Seldom -хааяа нэг, ховорхон 10%

Rarely -ховор, цєєхєн 5%

Occasionally -хааяа, їе їе 3%

Never -хэзээ ч їгїй 0%

Past simple tense

\ Жирийн єнгєрсєн цаг \

Їйл їгийн їндсэнд тєгсгєл залгаж эсвэл їйл їг хувирч жирийн єнгєрсєн цагийг

їїсгэдэг. Єєрєєр хэлбэл їйл їгэнд –„‟ed‟‟ тєгсгєл залгаж їїсгэх ба дїрмийн бус

їйл їг нь їндсээрээ хувирна. „‟ed‟‟ тєгсгєлийг залгахад дараах бичлэгийн дїрэм

баримтална.

1. Хэрэв їйл їг „e‟ эгшгээр тєгссєн байвал „‟ed‟‟ залгахад „e‟ нь гээгдэнэ.

Ж.нь: to want+ed=wanted, to listen+ed=listened

2. Їгийн эцсийн „‟y‟‟-н ємнє гийгїїлэгч байвал „‟I‟‟ болж хувирна. Ж.нь:

majority+ed=majoritied, marry+ed=married

3. Їгийн эцсийн дан гийгїїлэгчийн ємнє богино эгшиг байвал эцсийн

гийгїїлэгчийг давхар бичнэ. Ж.нь: drop+ed=dropped, ban+ed=banned

4. Бусад тохиолдолд „‟ed‟‟-г шууд залгаж бичнэ. Ж.нь: walked, cleaved,

talked, played

Çºâ áèø ¿éë ¿ãñýýñ æèðèéí ºíãºðñºí öàã õýä õýäýí ÿíçààð ¿¿ñíý. /Ä¿ðýìò áóñ

¿éë ¿ã/:

1. ¯íäýñ ººð÷ëºãäºæ ¿¿ñäýã ¿éë ¿ãñ íü:

Fall-fell-fallen, mistake-mistook-mistaken, drink-drank-drunk

2. Ýöñèéí ãèéã¿¿ëýã÷ íü ñîëèãääîã ¿éë ¿ãñ:

Make-made-made, build-built-built

3. “t” тєгсгєл залгаж їїсдэг їйл їгс:

Dream-dreamt-dreamt, learn-learnt-learnt, send-sent-sent

4. ªºð÷ëºãääºãã¿é íýãýí õýâýýð áè÷èãääýã ¿éë ¿ãñ:

cut-cut-cut, hurt-hurt-hurt, read-read-read


4

5. ¯íäñýí îíöãîé õýëáýðèéí ¿éë ¿ãñ:

Do-did-done, go-went-gone, be-was-been

Жирийн єнгєрсєн цагийн ерєнхий хэлбэр нь:

I went to school.

You worked very hard.

She did not go with me.

We did not work yesterday.

Did you go to London?

Did they work at home?

* Жирийн єнгєрсєн цагийг дараах тохиолдолд хэрэглэнэ.

1.Нэг удаа болоод єнгєрсєн їйл явдлыг илэрхийлнэ. – сан гэж

орчуулагддаг. Ж.нь:

I walked at 7 o‟clock last morning.

We often saw a movie in Tengis cinema.

3 days ago he passed his examination in English.

2.Хэд хэдэн їйл явдал дараалан болж єнгєрєхєд хэрэглэнэ. Ж.нь:

She opened the door, sat down on the chair and saw a soap opera

Хоѐр їйл їг нэг дор орвол „‟to‟‟ авна.

She took a book opened it and began to read it.

3.Єнгєрсєн цагт давтагдаж байсан їйл явдлыг илэрхийлнэ. Монгол хэлэнд

–даг, байсан, байв, байлаа гэх мэтээр орчуулна. Ж.нь:

When I was child, I wanted to become a singer

One years ago Tom‟s mother worked in a bank.

