การพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม

THE DEVELOPMENT OF TRANSITION HANDBOOK FOR SCHOOL CHILDREN COUNSELING OF WATTANOTHAIPAYAP SCHOOL,

CHIANGMAI

สทธสอน ค าตย

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา หลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม พ.ศ. 2562

ง

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบ นส า เ รจ ล ลวงไปดวย ด โดยไดรบความกรณาอยางย งจาก รองศาสตราจารย ดร.เขยน วนทนยตระกล ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร.สมเกต อทธโยธา และ ดร.ศรมาศ โกศลยพพฒน อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ทไดใหค าแนะน า ตรวจสอบปรบปรงแกไขขอบกพรองตาง ๆ ตงแตเรมการวจยคนควาจนเสรจสมบรณ จงขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ ทน ขอกราบขอบพระคณนางโสภา ชยมงคล นางจนทรดาว แสงแกว และนายอภรกษ คงทว ทใหความอนเคราะหเปนผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอและใหค าแนะน าในการท าวจยครงนใหสมบรณยงขน รวมทงนายวระ อสาหะ ผอ านวยการกลมนเทศ ตดตามและประเมนผลการ จดการศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 34 นางสพน อนทรรกษ รองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ นางสกาญจนดา สงฆราช รกษาการรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน โรงเรยนยพราชวทยาลย ทไดใหความอนเคราะหในการประเมนคณภาพของคมอการเปลยนผานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม และนายฐตตณฐ ศกดธนานนท ผอ านวยการโรงเรยนวฒโนทยพายพ อ าเภอเมอง จงหวดชยงใหม รวมถงคณะครและบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนวฒโนทยพายพทกทานทใหการสนบสนน ชวยเหลอใหก าลงใจ และความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลเปนอยางด นอกจากนยงไดรบการสนบสนนชวยเหลอในการท างานจากบคคลในครอบครว ผคอยใหก าลงใจและสนบสนนในการท างานในทก ๆ ดานมาโดยตลอด ท าใหการวจยครงนส าเรจลลวงไปไดดวยด คณคาและประโยชนจากการวจยครงน ผวจยขอมอบเพอเปนการตอบแทนพระคณแด ผทมพระคณทกทานทลวงลบไปแลวและสมาชกทกคนในครอบครว ตลอดจนครอาจารยทกทาน ทไดอบรมสงสอนประสทธประสาทวชาความร และใหก าลงใจทดเยยมแกผวจยตลอดมา

สทธสอน ค าตย

ข

หวขอวทยานพนธ : การพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยน

วฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ชอผวจย : สทธสอน ค าตย สาขาวชา : การบรหารการศกษา อาจารยทปรกษา วทยานพนธ

: รองศาสตราจารย ดร. สมเกต อทธโยธา อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

: อาจารย ดร. ศรมาศ โกศลยพพฒน อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม

บทคดยอ

การศกษาการพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 ตามทกระทรวง ศกษาธการก าหนดโดยใชแบบสมภาษณ รองผ อ านวยการกลมกจการนกเรยน ผ ชวยรองผ อ านวยการกลมกจการนกเรยน ครผ ด ารงต าแหนงหวหนาระดบช นมธยมศกษาปท 1-6 โรงเรยนวฒโนทยพายพ 2) การสรางคมอการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 โดยการใชแบบสอบถามครทปรกษานกเรยนโรงเรยน วฒโนทยพายพ ผลการศกษาพบวา ขอมลพนฐานเกยวกบสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม มความไมชดเจนของขอมลเพยงพอ เนองจากมการเปลยนครทปรกษาในชนเรยนถดไป และขาดการประสานงานหนวยงานระหวางภายในและภายนอก การแกไขปญหาโดยน าขอมลสารสนเทศเดมของนกเรยนใหครทปรกษาคนใหม และมการประสานงานทชดเจนระหวางหนวยงานภายในและภายนอก ผลการพฒนาคมอแนวทางการเปลยนผานทจดท าขนส าหรบโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม โดยการประเมนคมอโดยผเชยวชาญคาเฉลย 4.12 และมคาความเบยงเบนมาตรฐาน 0.82 ซงถอวามความเหมาะสมมากในการน าไปใชดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ค าส าคญ : คมอการเปลยนผาน, โรงเรยนวฒโนทยพายพ

ค

The Title : The Development of Transition Handbook for School Children Counseling of Wattanothaipayap School, Chiangmai The Author : Sitthisorn Khumtuy Program : Educational Administration Thesis Advisors : Associate Professor Dr. Somkate Uttayotha Chairman : Lecturer Dr. Sirimas Kosanpipat Member

ABSTRACT

The purposes of this study concerning the development of Transition Handbook for School Children Counseling of Wattanothaipayap School, Chiangmai aim to 1) study problems and direction of the transition of the school under the Office 34, according to Ministry of Education by interviewing the Deputy Director for Student Affairs, Assistant Deputy Director for Student Affairs and Secondary Head teachers who are responsible for Grades 7-12 at the school, and 2) create a Transition Handbook based on the questionnaires with the advisers in the school. It is revealed that the basic data about the problems and direction of the transition of the school were not clear and sufficient. is due to the change of a new adviser in the next level and lack of effective coordination between internal and external agencies. The solutions are to pass on students’ former information to their new advisers and to create a clearer coordination between internal and external agencies. For the transition handbook, it was assessed by the experts with the average scores or 4.12 and the standard deviation of 0.82, which was regarded as very appropriate to implement to assist the students of the school. Keywords : Transition Handbook, Wattanothaipayap School

จ

สารบญ

หนา บทคดยอ …………………............................................................................................ ข Abstract ……………………………………………………………………………… ค กตตกรรมประกาศ ……………………………………………………………………. ง สารบญ ………………………………………………………………………………... จ สารบญตาราง …………………………………………………………………………. ช สารบญภาพ …………………………………………………………………………... ซ บทท 1กกบทน า ………………………………………………………………….. 1

ความเปนมาและความส าคญของปญหา …………………………..... 1 วตถประสงคของการวจย ………………………………………….... 4 ประโยชนทไดรบจากการวจย ………………………………………. 5 ขอบเขตของการวจย ………………………………………………... 5 นยามศพทเฉพาะ ………………………………………………….... 6

2กกเอกสารและงานวจยทเกยวของ ………………………………………... 8 ความหมาย แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 9

จตวทยาวยรน ………………………………………………………... 18 การจดการความร …………………………………………………… 28

แนวคดเกยวกบการมสวนรวม ……………………………………… 33 การเปลยนผานเพอสงตอ ……………………………………………. 34

คมอ …………………………………………………………………. 38 บรบทโรงเรยนวฒโนทยพายพ ……………………………………… 50

งานวจยทเกยวของ …………………………………………………. 51 กรอบแนวคดการวจย ……………………………………………….. 56 3กกวธด าเนนการวจย ……………………………………………………… 57

รปแบบการวจย ……………………………………………………... 57

ฉ

สารบญ (ตอ)

หนา บทท ประชากรและกลมตวอยาง ………………………………………….. 57

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล …………………………….. ก59 การเกบรวบรวมขอมล ……………………………………………… 61 การวเคราะหขอมล …………………………………………………. 62

4กกผลการวเคราะหขอมล …………………………………………………. 66 ตอนท 1 ผลการศกษาวเคราะหสภาพปญหาและแนวทางการ เปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม .. 66

