thai economy and adaptation strategy of asean community competition

1st National and International Graduate Conference March 27, 2015, KU Home, Bangkok, THAILAND

เศรษฐกจไทยกบการปรบกลยทธเขาส การแขงขนในประชาคมอาเซยน Thai Economy and Adaptation Strategy of ASEAN Community Competition

วชรวชร งามละมอม*

Wachirawachr Ngamlamom

บทคดยอ

บทความนมประเดนในการวเคราะห คอ 1) กลยทธทส าคญของการแขงขน 2) การแขงขนอยางยงยน 3) ขอเสนอแนะ ผลการศกษาวเคราะห พบวา 1) กลยทธทส าคญในการแขงขนจะตองประกอบดวย 1.1) การรกษาคณภาพและระดบมาตรฐานในการใหบรการอยางสม าเสมอ 1.2) พฒนากลยทธส าหรบการแขงขน ท าการตลาดเชงรก เจาะกลมตลาดลกคาใหม 2) การวเคราะหถงการแขงขนของไทย 2.1) จดแขง คอ ความหลากหลายของสนคา ความคมคากบราคาทจาย การบรการทเปนมตร การสอสารทด และระบบสาธารณปโภค 2.2) จดออน คอ การมทกษะทางดานภาษาองกฤษ การควบคมคณภาพของบคลากร และการบรหารจดการของภาคธรกจ 2.3) โอกาส คอ พฤตกรรมนกธรกจยคใหมมงแสวงหาความแปลกใหมทมเอกลกษณของสนคาและบรการ และความกาวหนาทางเทคโนโลย 2.4) อปสรรค คอ ปญหาทางดานการเมอง การแขงขนกนตดราคาของภาคธรกจ ความผนผวนของสภาพอากาศ ปจจยในตลาดโลก และการพฒนาของประเทศคแขง 3) เพอใหประเทศไทยมการพฒนาและลดผลกระทบจากการเขาสประชาคมอาเซยนโดยนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช ค าส าค ญ: เศรษฐกจไทย, การปรบกลยทธการแขงขน, ประชาคมอาเซยน

Abstract

This article aimed to analyze some issues such as 1) the competitive strategies 2) the sustainable competition 3) the suggestions. The results found that 1) the competitive strategies had to have (1.1) the quality and standard maintaining (1.2) the competitive development strategies for new markets was to invest in direct market and to find new customers 2) the analysis of Thai competition were (2.1) the strength were to have many kinds of products, the cost – benefit of price, the good service, well communication and accommodation system (2.2) the weakness were to have English language skill, to control the quality of workers and the business management (2.3) Opportunities were the new businessman try to find the identities of products and services, and the development of technologies (2.4) the threat were the political problem, the price wars, the climate problem, the world market and the change * นกวชาการอสระ; Email: [email protected], [email protected]


[27]

of competitive country and 3) Thailand should develop and reduce effect of the ASEAN by accept the self – sufficiency economy. Keyword: Thai Economy, Changing Competitive Strategy, ASEAN Competition

บทน า

การทประเทศไทยเขารวมเปนสมาชกของสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East Asian Nations: ASEAN) นบวาเปนผลดตอนโยบายดานเศรษฐกจของประเทศเปนอยางมาก เนองจากสามารถตอรองทางดานทางการคากบประเทศสมาชก นอกจากนการคาระหวางประเทศ สมาชกดวยกน ไดยดหลกความถนดในการผลตหรอการแบงประเภทอตสาหกรรมใหประเทศสมาชกท าการผลตโดยไมมการผลตแขงขนกน ประเทศไทยไดรบประโยชนจากการเปนสมาชกกลมอาเซยน (ณฐตนน วรรณารกษ, 2553) ดงน

1. ดานการคา ไดรบสทธพเศษทางดานการคาดวยการไดลดหยอนอตราภาษศลกากร หรอยกเวนภาษทประเทศไทยสงไปขายยงประเทศสมาชกส าหรบสนคาบางประเภท เชนเดยวกบทประเทศสมาชกไดรบจากประเทศไทยภายใตขอตกลงของเขตการคาเสรอาเซยน หรออาฟตา (AFTA: ASEAN Free Trade Area)

2. ดานอตสาหกรรม ไดรวมกบอาเซยนในการจดตงโครงการอตสาหกรรมเพอผลตสนคาส าหรบ ทดแทนสนคา ทน าเขาจากตางประเทศ อาเซยนไดเลอกอตสาหกรรมหลกใหประเทศสมาชกเลอก ท าการผลต คอ ประเทศไทยผลตเกลอหน และโซดาแอช อนโดนเซยและมาเลเซยผลตปยยเรย สงคโปรผลตเครองยนตดเซล และฟลปปนสผลตปยฟอสเฟต โครงการนภายหลงมการเปลยนแปลง คอ ไทยเปลยนเปนผลต แรโพแทช สงคโปรยกเลกโครงการ ฟลปปนสเปลยนเปนผลตทองแดง แปรรป สวนอนโดนเซยและมาเลเซยยงคงผลต ปยยเรยตามเดม ซงการรวมมอนเปนการรวมมอ ระดบรฐบาล สวนภาคเอกชนกมการรวมมอกนในอตสาหกรรมรถยนต โดยการแบงการผลตชนสวนรถยนตตามความถนดของแตละประเทศ และตอมามโครงการแบงผลต สนคาอตสาหกรรม โดยผผลตจะตองเปนบรษทเอกชนอยางนอย 2 บรษท จากประเทศสมาชกอยางนอย 2 ประเทศ