4.Цаг заасан байц гишїїн єгїїлбэр бїхий ХНЄ-н гишїїн єгїїлбэрт

хэрэглэгдэнэ. Ж.нь:

When I entered the room, some people were listening to music.

When I got there, all the people gone.

5.Хїсэн болзох тєлєвт буй ХНЄ-н гишїїн єгїїлбэрт хэрэглэгдэнэ. Ж.нь:

If I worked, I would have more money.

If he had car, he would go to countryside.

6.It‟s time someone did something – гэсэн хэллэгт хэрэглэгдэнэ. Ж.нь:

It is time we went home-бид гэртээ харих цаг болж.

I think it is time the government did something about taxes-засгийн газар албан

татварын талаар ямар нэгэн зїйл хийх цаг болсон гэж би бодож байна.


5

7.Шууд хэлсэн їгийг хожим дам болгож ярихдаа шууд їг нь жирийн одоо цагт

байсан бол дам їг болгохдоо жирийн єнгєрсєн цагийг хэрэглэнэ. Ж.нь:

That girl told me that she lived with her parents.

His brother told me that he worked in a hospital.

Future simple tense

\ Жирийн ирээдїй цаг \

Жирийн ирээдїй цагийг їйл їгийн ємнє „‟shall‟‟, „‟will‟‟ туслах їйл їгсийг

залгаж їїсгэнэ. Монгол хэлэнд ихэвчлэн –на гэж орчуулагдана.

Жирийн ирээдїй цагийн ерєнхий хэлбэр нь:

I will open the door.

You will finish before me.

She will not be at school tomorrow.

We will not leave yet.

Will you arrive on time?

Will they want dinner?

Жирийн ирээдїй цагийг дараах тохиолдолд хэрэглэдэг.

1.Ирээдїйд нэг удаа болж єнгєрєх їйл явдлыг илэрхийлэхэд хэрэглэнэ. Ж.нь:

Tomorrow we shall visit the museum.

He will graduate from the institute in 2 years.

Next week I will go to Japan.

He will take his examination in Maths on Tuesday.

Tom will phone me at 4 o‟clock.

One of these days he will go to Paris.

2.Ирээдїйд давтагдах їйл явдлыг болон байнгын шинжийг илэрхийлнэ. Ж.нь:

Jane will go in for free style wrestling every Monday.

Every year we shall celebrate this unforgettable day.

He will work in the evenings until the first of May.

3.Ирээдїйд дараалан болох їйл явдлыг тоочиход хэрэглэнэ. Ж.нь:

I‟ll go home, take my clothes and come back.

I‟ll wash my dishes, do homework and sleep.

* Їгїйсгэх хэлбэр:

Will+not=won‟t

Shall+not=shan‟t Ж.нь:


6

She won‟t go to work tomorrow.

They won‟t come before dinner.

I shall not be a teacher.

We shan‟t take part in the competition.

Won‟t you come to the lesson tomorrow? – гэх мэт.

Энэ цагт мєн адил тусгай, ерєнхий, ялгах асуултыг хэрэглэнэ. Ж.нь:

Тусгай асуулт:

What time will you phone me?

Where will you work after graduation?

Whom will you go with?

Ерєнхий асуулт:

Will she write diploma paper next year?

Will your dad get his salary next week?

Will you go out?

Ялгах асуулт:

Will he go to the evening course or the extramural course?

Will you take a written paper or an oral exam in English?

Present continuous tense

\ Одоо їргэлжилж байгаа цаг \

Їйл явдал дуусаагїй їргэлжилж байх болно. Монгол хэлэнд –ж байна гэж

орчуулагддаг. Ерєнхийд нь томъѐолбол:

To be + verb + \ing\ юм.

Їйл їгийн їндсэнд –„ing‟ тєгсгєл залгахад дараах бичлэгийн дїрэм баримтална.

