the challenges of cambodian smes in asean integration

២០១៥

០១ ២០១៣ ៣១ ២០១៣

២០០៩ ១២ ២០១៣

សារណាបញ្ចប់ការសកិ្សា

សេចក្តីថ្ថលងអំណរគណុ

ខញុុំបាទឈ ម្ ោះ សៅ ឡាយហួរ ជានិស្សតិបរញិ្ញដ បរតវទិាសាស្តស្តឈស្ដឋកិចច ជុំនាញឈស្ដឋកិចចអភិវឌ្ឍន៍ ននសាកលវទិាល័យភូមិនទនីតិសាស្តស្ត និងវទិាសាស្តស្តឈស្ដឋកិចច។ សូ្មឱន

ឈោរពស្ុំដដងនូវកតញ្ដូតាធម៌ និងឈស្ចកតីដឹងគុណ ជូនចុំឈ ោះ ឈោកឪពុក និងអនកម្តត យរបស់្ខញុុំ

បាទ ដដលឈោកទុំងពីរបាន បឈងកើត ចិញ្ច ឹម ដថរកា ផគត់ផគង់ ផតល់កម្តល ុំងចិតត និងសុ្ភមងគលដល់របូ

ខញុុំ ឈធវើឲ្យខញុុំអាចរស់្ឈៅកនុងជីវតិដ៏សុ្ខស្ស្ួល និងអាចឈរៀនបានខពង់ខពស់្ដូចនថងឈនោះ។

ខញុុំបាទ ក៏សូ្មស្ុំដដងនូវឈស្ចកតីដឹងគុណជាពិឈស្ស្ផងដដរ ជូនចុំឈ ោះ

ឈោកសាស្តសាត ចារយ បណឌិ ត ង៉ន ់ េ៊នុសេត ដដលឈោកបានចុំណាយឈពលឈវោដ៏ម្តន

តនមលជួយដណនាុំ ពនយល់ និងផតល់វធីិសាស្តស្តលអៗ កនុងដុំឈណើ រការននការស្រឈស្រអតតបទ

សារណាឈនោះតាុំងពីឈដើមរហូតដល់ចប់។

ឈោកសាស្តសាត ចារយ និងឈោកស្សី្សាស្តសាត ចារយទុំងអស់្ ឈៅកនុងមហាវទិាល័យ

វទិាសាស្តស្តឈស្ដឋកិចច ដដលឈោកទុំងអស់្បានឈរជាមដរជង យកចិតតទុកដាក់កនុងការផតល់

ចុំឈណោះដឹង និងបទពិឈសាធន៍លអៗ ដល់របូខញុុំបាទ កនុងរយៈឈពលបួនឆ្ន ុំកនលងមក។

បងស្សី្ទុំងពីររបស់្ខញុុំបាទ ឈ ម្ ោះ សៅ វិចឆិកា និង សៅ យសូេៀក្ រពមទុំងបងរបុស្សាច់នថល ឈ ម្ ោះ ទូច ប៊ុនរត័ន ដដលបងទុំងអស់្បានដណនាុំ និងពនយល់បដនថមឈលើការដស្វងយល់អុំពីបញ្ញា មួយចុំនួនទក់ទងនឹងរបធានបទឈនោះ

ខញុុំ

។ ខញុុំ ។

។

។

អារមភក្ថា

កនុងឈពលបចចុបបនន ពិភពឈោកកុំពុងស្ថិតឈៅកនុងស្ម័យសាកលភាវបូណីយកមម ដដលកិចច

ស្ហរបតិបតតិការណ៍អនតរជាតិ ការឈធវើស្ម្តហរណកមមថ្នន ក់តុំបន់ និងពិភពឈោកកុំពុងដតម្តន

ស្កមមភាពយ៉ាងផុស្ផុល។ កនុងឈនាោះដដររបឈទស្កមពុជា ក៏មិនខុស្ពីបណាត របឈទស្ឈផសងៗឈលើ

ពិភពឈោកដដរ ឈ លគឺរបឈទស្មួយឈនោះកុំពុងដតពាយមឈធវើស្ម្តហរណកមមទុំងថ្នន ក់តុំបន់ និង

ពិភពឈោក ឈដើមបទីទួលបាននូវឱកាស្កនុងការអភិវឌ្ឍរបឈទស្របស់្ខលួន ឲ្យកាន់ដតម្តនការរកី

ចឈរមើនឈៅមុខបានឆ្ប់រហ័ស្។

នាឈពលបចចុបបននឈនោះ កនុងតុំបន់អាសីុ្ភាគអាឈគនយ៍ ម្តនស្ម្តហរណកមមមួយដដលគួរឲ្យ

កត់ស្ម្តគ ល់។ ស្ម្តហរណកមមឈនាោះគឺ ការពាយមរចបាច់បណាត របឈទស្ទុំងដប់កនុងតុំបន់

អាសា៊ា ន ឲ្យកាល យឈៅជាស្ហគមន៍ដតមួយ ម្តនឈជាគវាស្នាដតមួយ និងម្តនទីផាររមួដតមួយ។

ឈទោះបីជារាជរដាឋ ភិបាល ស្ងឃឹមថ្ន របឈទស្កមពុជាអាចទួលបាននូវកាោនុវតតភាពស្រម្តប់ជរមុញ

កុំឈណើ នឈស្ដឋកិចច ពីការឈធវើស្ម្តហរណកមមយ៉ាងណាក៏ឈដាយ ក៏អនកដដល ក់ព័នធកនុងវស័ិ្យ

ផលិតកមមទុំងអស់្ កុុំពុងម្តនកតីបារមភយ៉ាងខ្ល ុំងឈលើស្មតថភាពរបកួតរបដជងរបស់្ផលិតករកនុង

ស្ស្ុក ជាពិឈស្ស្ ផលិតករដដលជាម្តច ស់្ស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយម(SMEs)។

ឈដើមបីចូលរមួឈដាោះស្សាយបញ្ញា ទក់ទងនឹងSMEs ឈៅឈពលដដលស្ម្តហរណកមម្ ន

ចូលមកដល់ ខញុុំបានតាក់ដតងឯកសារស្សាវរជាវឈរកាមរបធានបទ “បញ្ញា របឈមរបស់្ស្ហរោស្

ធុនតូច និងមធយមឈៅកមពុជាកនុងស្ម្តហរណកមមអាសា៊ា នឆ្ន ុំ២០១៥” ឈនោះឈ ើង។ ខញុុំបាទស្ងឃឹមថ្ន

កិចចការស្សាវរជាវឈនោះ នឹងអាចចូលរមួជួយឲ្យម្តច ស់្SMEs កមពុជា ឈរតៀមលកខណៈស្រម្តប់ការ

របកួតរបដជង កនុងឆ្ន ុំ២០១៥បានកាន់ដតរបឈស្ើរ តាមរយៈការផតល់ជាចុំឈណោះដឹង ក់ព័នធនឹង

បញ្ញា ការឈធវើស្ម្តហរណកមមកនុងឆ្ន ុំ២០១៥ និងការផតល់ជាយុទធសាស្តស្តលអៗ ស្រម្តប់ឈដាោះស្សាយ

បញ្ញា របឈមដដលពួកោត់កុំពុងជួបរបទោះកនុងឈពលបចចុបបនន។

កិចចការស្សាវរជាវឈនោះ អាចនឹងម្តនកុំហុស្ឆគងមួយចុំនួន ដដលឈកើតឈ ើងឈដាយអឈចតនា

ឬឈដាយសារចុំឈណោះដឹងរបស់្ខញុុំបាទឈៅម្តនករមិត ដូឈចនោះខញុុំបាទសូ្មអាធាស្ស័្យទុកជាមុន

ស្រម្តប់រាល់កុំហុស្ឆគងទុំុំងអស់្ដដលឈកើតម្តនកនុងការស្រឈស្រកិចចការស្សាវរជាវមួយឈនោះ ឈហើយខញុុំ

ក៏សូ្មសាវ គមន៍នូវរាល់ការរោិះគន់ដបបសាថ បនា ពីស្ុំណាក់ អនកស្សាវរជាវ សិ្ស្ស និស្សិត និងពុក ដម៉ា

បងបអូន ទុំងអស់្ឈដាយកតីឈសាមនស្សរកីរាយ។

i

តារាងអកសកាត់ ................................................................................................................... iv បញ្ជ ីតារាង ........................................................................................................................... v បញ្ជ ី ....................................................................................................................... vi បញ្ជ ីឧបស្មព័នធ .................................................................................................................... vii

សេចក្តីសផតើម ១. លុំនាុំ និងចុំណូលបញ្ញា .................................................................................................... ១

២. ចុំឈណាទននការស្សាវរជាវ ................................................................................................ ២ ៣. ឈោលបុំណងននការស្សាវរជាវ ......................................................................................... ៣

៤. សារៈស្ុំខ្ន់ននការស្សាវរជាវ ........................................................................................... ៣

៥. ទុំហុំ និងដដនកុំណត់ ....................................................................................................... ៣

៦. វធីិសាស្តស្តស្សាវរជាវ ........................................................................................................ ៤

៧. រចនាស្មព័នធស្សាវរជាវ ...................................................................................................... ៤

ជំពូក្ទី១ រទឹេតពីាក្់ពន័ធនងឹរបធានបទ

១.១ ស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយម ....................................................................................... ៦

១.១.១ និយមន័យស្ហរោស្ ....................................................................................... ៦

១.១.២ និយមន័យស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយម ............................................................ ៧

១.១.៣ ការពរងឹងស្មតថភាពរបកួតរបដជងរបស់្SMEឈៅកនុងរបឈទស្កុំពុងអភិវឌ្ឍន៍.......... ៨

១.១.៣.១ យុទធសាស្តស្តកាត់ទទឹងកនុងរកបខ័ណឌ អភិវឌ្ឍថ្នន ក់ជាតិននការអភិវឌ្ឍSME ...... ១០

១.១.៣.២ ឈោលនឈយបាយម្ត៉ា រកូឈស្ដឋកិចច ............................................................. ១០

១.១.៣.៣ បរយិកាស្មីរកូឈស្ដឋកិចច........................................................................ ១១

១.១.៣.៤ យុទធសាស្តស្តរបកួតរបដជងរបស់្SME ......................................................... ១១

១.១.៣.៥ ការបឈងកើតបណាត ញធុរកិចច ....................................................................... ១២

ii

១.២ ការឈធវើស្ម្តហរណកមមឈស្ដឋកិចច ................................................................................. ១៣

ជំពូក្ទី២ តំបន់សេេឋក្ិចចអាស៊ន និងSMEsសៅរបសទេក្មពុជា

២.១ តុំបន់ឈស្ដឋកិចចអាសា៊ា ន ............................................................................................... ១៦

២.១.១ របវតតិអាសា៊ា ន .................................................................................................. ១៦

២.១.២ តុំបន់ ណិជជកមមឈស្ររីបស់្អាសា៊ា ន (AFTA) .................................................... ១៧

២.២ SMEsឈៅរបឈទស្កមពុជា ............................................................................................. ១៩

២.២.១ ចរ ិលកខណៈននSMEsឈៅកមពុជា ...................................................................... ១៩

២.២.១.១ ករមិតវបបធម៌នននិឈយជិតបឈរមើការកនុងវស័ិ្យSMEកមពុជា .......................... ២០

២.២.១.២ របភពឈដើមទុនរបស់្SMEs កមពុជា ........................................................ ២១

២.២.១.៣ ស្មតថភាពធុរកិចច និងនវកមមននSMEsឈៅកមពុជា ........................................ ២១

២.២.២ ការឈលើកស្ទួយSMEsកមពុជា ............................................................................. ២៣

២.២.២.១ យុទធសាស្តស្តចតុឈកាណៈ ឈោលនឈយបាយដប់បីចុំណុចស្រម្តប់ជរមញុ

SME........................................................................................................................ ២៤

២.២.២.២ ដផនការអភិវឌ្ឍន៍SME(២០០៥-២០១០) ................................................... ២៦

ជំពូក្ទី៣ លទធផលននការរសវរជាវ

៣.១ ការបកស្សាយទិននន័យ ............................................................................................... ៤០

៣.១.១ បញ្ញា ដដលSMEs កមពុជាកុំពុងជួបរបទោះ ........................................................ ៤០

៣.១.២ ចុំនួនSMEsដដលបានទទួលជុំនួយ ................................................................... ៤៤

៣.១.៣ របសិ្ទធភាពននការោុំរទSMEs.......................................................................... ៤៥

១.៤ របឈភទជុំនួយដដលម្តច ស់្SMEsរតូវការ................................................................... ៤៦

៣.១.៥ លទធភាពរបកួតរបដជងននSMEsរបស់្របឈទស្ជាស្ម្តជិកអាសា៊ា ន ...................... ៤៨

iii

៣.២ លទធផលននការស្សាវរជាវ ........................................................................................... ៥០

សេចក្តេីននដិ្ឋឋ ន និងការផតលអ់នុសេន ៍ ១. ........................................................................................................... ៥២

២. អនុសាស្ន៍ ................................................................................................................. ៥៣

ឯក្សរសោង

ឧបេមព័នធ

iv

តារាងអក្សកាត់

ល.រ អក្សរកាត ់ ពាក្យសពញជាភាសអងស់គលេ ពាក្យសពញជាភាសថ្មមរ ១ AFTA ASEAN Free Trade Area តុំបន់ ណិជជកមមឈស្ររីបស់្អាសា៊ា ន

២ ASEAN Association of Southeast Asian

Nation ស្ម្តគមរបជាជាតិអាសីុ្អាឈគនយ៍

៣ CED Customs and Excise Department នាយកដាឋ នគយនិងរដាឋ ករកមពុជា ៤ CEPT

The Common Effective

Preferential Tariff តារាងអនុឈរោោះពនធគយរមួ

៥ CLMV Cambodia, Lao, Myanmar, and

Vietnam

របឈទស្កមពុជា ឡាវ មីយ៉ានម្ត៉ា និងឈវៀតណាម

៦ ERIA Economic Research Institute for

Asean and East Asia

វទិាសាថ នស្សាវរជាវឈស្ដឋកិចច អាសា៊ា ន និងអាសីុ្បូ ៌

៧ FASMEC

Ferderation of Association of

Small and Meduim Enterprises of

Cambodia

ស្មព័នធ ស្ម្តគម ស្ហរោស្ធុនតូច និង មធយមកមពុជា

៨ GCI Global Competitiveness Report របាយការណ៍ននលទធភាពរបកួតរបដជងរបស់្ពិភពឈោក

៩ GDP Gross Domestic Prouduct ផលិតផលកនុងស្សុ្កស្របុ

១០ ICT Information and Communication

Technology បឈចចកវទិាព័ត៌ម្តននិងទុំនាក់ទុំនង

១១ ISO International Organization for

Standardization -

១២ MEF Ministry of Economic and

Finance រកសួ្ងឈស្ដឋកិចចនិងហិរញ្ដវតថុ

១៣ MOC Ministry of Commerce រកសូ្ង ណិជជកមម ១៤ NGO Non-Government Organizaton អងគការមិនដមនរដាឋ ភិបាល ១៥ NIS National Institute of Statistics វទិាសាថ នស្ថិតិជាតិ

១៦ OECD Organization for Economic Co-

peration and Development -

១៧ SMEs Small and Medium enterprises ស្ហរោស្ធុនតូចនិងមធយម ១៨ WEF World Economic Forum ឈវទិកាឈស្ដឋកិចចពិភពឈោក

v

បញ្ជតីារាង ទំព័រ

តារាងទី១៖ និយមន័យសង្ងេបសរាប់SMEង្ៅរបង្ទសកមពុជា .......................................... ៧

តារាងទី២៖ សមត្ថភាពធុរកិច្ចនិងនវកមមននSMEsង្ៅកមពុជា ............................................... ១៩

តារាងទី៣៖ ផផនការរកបខ័ណ្ឌ ង្ោលនង្ោបាយSMEs ..................................................... ២៣

តារាងទី៤៖ ផផនការរកបខ័ណ្ឌ បញ្ញត្តិ និងច្ាប់ ................................................................ ២៤

តារាងទី៥៖ ផផនការង្ ោះស្រាយបញ្ហា លទធភាពទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុ .................................. ២៧

តារាងទី៦៖ ផផនការននសកមមភាពោាំរទSMEs .................................................................. ៣០

តារាងទី៧៖ បញ្ហា របឈមសាំខាន់ៗទាំង១០ផែលSMEsកមពុជាជួបរបទោះ .............................. ៣៦

៨៖ SMEs ១០ .................................................... ៣៧

តារាងទី៩៖ ច្ាំណាត់្ថ្នន ក់ននរបសិទធភាពជាំនួយ ................................................................. ៣៩

តារាងទី១០៖ ច្ាំណាត់្ថ្នន ក់ននរបង្ភទជាំនួយផែលចាំបាច់្ ..................................................... ៤០

១១៖ ............................................. ៤១

តារាងទី១២៖ ច្ាំណាត់្ថ្នន ក់ននលទធភាពរបកួត្របផជងរបស់របង្ទសផែលជាសាជិកអាា៊ា ន . ៤២

vi

បញ្ជ ី រកាហវិ ទី១៖ ករមិតវបបធម៌នននិឈយជិតបឈរមើការកនុងវស័ិ្យSMEsឈៅកមពុជា....................... ១៧

រកាហវិ ទី២៖ របភពឈដើមទុនរបស់្SMEs ............................................................ ១៨

រកាហវិ ទី៣៖ ភាគរយននSMEsដដលបានទទួលជុំនួយរបឈភទនីមួយៗ ................................ ៣៨

vii

បញ្ជឧីបេមព័នធ ១៖

២៖

៣៖

៤៖ SMEs

៥៖ SMEs

៦៖

៧៖ SMEs SMEs

៨៖

៩៖ ២០១២-២០១៣

១០៖

សាកលវទិាល័យភូមិនទនីតិសាស្តស្ត និងវទិាសាស្តស្តឈស្ដឋកិចច បរញិ្ញដ បរតវទិាសាស្តស្តឈស្ដឋកិចច

និស្សិត៖ ឈៅ ឡាយហួរ 1 សាស្តសាត ចារយដណនាុំ៖ បណឌិ ត ន់ ស្៊ាុនឈដត

សេចក្តីសផតើម

១. លនំ ំនិងចណូំលបញ្ហា ស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយម (SMEs) ឈៅកមពុជាស្ពវនថង បានឈដើរតួនាទីយ៉ាងស្ុំខ្ន់កនុង

ការអភិវឌ្ឍឈស្ដឋកិចច កមពុជាឲ្យម្តនការរកីចឈរមើន ។ SMEsបានរមួចុំដណក

យ៉ាងធុំកនុងកុំឈណើ នផលិតផលកនុងស្សុ្កស្របុ (GDP) របស់្របឈទស្កមពុជានាឆ្ន ុំកនលងមក ឈហើយវាក៏

បានបឈងកើតការងារដ៏ឈរចើនស្រម្តប់របជាជនកមពុជា អាចជួយឲ្យរបជាជនកមពុជាម្តនរបាក់ចុំណូល

និងឈជៀស្ផុតពីភាពរកីរកបាន។ មា៉ាងវញិឈទៀត ឈទោះបីជាពិភពឈោកជួបរបទោះនឹងវបិតតិឈស្ដឋកិចច

និងហិរញ្ដវតថុស្កលកនុងឆ្ន ុំ២០០៩យ៉ាងណាក៏ឈដាយ ក៏វស័ិ្យSMEឈៅដតម្តនដុំឈណើ រការជារបរកតី

អាចរទរទង់ឈស្ដឋកិចចបាន ដដដរ។ ឈដាយសារសារៈស្ុំខ្ន់ និងភាពរងឹម្តុំរបស់្SMEs

ស្រម្តប់វឌ្ឍនភាព ឈស្ដឋកិចចជាតិកមពុជាដបបឈនោះឈហើយ ឈទើបការអភិវឌ្ឍឈស្ដឋកិចច កមពុជា

បចចុបបនន ឈតត តការយកចិតតទុកដាក់ខ្ល ុំងឈលើវស័ិ្យSME។

ឈដើមបីអភិវឌ្ឍវស័ិ្យឈនោះឲ្យម្តនភាពរបឈស្ើរឈ ើង ឈោលនឈយបាយ១៣ចុំណុចស្រម្តប់

ជ SMEs រតូវបានដាក់បញ្ជូ លកនុងយុទធសាស្តស្តចតុឈកាណននរពោះរាជាណាចរកកមពុជា1។ ការ

អភិវឌ្ឍSMEsពិតជាស្ុំខ្ន់ ឈហើយវារតូវការការយកចិតតទុកដាក់ និងជុំនួយពីស្ុំណាក់រដាឋ ភិបាល

និងអនកជាប់ ក់ព័នធទុំងអស់្ ឈដើមបឈីដាោះស្សាយបញ្ញា លុំបាកឈផសងៗដដលពួកឈគកុំពុងជួបរបទោះកនុង

ឈពលបចចុបបនន។ ឈបើបញ្ញា លុំបាកទុំងអស់្ដដលម្តច ស់្ស្ហរោស្កុំពុងជួបរបទោះ មិនអាចឈដាោះ

ស្សាយបានឈទ SMEsឈៅកមពុជាអាចនឹងរបឈមមុខនឹងការកស័យធុន ឬអនកផលិតអាចដរបកាល យឈៅ

ជាអនកលក់បនតនូវទុំនិញដដលនាុំចូលពីបរឈទស្ក៏ថ្នបាន។ បញ្ញា ឈនោះបណាត មកពី ឈៅកនុងឆ្ន ុំ២០១៥

កមពុជា និងស្ម្តជិកអាសា៊ា នទុំង៩ឈផសងឈទៀត នឹងឈធវើស្ម្តហរណកមមឈស្ដឋកិចច ឈដាយដកដរប

តុំបន់អាសា៊ា នដដលម្តនទីផារដាច់ឈដាយដ កពីោន ចុំនួន១០ ឲ្យកាល យឈៅជាតុំបន់ ណិជជកមមឈស្រ ី

ដដលរបឈទស្ទុំង១០ម្តនទីផាររមួដតមួយឈហើយទុំនិញ ដដលផលិតបានឈដាយ

បណាត របឈទស្ជាស្ម្តជិកអាសា៊ា ន កនុងតុំបន់

ឈស្ដឋកិចចដដលម្តនរបជាជនរបម្តណ៦០០,០០០,០០០នាក់ (ASEAN Community in Figure

ACIF 2011 2012, 11) ឈដាយមិនម្តនជាប់ពនធគយអវីទុំងអស់្។

1 ១៣ ២។



ការទទួលយកស្ម្តហរណកមមតុំបន់ ណិជជកមមឈស្រ ី(AFTA) បានឈធវើឲ្យម្តច ស់្SMEs និង

ថ្នន ក់ដឹកនាុំមួយចុំនួនដដលទទួលបនទុកឈលើវស័ិ្យឈនោះ ម្តនកតីបារមភជាឈរចើនអុំពីលទធភាពរបកួត

របដជងរបស់្ពួកឈគតទល់នឹងSMEsរបស់្បណាត របឈទស្ កនុងតុំបន់អាសា៊ា ន ពីឈរ ោះSMEs

របស់្បណាត របឈទស្ទុំងឈនាោះម្តនលទធភាពរបកួតរបដជងខពស់្ជាងSMEsឈៅកមពុជា។

២. ចំសោទននការរសវរជាវ ការឈធវើស្ម្តហរណកមម AFTA នឹងជួយឲ្យស្ហរោស្ឈៅកមពុជាអាចម្តនឱកាស្លក់

ផលិតផលរបស់្ខលួនកនុងទីផារដ៏ធុំមួយដដលម្តនរបជាជនស្របុរបម្តណ ៦០០,០០០,០០០ ។

ការទទួលយកAFTAឈនោះ ក៏នឹងឈដើរតួជាអនកផសពវផាយយ៉ាងស្ុំខ្ន់ដល់ពិភពឈោកអុំពីការតាុំង

ចិតតរបស់្កមពុជាកនុងការឈធវើស្កលភាវបូណីយកមម ដដលកតាត ឈនោះនឹងចូលរមួបឈងកើនទុំនុកចិតតននអនក

វនិិឈយគបរឈទស្ ឲ្យមកដាក់វនិិឈយគកនុងរបឈទស្កមពុជា ឈហើយចុងឈរកាយកតាត ទីផារដដលម្តន

របជាជនដ៏ឈរចើនឈលើស្លប់ឈនោះ ក៏អាចដកដរបកមពុជាឲ្យកាល យជាទិស្ឈៅស្រម្តប់ការវនិិឈយគឈដាយ

តទ ល់ពីបរឈទស្បានយ៉ាងម្តនរបសិ្ទធភាពផងដដរ។ ឈរៅពីអតថរបឈយជន៍ទុំងឈនោះ កមពុជាក៏ទទួល

បានអតថរបឈយជន៍មួយចុំនួនឈផសងឈទៀតឈលើវស័ិ្យ នឈយបាយ ស្ងគម និងវបបធម៌។ ដតឈទោះជា

យ៉ាងណាក៏ឈដាយ ស្ស្បឈពលោន ជាមួយនឹងការរ ុំពឹងទុកអុំពីផលរបឈយជន៍ដដលអាចនឹងទទួល

បានពីAFTA កតីបារមភមួយចុំនួនដដលទក់ទងនឹងផលអវជិជម្តនននAFTA ក៏រតូវបានឈគឈលើកឈ ើង

ជាហូរដហរផងដដរ ឈហើយកនុងឈនាោះកតីបារមភដដលគួរឲ្យយកចិតតទុកដាក់មួយគឺ កតីបារមភទក់ទិនឈៅ

នឹងបញ្ញា របឈមរបស់្SMEsឈៅនថងខ្ងមុខ។ កតីបារមភឈនោះឈកើតឈ ើងឈដាយសារម្តច ស់្ស្ហរោស្

និងថ្នន ក់ដឹកនាុំដដលទទួលបនទុកឈលើវស័ិ្យSME ឈមើលឈឃើញពីសាថ នភាពលុំបាករបស់្SMEsឈៅ

កមពុជានាឈពលបចចុបបនន ក៏ដូចជាបញ្ញា លុំបាកដដលពួកឈគអាចនឹងរបឈមមុខឈៅឈពលខ្ងមុខដ៏ខលី

ឈនោះ។ ឈដាយឈយងឈលើសាថ នភាពឈនោះ ការឈចាទសួ្រស្ុំខ្ន់ៗ៣រតូវបានឈលើកឈ ើង ដូចជា៖

១. ឈតើបញ្ញា របឈមអវីខលោះ ដដលម្តច ស់្ស្ហរោស្ធុនតួច និងមធយមឈៅកមពុជាកុំពុងជួប

របទោះ?

