แผนการบรหารจดการส�งแวดลอม

บรษท บ.กรม แอรคอนดช�นน�ง จากด

มกราคม 2557

โครงการลดและเลกใชสาร HCFC ระยะท� 1

1

สารบญ

รายการคายอ .................................................................................................................................................. 3

1. บทนา................................................................................................................................................ 5

2. วตถประสงคของแผนการบรหารจดการส#งแวดลอม ................................................................................. 7

3. ขอมลเบ +องตนของบรษทบรษท บ.กรม แอรคอนดช#นน#ง จากด .................................................................. 8

4. รายงานส#งท#ตองดาเนนการแกไขเบ +องตนเก#ยวกบความปลอดภย อาชวอนามยและส#งแวดลอม .................... 9

5. รายละเอยดโครงการ ......................................................................................................................... 16

5.1 โครงการลดและเลกใชสาร HCFC (HPMP) .......................................................................................... 16

5.2 กลยทธในการลดและเลกใชสาร HCFC ............................................................................................... 17

5.3 โครงการลงทนเพ#อลดการใชHCFCในภาคอตสาหกรรมผลตเคร#องปรบอากาศ ......................................... 18

5.4 ภาคอตสาหกรรมผผลตเคร#องปรบอากาศ ............................................................................................ 18

5.5 การชวยเหลอทางเทคนค ................................................................................................................... 20

5.6 มาตรการปองกนดานส#งแวดลอม........................................................................................................ 21

5.7 การประชมรบฟงความคดเหน ............................................................................................................ 22

6. ขอกาหนดทางกฎหมายท#เก#ยวของ...................................................................................................... 23

6.1 ส#งท#ตองดาเนนการท#วไปสาหรบสถานประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศ ............................................... 23

6.2 ส#งท#ตองดาเนนการเฉพาะท#เก#ยวกบHFC- 32 ....................................................................................... 30

7. มาตรการลดผลกระทบท#เสนอ ............................................................................................................ 34

7.1 การบรหารจดการอาคาร สถานท#และโครงสรางตางๆ ............................................................................ 34

7.2 ขอกาหนดดานความปลอดภยในการสรางสถานท#จดเกบ HFC-32 ......................................................... 35

7.3 เคร#องจกร เคร#องมอ การช +บงอนตรายและการบรหารจดการความเส#ยง ................................................... 36

7.4 การตรวจสอบและบารงรกษาระบบไฟฟา............................................................................................. 36

7.5 การตรวจสอบและการบารงรกษาอปกรณ เคร#องจกรท#ขบเคล#อนได ......................................................... 37

7.6 การจดทาระเบยบวธปฏบตงานมาตรฐาน และขอความอธบายวธการทางานดวยความปลอดภย ................ 37

7.7 ระเบยบปฏบตงาน การรายงานและการสอบสวนอบตเหต ..................................................................... 37

2

7.8 ระเบยบปฏบตงาน การขออนญาตทางาน ............................................................................................ 38

7.9 การบรหารจดการโกดงสนคา สถานท#จดเกบ การจดการวตถอนตรายและการจดเกบ ................................ 38

7.10 การบรหารจดการ การขนสงและการจราจรภายในโรงงาน .................................................................. 40

7.11 การตรวจวดสภาพแวดลอมการทางานท#เปนอนตรายตอสขภาพ .......................................................... 41

7.12 อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล .................................................................................................. 41

7.13 การฝกอบรมและการใหใบรบรอง ผท#ทางานท#ตองใชความร ความชานาญ ........................................... 42

7.14 การตอบสนองตอเหตการณฉกเฉน กรณกาซและสารเคมร#วไหล .......................................................... 42

7.15 การบรหารจดการของเสย ............................................................................................................... 43

8. งบประมาณ ..................................................................................................................................... 45

9. การดาเนนโครงการและการตดตามผล ................................................................................................ 46

10. แผนการตรวจตดตามดานส#งแวดลอม ................................................................................................. 46

เอกสารอางอง................................................................................................................................................ 48

ภาคผนวก 1: แนวทางสาหรบการช +บงอนตรายและการประเมนความเส#ยง....................................................... 49

ภาคผนวก 2: คมอความเส#ยงท#วไปท#มอยในกระบวนการผลตเคร#องปรบอากาศ ............................................... 54

ภาคผนวก 3: การจดแบงประเภทพ +นท#ตามความอนตรายสาหรบกระบวนการผลตท#ใช HFC-32......................... 66

ภาคผนวก 4: คมอความปลอดภยในการเช#อมดวยระบบ Oxygen-Propane .................................................... 76

ภาคผนวก 5: อนตรายและผลกระทบตอสขภาพในกระบวนการผลตเคร#องปรบอากาศท#วไป ................................. 80

ภาคผนวก 6: สรปรายละเอยยดของกฎหมายและขอบงคบในประเทศท#ผประกอบการตองปฏบตตาม ................. 92

ภาคผนวก 7: บนทกการประชมเพ#อรบฟงความคดเหนรวมกบภาคสวนท#เก#ยวของสาหรบแผนการบรหารจดการ

ส#งแวดลอมสาหรบภาคอตสาหกรรมเคร#องปรบอากาศ.......................................................................................120

3

รายการคายอ

ASME American Society of Mechanical Engineers สมาคมวศวกรรมเคร#องกลแหงสหรฐอเมรกา

CAS No. Chemical Abstract System Number กลมตวเลขของสารเคมท#จดทะเบยนกบเคมคล แอบสแตคต เซอรวสของสมาคมเคมอเมรกน (Chemical Abstracts Service of the American Chemical Society) สาหรบบงช +ชนดของสารเคม

CEC Canadian Electric Code มาตรฐานการออกแบบและการตดต +งระบบไฟฟาของ North America Codes โดยท#มาตรฐาน NEC (National Electrical Code) ใชสาหรบประเทศสหรฐอเมรกาและมาตรฐาน CEC (Canadian Electric Code)ใชสาหรบประเทศแคนาดา

CFC Chlorofluorocarbon สารคลอโรฟลออโรคารบอน เปนสารทาลายช +นบรรยากาศโอโซนท#มคลอรน ฟลออรนและคารบอนเปนองคประกอบ

CO2 Carbon dioxide กาซคารบอนไดออกไซด

dB Decibel เดซเบลเปนหนวยวดระดบความดงของเสยง

DIW Department of Industrial Works กรมโรงงานอตสาหกรรมกระทรวงอตสาหกรรม

EC European Country กลมประเทศในทวปยโรป

EHS Environment, Health and Safety ส#งแวดลอม สขภาพและความปลอดภย

EMP Environmental Management Plan แผนการบรหารจดการส#งแวดลอม

Ex Explosive / explosion วตถระเบด/ การระเบด

GHG Greenhouse Gas กาซเรอนกระจก

GHS Global Harmonized System Globally Harmonized System of Classification and Labeling of Chemicals หรอการจาแนกประเภทและการตดฉลากสารเคมท#เปนระบบเดยวกนท#วโลก

GSB Government Savings Bank ธนาคารออมสน

GWP Global Warming Potential คาศกยภาพท#ทาใหโลกรอน ซ#ง เ ปนคาเปรยบเทยบกบคาศกยภาพของกาซคารบอนไดออกไซดท#มคาเทากบ 1

HCFC Hydrochlorofluorocarbon ไฮโดรคลอโรฟลออโรคารบอน เปนเปนสารทาลายช +นบรรยากาศโอโซนท# ม ไฮโดรเจน คลอรน ฟลออรน และคารบอนเปน

4

องคประกอบ

HPMP HCFC Phase-out Management Plan โครงการลดและเลกใชสาร HCFC

IEC International Electrical Code สถาบนมาตรฐานการออกแบบและการตดต +งระบบไฟฟาของยโรป คอ International Electrotechnical Commission (IEC)

LEL Lower Explosive Limit ปรมาณเปอรเซนตของกาซหรอไอระเหยข +นต#าท#ผสมกบอากาศจนเกดเปนสวนผสมท#เหมาะสมท#จะทาใหเกดการระเบดได (Exposive Mixture)

MLF Multilateral Fund กองทนพหภาค

MOI Ministry of Industry กระทรวงอตสาหกรรม

MSDS Material Safety Data Sheet เอกสารกากบความปลอดภย

MT Metric Ton เมตรกตน

NEC National Electric Code มาตรฐานการออกแบบและการตดต +งระบบไฟฟาของ North America Codes โดยท#มาตรฐาน NEC (National Electrical Code) ใชสาห รบประ เทศสห รฐอเม รกาและมาตรฐาน CEC(Canadian Electric Code)ใชสาหรบประเทศแคนาดา

NFPA National Fire Protection Association สมาคมปองกนอคคภยแหงชาตของสหรฐอเมรกา

NOU National Ozone Unit หนวยอนรกษโอโซน

ODS Ozone Depleting Substances สารทาลายช +นบรรยากาศโอโซน

OHS Occupational Health and Safety อาชวอนามยและความปลอดภย

PLC Programmable Logic Controller เปนอปกรณควบคมการทางานของเคร#องจกรชนดหน#ง ท#สามารถโปรแกรมใหเปนไปตามตองการได โดยมหนวยความจาในการเกบโปรแกรมสาหรบควบคมการทางานของอปกรณตางๆ

PMU Project Management Unit หนวยงานท#ต +งข +นเพ#อบรหารจดการโครงการ

SME Small and Medium-size Enterprises ผประกอบการขนาดกลางและขนาดเลก

TISI Thai Industrial Standard Institute สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

SOP Standard Operating Procedures ระเบยบมาตรฐานการปฏบตงาน

5

1. บทนา ประเทศไทยซ#งเปนหน#งในกลมประเทศ Article 5 ไดทาขอตกลงกนท#จะควบคมการใชสาร HCFC ต +งแต ป พ.ศ.2556 จากคาเฉล#ยท#คานวณมาจากปรมาณการใชในป พ.ศ. 2552 และ พ.ศ. 2553 ตามขอตกลงในพธสารมอนทรออลท#จะตองลดปรมาณการใชสาร HCFC ลงจากคาฐานโดยลาดบคอ รอยละ10 ในป พ.ศ. 2558 รอยละ 35 ในป พ.ศ. 2563 รอยละ 67.5 ในป พ.ศ.2568 และเลกการใชใหหมดส +นภายในป พ.ศ. 2573 อยางไรกตามปรมาณการใชตอปชวงต +งแตป พ.ศ. 2573 ถง พ.ศ 2583 ตองเฉล#ยไมเกนรอยละ 2. 5 ของคาฐาน สาหรบใชกบเคร#องปรบอากาศรนเกาท#ยงตองใชสารทาความเยนท#เปน HCFC กรมโรงงานอตสาหกรรมดวยการสนบสนนจากธนาคารโลกไดจดเตรยมและย#นเสนอโครงการลดและเลกใชสาร HCFCระยะท# 1 (HCFC Phase-out Management Plan Stage 1)ซ#งตอจากน +จะเรยกโดยยอวา HPMP เพ#อขอรบเงนสนบสนนจากกองทนพหภาคในการปฏบตตามพนธกรณของพธสาร ซ#งโครงการดงกลาวไดรบอนมตจากคณะกรรมการบรหารกองทนพหภาค ในการประชมคร +งท# 68 เม#อเดอนธนวาคม ป พ.ศ. 2555 HPMP มจดมงหมายท#จะทาใหประเทศไทยสามารถบรรลเปาหมายท#จะควบคมปรมาณการใชในปพ.ศ.2556แลวลดปรมาณการใชลงรอยละ 10 ในป พ.ศ. 2558 และ รอยละ 15 ในป พ.ศ.2561โครงการน +ประกอบดวยการเปล#ยนไปใชสาร HFC-32 เปนสารทาความเยนทดแทนการใช HCFC-22 ในโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศ 12 ราย ซ#งประกอบดวย

1. บรษท ยนแอร คอรปอเรชน จากด

2. บรษท ซยโจ เดนก อนเตอรเนช#นแนล จากด

3. บรษท ทรพยสขสร จากด 4. บรษท ทรพยทองหอ จากด

5. บรษท พ.พ.เจ. เอนจเนยร#ง จากด

6. บรษท ยนโก คอนซมเมอร โปรดกส จากด

7. บรษท สปรม ซ เอน บ คอรปอเรช#น จากด (ซ เอน อ อนดสทรส กรป)

8. บรษท อมแนนทแอร (ประเทศไทย) จากด

9. บรษท บ.กรม แอรคอนดช#นน#ง จากด

10. บรษท เบทเทอรลฟวง จากด

11. บรษท บทไวส (ประเทศไทย) จากด

12. บรษท แพน-ไทคณ จากด บรษท บ.กรม แอรคอนดช#นน#ง จากด เปนผประกอบการรายหน#งไดเขารวมโครงการดงกลาว ซ#งแผนการบรหารจดการส#งแวดลอมฉบบน +จดทาข +นเปนการเฉพาะสาหรบบรษท บ.กรม แอรคอนดช#นน#ง จากด โดยเคาโครง และรายละเอยดของแผนเปนไปตามแนวทางท#กาหนดไวในระเบยบปฏบตในการประเมนผลกระทบส#งแวดลอมของธนาคารโลก (Operational Policy (OP) Bank Procedure (BP)4.01) นอกจากน + กฎหมายและขอกาหนดตางๆในประเทศ ตลอดจนมาตรการท#เปนท#ยอมรบในการบรหารจดการการผลตไดถกนามาใชเปน

6

กรอบในการจดทา เน +อหาในแผนฉบบน +จะเปนแนวทางใหผบรหาร หวหนางาน พนกงานของบรษท และยงครอบคลมถงผ จาหนายและผ รบจางท#เก#ยวของใชดาเนนการผลตเคร#องปรบอากาศท#จะเปล#ยนมาใชสาร HFC- 32 ใหมความปลอดภย ไมมอนตรายตอสขภาพ เกดผลกระทบตอส#งแวดลอมนอยท#สด โดยสภาพท#ไดพบเหนในชวงท#ตรวจประเมนโรงงานและการทบทวนเอกสารตางๆ ของบรษทท#ไดดาเนนการโดยท#ปรกษาตามแนวทางในการทารายงานส#งท#ตองดาเนนการแกไขเบ +องตน Due Diligence เก#ยวกบความปลอดภย อาชวอนามยและส#งแวดลอม ไดถกผนวกไวในแผนฉบบน +ดวยเพ#อเปนประโยชนในการปรบปรงใหดข +น บรษท บ.กรม แอรคอนดช#นน#ง จากด ไดแสดงถงมาตรฐานในการจดการกระบวนการผลตใหปลอดภยแลวระดบหน#ง มการจดทาระเบยบปฏบตงาน และวธการปฏบตงาน เพ#อใหม#นใจวาคณภาพของสนคา ความปลอดภยและส#งแวดลอมไดรบการดแลอยางมประสทธผล และถกนาไปปฏบตโดยพนกงานทกคน แผนฉบบน +กาหนดมาตรฐานการปฏบตไวมากมายเพ#อท#จะปองกนการกระทาท#ลดข +นตอน ซ#งหากปลอยปละละเลยไปกจะกลายเปนการยอมรบและเคยชนของผปฏบตงาน เชน การไมรกษาความเปนระเบยบเรยบรอยในท#ทางาน ซ#งไมเพยงแคจะเปนเหตใหเกดอบตเหต สะดด หกลมแตสภาพเชนน +ยงจะกอใหเกดการสะสมส#งท#เปนเช +อเพลงท#จะทาใหไฟไหมขนาดเลกขยายวงกวางมากข +น อาทเชน ในบรรยากาศท#ถกเจอปนดวยสารไวไฟอนเกดจากการร#วไหลและถกจดตดข +นจากประกายไฟท#มาจากสายไฟ ปล}กพวงท#ถกใชงานในบรเวณน +นอยางไมระมดระวง การบรหารจดการเคร#องจกรและอปกรณท#ดเพ#อปองกนการแกไขปญหาแบบมกงายแบบเฉพาะหนา และในท#สดกกลายเปนวธการทางานแบบใหม หรอกลายเปนวฒนธรรมท#ไมปลอดภย ซ#งทายท#สดแลวกจะนาไปสอบตเหตท# รนแรง อาทเชน กาซร#ว ไฟไหม ท#เกดจากการร#วไหลของสารไวไฟ รวมถงสารทาความเยนท# มคณสมบตท# ไวไฟ โดยสรป แนวทางท# เสนอในแผนฉบบน +ควรจะถกนาไปดาเนนการรวมกบมาตรฐานอตสาหกรรม(มอก.)18001และ ISO 14001ท#บรษทมอยกอนแลว ส#งท#กลาวไวในรายงานส#งท#ตองดาเนนการแกไขเบ +องตนเก#ยวกบความปลอดภย อาชวอนามยและส#งแวดลอมน +นจงเปนเพยงแคภาพสะทอนจากท#ปรกษาไปยงผบรหารใหไดเกดความตระหนกและใชขอเสนอแนะเหลาน +นเปนจดเร#มตนท#จะตรวจสอบโดยละเอยดอกคร +ง ในการตรวจประเมน ท#ปรกษาไดรบอนญาตใหถายรปเปนจานวนมากและนามาประกอบในแผนฉบบน + การกระทาและสภาพการณท#ต#ากวามาตรฐานท#ควรจะเปนในรปเหลาน +นนามาเพ#อประกอบคาอธบายถงโอกาสท#จะเกดการบาดเจบ การเจบปวยและผลกระทบตอส#งแวดลอมโดยปราศจากเจตนาท#จะนามาใชเปนขอตาหนในเชงลบแตอยางใด หากแตเพ#อใชเปนขอมลใหกบผบรหารนาไปประกอบการพจารณาจดทามาตรการแกไขและปองกนตอไป อนตรายและความเส#ยงท#เก#ยวเน#องกบการใชเคร#องจกร อปกรณ ข +นตอนและวธการทางานในกระบวนการผลตเคร#องปรบอากาศท#ไดคณภาพ หรอการผลตช +นสวนท#ลกคาส#งผลตพเศษน +น อาจจะไดรบผลกระทบจากการท#จะเปล#ยนไปใชสารทาความเยน HFC-32 เพ#อทดแทน HCFC-22 น +นจะถกวเคราะหไวในแผนฉบบน +ดวย ขอเสนอแนะเพ#อปรบเปล#ยนแผนผงการผลต การดดแปลงเคร#องจกร และอปกรณเพ#อใหไดมาตรฐานท#กฎหมายกาหนดน +น และยงตองคานงถงมาตรฐานสากลทางดานวศวกรรม ซ#งไดถกรวบรวมไวในแผนฉบบน +ดวยแลว ผลท#ไดจากแผนฉบบน +กเพ#อใหไดมาซ#งมาตรฐานการผลตท#ดในการปองกนเหตท#ไมพงประสงคท +งปวง ดงน +น จงเปนภาระหนาท#ของผบรหารท#จะตองทาใหมาตรการทางกฎหมาย ดานอาชวอนามย ความปลอดภยและสขภาพของประเทศไทย ท#เก#ยวของกบกระบวนการทางานไดรบการปฏบตอยางเขมงวด มหนาท#จะตอง

7

ควบคมไมใหเกดผลกระทบตอชมชนรอบขางและไมกอผลกระทบตอส#งแวดลอม โดยภาระหนาท#ตามกฎหมายเหลาน +นจะถกอางถงในแผนฉบบน +ดวยเชนเดยวกน

2. วตถประสงคของแผนการบรหารจดการส�งแวดลอม

2.1 ช +บงอนตราย และความเส#ยงท#มโอกาสเกดข +นจากการนาเทคโนโลยท#ใชสาร HFC-32 มาใชแทนสาร HCFC-22 ในสถานประกอบการ โดยเปรยบเทยบกบสภาพท#เปนอยเดม

2.2 ใหขอมลท#เก#ยวของกบขอกาหนดดานความปลอดภย และส#งแวดลอมและความพรอมในการนา เทคโนโลยท#ใชสาร HFC-32 มาใช

2.3 อธบายระเบยบปฏบตงานและระเบยบวธท#ไดมาตรฐานในการควบคมดแลสาร HFC–32 และการตดต +งเคร#องจกรและอปกรณท#เก#ยวของ โดยเฉพาะอปกรณในการปองกน และมาตรการดานความปลอดภย สาหรบการใชสาร HFC-32 ท#ตองมความสอดคลองกบกฎระเบยบของประเทศและมาตรฐานสากล

2.4 กาหนดบทบาท หนาท#และความรบผดชอบและโครงรางเน +อหา การรายงานและระเบยบปฏบตงานในการอนมตสาหรบการบรหารจดการและการตดตามตรวจสอบผลกระทบดานส#งแวดลอมอนอาจจะเกดจ า ก ก จ ก ร ร ม ก า ร เ ป ล# ย น ไ ป ใ ช ส า ร HFC-32

8

3. ขอมลเบ 5องตนของบรษทบรษท บ.กรม แอรคอนดช�นน�ง จากด

บรษท บ.กรม แอรคอนดช#นน#ง จากด มโรงงานและสานกงานต +งอยท# 58 หม 14 ถนนสวนทวงศ ตาบลกระทมราย หนองจอก กรงเทพฯ รหสไปรษณย 10530 โทรศพท (662) 988 2391-7 แฟกซ (662) 988 240 พ +นท#ดนท +งหมด 15,528 ตารางเมตร พ +นท#การผลตท +งส +น 7,200 ตารางเมตร กอต +งข +นเม#อวนท# 15 สงหาคม พ.ศ. 2537 โดยมธระกจหลกคอการผลตเคร#องปรบอากาศ เคร#องทาความรอนและทาความเยน ชดควบคมไฟฟาและอะไหลสาหรบผลตภณฑตางๆ โดยใชช#อสนคาย# หอ Carrier บรษทมยอดขายในป พ.ศ. 2555 ประมาณ 40 ลานดอลลารสหรฐ ดวยปรมาณการผลตประมาณ 56,000 ชด จากพนกงานท +งส +น 180 คน บรษท บ.กรม แอรคอนดช#นน#ง จากดไดรบการรบรอง ระบบบรหารคณภาพ ISO 9001:2008 โดยบรษท SGS บรษท บ.กรม แอรคอนดช#นน#ง จากดจดทะเบยนโรงงานหมายเลข (รง. 4) 3-71-2/37 เม#อวนท# 2 มนาคม พ.ศ. 2537 มกาลงแรงมาเคร#องจกรรวม 361 แรงมา พนกงาน 185 คน โดยในทายใบอนญาตมเง#อนไขกาหนดไวดงน +

• ตองจดใหมและใชระบบกาจดฝ นจากกระบวนการพนเคลอบสฝ น โดยไมกอใหเกดความเดอดรอนราคาญตอคนงานและชมชนรอบขาง

• ตองจดใหมการจดการขยะของเสย มสถานท#จเกบและแยกประเภทขยะ และนาไปกาจดตามท#กฎหมายกาหนดไวในประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรมเร#อง การกาจดของเสย พ.ศ. 2548

ในป พ.ศ. 2535 มการขออนญาตขยายโรงงานคร +งแรก และมกาลงแรงมาของเคร#องจกรเพ#มข +นเปน 654.61 แรงมาจนถงปจจบน ซ#งใบอนญาตโรงงานฉบบลาสดไดรบการตออาย เม#อวนท# 31 ธนวาคม พ.ศ. 2556 เน#องจากท#ต +งโรงงานอยในเขตชมชน การควบคมผลกระทบตอส#งแวดลอมและชมชนโดยรอบจงเปนเร#องสาคญท#ถกระบไวเปนเง#อนไขในใบอนญาต สถานประกอบการน +เ ปนกรรมสทธ�ของบรษท ลงคแมนแฟคเจอร#ง 1999 จากด โดยทาสญญาเชาเปนระยะเวลา 3 ป โดยคดคาเชา 270,000 บาทตอเดอน เร#มตนสญญาเม#อป พ.ศ. 2554 โรงงานน +จดทะเบยนในลาดบท# 70 และ71 ผลตช +นสวนและประกอบเคร#องปรบอากาศ กระบวนการผลตหลกๆ ไดแก การข +นรปโลหะแผน โดยใชเคร#องจกรชนดตางๆ เชน CNC Punching machines, shearing machines, bending machines and press machines มกระบวนการพนและเคลอบสฝ นอยในบรเวณเดยวกนกบสวนผลตข +นรปโลหะแผน

9

4. รายงานส�งท�ตองดาเนนการแกไขเบ 5องตนเก�ยวกบความปลอดภย อาชวอนามยและส�งแวดลอม

สวนการผลต กระบวนการหรอกจกรรมท�ตองพจารณา/สถานท�

ส�งท�พบ/ ขอสงเกต มาตรการควบคมท�เสนอแนะ รายละเอยดเพ�มเตมดจากภาคผนวก 2

1

โรงบาบดน +าเสย ภาชนะบรรจสารเคมตองมภาชนะเพ#อรองรบการหกร#วไหลอกช +นหน#ง (secondary containment)

ภาชนะบรรจสารเคมเปลา ตองเกบแยกจากภาชนะบรรจสารเคมเตม ปดผาภาชนะบรรจใหแนน มาตรฐานการปฏบตงานสาหรบการยกเคล#อนยายและการนาไปกาจดทาลายภาชนะบรรจสารเคมเปลา ควรมสถานท#ท#มอางลางตาและฝกบวฉกเฉน

2

โรงบาบดน +าเสย ภาชนะบรรจสารเคมตองมภาชนะเพ#อรองรบการหกร#วไหลอกช +นหน#ง (secondary containment)

ภาชนะบรรจสารเคมเปลา ตองเกบแยกจากภาชนะบรรจสารเคมเตม ปดผาภาชนะบรรจใหแนน มาตรฐานการปฏบตงานสาหรบการยกเคล#อนยายและการนาไปกาจดทาลายภาชนะบรรจสารเคมเปลา ควรมสถานท#ท#มอางลางตาและฝกบวฉกเฉน

10

สวนการผลต กระบวนการหรอกจกรรมท�ตองพจารณา/สถานท�

ส�งท�พบ/ ขอสงเกต มาตรการควบคมท�เสนอแนะ รายละเอยดเพ�มเตมดจากภาคผนวก 2

3

การจดเกบสารเคม ขอด มอบหมายหนาท#ความรบผดชอบใหบคคลท# มรายช#อแสดงอยบนประตทางเขาหองเกบสารเคม มความสะอาด ความเปนระเบยบเรยบรอยของพ +นท#

ตองมการตรวจสอบรอยแตกราว หรอรอยร#วไหลของภาชนะท#รองรบการหกร#วไหลอกช +นหน#ง (secondary containment) อยางสม#าเสมอ ตรวจสอบคณภาพของน +าฝนท#อยภายใน ภาชนะท#รองรบการหกร#วไหลอกช +นหน#ง (secondary containment) กอนปลอยออก

4

การจดเกบสารเคม ขอด มอบหมายหนาท#ความรบผดชอบใหบคคลท#มรายช#อแสดงอยบนประตทางเขาหองเกบสารเคม มความสะอาด ความเปนระเบยบเรยบรอยของพ +นท#

ตองมการตรวจสอบรอยแตกราว หรอรอยร#วไหลของภาชนะท#รองรบการหกร#วไหลอกช +นหน#ง (secondary containment) อยางสม#าเสมอ ตรวจสอบคณภาพของน +าฝนท#อยภายใน ภาชนะท#รองรบการหกร#วไหลอกช +นหน#ง (secondary containment) กอนปลอยออก

11

สวนการผลต กระบวนการหรอกจกรรมท�ตองพจารณา/สถานท�

ส�งท�พบ/ ขอสงเกต มาตรการควบคมท�เสนอแนะ รายละเอยดเพ�มเตมดจากภาคผนวก 2

5

การจดเกบสารทาความเยน มการจดการท#ด พ +นท#จดเกบมการลอคกญแจ รกษาความปลอดภย เพ#อปองกนบคคลท#ไมมหนาท#เก#ยวของเขาไปภายใน

ปฏบตตามแนวทางในการจดเกบสารทาความเยน และกาซท#มความไวไฟ

6

การจดเกบสารทาความเยน ตองจดเกบโดยแยกออกจากวสดอ#น พ +นท#ตองมร +วรอบ

เคร#องมออปกรณไฟฟาท#อยภายในพ +นท#ท#ม HFC-32 ตองปฏบตตามมาตรฐาน IEC

12

สวนการผลต กระบวนการหรอกจกรรมท�ตองพจารณา/สถานท�

ส�งท�พบ/ ขอสงเกต มาตรการควบคมท�เสนอแนะ รายละเอยดเพ�มเตมดจากภาคผนวก 2

7

พ +นท#การทางาน และทางเดนเทา

เคร#องจกรอปกรณมสภาพท#ดไดรบการซอมบารงเชงปองกน พ +นท#การทางานไดรบการจดการเปนอยางดท +งในเร#องความสะอาด และความเปนระเบยบเรยบรอย

ตองจดใหพ +นท#ทางเดนเทา และเสนทางอพยพไมมวสดส#งของกดขวาง

8

พ +นท#การทางาน และทางเดนเทา

เคร#องจกรอปกรณมสภาพท#ดไดรบการซอมบารงเชงปองกน พ +นท#การทางานไดรบการจดการเปนอยางดท +งในเร#องความสะอาด และความเปนระเบยบเรยบรอย

ตองจดใหพ +นท#ทางเดนเทา และเสนทางอพยพไมมวสดส#งของกดขวาง

13

สวนการผลต กระบวนการหรอกจกรรมท�ตองพจารณา/สถานท�

ส�งท�พบ/ ขอสงเกต มาตรการควบคมท�เสนอแนะ รายละเอยดเพ�มเตมดจากภาคผนวก 2

9

พ +นท#การทางาน และทางเดนเทา

เคร#องจกรอปกรณมสภาพท#ดไดรบการซอมบารงเชงปองกน พ +นท#การทางานไดรบการจดการเปนอยางดท +งในเร#องความสะอาด และความเปนระเบยบเรยบรอย

ตองจดใหพ +นท#ทางเดนเทา และเสนทางอพยพไมมวสดส#งของกดขวาง

14

สวนการผลต กระบวนการหรอกจกรรมท�ตองพจารณา/สถานท�

ส�งท�พบ/ ขอสงเกต มาตรการควบคมท�เสนอแนะ รายละเอยดเพ�มเตมดจากภาคผนวก 2

10

เคร#องเช#อมกาซประเภทออกซเจน และโพรเพน

ไมมการตดต +งอปกรณปองกนไฟยอนกลบ (flashback arrester)

ขอมลเพ#มเตมสามารถอางองไดจากแนวทางในการทางานเช#อมดวยกาซออกซเจน และกาซไวไฟ

11

เคร#องเช#อมกาซประเภทออกซเจน และโพรเพน

ไมมการตดต +งอปกรณปองกนไฟยอนกลบ (flashback arrester)

ขอมลเพ#มเตมสามารถอางองไดจากแนวทางในการทางานเช#อมดวยกาซออกซเจน และกาซไวไฟ

15

สวนการผลต กระบวนการหรอกจกรรมท�ตองพจารณา/สถานท�

ส�งท�พบ/ ขอสงเกต มาตรการควบคมท�เสนอแนะ รายละเอยดเพ�มเตมดจากภาคผนวก 2

12

เคร#องมอตรวจสอบการร#วไหลของกาซ

สภาพเคร#องมสภาพท#ด และมการสอบเทยบ

ตองมการเกบบนทกผลการสอบเทยบ

13

เคร#องมอตรวจสอบการร#วไหลของกาซ

สภาพเคร#องมสภาพท#ด และมการสอบเทยบ

ตองมการเกบบนทกผลการสอบเทยบ

16

5. รายละเอยดโครงการ

5.1 โครงการลดและเลกใชสาร HCFC (HPMP) วตถประสงคของโครงการลดและเลกใชสาร HCFC คอ เพ#อลดปรมาณการใชสาร HCFC ในภาคอตสาหกรรมผลตเคร#องปรบอากาศและภาคอตสาหกรรมผลตโฟม ซ#งจะทาใหประเทศไทยสามารถปฏบตตามพนธกรณในการลดและเลกการใชสาร HCFC ภายใตโครงการในระยะแรก (พ.ศ. 2557-2561) สบเน#องจากการท#ประเทศไทยถกจดอยในกลมประเทศArticle 5 โดยท#ประเทศไทยจะตองลดปรมาณการใชสาร HCFC ลงใหไดตามขอตกลงในตาราง 5-1และเชนเดยวกน ประเทศไทย ในฐานะท#ถกจดใหอยในกลมประเทศ Article 5 ของพธสารมอนทรออล จงมสทธท#จะไดรบเงนชวยเหลอจากกองทนพหภาค เพ#อนามาสนบสนนกจกรรมในโครงการลดและเลกใชสาร HCFC

ตาราง 5-1พนธกรณของประเทศไทยในการลดและเลกการใชสาร HCFC ภายใตพธสารมอนทรออล

พ.ศ. เปาหมายในการลดปรมาณการใช

ปรมาณการใชท�ไดรบอนญาต (ODP tons)

ตามขอกาหนดของพธสารมอนทรออล

ตามขอตกลงกบคณะกรรมการบรหาร

กองทนพหภาค 2556 หยดปรมาณการใชไวท#คาฐาน

(คาฐานเปนคาปรมาณการใชเฉล#ยระหวางป พ.ศ.2552 และ 2553)

927.6 927.6

2558 ลดปรมาณการใชลงเหลอรอยละ 90ของคาฐาน 834.8 834.84 2561 ลดปรมาณการใชตามขอตกลงระหวางประเทศไทย

กบคณะกรรมการบรหารกองทนพหภาค 834.8 788.46

2563 ลดปรมาณการใชลงเหลอรอยละ 65ของคาฐาน 602.9 2568 ลดปรมาณการใชลงเหลอรอยละ 32.5 ของคาฐาน 301.5 2573 ลดปรมาณการใชลงเหลอรอยละ 2.5ของคาฐาน 23.2 2583 เลกใชสาร HCFCs โดยส +นเชง 0

ตามขอตกลงในพธสารมอนทรออล ปรมาณการใชเฉล#ยท +งปในชวงสบปนบจาก พ.ศ. 2573 ถง พ.ศ. 2583 ตองไมเกน รอยละ 2.5 ของคาฐานและปรมาณดงกลาวน +นอนญาตใหใชได

เฉพาะกบการภาคใหบรการซอมบารงเคร#องมอ/อปกรณท#พ#งพาสาร HCFCs เทาน +น

ประเทศไทยจดเปนผนาเขา HCFC รายใหญท#มปรมาณการใชรวมถง 16,890 เมตรกตนในป พ.ศ. 2553(ตามคานยาม ปรมาณการใช คอ ปรมาณการนาเขาท#หกลบปรมาณการสงออกแลว) สาร HCFC หลกๆท#ใชไดแกHCFC-22 และHCFC-141bประเทศไทยไมสามารถผลตสาร HCFC ไดเอง

17

5.2 กลยทธในการลดและเลกใชสาร HCFC กรมโรงงานอตสาหกรรมเปนผ รบผดชอบหลกในการจดทาโครงการลดและเลกใชสาร HCFC โดยมภาคอตสาหกรรมและธนาคารโลกใหความชวยเหลอในการจดทาตามแนวทางของกองทนพหภาค โครงการลดและเลกใชสาร HCFC ไดรบการเสนอไปยงคณะกรรมการบรหารกองทนพหภาคเพ#อขอรบเงนสนบสนน และไดรบการอนมตจากคณะกรรมการบรหารกองทนพหภาคเปนจานวนเงน23.05 ลานเหรยญสหรฐฯ เพ#อมาใชในการดาเนนโครงการระยะท# 1 ซ#งเงนชวยเหลอจานวน 22.75 ลานเหรยญสหรฐฯ จะดาเนนการผานธนาคารโลก สวนท#เหลออก 0.30 ลานเหรยญสหรฐฯ จะดาเนนการแบบทวภาคกบรฐบาลของประเทศญ#ป น โครงการลดและเลกใชสาร HCFC ของประเทศไทยแจกแจงใหเหนวา การใชสาร HCFC ของประเทศไทยสวนใหญอย ในภาคอตสาหกรรมผลตโฟมชนดตางๆ ใชเ ปนสารทาความเยนในภาคอตสาหกรรมผลตเคร#องปรบอากาศและเคร#องทาความเยนประเภทตางๆ ตลอดจนใชในการซอมบารงเคร#องมอ/อปกรณท#ยงมอายการใชงานอย มปรมาณการใช HCFC-141b และ HCFC-225สาหรบเปนตวทาละลาย/สารชะลางในอตสาหกรรมอ#นในปรมาณท#ไมมากเม#อเทยบกบโฟม เคร#องปรบอากาศ และต เยน มการใชสาร HCFC-123สาหรบการตดต +งและซอมบารงในปรมาณท#ไมมากเชนกน นอกจากน + ยงมปรมาณการใชสาร HCFC-224 และ HCFC-142b เปนบางคร +งในชวงหาปท#ผานมาในสารทาความเยนผสม และในการผลตโฟมประเภท Extruded Polystylene (XPS) รฐบาลไทยจะใหความสาคญตอการลดและเลกใชสาร HCFC ในกลมผผลตโฟมและผผลตเคร#องปรบอากาศภายใตโครงการน +กอน สาหรบผผลตเคร#องปรบอากาศน +นยงเปนการลดการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดลงไดอกเน#องจากการใชพลงงานอยางมประสทธภาพสงข +น.