ตอนท 2 ผลการสรางคมอการเปลยนผานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ตามแนวทาง การด าเนนงานส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 84

5กกสรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ ……………………………………. 85 สรปผลการวจย ……………………………………………………... 85 อภปรายผล ………………………………………………………….. 87 ขอเสนอแนะ ………………………………………………………... 92

บรรณานกรม ………………………………………………………………………….. 93 ประวตผวจย ………………………………………………………………………….. 99 ภาคผนวก ……………………………………………………………………………... 100 ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ ………………………….. 101 ภาคผนวก ข รายนามผเชยวชาญตรวจสอบคมอ ………………………………. 102 ภาคผนวก ค ส าเนาหนงสอขอความอนเคราะหเปนผเชยวชาญ ……………….. 103 ภาคผนวก ง การหาคณภาพเครองมอความเทยงตรงเชงเนอหา ………………… 104

ภาคผนวก จ ตวอยางค าถามในการสมภาษณ …………………………………... 114 ภาคผนวก ฉ ผลการประเมนคณภาพคมอ ……………………………………... 130

ภาคผนวก ช แบบสอบถามความคดเหน ………………………………………. 132

ช

ภาคผนวก ซ คมอ ……………………………………………………………… 140

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 ขอมลพนฐานของนกเรยนทควรทราบ ………………………………………… 13 2.2 เกณฑการคดกรองและแหลงขอมลเพอคดกรองนกเรยนแตละดาน …………... 16 4.1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม …………………………………………... 73 4.2 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความคดเหนของครทปรกษา

เกยวกบสภาพปญหาของการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล จ าแนกโดยรวมและรายขอ ……………………………………………… 75

4.3 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความคดเหนของครทปรกษา เกยวกบสภาพปญหาของการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการคดกรองนกเรยน จ าแนกโดยรวม และรายขอ ……………………………………………………………… 77

4.4 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความคดเหนของครทปรกษา เกยวกบสภาพปญหาของการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน จ าแนกโดยรวมและรายขอ ……………………………………………….. 79

4.5 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความคดเหนของครทปรกษา เกยวกบสภาพปญหาของการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการปองกนและแกไขปญหา จ าแนกโดยรวมและรายขอ ……………………………………………… 81

4.6 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความคดเหนของครทปรกษา เกยวกบสภาพปญหาของการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการสงตอนกเรยน จ าแนกโดยรวมและรายขอ 83

ซ

สารบญภาพ ภาพท หนา กก 2.1 แผนภมแสดงกระบวนการด าเนนงานตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ของครทปรกษา…………………………………………………………….กกกก 11

1

บทท 1

บทน ำ

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ(ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 (2545, 5,7) มาตรา 6 ไดก าหนดใหการจดการศกษาเปนไปเพอพฒนาคนใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข และการจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยน ทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ (มาตรา 22)นอกจากนใหสถานศกษาจดการประเมนผเรยนโดยพจารณาจากพฒนาการของผเรยน ความประพฤต การสงเกตพฤตกรรมการเรยน การรวมกจกรรมและการทดสอบควบคไปในกระบวนการเ รยนการสอนตามความเหมาะสมของแตละระดบและรปแบบการศกษา (มาตรา 26) (พระราชบญญตการศกษาแหงชาต, 2553) การพฒนานกเรยนใหเปนบคคลทมคณภาพท งทางดานรางกาย จตใจ สตปญญา ความสามารถในดานตาง ๆ มคณธรรมจรยธรรม มวถชวตทมความสขตามทสงคมตองการ โดยผานกระบวนการทางการศกษา ซงนอกจากจะใหการชวยเหลอสนบสนนทางการศกษาแกนกเรยนแลว การปองกนและชวยเหลอแกไขปญหาตาง ๆ ทจะเกดขนกบนกเรยนกมสวนส าคญ เนองจากในปจจบนสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ทงทางดานสภาพครอบครวและเทคโนโลยสอตาง ๆ ไดสงผลกระทบตอทกคนทงในเชงบวกและเชงลบ เปนตนวาปญหาดานเศรษฐกจ ปญหาดานการเมอง ปญหาสงแวดลอม ปญหายาเสพตด การแขงขนในรปแบบตาง ๆ ยอมสงผลตอสขภาพจต และสขภาพรางกายของทกคนทมสวนเกยวของ ท าใหเกดความเครยด ความวตกกงวล ความทกข ตามมา ดงน นการพฒนานกเรยนดงกลาวจงตองอาศยความรวมมอของทกฝาย โดยเฉพาะบคลากรทางโรงเรยน โดยอาศยครทปรกษาเปนหลกส าคญในการดแลชวยเหลอนกเรยนในดานตาง ๆ เพอดแลนกเรยนอยางใกลชด ความความรกความเมตตาทมตอศษย ครทปรกษาตองม

2

ความภาคภมใจในการมสวนรวมในการดแลชวยเหลอนกเรยนเพอพฒนาคณภาพชวตของผเรยนใหมคณคาของสงคม (วนดา ชนนทยทธวงศ, 2551) โดยในปการศกษา 2558 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดก าหนดกรอบและแนวทาง การน ากลยทธสการปฏบต เพอใหส านกงานเขตพนทการศกษาทง 225 เขตและสถานศกษาทวประเทศ น าไปก าหนดกรอบและแนวทางระดบเขตและสถานศกษาใหสอดคลองกนตอไป ส าหรบระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 ไดก าหนดไวในกลยทธท 2 สรางโอกาสทางการศกษาและลดความเหลอมล าทางการศกษา ใหผเรยนไดรบโอกาสทางการศกษาอยางทวถง เสมอภาค และมคณภาพตามมาตรฐาน มตวชวด/คาเปาหมาย คอผเรยนในระดบชนมธยมศกษาตอนตนและระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย มอตราการออกกลางคนรอยละ 0 โรงเรยนทมการด าเนนงานพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยนและมผลการประเมนตามเกณฑมคณภาพระดบดขนไป รอยละ 100 โรงเรยนมการด าเนนงานพฒนานกเรยนทมคณลกษณะตามคานยมหลกคนไทย 12 ประการและมผลการประเมนตามเกณฑ มคณภาพระดบดขนไป รอยละ 100 (ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34, 2558) และแนวนโยบายดานการศกษาของรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการปจจบน ยงไดก าหนดไวในขอ 17 ครควรมขอมลนกเรยนและผปกครองโดยใหจดระบบการท าระเบยนขอมลประวตผเรยนและผปกครองใหเปนปจจบน เพอเปนระบบดแลนกเรยนและชวยแกไขปญหาทตวผเรยนและครอบครวเปนรายบคคลได เชน ครอบครวทประสบเหตภยแลง อทกภยตาง ๆ และรวบรวมเปนขอมลในภาพรวมของหนวยงานระดบพนทในการใหความชวยเหลอบรรเทาปญหาในรปแบบทเหมาะสมตอไป (นโยบายรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ, 2558, 5) ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนเปนอกระบบหนงของการพฒนาคณภาพการศกษาทส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานใหเปนมาตรการในการสงเสรมสนบสนนศกยภาพของผเรยนใหมคณลกษณะทพงประสงค เพอสรางความเขมแขงใหโรงเรยนมมาตรฐานโดยการสรางระบบดแลชวยเหลอนกเรยน คอ 1) การรจกนกเรยนเปนรายบคคล 2) การคดกรองนกเรยน 3) การสงเสรมนกเรยน 4) การปองกนและแกไขปญหา 5) การสงตอ (วนดา ชนนทยทธวงศ, 2551) กระบวนการท างานทมความส าคญอยางหนง ไดแก การสงตอ ซงแบงออกเปน 2 แบบ คอ การสงตอภายใน และการสงตอภายนอก โดยการสงตอภายในจะเปนการทครทปรกษาสงนกเรยนไปยงครผมความสามารถใหการชวยเหลอได เชน ครแนะแนว ครหองพยาบาล เปนตน สวนการสงตอภายนอกเปนการสงตอนกเรยนโดยครแนะแนวหรอฝายปกครองไปยงผเชยวชาญจากภายนอก เชน กรมสขภาพจต เปนตน การสงตอนกเรยนนนไมไดมการเปลยนผานนกเรยนไปสระดบช นทสงขน ซงจดวากระบวนการเปลยนผานนอยในขนตอนของการสงตอ ระบบดแล