២.ឈតើស្ម្តហរណកមមតុំបន់ ណិជជកមមឈស្រអីាសា៊ា នឆ្ន ុំ២០១៥ នឹងបងកជាផលប៉ាោះ ល់

ឈៅឈលើស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយមឈៅកមពុជាយ៉ាងដូចឈមតចខលោះ?

៣. ឈតើបញ្ញា លុំបាកទុំងឈនាោះគួរឈដាោះស្សាយតាមវធីិណា ឈដើមបីធានាឲ្យបាននូវ ភាព

របកួតរបដជងឈនោះ (competitiveness) របស់្SMEsកមពុជា?



៣. សោលបណំងននការរសវរជាវ ការស្សាវរជាវរបធានបទ “បញ្ញា របឈមរបស់្ស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយមឈៅកមពុជាកនុងស្ម្តហរណកមមអាសា៊ា នឆ្ន ុំ២០១៥” ម្តនឈោលបុំណងដូចតឈៅ៖

ដស្វងយល់អុំពីបញ្ញា របឈមដដលស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយមឈៅកមពុជា កុំពុងជួបរបទោះ

កនុង ឈពលបចចុបបនន

ដស្វងយល់អុំពីឈោលការណ៍តុំបន់ ណិជជកមមឈស្ររីបស់្អាសា៊ា ន (AFTA)

វភិាគអុំពីផលប៉ាោះ ល់នន AFTA ឈលើស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយមឈៅកមពុជាកនុងឆ្ន ុំ២០១៥

បងាា ញនូវដុំឈណាោះស្សាយ តាមរយៈការឈលើកឈ ើងជាអនុសាស្ន៍ស្រម្តប់ឈដាោះស្សាយ

បញ្ញា របឈមទុំងឈនាោះ

៤. សរៈេខំាន់ននការរសវរជាវ ការឈធវើស្ម្តហរណកមម ឈដើមបឲី្យរបឈទស្ទុំុំង១០ដដលជាស្ម្តជិកអាសា៊ា ន កាល យជាតុំបន់

ដតមួយ ម្តនទីផារដតមួយរមួោន គឺជារពឹតិតការណ៍មួយដដលមិនអាចឈជៀស្វាងបាន ឈហើយរយៈ

ឈពលស្រម្តប់ម្តច ស់្ស្ហរោស្ឈៅកមពុជាឈរតៀមលកខណៈ ឈដើមបីរបកួតរបដជងជាមួយនឹងផលិតករ

បរឈទស្ក៏ម្តនមិនយូរឈទៀតដដរ។ ការតាក់ដតងឯកសារស្សាវរជាវឈនោះឈ ើង នឹងរមួចុំដណកផតល់ជា

ចុំឈណោះដឹងដល់ម្តច ស់្ស្ហរោស្ ក៏ដូចជាអនកដដលម្តនការ ក់ព័នធនឹងវស័ិ្យSMEsទុំងអស់្ ឲ្យ

យល់កាន់ដតចាស់្អុំពីបញ្ញា របឈមនានាដដលSMEsនឹងជួបរបទោះកនុងឆ្ន ុំុំ២០១៥។ ឯកសារឈនោះ

ផងដដរ ក៏បងាា ញអុំពីដុំឈណាោះស្សាយមួយចុំនួន ឈដើមបទីប់ទល់ជាមួយនឹងបញ្ញា ទុំងឈនាោះ ដដលកតាត

ឈនោះរបាកដណាស់្ថ្ននឹងជួយម្តច ស់្SMEs ក៏ដូចជាអនកដដលម្តនតួនាទីកនុងការជរមុញវស័ិ្យឈនោះ

អាចឈរតៀមលកខណៈ និងបឈងកើតដុំឈណាោះស្សាយបានកាន់ដតរបឈស្ើរស្រម្តប់ឈដាោះស្សាយបញ្ញា

ឈផសងៗដដលSMEsកុំពុងជួរបទោះ។

៥. ទំហ ំនិងថ្េនក្ំណត ់ កិចចការសិ្កាស្សាវរជាវឈនោះ ឈតត តស្ុំខ្ន់ដតឈៅឈលើស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយមឈៅទី

រកងុភនុំឈពញដតប៉ាុឈណាណ ោះ រឯីស្ហរោស្ មីរក ូនិងធុនធុំដនទឈទៀត មិនរតូវបានរមួបញ្ជូ លកនុងការ

សិ្កាឈនោះឈ ើយ។ របាយការណ៍ឈនោះនឹងបងាា ញដតអុំពីព័ត៌ម្តនស្តីពីSMEs ឈៅទីរកងុភនុំឈពញ

ប៉ាុឈណាណ ោះ ដតមិនតុំណាងឲ្យព័ត៌ម្តនននការវភិាគSMEsឈៅរបឈទស្កមពុជាទុំងមូលឈទ។ ដតឈទោះជា

យ៉ាងណា របាយការណ៍ឈនោះគឺជាដផនកមួយននSMEsឈៅកមពុជា ដដលអាចជារបភពឯកសារស្រម្តប់



ការយល់ដឹង និងការពិចារណាទូឈៅទក់ទងនឹងស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយមឈៅកមពុជា ជា

ពិឈស្ស្ ឈៅឈពលឈោលការណ៍ AFTA រតវូបានអនុវតតឈពញឈលញ។

៦. វិធីសស្តេតរសវរជាវ ឈដើមបីចងរកងឯកសារស្សាវរជាវមួយឈនោះឈ ើង ឈយើង ឈរបើរបាស់្វធីិសាស្តស្តស្សាវរជាវ ដបបគុណភាព។ ចុំឈ ោះការរបមូលទិននន័យវ ិ ឈរបើរបាស់្ទិននន័យដដលដកស្ស្ង់ឈចញពី

ឈគហទុំព័ររបស់្វទិាសាថ នស្សាវរជាវឈស្ដឋកិចចអាសា៊ា ន និងអាសីុ្បូ ៌ (ERIA) ដដលបានបងាា ញពី

បញ្ញា របឈមមួយចុំនួនរបស់្SMEs ពុមពផាយកនុងឆ្ន ុំ២០១០។

(Non-probability Observation)

SMEs ១០

ERIA ។

SMEs ១០

Microsoft Excel 2010។

។

។

ស្ស្បឈពល ោន ឈនោះ ទិននន័យ និងព័ត៌ម្តនបនាទ ប់បនសុំឈផសងៗឈទៀត ដដលម្តនសារៈ

ស្ុំខ្ន់ស្រម្តប់កិចចការស្សាវរជាវមួយឈនោះ រតវូបានដកស្ស្ង់ឈចញពីឈស្ៀវឈៅ កាដស្ត ទស្សនាវដតី

រពឹតតិបរត របាយការណ៍ ឯកសារស្សាវរជាវឈផសងៗ និងឈគហទុំព័រដដលអាចទុកចិតតបានមួយចុំនួន។

៧. រចនេមព័នធរសវរជាវ អតតបទសារណាឈរកាមរបធានបទ “បញ្ញា របឈមរបស់្ស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយមឈៅ

កមពុជាកនុងស្ម្តហរណកមមអាសា៊ា នឆ្ន ុំ២០១៥” រតូវបានដបងដចកជា៥ដផនកធុំៗដូចជា៖

ឈស្ចកតីឈផតើម៖ គឺជាដផនកដុំបូងឈគបងអស់្ដដលបរយិអុំពីលុំនាុំបញ្ញា ចុំណូលបញ្ញា ចុំឈណាទ

ននការស្សាវរជាវ ឈោលបុំណងននការស្សាវរជាវ និងវធីិសាស្តស្តននការស្សាវរជាវ។

ជុំពូកទី១ រទឹស្ត ីក់ព័នធនឹងរបធានបទ៖ ដផនកឈនោះ បងាា ញអុំពីរទឹស្តីមួយចុំនួនដដលទក់ទង

នឹងរបធានបទននការស្សាវរជាវ ដដលរទឹស្តីទុំងឈនាោះរមួម្តនរទឹស្តីទក់ទងនឹងស្ហរោស្



ធុនតូច និងមធយម និងរទឹស្តីននស្ម្តហរណកមមតុំបន់ឈស្ដឋកិចច។

ជុំពូកទី២ តុំបន់ឈស្ដឋកិចចអាសា៊ា ន និងSMEsឈៅរបឈទស្កមពុជា៖ កនុងដផនកឈនោះ ឈយើងនឹងឈលើក

ឈ ើងអុំពីរបវតតិខលោះៗរបស់្អាសា៊ា ន និងឈោលការណ៍តុំបន់ ណិជជកមមឈស្រអីាសា៊ា ន។

បនាទ ប់មកបងាា ញអុំពីសាថ នភាពននSMEsឈៅកនុងរបឈទស្កមពុជា។

ជុំពូកទី៣ លទធផលននការស្សាវរជាវ៖ កនុងដផនកឈនោះ ឈយើងនឹងឈធវើការបកស្សាយ ពនយល់

ទិននន័យ រពមទុំងព័ត៌ម្តនស្ុំខ្ន់ៗមួយចុំនួនដដលទក់ទងនឹងបញ្ញា របឈមរបស់្

SMEs និងលទធភាពរបកួតSMEs កមពុជា ឈធៀបនឹងរបឈទស្ជាស្ម្តជិកអាសា៊ា នឈផសង

ឈទៀត។

ឈស្ចកតីស្ននិដាឋ ន និងអនុសាស្ន៍៖ ដផនកឈនោះជាចុំណុចចុងឈរកាយននអតតបទសារណាឈនោះ

ដដលស្ឈងខបឈ ើងវញិនូវរាល់លទធផលទុំងអស់្ដដលទទួលបានពីការស្សាវរជាវ និង

បងាា ញអុំពីអនុសាស្ន៍ ដដលជាដុំឈណាោះស្សាយស្រម្តប់ឈដាោះស្សាយបញ្ញា ដដលឈកើតឈ ើង

ចុំឈ ោះ SMEsកមពុជា។



ជំពូក្ទី១ រទឹេតពីាក្់ព័នធនឹងរបធានបទ

ឈយើងស្ឈងកតឈឃើញថ្ន របធានបទស្តីពី “បញ្ញា របឈមរបស់្ស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយម

ឈៅកមពុជាកនុងស្ម្តហរណកមមអាសា៊ា នឆ្ន ុំ២០១៥” ម្តន២ដផនកស្ុំខ្ន់ៗ។ ដផនកទី១គឺស្ហរោស្

ធុនតូច និងមធយម រឯីដផនកទីពីរវញិគឺការឈធវើស្ម្តហរណកមម។ ដូឈចនោះ កនុងជុំពូកទី១ឈនោះ នឹង

ឈលើកឈ ើងនូវរទឹស្តី២ស្ុំខ្ន់ៗគឺ ស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយម និងការឈធវើស្ម្តហរណកមម

ឈស្ដឋកិចច។

១.១ េហរោេធុនតចូ និងមធយម មុនឈពល្នឈៅរកការពនយល់អុំពីថ្ន អវីឈៅជាស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយម ជាដុំបូង

ឈយើងគួរយល់អុំពី កយថ្ន”ស្ហរោស្” ជាមុនសិ្នថ្ន ឈតើស្ហរោស្ម្តនន័យយ៉ាងដូចឈមតច?

១.១.១ និយមន័យេហរោេ

។

( , ២០១២, I-១៦)។

។

។

។

ស្ហរោស្ម្តនទីតាុំុំងជាប់

ោប់ ស្ហរោស្ម្តនទីតាុំងមិនជាប់ោប់ និងស្ហរោស្ចល័ត។



។

១.១.២ និយមន័យេហរោេធុនតូច និងមធយម អាចរតវូបានឈគកុំណត់ឈដាយដផអកឈលើតនមលននរទពយស្កមមស្របុ

ដដលកុំពុងឈរបើរបាស់្កនុងដុំឈណើ រអាជីវកមម ឬដុំឈណើ រការផលិតកមម ឬឈដាយដផអកឈលើចុំនួនបុគគលិកឈធវើ

ការឈពញឈម្ត៉ាងដដលម្តច ស់្ស្ហរោស្ជួលយកមកបុំឈរ ើការ ឬឈដាយដផអកឈលើចុំនួនរបាក់ចុំណូល

ដដលស្ហរោស្រកបានកនុងមួយឆ្ន ុំៗ។ ឈទោះបីជាការឲ្យនិយមន័យSME អាចឈធវើឈ ើងឈដាយឈរបើ

មូលដាឋ នរគឹោះ៣ខុស្ ោន ពិតដមន ដតជាទូឈៅឈយើងស្ឈងកតឈឃើញថ្ន បណាត របឈទស្ភាគឈរចើនឲ្យ

និយមន័យSME ឈដាយដផអកឈលើតនមលរទពយស្កមមននផលិតកមម ឬអាជីវកមម និងឈដាយដផអកឈលើចុំនួន

បុគគលិក ឈពញឈម្ត៉ាងដដលស្ហរោស្ជួលមកបុំឈរ ើការ។

ការកុំណត់និយមន័យSME របស់្របឈទស្នីមួយៗគឺមិនដូចោន ឈទ។ ឧទហរណ៍ របឈទស្

ឡាវបានកុំណត់និយមន័យស្ហរោស្ធុនតូចថ្នជាស្ហរោស្ ដដលម្តនរទពយកមមស្របុតិចជាង

២៥០ោនគីប ឬជាស្ហរោស្ដដលម្តនកមមករនិឈយជិតតិចជាង១៩នាក់ ឬជាស្ហរោស្ដដល

ម្តនរបាក់ចុំណូលអាជីវកមមមិនឈលើស្ពី៤០០ោនគីប។ រឯីស្ហរោស្ធុនមធយមវញិ គឺជា

ស្ហរោស្ដដលម្តនរទពយកមមស្របុតិចជាង១២០០ោនគីប ឬម្តនកមមករនិឈយជិតតិចជាង៩៩

នាក់ ឬម្តនរបាក់ចុំណូលអាជីវកមមមិនឈលើស្ពី១០០០ោនគីប។ រឯីរបឈទស្នថវញិ SME គឺស្ុំឈៅ

ឈលើស្ហរោស្ដដលម្តននិឈយជិតតិចជាង២០០នាក់ និងតនមលរទពយស្កមមស្របុកនុងអាជីវកមមតិច

ជាង ២០០ោនបាត ដដលស្មមូលនឹង ៥,៦ ោនដុោល ស្ហរដឋអាឈមរកិ (Vannarith, Sothea &

Thearith 2010)។

ឈដាយដ កស្រម្តប់របឈទស្កមពុជាវញិ ឈយើងមិនទន់ម្តននិយមន័យស្ស្បចាប់ណាមួយ

ស្រម្តប់កុំណត់លកខណៈជាផលូវការរបស់្SMEsឈៅឈ ើយឈទ។ ឧទហរណ៍ វទិាសាថ នជាតិស្ថិតិ បាន

ឈធវើចុំណាត់ថ្នន ក់ស្ហរោស្ធុនតូចថ្នជាស្ហរោស្ដដលម្តននិឈយជិតតិចជាង១០នាក់ និង

ស្ហរោស្ដដលម្តននិឈយជិតចាប់ពី១១នាក់ឈ ើងឈៅ រតូវចាត់ថ្នជាស្ហរោស្ធុនធុំ។ ឈរកាយ

មក វទិាសាថ នជាតិស្ថិតិឈនោះ ក៏បានឈធវើការដកដរបនិយមន័យរបស់្របឈភទននស្ហរោស្បនតិចបនតួច

ឈដាយកុំណត់ថ្ន ស្ហរោស្ដដលម្តននិឈយជិតចឈនាល ោះពី១១ឈៅ១០០នាក់ រតវូបានចាត់ទុកថ្នជា

ស្ហរោស្ មធយម។ ផទុយឈៅវញិ រកសូ្ងឧស្ាហកមម ដរ ៉ា និងថ្នមពល បានកុំណត់ថ្ន រាល់



ស្ហរោស្ដដលម្តននិឈយជិតតិចជាង៥០នាក់ រតូវរាប់បញ្ជូ លជាស្ហរោស្ធុនតូច (Lim

2008)។

ឈៅកនុងឆ្ន ុំ២០០៥ អនុគណៈកម្តម ធិការស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយម បានកុំណត់

និយមន័យជារមួមួយស្រម្តប់ឲ្យរកសួ្ងទុំងអស់្ឈរបើរបាស់្ជាទូឈៅ ដតឈទោះជាយ៉ាងណាក៏ឈដាយ

និយមន័យ ក៏ឈៅដតមិនដមនជានិយមន័យស្ស្បចាប់ដដដរ។ ស្ហរោស្ធុនតូច គឺជា

ស្ហរោស្ដដលម្តននិឈយជិតចឈនាល ោះពី១០ឈៅ៥០នាក់ ស្ហរោស្ធុនមធយម

ម្តននិឈយជិតចឈនាល ោះពី៥១ ឈៅ១០០នាក់។ ដតឈបើគិតតាមហិរញ្ដវតថុវញិ ចុំឈ ោះ

ស្ហរោស្ទុំងឡាយណាដដលម្តនរទពយស្មបតតិ (ឈដាយមិនរមួបញ្ជូ លដី) ចឈនាល ោះពី ៥០.០០០

ដុោល អាឈមរកិ ឈៅ ២៥០.០០០ដុោល អាឈមរកិ រតូវចាត់ទុកជាស្ហរោស្ធុនតូច ឈហើយស្ហរោស្

ទុំងឡាយណាដដលម្តនរទពយស្មបតតិ (ឈដាយមិនរមួបញ្ជូ លដី) ចឈនាល ោះពី ២៥០.០០០ដុោល អាឈមរកិ

ឈៅ៥០០.០០០ដុោល អាឈមរកិ រតូវចាត់ទុកជាស្ហរោស្ធុនមធយម (

២០០៥, ២០)។

តារាងទី១៖ និយមន័យស្ឈងខបស្រម្តប់SMEឈៅរបឈទស្កមពុជា

របឈភទស្ហរោស្ ចុំនួនបុគគលិក(នាក់) ហិរញ្ដវតថុ(ដុោល អាឈមរកិ)

មីរក ូ តិចជាង ១០ តិចជាង៥០.០០០

តូច ចឈនាល ោះពី ១០-៥០ ចឈនាល ោះពី ៥០.០០០-២៥០.០០០

មធយម ចឈនាល ោះពី ៥១-១០០ ចឈនាល ោះពី ២៥០.០០០-៥០០.០០០

ធុំ ឈលើស្ពី១០០ ឈរចើនជាង ៥០០.០០០

របភព៖ រាជរដាឋ ភិបាលកមពុជា អនុគណកម្តម ធិការស្ហរោស្ធុនតូចនិងមធយម (២០០៥)

១.១.៣ ការពរងឹងេមតថភាពរបក្តួរបថ្ជងរបេS់MEសៅក្នងុរបសទេកំ្ពុងអភិវឌ្ឍន៍ ឈដាយឈយងឈៅឈលើទស្សនៈរបស់្ឈោក Meyer-Stamer(1995) ស្មតថភាពកនុងការរបកួត

របដជងរបស់្ស្ហរោស្នីមួយៗ រតូវបានបឈងកើតឈៅកនុងករមិតស្ហរោស្ខលួនឯងតទ ល់ ប៉ាុដនត

ស្មតថភាពរបកួតរបដជងមួយចុំនួន ក៏អាចទទួលបានមកពីបរបិថននអនតរអុំឈពើរវាងរដាឋ ភិបាលជា

មួយស្ហរោស្ និងភាន ក់ងារឈផសងៗឈទៀតផងដដរ (OECD, Promoting SMEs for development 2004,

13)។

ជាក់ដស្តងការអភិវឌ្ឍSMEs រតូវការកតាត ស្ុំខ្ន់ៗចុំនួន៥ដូចជា៖



១. ស្នតិភាព និងឈស្ថរភាព គឺជាកតាត គនលឹោះស្រម្តប់ការអភិវឌ្ឍSMEs និងស្រម្តប់ការទក់

ទញការវនិិឈយគមកពីបរឈទស្។ ការសិ្កាបានបងាា ញថ្ន ស្ង្រ្ងាគ ម និងបទឧរកឹដឋ គឺជាបញ្ញា

ចមបងដដលរារាុំុំងដល់ការស្ឈរមចចិតតដាក់វនិិឈយគពីវស័ិ្យឯកជន ជាពិឈស្ស្គឺវនិិឈយគពី

បរឈទស្ដតមតង។

២. ការអភិវឌ្ឍSMEs រតូវការយុទធសាស្តស្តកាត់ទទឹង (Crosscutting Strategy)មួយ។

យុទធសាស្តស្តដដលលអ គឺជាយុទធសាស្តស្តដដលម្តនរមួបញ្ជូ លនូវដផនកឈផសងៗោន ជាឈរចើនននរបឈទស្

មួយ។ ឧទហរណ៍ វឌ្ឍនភាពននSMEsរតវូអាស្ស័្យឈលើ ស្មតថភាពរបស់្រដាឋ ភិបាលកនុងការអនុវតត

ឈោលនឈយបាយម្ត៉ា រកឈូស្ដឋកិចចដ៏រតឹមរតូវ បូកផសុំនឹងស្មតថភាពននអនកដដលជាប់ ក់ព័នធទុំង

អស់្កនុងការអភិវឌ្ឍបរសិាថ នធុរកិចច និងស្មតថភាពរបស់្SMEsតទ ល់កនុងការរបកួតរបដជង និងបឈងកើត

យុទធសាស្តស្តឈធវើមុខជុំនួញរបស់្ខលួន។ ឈបើនិយយជារមួ យុទធសាស្តស្តអភិវឌ្ឍន៍SMEs គួរដតរតូវបាន

ដាក់បញ្ជូ លកនុងយុទធសាស្តស្តអភិវឌ្ឍជាតិ និង/ឬ ដាក់បញ្ចូ លកនុងយុទធសាស្តស្តកាត់បនថយភាពរកីរក

និងយុទធសាស្តស្តជរមុញកុំឈណើ នរបស់្របឈទស្មួយ។

៣. កិចចពិភាកា និងភាពជានដគូជាមួយអនកដដលជាប់ ក់ព័នធនឹងវស័ិ្យSME (វស័ិ្យ

សារធារណៈ វស័ិ្យឯកជន និងស្ងគមសីុ្វលិ) គឺម្តនសារៈស្ុំខ្ន់។ កិចចពិភាកា និងភាពជានដគូ

កនុងការបឈងកើតយុទធសាស្តស្តស្រម្តប់ការអភិវឌ្ឍSMEs នឹងជួយផតល់លទធភាពកាន់ដតរបឈស្ើរ កនុង

ការបឈងកើតយុទធសាស្តស្តលអៗ អាចទុកចិតតបាន និងរបកបឈដាយចីរភាព ពីឈរ ោះការឈធវើដបបឈនោះ អនក

បឈងកើតឈោលនឈយបាយអាចដស្វងយល់បានចាស់្អុំពីតរមូវការរបស់្SMEs មុនឈពលបឈងកើតឈោល

នឈយបាយ។

៤. ការវនិិឈយគឈលើឈហដាឋ រចនាស្មព័នធរបូវន័ត និងឈស្វាធុរកិចច ស្មតថភាពរបស់្អនកបឈងកើត

ឈោលនឈយបាយ ក៏ដូចជារដឋបាលថ្នន ក់តុំបន់ និងរចនាស្មព័នធោុំរទឈផសងៗ គឺជាកតាត ចមបងកនុងការ

កុំណត់ភាពឈជាគជ័យននការអភិវឌ្ឍSME។ ការឈធវើស្ម្តហរណកមមSME ឲ្យចូលកនុងទីផារករមិត

ភូមិស្ស្ុក ទីផារថ្នន ក់ជាតិ ទីផារថ្នន ក់តុំបន់ និងទីផារករមិតពិភពឈោក រតវូការការវនិិឈយគរយៈ

ឈពលដវងឈលើការអភិវឌ្ឍឈហដាឋ រចនាស្មព័នធរបូវន័ត និងការដបងដចកជុំនួយដផនកធុរកិចចដល់SMEsឈៅ

រគប់តុំបន់ទុំុំងអស់្ មិនថ្នSMEsឈនាោះឈៅទីរបជុុំជន ឬឈៅតុំបន់ដាច់ស្ស្យលឈ ើយ។ ការបនតកិចច

ពិភាកា និងភាពជានដគូរវាងអនកដដលជាប់ ក់ព័នធនឹងវស័ិ្យSME ឈៅឈលើការអនុវតតនិងការរតួត

ពិនិតយឈ ើងវញិនូវវធិានការោុំរទ (ជាពិឈស្ស្វធិានការទុំុំងឡាយដដល ក់ព័នធនឹងការកសាង

ស្មតថភាពសាថ ប័នឈៅរគប់ករមិតទុំងអស់្) នឹងផតល់នូវលទធផលននការអភិវឌ្ឍរបឈស្ើរជាងមុន។



៥. ការបឈងកើនស្មតថភាពស្តស្តី ឈដើមបចូីលរមួកនុងដុំឈណើ រការននការអភិវឌ្ឍវស័ិ្យSME គួរ

ដតរតូវបានពិចារណា ពីឈរ ោះស្តស្តីគឺជាដផនកមួយដ៏ស្ុំខ្ន់ននស្កមមភាពរបស់្វស័ិ្យឯកជន និងចូល

រមួឈរចើនបុំផុតកនុងការកាត់បនថយភាពរកីរក។ ឈៅរគប់កមមវធីិ និងយុទធសាស្តស្តអភិវឌ្ឍSMEsទុំងអស់្

រតូវការ ការរមួបញ្ចូ លបញ្ញា ឈយនឌ័្រ (OECD, Promoting SMEs for development 2004, 14)។ ១.១.៣.១ យទុធសស្តេតកាត់ទទឹងក្នងុរក្បម័ណឌ អភិវឌ្ឍថាន ក្់ជាតិននការអភិវឌ្ឍSME យុទធសាស្តស្តកាត់ទទឹងស្រម្តប់ការអភិវឌ្ឍវស័ិ្យSMEម្តនន័យថ្ន ឈដើមបឈីធវើឲ្យវស័ិ្យSME

ម្តនភាពរបឈស្ើរឈ ើង ឈគរតវូការការចូលរមួពីវស័ិ្យឈផសងៗោន ។ ការឈធវើឲ្យរបឈស្ើរឈ ើងនូវ

ស្មតថភាពរបកួតរបដជងរបស់្SMEs ឈគរតវូការឈោលនឈយបាយដដលម្តនរមួបញ្ជូ លទុំុំងបញ្ញា

ឈស្ដឋកិចច នឈយបាយ និងសាថ ប័នស្ងគមរបស់្របឈទស្មួយ។ ឈោលនឈយបាយឈនោះ ក៏រតូវបាន

អនុវតតឈលើទីផារ និងឈលើអងគការដដលដាក់បទ ញ្ដតតិទីផារផងដដរ ឈដើមបីឈធវើឲ្យទីផារម្តនឈស្ថរភាព