ตาราง 5-2ปรมาณการใชสาร HCFCในภาคการผลตและการบรการ ในประเทศไทย ระหวางป พ.ศ. 2549-2553*

ปรมาณการใช (MT) 2549 2550 2551 2552 2553

HCFC-22 ในภาคการผลต 6,598 7,546 7,185 5,687 8,805

HCFC-22 ในภาคการบรการซอมบารง 4,783 5,055 5,377 5,646 5,991

HCFC-123 ในการตดต +ง 66 47 55 52 52

HCFC-123 ในการบรการซอมบารง 82 61 72 71 73

HCFC-141b ผผลตโฟม ** -- 1,438 1,636 1,619 1,723

HCFC-141b ตวทาละลาย/สารชะลาง -- 170 205 192 198

HCFC-225 ตวทาละลาย/สารชะลาง 329 0 69 69 41

*ไมรวม HCFC-224, HCFC-142b เพราะมปรมาณการใชในการใหบรการซ#งนอยมาก **เพราะจานวนผบรโภคท#ใช HCFC-141b มนอยมาก จงเปนไปไดยากท#จะไดขอมลปรมาณการใชในป พ.ศ. 2549 ท#สมบรณ

ผลกระทบในเชงเศรษฐกจของประเทศไทยอยในระดบท#มนยสาคญ จากปรมาณการใชสาร HCFC เช#อมโยงโดยตรงตอการสงออกผลตภณฑอปกรณไฟฟา และเคร#องทาความเยนนอกจากน +น อตราบรโภคในครวเรอนท#เพ#มสงข +นเร#อยๆ ต +งแตป พ.ศ. 2553 เปนตวช +วดท#บงบอกถงปรมาณการใชสาร HCFC ท#มากข +นเร#อยๆ (ซ#งมราคาสงข +นและคาดการณไดวาผผลตและสงออกจะเพ#มปรมาณมากข +น จากการวเคราะหในกรณท#ไมมการดาเนนการใดๆเพ#มเตม(BAU)ผลกระทบจรงของโครงการน + คอ ราคาท#สงข +นของสารทดแทนท#จะมาใชแทนสาร

18

HCFC และจะถกรบภาระโดยผบรโภคในท#สด)ประเดนคาใชจายท#สงข +นไดรบการแกไขโดยการกาหนดใหภาคอตสาหกรรมโฟมไดรบความชวยเหลอและตองเลกใชสาร HCFC ไปพรอมๆ กน และใหความชวยเหลอผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศทกราย ในโครงการระยะท# 1 รวมถงการหามนาเขาเคร#องปรบอากาศท#ใชสาร HCFC-22 เปนสารทาความเยนเพ#อนามาใชในประเทศในป พ.ศ. 2560

โครงการลดและเลกใชสาร HCFC ท#ไดรบการอนมตจะทาใหปรมาณการใช HCFC ลดลงจาก 1,155 ODP tons ในป พ.ศ. 2555 เหลอ 927.6 ODP tons ในป พ.ศ. 2556 เหลอ 834.84 ODP tons ในป พ.ศ. 2558 และเหลอ 788.46 ODP tonsในป 2561การลดลงดงกลาวจะเกดจากการเลกใชสาร HCFC-22จานวน 67.86 ODP tons ในอตสาหกรรมผลตเคร#องปรบอากาศและเลกใชสาร HCFC-141b จานวน151.68 ODP tons ในอตสาหกรรมโฟม (อางองจากปรมาณการใชในป พ.ศ. 2553)

5.3 โครงการลงทนเพ�อลดการใชHCFCในภาคอตสาหกรรมผลตเคร�องปรบอากาศ จะมการใหความชวยเหลอทางการเงนแกผผลตโฟมและผผลตเคร#องปรบอากาศท#ใชสารHCFC-141b และสาร HCFC-22ในกระบวนการผลต โดยใหความสาคญกบผประกอบการท#ต +งสถานประกอบการกอนเดอนกนยายน ป พ.ศ. 2550ระดบการชวยเหลอข +นอยกบขอมลปรมาณการใชสาร HCFC-141b หรอสาร HCFC-22ของแตละสถานประกอบการและอตราสวนผ ถอห นในบรษทในประเทศกาลงพฒนาของสถานประกอบการน +นๆเงนชวยเหลอจะนาไปเปนตนทนสาหรบการปรบเปล#ยน หรอจดหาเคร#องจกรอปกรณท#เก#ยวของ การทดลองเดนเคร#องกอนการผลต วตถดบและการถายทอดเทคโนโลยตางๆเงนชวยเหลอจะข +นอยกบคาใชจายท#เพ#มข +นจากการปรบเปล#ยนกระบวนการผลตตามท#ระบไวในคมอการดาเนนโครงการ(Project Implementation Manual) และสอดคลองกบมตของคณะกรรมการบรหารกองทนพหภาคเก#ยวกบแนวทางในการใหเงนชวยเหลอ การขอรบการชวยเหลอทางการเงนดงกลาวผประกอบการจะตองย#นขอเสนอโครงการ ซ#งจะมขอมลเก#ยวกบเคร#องมอ/อปกรณเกาท#ใชกบสาร HCFC ปรมาณการใชสาร HCFCหลกฐานแสดงอตราสวนผ ถอหนวนท#กอต +งและรายการของเคร#องจกรหรออปกรณใหมสาหรบการเปล#ยนแปลงกระบวนการผลตท#จาเปน ราคาของวตถดบและคาใชจายในการถายทอดเทคโนโลยและคาใชจายอ#นๆ ผบรหารเงนชวยเหลอท#ไดรบการแตงต +งจากรฐบาลไทย จะมหนาท#ตรวจสอบเอกสารประกอบท#กลาวมาแลวน +นและยนยนวามสทธท#จะไดรบเงนชวยเหลอเง#อนไขตางๆจะกาหนดไวในสญญาใหความชวยเหลอแบบใหเปลายอย (Sub-grant Agreement) ระหวางผ บรหารเงนชวยเหลอและสถานประกอบการแตละราย ในการดาเนนการดงกลาว ผ บรหารเงนชวยเหลอจะไดรบการสนบสนน และชวยเหลอจากท#ปรกษาทางเทคนคและทางการเงน ท#ไดรบการวาจางโดยโครงการน +

5.4 ภาคอตสาหกรรมผผลตเคร�องปรบอากาศ ผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศ 12 รายซ#งมผ ถอหนสวนใหญเปนชาวไทยท#เขารวมโครงการน + จะใชสารทาความเยนท#มคาศกยภาพท#ทาใหโลกรอน(GWP) ต#ามาใช โดยผประกอบการจะไดรบเงนชวยเหลอในการ

19

ออกแบบ การวจยและพฒนา การทดสอบและออกใบรบรองเคร#องปรบอากาศท#ใชสาร HFC-32 นอกจากน +นโครงการจะใหการชวยเหลอทางการเงนสาหรบการเปล#ยนสายการผลตไดแก เคร#องเตมสารทาความเยน ป}มสงน +ายา ระบบทอ ป} มสญญากาศเคร#องตรวจสอบการร#วของสารทาความเยนสถานท#เกบ HFC-32การเตรยมการการดดแปลงไลนการผลต อปกรณความปลอดภย ระบบระบายอากาศ และคาใชจายอ#นๆท#จาเปนสาหรบความปลอดภย คาใชจายในการชวยเหลอทางเทคนคการฝกอบรมและคาใชจายท#เพ#มข +นในการดาเนนการผลต เน#องจากการเปล#ยนเทคโนโลยดงกลาวเปนลขสทธ�จงตองใหความสาคญกบผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศในการไดรบลขสทธ�ท#จะผลตเคร#องปรบอากาศดงกลาว และชวยเหลอในการหาแหลงท#มาของอปกรณท#ใชในการผลตท#เหมาะสม ในปจจบนผ ผลตจากประเทศญ#ป นท#เปนเจาของลขสทธ� เทคโนโลยเคร#องปรบอากาศท#ใชสารHFC-32 ไดเสนอท#จะใหใชลขสทธ�พ +นฐาน (Basic Patent) ตอผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศ 12 แหงท#เขารวมโครงการโดยไมมคาลขสทธ� สารทาความเยนท#จะใชในการปรบเปล#ยนกระบวนการผลต คอ สาร HFC-32 ท#มคาศกยภาพในการทาลายช +นโอโซน (ODP)เปนศนย และมคาศกยภาพท#ทาใหโลกรอน (GWP)ประมาณ 650 เทยบเทากบหน#งในสามของคาศกยภาพท#ทาใหโลกรอนของสาร HCFC-22 การเปล#ยนแปลงหลกๆท#เก#ยวของกบสารHFC-32 คอความดนของสารHFC-32 ท#สงกวาเม#อเทยบกบสาร HCFC-22 และความไวไฟการเปล#ยนสารทาความเยนดงกลาวทาใหตองมการออกแบบและทดสอบเคร#องปรบอากาศใหมในขณะเดยวกนกไดเปรยบในเร#องประสทธภาพในการประหยดพลงงานโดยมคาใชจายท#เพ#มข +นเพยงเลกนอย ส#งท#ตองดาเนนการหลกๆในการปรบเปล#ยนไปใชสาร HFC_32 คอ การออกแบบและทดสอบเคร#องปรบอากาศท#ใชสาร HFC-32 การปรบเปล#ยนไลนการเตมสารทาความเยน ไดแก การปรบเปล#ยนเคร#องเตมสารทาความเยน ป}มสญญากาศเคร#องตรวจสอบการร#วของสารทาความเยนและมาตรการดานความปลอดภยท#ปองกนความไวไฟของสาร HFC-32 นอกจากน +ยงมการปรบปรงสถานท#จดเกบสารทาความเยนตลอดจนป}มสงน +ายา และระบบทอท#จะลาเลยงสารทาความเยนจากบรเวณท#จดเกบมาไลนการผลตใหมความปลอดภยข +น โครงการลดและเลกใชสาร HCFC ยงรวมถงเงนชวยเหลอจานวนหน#งท#จะใหแกผประกอบการท#ผลตอปกรณแลกเปล#ยนความรอน(Heat Exchanger) ใหทาการปรบปรงกระบวนการผลตโดยผ ประกอบการแตละรายจะตองทาแผนการบรหารจดการดานส#งแวดลอม หรอ Environmental Management Plan (EMP). เทคโนโลยในการผลตเคร#องปรบอาศท#ใชสาร HFC-32 เปนลขสทธ�เฉพาะของบรษทไดก +น โดยท#บรษท ไดก +นจะลงนามขอตกลงกบผประกอบการแตละรายเพ#อถายทอดเทคโนโลยโดยไมคดคาใชจาย ประเทศญ#ป นยงใหการสนบสนนทางเทคนคแกผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศภายใตโครงการ ในระหวางการจดทาโครงการลดและเลกใชสาร HCFCs ไดมการยนยนวา มการผลตคอมเพรสเซอรท#ใชกบสารHFC-32 และมสาร HFC-32 สาหรบการใชแลว โดยท#คอมเพรสเซอรท#ใชกบสาร HFC-32 มความคลายคลงกบคอมเพรสเซอรท#ใชกบสารทาความเยน R-410A ท#ผลตในประเทศไทย ขอแตกตางท#สาคญคอมอเตอรท#จะใชงานกบสาร HFC-32 จะตองถกออกแบบใหใชงานกบสารท#ไวไฟจงประมาณการวาราคาคอมเพรสเซอรสาหรบสารHFC-32 จะสงกวาคอมเพรสเซอรของสาร HCFC-22 อกเทาตว แตมราคาเทากบคอมเพรสเซอรสาหรบสารR410-A สาร HFC-32ถกผลตโดยผผลตหลายรายท#วโลก จงคาดการณวาราคาขายของสารHFC-32 จะสงกวาราคาของสาร HCFC-22 ประมาณรอยละ15 ถงรอยละ 25 อยางไรกตาม หากเคร#องปรบอากาศท#ม

20

ความสามารถในการทาความเยนท#เทากน ปรมาณของสาร HFC-32 ท#ใชในเคร#องปรบอากาศคดเปนประมาณรอยละ 65 ของเคร#องปรบอากาศท#ใชสาร HCFC-22 ดงน +นผลกระทบในเร#องราคาจากการเปล#ยนไปใชสาร HFC-32 สาหรบการซอมบารงจงไมมความแตกตางมากนก จากความเหนของผประกอบการพบวาปรมาณสารทาความเยนท#ใชนอยกวาน +จะทาใหผ ประกอบการสามารถออกแบบใหผลตภณฑมขนาดเลกลง เม#อเปรยบเทยบกบเคร#องปรบอากาศท#ใชสาร HCFC-22 สงผลใหใชวตถดบในการผลตนอยลง นอกจากน + โครงการน +ยงใหเงนชวยเหลอเพ#อชดเชยตนทนในการผลตท#สงข +นทาใหผประกอบการสามารถแขงขนในตลาดไดและเปนท#คาดกนวาราคาของสาร HFC-32จะเปนเพยงหน#งในสามของราคาสาร R-410A ดงน +น การใชเคร#องปรบอากาศท#ใชสาร R-410A จะสงผลใหมคาใชจายในการซอมบารงเคร#องปรบอากาศท#มากกวา HFC-32 ตามไปดวย

ตาราง 5-3: ผลกระทบตอตนทนการผลตจากการเปล#ยนไปใชสารทาความเยนทดแทน

HCFC-22 HFC-32 R410A

ราคาของสารทาความเยน(บาท/กก.) 120 150 500-600

ปรมาณสารทาความเยนท#ใชในการบรรจเปรยบเทยบกบ HCFC-22

(% ของ HCFC-22)

100% 64% 80%

ราคาของคอมเพรสเซอร เทยบ HCFC-22 (% ของ HCFC-22) 100% 200% 200%

5.5 การชวยเหลอทางเทคนค การฝกอบรมโดยผ เช#ยวชาญเก#ยวกบเทคโนโลยของสาร HFC-32 และการซอมบารงจะดาเนนการโดยผ ฝกสอนของกรมพฒนาฝมอแรงงานและสานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษาเพ#อพฒนาแบบแผนในการฝกอบรมสาหรบชางเทคนคใหใชวธการซอมบารงท#ถกตองสาหรบเคร#องปรบอากาศท#ใชสารทาความเยนท#ไวไฟและเพ#อปองกนการร#วไหลของสารทาความเยนท#อาจเกดข +นเม#อเวลาผานไป กรมโรงงานอตสาหกรรม จะรวมกบกรมพฒนาฝมอแรงงานและสานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษาจดการฝกอบรมใหแกผ ฝกสอนข +น เคร#องมอและอปกรณท#จาเปนตอการฝกอบรมจะถกจดซ +อมาเพ#อการฝกอบรมผ ฝกสอนโดยจะมการจดทาคมอการปฏบตงานเก#ยวกบเคร#องปรบอากาศท#ใชสาร HFC-32 เพ#อใชในการฝกอบรม กรมพฒนาฝมอแรงงานและสานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา จะเร#มจดทาหลกสตรการฝกอบรมข +นในศนยฝกอบรมใหทนตอการการนาเคร#องปรบอากาศท#ใชสารHFC- 32 มาใชในประเทศไทย กจกรรมท#เก#ยวของกบภาคการใหบรการซอมบารงรวมถงวธการในการซอมบารงท#วไปเพ#อลดการใชสาร HCFC-22 ดวยความชวยเหลอทางเทคนคสาหรบการซอมบารงและการดาเนนการเก#ยวกบเคร#องปรบอากาศท#ใชสาร HFC-32 อยางถกวธและปลอดภยท#จะถกดาเนนการ โดยไดรบการสนบสนนแบบทวภาคจากรฐบาลญ#ป น

21

โครงการลดและเลกใชสาร HCFC รวมถง ความชวยเหลอทางดานเทคนคสาหรบการยกเลกอปกรณทาความเยนท#ใชกบสาร HCFC ออกจากกจกรรมท#ประเทศไทยกาลงดาเนนการอย และสาหรบเสรมสราง ความตระหนกตอสาธารณะ เพ#อสงเสรมการใชพลงงานอยางคมคา และการนาเทคโนโลยท#มคาศกยภาพท#ทาใหโลกรอนต#ามาใชเปนสวนหน#งของโครงการอาคารสเขยว (Green Building Program) โดยจะมการวาจางบรษทท#ปรกษาเพ#อดาเนนกจกรรมดงกลาว สดทายน +โครงการลดและเลกใชสาร HCFC จะใหการสนบสนนทางเทคนคผานการชวยเหลอแบบทวภาคกบรฐบาลญ#ป นเพ#อ (1)จดหาผ ชานาญการทางเทคนคชวยพฒนากฎระเบยบและมาตรฐานท#เก#ยวของกบความปลอดภยและประสทธภาพ(2)ใหความชวยเหลอทางเทคนคในการจดทาแผนการปรบเปล#ยนกระบวนการผลต (ผงการผลต การดดแปลงกระบวนการผลต แผนงานดานความปลอดภย) และ (3)พฒนาหลกสตรสาหรบการฝกอบรมชางเทคนค เพ#อใหนาวธการทางานท#ด ในการซอมบารงเคร#องปรบอากาศท#ใชสารทาความเยนท#ไวไฟ และเพ#อปองกนการร#วไหลของสารทาความเยน

5.6 มาตรการปองกนดานส�งแวดลอม โครงการน +ประกอบดวยโครงการลงทนสาหรบการลดปรมาณการใช HCFC ท +งในอตสาหกรรมผลตโฟมและอตสาหกรรมผลตเคร#องปรบอากาศ สาหรบภาคการผลตเคร#องปรบอากาศน +นเงนชวยเหลอจะนาไปใชสาหรบการปรบเปล#ยนกระบวนการผลตเคร#องปรบอากาศท#ใชสาร HCFC-22 ไปใชสาร HFC-32 ซ#งครอบคลมถงการออกแบบ วจย พฒนา ทดสอบและออกใบรบรองเคร#องปรบอากาศท#ใชสาร HFC-32 การลดและเลกใชสาร HCFC จะสงผลดตอบรรยากาศโลกในสองทางคอ (1)ลดการปลอยกาซท#ทาใหโลกรอนลง และ(2)ใชพลงงานอยางมประสทธภาพข +น การปรบเปล#ยนกระบวนการผลตภายใตโครงการมผลกระทบทางส#งแวดลอมท#เปนอนตรายเลกนอยถงปานกลางข +นอยกบสถานประกอบการแตละแหง ผลกระทบและความเส#ยงท#เก#ยวของ คอ ความปลอดภย สขอนามยและสภาพแวดลอมการทางานและอนตรายจากอคคภยซ#งเปนผลมาจากความไวไฟของสาร HFC-32 กจกรรมท#เกดข +นภายใตโครงการลงทนจะเกดข +นในสถานประกอบการแหงเดม และไมมเร#องของการซ +อท#ดนใหมเขามาเก#ยวของ ถงแมวาจะมการใชสารทาความเยน HFC-32 ซ#งอาจจะกอใหเกดผลกระทบเร#องความปลอดภย สขอนามยและสภาพแวดลอมการทางานกตาม ส#งท#ไดกลาวไวในรายงานฉบบน +สามารถท#จะลดผลกระทบเหลาน +ได ดงน +น จงไดกาหนดใหเปนโครงการส#งแวดลอมประเภท B และเก#ยวของกบระเบยบปฏบตในการประเมนผลกระทบส#งแวดลอมของธนาคารโลก (Operational Policy (OP) Bank Procedure (BP)4.01) - การประเมนส#งแวดลอม ประเดนท#พบบอยในโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศท#ไดตรวจพบระหวางการตรวจเย#ยมโรงงาน สรปไดดงน + (สาหรบรายละเอยดเพ#มเตม (ดไดจากภาคผนวก 5 ของรายงานเลมน +)

o ไมมการกากบดแลใหพนกงานสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

22

o ไมมการแบงแยกการจดเกบถงสารทาความเยนประเภทตางๆ ถงกาซซออกซเจน และถงกาซแอลพจ ออกจากกน

o การจดการแมนโฟลด เรกเลเตอร เฮดเดอร ทอออน และขอตอตางๆ ท#ยงไมดพอ

o การจดการเก#ยวกบถงบรรจท#ยงไมดพอ ผประกอบการสวนใหญมกจะปลอยใหถงบรรจกาซโดยไมมการยดเกาะไว

o บรเวณท#ทาสญญากาศระบบและชารจสารทาความเยนอยใกลๆกบบรเวณท#มเปลวไฟจากการเช#อม

o มส#งกดขวางทางเดน ทางออก

o ไมมการทาปายหรอเคร#องหมายบอกสาหรบแมนโฟลด วาลว และทอ เคร#องหมายหรอรหสสท#ไดมาตรฐาน

o การบารงรกษาเคร#องมออปกรณ และการสอบเทยบอปกรณดวยกาซมาตรฐายยงไมดพอ เพ#อใหสามารถระบผลกระทบตางๆในประเดนเหลาน +นและกาหนดมาตรการปองกน แผนการบรหารจดการดานส#งแวดลอมสาหรบผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศแตละราย จงถกเตรยมข +นและจะถกเปดเผยตอสาธารณชนสาหรบผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศท +ง 12 รายท#รวมโครงการแผนการบรหารจดการส#งแวดลอมน + มขอมลพ +นฐานของบรษท และการประเมนส#งท#ตองดาเนนการเบ +องตน เก#ยวกบอาชวอนามยและความปลอดภย ความเส#ยงท#เกดจากอคคภย มาตรการลดผลกระทบท#จะนาไปใชในสถานประกอบการ ท#เก#ยวกบการจดเกบ การใชสารHFC-32 ในกระบวนการผลต การขนสงและการสงมอบเคร#องปรบอากาศ แผนฉกเฉน แผนการตดตามประเมนผลการดาเนนการ และความจาเปนในการฝกอบรม งบประมาณท#จะตองใชสาหรบการลดผลกระทบและการตดตามประเมนผล ความรบผดชอบ ระยะเวลาและตารางการดาเนนงาน เปนตน เอกสารฉบบสมบรณยงรวมถงสรปผลการประชมเพ#อรบฟงความคดเหน และขอคดเหนชองท#ประชมท#เก#ยวของกบผลกระทบของโครงการลงทน รายละเอยดสามารถดไดจากขอ 5.7 และภาคผนวก 7 ของรายงานฉบบน + แผนการบรหารจดการส#งแวดลอมน +ถกจดเตรยมข +นและเปดเผยตอสาธารณะ มความสอดคลองกบ นโยบายในการดาเนนการ (OP) ระเบยบวธปฏบตงาน (BP) 4.01 ของธนาคารโลก เก#ยวกบการประเมนผลกระทบส#งแวดลอม และเปนไปตามกฎหมายและระเบยบของประเทศไทย นอกจากน +แนวทางเก#ยวกบส#งแวดลอม สขภาพและความปลอดภยของธนาคารโลกท#เก#ยวของ ยงถกนามาใชเปนขอพจารณาในการจดทาแผนฉบบน +ดวย การลงมอปฏบตตามแผนฉบบน +จะไดรบการตดตามตรวจสอบโดยหนวยบรหารจดการโครงการในกรมโรงงานอตสาหกรรม โดยท#คณะทางานจากธนาคารโลกจะใหการกากบดแล ใหเปนไปตามขอกาหนดของธนาคารโลก

5.7 การประชมรบฟงความคดเหน

การประชมเพ#อรบฟงความคดเหนรวมกบภาคสวนท#เก#ยวของเก#ยวกบแผนการบรหารจดการส#งแวดลอม (Environmental Management Plan: EMP) สาหรบภาคอตสาหกรรมเคร#องปรบอากาศภายใตโครงการลด

23

และเลกใชสาร HCFC จดข +นท#กรมโรงงานอตสาหกรรม ในวนท# 6 กนยายน 2556 ระหวางเวลา 13.30 – 16.30 น. มผ เขารวมประชมท +งส +น 33 ราย จากภาคสวนท#เก#ยวของ ไดแก ผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศ 12 รายท#จะปรบเปล#ยนไปใชสารทาความเยน HFC-32 กลมอตสาหกรรมเคร#องปรบอากาศและเคร#องทาความเยนของ สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ผผลตคอมเพรสเซอร บรษท ไดก +นอนดสทรส (ประเทศไทย) จากด สานกสนธสญญาและยทธศาสตร สานกอตสาหกรรมรายสาขา 4 ของกรมโรงงานอตสาหกรรม และกรมโยธาธการและผงเมอง

วตถประสงคของการจดประชมเพ#อรบฟงความคดเหน คอ เพ#อนาเสนอผลลพธท#ไดจากการจดทาและเปาหมายของแผนการบรหารจดการส#งแวดลอมของผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศ 12 ซ#งประกอบดวยผลการประเมนความเส#ยงในภาพรวมในภาคอตสาหกรรมผลตเคร#องปรบอากาศ ขอกาหนดท#วๆไปท#ผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศตองปฏบตใหเปนไปตามท#กาหนดไว ขอกาหนดท#เก#ยวของกบการใชสารทาความเยน HFC-32 และมาตรการลดผลกระทบท#เกดจากการปรบเปล#ยนจากสารทาความเยน HCFC-22 ไปเปนสารทาความเยน HFC-32

รายละเอยดเพ#มเตมสามารถดไดจากภาคผนวก 7 ซ#งท#ประชมมขอเสนอแนะหลกๆ ดงน +

o เพ#อใหผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศสามารถปฏบตตามขอกาหนดดานความปลอดภยในการปรบเปล#ยนไปใชเทคโนโลยสาร HFC-32 ผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศเสนอใหมการหารอเร#องความเปนไปไดในการจดสรรเงนชวยเหลอจากรายการอ#นๆท#ไดรบอนมตมาสมทบกบรายการเก#ยวกบความปลอดภยในการปรบเปล#ยนกระบวนการผลต และใหระบไวในคมอการดาเนนโครงการ (Project Implementation Manual)

o การเสรมสรางความตระหนกในการระมดระวงในระหวางการขนสงเคร#องปรบอากาศไปยงผ ใชปลายทาง ควรจะเปนหวขอหน#งในระหวางการฝกอบรมชางซอมบารง และการฝกอบรมของผประกอบการ

o ประสานกบบรษท ไดก +นอนดสทรส (ประเทศไทย) จากด เพ#อเย#ยมชมโรงงาน ซ#งจะทาใหผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศมความรความเขาใจการจดผงโรงงานและมาตรการดานความปลอดภยสาหรบการใชสารทาความเยน HFC-32 กอนการปรบเปล#ยนกระบวนการผลต

6. ขอกาหนดทางกฎหมายท�เก�ยวของ

6.1 ส�งท�ตองดาเนนการท�วไปสาหรบสถานประกอบการผลตเคร�องปรบอากาศ

เน +อความในสวนน +กเพ#อจะเนนย +าถงกฎหมายและขอกาหนดตางๆท#เก#ยวของกบกระบวนการ, กจกรรมตางๆท#อยในการผลตเคร#องปรบอากาศ ช#อกฎหมายหรอมาตราตางๆท# อางองไวกเพ#อท#จะช +ใหเหนวามส#งท#ผประกอบการจะตองดาเนนการเพ#อใหสอดคลองกบขอกาหนดดานความปลอดภย สขภาพ และมาตรฐานตางๆซ#งถอวาเปนส#งพ +นฐานมาก เพ#อใหเกดการควบคม การลดความอนตรายและความเส#ยงท#มอยางสมเหตสมผล และเปนไปไดในทางปฏบต และถอเปนขอกาหนดเบ +องตนสาหรบผ ประกอบการท#เขารวมโครงการจะตองปฏบตตามกฎหมายท#เก#ยวของกบ ความปลอดภย อาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการ

24

ทางาน โดยท#มกฎหมายจานวนมากท#มขอกาหนดเก#ยวกบการจดการสารเคม วตถอนตรายท#มผลบงคบใชกบสถานประกอบการทกประเภท วธท#กฎหมายถกบงคบใช กโดยการกากบดแลการออกและใหใบอนญาตตางๆ การกาหนดใหตองมการตรวจสอบและรายงานเปนระยะๆ การมอบหมายแตงต +งใหมผ รบผดชอบการกาหนดใหตองจดทามาตรฐานในการบรหารจดการข +นในสถานประกอบการเองแลวรายงานผลการดาเนนงานใหหนวยราชการทราบอยางสม#าเสมอ

รปท� 6-1 ระดบช 5นของกฎหมายในประเทศไทย

พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535

กฎหมายฉบบน +ใหอานาจกระทรวงอตสาหกรรมไปออกกฎหมายในลาดบช +นถดมาเชน กฎระทรวง ประกาศกระทรวง คาส#งกระทรวง ประกาศกรม คาส#งกรม เปนตน (ดงท#แสดงไวในรปท# 6-1) เพ#อกากบดแลใหการกอสรางโรงงาน และส#งอานวยความสะดวกตางๆ การตดต +งเคร#องจกร, อปกรณ, การเดนเคร#อง, การทาการผลต เปนไปในลกษณะท#ไมกอใหเกดอนตรายตอคนงาน, ชมชนท#อยขางเคยง, และไมสงผลกระทบตอส#งแวดลอม ดงน +นการท#จะทาใหไดตามเจตนาดงกลาวเหลาน +นเจาหนาท#ผ ใชอานาจตามกฎหมายฉบบน +ผานกระบวนการพจารณาใหใบอนญาตประกอบกจการโรงงานแกผประกอบการอยางรอบคอบ ในหมวดท# 1 “เร#องการประกอบกจการโรงงาน” มาตรา7 ใหรฐมนตรมอานาจออกกฎกระทรวงกาหนดใหโรงงานตามประเภทชนดหรอขนาดใดเปนโรงงานจาพวกท# 1 โรงงานจาพวกท#2 หรอโรงงานจาพวกท#3 แลวแตกรณโดยคานงถงความจาเปนในการควบคมดแลการปองกนเหตเดอดรอนราคาญการปองกนความเสยหายและการปองกนอนตรายตามระดบความรนแรงของผลกระทบท#จะมตอประชาชนหรอส#งแวดลอมโดยแบงออกเปนดงน +

• โรงงานจาพวกท# 1 ไดแกโรงงานประเภทชนดและขนาดท#สามารถประกอบกจการโรงงานไดทนทตาม

ความประสงคของผประกอบกจการโรงงาน

• โรงงานจาพวกท# 2 ไดแกโรงงานประเภทชนดและขนาดท#เม#อจะประกอบกจการโรงงานตองแจงใหผ

อนญาตทราบกอน

25

• โรงงานจาพวกท# 3 ไดแกโรงงานประเภทชนดและขนาดท#การต +งโรงงานจะตองไดรบใบอนญาตกอน

จงจะดาเนนการได

เน#องจากโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศมเคร#องจกรท#มแรงมาสงจงถกจดเปนโรงงานจาพวกท# 3 น#นหมายความวาสถานประกอบการทกรายท#รวมโครงการจะตองมใบอนญาตประกอบกจการโรงงานท#เปนฉบบปจจบนอย ในมาตรา 8 ของกฎหมายฉบบน +ยงใหอานาจรฐมนตรไปออกเปนกฎหมายท#บงคบใชกบโรงงานจาพวกตางๆท#กลาวมาน +นใหตองปฏบตตามเง#อนไขตางๆในมาตรา 7 ท#เก#ยวกบ ทาเลท#ต +ง กาหนดหลกเกณฑเก#ยวกบท#ต +งของโรงงานสภาพแวดลอมของโรงงานลกษณะอาคารของโรงงานหรอลกษณะภายในของโรงงานประเภทหรอชนดของเคร#องจกรเคร#องอปกรณหรอส#งท#ตองนามาใชในการประกอบกจการโรงงานกาหนดใหมคนงานซ#งมความรเฉพาะตามประเภทชนดหรอขนาดของโรงงานเพ#อปฏบตหนาท#หน#งหนาท#ใดประจาโรงงานกาหนดหลกเกณฑท#ตองปฏบตกรรมวธการผลตและการจดใหมอปกรณหรอเคร#องมออ#นใดเพ#อปองกนหรอระงบหรอบรรเทาอนตรายความเสยหายหรอความเดอดรอนท#อาจเกดแกบคคลหรอทรพยสนท#อยในโรงงานหรอท#อยใกลเคยงกบโรงงานกาหนดมาตรฐานและวธการควบคมการปลอยของเสยมลพษหรอส#งใดๆท#มผลกระทบตอส#งแวดลอมซ#งเกดข +นจากการประกอบกจการโรงงานกาหนดการจดใหมเอกสารท#จาเปนประจาโรงงานเพ#อประโยชนในการควบคมหรอตรวจสอบการปฏบตตามกฎหมายกาหนดขอมลท#จาเปนเก#ยวกบการประกอบกจการโรงงานท#ผ ประกอบกจการโรงงานตองแจงใหทราบเปนคร +งคราวหรอตามระยะเวลาท#กาหนดไวกาหนดการอ#นใดเพ#อคมครองความปลอดภยในการดาเนนงานเพ#อปองกนหรอระงบหรอ บรรเทาอนตรายหรอความเสยหายท#อาจเกดจากการประกอบกจการโรงงาน จงรวมความไดวา โรงงานท#จะไดรบใบอนญาต หรอไดรบการตอใบอนญาต เปนโรงงานท#ไดรบการรบรองจากผใหใบอนญาตวาไดมาตรฐานข +นต#าสดเหลาน +นแลว หรอจะแปลอกนยหน#งกคอ โรงงานผลตเคร#องปรบอากาศท#เขารวมโครงการตองเปนโรงงานท#ไดมาตรฐานข +นต#าตามท#กลาวมาน +นแลว แมวาในมาตรา 18 (1) ใน พรบ. ฉบบน +จะเปนเร#องท#เก#ยวกบการตออายใบอนญาต หรอการขออนญาตขยายหรอดดแปลงโรงงาน การเพ#มกาลงเคร#องจกรในการผลต ส#งเหลาน +นาจะถอไดวาปจจยพ +นฐานท#ใชในการประกอบการพจารณาใหใบอนญาตแกผประกอบการน +น เจาหนาท#ผ ใชอานาจรฐ สมควรท#จาตองคานงถงขอท#วาโรงงานเหลาน +นไดมาตรฐานข +นต#าท#สดท#สาธยายไวในมาตรา 8 แลวจงใหใบอนญาต เพราะฉะน +นในมาตราดงกลาวแมวาจะไมมประโยคใดเลยกลาวถงคาวามาตรการความปลอดภย แตความหมายท#ผประกอบการเคร#องปรบอากาศท#รวมโครงการควรรบทราบกคอ การทาใหโรงงานมและเปนไปตามมาตรฐานข +นท#ต#าท#สดเหลาน +นอยเสมอ เชนการจดใหมอาคารสถานท#ท#ปลอดภย มระบบปองกนอคคภย มสภาพการทางานท#ปลอดภย มการปองกนคนงานจากอนตรายจากเคร#องจกร มระบบไฟฟาท#มสภาพด ไมมความเส#ยงจากการระเบดจากสารเคม เปนตน นอกจากท#กลาวมาน +นแลว ผประกอบการท#เขารวมโครงการ ระยะท# 1 ตองมและไดรบใบอนญาตใหใชอาคารโรงงาน มผลการตรวจรบรองจากพนกงานเจาหนาท#ตามท#กาหนดไวใน พระราชบญญต อาคาร พ.ศ. 2522 และแมวาในกฎหมายดงกลาวจะไมมการกลาวถงและแจกแจงในรายละเอยดวาอาคารท#ปลอดภยควรเปนอยางไร ระบบดบเพลงตองเปนแบบใด การตดต +งระบบไฟฟาตองใชชนดใด ทอกาซตองเปนเชนไร แตผประกอบการและผใหใบอนญาตมหนาท#ตองทาใหอาคารสถานท#ของตนปลอดภย

26

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเร#อง การปองกนและระงบอคคภยในโรงงาน พ.ศ. 2552 ท#ออกโดยอาศยอานาจตาม พรบ.โรงงาน พ.ศ. 2535 หมวดท# 1 ท#วไป ขอ 3 ใหคานยามของโรงงานท#มความเส#ยงตอการเกดอคคภยสง (48 ประเภท) และโรงงานท#มความเส#ยงตอการเกดอคคภยปานกลาง (โรงงานประเภทอ#นท#ไมอยในตาราง) จะพบวา โรงงานผลตเคร#องปรบอากาศ ซ#งถกจดทะเบยนในลาดบท# 70 หรอ 71 ไมจดอยในบญชดงกลาว หมายความวาโรงงานน +นเปนโรงงานท#มความเส#ยงตอการเกดอคคภยปานกลาง อยางไรกตามประกาศกระทรวงฉบบน +ไดใหคาแนะนาถงการจดใหมระบบปองกนอคคภย “อยางเพยงพอ” ซ#งในประกาศกลาวถงระบบตรวจจบและสงสญญาณเตอนภย, ถงดบเพลงแบบยกยายได(ซ#งมเฉพาะสวนน +เทาน +นท#โรงงานไหมเส#ยงไฟไหมสงกบปานกลางมความแตกตางกน), ระบบน +าดบเพลง, ระบบน +าฉดอตโนมต นอกจากน +ประกาศฉบบเดยวกนน +ยงไดแนะนาใหมการตรวจสอบ การทดสอบ การซอมบารงรกษาระบบท#กลาวมาน +น และใหจดทาแผนฉกเฉน แผนอพยพ ใหมการฝกอบรม และจดทาบนทกเปนเอกสารหลกฐานเพ#อใหพนกงานเจาหนาท#ตรวจ โดยรวมแลว ผ ประกอบการมหนาท# ตองทาใหสถานประกอบการมความปลอดภย ตามท# กาหนดไวใน พระราชบญญตความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานพ.ศ. 2554 กาหนดหนาท#ความรบผดชอบใหผประกอบการ ตามมาตรา4, มาตรา 6 และมาตรา 8 (กฎหมายฉบบน +กระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมเปนผ ใชอานาจ) ท#นาสนใจกคอ ใน พรบ.ฉบบน + ไมมแมแตคาเดยวท#กลาวถง ไฟไหม สารอนตราย กาซ ไฟฟา เปนการเฉพาะเจาะจง แตกฎหมายใหคานยามของคาวา “ความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางาน” หมายความวาการกระทาหรอสภาพการทางานซ#งปลอดจากเหตอนจะทาใหเกดการประสบอนตรายตอชวตรางกายจตใจหรอสขภาพอนามยอนเน#องจากการทางานหรอเก#ยวกบการทางานใหนายจางมหนาท#จดและดแลสถานประกอบกจการและลกจางให มสภาพการทางานและสภาพแวดลอมในการทางานท#ปลอดภยและถกสขลกษณะรวมท +งสงเสรมสนบสนนการปฏบตงานของลกจางมใหลกจางไดรบอนตรายตอชวตรางกายจตใจและสขภาพอนามยมาตรา 8 ใหนายจางบรหารจดการและดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางานใหเปนไปตามมาตรฐานท#กาหนดในกฎกระทรวง นาจะตความไดวา โรงงานผลตเคร#องปรบอากาศกมหนาท#ทาใหสถานประกอบการของตนเองปลอดภยและอยใตขอกาหนดท#กลาวมาน +นอยางเล#ยงเปนอยางอ#นไมได ขอกาหนดเก#ยวกบการปองกนและระงบอคคภยยงปรากฎในกฎหมายฉบบอ#นๆซ +าๆ ไดแก ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเร#อง การปองกนและระงบอคคภยในโรงงาน พ.ศ. 2552, กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานเก#ยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2555เพ#อจะเนนย +าวาการจดใหมอาคาร สถานท# ทางเขา ทางออก ทางหนไฟ ระหวางเวลาปกตและยามเกดเหตฉกเฉน การจดวางแผนผงการผลต การทาใหเกดอนตรายใหนอยท#สด และกาจดความเส#ยงทางการยศาสตร การลดความเส#ยงจากการแบกหามยกยายส#งของดวยแรงคน การสมผสเสยงดง การตองสมผสกบน +ายาหลอเยน เชนในโรงผลตโลหะแผน โรงผลตอปกรณแลกเปล#ยนความรอน การสมผสกบความรอนจากหองอบส การรกษาสภาพความเปนระเบยบเรยบรอยไมมส#งของกดขวางทางเดน อปกรณดบไฟ ทางหนไฟ และทาใหสะดดล#นหกลม ลวนแลวแตมกาหนดไวในกฎหมายหลายๆฉบบ

27

ความปลอดภยเก�ยวกบ เคร�องจกร อปกรณ

โรงงานผลตเคร#องปรบอากาศจาเปนตองมและดแลรกษาเคร#องจกรและอปกรณใหอยในสภาพท#ปลอดภย (ตดต +งอยางไดมาตรฐาน ไดรบการบารงรกษาใหอยในสภาพดไดมาตรฐานอนเปนท#ยอมรบได)

เชนเดยวกบท#กลาวมาตอนแรกวา หมวดท# 1 มาตรา 18(2) ตาม พรบ.โรงงาน พ.ศ. 2535 วาแมมาตราน +จะกลาวถงเฉพาะแตเร#องการขอขยายโรงงาน ขอเพ#มกาลงเคร#องจกร ขอขยายดดแปลงอาคาร การกระทาเหลาน +นสมควรท#จะตองไดรบการเหนพองและไดรบอนญาตบนพ +นฐานท#วาไดมาตรฐานความปลอดภยสากล การขยายโรงงานและตดต +งเคร#องจกรโดยไมไดรบอนญาต ไมมการตรวจสอบเพ#อใหม#นใจวาโครงสรางฐานรากมความแขงแรงเพยงพอจะรบน +าหนกท#เพ#มข +น จะทาใหเกดอบตเหต เกดการถลมของอาคารได

พระราชบญญตความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานพ.ศ. 2554 กาหนดหนาท#ความรบผดชอบใหผประกอบการ หมวด 4 ตามมาตรา32 กาหนดใหผประกอบการตองทาการช +บงอนตรายและประเมนความเส#ยง และในจานวนน +นความเส#ยงท#เก#ยวกบเคร#องจกร เคร#องมอ กจดเปนอนตรายจากการทางาน ดวยเหตท#คนงานตองทางานใกลกบเคร#องจกร ตองยนหรอน#งบนเคร#องจกร ตองใชมอ ใชน +วหยบแยง ปอนช +นงานเขาเคร#องจกร มาตราน +จงเปนเร#องความปลอดภยท#ครอบคลมประเดนเก#ยวกบการจดใหมเคร#องจกรท#ปลอดภยดวย

กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานเก#ยวกบเคร#องจกร ป +นจ#น หมอไอน +า พ.ศ. 2552 หมวดยอยท# 1, 2 ยงกลาวถงการใหผประกอบการจดใหมมาตรฐานในการตดพลงงาน การแขวนปายและตดกญแจกอนมการซอมเคร#องจกรอกดวยผ ประกอบการเองควรจดทารายการขอมลเคร#องจกรและเคร#องมอท#ใชในการผลต และทาแผนในการบารงรกษาเคร#องจกรเหลาน +นใหอยในสภาพท#ไดมาตรฐาน เกดความปลอดภยตอผใชงาน ตลอดจนเม#อจะตองมการซ +อหาเคร#องจกรและอปกรณใหม ผประกอบการพงจะตองประเมนอนตรายและความเส#ยงท#จะเพ#มเตมเขามา

ในกรณของการดดแปลงเคร#องจกร การเปล#ยนกระบวนการ วธการ วตถดบ เชนในกรณน +คอการเปล#ยนไปใชสารทาความเยน HFC-32 ผประกอบการจะตองทบทวนการประเมนอนตรายและความเส#ยง แลวจดทาคมอการทางาน ตลอดจนจดใหมการฝกอบรมผท#เก#ยวของอยางมประสทธภาพ ผลการดาเนนการดงกลาวตองรายงานใหเจาหนาท#ทราบ