3. ดานการคลงและการธนาคาร นโยบายดานการคลงและการธนาคาร ประเทศสมาชกไดตกลงรวมมอกนในดานการจดตงตลาดตวเงนทธนาคารรบรอง จดตงบรรษทการเงนอาเซยน จดตงคณะกรรมาธการวาดวยการประกนภยแหงอาเซยนจดตงกลไกยกเวนการเกบภาษและปองกนการเกบภาษซ าซอน และรวมมอกบประชาคมยโรปในการจดตงกองทนรวมเพอการพฒนาระหวางอาเซยนกบประชาคมเศรษฐกจยโรป (European Economic Community: EEC)

4. ดานการเกษตร อาเซยนไดมการรวมมอกนทางดานการเกษตรทเปนประโยชนตอประเทศสมาชก นโยบายดานการเกษตรไดด าเนนการไปหลายโครงการ เชน โครงการการส ารองอาหาร เพอชวยเหลอซงกนและกนในยามขาดแคลนในเวลาฉกเฉน โครงการจดตงศนยวางแผนพฒนาการเกษตรของอาเซยน โครงการจดการเกยวกบอาหารภายใตความรวมมอของอาเซยน-ออสเตรเลย โครงการเทคโนโลยการประมงภายใตความรวมมอของอาเซยน-แคนาดา โครงการเพาะเลยง สตวน าภายใตความรวมมอของอาเซยน-ออซ โครงการจดตงดานกกกนโรคพชและสตวในภมภาคอาเซยน โครงการตงศนยเมลดพนธไมปา โครงการอนรกษและจดการตนน าล าธาร โครงการปลกปาและโครงการตลาดของทรพยากรปาไม นอกจากน ยงมโครงการอนทอยในระหวางการเจรจาตกลงอกมาก

5. ดานการขนสงและคมนาคม เปนนโยบายทมประโยชนอยางยงตอการวางนโยบายทางเศรษฐกจของประเทศไทย โดยเฉพาะทางดานการขนสงทางบก การเดนเรอและการทาเรอ การบนพลเรอน การไปรษณย และโทรคมนาคม


[28]

6. ดานการเมอง ความสามคคระหวางประเทศสมาชกของอาเซยนในการแกปญหาอนโดจน ท าใ หทวโลกหนมา สนใจและชวยเหลออนโดจนมากขน และยงชวยแบงเบาภาระของประเทศไทยเกยวกบปญหาผอพยพ

7. ดานวฒนธรรม ความรวมมอกนอยางใกลชด ท าใหเกดโครงการแลกเปลยนวฒนธรรมระหวางประเทศสมาชกซงเปนการสงเสรมความเขาใจอนดตอกนมากขน

การเปลยนแปลงระดบโลกทส าคญ ไดแก กฎ กตกาใหมของโลกหลายดานสงผลใหทกประเทศตองปรบตวกฎระเบยบดานสงคมมบทบาทส าคญมากขน โดยเฉพาะดานสทธมนษยชนทใหความส าคญกบการสงเสรมใหเกดความเคารพ และรกษาศกดศรความเปนมนษยของทกคนอยางเทาเทยมกน การปรบตวเขาสเศรษฐกจโลกแบบหลายศนยกลางรวมทงภมภาคเอเชยซงทวความส าคญเพมขน ไดแก การรวมกลมในภมภาคเอเชย และอาเซยน ในป 2558 รวมทงกรอบความรวมมออนๆ จะมผลกระทบตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไทย โดยเฉพาะการพฒนาทรพยากรมนษยทจะรองรบการรวมกลมทางเศรษฐกจ การเปลยนแปลงภายในประเทศทงดานเศรษฐกจ มความออนแอดานปจจยสนบสนนในสวนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณภาพการบรการของโครงสรางพนฐาน กฎหมาย กฎและระเบยบทางเศรษฐกจทไมเออตอการจดระบบการแขงขนทเปนธรรมและเหมาะสมกบสถานการณการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม กาวสสงคมผสงอาย ประชาชนไดรบการคมครองทางสงคมเพมขนและมการจดสวสดการทางสงคมในหลายรปแบบ แตกลมผดอยโอกาสยงไมสามารถเขาถงบรการทางสงคมไดอยางทวถง (มหาวทยาลยราชภฎจนเกษม, 2557)

การปรบกลยทธเขาสการแขงขนในประชาคมอาเซยน

จดมงหมายหลกของสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East Asian Nations: ASEAN) คอ การน าอาเซยนไปสการเปนตลาดและฐานการผลตรวมกน ซงหมายถงการท าใหเกดการเคลอนยายอยางเสรใน 5 สาขา ประกอบดวยสนคาบรการ การลงทน แรงงานฝมอ และเงนทน ซงแนนอนวาการเปดเสรดงกลาวยอมม ทง ผทไ ดประโยชนและเสยประโยชนมากนอยแตกตางกนตามศกยภาพของผประกอบการในแตละประเทศ ซงสามารถวเคราะหแยกผลกระทบทจะเกดขนเปนรายสาขาไดดงน