3

ชวยเหลอนกเรยนของกรมสามญศกษาในดานการสงตอจะเนนกรณปญหาของนกเรยนทซบซอน ใหสงตอไปยงครแนะแนว ฝายปกครอง หรอผมทกษะความสามารถตรงกบลกษณะปญหา ซงจะไมไดเนนในดานของการสงตอนกเรยนเมอเปลยนผานไปสระดบชนทสงขน (ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา, 2552ข, 31) ในกระบวนการของการสงตอนกเรยน ถงแมครจะมความร ความสามารถมากเพยงใด กไมสามารถปฏบตงานคนเดยวใหบรรลจดมงหมายได ตองอาศยการท างานเปนทม โดยกลมคร ทปรกษา ไมใชทกคนในโรงเรยนทมารวมกนท างานเปนทม และสมาชกครทปรกษามการชวยเหลอซงกนและกนในการดแลชวยเหลอนกเรยน เนองจากปจจบนสภาวการณเปลยนแปลงเกดขนอยางรวดเรว ทงในดานของสอตาง ๆ ทเปนมลเหตใหนกเรยนประพฤตตนไมเหมาะสม คณะครทปรกษาจงตองรวมงานกนเพอรวมกนสรางวธการในการสงตอนกเรยนใหส าเรจลลวง ดงนนการท างานเปนทมของครทปรกษาจงนาจะเปนรปแบบการท างานวธหนงทนาจะชวยสงเสรมและสนบสนนใหการปฏบตงานดานการสงตอนกเรยนบรรลเปาหมายและมประสทธภาพมากยงขน (วนดา ชนนทยทธวงศ, 2551) สภาพปจจบนโรงเรยนวฒโนทยพายพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม ไดด าเนนการตามกรอบของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน เพอเปนการสนองนโยบายของกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ และเนองจากเปนโรงเรยนขนาดใหญพเศษ มนกเรยนจ านวน 2,816 คน ในปการศกษา 2558 (วชาการโรงเรยนวฒโนทยพายพ, 2558) เมอครทปรกษาด าเนนการตามกรอบของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเสรจสนแลวจงไดมการบนทกขอมลตาง ๆ สงใหแกกลมกจการนกเรยนเพอรวบรวมสงไปยงส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 34 แลวสงตอไปยงส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) เพอจดเกบเปนขอมลสวนกลาง และเมอนกเรยนเปลยนระดบการศกษาในชนเรยนทสงขนไป ขอมลเดมของนกเรยนยงขาดรายละเอยด ทชดเจนโดยเฉพาะในเรองของแนวโนมพฤตกรรมทเปลยนแปลงไป ซงทางโรงเรยนไดมการตดตามการมาเรยนของนกเรยนในแตละคาบเรยนโดยครประจ าวชาบนทกลงในสมดบนทกคาบสอน และมการบนทกการขาดลาของนกเรยนในโรงเรยนโดยการสแกนลายนวมอของนกเรยนและการเชคชอของครทปรกษาในการเขาแถวหนาเสาธงเพอตรวจสอบซ าอกครงหนง ในฐานะทผวจยเปนครทปรกษาในระดบชนมธยมศกษาปท 2 ซงนกเรยนในวยนก าลงเขาสชวงวยรนทเรมมการเปลยนแปลงทางรางกาย มพฒนาการทรวดเรว มการเปลยนแปลงในหลายดาน ท าใหมความวตกกงวล ความเครยดของอารมณ เปนตน เดกวยรนจะไมมความมนคงทางอารมณ และอารมณกมกจะเปนอารมณทรนแรง เพราะฉะนนวยรนจงจดเปนวยหนงทบคคลในสงคมใหความสนใจและคดวาเปนปญหาพฤตกรรมสวนหนงของสงคม ซงขอมลเหลานไมไดมการจดเกบรายละเอยดเกยวกบ

4

แนวโนมของพฤตกรรมลงในระบบดแลชวยเหลอนกเรยน และเมอนกเรยนเลอนระดบชนเรยน ทสงขนไป ครในระดบชนเรยนใหมไมมขอมลเชงลกในตวของนกเรยน นนคอ ครทปรกษาคนใหมในระดบชนเรยนทสงขนจะเรมคอย ๆ ท าความรจกนกเรยนใหมตงแตเรมตนโดยทไมมขอมลการเปลยนแปลงพฤตกรรมของนกเรยน ท าใหการรจกนกเรยนเปนรายบคคลไมมการพฒนาขนไป แตซ าอยทเดม ดงนนครทปรกษาคนใหมจงไมสามารถหาทางปองกนเพอแกไขพฤตกรรมของนกเรยนไดทนทวงท เนองจากมกเกดเหตแลวครคอยทราบพฤตกรรมของนกเรยน ดงนนผวจยจงไดเลงเหนความส าคญของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ทกรมสามญศกษาไดรวมมอกบกรมวชาการและกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสขจดขน โดยมงหวงวาครทปรกษาทกคน จะสามารถใหความดแลชวยเหลอนกเรยนได ทงดานการสงเสรมในสวนทดของนกเรยน และดานการปองกนและแกไขปญหาของนกเรยน เพราะเปนกระบวนการท างานทมระบบ ท าใหครไดรจกนกเรยนทกคนท งขณะอย ทบานและโรงเรยน ท าใหคร นกเรยน และผ ปกครองนกเรยน มความสมพนธทดตอกน มกจกรรมท ารวมกน ท าใหเกดความรกและความปรารถนาดตอกน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาวธการชวยเหลอนกเรยนตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของกรมสามญศกษาโดยการเปลยนผาน เพอจะไดน าวธการชวยเหลอนกเรยนซงมการท าความรจกนกเรยนเปนรายบคคล ท าใหทราบสภาพครอบครวของนกเรยนทสงผลตอความประพฤตของนกเรยน ซงจะท าใหสามารถแกปญหาของนกเรยนไดตรงจดและเปนการแกปญหาอยางถาวร เพอสราง ความมนใจใหกบผปกครอง ดงนนผวจยในฐานะครผสอนและครทปรกษานกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพจงตองการพฒนาแนวทางการเปลยนผานโดยการจดสรางคมอแนวทางการเปลยนผานนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม เพอปองกนและแกไขปญหานกเรยนทเลอนขนไปในระดบชนเรยนทสงขน และเปนแนวทางปฏบตในการสงตอนกเรยนอยางเปนระบบใหแกคร ทปรกษาในระดบชนเรยนตอไป วตถประสงคของกำรวจย 1. เพอศกษาสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 ตามทกระทรวงศกษาธการก าหนด 2. เพอสรางคมอการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34