การนาเอามาตรฐานสากลท#เปนท#ยอมรบมาใชเพ#อใหเกดความปลอดภยในการทางานกบเคร#องจกรและอปกรณอยางเพยงพอ ไดแก การซอมบารง ท#ควรจะจดทาเปนคมอมาตรฐานข +นสาหรบงานท#มความเส#ยงปานกลางและความเส#ยงสง เชนงานท#ตองมการปรบระยะ งานทาความสะอาด ซอมเคร#องมอท#ใชในระบบป}ม ระบบอดน +ายา เปนตนส#งท#กลาวมาน +มระบไวใน กฎระทรวงกาหนดมาตรฐานการบรหารจดการดานความปลอดภย สขภาพและสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2549 นอกจากน +เคร#องจกรท#มอนตรายทางกล อนตรายทางไฟฟา ไฮดรอลก นวแมตกส และอนตรายเชงจลตองมเคร#องปองกนท#มประสทธภาพ ขอกาหนดน +กลาวถงไวใน หมวดท# 1 มาตรา 4 พระราชบญญตความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการ

28

ทางาน พ.ศ. 2554 ผท#ปฏบตงานกบเคร#องจกรเหลาน +นตองไดรบการปองกนอยางเหมาะสมดวยอปกรณปองกนภยสวนบคคล เคร#องจกรหรออปกรณท#ชารด ไมปลอดภยตองหยดและนาออกไปใหพนจากการจะถกใชงาน การบารงรกษาและตรวจสอบอปกรณและระบบไฟฟา พระราชบญญตความปลอดภย อาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2554เชนท#กลาวมาแลววา ไมมแมแตคาเดยวใน พรบ.ฉบบน +กลาวถงไฟฟา แตไฟฟาทาใหคนเสยชวตได และดวยเหตผลงายๆเชนน + ไฟฟาจงถกจดวาเปนอนตรายในการทางาน ท#ผประกอบการตองมมาตรการควบคม กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานเก#ยวมาตรฐานเก#ยวกบไฟฟา พ.ศ. 2554ใหรายละเอยดไวอยางมากมายเก#ยวกบความปลอดภยเก#ยวกบไฟฟา ไดแก

หมวดท# 1 ท#วไป

หมวดท# 2 บรภณฑไฟฟา

หมวดท# 3 ระบบปองกนฟาผา

หมวดท# 4 อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลและอปกรณปองกนอนตรายจากไฟฟา กฎกระทรวงกาหนดมาตรการความปลอดภยเก#ยวกบระบบไฟฟาในโรงงาน พ.ศ. 2550 ใหรายละเอยดท#เก#ยวกบ มาตรฐานของอปกรณ การตดต +ง การตรวจสอบและรบรองระบบไฟฟา ท#กลาวมาท +งหมดน +นเพ#อเนนย +าวา ส#งเหลาน +คอมาตรฐานข +นต#าท#สดท#โรงงานควรจะปฏบตใหไดอยตลอดเวลา เพราะมนคอกฎหมายและหนวยงานท#รบผดชอบในการกากบดแลควรเอาใจใสทาหนาท#อยางเขมงวด

สขอนามยและสขภาพ

มขอกาหนดตามกฎหมายใหผประกอบการตองดาเนนการเชนพระราชบญญตความปลอดภย อาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2554 และกฎกระทรวงกาหนดหลกเกณฑและวธตรวจสขภาพของลกจางและสงผลการตรวจแกพนกงานตรวจแรงงาน พ.ศ. 2547ออกโดยกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม หมวด 1 ขอ 1 ท#ตองมการตรวจรางกายและสขภาพกอนเร#มงานและหลงการเลกจาง การตรวจสขภาพประจาป การประเมนสขภาพของผท#ตองปฏบตงาน เพ#อใหเปนไปตามกฎหมาย ลกจางและผ รบเหมา ควรไดรบการตรวจสขภาพกอนเขางาน และควรมการตรวจสขภาพเปนประจาใหแก พนกงานท#เก#ยวของกบการขบรถโฟลคลฟท พนกงานขบรถขนสง ชางเทคนคท#ตองเดนทางไปบรการนอกสถานท# เปนตน

แผนฉกเฉน

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเร#อง การปองกนและระงบอคคภยในโรงงาน พ.ศ. 2552 โดยอาศยอานาจตาม พรบ.โรงงาน พ.ศ. 2535 หมวดท#7กาหนดใหตองมการฝกอบรมพนกงานเปนประจาทกปและแมวาประกาศ

29

กระทรวงฉบบน +ไมมแมแตคาเดยวกลาวถง “แผนฉกเฉน” แตโดยนยของการฝกอบรมกคอเพ#อใหพนกงานรส#งท#ตองปฏบตเม#อพบเหนไฟไหม เขาใจวธใชอปกรณดบเพลง และรวาท#ปลอดภยท#ตองอพยพไปน +นอยท#ใด

กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานเก#ยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2555 มาตรา 30 ใหทกสถานประกอบการตองมแผนฉกเฉนท#มประสทธภาพ แตกฎหมายฉบบน +แมวาจะไมมขอกาหนดเฉพาะเจาะจงเก#ยวกบ การร#วไหลของกาซแอลพจ การร#วไหลของ HFC-32 ไฟไหมหองพนกาว พนส เปนตน แตโดยหนาท#ของผประกอบการกตองจดใหมแผนฉกเฉนท#ครอบคลมและเตรยมพรอมรบเหตเหลาน +น

สาหรบสถานการณฉกเฉนท#อาจจะเกดจากกรณ เชน กาซแอลพจร#ว สารเคมหกร#วไหล มกฎหมายท#กากบดแลใหสถานประกอบการตองปฏบตอยหลายฉบบ ในจานวนกฎหมายดงกลาวกาหนดใหตองจดใหมระบบปองกนและระงบอคคภยอยางเพยงพอ ตองดแลรกษาระบบและเคร#องมอเหลาน +นใหพรอมใชงาน ตองจดทาแผนฉกเฉนและซกซอมเพ#อเตรยมความพรอม นอกจากน + ขอปฏบตท#ดในกลมอตสาหกรรมยงเสนอแนะวา

“ ผจดการโรงงาน หรอผซ#งไดรบมอบหมายพงจะตองช +บงสถานการณท#อาจจะเกดเปนเหตฉกเฉนข +นไดในสถานประกอบการ หรอจากบรเวณใกลเคยง แลวจดทาแผนตอบสนองเหตฉกเฉนน +นๆ โดยข +นตอนปฏบตกรณเกดเหตฉกเฉน ตองจดทาเปนเอกสารและมการทบทวนอยางสม#าเสมอ ในสถานประกอบการแตละแหงควรจดใหมระบบการส#อสารท#มประสทธภาพ โดยตองมรายละเอยดในการตดตอท +งภายในและภายนอก ผจดการหรอผท#ไดรบมอบหมายควรกาหนดหนาท#ในการควบคมเหตฉกเฉนใหแกบคคลใดบคคลหน#งอยางชดเจน และแจงขอมลน +ใหแกพนกงานทกคนทราบ โดยตดแสดง หมายเลขตดตอใหชดเจน ควรใหบคคลซ#งมความชานาญ ตรวจสอบความเหมาะสม ตาแหนง และการเขาถงได ของอปกรณฉกเฉน โดยอปกรณเหลาน +นตองไดรบการตรวจสอบและทดสอบ บารงรกษา อยางสม#าเสมอ”

ในสถานประกอบการท#ใชกาซแอลพจ และHFC-32ซ#งถกจดเปนสารไวไฟ ตองมเอกสารกากบการขนสงท#แสดงใหเหนถงการปฏบตตามกฎหมายท#ออกโดย กรมโรงงานอตสาหกรรม ในประกาศเร#องการขนสงวตถอนตรายทางบก พ.ศ. 2546ยงระบใหผประกอบการขนสงตองจดเตรยมอปกรณปฐมพยาบาลประจารถดวย

การปลอยน 5าท 5ง การระบายอากาศ และการจดการขยะของเสย ตองเปนไปตามขอกาหนดเบ +องตนท#กลาวไว ในหมวดท# 1 มาตรา 8 (5) ของพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535

กลาวโดยสรปวาโรงงานท#ไดรบอนญาตตองปฏบตตามและปฏบตใหสอดคลองกบมาตรฐานในการปลอยน +าท +ง

การกาจดขยะของไมใชแลว การปลอยมลภาวะทางอากาศ ท#จะสงผลตอส#งแวดลอมและชมชน

โดยท#วไปโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศน +นไมกอใหเกดน +าเสยจากกระบวนการผลตเวนเสยแตจะมระบบทาความสะอาดผวโลหะกอนเขาสการพนสฝ นซ#งปรมาณน +าเสยท#เกดข +นจะไมตอเน#อง แตจะมปรมาณมากหรอนอยข +นอยกบความถ#ในการถายเปล#ยนน +าออกจากถงลางสวนมลพษทางอากาศเกดจากกระบวนการพนสฝ นและอบส ผประกอบการจะตองตรวจสอบใหม#นใจวาภาชนะท#เหลอใชจากกระบวนการตางๆเชนถงบรรจน +ายาเคม ถงน +ามน น +ายาหลอเยน ตวทาละลายตองถกจดเกบไวในลกษณะท#ไมเกดการหกร#วไหล

30

ดงท#ไดกลาวแลววา ควรจดทาคมอในการทางานเพ#อตอบสนองตอเหตการณท#เกดการร#วไหลข +น ผประกอบการตองจดใหมคนก +นรอบสถานท#จดเกบสารเคมซ#งกาหนดไวในประกาศกระทรวง ฉบบท# 2 (พ.ศ. 2539) เร#อง คามาตรฐานน +าท +งทปลอยออกจากโรงงานอตสาหกรรม ในโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศท#ใชการพนสแบบเปยกท#มระบบมานน +าดกจบละอองส นอกเหนอไปจากการพนสฝ นดงท#กลาวมาแลวน +าท +งจากอางรองรบน +าในระบบมานน +าจะตองผานการบาบดจนไดคณภาพน +าท +งท#กฎหมายกาหนดนอกจากน +ยงมกฎหมายท#ออกโดยกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมเร#องแนวทางในการจดการภาชนะบรรจของวตถอนตราย การขนสง การขนยาย การจดเกบและการกาจดทาลาย (ออกตามความใน พรบ.วตถอนตราย พ.ศ. 2535) ขอ 12 เชนเดยวกบ ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เก#ยวกบของเสยและวสดท#ไมใชแลว พ.ศ. 2548ท#

• ตองมสถานท#จดเกบขยะ แยกประเภทกนระหวางขยะท#วไปและขยะอนตราย

• ใหตองจดทาฉลากตดถงขยะ ถงน +ามน ถงสารเคมท#ไมใชแลวใหชดเจนเพ#อปองกนเหตรายจากการเอาไปใชโดยไมร

• การตรวจสอบและทาใหม#นใจวาน +ามน สารเคม ไมหกเลอะเทอะปนเป+อนดนและน +า

• มเอกสารกากบการขนสงขยะและของเสยท#จะนาไปกาจด และเกบไว พรอมใหตรวจสอบได

• มการเกบเอกสารหลกฐานไว

ภาคผนวก 6 ของรายงานฉบบน + สรปรายละเอยยดของกฎหมายและขอบงคบในประเทศท#ผ ประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศท#เขารวมโครงการ HPMP ระยะท# 1 ตองปฏบตตาม

6.2 ส�งท�ตองดาเนนการเฉพาะท�เก�ยวกบHFC- 32 ตาราง 6-2 ขอมลของสารทาความเยนและการจดกลมความปลอดภยตาม ANSI/ASHRAE Standard 34-2010

Refrigerant

number Chemical name

Chemical

formula

Molecular

mass

Boiling

point OC

Boiling

point

OF

Safety

Group

Highly Toxic

or Toxic under

code

classification

22 Dichlorodifluoromethane

CHClF2 86.5 -41 -41 A1 Neither

32 Difluoromethane (methylene fluoride)

CH2F2 52.0 -52 -62 A2L Neither

141b 1,1-dichloro-fluoroethane

CH3CCl2F

117.0 32 90 Neither

HCFC-22 ถกจดเขาไวในกลม สารทาความความเยน ท#อยในSafety Group A1 โดยอางถงผลการทดสอบท#บงช +วามนไมไวไฟและมคาความเปนพษต#า

31

HFC-32 ถกจดไวในกลมสารทาความเยนท#อยในSafety Group A2L เพราะวามนมความไวไฟต#าและมความเปนพษต#า โดยมคาความเรวในการลกไหมนอยกวาหรอเทากบ 10 เซนตเมตรตอวนาท สารทาความเยน HFC-32 อาจทาใหเกดไฟลกวาบ (Flash fire) และกอใหเกดอนตรายหากมการกลนกนเขาไป การสมผสกบสารทาความเยน HFC-32 โดยตรงทาใหเกดอนตรายตอผวหนง ขอมลดงตอไปน +แสดงขอมลความปลอดภยของสารทาความเยน HFC-32 รายละเอยดเพ#มเตม สามารถดไดจากภาคผนวก 3

ขอมลความปลอดภยของ HFC-32

สารตวน +มช#อทางเคมวา ไดฟรออโรมเธน (Difluoromethane) มรหสประจาตวตามระบบ CAS NO. 75-45-6กรมการขนสงทางบก ประเทศสหรฐอเมรกา กาหนดใหใชช#อ ไดฟรออโรมเธน (Difluoromethane) ในเอกสารประกอบการขนสงและจดใหมนเปนกาซไวไฟ อยในกลมวตถอนตรายท#ประเภท 2.1 กาซไวไฟ

US DOT ID NUMBER: UN 3252สารตวน +อาจเรยกช#อเปน เมทธลฟลออไรด, คารบอน ฟลออไรดไฮไดรด (CF2H2), ไดฟลออไรดมเธน, ฟรออน 32, เจนตรอน 32, เมธลนไดฟลออไรด (CH2F2), หรอ R-32

คณสมบตทางกายภาพ

สารทาความเยนชนดน +จะถกจดสงมาในรปกาซเหลว มนมคาขดจากดต#าสดของการตดไฟอยในชวง รอยละ 14และขดจากดสงสดของการตดไฟอยในชวง รอยละ 31มนเปนกาซท#หนกกวาอากาศประมาณ 3.82 เทา

ดวยเหตผลขางตนแสดงวาเม#อ HFC-32 หลดร#วออกมาจากภาชนะบรรจออกสบรรยากาศ มนจะเปล#ยนสถานะเปนกาซทนทเพราะความท#จดวาบไฟของมนต#ากวา -40 องศาเซนตเกรด เม#อผสมกบอากาศจนมความเขมขนถงรอยละ14จงจะสามารถถกจดใหตดไฟได สภาพท#วไปของกระบวนการอดน +ายาทาความเยนน +นมความเปนไปไดนอยท#จะเกดการร#วไหลของ HFC-32 อยางไรการควบคมและปลอยจนกระท#งมนสะสมจนถงระดบความเขนต#าสดของการตดไฟอยางไรกตามกยงมสถานการณท#จะทาให HFC-32 ร#วออกมาอยางรวดเรวไดแก กรณสายเตมแตก ขาด ขอตอหลด ซ#งกรณเหลาน +จะทาใหระดบความเขมขนของ HFC-32 บรเวณน +นถงระดบท#จะตดไฟได ดงน +น การออกแบบอปกรณท#ดเพ#อใชในการอดน +ายาทาความเยน และการดแลสภาพของอปกรณเหลาน +นใหมสภาพท#ดจะชวยลดความเส#ยงจากประเดนท#กลาวมาลงได ในทางตรงกนขามหากมการปลอยปละละเลย ไมเอาใจใส ใชขอตอท#เส#อมสภาพ ใชสายตอท#ไมไดมาตรฐาน ยางรองและอปกรณตางๆสกหรอเกลยวรด แตกหก ส#งเหลาน +จะเปนปจจยทาใหความเส#ยงเพ#มข +น

สาร HFC-32 เม#อผสมในอากาศสามารถทาใหเกดส#งท#เรยกวา ไฟลกวาบ (Flash fire) ดวยความท#หนกกวาอากาศเกอบส#เทา เม#อมนร#วออกมามนจงสามารถแผขยายปกคลมไปในระดบพ +นดน สะสมในหลมในรองและในท#สดกไปถกจดใหตดไฟจากแหลงความรอนท#อยหางออกไปจากจดท#มนร#วแลวไฟลกวาบกลบเขามาในจดท#มนกาลงร#วไดและเกดการลกไหมท#รนแรง การระบายอากาศท#ดในบรเวณท#มการใช และเกบ HFC-32 จงเปนส#งสาคญ

คาอณหภมท#จะตดไฟไดเอง (Auto-Ignition temperature) ของHFC-32คอ 647 องศาเซนตเกรด หมายความวา กาซตวน +สามารถลกตดไฟไดเองหากอณหภมบรเวณน +นถงระดบท#กลาวมา ดงน +น เปลวไฟจากหวเช#อมกาซ

32

ท#อยในบรเวณน +นจงเปนแหลงท#จะทาใหมนตดไฟไดอยางงายดาย หรอประกายไฟเลกๆจากปล}กไฟท#ชารดเส#อมสภาพ จงพรอมท#จะจดใหมนตดไฟไดโดยงาย

มาตรการปองกนเพ#มเตมท#จะตองจดใหมกอนท#จะใชสาร HFC-32ไดแก

1. ออกแบบแผนผงการทางานใหมเพ#อใหมระยะหางระหวางบรเวณท#มการใชHFC-32 กบบรเวณขางเคยงท#มแหลงจดตด

2. ออกแบบสถานท#จดเกบสาร HFC-32ใหม ตามขอเสนอแนะในขอ 7.2 ขอกาหนดดานความปลอดภยในการสรางสถานท#จดเกบ HFC-32

3. ตดต +งอปกรณและระบบไฟฟาท#เปนแบบปองกนการระเบดในสถานท#เกบ บรเวณท#มการผลตและพ +นท#ใกลเคยงท#มการอดน +ายา HFC-32 บรเวณท#มการดดดวยเคร#องดดสญญากาศ และระบบไฟฟาในหองทดสอบการทางานของผลตภณฑ

4. อปกรณไฟฟาท#ใชกบป}มสงผานน +ายา ป}มสญญากาศ เคร#องชารจหรออดน +ายา และระบบทอตางๆตองเปนแบบปองกนการระเบด

5. มระบบระบายอากาศ ท +งแบบท#วไปและแบบเฉพาะท# ในจดท#มการอดน +ายา เพราะเหตท# HFC-32 น +นหนกกวาอากาศมนจงมแนวโนมท#จะสะสมอยบรเวณต#าเหนอพ +น การระบายอากาศท#ดจะชวยกาจดโอกาสท#ความเขมขนในบรรยากาศของ HFC-32 ในระดบขดจากดต#าสดของการตดไฟไปได โดยท#วไประบบระบายอากาศมสองประเภทใหญๆ คอ การระบายอากาศโดยธรรมชาต ซ#งเปนผลพลอยไดมาจาก การออกแบบอาคารใหมการถายเทอากาศท#ดโดยไมตองใชอปกรณเชงกลชวย อกประเภทเปนการระบายอากาศท#ใชอปกรณชวย การระบายอากาศแบบน +มกตองใชระบบท#ประกอบดวยพดลม ทอดดและปลองตวอยางของระบบระบายอากาศแบบท#วไปไดแก การตดพดลมท#ผนงหรอเพดาน สวนระบบระบายอากาศเฉพาะท#น +นตองออกแบบใหมทอดดอากาศท#จะดดเอาส#งเจอปนออกไปใหพนจากแหลงกาเนด ผานเขาไปในระบบทอ โดยพดลมจะเปนตวสรางแรงดดแลวพาส#งท#เจอปนในอากาศออกไปจากบรเวณน +นไดสามารถหารายละเอยดเพ#มเตมไดจาก คมอในการตรวจสอบตดต +งระบบและอปกรณไฟฟาในโรงงานอตสาหกรรมท#มพ +นท#การผลตการใชและจดเกบสารเคมท#มไอระเหยไวไฟท#จดทาข +นโดย สานกเทคโนโลยความปลอดภย กรมโรงงานอตสาหกรรม,มถนายนพ.ศ. 2548

6. ระบบตรวจจบกาซและสงสญญาณเตอนภย ควรถกตดต +งไวในบรเวณเหลาน +คอ

a. บรเวณท#เกบ HFC-32

b. บรเวณท#มการชารจหรออดน +ายา

c. บรเวณท#มการดดดวยเคร#องสญญากาศ

d. บรเวณท#มการจดเกบสนคาท#ผลตแลว

ระบบตรวจจบกาซมประโยชนและเพ#มความปลอดภยใหแกกระบวนการผลต โดยระบบตรวจจบกาซสามารถนาสญญาณไปตอเขากบระบบสงสญญาณเตอนภยเม#อตรวจพบระดบความเขมขนของกาซ

33

หรอไอระเหยเกนคาท#กาหนดไว ซ#งจะทาใหเปนการเตอนใหรลวงหนาเพ#อความปลอดภยของผปฏบตงาน อยางไรกตามระบบตรวจจบกาซไมไดปองกนการร#วไหลและไมสามารถทดแทนการดแลเอาใจใสและบารงรกษาเคร#องมอและอปกรณใหด

ระบบตรวจจบกาซมท +งแบบท#ตดต +งประจาท# แบบท#เคล#อนยายไดและแบบท#สามารถถอหรอพกพาได ในสถานท#ท#ระบไวขางบนน +นควรตดต +งแบบประจาท#ถาวร สวนประกอบของระบบประกอบไปดวย หวเซนเซอร ชดควบคมวงจรและระบบสงสญญาณเตอนภย ตาแหนงของหวเซนเซอรควรตดในจดท#ต#าเหนอพ +น เพราะขอเทจจรงท# HFC-32 หนกกวาอากาศ สวนชดควบคมวงจรควรตดไวนอกพ +นท#ท#เปนโซนอนตราย สวนเคร#องสงสญญาณเตอนภยน +นนอกจากจะตดต +งในบรเวณท#กลาวมาแลวน +นยงควรตดใหพนกงานอ#นๆในพ +นท#ใกลเคยงไดยน และควรตดต +งอกชดไวท#ปอมรกษาการณของเจาหนาท#รกษาความปลอดภย

7. ออกแบบหรอปรบปรงระบบดบเพลงโดยเฉพาะเม#อตองเกบสารไวไฟไวในภาชนะขนาดใหญ เชนขนาด 1 ตน ควรจดใหมน +าสารองสาหรบฉดหลอเยนภาชนะในขณะท#เกดไฟไหมเพ#อปองกนการระเบดจากการเดอดและขยายตวกลายเปนไอ ( Boiling Liquid Expanding Vapor Explosion -BLEVE)

8. ทบทวนแผนระงบเหตฉกเฉนเพ#อใหม#นใจไดวาหนวยดบเพลงทองถ#นมความคนเคยกบการดบไฟและหลอเยนภาชนะบรรจกาซอดความดน ควรทบทวนและออกแบบระบบน +าหลอเยนสาหรบท#เกบ HFC-32

9. จดใหมการฝกอบรมพนกงานท#ตองทางานกบ HFC-32 ใหรถงอนตราย คณสมบตทางกายภาพ ความไวไฟ อนตรายตอสขภาพ และอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลท#ตองใช

ตาราง 6-3 ส#งท#ตองดาเนนการท#วไปสาหรบสถานประกอบการท#รวมโครงการระยะท# 1 ท#จะเปล#ยนไปใช HFC-32

ขอพจารณา/ สารเคม ช�อกฎหมาย สรปสาระสาคญ สถานท#จดเกบ HFC-32 ออกตามความใน พรบ.วตถอนตราย

พ.ศ. 2535 ประกาศกรมโรงงานเร#องคมอในการจดเกบ การขนยายวตถอนตราย พ.ศ. 2550

กาหนดลกษณะอาคารและสถานท#จดเกบสารเคม และวตถอนตราย ในรายละเอยดเชน พ +น หลงคา ผนง เปนตน

การเปล#ยนแปลงข +นตอนการทางาน การเปล#ยนแปลงเคร#องจกร อปกรณ สารเคม วธการทางานท#มอนตรายและความเส#ยงตางไปจากเดม

กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานการบรหารจดการดานความปลอดภย สขภาพและสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2549

หมวด 1 มาตรา 5

การปรบแกแผนฉกเฉนใหครอบคลมความเส#ยงท#เพ#มข +น

กฎกระทรวง กาหนดมาตรฐานการบรหารจดการดานความปลอดภย สขภาพและสภาพแวดลอมในการทางานเก#ยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2555

หมวด 1 ขอ 2 หมวด 1 ขอ 6

34

7. มาตรการลดผลกระทบท�เสนอ

ขอเสนอแนะตอไปน +ไดถกจดทาข +นเพ#อใหสถานประกอบการท#เขารวมโครงการ HPMP นาไปพจารณาดาเนนการเพ#มเตมจากมาตรการตางๆท#มอยเดม มาตรการลดผลกระทบบางอยางไดถกกาหนดไวในกฎหมายและกฎระเบยบของประเทศไทยและบางมาตรการลดผลกระทบถอเปนวธปฏบตท#ดเลศท#ไดรบการยอมรบในภาคอตสาหกรรม

7.1 การบรหารจดการอาคาร สถานท�และโครงสรางตางๆ

ควรจดใหมทางเดน เขา ออก ท#ปลอดภยสาหรบบคคลากรระหวางการทางานในยามปกตและในกรณฉกเฉน รวมถงทางเขา และทางออกจากอาคาร บรเวณใกลเคยงกบเคร#องฉดข +นรปพลาสตกมความจาเปนท#จะตองปรบปรงสภาพความเปนระเบยบเรยบรอย ทางเดนท#ถกกาหนดไวตองไมมส#งของกดขวาง ผบรหารพงประเมนความเส#ยงท#มตอการรกษาความปลอดภยในทกพ +นท#ทางานถาวรและพ +นท#ช#วคราวกอนท#จะเร#มใชงานพ +นท#เหลาน +นและหลงจากท#มการเปล#ยนแปลงโครงสรางหรอแผนผงอยางมนยสาคญ การดาเนนมาตรการรกษาความปลอดภยท#สามารถทาได รวมถง การจากดการเขา ออก( เชน การใชร +ว ประต การปดลอค หรอ การใชบตรผานอเลกทรอนกส) การจดใหมเจาหนาท#รกษาความปลอดภย สญญาณเตอนภย การตดต +งกลองวงจรปด การตดต +งแสงสวางและปายเตอนท#เพยงพอหากสามารถทาได อาคารและโครงสรางจะตองถกออกแบบมา เพ#อใหสามารถจากดการผานเขาออกของของพ +นท#เฉพาะโดยบคคลท#ไดรบอนญาตแลวเทาน +น เสนอแนะวา ในพ +นท#ซ#งจะมการจดเกบ HFC-32, ถงเกบแอลพจและถงออกซเจน ถอเปนพ +นท#สาคญควรตองมการควบคมดานการรกษาความปลอดภย เชนการตดต +งกลองวงจรปด หรอมเจาหนาท#รกษาความปลอดภยเดนตรวจการอยางสม#าเสมอ การวางแผนผงและสภาพของอาคารและโครงสรางตองไดรบการออกแบบและรกษาไวใหมลกษณะท#กาจดหรอควบคมความเส#ยงทางดานการยศาสตร ความเส#ยงจากการขนยายส#งของดวยแรงคน การสมผสกบ เสยงดง การสมผสกบสารปนเป+อนในบรรยากาศหรอวตถอนตราย การสมผสกบสภาพท#อณหภมท#รอนหรอเยนเกนไป การล#น สะดดและลม การหกและร#วไหล การเกดไฟไหมและการระเบด และการถกวตถตกใส มาตรการปองกนไฟไหมและการระเบดท#เพยงพอท#ถกกาหนดไวตามกฎหมายและกฎระเบยบ ผจดการพงจะตองกากบดแลใหมมาตรฐานสาหรบความเปนระเบยบเรยบรอย โดยส#อสารและรกษามาตรฐานน +นไว รวมถง การจดใหมท#จดเกบท#ปลอดภยสาหรบ เคร#องมอ อปกรณและวสดท#ไมไดใชงาน เพ#อใหม#นใจวา ทางเดน ทางเทา ทางเช#อม ทางออกฉกเฉนและอปกรณตองไมมส#งกดขวาง พ +นท#ทางานและส#งอานวยความสะดวกตองมความสะอาด ส#งท#จะทาใหเกดอนตรายจากการสะดด หกลมตองถกเคล#อนยายออกไป

35

7.2 ขอกาหนดดานความปลอดภยในการสรางสถานท�จดเกบ HFC-32

ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เร#องคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550 สามารถดาวนโหลด ไดท#เวปไซต http://eis.diw.go.th/haz//hazard/pdf/pagad-kep-2550.pdf ผประกอบการจะใชเปนแนวทางในการสรางหรอจดเตรยมสถานท#เกบ HFC-32 ตลอดจนกาซอดความดนอ#นๆใหมความปลอดภย

ตาราง 7-1 แนวทางในการสรางหรอจดเตรยมสถานท�เกบ HFC-32 ตลอดจนกาซอดความดนอ�นๆใหมความปลอดภย

ผนงอาคารและกาแพงกนไฟ ผนง/ กาแพงตองทาจากวสดทนไฟ ความกวาง ความสงตามท#กาหนดในคมอหมวดท#2 ขอ 2.1 โรงงานผลตเคร#องปรบอากาศท#จะสรางสถานท#เกบ HFC-32 ควรคานงถงประเดนท#วา หากอาคารท#จะสรางน +นใกลกบอาคารเดมนอยกวา 10 เมตรจะตองจดทากาแพงกนไฟท#ทนไฟไดไมนอยกวา 3 ช#วโมง (ในกรณท#จดเกบน +นใชเกบสารไวไฟ) สถานท#จดเกบ HFC–32 ตองมหลงคาเพ#อปองกนการสมผสกบความรอนจากแสงอาทตยโดยตรง และตองมการระบายอากาศท#ด

พ +น ขอกาหนดท#เฉพาะสาหรบสถานท#ท#จดเกบ HFC-32 ควรเปนพ +นท#มความนาไฟฟาไดดเพ#อปองกนอนตรายจากการเกดประจไฟฟาสถต พ +นไมควรมบอหรอหลมในบรเวณใกลเคยง

ประตและทางออกฉกเฉน หองเกบตองมประตไมนอยกวาสองทาง ขนาดของประตใหเปนไปตามหลกในการออกแบบ ท#ประตตองตดปายและไฟฉกเฉนไว

หลงคา ทนไฟไมนอยกวา 30 นาท ระบบระบายอากาศ มขอกาหนดปลกยอยในการออกแบบท#ตองทาตาม ระบบไฟฟา เปนไปตามขอกาหนดท#วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยเสนอแนะไว

สถานท#เกบ HFC-32ตองตดต +งอปกรณไฟฟาชนดปองกนการระเบดและมระบบสายดนท#ด

แสงสวางฉกเฉน มอยท#ประตและทางออกทกจด อปกรณไฟฟา ท#เกบ HFC-32 ตองตดต +งอปกรณไฟฟาชนดปองกนการระเบดและมระบบ

สายดนท#ด การปองกนฟาผา อาคารใกลเคยงในระยะ 30 เมตรจะตองมระบบสายลอฟาตามขอกาหนด

การออกแบบท#วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยเสนอแนะไว ระบบเตอนภย ระบบตรวจจบกาซมท +งแบบท#ตดต +งประจาท# แบบท#เคล#อนยายได และแบบ

ท#สามารถถอหรอพกพาได ในสถานท#ท#ระบไวขางบนน +นควรตดต +งแบบประจาท#ถาวร สวนประกอบของระบบประกอบไปดวย หวเซนเซอร ชดควบคมวงจรและระบบสงสญญาณเตอนภย ตาแหนงของหวเซนเซอรควรตดในจดท#ต#าเหนอพ +น เพราะขอเทจจรงท# HFC-32 หนกกวาอากาศ สวนชด

36

ควบคมวงจรควรตดไวนอกพ +นท#ท#เปนโซนอนตราย สวนเคร#องสงสญญาณเตอนภยน +นนอกจากจะตดต +งในบรเวณท#กลาวมาแลวน +นยงควรตดใหพนกงานอ#นๆในพ +นท#ใกลเคยงไดยน และควรตดต +งอกชดไวท#ปอมรกษาการณของเจาหนาท#รกษาความปลอดภย

การระงบอคคภย ตองมอปกรณดบเพลงและถงดบเพลง ระบบกกเกบน +าท#ผานการดบเพลง ตองมแหลงน +าสารองในการดบเพลงอยางเพยงพอเน#องจากภาชนะบรรจ

กาซอยาง แอลพจ และ HFC-32เกดการระเบดไดหากการหลอเยนระหวางเพลงไหมไมเพยงพอ(Boiling Liquid Expanding Vapor Explosion)

7.3 เคร�องจกร เคร�องมอ การช 5บงอนตรายและการบรหารจดการความเส�ยง

การช +บงอนตรายท#มอยในกระบวนการผลต การใชเคร#องจกร ไมวาจะเปน เคร#องจกรหรออปกรณท#มอยเดม หรอของใหม กฎหมาย อาชวอนามยและความปลอดภยกาหนดไววา เคร#องจกรท#มตนกาลงท#ใชอยในสถานประกอบการตางๆตองไดรบการจดการใหเกดความปลอดภย ขอกาหนดตอไปน + เปนหนาท#ของผประกอบการผจดการโรงงานหรอผท#ไดรบมอบหมาย มภาระท#จะตองทาการช +บงอนตรายและประเมนความเส#ยง ท +งกาหนดมาตรการควบคมตามท#ไดกลาวไวแลวในหวขอเก#ยวกบส#งท#ตองดาเนนการตามกฎหมายผบรหารจงตองทาการช +บงอนตรายและประเมนความเส#ยงท#อาจจะเกดจากเคร#องจกรและอปกรณท#มอยเดมและรวมถงอปกรณท#กาลงจะจดหามาใหม ในข +นตอนต +งแตการออกแบบ วางผงโรงงาน การดดแปลงเคร#องจกร การดาเนนการดงกลาวควรมการหารอกบตวแทนพนกงานเพ#อไดขอมลท#เปนประโยชนทกดาน ควรกาหนดใหมมาตรการในการตรวจสอบ บารงรกษาอปกรณตางๆและจดใหมระเบยบปฏบตในกรณท#ตองมการซอมแซมอปกรณท#ใชในพ +นท#ซ#งมความเส#ยงสงผประกอบการควรจดทาทะเบยนเคร#องจกรซ#งใชสาหรบแสดงใหเจาหนาท#ตรวจสอบไดเสมอ เคร#องจกรท#มจดอนตราย เชน กลไกท#จะหนบ ตด ดง หรอทบ สวนท#จะเกดไฟฟาชอต จดท#มแรงดนจากไฮดรอลก หรอนวแมตกส เหลาน +ตองมระบบปองกน พนกงานตองไดรบอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลท#เหมาะสม และจดใหเขาเหลาน +นไดรบการอบรมอยางเพยงพอ เคร#องจกรหรออปกรณ ท#มสภาพชารด จะตองถกช +บงไว หรอนาออกไปใหพนจากการท#จะถกนามาใชงานควรจดใหมการปฐมนเทศและฝกอบรม รวมไปถงงานท#มความเส#ยงสง ควรมการจดใหตามความตองการ

7.4 การตรวจสอบและบารงรกษาระบบไฟฟา ขอกาหนดดาน อาชวอนามยและความปลอดภย ใหสถานประกอบการเคร#องปรบอากาศ ตองมมาตรการบงคบใช เพ#อใหเปนไปตามกฎหมายขอกาหนดเบ +องตนตอไปน + ควรไดรบการนาไปดาเนนการ เพ#อใหเกดความปลอดภยจากไฟฟา โดยท#งานซ#งเก#ยวกบไฟฟา อปกรณและวสดตางๆตองไดมาตรฐานตามท#กฎหมายของประเทศไทยกาหนด และไดมาตรฐานอตสาหกรรม กฎระเบยบของทองถ#น และรายละเอยดท#ระบในแผนEnvironmental Management Plan ฉบบน +

ผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศเองควรกากบดแลใหอปกรณไฟฟา ท#นาไปใชในพ +นท#การผลตไดมาตรฐานและมสภาพท#ปลอดภยตามวตถประสงคและสภาพแวดลอม งานท#เก#ยวกบไฟฟาท +งหลายจะตองทาโดยผท#ม

37

ความร ความชานาญเทาน +น งานไฟฟาตองมหวหนางานท#เปนชางไฟฟาท#มใบรบรองกากบดแล(หวหนางานท#มคณสมบตดงกลาว สามารถดแลตนเองได) ผจดการโรงงาน ไมควรปลอยใหมการทางานกบระบบไฟฟาท#ยงไมมการตดไฟ

7.5 การตรวจสอบและการบารงรกษาอปกรณ เคร�องจกรท�ขบเคล�อนได

เพ#อปองกนอบตเหตท#อาจจะเกดข +นระหวางท#มการขนสง การขนถาย หรอขนยายสารทาความเยนจากท#หน#งไปยงท#หน#ง พนกงานผปฏบตงานทกคน จงตองไดรบการประเมนวา มความชานาญ และมใบอนญาตท#ออกใหโดยทางราชการ สาหรบผขบข#ยานยนต ท#ตองใชใบอนญาต โดยผานการฝกอบรมและประเมนผลเปนระยะๆทกๆ 2 ป พนกงานควรทาการตรวจสอบยานยนต กอนเร#มงานทกคร +ง ผลการตรวจสอบควรมอบใหหวหนางานไปดาเนนการแกไขส#งท#บกพรองการเลอกซ +อ เชา อปกรณควรพจารณาเง#อนไขและสภาพท#จะเปนอนตรายและความเส#ยงอยางรอบดาน ควรจดทาคมอหรอระเบยบวธปฏบตงานสาหรบการใช และการซอมบารง ใหชดเจน

7.6 การจดทาระเบยบวธปฏบตงานมาตรฐาน และขอความอธบายวธการทางานดวยความปลอดภย

จดประสงคกเพ#อใหมข +นตอนการทางานท#เปนมาตรฐาน ครอบคลมการทางานไมเฉพาะกบสารทาความเยนแตยงรวมถง การจดการกาซอดความดนอ#นๆ เชน ออกซเจน ปโตรเลยมเหลวไนโตรเจน สวนประกอบในระบบท#รบแรงดนจากกาซดงกลาว ท#ใชอยในกระบวนการผลตเคร#องปรบอากาศ ตองไดมาตรฐานท#กาหนดไวใน ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เร#องคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550 และ กฎกระทรวง กาหนดมาตรฐาน การบรหารจดการ ดานอาชวอนามย ความปลอดภย สขภาพและส#งแวดลอม พ.ศ. 2549 หมวด 1 ขอ 3 อปกรณปรบแรงดน ถงลม (ท#ไมใชถงกาซ) ตองไดรบการตรวจสอบ และบารงรกษา

7.7 ระเบยบปฏบตงาน การรายงานและการสอบสวนอบตเหต

อางอง

• พระราชบญญตความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานพ.ศ. 2554ออกโดย กระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม หมวด 4 มาตรา 34 การรายงานอบตเหต

• กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหารจดการดานความปลอดภย อาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2549,หมวด 1 ท#วไป บทบาทหนาท#ของผท#ไดรบการแตงต +งใหเปน เจาหนาท#ความปลอดภย

• ประกาศ กรมสวสดการและค มครองแรงงาน พ.ศ. 2549 หลกเกณฑและข +นตอนในการแตงต +ง เจาหนาท#ความปลอดภย และการรายงานอบตเหต การบาดเจบ/ การเจบปวย และความสญเสย ท#เกดกบลกจาง

• ประกาศ กรมสวสดการและคมครองแรงงาน พ.ศ. 2554 เร#อง แบบสาหรบการรายงานอบตเหตรายแรงในสถานประกอบการ

38

ผบรหารและผท#ไดรบมอบหมาย ตองทาใหมระบบบรหารจดการมาตรฐาน เพ#อใหเกดการปฏบตตามขอกาหนดในกฎหมายผท#เก#ยวของกบการเกดอบตเหตมหนาท#ตองแจงใหผบรหารทราบ ผจดการหรอหวหนางานมหนาท#ดาเนนการทาใหท#เกดเหตมความปลอดภยมากท#สดเทาท#จะทาไดเพ#อปองกนเหตซ +าซอน แลวใหการชวยเหลอผบาดเจบ ผบรหารในลาดบช +นควรไดรบการรายงาน และควรรกษาสภาพพ +นท#เพ#อใหการดาเนนการสอบสวนหาสาเหตท#แทจรงทาไดอยางมประสทธภาพเหตไมพงประสงคตางๆควรไดรบการรายงานโดยไมเพกเฉย ผลการสอบสวนควรนาไปสการหามาตรการปองกนท#มประสทธภาพและปองกนไมใหเกดเหตซ +าอบตเหตทกกรณตองบนทกเปนเอกสารหลกฐานคณะบคคลท#สอบสวนอบตเหต ถกจดต +งข +น เปนไปตามระดบความรนแรงของเหตการณคณะบคคลท#สอบสวนอบตเหต ตองเสนอมาตรการแกไข ปองกนไมใหเกดเหตซ +า ใชมาตรการตามลาดบความสาคญท#ลดหล#นกนลงไปอบตเหตท#เกดข +นท +งหมดควรจะตองไดรบการจดบนทกอบตเหตท +งหมดควรจะตองไดรบการสอบสวนโดยคณะทางาน ท#ต +งข +นสาหรบสอบสวนเหตการในระดบความรนแรงน +นคณะทางานผ สอบสวนอบตเหตควรแจกแจงส#งท#ตองดาเนนการเพ#อปองกนการเกดเหตซ +า โดยเลอกใชมาตรการตามลาดบข +นท#กาหนดไวในระดบช +นของมาตรการควบคมความเส#ยง