การเปดเสรดานการคาเปนสงทคนเคยกนอยแลว ภายใตเขตการคาเสรอาเซยนหรอ AFTA (ASEAN Free Trade Area) ซงเรมขนในป 2535 โดยมการทยอยลดอตราภาษศลกากรระหวางประเทศสมาชกอาเซยนอยางตอเนอง และในป 2553 น ประเทศอาเซยนเดม 6 ประเทศ ไดแก ไทย มาเลเซย สงคโปร ฟลปปนส อนโดนเซย และบรไน จะตองลดอตราภาษศลกากรระหวางกนใหเหลอ 0% ในรายการสนคาออนไหว (Sensitive List) ขณะทประเทศสมาชกใหมอก 4 ประเทศ คอ กมพชา สปป.ลาว พมา และเวยดนามตองทยอยลดอตราภาษศลกากรจนเหลอ 0% ภายในป 2558 เปนทนาสง เกตวา การเปดเสรการคาของอาเซยนท าใหสนคาสงออกหลายรายการของไทยไดเปรยบคแขงในอาเซยน ขณะทสนคาบางรายการตองปรบตวเพอรบมอกบการแขงขนทรนแรงขน โดยกลมสนคาสงออกทคาดวาจะไดเปรยบจากการเปดเสรดงกลาวมหลายรายการ อาท ขาวโพด ผลตภณฑยาง และเฟอรนเจอร เปนตน ขณะทสนคาสงออกบางรายการจ าเปนตองปรบตวทงสนคาเกษตรและสนคาอตสาหกรรม ซงแนวทางในการปรบตวของสนคาเกษตร ไดแก การเพมผลผลตตอไร ไมวาจะเปนการปรบปรงพนธพช การพฒนาระบบชลประทาน และการใชเทคโนโลยเขามาชวยในการเพาะปลกและเกบเกยว รวมถงการแปรรปวตถดบขนตน เพอสรางมลคาเพมใ หกบผลตภณฑทางการเกษตรอกดวย ในสวนของแนวทางปรบตวของสนคาอตสาหกรรมนน ผประกอบการควรหนมาแขงขนดานคณภาพแทนการแขงขนดานราคา โดยใชความคดสรางสรรคและนวตกรรมผลตสนคาใหสอดคลองกบความตองการของผบรโภคและสงคมทเปลยนแปลงไป (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2557: 28-30)


[29]

อยางไรกตาม เปนทนาสงเกตวาสาเหตทท าใหสนคาสงออกของไทยบางรายการแขง ขนไดยากนน สวนหนง เปน เพราะมปญหาในทางปฏบตทเปนขอจ ากดในการใชประโยชนจากขอตกลง AFTA อาท ปญหาเกยวกบกฎวาดวยแหลงก าเนดสนคา มาตรการทางการคาทมใชภาษ (NTMs) การทบางประเทศยงคงปกปอง ผผลตในประเทศของตน รวมทงการทผประกอบการของไทยขาดความรความเขาใจเกยวกบขอตกลง AFTA เปนตน ซงเปนปญหาทตองเรงแกไขเพอใ หการใ ชประโยชนจาก AFTA มมากขน

ส าหรบการเปดเสรดานบรการ แมวาสงคโปรมศกยภาพในดานบรการสงทสดในอาเซยนและนาจะไดประโยชนมากทสดจากการเปดเสรดานบรการ โดยเฉพาะในสาขาโทรคมนาคมและคอมพวเตอร การขนสงทางอากาศและโลจสตกส ซงสงคโปรมความพรอมทงทางดานโครงสรางพนฐานและเทคโนโลยททนสมยเหนอประเทศอนในอาเซยน รวมทงไทยอยมาก อยางไรกตามไทยกมศกยภาพสงในการใหบรการในบางสาขา โดยเฉพาะสาขาการทองเทยวซงไทยมจดแขงอยหลายดาน ทงท าเลทตงความหลากหลายของแหลงทองเทยว รวมทงการใหบรการทเปนมตรของคนไทยทสรางความประทบใจแกนกทองเทยวชาวตางชาตไดเปนอยางด รวมถงสาขาการแพทยและบรการดานสขภาพ ไทยกมจดแขงไมเพยงแตมาตรฐานทไดรบการยอมรบในระดบสากล แตยงมจดเดนดานราคาทไมสงจนเกนไป (ต ากวาสงคโปรคอนขางมาก) รวมทงมบรการทางการแพทยทหลากหลาย ทงดาน Medical Care (บรการรกษาทางการแพทย) Health Care (บรการดแลสขภาพทวไป) Aging Care (บรการดแลผสงอาย) และ Beauty Care (บรการดานความงาม) ซงลวนเปนธรกจบรการทไทยจะไดประโยชนจากการเปดเสรภาคบรการ

ขณะทการเปดเสรดานการลงทน ซงจะเกดขนอยางเตมรปแบบในป 2558 จะท าใหการลงทนทางตรงจากประเทศอาเซยนดวยกนเองเพมมากขน และจะเปนโอกาสของผประกอบการไทยในการขยายฐานการผลตหรอยายฐานการผลตไปยงประเทศอนๆ ในอาเซยนซงมทรพยากรอดมสมบรณ โดยเฉพาะผประกอบการในสาขาเกษตรและเกษตรแปรรป รบเหมากอสรางเหมองแร รวมทงภาคการผลตอนทนกลงทนไทยมความเชยวชาญ