5

ประโยชนทไดรบจำกกำรวจย 1. ไดคมอการเปลยนผานทสงเสรมการยกระดบคณภาพการศกษาของโรงเรยนอยางมประสทธภาพ 2. น าคมอการเปลยนผานมาใชเพมประสทธภาพ ในการบรหารงานในโรงเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 3. สงเสรมใหเกดนวตกรรมการเรยนร จากการเปลยนผานในสถานศกษาของโรงเรยน วฒโนทยพายพมากขน และเปนขอมลในการตดสนใจของผบรหาร เกยวกบการจดทมงานส าหรบการเปลยนผานนกเรยนในโรงเรยนตอไป 4. เปนขอมลส าหรบผบรหารสถานศกษาและครทปรกษาในการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ 5. เผยแพรใหสถานศกษาอน ๆ น า ไปใชเปนแบบอยาง เพอการพฒนาการเปลยนผานนกเรยนในองคกรอยางมประสทธภาพได ขอบเขตของกำรวจย ขอบเขตดำนประชำกร ประชากร ไดแก ครวฒโนทยพายพ ปการศกษา 2560 จ านวน 127 คน จ าแนกเปนรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน จ านวน 1 คน ผชวยรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน จ านวน 1 คน ครทปรกษามธยมศกษาปท 1-3 จ านวน 60 คน และครทปรกษามธยมศกษาปท 4-6 จ านวน 66 คน ขอบเขตดำนผใหขอมล ชดท 1 รองผอ านวยการโรงเรยนวฒโนทยพายพ 1 คน ผชวยรองผอ านวยการ 1 คนโรงเรยนวฒโนทยพายพ ครผด ารงต าแหนงหวหนาระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 โรงเรยน วฒโนทยพายพ ปการศกษา 2560 จ านวน 6 คน ชดท 2 ครทปรกษานกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 จ านวน 60 คน และระดบชนมธยมศกษาปท 4-6 จ านวน 66 คน ขอบเขตดำนเนอหำ การวจยครงนเปนการศกษาสภาพปญหาและการเปลยนผานนกเรยนโรงเรยน วฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม โดยใชระบบดแลชวยเหลอนกเรยนซงประกอบดวย 5 ดาน คอ 1) การรจกนกเรยนเปนรายบคคล 2) การคดกรองนกเรยน 3) การปองกนและแกไขปญหา 4) การพฒนาและสงเสรมนกเรยน 5) การสงตอ

6

ขอบเขตดำนเวลำ การวจยนใชระยะเวลาในการวจยปการศกษา 2560 ขอบเขตดำนสถำนท สถานททใชในการวจย คอ โรงเรยนวฒโนทยพายพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม ขอบเขตดำนตวแปร ตวแปรตน ไดแก สภาพและปญหาการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ตวแปรตาม ไดแก คมอการเปลยนผานทเหมาะสมกบบรบทของโรงเรยนวฒโนทยพายพ นยำมศพทเฉพำะ 1. สภาพปญหา หมายถง การเปลยนผานนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพทเปนปญหาในดานความเสยงตอพฤตกรรมทไมพงประสงคของนกเรยน ตองมการแกไขเพอพฒนาใหดขน 2. การเปลยนผานเพอสงตอ หมายถง กระบวนการทโรงเรยนจะตองวเคราะห และออกแบบเพอดแลชวยเหลอนกเรยน เมอนกเรยนเลอนชนขนไปในระดบชนทสงขน 3. ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน หมายถง กระบวนการจดกจกรรมดแลชวยเหลอนกเรยนอยางเปนระบบในโรงเรยน เพอสงเสรมศกยภาพผเรยนทมความถนดและความสนใจพเศษใหไดรบการสงเสรมศกยภาพและความเปนเลศจากความรวมมอระหวางโรงเรยน ผปกครองและองคกรชมชน ซงมขนตอนการด าเนนงาน ดงน 3.1 การรจกนกเรยนเปนรายบคคล หมายถง การรขอมลทจ าเปนเกยวกบตวนกเรยน ซงขอมลทไดจากการวเคราะหวเคราะหสามารถน ามาคดกรองนกเรยนในการสงเสรม การปองกน และแกไขปญหาของนกเรยนไดอยางถกทาง 3.2 การคดกรองนกเรยน หมายถง การพจารณาขอมลทเกยวกบตวนกเรยน เพอจดแยกนกเรยนออกเปน 2 กลม คอ กลมปกต และกลมเสยงหรอกลมมปญหา 3.3 การปองกนและแกไขปญหา หมายถง การชวยเหลอนกเรยนในดานตาง ๆ ไดแก การใหค าปรกษาเบองตน การประสานงานกบผเกยวของเพอจดกจกรรมส าหรบการปองกนและชวยเหลอแกไขปญหา 3.4 การสงเสรมพฒนานกเรยน หมายถง การสนบสนนใหนกเรยนทกคนมคณภาพมากขน พฒนาตนเองเตมศกยภาพ และมความภาคภมใจในตนเอง

7

3.5 การสงตอ หมายถง การทปญหาของนกเรยนมความยากตอการชวยเหลอหรอชวยเหลอแลวนกเรยนมพฤตกรรมไมดขน กควรด าเนนการสงตอไปยงผเชยวชาญเฉพาะดานเพอใหปญหาของนกเรยนไดรบการชวยเหลออยางถกทางและรวดเรว 4. คมอ หมายถง แนวทางการปฏบตหรอด าเนนการของครทปรกษานกเรยนโดยกระบวน การเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพในขนตอนการสงตอนกเรยนตามนโยบายกระทรวง ศกษาธการ เพอดแลชวยเหลอนกเรยนในระดบชนเรยนทสงขนอยางเปนระบบ

8

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยในครงน ผวจยไดศกษาเอกสาร แนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของดงตอไปน 1. ความหมาย แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 1.1 ความหมายของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 1.2 แนวคดการบรหารงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 2. จตวทยาวยรน 2.1 ความหมายของวยรน 2.2 พฤตกรรมวยรน 2.3 ความตองการของวยรน 3. การจดการความร 4. แนวคดเกยวกบการมสวนรวม 5. การเปลยนผานเพอสงตอ 6. คมอ 6.1 ความหมายของคมอ 6.2 ประเภทคมอ 6.3 องคประกอบของคมอ 6.4 ลกษณะทดของคมอ 6.5 การหาประสทธภาพของคมอ 6.6 คมอการด าเนนงานทเกยวของ 7. บรบทโรงเรยนวฒโนทยพายพ 8. งานวจยทเกยวของ 9. กรอบแนวคดในการวจย

