tham cac traong dai hoc o ml -...
TRANSCRIPT
322 V\ theo con dubnq ehnq tao vh e^nq lip
THAM CAC TRaONG DAI HOC O Ml
GS. Nguyen V§n Dao Vien Khoa hoc Vi§t Nam
Chie'c may bay TU 134 ciia Hang khdng dan dyng Viet Nam nbe nbang
ha canh xudng san bay Ha Ndi. Cbiing tdi vui mung trd ve Td qude sau khi
hoan thanh tdl chuye'n di Ml bang dudng bay vdng quanh thegidi theo Id trinh
Thai Lan, Philipin, Nhai Ban, Mi. Phap. Tay Due, Ai Qp, Pakixtan. Thai Lan.
Ha Ndi. Cic giao su Le Van Thiem, Hoang Tuy va tdi di ibam mdt sd trudng
dai hpc d Ml theo Idi mdi cua Uy ban Ml hop tac khoa hpc vdi Viet Nam do
giao suE. Cupaman dung dau. Uy ban nay dupe ihanh laptunam 1977 d^ dap
I'mg long mong mudn ihiel iha cua nhieu nha khoa hpc Ml tang cudng bap tac
khoa hoe vdi Viet Nam. Trong bdn nam qua Uy ban da ed nhung boat ddng
ifch eye va ed hieu qua. Nhieu nha khoa hpc cua hai nude Mi va Viet Nam da
lie'p xiie vdi nhau trao ddi kel qua nghien cihi khoa hpc. cac thdng tin khoa
hpc mdi nhal trong llnb vyc chuyen mdn cua minb.
Trong hai muai lam ngay lam viec khan trucmg, cang ihang cbiing tdi da
CO hang tram cudc tie'p xuc. trao d6i y kien ve chuyen mdn, thuyet trlnh tai
cac xemina. gap gd nbihig ngudi Mi trong id chue Mi - Viet huu ngbi va anh
chi em trong Hdi Viet kieu yeu nude.
Cbiing tdi bat dau cudc di tham nude Mi tir cac trudng dai hpc d mi^n
Tay: Oasinhian. Boeoli. Sienphat. Caliphonia tai Ldtangialet. Sau dd, chung
idi de'n phia bac ibam cac trudng dai hpc Minexdta, Sicagd, Ilinoi, Menlon
(Pii-\bac) rdi qua phfa ddng iham dai hpc Nooc- it, MIT (Trudng Dai hoc Ky
Chuonq 6: Mdt e6bh\ bao 323
thuat Matsachuset), lela, Brao, Prinxton, Uyxidnxin, Raixo, Colombia. Dd la
nbihig trudng dai hpc ed Idn nhal d Mi. Mdi trudng ed khoang vai chye ngbln
hpc sinh, bao gdm ca Khoa hpc ty nbien, Khoa hpc xa hdi, Khoa hpc ky thuat
va Y, Dupe. Cac trudng ndi tren ed mdt ddi ngu nha khoa hpc gidi, trong dd
ed mdt sd ngudi duac Giai thudng Ndben, Giai thudng Phin-da (tuong duang
vdi giai thudng Ndben). Mdi trudng dai hpc la mdt trung tam dao tao, nghien
euu khoa hpc Idn. Cac pbdng ibf ngbiem dupe trang bi hien dai vdi nhieu may
mde ty ddng. Thu vien ed kha day dii sach bao, tai lieu. May tinb va cac
phucmg lien sao chyp tai lieu dupe sir dung rdng rai. Cac nha khoa hpc Mi dat
dupe nbi^u ket qua nghien cihi tren cac linh vyc khoa hpc hien dai, ed nhi^u
kinh ngbiem trong viec k^t hap ly thuyel va dug dyng. Mdt di^u la vdi cbiing
tdi la ph^n Idn cac trudng dai hpc d Mi la trudng tu. Oil hpc d trudng tu bay
trudng edng hpc sinh d^u phai ddng hpc phf. Ne'u ke' ca lien an, lien d nua mdi
ngudi eung id'n de'n g^n chue ngbln dd la mdt nam. Hpc sinh dai hpc pb^n Idn
vira di hpc. vira di lam d^ kie'm sdng. Kbiing hoang kinh letac ddng kha manh
de'n cac trudng dai hpc: hpc sinh ra trudng khd tlm dupe viec lam, nhieu ngudi
thai ngbiep, phai chuyen nganh. N^n giao dye dai hpc d Mi phat trie'n khdng
theo mdi keboach thdng nhal. Chuong trlnh dao tao, sach giao khoa, viec thi
cir, bao ve luan an cung do lung trudng quy dinh.
