Pitanja iz predmeta teorije i sistemi sigurnosti

1. Razlozi zbog kojih ne postoji općeprihvaćena definicija sigurnosti?a. Njegova upotreba u svim sferama života i radab. Nedovoljno poznavanje značaja sigurnosti kao ljudske potrebe i kao funkcije državec. Jednostrani pristupi u definiranju pojma sigurnostid. Sigurnost kao dinamička kategorija

2. Na primjeru protesta objasniti zbog čega možemo govoriti o procesima destrukcije sigurnosti?Narušen balans između slobode i sigurnosti, premoć konstruktivnih nad destruktivnim tendencijama i krše se osnovna ljudska prava.

3. Posigurenje?Je proces kojim neka pojava ili pitanje poprima sigurnosni karakter.

4. Definicija sigurnosti (povezati s osiguranjem)?Sigurnost je složena,specifična i dinamicke kategorija kojom se obezbjeđuje poštivanje ljudskih prava i sloboda,odnosno pravi balans između slobode i sigurnosti,i ostvaruje dominacija konstruktivnih nad destruktivnim tendencijama.

5. Podjela sigurnosti prema vrstama?a. Individualnab. Pravnac. Društvena

6. Izvori ugrožavanja?Prirodna, Tehničko-tehnološka, Ekonomska, Politička, Ekološka i Društvena

7. Podjela sigurnosti prema oblicima i dovesti u kontekst s traicionalistima i modernistima?

Modernisti: se zalažu za ekstenziju sigurnosti i na pitanja koja nisu samo vojne prirode a to su:

Prema oblicima razlikujemo:a. Političkub. Ekonomskuc. Socijalnud. Ekološkue. Državnuf. Vojnug. Saobraćajnu i drugo

Tradicionalisti: preferiraju isključivo vojno-odbrambenu sigurnost.

8. Dimenzije pravne sigurnosti?a. Vremensku dimenziju tj. stabilnost pravnih propisa u vremenu.b. sadržajnu dimenziju tj. stabilnost njezine sadržajne usmjerenosti bez obzira na različite

situacije u kojima se takav sadržaj pojavljuje.c. društvenu dimenziju, tj. protegnutost regulacije na sve istovrsne odnose unutar

zajednice.

9. Značaj zakonite uređenosti sigurnosti?Sigurnost je ustavna ,pravna kategorija pa samim tim postoji nužnost regulisanja sigurnosti pravnim propisima države prema tome cilj prava je da održi red i mir u društvu.

10. Definicija nacionalne sigurnosti (unutrašnji i vanjski vid sigurnosti)?

Integralna definicija: Nacionalna sigurnost podrazumijeva fizički opstanak države kroz zaštitu teritorijalnog integriteta i suvereniteta, političku samostalnost sa svim državnim atributima na zaštiti osnovnih ljudskih prava i sloboda i drugih vrijednosti građana, te ostalih vrijednosti društva pred unutrašnjim i vanjskim ugrožavanjem.

a. Pod unutrašnjim aspektom nacionalne sigurnosti podrazumijevamo:1) Nesmetano funkcioniranje društveno-ekonomskog sistema.2) Nesmetano funkcioniranja političkog sistema.3) Očuvanje javnog reda i mira.

b. Pod međunarodnim vidom nacionalne sigurnosti, podrazumijeva se: Zaštita teritorijalnog integriteta i suvereniteta.

11. Elementi nacionalne sigurnosti, (Anžić)?a. Sigurnost nacionalnog okruženjab. Zaštita života ljudic. Zaštita ličnog i drugog interesad. Zaštita temeljnih ljudskih prava i slobodae. Odbrana i uspostava nacionalne sigurnostif. Uređenje temeljnih funkcija državeg. Sigurnost okoline

12. Međunarodna sigurnost (Teorija ravnoteže moći i Realistička teorija)?

Realistička teorija je ta koja u fokus svog interesa stavlja nacionalni interes koji se mora po svaku cijenu štititi svim dopuštenim i ne dopuštenim sredstvima za što joj je potrebna odgovarajuča moć koja se ispoljava kroz primjenu sile.

Teorija ravnoteže moći - Ova teorija ostvaruje balans moči koji predstavlja siguran odnos između država kako bi se na jednostavniji nacin održala sigurnost država.

13. Globalni interesi, globalne prijetnje, koje su?Globalna sigurnost je determinirana postojanjem globalnih prijetnji, s jedne strane i globalnim interesom, s druge stranePod globalnim interesom podrazumijvamo: očuvanje fizičkog integriteta Zemlje i zaštitu prava i potreba čovjeka.Globalne prijetnje možemo definirati kao skup činjenica, okolnosti, posljedica i pojava Globalne prijetnje ugrožavaju globalno, egzistencijalno i esencijalno vitalne funkcije međunarodne, odnosno globalne zajednice.

