test 1 in Çözümleri 5. - nihat bilgin...

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

1

5. önce sonra

hy çekirdek e–

hy çekirdek

hy hy

e–

hy

I

II

IIIe–e+

I. Atom üzerine gönderilen ışın soğrulmuş veatomdanbirelektronkopmuştur.Bu,fotoelekt-rikolaydır.

II. Çekirdek üzerine gönderilen ışın saçılmış veatomdanbirelektronkopmuştur.Bu,comptonolayıdır.

III. Buolayçiftoluşumudur.Yanıt B dir.

6. hadronlar

pion kaon proton nötron

mezonlar baryonlar

Yanıt B dir.

7. Baryonlarınkütleleriyaklaşıkolarakprotonunkütlesikadardır.Ayrıcaprotoniçerirvenötroniçerir.

Yanıt E dir.

Test 1 in Çözümleri

1. Büyükpatlamadanbirkaçdakikasonraortayaçıkankuvvetleretemelkuvvetdenir.

Temelkuvvetler;

l Güçlükuvvet

l Zayıfkuvvet

l Elektromanyetikkuvvet

l Kütleçekimkuvvetidir.

Yanıt E dir.

2. v=H · d bağıntısınagöregök cisimleri ne kadaruzaktaise,Dünya’danuzaklaşmahızıokadarbüyükolur.

Yanıt A dır.

3. Fotonlarınkarşıtparçacıklarıyinekendileridir.

Yanıt C dir.

4. Parçacıkvekarşıtparçacıklarınyükbüyüklüğü,küt-leleriveenerjideğerlerieşittir.Yükişaretlerizıttır.

Yanıt E dir.

Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu - Radyoaktivite2

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

2 Ünite 4 AtomFiziğineGirişveRadyoaktivite

10. Leptonlarınbelirlibiryapılarıolmayıpnoktabiçimin-dedir.

Yanıt A dır.

11. Elektromanyetikenerjininmaddeyedönüştüğüolayçiftoluşumudur.

Yanıt C dir.

8. Tümbaryonlarsonürünleriprotoniçerecekşekildebozunurlar.

Yanıt C dir.

9. Nötron,baryongrubuiçindeyeralır.

Müonvenötrinoiseleptonlargrubuiçindeyeralır.

Yanıt D dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

3BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU - RADYOAKTİVİTE

7. Baryonlar;proton,nötron,sigma,lamda,ksiveome-gaolmaküzerealtıçeşittir.Bugrubunenhafifüyesiprotonlardır.

Yanıt B dir.

8. Temel kuvvetler temas gerektirmeyen kuvvetlerdir.Bazıları uzun menzilli, bazıları kısa menzillidir. Bukuvvetlerinetkileşmesibozonlararacılığıylagerçek-leşir.

Yanıt D dir.

9. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütle-leriyoktur.Işıkhızıylahareketettikleriiçinatomiçe-risindebulunamazlar.Fotonlaryüksükolduklarıiçinelektrikvemanyetikalandasapmazlar.

Yanıt C dir.

10. Elektronbaryonailesininbirelemanıdeğildir.Yanıt C dir.

11. Proton haricindeki tüm baryonlar, en son ürünleriprotonolacakşekildebozunurlar.Protonlarenkarar-lıbaryonolduklarındanbozunmazlar.

Yanıt A dır.

12. Leptonlar,temelparçacıklardır.Dahaküçükparçala-ra bölünemezler.

Hadronlarvenötronlartemelparçacıkdeğildir.

Yanıt A dır.

13.

kuark

antikuark

mezon baryon baryon

kuark kuark

kuark antikuark

antikuark

antikuark

Üçkuarkınveyaüçantikuarkınbirleşmesiylebar-yonlaroluşur.I.öncüldoğrudur.

Bir kuark ve bir antikuarkın birleşmesi sonucumezonlaroluşur.II.öncülyanlış,III.öncüldoğrudur.

Yanıt E dir.

Test 2 nin Çözümleri

1. Mezonlarınbozunmaürünleriarasındaelektron,po-zitron,nötrinovefotonvardır.Protonyoktur.

Yanıt E dir.

2. Hadronlarsınıfında,mezonlarvebaryonlaryeralır.

Leptonlar sınıfı, hadronlar sınıfınındışındakigrubuoluşturur.

Yanıt B dir.