Oung GS. L§ Vdn Thi§m va GS. Hoang Tuy thSm c^c tnrdng Dai hoc a Mr (1981)
324 Pi theo con dudnq e^nq tao vh e^nq Ijp
Tai cac trudng dai hpc de'n tham. cbiing tdi cd nbihig cudc gap go bd ich
vdi cac nha khoa hpc Ml eung chuyen mdn, tham cac thu vien, pbdng thf
ngbiem. trung tam ifnh loan, thuyet trinh tai cac xemina. Chung tdi eung cbii
trpng gidi thieu vdi cac nha khoa hpc Mi ve sy phat tri^n cua sy ngbiep giao
due va khoa hpc d Viet Nam. nbihig thanh ifcb xuai sac cua thanh nien Viet
Nam trong cac ky thi qude te ve loan, am nhae. hdi hpa, kien true. Trude day
ngudi Ml biel nhieu de'n Viet Nam qua cudc chie'n tranh xam lupc cua nha
cam quyen Mi d Viet Nam. Nhan dan Mi cd cam tinb vdi cudc tranh da'u cua
nhan dan ta. kham phyc linh than dung cam cua dan tdc ta. Song, bp ft bi u
biel ve ddi sdng xa hdi, nbihig thanh tyu ve van boa, y te', giao dye va khoa
hoe CLia la.
Ngudi ta hdi ehiing tdi v viec giang day va nghien euu khoa hpc d Viet
Nam trong thai ky chieh tranh. Mpi ngudi eham chii nghe cbiing tdi k^ lai boat
ddng CLia cac trudng dai hpc trong nhChig ngay ihang day gian khd nhimg I
thu d khu rung nai so tan. Cau chuyen dua cbiing idi quay trd \i giai doan Mi
danh pha ae liei mien Bac nude la, rdi may bay B52 gidi bom xudng Ha Ndi...
Vao thai ky gian khd, khd khan a'y cbiing tdi eung khdng ngbi rang se c6 ngay
mlnh dung tren bue giang dudng cua cac trudng dai hpc d Mi d^ trinh bay
nhihig van de khoa hpc nay sinh ra iir nbihig nam thang a'y. Chien thang vl dai
miia xuan 1975 chae ehan se edn dua dan tdc la den nhihig chan trdi mdi
quang vinh, xan lan...
Nhihig budi irlnh bay CLia cbiing tdi tai cac xemina ve k t qua nghien ciiu
khoa hpc cua ban than minb da gay dupe sy chii y cua nhieu ngudi, Giao su
Hoang Tuy ndi v Phuang phap tim eye ti^u cua mdt ham 16m tren mdt tap da
dien Idi khdng gidi ndi va ung dyng vao bai toan bu luyen tinb; Phuang phap
mdi de giai bai loan quy boach 1dm t6ng quat; v^n de tfnh di^m bat ddng. Giao
su Le Van Thiem: ve sy idn tai cila mdt ham dieu boa gidi ndi ty ding c^u;
cac ham P - giai lich va ehuye'n ddng cua chal long nhdt cd ddi xung trye; Vd
dong chay hai chieu ihco chedO Oseen, va tdi: Mdt sd van de hien dai cua ly
ihuyel dao ddng phi tuyen; dao ddng phi tuye'n ciia cac he ddng lye cap cao;
dao ddng cua cac he ea hpc trong md hinh luu bien. Cd nbihig ngudi den nghe
chung tdi trinh bay bao cao khoa hpc va trao ddi y kien \i cac van d^ chuyen
mdn ma ho quan tam. Dd la cac giao su, thyc tap sinh, nghien euu sinh eung
nganh. Cung cd nhimg ngudi de'n xem chung tdi bao cao. xem cac giao su tir
Chuonq 6: Mot sS'bai bao 325
Ha Ndi sang trinh bay nbihig va'n di khoa hpc hien dai. Nhieu ngudi ndi len
sy ngae nbien cQa minb: u-ong di6u kien khd khan ciia chien tranh, thieu
nhihig thdng tin khoa hpc cAn tbi^t, ngudi Viet Nam vin nghien ciiru toan hpc
d trinh dd hien dai. Mdt sd nha khoa hpc Ml da biet cac edng trlnh nghien ciiii
loan hpc cd gia tri ciia giao su Hoang Tuy, nhimg trong sd dd eiing ed ngudi
khdng ngd rang anh Tuy la ngudi Viet Nam. Sau bu6i bao cao ciia tdi tai
trudng dai hpc Prinxton, mdt thanh nien ngudi Viet chay den bat tay va ty gidi
thieu: 'Tdi cung la ngudi Viet Nam, tdi la giang vien toan ciia trudng nay.