Globalne prijetnje:- Organizirani kriminal- Terorizam- Proliferacija oružja za masovno uništenje- Tirani- Ekološke prijetnje- Sekte

14. Uzroci nastanka opšte teorije sistema?Znanstveno tehnološki napredak uslovio je potrebu da se uspostavi opšta teorija sistema.

15. Značaj teorije sistema?Je u tome što omogučava integraciju različitih naučnih disciplina uklanjanjem divergencija između više različitih disciplina kako bi se problemima pristupilo sa aspekta zajedništva.

16 Teorije sigurnosti?Interdisciplinovana nauka koja jednim sistemtskim pristupom proučava sistem sigurnosti (policiskih,odbrandbenih i obavještajnih) i omogučava sintezu,analizu i objašnjenje sigurnosnim pojavama.

17 Sigurnosna politika?Sigurnosna politika podrazumjeva kompleks mjera na političkom, ekonomskom, socijalnom, socijalnom, odbrambenom, sigurnosnom i svakom drugom planu koje se implementiraju pomoću sistema sigurnosti, a sve u cilju zaštite unutrašnje i vanjske sigurnosti.

18 Principi sigurnosne politike?1) Princip pravne uređenosti – to podrazumjeva da je sigurnosna politika zasnovana na ustavu i pravnim normama i normama međunarodnog prava2) Princip nedjeljivosti sigurnosti – podrazumjeva da nivo sigurnosti u BiH utiče na sigurnost u okruženju i šire i obrnuto.3) Princip miroljubivosti i partnerstva – podrazumjeva da BiH nema teritorijalnih pretenzija prema susjednim i drugim zemljama i obrnuto, a to za posljedicu ima razvijanje prijateljskih odnosa.

19 Regionalni izazovi za BiH?S obzirom da je BiH dio jugoistočne Evrope, poseban problem s kojim se taj region susreće je nestabilnost nastala kao proizvod tranzicijskih procesa gdje se primarno misli na prelazak na tržišnu ekonomiju, što je rezultiralo ekonomskim zastajenjem.- Prelazak iz jednog sistema u drugi- Prelazak na tržišnu ekonomiju- Geostrateški položaj i pogodno područje za transnacionalni orgganizovani kriminal

20 Podsistemi sistema sigurnosti?Policijski – zadužen za unutrašnju sigurnost države, očuvanje javnog reda, mira i sigurnostiOdbrambeni – Zadužen za zaštitu države od vanjskih faktora.Obavještajni – zadužen za unutrašnju i vanjsku sigurnost.

21 Definicija sigurnosne strategije, sredstva i metodi?Sigurnosna strategija implicira interakciju između trorije, prakse, znanja i vještine kako bi se uspješnom koordinacijom na svim nivoima ostvarili ciljevi sigurnosne politike. Njen značaj je u tome što opredjeljuje metode i sredstva putem kojih će se sigurnosna politika realizirati.

22 Uzroci nastanka obavještajne djelatnosti?Uzroci nastanka obavještajne djelatnosti:Objektivni uzroci: pojava tajne, antagonistički odnosi, ratovi.Subjektivni: minimum psihičkog razvitka čovjeka i kulturni razvoj čovjeka.

23 Osnovna shvatanja o nastanku obavještajne djelatnosti?1) Prirodno svojstvo ljudskog roda.2) Istorijska kategorija.3) Teološko shvatanje.4) Uzroci nastanka obavještajne djelatnosti:Objektivni uzroci: pojava tajne, antagonistički odnosi, ratovi.Subjektivni: minimum psihičkog razvitka čovjeka i kulturni razvoj čovjeka.

24 Značaj Francuske Buržuaske revolucije?Francuska buržoaska revolucija je imala najveći uticaj na razvoj obavještajne službe: srušen je dvorski apsolutizam, čime je srušena ekonomska i politička dominacija plemstva.Moderna obavještajna služba je dakle tekovina buržoaske revolucije i karakterizira je sljedeće:

1) Javlja se kao stalni specijalizirani organ države sa obavještajnom funkcijom.2) Obavještajna djelatnost postaje sve obimnija, a njeni metodi raznovrsniji.3) Obavještajnu službu ne interesiraju samo vojna i politička saznanja već se njen domet širi na ekonomske i druge oblasti.4) Obavještajna služba se počinje baviti mnogim neobavještajnim pitanjima kao što su propaganda, terorizam, državni udari, pučevi itd.