นอกจากนยงมประเดนของการเปดเสรดานการเคลอนยายแรงงานฝมอ ซงเปนประเดนทนาจบตามองอยางยง เนองจากการเปดเสรดงกลาวอาจท าใหแรงงานฝมอในอาเซยนยายจากประเทศทมคาตอบแทนต า (ประเทศในแถบอนโดจน ฟลปปนส อนโดนเซย รวมถงไทย) ไปยงประเทศทมคาแรงสงกวาและมการใชภาษาองกฤษอยางแพรหลาย อาท สงคโปรและมาเลเซย ซงหลายฝายเรมเปนหวงวาการเปดเสรแรงงานฝมอดงกลาว จะท าใหแรงงานผมอของไทยในบางสาขายายไปท างานในมาเลเซยและสงคโปร โดยเฉพาะสาขาการแพทยและวศวกร มผลใหในอนาคตไทยอาจขาดแคลนแรงงานฝมอทมสวนส าคญในการพฒนาประเทศในระยะถดไป นอกจากนนในระยะยาวหากมการขยายกรอบความรวมมอเปน ASEAN+3 หรอ ASEAN+6 กมความเปนไปไดวาแรงงานฝ มอในบางสาขา อาท การเงนการธนาคาร รวมถง IT จากประเทศเหลานจะเขามาแยงงานบคลากรไทยมากขน

ในสวนของการเปดเสรดานเงนทน ปจจบนยงไมมรายละเอยดของการเปดเสรทชดเจน แตไดมการตกลงกนในเบองตนวาจะเรงพฒนาตลาดทนรวมกนจนน าไปสการรวมตวของตลาดทนในอาเซยน และยนยอมใหมการเคลอนยายเงนทนโดยเสรมากขน แตยงคงตองใชเวลาอกสกระยะหนงกอนจะเรมเหนเปนรปธรรมประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทก าลงจะเกดขนอยางเตมรปแบบภายในป 2558 จะกลายเปนจดเปลยนครงส าคญของเศรษฐกจไทยในทกดาน ทงการคาสนคา การคาบรการ การเคลอนยายการลงทน แรงงานและเงนทน ทงนภายใตขอตกลง AEC มแนวโนมทไทยจะหนมาคาขายกบประเทศในภมภาคมากขนสวนทางกบประเทศตลาดหลกจะเรมลดบทบาทลง ขณะทการเปดเสรดานบรการจะสงผลใหการแขงขนในภาคบรการรนแรงขน ซงจะชวยพฒนาและเพมบทบาทของภาคบรการใหเขามามสวนในการขบเคลอนเศรษฐกจไทยมากขนในสวนของอตสาหกรรมทไทยเรมจะสญเสยความความสามารถในการแขงขน กจ าเปนทจะตองยายฐานการผลตไปยงประเทศอนๆ โดยเฉพาะประเทศเพอนบาน เพอรกษาขดความสามารถในการแขงขนโดยใชโอกาสจากการเปดเสรดานการลงทนภายใตกรอบ AEC ส าหรบการเคลอนยายแรงงานฝมออยางเสร จะสงผลใหการแขงขนในตลาดแรงงานเปนไปอยางเขมขน ซงบคลากรในวชาชพตางๆ ของไทยจ าเปนตองเรงพฒนา


[30]

ทกษะเพอรบมอกบการแขงขนดงกลาว โดยเฉพาะอยางยงดานภาษา ซงบคลากรไทยยงเสยเปรยบคแขงอนๆ ในอาเซยนอยมาก รวมทงการปรบตวใหเขากบมาตรฐานการท างานทเปนสากล เชนเดยวกบการเคลอนยายเงนทนเสร ซงจะมสวนท าใหคาเงนมความผนผวนมากขน ผประกอบการไทยจงจ าเปนตองปรบตวในการบรหารตนทน และปดความเสยงดานอตราแลกเปลยนใหด (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ, 2554: 30-31)

การแขงขนในอาเช ยน ปจจบนมหลายประเทศเรมใหความส าคญกบการพฒนาภาคเศรษฐกจ อตสาหกรรม การทองเทยว โดยเฉพาะ

ประเทศในกลมอาเซยนทตางพฒนาในดาน ใหมๆ รวมทงธรกจทเกยวของ เพอรองรบกบจ านวนการขยายตวทางเศรษฐกจ การรวมกลมกนเปนอาเซยน และจ านวนนกทองเทยวทคาดวาจะมแนวโนมเพมขนภายหลงจากการกาวไปสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอ AEC อยางเตมรปแบบในป 2558

ปจจบนอาเซยนเปนคคาอนดบหนงของไทย โดยมมลคาการคากวา 1.75 ลานลานบาทตอป หรอรอยละ 19.2 ของมลคาการคาทงหมดของไทย ในจ านวนนเปนการสงออกจากไทยไปเอเซยนรอยละ 20.7 ของมลคาการสงออกทงหมด โดยไทยเปนฝายไดดลการคามาตลอด การรวมตวกนอยางใกลชดยงขนทางเศรษฐกจบวกกบการขยายความรวมมอเพอเชอมโยงโครงสรางพนฐาน เชน เสนทางคมนาคมขนสง ระบบจายไฟฟา เครอขายอนเตอรเนต ฯลฯ จะเปนปจจยส าคญในการเพมโอกาสทางการคาและการลงทนใหกบไทย พรอมกบชวยขยายตลาดใหกบสนคาไทยจาประชาชนไทย 65 ลานคน เปนประชาชนอาเซยนเกอบ 600 ลานคน ขณะทอาเซยนยงเปนแหลงเงนทนและเปาหมายในการลงทนของไทยอกดวย โอกาสของไทยยงจะเพมขนเมออาเซยนสามารถสรางประชาคมเศรษฐกจอาเซยนใหเปนตลาดและฐานการผลตเดยวตามทก าหนดไวในแผนงานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนส าเรจ เพราะจะเปดโอกาสใหสนคา บรการ แรงงานมฝมอ และเงนทนเคลอนยายไดอยางเสรยงขน สวนเรองการทองเทยวทผานมา มจ านวนนกทองเทยวจากอาเซยนมาเทยวไทยมากถงกวา 4 ลานคน คดเปนรอยละ 26 ของจ านวนนกทองเทยวทงหมดของไทย น ารายไดเขาประเทศถงกวา 150,000 ลานบาท การเปนสมาชกอาเซยนยงชวยใหไทยมความรวมมอกบประเทศในภมภาคเมอตองเผชญกบภยคกคามทสงผลกระทบโดยตรงตอประชาชน ไมวาจะเปนปญหาความยากจน การรบมอกบโรคระบาด เชน ไขหวดนกและซารส ปญหาอาชญากรรมขามชาตอยางการคามนษยและปญหายาเสพตด การรบมอกบภยพบตทางธรรมชาต ปญหาสงแวดลอม เชนหมอกควนจากไฟปาและปญหาโลกรอน อาเซยนยงชวยเพมอ านาจตอรองของไทยในเวทโลก ขณะเ ดยวกนความสมพนธในกรอบอาเซยนยงชวยเกอหนนความสมพนธทวภาคระหวางไทยกบประเทศตางๆ อกดวย (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ, 2554: 32-33)