7.8 ระเบยบปฏบตงาน การขออนญาตทางาน

ระบบการขออนญาตทางาน เปนมาตรการสาคญท#ผประกอบการควรจดใหม ท +งน +เพ#อใหม#นใจไดวากอนท#จะมการซอมแซม หรอทางานใดๆในพ +นท#เส#ยง จะตองมการวางแผน ช +บงอนตรายและประเมนความเส#ยง เชน หากจะมพนกงานชางซอมบารงสกคนท#ไดรบการขอรองใหไปซอมขาต +งสายพานลกกล +ง หากไมผานข +นตอนดงกลาว พนกงานอาจจะเพยงแคไปลากเคร#องเช#อม หรอเคร#องตดกาซมาเพ#อลงมอตดหวนอตท#ถอดดวยประแจไมออก โดยไมไดตรวจสอบวาตรงจดน +นมการใช HFC-32 ท#ไวไฟมาก เม#อพนกงานลงมอทากเกดการลกไหมกระจายเปนวงกวางข +น ระบบขออนญาตทางาน จะกล#นกรองงานอนตรายดงท#ไดยกตวอยางมา ใหตองมการตดตอส#อสาร ระหวางผท#จะเขามาซอมกบผท#ดแลการผลต เพ#อใหมการเตรยมการท#รดกมกอนอนญาตใหทางาน เชนการกาจดสารไวไฟออกไป เปนตน ระบบดงกลาวไมไดหมายความวาผประกอบการตองวาจางเพ#มเตมตาแหนงงานในองคกรแตอยางใดเลย

7.9 การบรหารจดการโกดงสนคา สถานท� จดเกบ การจดการวตถอนตรายและการจดเกบ

พรบ.วตถอนตราย พ.ศ. 2535 และกฎกระทรวงตางๆ ไดกาหนดใหตองปฏบตตาม การทางานกบสารเคม หรอวตถอนตรายดวยความปลอดภย ขอกาหนดตอไปน + เปนส#งท#ผ ผลตเคร#องปรบอากาศควรนาไปปฏบตมขอกาหนดเฉพาะท#ตองจดใหมผ ท# มความชานาญ ในการทางานท# เก#ยวกบ การรบ การขนถาย การยกเคล#อนยาย การจดเกบ กาซอดความดน ท#ใชในโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศ (คาส#งกระทรวงอตสาหกรรม เร#อง มาตรการความปลอดภยสาหรบสถานประกอบการท#มการผลต การจดเกบ การอดบรรจ การใช และการขนสงกาซ พ.ศ. 2548)ประกาศ กรมโรงงานอตสาหกรรม เก#ยวกบสถานท#จดเกบวตถอนตราย พ.ศ. 2550 มคาแนะนาท#ชดเจนเก#ยวกบการจดการ ไมเฉพาะสารเคมแตยงรวมไปถงกาซไวไฟ อยาง HFC-32 ดวยตองจดใหมสถานท#ในการจดเกบท#เพยงพอสาหรบ วตถอนตราย ซ#งหมายรวมถง การใชภาชนะบรรจท#เหมาะสม การ

39

แบงแยกท#เกบ และการมส#งท#จะกกเกบหากเกดการหกร#วไหลข +นภาชนะบรรจ ถง ทอ หรอระบบท#ใชกบวตถอนตรายควรไดรบการตดฉลากอยางชดเจนและเหมาะสมผ จาหนายกาซอดความดน เชน สารทาความเยน กาซปโตรเลยมเหลวกาซออกซเจน กาซไนโตรเจน เหลาน + ตองปฏบตตามมาตรฐานความปลอดภยท#กาหนดโดยราชการ

• มอก.88-2517 สและสญลกษณสาหรบภาชนะบรรจกาซท#ใชในอตสาหกรรม

• มอก.255-2521 กลอปกรณนรภยแบบระบายของถงกาซ

• มอก.358-2531 การใชและการซอมบารงภาชนะบรรจกาซทนความดน

• มอก.359-2523 ภาชนะบรรจกาซทนความดนแบบไมมตะเขบ

• มอก.541-2545 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมออกซเจน ท#ใชในงานอตสาหกรรม

ควรมการช +บงอนตรายและประเมนความเส#ยงท#เก#ยวกบการใชสารเคมและวตถอนตรายโดยใชการประเมน โอกาสท#จะเกดเหตท#ทาใหมการบาดเจบหรอเกดอนตรายจากการใชสารเคมหรอวตถอนตราย

ควรไดรบเอกสารขอมลความปลอดภยสารเคม สาหรบสารเคมทกอยางและจดไวเปนเอกสารสาหรบพนกงานทกคน ไดอานและทาความเขาใจ

พนกงานเหลาน +นควรไดรบการฝกอบรมและไดรบอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลท#เหมาะสม ควรจดใหมอปกรณในการปฐมพยาบาลท#พรอมใชงาน

อาคารโกดงสนคาและวตถดบควรไดรบการออกแบบใหลกษณะท#ทาให เกดการเคล#อนยายของส#งของ วตถ และผคน ท#ปลอดภย ในการออกแบบควรคานงถง มทางเดน เสนทางรถ ท#

• ปองกนการล#น ลม

• ไมมผคนเดนเดนเทา และเสนทางท#มการใชยวดยาน และมการตวงเล +ยว

• มชองบนไดและทางลาด

• มแสงสวาง

• มการระบายอากาศอยางเพยงพอ

• มกระจกนนเพ#อชวยปองกนการชนในจดท#เปนมมอบ

40

• จากดความเรว

• มพ +นผวท#ถกประเภท มสภาพ มความโคงหลงเตาและลาดเอยง

ขอมลเก�ยวกบการออกแบบโกดงและวางแผนผง ควรนาไปรวมไวในแผนการบรหารจดการจราจร

7.10 การบรหารจดการ การขนสงและการจราจรภายในโรงงาน

ผ จดการ หรอผ ท#ไดรบมอบหมายควรจดใหมการประเมนอนตรายท#เ ก#ยวกบเคร#องจกรกลท# เคล#อนท#ได ยานพาหนะ ในสถานท#ทางาน และความเส#ยงของผคน สถานท# โรงงาน เคร#องจกร ท#เขามาสมผสกบส#งตางๆท#เปนอนตรายเหลาน +น ควรลงมอดาเนนการควบคม เพ#อกาจดหรอทาใหความเส#ยงน +นมนอยท#สด

ควรจดทา แผนการบรหารการจราจร โดยเฉพาะในบรเวณท#มการ ขนสง การขนถาย กาซไวไฟ สารทาความเยน เพ#อใหม#นใจวา มการแบงแยกพ +นท#สาหรบ คนเดน (หากสามารถทาได) ออกจากพ +นท#การทางานของยวดยานตางๆ ท#ใชพ +นท#รวมกน

ผจดการหรอผท#ไดรบมอบหมาย ควรจดทาขอมลและใหคาแนะนาท#เปนปจจบน ใหแก พนกงาน ผ รบเหมา ลกคา และผ มาตดตอ เก#ยวกบขอกาหนดดานการจราจร (เชน การตดต +ง การปฐมนเทศ การพดคยสนทนาความปลอดภย)

พนกงานขบรถ ตองมใบขบข#ท#แสดงใหเหนถงทกษะในการใชเคร#องจกรกลท#เคล#อนท#ได ยานพาหนะเหลาน +น

ผ รบเหมาท#ทางานในโรงงานตองไดรบการปฐมนเทศ ใหรถงบรเวณท#พวกเขาจะทางาน

ผมาตดตอท#เขามาเพยงเพ#อการสงหรอรบสนคา ตองอยในทางเดน หรอขบรถในเสนทาง ท#จดไวใหเทาน +น หรออยในบรเวณใกลๆกบรถของพวกเขาตลอดเวลาเม#อตองเขาไปในพ +นท#ซ#งมการเคล#อนไหวของยานยนตตางๆในโรงงาน

หามนาเดกเขามาในพ +นท#ทางาน เดกๆตองอยในการดแลตลอดเวลา

41

พนกงานตองใหการดแล หรอนาทางผมาตดตอทกคนท#จะเขาไปในพ +นท#ซ#งมการใชยานยนตในพ +นท#โรงงาน

พนกงาน ผ รบเหมาและผมาตดตอ ตองสงเกตปายเตอน รวมถงปายกาหนดความเรว ทศทางการเดนรถ และพ +นท#หามใชโทรศพท ตลอดเวลา

พนกงาน ผ รบเหมาและผมาตดตอ ตองสวมใส เส +อสะทอนแสงตลอดเวลาท#เขาไปในพ +นท#ซ#งมการใชยานยนต

ควรมการทบทวนและประเมนแผนการบรหารการจราจร เพ#อใหมประสทธภาพ

ผบรหารควรใหการสนบสนนทางเทคนคและการเงน เพ#อใหการดาเนนมาตรการตางๆเปนไปได 7.11 การตรวจวดสภาพแวดลอมการทางานท�เปนอนตรายตอสขภาพ

อางองถง กฎกระทรวง กาหนดหลกเกณฑและวธการตรวจสขภาพของลกจางและสงผลการตรวจแกพนกงานตรวจแรงงานพ.ศ. 2547 ท#ตองมการตรวจรางกายและสขภาพกอนเร#มงานและหลงการเลกจาง การตรวจสขภาพประจาป การประเมนสขภาพของผท#ตองปฏบตงานท#มความเส#ยงสง กฎกระทรวง กาหนดมาตรฐานในการบรหารจดการ ดานอาชวอนามย ความปลอดภย สขภาพและส#งแวดลอม เก#ยวกบ ความรอน แสงสวาง และเสยง พ.ศ. 2549

สถานประกอบการตองดาเนนการใหสอดคลองกบกฎหมายตามท#กลาวมาแลวขางตนในการทาใหสภาพแวดลอมในการทางานมความปลอดภย ขอกาหนดเบ +องตนท#จะตองดาเนนการ เพ#อใหเปนไปตามกฎหมายท#เก#ยวกบการตรวจสขภาพ ไดแกผท#จะเขามาเปนลกจาง และผ รบเหมาท#เก#ยวของ จะตองเขารวมในการตรวจประเมนสขภาพ โดยใชหลกการ ประเมนสขภาพกอนและหลงบรรจเขาทางาน

7.12 อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

ผจดการหรอผท#ไดรบมอบหมาย หรอหวหนางาน ตองทาการประเมนความเส#ยงและเลอกอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกชนดเพ#อใหเกดความเหมาะสมกบอนตรายและสภาพการทางาน

ตองตดปายเตอนท#ระบส#งท#เปนอนตรายและอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลท#ตองสวมใส

พนกงานทกคน (รวมถงผบรหาร) ผ รบเหมา และผมาตดตอตองสวมใสอปกรณท#กาหนด หากผ รบเหมาไมปฏบตตาม ควรมการทบทวนสญญาจาง หรอยกเลกการจางโดยไมจายคาจาง

พนกงานควรไดรบการหารอในข +นตอนของการเลอกอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

42

พนกงานทกคนควรไดรบการฝกอบรมโดยละเอยด เก#ยวกบอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลท#ตองใชสาหรบงานของพวกเขา เม#อใดท#ตองมการประเมนความเหมาะสมของอปกรณสาหรบสาขาอาชพน +น อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลท#จะนามาใชตองทาใหกระชบสาหรบบคคลน +นเพ#อใหเกดประสทธภาพสงสด

อปกรณปองกนควรไดรบการจดเกบและดแลรกษาตามท#ผผลตกาหนด

ควรมการตรวจประเมนการใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล เพ#อใหม#นใจวามการตรวจสอบกอนใช และสวมใสไดพอด ใชงานอยางถกตอง

หากพบวาพนกงานไมสามารถสวมใสอปกรณสวนบคคลดวยเหตผลใดกตาม (เชน พนกงานมสภาพรางกายท#ไมสามารถสวมใสได) จะตองไมอนญาตใหเขาเหลาน +นเขาไปในพ +นท#อนตราย 7.13 การฝกอบรมและการใหใบรบรอง ผท�ทางานท�ตองใชความร ความชานาญ

อางถง พระราชบญญตความปลอดภย อาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2554 หมวด 16

เพ#อใหม#นใจวาระดบความร ทกษะและความชานาญของพนกงานท#ทางานในสวนท#มการจดเกบ การขนยาย การอดน +ายา การดดดวยเคร#องสญญากาศ และการทดสอบรอยร#ว ของกาซไวไฟ กาซไมไวไฟ กาซเหลว และวตถอนตรายอ#นๆในกระบวนการผลตเคร#องปรบอากาศ

ควรกาหนดวตถประสงคและเปาหมายของการฝกอบรม ดานอาชวอนามย สขภาพ และความปลอดภย มการตดตามประเมนผลประสทธภาพ มทรพยากรท#เพยงพอในการทาใหการฝกอบรมถกดาเนนการได การฝกอบรมควรทาใหผ ปฏบตงานมความตระหนกในหนาท#ของตน ทาใหผ ท#ตองควบคมเคร#องจกร หรออปกรณไดรบใบอนญาตท#เหมาะสมท#แสดงใหเหนถงทกษะและความชานาญในงานน +นๆ เปนไปตามขอกาหนดทางกฎหมาย การวาจางแรงงานผ รบเหมา ควรมการทบทวนเอกสารหลกฐานแสดงความรและทกษะท#จาเปน และส#อสารกบผใหบรการ กอนท#จะมการตดสนใจซ +อ พนกงาน ผ รบเหมา และผมาตดตอ ควรไดรบการปฐมนเทศ ท#สอดคลองกบความเส#ยงและระดบของการกากบดแล การประเมนความจาเปนในการฝกอบรมควรจดทาใหครบทกสวนของการทางาน และมการจดทาแผนการฝกอบรม โดยข +นอยกบทกษะของผ เรยนและผลลพธท#ไดจากการประเมนความจาเปนของการฝกอบรม ความแตกตางของการเรยนร ภาษา การอานออกเขยนได ทกษะในการคดคานวณ ของผ เรยนควรนามาเปนปจจยในการจดทาหลกสตรการอบรม และตองมการประเมนผลการเรยนอยางชดเจน

7.14 การตอบสนองตอเหตการณฉกเฉน กรณกาซและสารเคมร� วไหล

อางองถง ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเร#อง การปองกนและระงบอคคภยในโรงงาน พ.ศ. 2552 กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานเก#ยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2555

43

ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เร#องมาตรฐานถงดบเพลง พ.ศ. 2556

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#อง มาตรฐานไฟฉกเฉนสาหรบปายทางออกฉกเฉน สาหรบภายในอาคารพ.ศ. 2554

ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เร#อง การฝกอบรมดบเพลงเบ +องตนและการซอมหนไฟ พ.ศ. 2546

ประกาศ การขนสงวตถอนตรายทางบก พ.ศ. 2546 เพ#อใหเปนไปตามขอกาหนดเหลาน +น

• สถานประกอบการท#เขารวมโครงการตองปรบปรงแผนฉกเฉนใหครอบคลมสถานการณท#จะเกดข +นได ระหวางการขนสง การขนยาย HFC-32 โดยแผนดงกลาวตองถกนามาทบทวนอยางสม#าเสมอ

• โดยในข +นตอนการระงบเหตจะตองมวธส#อสารอยางมประสทธภาพ

• รายช#อหนวยฉกเฉนตางๆในพ +นท#และควรตรวจสอบกบหนวยงานน +นๆวามเคร#องมอหรออปกรณท#จะใชระงบเหตไดหรอไม แผนฉกเฉนจงควรครอบคลมขอกาหนดใหตองมการทดสอบความพรอม ของระบบตรวจจบกาซ ระบบสญญาณเตอนภย ระบบดบเพลง และซกซอมความพรอมเพรยงกบหนวยงานภายนอกเปนประจา

• ผจดการหรอผท#ไดรบมอบหมาย ควรกาหนดหนาท#ความรบผดชอบสาหรบการส#งการระงบเหตฉกเฉนใหบคคลใดบคคลหน#ง และแจงใหพนกงานทกคนทราบ โดยการตดแสดงรายการ หมายเลขตดตอใหชดเจน

• ใหผ ท#มความเช#ยวชาญทาการประเมนความเหมาะสม ตาแหนง และการเขาถงไดของอปกรณฉกเฉน

• อปกรณฉกเฉนและอปกรณดบเพลง ปายทางออก ระบบสญญาณเตอนภย ควรไดรบการตรวจและทดสอบ ดแลรกษาอยางสม#าเสมอ

• หากตองมการขนสงวตถอนตราย ตองมเอกสารกากบการขนสงตามท#กฎหมายกาหนด

• ควรมการประเมนความจาเปนในการปฐมพยาบาล และจดระบบปฐมพยาบาลใหสอดคลองกบความเส#ยงในการทางาน

• ควรมการซอมตามแผนฉกเฉน และบนทกผลการซอมปละคร +ง

7.15 การบรหารจดการของเสย

ในการผลตเคร#องปรบอากาศ มของเสยท#เปนของแขงไมก#ประเภท เชน ภาชนะบรรจสารเคม ถงน +ามน ถงส กากตะกอนส เศษสฝ น และเศษโลหะ เปนตน ส#งเหลาน +ตองเกบรวบรวม สงตอและนาไปกาจดอยางเหมาะสม

44

ของเสยอนตราย/ ขยะพเศษ จะตองปฏบตตามกฎหมายอยางเขมงวด โดยหนวยราชการมกจะตองไดรบการแจง เพ#อใหไดหมายเลขกากบในใบอนญาต ตองมการจดทาแผนจดการของเสยและแผนระงบเหตฉกเฉนข +น โดยเน +อหาครอบคลมเร#อง

• การจดเกบของเสย

• การตดฉลาก

• การตรวจสอบ

• เอกสารกากบ

• การเกบบนทก

• ขอกาหนดในการรายงาน

ตองมการฝกอบรมพนกงานท#ทาหนาท#ในการขนยาย ขยะอนตรายและมเอกสารหลกฐานชดเจนตามกฎหมายกาหนด

หมายเหต อปกรณท +งหมดท#ใชในการขนยายของเสยอนตรายตองเปนชนดปองกนการระเบด สาหรบของเสยจาก HFC-32 ควรถกกาจดโดยผท#ไดรบใบอนญาตเทาน +น

45

8. งบประมาณ ขอ คาอธบาย ประมาณราคา (บาท) 1 ออกแบบแผนผงการทางานใหมใหมระยะหางระหวางบรเวณท#มการใช

HFC-32 กบบรเวณขางเคยงท#มแหลงจดตด 500,000

2 ออกแบบสถานท#จดเกบสาร HFC-32ใหม ตามขอเสนอแนะในขอ 7.2ขอกาหนดดานความปลอดภยในการสรางสถานท#จดเกบ HFC-32

450,000

3 ตดต +งอปกรณและระบบไฟฟาท#เปนแบบปองกนการระเบดในสถานท#เกบ บรเวณท#มการผลตและพ +นท#ใกลเคยงท#มการอดน +ายา HFC-32 บรเวณท#มการดดดวยเคร#องดดสญญากาศ และระบบไฟฟาในหองทดสอบการทางานของผลตภณฑ

75,000

4 อปกรณไฟฟาท#ใชกบป}มสงผานน +ายา ป}มสญญากาศ เคร#องชารจหรออดน +ายา และระบบทอตางๆตองเปนแบบปองกนการระเบด

750,000

5 ระบบระบายอากาศ ท +งแบบท#วไปและแบบเฉพาะท# ในจดท#มการอดน +ายา 300,000 6 ระบบตรวจจบกาซและสงสญญาณเตอนภย ตามขอเสนอแนะในขอ 7.2

ขอกาหนดดานความปลอดภยในการสรางสถานท#จดเกบ HFC-32 200,000

7 ออกแบบหรอปรบปรงระบบดบเพลงโดยเฉพาะเม#อตองเกบสารไวไฟไวในภาชนะขนาดใหญ เชนขนาด 1 ตน ควรจดใหมน +าสารองสาหรบฉดหลอเยนภาชนะในขณะท#เกดไฟไหมเพ#อปองกนการระเบดจากการเดอดและขยายตวกลายเปนไอ ( Boiling Liquid Expanding Vapor Explosion -BLEVE)

360,000

8 ทบทวนแผนระงบเหตฉกเฉนเพ#อใหม#นใจไดวาหนวยดบเพลงทองถ#นมความคนเคยกบการดบไฟและหลอเยนภาชนะบรรจกาซอดความดน ควรทบทวนและออกแบบระบบน +าหลอเยนสาหรบท#เกบ HFC-32

250,000

9 จดใหมการฝกอบรมพนกงานท#ตองทางานกบ HFC-32 ใหรถงอนตราย คณสมบตทางกายภาพ ความไวไฟ อนตรายตอสขภาพ และอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลท#ตองใช

150,000

46

9. การดาเนนโครงการและการตดตามผล แผนงาน ตารางเวลา หนวยงาน/บคคลท�

รบผดชอบ การตดตาม

ตรวจสอบ/การวดผล

จดทาแผนปฏบตการในรายละเอยดท#ระบไวในมาตรการลดและควบคมความเส#ยง

มกราคม พ.ศ. 2557 โรงงานท#เขารวมโครงการ

แผนปฏบตการไดรบการอนมตใตโครงการยอย

นาแผนปฏบตการไปสการปฏบต จดแผนผงการผลตใหม ตดต +งเคร#องจกรและอปกรณใหม

หลงจากท#ลงนามในสญญาใหความ

ชวยเหลอแบบใหเปลา

โรงงานท#เขารวมโครงการ

แผนปฏบตการไดรบการอนมตใตโครงการยอย

จดการปรบปรงสถานท#จดเกบ HFC-32 หลงจากท#ลงนามในสญญาใหความ

ชวยเหลอแบบใหเปลา

โรงงานท#เขารวมโครงการ

แผนปฏบตการไดรบการอนมตใตโครงการยอย

ระบบตรวจจบกาซและสงสญญาณเตอนภย ขอกาหนดดานความปลอดภยในการสรางสถานท#จดเกบ HFC-32

หลงจากท#ลงนามในสญญาใหความ

ชวยเหลอแบบใหเปลา

โรงงานท#เขารวมโครงการ

แผนปฏบตการไดรบการอนมตใตโครงการยอย

ออกแบบหรอปรบปรงระบบดบเพลง หลงจากท#ลงนามในสญญาใหความ

ชวยเหลอแบบใหเปลา

โรงงานท#เขารวมโครงการ

แผนปฏบตการไดรบการอนมตใตโครงการยอย

จดใหมการฝกอบรมพนกงานท#ตองทางานกบ HFC-32

หลงจากท#ลงนามในสญญาใหความ

ชวยเหลอแบบใหเปลา

โรงงานท#เขารวมโครงการ

บนทกผลการฝกอบรม

10. แผนการตรวจตดตามดานส�งแวดลอม

ตวช 5วด ตารางเวลา หนวยงาน/ผรบผดชอบ สถตการเกดอบตเหต และรายงาน ปละ 1 คร +ง เจาหนาท#ความปลอดภยของ

ผประกอบการ บนทกการจดการวสดส#งเศษเหลอท#เกดจากการกระบวนการผลตเคร#องปรบอากาศ

ปละ 1 คร +ง เจาหนาท#ความปลอดภยของผประกอบการ

บนทกการจดการวสดส#งเศษเหลอท#เกดจากการปรบเปล#ยนกระบวนการผลต

1 คร +งหลงจากปรบเปล#ยนกระบวนการผลตเรยบรอย

แลว

เจาหนาท#ความปลอดภยของผประกอบการ

การบารงรกษาเคร#องมอ/อปกรณใหอยในสภาพด ปละ 1 คร +ง ผจดการไลนการผลต

47

ตวช 5วด ตารางเวลา หนวยงาน/ผรบผดชอบ เชน การบารงรกษาแบบปองกน (Preventive Maintenance) และ/หรอ การปรบเทยบ (Calibration)

เคร#องปรบอากาศ

การตรวจสอบกอนการสงมอบ (Pre-commissioning audit)

หลงจากตดต +งเคร#องมอ/อปกรณ

กรมโรงงานอตสาหกรรม

การตรวจสอบหลงการสงมอบ (Post-commissioning audit)

หลงจากสงมอบเคร#องมอ/อปกรณ

กรมโรงงานอตสาหกรรม

48

เอกสารอางอง 1. OP 4.01, Annex B - Content of an Environmental Assessment Report, OP 4.01 - Annex B

January, 1999 2. Environmental, Health, and Safety (EHS) Guidelines GENERAL EHS GUIDELINES:

INTRODUCTION, IFC World Bank 3. Pollution Prevention and Abatement Handbook 1998 Toward Cleaner Production, World Bank 4. US EPA Ozone Layer Protection, Class II Ozone-depleting Substances 5. WMO (World Meteorological Organization), Scientific Assessment of Ozone Depletion: 2006,

Global Ozone Research and Monitoring Project—Report No. 50, 572 pp., Geneva, Switzerland, 2007.

6. IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change). Special Report on Safeguarding the Ozone Layer and the Global Climate System: Issues Related to Hydro fluorocarbons and per fluorocarbons, Special Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge, England, 2005.

7. US DOT website, public domain, Department of Transportation Hazard Classification System 8. BS 5345 Pt 1 & 3 – The Code of Practice for Selection, Installation andMaintenance of Electrical

Apparatus for use in Potentially Explosive Atmospheres 9. Fire safety requirements for liquefied petroleum gas (LPG) cylinder installations, NFPA 54, 58 10. National Electrical Code, 2008 Edition, NFPA 70 11. Designation and Safety Classifications of Refrigerants, ANSI/ASHRAE Standard 34-1997,

ANSI/ASHRAE Standard 34-2010,ANSI/ASHRAE Standard 34-2007 12. Asia Industrial Gases Association, SAFETY AUDIT GUIDELINES, AIGA 01405 13. ANSI Z49.1 2005 Safety in welding cutting and allied process

49

ภาคผนวก 1: แนวทางสาหรบการช 5บงอนตรายและการประเมนความเส�ยง

วตถประสงคของแนวทางสาหรบการช +บงอนตรายและประเมนความเส#ยงกเพ#อใชเปนมาตรฐานในการบรหารจดการดานอาชวอนามย สขภาพ ความปลอดภย และส#งแวดลอม โดยความเส#ยงท#เก#ยวของกบแตละข +นตอนการผลตเคร#องปรบอากาศจะถกประเมน เชน ความเส#ยงท#เก#ยวกบการผลตช +นสวนท#เปนโลหะแผน การพนเคลอบดวยสฝ น การฉดข +นรปพลาสตก การประกอบแผงคอนเดนเซอร และอแวปโปเรเตอร เปนตน โดยผประกอบการมหนาท#ตามกฎหมายท#จะตองเลอกมาตรการควบคมท#สามารถลดความเส#ยงไดจรงอยางสมเหตสมผลเปนไปตามหลกของความสาคญท#ลดหล#นกนของมาตรการควบคม

การกาจด หรอ ควบคมความเส#ยงดานดานอาชวอนามย สขภาพ ความปลอดภย และส#งแวดลอมท#สมเหตสมผล เลงเหนได ถอเปนสวนประกอบหลกของความมงม#นท#จะทาใหเกดสภาพแวดลอมในการทางานท#ปราศจากภยอนตราย ขององคกรในระดบสากล ความปลอดภยและสวสดการของคน ถอเปนส#งท#สาคญท#สดในความรบผดชอบท +งหมด ความมงม#นจากผบรหารระดบสงในอนท#จะบรหารธรกจในลกษณะท#จะทาใหม#นใจไดวา พนกงาน ผ รบเหมา ผมาตดตอทกคน และชมชนในบรเวณท#สถานประกอบการต +งอยปราศจากการบาดเจบและการเจบปวย

นยของขอกาหนดทางกฎหมาย พระราชบญญต ความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2554 และกฎหมายตางๆไดกาหนดใหตองมการบรหารความเส#ยง และเพ#อใหเปนไปตามภาระหนาท#ซ#งกาหนดใหตองจดใหมสภาพแวดลอมในการทางานท#ปลอดภย ดงน +น ขอกาหนดเบ +องตนเหลาน +ควรถกนาไปดาเนนการในโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศทกแหง หมวด 1 มาตรา 6 ใหนายจางมความรบผดชอบตองจดใหมและดแลรกษาสภาพการทางานท#ปลอดภย และไดสขอนามยสาหรบลกจาง กฎหมายยงตองการใหนายจางมความมงม#นอยางตอเน#องสม#าเสมอในอนท#จะสงเสรมโครงการตางๆในการปองกนอบตเหตและการบาดเจบ ลกจางกมหนาท#ใหความรวมมอกบกจกรรม ความปลอดภย สขภาพและส#งแวดลอมท#นายจางจดใหมในสถานประกอบการ เพ#อใหเปนไปตามกฎหมาย นายจางจะตองจดใหมระบบบรหาร ความปลอดภย สขภาพและส#งแวดลอมในการทางาน ท# มประสทธภาพ ซ#งระบบทบาทหนาท#และความรบผดชอบสาหรบผ บรหารระดบสง ผ บรหารระดบกลาง หวหนางาน และลกจาง นายจางมหนาท#ตองจดใหม การฝกอบรมและพฒนาทกษะความชานาญแกลกจาง เพ#อใหม#นใจไดวา พวกเขาจะสามารถทางานท#ไดรบมอบหมายอยางปลอดภย การบงคบใชกฎหมายน + ทาโดยการกาหนดใหนายจาง ตองสงรายงานตางๆท#แสดงใหเหนวามการประเมนความเส#ยงและมการลงมอดาเนนการควบคมความเส#ยงตางๆอยางมประสทธภาพ มกฎกระทรวงหลายฉบบ ภายใตกฎหมายฉบบน + ท#กาหนดความคาดหวงอยางชดเจน ตอนายจาง ใหทาการบรหารความเส#ยง ในสถานประกอบการอยางมประสทธภาพ

50

กระบวนการประเมนความเส�ยงในข 5นตอนการรายงานส�งท�ตองดาเนนการแกไขเบ 5องตนเก�ยวกบความปลอดภย อาชวอนามยและส�งแวดลอม

กระบวนการบรหารความเส#ยงท#นามาประยกตใชในข +นตอนของการทา Due diligenceน +นถกกลาวอางในหลายๆสวนของแผนบรหารจดการดานส#งแวดลอมฉบบน + เพ#อใหผประกอบการมความตระหนกถงแหลงท#มาของความเส#ยง พ +นท#ท#จะไดรบผลกระทบ เหตการณท#จะเกดข +นไดและสาเหตของเหตการณเหลาน +น โดยนามาประเมนรวมกนกบระดบความรนแรงท#จะตามมาจากเหตเหลาน +น การประเมนความเส#ยงท#ปรากฎในรายงานส#งท#ตองดาเนนการแกไขเบ +องตนเก#ยวกบความปลอดภย อาชวอนามยและส#งแวดลอมจงไมไดจากดเฉพาะสวนของการประกอบเคร#องปรบอากาศ หรอแคจดท#มการอดและชารจน +ายาทาความเยน แตยงรวมถง

o สภาพทางกายภาพของ ส#งแวดลอมในการทางาน (เชน โรงงาน พ +นท#ทางาน การออกแบบ สถานท#ต +งของท#สาหรบจดเกบวตถอนตราย วธการสาหรบลาเลยงสารทาความเยน ไปมาระหวางสวนท#มการผลต แหลงท#อาจจะเปนแหลงจดตด ท#อาจจะทาให เกดการตดไฟ ของสารทาความเยนท#ไวไฟท#อาจจะร#วไหล เปนตน)

o ความเส#ยงจากกระบวนการผลตขางเคยงและผลกระทบท#เปนลกโซหากเกดเหตข +นในพ +นท#เหลาน +นจนสงผลใหกระบวนการท#ใชสารทาความเยนไวไฟเกดผลกระทบตามไปดวย

o ประเภทของงาน (เชน งานข +นรปโลหะ งานเจาะ งานกดประทบ งานพนเคลอบดวยสฝ น งานเช#อมเฉพาะจด การเช#อมคอยล การประกอบช +นสวน การซอมบารงเคร#องมอ อปกรณในพ +นท#ซ#งอาจจะไดรบผลกระทบโดยหรอจากสารทาความเยน)

o การจดการการทางาน (เชน กาลงคน การทางานโดยลาพง ระยะเวลาของแตละกะและตารางการเปล#ยนกะ) รวมไปถง หนาท#และความรบผดชอบของบคคลท#ทางานในสถานประกอบการและอนตรายท#จะสงผลตอสาธารณะ

แผนภมแสดงข 5นตอนการช 5บงอนตรายและการประเมนความเส�ยง

51

ตาราง A1-1 คาศพทเฉพาะและคานยาม

คาศพท ความหมาย ผลกระทบ (consequence) ผลลพธท#ตามมาหลงจากเกดอบตเหตข +นและสงผลเสยตอการ

บรรลเปาหมายขององคกร เชน มผบาดเจบ เสยชวต ไฟไหม กระบวนการผลตหยดชะงก ถกฟองรองดาเนนคดทางกฎหมาย เปนตน

อนตราย (hazard) ส#งใดกตาม ไมวาจะเปนส#งของ กระบวนการ หรอการกระทาท#จะกอใหเกดการเสยชวต การบาดเจบ การเจบปวย การเกดโรคหรอเสยโอกาสในการทาธรกจ

ลาดบความลดหล#นของมาตรการควบคม (Hierarchy of Control)

ระบบของการตดสนใจเลอกใชมาตรการควบคมท#ลดหล#นกนลงไปตามประสทธภาพของการกาจดอนตรายและความเส#ยง

โอกาส (likelihood) โอกาส ท#บางส#งบางอยางท#ผดปกตจะเกดข +น อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล Personal Protective Equipment (PPE)

เส +อผาหรออปกรณท#สวมใสเพ#อลดความเส#ยงและอนตรายอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล เชน เส +อสะทอนแสง แวนปองกนตา รองเทาหวเหลก ถงมอ หมวก เปนตน

ความเส#ยงท#ตกคาง (residual risk) ระดบความเส#ยงท#ยงเหลออยหลงจากการดาเนนมาตรการควบคมไปแลว

ความสมเหตผลและปฏบตได (Reasonably practicable)

ส#งท# เม#อ ณเวลาน +น มความสมเหตสมผลท#จะทาและอยในเกณฑท#ลงมอทาไดเพ#อใหเกดความปลอดภย และสขภาพโดยพจารณาปจจยตางๆ ไดแก โอกาสท#ส#งท#เปนอนตรายและระดบความรนแรงอนเกดจากอนตรายน +น ส#งท#ผประเมนพงจะตองรกคอ 1) ความอนตรายหรอความเส#ยงน +น 2) วธการกาจด หรอควบคมใหความเส#ยงลดลง หลงจากทาการประเมนความเส#ยงและทางเลอกตางๆแลวการท#จะกาจดความเส#ยง ลดระดบมนลงมา เหลาน +ลวนแตเปนเร#องท#มคาใชจายเขามาเก#ยวของรวมไปถงในกรณท#เลอกวธการท#ราคาต#าสดแตไมไดลดความเส#ยงลงเลยแมแตนอย เปนตน

ความเส#ยง (risk) เปนสวนผสมระหวางความรนแรงและโอกาส การประเมนความเส#ยง (risk assessment)

กระบวนการช +บง การประเมนระดบของความเส#ยงท#เกดจากอนตรายหรอกจกรรมเหลาน +น

การบรหารความเส#ยง (risk management)

ขบวนการท#อนตรายไดรบการช +บง ประเมนและควบคม จากน +นทบทวนประสทธภาพของการความคมท#ไดลงมอทาไปแลว

52

เมตรกซการประเมนความเส�ยง (Risk Matrix)

หลกเกณฑตอไปน 5ใชในการอธบายการวเคราะหความอนตรายในรายงาน

ตาราง A1-2 ระดบผลกระทบ (Consequence rating)

ตารางระดบผลกระทบ คะแนน คาอธบาย ผลกระทบ 1 รนแรงนอย บาดเจบเลกนอย ข +นปฐมพยาบาล 2 รนแรงปานกลาง บาดเจบปานกลางตองรกษาโดยแพทย 3 รนแรงมาก เสยชวต พการ บาดเจบข +นหยดงานมากกวา 7วน

ตาราง A1-3ระดบโอกาส (Likelihood rating) ตารางระดบโอกาส

คะแนน คาอธบาย ผลกระทบ 3 มโอกาสเกดข +นไดงาย มเหตการณเกดข +นเปนประจาในการทางานปกตทกสปดาห 2 มโอกาสเกดข +นไดบาง มเหตการเกดข +นบางในแตละเดอน 1 มโอกาสเกดข +นไดนอย มเหตการณเกดข +นไดในทกๆ5 ป

ตาราง A1-4 ตารางความเส#ยง (Risk Matrix)

ผลกระทบ โอกาส รนแรงนอย (1) รนแรงปานกลาง (2) รนแรงมาก (3) มโอกาสเกดข +นไดงาย (3) ความเส#ยงปานกลาง (3) ความเส#ยงสง (6) ความเส#ยงสง (9) มโอกาสเกดข +นไดบาง (2) ความเส#ยงต#า (2) ความเส#ยงปานกลาง (4) ความเส#ยงสง (6) มโอกาสเกดข +นไดนอย (1) ความเส#ยงต#า (1) ความเส#ยงต#า (2) ความเส#ยงปานกลาง (3)

53

ตาราง A1-5 มาตรการควบคมท#ลาดบลดหล#นกนลงไป (Hierachy of controls)

มาตรการควบคมท�ลาดบลดหล�นกนลงไป มาตรการควบคม คาอธบาย/ ตวอยาง

กาจด

มความจาเปนจะตองใช เคร#องจกรน +น ขบวนการน +น สารเคมน +นท#กอใหเกด

ความเส#ยงเพยงใด หากไมจาเปนกใหกาจดส#งน +นออกไป เชน การเลอกใช

เคร#องมอแบบปองกนการระเบดเพ#อกาจดแหลงประกายไฟออกไปจากพ +นท#

เส#ยงตอการระเบดเน#องจากความเขมขนของสารอยในระดบท#ระเบดได

ทดแทน ส#งท#เปนอนตรายน +นสามารถถกทดแทนดวยอยางอ#นท#อนตรายนอยกวาได

หรอไม

แยกออกจากกน สามารถแยกสวนท#เปนอนตรายออกไปจากผคนไดหรอไม เชน ยายเคร#องเช#อม

เฉพาะจดออกไปจากบรเวณท#อาจจะมกาซไวไฟไดหรอไม

วธการทางวศวกรรม

สามารถลดความเส#ยงลงดวยวธการทางวศวกรรมหรอไม เชน การออกแบบ

แผนผงการผลตใหม การตดเคร#องปองกนเคร#องจกร การใชอปกรณทนแรงยก

ของ การใชระบบดดอากาศเฉพาะจดเพ#อกาจดควนพษ เปนตน

วธบรหารจดการ

เปนการลดความเส#ยงดวยวธการบรหารจดการมากกวาการปรบเปล#ยนดวยวธ

ทางวศวกรรมใดๆ เชน การจดใหมการหมนเวยนทาหนาท# การจดทาข +นตอน

มาตรฐานในการทางาน การฝกอบรม การตดปายเตอน

ใชอปกรณปองกนอนตรายสวน

บคคล

เปนทางเลอกสดทาย ใชประกอบกบมาตรการอ#นๆขางบน หรอในกรณท#

มาตรการขางบนไมสามารถถกดาเนนการไดอยางเหมาะสมพนกงานท#ไดรบ

อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลตองสวมใสใหกระชบ ถกตองและดแล