Nghe tin giao su den bao cao tdi rat mCmg..."
Ddi vdi nbihig ngudi lam edng tac khoa hpc thi viec trao d6i y kien trye
tie'p vdi nhau ve cac hudng nghien curu, cac kel qua nghien ciiii, nhimg dy kien
nghien cihi trong tuong lai la viec ral b6 fcb, giiip thu dupe nhihig thdng tin
mdi nhal, nbanh nhal trong llnb vyc nghien cihi ciia minb. Nbihig cudc trao
d6i y kie'n nhu vay dac biet tbii vi cho nbihig ai dang theo ciing mdt hudng
nghien ciiai. Trong chuye'n di nay cbiing tdi gap dupe nbihig nha khoa hpc Mi
ndi tie'ng nhal trong linh vyc chuyen mdn eiia mlnh. D6 la cac giao su V.Kli,
R.Rdcaphenla (giai tfch 16i), S.Xmaylo (giai thudng Phinda 1966), T
Kupman (giai thudng Ndben 1976) C. Ivo, H. Sea (didm bai ddng), G. Dobroi,
A. Balacritnan (khoa hpc he thdng), R. M. Rddenboc, S. Crendan, Setna, C. H. Su (dao ddng), T Ken (ca hpc vu try), w.. . Trong sd nay cd nhihig ngudi cbiing tdi da quen biel qua cac hdi ngbi qude te nhung eung cd nhihig ngudi cbiing tdi mdi chi biel tie'ng, nay mdi gap. Mdt sd nha khoa hpc Mi ciin^ biet cbiing tdi qua cac tap cbf khoa hpc. Vi vay cac cudc gap gd ral ly tbii cho ca ddi ben. Giila cbiing tdi va cac nha khoa hpc Mi cd th^ cd nbihig each nhln khae nhau v^ cac va'n 6i xa hdi, song cd nhihig mdi ddng cam ngh^ ngbiep chung, lam ca sd cho viec bap tac khoa hoc bd fcb sau nay. Cac nha khoa hpc Mi nhanh chdng bi^u cbiing tdi va mong mudn tang cudng bap tac khoa hpc vdi Viet Nam - mdt dan tdc day tai nang va tri^n vpng, mdt nude da va dang cd vi trf quan trpng d Ddng Nam A, nhu bp da kbing dinh vdi cbiing tdi. Nbi^u nha khoa hoc Ml bay to nbiet tmb giiip Viet Nam u-ong viec dao tao can bd khoa hpc, mudn *'bil dap mdt ph^n nhihig t6n that do cudc chi^n tranh cua Mi gay ra cho nhan dan Viet Nam".
Chuye'n di tham cac trudng dai hpc d Mi ciia cbiing tdi da gdp ph^n lam
cho gidi khoa hpc Ml hieu rd them Viet Nam. sua d6i nhihig quan niem sai
326 €>\ theo con duonq eanq tao vh e^nq Ijp
lam do sy tuyen truyen tai cac nude phuang Tay gay ra. Cac budi xemina cua
cbiing tdi da giiip bp danh gia diing dan ban kha nang khoa hpc cua Viet Nam.