อยางไรกตาม ดวยความโดดเดนทางดานความหลากหลายของสนคาและสถานททองเทยว อธยาศยไมตร ความคมคาเงน ประกอบกบท าเลทตงของประเทศไทย และอกหลายๆ ปจจย ท าใหคาดวาธรกจของไทยยงคงมศกยภาพในการแขงขนในตลาดอาเซยน โดยเฉพาะธรกจสปา แพทยแผนไทย ธรกจทองเทยวเชงสขภาพ เชงนเวศน เชงวฒนธรรม เปนตน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน AEC การปรบตวของผประกอบการไทย การกาวไปสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนหรอ AEC อยางเตมรปแบบในป 2558 ทมเปาหมายเพอใหอาเซยนรวมเปนตลาดเดยวกนและมฐานการผลตรวมกน โดยเปดเสรการคา ภาคบรการ การลงทน และการเคลอนยายแรงงานทมทกษะระหวางกน รวมถงมการเคลอนยายเงนทนอยางเสร


[31]

กลยทธ ส าหรบผประกอบการเพอเพมศกยภาพในการแขงขน นอกจากการวางแผนด าเนนธรกจในขนพนฐานแลว ผประกอบการยงควรพฒนากลยทธการตลาด ทงในเชง รบและ

เชงรก เพอเสรมศกยภาพของธรกจใหแขงแกรง ทามกลางภาวการณแขงขนของอตสาหกรรมทมแนวโนมเพมสงขนในอนาคตได (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2557: 33-38) ดงน

กลยทธ เช งร บ

1) การรกษาคณภาพและระดบมาตรฐานในการใหบรการของธรกจใหสม าเสมอ เพอสรางความประทบใจใหกบลกคา และกลบมาใชบรการซ าอกในอนาคต

2) รกษาตลาดลกคาเดม ภายหลงจากการเปดเสร AEC คาดวา การแขงขนของธรกจจะมแนวโนมเพมสงขน ดงนน การรกษาลกคาเดมไวนบเปนสงส าคญในยคปจจบน ทงนผประกอบการไทยควรพฒนาบรการใหสอดคลองกบความตองการของลกคาทเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เพอจงใจลกคาใหยงคงเขามาใชบรการอยางตอเนอง

3) เรยนรคแขง ผลจากการเปดเสร AEC อาจกอใหเกดคแขงใหมๆ จากในอาเซยน เชน เวยดนาม มาเลเซย สงคโปร ซงก าลงหนมาใหความส าคญกบการพฒนาภาคการทองเทยวและอตสาหกรรมทเกยวเนอง โดยตางเปดตวสถานททองเทยวใหมๆ ซงเรมเปนทนยมของนกทองเทยวมากขน ดงนน ผประกอบการของไทยจะตองศกษาความเคลอนไหวของ คแขงอยตลอดเวลาวามการพฒนาบรการดานไหนบาง โดยไปทดลองใชบรการหรอตดตามขาวสารตางๆ ทงน เพอใ หผประกอบการไทยกลบมาคดและพฒนาธรกจของตนเอง

4) สรางความรวมมอกนระหวางผประกอบการไทย ปจจบนภาครฐของไทยไดมการสง เสรมและสนบสนนใหผประกอบการในดานตางๆ เชน ธรกจทองเทยว และธรกจทเกยวเนอง ใหมการรวมกลมเปนพนธมตรทางการคารวมกน เพอลดการตดราคาแขงขนกนเอง รวมทงเปนการสรางความแขงแกรงใ หกบธรกจของ ผประกอบการไทยทสวนใหญเปนผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม

กลยทธ เช งร ก

1) พฒนากลยทธส าหรบการแยงชงลกคาจากคแขง คอ การขยายฐานลกคาใหกวางขวาง และหลากหลายมากขน เพอกระจายความเสยง ซงนนหมายถงการฉกฉวยลกคาของคแขงขนในธรกจมาใหได โดยน าเสนอบรการทแตกตางไปจากคแขง และสามารถดงดดความสนใจใหลกคาหนมาลองใชสนคาและบรการของเราในทสด