3. Nötronlar,etkileşimparçacıklarıdeğil,maddeparça-cıklarıdır.BunedenleyanlışolanEseçeneğidir.

Yanıt E dir.

4. Standart madde parçacıkları; fermiyonlar ve bo-zonlarolmaküzereikiyeayrılır.Fermiyonlarmaddeparçacıkları, bozonlar da bu parçacıklar arasındameydana gelen etkileşmelere aracılık eden kuvvetparçacıklarıdır.

Standartmodeldealtıçeşitkuarkvardır.

Yanıt E dir.

5. Yukarıveaşağıkuarklarprotonvenötronlarıoluştur-maktadır.Protonvenötronlarçekirdeği,çekirdekveelektronlariseatomuoluşturur.Bunedenleyukarıveaşağıkuarklarileelektronmaddeninyapıtaşlarıdır.

Yanıt E dir.

6. Nötronlaraaitözellikleraşağıdakigibidir.

• Elektrikyükleriyoktur.

• Kütlelerisıfırayakındır.

• Elektromanyetiketkileşimyapmazlar.

• Kurşunbloklardanbileyavaşlamadangeçerler.

• Hızlarıışıkhızınaeşitdeğildir.

Yanıt D dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


Test 3 ün Çözümleri

1. Kütleçekimkuvvetiuzunmenzillibirkuvvetttir.Küt-lelerarasındakiçekimkuvvetinin iletilmesinegravi-tonadı verilen parçacıklar eşlik eder.Büyük kütle-lerinolduğuyerdeçoketkinolmasınakarşın temelparçacıklar üzerindeki etkisi önemsenmeyecek ka-darküçüktür.

Yanıt D dir.

2.

e–

e

Elektronla pozitronçarpışınca fotonyayınlanır.Gerçekleşir.

İki foton çarpışıncaelektron ve pozitronoluşur.Gerçekleşir.

Proton ve elektronçarpışınca fotonoluşur.Gerçekleşmez.

+

I.

e–

e+

II.

III.

e–

p

foton (c)

foton (c)

foton (c)

foton (c)

Bir parçacık ile karşıtparçacığının çarpıştırılmalarıhâlindebuparçacıklarbirbirleriniyokedebilirvebuesnadabüyükmiktardaenerjiaçığaçıkabilir.Karşı-laşmasırasındaaçığaçıkanenerjideğişik formlaradönüşebilir.Örneğin;kütleleriaynı,yük işaretlerizıtolanelektronvepozitronunçarpışmasınıgözönünealalım.Elektronvepozitronçarpıştığındabirbirleriniyokederekgamaışınıolarakenerjiyedönüşür.

Yeterlienerjiyesahip ikigama fotonuçarpıştığındaenerjimaddeyedönüşebilir.Elektromanyetikenerji-ninmaddeyedönüştüğübuolaya çift oluşumuadıverilir.

Yanıt C dir.

3. c ışını radyoaktifmaddelerinçekirdeğindenyayın-lananbirelektromanyetikdalgadır.Elektromanyetikdalgalarınyüküvekütlesiyoktur.

Yanıt E dir.

4. Baryonlar; proton, nötron, lambda, sigma, ksi veomegaolmaküzerealtıçeşittir.Baryonlarınhepsiüçkuarktanoluştuğuiçinprotondaüçkuarktanoluşur.

Yanıt C dir.

5. LEPTONLAR

eelektron

nmüon

xtau

ye yn yxelektron nötrino müon nötrino tau nötrino

Leptonlar6tanedir.Elektron,müon,tauvebunlaraeşlikedennötrinolardır.Bunagörekaon,leptongru-bundayeralmaz.Kaon,hadrongrubundayeralır.

Yanıt D dir.

6. Dirac,yaptığıçalışmalarlaherparçacığınbirkarşıtparçacığıolduğunuilerisürdü.Budüşünce1932yı-lında Anderson tarafından kanıtlanmıştır. Parçacıkile karşıtparçacağın kütleleri aynı fakat yükleri zıtişaretlidir. Mezonlar, kuark ve karşıtkuarktan, bar-yonlardaüçkuarktanoluşmaktadır.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


11. GamaışınlarıveX-ışınlarıyüksekenerjitaşıyanrad-yasyondur.Radyodalgalarınıntaşıdığıenerjidüşük-tür.

Yanıt C dir.