So vdi nhieu nude khae trong The gidi thu Ba, bp tha'y Viet Nam da lien kha
xa mac dii ed nhieu khd khan do chie'n tranh tan khdc keo dai mang lai. Di^u
dd, theo Idi bp ndi, da gay cho bp mdt an tuong ral manh me. Viec tap cbf loan
hpc cua ta "Acta Mathemaiica Vietnamica" ra ddi tir nhieu nam nay va dang
dupe trung bay tren gia sach cua mdt sd thu vien dai hoc ciia Mi cung dupe
cac nha khoa hpc Mi danh gia cao.
Nude Mi ed nhieu canh dep. Tiee rang chung tdi cd r^t it tbdi gid d^ di
tham. (Tbiing tdi da de'n "Cdng vang" ndi tie'ng d thanh phd Xan Phangxixcd,
nai lau ihuyen timg qua lai mdi ihdi de khai thae vang d \ijng Cyu Kim San.
da di dao tren dudng phd Hdliul ndi tie'ng v dien anh. dung ben bd Misigan
ngam nbin nhihig khu nha chpc trdi d thanh phd Sicagd, di dao choi uen
nhihig dudng phd nhdn nhip ciia thanh phd Niu Ode tam trieu dan... Cabling
Idi eung da den tham nhumg khu d ciia ngudi ngheo. d day Id rd sy each biet
ghe gdm giira ngudi giau va ngudi ngheo. giiia ngudi da trang va da den.
Giira nude Ml xa la nay ehiing tdi da tim thay nhieu ngudi ban nhiei thanh. Dd la cac nha khoa hpc. cac bac si, cac giao su, sinh vien dai hpc -
Chup hnh ky ni^m vdi anh ehi em Vi^t ki6u (MI. 1981)
Chuonq 6: Mdt e6 b^i bio 327
nhihig ngudi dan luang tbien Mi tir nhidu nam nay da tieh eye tham gia phong trao chdng chien tranh xam lupc ciia Mi d Viet Nam. Cudc chien tranh da ket thiic, song ngpn lira nhiet thanh trong long cac ban Mi vin ti^p tyc duy tri trong cudc chien d^u mdi cho sy binb thudng boa quan be vdi Viet Nam, cho viec phat tri^n bap tac khoa hpc vdi Viet Nam. Giao su E.Cupaman da t6 chile chu dao cho chuyen di cua cbiing tdi, ludn ludn quan tam giiip dd chiing tdi tren tihig chang dudng. Cac thanh vien trong Uy ban eiia dng da cd nhihig ddng gdp tfch eye vao thang lai ciia chuyen di tham Mi cua chiing tdi. Nhi^u giao su Mi khae eung da h^t Idng giiip dd cbiing tdi nhu anh N.Kdblit d bang Oasinhtan, bac si Benson d Sicagd, gia dinh cy Bun Sieemo d Bdtxtan, v.v.
Trong tbdi gian d Ml cbiing tdi cd nbi^u cudc gap mat than mat vdi anh
chi em trong HOi Viet Ki6u yeu nude. Anh chi em de'n Mi vdi nhihig ly do
khae nhau, tbdi gian khae nhau, hoan canh sinh sdng khae nhau, song cd mdt
di^m gidng nhau la ludn ludn hudng vi T 6 qude Viet Nam yeu quy. Sdng tren
dai Mi, bp eham chi lam an, giiip dd, dum bpc nhau nbflng liic khd khan. Hp
sdng luang tbien va dupe cam tinb ciia nhan dan Mi. Anh chi em trong Hdi da
tan tinb giiip dd cbiing tdi trong chuye'n di nay va di lai cho cbiing tdi nbi^u
an tuong sau sac, nbi6u tinb cam dam da tinb que huang.
Bay gid nbi^u ngudi Mi nhan ra rang Viet Nam cung cd mdt nin khoa
bpc ma hp nen cd quan he bap tac, thay vi tim each can trd.
(B^o Nh^n dan, 9/11/1981)