25 Principi u radu obavještajne službe?Sveobuhvatnost u radu, Kontinuitet i intenzitet rada, Rukovođenje i odgovarajuća centralizacija obavještajnog i kontraobavještajnog rada, Relativna autonomnost, Tajnost obavještajnog rada, Operativnost i pravovremenost, Ofanzivnost i infiltracija u radu, Specijalizacija u radu, Kreativnost i orginalost

26 Tajni, prikriveni i legalni metodi u radu obavještajne službe?Tajni - Agenturni metod, Metod infiltracije, Metod tajne primjene tehničkih sredstavaPrikriveni - Metod prikrivenog anketiranja, Metod prikrivenog opserviranja, Metod prikrivenog naučnog istraživanjaLegalni – Metod prikupljanja informacija iz javnih izvora (Internet)

27 Organizaciona struktura obavještajne službe?Pod organizacionom strukturom obavještajnih službi podrazumijevamo njenu unutrašnju organizaciju, odnosno sistem uspostavljenih organizacionih jedinica, raspored poslova shodno utvrđenom djelokrugu rada i sistem veza između organizacionih jedinica.

Uspostavljanje organizacionih jedinica i raspored poslova realizuje se na:a) Horizontalnom nivoub) Vertikalnom nivou

28 Metodi obavještajne službe?Metod obavještajne službe predstavlja skup karakterističnih postupaka i specifičan način prikupljanja obavještajnih podataka koji su u funkciji zaštite osnovnih vrijednosti datog društva.

U naučnoj teoriji iskristalisala se sljedeća klasifikacija metoda obavještajne službe:

Metod tajnog prikupljanja podataka Metod prikrivenog prikupljanja podataka Metod legalnog prikupljanja podataka

29 Definicija sistema sigurnosti?Specifičan složen,dinamičan sistem koji se sastoji od policijskog,odbrandbenog i obavještajnog,koji putem istih osigurava unutarnju i vanjsku sigurnost.

30. Karl Dojč?- Karl Dojč izučavanje političkih sistema temelji na komunikacijskoj teoriji.- Svaki sistem treba imati organizaciju, komunikaciju, efikasnu kontrolu.

On klasificira političke sisteme na:1. Samouništavajuće sisteme, koji mogu da se raspadnu i u relativno povoljnim sredinama.2. Životno neotporne sisteme, koji nisu u stanju da opstanu pod uticajem niza negativnih pojava koje se javljaju u većim sredinama.3. Životno sposobne sisteme, koji mogu da opstanu u uslovima sredine.4. Samoosnažujuće sisteme, koji su u stanju da povećavaju vjerovatnoću svog opstanka u sve raznovrsnijim sredinama.

31. Almond Gabrijel? Almond je svoja stajališta u izučavanju političkih sistema temeljio na funkcionalnoj analizi;

- On polazi od toga da je politički sistem skup funkcija; - Kao fundament za definiranje političkog sistema Almond je uzeo ulogu i strukturu;- Kao bitnu karakteristiku političkog sistema istakao je postojanje monopola fizičke prirode.

-Razlikuje dvije vrste procesa koji se odvijaju unutar političkog sistema: input i autput funkcije;U input funkcije spadaju: politička socijalizacija i selekcija, interesna agregacija i artikulacija i politička komunikacija;U autput funkcije spadaju izrada, primjena i prosuđivanje po propisima.

1. Izučavao je zajedničke karakteristike političkih sistema (britanskog, sovjetskog, kineskog, meksičkog), čime je dao značajan doprinos u uvođenju komparativne metode u istraživanju političkih sistema.

2. Istakao je 4 osnovna zadatka političkog sistema: sposobnost ekstrakcije, sposobnost raspodjele, regulacije i reagovanja na izazove.

32. Dejvid Iston?Dejvid Iston je politiku shvatao na distributivan način, određujujući je kaoautoritativnu alokaciju društvenih vrijednosti;

On političke sisteme analizira sa tri nivoa:

1. Politička zajednica, koja podrazumijeva grupu ljudi povezanih političkom podjelom rada.

2. Politički režim, koji obuhvata bazične procedure koje se tiču sredstava pomoću kojih se regulišu sukobi i uspostavljaju neki ciljevi.

3. Nosioci rukovodećih funkcija, koji imaju posebna ovlaštenje posebno data ili implicitno prihvaćena da upravljaju, upućuju ili komanduju i u nekim sistemima da vrše prinudu.

On ukazuje na to da se niti jedan sistem ne može posmatrati izolovano, već samo u odnosu na okolinu.