12. Dalga biçiminde yayılan radyasyon türüne elektro-manyetikradyasyondenir.

• Radyodalgaları

• Görünürışık

• Mikrodalgalar

• Kızılötesiışık

• Morötesiışık

• X-ışınları

• Gamaışınları

elektromanyetikradyasyondur.

Yanıt E dir.

13. Atomaçarptığındaatomunelektronunukoparıponuiyonlaştıranradyasyonyüksekenerjilidir.Butürrad-yasyonlarıiyonlaştırıcıradyasyondenir.İyonlaştırıcıradyasyon atom çekirdeğinden yayımlanıyorsa c,yörüngedenyayımlanıyorsaX-ışınıformundadır.

Hemc-ışınlarıhemdeX-ışınlarıçarptığıatomuiyon-laştırabilir.BunedenledoğruluğukesinolanIIveIII.öncüllerdir.

Yanıt D dir.

7. Müonve tau, leptongrubundaolupkuark içermez.Kaonmezongrubundaolupbirkuarkvekarşıtkuark-tanoluşur.

Lambda ve omega baryon grubunda olup 3 kurakiçerir.

Yanıt C dir.

8. Verilenüçbilgidebüyükpatlamateorisiiçinbirerka-nıttır.

Yanıt E dir.

9. abozunmalarındakütlenumarası4,atomnumarası2azalır.

bbozunmalarındakütlenumarasıdeğişmez,atomnumarası1artar.

cbozunmasındakütleveatomnumarasıdeğişmez

a,b,vecışımalarındaatomunenerjisideğişir.

Yanıt A dır.

10. Dalgayadaparçacıkşeklindeyayılanenerjiyerad-yasyondenir.

Alfa,betavenötrinolarınhareketiyleoluşanradyas-yonaparçacıkradyasyonudenir.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


Test 4 ün Çözümleri

1.

u u

dd d

u

proton nötron

Nötronların kütlesinin, protonların kütlesinden azmiktardabüyükolmasınınnedeninötronlardafazla-dandkuarkınınbulunmasıdır.

Yanıt B dir.

2. He2

4 atomunda2protonve2nötronbulunmakta-dır.

d d

u

nötron

u u

d

proton

Birprotonuniçindeşekildegösterildiğigibi2yukarıve1aşağıkuarkbulunduğunagöre,2protonda;4yukarıve2aşağıkuarkbulunur.

Birnötronun içindeşekildegösterildiğigib1yukarıve2aşağıkuarkbulunduğunagöre,2nötronda;2yukarıve4aşağıkuarkbulunur.

Budurumda He2

4 atomundatoplam,6yukarı(u)ve6aşağı(d)kuarkbulunur.

Yanıt B dir.

3. Cl17

35 atomunda17protonve18nötronbulunur.Birprotonda2 yukarı (u),nötronda ise 1 yukarı (u)kuarkbulunur.

Bunagöreprotonlarda34yukarı (u)kuark,nötron-larda18yukarı(u)kuarkbulunur.Budurumda Cl

17

35 atomundatoplam52yukarı(u)kuarkbulunur.

Yanıt C dir.

4.

d d

u

K

u u

d

L

u d M

Proton2yukarı(u)ve1aşağı(d)kuarktanoluşur.BunagöreLparçacığıprotondur.

Nötron1yukarı(u)ve2aşağı(d)kuarktanoluşur.YaniKparçacığınötrondur.

Mezonlardabirkuarkilebirkarşıtkuarktanoluşur.BudurumdaMparçacığımezondur.

Yanıt C dir.

5. Verilenparçacıklardanfotonetkileşimparçacığıdır.

Yanıt A dır.

6. ElektrikvemanyetikalanlardangeçerkensapmayauğramayanışınçifticveX-ışınlarıdır.Çünkübuikiışınelektromanyetikdalgadır.

Yanıt A dır.

7. Radyo dalgaları, görünür ışık, X-ışınları, c ışınlarıelektromanyetikdalgaolduklarındanışıkhızıileya-yılır.

βışınıhareketlielektronolupışıkhızıileyayılmaz.

Yanıt A dır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


12. Ağır çekirdeklerin nötronla bombardıman edilerekparçalanmasıfisyonolayıdır.Fisyonreaksiyonundakütle kaybından dolayı enerji açığa çıkar. I. öncüldoğrudur.

Hafif çekirdeklerin kaynaştırılması füzyon olayıdır.Füzyonreaksiyonlarındadakütlekaybındandolayıenerjiaçığaçıkar.II.öncüldoğrudur.