1. Їгийн эцсийн „‟e‟‟ гээгдэнэ. Ж.нь: take+ing=taking, serve+ing=serving

2. Їгийн эцсийн дан гийгїїлэгчийн ємнєх богино эгшгийг хадгалахын

тулд эцсийн гийгїїлэгчийг давхарлаж бичнэ. Ж.нь: put+ing=putting,

run+ing=running, swim+ing=swimming

3. „‟ie‟‟ эгшгийн нийлэмжээр тєгссєн бол „‟ie‟‟ нь „‟y‟‟ болно. Ж.нь:

tie+ing=tying, lie+ing=lying

4. Бусад тохиолдолд шууд залгана. Ж.нь: seeing, going, wearing, teaching,

collecting


7

Энэ цагийн ерєнхий хэлбэр нь:

I am speaking to you.

You are reading this.

She is not staying in London.

We are not playing football.

Is he watching TV?

Are they waiting for John?

Энэ цагийг дараах тохиолдолд хэрэглэнэ.

1.Єгїїлэгч этгээдийн ярьж буй хоромтой давхцан їргэлжилж буй їйл явдлыг

илэрхийлнэ. Ж.нь:

I am cooking dinner.

She is playing outside.

He is dancing at the moment.

They are going to school.

2.Одоо цагтаа багтаж харьцангуй удаан хугацаанд їргэлжилж буй їйл явдлыг


This week we are reading „‟Words‟‟ by Temuujin.

This year he is learning French.

This month I am working in the garden.

3.Ойрын ирээдїйд болох їйл явдлыг илэрхийлнэ. Ж.нь:

I am going to the Howd aimag tomorrow.

My sister is coming from the country tonight.

We are meeting at the airport.

4.Єєрчлєгдєн хувирсаар буй їйл явдлыг илэрхийлж болно. Ж.нь:

The number of people without jobs is increasing.

The population of the world is rising very fast.

5.Ямар нэг їед тохиолдож болох байдлыг илэрхийлж болно. Ж.нь:

I wear my glasses when I am reading.

Tom listens to the music when he is doing his homework/

6.Уурлаж, уцаарлах байдлыг илэрхийлж болно. Энэ тохиолдолд always, forever,

constantly, continually зэрэг їгс хэрэглэгддэг. Ж.нь:

The man next door is always drinking vodka.

She is constantly coming in late at the night and disturbing everyone.

Continuous- т хувирдаггїй їгс:


8

Хэсэг бїлэг їгс тухайлбал мэдрэхїй \sense\, ойлгоц \perception\, оюуны їйл

ажиллагаа\mental activity\ зэргийг илэрхийлсэн їгс одоо їргэлжлэх цагт

хувирдаггїй. Энэ тохиолдодд жирийн одоо цаг хэрэглэнэ. Ж.нь:

Do you understand

what he is talking

about?

I like this bracelet.

I think Tom will

come in time.

Бодож сэтгэх

гэсэн утгаар think гэдэг їг энэ цагт хувирч болно.

What are you thinking about?

Хувирахгїй їгийн жагсаалт:

To want - хїсэх

To like - дуртай

To wish - хїсэх

To love - хайрлах, хїсэх

To feel - мэдрэх

To see – харах, ойлгох

To hear - сонсох

To seem – санагдах, бодогдох

To think - бодох

To realize – ухамсарлах, ойлгох

To understand - ойлгох

To remember - санах

To forget - мартах

To recognize – таних, мэдэх

To believe - итгэх

To mean – утгатай байх

To suppose – таамаглах, бодох

To hate – їзэн ядах

To need – хэрэгтэй болох

Past continuous tense

\Єнгєрсєнд їргэлжилж байгаа цаг\

Монгол хэлэнд ихэвчлэн –ж байсан гэж орчуулагддаг. Ерєнхий хэлбэр нь:

Was, were+verb+ing.

I / He / She was

cooking.

You/We/They were cooking.

I / He / She was not cooking.

You/We/They were

Was I / he / she

cooking?

Were you/we/they cooking?