និងកាល យជាទីផារស្ស្បចាប់។ យុទធសាស្តស្តអភិវឌ្ឍSMEs រតូវដតអាចបងាា ញឲ្យឈឃើញយ៉ាងចាស់្

អុំពីភាពទន់ឈខាយដដលកុំពុងឈកើតម្តនឈៅកនុងសាថ ប័ន ឬរចនាស្មព័នធចាត់តាុំង និងលទធភាពកនុងការ

ឈដាោះស្សាយបញ្ញា លុំបាកទុំុំងឈនាោះ (OECD, Promoting SMEs for development 2004, 14)។ ១.១.៣.២ សោលនសោបាយម៉រក្ូសេេឋក្ិចច

ការទស្សទយអុំពីបរយិកាស្ធុរកិចច គឺជាកតាត ស្ុំខ្ន់កនុងការឈធវើការស្ឈរមចចិតតកនុង

ការឈធវើមុខជុំនួញ។ មិនថ្នស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយម ឬស្ហរោស្ធុនធុំឈ ើយ ធុរកិចចរបស់្ពួក

ឈគគឺអាស្ស័្យឈលើស្មតថភាពរបស់្រដាឋ ភិបាលកនុងការបឈងកើត និងអនុវតតឈោលនឈយបាយម្ត៉ា រកូ

ឈស្ដឋកិចចដដលម្តនភាពរតឹមរតូវ និងម្តនភាពនឹងនរ។ បញ្ញា ឱនភាពថិវកាបនតិចបនតួច អតិផរណា

ទប របិូយប័ណណម្តនឈស្ថរភាព និងតម្តល ភាពដដលឈធវើឲ្យម្តនការរបកួតរបដជងខពស់្ឈៅកនុងទីផារបតូរ

របាក់ នឹងបឈងកើតបានជាបរយិកាស្ធុរកិចចឲ្យដ៏លអមួយ ដដលម្តច ស់្ធុរកិចចរតូវការឈដើមបីឈធវើការ

ស្ឈរមចចិតត វនិិឈយគ។ ឈដាយឈយងឈលើឈោក Shifer និងឈោកWeder (២០០១) បានអោះអាង

ថ្ន អតិផរណា ប៉ាោះ ល់ឈលើកុំឈណើ នននSMEs ជាងស្ហរោស្ធុនធុំ និងអរតាបតូររបាក់ក៏ប៉ាោះ ល់

ដល់SMEsដដរ ពីឈរ ោះSMEs ម្តនរបាក់បុំរងុទុកតិចជាងស្ហរោស្ធុនធុំ ខណៈឈពលដដលបញ្ញា

អឈស្ថរភាពនឈយបាយ ម្តនផលប៉ាោះ ល់ឈលើស្ហរោស្រគប់ធុនទុំុំងអស់្ដូចៗោន ។ (OECD,

Promoting SMEs for development 2004, 15)



១.១.៣.៣ បរោិកាេមីរក្ូសេេឋក្ិចច

ការឈធវើឲ្យរបឈស្ើរឈ ើងនូវស្មតថភាពរបស់្អនកដដលជាប់ ក់ព័នធ ឈដើមបបីឈងកើតបរយិកាស្

មីរកឈូស្ដឋកិចចដដលអុំឈណាយផលដល់ធុរកិចច គឺជាកិចចខិតខុំរបឹងដរបងដដលរតូវការចូលរមួពីវស័ិ្យ

ជាឈរចើនឈផសងៗោន ។ បរយិកាស្មីរកូឈស្ដឋកិចចលអ ដដលអុំឈណាយផលដល់កិចចការធុរកិចចរតូវការ

រកបខ័ណឌ គតិយុតតិរតឹមរតូវ អភិបាលកិចចលអ ោម នអុំឈពើពុករលួយ ភាពងាយស្សួ្លកនុងការទទួលបាន

ហិរញ្ដវតថុ ឈហដាឋ រចនាស្មព័នធរគប់រោន់ ការមិនឈបាោះបង់ឈចាលនូវនិឈយជិត និងពលករដដលម្តន

សុ្ខភាពនិងជុំនាញចាស់្ោស់្ ការឈលើកស្ទួយឲ្យតនមលស្ហរោស្កនុងស្ងគម និងការទទួលបាន

ធាតុចូលននផលិតកមម (input) ឈរៅពីកម្តល ុំងពលកមម កនុងតនមលដ៏របកួតរបដជង....។ ឈបើនិយយឲ្យ

ងាយស្ស្ួល បរយិកាស្មីរកូឈស្ដឋកិចចដដលអុំឈណាយផលដល់ធុរកិចច គឺជាអនតរទុំនាក់ទុំនងរវាង

SMEs ជាមួយសាថ ប័ន ទីផារ និងអងគការឈផសងៗ ឈដើមបទីទួលបាននូវល័កខខ័ណឌ លអស្រម្តប់ការ

របកួតរបដជង (OECD, Promoting SMEs for development 2004, 15)។

ឈដាយឈយងឈៅឈលើឈោក Shiffer និងឈោកWeder កនុងការអនុវតតជាក់ដស្តង ឈោល

នឈយបាយមួយចុំនួនគឺមិនបានផតល់ភាពងាយស្ស្លួដល់SMEsឈ ើយ។ បញ្ញា ដដលដតងដតឈកើត

ម្តនចុំឈ ោះSMEs ម្តនដូចជា រកបខ័ណឌ ចាប់ និងគតិយុតតិ បញ្ញា អភិបាលកិចច (បញ្ញា ការយិ

ធិបឈតយយ និងអុំឈពើពុករលួយ) ការលុំបាកកនុងការដស្វងរកហិរញ្ដវតថុ និងសិ្ទធកាន់កាប់រទពយស្មបតតិ

។ ដុំឈណាោះស្សាយស្រម្តប់បញ្ញា ទុំងអស់្ខ្ងឈលើ គឺពិតជាស្ុំខ្ន់ខ្ល ុំងណាស់្ស្រម្តប់ការអភិវឌ្ឍ

វស័ិ្យSME ឲ្យម្តនការរកីចឈរមើន។ ឈទោះបីជាបញ្ញា មួយចុំនួន ទីផារអាចដកតរមូវបានឈដាយខលួន

ឯងក៏ពិតដមន ប៉ាុដនតឈពលខលោះបញ្ញា ទុំងឈនោះមិនអាចឈដាោះស្សាយបានឈដាយភាន ក់ងារទីផារឈដាយខលួន

ឯងបានឈ ើយ ដូឈចនោះការឈដាោះស្សាយបញ្ញា ឈនោះរតូវការបទបញ្ដតិត ឬអនតរាគមន៍ពីរដាឋ ភិបាល

(OECD, Promoting SMEs for development 2004, 16)។

១.១.៣.៤ យទុធសស្តេតរបក្តួរបថ្ជងរបេS់ME

ការបឈងកើតយុទធសាស្តស្តរបកួតរបដជងរបស់្SMEs គឺអាស្ស័្យឈលើភាពឆ្ល តវយ័របស់្

ស្ហរគិនដដលទទួលបនទុកឈលើការដឹកនាុំធុរកិចចរបស់្ស្ហរោស្ឈនាោះ។ ប៉ាុដនតឈទោះជាយ៉ាងណាក៏

ឈដាយ ការស្ឈរមចចិតតថ្នឈតើយុទធសាស្តស្តរបឈភទណាគួរដតរតូវបានអនុវតត គឺម្តនទុំនាកទុំនងយ៉ាង

ជិតស្និទធឈៅនឹងគុណភាពននសាថ ប័ន ទីផារ និងអងគការជាប់ ក់ព័នធនឹងការបឈងកើតបរយិកាស្

ធុរកិចច។ របសិ្ទធភាព និងរបសិ្ទធផលននសាថ ប័ន ទីផារ និងអងគការ គឺជាកតាត ជរមុញទឹកចិតតរបស់្

ស្ហរគិន កនុងការដស្វងរកវធីិសាស្តស្តថមីៗស្រម្តប់ការដឹកនាុំធុរកិចច ឈរបៀបឈធៀបស្មតថភាពរបកួត



របដជងរបស់្ខលួនជាមួយនឹងស្មតថភាពរបកួតរបដជងរបស់្ស្ហរោស្ដនទ និងស្ឈរមចចិតតដាក់

វនិិឈយគ។ របសិ្នឈបើបរយិកាស្ធុរកិចចម្តនភាពទន់ឈខាយ ឈពលឈនាោះការដស្វងរកព័ត៌ម្តនទីផារ

ឬឱកាស្ទីផារស្រម្តប់ការស្ឈរមចចិតតទក់ទងនឹងការវនិិឈយគ ឬឈធវើឲ្យធុរកិចចរកីលូតោស់្ក៏

ម្តនភាពទន់ឈខាយ (OECD, Promoting SMEs for development 2004, 16-17) ។

ស្ពវនថងឈនោះ របឈទស្កុំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ឬរបឈទស្ដដលកុំពុងឈធវើអនតរកាល ម្តនយុទធសាស្តស្ត

ឬឈោលនឈយបាយជាឈរចើន ដូចជា យុទធសាស្តស្តអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ យុទធសាស្តស្តឈលើកស្ទួយSMEs និង

យុទធសាស្តស្តពរងឹងការនាុំឈចញជាឈដើម ដតពួកឈគដតងដតរបឈមមុខនឹងបញ្ញា មួយដូចោន គឺ ការ

អនុវតតឈោលនឈយបាយ។ សាថ ប័នដដលបឈងកើតឈ ើងភាគឈរចើន មិនអាចអនុវតតបានតាម

ឈោលការណ៍យុទធសាស្តស្ត ដដលបានដចងទុំងស្ស្ងុឈនាោះឈទ។ ជាក់ដស្តង ការបឈងកើតសាថ ប័នឈ ើង

មក ដតងដតរតវូការខទង់ចុំណាយមួយជាក់ោក់ ប៉ាុដនតករមិតននការអនុវតតឈលើយុទធសាស្តស្តណាមួយ គឺ

ម្តនលកខណៈអន់ឈខាយ មិនសូ្វម្តនរបសិ្ទធភាពឈ ើយ (OECD, Promoting SMEs for

development 2004, 16-17) ។

ការពរងឹងស្មតថភាពសាថ ប័នពិតជាស្ុំខ្ន់ ស្រម្តប់ជុំនួយដល់ការស្ឈរមចចិតតកនុងការ

បឈងកើតយុទធសាស្តស្តធុរកិចចរបស់្ស្ហរោស្ ដូឈចនោះរដាឋ ភិបាលរតវូដតយកចិតតទុកដាក់ឲ្យបានខ្ល ុំងឈលើ

ស្កមមភាពអនុវតត យុទធសាស្តស្តអភិវឌ្ឍន៍ឈផសងៗដដលបានដាក់ឈចញឲ្យអនុវតត។

១.១.៣.៥ ការបសងកើតបោត ញធុរក្ិចច

អនតរអុំឈពើដផនក ណិជជកមម រមួម្តន ស្កមមភាពទិញនិងលក់ រវាងរកមុហ៊ាុននិងរកុមហ៊ាុន

រតូវបានចាត់ទុកថ្នជាបណាត ញធុរកិចច។ បណាត ញធុរកិចចម្តនពីររបឈភទគឺ ការភាជ ប់បណាត ញធុរកិចច

តាមបនាទ ត់ឈដក (horizontal business linkage) និងការភាជ ប់បណាត ញធុរកិចចតាមបនាទ ត់ឈរ (vertical

business linkage)។ ការភាជ ប់បណាត ញ កិចចតាមបនាទ ត់ឈដក គឺជាការស្ហការណ៍ោន រវាងរកុមហ៊ាុន

ដដលស្ថិតឈៅកនុងដុំណាក់កាលដូចោន ននដខសតនមលរបស់្ផលិតកមម (Value chain)។ ឧទហរណ៍

សិ្បបកមមផលិតទឹកដផលឈឈើទុំងអស់្បានស្ហការណ៍ោន ដូឈចនោះពួកឈគអាចដចករ ុំដលកបឈចចកឈទស្

ឲ្យោន ឈៅវញិឈៅមក និងទិញដផលឈឈើដដលជាវតថុធាតុឈដើមមតងៗកនុងចុំនួនឈរចើន ដូឈចនោះចុំណាយឈលើ

ការដឹកជញ្ជូ នកនុង១ឯកតា រតូវបានកាត់បនថ ។ ការភាជ ប់បណាត ញធុរកិចចតាមដខសឈដកឈនោះ ម្តន

អតថរបឈយជន៍ស្ុំខ្ន់ៗ ដូចជា កាត់បនថយចុំណាយឈលើការទិញវតថុធាតុឈដើម បឈងកើត

ទីផារថមី បឈងកើនរបាក់ចុំឈណញ កាត់បនថយចុំណាយឈធវើម្ត៉ា ឃីតធីង និងបឈងកើនការឈធវើម្ត៉ា ឃីតធីង

បដនថម។ រឯីការភាជ ប់បណាត ញធុរកិចចតាមបនាទ ត់ឈរវញិ គឺ កិចចស្ហរបតិបតតិការណ៍តាមរយៈដខស



បឈណាត យននដខសតនមលផលិតកមម (

)។ បណាត ញរបឈភទឈនោះអាចជួយឲ្យស្ហរោស្ទទួលឈជាគជ័យ ឈលើទីផារ ដដលឈៅ

ឆ្ង យពីទីតាុំងផលិត ពីឈរ ោះបណាត ញឈនោះបានជួយបឈងកើនឈស្ចកតីឈពញចិតតរបស់្អតិថិជន កាត់

បនថយចុំណាយឈលើការស្តុកទុកផលិតផល និងអាចបញ្ជូ នទុំនិញឈៅកាន់ទីផារបានរហ័ស្ទន់

ឈពលឈវោ បឈងកើតទីផារថមីៗ ឈហើយបណាត ញឈនោះផងដដរ ក៏បានជួយឲ្យស្ហរោស្ម្តនលទធភាព

រគប់រោន់កនុងការតល ស់្បតូរឈៅឈរបើរបាស់្បឈចចកវទិាថមី និងដកតរមូវផលិតផលឈៅឈពលឥរយិបថ

អតិថិជនកនុងការឈរបើរបាស់្តល ស់្បតូរ (Schulenburg 2006, 4-7)។

ការភាជ ប់បណាត ញធុរកិចច ពិតជាម្តនសារៈស្ុំខ្ន់ណាស់្ស្រម្តប់ស្ហរោស្នីមួយៗ

ទទួលបានឈជាគជ័យ ប៉ាុដនតឈដើមបឲី្យស្ហរោស្ទុំងអស់្ស្ហការណ៍ោន ជាបណាត ញដបប

ឈនោះ ល័កខខ័ណឌ មួយចុំនួនរតូវដតផតល់ឈដាយវស័ិ្យសាធារណៈ។ ល័កខខ័ណឌ ទុំងឈនាោះរមួម្តន ការ

យល់ដឹងអុំពីឱកាស្ននការចងស្មព័នធ ភាពអាចរា៉ា ប់រងបានឈលើការចុំណាយរបតិបតតិការដដលឈកើត

ម្តនឈៅឈពលបឈងកើតណាត ញធុរកិចច និងបទពិឈសាធន៍អុំពីអតថរបឈយជន៍ននការស្ហការណ៍ោន

(Schulenburg 2006, 8)។

១.២ ការសធវើេមហរណក្មមសេេឋក្ចិច ស្ម្តហរណកមមឈស្ដឋកិចច គឺជាការលុបបុំបាត់របាុំងឈស្ដឋកិចចរវាងតុំបន់ឈស្ដឋកិចច2ពីរឬ

ឈរចើន។ របាុំងឈស្ដឋកិចច គឺជាការកុំណត់រពុំដដនននរបឈទស្នីមួយៗ ដដលឈធវើឲ្យការតល ស់្បតួរទុំនិញ

និងឈស្វាកមម និងកតាត ផលិតកមម ក៏ដូចជាលុំហូរននព័ត៌ម្តនរវាងរបឈទស្មួយ ឈៅរបឈទស្មួយ ម្តន

។ រពុំដដនឈស្ដឋកិចចឈនោះ អាចឈកើតឈ ើងឈដាយសារដតកតាត ធមមជាតិ (ឧទហរណ៍ដូចជា

ជួរភនុំ និងស្មុរទ) ឬវាអាចឈកើតឈ ើងឈដាយសារឈលបឿនននកុំឈណើ នឈស្ដឋកិចច និងគុណភាពទុំនិញ

មិនឈស្មើោន ។ ឈបើនិយយជារមួ ស្ម្តហរណកមមឈស្ដឋកិចច គឺជាការស្រមួល ស្កមមភាព ណិជជកមម

អនតរជាតិ ឲ្យម្តនដុំឈណើ រការបានកាន់ដតស្ស្ួល ឬជាការជរមុឲ្យទុំនិញនិងឈស្វាកមម ម្តនលុំហូរ

ឈដាយឈស្រពីីរបឈទស្មួយឈៅរបឈទស្មួយ ដដលកនុងឈនាោះរាល់របាុំង ណិជជកមមអនតរជាតិទុំុំងអស់្

(ឧទហរណ៍ ពនធនាុំចូល និងបណាត ញគមនាគមន៍) រតូវបានលុបបុំបាត់ (Pelkmans 2001, 2-4) ។

ការឈធវើឲ្យទុំនិញ និងឈស្វាកមមអាចម្តនលុំហូរឈដាយឈស្រ ី ពិតជាម្តនសារៈស្ុំខ្ន់ខ្ល ុំង

ណាស់្ស្រម្តប់របជាជនទុំុំងអស់្ ដដលឈដើរតួជាអនកឈរបើរបាស់្ដ៏ចុំបងកនុងឈស្ដឋកិចច ឈរ ោះលុំហូរ 2 តុំបន់ឈស្ដឋកិចចស្ុំឈៅឈលើរបឈទស្នីមួយៗដដលម្តនឈខឿនឈស្ដឋកិចចតទ ល់ខលួន មិនដមនស្ុំឈៅឈលើតុំបន់ឈស្ដឋកិចចដដលបឈងកើតឈ ើងឈដាយម្តនការចូលរមួពីបណាត លរបឈទស្ជាឈរចើនឈនាោះឈទ។



ននទុំនិញនិង ឈស្វាកមម និងកតាត ផលិតកមម ម្តនឥទធិពលយ៉ាងខ្ល ុំងឈលើតនមល និងគុណភាពននទុំនិញ

និងឈស្វាកមមឈលើទីផារ។ ស្ម្តហរណកមមឈស្ដឋកិចច ជ ញឲ្យម្តនការឈកើនឈ ើង នូវករមិតននការ

របកួតរបដជងពិតរបាកដ និងការរបកួតរបដជងដដលម្តនស្កាត នុពល ដដលកតាត ឈនោះនឹងឈធវើឲ្យនថល

ទុំនិញ និងឈស្វាកមមធាល ក់ចុោះ ឈហើយគុណភាពរបស់្វាឈកើនឈ ើង។

ស្ម្តហរណកមម ក៏បានជួយឲ្យការរស់្ឈៅរបស់្មនុស្សកាន់ដតស្មបូរដបបផងដដរ ឈរ ោះវាបឈងកើន

ជឈរមើស្ដ៏ឈរចើនននទុំនិញ និងឈស្វាកមម ស្រម្តប់អតិថិជនឈរជើស្ឈរ ើស្យកឈៅឈរបើរបាស់្ (Pelkmans

2001, 3)។ ដូចោន ឈនោះដដរ ឈោកSchife និងឈោកWinters ក៏បានឈលើកឈ ើងដដរថ្ន ការឈធវើ

ណិជជកមមរបឈភទឈនោះពិតជាលអ ពីឈរ ោះអតិថិជន និងផលិតករ នឹងម្តនឱកាស្ទិញទុំនិញនិង

ឈស្វាកមម ក៏ដូចជាកតាត ផលិតកមម ពីរបភពផគត់ផគង់ដដលទមទរឲ្យពួកោត់ឈធវើការចុំណាយតិចបុំផុត

(Maurice and L.Alan 2003, 31-52)។

ការឈធវើស្ម្តហរណកមម ទមទរឲ្យផលិតករទុំងអស់្ឈដាោះស្សាយបញ្ញា មួយចុំនួនទក់ទង

នឹងការបឈងកើតផលិតផល វធីិសាស្តស្តកនុងការផតល់ឈស្វាកមម របព័នធផលិតកមម និងការដបងដចក និង

កតាត មួយចុំនួនឈផសងឈទៀត។ របសិ្នឈបើផលិតករណាមួយ មិនអាចឈដាោះស្សាយបញ្ញា ទុំងឈនោះបាន

យ៉ាងលអឈនាោះឈទ ពួកោត់នឹងបរាជ័យកនុងការរបកួតរបដជងដ៏ខ្ល ុំងកាល ឈនាោះ (Pelkmans 2001, 3)។

ស្ស្បឈពលជាមួយោន ការឈធវើស្ម្តហរណកមម បានឈធវើឲ្យជាតិមួយបាត់បង់ចុំ លដ៏ឈរចើន ឈដាយ

សារដតពនធនាុំចូលដដលជាដផនកមួយននថវកិាជាតិ រតូវបានលុបបុំបាត់ទុំងស្ស្ងុ ឬកាត់បនថយ។

បដនថមពីឈលើឈនោះឈទៀត ចុំណុចអវជិជម្តនមួយដដលស្ម្តហរណកមមបឈងកើតឈ ើងគឺ របឈទស្កុំពុង

អភិវឌ្ឍន៍ហាក់ដូចជាមិនសូ្វទទួលបានផលចុំឈណញឈរចើនប៉ាុនាម នឈ ើយពីស្ម្តហរណកមម ដត

របឈទស្អភិវឌ្ឍន៍ឈៅវញិឈទ ដដលអាចទទួលបានផលចុំឈណញឈរចើនពីស្ម្តហរណកមម។ មូល

ឈហតុបណាត មកពី របឈទស្អភិវឌ្ឍ អាចវាយលុកទីផាររបស់្របឈទស្កុំពុងអភិវឌ្ឍន៍បានឈដាយ

ងាយស្ស្ួល ខណៈឈពលដដលរបឈទស្កុំពុងអភិឌ្ឍន៍ ម្តនការលុំបាកខ្ល ុំងកនុងឈរជៀតចូលទីផារ

របស់្របឈទស្ឈជឿនឈលឿន (Maurice and L.Alan 2003, 31-52)។។ កតាត ឈនោះបានបងាា ញថ្ន លទធភាព

របកួតរបដជងរបស់្របឈទស្នីមួយៗពិតជាម្តនសារៈស្ុំខ្ន់ណាស់្ ស្រម្តប់ការទញយកផល

របឈយជន៍ពីការឈធវើស្ម្តហរណកមម។ របសិ្នឈបើលទធភាពរបកួតរបដជងឈខាយ ការនាុំឈចញផលិត

ផលរបស់្ខលួនក៏ម្តនចុំនួនតិចតួច ប៉ាុដនតរបសិ្នឈបើស្ហរោស្កនុងរបឈទស្មួយម្តនលទធភាពរបកួត

របដជងខពស់្ របឈទស្ឈនាោះក៏ម្តនលទធភាពនាុំឈចញទុំនិញនិងឈស្វាកមមបានឈរចើនផងដដរ ឈហើយការ

នាុំឈចញបានឈរចើនឈនោះ នឹងជួយឲ្យរបឈទស្របស់្ពួកឈគទុំងមូល ទទួលបានផលចុំឈណញ ឈទោះបី



ជាថវកិាជាតិដដលទទួលបានពីពនធនាុំចូល រតូវបានលុបបុំបាត់ ឬកាត់បនថយយ៉ាងណាក៏ឈដាយ។



ជំពូក្ទី២ តំបន់សេេឋក្ិចចអាស៊ន និងSMEsសៅរបសទេក្មពុជា

AFTA SMEs

។

២.១ តបំន់សេេឋក្ិចចអាស៊ន ១០

១១ ។

៥

។

២០០៧ ។

២.១.១ របវតតអិាស៊ន ស្ម្តគមរបជាជាតិអាសីុ្អាឈគនយ៍ ឈៅកាត់ថ្ន “អាសា៊ា ន” គឺជាសាថ ប័នអនតររដាឋ ភិបាលមួយ

រតូវបានបឈងកើតឈ ើង ឈៅនថងទី៨ដខសី្ហា ឆ្ន ុំ១៩៦៧ តាមរយៈឈស្ចកតីរបកាស្បឈងកើតអាសា៊ា ន

(ឈស្ចកតីរបកាស្រកុងបាងកក) ឈៅទីរកុងបាងកក របឈទស្នថ។ ការបឈងកើតអាសា៊ា នឈ ើង ជាដុំបូង

ម្ត របឈទស្ជាស្ម្តជិកដត៥របឈទស្ប៉ាុឈណាណ ោះ។ របឈទស្ទុំងឈនាោះរមួម្តន៖ របឈទស្ឥណឌូ ឈនសីុ្

ម្ត៉ា ឈ សីុ្ ហវីលីពីន សឹ្ងាបូរ ីនិងរបឈទស្នថ។

មក របឈទស្ ៥ ឈទៀត បានចូលជា

ស្ម្តជិកស្ម្តគមឈនោះជាបនតបនាទ ប់។ របឈទស្រប៊ាុយឈណ (កាល យជាស្ម្តជិក

ឈៅនថងទី០៧ ដខមករា ឆ្ន ុំ១៩៨៤) របឈទស្ឈវៀតណាម (កាល យជាស្ម្តជិក ឈៅនថងទី២៨ ដខកកកដា ឆ្ន ុំ

១៩៩៥) របឈទស្ឡាវ និងរបឈទស្មីយ៉ានម្ត៉ា (កាល យជាស្ម្តជិក ឈៅនថងទី២៣ ដខកកកដា ឆ្ន ុំ១៩៩៧)