Atomuniyonlaştırılmasısonucundakütlekaybındandolayıenerjiaçığaçıkmaz.III.öncülyanlıştır.

Yanıt E dir.

13. nötron sayısı

1. bölge

2. bölge

proton sayısı

karar

lılık k

uşağ

ı

0

p = 1n

p > 1n

p < 1n

pn >1olançekirdeklerdeb–bozunmasıgerçekleşir.

pn =1olanyerlerkararlılıkkuşağındadır.

pn <1olançekirdeklerdeb+bozunmasıgerçekleşir.

Yanıt E dir.

8. α veβ ışınları yüklü parçacıklar olup hem elektrikhemdemanyetikalanlardangeçerkensapmayauğ-rarlar.

Yanıt E dir.

9. • Yüksekenerjitaşıma

• Gazlarıiyonlaştırma

• Kimyasalvefizikseldeğişiklikleroluşturma

Yukarıdaki üç özellik hem X-ışınlarının hem de c ışınlarınınortaközellikleridir.

Yanıt E dir.

10. YüksekenerjilielektronlarlaatomlarınbombardımanedilmesiX-ışınlarınıneldeedilmebiçimidir.

Atomçekirdeğininuyarılmasıisenükleerfisyonola-yıdır.

Yanıt B dir.

11. Z>83olantümçekirdeklerradyoaktiftir.

Butürçekirdeklerparçacıkveenerjisalarakkararlıhalegelmektedir.Seçeneklerde verilenlerdenatomnumarası84olanelementkesinlikleradyoaktiftir.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


Test 5’in Çözümleri

1. III.bilgielektronlaraaitbirözelliktir.Cseçeneğindenötronlarıanlatırdendiğiiçinbuseçenekyanlıştır.

Yanıt C dir.

2. Nötronlar;

• Yüksüzdür,

• Elektronunyapısınakatkılarıyoktur,

• Çekirdeğibiraradatutar.

Yanıt A dır.

3. Kütlenumarasıbüyükbiratomunçekirdeğini,yalnıznötronilaveetmekçekirdeğidağılmaktankurtarabi-lir.

Yanıt B dir

4. Ağır elementlerin çekirdeklerinin dağılmaması içinnötronlarınsayısınınprotonlarınsayısındanfazlaol-masıgerekir.

Yanıt B dir.

5. αveβnınikisideyüklüparçacıklarolupbirkütleyesahiptir. c ışını elektromanyetik dalga olup kütlesiyoktur.

Yanıt B dir.

6. Güçlüçekirdekkuvveti,çekirdekteki tümparçacıklararasındabulunur.Yanibukuvvetproton-proton,pro-ton-nötron, nötron-nötron etkileşmelerinde mevcut-tur. Protonlar coulomb kuvveti nedeniyle birbirleriniiterken,aynıandaçekirdekkuvvetivasıtasıylaçekicietkileşimdebulunmaktadırlar.

Yanıt E dir.

7. Nötronlaryalnızcaçekicikuvvetenedenolduklarıiçin,çekirdeğin kararlı olması için daha çok nötrona ge-reksinimvardır.Budengelemesınırsızdeğildir.Ağırçekirdekleriçinprotonlararasındakiiticikuvvet,dahaçoksayıdanötronilavesiiledengelenemez.Buolay,Z=83değeri ilesınırlıdır.83 tendaha fazlaprotoniçerençekirdeklerkararlıdeğildir.

Yanıt E dir.

8. Kütleveatomnumaralarınıdengeleyerekaçığaçı-kannötronlarıbulabiliriz.

I. 10n 235

92U+ 14054Xe 94

38Sr + 10n)2( + enerji+

II. 10n 235

92U+ 13250Sn 101

42Mo + 10n)3( + enerji+

Denklemlerdengörüldüğügibibirinciolayda2,ikinciolayda3nötronaçığaçıkar.

Yanıt D dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


11. Yıldızlarınısıveışıkkaynağıfüzyontepkimesidir.

Yanıt B dir.

12. pn >1 olançekirdeklerkararsızdurumdankararlıdurumageçerkennötronlarprotonlaradönüşür.

pn < 1 olan çekirdekler kararlı duruma geçerkenprotonlarnötronadönüşür.

pn =1olançekirdeklerkararlıçekirdeklerdir.Buçe-kirdeklerdeışımagerçekleşmez.