2) เรงท าการตลาดเชงรกอยางตอเนองในภาวะเศรษฐกจทยงคงผนผวน ธรกจหลายแหงห นมาตดงบประมาณทางดานการโฆษณาและประชาสมพนธลง ผประกอบการตองพยายามจงใจใหลกคาตดสนใจเลอกใชสนคาและบรการของตนใหได โดยน าเสนอความคมคาแกลกคา ซงคงเปนการดกวาทจะปลอยใหลกคาตดสนใจเลอกดวยตนเอง

3) มงประชาสมพนธเจาะกลมตลาดลกคาใหม เขารวมกจกรรมกบภาครฐทใหการสนบสนนในการประชาสมพนธ เผยแพรสนคาและบรการตางๆ ของไทยในตลาดตางประเทศ เพอใหนานาประเทศไดรจกสนคาและบรการของไทย โดยเฉพาะกลมตลาดเอเชยซงถอเปนตลาดทผประกอบการควรใหความส าคญ ซงคาดวาภายหลงการกาวไปสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน AEC ในป 2558 อยางเตมรปแบบ จะท าใหฐานตลาดผบรโภคกวางขน อกทงยงเออตอการขยายธรกจรวมกน รวมถงมการเดนทางระหวางประเทศทสะดวกและรวดเรวมากขน จงเปนโอกาสในการเตบโตส าหรบธรกจดวยเชนกน


[32]

4) น าเสนอบรการในเชงอนรกษสงแวดลอม เพอใหสอดรบกบแนวทางการและใชทรพยากรธรรมชาตอยางคมคา ซงผประกอบการสามารถชจดเดนของบรการ เพอจงใจกลมผใชบรการทใหความส าคญในดานสงแวดลอมเปนอนดบตนๆ ซงนบวนจะมสดสวนทเพมสงขน

SWOT Analysis ของธรกจของไทย จดออน โอกาส และอปสรรคของภาคธรกจไทย เพอเปนแนวทางในการด าเนนธรกจ ส าหรบผประกอบการในเบองตน (กรมสงเสรมการสงออก สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, 2557: 45-59) ดงน

Strengths คอ ความหลากหลายของสนคา ความคมคากบราคาทจาย การบรการทเปนมตรของคนไทย การตอนรบและใหบรการอยางมอธยาศย ระบบการสอสาร โทรคมนาคม สาธารณปโภค เปนตน เมอเปรยบเทยบกบประเทศเพอนบานในภมภาคเดยวกน ประเทศไทยถอวามความพรอมและเหมาะสมมากกวา

Weaknesses คอ การมทกษะทางดานภาษาองกฤษและภาษาตางประเทศทจ ากด การควบคมคณภาพของบคลากรในภาคบรการอาจยงไมทวถง การบรหารจดการของภาคธรกจบางราย ยงไมค านงถงผลกระทบตอสงแวดลอมและชมชนเทาทควร ผประกอบการธรกจบรการของไทยสวนใหญด าเนนธรกจขนาดกลางและขนาดยอม จงอาจเสยเปรยบธรกจขามชาตขนาดใหญทมเงนทน และเครอขายทแขงแกรงกวา ดงนน ผประกอบการไทยจงควรใหความส าคญในการขยายเครอขายบรการรวมกน และระบบการโครงขายการขนสงภายในประเทศยงขาดการเชอมตอทมประสทธภาพ

Opportunities คอ พฤตกรรมนกธรกจยคใหมทมงแสวงหาความแปลกใหม แตกตาง มเอกลกษณ มความกาวหนาทางเทคโนโลยของสอออนไลน ทงการพฒนาเครอขายอนเทอรเนต และกระแสความนยมโซเซยวเนทเวรก ท าใ หสามารถเขาถงกลมลกคาไดอยางรวดเรวและกวางขวาง โดยเฉพาะส าหรบผประกอบการทมศกยภาพและมความพรอมทจะขยายความรวมมอทางธรกจ เพอสรางเครอขายการใหบรการทมคณภาพมากขน อาท การเชอมโยงเครอขายบรการทองเทยวภายในภมภาค ฯลฯ ภาครฐมการสนบสนนและสงเสรมอตสาหกรรมอยางตอเนอง สงผลใหธรกจมโอกาสขยายตวไดอกมาก

Threats คอ 1) ปญหาทางดานการเมองในประเทศ สงผลตอความเชอมนของนกลงทนชาวตางชาต ท าใหภาคเศรษฐกจของไทยตองชะลอตวในบางชวงเวลา 2) การแขงขนกนตดราคาของภาคธรกจ เพอดงดดลกคาท าใหภาพลกษณเศรษฐกจของไทยอยในสถานะแหลงลงทนราคาถก ซงเปนการยากตอการปรบเพมราคาขนในอนาคต 3) ความผนผวนของปจจยในตลาดโลก อาท สภาวะเศรษฐกจ สงคม และความเคลอนไหวทางการเมองในตางประเทศ สงผลกระทบตอความผนแปรของตลาดนกธรกจตางชาต 4) การเปลยนแปลงของสภาพอากาศและภาวะโลกรอน นบเปนปจจยทคาดคะเนไดยาก ซงจะสงผลกระทบตอการด าเนนธรกจ เนองจากสภาพอากาศทเปลยนแปลงอยางรวดเรวอาจมผลตอการตดสนใจของนกลงทนได 5) การพฒนาของประเทศคแขง โดยเฉพาะประเทศในภมภาคอาเซยน ซงอาจสงผลตอความสามารถทางการแขงขนของผประกอบการไทย

สรป ภาพรวมแนวโนมในอนาคต พบวา บรบททางการเมอง เศรษฐกจและสงคม รวมทงความสมพนธระหวางประเทศได