និងរបឈទស្កមពុជា (កាល យជាស្ម្តជិកឈៅនថងទី៣០ ដខឈមសា ឆ្ន ុំ១៩៩៩)។

ឈោលឈៅស្ុំខ្ន់ៗបី ដដលស្ម្តជិកអាសា៊ា នបានឯកភាពោន ដុំបូងរមួម្តន៖

១. ជុុំរញុការអភិវឌ្ឍ ខ្ងឈស្ដឋកិចច ស្ងគម និងខ្ងវបបធម៌ ឈៅកនុងតុំបន់តាមរយៈកមមវធីិ



ស្ហរបតិបតតិការ។

២. ការ រឈស្ថរភាពនឈយបាយ និងឈស្ដឋកិចចឈៅកនុងតុំបន់ តទល់នឹងគូររបដជងមហា

អុំណាចធុំៗ។

៣. បុំឈរ ើការជាឈវទិការមួយ ស្រម្តប់ដុំឈណាោះស្សាយននការដខវងឈយបល់ោន កនុងរងវង់តុំបន់

(អគគនាយកដាឋ នអាសា៊ា នននរកសួ្ងការបរឈទស្ និងស្ហរបតិបតតិការអនតរជាតិ ១៩៩៨, ១-៤)។

ឈរកាយមក ឈោលឈៅ និងឈោលបុំណងរបស់្អាសា៊ា នរតូវបានដកស្រមួល ដដលកនុងឈនាោះ

ឈយើងស្ឈងកតឈឃើញថ្ន ឈោលឈៅ និងឈោលបុំណងស្ុំខ្ន់ៗននការបឈងកើតអាសា៊ា នម្តនរហូតដល់៦

ចុំណុច។ ឈោលឈៅ និងឈោលបុំណងស្ុំខ្ន់ៗទុំងឈនាោះម្តន ៖

១. ដថរកា និងឈលើកកមពស់្ស្នតិភាព ស្នតិសុ្ខ និងស្ថិរភាព និងពរងឹងដថមឈទៀតនូវតនមល

ឈឆ្ព ោះឈៅរកស្នតិភាពកនុងតុំបន់។

២. ឈលើកកមពស់្ភាពរងឹម្តុំកនុងតុំបន់តាមរយៈការជ ញឲ្យកាន់ដតខ្ល ុំងដថមឈទៀតនូវ

ស្ហរបតិបតតិការដផនកនឈយបាយ-ស្នតិសុ្ខ ឈស្ដឋកិចច និងស្ងគម-វបបធម៌។

៣. ពរងឹងលទធិរបជាធិបឈតយយ ឈលើកកមពស់្អភិបាលកិចចលអ និងនីតិរដឋ ការ រ និងឈលើក

កមពស់្សិ្ទធមនុស្ស និងឈស្រភីាពជាមូលដាឋ ន ឈដាយយកចិតតទុកដាក់ចុំឈ ោះសិ្ទធិ និងការទទួលខុស្

រតូវរបស់្រដឋស្ម្តជិកអាសា៊ា ។

៤. ឈលើ ស្ទួយការអភិវឌ្ឍរបកបឈដាយនិរនតរភាព និងការអភិរកសមរតកវបបធម៌ និងគុណ

ភាពននជីវភាពរស់្ឈៅខពស់្របស់្របជាជន

៥. អភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស តាមរយៈកិចចស្ហរបតិបតតិការជិតស្និត កនុងការអប់រ ុំ និងការ

សិ្កាកនុងមួយជីវតិ និងឈលើដផនកវទិាសាស្តស្ត និងបឈចចកវទិា ឈដើមបផីតល់ជូនរបជាជនអាសា៊ា ន

និងការពរងឹងស្ហគមន៍អាសា៊ា ន។

៦. ឈលើកកមពស់្សុ្ខដុមរមនា និងជីវភាពរស់្ឈៅរបស់្របជាជនអាសា៊ា នឈដាយការផតល់

ឲ្យនូវលទធភាពទទួលបានស្មភាពកនុងការអភិវឌ្ឍមនុស្ស សុ្ខុម្តលភាពស្ងគម និងយុតតិធម៌

( ២០១២, ១)។

២.១.២ តំបន់ពាណិជជក្មមសេររីបេអ់ាស៊ន (AFTA) ថ្នន ក់ដឹកនាុំននបណាត របឈទស្ទុំងអស់្ដដលជាស្ម្តជិកអាសា៊ា ន ម្តនឆនទៈមុតម្តុំមួយចង់

ឈធវើឲ្យអាសា៊ា នកាល យជាស្ហគមន៍ដតមួយ ម្តនឈជាគវាស្នាដតមួយរមួោន កនុងឆ្ន ុំ២០១៥។ ឈោលឈៅ

បឈងកើតស្ហគមន៍អាសា៊ា នឈនោះ រតូវបានរពមឈរពៀងោន តាមរយៈការចុោះហតថឈលខ្ឈលើស្នធិស្ញ្ញដ រកុង



សីុ្ប៊ាូ (Cebu) ឈៅកនុងឆ្ន ុំ២០០៧។ ឈដើមបីស្ឈរមចបាននូវឈោលឈៅឈនោះ ស្ហគមន៍អាសា៊ា នបានយក

ចិតតទុកដាក់ឈតត តស្ុំខ្ន់ឈលើស្ស្រស្តមភ៣ស្ុំខ្ន់ៗ ដដលកនុងឈនាោះរមួម្តន ១)ស្ហគមន៍ស្នតិសុ្ខ

នឈយបាយអាសា៊ា ន ២) ស្ហគមន៍ឈស្ដឋកិចចអាសា៊ា ន និង៣) ស្ហគមន៍វបបធម៌អាសា៊ា ន។

តាមរយៈស្ស្រស្តមភទុំងបីខ្ងឈលើ ឈយើងស្ឈងកតឈឃើញថ្នឈស្ដឋកិចចគឺ កតាត ដ៏ស្ុំខ្ន់

មួយដដលរតវូដតយកចិតតទុកដាក់ ឈដើ ស្ឈរមចឈោលឈៅអាសា៊ា នឆ្ន ុំ២០១៥។ ប៉ាុដនតឈតើអាសា៊ា ន

ម្តនយុទធសាស្តស្តយ៉ាងណាឈដើមបីបឈងកើតស្ហគមន៍ឈស្ដឋកិចចអាសា៊ា នឈនោះ?

វធីិសាស្តស្តដដលអាសា៊ា នឈរបើ ឈដើមបី្នឈៅរកការស្ឈរមចបាននូវការបឈងកើតស្ហគមន៍

ឈស្ដឋកិចចអាសា៊ា នឈៅឆ្ន ុំ២០១៥ឈនាោះគឺ ឈោលការណ៍តុំបន់ ណិជជកមមឈស្ររីបស់្អាសា៊ា ន(AFTA)។

AFTA គឺជាកិចចរពមឈរពៀងបឈងកើតបលុកឈស្ដឋកិចចថ្នន ក់តុំបន់ ដដលរតវូបានរបឈទស្ជា

ស្ម្តជិកចុោះហតថឈលខ្យល់រពមឈៅឆ្ន ុំ១៩៩២ នឹងចូលជាធរម្តនជាផលូវការឈៅឆ្ន ុំ១៩៩៣ (Ngov

2011, 71)។

AFTA ម្តនឈោលឈៅឈស្ដឋកិចច៣ស្ុំខ្ន់ៗគឺ៖

ទី១ - បនាុំអាសា៊ា នឈៅនឹងការតល ស់្បតូរល័កខខ័ណឌ ឈស្ដឋកិចចពិភពឈោក ពិឈស្ស្គឺដុំឈណើ រ

ការស្កលភាវបូនីយកមម និងការបឈងកើតឈ ើងនូវកិចចរពមឈរពៀងតុំបន់ ណិជជកមមននបណាត របឈទស្

អភិវឌ្ឍន៍។ ឈោលបុំណងស្ុំខ្ន់គឺ ធានានូវភាពរបដជងឈនោះ(Competitiveness) របស់្អាសា៊ា នឈៅ

ឈលើទីផារអនតរជាតិ ឈ លគឺ ដរបកាល យអាសា៊ា នឲ្យកាល យឈៅជាមូលដាឋ នផលិតកមមដ៏ស្ុំខ្ន់មួយ

ពិឈស្ស្គឺ ដផនកឧស្ាកមមកមមនតសាល ឧស្ាហកមមដកនចន កសិ្កមម និងកសិ្កឧស្ាហកមម។

ទី២ - ឈស្រភីាវបូនីយកមម ណិជជកមមឈៅកនុងអាសា៊ា ន តាមរយៈការកាត់បនថយអរតាពនធ

គយ និងការលុបបុំបាត់របាុំងមិនដមនពនធគយ (Non-tariff barriers)។

ទី៣ - ទក់ទញវនិិឈយគិនមកកនុងតុំបន់អាសា៊ា ន តាមរយៈការបឈងកើនទុំហុំឈស្ដឋកិចច និង

ការស្រមបស្រមួលទីផារកនុងតុំបន់ ( ពន័ធមុនីរត័ន ១៩៩៦, ២-៣ )។

ឈដើមបីស្ឈរមចបាននូវការអនុវតតដ៏ឈពញឈលញននAFTA តារាងអនុឈរោោះពនធគយរមួ(The

Common Effective Preferential Tariff: CEPT) រតូវបានអនុវតត។ CEPT គឺជាឈោលការណ៍មួយម្តន

ឥទធិពលខ្ល ុំងឈលើ ណិជជកមមកនុងតុំបន់ ដដលកនុងឈនាោះវាតរមូវឲ្យបណាត របឈទស្ជាស្ម្តជិកអាសា៊ា ន

ទុំងអស់្ លុបបុំបាត់ពនធគយឲ្យបានទុំងស្ស្ុងឈលើទុំនិញ ដដលផលិតឈដាយស្ម្តជិកដនទឈផសង

ឈទៀតរបស់្អាសា៊ា ន។ ឈដាយសាររបឈទស្ជាស្ម្តជិកអាសា៊ា ន សាថ នភាពឈស្ដឋកិចចខុស្ោន

តរមូវការឈពលឈវោស្រម្តប់អនុវតតន៍ឈោលការណ៍ឈនោះក៏ខុស្ោន ដដរ។ ស្រម្តប់របឈទស្ដដលម្តន



ឈស្ដឋកិចចរកីចឈរមើនខ្ល ុំងទុំង៦របស់្អាសា៊ា ន (របឈទស្នថ សឹ្ងាបូរ ី រប៊ាុយឈណ ឥណឌូ ឈណសីុ្

ម្ត៉ា ឈ សីុ្ និងហវីលីពីន) រតូវស្ឈរមចឲ្យបាននូវកាតពវកិចចលុបបុំបាត់ពនធគយឈនោះរតឹមឆ្ន ុំ២០១០

ខណៈឈពលដដលរបឈទស្ជាស្ម្តជិកអាសា៊ា នដដលម្តនឈស្ដឋកិចចទន់ឈខាយទុំង៤ រមួម្តន៖

របឈទស្កមពុជា ឡាវ មីយ៉ា ន់ម្ត៉ា និង ឈវៀតណាម (Cambodia, Lao, Myanmar and Vietnam: CLMV)

រតូវអនុវតតឈោលការណ៍CEPTឈនោះឲ្យបានឈពញឈលញរតឹមឆ្ន ុំ២០១៥3 (Ngov 2011, 71-73)។

ឈៅឈពលដដលCEPT រតូវបានអនុវតតឈដាយឈជាគជ័យ ឈពលឈនាោះAFTAនឹងឈលចឈចញរបូ

រាងពិតរបាកដ។ ដូឈចនោះឈៅកនុងឆ្ន ុំ២០១៥ ទុំនិញ និងឈស្វាកមម និងវតថុធាតុឈដើមដដលផលិតបាន

ឈដាយរបឈទស្ជាស្ម្តជិកអាសា៊ា ន នឹងចរាចរឈដាយឈស្រ ីឈហើយការរបកួតរបដជងពិតរបាកដ ក៏នឹង

ឈកើតឈ ើងផងដដរ។ ឈដើមបទីញផលរបឈយជន៍ពីAFTA របឈទស្ទុំងអស់្រតវូដតឈធវើការនាុំឈចញឲ្យ

បានឈរចើន ឈរ ោះការនាុំឈចញបានឈរចើនវានឹងឈធវើឲ្យការផលិតឈកើនឈ ើង ដដលកតាត ឈនោះនឹងឈធវើឲ្យ

របឈទស្ឈនាោះទទួលបានចុំឈណញ ឈបើឈទោះបីជាចុំណូលជាតិដដលបានមកពីពនធនាុំចូលរតវូបានបាត់

បង់ក៏ឈដាយ។ ឈយងតាមសាថ នភាពឈនោះ ឈយើងស្ឈងកតឈឃើញថ្ន លទធភាពរបកួតរបដជងពិតជាម្តន

សារៈស្ុំខ្ន់ណាស់្ ឈបើផលិតករកនុងរបឈទស្ណាម្តនស្មតថភាពរបកួតរបដជងទប ពួកឈគហាក់

ដូចជា រងឈរោោះខ្ល ុំង ជាឈជៀងទទួលបានផលចុំឈណញ។

២.២ SMEsសៅរបសទេក្មពុជា SMEs ឈៅរបឈទស្កមពុជាពិតជាឈដើរតួរយ៉ាងស្ុំខ្ន់ កនុងដុំឈណើ រការអភិវឌ្ឍឈស្ដឋកិចចជាតិ

កមពុជាឲ្យម្តនការរកីចឈរមើនលូតោស់្ឈៅមុខ។ ស្ពវនថងឈនោះ កមពុជាម្តនSMEsចុំនួនជាង

៥០០,០០០ស្ហរោស្ ឈហើយវាបានចូលរមួចុំដណក កនុងផលិតផលកនុងស្សុ្កស្របុ (GDP)របស់្

របឈទស្ របម្តណ៦៥% និងបឈងកើតការងារដល់របជាជនកមពុជារបម្តណ៨៥% (Rith 2012)។ វស័ិ្យ

SME ១.៦

១២០

(Reuy 2013) ។

២.២.១ ចរ ិលក្ខណៈននSMEsសៅក្មពជុា ស្ពវនថងឈនោះ ភាគឈរចើនននSMEs គឺដុំឈណើ រការជាលកខណៈរគួសារ ឈហើយជាទូឈៅ

3 យ៉ាងណាមិញ ពនធនាុំចូលឈលើមុខទុំនិញដដលរតូវបានឈគវាយតនមលថ្នម្តនឈវទយិតភាព(sensitive)ខពស់្ អាចពនាឈពលននការកាត់បនថយបាន ដតមិនរតូវឲ្យហួស្ឆ្ន ុំ២០១៨ឈ ើយ។



ស្ រោស្ទុំងអស់្ឈនាោះឈតត តស្ុំខ្ន់ឈលើដតទីផារកនុងស្សុ្កប៉ាុឈណាណ ោះ។ SMEs តិចតួចណាស់្ដដល

ឈធវើការនាុំឈចញឈដាយតទ ល់ ឬផគត់ផគង់ទុំនិញឲ្យស្ហរោស្ដដលឈធវើការនាុំឈចញធុំៗ។ ជាងឈនោះឈៅ

ឈទៀតឈនាោះ ស្ហរោស្ភាគឈរចើនឈធវើ ណិជជកមមឈដាយពឹងដផអកឈលើទុំនាក់ទុំនងតទ ល់ខលួន មិនពឹង

អាស្ស័្យឈលើកិចចស្នា (Baily 2008, 6-8)។

២.២.១.១ ក្រមិតវបបធម៌នននិសោជិតបសរមើការក្នងុវិេយ័SMEក្មពុជា

ឈដាយឈយងឈលើការឈធវើការសាទ បស្ទង់របស់្ERIAកនុងឆ្ន ុំ២០០៩ ឈលើSMEsចុំនួន៩៩ ឈៅទី

រកងុភនុំឈពញ បានបងាា ញថ្ន និឈយជិត ឬកមមករដដលចូលបុំឈរ ើការកនុងវស័ិ្យឈនោះ ភាគឈរចើនបាន

ទទួលការបណតុ ោះបណាត លវជិាជ ជីវៈ ខណៈឈពលនិឈយជិតមួយចុំនួនតូចប៉ាុឈណាណ ោះបានទទួលការអប់រ ុំ

រហូតដល់ថ្នន ក់ឧតតមសិ្កា។

រកា ទី១៖ ករមិតវបបធម៌នននិឈយជិតបឈរមើការកនុងវស័ិ្យSMEsឈៅកមពុជា

របភព៖ ឈមើលឧបស្មព័នធទី៣

ភាគឈរចើននននិឈយជិតដដលបានបញ្ច ប់ការសិ្កាឈៅថ្នន ក់ឧតតមសិ្កា គឺជានិឈយជិត

ដដលបឈរមើ ការឲ្យស្ហរោស្របឈភទផលិត រថយនត ដដលកនុងឈនាោះអនកដដលបានបញ្ច ប់ការ

សិ្កាកនុងករមិតឈនោះម្តន២៤% រឯីនិឈយជិតដដលបឈរមើការឲ្យវស័ិ្យឈផសងៗឈរៅពីស្ហរោស្

ផលិត រថយនត និងវស័ិ្យកាត់ឈដរ និឈយជិតរបស់្ពួកឈគរបម្តណ១៩% បានបញ្ច ប់ថ្នន ក់



ឧតតមសិ្កា។ ចុំឈ ោះស្ហរោស្ដដល វញិ ោម ននិឈយជិតណាម្តន ក់បាន

បញ្ច ប់ការសិ្កាឈៅថ្នន ក់ឧតតមសិ្កាឈ ើយ ដដលកនុងឈនាោះនិឈយជិតរបម្តណជាង៩០%បានទទួល

ការបណតុ ោះបណាត លវជិាជ ជីវៈ ឈហើយ៩.១%បានឈរៀនដល់ថ្នន ក់វទិាល័យ ឬទបជាងឈនោះ។

២.២.១.២ របភពសេើមទុនរបេS់MEs ក្មពុជា

ឈរៅពីឈនោះឈៅឈទៀត ការអឈងកតដដដលឈនោះ ក៏បានបងាា ញដដលថ្នស្ពវនថងឈនោះឈដើមទុន

ដដលស្ហរោស្ទុំងឈនាោះឈរបើរបាស់្កនុងដុំឈណើ រការអាជីវកមម គឺជាចមបងម្តនរបភពមកពី

ហិរញ្ដបបទននផទកនុង។ ភាគឈរចើនននហិរញ្ដវតថុដដលឈរបើរបាស់្ស្ពវនថង ម្តនរបភពមកពីរបាក់ចុំណូល

ដដលរកបានជារបចាុំ និងមួយចុំនួនឈផសងឈទៀតទទួលបានពីរបភពឈផសងៗ (ឧទហរណ៍ រគួសារ)។

កនុងចុំឈណាមSMEs ទុំង៩៩ កនុងករណីសិ្កាខ្ងឈលើ ម្តនSMEsចុំនួនដត១៧ស្ហរោស្ប៉ាុឈណាណ ោះ

ដដលបានខចីរបាក់ពីធនាោរ និងសាថ ប័នហិរញ្ដវតថុឈផសងៗស្រម្តប់ឈធវើជាឈដើមទុនកនុងការឈធវើដុំឈណើ រ

ការអាជីវកមមរបស់្ខលួន។

រកាហវកិទី២៖ របភពឈដើមទុនរបស់្SMEs

របភព៖ ឧបស្មព័នធ ៤

២.២.១.៣ េមតថភាពធុរក្ិចច និងនវក្មមននSMEsសៅក្មពុជា

ការអឈងកតបានបងាា ញថ្ន ស្ហរោស្ដដលស្ថិតឈៅកនុងវស័ិ្យកាត់ឈដរ និងស្ហរោស្

ដដលផលិតបរកិាខ ររថយនតទុំងអស់្ សុ្ទធដតជាស្ហរោស្ដដលម្តនដុំឈណើ រផលិតកមមមិនរតឹមរតូវ



តាមករមិតស្តង់ដាអនតរជាតិ(ឧទហរណ៍ISO) ខណៈឈពលដដលSMEsឈៅកនុងវស័ិ្យឈផសងៗម្តន

របម្តណ ២៣% ម្តនដុំឈណើ រការផលិតកមមស្មស្ស្បឈៅនឹងស្តង់ដារអនតរជាតិ។ មា៉ាងវញិឈទៀត

ម្តនស្ហរោស្ដត ១០% ប៉ាុឈណាណ ោះននស្ហរោស្ដដលផលិតបរកិាខ ររថយនត និងស្ហរោស្

របម្តណ ៦៣% ននស្ហរោស្ឈផសងៗ បានឈរបើរបាស់្បឈចចកវទិាព័ត៌ម្តននិងទុំនាក់ទុំនង(ICT)4

ខណៈឈពលដដលោម នស្ហរោស្ដដលស្ថិតឈៅកនុងវស័ិ្យកាត់ឈដរណាមួយ បានឈរបើរបាស់្

បឈចចកវទិាឈនោះឈ ើយ។

តារាងទី២បងាា ញថ្ន ភាគឈរចើន SMEs (ការ

ឈរបើរបាស់្ឈរគឿងម្ត៉ា សីុ្នថមី ការអភិវឌ្ឍម្ត៉ា សីុ្នដដលម្តនស្សាប់ និងការបញ្ជូ លនូវគុំនិតថមីៗ) ឈដាយ

កនុងឈនាោះភាគឈរចើនឈលើស្លុបននSMEs

។

។

ប៉ាុដនតឈទោះជាយ៉ាងណាក៏ឈដាយ ម្តនSMEs ដត២១% SMEsដដល

ផលិតបរកិាខ ររថយនតចុំនួនដត២៥% បានបញ្ជូ លផលិតផលថមីៗឈៅកនុងទីផារ ស្ស្បឈពល

ដដលស្ហរោស្ដដលស្ថិតឈៅកនុងរបឈភទឈផសងៗរបម្តណ៧១% បានឈធវើដូឈចាន ោះ។ មួយវញិឈទៀត

SMEs របឈភទកាត់ឈដររបម្តណ១៤% និងSMEsរបឈភទផលិតបរកិាខ ររថយនតរបម្តណ១៥% បាន

ឈរបើរបាស់្បឈចចកវទិាថមី ឈដើមបផីលិតផលិតផលទុំនិញថមីៗរបស់្ខលួន ខណៈឈពលដដលស្ហរោស្

ដដលស្ថិតឈៅកនុងរបឈភទឈផសងៗម្តនរហូតដល់៦៦% បានឈធវើដូឈចាន ោះ។

4 រចនាស្មព័នធICTs ឈៅកនុងឈស្ដឋកិចច គឺស្ុំឈៅឈលើ កុុំពយូទ័រ ទូរស័្ពទ ទូរទស្សន៍ និងវទិយុ និងបណាត ញឈផសងៗជាឈរចើនដដលតភាជ ប់ជាមួយវា ដដលឧបករណ៍និងបណាត ញទុំងអស់្ឈនោះ គឺអាចឈរបើរបាស់្បាន អាចទុកចិតតបាន និងម្តនរបសិ្ទធភាព។ ICTs គឺផតុុំឈ ើងឈដាយ hardware software បណាត ញ និងឧបករណ៍ព័ត៌ម្តន ឈផសងៗដដលអាចផតុុំ ផទុក វភិាគ និងបកស្សាយពនយល់ព័ត៌ម្តន កនុងទុំរង់ជាស្ុំឈលង អតតបទ និងរបូភាព។ ពួកវាម្តនដូចជា ទូរទស្សន៍ វទិយុ ទូរទស្សន៍ និងបណាត ញអីុនធឺដណតជាឈដើម (Chen and Hiau 2005, 16)។



តារាងទី២៖ ស្មតថភាពធុរកិចចនិងនវកមមននSMEsឈៅកមពុជា

ស្មតថភាពធុរកិចច និងនវកមម SME ផលិត ស្ុំឈលៀកបុំ ក់

SME ផលិត បរកិាខ ររថយនត

SME របឈភទ ឈផសងៗ

N % of total N % of

total N

% of

total

ឈោរពតាមស្តង់ដារអនតរជាតិ (ISO) ០ ០ ០ ០ ១៥ ២៣.១ បញ្ជូ លICT ០ ០ ២ ១០ ៤១ ៦៣.១ បឈងកើតស្ងាវ ក់ផលិតកមមឬឈរាងចរក

ថមី ១ ៧.១ ៧ ៣៥ ១៥ ២៣.១

ម្ត៉ា សីុ្ន ឬ របូវនតថមី ១៣ ៩២.៩ ១៩ ៩៥ ៤២ ៦៤.៦ អភិវឌ្ឍន៍ឈរគឿងម្ត៉ា សីុ្នដដលម្តន

ស្សាប់ ១៤ ១០០ ១៩ ៩៥ ៥៧ ៨៧.៧

បញ្ជូ លគុំនិតថមី ១២ ៨៥.៧ ៧ ៣៥ ៥៨ ៨៩ បញ្ជូ លផលិតផលថមីចូលទីផារ ៣ ២១.៤ ៥ ២៥ ៤៦ ៧០.៨ ផលិតផលិតផលថមីឈដាយឈរបើរបាស់្

បឈចចកវទិាថមី ២ ១៤.៣ ៣ ១៥ ៤៣ ៦៦.២

របភព៖ ERIA Research Project Report 2009, No.8 ២.២.២ ការសលើក្េទយួSMEsក្មពុជា ឈៅកនុងបរបិទស្ម្តហរណកមមតុំបន់ និង ណិជជកមមឈស្រ ី ដដលទមទរឲ្យរបឈទស្កមពុជា

ឈរតៀមខលួនឲ្យបានលអ ឈដើមបីរបកួតរបដជងយ៉ាងឈពញឈលញជាមួយរបឈទស្ដនទឈនាោះ ការដស្វងរកទី

ផារ ស្រម្តប់លក់ផលិតផលនិងឈស្វារបស់្SMEs ក៏ដូចជាស្ហរោស្របឈភទដនទៗឈទៀត មិន

ដមនជាបញ្ញា ឈទៀតឈ ើយ ដតបញ្ញា ដដលស្ុំខ្ន់គួរឲ្យយកចិតតទុកដាក់ឈនាោះ គឺលទធភាព និង

ស្មតថភាពកនុងការផលិតទុំនិញ និងឈស្វាកមមដដលម្តនគុណភាពអនុឈោមឈៅតាមតរមូវការកនុង

ទីផារ ក៏ដូចជាលទធភាពកនុងការផគត់ផគង់ទុំនិញទុំងឈនាោះដល់ទីផារកនុងតុំនលដ៏របកួតរបដជង។

ការអភិវឌ្ឍវស័ិ្យSMEទុំងមូល មិនដមនជាបញ្ញា របស់្ម្តច ស់្SMEs ឈនាោះឈទ ដត

វាក៏ជាបញ្ញា របស់្រាជរដាឋ ភិបាលផងដដរ ពីឈរ ោះដូចបានបកស្សាយឈៅកនុងជុំពូកទី១ លទធភាព

របកួតរបដជងរបស់្SMEsមួយចុំនួន ក៏អាចអភិវឌ្ឍបានតាមរយៈការជួយពីរដាឋ ភិបាលផងដដរ។

ដូឈចនោះ ឈតើរាជរដាឋ ភិបាលកមពុជាម្តនឈោលនឈយបាយ និងស្កមមភាពអវីខលោះឈដើមបីឈលើកស្ទួយវស័ិ្យ

SMEឈៅកមពុជា?