9

ความหมาย แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ความหมายของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เปนกระบวนการด าเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนอยางมขนตอน พรอมดวยวธการและเครองมอการท างานทชดเจนโดยมครทปรกษาเปนบคลากรหลกในการด าเนนการดงกลาว และมการประสานความรวมมออยางใกลชดกบครทเกยวของ ผปกครองหรอบคคลภายนอกทมความเชยวชาญเฉพาะดาน การดแลชวยเหลอ หมายรวมถง การสงเสรม การปองกน และการแกไขปญหาโดยวธการและเครองมอส าหรบครทปรกษาและบคลากรทเกยวของ เพอใชในการด าเนนงานพฒนานกเรยนใหมคณลกษณะทพงประสงคและปลอดภยจากสารเสพตด (หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา, 2546) แนวคดการบรหารงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ในปการศกษา 2558 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดก าหนดกรอบและแนวทาง การน ากลยทธสการปฏบต เพอใหส านกงานเขตพนทการศกษาทง 225 เขตและสถานศกษาทวประเทศ น าไปก าหนดกรอบและแนวทางระดบเขตและสถานศกษาใหสอดคลองกนตอไป ส าหรบระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34ไดก าหนดไวในกลยทธท 2 สรางโอกาสทางการศกษาและลดความเหลอมล าทางการศกษา ใหผเรยนไดรบโอกาสทางการศกษาอยางทวถง เสมอภาค และมคณภาพตามมาตรฐาน มตวชวด/คาเปาหมาย คอผเรยนในระดบชนมธยมศกษาตอนตนและระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย มอตราการออกกลางคนรอยละ 0 โรงเรยนทมการด าเนนงานพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยนและมผลการประเมนตามเกณฑมคณภาพระดบดขนไป รอยละ 100 โรงเรยนมการด าเนนงานพฒนานกเรยนทมคณลกษณะตามคานยมหลกคนไทย 12 ประการและมผลการประเมนตามเกณฑ มคณภาพระดบดขนไป รอยละ 100 (ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34, 2558) และแนวนโยบายดานการศกษาของรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการปจจบน ยงไดก าหนดไวในขอ 17 ครควรมขอมลนกเรยนและผปกครองโดยใหจดระบบการท าระเบยนขอมลประวตผเรยนและผปกครองใหเปนปจจบน เพอเปนระบบดแลนกเรยนและชวยแกไขปญหาทตวผเรยนและครอบครวเปนรายบคคลได เชน ครอบครวทประสบเหตภยแลง อทกภยตาง ๆ และรวบรวมเปนขอมลในภาพรวมของหนวยงานระดบพนทในการใหความชวยเหลอบรรเทาปญหาในรปแบบทเหมาะสมตอไป (นโยบายรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ, 2558, 5) สถาบนวจยและพฒนาการเรยนร ไดก าหนดเครองมอในการประเมนคณภาพระบบ เพอใหสอดคลองกบรปแบบการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาและเพอให

10

โรงเรยนทราบจดตงของการพฒนาโครงการและทส าคญการประเมนจะเปนกจกรรมการเรยนรรวมกบผเกยวของกบการพฒนาคณภาพสถานศกษาคอหนวยประเมนของ สมศ. ฝายประเมนของเขตพนทการศกษาและสถานศกษา ซงน าไปสการพฒนา เปนแนวทางการสงเสรมการประเมนคณภาพสถานศกษา ทงหมด 12 องคประกอบ สวนระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ไดถกก าหนดใหเปนระบบหลก ในองคประกอบท 9 ม 4 ขอก าหนด ทสถานศกษาจะตองบรหารจดการใหมคณภาพตามเกณฑท สมศ.ก าหนดจงจะผานการประเมนภายนอก ดงน ขอก าหนดท 1 มการรจกผเรยนเปนรายบคคลและจดกลมผเรยนตามสภาพปญหา ขอก าหนดท 2 มการวเคราะหปญหา และแกไขสถานการณ ตลอดจนชวยเหลอและประสานความรวมมอกบฝายตาง ขอก าหนดท 3 มการพฒนาทกษะชวตทเชอมโยงกบวถของชวต ขอก าหนดท 4 รวมมอและสงเสรมใหผปกครองมความรก ความเขาใจ เอาใจใสในการอบรมสงสอนบตรหลานและเปนแบบอยางทด (สถาบนวจยและพฒนาการเรยนร, 2546) กระบวนการด าเนนงานตามระบบการดแลชวยเหนอนกเรยน โดยครทปรกษาเปนบคลากรหลกในการปฏบตงานมองคประกอบส าคญ 5 ประการ คอ 1. การรจกนกเรยนเปนรายบคคล 2. การคดกรองนกเรยน 3. การสงเสรมนกเรยน 4. การปองกนและแกไขปญหา 5. การสงตอ กระบวนการด าเนนงานทง 5 ประการดงกลาว แสดงใหเหนเปนแผนภมดงน

11

ภาพท 2.1 แผนภมแสดงกระบวนการด าเนนงานตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ของครทปรกษา ทมา : วนดา ชนนทยทธวงศ, 2551, 4

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เปนกระบวนการด าเนนงานทมองคประกอบส าคญ 5 ประการ ดงทกลาวมา คอ 1. การรจกนกเรยนเปนรายบคคล 2. การคดกรองนกเรยน 3. การสงเสรมนกเรยน 4. การปองกนและแกไขปญหา 5. การสงตอ

รจกนกเรยนเปนรายบคคล

คดกรองนกเรยน

กลมปกต กลมเสยง/มปญหา

สงเสรมนกเรยน ปองกนและแกไขปญหา

พฤตกรรมดขนหรอไม ดขน

ไมดขน/ยากตอการชวยเหลอ

สงตอ

12

แตละองคประกอบของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนดงกลาว มความส าคญมวธการและเครองมอทแตกตางกนไป แตมความสมพนธเกยวเนองกนซงเออใหการดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนเปนระบบทมประสทธภาพ (วนดา ชนนทยทธวงศ, 2551, 7-21) ดงน 1. การรจกนกเรยนเปนรายบคคล 1.1 ความส าคญ ดวยความแตกตางของนกเรยนแตละคนทมพนฐานความเปนมาของชวตทไมเหมอนกนหลอหลอมใหเกดพฤตกรรมหลากหลายรปแบบ ทงดานบวกและดานลบ ดงนนการรจกขอมลทจ าเปนเกยวกบตวนกเรยนจงเปนสงส าคญ ทจะชวยใหครทปรกษามความเขาใจนกเรยนมากขน สามารถน าขอมลมาวเคราะหเพอการคดกรองนกเรยน เปนประโยชนในการสงเสรม การปองกนและแกไขปญหาของนกเรยนไดอยางถกทาง ซงเปนขอมลเชงประจกษมใชการใชความรสกหรอการคาดเดาโดยเฉพาะในการแกไขปญหานกเรยน ซงจะท าใหไมเกดขอผดพลาดตอการชวยเหลอนกเรยนหรอเกดไดนอยทสด 1.2 ขอมลพนฐานของนกเรยน ครทปรกษาควรมขอมลเกยวกบนกเรยนอยางนอย 3 ดานใหญ ๆ คอ 1.2.1 ดานความสามารถ แยกเปน 1.2.1.1 ดานการเรยน 1.2.1.2 ดานความสามารถอน ๆ 1.2.2 ดานสขภาพ แยกเปน 1.2.2.1 ดานรางกาย 1.2.2.2 ดานจตใจ – พฤตกรรม 1.2.3 ดานครอบครว แยกเปน 1.2.3.1 ดานเศรษฐกจ 1.2.3.2 ดานการคมครองนกเรยน 1.2.4 ดานอน ๆ ทครพบเพมเตมซงมความส าคญหรอเกยวของกบการดแลชวยเหลอนกเรยน