อปกรณเหลาน +นใหมสภาพด

54

ภาคผนวก 2: ค มอความเส�ยงท�วไปท�มอยในกระบวนการผลตเคร�องปรบอากาศ

เอกสารสวนน +เพ#อใหผ ประกอบการไดเหนภาพรวมของความเส#ยงดานอาชวอนามย สขภาพ ความปลอดภย และสภาพแวดลอมในการทางาน ท#เก#ยวของกบกระบวนการผลตและข +นตอนตางๆท#มกจะมอยในสถานประกอบการ ไดแก กระบวนการผลตช +นสวนโลหะแผนดวนเคร#องจกร กระบวนการเคลอบสและอบส กระบวนการฉดข +นรปพลาสตก การประกอบคอยลและอแวปโปเรเตอร เปนตน

คาแนะนาท#วไปและส#งท#ไดรบการยอมรบวาเปนมาตรการท#ด ในการกาจด หรอควบคม ความเส#ยงท#สมเหตสมผลและเลงเหนได จะไดรบการอธบายไว เพ#อใหเปนไปตามจดประสงคของมาตรการควบคมท#ถกเสนอแนะไว จงถอเปนความรบผดชอบของผบรหารของสถานประกอบการน +นๆ

กระบวนการผลตเคร�องปรบอากาศ

การประเมนน +ใชขอสงเกตท#ไดจากการตรวจเย#ยมโรงงานและการตรวจสอบเอกสาร ท#จดใหโดยผ ประกอบการ โรงงานผลตเคร#องปรบอากาศท# เ ขารวมโครงการลดและเลกใชสาร HCFC-22 โดยเปล#ยนไปใชสาร HFC-32ผประกอบการหลายราย มขนาดใหญ และสามารถผลตช +นสวนตางๆสาหรบใชประกอบเคร#องปรบอากาศไดในโรงงานของตน โดยท#วไป มสายการผลตหลกๆอยสามอยางคอ

1. การผลตช +นสวนท#เปนโลหะจากกระบวนการข +นรปโลหะแผน ข +นตอนการผลต เร#มตนจากการท#โลหะแผนท#ถกตดมาตามขนาดท# ตองการ จะถกนามา ตด พบ เจาะ เช#อม เพ#อทาเปนโครงของเคร#องปรบอากาศ ในกระบวนการผลตช +นสวนโลหะน + จะมการพนเคลอบดวยสฝ นและการอบดวยความรอน ซ#งพบไดในโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศโดยท#วไป โรงงานบางแหง มการออกแบบพ +นท#ในการผลตท#ด โดยสวนท#ผลตช +นสวนโลหะและการพน อบสฝ น จะถกแยกสวนจากพ +นท#ซ#งมการใชกาซและตวทาละลายท#ไวไฟ

2. การฉดพลาสตกและการข +นรป โครง กรอบ แผงหนาและสวนประกอบอ#นๆ ซ#งรวมถงข +นตอนการพนกาวเพ#อตดแผนฟองน +าลดเสยงกบแผงหนา ของชดเคร#องปรบอากาศท#อยในอาคาร

3. การผลตคอยล เปนการนาทอทองแดง อลมเนยม มาทาการงอ ขยาย เช#อม และทาการทดสอบดวยแรงดน 4. การประกอบช +นสวน เปนข +นตอนท#นาเอาช +นสวนตางๆมาประกอบเปนเคร#องปรบอากาศ โดยช +นสวนท#สาคญ

ท#สดคอ คอมเพรสเซอร ในข +นตอนน +จะมการเช#อมอยหลายจด อปกรณอเลกทรอนกสจะถกตดต +ง จากน +นเคร#องท#ประกอบแลวจะเขาสการทดสอบการทางานท#อยในระหวางข +นตอนยอยๆ

5. การดดน +ายาดวยเคร#องสญญากาศและการบรรจน +ายา 6. การทดสอบการร#ว ซ#งเปนข +นตอนท#สาคญ เพ#อใหม#นใจวาไมมการร#วของสารทาความเยนท#บรรจเขาไป 7. การทดสอบประสทธภาพ เปนการทดสอบตามการควบคมคณภาพ เพ#อใหม#นใจวาไดตามขอกาหนดของ

มาตรฐานอตสาหกรรมในทองถ#นน +นๆ 8. การบรรจและสงมอบสนคาเขาสคลงสนคา

55

กระบวนการ/กจกรรม คาอธบาย อนตรายและความเส�ยงท�แฝงอย มาตรการควบคมท�แนะนา

การผลต ช +นสวนโลหะดวยการข +นรปโลหะแผน เคร#องจกรท#ใชกนท#วไป ไดแก Mechanical Power Presses Power Press Brakes Powered and Non-Powered Conveyors Printing Presses Roll-Forming and Roll-

เคร#องจกรกลมระบบสงกาลงและจดท#จะทาการอด กด ดด พบ ตด เจาะ ลงไปบนช +นงานท#ปอนดวยมอ จงเส#ยงตอการไดรบบาดเจบท#มอและน +วจากเคร#องจกร และถกช +นงานท#มคมบาด

การท#คนงานตองทางานในจดท#ใกลกบจดท#มการเคล#อนไหว ไปๆกลบๆ ข +นๆลงๆ จดหมน จดหนบ จดท#สามารถสมผสกบสวนท#มความคม หรอจดท#ช +นงานจะถกกระแทก หรอกด หรอเจาะเพ#อทาเปนรปรางตางๆท#เปนสวนประกอบของเคร#องปรบอากาศ นอกจากน +นยงมอนตรายระหวางท#คนงานตองทาความสะอาด หลอล#น เคร#องจกร เปล#ยนแมพมพ ซอมแซม หรอนาเอาเศษโลหะท#เขาไปตดขดในเคร#องออก

ตวอยางท#ด: ตดต +งฝาครอบ หรอท#ครอบ สวทชไฟฟาใหเคร#องหยด เม#อมการถอดฝาครอบออก

56

กระบวนการ/กจกรรม คาอธบาย อนตรายและความเส�ยงท�แฝงอย มาตรการควบคมท�แนะนา

Bending Machines Shearing Machine Band Saws Drill Presses Milling Machines Grinding Machines Slitters Roll Former CNC

มมาตรการท#ถกนามาใชเพ#อปองกนการบาดเจบ เชนสวชทท#ตองใชสองมอกดพรอมกน หลกการกคอ เพ#อใหมอท +งสองอยหางจากจดท#เปนอนตราย แตจะพบอยบอยๆวาคนงานใชเศษโลหะยดลงไปท#ป มใดป มหน#งท#กดคางไว แลวทางานดวยการกดป มเดยวในขณะท#มออกขางหน#งใชปอนช +นงาน กรณเชนน +แสดงใหเหนวาระบบปองกนสามารถถกทาใหบกพรองไดโดยงาย ประกอบกบขาดการตรวจสอบและกากบดแลท#ดจากหวหนางาน จงทาใหความเส#ยงเพ#มข +น

เกดอนตรายท#รนแรงข +น กบพนกงานคนอ#นๆท#เขาใจวาระบบปองกนทางานปกต

นาระบบปองกนการบาดเจบดวยการตดแยกพลงงานและแขวนปายเตอน หรอท#เรยกกนท#วไปวา Lock Out Tag Out Procedureไปปฏบต จดใหพนกงานไดรบการฝกอบรมและไดรบการรบรองวามความรความชานาญในการทางานอยางปลอดภย จดใหมระบบการบารงรกษาเชงปองกน ดแลความสะอาดเปนระเบยบของสถานท#ทางาน จดใหมอปกรณทนแรงในการยก ขนยายวสดอปกรณ จดใหมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

57

กระบวนการ/กจกรรม คาอธบาย อนตรายและความเส�ยงท�แฝงอย มาตรการควบคมท�แนะนา

การเช#อมโลหะดวยวธ Arc welding Spot welding

การเช#อมท +งแบบเฉพาะจด หรอท#เรยกวา Spot Welding หรอการเช#อมแบบ Arc welding จะทาใหมสะเกดไฟกระเดนไปรอบๆบรเวณ ซ#งจะทาใหเกดการลกไหมของวสดท#ตดไฟได เกดไฟไหมหรอการระเบดตามมา นอกจากน +ผปฏบตงานยงเส#ยงตอการบาดเจบความรอนลวกหากสมผสถกแทง electrodeถกไฟฟาชอตหากสมผสกบข +วไฟฟาเขา นอกจากน +นยงมอนตรายตอสขภาพอนเกดจากควนและฟมโลหะท#เกดจากการเช#อมในแตละคร +ง

นาวสดท#ตดไฟหรอสารไวไฟออกใหหางจากจดเช#อมไมนอยกวา 10 เมตร หรอปดคลมดวยวสดท#ผานการรบรอง ควรใหพนกงานสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลปองกนการบาดเจบจากสะเกดไฟรอนๆ ควรหม#นตรวจสอบพ +นท#ใหสะอาดและเปนระเบยบ ลกไฟสามารถเลดลอดเขาไปตดอยตามซอกหลบและเกดการลกไหมข +นชาๆ ดงน +นจงไมควรจดวางตาแหนงของจดท#มการเช#อมใกลกบบรเวณท#มการเกบกองวสด สารเคม กระดาษ หรอผลตภณฑสาเรจรป

58

กระบวนการ/กจกรรม คาอธบาย อนตรายและความเส�ยงท�แฝงอย มาตรการควบคมท�แนะนา

การทาความสะอาดผวโลหะกอนเขาสการเคลอบส

ช +นงานท#ผานจากสวนการผลตข +นรปจะถกนามาลางคราบไขมนและความสกปรกออกโดยการใชสารเคมและลางดวยน +า กอนผานเขาสหองอบแหงและการพนดวยสฝ นโดยลาดบ ในข +นตอนน +จงตองมการเตรยมสารเคมท#ใช มการยกเคล#อนยายช +นงานเพ#อแขวนข +นบนราวแบบเคล#อนท#ได ตองมการขนยายสารเคม ถงเปลาจากสถานท#เกบมาสจดท#มการทางาน และในกรณท#ตองมการเปล#ยนถายสารเคมและทาความสะอาดบอตางๆกตองใชเคร#องมอในการขนถายสารเคมท#ใช

อนตรายท#แฝงอยในข +นตอนน +คอการสมผสกบสารเคมท +งท#ยงไมไดเจอจาง และแบบท#ผสมแลว การสมผสมท +งทางผวหนง และมโอกาสไดรบการบาดเจบหากสารเคมกระเดนเขาตา นอกจากน +นในประเดนเร#องส#งแวดลอม ข +นตอนน +ยงกอใหเกดน +าเสย และขยะจาพวกถงสารเคมท#ไมไดใชแลว สวนการขนยายสารเคมอาจเกดการหกร#วไหลข +นได

ควรจดใหมมาตรการจดการของเสยจาพวกขยะแหงประเภทถงเปลา และมระบบการจดการน +าเสยท#ถายเทออกจากอปกรณ สถานท#ทางานควรตดต +งอปกรณฉกเฉน เชนฝกบวลางตา และมแผนจดการกรณสารเคมหกร#วไหล ควรรกษาความสะอาดในพ +นท#ทางาน ผปฏบตงานควรสวมใส แวนกนสารเคม ผากนเป+อนท#ใชสาหรบสารเคม รองเทาบท ถงมอ ควรจดใหมการฝกอบรมและช +แจงขอมลความปลอดภยตอพนกงานอยางสม#าเสมอ

59

กระบวนการ/กจกรรม คาอธบาย อนตรายและความเส�ยงท�แฝงอย มาตรการควบคมท�แนะนา

การพนสฝ นและการอบส

ในข +นตอนน + ช +นงานจะวนผานเขามาในหองพนส ซ#งมกจะเปนหองปดเพ#อปองกนฝ นและเปนการรกษาคณภาพช +นงาน เม#อช +นงานถกอบดวยความรอนกจะหลอมและเคลอบผวโลหะ การอบเพ#อใหเกดการสรางช +นสบนผวโลหะใชอณหภมประมาณ 200°C (390°F) เปนเวลาประมาณ 10 นาท

เน#องจากระบบพนสและหองอบเปนระบบปด ความเส#ยงท#เกดข +นคอการสมผสกบฝ นส และไอระเหยจากการพนและอบส นอกจากน +นยงมความเส#ยงท#เก#ยวของกบการจดและดบเตาอบซ#งใชหวเบรนเนอรท#ใชกาซแอลพจเปนเช +อเพลง โดยความเส#ยงจะมากข +นหากโรงงานไมมมาตรการท#ดในการควบคมการทางานตามข +นตอน และปลอยใหระบบไลกาซเช +อเพลงชารดหรอถกหยดใชงาน

ควรจดใหมระบบการตรวจสอบกอนเร#มงานทกคร +ง ปฏบตตามข +นตอนมาตรฐานในการทางานท#เก#ยวกบกาซปโตรเลยมเหลวจดใหมแผนฉกเฉนกรณกาซร#วไหล ใหพนกงานสวมใสหนากากปองกนระบบทางเดนหายใจ

60

กระบวนการ/กจกรรม คาอธบาย อนตรายและความเส�ยงท�แฝงอย มาตรการควบคมท�แนะนา

การฉดข +นรปพลาสตก

ข +นตอนน +เปนการนาเมดพลาสตกมาเขาเคร#องฉดข +นรป ช +นงานท#ไดจะถกลาเลยงไปยงข +นตอนตอไปเพ#อเชดคราบสกปรกและตดเลมพลาสตกสวนเกน ลกษณะการทางานจงเปนกจกรรมท#ตองมการบรรจเมดพลาสตกเขาเคร#อง ควบคมการทางานของเคร#องฉดพลาสตก และแกะช +นงานท#ตดคาอยในแบบบางเปนบางคร +งการเปล#ยนแมพมพและการซอมเคร#องจกรเปนหนาท#ของชางซอมบารง

อนตรายท#มกเกดข +นไดแก การบาดเจบ จากการถกช +นงานท#ยงรอนลวกมอ ผวหนง การถกเคร#องจกรหนบ เน#องจากพยายามแกะเศษช +นงานท#ตกคางในแมพมพ โดยทาใหระบบปองกนถกทาใหใชการไมไดช#วคราว การเกดไฟไหมเน#องจากช +นงานตดคางในแมพมพและระบบควบคมอณหภมทางานผดปกต นอกจากน +นยงมอนตรายเน#องจากกล#นและไอระเหยจากเมดพลาสตกท#หลอมเหลวจากความรอน

ควรจดใหมระบบการตรวจสอบกอนเร#มงานทกคร +ง ปฏบตตามข +นตอนมาตรฐานในการทางานท#กบเคร#องฉดพลาสตกและขอหามตางๆในกรณท#เคร#องถกเปดฝาครอบออกและการแกะเศษท#ตดคาเคร#อง ใหพนกงานสวมใสหนากากปองกนระบบทางเดนหายใจ

61

กระบวนการ/กจกรรม คาอธบาย อนตรายและความเส�ยงท�แฝงอย มาตรการควบคมท�แนะนา

การพนกาวยางกอนตดแผนโฟม

เชนเดยวกบการพนสหรอของเหลวตดไฟอ#นๆ กาวยางท#พนมสวนผสมของตวทาละลาย เชนอะซโตน คโตน ซ#งไวไฟ และเปนพษตอรางกาย ลกษณะการทางานท#พบในโรงงานท#รวมโครงการหลายแหงไมมระบบดดอากาศเฉพาะท# (Local Exhaust Ventilation system) และไมมการจดสถานท#ใหเหมาะสม

มความเส#ยงจากการสะสมของไอระเหยท#ไวไฟและเปนอนตรายตอสขภาพขาดการดแลความเปนระเบยนเรยบรอย มการกองถงกาวไวในบรเวณน +นเปนจานวนมาก มเศษกระดาษท#ใชรองบงผนงท#เป+อนกาวอยเกล#อนไปหมดพรอมท#จะเกดไฟไหมได พนกงานไมสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล ไมมระบบดดอากาศ ไมมการควบคมจดใหเปนท#เส#ยงตอการเกดไฟไหม

จดใหมระบบดดอากาศเพ#อกาจดไอระเหย กาจดแหลงท#จะกอใหเกดประกายไฟ จดใหมสถานท#จดเกบถงกาวและมการนาถงเปลาไปเกบ ใหปลอดภย ไมควรเปดฝาท +งไว รกษาความสะอาดและเปนระเบยบ ใหพนกงานสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

62

กระบวนการ/กจกรรม คาอธบาย อนตรายและความเส�ยงท�แฝงอย มาตรการควบคมท�แนะนา

การเช#อม

กจกรรมท#พนกงานตองใชหวเช#อมกาซท#มแอลพจเปนเช +อเพลง และออกซเจนจายเขากบหวเช#อม พบไดท +งในสวนท#มการผลตและประกอบอปกรณแลกเปล#ยนความรอนและในบรเวณท#มการประกอบเคร#องปรบอากาศ กาซท#ใชเช#อมมท +งแบบท#เปนถงแบบเคล#อนท#ไปมา และแบบท#เดนทอมาตามจดตาง ๆมการใชตวประสานสาหรบแนวเช#อม ท +งแบบท#จายมาตามทอและแบบท#ใสภาชนะแบงบรรจวางไวใกลเคยง

อนตรายจากการบาดเจบจากเปลวไฟ เวลาท#วางหวเช#อม ไวโดยไมระวง อนตรายจากไอระเหยของตวประสานและฟมโลหะ อนตรายจากแสงจาท#เกดจากโลหะท#รอนจด อนตรายจากกาซร#ว ถงกาซระเบดจากภาวะท#เรยกวาไฟไหลยอน หรอการเกด แฟลชแบค

ตองมมาตรการความปลอดภยเก#ยวกบสถานท#เกบกาซปโตรเลยมเหลวกาซออกซเจน ระบบทอ อปกรณปรบแรงดน วาลวนรภย ระบบตรวจจบกาซร#วไหลและระบบฉกเฉน สวนอปกรณท#ใชในการเช#อมตองไดมาตรฐาน ควรมการฝกอบรมและทดสอบทกษะของผปฏบตงานอยางสม#าเสมอ

63

กระบวนการ/กจกรรม คาอธบาย อนตรายและความเส�ยงท�แฝงอย มาตรการควบคมท�แนะนา

สวนท#ทาการประกอบ อนตรายจากการยก เคล#อนยายส#งของข +นและลงสายพานลกกล +ง อนตรายจากการใชเคร#องมอลม เคร#องมอไฟฟา อนตรายจากการหยบจบช +นงานขนาดเลก การเคล#อนไหวแบบซ +าๆ อนตรายจากไฟฟา อนตรายจากการสะดด หกลม

จดใหมอปกรณทนแรงในการยกขนยายส#งของ มการเดนสายไฟ สายลมใหเรยบรอยและปลอดภย ตรวจสอบสภาพเคร#องมอเปนประจา กาจดสายไฟท#ชารดออกไป จดใดตองใชไฟฟาควรมการเดนสายไฟใหไดมาตรฐานแทนการใชสายตอกนๆไประโยงระยาง

บรเวณท#มการอดบรรจน +ายา

ตองมมาตรการในการจดเกบ การขนสง การขนยายสารทาความเยนอยางปลอดภย มการกาหนดพ +นท#ใกลเคยงและพ +นท#รอบๆจดท#มการอดน +ายาใหเปนพ +นท#ปลอดจากการทาใหเกดประกายไฟ มระบบดดอากาศเฉพาะท#ท#จดอดน +ายามระบบตรวจจบกาซร#ว มระบบตรวจสอบและซอมบารงอปกรณท#ใช มระบบการเดนทอและการทาเคร#องหมายความปลอดภยใหไดมาตรฐาน มระบบปองกนและระงบอคคภย

64

กระบวนการ/กจกรรม คาอธบาย อนตรายและความเส�ยงท�แฝงอย มาตรการควบคมท�แนะนา

อนตรายท#เกดข +นระหวางการขนยายถงบรรจน +ายา อนตรายจากการร#วไหล ระหวางบรรจหรอเกดอบตเหตสายแตก สายหลด หรอร#ว อนตรายจากการสมผสน +ายาโดยตรงและบาดเจบเน#องจากความเยนจด อนตรายจากไฟไหม

การบรรจและขนยายผลตภณฑไปเกบท#คลงสนคา

ข +นตอนน +เก#ยวของกบการแพคสนคา การบรรจลงกลอง การตดตราสนคา ไปจนพรอมขนยายออกจาก

อนตรายท#เก#ยวของกบการขนยาย การจราจรและอบตเหตระหวางการใชพ +นท#ในคลงสนคา

จดใหมมาตรฐานการทางานสาหรบคลงสนคา การทาแผนการจราจรท#ปลอดภย การฝกอบรมและรบรองผขบข#รถโฟลคลฟท การตรวจสอบช +นวางของ การทดสอบการร#วไหลของสารทาความเยนจากผลตภณฑ การจดทาระบบปองกนและระงบอคคภย การรกษาความสะอาดและเปนระเบยบ

65

กระบวนการ/กจกรรม คาอธบาย อนตรายและความเส�ยงท�แฝงอย มาตรการควบคมท�แนะนา

พ +นท#การผลต ในกระบวนการเหลาน +มการใชอปกรณชวยยกเชน เครนเหนอศรษะ สลง รถเขน รถโฟลคลฟท

การจดการช +นเกบของไมด การจดเรยงสนคาไมม#นคงสนคาลมหลนเสยหาย เกดการร#วไหลของสาร HFC -32

66

ภาคผนวก 3: การจดแบงประเภทพ 5นท�ตามความอนตรายสาหรบกระบวนการผลตท�ใช HFC-32

วตถประสงค

ในสถานการณท#อาจจะมบรรยากาศท#สามารถเกดการระเบดได ข +นตอนตอไปน +เปนส#งท#ตองดาเนนการ

• หลกเล#ยงการเกดบรรยากาศท#พรอมจะตดไฟและระเบดรอบๆบรเวณท#มแหลงจดตด หรอ

• กาจดแหลงจดตด

หากไมสามารถทาได มาตรการปองกน อปกรณท#ใช ระบบและระเบยบปฏบตงานมาตรฐาน ตองถกเลอกและตระเตรยมไว เพ#อท#โอกาสซ#งเหตการณท +งสองกรณจะเกดข +นพรอมๆกน มนอยลงในระดบท#ยอมรบได

นยทางกฎหมายของไทย

ตาม พระราชบญญต วตถอนตราย พ.ศ. 2535 เปนขอบงคบใหหนวยงานรฐตองจดทาเปนมาตรฐานข +นเพ#อใชสาหรบการควบคม (ฉบบท# 2 พ.ศ. 2544 และ ฉบบท# 3 พ.ศ. 2551)

• สวนผสม

• คณสมบต

• ความบรสทธ�

• ภาชนะบรรจและหบหอ และขอกาหนดในการทดสอบ

• ฉลาก

• การผลต

• การนาเขา

• การสงออก

• การขนสง

• การจดเกบ

• ขอกาหนดในการกาจดทาลายภาชนะบรรจ

ตามพระราชบญญต วตถอนตราย พ.ศ. 2535 สาร HCFC และสาร HFC ลวนถกจดเปนวตถอนตราย ประเภท 3 ท#การผลต การนาเขา การสงออก หรอมไวในครอบครองตองไดรบใบอนญาต และในการจะไดรบใบอนญาต จะตองปฏบตตามขอบงคบในกฎหมายอยางครบถวน

ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เร#องคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550 ไดใหแนวทางท#สมบรณท#สามารถใชเปนขออางอง สาหรบผประกอบการเคร#องปรบอากาศท#วางแผนจะสรางสถานท#จดเกบ HFC-32 หรอทาการปรบปรงสถานท#จดเกบเดมโดยสรป สถานท#จดเกบสารเคมและวตถอนตรายตามประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เร#องคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550 ครอบคลมเร#อง

67

• ขอกาหนดเก#ยวกบผนงกนไฟ

• ประเภทและคณลกษณะของพ +น

• ทางเขา ออกและประตฉกเฉน

• ประเภทและคณลกษณะของวสดหลงคา

• ขอกาหนดเก#ยวกบการระบายอากาศ

• ขอกาหนดเก#ยวกบไฟฟา ไฟฉกเฉน และอปกรณไฟฟา

• ระบบปองกนฟาผา

• ระบบตรวจจบและสงสญญาณเตอนภย

• ระบบปองกนอคคภย คาส#งกระทรวงอตสาหกรรม เก#ยวกบ การปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2552 มผลตอผประกอบการเคร#องปรบอากาศทกราย เพราะโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศ จดทะเบยนโรงงาน ในลาดบท# 70 หรอ 71 ซ#งจดเปน โรงงานท#มความเส#ยงในการเกดอคคภยปานกลาง ระบบตรวจจบ ระบบสงสญญาณเตอนภย และระบบดบเพลง ลวนแลวแตมกาหนดไว

สรปขอมล ขอมลความปลอดภยเก�ยวกบ HCFC-22

Chlorodifluoromethane CAS NO. 75-45-6

คณสมบตทางกายภาพ เปนของเหลวท#ไมมส ระเหยไดเรวมาก มกล#นหอมเอยนๆ ไมตดไฟ หากสมผสเขาไปมากๆโดยการสดดมจะทาใหมอาการเวยนศรษะ เสยสมาธ ท#ความเขมขนมากๆจะมฤทธ�กดประสาทสวนกลาง ไอระเหยเม#อไปแทนท#ออกซเจนในอากาศจะทาใหขาดอากาศหายใจ ในท#ซ#งอณหภมสงมากๆกวา 250°C สารน +สลายตวเปน กรดไฮโดรคลอรก กรดไฮโดรฟลออรก และคารบอนลเฮไลด ขอมลสาหรบการขนสง

รปท# A3-1 รหสส สาหรบถงบรรจสารทาความเยน

68

อนตรายตอสขภาพ

การสมผสทางผวหนงทาใหเกดการระคายเคองดวยเหตท#ช +นไขมนถกทาลายออกไป และผลจากความเยนจดเม#อสมผสกบของเหลว ของเหลวเขาตาจะเกดการทาลายเน +อเย#อจากความเยนจดละอองของสารน +ทาใหระคายเคองตา การสดดมทาใหขาดอากาศ เสยการควบคมรางกาย ท#ความเขมขนมากๆจะทาใหกลามเน +อหวใจขาดเลอด การสมผสโดยการกลนกน จะทาใหเกดกาซจานวนมากในกระเพาะ และระบบทางเดนอาหารเน#องจากสารน +มจดเดอดท#ต#ามากๆ สารน +ไมมผลตกคางระยะยาว

HCFC-22 เปนสารท#ไมไวไฟ ตามกฎหมายการขนสงทางบก ของประเทศสหรฐอเมรกา อยางไรกตามแมจะไมตดไฟท#อณหภมและความดนบรรยากาศ แตหากอยภายใตความดนสารตวน +จะลกไหมได หากมแหลงจดตดใกลเคยง สารน +ทาปฏกรยากบโลหะท#ไวปฏกรยาและกอใหเกดสวนผสมท#ระเบดได พรอมๆกบการปลอยความรอนออกมา ดงน +นจงตองระวงไมใหมการผสมของ HCFC-22 กบอากาศภายใตภาวะท#มความดนสงกวาความดนบรรยากาศปกต

ควรเกบภาชนะบรรจในท#เยน มการระบายอากาศไดด ไมถกแสงแดดโดยตรง มส#งปองกนถงเกบจากการชารดเสยหาย การจดเกบไวใตดนเปนส#งท#ไมแนะนา เม#อใชงานเสรจแลวควรปดวาลวใหสนททกคร +ง

US DOT PROPER SHIPPING NAME: Chlorodifluoromethane

US DOT HAZARD CLASS: 2.2 – Non-Flammable Gas

US DOT PACKING GROUP: Not applicable

US DOT ID NUMBER: UN1018

สรปขอมล

อางองมาจาก

MSDS No. 001054 Dated 4/27/2010 AIRGAS INC., on behalf of its subsidiaries 259 North Radnor-Chester Road Suite 100 Radnor, PA 19087-5283 1-610-687-5253

69

ขอมลความปลอดภยเก�ยวกบ HFC-32

Difluoromethane

Methylene fluoride; Carbon fluoride hydride (CF2H2); Difluoromethane; Freon 32;

Genetron 32; Methylene difluoride; CH2F2; R 32 CAS NO. 75-45-6

คณสมบตทางกายภาพ เปนกาซเหลว ท#มความไวไฟมาก ควรเกบและใชใหหางจากท#ซ#งมประกายไฟ กาซท#ร#วออกมาหนกกวาอากาศ 3.82 เทา ดงน +นกาซจะลอยต#าเหนอพ +นและลงไปสะสมในจดท#เปนหลม เปนรอง แลวไหลไปหาท#ต#า เม#อถกจดตดจากประกายไฟท#หางจากจดท#มการร#วไหล กาซจะตดไฟยอยกลบมาท#ภาชนะท#กาลงร#ว จงควรใชในท#ซ#งมระบบการระบายอากาศท#ดเพยงพอ ปดวาลวใหสนททกคร +ง สารน +มขดจากดต#าสดของการตดไฟอยในชวง 14-31% โดยปรมาตร และมจดอณหภมท#จะถกจดตดไดเองท# 647.13°C (1196.8°F) ดงน +นเปลวไฟจากปลายหวเช#อมจงสามารถจดตดเองได

US DOT PROPER SHIPPING NAME: Difluoromethane

US DOT HAZARD CLASS: 2.1 – Flammable Gas

US DOT PACKING GROUP: Not applicable

US DOT ID NUMBER: UN 3252

การพจารณาคณสมบตการตดไฟของสาร HFC-32

ASHRAE STANDARD ANSI/ASHRAE STANDARD 34-2010: Designation and Safety Classification of Refrigerants ตาราง A3-1 การจดระดบความปลอดภยของสารทาความเยน

Safety group

Higher Flammability A3 B3

Lower Flammability

A2 B2

A2L* B2L*

No flamePropagation A1 B1 Lower Toxicity Higher Toxicity

*สารทาความเยนในกลม A2L and B2L เปนสารทาความเยนท#ไวไฟต#าท#มคาความเรวในการลกไหมนอยกวา 10 เซนตเมตร ตอวนาท

70

HCFC-22 ถกจดเขาไวในกลม สารทาความความเยน ท#อยในกลม Safety Group A1 โดยอางถงผลการทดสอบท#บงช +วา

มนไมไวไฟและมคาความเปนพษต#า

HFC-32 ถกจดไวในกลมสารทาความเยนท#อยในกลม Safety Group A2L เพราะวามนมความไวไฟต#าและมความเปน

พษต#า โดยมคาความเรวในการลกไหมนอยกวาหรอเทากบ 10 เซนตเมตรตอวนาท

ตาราง A3-2 เปรยบเทยบระดบความปลอดภยของสารทาความเยน

Refrigerant

number Chemical name

Chemical

formula

Molecular

mass

Boiling

point OC

Boiling

point

OF

Safety

Group

Highly Toxic

or Toxic under

code

classification

22 Dichlorodifluoromethane CHClF2 86.5 -41 -41 A1 Neither

32 Difluoromethane (methylene

fluoride)

CH2F2 52.0 -52 -62 A2L Neither

141b 1,1-dichloro-fluoroethane CH3CCl2F 117.0 32 90 Neither

71

การพจารณาถงความเส�ยงจากการเกดไฟไหมและการระเบดในพ 5นท�ซ�งมการใชสาร HFC-32

มนมความเปนไปไดท#จะเกดสถานการณท# HFC-32 ร#วไหลออกมาระหวางกระบวนการผลตปกต หรอเน#องจากมอบตเหตระหวางการขนยาย การจดเกบ ซ#งในข +นตอนเหลาน +นอาจจะมสาเหตตางๆมากมายเชน การขนยายท#ผดวธ ลดข +นตอน สายตอแตก ขาด ร#ว จนในท#สดความเขมขนของ HFC-32 ถงระดบขดจากดการตดไฟท# 14%-31% ในสถานการณเชนน + มเพยงโอกาสเดยวท#จะปองกนการเกดไฟไหมและการระเบดน#นคอการกาจดแหลงจดตดในบรเวณน +น แหลงความรอนท#จะจดสวนผสมท#พรอมจะตดไฟในพ +นท#โดยรอบมอยมากมาย เชนประกายไฟเลกๆจากมอเตอรเคร#องดดสญญากาศท#อยใกลเคยง ความรอนจากหวเช#อมท#ลกโชนอยไมหาง ประกายไฟจากสายไฟฟา

คาถามท#สาคญประการหน#งกคอ โดยอาศยขอกฎหมายหรอมาตรฐานสากลใดท#จะนามาประยกตใชเพ#อจดประเภทพ +นท#ท#ใช HFC-32

รปท# A3-2องคประกอบของการเกดไฟและการระเบด

ขอมลตอไปน +เปนการวเคราะห วธการจาแนกพ +นท#เส#ยงอนตรายและมาตรการปองกนคณสมบตเฉพาะตวของวตถท#ถกนามาพจารณาในการกาหนดมาตรการความปลอดภย ประเดนท#วาจดวาบไฟคอจดท#เปนอณหภมท#ต#าท#สดท#ทาใหสารไวไฟเปล#ยนสถานะจากของเหลวกลายเปนไอไดอยางเพยงพอท#จะเกดสวนผสมในบรรยากาศท#พรอมจะถกจดตดข +นได หากสารใดมจดวาบไฟท#สงมาก โอกาสท#มนจะเปล#ยนสถานะกลายเปนไอระเหยท#พรอมตดไฟและระเบดกเปนไปไดยาก อกประการหน#งคอ จดวาบไฟของของผสมจากของเหลวไฟไฟหลายๆตวจะต#ากวาจดวาบไฟของของเหลวแตละตวท#ผสมกนอย

HFC-32 มาในรปของกาซเหลว เม#อมนร#วออกสบรรยากาศมนจงกลายเปนกาซในทนทท#อณหภมหองปกตในโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศในประเทศไทยท#มอากาศรอนตลอดป

72

ตาราง A3-3 การจดแบงพ +นท#อนตรายตามจดวาบไฟ ประเภทอนตราย จดวาบไฟ

AI < 21 OC

AII 21 to 55 OC

AIII >55 to 100 OC

B <21 OC, soluble in water at 15 OC

ตามท#ไดกลาวมาแลววา ขดจากดของการตดไฟของมนอยระหวาง 14%-31% โดยปรมาตร เหตน +จงประเมนไดวาในสภาพการทางานปกตในสายการผลตเคร#องปรบอากาศท#วไปจะมโอกาสท#เกดสวนผสมของมนในบรรยากาศในระดบท#พรอมจะตดไฟน +นเปนไปไดไมงาย อยางไรกตามข +นอยกบสภาพของโรงงานและการออกแบบพ +นท#การผลต สภาพของเคร#องมอและอปกรณท#ใช ความเขมงวดและประสทธภาพในการดาเนนมาตรการความปลอดภยในการขนยาย การจดเกบHFC-32ซ#งหากมาตรการเหลาน +ถกละเลย การท#จะเกดอบตเหตและนาไปสการร#วไหลของ HFC-32 จนเกดความเขมขนท#ระเบดไดกมได

รปท# A3-3แสดงขดจากดต#าสดและสงสดของการตดไฟ

สาหรบการเกดบรรยากาศท#พรอมจะตดไฟน +น ความเขมขนจะตองเทากบหรอมากกวาความเขมขนต#าสด หากความเขมขนนอยกวาคาดงกลาว จะเรยกวา เจอจางเกนกวาจะลกไหมได (too low (lean mixture) )หรอหากความเขมขนสงกวาขดจากดสงสดของการตดไฟ จะเรยกวา เขมขนเกนกวาจะลกไหม( too high (rich mixture))จะเกดการลกไหมไดเพยงชาๆหรอไมมการลกไหมข +นเลย ส#งท#จะเปนแหลงความรอนท#ทาใหเกดการจดตดของสวนผสม HFC-32 ในบรรยากาศจงมอยในบรเวณใกลกบจดท#มการอดน +ายา แหลงความรอนเหลาน +นมาจาก ผวรอนๆของเคร#องมอ เคร#องจกรในละแวกน +น ประจไฟฟาท#เกดจากเคร#องใชไฟฟา หรอการอารคจากปล}กไฟหลวมๆท#ระโยงระยางใตรางลกกล +ง หรอจากประจไฟฟาสถต ประจไฟฟาท#กระโดดขามอากาศในยามท#มฟาผา ประกายไฟท#เกดจากการกระแทก หรอแมแตเปลวไฟจากหวเช#อม

มาตรการปองกนการระเบดจงมกจะกลาวถงขอควรระวงหลายอยาง เชน

• การหลกเล#ยงไมใหมสารท#ไวไฟเลย (ไดจากการใชสารท#ไมไวไฟทดแทน )

• การทาใหมนหมดฤทธ� ( เชนการเตมกาซไนโตรเจน หรอ คารบอนไดออกไซด เปนตน)

• การจากดความเขมขนดวยระบบระบายอากาศ (ท +งโดยธรรมชาตหรอแบบเคร#องกล)

73

ดงน +นการนาหลกการในการปองกนการระเบดแบบผสมผสานไปใชจงตองทาไปตามข +นตอนตามลาดบ หากปรากฎวาไมสามาถหลกเล#ยงการใชสารท#ไวไฟ หรอทาไดเพยงบางสวน มาตรการในลาดบถดมาจงไดแกการกาจดแหลงท#จะเปนตนเหตของการจดตดออกไปดงน +นจงมวธการในการท#จะจาแนกพ +นท#อนตรายออกเปนโซนตางๆตามโอกาสของการเกดสารไวไฟ ในสหรฐอเมรกาและประเทศอ#นๆจาแนกพ +นท#อนตรายออกเปน Classes และ Divisions สาหรบพ +นท#ซ#งเขาขายกจะตองกาหนดใหตดต +งอปกรณไฟฟาท#ไดรบการอนญาตใหใชในพ +นท#แบบน +นๆ ในประเทศไทยไมมการออกกฎหมายเฉพาะสาหรบการจดแบงพ +นท#อนตรายข +นเองเปนการเฉพาะแตไดนาเอามาตรฐานสากลมาใช เชน มาตรฐาน Under writer Laboratory -UL, International Electrical Code -IEC, Factory Mutual –FM

ตาราง A3-4ภาพรวมการจดโซนและการเลอกอปกรณสาหรบแตละโซน (ประเภทของอปกรณ ตาม 94/9EC )

กาซ ไอระเหย ละออง ฝน Definition (94/9/EC) explosive

atmosphere is present: Zone0 -> Category 1 G Zone20 -> Category 1 D Continuous or long term or

frequently Zone1 -> Category 2 G Zone21 -> Category 2 D Occasionally

Zone2 -> Category 3 G Zone22 -> Category 3 D Infrequently or short period

G= Gas, D= Dust พ +นท#อนตรายน +นสามารถจดเปนโซนๆเพ#อใชเปนแนวทางในการเลอกอปกรณไฟฟาในระหวางท#มการออกแบบใหเหมาะสม ขอมลและรายละเอยดในการแบงโซนท#มกใชอางองคอ มาตรฐาน IEC 60-079-10 และมาตรฐานสาหรบประเทศน +นๆ นอกจากน +ยงมมาตรฐานท#ใชในประเทศในแถบทวปยโรป (European Directive –ATEX 118a) ท#มกใชเปนแนวทางในการออกแบบตดต +งและใชระบบไฟฟาในพ +นท#อนตรายซ#งกาลงไดรบการจดทาขอกาหนดในการแบงโซนในประเทศเหลาน +น ตาราง A3-3 และตาราง A3-4 แสดงใหเหนการจดแบงโซนแบบในประเทศยโรป และแบงเปน class/division อยางในสหรฐอเมรกา และการเลอกใชอปกรณไฟฟาในภาพกวางๆ (ประเภทของอปกรณไฟฟาตามมาตรฐาน 94/9 EC) มนจะไมเปนการคมคาเลยและบางคร +งแทบจะเปนไปไมไดท#จะออกแบบใหอปกรณไฟฟาท#ปองกนการระเบดในลกษณะท#ตอบสนองความจาเปนดานความปลอดภยแบบสงสดโดยไมดความเหมาะสมในพ +นท#น +นๆ ดวยเหตผลน +อปกรณไฟฟาจงถกแบงออกเปนกลมและอณหภมท#จะทาใหบรรยากาศท#ไวไฟเกดจดตดข +นมา ส#งแรกท#จะทาใหเกดความแตกตางระหวางอปกรณไฟฟาสองกลมคอ กลมท# 1 อปกรณไฟฟาท#ใชในงานเหมองแร กลมท# 2 เปนอปกรณไฟฟาท#ใชในพ +นท#ซ#งมบรรยากาศไวไฟแบบอ#นๆ ตาราง A3-5 การจดแบงโซนตามมาตรฐาน IEC, NEC 500 and NEC 505 มาตรฐาน มกาซไวไฟอยเปนประจา มกาซไวไฟอยในภาวะปกต มกาซไวไฟอยในภาวะไม