២.២.២.១ យទុធសស្តេតចតុសកាណៈ សោលនសោបាយេប់បីចំណុចេរមប់ជរមុញ SMEs

យុទធសាស្តស្តចតុឈកាណ ដដលជាយុទធសាស្តស្ត កនុងការអភិវឌ្ឍរបឈទស្ ម្តនមុុំមួយ

ឈតត តស្ុំខ្ន់ឈលើការអភិវឌ្ឍដផនកឯកជន និងការបឈងកើតការងារ។ មុុំមួយឈនោះ រតវូបានដបកដចកជា៤

ស្ម្តស្ភាគ គឺ (១)ពរងឹងដផនកឯកជន និងទក់ទញវនិិឈយគទុន (២)ការបឈងកើតការងារ និងការ

ធានាលកខខ័ណឌ ការងាររបឈស្ើរ (៣)ការឈលើកស្ទួយស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយម និង(៤)ការឈរៀបចុំ

របព័នធសុ្វតថិភាពស្ងគម។

ឈដើមបីឈលើកស្ទួយSMEs មុុំទីបីននយុទធសាស្តស្តចតុឈកាណឈនោះ បានបឈងកើតឈោលនឈយបាយ

១៣ចុំណុច។ ឈោលនឈយបាយទុំងឈនាោះម្តនដូចតឈៅ៖

(១) ឈលើកទឹកចិតតដល់ការអភិវឌ្ឍ SME ជាពិឈស្ស្តាមរយៈការផតល់ឥណទនរយៈឈពល

មធយម និងរយៈឈពលដវង

បឈងកើតរបព័នធវតថុបញ្ញជ ុំ និងការចុោះបញ្ជ ីប័ណណកមមសិ្ទធដីធលីរបកបឈដាយរបសិ្ទធភាព។

អភិវឌ្ឍការជួលជាផលិតផលហិរញ្ដវតថុមួយ និងអភិវឌ្ឍការផសពវផាយព័ត៌ម្តនឥណទន

ស្រម្តប់ធនាោរ ឈដើមបីកាត់បនថយហានិភ័យ។

អភិវឌ្ឍរបព័នធគណឈនយយ និងពនធដារដ៏សាមញ្ដមួយស្រម្តប់SMEs ឈដើមបដីកលុំអព័ត៌ម្តន

ហិរញ្ដវតថុ។

(២) បង្រ្ងាក បការរត់ពនធ

ពរងឹងស្មតថភាពរបស់្រកមុការងាររបឆ្ុំងនឹងការរត់ពនធដដលដឹកនាុំឈដាយCED។

ឈធវើស្និទនកមមចុំនួនទីភាន ក់ងារដដល ក់ព័នធ ឈៅតាមប៉ាុស្ត៍រតតួពិនិតយតាមរពុំដដន។

ពរងីកទស្សនៈរចកឈចញចូលដតមួយតាមប៉ាុស្ត៍រតតួពិនិតយតាមរពុំដដន។

(៣) កាត់បនថយដបបបទស្រម្តប់ការចុោះបញ្ជ ីនិងការឈរៀបចុំដុំឈណើ រការរកមុហ៊ានុ

កាត់បនថយឧបស្គគដផនករដឋបាល និងឈសាហ៊ាុយចុំណាយឈៅកនុងការចុោះបញ្ជ ី ឈដាយអនុវតត

ដផនការដកទរមង់ដដលបានឈស្នើ។

បឈងកើតឲ្យម្តនរបព័នធចុោះបញ្ជ ីតាមរបព័នធអីុនធឺណិត និងការចុោះបញ្ជ ីរកុមហ៊ាុនជាលកខណៈ

វមិជឈការ។

តភាជ ប់ការចុោះបញ្ជ ីអាជីវកមម MOC ជាមួយនឹងការចុោះបញ្ជ ីពនធដារ និងពនធឈលើតនមលបដនថម

របស់្MEF និងបញ្ជូ លោន ជានីតិវធីិដតមួយ។



(៤) ស្រមលួដល់ស្កមមភាពនាុំឈចញ-នាុំចូល ឈដាយស្រមលួដបបបទនានា ដូចជាការឈចញ

អាជាញ ប័ណណ និងលិខិតអនុញ្ញដ តឈផសងៗ

ពិនិតយឈ ើងវញិរាល់អាជាញ ប័ណណ ក់ព័នធទុំងអស់្ និងដាក់ឲ្យឈរបើរបាស់្នូវឯកសាររដឋបាល

ដតមួយស្រម្តប់គយ។

ជុំនួស្របព័នធបចចុបបនន ឈដាយដុំឈណើ រការរចកដតមួយឈៅតាមកុំពង់ដផ និងដាក់ឲ្យឈរបើរបាស់្

យុទធសាស្តស្តរគប់រគងហានិភ័យមួយ។

អនុម័តចាប់ស្តីពីគយ និងអភិវឌ្ឍបទបញ្ញជ ស្រម្តប់អនុវតត។

(៥) ោុំរទដល់ឧស្ាហកមមឈទើបបឈងកើតថមី កនុងរយៈឈពលស្មស្ស្បមួយ

ជរមុញការឈរបើរបាស់្របព័នធរទរទង់អាជីវកមមដដលរគប់រគងឈដាយដផនកឯកជន ស្រម្តប់

អភិវឌ្ឍឧស្ាហកមម និងស្ហរោស្ថមីៗ។

អភិវឌ្ឍកមមវធីិទូលុំទូោយមួយស្រម្តប់រចកឈចញចូលដតមួយចុំឈ ោះអាជីវកមមទុំងអស់្។

(៦) ឈលើកកមពស់្ទុំនាក់ទុំនងរវាងSMEs និងស្ហរោស្ធុនធុំ

ឈលើកទឹកចិតតឲ្យម្តនទុំនាក់ទុំនងរវាងចឈងាក មស្ហរោស្កនុងស្សុ្ក និងអងគការអនតរជាតិ។

ជួយស្រមួល SMEsជាចឈងាក មកនុងការឈធវើស្ម្តហរណកមមឈៅកនុងស្ងាវ ក់តនមលស្កល។

(៧) ជួយ SMEs កនុងការបឈងកើនផលិតភាពរបស់្ខលួន និងកាត់បនថយនថលឈដើមផលិតកមម

បណតុ ោះបណាត លសាថ ប័ន និងម្តច ស់្ជុំនួញ ឈដើមបីអភិវឌ្ឍកញ្ច ប់ស្ម្តភ រៈស្រម្តប់បណតុ ោះ

បណាត ល និងបឈងកើនស្មតថភាពដល់SMEs។

អភិឌ្ឍដផនការស្កមមភាពមួយ ឈដើមបីឈឆលើយតបឈៅនឹងបឈចចកវទិាបចចុបបនន និងតរមូវការ

បណតុ ោះបណាត ល។

(៨) ធានាគុណភាពផលិតផលកនុងស្សុ្ក ឈដើមបឈីឆលើយតបឈៅនឹងបទដាឋ នកនុងតុំបន់ និង

អនតរជាតិ

ឈលើកទឹកចិតតដល់បទដាឋ នគុណភាពឈៅកនុងSMEs តាមរយៈដុំឈណើ រការផតល់ISO9000។

ឈលើកទឹកចិតតដល់ទុំនាក់ទុំនងរវាងសាថ ប័នបណតុ ោះបណាត ល និងស្សាវរជាវជាមួយនឹងSMEs។

(៩) បឈងកើតមនទីរពិឈសាធន៍ជាតិ ឈដើមបឈីធវើឈតស្តពិនិតយគុណភាព និងលកខណៈវនិិចឆ័យ នន

ផលិតផល

ឈរបើរបាស់្សាថ ប័នស្សាវរជាវសាធារណៈដដលម្តនស្សាប់ ឈដើមបីបឈងកើនស្មតថភាពស្រម្តប់

ស្សាវរជាវជាក់ដស្តង និងការឈធវើឈតស្តគុណភាពផលិតផល។



ពរងឹងស្មតថភាពរបស់្សាថ ប័នស្សាវរជាវ។

ជរមុញទុំនាក់ទុំនងរវាងដផនកឯកជន និងសាថ ប័នស្សាវរជាវ។

(១០) ពរងឹងយនតការស្រម្តប់ការ រកមមសិ្ទធបញ្ញដ ដផនកឧស្ាហកមម

អនុវតតការឈរៀបចុំសាថ ប័នជាក់ោក់ ស្រម្តប់ការអនុវតតរបកបឈដាយរបសិ្ទធភាពននកមមសិ្ទធបញ្ញដ ។

ជរមុញការឈរបើរបាស់្របព័នធកមមសិ្ទធឧស្ាហកមម ជាឧបករណ៍ស្រម្តប់អភិវឌ្ឍន៍SMEs ។

(១១) ជរមញុការបណតុ ោះបណាត លវជិាជ ជីវៈ ជុំនាញ ទុំងកនុងស្សុ្ក និងឈរៅរបឈទស្ ជរមុញបណាត ញសិ្កាឈរៀនសូ្រត ការឈធវើម្ត៉ា ឃីតធីង ជាអនតរជាតិរមួោន ។

ស្រមបស្រមួលជាមួយអនកផតល់ឈស្វាបណតុ ោះបណាត លវជិាជ ជីវៈ ឈដើមបីកុំណត់ពីតរមូវការ និងអភិវឌ្ឍទុំនាក់ទុំនងជាមួយSMEs។

(១២) ពរងីក និងបឈងកើនកមមវធីិ “ភូមិមួយ ផលិតផលមួយ” អនុវតតការឈធវើបញ្ជ ីសារឈពើភ័ណឌ ជាចឈងាក ម កនុងឈនាោះម្តនដូចជា ការកុំណត់ចុំនួនទុំហុំផលិតផលដដលបានផលិត និងទីតាុំង។

ស្ហការជាមួយម្តច ស់្ជុំនួយ និងស្ម្តគម អភិវឌ្ឍការផតល់ឈស្វារមួ និងការោុំរទដល់ចឈងាក មស្ហរោស្។

(១៣) ពរងឹងរកបខ័ណឌ ចាប់ឈដាយបឈងកើតចាប់ឈផសងៗ អនុម័តពរងាងចាប់ទុំងឡាយស្តីពីស្ហរោស្ ណិជជកមម អសាធភាព របតិបតតិការអាជីវកមមរបកបឈដាយសុ្វតថភាព និងកិចចស្នា។

អនុម័តរកបខ័ណឌ ចាប់ដដលចាុំបាច់ ឈដើមបបីឈងកើតតុោការជុំនួញ ឈដើមបីឈដាោះស្សាយវវិាទ ណិជជកមម។

ចូលរមួឈៅកនុងកមមវធីិបឈងកើនស្មតថភាពទូលុំទូោយ ស្រម្តប់របព័នធតុោការ ណិជជកមម ( ២០០៥, ១៤-១៥)។

២.២.២ ថ្ផនការអភិវឌ្ឍន៍SME(២០០៥-២០១០)

ឈដាយអនុឈោមតាមឈោលនឈយបាយឈលើកស្ទួយSMEs ទុំង១៣ចុំណុចននយុទធសាស្តស្ត

ចតុឈកាណរបស់្រាជរដាឋ ភិបាលកមពុជា និងឈដាយឈយងឈលើសាថ នភាពជាក់ដស្តង អនុគណកម្តម ធិការ

ស្ហរោស្ធុនតូច និងមធយម បានឈរៀបចុំដផនការស្រម្តប់អភិវឌ្ឍSMEs ស្រម្តប់រយៈឈពល៥ឆ្ន ុំ

មួយឈ ើង។ ឈៅកនុងដផនការអភិវឌ្ឍន៍SMEs ២០០៥-២០១០ ឈនោះម្តនទស្សនវស័ិ្យជារមួមួយគឺ



អភិវឌ្ឍបរយិកាស្អាជីវកមមអុំឈណាយផលមួយដដលនឹងឈឆ្ព ោះឈៅរកវស័ិ្យSME ដដលរមួចុំដណក

ដល់ការបឈងកើតការងារ ម្តនគុណភាព និងដកលមអរបឈភទទុំនិញ និងឈស្វាដដលអាចរកបានដល់

របជាជនកមពុជា។

ឈដើមបីស្ឈរមចបាននូវការបឈងើកតបរយិកាស្អាជីវកមមលអ កនុងបុំណងដកលមអរបឈភទទុំនិញ

និងឈស្វាដដលអាចរកបានស្រម្តប់របជាជនកមពុជា ដផនការអភិវឌ្ឍន៍SMEs ២០០៥-២០១០ បាន

ដបងដចកជាពីរដុំណាក់កាលស្ុំខ្ន់ៗ ដូចជា៖

ដុំណាក់កាលទី១ (២០០៥-២០០៧): បឈងកើតរកបខ័ណឌ ស្រម្តប់បរយិកាស្អុំឈណាយផលមួយស្រម្តប់ការអភិវឌ្ឍSMEs។

ដុំណាក់កាលទី២ (២០០៨-២០១០): ដកលមអ និងពរងីករកបខ័ណឌ ស្រម្តប់បរយិកាស្អុំឈណាយមួយស្រម្តប់ការអភិវឌ្ឍSMEs។

ឈរៅពីការបឈងកើតដុំណាក់កាលស្រម្តប់អភិវឌ្ឍSMEsទុំង២ឈនោះ រាជរដាឋ ភិបាលកមពុជាក៏

បានបឈងកើតនូវ “ការពិចារណាឈពលអនាគត” ដដលម្តនឈោលឈៅជរមុញភាពរបកួតរបដជងរបស់្

SMEs តាមរយៈការឈធវើស្ម្តហរណកមមឈៅកនុងឈស្ដឋកិចចពិភពឈោកផងដដរ។

ដុំណាក់កាលននដផនការអភិវឌ្ឍន៍SMEs ២០០៥-២០១០ រតូវបានអនុវតតឈលើដផនកស្ុំខ្ន់ៗ

ចុំនួន៤ ដូចជា៖

១. រកបខ័ណឌ ឈោលនឈយបាយSME

រកបខ័ណឌ ឈោលនឈយបាយឈនោះ ម្តនឈោលបុំណងអភិវឌ្ឍរកបខ័ណឌ ជាក់ោក់មួយ និង

របព័នធសាថ ប័នស្រម្តប់ការឈរៀបចុំ និងអនុវតតឈោលនឈយបាយរបកបឈដាយរបសិ្ទធភាព ក៏ដូចជា

រតតូពិនិតយឥទធិពលផងដដរ។ មា៉ាងវញិឈទៀត រកបខ័ណឌ ឈនោះក៏ឈធវើជាតុំណាងឲ្យវស័ិ្យឯកជនចូលរមួ

និងរកការោុំរទពីម្តច ស់្ជុំនួយឈដើមបីធានាភាពឈជាគជ័យជារមួ។ រកបខ័ណឌ ឈោលនឈយបាយSMEs

រតូវបានឈរៀបចុំឈ ើងឈដាយឈតត តជាស្ុំខ្ន់ឈលើបញ្ញា ចុំមបង២គឺ អងគការរដាឋ ភិបាល និងការឈលើក

ស្ទួយភាពជានដគូរវាងសារធារណៈ-ឯកជន។

តារាងទី៣៖ ដផនការរកបខ័ណឌ ឈោលនឈយបាយSME

(ក) អងគការរដាឋ ភិបាល

ឈោលឈៅ៖ អភិវឌ្ឍរបព័នធសាថ ប័នមួយកនុងចុំឈណាមទីភាន ក់ងារស្ុំខ្ន់ៗរបស់្រដាឋ ភិបាល ស្រម្តប់

ការឈរៀបចុំ និងអនុវតតន៍ឈោលនឈយបាយរបកបឈដាយរបសិ្ទធភាព និងម្តនការស្រមបស្រមួល

ដុំណាក់កាលទី១ ឈរៀបចុំ និងអនុវតតរកបខ័ណឌ អភិវឌ្ឍន៍SMEsទីមួយ ដផអកឈលើ



(២០០៥-០៧) ភាពជានដគូរវាងសាធារណៈ-ឯកជន

បឈងកើតឈលខ្ធិការដាឋ នមួយស្រម្តប់អនុវតតដផនការមួយ ឈដើមបីផតល់ និងរបមូលព័ត៌ម្តនពីSMEs

ឈបាោះពុមពផារបាយការណ៍មួយអុំពីសាថ នភាពរបស់្វស័ិ្យSME និងស្មិទធផលននរកបខ័ណឌ អភិវឌ្ឍន៍SMEទីមួយ

អភិវឌ្ឍដផនការជាក់ោក់មួយ ស្រម្តប់កមមវធីិកសាងស្មតថភាពស្រម្តប់មង្រ្នតីរដាឋ ភិបាល និងតុំណាងដផនកឯកជន

ធានាថ្នទីភាន ក់ងារអនុវតតន៍រតូវបានដបងដចកធនធានរគប់រោន់ឈដើមបីអនុវតតកុំដណទរមង់

ដុំណាក់កាលទី២

(២០០៨-១០)

ឈរៀបចុំ និងអនុវតតរកបខ័ណឌ អភិវឌ្ឍន៍SMEទីពីរ ដផអកឈលើភាពជានដគូ រវាងសារធារណៈ-ឯកជន ពរងីករបព័នធឈដើមបផីតល់ និងរបមូលព័ត៌ម្តនពីSMEs ឈបាោះពុមពផាយរបាយការណ៍អុំពីសាថ នភាពរបស់្SMEs និងស្មិទធិផលននរកបខ័ណឌ អភិវឌ្ឍន៍SMEsទី២ ពរងីកដផនការជាក់ោក់ស្រម្តប់កមមវធីិកសាងស្មតថភាពដល់មង្រ្នតីរាជរដាឋ ភិបាល និតតុំណាងដផនកឯកជន

ការពិចារណា

ឈពលអនាគត -

(ខ) ការឈលើកស្ទយួភាពជានដគូរវាងសាធារណៈ-ឯកជន

ឈោលឈៅ៖ ោុំរទការអភិវឌ្ឍតុំណាងរបស់្ដផនកឯកជនកនុងការតស្៊ាូមតិឈលើឈោលនឈយបាយ

ដុំណាក់កាលទី១

(២០០៥-០៧)

អភិវឌ្ឍន៍ដុំឈណើ រការពិឈរោោះឈយបល់មួយ ជាមួយស្ម្តគមអាជីវកមម និងអនក ក់ព័នធដនទឈទៀត ឈដើមបជីរមុញភាពជានដគូរវាងសាធារណៈ-ឯកជន

បឈងកើតដផនការមួយឈដើមបបីឈងកើនស្មតថភាពរបស់្ស្ម្តគមអាជីវកមម ឈដើមបីផតល់ការតស្៊ាូមតិខ្ងឈោលនឈយបាយ ជុំនួស្ឲ្យSMEs


(២០០៨-១០)

ស្រមបស្រមួលការបឈងកើតសាថ ប័នស្សាវរជាវឈោលនឈយបាយឯកជន ស្រម្តប់ោុំរទកនុងការឈរៀបចុំឈោលនឈយបាយការវាយតនមល និងការរតតួ



ពិនិតយឥទធិពល


ឈពលអនាគត -

របភពៈ រាជរដាឋ ភិបាលកមពុជា អនុគណកម្តម ធិការស្ហរោស្ធុនតូចនិងមធយម (២០០៥)

២. រកបខ័ណឌ បញ្ដតតិ និងចាប់

រកបខ័ណឌ បញ្ដតតិ និងចាប់ឈនោះ ម្តនទស្សនវស័ិ្យដកទរមង់រកបខ័ណឌ និងចាប់កនុងឈោល

បុំណងបឈងកើតបរយិកាស្អាជីវកមមអុំឈណាយផលមួយដផអកឈលើវធិានននចាប់ និងឈរៀបចុំឈដើមបីកាត់

បនថយជាអបបបរមិ្តនូវឥទធិពលននអនតរាគមន៍របស់្រដាឋ ភិបាលឈលើដផនកឯកជន ខណៈដដលផតល់ការ

ការ រចាុំបាច់ដល់ទុំនិញសាធារណៈ។ ដផនការទក់ទងនឹងរកបខ័ណឌ បញ្ដតតិ និងចាប់ឈនោះ ឈតត ត

ស្ុំខ្ន់ឈលើបញ្ញា ចមបងចុំនួន៤គឺ ការចុោះបញ្ជ ីរកុមហ៊ាុន ការពិនិតយឈ ើងវញិដផនកបញ្ដតតិនិងយនតការ

ជួយការ រ រកបខ័ណឌ ចាប់ ណិជជកមម និងការរត់ពនធ។

តារាងទី៤៖ ដផនការរកបខ័ណឌ បញ្ដតតិ និងចាប់

(ក) ការចុោះបញ្ជ ីរកមុហ៊ានុ

ឈោលឈៅ៖ ដកទរមង់រកបខ័ណឌ បញ្ដតតិ និងចាប់ កនុងឈោលបុំណងបឈងកើតបរយិកាស្អាជីវកមម

អុំឈណាយផលមួយដផអកឈលើវធិានននចាប់ និងឈរៀបចុំឈដើមបីកាត់បនថយជាអបបបរម្តនូវឥទធិពលនន

អនតរាគមន៍របស់្រដាឋ ភិបាលឈលើដផនកឯកជនកនុងខណៈដដលផតល់ការការ រចាុំបាច់ដល់ទុំនិញ

សាធារណៈ។


(២០០៥-០៧)

កាត់បនថយឧបស្គគខ្ងរដឋបាល និងតនមលកនុងការចុោះបញ្ជ ីដដលរមួទុំងការកាត់បនថយរតូវការទុនអបបបរម្ត

ចូលរមួកនុងយុទធនាការបឈងកើនការយល់ដឹងសាធារណៈដដលរមួទុំងការឈចញឈស្ៀវឈៅដណនាុំពីដុំឈណើ រការចុោះឈ ម្ ោះនិងគុំរចូាុំបាច់នានា

• ឈធវើវមិជឍការសាកលបងនូវការចុោះបញ្ជ ីរកមុហ៊ាុនឈៅឈរៅទីរកងុភនុំឈពញ


(២០០៨-១០)

ចាប់ឈផតើមវមិជឍការទុំងស្សុ្ង

ឈរោងដផនការស្រម្តប់របព័នធចុោះបញ្ជ ីតាមអីុនឈធើណិត

ផារភាជ ប់ការចុោះឈ ម្ ោះអាជីវកមមឈៅMOC ជាមួយការចុោះបញ្ជ ីពនធនិងVAT ឈៅMEF ឈហើយទីបុំផុតបញ្ជូ លឈៅជានីតិវធីិដតមួយ




ឈពលអនាគត

អនុវតតការចុោះបញ្ជ ីតាមអិុនឈធើណិត

ពរងីកការចុោះបញ្ជ ីឈៅដផននកាន់ដតធុំននឈស្ដឋកិចចទុំងមូលឈដាយអភិវឌ្ឍបដនថម នូវករមិតឈោលជាក់ដស្តងស្រម្តប់ឲ្យរកមុហ៊ាុនឈធវើការចុោះបញ្ជ ី

(ខ) ការពិនិតយឈ ើងវញិដផនកបញ្ដតតិ និងយនតការជួយការ រ

ឈោលឈៅ៖ កាត់បនថយតនមលននការឈោរពតាមបញ្ដតតិ ឈដាយបឈងកើនអភិបាលកិចច និងការទទួល

ខុស្រតូវរបស់្ទីភាន ក់ងារដដល ក់ពនធ


(២០០៥-០៧)

បឈងកើតដុំឈណើ រការពិនិតយឈ ើងវញិដផនកបញ្ដតតិស្រម្តប់លិខិតអនុញ្ញដ តដដលម្តនស្សាប់ និងដាក់ឈស្នើ និងលុបឈចាលឬបញ្ជូ លោន នូវល័កខខ័ណឌតរមូវនានា ទុំងស្រម្តប់លិខិតអនុញ្ញដ តខ្ងរបតិបតតិនិងខ្ងបញ្ដតតិ ឈរៀបចុំយនតការជួយការ រមួយឈដើមបបីតឹងតវា៉ាចុំឈ ោះឈស្ចកតីស្ឈរមចដផនករដឋបាល

ឈរោងដផនការស្រម្តប់កមមវធីិសាកលបងស្រម្តប់រចកឈចញ-ចូលដតមួយស្រម្តប់លិខិតអនុញ្ញដ តអាជីវកមម ក់ព័នធទុំងអស់្


(២០០៨-១០)

បនថយវាយតនមល និងលុបឈចាលលិខិតអនុញ្ញដ តដដលមិនចាុំបាច់ អនុវតតរបព័នធទូលុំទូោយមួយស្រម្តប់ការឈចញលិខិតអនុញ្ញដ តថមីៗ និងយនតការជួយការ រ អភិវឌ្ឍកមមវធីិទូលុំទូោយមួយស្រម្តប់រចកឈចញ-ចូលដតមួយស្រម្តប់លិខិតអនុញ្ញដ តអាជីវកមម ក់ព័នធទុំងអស់្



បនតអនុវតតកុំដណទរមង់ដូចបានឈរៀបរាប់

ពរងីកកមមវធីិរចកឈចញ-ចូលដតមួយស្រម្តប់ការឈចញលិខិតអនុញ្ញដ តឲ្យSMEs

(គ) រកបខ័ណឌ ចាប់ ណិជជកមម

ឈោលឈៅ៖ អភិវឌ្ឍឈហដាឋ រចនាស្មព័នធចាប់ជាមូលដាឋ នដដលរតវូការស្រម្តប់អាជីវកមម និងពរងឹង

វធិានននចាប់


(២០០៥-០៧)

អនុម័តពរងាងចាប់ស្តីពីស្ហរោស្ ណិជជកមមអសាធភាព អាជីវកមមដដលម្តនវតថុធានានិងកិចចស្នាជាឈដើម និងឈធវើឲ្យសីុ្ស្ងាវ ក់ោន ជារកម



សីុ្វលិ អនុម័ត រកបខ័ណឌ ចាប់ដដលចាុំបាច់ឈដើមបីបឈងកើតតុោការជុំនាញមួយស្រម្តប់ឈដាោះស្សាយវវិាទ ណិជជកមម និងពរងឹងការបណតុ ោះបណាត លឈៅរកម


(២០០៨-១០)