13

ตารางท 2.1 ขอมลพนฐานของนกเรยนทควรทราบ

ขอมลนกเรยน รายระเอยดขอมลพนฐานทควรทราบ 1. ดานความสามารถ 1.1 ดานการเรยน 1.2 ดานความสามารถอน ๆ

1. ผลสมฤทธทางการเรยนในแตละวชา 2. ผลการเรยนเฉลยในแตละภาคเรยน 3. พฤตกรรมการเรยนในหองเรยนทมผลตอการเรยนรของนกเรยน เชน ไมตงใจเรยน ขาดเรยน เปนตน 4. บทบาทหนาทพเศษในโรงเรยน 5. ความสามารถพเศษ 6. การเขารวมกจกรรมตาง ๆ ทงในโรงเรยนและนอกโรงเรยน

2. ดานสขภาพ 2.1 ดานรางกาย 2.2 ดานจตใจ - พฤตกรรม

1. สวนสง น าหนก 2. โรคประจ าตว ความบกพรองทางรางกาย เชน การไดยน การมองเหน 3. อารมณซมเศรา/วตกกงวล 4. ความประพฤต 5. พฤตกรรมอยไมนง/สมาธสน

3. ดานครอบครว 3.1 ดานเศรษฐกจ

1. รายไดของบดา มารดา/ผปกครอง 2. อาชพของผปกครอง 3. คาใชจายทนกเรยนไดรบในการมาโรงเรยน

3.2 ดานการคมครองนกเรยน 1. จ านวนพนอง/บคคลในครอบครว 2. สถานภาพของบดา มารดา 3. บคคลทดแลรบผดชอบนกเรยน 4. ความสมพนธของบคคลในครอบครว 5. ลกษณะทอยอาศยและสงแวดลอม

14

1.3 วธการและเครองมอในการรจกนกเรยนเปนรายบคคล ครทปรกษาควรใชวธการและเครองมอทหลากหลาย เพอใหไดขอมลทครอบคลมทงดานความสามารถ ดานสขภาพ และดานครอบครว ทส าคญ คอ 1) ระเบยนสะสม 2) แบบประเมนพฤตกรรมเดก (SDQ) 3) วธการและเครองมออน ๆ เชน การสมภาษณนกเรยน การศกษาจากแฟมสะสมผลงาน การเยยมบาน การศกษาขอมลจากแบบบนทกการตรวจสขภาพดวนตนเองซงจดท าโดยกรมอนามย เปนตน 1.3.1 ระเบยนสะสม ระเบยนสะสม เปนเครองมอในรปแบบของเอกสารเพอการเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบตวนกเรยน โดยนกเรยนเปนผกรอกขอมล และครทปรกษาน าขอมลเหลานนมาศกษา พจารณาท าความรจกนกเรยนเบองตน หากขอมลไมเพยงพอ หรอมขอสงเกตบางประการ กควรหาขอมลเพมเตมดวยวธการตาง ๆ เชน การสอบถามจากนกเรยนโดยตรง การสอบถามจากครอน ๆ หรอเพอน ๆ ของนกเรยน เปนตน รวมทงการใชเครองมอทดสอบตาง ๆ หากครทปรกษาด าเนนการได รปแบบและรายละเอยดในระเบยนสะสมของแตละโรงเรยน มความแตกตางกนไดขนอยกบความตองการของแตละโรงเรยนแตอยางนอยควรครอบคลมขอมลทงดานการเรยนดานสขภาพและดานครอบครว ระเบยนสะสม เปนขอมลสวนตวของนกเรยน จงตองเปนความลบและเกบไวอยางดมใหผทไมเกยวของหรอเดกอน ๆ มารอคนได หากเปนไปไดควรเกบไวกบครทปรกษาและมผเกบระเบยบสะสมไวใหเรยบรอย ระเบยนสะสม ควรเกบรวบรวมขอมลอยางตอเนอง อยางนอย 3 ปการศกษา หรอ 6 ปการศกษา และสงตอระเบยนไปยงครทปรกษาคนใหมในปการศกษาตอไป หรอการจดครทปรกษาตามดแลนกเรยนอยางตอเนอง จนจบมธยมศกษาในแตละตอน หรอจนจบ 6 ปการศกษากได 1.3.2 แบบประเมนพฤตกรรมเดก (SDQ) (โรงเรยนอาจน าเครองมออนมาใชแทนกได) แบบประเมนพฤตกรรมเดก ไมไดเปนแบบวดหรอแบบทดสอบ แตเปนเครองมอส าหรบการคดกรองนกเรยนดานพฤตกรรม การปรบตว ทมผลเกยวเนองกบสภาพกบสภาพจตใจซงจะชวยใหครทปรกษามแนวการพจารณานกเรยนดานสขภาพจตมากขน แบบประเมนพฤตกรรมเดก เปนเครองมอทกรมสขภาพจตเปนเปนผจดท าขน โดยพฒนาจาก The Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) ประเทศเยอรมน ซงใชกนแพรหลายในประเทศแถบยโรป เพราะมความเทยงและความตรงจ านวนขอไมมากนก คณะผจดท าของกรมสขภาพจตโดยแพทยหญงพรรณพมล หลอตระกล เปนหวหนาคณะไดท าการวจยเพอวเคราะหคาความเทยงและความตรงของแบบประเมน และหาเกณฑมาตรฐาน (Norm) ของเดกไทย ซงแบบประเมนพฤตกรรมเดก ม 3 ชด คอ 1) ชดทครเปนผประเมนเดก 2) ชดทพอแม ผปกครอง เปนผประเมนเดก 3) ชดทเดกประเมนตนเอง