9


1.Єнгєрсєн тодорхой нэг цагт їргэлжилж байсан їйл явдлыг илэрхийлнэ. Їїнд

їйл явдлын эхлэл ба тєгсгєл нь мэдэгдэхгїй буюу бїрэн дуусаагїй байдаг.

Ж.нь:

I was doing me homework at 9 o‟clock yesterday evening.

We were preparing for the examination at this time yesterday.

At half past six John was having dinner.

2.Нэг богино їйл явдал болж єнгєрєх тэр їед їргэлжилж байсан їйл явдлыг

илэрхийлнэ. Энэ тохиололд цаг заасан байц гишїїн єгїїлбэр бїхий хавсарсан

нийлмэл єгїїлбэр хэрэглэгдэх бєгєєд гишїїн єгїїлбэр нь жирийн єнгєрсєн

цагт байна. Ж.нь:

When mother came in, we were cooking dinner.

I was having a bath when the telephone rang.

When the guests came, the children were playing outside.

3.Єнгєрсєн їйл явдлыг дїрслэн їзїїлэхдээ уг їйл явдлыг дараагийн їйл

явдлуудын дэвсгэр болгон єгїїлэхэд хэрэглэнэ. Ж.нь:

It was a dreadful evening. The snow was falling heavily, the wind was blowing and

the trees were shaking strongly. – Айдас тєрїїлсэн орой байлаа. Цас лавсан орж,

салхи їлээн, модод хїчтэй найгаж байлаа.

4.Єнгєрсєн цагт удаан алгуур болж байсан їйл явдлыг илэрхийлнэ. Ж.нь:

The sun was rising.

She boiled some tea while the roast meat was cooling.

5.Хоѐр буюу хэд хэдэн їйл явдал нэгэн зэрэг болж байсныг илэрхийлж болно.

Ж.нь:

At this time yesterday we were staying at home and everybody was doing something.

Father was repairing my watch, mother was cooking lunch in the kitchen and I was

washing all the dishes.

6.Мєн all day yesterday \ єчигдєр єдєржингєє \, all day long \ бїхэл єдрийн турш

\, the whole morning \єглєєжингєє \ гэх мэт їгстэй хэрэглэгдэж болно. Ж.нь:

They were playing on the riverside all day yesterday.

Jane was watching TV all day long.

Future continuous tense

\ Ирээдїйд їргэлжлэх цаг \


10

Энэ цаг нь монгол хэлэнд ихэвчлэн –аад байж байх болно гэж орчуулагддаг.

Энэ цагийг томъѐолбол:

Shall, Will + be Verb(ing)

I will be working at 10am.

You will be lying

on a beach

tomorrow.

She will not be using the car.

We will not be having dinner at home.

Will you be playing football?

Will they be watching TV?


1.Ирээдїйд тодорхой нэгэн цагт їргэлжилж байх їйл явдлыг илэрхийлнэ. Ж.нь:

I‟ll be taking my examination at this time tomorrow.

They will be celebrating Ann‟s birthday at 8 o‟clock tomorrow evening.

At 3 o‟clock I‟ll be doing my home task.

2.Ирээдїйд нэг богино їйл явдал болж єнгєрєх їед їргэлжилж байх їйл явдлыг


When you come to see me tonight, I‟ll be translating your topics.

When you phone her, she will be working in her office.

3.Тодорхой цаг хугацаагїй боловч ирээдїйд болох їйл явцыг єгїїлэхийг хїссэн

тохиолдолд хэрэглэгдэж болно. Ж.нь:

Next Friday you will be flying to Paris.

We will be working in a fast food restaurant next week.

Present perfect tense

\ Одоо тєгссєн цаг \

Тєгсєх цагийн бїлгийн хамгийн гол ерєнхий шинж нь їйл явдлын їр дїн

байдаг. Энэ цагт їйл їг нь нєхцєлт їйл їгийн 2-р хэлбэр буюу їйл їгийн 3-

дахь хэлбэрт хувирдаг. Ж.нь: go-went-gone юм. Томъѐолбол:

Have, has+verb.P(II)

Энэ цаг нь монгол хэлэнд –чихаж гэж орчуулагддаг.