ចូលរមួកនុងកមមវធីិកសាងស្មតថភាពបនតស្រម្តប់របព័នធតុោការ ណិជចកមម អនុម័តចាប់ឈដើមបបីឈងកើតមជឍតតកមមដផនក ណិជជកមម អនុវម័តចាប់របឆ្ុំងអុំឈពើពុករលួយ ឈដើមបដីកលមអតម្តល ភាពនិងភាពយុតតិធម៌ និងអនុម័តរកមសី្លធម៌ អភិវឌ្ឍ និងអនុវតតរបព័នធសាថ ប័នជាក់ោក់ស្រម្តប់ការអនុវតតរបកបឈដាយរបសិ្ទធភាពនូវសិ្ទធិឈលើរទពយបញ្ញដ

ការពិចារណាឈពល

អនាគត

បឈងកើតតុោការទមទរស្ុំណងតូចៗឈដើមបីពរងឹងការអនុវតតកិចចស្នាស្រម្តប់SMEs

(ឃ) ការរត់ពនធ

ឈោលឈៅ៖ ដកលមអការស្រមបស្រមួល ណិជជកមមឈដើមបីឈធវើឲ្យវាម្តនតនមលទបម្តនរបសិ្ទធភាព

និងម្តនតម្តល ភាព


(២០០៥-០៧)

ពិនិតយឈ ើងវញិនូវលិខិតអនុញ្ញដ ត ក់ព័នធទុំងអស់្ និងដាក់ឈចញនូវឯកសាររដឋបាលដតមួយស្រម្តប់គយ ជុំនួស្របព័នធបចចុបបននឈដាយដុំឈណើ រការរចកឈចញ-ចូលដតមួយឈៅកុំពង់ដផ និងដាក់ឈចញនូវយុទធសាស្តស្តរគប់រគងឈរោោះថ្នន ក់ អនុម័តចាប់ស្តីពីគយ និងឈរៀបចុំបញ្ដតតិស្រម្តប់អនុវតត


(២០០៨-១០)

ឈធវើឲ្យស្មឈហតុផលនូវចុំនួនទីភាន ក់ងារដដល ក់ព័នធឈៅតាមរចករតតួពិនិតយរពុំដដន និងពរងីកទស្សនទនននរចកឈចញ-ចូលដតមួយឈៅដល់រចករតតួពិនិតយរពុំដដនឈោក

ការពិចារណា CED រតូវអភិវឌ្ឍដផនការធនធានមនុស្សមួយស្ស្បតាមម្តច ស់្ជុំនួយ ឈដើមបពីរងឹងជុំនាញរគប់រគង និងជុំនាញបឈចចកឈទស្



ឈពលអនាគត ពរងឹងស្មតថភាពរបស់្រកមុកិចចការពិឈស្ស្របឆ្ុំងការរត់ពនធដដលដឹកនាុំឈដាយCED


៣. លទធភាពទទួលហិរញ្ដវតថុ

ឈដើមបីធានាថ្ន SMEs ម្តនលទធភាពទទួលទុនដដលចាុំបាច់ស្រម្តប់ដុំឈណើ រការ ក៏ដូចជា

ហិរញ្ដវតថុរយៈឈពលមធយម និងរយៈឈពលដវង ឈដាយពរងឹងរបព័នធរទពយបញ្ញច ុំ និងឈដាយផតល់

ផលិតផលឲ្យកាន់ដតឈរចើនរបឈភទពីសាថ ប័នហិរញ្ដវតថុកាន់ដតឈរចើន។ បញ្ញា ចមបងឈៅកនុងដផនការ

អភិវឌ្ឍSMEsទក់ទងនឹងលទធភាពទទួលបានហិរញ្ដវតថុឈនោះរមួម្តន រទពយបញ្ញច ុំ និងកមមសិ្ទធិដីធលី ការ

ឈធវើកិចចស្នាជួល(ភតិស្នា) ការដចករ ុំដលកព័ត៌ម្តនឥណទន និងរបព័នធគណឈនយយនិងពនធដបប

សាមញ្ដស្រម្តប់SMEs។

តារាងទី៥៖ ដផនការឈដាោះស្សាយបញ្ញា លទធភាពទទួលបានហិរញ្ដវតថុ

(ក) រទពយបញ្ញច ុំនិងកមមសិ្ទធដីធលី

ឈោលឈៅ៖ បឈងកើតកមមសិ្ទធិដដលម្តនការធានាស្នតិសុ្ខឈដើមបដីកលមអមូលដាឋ នរទពយបញ្ញជ ុំ និង

យនតការរបកបឈដាយរបសិ្ទធិភាពននការអនុវតតចាប់ដីធលី


(២០០៥-០៧)

ឈចញរកបខ័ណឌ ចាប់ស្រម្តប់អាជីវកមមដដលម្តនវតថុធានានិងការចុោះបញ្ជ ីដីធលី ផតួចឈផតើមបឈងកើតរបព័នធចុោះបញ្ជ ីស្រម្តប់ទុំងអចលនរទពយ និងអចលនរទពយបញ្ញជ ុំ និងយនតការរបកបឈដាយរបសិ្ទធភាពននការអនុវតតចាប់ដីធលី


(២០០៨-១០)

អភិវឌ្ឍ និងអនុវតតកមមវធីិោុំរទស្រម្តប់ធនាោរ និងសាថ ប័នហិញ្ដវតថុដនទឈទៀតស្រម្តប់ការវាយតនមលរទពយបញ្ញច ុំឲ្យម្តនរបសិ្ទធិភាព



ពរងីករបព័នធចុោះបញ្ជ ីតាមអីុនឈធើណិតឲ្យបានទូទុំងរបឈទស្

(ខ) ការឈធវើកិចចស្នាជួល(ភតិស្នា)

ឈោលឈៅ៖ បឈងកើតរកបខ័ណឌ អុំឈណាយផលមួយស្រម្តប់ឲ្យធនាោរផតល់កិចចស្នាជួលជា

ហិរញ្ដវតថុ

ដុំណាក់កាលទី១ ឈធវើវឈិសាធនកមមចាប់ពនធដារ ឈដើមបឲី្យអាចម្តនការឈធវើកិចចស្នាជួលជា



(២០០៥-០៧) ហិរញ្ដវតថុ ឈចញរកបខ័ណឌ ចាប់កិចចស្នាជួលជាហិរញ្ដវតថុ ដដលរគបដណត ប់ឈលើការឈធវើកិចចស្នាជួលទុំងស្ងខ្ងហិរញ្ដវតថុទុំងខ្ងរបតិបតតិ


(២០០៨-១០)

ឈចញIAS-១៧ ដដលបញ្ញជ ក់ពីការអនុវតតន៍ដផនកគណឈនយយលអបុំផុតស្រម្តប់ការឈធវើកិចចស្នាជួល អភិវឌ្ឍ និងអនុវតតកមមវធីិបណតុ ោះបណាត ល និងព័ត៌ម្តនស្រម្តប់ធនាោរSMEs និងអនកផគត់ផគង់ឧបករណ៍ដដលឈលើកស្ទួយខ្ងកិចចស្នាជួល



ឈលើកស្ទួយរកុមហ៊ាុនឈធវើកិចចស្នាជួលខ្ងហិរញ្ដវតថុ-របតិបតតិដដលចូលហ៊ាុនោន ឬឈរដតឯង។

(គ)ការដចករ ុំដលកព័ត៌ម្តនឥណទន

ឈោលឈៅ៖ ស្រមបស្រមលួឲ្យម្តនលទធភាពឈកើនឈ ើងកនុងការទទួលហិរញ្ដវតថុឈដាយកាត់បនថយ

ហានិភ័យទក់ទិននឹងកងវោះតិចតួចអុំពីអនកចង់ខចីរបាក់


(២០០៥-០៧)

អនុវតតរបព័នធដចករ ុំដលកព័ត៌ម្តនឥណទន

បឈងកើតរកបខ័ណឌ ចាប់ដដលអុំឈណាយផលមួយស្រម្តប់របតិបតតិរបព័នធឈនោះឈដាយបឈងកើតរកបខ័ណឌ ចាប់ដដលអុំឈណាយផលមួយ និងការ រសិ្ទធិរបស់្អនកខចី


(២០០៨-១០)

ពរងីករបព័នធព័ត៌ម្តនឥណទនឈដាយផតល់ព័ត៌ម្តនពីរបវតតិ និងព័ត៌ម្តនដនទឈទៀត ស្រមបស្រមួលការបឈងកើតការយិល័យឥណទនឯកជន អភិវឌ្ឍ និងអនុវតតដផនការដដលបញ្ជូ លសាថ ប័នហិរញ្ដវតថុ ដនទឈទៀតឲ្យចូលរមួកនុងរបព័នធឈនោះ



បនតអនុវតតដផនការស្រម្តប់របព័នធព័ត៌ម្តនឥណទនដដលបានពរងីក និងការបញ្ជូ លសាថ ប័នហិរញ្ដវតថុដដលមិនដមនជាធនាោរ រ ងដផនការស្រម្តប់ពិនិតយឈមើលលទធភាពអភិវឌ្ឍផលិតផល ព័ត៌ម្តនថមី ដូចជា ការដាក់ពិនទុឥណទនជាឈដើម

(ឃ) របព័នធគណឈនយយនិងពនធដបបសាមញ្ដស្រម្តប់SMEs

ឈោលឈៅ៖ ស្រមបស្រមលួឲ្យម្តនលទធភាពឈកើនឈ ើងកនុងការទទួលហិរញ្ដវតថុ ឈដាយកាត់បនថយ



ហានិភ័យ ឈដាយសារកងវោះព័ត៌ម្តនហរញិ្ដវតថុដដលស្មស្ស្ប


(២០០៥-០៧)

ឈចញឈោលការណ៍ដណនាុំអុំពីគណឈនយយSMEsដបបសាមញ្ដ (រមួទុំងឯកសារគុំរដូដល ក់ព័នធ) អភិវឌ្ឍរបព័នធរាយការណ៍ពនធដបបសាមញ្ដមួយ ស្រម្តប់SMEsដដលរបតិបតតិជារកុមហ៊ាុន

ចូលរមួកនុងកមមវធីិបណតុ ោះបណាត លបនតដល់អនកអាជីពខ្ងគណឈនយយ និងSMEs (តាមរយៈតុំណាងដផនកឯកជន)


(២០០៨-១០)

បនតោុំរទដល់ការអភិវឌ្ឍរបស់្អនកអាជីពខ្ងគណឈនយយរបស់្អនកអាជីពខ្ងគណឈនយយ ឈចញឈោលការណ៍ដណនាុំ និងតរមូវការជាក់ោក់នានា ឈដើមបជួីយSMEsឲ្យរបកាន់ខ្ជ ប់តាមរបព័នធពនធផលូវការ បឈងកើតរកមុការងារមួយឈដើមបកីុំណត់ថ្ន ឈតើសាថ ប័នហិញ្ដវតថុមិនដមនជាធនាោររបឈភទណាដដលនឹងរតូវការឈៅឈពលអានាគត ឈដើមបីបុំឈពញតរមូវការរបស់្មីរក ូស្ហរោស្ និងSMEs ជាពិឈស្ស្អនកដដលរបតិបតតិឈៅតាមតុំបន់ជនបទ



អភិវឌ្ឍឈោលការណ៍ដណនាុំអុំពីអភិបាលកិចចរកមុហ៊ាុន និងតរមូវការឲ្យបងាា ញព័ត៌ម្តនហិរញ្ដវតថុ ឈលើកស្ទួយយុទធសាស្តស្តស្រម្តប់ការបឈងកើតសាថ ប័នហរញិ្ដវតថុដដលមិនដមនជាធនាោរ និងដកលមអការចុោះរបកបអាជីវកមមដល់តុំបន់ជនបទ


៤. ស្កមមភាពោុំរទSMEs

ស្កមមភាពោុំរទSMEs ម្តនទស្សនវស័ិ្យបឈងកើតទីផាររបកបឈដាយថ្នមវនតមួយស្រម្តប់

ឈស្វា ោុំរទដល់SMEs។ ធានាថ្នឈស្វានានារតវូបានផគត់ផគង់កនុងលកខណៈដដលម្តនរបសិ្ទធភាព

បុំផុត តាមដដលអាចឈធវើបានឈដាយដផនកឯកជន និងរដាឋ ភិបាល។ ឈលើកទឹកចិតតឲ្យអនកផគត់ផគង់ឈស្វា

ឈឆលើយតបនឹងស្ញ្ញដ របស់្ទីផារ និងផគត់ផគង់ដល់ស្ហរោស្ដដលម្តនទុំហុំឈផសងៗោន ។ ជាចុង

ឈរកាយ បឈងកើតទីផារមួយដដលSMEsម្តនការយល់ដឹងអុំពីរបឈយជន៍ និងរបឈភទឈស្វាដដលអាច



រកបាន។ ដផនការឈនោះ រតូវបានអនុវតតឈដាយឈតត តឈលើកតាត ចុំនួន៤ដូចជា ឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមម

លទធភាពចូលទីផារ ការបឈងកើនករមិតបឈចចកវទិានិងធនធានមនុស្ស និងការផារភាជ ប់ទុំនាក់ទុំនង។

តារាងទី៦៖ ដផនការននស្កមមភាពោុំរទSMEs

(ក) ឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមម

ឈោលឈៅ៖ បឈងកើតទីផាររបកបឈដាយថ្នមវនតមួយស្រម្តប់ឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមម ដដលផគត់ផគង់

ជាទុំនិញឯកជន និងផតល់ឈស្វាឈរចើនរបឈភទតាមតរមវូការរបស់្SMEs


(២០០៥-០៧)

កុំណត់អនកផគត់ផគង់ឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមមដដលម្តនស្សាប់ និងតរមូវការនូវឈស្វានានា និងឈរៀបចុំបញ្ជ ីមួយតាមស្ស្ុករបស់្អនកផគត់ផគង់ឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមម និងដចកឲ្យSMEsបានដឹង

ឈដាយស្ហការជាមួយអនកស្រមបស្រមួលឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមម (NGOs ម្តច ស់្ជុំនួយ និងស្ម្តគម) កុំណត់ឈស្ចកតីរតូវការឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមមរបស់្SMEs និងឧបស្គគដដលរារាុំងមិនឲ្យម្តនការឈរបើរបាស់្បានកាន់ដតឈរចើន


(២០០៨-១០)

អភិវឌ្ឍ និងអនុវតតយុទធនាការអប់រ ុំស្រម្តប់SMEs អុំពីរបឈយជន៍ននឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមម ឈដាយស្ហការជាមួយអនកស្រមបស្រមួលឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមម ឈលើកទឹកចិតតឲ្យអនកផគត់ផគង់ឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមមថមីៗចូលឈៅកនុងទីផារឈនោះ ឈលើកទឹកចិតតឲ្យសាថ ប័នដដលម្តនស្សាប់ចូលកនុងទីផារឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍ អាជីវកមម និង-ឬទុំនាក់ទុំនងជាមួយអនកផតល់ឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមមដដលម្តនស្សាប់ ឈដើមបីដកលមអឈស្វារបស់្ពួកឈគ (ឧទហរណ៍ ការឈធវើទុំនាក់ទុំនងរវាងសាថ ប័នអប់រ ុំ និងអនកផតល់ឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមមអាចដកលមអគុណភាពឈស្វា) ជរមុញឲ្យម្តនតរមវូការនិងការផគត់ផគង់ឈលើកទឹកចិតត ឲ្យភាគីទី៣ផតល់គឈរម្តងសាកលបងស្រម្តប់គឈរម្តងឈចញប័ណណឈរបើជុំនួស្របាក់



អភិវឌ្ឍផលិតផលឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមមថមីៗកនុងភាពជានដគូរវាងសាធារណៈ-ឯកជន

ស្រមបស្រមួលការចមលងតាមអនកផតល់ឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមមដដល



ឈជាគជ័យ

ឈលើកទឹកចិតតឲ្យម្តនស្ម្តគមឧស្ាហកមមខ្ងឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមមរកមសី្លធម៌ និងការឈចញលិខិតបញ្ញជ ក់ឯករាជយអុំពីអនកផតល់ឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមម ការផតល់ឈស្វាអភិវឌ្ឍន៍អាជីវកមមឈដាយតទ ល់ គួររតូវឈជៀស្វាងឈដាយរដាឋ ភិបាល ប៉ាុដនតឈៅឈពលណាដដលឈជៀស្មិនរចួ ឈគគួរឈធវើការសាត រនថលឈដើមដផនកខលោះ

(ខ) លទធភាពចូលទីផារ

ឈោលឈៅ៖ ដកលមអលទធភាពរបស់្SMEsកនុងការចូលទីផារកនុងស្សុ្ក

និងទីផារនាុំឈចញតាមរយៈព័ត៌ម្តនកាន់ដតលអ ការស្សាវរជាវទីផារ និងការអភិវឌ្ឍផលិតផល

និងស្កមមភាពផសពវផាយនានា


(២០០៥-០៧)

ឈរៀបចុំនិងអនុវតតកមមវធីិអប់រ ុំអុំពីការឈរបើរបាស់្ព័ត៌ម្តនស្រម្តប់លទធភាពចូលទីផារ ឈលើកទឹកចិតត និងជួយSMEsឲ្យចូលរមួកនុងពិព័ណ ណិជជកមម និងពិព័ណ៌ឈផសងៗ

ឈដាយស្ហការជាមួយ ស្ម្តគមSMEs អភិវឌ្ឍស្មបទដដលម្តនឈោលបុំណងឈរចើនយ៉ាង

ឈដាយស្ហការជាមួយអនក ក់ព័នធដនទឈទៀត ផារភាជ ប់អនកទិញឈៅនឹងSMEsឬករមងSMEs


(២០០៨-១០)

អភិវឌ្ឍ និងអនុវតតយុទធសាស្តស្តស្រម្តប់SMEsរបចាុំតុំបន់ ឈដើមបឲី្យម្តនលទធភាពរបឈស្ើរឈ ើងកនុងការឈរបើរបាស់្អិុនឈធើណិត ស្រមបស្រមួលឲ្យម្តនចរាចរកាន់ដតលអននព័ត៌ម្តន ដដលម្តនរបឈយជន៍រវាងសាថ ប័នសាធារណៈនានា (ដូចជា មហាវទិាល័យ បណតុ ោះបណាត លបឈចចកឈទស្ និងសាកលវទិាល័យ និងSMEs ដកលមអលទធភាពចូលទីផារនាុំឈចញ ស្រមបស្រមួលការផារភាជ ប់ទុំនាក់ទុំនងរវាងស្ម្តគមអាជីវកមមកនុងស្សុ្ក និងអនតរជាតិ



ឈដើមបីបឈងកើនការឈរបើអិុនឈធើណិត រកបខណឌ ចាប់ និងបញ្ដតតិមួយស្រម្តប់ ណិជជកមមតាមរបព័នធឈអ ិចរតនិូច គួររតវូអនុវតត



កនុងភាពជានដគូជាមួយដផនកឯកជនស្រមបស្រមួលពិព័ណ៌ ណិជជកមម និងពិព័ណ៌ផលិតផល

អភិវឌ្ឍ និងអនុវតតកមមវធីិហិរញ្ដបបទនស្មស្ស្បមួយស្រម្តប់SMEs ឈដើមបមី្តនលទធភាពចូលទីផារនាុំឈចញ

(គ) ការបឈងកើនករមិតបឈចចកវទិា និងធុនធានមនុស្ស

ឈោលឈៅ៖ ដកលមអភាពដដលអាចរកបាន និងការយល់ដឹងកនុងចុំឈណាមSMEsអុំពីបឈចចកវទិា

និងការបណតុ ោះបណាត លខ្ងបឈចចកឈទស្ និងរគប់រគង


(២០០៥-០៧)

ពិនិតយឈ ើងវញិនូវឈស្ចកតីរតូវការបឈចចកវទិា និងការបណតុ ោះបណាត លឈពលបចចុបបនន រចនាស្មព័នធ ឈរគឿងឈលើកទឹកចិតត និងឧបស្គគ ស្រមបស្រមួលជាមួយអនកផតល់ការបណតុ ោះបណាត លវជិាជ ជីវៈ ឈដើមបីកុំណត់ឈស្ចកតីរតូវការ និងអភិវឌ្ឍទុំនាក់ទុំនងជាមួយSMEs

ពរងឹងស្មតថភាពរបស់្សាថ ប័នស្សាវរជាវបចចុបបនន និងជរមុញឲ្យម្តនការផារភាជ ប់ទុំនាក់ទុំនងជាមួយដផនកឯកជន (ដដលរមួទុំងវទិាសាថ នសិ្កា)


(២០០៨-១០)

អភិវឌ្ឍដផនការស្កមមភាពមួយស្រម្តប់អនុវតតឱកាស្ដដលបានកុំណត់កនុងការពិនិតយឈ ើងវញិដុំណាក់កាលទី១ ស្រមបស្រមួលនិងឈធវើការជាមួយសាថ ប័នបណតុ ោះបណាត ល និងម្តច ស់្ជុំនួយឈដើមបអីភិវឌ្ឍកញ្ច ប់មឈធាបាយស្រម្តប់ការ បណតុ ោះបណាត ល និងការកសាងស្មតថភាពកនុងSMEs ឈលើកទឹកចិតតឲ្យម្តនបទដាឋ នគុណភាពកនុងSMEsតាមរយៈ ដុំឈណើ រការឈចញលិខិតបញ្ញជ ក់ISO9000 ឈលើកស្ទួយទុំនាក់ទុំនងជាក់ោក់កនុងចុំឈណាមសាកលវទិាល័យ និងសាថ ប័ន ក់ពនធអុំពីការស្សាវរជាវអនុវតតន៍ អភិវឌ្ឍ និងអនុវតតរបព័នធសាថ ប័នជាក់ោក់ ឈដើមបីអនុវតតឲ្យម្តនរបសិ្ទធភាពនូវសិ្ទធិឈលើរទពបញ្ញដ



ឈលើកទឹកចិតតឲ្យម្តនទុំនាក់ទុំនងរវាង សាថ ប័នបណតុ ោះបណាត លនិងស្សាវរជាវ និងSMEs

ស្រមបស្រមួលដផនកឯកជន (ដដលរមួទុំងសាកលវទិាល័យ)



ឲ្យបឈងកើត និងដកលមអសាថ ប័នខ្ងបទដាឋ នបឈចចកឈទស្

ដផអកឈលើកសាថ ប័នអប់រ ុំស្សាវរជាវសាធារណៈដដលម្តនស្សាប់ ឲ្យដកលមអស្មតថភាពរបស់្ខលួនស្រម្តប់ការស្សាវរជាវអនុវតតន៍ និងការឈធវើឈតស្តគុណភាពផលិតផល

(ឃ) ការផារភាជ ប់ទុំនាក់ទុំនង

ឈោលឈៅ៖ ជួយSMEsឲ្យឈធវើការជាមួយោន និងស្ហការោន កនុងបណាត ញចុំរោុះឈដើមបីដកលមអភាព

របកួតរបដជង និងលទធភាពរបស់្ពួកឈគកនុងការចូលទីផារកនុងស្សុ្ក និងទីផារអនតរជាតិ


(២០០៥-០៧)

ពិនិតយឈ ើងវញិនូវបទបញ្ដតតិ និងនីតិវធីិដដល ក់ព័នធស្រម្តប់ការចុោះបញ្ជ ីស្ម្តគម និងឈធវើអនុសាស្ន៍ស្រម្តប់ដកលមអ ឈដាយស្ហការជាមួយអនក ក់ព័នធដនទឈទៀត អភិវឌ្ឍ និងអនុវតតដផនការស្កមមភាពមួយស្រម្តប់ឈលើកទឹកចិតតឲ្យម្តនការបឈងកើត និងការពរងឹងស្ម្តគម អនុវតតការឈរៀបចុំបញ្ជ ីករមង ដដលរមួបញ្ជូ លទុំងការកុំណត់ចុំនួន ទុំហុំ របឈភទ និងទីតាុំងផងដដរ


(២០០៨-១០)

ឈលើកទឹកចិតតឲ្យម្តនការអភិវឌ្ឍ និងការឈរបើរបាស់្កមមវធីិ ដល់មូលដាឋ នរបស់្របព័នធឈោស្នាស្រម្តប់ឈលើកកុំពស់្ការយល់ដឹងអុំពីបញ្ញា ទក់ទងនឹងSMEs អភិវឌ្ឍការផតល់ឈស្វារមួ និងការោុំរទ ក់ព័នធដនទឈទៀតស្រម្តប់ករមង ឈដាយស្ហការជាមួយម្តច ស់្ជុំនួយ និងស្ម្តគម ជរមុញឲ្យម្តនរបព័នធដនទឈទៀតស្រម្តប់ករមង ឈដាយស្ហការជាមួយម្តច ស់្ជុំនួយនិងស្ម្តគម ជរមុញឲ្យម្តនរបព័នធោុំរទដដលដឹកនាុំឈដាយដផនកឯកជន ឈដើមបីអភិវឌ្ឍឧស្ាហកមម និងស្ហរោស្ថមីៗ



ឈដើមបីជួយដកលមអភាពរបកួតរបដជងរបស់្ករមង ឈលើកទឹកចិតតឲ្យម្តនការផារភាជ ប់ទុំនាក់ទុំនងរវាងករមង កនុងស្សុ្ក និងអងគការអនតរជាតិ

ឈដាយឈធវើការជាមួយអនក ក់ព័នធដនទឈទៀតជួយSMEsកនុងករមងឲ្យបានចូលកនុងដខសស្ងាវ ក់តនមលស្កល។ កិចចការឈនោះអាចរមួទុំងការឈលើកស្ទួយបណាត ញឈរៀនសូ្រត ការរកទីផារអនតរជាតិរមួោន ក៏ដូចជាឈស្វាជាឈរចើន



របឈភទឈទៀត




ជំពូក្ទី៣ លទធផលននការរសវរជាវ

៣.១ ការបក្រសយទិននន័យ

៣.១.១ បញ្ហា ថ្េលSMEs ក្មពជុាកំ្ពុងជួបរបទះ ស្ពវនថងឈនោះ SMEs ឈៅរបឈទស្កមពុជា កុំពុងជួបរបទោះនឹងបញ្ញា របឈមជាឈរចើនកនុងដុំឈណើ រ

ការធុរកិចចជារបចាុំរបស់្ខលួន។ SMEs

ERIA អឈងកតឈលើSMEsចុំនួន៩៩ស្ហរោស្ ឈៅទីរកងុភនុំឈពញ

five-point Likert scale (“(១) ស្ុំខ្ន់ណាស់្ (២) ស្ុំខ្ន់បងគួរ (៣) ស្ុំខ្ន់ (៤) មធយម

និងឈលខ(៥)មិនស្ុំខ្ន់ឈ ើយ)។ SMEs

១

៥។ SMEs

។

។

ERIA បញ្ញា លុំបាកដដលម្តនករមតិលុំបាកខ្ល ុំង

ជាងឈគទុំង១០ ដដលSMEsកមពុជាកុំពុងរបឈមមុខម្តនដូចជា៖

១. (lack of managerial time to

identify new business opportunities) : បញ្ញា ដ៏លុំបាកបុំផុត ដដលម្តច ស់្SMEsភាគឈរចើនឈៅ

របឈទស្កមពុជាកុំពុងជួបរបទោះគឺ មិនម្តនឈពលឈវោរគប់រោន់ឈដើមបកីុំណត់

។

២. ( Lack of production capacity to expand) : ២ SMEs



។ ៣. (Offering competitive

prices to customers) : ៣ SMEs

។

៤. (Shorting of working

capital to finance new business plans) : ៤ SMEs

។

៥. (Establishing and maintaining

trust with business partners) :

( )

៥ SMEs ។

៦. (Limited

information to locate/analyze market/business partners) :

SMEs ។

៧.