ปกต IEC Zone 0 Zone 1 Zone 2 NEC 500 Class 1 Division 1 Class 1 Division 2 NEC 505 Zone 0 Zone 1 Zone 2

74

เปรยบเทยบมาตรฐานการจดแบงประเภทของพ +นท#ท#มสารไวไฟของยโรปและ อเมรกา (ท#มา โครงการจดทาคมอการตรวจสอบตดต +งระบบและอปกรณไฟฟาในพ +นท#อนตรายท#มไอระเหยของสารไวไฟ, สานกเทคโนโลยความปลอดภยกรมโรงงานอตสาหกรรม มถนายน 2548)

ในการผลตเคร#องปรบอากาศ พ +นท#ซ#งระดบความเขมขนของสาร HFC-32 จะพบไดท +งภายในสภาวะการทางานปกต หรอในกรณท#มการร#วไหลระหวางการซอมบารงอปกรณ หรอกรณท#มความชารดเกดข +นในอปกรณ

ความหมายของพ 5นท�อนตราย (Definition of Hazardous Locations)

Zone 0 Location (Class I: Division 1) คอพ +นท#ท#มกาซหรอไอระเหยผสมอยในบรรยากาศดวยความเขมขนเหมาะสมในการจดตดไฟไดอยเปนประจาหรอเปนชวงเวลานานตวอยางพ +นท#ลกษณะน +จะพบไดเชนภายในถงบรรจสารไวไฟ, พ +นท#ใกลชองเปดของถงบรรจท#อาจทาใหกาซหรอไอระเหยร#วกระจายออกมาสภายนอกได พ +นท#ใน Zone 0 จะมโอกาสสงท#จะมความเขมขนของไอระเหยของสารอนตรายเกนกวา 100% ของคาขดจากดต#าสดของการระเบด ( Lower Explosive Limit (LEL))ของสารน +นในภาวะปกตมากกวา 1,000 ช#วโมงตอป อปกรณไฟฟาท#ใชในพ +นท# Zone 0 มกจะเปนเคร#องมอวดตางๆเชนเคร#องมอวดระดบ ของเหลวและเคร#องมอวดอณหภมเปนตนอปกรณเคร#องวดดงกลาวจะตองเปนประเภทIntrinsically Safe เทาน +นเพราะอปกรณประเภทน +จะใชกาลงไฟฟาในระดบต#ามากทาใหเม#อม การเกดลดวงจรในอปกรณเคร#องมอวดเหลาน +พลงงานความรอนท#เกดข +นจะไมมากพอใหกาซ หรอไอระเหยไวไฟเกดการจดตดไฟได พ +นท#หรอบรเวณท#จะถกจดเปน Zone 0 หรอ Class 1, Division 1 จงไดแกบรเวณท#บรเวณท#ซ#งมการเกบ HFC-32 หรอสารไวไฟอ#นๆ บรเวณรอบๆขอตอของ Dosing/metering pump รอบๆขอตอของสายชารจน +ายา รอบๆเคร#องชารจและภายในเคร#อง ในหองชารจน +ายา ซ#งยงรวมถงบรเวณท#จะตองมการถอดใสสายตอจากถงน +ายาเขาสป}ม และนอกจากน + โซน 0 หมายถงจดท#มการพนกาวยาง การพนสท#ใชตวทาละลายเปนสวนประกอบซ#งบรเวณเหลาน +จะมไอระเหยของสารไวไฟตลอดเวลาการทางานปกต Zone 1 Location (Class I: Division 1) คอพ +นท#ท#มกาซHFC-32 หรอไอระเหยผสมอยในบรรยากาศดวยความเขมขนเหมาะสมในการจดตดไฟไดในระหวางท#มกระบวนการทางานปกต, ชวงเวลาท#มการซอมบารง, ระหวางท#มความผดพลาดในกระบวนการทางานกจะทาใหเกดการร#วไหลของสารไวไฟข +นไดรวมท +งพ +นท#อยตดกบพ +นท#ใน Zone 0 ดวยตวอยางของพ +นท#ในโซนน +คอบรเวณรอบชองเปดของถงบรรจ, บรเวณรอบ Safety Valve และบรเวณใกลกบ Seal ของ Pump หรอ Compressor, จดถายเทสารไวไฟ, บรเวณท#มการถายบรรจกาซ, บรเวณท#มการใชสารตวทาละลาย (Solvent), บรเวณท#มการพนเคลอบส, หองท#มการใชสารไวไฟซ#งไมมการระบายอากาศท#เหมาะสม พ +นท#ใน Zone 1 จะมโอกาสท#จะมความเขมขนของไอระเหยของสารอนตรายเกนกวา 100% ของคา Lower Explosive Limit (LEL) ของสารน +นในภาวะปกตระหวาง 10 ถง 1,000 ช#วโมงตอป

75

ในหองชารจน +ายา เปนจดท#มการใช HFC-32 ในการทางานปกตแตจะเกดการร#วไหลไดเม#อมความผดพลาดข +น เชน สายตอหลด อปกรณชารดระหวางการทางาน การขนยายจนเกดบรรยากาศท#ตดไฟได Zone 2 Location (Class I: Division 2) คอพ +นท#ท#มกาซหรอไอระเหยผสมอยในบรรยากาศดวยความเขมขนเหมาะสมในการจดตดไฟไดในชวงเวลาส +นๆตวอยางของพ +นท#ในลกษณะน + เชนพ +นท#ท#สามารถเกดการร#วไหลของกาซหรอสารไวไฟเน#องจากมการเกดอบตเหต, พ +นท#เกบถงบรรจสารไวไฟและอาจเกดมรอยแตกราวของถงบรรจ, พ +นท#ท#มการใชสารไวไฟแตกระบวนการทางานทกข +นตอนตามปกตจะไมมไอระเหยของสารไวไฟสามารถร#วไหลออกมาได, พ +นท#ท#มทอนากาซหรอสารไวไฟและอาจเกดการร#วไหลเน#องจากความบกพรองของขอตอและวาลว, พ +นท#ท#อยตดกบพ +นท#ใน Zone 1 พ +นท#ใน Zone 2 จะมโอกาสท#จะมความเขมขนของไอระเหยของสารอนตรายเกนกวา 100% ของคา Lower Explosive Limit (LEL) ของสารน +นในภาวะปกตนอยกวา 10 ช#วโมงตอปในการทางานท#ข +นตอนการผลตเคร#องปรบอากาศท#วไปจงมกไมคอยมสวนท#จะถกจดเปนโซน 2 พ +นท#ท#มการใชสารไวไฟซ#งอาจมการร#วไหลเปนบางคร +งจดวาเปนพ +นท#อนตรายใน Zone 1 แตเม#อมการตดต +งระบบระบายอากาศอยางเหมาะสมจะชวยใหสามารถลดขอบเขตของ พ +นท#อนตรายใน Zone 1 ใหแคบลงโดยพ +นท#บางสวนซ#งเดมเปน Zone 1 จะกลายเปนพ +นท#ใน Zone 2 เน#องจากมไอระเหยของสารไวไฟลดนอยลง การจะแจกแจงรศมของโซน 0 และ โซน 1 ตองใชการสารวจและมขอมลทางกายภาพของเคร#องจกร อปกรณ อตราการไหล ระยะหางของช +นสวนตางๆ โดยผ เช#ยวชาญ เม#อไดจดทาพ +นท#ออกเปนโซนๆแลวกตองคานงถงการตดต +งระบบชวยระบายอากาศดวยเพ#อควบคมความเขมขนของสารไวไฟใหต#าลงหากเกดการร#วไหลจากน +นจงพจารณาเลอกใชอปกรณไฟฟาใหถกตองกบพ +นท#น +นๆ ขอมลเก#ยวกบระบบปองกนการระเบด สามารถคนควาเพ#มเตมไดจาก NFPA 70 Section 500.7(A) Article 500- Hazardous (Classified) locations, classes 1, 2 and 3 Division 1 and 2 เทคนคในการเลอกอปกรณไฟฟาใหเหมาะกบพ +นท#ตองเลอกอปกรณท#มเคร#องหมาย

a. Explosion proof apparatus ระบบน +ควรเลอกใชสาหรบ โซน 0 หรอ Class 1 Division 1 หรอ 2 b. Intrinsic Safety อปกรณท#มเคร#องหมายน +สามารถนาไปใชไดในท +ง Class 1 division 1 หรอ 2 c. ระบบตรวจจบกาซไวไฟ จะเปนอปกรณท#ชวยใหเกดการปองกนใหปลอดภยข +นในพ +นท#มการชารจน +ายา พ +นท#ม

การเกบ HFC-32 ซ#งพ +นท#เหลาน +ควรจากดการเขา ออกของบคคล และมระบบการขออนญาตทางานท#เขมงวดโดยผ ท#ไดรบการมอบหมาย ขอมลอางองในการซอมแซมและตดต +งระบบเหลาน +สามารถหาเพ#มเตมไดจาก NFPA 70 500.7 (K)(1), (K)(2) หรอ (K)(3) โรงงานควรทารายการประเภทของระบบตรวจจบกาซ การตดต +ง สถานท# ระบบสงสญญาณเตอน วธการปดระบบ การสอบเทยบ เปนเอกสารหลกฐานและเกบขอมลไว

76

ภาคผนวก 4: ค มอความปลอดภยในการเช�อมดวยระบบ Oxygen-Propane

การเช#อมดวยระบบท#ใช กาซออกซเจนผสมกาซเช +อเพลง เปนข +นตอนท#พบไดในทกๆโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศ มการ

ใชหวเช#อมสาหรบเช#อมประสานทอทองแดง ลนใหความรอนเพ#อยดทอ เปนตน ในโรงงานขนาดเลกมกจะไมมการเดนทอ

แตกลบพบวามการใชถงออกซเจนคกบถงแอลพจเปนจานวนมาก สวนในโรงงานขนาดใหญมกจะมการต +งเปนสถานจาย

กาซ ไวภายนอกอาคารแลวตอทอเขาไปในสวนตางๆท#ตองใชกาซสองประเภทน +โดยกาซจะไหลผานระบบทอรวมแลว

แยกออกเปนทอยอยไปยงจดท#มการเช#อม นอกจากน +ยงพบชดเช#อมแบบน +ในแผนกซอมบารงอกดวยมคนจานวนมาก

ไดรบบาดเจบในแตละปจากการใชอปกรณเช#อมกาซแบบน +อยางผดวธและไมใสใจ บางรายกเสยชวต คมอฉบบน +ให

คาแนะนาในการปองกนอนตรายท#จะเกดจากการใชอปกรณเช#อมแบบออกซเจน/เช +อเพลง เพ#อหลกเล#ยงการบาดเจบ

และความเสยหายท#จะเกดข +นในโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศ

ภาระตามกฎหมาย

นายจางมหนาท#ตามกฎหมายใหตองประเมนความเส#ยงตางๆในสถานท#ทางานและจดใหมมาตรการควบคมท#เหมาะสม

เพ#อใหเกดความปลอดภยตอพนกงานและสาธารณะ กอนการใชอปกรณเช#อม ออกซเจน/เช +อเพลง จงควรตรวจสอบ

ประเมนความเส#ยงกอนเสมอ โดยเฉพาะการนาไปใชในสภาพแวดลอมท#ไมคนเคย

ระบบขออนญาตทางาน เสนอแนะใหบรษทตางๆจดทาระบบขออนญาตทางานท#ทาใหเกดความรอนและประกายไฟ ซ#งรายละเอยดเก#ยวกบงาน

ท#จะทา ข +นตอนการทาและส#งท#ตองระมดระวงปองกนระหวางข +นตอนน +นๆ การใชระบบขออนญาตทางานจะทาใหมการ

กากบดแลและตรวจสอบท#มประสทธภาพมากข +น อปกรณการเช#อม ออกซเจน/เช +อเพลงไมควรจะถกนาไปใชหากไมไดรบ

การตรวจและอนญาตจากผจดการ หวหนางานท#มความรความชานาญเสยกอน

การฝกอบรมและใหการรบรอง ไมควรใหบคคลใดๆทางานเช#อมกาซ ออกซเจน/เช +อเพลงโดยไมผานการฝกอบรมวธการใชอปกรณมาอยางเพยงพอเสยกอน การฝกอบรมควรครอบคลมเร#อง

• ความปลอดภยในการใชอปกรณ

• ขอควรระวง

• การใชถงดบเพลง

• ทางหนไฟ การใชสญญาณเตอนไฟไหม และการรายงานเม#อมเหตเพลงไหม

77

อปกรณในการเช�อมแบบออกซเจน/เช 5อเพลง

ขบวนการเช#อมดวย ออกซเจน/เช +อเพลง ทางานแบบเดยวกน กาซเช +อเพลงท#ใชอาจจะเปนกาซอะเซทลน กาซโพรเพน จะผสมกบออกซเจนในหวเช#อม (blowpipe) หรอบางทกเรยกวา 'torch' เพ#อใหเกดเปลวไฟท#รอนเพยงพอสาหรบใชงาน สวนประกอบของอปกรณไดแก

• ถงบรรจกาซ ออกซเจนและกาซเช +อเพลง

• อปกรณในการปดกาซ หากเปนระบบท#ใชถงกาซ อปกรณท#วาน +นกคอวาลวท#หวถง หากเปนระบบทอ กจะหมายถงวาลวท#ทอจายกาซ

• ตวปรบแรงดน

• ตวดกจบไฟยอนกลบ ปองกนถงระเบดเน#องจากเกดไฟยอน( Fire back) และเกด ไฟวาบกลบ(flashback)

• ทอออนท#ตอจากถงกาซไปยงหวเช#อม

• วาลวกนยอน ปองกนการไหลยอนทศทางเพ#อปองกนไมใหออกซเจนไหลยอนเขาไปในสายและถงกาซท#เปนเช +อเพลง

• หวเช#อม เปนอปกรณท#กาซสองชนดมาผสมกนและจดใหเกดเปลวไฟ

Oxygen Bottom Entry Regulator

LPG Rear Entry Regulator

Twin Oxygen/LPG Hose

Blowpipe +Mixer

Cutting Attachment Welding Tip

Cutting Nozzle

78

อนตรายและความเส�ยง

• ถอหรอวางหวเช#อมท#ยงตดไฟอยอยางไมระมดระวง ไฟลวกตวเองหรอผอ#น

• ทาการเช#อมหรอตดใกลกบสารไวไฟ • ตดหรอซอมถง แทงคตางๆท#มสารไวไฟตกคางอย (ชางซอมบารง) • กาซร#วจากสาย วาลว และสวนประกอบอ#นๆ

• ใชออกซเจนผดวตถประสงค • เกดไฟยอน( Fire back) และเกด ไฟวาบกลบ(flashback)

ในโรงงานผลตเคร#องทาความเยนสวนใหญขาดการจดการท#ดในการปองกนอบตเหตท#อาจจะเกดจากการใชงานชดเช#อมกาซดวยระบบท#ใชออกซเจน รวมกบกาซเช +อเพลงอยางโพรเพน (LPG) สภาพสายเช#อมท#ขาดการดแลเอาใจใสวางพาดไปตามท#ตางๆ เส#ยงตอการถกทบ บาด หรอไหมเพราะความรอน เปนเหตใหเกดกาซร#วและไฟไหม

เปลวไฟจากหวเช#อมมความรอนและเปนแหลงจดตดท#งายมาก ในการเกดอคคภยหลายๆคร +งเปนผลมาจากการใชงานอปกรณน +อยางประมาท เปลวไฟสามารถทาใหวสดท#ตดไฟลกไหม เชน ไม กระดาษ เศษผา ยาง พลาสตก ในการทางานบางอยางทาใหมสะเกดลกไฟกระจายไปท#ว ในสายการผลตเคร#องปรบอากาศบางแหงมการพนกาวยางใกลกบท#ซ#งมการเช#อมอยไมไกลนก ดงน +นจงควรมการทบทวนและจดพ +นท#การทางานใหม ขอควรระวงตอไปน +ควรนาไปปฏบตเพ#อปองกนอคคภย

• เคล#อนยายช +นงานท#จะตองทาใหเกดประกายไฟและความรอนไปทาในท#ท#จดใหและมความปลอดภย

• เคล#อนยายวสดตดไฟ ออกไปใหพนในรศม 10 เมตร

• จดใหมการระบายอากาศ โดยเฉพาะในท#ซ#งไอระเหยท#หนกกวาอากาศไปสะสมตวอย เชนในหลม ในบอ ในรองน +า

• หากไมสามารถเคล#อนยายสารไวไฟไดตองปดคลมปองกนสะเกดไฟ ความรอนและเศษข +เหลกรอนๆเชนการใชแผนโลหะปดทบ การใชผากนไฟ เปนตน

• ควรตรวจสอบวาไมมส#งท#ตดไฟไดซอนอยในกาแพงหรอในผนงท#อาจจะลกไหมข +นโดยเฉพาะงานซอมบารงท#มการเช#อม การตดตอเน#องนานๆ ผนงบางชนดมฉนวนท#ตดไฟงายอยภายใน

• ควรมเคร#องปดก +นไมใหลกไฟกระเดนเขาไปในซอกบนพ +น รบนผนง (ประต หนาตาง เปนตน)

• ควรใหมคนเฝาระวงไฟหลงจากท#เสรจงานแลวอยางนอย 1 ช#วโมง โดยมถงดบเพลงเตรยมพรอม ยงมความเส#ยงท#เกดไฟไหมและการระเบดจากการท#กาซร#ว จากรขนาดเลกๆอาจจะกอใหเกดวนาศภยข +นได หากการระบายอากาศไมเพยงพอ สวนใหญกาซท#ร#วเกดจากการดแลรกษาอปกรณไมด สายเป# อย ขาด ขอตอไมไดมาตรฐาน ไมปดวาลว ท +งหวเช#อม สายเช#อมระเกะระกะระโยงระยางไปท#วพ +นท# เพ#อปองกนกาซร#วควรดาเนนการดงตอไปน +

79

• ควรเกบสายกาซใหพนจากการถกบาด ถกขดขด ถกทบ ไฟไหม และชารดระหวางการใชงาน

• ไมควรปลอยใหลกไฟกระเดนลงใสสายกาซ

• ควรระมดระวงในการขนยายถงกาซ ควรผกรดใหแนนเพ#อปองกนถงลม หรอควรยดตดไวกบรถเขนถงกาซหรอมโซคลองไวกบกาแพง เปนตน

• ควรนาถงกาซกลบออกไปเกบในท#ซ#งกาหนดทกคร +งเม#อเสรจงาน

• ควรรกษาอปกรณตางๆใหอยในสภาพด

• หม#นตรวจสอบขอตอตางๆเพ#อหารอยร#ว

• การร#วของกาซออกซเจนกอใหเกดความเส#ยงในการเกดไฟไหมมากข +น โดยเฉพาะเส +อผาท#มออกซเจนอยมากจะลกตดไฟไดทนทและรนแรง นอกจากน +นออกซเจนยงทาปฏกรยากบสารท#เขากนไมไดหลายอยาง เชน จาระบ น +ามนหลอล#น

• หามนาจาระบ หรอน +ามนหลอล#นไปใชในช +นสวนใดๆกตามท#ใชกบกาซออกซเจน เชน วาลว ขอตอ เปนตน

• หามนากาซออกซเจนไปตอเขากบอปกรณท#ไมไดออกแบบมาสาหรบออกซเจน โดยเฉพาะตวปรบแรงดน อนตรายจากการเกดไฟยอน(Back Fire) และอนตรายจากการเกดไฟวาบกลบ (Flash back) ท +งสองกรณน +มความแตกตางกนกคอ ไฟยอน (Backfire) เกดจากการท#เปลวไฟท#ลกอยท#ปลายหวเช#อมเกดยอนเขาไปขางในหวเช#อมทาใหเกดเสยงระเบดดงข +น เกดจากการท#จบหวเช#อมกดไปใกลช +นงานเกนไป หรอปลายหวเช#อมเกดอดตนหรอไหลไมสะดวก ทาใหไฟดบแลวตดกลบข +นมาใหม บางคร +งเกดเปลวไฟยอนเขาไปขางในหวเช#อมจนถงจดท#มการผสมกนของกาซ สวนใหญกรณไฟยอนมกไมกอใหเกดการบาดเจบแตทาใหอปกรณเสยหาย ไฟวาบกลบ (Flashbacks) เกดจากการไหลยอนทศทางของกาซออกซเจนเขาไปในสายกาซท#เปนเช +อเพลง หรอกาซเช +อเพลงไหลยอนเขาไปในสายออกซเจน เกดสวนผสมท#พรอมตดไฟ เกดการลกไหมทะลหวเช#อม ไปถงสาย ตวปรบแรงดนและถงกาซ อาจเกดการระเบดทาใหบาดเจบรนแรงหรอเสยชวต ดงน +นควรตดต +งอปกรณปองกนไฟยอนกลบ(flashback arresters)ท#ตวปรบแรงดนท +งถงกาซออกซเจนและกาซเช +อเพลงทางดานจายออก และอาจจะตดท#ดานทางเขาของหวเช#อมกาซดวย

80

ภาคผนวก 5: อนตรายและผลกระทบตอสขภาพในกระบวนการผลตเคร�องปรบอากาศท�วไป

รปท# A5-1 แสดงกระบวนการผลตและข +นตอนท#สาคญในการผลตเคร#องปรบอากาศ การข 5นรปโลหะแผน

81

ผผลตเคร#องปรบอากาศหลายราย มเคร#องจกรท#สามารถข +นรปโลหะแผนไดเอง โรงผลตข +นรปโลหะแผนรบวตถดบมาในรปมวนโลหะ รถยกจะทาการขนยายเขาสพ +นท#การผลต มวนโลหะจะถกเขาเคร#องตดออกเปนแผนๆแลวเขาสข +นตอนอ#นๆตอไป การทางานกบเคร#องจกร จงเส#ยงตอการบาดเจบจากสวนท#เคล#อนไหวของเคร#องและช +นงาน โดยเฉพาะ

• เคร#องอด

• เคร#องเจาะ

• เคร#องกลง

• เคร#องไส

• เคร#องเล#อย

• เคร#องกโยตนและเคร#องเจยร

โดยลกษณะอบตเหตท#ทาใหเกดการบาดเจบมกจะมาจากกจกรรมตางๆ เชน

• ข +นตอนท#มการใสมวนโลหะเขาเคร#อง

• ข +นตอนการถอดเปล#ยนแมพมพ

• ข +นตอนการแกะเศษโลหะท#เขาไปขดในเคร#อง ข +นตอนการปรบตาแหนง ระยะตางๆ เปนตน

มอคออวยวะท#ไดรบบาดเจบมากท#สด เปนลกษณะการบาดเจบจากการถกบาด ถกตด ถกทบกระดกแตก กระดกเคล#อนน +วมอถกตดหลดออกไป บางคร +งเสยชวต นอกจากน +ยงมการบาดเจบจากเศษโลหะเขาตา เคร#องจกรท#ทางานอตโนมตโดยคอมพวเตอรมกจะมอบตเหตเน#องจากการพยายามแกะเศษเหลกออกระหวางท#เคร#องทางานโดยผบาดเจบเปนชางเทคนคท#ทาหนาท#ต +งเคร#อง ปรบระยะหรอแกไขขอบกพรอง ตางๆนอกจากน +ยงมการ

82

เจบปวยท#พบไดบอยๆเน#องจากการยกเคล#อนยายของหนกไมถกวธ การสมผสกบสารหลอเยนบอยๆ การสดดมสารท#สเปรยเพ#อหลอล#น กาจดคราบสนม ฟม และละอองสารเคม ท#ทาใหระคายเคองตาและทางเดนหายใจ มาตรการดานความปลอดภย

เพ#อปองกนอนตรายจากสวนท#เคล#อนไหวได จากเคร#องจกรท#ตองปอนช +นงานทละช +น ควรตดต +ง การด และใช

• จ}ก และเคร#องจบยด เชน ถาดสไลด เพ#อปอนช +นงาน

• ใชวธท#ปลอดภยในการแกะเศษข +กลง เศษเหลกออก (เชนใชตะขอดามยาว แหยเขาไปเข#ย ออกแทนการเปดการดออกแลวใชน +วดง)

• ควรตดต +งการดแบบอยกบท#หรอระบบอนเตอรลอค สาหรบเคร#องจกรท#ทางานอตโนมตเพ#อหยดการทางานหากมการเปดฝาครอบออกและจะเกดการสมผสกบสวนท#กาลงเคล#อนไหวของเคร#องจกร

• ควรควบคมการสมผสเสยงดงดวยวธทางวศวกรรมท#แหลงเกดเสยง โดยการปดครอบ

• ใชการดเพ#อชวยทาใหการทางานของทอดดอากาศเฉพาะท#ในเคร#องจกรทางานไดดมากข +น

• การควบคมเคร#องโดยใชคน ไมเหมอนกบท#พบในหองเคร#องมอ ท#มกจะตองมการปรบ และเปดฝาครอบออกบอยๆเพ#อสงเกต ดงน +นฝาครอบจงควรไดรบการออกแบบใหสามารถเปดไดเพ#อการสงเกตไดใกลๆ

ตวอยางในภาพ พบวาระบบปองกนแบบสวทชค ถกทาใหใชการไมได ดวยการยดเศษโลหะลงไปในป มหน#งท#กดคางไว ทาใหระบบปองกนการบาดเจบไมไดชวยอะไรเลย ตรงกนขามอาจจะทาใหพนกงานคนอ#นๆไดรบอนตรายดวยความเขาใจผดคดวาเคร#องจกรอยในสภาพท#ปลอดภย ผบรหารควรกากบและใหระบบปองกนอยในสภาพท#ใชการไดและมการดแลปรบแกพฤตกรรมเส#ยงของผปฏบตงานอยางตอเน#อง

83

การเช�อม เฉพาะจด (Spot Welding)

การเช#อมท +งแบบเฉพาะจด หรอท#เรยกวา Spot Welding หรอการเช#อมแบบ Arc welding จะทาใหมสะเกดไฟกระเดนไปรอบๆบรเวณ ซ#งจะทาใหเกดการลกไหมของวสดท#ตดไฟได เกดไฟไหมหรอการระเบดตามมา

นอกจากน +ผปฏบตงานยงเส#ยงตอการบาดเจบความรอนลวกหากสมผสถกแทง electrode ถกไฟฟาชอตหากสมผสกบข +วไฟฟาเขา นอกจากน +นยงมอนตรายตอสขภาพอนเกดจากควนและฟมโลหะท#เกดจากการเช#อมในแตละคร +ง

• นาวสดท#ตดไฟหรอสารไวไฟออกใหหางจากจดเช#อมไมนอยกวา25 ฟต (10.7เมตร) หรอปดคลมดวยวสดท#

ผานการรบรอง

• หามเช#อมในท#ซ#งสะเกดไฟอาจกระเดนไปถกวสดท#ไวไฟ

• สวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลปองกนการบาดเจบจากสะเกดไฟรอนๆ

• ควรตระหนกวาประกายไฟสามารถแทรกลงไปตามรอยแยกหรอชองตางๆในบรเวณเวณใกลเคยง

• คอยดไฟ และเตรยมถงดบเพลงไวใกลๆ

• อยาเช#อมในพ +นท#ซ#งมบรรยากาศท#มสารไวไฟ ฝ น กาซ หรอไอระเหยจากของเหลวไวไฟ (เชน กาซโซลน)

• นาส#งท#ตดไฟได เชน ไฟแชค ไมขด ออกจากพนกงาน กอนใหทาการเช#อม

84

• หลงจากเสรจงาน ตรวจสอบพ +นท#เพ#อใหม#นใจวาไมมสะเกดไฟ มการคแดงและมเปลวไฟหลงเหลออย

• อยาใชเคร#องเกนพกดท#กาหนด

• ใชฟวสหรอเคร#องตดไฟท#ไดขนาดท#ถกตอง อยาใชขนาดท#ใหญเกนหรอบายพาส

• อานเอกสารอางองไดจาก OSHA 1910.252 (a)(2)(iv) และ NFPA 51B

สาเหตของการเจบปวยคอ

• การสดดมฟมท#เกดจากการเช#อม

• การขนยายช +นงานและอปกรณเช#อมท#ไมปลอดภย โดยเฉพาะถงกาซ

• เสยงดง โดยเฉพาะจากการเช#อมตดแบบพลาสมา การเซาะรอง และการเตรยมผวงานกอนเช#อม

• ผวไหมเน#องจากรงสอลตราไวโอเลต รวมถงการระคายเคองตา

• ความส#นสะเทอนระหวางการเจยรเพ#อเตรยมช +นงาน

• ความอดอดจากความรอนและทาทางท#ไมสะดวกสบาย

สาเหตของการเกดอบตเหตคอ

• ถงกาซลม

• เศษวสดกระเดนเขาตาท#ไมสวมใสเคร#องปองกนระหวางการเคาะตะกรนหลงงานเช#อม

• ไฟชอตจากอปกรณเช#อม

• ไฟลกไหมจากเปลวไฟ สะเกดไฟ หรอโลหะรอนจากข +นตอนการเช#อมหรอการตด

• น +วถกกระแทกระหวางหวอเลกโทรดจากเคร#องเช#อมแบบคาความตานทานคงตว

อนตรายจากการพนสฝน

มข +นตอนท#สาคญอย3 ข +นตอนในกระบวนการพนและอบสฝ น

• การเตรยมช +นงาน

85

• การพนส

• การอบส

คราบน +ามน ส#งสกปรก สนมและเศษส#งตกคางมาจาการเช#อม จะถกกาจดออกกอนท#จะมการพนดวยสฝ น โดยมวธการทาความสะอาดท +งแบบท#ใชเคมและแบบท#ใชวธเชงกล การเลอกวธการเตรยมผวช +นงานข +นอยกบขนาดและวสดท#จะเคลอบ และชนดของส#งสกปรกท#จะกาจด และประสทธภาพของช +นงานท#เคลอบแลว การเตรยมช +นงานดวยวธทางเคมมกจะใชสารจาพวก ฟอสเฟต หรอโครเมต ดวยการชบจม หรอแบบพนโดยมกจะมหลายข +นตอน ต +งแตกาจดคราบไขมน กดผว ลบรองรอยขดขด การลางหลายๆคร +งไปจนถงการเคลอบดวยกระบวนการท#เรยกวา ฟอสเฟตต +งหรอโครเมต +ง ข +นตอนในการเตรยมผวโลหะจะทาใหการยดเกาะของสดข +น ในปจจบนขบวนการเหลาน +ไดรบการพฒนาใหดข +นมากเพ#อลดผลกระทบและหลกเล#ยงการใชโครเมตซ#งเปนพษตอส#งแวดลอม ไทเทเนยม เซอรโคเนยมและไซเลนซ ใหประสทธภาพในการตานการผกรอนและเพ#มการยดเกาะผวไดดพอๆกน

การพนสฝ นท#นยมใชกนท#วไปกโดยการใชปนพนแบบประจไฟฟาสถต หรอปนพนแบบโคโรนา โดยปนพนจะสรางประจไฟฟาบวกใหกบสฝ นท#ถกพนตรงไปท#ช +นงานท#ตอไวกบข +วลบ โดยใชแรงลมเปนตวขบดน มหวฉดหลายแบบใหเลอกใชสาหรบการพนดวยวธน + ข +นอยกบรปรางของช +นงานและความเรยบของสท#ตองการหลงจากน +นช +นงานจะถกนาเขาไปรบความรอน โดยเร#มแรกช +นงานถกทาใหรอนกอนเพ#อใหสฝ นหลอมตวและเกดเปนช +นฟลมบางๆ จากน +นเม#อมนเยนตวลงมนแขงตวเคลอบผวโลหะไว วธน +มผลดเร#องความเรยบของสแตมผลเสยตรงท#อาจจะเกดการไหลเย +มข +นได เม#อสฝ นไดรบอณหภมท#สงข +น มนจะหลอมตว ไหลเคลอบผวและเกดปฏกรยาเปนโมเลกลท#ใหญข +น ขบวนการน +เรยกวา crosslinking ซ#งตองใชอณหภมท#คงท# ตลอดชวงเวลาหน#ง จนผวท#เคลอบอยตว ปกตใชอณหภมประมาณ 200°C (390°F) เปนเวลาประมาณ 10 นาท เม#อการอบเสรจสมบรณ ช +นงานกจะถกนาออกมาจากเตาอบ

86

แมการพนเคลอบดวยสฝ นจะมาแทนการพนสแบบเปยก กยงมอนตรายตอผปฏบตงานคอ

• การสมผสโดยตรงทางผวหนง

• การสดดมเขาไป

• การกลนกน ปนเป+อนไปกบอาหาร เน#องจากขาดสขนสยท#ด

• ในข +นตอนการอบอาจจะมสารท#เตมเขาไปในสฝ นเพ#อเกดการอยตวท#ด เชน ไตรกลซดล ไอโซไซยานเรท -

TGIC (triglycidl isocyanurate) และไตรเมททลกแอนไฮไดร -TMA (tri-mellitic anhydride) ท#ตางกสามารถ

กอใหเกดการระคายเคองตอผวหนง ตาและปอด ทาใหเกดการแพข +น

• การพนในระบบท#ไมมการดดอากาศท#ดพอจะทาใหมโอกาสสมผสสารเคมมากกวา

ความเส#ยงจากอนตรายเหลาน +นเกดข +นมากท#สดเม#อ

• ใชสฝ นท#มสวนผสมของสารเรงการอยตว เชน ไตรกลซดล ไอโซไซยานเรท - TGIC (triglycidl isocyanurate)

หรอ TMA (tri-mellitic anhydride)

• มการพนสฝ นในท#ซ#งมการถายเทอากาศโดยเคร#องดดอากาศไมด

• ทาตามวธการทางานท#ไมด เชนกมตวเขาไปในตพน

• ขนยายส ซอมบารงและทาความสะอาด

• ขอควรระวงเพ#มเตมไดแก

นอกจากน +ยงมความเส#ยงจากการเกดอคคภย ในระหวางการทาความสะอาดท#จะเกดการฟ งกระจายของฝ น ควรหลกเล#ยงการทาใหเกดความรอนหรอประกายไฟ เปลวไฟ การสบบหร# เปนตน พยายามลดความลดความเส#ยงจากไฟชอต โดยใชระบบสายดนท#ดสาหรบอปกรณท#ใช ดแลรกษาระบบลมท#ใชในการพนส Ref. NFPA 68, NFPA 91

อนตรายจากไฟไหมและกาซร� ว ระเบดท�ระบบจายกาซปโตรเลยมเหลว

ในโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศหลายแหงท#ใชระบบทอรวมสาหรบกาซปโตรเลยมเหลวท#เปนเช +อเพลงในเตาอบส และเคร#องอบแหงในข +นตอนการผลตคอยลหลงจากท#ผานการทดสอบการร#วดวยการอดไนโตรเจนและจมในถงน +า ระบบทอของกาซปโตรเลยมเหลวยงมอยตามจดตางๆท#มการเช#อมและประกอบคอยล

87

การออกแบบและตดต +งระบบทอรวม การใชขอตอ ตวปรบแรงดน สายออนท#ไมไดมาตรฐานตลอดจนขาดการเอาใจใสดแลสภาพของสวนประกอบเหลาน +นจะเปนปจจยทาใหเกดกาซร#ว ไฟไหมและการระเบดข +นได

อานรายละเอยดเพ#มเตมไดในหวขอเก#ยวกบ คาแนะนาสาหรบการเช#อมดวยระบบกาซออกซเจน-เช +อเพลง (Oxy-Fuel)

อนตรายและความเส�ยงในสวนท�มการผลตอปกรณแลกเปล�ยนความรอน(Heat Exchanger)

เคร#องจกรและกระบวนการเหลาน +พบไดท#วไปในพ +นท#สาหรบผลตอปกรณแลกเปล#ยนความรอน(Heat Exchanger)

• เคร#องคล#คอยล

• เคร#องยดและตดทอตามความยาวท#ตองการ

• เคร#องงอทอ Return

• เคร#องงอทอ Elbow

• เคร#องงอทอ dual 90 degree 'crossover' และ 'hairpin'

• เคร#องงอทอแบบ CNC/NC

• เคร#องเจาะร header

• เคร#องข +นรป tube end

• multiple fin press sizes,

• progressive fin dies

• fin collectors,

• Vertical coil expansion

• threading devices

• automatic coil brazing machinery

• Conveying system to deliver coils after brazing.

• Header brazing machinery to braze header pipes.

88

อนตรายและความเส�ยงท�เก�ยวของกบการผลตอปกรณแลกเปล�ยนความรอน(Heat Exchanger)

• มอและน +วไดรบบาดเจบ การบาดเจบสวนมากเกดข +นระหวางกจกรรมในการต +ง/ การปรบระยะ การเข#ยเศษโลหะ หรอการเฝาดเพ#อควบคมกระบวนการผลต

• สาเหตท#เกดข +นมากท#สดประการเดยว คอการบาดเจบท#เกดจากการถกร +งหรอดงเขาไปตดกบเคร#อง ท#มการหมน

• ถกแมพมพทบมอและน +วจากเคร#องและโตะวางช +นงานท#เคล#อนท#

• การบาดเจบท#รนแรงมากและเปนการบาดเจบท#อวยวะถกตด กะโหลกแตก อนตรายถงแกชวตจากเคร#องจกรเหลาน +ไมควรมองขาม

• การบาดเจบท#หลงเน#องจากการยกขนยายส#งของ การยกผลตภณฑดวยมอ ไมวาจะเปนการยกหรอการขนยายเปนสาเหตของอบตเหต ในโรงงานขนาดเลกมากกวากจกรรมอ#นๆ โดยเฉพาะกลมเส#ยงท#เปนพนกงานท#มอายนอย ขาดประสบการณ สวนในคนงานท#สงอาย ผท#มการบาดเจบอยกอน จะทาใหเกดการบาดเจบหนกกวาเดม

• การบาดเจบท#หลง มอ ไหลและคอ โดยเฉพาะจากการทางานท#มการเคล#อนไหวซ +าๆ การถกบาดจากของมคม และการสมผสกบสารหลอเยนบอยๆ

• การบรหารจดการสารหลอเยนท#ถกตองจะชวยลดความเส#ยงลง ทาใหอายการใชงานของของเหลวนานข +น ทาใหเคร#องจกรทางานดข +น

• สมผสกบสารหลอเยนท#ใชในเคร#องจกร

• เสยงดง

89

อนตรายและความเส�ยงในสวนท�มการฉดข 5นรปพลาสตก

อบตเหตท#มกเกดข +นในการฉดข +นรปพลาสตก ท#ไดรบการสอบสวน มการสรปเปนประเภทของการกระทาและลกษณะของอบตเหต /สวนของเคร#องจกรท#เก#ยวของ ไดความวา การบาดเจบระหวางการทางานปกตและการซอมบารง ระหวางการปรบต +งเคร#อง แกนและหวฉด การบาดเจบถกความรอนลวก และการกระเซน ฝาครอบดานหนา ดานบน บรเวณท#นาช +นงานออก และท#ฝาครอบดานทาย

การวเคราะหโดยละเอยด แสดงใหเหนวาอบตเหตสวนใหญ เกดจาก ไมมการตดต +งฝาครอบเคร#องและระบบปองกนใหเพยงพอ และยงเกดขาดการพยายามทาใหระบบปองกนถกถอดออกไป หรอทาใหชารดใชการไมได

อางอง European Standard BS EN 201:1997

อบตเหตจานวนมากเกดจากการท#เคร#องจกรถกสงมอบในสภาพท#ชารด อปกรณปองกนถกถอดออกไป หรอไมมการใสทดแทนเขาไป ส#งตอไปน +เปนการตรวจสอบในเบ +องตน เพ#อทาใหระบบยงมความปลอดภย

• การตรวจสอบเคร#องเพ#อดความเรยบรอย (แนะนาใหทาบอยๆ ทกวน/ หรอหลงจากมการเปล#ยนโมลด)

• ระบบอนเตอรลอกอยในสภาพท#ด

• ตรวจสอบดวา เพลทเทน ปดไดหรอไม แมวาพนกงานจะเปดฝาครอบออก

• ระบบควบคมปด ลอคและไมมกญแจเสยบคาอย

• อปกรณกลไกตางๆถกใสกลบเขาท#หลงจากมการเปล#ยนโมลดหรอไม

90

อางอง

BS EN 201: 1997 Rubber and plastics machines. Injection moulding machines. Safety requirements

BPF Safety guidance on the guarding and use of injection moulding machines in the plastics and rubber

industries 238/3 1991.