เปลยนแปลงไปอยางมาก โดยเฉพาะการขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรวของประเทศในภมภาคใกลเคยง คอ จนและอนเดย รวมทงแนวโนมการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในภมภาคอนๆ ตลอดจนปญหาทาทายความมนคงในรปแบบใหม เชน โรคระบาด การกอการราย ยาเสพตด การคามนษย สงแวดลอม และภยพบต ท าใ หอาเซยนจ าเปนตองปรบตวเพอใหสามารถรบมอกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมระหวางประเทศ รวมทงเพอจดการกบปญหาทาทายเหลาน ไ ดอยางมประสทธภาพ

การเปดตลาด AEC สงผลใหภาคเศรษฐกจ อตสาหกรรม การคา การลงทน ฯลฯ ในภมภาคอาเซยนมแนวโนมแขงขนสงขน โดยเฉพาะจากการคาดการณขององคการการทองเทยวโลก (UNWTO) ทระบวา ในป พ.ศ. 2563 ภมภาคเอเชยและแปซฟก


[33]

จะกลายเปนจดหมายยอดนยมในหมนกทองเทยวทวโลก (มสดสวนตลาดเปน 1 ใน 4 ของตลาดทองเทยวทวโลก) จงสงผลใหภาคธรกจบรการจากตางชาต มงขยายการลงทนเขามาในภมภาคอาเซยน เพอเตรยมรองรบนกทองเทยวทคาดวาจะเดนทางเขามาจ านวนมากนน อกทงประเทศภายในภมภาคอาเซยนเอง ตางเรงพฒนาผลตภณฑทองเทยวแหงใหม รวมถงปรบปรงภาคบรการทเกยวเนองใหมความพรอมมากทสด เพอดงดดนกทองเทยวจากทวโลก

ดงนน ผประกอบการของไทยควรเรงพฒนาคณภาพการใหบรการ โดยแสวงหาจดยนทแตกตาง จากการศกษาวเคราะหพฤตกรรมของนกลงทนทเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เพอหาชองวางการใหบรการทรายอนยงไมสามารถตอบสนองได รวมถงรกษาระดบมาตรฐานการใหบรการอยางดทสด เนองจากพฤตกรรมนกธรกจและนกลงทนในปจจบนนยมคนหาขอมลสถานททมความสะดวกและเหมาะสมกบการเดนทาง จงเปนโอกาสอนดส าหรบผประกอบการในการทจะขยายสวนแบง ในตลาดเศรษฐกจของไทย ตลอดจนอาจกาวเขาสตลาดอาเซยนไดในระยะตอไป

การแขงขนในอาเชยนปจจบนมหลายประเทศเรมใหความส าคญกบการพฒนาภาคเศรษฐกจ อตสาหกรรม การทองเทยว โดยเฉพาะประเทศในกลมอาเซยนทตางพฒนาในดาน ใหมๆ รวมทงธรกจทเกยวของ เพ อรอง รบกบจ านวนการขยายตวทางเศรษฐกจ การรวมกลมกนเปนอาเซยน และจ านวนนกทองเทยวทคาดวาจะมแนวโนมเพมขนภายหลงจากการกาวไปสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอ AEC อยางเตมรปแบบในป 2558 กลยทธทส าคญส าหรบผประกอบการเพอเพมศกยภาพในการแขงขน คอนอกจากการวางแผนด าเนนธรกจในขนพนฐานแลว ผประกอบการยงควรพฒนากลยทธการตลาด ทงในเชงรบและเชงรก เพอเสรมศกยภาพของธรกจใหแขงแกรง ทามกลางภาวการณแขงขนของอตสาหกรรมทมแนวโนมเพมสงขนในอนาคต

กลยทธเชงรบ คอ การรกษาคณภาพและระดบมาตรฐานในการใหบรการของธรกจใหสม าเสมอ รกษาตลาดลกคาเดม ภายหลงจากการเปดเสร AEC เรยนรคแขง และสรางความรวมมอกนระหวางผประกอบการไทย เปนตน ซง ปจจบนภาครฐของไทยไดมการสงเสรมและสนบสนนใหผประกอบการในดานตางๆ เชน ธรกจทองเทยว และธรกจทเกยวเนอง ใหมการรวมกลมเปนพนธมตรทางการคารวมกน เพอลดการตดราคาแขงขนกนเอง รวมทงเปนการสรางความแขงแกรงใหกบธรกจของผประกอบการไทยทสวนใหญเปนผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม

กลยทธเชงรก คอ พฒนากลยทธส าหรบการแยงชงลกคาจากคแขง เรงท าการตลาดเชง รกอยางตอเนองในภาวะเศรษฐกจทยงคงผนผวน มงประชาสมพนธเจาะกลมตลาดลกคาใหม เขารวมกจกรรมกบภาครฐ ทใ หการสนบสนนในการประชาสมพนธ เผยแพรสนคาและบรการตางๆ ของไทยในตลาดตางประเทศ และการน าเสนอบรการในเชงอนรกษสงแวดลอม เพอใหสอดรบกบแนวทางการและใชทรพยากรธรรมชาตอยางคมคา ซงนบวนจะมสดสวนทเพมสงขน เปนตน