(Inability to indentify and contact potential business partners) :

SMEs ។

៨. :

(Unreliable market data: costs, prices, market shares) :

SMEs ១០០%

SMEs ។

៩. (Offering technical/after-sales



service) :

។

តារាងទី៧៖ បញ្ញា របឈមស្ុំខ្ន់ៗទុំង១០ដដលSMEsកមពុជាជួបរបទោះ

បញ្ញា របឈម ចុំនួនអឈងកត មធយម គុំោតគុំរ ូ ចុំណាត់ថ្នន ក់

កងវោះឈពលឈវោរគប់រគងឈដើមបកីុំណត់ឱកាស្ធុរកិចចថមី

៩៩ ១.៦៧ ០.៨២ ១

កងវោះស្មតថភាពកនុងការពរងីកផលិតកមម ៩៩ ១.៧២ ០.៩៨ ២

ការផគត់ផគង់ទុំនិញដល់អតិថិជនកនុងករមិតនថលរបកួតរបដជង

៩៩ ១.៧៦ ០.៩៣ ៣

កងវោះខ្តឈដើមទុនឈដើមបឈីធវើហិរញ្ដបបទនដល់គឈរម្តងធុរកិចចថមី

៩៩ ១.៨១ ០.៩៩ ៤

បឈងកើតនិងដថរកាជុំឈនឿទុកចិតតរបស់្នដគូ ណិជជកមម

៩៩ ២.២០ ១.២៩ ៥

ព័ត៌ម្តនស្រម្តប់ឈធវើការវភិាគអុំពីទីផារឬនដគូ ណិជជកមមឈៅម្តនករមិត

៩៩ ២.២១ ១.០២ ៦

ោម នស្មតថភាពកនុងដស្វងរកនិងទក់ទងនដគូ ណិជជកមមដដលម្តនស្កាត នុពល

៩៩ ២.២៥ ១.០៣ ៧

ភាពមិនអាចទុកចិតតបានននទិននន័យទីផារ: នថលឈដើម នថលលក់ ចុំដណកទីផារ

៩៩ ២.២៦ ០.៩២ ៨

ផតល់ជុំនួយបឈចចកឈទស្ឬឈស្វាកមមបនាទ ប់ពីលក់ឈស្វាកមមរចួ

៩៩ ២.២៧ ០.៨៩ ៩

ភាពមិនរគប់រោន់ននចុំនួនបុគគលិក និង/ឬបុគគលិកមិនបានបណតុ ោះបណាត លស្រម្តប់ការពរងីកទីផារ

៩៩ ២.២៩ ០.៩៥ ១០

របភព៖ ERIA Research Project Report 2009, No.8

១០. /

(Insufficient quantity of and/or untrained personnel for market expansion) :



SMEs ។

១០

SMEs ១០

។

តារាងទី៨៖ ចុំនួនSMEs ១០

បញ្ញា របឈម SMEs (%)

ភាពមិនរគប់រោន់ននចុំនួនបុគគលិក និង/ឬបុគគលិកមិនបានបណតុ ោះបណាត លស្រម្តប់ការពរងីកទីផារ

៨០% ១

ការផគត់ផគង់ទុំនិញដល់អតិថិជនកនុងករមិតនថលរបកួតរបដជង

៦០% ២

កងវោះស្មតថភាពកនុងការពរងីកផលិតកមម ៤០% ៣ កងវោះខ្តឈដើមទុនឈដើមបឈីធវើហិរញ្ដបបទនដល់គឈរម្តងធុរកិចចថមី

៤០% ៣

បឈងកើតនិងដថរកាជុំឈនឿទុកចិតតរបស់្នដគូ ណិជជកមម

៤០% ៣

ភាពមិនអាចទុកចិតតបានននទិននន័យទីផារ: នថលឈដើម នថលលក់ ចុំដណកទីផារ

៤០% ៣

ព័ត៌ម្តនស្រម្តប់ឈធវើការវភិាគអុំពីទីផារឬនដគូ ណិជជកមមឈៅម្តនករមិត

៣០% ៧

កងវោះឈពលឈវោរគប់រគងឈដើមបកីុំណត់ឱកាស្ធុរកិចចថមី

១០% ៨

ោម នស្មតថភាពកនុងដស្វងរកនិងទក់ទងនដគូ ណិជជកមមដដលម្តនស្កាត នុពល

១០% ៨

ផតល់ជុំនួយបឈចចកឈទស្ឬឈស្វាកមមបនាទ ប់ពីលក់ឈស្វាកមមរចួ

១០% ៨

២០១៣

ERIA

។ ERIA កងវោះឈពលឈវោរគប់រគង

ឈដើមបកីុំណត់ឱកាស្ធុរកិចចថមី ១



កងវោះឈពលឈវោរគប់រគងឈដើមបកីុំណត់ឱកាស្ធុរកិចចថមី ៨ ។

SME ។

។ ERIA ភាព

មិនរគប់រោន់ននចុំនួនបុគគលិក និង/ឬបុគគលិកមិនបានបណតុ ោះបណាត លស្រម្តប់ការពរងីកទីផារ គឺ

ស្ថិតឈៅចុំណាត់ថ្នន ក់ទី១០ ខណៈឈពលដដលការស្សាវរជាវរបស់្ឈយើងបានបងាា ញថ្នបញ្ញា របឈម

របឈភទមួយឈនោះ គឺជាបញ្ញា របឈមដដលខ្ល ុំងបុំផុត។ មូលឈហតុដដលឈធវើឲ្យម្តនការខុស្ោន ឈលើ

ចុំណុចមួយឈនោះ គឺបណាត លមកពីរបជាជនកមពុជាឈៅឈពលបចចុបបននម្តននិនាន ការឈធវើចុំណាកស្ស្កុ

ឈៅរកការងារឈធវើឈៅឈរៅរបឈទស្ឈរចើនជាងឆ្ន ុំ២០០៩។ ឈដាយសារដតកតាត ឈនោះឈហើយ ឈទើបឈធវើឲ្យ

កតាត កម្តល ុំងពលកមមកាល យជាបញ្ញា ឈចាទស្រម្តប់ម្តច ស់្ស្ហរោស្ឈៅឈពលបចចុបបនន។

ស្របុឈស្ចកតីមក ឈទោះបីជាការស្សាវរជាវរបស់្ឈយើងតទ ល់ និងការស្សាវរជាវរបស់្ERIA

ERIA ។

១០ SMEs

។

៣.១.២ ចំនួនSMEsថ្េលបានទទួលជំនួយ ជុំនួយចុំនួន៧របឈភទ ដដលធាល ប់ផតល់ឈដាយរាជរដាឋ ភិបាល និងអងគការមិនដមនរដាឋ ភិបាល

ឈផសងៗ ដូចជា ជុំនួយោុំរទដផនកព័ត៌ម្តន ទុំនាក់ទុំនងនិងបណាត ញធុរកិចច ការអភិវឌ្ឍនិងដចករ ុំដលក

បឈចចកវទិា ការបណតុ ោះបណាត ល ការឈធវើឲ្យរបឈស្ើរឈ ើងនូវបរយិកាស្វនិិឈយគ ហិរញ្ដបបទន និង

ការរបឹកានិងផតល់អនុសាស្ន៍ រតូវបានឈលើកឈ ើងយកមកសិ្កាអុំពីរបសិ្ទធភាពរបស់្វា។

ការស្សាវរជាវរបស់្ERIA បានបងាា ញថ្នSMEs ភាគឈរចើន បានទទួលជុំនួយដផនកទុំនាក់

ទុំនងនិងបណាត ញធុរកិចច និងជុំនួយដផនកព័ត៌ម្តន ដដលកនុងឈនាោះម្តនSMEsរហូតដល់៨៩%ឯឈណាោះ

បានទទួលជុំនួយទុំនាក់ទុំនងនិងបណាត ញធុរកិចចឈនោះ ឈហើយSMEsរបម្តណ៨៥% បានទទួល

ជុំនួយដផនកព័ត៌ម្តន។ ផទុយឈៅវញិ SMEs ជុំនួយ

ដផនកហិញ្ដបបទន និងជុំនួយទក់ទងនឹងការបណតុ ោះបណាត ល។ ជាក់ដស្តង ១៩%ននSMEs បាន

ទទួលជុំនួយដផនកព័ត៌ម្តន និងSMEs ចុំនួន២៤% បានទទួលជុំនួយទក់ទងនឹងការបណតុ ោះ

បណាត ល។



រកាហវ ិទី៣៖ ភាគរយននSMEsដដលបានទទួលជុំនួយរបឈភទនីមួយៗ

របភព៖ ឈមើលឧបស្មព័នធ ៧ ៣.១.៣ របេទិធភាពននការោរំទSMEs ជុំនួយពិតជាម្តនសារៈស្ុំខ្ន់ខ្ល ុំងណាស់្កនុងការឈលើកស្ទួយវស័ិ្យSMEsកមពុជា។ ដត

ឈទោះជាយ៉ាងណាក៏ឈដាយ ជុំនួយដដលម្តនរបឈយជន៍គឺជាជុំនួយដដលម្តនរបសិ្ទធភាពខពស់្។

ឈដើមបវីាស់្ស្ទង់ករមិតរបសិ្ទធភាពននជុំនួយ ម្តច ស់្ស្ហរោស្ដដលបានទទួលជុំនួយទុំងអស់្រតូវ

បានឈស្នើឲ្យឈធវើការវាយតនមលឈលើជុំនួយដដលឈគទទួលបានលទធផលដូចខ្ងឈរកាម។

តារាងទី៩៖ ចុំណាត់ថ្នន ក់ននរបសិ្ទធភាពជុំនួយ

របឈភទជុំនួយ ចុំនួនអឈងកត មធយម គុំោតគុំរ ូ ចុំណាត់ថ្នន ក់

ព័ត៌ម្តន ៨៤ ១.១៩ ០.៤៨ ១

ទុំនាក់ទុំនងនិងបណាត ញធុរកិចច ៨៨ ១.៣៩ ០.៦៩ ២

ការអភិវឌ្ឍនិងដចករ ុំដលកបឈចចកវទិា ៥០ ១.៧៤ ០.៨៣ ៣

ការបណតុ ោះបណាត ល ២៤ ១.៧៥ ០.៧៤ ៤

ការឈធវើឲ្យរបឈស្ើរឈ ើងនូវបរយិកាស្

វនិិឈយគ ៦៣ ១.៨៤ ០.៧០ ៥

ហិរញ្ដបបទន ១៩ ១.៨៤ ១.០៧ ៦

ការរបឹកានិងផតល់អនុសាស្ន៍ ៣៩ ១.៨៧ ០.៧៣ ៧

៖ ERIA Research Project Report 2009, No.8



តារាងទី៩បានបងាា ញថ្នកនុងចុំឈណាមជុំនួយទុំង៧របឈភទខ្ងឈលើ ជុំនួយដផនកព័ត៌ម្តន

ម្តនរបសិ្ទធភាពខពស់្ជាងឈគ និងការអភិវឌ្ឍនិងដចករ ុំដលកបឈចចកវទិាម្តនរបសិ្ទធភាពខពស់្លុំដាប់

ទី២។ ការអភិវឌ្ឍ និងដចករ ុំដលកបឈចចកវទិាឈរឈៅលុំដាប់ទី៣ ឈហើយការបណតុ ោះបណាត ល ការឈធវើ

ឲ្យរបឈស្ើរឈ ើងនូវបរយិកាស្វនិិឈយគ ហិរញ្ដបបទន និងការរបឹកានិងផតល់អនុសាស្ន៍ ឈរឈៅ

ឈលខឈរៀងបនតបនាទ ប់ឈរៀងោន ។

ការោុំរទដផនកហិរញ្ដវតថុគឺជាកតាត ស្ុំខ្ន់ខ្ល ុំងណាស់្ស្រម្តប់ការឈលើកស្ទួយវស័ិ្យSMEs ពី

ឈរ ោះវាអាចជួយSMEs ម្តនលទធភាពនាុំចូលបឈចចកវទិាថមី និងពរងីកផលិតកមម។ វាគឺជាបញ្ញា មិន

លអមួយដដលកតាត ដ៏ម្តនសារៈស្ុំខ្ន់មួយឈនោះ ម្តនរបសិ្ទធភាពតិចតួច និងផតល់ដល់ស្ហរោស្

តិចតួចដបបឈនោះ។

១.៤ របសភទជំនួយថ្េលមច េS់MEsរតូវការ ឈបើតាមឈហតុផល ចុំឈ ោះរបឈភទជុំនួយណាដដលម្តនករមិតរបសិ្ទធភាពទប គួរដតចាត់

ទុកថ្នជារបឈភទជុំនួយដដលចាុំបាច់ និងរតូវយកចិតតទុកដាក់ឈហើយដកតរមូវឈដើមបីជួលដល់SMEs

កមពុជាឈៅឈពលឈរកាយឈទៀត។ ប៉ាុដនតឈដាយឈយងឈលើការសាទ បស្ទង់មតិរបស់្ ម្តច ស់្SMEs

ERIA ឈយើងស្ឈងកតឈឃើញថ្ន ឈទោះបីជាការផតល់របឹកាម្តនករមិតរបសិ្ទធភាពទបក៏

ពិតដមន ក៏វាមិនដមនជារបឈភទជុំនួយ ដដលម្តនសារៈស្ុំខ្ន់ខ្ល ុំងស្រម្តប់ម្តច ស់្ស្ហរោស្

កនុងការអភិវឌ្ឍស្មតថភាពរបកួតរបដជងឈ ើយ។ ផទុយឈៅវញិ ឈទោះបីជាជុំនួយដផនកទុំនាក់ទុំនងនិង

បណាត ញធុរកិចចម្តនរបសិ្ទធភាពខពស់្ក៏ឈដាយ ក៏វាឈៅដតជារបឈភទជុំនួយដដលម្តច ស់្SMEsកមពុជា

រតូវការជាចាុំបាច់ដដដរ។

ស្របុមក ឈដាយឈយងឈលើការសាទ បស្ទង់របស់្ERIA របឈភទជុំនួយស្ុំខ្ន់ៗដដលជាតរមវូ

ការចាុំបាច់បុំផុតរបស់្SMEs ឈៅកមពុជាឈនាោះរមួម្តន ទុំនាក់ទុំនងនិងបណាត ញធុរកិចច ហិរញ្ដបបទន

និងការឈធវើឲ្យរបឈស្ើរឈ ើងនូវបរយិកាស្វនិិឈយគ។



តារាងទី១០៖ ចុំណាត់ថ្នន ក់ននរបឈភទជុំនួយដដលចាុំបាច់

របឈភទជុំនួយ ចុំនួនអឈងកត មធយម គុំោតគុំរ ូ ចុំណាត់ថ្នន ក់

ទុំនាក់ទុំនងនិងបណាត ញធុរកិចច ៩៩ ២.៧៥ ១.៦៤ ១

ហិរញ្ដបបទន ៩៨ ២.៧៧ ១.៣៦ ២

ការឈធវើឲ្យរបឈស្ើរឈ ើងនូវបរយិកាស្

វនិិឈយគ ៩៩ ៣.០១ ១.៨៩ ៣

ព័ត៌ម្តន ៩៨ ៣.០៨ ១.៤៥ ៤

ការអភិវឌ្ឍនិងដចករ ុំដលកបឈចចកវទិា ៩៨ ៥.២០ ១.៥៧ ៥

ការរបឹកានិងផតល់អនុសាស្ន៍ ៩៧ ៥.៦០ ១.៥០ ៦

ការបណតុ ោះបណាត ល ៩៧ ៥.៧៤ ១.២៩ ៧

៖ ERIA Research Project Report 2009, No.8

តាមរយៈការអឈងកតឈដាយមិនគិតពីបុំដណងដចករប៊ាូបាបប៊ាីលីឈត ឈលើSMEs ១០

៣ SMEs ។

៣

៖ ការឈធវើឲ្យរបឈស្ើរឈ ើងនូវបរយិកាស្វនិិឈយគ ទុំនាក់ទុំនងនិងបណាត ញធុរកិចច និង

ហិរញ្ដបបទន។ ឈទោះបីជាលុំដាប់ថ្នន ក់ខុស្ោន ក៏ពិតដមន ប៉ាុដនតឈបើនិយយជារមួ អវីដដលឈយើងបានរក

ឈឃើញ គឺដូចោន ឈៅនឹងអវីដដលERIA ។

៣

៖ ទុំនាក់ទុំនងនិងបណាត ញធុរកិចច ហិរញ្ដបបទន

និងការឈធវើឲ្យរបឈស្ើរឈ ើងនូវបរយិកាស្វនិិឈយគ។



តារាងទី១១៖ លទធផលននការអឈងកតឈផទៀងតទ ត់តរមវូការជុំនួយ

របឈភទជុំនួយ ចុំនួនSMEs

(%) ចុំណាត់ថ្នន ក់

ការឈធវើឲ្យរបឈស្ើរឈ ើងនូវបរយិកាស្វនិិឈយគ

៧០% ១

ទុំនាក់ទុំនងនិងបណាត ញធុរកិចច ៥០% ២

ហិរញ្ដបបទន ៥០% ២

ការបណតុ ោះបណាត ល ៤០% ៤

៤០% ៤

ការអភិវឌ្ឍនិងដចករ ុំដលកបឈចចកវទិា ៣០% ៦

២០% ៧

ព័ត៌ម្តន ១០% ៨

ការរបឹកានិងផតល់អនុសាស្ន៍ ១០% ៩ ៖ ២០១៣

៣.១.៥ លទធភាពរបក្តួរបថ្ជងននSMEsរបេរ់បសទេជាេមជិក្អាស៊ន ឈដាយឈយងឈលើរបាយការណ៍របកួតរបដជងជាស្កល(Global Competitiveness Report:

GCI) ដដលឈរៀបចុំឈដាយ World Economic Forum(WEF) បានបងាា ញថ្ន របឈទស្កមពុជាជារបឈទស្

ដដលម្តនលទធភាពរបកួតរបដជងទបជាងឈគបុំផុត កនុងចុំឈណាមរបឈទស្ទុំង៨ននតុំបន់អាសា៊ា ន5

ខណៈឈពលដដល របឈទស្សឹ្ងាបូរ ីគឺជារបឈទស្ដដលម្តនលទធភាពខពស់្បុំផុតកនុងតុំបន់អាសា៊ា ន។

ឈដាយឈយងឈលើតារាងទី១២ ឈយើងស្ឈងកតឈឃើញថ្ន កមពុជាម្តនលទធភាពរបកួតរបដជង

ទបខ្ល ុំងណាស់្ ឈបើឈធៀបនឹងរបឈទស្ជាស្ម្តជិកអាសា៊ា នដនទ ឈដាយកនុងឈនាោះរបឈទស្ដដលម្តន

លទធភាពរបកួតរបដជងខពស់្ ឈហើយម្តនលទធភាពគុំរាមកុំដហងឈលើស្ហរោស្កនុងរបឈទស្កមពុជា

ខ្ល ុំងជាងឈគតាមរយៈការរបកួតរបដជងឈលើទីផារដតមួយរបស់្អាសា៊ា នឈនាោះរមួម្តន របឈទស្សឹ្ងាបូរ ី

ម្ត៉ា ឈ សីុ្ រប៊ាុយឈណ នថ និងរបឈទស្ឥណឌូ ឈនសីុ្។

ឈដាយសារការវាយតនមលននលទធភាពរបកួតរបដជងរបស់្របឈទស្ឈនោះ ឈធវើឈ ើងឈដាយដផអក

5 របឈទស្ មីយ៉ា ន់ម្ត៉ា និងឡាវ មិនរតូវបានរមួបញ្ជូ លកនុងរបាយការណ៍GCIឈនោះឈ ើយ។



ឈលើការឈរៀបចុំសាថ ប័ន ឈោលនឈយបាយ និងកតាត ឈផសងៗដដលម្តនឥទធិពលឈលើផលិតភាពនន

ផលិតកមម និងភាពដដលអាចរបកួតរបដជងបានរបស់្ស្ហរោស្ (ដូចជា ឈហដាឋ រចនាស្មព័នធ

បរយិកាស្ម្ត៉ា រកឈូស្ដឋកិចច កតាត សុ្ខភាពនិងការអប់រ ុំករមិតមូលដាឋ ន ការអប់រ ុំករមិតខពស់្និងការ

បណតុ ោះបណាត ល របសិ្ទធភាពទីផារ របសិ្ទធភាពទីផារការងារ ការឈរបើរបាស់្បឈចចកវទិា ទុំហុំទីផារ

ភាពឈជឿនឈលឿនននធុរកិចច និងនវកមម) ដូឈចនោះឈយើងក៏អាចឈរបើរបាស់្វាឈដើមបវីាស់្ស្ទង់អុំពីស្មតថភាព

របកួតរបដជងរបស់្SMEs កនុងរបឈទស្ទុំងឈនាោះបានផងដដរ6។

តារាងទី១២៖ ចុំណាត់ថ្នន ក់ននលទធភាពរបកួតរបដជងរបស់្របឈទស្ដដលជាស្ម្តជិកអាសា៊ា ន

របឈទស្ ពិនទុ

(១-៧) ចុំណាត់ថ្នន ក់កនុងចុំឈណាម១៤៤របឈទស្ ចុំណាត់ថ្នន ក់កនុងតុំបន់អាសា៊ា ន

សឹ្ងាបូរ ី ៥.៦៧ ២ ១

ម្ត៉ា ឈ សីុ្ ៥.០៦ ២៥ ២

រប៊ាុយឈណ ៤.៨៧ ២៨ ៣

នថ ៤.៥២ ៣៨ ៤

ឥណឌូ ឈណសីុ្

៤.៤០ ៥០ ៥

ហវីលីពីន ៤.២៣ ៦៥ ៦

ឈវៀតណាម ៤.១១ ៧៥ ៧

កមពុជា ៤.០១ ៨៥ ៨

របភព៖ ឧបស្មព័នធ ៩

ឈដាយឈយងឈលើចុំណាត់ថ្នន ក់GCIដដលឈរៀបចុំឈដាយWEFឈនោះ ឈយើងអាចស្ននិដាឋ នបានថ្ន

SMEs ឈៅកនុងរបឈទស្កមពុជាម្តនលទធភាពរបកួតរបដជងទបជាង SMEs ដដលស្ថិតឈៅកនុងបណាត

របឈទស្ទុំង៧ឈផសងឈទៀតរបស់្អាសា៊ា ន ខណៈឈពលដដល SMEs ឈៅរបឈទស្សឹ្ងាបូរមី្តនលទធភាព

6 ដូចម្តនបកស្សាយកនុងរ ុំលឹករទឹស្តី ការអភិវឌ្ឍវស័ិ្យ SMEs ក៏រតូវអាស្ស័្យឈលើ បរយិកាស្ម្ត៉ា រកូឈស្ដឋកិចច ការឈរៀបចុំសាថ ប័ន ការបឈងកើតនិងអនុវតតឈោលនឈយបាយផងដដរ ដូឈចនោះការវាយតនមលអុំពីសាថ នភាពជាទូឈៅនន ការឈរៀបចុំសាថ ប័ន បរយិកាស្ម្ត៉ា រកូឈស្ដឋកិចច ឈោលនឈយបាយ ករមិតបឈចចកវទិានិងនវកមម ឈដើមបីវាយតនមលឈលើលទធភាពរបកួតរបដជងជារមួរបស់្របឈទស្មួយ ក៏អាចឆលុោះបញ្ញជ ុំងអុំពីលទធភាពរបកួតរបដជងរបស់្SMEsននរបឈទស្ឈនាោះផងដដរ។



របកួតរបដជងយ៉ាងខ្ល ុំងកាល ឈលើស្ពីរបឈទស្ដនទៗឈទៀតឈៅកនុងតុំបន់។ ឈដាយដផអកឈលើចុំណាត់ថ្នន ក់

GCIឈនោះ ឈយើងក៏អាចវាយតនមលបានផងដដរថ្ន របឈទស្ដដលម្តន ៦

ដដលរតូវបានឈគឈៅថ្នASEAN67 អាចម្តនលទធភាពអភិវឌ្ឍន៍វស័ិ្យSMEរបស់្ខលួន ឈដើមបី

ពរងឹងស្មតថភាពរបកួតរបដជងបានយ៉ាងរបឈស្ើរ ខណៈឈពលដដលរបឈទស្ឈវៀតណាម និង

របឈទស្ កមពុជា ដដលរតវូបានចាត់ទុកថ្នជារកមុរបឈទស្ដដលម្តនឈស្ដឋកិចចទន់ឈខាយ

( CLMV) ម្តនស្មតថភាពអភិវឌ្ឍវស័ិ្យSMEsរបស់្ខលួនបានតិចតួច ឈបើឈធៀបនឹងបណាត

របឈទស្ទុំង៦ឈផសង ឈទៀត។

៣.២ លទធផលននការរសវរជាវ ឈទោះបីជាSMEsឈៅរបឈទស្កមពុជាកុំពុងជួបរបទោះនឹងបញ្ញា លុំបាកជាឈរចើន កនុងការឈរតៀម

ខលួនឈដើមបរីបកួតរបដជងជាមួយSMEsឈៅកនុងតុំបន់អាសា៊ា ន ក៏ឈយើងស្ឈងកតឈឃើញថ្ន SMEs

។ ៖

១. SMEs

SMEs

២. SME

SMEs។

ទនទឹមនឹងច្ាំណុ្ច្ខាល ាំងផត្២ច្ាំណុ្ច្ផែលSMEs កមពុជាានង្នោះ SMEsទាំងអស់ង្នោះក៏ាន

ច្ាំណុ្ច្ង្ខោយមួយច្ាំនួន ផែលជាកតីបារមភសរាប់ការរបកួត្របផជងង្ៅកនុងឆ្ន ាំ២០១៥ផងផែរ។

ច្ាំណុ្ច្ង្ខោយផែលជាកតីបារមភទាំងង្ ោះរមួាន៖

១. ផលិត្កមមរបស់SMEs

២. ជាំនួយផែលផតល់ឲ្យSMEs

។

៣. SMEs (

7 ASEAN6 គឺស្ុំឈៅឈលើរបឈទស្ដដលម្តនឈស្ដឋកិចចរកីចឈរមើនទុំង៦របស់្អាសា៊ា ន។ របឈទស្ទុំង៦ឈនាោះគឺ របឈទស្សឹ្ងាបូរ ីនថ ឥណឌូ ឈនសីុ្ ម្ត៉ា ឈ សីុ្ រប៊ាុយឈណ និងរបឈទស្ហវីលីពីន។



) ។

៤. (Competitiveness) SMEs

។

SMEs

២០១៥

SMEs

១.

