Teoria całościowa

„ogólna teoria socjologiczna, na tyle szeroka, iż obejmie rozległe obszary dokładnie poznanych szczegółów społecznych

zachowań, organizacji i zmian, a która będzie na tyle owocna, że skieruje uwagę badaczy na ogrom problemów związanych

z badaniami empirycznymi.

Przyczyny powstawania

Odróżnienie socjologii od innych nauk

Naśladowanie fizyki i innych nauk ścisłych

Chęć udowodnienia silnej pozycji socjologii

Błędy

Zróżnicowanie wewnętrzne socjologii Brak dobrych fundamentów Błąd założenia historycznej

jednoczesności nauk Nieprawidłowa ocena stanu fizyki Daremna chęć zaspokojenia opinii

publicznej

Teorie średniego zasięgu

Poziom pośredni

Zajmują się pewnymi ograniczonymi aspektami zjawisk społecznych

Stosowane głównie do nadawania kierunku badaniom empirycznym

Np. Teoria względnego upośledzenia

Teorie całościowe aTeorie średniego zasięgu

Aby się rozwijać socjologia musi:

1. Tworzyć teorie specjalne, z których można wyprowadzić hipotezy dające weryfikować się empirycznie

2. Stopniowo budować coraz ogólniejsze schematy pojęciowe, umożliwiające konsolidację poszczególnych grup szczególnych teorii

Proces polaryzacji opinii

Przebieg polaryzacji

Klasyczny konflikt publiczny – atak, kontratak

Walka o prestiż

Stereotypizacja stron

Nasilające się wyobcowanie stron

Poparcie dla teorii średniego zasięgu

Największe wśród socjologów empiryków

Wcześniej praktycznie nie istniało Są to teorie zakorzenione empirycznie Nie są tylko zbiorami danych opisowych,

są zbiorami potwierdzonych hipotez Sorokin, Mack, Pellegrin, Abe, Hyman,

Hilery

Odrzucenie teorii średniego zasięgu

Wymagają małych ambicji intelektualnych

Teorie średniego zasięgu odrzucają zagadnienia makrosocjologiczne

Uznawane przez zwolenników za panaceum

Niski stopień abstrakcyjności

Najważniejsze cechy teorii średniego zasięgu

• Empirycznie potwierdzalne

• Konsolidowane w szerszą sieć

• Na wystarczającym poziomie abstrakcji

• Przełamuje rozróżnienie problemów mikro i makro

• Zgodne z wieloma systemami myśli socjologicznej

• Kontynuacje klasycznych teorii

• Przyznają się do niewiedzy

Paradygmat

Podstawa kodyfikacji poprzednich dokonań w dziedzinie socjologii

Wydobywa na jaw zbiór założeń, pojęć oraz podstawowych pojęć występujących w analizie socjologicznej

Funkcje paradygmatów

1. Funkcja zapisu

2. Zapobiegają tworzeniu hipotez ad hoc

3. Przyczyniają się do kumulatywnego narastania teoretycznych interpretacji

4. Uwrażliwiają na problemy, które inaczej mogłyby zostać pominięte

5. Zbliżają analizę jakościową do logicznych rygorów analizy ilościowej