Yanıt D dir.

9. Tümelektromanyetik ışımalar boşlukta ışık hızı ileyayılırlar.Elektromanyetik ışımalar,yüklücisimlerinivmeli hareketinden oluşurlar ancak kendileri yük-süzdür.

Alfaparçacıkları+2yüklühelyumçekirdekleriolup,bu ışınlarelektromanyetikdalgakarakteri taşımaz-lar. Gama ışınları, X-ışınları ve mor ötesi ışınlarelektromanyetik dalga karakteri taşıdıklarından,boşluktaışıkhızıileyayılırlar.Sesdalgaları,havada340m/shızlayayılandalgalarolupelektromanyetikdalgadeğildir.Ohâldeαışınlarıvesesdalgalarıışıkhızıileyayılmaz.

Yanıt A dır.

10. Radyoaktif bozunma miktarı sabit olup dış olaylar-danetkilenmez.Yani,yüksekyadaalçakbasınçtan,yüksekyadadüşüksıcaklıktan,güçlümanyetikveyaelektrikalandanhattakimyasalreaksiyonlardanetki-lenmez.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


Test 6’nın Çözümleri

1. nötronsayısıprotonsayısı

>1olançekirdeklerdeb– bozunma-

sıgerçekleşir.Bubozunmadaatomçekirdeğiiçindebulunan bir nötron, kendiliğinden proton, elektronve antinötrinoya dönüşür. Bu dönüşümü sırasındaelektrondışarıkaçarkenoluşanprotonçekirdekiçin-deyakalanır.

Ürün çekirdek, ana çekirdekten1 fazla proton ihti-vaeder.BunedenleürünçekirdeğinatomnumarasıZ+1olur.KütlesiyineAdır,çünkünükleonsayısıdeğişmemiştir.Betaparçacığınınkütlesi çokküçükolduğundansıfıralınabilir.Radyoaktifbozunmalardaenerji açığa çıktığı için atomun toplam enerjisindedeğişiklikgerçekleşir.

Yanıt E dir.

2.

proton nötron

u u u

d d d

Li3

7 atomunda3protonve4nötronbulunmaktadır.Birprotonuniçindeşekildegösterildiğigibi2yukarıve1aşağıkuarkbulunduğunagöre,3protonda;6yukarıve3aşağıkuarkbulunur.

Birnötronuniçindeşekildegösterildiğigibi1yukarıve2aşağıkuarkbulunduğunagöre,4nötronda;4yukarıve8aşağıkuarkbulunur.

Budurumda Li3

7 atomundatoplam10yukarı(u)ve11aşağı(d)kuarkbulunur.

Yanıt D dir.

3. Parçacıkfiziğinegöre,hertemelparçacığınbirkarşıtparçacığıbulunur.BunedenleI.öncüldoğrudur.

Çarpıştırılan fotonların toplam enerjisi en az 1,02MeVolursaparçacıkvekarşıtparçacıkçiftioluşur.BudurumdaII.öncülkesinlikledoğrudeğildir.

Birparçacıkilekarşıtparçacığınelektrikselyüktürlerigenelliklezıttır.III.öncülyanlıştır.

Yanıt A dır.

4. Protondauudolmaküzere3kuark,nötrondauddolmaküzere3kuarkbulunur.

Elektron, temel parçacıktır.Yapısında kuarkbulun-maz.

Yanıt D dir.

5. Alfaparçacığı He2

4 olduğundan,buparçacığısalanbirçekirdekte2protonve2nötronazalır.Xanaçe-kirdek,Yürün çekirdekolmaküzerebubozunmayısembolikolarak;

XZ

A Y2

4

–

– + He2

4

şeklindeyazabiliriz.Bunagörealfabozunmasındare-aksiyonagirençekirdekileürünçekirdeğinkütlenuma-ralarıbirbirindenfarklıdır.

Yanıt A dır.

6. Füzyontepkimelerikararsızçekideklerinkararlıhâlegelmesi için gerçekleşen tepkimelerdir. Genellikleyıldızlardagerçekleşir.

H H He n1

2

1

3 4

0

1

2$+ +

döteryum(kararsız)

trityum(kararsız)

helyum(soygaz,kararlı)

BunagöreIveII.önermelerdeverilenlergereklidir,III.önermedoğruduramagereklideğildir.

Yanıt D dir.

test 1 in Çözümleri 5. - nihat bilgin...

Documents