I have seen Jane

You have eaten mine.

She has not been to Rome.

We have not played football.

Have you finished?


11

Have they done it?


1.Дєнгєж сая болж єнгєрсєн їйл явдлыг илэрхийлнэ. Ж.нь:

We have washed our clothes.

He has gone!

John has come back.

2.Їйл явдлын їр дїнг илэрхийлнэ. Ж.нь:

Jim has learned about 2 thousand French words so far.

I have read 20 pages so far.

3.Аль эрт эхэлсэн боловч одоо болтол їргэлжилж буй їйл явдлыг илэрхийлнэ.

Энэ тохиолдолд since,for угтварыг хэрэглэдэг. Ж.нь:

We have lived in UB for 20 years.

Tom has smoked since his childhood.

4.Їйл явдлын їр дїнг илэрхийлэхдээ ямар їйл явдал болсноос хойш болохыг нь

тодорхойлон хэлж болно. Энэ тохиолдолд цаг заасан гишїїн єгїїлбэр бїхий

ХНЄ хэрэглэгдэх бєгєєд гишїїн єгїїлбэр нь жирийн єнгєрсєн цагт байна.

Ж.нь:

They have built 3 big houses since they came her.

My brother has played in 2 films since he left school.

5.Today, this morning\ afternoon, evening, week, month, year, semester, season \

зэрэг їгстэй хамт хэрэглэгдэж їйл явдлын їр дїнг заана. Ингэхдээ тухайн цаг

хугацаандаа багтаж ярих тохиолдолд одоо тєгссєн цаг хэрэглэгдэнэ. Ж.нь:

I have sold 20 T-shirts this morning.

This month we have read 2 English books.

6.Ever, never гэсэн цаг заасан їйл хавсралтай хэрэглэгдэж хїн амьдралдаа ямар

нэгэн зїйлийг хийж їзсэн эсэх тухай єгїїлдэг. Ж.нь:

Have ever ridden a horse?

Has your sister ever been to Beijing?

7.Always ямагт, just дєнгєж сая, already аль хэдийн, recently саяхан, often байнга,

lately сїїлийн їед, yet хараахан їгїй гэх зэрэг їгстэй хамт хэрэглэгддэг. Ж.нь:

We have always lived here.

He has already done his work.

I have seen him recently.

Yet нь ихэвчлэн їгїйсгэх єгїїлбэрт ордог.


12

The meeting hasn‟t begun yet.

They haven‟t finished the work yet.

Тєгссєн цагийн бїлгийн гол асуулт нь How many? How much? юм.

How many books have you read?

How much money have you spent since September?

Past perfect tense

\ Єнгєрєн тєгссєн цаг \

Энэ цаг монгол хэлэнд – чихсан байсан гэж орчуулагддаг. Ерєнхий хэлбэр нь:

Had + P(II)

I had finished my work.

You had stopped before me.

She had not gone to school.

We had not left.

Had you arrived?

Had they eaten dinner?

Єнгєрєн тєгссєн цагийг дараах тохиолдолд хэрэглэнэ.

1.Тодорхой нэг цаг мєч гэхэд болж єнгєрчхєєд байсан їйл явдлыг илэрхийлнэ.

Цаг хугацаа заасан їгийн ємнє „‟by‟‟ угтвар хэрэглэнэ. Ж.нь:

They had finished their work by 6o‟clock.

I had passed all the examinations by the end of May.

Julia had read 3 books by the first of September.