British Polymer Training Association Injection molding operator handbook

อนตรายและความเส�ยงในสวนท�มการดดให

เปนสญญากาศและการชารจน 5ายา

ในโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศมความแตกตางกนในเร#องขนาดของสถานประกอบการ เทคโนโลยท#ใช เคร#องมอและอปกรณ ดงน +นในข +นตอนการดดเปนสญญากาศและการชารจน +ายากแตกตางกนไป บางแหงใชเคร#องจกรท#ควบคมการทางานแบบอตโนมต ดวย PLC ในขณะท# โรงงานขนาดเลกอาจจะใชเพยงป}มเลกๆตวเดยวสาหรบดดและป}มเลกๆอกตวสาหรบอดน +ายา ไมวาระบบท#ใชจะมความแตกตางกนอยางไร แตประเดนความเส#ยงดานความปลอดภยกยงเหมอนกนอยดน#นคอ ในสภาพปจจบน ไมมการแบงพ +นท#อนตรายและการควบคมปองกนส#งท#จะเปนแหลงจดตด หากมการใชสารทาความเยนท#ไวไฟ ไมมการกากบดแลใหพนกงานสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลจากการสมผสกบสารท#เยนจด ท#สามารถทาอนตรายผวหนงหรอตาได พนกงานไมไดสวมใสอปกรณท#จะปองกนการบาดเจบจากขอบหรอส#งของมคมในข +นตอนการประกอบ ในบรเวณรอบๆท#มการชารจน +ายาจะพบวาสภาพความเปนระเบยบเรยบรอย สายไฟ ปล}กไฟ ถงกาซ สายเช#อม หวเช#อม จะวางอยท#วไป ระบบทอกาซออกซเจน กาซปโตรเลยมเหลว กาซไนโตรเจน มกไมไดรบการทาเคร#องหมายหรอรหสสท#ไดมาตรฐาน ดงน +นจงพบวารอบๆท#มการชารจน +ายากจะมกาซอ#นๆวางปะปนเรยงรายอยใกลเคยงเสมอ โรงงานบางแหงมกระบวนการทดสอบการร#วของชดคอยลท#จะนาเขาประกอบมาต +งแตข +นตอนการผลต ในขณะท#บางแหงไมมการทดสอบดงกลาวอกคร +งกอนทาการชารจน +ายา เชนเดยวกบกรณการตรวจสอบการร#วดวยเคร#องตรวจจบกาซอเลกทรอนกสกมความแตกตางกนไป ส#งเหลาน +จงสงผลใหโอกาสท#จะเกดการร#วไหลของสารทาความเยนแตกตางกนในแตละสถานประกอบการ

91

92

ภาคผนวก 6: สรปรายละเอยยดของกฎหมายและขอบงคบในประเทศท�ผประกอบการตองปฏบตตาม ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

ความปลอดภยเก#ยวกบ อาคาร สถานท# ส#งปลกสราง ระบบปองกนและระงบอคคภย

พรบ.โรงงาน พ.ศ. 2535

หมวด 1 การประกอบกจการโรงงานมาตรา 18(2) หามมใหผ รบใบอนญาตขยายโรงงานเวนแตไดรบอนญาตจากผอนญาต (2) การเพ#มหรอแกไขสวนใดสวนหน#งของอาคารโรงงานทาใหฐานรากเดมของอาคารโรงงานฐาน ใดฐานหน#งตองรบน +าหนกเพ#มข +นต +งแตหารอยกโลกรมข +นไป มาตรา 8 เพ#อประโยชนในการควบคมการประกอบกจการโรงงานใหรฐมนตรมอานาจออกกฎกระทรวงเพ#อใหโรงงานจาพวกใดจาพวกหน#งหรอทกจาพวกตามมาตรา 7 ตองปฏบตตามในเร#องดงตอไปน + (1) กาหนดหลกเกณฑเก#ยวกบท#ต +งของโรงงานสภาพแวดลอมของโรงงานลกษณะอาคารของโรงงานหรอลกษณะภายในของโรงงาน (2) กาหนดลกษณะประเภทหรอชนดของเคร#องจกรเคร#องอปกรณหรอส#งท#ตองนามาใชในการประกอบกจการโรงงาน (3) กาหนดใหมคนงานซ#งมความรเฉพาะตามประเภทชนดหรอขนาดของโรงงานเพ#อปฏบตหนาท#หน#งหนาท#ใดประจาโรงงาน (4) กาหนดหลกเกณฑท#ตองปฏบตกรรมวธการผลตและการจดใหมอปกรณหรอเคร#องมออ#นใดเพ#อปองกนหรอระงบหรอบรรเทาอนตรายความเสยหายหรอความเดอดรอนท#อาจเกดแกบคคลหรอทรพยสนท#อยในโรงงานหรอท#อยใกลเคยงกบโรงงาน (5) กาหนดมาตรฐานและวธการควบคมการปลอยของเสยมลพษหรอส#งใดๆท#มผลกระทบตอส#งแวดลอมซ#งเกดข +นจากการประกอบกจการโรงงาน (6) กาหนดการจดใหมเอกสารท#จาเปนประจาโรงงานเพ#อประโยชนในการควบคมหรอตรวจสอบการปฏบตตามกฎหมาย (7) กาหนดขอมลท#จาเปนเก#ยวกบการประกอบกจการโรงงานท#ผประกอบกจการโรงงานตองแจงใหทราบเปนคร +งคราวหรอตามระยะเวลาท#กาหนดไว (8) กาหนดการอ#นใดเพ#อคมครองความปลอดภยในการดาเนนงานเพ#อปองกนหรอระงบหรอบรรเทาอนตรายหรอความเสยหายท#อาจเกดจากการประกอบกจการโรงงาน

93

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

มาตรา 12 ผประกอบกจการโรงงานจาพวกท# 3 ตองไดรบใบอนญาตจากผอนญาตและตองปฏบต ตามหลกเกณฑท#กาหนดในกฎกระทรวงท#ออกตามมาตรา 8 ประกาศของรฐมนตรท#ออกตามกฎกระทรวงดงกลาวและประกาศของรฐมนตรท#ออกตามมาตรา 32 มาตรา 18 หามมใหผ รบใบอนญาตขยายโรงงานเวนแตไดรบอนญาตจากผอนญาต การขอขยายโรงงานและการใหขยายโรงงานตลอดจนการอทธรณคาส#งไมใหขยายโรงงานใหนามาตรา 12 มาตรา 13 และมาตรา 16 มาใชบงคบโดยอนโลม การขยายโรงงานไดแก (1) การเพ#มจานวนเปล#ยนหรอเปล#ยนแปลงเคร#องจกรทาใหมกาลงรวมเพ#มข +นต +งแตรอยละหาสบ ข +นไปในกรณเคร#องจกรเดมมกาลงรวมไมเกนหน#งรอยแรงมาหรอกาลงเทยบเทาไมเกนหน#งรอยแรงมา หรอเพ#มข +นต +งแตหาสบแรงมาข +นไปในกรณเคร#องจกรเดมมกาลงรวมเกนกวาหน#งรอยแรงมาหรอกาลง เทยบเทาเกนกวาหน#งรอยแรงมา (2) การเพ#มหรอแกไขสวนใดสวนหน#งของอาคารโรงงานทาใหฐานรากเดมของอาคารโรงงานฐาน ใดฐานหน#งตองรบน +าหนกเพ#มข +นต +งแตหารอยกโลกรมข +นไป ใบอนญาตในสวนท#ขยายใหมอายเทากบใบอนญาตตามมาตรา 14

ความปลอดภยเก#ยวกบ อาคาร สถานท# ส#งปลกสราง ระบบปองกน

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#องการปองกนและระงบอคคภยในโรงงาน พ.ศ. 2552

หมวด 2 ระบบสญญาณแจงเหตเพลงไหม “โดยเฉพาะในพ +นท#ท#ไมมคนงานปฏบตงานประจาและมการตดต +ง หรอใชงานอปกรณไฟฟาหรอจดเกบวตถไวไฟหรอวสดตดไฟไดงายจะตองตดต +งอปกรณตรวจจบและแจงเหตเพลงไหมอตโนมต” หมวด 3 เคร#องดบเพลงแบบมอถอ ขอ 7 เคร#องดบเพลงแบบมอถอตองมขนาดบรรจไมนอยกวา 4.5 กโลกรมพรอมใชงานไดตลอดเวลาโดยตองมการตรวจสอบสภาพและความพรอม

94

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

และระงบอคคภย

ในการใชงานไมนอยกวาหกเดอน ตอหน#งคร +ง ขอ 9 เคร#องดบเพลงแบบมอถอท#ตดต +งแตละเคร#องตองมระยะหางกนไมเกน 20 เมตรและใหสวนบนสดอยสงจากพ +นไมเกน 1.50 เมตร มปายหรอสญลกษณท#มองเหนไดชดเจนไมมส#งกดขวางและตองสามารถนามาใชงานไดสะดวก หมวด 4 ระบบน +าดบเพลง ขอ 10 ผประกอบกจการโรงงานตองจดเตรยมน +าสาหรบดบเพลงในปรมาณท#เพยงพอท#จะสงจายน +าใหกบอปกรณฉดน +าดบเพลงไดอยางตอเน#องเปนเวลาไมนอยกวาสามสบนาท หมวด 5 ระบบดบเพลงอตโนมต ขอ 12 โรงงานท#มสถานท#จดเกบวตถดบหรอผลตภณฑซ#งเปนวตถท#ตดไฟไดท#มพ +นท#ตอเน#องตดตอกนต +งแต 1,000 ตารางเมตรข +นไปตองตดต +งระบบดบเพลงอตโนมตเชนระบบหวกระจายน +าดบเพลงอตโนมต (Automatic Sprinkler System) หรอระบบอ#นท#เทยบเทาใหครอบคลมพ +นท#น +น ขอ 14 สถานท#จดเกบวตถไวไฟท#มพ +นท#ต +งแต 14 ตารางเมตรข +นไปตองตดต +งระบบดบเพลงอตโนมตท#เหมาะสมกบสภาพพ +นท#น +น หมวด 6 การตรวจสอบทดสอบและบารงรกษาระบบและอปกรณตางๆ ขอ 15 ผประกอบกจการโรงงานตองตรวจสอบทดสอบและบารงรกษาระบบและอปกรณสาหรบการปองกนและระงบอคคภยใหสามารถพรอมทางานไดตลอดเวลาโดยการตรวจสอบทดสอบและบารงรกษาระบบและอปกรณเหลาน +นใหเปนไปตามรายละเอยดแนบทายประกาศน +หรอมาตรฐานสากลท#เปนท#ยอมรบ หมวด 7 การฝกอบรมเร#องการปองกนและระงบอคคภย ขอ 17 ผประกอบกจการโรงงานตองจดใหคนงานไดรบการฝกอบรมเร#องการปองกนและระงบอคคภยตามท#กรมโรงงานอตสาหกรรมกาหนดท +งน +ตองมเอกสารหลกฐานท#สามารถตรวจสอบได หมวด 8 อ#นๆ

95

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

ขอ 18 ชองเปดตางๆท#อยท#ผนงพ +นหรอคานและชองทอตางๆตองใชวสดปดก +น ชองทอและชองเปดเหลาน +ดวยวตถทนไฟท#ปองกนไฟไดอยางนอย 2 ช#วโมงเพ#อปองกนอนตรายท#อาจเกดจากเพลงไหมลกลามจากบรเวณหน#งไปอกบรเวณหน#ง ขอ 19 พ +นท#ของอาคารโรงงานท#มความเส#ยงตอการเกดอคคภยสงและปานกลางท#มสถานท#จดเกบวตถดบหรอผลตภณฑซ#งเปนวตถท#ตดไฟไดหรอสถานท#จดเกบวตถไวไฟตองก +นแยกจากพ +นท#สวนอ#นของอาคารดวยวสดท#มอตราการทนไฟไดไมนอยกวา1 ช#วโมง ขอ 20 อาคารโรงงานช +นเดยวท#เปนโครงเหลกตองปดหมโครงสรางดวยวสดทนไฟหรอดวยวธการอ#นท#ทาใหสามารถทนไฟไดอยางนอย1ช#วโมงถาเปนอาคารหลายช +นตองทนไฟไดไมนอยกวา 2 ช#วโมง โครงหลงคาของอาคารท#อยสงจากพ +นอาคารเกน8เมตรและอาคารน +นมระบบดบเพลง อตโนมตหรอมการปองกนความรอนหรอระบบระบายความรอนมใหเกดอนตรายตอโครงหลงคา โครงหลงคาของอาคารน +นไมตองมอตราการทนไฟตามท#กาหนดกได ขอ 21 การปฏบตงานในโรงงานซ#งมความเก#ยวของหรอทาใหเกดประกายไฟหรอความรอนท#เปนอนตรายตองจดทาระบบการอนญาตทางานท#มประกายไฟหรอความรอนท#เปนอนตราย(Hot Work Permit System) ใหเปนไปตามหลกวชาการดานความปลอดภยโดยมเอกสารหลกฐานท#สามารถตรวจสอบได ขอ 22 โรงงานตองจดเสนทางหนไฟท#อพยพคนงานท +งหมดออกจากบรเวณท#ทางานสบรเวณท#ปลอดภยเชนถนนหรอสนามนอกอาคารโรงงานไดภายใน 5 นาท ขอ 23 การจดเกบวตถส#งของท#ตดไฟไดหากเปนการเกบกองวตถมไดเกบในช +นวางความสงของกองวตถน +นตองไมเกน 6 เมตรและตองมระยะหางจากโคมไฟไมนอยกวา 60 เซนตเมตร ขอ 24 เคร#องจกรอปกรณถงเกบถงปฏกรยาหรอกระบวนการท#เก#ยวของกบวตถไวไฟตองทาการตอสายดน (Grounding) หรอตอฝาก (Bonding) เพ#อปองกนอนตรายท#อาจเกดจากไฟฟาสถต

96

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

ขอ 25 การใชการจดเกบการขนถายหรอขนยายตลอดจนการจดการตางๆเก#ยวกบสารไวไฟและสารตดไฟใหปฏบตตามขอกาหนดท#ระบไวในเอกสารขอมลความปลอดภย (Safety Data Sheet)ของสารน +น ขอ 26 ผประกอบกจการโรงงานตองจดใหมบคลากรท#ปฏบตงานดานความปลอดภยของโรงงานดาเนนการตรวจความปลอดภยดานอคคภยเปนประจาอยางนอยเดอนละคร +งโดยจดทาเปนเอกสารหลกฐานท#พนกงานเจาหนาท#สามารถตรวจสอบไดหากพบสภาพท#เปนอนตรายท#อาจกอใหเกดเพลงไหมไดตองดาเนนการปรบปรงแกไขโดยทนท ขอ 27 ผประกอบกจการโรงงานตองจดใหมแผนปองกนและระงบอคคภยในโรงงานประกอบดวยแผนการตรวจสอบความปลอดภยดานอคคภยแผนการอบรมเร#องการปองกนและระงบอคคภยแผนการดบเพลงและแผนการอพยพหนไฟโดยเกบแผนน +ไวท#โรงงานพรอมใหพนกงานเจาหนาท#ตรวจสอบไดและตองปฏบตใหเปนไปตามแผน

ความปลอดภยเก#ยวกบ อาคาร สถานท# ส#งปลกสราง ระบบปองกนและระงบอคคภย

กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ แลดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางานเก#ยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2555

หมวด 1 บทท#วไป ขอ 2 ใหนายจางจดใหมระบบปองกนและระงบอคคภยในสถานประกอบกจการตามกฎกระทรวงน + และตองดแลระบบปองกนและระงบอคคภยใหอยในสภาพพรอมใชงานไดอยางมประสทธภาพและปลอดภย ขอ 3 ในสถานประกอบกจการทกแหง ใหนายจางจดทาปายขอปฏบตเก#ยวกบการดบเพลงและการอพยพหนไฟ และปดประกาศใหเหนไดอยางชดเจน ขอ 4 ในสถานประกอบกจการท#มลกจางต +งแตสบคนข +นไป นอกจากตองปฏบตตามขอ 3 แลว ใหนายจางจดใหมแผนปองกนและระงบอคคภย ประกอบดวยการตรวจตรา การอบรม การรณรงคปองกนอคคภย การดบเพลง การอพยพหนไฟ และการบรรเทาทกข ใหนายจางจดเกบแผนปองกนและระงบอคคภย ณ สถานประกอบกจการพรอมท#จะใหพนกงานตรวจความปลอดภยตรวจสอบได ขอ 5 อาคารท#มสถานประกอบกจการหลายแหงต +งอยรวมกน ใหนายจางทกรายของสถานประกอบกจการในอาคารน +นมหน +าท#รวมกนในการจดใหมระบบปองกนและระงบอคคภย รวมท +งแผนปองกนและระงบอคคภยดวย

97

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

ขอ 6 ในกรณท#นายจางส#งใหลกจางทางานท#มลกษณะงานหรอไปทางาน ณ สถานท#ท#เส#ยงหรออาจเส#ยงตอการเกดอคคภย ใหนายจางแจงขอปฏบตเก#ยวกบความปลอดภยในการทางานใหลกจางทราบกอนการปฏบตงาน ขอ 7 ใหนายจางจดเกบวตถตางๆ ดงตอไปน + (1) วตถซ#งเม#อรวมกนแลวจะเกดการลกไหมหรออาจกอใหเกดการลกไหม ใหแยกเกบโดยมใหปะปนกน (2) วตถซ#งโดยสภาพสามารถอมน +าหรอซบน +าไดมาก ใหจดเกบไวบนพ +นของอาคารซ#งสามารถรองรบน +าหนกท#เพ#มข +นได หมวด 2 ความปลอดภยเก#ยวกบอาคารและทางหนไฟ หมวด 3 การดบเพลง หมวด 4 การปองกนอคคภยจากแหลงกอเกดการกระจายตวของความรอน หมวด 5 วตถไวไฟและวตถระเบด หมวด 6 การกาจดของเสยท#ตดไฟไดงาย หมวด 7 การปองกนอนตรายจากฟาผา หมวด 8 การดาเนนการเก#ยวกบความปลอดภยจากอคคภยและการรายงาน ขอ 27 ใหนายจางจดใหลกจางไมนอยกวารอยละ 40ของจานวนลกจางในแตละหนวยงานของสถานประกอบกจการรบการฝกอบรมการดบเพลงข +นตน โดยใหผท#ไดรบใบอนญาตจากกรมสวสดการและคมครองแรงงานเปนผ ดาเนนการฝกอบรม ขอ 28 ใหนายจางจดใหมการดาเนนการเก#ยวกบความปลอดภยจากอคคภย ดงตอไปน + (1) สถานประกอบกจการท#มความเส#ยงตอการเกดอคคภยอยางรายแรงหรออยางปานกลาง ตองจดใหมการบรหารงานโดยกลมปฏบตงานเพ#อปองกนและระงบอคคภย และมผทาหนาท#อานวยการระงบอคคภยท +งระบบโดยเฉพาะเม#อเกดเพลงไหมประจาสถานประกอบกจการตลอดเวลาท#มการประกอบกจการ

98

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

(2) ตองจดใหผท#มหนาท#เก#ยวกบการปองกนและระงบอคคภยรบการฝกอบรมเก#ยวกบการปองกนและระงบอคคภย การใชอปกรณตาง ๆ ในการดบเพลง การปฐมพยาบาล และการชวยเหลอในกรณฉกเฉน ขอ 29 ใหนายจางจดใหลกจางฝกซอมอพยพหนไฟออกจากอาคารไปตามเสนทางหนไฟตามท#กาหนดไว

ความปลอดภยเก#ยวกบ อาคาร สถานท# ส#งปลกสราง ระบบปองกนและระงบอคคภย

ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เร#องกาหนดมาตรฐานเคร#องดบเพลงแบบเคล#อนยายได พ.ศ.2556

ขอ 2 มาตรฐานเคร#องดบเพลงแบบเคล#อนยายไดไดแกมาตรฐานสมาคมปองกนอคคภยแหงชาต สหรฐอเมรกา (National Fire Protection Association : NFPA) มาตรฐานสถาบนมาตรฐานแหงชาต ประเทศสหรฐอเมรกา (American National Standards Institute : ANSI) มาตรฐานประเทศออสเตรเลย (Australia Standards : AS) มาตรฐานประเทศองกฤษ (British Standard : BS) และมาตรฐาน องคการมาตรฐานสากล (International Standardization and Organization : ISO)

ความปลอดภยเก#ยวกบ อาคาร สถานท# ส#งปลกสราง ระบบปองกนและระงบ

กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการ

“สภาวะการทางาน”หมายความวาสภาวะแวดลอมซ#งปรากฎอยในบรเวณท#ทางานของลกจางซ#งรวมถงสภาพตางๆในบรเวณท#ทางานเคร#องจกรอาคารสถานท#การระบายอากาศความรอนแสงสวางเสยงตลอดจนสภาพและลกษณะการทางานของลกจางดวย หมวด 1 ความรอน ขอ 3 ใหนายจางควบคมและรกษาระดบความรอนภายในสถานประกอบกจการท#มลกจางทางานอยมใหเกนมาตรฐาน หมวด 2 แสงสวาง ขอ 5 นายจางตองจดใหสถานประกอบกจการมความเขมของแสงสวาง

99

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

อคคภย

ทางานเก#ยวกบความรอนแสงสวางและเสยงพ.ศ. 2549

หมวด 3 เสยง ขอ 8 นายจางตองควบคมระดบเสยงท#ลกจางไดรบเฉล#ยตลอดเวลาการทางานในแตละวน(Time Weighted Average-TWA) มใหเกนมาตรฐานท#กาหนดไว หมวด 4 อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคล ขอ13 อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลตองมมาตรฐาน หมวด 5 การตรวจวดและวเคราะหสภาวะการทางาน ขอ 15 นายจางตองจดใหมการตรวจวดและวเคราะหสภาวะการทางานเก#ยวกบระดบความรอนแสงสวางหรอเสยงภายในสถานประกอบกจการ หมวด 6 การตรวจสขภาพและการรายงานผลการตรวจสขภาพ ขอ 20 ใหนายจางจดใหมการตรวจสขภาพของลกจางท#ทางานในสภาวะการทางานท#อาจไดรบอนตรายจากความรอนแสงสวางหรอเสยงตามหลกเกณฑและวธการท#อธบดประกาศกาหนด ขอ 12 ในกรณท#สภาวะการทางานในสถานประกอบกจการมระดบเสยงท#ลกจางไดรบเฉล#ยตลอดระยะเวลาการทางานแปดช#วโมงต +งแตแปดสบหา

เดซเบลเอข +นไปใหนายจางจดทาโครงการอนรกษการไดยนในสถานประกอบกจการตามหลกเกณฑและวธการท#อธบดประกาศกาหนด

ความปลอดภยเก#ยวกบ อาคาร สถานท# ส#งปลกสราง

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเร#องกาหนดคาระดบเสยงการรบกวนและระดบ

ใหความหมายเสยงรบกวนวาระดบเสยงตรวจวดนอกบรเวณโรงงานท#เกดจากการประกอบกจการโรงงาน

100

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

ระบบปองกนและระงบอคคภย

เสยงท#เกดจากการประกอบกจการโรงงานพ.ศ. 2548

ความปลอดภยเก#ยวกบ เคร#องจกร อปกรณ

พรบ.โรงงาน พ.ศ. 2535

หมวด 1 มาตรา 18(2) พรบ. โงงาน พ.ศ. 2535 มาตรา 8 เพ#อประโยชนในการควบคมการประกอบกจการโรงงานใหรฐมนตรมอานาจออกกฎกระทรวงเพ#อใหโรงงานจาพวกใดจาพวกหน#งหรอทกจาพวกตามมาตรา 7 ตองปฏบตตามในเร#องดงตอไปน + (1) กาหนดหลกเกณฑเก#ยวกบท#ต +งของโรงงานสภาพแวดลอมของโรงงานลกษณะอาคารของโรงงานหรอลกษณะภายในของโรงงาน (2) กาหนดลกษณะประเภทหรอชนดของเคร#องจกรเคร#องอปกรณหรอส#งท#ตองนามาใชในการประกอบกจการโรงงาน (3) กาหนดใหมคนงานซ#งมความรเฉพาะตามประเภทชนดหรอขนาดของโรงงานเพ#อปฏบตหนาท#หน#งหนาท#ใดประจาโรงงาน (4) กาหนดหลกเกณฑท#ตองปฏบตกรรมวธการผลตและการจดใหมอปกรณหรอเคร#องมออ#นใดเพ#อปองกนหรอระงบหรอบรรเทาอนตรายความเสยหายหรอความเดอดรอนท#อาจเกดแกบคคลหรอทรพยสนท#อยในโรงงานหรอท#อยใกลเคยงกบโรงงาน (5) กาหนดมาตรฐานและวธการควบคมการปลอยของเสยมลพษหรอส#งใดๆท#มผลกระทบตอส#งแวดลอมซ#งเกดข +นจากการประกอบกจการโรงงาน (6) กาหนดการจดใหมเอกสารท#จาเปนประจาโรงงานเพ#อประโยชนในการควบคมหรอตรวจสอบการปฏบตตามกฎหมาย (7) กาหนดขอมลท#จาเปนเก#ยวกบการประกอบกจการโรงงานท#ผประกอบกจการโรงงานตองแจงใหทราบเปนคร +งคราวหรอตามระยะเวลาท#กาหนดไว (8) กาหนดการอ#นใดเพ#อคมครองความปลอดภยในการดาเนนงานเพ#อปองกนหรอระงบหรอบรรเทาอนตรายหรอความเสยหายท#อาจเกดจากการประกอบกจการโรงงาน

101

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

มาตรา 12 ผประกอบกจการโรงงานจาพวกท# 3 ตองไดรบใบอนญาตจากผอนญาตและตองปฏบต ตามหลกเกณฑท#กาหนดในกฎกระทรวงท#ออกตามมาตรา 8 ประกาศของรฐมนตรท#ออกตามกฎกระทรวงดงกลาวและประกาศของรฐมนตรท#ออกตามมาตรา 32 มาตรา 18 หามมใหผ รบใบอนญาตขยายโรงงานเวนแตไดรบอนญาตจากผอนญาต การขอขยายโรงงานและการใหขยายโรงงานตลอดจนการอทธรณคาส#งไมใหขยายโรงงานใหนามาตรา 12 มาตรา 13 และมาตรา 16 มาใชบงคบ การขยายโรงงานไดแก (1) การเพ#มจานวนเปล#ยนหรอเปล#ยนแปลงเคร#องจกรทาใหมกาลงรวมเพ#มข +นต +งแตรอยละหาสบ ข +นไปในกรณเคร#องจกรเดมมกาลงรวมไมเกนหน#งรอยแรงมาหรอกาลงเทยบเทาไมเกนหน#งรอยแรงมา หรอเพ#มข +นต +งแตหาสบแรงมาข +นไปในกรณเคร#องจกรเดมมกาลงรวมเกนกวาหน#งรอยแรงมาหรอกาลง เทยบเทาเกนกวาหน#งรอยแรงมา (2) การเพ#มหรอแกไขสวนใดสวนหน#งของอาคารโรงงานทาใหฐานรากเดมของอาคารโรงงานฐาน ใดฐานหน#งตองรบน +าหนกเพ#มข +นต +งแตหารอยกโลกรมข +นไป ใบอนญาตในสวนท#ขยายใหมอายเทากบใบอนญาตตามมาตรา 14

ความปลอดภยเก#ยวกบ เคร#องจกร อปกรณ

พระราชบญญต ความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2554

มาตรา 16 ใหนายจางจดใหผบรหารหวหนางานและลกจางทกคนไดรบการฝกอบรม ความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานเพ#อใหบรหารจดการและดาเนนการ ดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานไดอยางปลอดภย ในกรณท#นายจางรบลกจางเขาทางานเปล#ยนงานเปล#ยนสถานท#ทางานหรอเปล#ยนแปลงเคร#องจกรหรออปกรณซ#งอาจทาใหลกจางไดรบอนตรายตอชวตรางกายจตใจหรอสขภาพอนามย ใหนายจางจดใหมการฝกอบรมลกจางทกคนกอนการเร#มทางาน

102

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

มาตรา 19 ในกรณท#นายจางเชาอาคารสถานท#เคร#องมอเคร#องจกรอปกรณหรอส#งอ#นใดท#นามาใชในสถานประกอบกจการใหนายจางมอานาจดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานเก#ยวกบอาคารสถานท#เคร#องมอเคร#องจกรอปกรณหรอส#งอ#นใดท#เชาน +นตามมาตรฐานท#กาหนดในกฎกระทรวงท#ออกตามมาตรา 8 หมวด 2 การบรหารการจดการและการดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางาน มาตรา 8 ใหนายจางบรหารจดการและดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานใหเปนไปตามมาตรฐานท#กาหนดในกฎกระทรวง การกาหนดมาตรฐานตามวรรคหน#งใหนายจางจดทาเอกสารหรอรายงานใดโดยมการตรวจสอบหรอรบรองโดยบคคลหรอนตบคคลตามท#กาหนดในกฎกระทรวงใหลกจางมหนาท#ปฏบตตามหลกเกณฑดานความปลอดภยอา ชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานตามมาตรฐานท#กาหนดในวรรคหน#ง หมวด 4 การควบคมกากบดแล มาตรา 32 เพ#อประโยชนในการควบคมกากบดแลการดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานใหนายจางดาเนนการดงตอไปน + (1) จดใหมการประเมนอนตราย (2) ศกษาผลกระทบของสภาพแวดลอมในการทางานท#มผลตอลกจาง (3) จดทาแผนการดาเนนงานดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานและจดทาแผนการควบคมดแลลกจางและสถานประกอบกจการ (4) สงผลการประเมนอนตรายการศกษาผลกระทบแผนการดาเนนงานและแผนการควบคมตาม (1) (2) และ (3) ใหอธบดหรอผซ#งอธบดมอบหมาย หลกเกณฑวธการและเง#อนไขในการดาเนนการตามวรรคหน#งประเภทกจการขนาดของกจการท#ตองดาเนนการและระยะเวลาท#ตองดาเนนการให

103

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

เปนไปตามท#รฐมนตรกาหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา ในการดาเนนการตามวรรคหน#งนายจางจะตองปฏบตตามคาแนะนาและไดรบการรบรองผลจากผ ชานาญการดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางาน มาตรา 36 ในกรณท#พนกงานตรวจความปลอดภยพบวานายจางลกจางหรอผท#เก#ยวของผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามพระราชบญญตน +หรอกฎกระทรวงซ#งออกตามพระราชบญญตน +หรอพบวาสภาพแวดลอมในการทางานอาคารสถานท#เคร#องจกรหรออปกรณท#ลกจางใชจะกอใหเกดความไมปลอดภยแกลกจางใหพนกงานตรวจความปลอดภยมอานาจส#งใหผน +นหยดการกระทาท#ฝาฝนแกไขปรบปรงหรอปฏบตใหถกตองหรอเหมาะสมภายในระยะเวลาสามสบวนถามเหตจาเปนไมอาจดาเนนการใหแลวเสรจภายในกาหนดเวลาดงกลาวไดพนกงานตรวจความปลอดภยอาจขยายระยะเวลาออกไปไดไมเกนสองคร +งคร +งละสามสบวนนบแตวนท#ครบกาหนดเวลาดงกลาว ในกรณจาเปนเม#อไดรบอนมตจากอธบดหรอผซ#งอธบดมอบหมายใหพนกงานตรวจความปลอดภยมอานาจส#งใหหยดการใชเคร#องจกรอปกรณอาคารสถานท#หรอผกมดประทบตราส#งท#อาจจะกอใหเกดอนตรายอยางรายแรงตอลกจางดงกลาวท +งหมดหรอบางสวนเปนการช#วคราวในระหวางการปฏบตตามคาส#งของพนกงานตรวจความปลอดภยไดเม#อนายจางไดปรบปรงแกไขใหถกตองตามคาส#งของพนกงานตรวจความปลอดภยตามวรรคหน#งแลวใหนายจางแจงอธบดหรอผซ#งอธบดมอบหมายเพ#อพจารณาเพกถอนคาส#งดงกลาวได

ความปลอดภยเก#ยวกบ เคร#องจกร อปกรณ

กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภยอาชวอนามย และสภาพแวดลอมใน

หมวด 1 เคร#องจกร สวนท# 1 บทท#วไป สวนท# 2 เคร#องป}มโลหะ สวนท# 3 เคร#องเช#อมไฟฟาและเคร#องเช#อมกาซ สวนท# 4 รถยก สวนท# 5 ลฟต

104

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

การทางานเก#ยวกบเคร#องจกรป +นจ#นและหมอน +า พ.ศ. 2552

หมวด 2 ป +นจ#น สวนท# 1 บทท#วไป สวนท# 2 ป +นจ#นเหนอศรษะและป +นจ#นขาสง สวนท# 5 อปกรณท#ใชเก#ยวกบป +นจ#น หมวด 4 การคมครองความปลอดภยสวนบคคล

ความปลอดภยเก#ยวกบ เคร#องจกร อปกรณ

กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานเก#ยวกบความรอนแสงสวางและเสยงพ.ศ. 2549

“สภาวะการทางาน”หมายความวาสภาวะแวดลอมซ#งปรากฎอยในบรเวณท#ทางานของลกจางซ#งรวมถงสภาพตางๆในบรเวณท#ทางานเคร#องจกรอาคารสถานท#การระบายอากาศความรอนแสงสวางเสยงตลอดจนสภาพและลกษณะการทางานของลกจางดวย หมวด 1 ความรอน ขอ 3 ใหนายจางควบคมและรกษาระดบความรอนภายในสถานประกอบกจการท#มลกจางทางานอยมใหเกนมาตรฐาน หมวด 2 แสงสวาง ขอ 5 นายจางตองจดใหสถานประกอบกจการมความเขมของแสงสวาง หมวด 3 เสยง ขอ 8 นายจางตองควบคมระดบเสยงท#ลกจางไดรบเฉล#ยตลอดเวลาการทางานในแตละวน(Time Weighted Average-TWA) มใหเกนมาตรฐานท#กาหนดไว หมวด 4 อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคล ขอ 13 อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลตองมมาตรฐาน หมวด 5 การตรวจวดและวเคราะหสภาวะการทางาน ขอ 15 นายจางตองจดใหมการตรวจวดและวเคราะหสภาวะการทางานเก#ยวกบระดบความรอนแสงสวางหรอเสยงภายในสถานประกอบกจการ

105

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

หมวด 6 การตรวจสขภาพและการรายงานผลการตรวจสขภาพ ขอ 20 ใหนายจางจดใหมการตรวจสขภาพของลกจางท#ทางานในสภาวะการทางาน ท#อาจไดรบอนตรายจากความรอนแสงสวางหรอเสยงตามหลกเกณฑและวธการท#อธบดประกาศกาหนด ขอ 12 ในกรณท#สภาวะการทางานในสถานประกอบกจการมระดบเสยงท#ลกจางไดรบเฉล#ย ตลอดระยะเวลาการทางานแปดช#วโมงต +งแตแปดสบหาเดซเบลเอข +นไปใหนายจางจดทาโครงการอนรกษการไดยนในสถานประกอบกจการตามหลกเกณฑและวธการท#อธบดประกาศกาหนด

ความปลอดภยเก#ยวกบไฟฟา

กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภยอาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางานเก#ยวกบไฟฟา พ.ศ. 2554 กฎกระทรวง กาหนดมาตรการความปลอดภยเก#ยวกบระบบไฟฟาในโรงงาน

หมวด 1 บทท#วไป หมวด 2 บรภณฑไฟฟา หมวด 3 ระบบปองกนฟาผา หมวด 4 อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลและอปกรณปองกนอนตรายจากไฟฟา ขอ 1 “ระบบไฟฟาในโรงงาน” หมายความวา ขอ 2 ผประกอบกจการโรงงานจาพวกท#สองและผประกอบกจการโรงงานจาพวกท#สามตองมแบบแปลนท#แสดงการตดต +งระบบไฟฟาในโรงงานตามความเปนจรง (as-built drawing) และรายการประกอบแบบแปลน โดยในแบบแปลนน +นตองมคารบรองของวศวกรหรอบคคลอ#นท#รฐมนตรกาหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา ขอ 3 ผประกอบกจการโรงงานตองใชวสด อปกรณ และสวนประกอบตาง ๆ ของระบบไฟฟาในโรงงานท#มลกษณะและคณสมบตเปนไปตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมตามกฎหมายวาดวยมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมหรอมาตรฐานอ#นท#ยอมรบกน ขอ 4 การใชงานระบบไฟฟาในโรงงาน ผประกอบกจการโรงงานตองดาเนนการใหเปนไปตามหลกวชาการหรอมาตรฐานท#ยอมรบกน ขอ 5 ผประกอบกจการโรงงานตองจดใหมการตรวจสอบระบบไฟฟาในโรงงานและรบรองความปลอดภยของระบบไฟฟาในโรงงานเปนประจาทกป

106

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

พ.ศ. 2550 โดยวศวกรหรอบคคลอ#น ขอ 7 ผประกอบกจการโรงงานตองจดเกบและรกษาแบบแปลนตามขอ 2 และเอกสารตามขอ 5 หรอเอกสารใดตามกฎกระทรวงน +ไวเปนเอกสารประจาโรงงาน เพ#อประโยชนในการตรวจสอบของพนกงานเจาหนาท#

สขภาพและอนามย

กฎกระทรวงกาหนดหลกเกณฑและวธการตรวจสขภาพของลกจางและสงผลการตรวจแกพนกงานตรวจแรงงาน พ.ศ. 2547

ขอ 2 ในกฎกระทรวงน + “การตรวจสขภาพ” หมายความวาการตรวจรางกายและสภาวะทางจตใจตามวธทางการแพทยเพ#อใหทราบถงความเหมาะสมและผลกระทบตอสขภาพของลกจางอนอาจเกดจากการทางาน “งานเก#ยวกบปจจยเส#ยง” หมายความวางานท#ลกจางทาเก#ยวกบ (1) สารเคมอนตรายตามท#รฐมนตรประกาศกาหนด (2) จลชวนเปนพษซ#งอาจเปนเช +อไวรสแบคทเรยราหรอสารชวภาพอ#นตามท#รฐมนตรประกาศกาหนด (3) กมมนตภาพรงส (4) ความรอนความเยนความส#นสะเทอนความกดดนบรรยากาศแสงเสยงหรอสภาพแวดลอมอ#นท#อาจเปนอนตรายท +งน +ตามท#รฐมนตรประกาศกาหนด หมวด1 การตรวจสขภาพ ขอ 3 ใหนายจางจดใหมการตรวจสขภาพของลกจางท#ทางานเก#ยวกบปจจยเส#ยงโดยแพทยแผนปจจบนช +นหน#งท#ไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรมดานอาชวเวชศาสตรหรอท#ผานการอบรมดานอาชวเวชศาสตรหรอท#มคณสมบตตามท#อธบดประกาศกาหนดโดยตรวจสขภาพลกจางคร +งแรกใหเสรจส +นภายในสามสบวนนบแตวนท#รบลกจางเขาทางานและตรวจสขภาพลกจางคร +งตอไปอยางนอยปละหน#งคร +ง ในกรณท#ลกษณะหรอสภาพของงานท#เก#ยวกบปจจยเส#ยงน +นมความจาเปนตองตรวจสขภาพตามระยะเวลาอ#นใหนายจางจดใหมการตรวจสขภาพของลกจางตามระยะเวลาน +น