។

២. មិនម្តនលទធភាពរគប់រោន់កនុងការផលិតនូវផលិតផលថមីៗឈដើមបបីឈងកើនចុំដណកទីផារ

៣. មិនអាចនាុំចូលនូវឧបករណ៍ឬបរកិាខ ទុំឈនើបទន់ស្ម័យស្រម្តប់ផលិតកមមបានឈរចើន

៤. ពិបាកឈរឈជើងឈៅឈលើទីផារ ពីឈរ ោះលទធភាពរបកួតរបដជងឈនោះរបស់្ឈយើង ទប

ជាងលទធភាពរបកួតរបដជងឈនោះរបស់្របឈទស្ដដលជាស្ម្តជិកអាសា៊ា នខ្ល ុំងឈពក ជា

ពិឈស្ស្ រកុមរបឈទស្ASEAN6។

២០១៥

។

។

។ SMEs

៣ SMEs ។ ៣ ៖

១.

២.

៣.



សេចក្តីេននិដ្ឋឋ ន និងការផតលអ់នុសេន ៍១. ឆលងតាមការបកស្សាយខ្ងឈលើ SMEs

:

/

។

SMEs ២

។

២ ។

៖ ផលិត្កមមរបស់

ការជួយង្ ោះស្រាយបញ្ហា សាំខាន់ៗមួយច្ាំនួនពីសាំណាក់រាជ

រ ា ភិបាលានច្ាំនួនតិ្ច្ SMEs (

)

(Competitiveness) SMEs

។

SMEs

២០១៥ SMEs

ពិបាក

ឈរឈជើងឈៅឈលើទីផារដដលម្តនស្សាប់ មិនម្តនលទធភាពរគប់រោន់កនុងការផលិតនូវផលិតផល



ថមីៗ ឈដើមបបីឈងកើនចុំដណកទីផារ មិនអាចនាុំចូលនូវឧបករណ៍ ឬបរកិាខ ទុំឈនើបទន់ស្ម័យស្រម្តប់

ផលិតកមមបានឈរចើន។

ឈដើមបីបឈងកើនលទធភាពរបកួតរបដជង និងឈដើមបីឈរតៀមលកខណៈឲ្យបានរបឈស្ើ ស្រម្តប់ការ

របកួតរបដជង ជុំនួយចុំនួន៣ រាជរដាឋ ភិបាលរតូវដតផតល់ដល់SMEs។

SMEs

២. អនសុេន ៍ បញ្ញា ជាឈរចើនដដលSMEsកមពុជាកុំពុងជួបរបទោះ អាចឈដាោះស្សាយបានតាមរយៈជុំនួយទុំង

៧ខ្ងឈលើ។ យ៉ាងណាមិញ ជុំនួយមួយចុំនួនមិនសូ្វម្តនរបសិ្ទធភាព ឈហើយរតូវការដកតរមូវឈដើមបី

បឈងកើនគុណភាព។ ៣

SMEs

។

៖

។

រាជរដាឋ ភិបាលគួឈបតជាញ ចិតតបដនថមឈទៀត កនុងការជរមញុនិងឈលើក

ទឹកចិតតឲ្យស្ហរោស្កាន់ដតឈរចើនម្តនឋានៈផលូវការតាមរយៈការចុោះបញ្ជ ី និងម្តនរបាយការណ៍

ហិរញ្ដវតថុរតឹមរតូវស្ស្បតាមបទដាឋ នស្តង់ដា តាមរយៈឈពលការកាត់បនថយរយៈឈពល និងចុំណាយ

កនុងការចុោះបញ្ជ ី8។ បដនថមពីឈលើឈនោះឈទៀត រាជរដាឋ ភិបាលគួរដតពាយមបឈងកើតកមមវធីិធានារា៉ាប់រងឈលើ

ឥណទនស្រម្តប់ម្តច ស់្SMEs ឈដើមបសី្រមួលដល់លទធភាពទទួលបានហិរញ្ដវតថុរបស់្ពួកឈគ។ ឈដើមបី

បឈងកើតកមមវធីិឈនោះឲ្យបានឈជាគជ័យ រដាឋ ភិបាលគួរពាយមបដនថមកនុងការដស្វងរកម្តច ស់្ជុំនួយ

ជួយឧបតថមភដផនកហិរញ្ដវតថុចុំឈ ោះកមមវធីិធានាឥណទន។ បដនថមពីឈលើឈនោះឈទៀតឈនាោះ រាជរដាឋ ភិបាល

គួរកសាងឈហដាឋ រចនាស្មព័នធពីររបឈភទដូចជា៖

រចនាស្មព័នធរងឹ : ការយិល័យឥណទនជាតិទទួលខុស្រតវូឈលើការរបមូល និងរគប់រគង

ព័ត៌ម្តនចុំណាត់ថ្នន ក់ឥណទនទូទុំងរបឈទស្ និងជុំនួយរទរទង់ដផនកហិរញ្ដវតថុពីរដាឋ ភិបាលឈដើមប ី 8 ៨៦ ៨៣៤ (The World Bank 2013)។



ធានាមូលនិធិ។

រចនាស្មព័នធទន់ : រកបខ័ណឌ ចាប់ និងធុនធានមនុស្ស។

ចុំឈ ោះម្តច ស់្SMEsតទ ល់ ក៏រតូវដរបកាល យអាជីវកមមរបស់្ខលួនឲ្យកាល យឈៅជាស្ហរោស្ផលូវ

ការតាមរយៈការចុោះបញ្ជ ី ឈរៀបចុំដផនការធុរកិចចជាោយលកខណ៍អកសរឲ្យបានចាស់្ោស់្ និង

ពាយមដស្វងយល់ឲ្យបានចាស់្ អុំពីទុំរង់ននរបាយការណ៍ហិរញ្ដវតថុដដលម្តនលកខណៈស្តង់ដា

ឈហើយឈរបើរបាស់្វាស្រម្តប់កត់រតារបាយការណ៍ហិរញ្ដវតថុរបស់្ខលួនឲ្យបានសុ្រកិតយ។

SMEs

។ ឈដើមបីបឈងកើតបណាត ញធុរកិចចឲ្យបានឈជាគជ័យ វស័ិ្យសាធារណៈគឺជា

តួអងគស្ុំខ្ន់បុំផុត។ រាជរដាឋ ភិបាលដដលជាតួអងគស្ុំខ្ន់ឈនោះរតវូ៖

ជួយឲ្យម្តច ស់្SMEsទុំងអស់្ បានដឹងអុំពីឱកាស្កនុងការបឈងកើតបណាត ញធុរកិចចជាមួយនឹងស្ហរោស្ដនទ តាមរយៈការបឈងកើតរកមុផតល់របឹកា ដចកចាយព័ត៌ម្តនទក់ទងនឹងបណាត ញស្ហរោស្អាជីវកមម និងការឈធវើសិ្កាខ សាោ ឬការជួបជុុំឈផសងៗរបស់្ម្តច ស់្ស្ហរោស្ទុំងអស់្ឈៅកនុងស្ស្ុក។ ស្ស្បឈពលជាមួយោន ឈនោះដដរ រដាឋ ភិបាលរតូវឈដើរតួជាអនកស្រមបស្រមួលននដុំឈណើ រការចងស្មព័នធភាពននអាជីវកមមឈនោះ ក៏ដូចជា រតវូឈដើរតួរជាអនកឈដាោះស្សាយវវិាទរវាងនដគូ ណិជជកមម ឈៅឈពលម្តនបញ្ញា ឈកើតឈ ើងផងដដរ។

ធានាឲ្យបានថ្ន ខទង់ចុំណាយឈលើរបតិបតតិការឈដើមបបីឈងកើតបណាត ញធុរកិចច គឺស្មរមយអាចទទួលយកបាន

ពនយល់ដណនាុំម្តច ស់្ស្ហរោស្ទុំងអស់្ ឲ្យបានយល់ចាស់្អុំពីអតថរបឈយជន៍ននការស្ហការណ៍បឈងកើតបណាត ញធុរកិចច។

ជរមុញឲ្យម្តច ស់្SMEsបឈងកើតបណាត ញធុរកិចចជាមួយស្ហរោស្ធុំៗ

ជាចុងឈរកាយ ឈដើមបីឈធវើឲ្យបរយិកាស្វនិិឈយគកាន់ដតរបឈស្ើរឈ ើងរាជរដាឋ ភិបាលរតូវធានា

ឲ្យបាននូវឈស្ថរភាពនននឈយបាយម្ត៉ា រកូឈស្ដឋកិចចនិងមីរកូឈស្ដឋកិចច។ ឈដើមបធីានាបាននូវឈស្ថរភាព

នឈយបាយម្ត៉ា រកូឈស្ដឋកិចច រដាឋ ភិបាលរតូវឈគចឲ្យផុតពីឱនភាពថវកិា ដថរកាអរតាអតិផរណាឲ្យ

ម្តនករមិតទប ធានាឈស្ថរភាពរបិូយប័ណណ និងធានាឲ្យបាននូវលុំនឹងទីផារបតូររបាក់។ ចុំឈ ោះការ

បឈងកើតបរយិកាស្មីរកឈូស្ដឋកិចចដដលម្តនលកខណៈអុំឈណាយផលវញិ រាជរដាឋ ភិបាលរតូវ

ធានាឲ្យបាននូវការអនុវតតចាប់ដ៏លអឥតឈខ្ច ោះមួយ ឈ លគឺ អភិបាលកិចចលអ ោម នអុំឈពើពុករលួយ



កាត់បនថយចុំណាយទក់ទងនឹងបញ្ញា ការយិធិបឈតយយ កសាងឈហដាឋ រចនាស្មព័នធឲ្យបានរគប់

រោន់ និងផតល់ឈស្វាអប់រ ុំនិងសុ្ខភាពដល់របជាពលរដឋឲ្យបានរគប់រោន់ ដូឈចនោះធាតុជាកម្តល ុំង

ពលកមមម្តនផលិតភាពខពស់្។


និស្សិត៖ ឈៅ ឡាយហួរ សាស្តសាត ចារយដណនាុំ៖ បណឌិ ត ន់ ស្៊ាុនឈដត

ឯក្សរសោង

, ,

. . Vol. I. ១៩៩៨.

. . , ១៩៩៦.

.

" " .

៣ . , ២០០៨. ២៩.

. ( ). ១៩៩៨.

. . ២០០៥.

. " ២០១១."

, , ២០១២.

. " ."

/ . ២០១២.

. "

." , ២០១២: ១០-១៣.

. " ." , ២០, ២០១២: ១១.

. " SME ." , ៥, ២០១៣: ១២

Ay, You. "Implication of joining ASEAN/AFTA for Cambodia." In ASEAN enlargement:

impact and implications, edited by Than Mya and Gates L. Carolyn, 200-212. Pasir

Panjang: Seng Lee press, 2001.

Chen, Derek H. C., and Kee Looi Hiau . A model on Knowledge and endogenous growth.

The World Bank, 2005.



Kato, Toshiyasu. "Cambodia's accession to AFTA: impact, challenges, and policy

implications." In ASEAN enlargement: impacts and implications, edited by Mya

Than and Gates L. Carolyn, 164-199. Pasir Panjang: Seng Lee Press, 2001.

Maurice, Schief, and Winters L.Alan. Regional Integration and Development. Washington,

DC: The International Bank for Reconstruction and Development/World Bank, 2003.

Pelkmans, Jacques. European Integration Method and Economic Analysis. England: Asford

Colour Press Ltd, , 2001.

Schulenburg, Fr. Dr. Promoting Business Linkages : overview and tool. Eschborn : Deutsche

Gesellschaft für, 2006.

OECD. "Promoting SMEs for development." 2nd OECD Conference of Minister

Responsible for Small and Meduim-Sized Enterprise(SMEs). Istanbul, 2004. 13.

OECD. "Financing SMEs and Entrepreneurs." Policy Brief, 2006: 2.

Ngov, Penghuy. "ASEAN economic integration and Cambodia’s industrial policies."

Ritsumeikan international affairs 10 (2011): 67-94.

Reuy, Rann. "Workshop on exports for SMEs ahead of 2015." The Phnom Penh Post, May

08, 2013.

"ASEAN Community in Figure ACIF 2011." Association of Southeast Asain Nation. April

2012.

http://arcm.rmu.ac.th/~asean/asean_web/files/stat/ASEAN%20COMMUNITY%20I

N%20FIGURES_ACIF.pdf (accessed March 19, 2013).

Baily, Peter. "SMEs in Asia and Globalization." Economic Research Institute for Asean and

East Asia. 2008. http://www.eria.org/publications/research_project_reports/smes-in-

asia-and-globalization.html (accessed February 38, 2013).

Lim, Hank. "Reasearch Project Report: SMEs in Asia and Globalization: ." Economic

Research Institute for ASEAN and East Asia. March 2008. http://www.eria.

org/publications/research_project_reports/smes-in-asia-and-globalization.html

(accessed March 21, 2013).

Rith, Sam. Reporting Development in ASEAN. August 28, 2012. http://www.aseannews.net/

doubts-anticipation-mix-as-cambodias-smes-prepare-for-2015/ (accessed April 20,

2013).



The World Bank. Starting a business in Cambodia. 2013. http://www.doingbusiness. org/

data / explore economies/cambodia/starting-a-business (accessed Jully 8, 2013).

Vannarith, Chheang, Oum Sothea, and Leng Thearith. Economic Research Institute for

ASEAN and East Asia. March 2010. http://www.eria.org/publications/research_projec

t_reports/integrating-small-and-medium-enterprises-smes-into-the-more-integrated-

east-asia.html (accessed March 15, 2013).



ឧបេមពន័ធ

ឧបស្មព័នធទី១៖

/ /២០១៣

I.

II. ៧.

/

?

១. ២. ( ១១)

៨.

/

?

១.

២.

៣.

៤.

៥.

៦.

១. ឈ ម្ ោះស្ហរោស្ៈ........................................

២. ឈ ម្ ោះអនកតបស្ម្តភ ស្ន៍.................................................

៤. ឈភទននអនកតបស្ម្តភ ស្ន៍ៈ ១.របុស្ ២. ស្សី្

៥. ស្ហរោស្ផលិតអវី?

១.ចុំនីអាហារ ២.ឈភស្ជជៈ ៣.កាត់ឈដរ ៤.ឈរគឿងបនាល ស់្រថយនត ៥.ឈផសងៗ

៦. ចុំនួនបុគគលិកឈពញឈម្ត៉ាងដដលស្ហរោស្ជួលៈ (ឈបើចឈមលើយមិនដមនទី២ឬទី៣បញ្ច ប់ការ

ស្ម្តភ ស្ន៍) ១. តិចជាង១០ ២. ១០-៥០ ៣. ៥១-១០០ ៤. ឈរចើនជាង១០០



៧.

៨. :

៩.

១០. /

១១. ......................................................................

៩. /

AFTA ? ១. ២. ( ១០)

១០. /

AFTA ?

១.

២.

៣.

៤.

៥. ................................

១១. /

/

?



១២.

/

/

?

១.

២.

៣.

៤.

៥.

៦.

៧.

៨. .................................................................



ឧបស្មព័នធទី២៖ 7. Do you have any problem in your production nowadays? Percentage

1. yes 100% 2. No 0% 8. What are the problems you meet? Percentage Rank

10. Insufficient quantity of and/or untrained personnel for market

expansion 80% 1

3. Offering competitive prices to customers 60% 2

2. Lack of production capacity to expand 40% 3

4. Shortage of working capital to finance new business plans 40% 3

5. Establishing and maintaining trust with business partners 40% 3

8. Unreliable market data (costs, prices, market shares) 40% 3

6. Limited Information to locate/analyze markets/ business partners 30% 7

1. Lack of managerial time to identify new business opportunities 10% 8

7. Inability to indentify and contact potential business partners 10% 9

9. Offering technical/after-sales service 10% 10

9. Do you know about AFTA? Percentage 1. yes 100% 2. No 0% 10. How do you prepare for AFTA? Percentage Rank

1. try improve quality of products 50% 1

3. introduce new technology 50% 2

6. don't prepare anything 40% 3

2. try to reduce cost 30% 4

5. others 20% 5

4. train empoyee and labourer to have better skill 10% 6

11. How do you plan for your production in the future?

Introduce new machine and technology



No any plan yet

Try to improve quality

Expand production and produce more kinds of product

Expand prouduction and run the business alone (cos now share with

partner)

Expand prouduction and run the business alone (cos now share with

partner)

Expand production

Expand production



12. What kinds of assistants do you need from government or

NGOs? Percentage Rank

3. Overall improvement in investment climate 70% 1

1. Business linkages and networking 50% 2

2. Financing 50% 3

7. Training 40% 4

9. Decrease electricity price 40% 5

5. Technology development and transfer 30% 6

8. Others 20% 7

4. Information 10% 8

6. Counseling and advice 10% 9

ឧបស្មព័នធទី៣៖ ចុំណាត់ថ្នន ក់បុគគលិកឈដាយករមិតវបបធម៌

ករមិតវបបធម៌ SMEផលិតស្ុំឈលៀក

បុំ ក់(%)

SMEផលិត

បរកិាខ រថយនត(%)

SMEរបឈភទឈផសងៗ

(%)

ថ្នន ក់ឧតតមសិ្កា ០ ២៤ ១៩.៥

ការបណតុ ោះបណាត លវទិាជីវៈ ៩២.៩ ៦៩.៣ ៥៧.៨

អនុវទិាល័យឬទបជាងឈនោះ ៩.១ ៣០.៩ ៣៣.៤


ឧបស្មព័នធទី៤៖ របភពននឈដើមទុនរបស់្SMEs

របភពននឈដើមទុន SMEស្ុំឈលៀកបុំ ក់

(%)

SMEផលិត

បរកិាខ ររថយនត

(%)

SMEរបឈភទឈផសងៗ

(%)

របាក់ចុំណូលជារបចាុំ ៤៥.៤ ២៧.១ ៣៧

ធនាោរ ៤០ ២០.៣ ២០.៤

សាថ ប័នហរញិ្ដវតថុឈរៅពីធនាោរ . . ៣៦.៧

ឈផសងៗ ៥១.៨ ៧៣.៣ ៥៨.៥




ឧបស្មព័នធទី៥៖ ចុំណាត់ថ្នន ក់ននបញ្ញា របឈមដដលSMEsឈៅកមពុជាកុំពុងជួបរបទោះ Barrier obs Mean S.D RANK

B4. Lack of managerial time to identify new business

opportunities 99 1.67 0.82 1

B6. Lack of production capacity to expand 99 1.72 0.98 2

B14. Offering competitive prices to customers 99 1.76 0.93 3

B7. Shortage of working capital to finance new business plans 99 1.81 0.99 4

B19. Establishing and maintaining trust with business partners 99 2.20 1.29 5

B1. Limited Information to locate/analyze markets/ business

partners 99 2.21 1.02 6

B3. Inability to indentify and contact potential business

partners 99 2.25 1.03 7

B2. Unreliable market data (costs, prices, market shares) 99 2.26 0.92 8

B13. Offering technical/after-sales service 99 2.27 0.89 9

B5. Insufficient quantity of and/or untrained personnel for

market expansion 99 2.29 0.85 10

B15. Difficulty in matching competitors' prices 99 2.39 0.96 11

B9. Developing new products 99 2.52 0.95 12

B8. Difficulty in getting credit from suppliers and financial

institutions 99 2.54 0.95 13

B20. Unavailability of inventories/warehousing facilities 99 2.54 1.05 14

B10. Adapting to demanded product design/style 99 2.55 1.05 15

B11. Meeting product quality/standards/specifications 99 2.72 1.14 16

B35. Perceived risks in your current and new business

operations 99 2.76 1.23 17

B18. Accessing a new production chain 99 2.82 1.08 18

B17. Complexity of production value chain 99 2.84 1.01 19

B28. Poor/deteriorating economic conditions (home) 99 2.91 0.98 20

B37. Willingness to adopt new business strategy or ideas 99 3.04 1.04 21

B29. Inadequacy of basic and IT infrastructure (home) 98 3.05 1.12 22

B21. Excessive transportation/insurance costs 99 3.13 1.04 23

B12. Meeting packaging/labeling requirements 99 3.16 1.22 24

B31. High tax and tariff barriers (home) 99 3.18 1.25 25

B23. Unfamiliarity with complexity of procedures/ paperwork 99 3.22 0.94 26

B33. Restrictive health, safety and technical standards (e.g.

sanitary and phytosanitary requirements) - (home) 98 3.32 1.39 27

B25. Lack of home government assistance/incentives 99 3.33 1.02 28

B30. Political instability (home) 99 3.33 1.29 29

B22. Participation in promotional activities to target

markets/business partners 99 3.38 1.10 30

B36. Lack of the perceived benefits from joining production

networks 99 3.39 1.04 31

B16. Anti-competitive or informal practices 99 3.67 1.29 32



B34. High costs of Customs administration, in exporting or

importing (home) 99 3.70 1.31 33

B24. Difficulties in enforcing contracts and resolving disputes 99 3.93 0.95 34

B32. Inadequate property rights protection (e.g. intellectual

property)- (home) 99 4.07 1.13 35

B26. Unfavorable home rules and regulations 99 4.09 1.00 36

B27. Unfavorable host/foreign rules and regulations 99 4.20 1.08 37

B28. Poor/deteriorating economic conditions (foreign) 97 4.28 0.95 38

B29. Inadequacy of basic and IT infrastructure (foreign) 97 4.34 1.02 39

B30. Political instability (foreign) 97 4.42 0.98 40

B31. High tax and tariff barriers (foreign) 98 4.45 0.86 41

B34. High costs of Customs administration, in exporting or

importing (foreign) 98 4.58 0.88 42

B33. Restrictive health, safety and technical standards (e.g.

sanitary and phytosanitary requirements) - (foreign) 97 4.60 0.86 43

B32. Inadequate property rights protection (e.g. intellectual

property) - (foreign) 98 4.68 0.73 44




ឧបស្មព័នធទី៦៖ បញ្ញា របឈម និងរបឈភទរបស់្វា INFORMATIONAL BARRIERS

B1. Limited Information to locate/analyze markets/business partners

B2. Unreliable market data (costs, prices, market shares)

B3. Inability to indentify and contact potential business partners

FUNCTIONAL BARRIERS

B4. Lack of managerial time to identify new business opportunities

B5. Insufficient quantity of and/or untrained personnel for market expansion

B6. Lack of production capacity to expand

B7. Shortage of working capital to finance new business plans

B8. Difficulty in getting credit from suppliers and financial institutions

PRODUCT AND PRICE BARRIERS

B9. Developing new products

B10. Adapting to demanded product design/style

B11. Meeting product quality/standards/specifications

B12. Meeting packaging/labeling requirements

B13. Offering technical/after-sales service

B14. Offering competitive prices to customers

B15. Difficulty in matching competitors' prices

B16. Anti-competitive or informal practices

DISTRIBUTION, LOGISTICS AND PROMOTION BARRIERS

B17. Complexity of the production value chain

B18. Accessing a new production chain

B19. Establishing and maintaining trust with business partners

B20. Unavailability of inventories/warehousing facilities

B21. Excessive transportation/insurance costs

B22. Participation in promotional activities to target markets/business partners

PROCEDURAL BARRIERS

B23. Unfamiliarity with the complexity of procedures/paperwork

B24. Difficulties in enforcing contracts and resolving disputes

B25. Lack of home government assistance/incentives

B26. Unfavorable home rules and regulations

B27. Unfavorable host/foreign rules and regulations

BUSINESS ENVIRONMENT BARRIERS

B28. Poor/deteriorating economic conditions (home)

B28. Poor/deteriorating economic conditions (foreign)

B29. Inadequacy of basic and IT infrastructure (home)

B29. Inadequacy of basic and IT infrastructure (foreign)

B30. Political instability (home)

B30. Political instability (foreign)

TAX, TARIFF AND NON-TARIFF BARRIERS



B31. High tax and tariff barriers (home)

B31. High tax and tariff barriers (foreign)

B32. Inadequate property rights protection (e.g. intellectual property)- (home)

B32. Inadequate property rights protection (e.g. intellectual property) - (foreign)

B33. Restrictive health, safety and technical standards (e.g. sanitary and phytosanitary

requirements) - (home)

B33. Restrictive health, safety and technical standards (e.g. sanitary and phytosanitary

requirements) - (foreign)

B34. High costs of Customs administration, in exporting or importing (home)

B34. High costs of Customs administration, in exporting or importing (foreign)

OTHER BARRIERS

B35. Perceived risks in your current and new business operations

B36. Lack of the perceived benefits from joining production networks

B37. Willingness to adopt new business strategy or ideas

របភពៈ ERIA Research Project Report 2009, No.8

ឧបស្មព័នធទី៧៖ ចុំនួនSMEsដដលទទួលបានជុំនួយ និងចុំណាត់ថ្នន ក់ននជុំនួយដដលSMEsរតវូការ

Rank Assistance % of Assisted

SMEs Perception of Needs- Assistance

1 Information 84.8 Business linkages and networking

2 Business linkages and

networking 88.9 Financing

3 Technology development and

transfer 50.5

Overall improvement in investment

climate

4 Training 24.2 Information

5 Overall improvement in

investment climate 63.6

Technology development and

transfer

6 Financing 19.2 Counseling and advice

7 Counseling and advice 39.4 Training

របភពៈ ERIA Research Project Report 2009, No.8

ឧបស្មព័នធទី៨៖ ចុំណាត់ថ្នន ក់ននរបសិ្ទធភាពជុំនួយ Assistance obs Mean S.D. Rank

Information 84 1.19 0.48 1

Business linkages and networking 88 1.39 0.69 2

Technology development and transfer 50 1.74 0.83 3

Training 24 1.75 0.74 4

Overall improvement in investment climate 63 1.84 0.7 5

Financing 19 1.84 1.07 6

Counseling and advice 39 1.87 0.73 7




ឧបស្មព័នធទី៩៖ ស្នទស្សន៍ននលទធភាពរបកួតរបដជងឈនោះ ២០១២-២០១៣

របភព៖ World Economic Forum, 2013



ឧបស្មព័នធទី១០៖



KOT

KOT

the challenges of cambodian smes in asean integration

Economy & Finance