2.Нэг богино їйл явдал болж єнгєрєхєд тїїнээс ємнє болчихоод байсан їйл

явдлыг илэрхийлнэ. Энэ тохиолдолд цаг заасан байц гишїїн єгїїлбэр бїхий

ХНЄ хэрэглэгдэх бєгєєд гол єгїїлбэр нь єнгєрєн тєгссєн цагт гишїїн єгїїлбэр

нь жирийн єнгєрсєн цагт байна. Ж.нь:

When I got the station, the train had left.

By the time I met you in the street, I had felt ill.

All the people had slept when Tom came.

3.Хоѐр їйл явдал дараалан болж єнгєрєхєд эхний їйл явдлыг єнгєрєн тєгссєн

цагаар дараагийн їйл явдлыг жирийн єнгєрсєн цагаар илэрхийлнэ. Энэ їед їйл

явдлын дэс дараалал чухал байдаг. Ж.нь:

He had opened the window before he switched on the TV.


13

He went out after he had done his homework..

Хэрэв їйл явдал дуусмагц дараагийн їйл явдал маш хоромхон зуур залган

єнгєрвєл гол ба гишїїн єгїїлбэрт аль алинд нь жирийн єнгєрсєн цагийг


As soon as she had received a letter, she replied it.

As soon as he entered his room, he threw his shirt on the bed.

4.Нэг їйл явдал болоход тїїнээс ємнє уг явдал болж байгаагїй болохыг


Last month we flew to Spain. My uncle was very nervous because he had never flown

by plane before.

5.Єнгєрєн тєгссєн цагтай хамт always, for several days хэдэн єдрийн турш, for 20

years 20 жилийн турш гэх мэт хэллэг хэрэглэгдэж нэг їйл явдал болж

єнгєрєхєєс ємнє єєр нэг їйл явдал болж эхлээд уг їйл явдлыг хїртэл

їргэлжилсэн болохыг илэрхийлж болно. Ж.нь:

He had always wanted to visit America, so his father took him there last summer.

6.Одоо тєгссєн цагт хэрэглэгддэг just, already зэрэг їгс мєн єнгєрєн тєгссєн

цагт хэрэглэгдэнэ. Ж.нь:

I had just got up when Jim phoned.

At the age of 10 that girl had already written and spoken Germany.

7.Нэг їйл явдал эсвэл ямар нэг тодорхой хугацаа хїртэл єєр нэг їйл явдал болж

амжаагїй болохыг илэрхийлж болно. Энэ тохиолдолд їгїйсгэх єгїїлбэр


They hadn‟t reached the place at 6 o‟clock.

He had not yet got on the train when it started off.

8.Шууд хэлсэн їгийг хожим дам маягтай ярихад шууд їг нь жирийн єнгєрсєн

цагт юмуу одоо тєгссєн цагт байвал дам ярианд єнгєрєн тєгссєн цагийг


My granddad said that he had known your granddad since his childhood.

Thomas told me that her sister had worked at the factory.

Future perfect tense

\ Ирээдїйд тєгсєх цаг \

Энэ цаг нь монгол хэлэнд орчуулагдахдаа – чихаад байж байна, - чихсан байна

гэж орчуулагддаг. Томъѐолбол:

Shall, will have + P(II)


14

I will have finished by 10am.

You will have forgotten me by then.

She will not have gone to school.

We will not have left.

Will you have arrived?

Will they have received it?

Ирээдїйд тєгсєх цагийг дараах тохиолдолд хэрэглэнэ.

1.Ирээдїйд тодорхой нэг цаг хугацаа гэхэд болж єнгєрчихєєд байх їйл явдлыг


The children will have come back from the circus by 6 o‟clock.

We shall have passed all the examinations by the end of July.

2.Ирээдїйд нэг їйл явдал болоход тїїнээс ємнє болж єнгєрчихєєд байх їйл

явдлыг илэрхийлнэ. Энд цаг заасан гишїїн єгїїлбэр бїхий ХНЄ хэрэглэгдэх

бєгєєд гишїїн єгїїлбэр нь жирийн одоо цагт байна. Ж.нь:

I will have translated these topics when you come back.