107

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

ในกรณนายจางเปล#ยนงานของลกจางท#มอนตรายแตกตางไปจากเดมใหนายจางจดใหมการตรวจสขภาพของลกจางทกคร +งใหเสรจส +นภายในสามสบวนนบแตวนท#เปล#ยนงาน หมวด 2 การบนทกผลการแจงและการสงผลการตรวจสขภาพ ขอ 5 ในการตรวจสขภาพของลกจางตามขอ3ใหแพทยผทาการตรวจบนทกรายละเอยดเก#ยวกบผลการตรวจสขภาพโดยใหระบความเหนของแพทยท#บงบอกถงสภาวะสขภาพของลกจางท#มผลกระทบหรอเปนอปสรรคตอการทางานหรอลกษณะงานท#ไดรบมอบหมายของลกจางพรอมท +งลงลายมอช#อแพทยผทาการตรวจหรอใหความเหนในวนท#ทาการตรวจหรอใหความเหนน +น ขอ 6 ใหนายจางจดใหมสมดสขภาพประจาตวของลกจางท#ทางานเก#ยวกบปจจยเส#ยงตามแบบท#อธบดประกาศกาหนดและใหนายจางบนทกผลการตรวจสขภาพของลกจางในสมดสขภาพประจาตวของลกจางตามผลการตรวจของแพทยทกคร +งท#มการตรวจสขภาพ ขอ 7 ใหนายจางเกบบนทกผลการตรวจสขภาพของลกจางตามขอ3รวมท +งขอมลสขภาพอ#นท#เก#ยวของและพรอมท#จะใหพนกงานตรวจแรงงานตรวจสอบไดตลอดเวลาโดยใหเกบไวณท#ทาการของนายจางไมนอยกวาสองปนบแตวนส +นสดของการจางแตละรายเวนแตมการรองทกขวานายจางไมปฏบตตามกฎหมายหรอมการฟองรองคดเก#ยวกบโรคหรออนตรายอยางใดตอสขภาพของลกจางแมจะพนเวลาท#กาหนดใหนายจางเกบรกษาเอกสารน +นไวจนกวาจะมคาส#งหรอคาพพากษาถงท#สดเก#ยวกบเร#องดงกลาวท +งน +มใหนายจางนาขอมลน +นไปใชในทางท#เปนโทษแกลกจางโดยไมมเหตอนสมควร ขอ 8 ใหนายจางแจงผลการตรวจสขภาพใหแกลกจางดงน + (1) กรณผลการตรวจสขภาพผดปกตใหแจงแกลกจางผน +นภายในระยะเวลาสามวนนบแตวนท#ทราบผลการตรวจ (2) กรณผลการตรวจสขภาพปกตใหแจงแกลกจางผน +นภายในระยะเวลาเจดวนนบแตวนท#ทราบผลการตรวจ ขอ 9 ในกรณท#พบความผดปกตของลกจางหรอลกจางมอาการหรอเจบปวยเน#องจากการทางานใหนายจางจดใหลกจางไดรบการรกษาพยาบาลทนทและทาการตรวจสอบหรอหาสาเหตของความผดปกตเพ#อประโยชนในการปองกนใหนายจางสงผลการตรวจสขภาพของลกจางท#พบความ

108

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

ผดปกตหรอการเจบปวยการใหการรกษาพยาบาลและการปองกนแกไขตอพนกงานตรวจแรงงานตามแบบท#อธบดประกาศกาหนดภายในสามสบวนนบแตวนท#ทราบความผดปกตหรอการเจบปวย ขอ 10 ถาลกจางผใดมหลกฐานทางการแพทยจากสถานพยาบาลของราชการหรอท#ราชการยอมรบแสดงวาไมอาจทางานในหนาท#เดมไดใหนายจางเปล#ยนงานใหแกลกจางผน +นตามท#เหนสมควรท +งน +ตองคานงถงสขภาพและความปลอดภยของลกจางเปนสาคญ ขอ11ใหนายจางมอบสมดสขภาพประจาตวใหแกลกจางเม#อส +นสดการจาง

สขภาพและอนามย

ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เร#องกาหนดแบบสมดสขภาพประจาตวของลกจางท#ทางานเก#ยวกบปจจยเส#ยง และแบบแจงผลการตรวจสขภาพของลกจางท#พบความผดปกตหรอการเจบปวย การใหการ

ขอ 3 สมดสขภาพประจาตวของลกจางท#ทางานเก#ยวกบปจจยเส#ยงใหเปนไปตามแบบทายประกาศน + ขอ 4 แบบแจงผลการตรวจสขภาพของลกจางท#พบความผดปกตหรอการเจบปวยการใหการรกษาพยาบาลและการปองกนแกไขใหเปนไปตามแบบจผส.1 ทายประกาศน +

109

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

รกษาพยาบาลและการปองกนแกไข พ.ศ. 2551

การเตรยมพรอมรบสถานการณฉกเฉน

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#องการปองกนและระงบอคคภยในโรงงาน พ.ศ. 2552

หมวด 2 ระบบสญญาณแจงเหตเพลงไหม ขอ 4 อาคารโรงงานตองจดใหมอปกรณตรวจจบและแจงเหตเพลงไหมครอบคลมท#วท +งอาคารตามความเหมาะสมกบสภาพพ +นท#โดยเฉพาะในพ +นท#ท#ไมมคนงานปฏบตงานประจาและมการตดต +งหรอใชงานอปกรณไฟฟาหรอจดเกบวตถไวไฟหรอวสดตดไฟไดงายจะตองตดต +งอปกรณตรวจจบและแจงเหตเพลงไหมอตโนมต อปกรณแจงเหตเพลงไหมตองเปนชนดท#ใหสญญาณโดยไมตองใชไฟฟาจากระบบแสงสวางและท#ใชกบเคร#องจกรหรอมระบบไฟสารองท#จายไฟสาหรบระบบแจงเหตเพลงไหมไดไมนอยกวา 2ช# วโมง หมวด 3 เคร#องดบเพลงแบบมอถอ ขอ 7 เคร#องดบเพลงแบบมอถอตองมขนาดบรรจไมนอยกวา 4.5 กโลกรมพรอมใชงานไดตลอดเวลาโดยตองมการตรวจสอบสภาพและความพรอมในการใชงานไมนอยกวา 6 เดอนตอหน#งคร +ง ขอ 9 เคร#องดบเพลงแบบมอถอท#ตดต +งแตละเคร#องตองมระยะหางกนไมเกน 20 เมตรและใหสวนบนสดอยสงจากพ +นไมเกน 1.50 เมตรมปายหรอสญลกษณท#มองเหนไดชดเจนไมมส#งกดขวางและตองสามารถนามาใชงานไดสะดวก หมวด4ระบบน +าดบเพลง ขอ10 ผประกอบกจการโรงงานตองจดเตรยมน +าสาหรบดบเพลงในปรมาณท#เพยงพอท#จะสงจายน +าใหกบอปกรณฉดน +าดบเพลงไดอยางตอเน#องเปนเวลาไมนอยกวาสามสบนาท ขอ11 การตดต +งระบบน +าดบเพลงตองเปนไปตามมาตรฐานสากลท#เปนท#ยอมรบ

110

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

หมวด 5 ระบบดบเพลงอตโนมต ขอ 12 โรงงานท#มสถานท#จดเกบวตถดบหรอผลตภณฑซ#งเปนวตถท#ตดไฟไดท#มพ +นท#ตอเน#องตดตอกนต +งแต1,000ตารางเมตรข +นไปตองตดต +งระบบดบเพลงอตโนมตเชนระบบหวกระจายน +าดบเพลงอตโนมต (Automatic Sprinkler System) หรอระบบอ#นท#เทยบเทาใหครอบคลมพ +นท#น +น ขอ 14 สถานท#จดเกบวตถไวไฟท#มพ +นท#ต +งแต14ตารางเมตรข +นไปตองตดต +งระบบดบเพลงอตโนมตท#เหมาะสมกบสภาพพ +นท#น +น หมวด 6 การตรวจสอบทดสอบและบารงรกษาระบบและอปกรณตางๆ ขอ 15 ผประกอบกจการโรงงานตองตรวจสอบทดสอบและบารงรกษาระบบและอปกรณสาหรบการปองกนและระงบอคคภยใหสามารถพรอมทางานไดตลอดเวลาโดยการตรวจสอบทดสอบและบารงรกษาระบบและอปกรณเหลาน +นใหเปนไปตามรายละเอยดแนบทายประกาศน +หรอมาตรฐานสากลท#เปนท#ยอมรบ หมวด 7 การฝกอบรมเร#องการปองกนและระงบอคคภย ขอ 17 ผประกอบกจการโรงงานตองจดใหคนงานไดรบการฝกอบรมเร#องการปองกนและ ระงบอคคภยตามท#กรมโรงงานอตสาหกรรมกาหนดท +งน +ตองมเอกสารหลกฐานท#สามารถตรวจสอบได ขอ18ชองเปดตางๆท#อยท#ผนงพ +นหรอคานและชองทอตางๆตองใชวสดปดก +น ชองทอและชองเปดเหลาน +ดวยวตถทนไฟท#ปองกนไฟไดอยางนอย2ช#วโมงเพ#อปองกนอนตรายท#อาจเกดจากเพลงไหมลกลามจากบรเวณหน#งไปอกบรเวณหน#ง ขอ 19 พ +นท#ของอาคารโรงงานท#มความเส#ยงตอการเกดอคคภยสงและปานกลางท#มสถานท#จดเกบวตถดบหรอผลตภณฑซ#งเปนวตถท#ตดไฟไดหรอสถานท#จดเกบวตถไวไฟตองก +นแยกจากพ +นท#สวนอ#นของอาคารดวยวสดท#มอตราการทนไฟไดไมนอยกวา1 ช#วโมง ขอ 20 อาคารโรงงานช +นเดยวท#เปนโครงเหลกตองปดหมโครงสรางดวยวสดทนไฟหรอดวยวธการอ#นท#ทาใหสามารถทนไฟไดอยางนอย 1 ช#วโมงถาเปนอาคารหลายช +นตองทนไฟไดไมนอยกวา 2 ช#วโมง โครงหลงคาของอาคารท#อยสงจากพ +นอาคารเกน8เมตรและอาคารน +นมระบบดบเพลง

111

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

อตโนมตหรอมการปองกนความรอนหรอระบบระบายความรอนมใหเกดอนตรายตอโครงหลงคา โครงหลงคาของอาคารน +นไมตองมอตราการทนไฟตามท#กาหนดกได ขอ 21 การปฏบตงานในโรงงานซ#งมความเก#ยวของหรอทาใหเกดประกายไฟหรอความรอนท#เปนอนตรายตองจดทาระบบการอนญาตทางานท#มประกายไฟหรอความรอนท#เปนอนตราย(Hot Work Permit System) ขอ 22 โรงงานตองจดเสนทางหนไฟท#อพยพคนงานท +งหมดออกจากบรเวณท#ทางานสบรเวณท#ปลอดภยเชนถนนหรอสนามนอกอาคารโรงงานไดภายใน5 นาท ขอ 23 การจดเกบวตถส#งของท#ตดไฟไดหากเปนการเกบกองวตถมไดเกบในช +นวางความสงของกองวตถน +นตองไมเกน 6 เมตรและตองมระยะหางจากโคมไฟไมนอยกวา 60 เซนตเมตร ขอ 24 เคร#องจกรอปกรณถงเกบถงปฏกรยาหรอกระบวนการท#เก#ยวของกบวตถไวไฟตองทาการตอสายดน (Grounding) หรอตอฝาก (Bonding) เพ#อปองกนอนตรายท#อาจเกดจากไฟฟาสถต ขอ 25 การใชการจดเกบการขนถายหรอขนยายตลอดจนการจดการตางๆเก#ยวกบสารไวไฟและสารตดไฟใหปฏบตตามขอกาหนดท#ระบไวในเอกสารขอมลความปลอดภย (Safety Data Sheet)ของสารน +น ขอ 26 ผประกอบกจการโรงงานตองจดใหมบคลากรท#ปฏบตงานดานความปลอดภยของโรงงานดาเนนการตรวจความปลอดภยดานอคคภยเปนประจาอยางนอยเดอนละคร +งโดยจดทาเปนเอกสารหลกฐานท#พนกงานเจาหนาท#สามารถตรวจสอบไดหากพบสภาพท#เปนอนตรายท#อาจกอใหเกดเพลงไหมไดตองดาเนนการปรบปรงแกไขโดยทนท ขอ 27 ผประกอบกจการโรงงานตองจดใหมแผนปองกนและระงบอคคภยในโรงงานประกอบดวยแผนการตรวจสอบความปลอดภยดานอคคภยแผนการอบรมเร#องการปองกนและระงบอคคภยแผนการดบเพลงและแผนการอพยพหนไฟโดยเกบแผนน +ไวท#โรงงานพรอมใหพนกงานเจาหนาท#ตรวจสอบไดและตองปฏบตใหเปนไปตามแผน

112

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

การเตรยมพรอมรบสถานการณฉกเฉน

กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และดาเนนการดานความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางานเก#ยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2555

หมวด 1 บทท#วไป ขอ 2 ใหนายจางจดใหมระบบปองกนและระงบอคคภยในสถานประกอบกจการตามกฎกระทรวงน + และตองดแลระบบปองกนและระงบอคคภยใหอยในสภาพพรอมใชงานไดอยางมประสทธภาพและปลอดภย ขอ 3 ในสถานประกอบกจการทกแหง ใหนายจางจดทาปายขอปฏบตเก#ยวกบการดบเพลงและการอพยพหนไฟ และปดประกาศใหเหนไดอยางชดเจน ขอ 4 ในสถานประกอบกจการท#มลกจางต +งแตสบคนข +นไป นอกจากตองปฏบตตามขอ 3 แลว ใหนายจางจดใหมแผนปองกนและระงบอคคภย ประกอบดวยการตรวจตรา การอบรม การรณรงคปองกนอคคภย การดบเพลง การอพยพหนไฟ และการบรรเทาทกข ใหนายจางจดเกบแผนปองกนและระงบอคคภย ณ สถานประกอบกจการพรอมท#จะใหพนกงานตรวจความปลอดภยตรวจสอบได ขอ 6 ในกรณท#นายจางส#งใหลกจางทางานท#มลกษณะงานหรอไปทางาน ณ สถานท#ท#เส#ยงหรออาจเส#ยงตอการเกดอคคภย ใหนายจางแจงขอปฏบตเก#ยวกบความปลอดภยในการทางานใหลกจางทราบกอนการปฏบตงาน ขอ 7 ใหนายจางจดเกบวตถตางๆ ดงตอไปน + (1) วตถซ#งเม#อรวมกนแลวจะเกดการลกไหมหรออาจกอใหเกดการลกไหม ใหแยกเกบโดยมใหปะปนกน (2) วตถซ#งโดยสภาพสามารถอมน +าหรอซบน +าไดมาก ใหจดเกบไวบนพ +นของอาคารซ#งสามารถรองรบน +าหนกท#เพ#มข +นได หมวด 2 ความปลอดภยเก#ยวกบอาคารและทางหนไฟ หมวด 3 การดบเพลง หมวด 4การปองกนอคคภยจากแหลงกอเกดการกระจายตวของความรอน หมวด 5 วตถไวไฟและวตถระเบด หมวด 6 การกาจดของเสยท#ตดไฟไดงาย

113

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

หมวด 7 การปองกนอนตรายจากฟาผา หมวด 8 การดาเนนการเก#ยวกบความปลอดภยจากอคคภยและการรายงาน ขอ 27 ใหนายจางจดใหลกจางไมนอยกวารอยละส#สบของจานวนลกจางในแตละหนวยงานของสถานประกอบกจการรบการฝกอบรมการดบเพลงข +นตน โดยใหผท#ไดรบใบอนญาตจากกรมสวสดการและคมครองแรงงานเปนผ ดาเนนการฝกอบรม ขอ 28 ใหนายจางจดใหมการดาเนนการเก#ยวกบความปลอดภยจากอคคภย ดงตอไปน + (1) สถานประกอบกจการท#มความเส#ยงตอการเกดอคคภยอยางรายแรงหรออยางปานกลาง ตองจดใหมการบรหารงานโดยกลมปฏบตงานเพ#อปองกนและระงบอคคภย และมผทาหนาท#อานวยการระงบอคคภยท +งระบบโดยเฉพาะเม#อเกดเพลงไหมประจาสถานประกอบกจการตลอดเวลาท#มการประกอบกจการ (2) ตองจดใหผท#มหนาท#เก#ยวกบการปองกนและระงบอคคภยรบการฝกอบรมเก#ยวกบการปองกนและระงบอคคภย การใชอปกรณตาง ๆ ในการดบเพลง การปฐมพยาบาล และการชวยเหลอในกรณฉกเฉน ขอ 29 ใหนายจางจดใหลกจางฝกซอมอพยพหนไฟออกจากอาคารไปตามเสนทางหนไฟตามท#กาหนดไว

114

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

การเตรยมพรอมรบสถานการณฉกเฉน

ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงานเร#องกาหนดมาตรฐานเคร#องดบเพลงแบบเคล#อนยายไดพ.ศ.2556

ขอ2มาตรฐานเคร#องดบเพลงแบบเคล#อนยายไดไดแกมาตรฐานสมาคมปองกนอคคภยแหงชาต สหรฐอเมรกา (National Fire Protection Association : NFPA) มาตรฐานสถาบนมาตรฐานแหงชาต ประเทศสหรฐอเมรกา (American National Standards Institute : ANSI) มาตรฐานประเทศออสเตรเลย (Australia Standards : AS) มาตรฐานประเทศองกฤษ (British Standard : BS) และมาตรฐาน องคการมาตรฐานสากล (International Standardization and Organization : ISO)

การเตรยมพรอมรบสถานการณฉกเฉน

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#อง กาหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉนชนดสองสวางจากภายใน สาหรบอาคาร

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉนชนดสองสวางจากภายใน สาหรบอาคาร

การเตรยมพรอมรบสถานการณ

ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เร#องหลกเกณฑการซอม

หลกเกณฑการซอมดบเพลงเบ +องตนและการซอมหนไฟ ใหอางองตามประกาศฉบบน +

115

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

ฉกเฉน ดบเพลงเบ +องตนและการซอมหนไฟ พ.ศ. 2556

การเตรยมพรอมรบสถานการณฉกเฉน

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#องการขนสงวตถอนตรายทางบก พ.ศ. 2546

หมวด 5 กอนจะทาการขนสงวตถอนตรายทางบก ผขนสงมหนาท# ตองจดใหมอปกรณในการระงบเหตฉกเฉนในหองพนกงานขบรถ

การปลอยน +าท +ง การระบายอากาศ และการจดการขยะของเสย

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท# 2 พ.ศ. (2539) ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 เร#องกาหนดคณลกษณะน +าท +งท#ระบายออกจากโรงงาน

น +าท +งท#ระบายออกจากโรงงานตองไดตามมาตรฐานท#กาหนดในประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท# 2

การปลอยน +าท +ง การระบายอากาศ และ

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#องการกาจดส#งปฏกล

การบรหารจดการของเสยหรอวสดไมใชแลวท#ไดรบการบงคบใช เปนไปตามประกาศกระทรวงเก#ยวกบการบรหารจดการของเสยหรอวสดไมใชแลว พ.ศ. 2548

116

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

การจดการขยะของเสย

หรอวสดท#ไมใชแลวพ.ศ. 2548

การปลอยน +าท +ง การระบายอากาศ และการจดการขยะของเสย

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#องระบบเอกสารกากบการขนสงของเสยอนตรายพ.ศ. 2547

กจกรรมท#เก#ยวกบการกาจด ขนสงขยะของเสยอนตราย ไดรบการดาเนนการโดยตองมระบบเอกสารกากบการขนสง โดยอางองตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#องระบบเอกสารกากบการขนสงของเสยอนตรายพ.ศ. 2547

การปลอยน +าท +ง การระบายอากาศ และการจดการขยะของเสย

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#องกาหนดใหโรงงานท#ตองมระบบบาบดน +าเสยตองตดต +งเคร#องมอหรอเคร#องอปกรณพเศษและเคร#องมอหรอเคร#องอปกรณเพ#มเตม (ฉบบท# 1)พ.ศ. 2547

หากโรงงานใดท#มระบบบาบดน +าเสย โรงงานน +นควรตองมอปกรณหรออปกรณพเศษท#อางองไวในประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเร#องกาหนดใหโรงงานท#ตองมระบบบาบดน +าเสยตองตดต +งเคร#องมอหรอเคร#องอปกรณพเศษและเคร#องมอหรอเคร#องอปกรณเพ#มเตม (ฉบบท# 1) พ.ศ. 2547

117

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

การปลอยน +าท +ง การระบายอากาศ และการจดการขยะของเสย

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#องกาหนดใหโรงงานท#ตองมระบบบาบดน +าเสยตองตดต +งเคร#องมอหรอเคร#องอปกรณพเศษและเคร#องมอหรอเคร#องอปกรณเพ#มเตม (ฉบบท#2) พ.ศ. 2548

หากโรงงานใดท#มระบบบาบดน +าเสย โรงงานน +นควรตองมอปกรณหรออปกรณเพ#มเตม ท#อางองไวในประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเร#องกาหนดใหโรงงานท#ตองมระบบบาบดน +าเสยตองตดต +งเคร#องมอหรอเคร#องอปกรณพเศษและเคร#องมอหรอเคร#องอปกรณเพ#มเตม (ฉบบท# 2) พ.ศ. 2548

การปลอยน +าท +ง การระบายอากาศ และการจดการขยะของเสย

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#องกาหนดใหโรงงานท#ตองมระบบบาบดน +าเสยตองตดต +งเคร#องมอหรอเคร#องอปกรณพเศษและเคร#องมอหรอเคร#องอปกรณเพ#มเตม

ใหขยายเวลากาหนดการตดต +งอปกรณไปเปนวนท# 31 ธนวาคม พ.ศ.2551

118

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

(ฉบบท#3) พ.ศ. 2549

การปลอยน +าท +ง การระบายอากาศ และการจดการขยะของเสย

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#องกาหนดคาปรมาณของสารเจอปนในอากาศท#ระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2549

“อากาศท#ระบายออกจากโรงงาน” หมายความวาอากาศท#ระบายออกจากปลองหรอชองหรอ ทอระบายอากาศของโรงงานไมวาจะผานระบบบาบดหรอไมกตามอางองไดตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#องกาหนดคาปรมาณของสารเจอปนในอากาศท#ระบายออกจากโรงงานพ.ศ. 2549

การปลอยน +าท +ง การระบายอากาศ และการจดการขยะของเสย

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#องการจดทารายงานชนดและปรมาณสารมลพษ ท#ระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2550

ระบบระบายน +าเสย และมลพษทางอากาศจากโรงงานอตสาหกรรม ท#ไดมการรายงานชนดและปรมาณสารมลพษไปยงกระทรวงอตสาหกรรม สามารถอางองไดจากประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเร#องการจดทารายงานชนดและปรมาณสารมลพษท#ระบายออกจากโรงงานพ.ศ. 2550

การปลอยน +า ประกาศกระทรวง “โรงงานอตสาหกรรม” หมายความวาโรงงานจาพวกท#2และโรงงานจาพวกท#3ตาม พรบ. โรงงาน พ.ศ. 2535”

119

ขอควร

พจารณา/

กระบวนการ/

สารเคม

ช�อกฎหมาย สาระสาคญ มาตรา/ ขอกาหนด

ท +ง การระบายอากาศ และการจดการขยะของเสย

ทรพยากรธรรมชาตและส#งแวดลอมเร#องกาหนดมาตรฐานควบคมการปลอยท +งอากาศเสยจากโรงงานอตสาหกรรม พ.ศ. 2549

อากาศเสยแตละชนดท#ปลอยท +งจากโรงงานอตสาหกรรมตองมคาไมเกนกวามาตรฐานควบคมการปลอยท +งอากาศเสยจากโรงงานอตสาหกรรมท#กาหนดไว และการรายงานผลการตรวจวดอากาศเสย ใหรายงานผลเปนไปตามประกาศกระทรวงฉบบน +

120

ภาคผนวก 7: บนทกการประชมเพ�อรบฟงความคดเหนรวมกบภาคสวนท�เก�ยวของ

สาหรบแผนการบรหารจดการส� งแวดลอมสาหรบภาคอตสาหกรรม

เคร�องปรบอากาศ

วนท� 6 กนยายน 2556 เวลา 13.30 – 16.30 น. ณ กรมโรงงานอตสาหกรรม

1. บทนา

การประชมเพ#อรบฟงความคดเหนรวมกบภาคสวนท# เก#ยวของเก#ยวกบแผนการบรหารจดการส#งแวดลอม (Environmental Management Plan: EMP) สาหรบภาคอตสาหกรรมเคร#องปรบอากาศภายใตโครงการลดและเลกใชสาร HCFC จดข +นท#กรมโรงงานอตสาหกรรม ในวนท# 6 กนยายน 2556 ระหวางเวลา 13.30 – 16.30 น. วตถประสงคของการจดประชมเพ#อรบฟงความคดเหน คอ เพ#อนาเสนอผลลพธท#ไดจากการจดทาและเปาหมายของแผนการบรหารจดการส#งแวดลอมของผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศ 12 และมาตรการลดผลกระทบท#เกดจากการปรบเปล#ยนจากสารทาความเยน HCFC-22 ไปเปนสารทาความเยน HFC-32

การประชมเพ#อรบฟงความคดเหนดงกลาว มผ เขารวมประชมท +งส +น 33 ราย จากภาคสวนท#เก#ยวของ ไดแก ผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศ 12 รายท#จะปรบเปล#ยนไปใชสารทาความเยน HFC-32 กลมอตสาหกรรมเคร#องปรบอากาศและเคร#องทาความเยนของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ผผลตคอมเพรสเซอร บรษท ไดก +นอนดสทรส (ประเทศไทย) จากด สานกสนธสญญาและยทธศาสตร สานกอตสาหกรรมรายสาขา 4 ของกรมโรงงานอตสาหกรรม และกรมโยธาธการและผงเมอง

2. การเปดการประชม ในการกลาวเปดประชม ท#ประชมไดขอใหผมาเขารวมประชมทกทานรบฟงผลลพธจากการจดทากรอบแผนการบรหารจดการส#งแวดลอม และมาตรการลดผลกระทบท#เกดจากการปรบเปล#ยนจากสารทาความเยน HCFC-22 ไปเปนสารทาความเยน HFC-32 ในภาคอตสาหกรรมคร#องปรบอากาศ นอกจากน + ขอใหผ เขารวมประชมใหขอแนะนา และขอเสนอแนะโดยใชประสบการณและความรเพ#อใหม#นใจไดวาการปรบเปล#ยนไปใชสารทาความเยน HFC-32 จะไมมผลกระทบตอความปลอดภยในการปฏบตงานของผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศ 3. ความเปนมาและวตถประสงค

โครงการ HPMP ระยะท# 1 จดทาโดยกรมโรงงานอตสาหกรรมโดยความชวยเหลอจากธนาคารโลก โดยมวตถประสงคเพ#อใหประเทศไทยสามารถลดการใชสาร HCFC ตามพนธกรณภายใตพธสารมอนทรออลวาดวยการลดและเลกใชสารทาลายช +นบรรยากาศโอโซน คณะกรรมการบรหารกองทนพหภาคไดอนมตเงนชวยเหลอแบบใหเปลาแกประเทศไทยในหลกการเปนจานวนเงนประมาณ 23 ลานเหรยญสหรฐฯ ผานธนาคารโลกเพ#อมา

121

ใชในการดาเนนกจกรรมภายใตโครงการ HPMP ระยะท# 1 สาหรบภาคอตสาหกรรมเคร#องปรบอากาศน +น โครงการ HPMP ระยะท# 1 จะใหความชวยเหลอดานการเงนและดานเทคนคแกผ ประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศจานวน 12 รายท#มอตราสวนผ ถอหนสวนใหญท#เปนคนไทย ในการปรบเปล#ยนไปใชสารทาความเยน HFC-32 ซ#งเปนสารทาความเยนท#ถกจดอยในกลมความปลอดภย 2L ตามการจดกลมความปลอดภยของสมาคมวศวกรการทาความรอน การทาความเยน และ การปรบอากาศแหงสหรฐอเมรกา (ASHRAE)

เน#องจากโครงการน +สามารถระบผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศท +ง 12 ราย ซ#งทกรายไดยนยนท#จะเขารวมโครงการ HPMP ระยะท# 1 และคณะกรรมการบรหารกองทนพหภาคไดอนมตเงนชวยเหลอแกผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศท +ง 12 รายแลว จงตองจดทาแผนการบรหารจดการส#งแวดลอมสาหรบผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศแตละราย และนาเสนอเปนสวนหน#งของขอเสนอโครงการยอย (Sub-project Proposal) ดงน +น การประชมเพ#อรบฟงความคดเหนในคร +งน +จงเปนเวทท# เหมาะสมท#จะเผยแพรผลลพธท#ไ ดจากการจดทาแผนการบรหารจดการส#งแวดลอมของผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศท +ง 12 ราย รวมถงการรบฟงขอคดเหนท#เปนประโยชนจากท#ประชมเพ#อปรบปรงแผนการบรหารจดการส#งแวดลอมสาหรบผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศแตละรายใหดย#งข +น 4. สรปการนาเสนอแผนการบรหารจดการส�งแวดลอมสาหรบภาคอตสาหกรรมเคร�องปรบอากาศ ท#ปรกษาไดนาเสนอขอบขายและรายละเอยดของแผนการบรหารจดการส#งแวดลอมสาหรบภาคอตสาหกรรมเคร#องปรบอากาศ ท#ปรกษาไดนาเสนอ ขอกาหนดท#ผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศทกรายตองปฏบตใหเปนไปตามท#กาหนดไวสาหรบการปรบเปล#ยนไปใชสารทาความเยน HFC-32 สารทาความเยน HFC-32 ถกจดใหเปนวตถอนตรายชนดท# 3 ภายใตพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535 ซ#งผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศจะตองปฏบตตามมดงน +

o พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 และประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#อง การปองกนและระงบอคคภยในสถานประกอบการ พ.ศ. 2552 สาหรบมาตรฐานความปลอดภย การเตรยมพรอมรบเหตฉกเฉนอคคภย อปกรณและเคร#องจกร และการบรหารจดการ การปลอยน +าท +ง การปลอยสารมลพษออกสบรรยากาศและของเสย

o พระราชบญญตอาคาร พ.ศ. 2522 สาหรบความปลอดภยเก#ยวกบอาคารและการปองกนอคคภย

o พระราชบญญต ความปลอดภย อาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2554 และกฎกระทรวง เร#อง การกาหนดมาตรฐานในการบรหารจดการและดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการทางานเก#ยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ .2555 สาหรบสถานท#ทางาน ความปลอดภย สขภาพ และส#งแวดลอม อปกรณและเคร#องจกร และการเตรยมพรอมรบเหตฉกเฉนอคคภย

o กฎกระทรวง เร#อง กาหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และดาเนนการดานความปลอดภยอาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางาน เก#ยวมาตรฐานเก#ยวกบไฟฟา พ.ศ. 2554 สาหรบการตรวจสอบและบารงรกษาระบบไฟฟา

122

o ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เร#องคมอในการจดเกบ การขนยายวตถอนตราย พ .ศ . 2550 สาหรบการออกแบบ และการกอสรางสถานท#จดเกบสารทาความเยน

o ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เร#อง การขนสงวตถอนตรายทางบก พ.ศ. 2546 สาหรบการขนสงสารทาความเยน HFC-32 และการกาหนดใหสถานประกอบการวตถอนตรายมบคลากรเฉพาะรบผดชอบความปลอดภยการเกบรกษา เคล#อนยาย และใชวตถอนตราย

จากการสารวจสถานประกอบการในระหวางการจดทา Due Diligence ท#ปรกษาไดนาเสนอการประเมนโรงงานผลตเคร#องปรบอากาศท +ง 12 รายในภาพรวม พบวา ผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศท +ง 12 รายไดรบการรบรองตามมาตรฐาน ISO 18000 และ 14000 ท#ปรกษาไดใหความรผ รวมประชมเก#ยวกบมาตรฐานสากลท#เก#ยวของ และนาเสนอสรปผลการสารวจสถานประกอบการ และไดนาเสนอมาตรการลดผลกระทบและขอปฏบตท#ดใหแกท#ประชมทราบ เชน

o รถฟอรคลฟท เครน และปล}กไฟ ควรไดรบการบารงรกษาใหอยในสภาพท#ดตลอดเวลา ตองไมท +งกญแจไวในรถฟอรคลฟท และไมอนญาตใหพนกงานท#ไมไดรบอนญาตใหขบรถดงกลาวเปนผขบรถ พนกงานท#ไดรบอนญาตใหขบรถฟอรคลฟทสามารถขบรถดงกลาวไดเทาน +น

o บรเวณและข +นตอนท#มความรอนตองไดรบการเอาใจใส พ +นท#ทางานและทางเดนตองเปนระเบยบเรยบรอย และไมมส#งกดขวาง หามใหพนกงานเดนบนสายพาน หามใชขวดเคร#องด#มมาบรรจสารเคมอนตราย พนกงานบางคนยงไมมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลในระหวางการปฏบตงาน

o ท#ปรกษาไดเนนย +าวา ประเดนเลกอาจกอใหเกดอคคภยได ซ#งอาจจะไมไดเกดจากสารทาความเยน HFC-32 ดงน +น ควรปรบปรงวธการดาเนนการท#เปนอยเพ#อใหเกดการบรหารจดการ (Management Practice) ท#ดกอนท#จะมการปรบเปล#ยนไปใชสารทาความเยน HFC-32

ท#ปรกษาไดนาเสนอมาตรการลดผลกระทบซ#งสวนใหญแลวผ ประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศทกรายไดดาเนนการอยแลว สารทาความเยน HFC-32 เปนสารทาความเยนในกลม 2L ซ#งมความเรวในการเผาใหมนอยกวา 10 เซนตเมตรตอวนาท ปรมาณเปอรเซนตของกาซหรอไอระเหยข +นต#าท#ผสมกบอากาศจนเกดเปนสวนผสมท#เหมาะสมท#จะทาใหเกดการระเบดได (LFL) และปรมาณเปอรเซนตของกาซหรอไอระเหยข +นสงท#ผสมกบอากาศจนเกดเปนสวนผสมท#เหมาะสมท#จะทาใหเกดการระเบดได (UFL) ของสารทาความเยนดงกลาว คอ 14 และ 31% ตามลาดบ ถงแมวาสารทาความเยน HFC-32 จะมคา LFL ท#คอนขางสงกตาม ผ ประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศควรมมาตรการเพ#มเตมในการปรบเปล#ยนไปใชสารทาความเยนดงกลาว บรเวณท#เก#ยวของกบสารทาความเยน HFC-32 คอ (1) บรเวณท#มการชารจสารทาความเยน (2) บรเวณท#จดเกบสารทาความเยน HFC-32 และ (3) บรเวณท#จดเกบเคร#องปรบอากาศท#ใชสารทาความเยน HFC-32

o ในบรเวณท#จดเกบสารทาความเยน HFC-32 จาเปนตองมการตดต +งเคร#องตรวจจบกาซร#ว (Gas Detector) เพ#อเตอนผประกอบการ รวมถงการตดต +งพดลมระบายอากาศ (Exhaust Fan) เพ#อลดความเขมขนของสารทาความเยน HFC-32 ในบรเวณพ +นดน (เน#องจากสารทาความเยน HFC-32 หนกกวาอากาศ ควรตดต +งพดลมระบายอากาศบรเวณพ +นดน)

o บรเวณท#มการชารจสารทาความเยนจะตองมการตดต +งพดลมระบายอากาศเปนอยางนอย สาหรบการตดต +งเคร#องตรวจจบกาซร#วข +นอยกบสภาพพ +นฐานของแตละสถานประกอบการ

123

o ถงบรรจสารทาความเยนไมควรเกบไวรวมกบถงกาซออกซเจน ควรเกบถงกาซออกซเจนเหลวและถงกาซแอลพจใหหางจากถงบรรจสารทาความเยนอยางนอย 6 เมตร หรอตองมกาแพงปองกนไฟ เครนและลวดสลงจะตองไดรบการตรวจสอบอยางสม#าเสมอ

o สารทาความเยน HFC-32 ในถงบรรจอยในสภาพของเหลว และมความไวไฟนอยกวากาซแอลพจ แตอยางไรกตาม การขนสงถงบรรจสารทาความเยน HFC-32 อยางปลอดภยเปนส#งท#สาคญ ถงบรรจสารทาความเยน HFC-32 ควรจะวางไวบน Pallet และใชรถฟอรคลฟทในการยก Pallet แทนการยกถงบรรจสารทาความเยน HFC-32 โดยตรง

o สารทาความเยน HFC-32 หนกกวาอากาศ และจะลงมาอยขางลาง สารทาความเยน HFC-32 ท#ร#วออกมาสามารถกระจายไปยงระบบระบาย และบรเวณท#มการสบบหร#นอกเหนอพ +นท#ปฏบตงานได ซ#งจะทาใหเกดไฟยอน (Backfire) กลบไปสบรเวณท#มการร#วไหลในบรเวณจดเกบหรอไลนการผลตได

o ผประกอบการตองระมดระวงในเร#องไฟยอน และไฟวาบกลบ (Flashback) เม#อดาเนนการเก#ยวกบถงบรรจกาซออกซเจน Diabetic Compression และอปกรณปองกนไฟยอนกลบ(Flashback Arresters) เปนส#งท#สาคญ เน#องจากหากไมมอปกรณปองกนไฟยอนกลบแลว จะทาใหเกดไฟยอน และไฟวาบกลบ และกอใหเกดอคคภยได

o ผประกอบการจะตองม#นใจวาไมมถงบรรจกาซภายใตความดน (Compressed Gas Cylinder) วางอยโดยไมมการยดเกาะไว และหลกเล#ยงการระเบดจากการเดอดและขยายตวกลายเปนไอ ( Boiling Liquid Expanding Vapor Explosion -BLEVE)

o การกาหนดโซนพ +นท# (Zoning Classification) ไดถกนาเสนอใหแกท#ประชมรบทราบ

o ท#ปรกษาไดเนนย +าผ ประกอบการใหเหนถงความสาคญในการดาเนนมาตรการลดผลกระทบเหลาน +อยางตอเน#อง

5. ขอคดเหนจากท�ประชม ผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศไดแสดงความเหนวา ผประกอบการมประสบการณในการใชกาซแอลพจอยแลว ดงน +น ไมจดของกบรายละเอยด และมาตรการลดผลกระทบท#เกดจากการปรบเปล#ยนไปใชสารทาความเยน HFC-32 ท#ท#ปรกษาไดนาเสนอ ซ#งท#ประชมไดใหขอแนะนา/ขอเสนอแนะ ดงน +

o ผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศรายหน#งไดแสดงความเหนเก#ยวกบคาใชจายในการตดต +งเคร#องตรวจจบกาซร#วท#สงเม#อเปรยบเทยบกบงบประมาณท#ไดรบอนมตจากคณะกรรมการบรหารกองทนพหภาค งบประมาณท#ไดรบอนมตอาจไมพอเพยงตอการตดต +งเคร#องมอดงกลาว ดงน +น ธนาคารโลกควรพจารณาความเปนไปไดในการจดสรรเงนชวยเหลอจากรายการอ#นๆท#ไดรบอนมตมาสมทบกบรายการเก#ยวกบความปลอดภยในการปรบเปล#ยนกระบวนการผลต เชน เงนจากคาใชจายท#เพ#มข +นจากการผลต (Incremental Operating Cost)

o ควรมการปรบปรงวธการปฏบตในปจจบนในระหวางการขนสงเคร#องปรบอากาศไปยงผ ใชปลายทางท#ยงไมดพอ สารทาความเยน HCFC-22 เปนสารท#ไมไวไฟ การขนสงเคร#องปรบอากาศท#ยงไมถกตอง

124

จงไมทาใหเกดผลกระทบเก#ยวกบอนตรายในระหวางการขนสง (แตอาจจะเกดผลกระทบกบคณภาพของสนคา) ควรมการเสรมสรางความรความเขาใจใหแกผขายปลกและผขายสง นอกจากน + การใชปายเตอนท#กลองบรรจภณฑจะทาใหพนกงานมความระมดระวงย#งข +น

o สาหรบบรเวณท#จดเกบเคร#องปรบอากาศท#ใชสารทาความเยน HFC-32 ความจาเปนในการตดต +งเคร#องตรวจจบกาซร#วข +นอยกบวธปฏบตของผประกอบการ (เชน ผประกอบการไดดาเนนการตรวจสอบการร#วของเคร#องปรบอากาศในระหวางการประกอบเคร#องปรบอากาศหรอไม) ผประกอบการอาจพจารณาตดต +งระบบสปรงเกอรในบรเวณท#จดเกบเคร#องปรบอากาศท#ใชสารทาความเยน HFC-32 แทน

o ผ จาหนายสารทาความเยน HFC-32 กาซออกซเจน และกาซแอลพจ ควรมบทบาทและหนาท#ท#สาคญในการสนบสนนผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศในการเคล#อนยายสารท#ตดไฟได

o บรษท ไดก +น เปนผ รเร#มในการใชทคโนโลยดงกลาว และมประสบการณในการออกแบบโรงงานและผลตเคร#องปรบอากาศท#ใชสารทาความเยน HFC-32 ผประกอบการเสนอขอเย#ยมชมโรงงานของบรษท ไดก +นอนดสทรส (ประเทศไทย) จากด ซ#งจะทาใหผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศมความรความเขาใจการจดผงโรงงานและมาตรการดานความปลอดภยสาหรบการใชสารทาความเยน HFC-32 ซ#งจะทาใหสามารถปรบเปล#ยนกระบวนการผลตไปใชเทคโนโลยดงกลาวไดดย#งข +น

o ผประกอบการผลตเคร#องปรบอากาศขอใหบรษท ไดก +น เปนผนาในการขายเคร#องปรบอากาศท#ใชสารทาความเยน HFC-32 ในประเทศไทยใหเรวท#สด

125

รปภาพ