15

ทง 3 ชด มเนอหาและจ านวนขอ 25 ขอเทากน ทางโรงเรยนอาจเลอกใชชดทนกเรยนประเมนตนเองชดเดยว หรอใชควบคกบชดทครเปนผประเมนเพอความแมนตรงยงขนโดยระยะเวลาทประเมนไมควรหางจากนกเรยนประเมนตนเองเกน 1 เดอน ซงหากเปนไปไดควรใชแบบประเมนทง 3 ชด พรอมกน เพอตรวจสอบความถกตองของผลทออกมา 1.3.3 วธการและเครองมออน ๆ ในกรณทขอมลของนกเรยนจากระเบยนสะสมและแบบประเมนพฤตกรรมเดกไมพอเพยงหรอเกดกรณทจ าเปนตองมขอมลทเพมเตมอก ครทปรกษากอาจใชวธการและเครองมออน ๆ เพมเตม เชน การสงเกตพฤตกรรมอน ๆ ในหองเรยน การสมภาษณและการเยยมบานนกเรยน เปนตน (หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา, 2546) 2. การคดกรองนกเรยน 2.1 ความส าคญ การคดกรองนกเรยน เปนการพจารณาขอมลทเกยวกบตวนกเรยน เพอการจดกลมนกเรยนเปน 2 กลม คอ 2.1.1 กลมปกต คอ นกเรยนทไดรบการวเคราะหขอมลตาง ๆ ตามเกณฑการคดกรองของโรงเรยนแลว อยในเกณฑของกลมปกต 2.1.2 กลมเสยง/มปญหา คอ นกเรยนทจดอยในเกณฑของกลมเสยง/มปญหาตามเกณฑการคดกรองของโรงเรยน ซงโรงเรยนตองใหความชวยเหลอ ปองกนหรอแกไขปญหาตามแตกรณ การจดกลมนกเรยนน มประโยชนตอครทปรกษาในการหาวธการเพอดแลชวยเหลอนกเรยนไดอยางถกตอง โดยเฉพาะการแกไขปญหาใหตรงกบปญหาของนกเรยนยงขน และมความรวดเรวในการแกไขปญหา เพราะมขอมลของนกเรยนในดานตาง ๆ ซงหากครทปรกษาไมไดคดกรองนกเรยนเพอการจดกลมแลว ความชดเจนในเปาหมายเพอการแกไขปญหาของนกเรยนจะมนอยลง มผลตอความรวดเรวในการชวยเหลอ ซงบางกรณจ าเปนตองแกไขโดยเรงดวน ผลการคดกรองนกเรยน ครทปรกษาจ าเปนตองระมดระวงอยางยงทจะไมท าใหนกเรยนรบรไดวาตนถกจดกลมอยในกลมเสยง/มปญหา ซงมความแตกตางจากกลมปกตโดยเฉพาะนกเรยนวยรนทมความไวตอการรบร (Sensitive) แมวานกเรยนจะรตวดวา ขณะนตนมพฤตกรรมอยางไรหรอประสบกบปญหาใดกตามและเพอเปนการปองกนการลอเลยนในหมเพอนอกดวย ดงนนคร ทปรกษาตองเกบผลการคดกรองนกเรยนเปนความลบ นอกจากนครทปรกษามการประสานงานกบผปกครองเพอการชวยเหลอนกเรยน กควรระมดระวงการสอสารทท าใหผปกครองเกดความรสกวา บตรหลานของตนถกจดอยในกลมทผดปกตแตกตางจากเพอนนกเรยนอน ๆ ซงอาจมผลเสยตอนกเรยนในภายหลงได

16

2.2 แนวทางการวเคราะหขอมลเพอการคดกรองนกเรยน การวเคราะหขอมลเพอการคดกรองนกเรยนนน ใหอยในดลยพนจของครทปรกษาและยดถอเกณฑการคดกรองนกเรยนของโรงเรยนเปนหลกดวย ดงนนโรงเรยนจงควรมการประชมครเพอการพจารณาเกณฑการจดกลมนกเรยนรวมกน เพอใหมมาตรฐานหรอแนวทางการคดกรองนกเรยนทเหมอนกน เปนทยอมรบของครในโรงเรยน รวมทงใหมการก าหนดเกณฑวาความรนแรงหรอความถของพฤตกรรมเทาใดจงจดอยในกลมเสยง/มปญหา ส าหรบประเดนการพจารณาเพอจดท าเกณฑการคดกรองและแหลงขอมลเพอคดกรองนกเรยนแตละดาน มตวอยางตามตารางดงตอไปน ตารางท 2.2 เกณฑการคดกรองและแหลงขอมลเพอคดกรองนกเรยนแตละดาน

ขอมลนกเรยน ตวอยางประเดนการพจารณา แหลงขอมล 1. ดานความสามารถ 1.1 ดานการเรยน 1.2 ดานความสามารถอน ๆ

1) ผลการเรยนทได และความ เปลยนแปลงของผลการ เรยน 2) ความเอาใจใส ความพรอมใน การเรยน 3) ความสามารถในการเรยน 4) ความสม าเสมอในการมา โรงเรยนเวลา 1) การแสดงออกถงความสามารถ พเศษทม 2) ความถนด ความสนใจ และ ผลงานในอดตทผานมา 3) บทบาทหนาทพเศษใน โรงเรยน 4) การเขารวมกจกรรมตาง ๆ ของนกเรยน

1. ระเบยนสะสม 2. วธการอน ๆ เชน การสงเกตพฤตกรรมนกเรยน การไดขอมลจากครทเกยวของกบนกเรยน เปนตน 1. ระเบยนสะสม 2. วธการอน ๆ เชน การไดขอมลจากเพอนนกเรยน แฟมสะสมผลงาน พฤตกรรมทแสดงออกของนกเรยน เปนตน

17

3. การสงเสรมนกเรยน 3.1 ความส าคญ การสงเสรมนกเรยนเปนการสนบสนนใหนกเรยนทกคนทอยในความดแลของครทปรกษาไมวาจะเปนนกเรยนปกตหรอกลมเสยง/มปญหาใหมคณภาพมากขนมความภาคภมใจในตวเองในดานตาง ๆ ซงจะชวยใหนกเรยนทอยในกลมปกตกลายเปนนกเรยนในกลมเสยง/มปญหาและเปนการชวยเหลอใหนกเรยนกลมเสยง/มปญหากลบมาเปนนกเรยนกลมปกตและมคณภาพตามทโรงเรยนหรอชมชนคาดหวงตอไป 3.2 วธการและเครองมอเพอการสงเสรมนกเรยน การสงเสรมนกเรยนมหลายวธทโรงเรยนสามารถพจารนาด าเนนการไดแตมกจกรรมหลกส าคญทโรงเรยนตองด าเนนการ คอ 3.2.1 การจดกจกรรมโฮมรม (Homeroom) 3.2.2 การจดประชมผปกครองชนเรยน (Classroom Meeting) 4. การปองกนและแกไขปญหา 4.1 ความส าคญ ในการดแลชวยเหลอนกเรยน ครควรใหความเอาใจใสกบนกเรยนทกคนอยางเทาเทยมกน แตสาหรบนกเรยนกลมเสยง/มปญหานน จ าเปนอยางมากทตองใหความดแลเอาใจใสอยางใกลชดและหาวธการชวยเหลอทงการปองกน และการแกไขปญหา โดยไมปลอยปละละเลยนกเรยนจนกลายเปนปญหาของสงคม การสรางภมคมกน การปองกนและแกไขปญหาของนกเรยน จงเปนภาระงานทยงใหญและมคณคาอยางมากในการพฒนาใหนกเรยนเตบโตเปนบคคลทมคณภาพของสงคมตอไป 4.2 วธการและเครองมอเพอการสงเสรมนกเรยน การปองกนและการแกไขปญหาใหกบนกเรยนนนมหลายเทคนค วธการ แตสงทครประจ าชน/ครทปรกษา จ าเปนตองด าเนนการมอยางนอย 2 ประการ คอ 4.2.1 การใหค าปรกษาเบองตน 4.2.2 การจดกจกรรมเพอปองกนและแกไขปญหา 5. การสงตอ 5.1 ความส าคญ ในการปองกนและแกไขปญหาของนกเรยนโดยครทปรกษา อาจมกรณทบางปญหามความยากตอการชวยเหลอ หรอชวยเหลอแลวนกเรยนมพฤตกรรมไมดขนกควรด าเนนการสงตอไปยงผเชยวชาญเฉพาะดานตอไป เพอใหปญหาของนกเรยนไดรบการชวยเหลออยางถกทางและรวดเรวขน หากปลอยใหเปนบทบาทหนาทของครทปรกษาหรอคร คนใดคนหนงเพยงล าพงความยงยางของปญหาอาจมมากขน หรอลกลามกลายเปนปญหาใหญโตจนยากตอการแกไข ซงครประจ าชน/ครทปรกษาสามารถด าเนนการไดต งแตกระบวนการรจกนกเรยนเปนรายบคคล หรอการคดกรองนกเรยน ทงนขนอยกบลกษณะปญหาของนกเรยนในแตละกรณ