My dad will have come from his work by the time you phone me.

3.Цаг ба нєхцєл заасан гишїїн єгїїлбэрт ирээдїйд тєгсєх цагийн утгыг

илэрхийлэхэд одоо тєгссєн цаг хэрэглэгдэнэ. Ж.нь:

I‟ll go out after I have cleaned my room.

She will go to the cinema if Jane has came by 6.30.

He will go to Russia as soon as he has passed his exam.

Present perfect continuous tense

\ Одоо тєгсєн їргэлжлэх цаг \

Тєгсєн їргэлжлэх цагийн бїлэг нь їйл явдлын їргэлжлэх хугацааг заах ба

нєгєєтэйгїїр їйл явдал тасралтгїй їргэлжилсээр байх санааг илэрхийлдэг. Энэ

цагийн ерєнхий хэлбэр нь:

Have, has + been+verb(ing)

I have been waiting for one hour.

You have been talking too much.

It has not been raining.

We have not been playing football.

Have you been seeing her?

Have they been doing their homework?


15


1.Єгїїлэгч этгээдийн ярьж буй хормоос ємнє эхэлсэн їйл явдал їргэлжилсээр

ярьж буй хормыг хїртэл болон цаашид ч мєн їргэлжилсээр байж болох санааг

илэрхийлнэ. Монгол хэлэнд –саар гэж орчуулагддаг. Ж.нь:

It has been raining outside.

A man has been standing under the tree.

2.Тухайн їргэлжилсээр буй їйл явдал хэдийд эхэлсэн болохыг тэрчлэн хэдий

хэр хугацаанд їргэлжлэээд байгаа болохыг заана. Їїнд since, for угтварууд


I have been learning English for 2 years.

We have been waiting for our teacher for 20 minutes.

He has been working here since September.

We have been living here since 2004.

3.Їйл явдал єгїїлэгч этгээдийн ярьж буй хором хїртэл їргэлжлээд тєгсч болно.

Тєгсєн їргэлжлэх цагийн бїлэг нь тєгсєх, їргэлжлэх, тєгсєн їргэлжлэх гэсэн

санааг аль алиныг нь агуулсан байдаг. Ж.нь:

There you are! I have been waiting for you for an hour and a half.

4.Єнгєрсєн аль нэг цагт эхлээд харьцангуй удаан хугацаанд їргэлжилж байгаад

єгїїлэгч этгээдийн ярьж буй хормоос ємнєхєн зогссон їйл явдлыг илэрхийлж

болох ба дїрэм ѐсоор тодорхой хугацаанд їргэлжлэх боломж бїхий їйл їгс энд


Bob is coming tired. He has been working hard.

The ground is wet. It has been raining.

5.Continuous бїлэгт хувирдаггїй їгс бий. Тэдгээр їгс нь мєн адил энэ цагт

хувирдаггїй бєгєєд тухайн санааг Perfect цагийн бїлэгт хувиргаж илэрхийлнэ.

Ж.нь:

I have known Tom since 2005.

My brother has been ill since Monday.

John has had bicycle for 3 months.

6.Нэг їйл явдал болж єнгєрснєєс хойш їргэлжилж буй їйл явдлыг илэрхийлнэ.

Дїрэм ѐсоор цаг заасан гишїїн єгїїлбэр бїхий ХНЄ хэрэглэгдэх бєгєєд гол

єгїїлбэр нь одоо тєгсєн їргэлжлэх цагт гишїїн єгїїлбэр нь жирийн єнгєрсєн


I have been working here since I graduated from the institiute.


16

He has been looking after the cattles since he left school.

She has been smoking since she came in.

Past perfect continuous tense

\ Єнгєрєн тєгсєн їргэлжлэх цаг \

Ерєнхийд нь томъѐолбол:

Had been + verb(ing)

I had been working.

You had been playing tennis.

It had not been working well.

We had not been expecting her.