SWOT Analysis ของธรกจของไทย จดออน โอกาส และอปสรรคของภาคธรกจไทย เพอเปนแนวทางในการด าเนนธรกจ ส าหรบผประกอบการในเบองตน ดงน 1) Strengths คอ ความหลากหลายของสนคา ความคมคากบราคาทจาย การบรการทเปนมตรของคนไทย การตอนรบและใหบรการอยางมอธยาศย ระบบการสอสาร โทรคมนาคม สาธารณปโภค เปนตน เมอเปรยบเทยบกบประเทศเพอนบานในภมภาคเดยวกน ประเทศไทยถอวามความพรอมและเหมาะสมมากกวา 2) Weaknesses คอ การมทกษะทางดานภาษาองกฤษและภาษาตางประเทศทจ ากด การควบคมคณภาพของบคลากรในภาคบรการอาจยงไมทวถง การบรหารจดการของภาคธรกจ 3) Opportunities คอ พฤตกรรมนกธรกจยคใหมทมงแสวงหาความแปลกใหมทแตกตางมเอกลกษณ มความกาวหนาทางเทคโนโลยของการพฒนาเครอขายอนเทอรเนต และกระแสความนยมโซเซยวเนทเวรก ท าใ หสามารถเขาถงกลมลกคาไดอยางรวดเรว สงผลใหธรกจมโอกาสขยายตวไดอกมาก 4) Threats คอ ปญหาทางดานการเมองในประเทศ การแขงขนกนตดราคาของภาคธรกจ ความผนผวนของปจจยในตลาดโลก การเปลยนแปลงของสภาพอากาศและภาวะโลกรอน และการพฒนาของประเทศคแขง โดยเฉพาะประเทศในภมภาคอาเซยน ซงอาจสงผลตอความสามารถทางการแขงขนของผประกอบการไทย


[34]

ขอเสนอแนะ

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 - 11 ไดก าหนดแนวทางการเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยนใน พ.ศ. 2558 ไวครอบคลมในทกมตทงดานความมนคง สงคม-วฒนธรรม และเศรษฐกจ ดงนน หนวยงานภาครฐและภาคการพฒนาทกภาคสวน ไดแก รฐบาล ราชการสวนกลาง กระทรวง/กรม กลมจงหวด/จงหวด องคกรปกครองสวนทองถน สมาคมธนาคารไทย สภาอตสาหกรรมหอการคาไทย สภาอตสาหกรรมการทองเทยว สมาคมผประกอบการ สถาบนการศกษาทกระดบ องคกรพฒนาเอกชน สมาคม มลนธ องคกรอาสาสมครตางๆ สภาชมชน กรรมการหมบาน ประชาคมหมบาน ฯลฯ จะตองรวมมอกนในการแปลงแนวทางการเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยนดงกลาว ไปสการปฏบตทเปนรปธรรม

ทงน เพอใหประเทศไทยใชโอกาสจากประชาคมอาเซยนในการพฒนาประเทศ และลดผลกระทบจากการเขาสประชาคมอาเซยนอยางรเทาทนตอการเปลยนแปลง โดยนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงซงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานไวมาประยกตใชในการเขาสประชาคมอาเซยน กลาวคอ การใชประโยชนจากประชาคมอาเซยนอยาง “พอประมาณ” ไมเอารดเอาเปรยบชาตสมาชกอาเซยนอน แตตองรวมมอชวยเหลอซงกนและกน เพอกาวเดนไปในนามของอาเซยน การเตรยมความพรอมอยาง “มเหตผล” เพอให “มภมคมกนในตวทด” ภายใตเงอนไขความรคคณธรรม ซงจะน าไปสคณภาพชวต เศรษฐกจ และสงคมทมความกาวหนาอยางสมดล มนคง และยงยน ตามค าขวญของประชาคมอาเซยนทวา “หนงวสยทศน หนง เอกลกษณ หน งประชาคม” หรอ “One Vision, One Identity, One Community” (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2557: 19)

ในขณะทสงคมไทยก าลงเผชญหนากบปญหาความขดแยงและความไมเทาเทยมอยาง ทไมเคยปรากฏมากอนนน ความตกลงเปดเสรการลงทนอาเซยนจะท าใหชองวางความเหลอมล า และความไมเปนธรรมในการใ ชทรพยากร ภายในสงคมไทยเองแผขยายออกไปมากยงขน เปนการเชอเชญใหทนขนาดใหญระดบภมภาคและระดบโลกเขามาใ ชทรพยากร ท าลายโอกาสทเกษตรกร ชมชนทองถน ผประกอบการขนาดเลกและขนาดกลาง ทจะอยรอดและพฒนาไปไดอยาง ยง ยนในทายทสด (วชรวชร งามละมอม, 2557: 117)

เอกสารอางอง กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ. 2554. ประช าค มเศ รษฐกจอาเซ ยน . กรงเทพฯ: กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ

กระทรวงพาณชย. กรมสงเสรมการสงออก. 2557. ถนนส AEC เพอ SMEs ไทย. กรงเทพฯ: กรมสงเสรมการสงออก สภาอตสาหกรรมแหง

ประเทศไทย. มหาวทยาลยราชภฎจนเกษม. 2557. ค วามสมพนธ ร ะหวางไทยกบสมาคมประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใต . สบคนจาก

web.chandra.ac.th/inter/asean/home.html. ณฐตนน วรรณารกษ. 2553. ค วามหมายและค วามส าค ญของประช าค มอาเซ ยน. สบคนจาก www.enn.co.th/2308. วชรวชร งามละมอม. 2557. แนวค ด และแนวทางการบร หารจดการภาค ทองถน . ปทมธาน: ส านกพมพมหาวทยาลยรงสต. ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2554. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10

(2550 - 2554) กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2557. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11

(2555 - 2559). กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

thai economy and adaptation strategy of asean community competition

Documents