Had you been drinking?

Had they been waiting long?

Єнгєрєн тєгсєн їргэлжлэх цагийг дараах тохиолдолд хэрэглэнэ.

1.Тодорхой нэг цаг хїртэл їйл явдал хэдий хэр хугацаанд їргэлжлээд байсан

болохыг илэрхийлнэ. Ж.нь:

They had been working in the garden for an hour by 2 o‟clock.

He had been working here for 4 years by 1990.

2.Нэг їйл явдал єнгєрєхєд тїїнээс ємнє єєр нэг їйл явдал хэдий хэр хугацаанд

їргэлжлээд байсан болохыг илэрхийлнэ. Энэ тохиолдолд цаг заасан гишїїн

єггїлбэр бїхий ХНЄ хэрэглэгдэх бєгєєд гишїїн єгїїлбэр нь жирийн єнгєрсєн


My father had been working in a bank for 5 years when my brother graduated from

the university.

I had been waiting for Tom for an hour when I realized that I had come on wrong day.

3.Дээрх хоѐр тохиолдлыг харахад

А. Нэг їйл явдал тодорхой нэг цаг юмуу єєр нэг їйл явдал хїртэл їргэлжлээд

дууссан

Б. Эсвэл цаашид ч бас їргэлжилсээр байх санааг илэрхийлж байна. Тэрчлэн нэг

їйл явдал єєр нэг їйл явдал болохын ємнє дуусаад байсан болохыг илэрхийлж

байна. Ж.нь:

I had been studying and decided to take a stroll to clear my mind.


17

He had been working in the laundry for 2 hours, so he didn‟t do anything in the

afternoon.

4.Їйл явдал дахин давтагдсаар байсан болохыг илэрхийлж болно. Ж.нь:

I had been coming to his place by 7 o‟clock in the evening but he didn‟t come home

yet.

He had been trying to telephone her mother all day.

5.Дам їгэнд єнгєрєн їргэлжилсэн ба одоо тєгсєн їргэлжлэх цагт буй шууд

їгийг єнгєрєн тєгсєн їргэлжлэх цагт шилжїїлж хэлдэг. Ж.нь:

He said that they had been cooking dinner when he had come.

Tom said that he had been holding the ladder for half an hour.

Future perfect continuous tense

\ Ирээдїйд тєгсєн їргэлжлэх цаг \

Энэ цагийг томъѐолбол:

Shall, will + have been + verb(ing)

I will have been working for four hours.

You will have been travelling for two days.

She will not have been using the car.

We will not have been waiting long.

Will you have been playing football?

Will they have been watching TV?


1.Ирээдїйд тодорхой нэг цаг \єдєр, сар, жил\ гэхэд тухайн їйл явдал хэдий хэр

хугацаанд їргэлжлээд байхыг илэрхийлнэ. Ж.нь:

The competition will have been lasting for 2 hours by 7 o‟clock.

We will have been practicing at the power station for a week by April.

My uncle have been working as the head of the history department for 3 years by

2000.

2.Ирээдїйд нэг їйл явдал болоход тїїнээс ємнє єєр нэг їйл явдал хэдий хэр

хугацаанд їргэлжлээд байхыг илэрхийлнэ. Ж.нь:


18

I will have been working for 4 years when my brother enters school.

He will have been studying at the graduate school for 3 years by the time his his sister

comes back from Japan.

Дээрх тохиолдолд цаг заасан байц гишїїн єгїїлбэр бїхий ХНЄ

хэрэглэгдэж байгаа бєгєєд гишїїн єгїїлбэр нь жирийн одоо цагт байна.

Мєн їїнээс гадна нєхцєл заасан байц гишїїн єгїїлбэр бїхий ХНЄ

хэрэглэгдэж болно. Ж.нь:

If you come back from Seoul in May, I will have been working in a hospital for 2

months.

If she comes from countryside, he will have been translating her English topics.


tenses verb

Documents