18

5.2 วธการและเครองมอเพอการสงเสรมนกเรยน 5.2.1 การสงตอภายใน ครทปรกษาสงตอไปยงครทสามารถใหการชวยเหลอนกเรยนได ทงนขนอยกบลกษณะปญหา เชน สงตอครแนะแนว ครพยาบาล ครประจ าวชา หรอฝายปกครอง 5.2.2 การสงตอภายนอก ครแนะแนวหรอฝายปกครองเปนผดาเนนการสงตอ ไปยงผเชยวชาญภายนอก หากพจารณาเหนวาเปนกรณปญหาทมความยากเกนกวาศกยภาพของโรงเรยนจะดแลชวยเหลอได สรป ระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเปนระบบทผบรหารจะตองใหความส าคญเนองจากในยคสมยปจจบนมสอเทคโนโลยมากมายทท าใหนกเรยนมพฤตกรรมทไมพงประสงค ซงจะน าไปสการเสยการเรยน เพราะโรงเรยนมหนาทในการสรางเยาวชนใหมคณลกษณะอนพงประสงคและสามารถออกไปใชชวตอยในสงคมไดอยางสงบสข เพอใหเยาวชนมคณภาพน าไปสการพฒนาชาตใหเจรญทดเทยมกบอารยประเทศได การทจะไดเยาวชนทมคณภาพนนทกคนทมสวนไดเสย เชน ผบรหาร หวหนาระดบ ครทปรกษา ผปกครองจะตองชวยกนอยางจรงจง โดยระบบดแลชวยเหลอนกเรยนมขนตอนดงน 1. การรจกนกเรยนเปนรายบคคล หมายถง การรขอมลทจ าเปนเกยวกบตวนกเรยน ซงขอมลทไดจากการวเคราะหวเคราะหสามารถน ามาคดกรองนกเรยนในการสงเสรม การปองกน และแกไขปญหาของนกเรยนไดอยางถกทาง 2. การคดกรองนกเรยน หมายถง การพจารณาขอมลทเกยวกบตวนกเรยน เพอจดแยกนกเรยนออกเปน 2 กลม คอ กลมปกต และกลมเสยงหรอกลมมปญหา 3. การปองกนและแกไขปญหา หมายถง การชวยเหลอนกเรยนในดานตาง ๆ ไดแก การใหค าปรกษาเบองตน การประสานงานกบผเกยวของเพอจดกจกรรมส าหรบการปองกนและชวยเหลอแกไขปญหา 4. การสงเสรมพฒนานกเรยน หมายถง การสนบสนนใหนกเรยนทกคนมคณภาพมากขน พฒนาตนเองเตมศกยภาพ และมความภาคภมใจในตนเอง 5. การสงตอ หมายถง การทปญหาของนกเรยนมความยากตอการชวยเหลอหรอชวยเหลอแลวนกเรยนมพฤตกรรมไมดขน กควรด าเนนการสงตอไปยงผเชยวชาญเฉพาะดานเพอใหปญหาของนกเรยนไดรบการชวยเหลออยางถกทางและรวดเรว จตวทยาวยรน ความหมายของวยรน ระยะวยรนเปนระยะคนกลางระหวางความเปนเดกกบความเปนผใหญโดยทวไปนกจตวทยาพฒนาการไดท าการแบงวยของมนษยเปน 4 วย เรยงตามล าดบ คอ วยทารก วยเดกวยรน และวยผใหญ เดกวยรน คอ ผทอยระหวางวยเดกกบวยผใหญหรอเปนระยะแรกเรมเขาสวยรน

19

(Puberty) กบการมวฒภาวะ (Maturity) เปรยบไดกบสะพานทเชอมระหวางวยเดก (Childhood) ไปสวยผใหญ (Adulthood) จะมพฒนาการ การพงพาอาศย (Dependency) ไปสการไมพงพาอาศย (Independency) อยางเหนไดชดเจนในทก ๆ ดาน (พงพศ จกรปง, 2549, 27) และไดมผใหความรเกยวกบวยรนไวหลายทานดงน โยธน ศนสนยทธ (2533, 191-192) กลาวไววา ชวงวยรนเรมเกดขนในวยเดกทเรมมการเปลยนแปลงทางรางกาย (12-13 ป) จนอายทเดกสามารถมงานท า ซงในแตละสงคมจะสนสดระยะอายไมเทากน อยางไรกตามโดยทวไปวยรนจะสนสดระยะอายประมาณ 20 ป วยรนเปนวยทเดกมพฒนาการทรวดเรว มการเปลยนแปลงในหลายดาน ไมวาจะเปนการเปลยนแปลงทางรางกาย การเปลยนแปลงกลมของสงคมหรอการเปลยนแปลงทางสตปญญา การเปลยนแปลงทรวดเรวนท า ใหเดกตองปรบตว ซงการปรบตวน า มาซงความวตกกงวล ความเครยดของอารมณ ความโกรธเปนตนนกจตวทยา Stangley Hall เรยกระยะวยรนวาเปนวยพายบแคม (Storm and Stress) นนกคอ เดกวยรนจะไมมความมนคงทางอารมณ มความขวญผวาของอารมณ และอารมณกมกจะเปนอารมณทรนแรง มความกดดนสง และในสายตาของคนโดยทวไปเรยกวาวยรนเปนวยของปญหา วยอลวน เพราะฉะนนวยรนจงจดเปนวยหนงทบคคลในสงคมใหความสนใจและคดวาเปนปญหาพฤตกรรมสวนหนงของสงคม สชา จนทนเอม (2533, 30) กลาวถงวยรนไววา เปนวยทมอารมณเปลยนแปลงไดงาย ความเชอมน ความตองการ ตลอดจนความปรารถนาตาง ๆ เปนไปอยางรนแรงปราศจากความย งคด ชอบท า อะไรตามใจหรอตามความนกคดของตน ตองการเปนทยอมรบนบถอในหมเพอนฝง โดยพยายามท า อะไรใหคลาย ๆ กน เลยนแบบตามกน จงมวยรนเปนจ านวนไมนอยทมปญหาและอยในสภาพแวดลอมทเลวราย ไดตกเปนทาสของยาเสพตด วยรนเปนวยหวเลยวหวตอของชวต เนองจากเปนชวงเปลยนแปลงจากวยเดกเขาสวยผใหญ ซงการเปลยนแปลงจะเกดขนทงภายในตววยรนเอง และเกดจากการกระตนทางสงคมพฒนาการของวยรนสามารถแบงออกเปน 2 ระยะ คอ ระยะวยรนตอนตน อาย 10-14 ป และ ระยะวยรนตอนปลาย อาย 15-19 ป (Gordon, 1975, อางถงใน สภาณ สนตยากร 2545, 50) ซงการเปลยน แปลงทเกดขนกบวยรนนน ศรเรอน แกวกงวาล (2545, 331-343) สรปไว ดงน 1. พฒนาการทางอารมณ ความเปลยนแปลงและความเจรญเตบโตทางรางกายทง ภายในและภายนอก วยรนจงมอารมณเปลยนแปลงงาย สบสน ออนไหว ไมมนคง ระดบความเขมของอารมณแตละอยาง ๆ ขนอยกบบคลกภาพดงเดมของวยรน ขนอยกบตวเราทท าใหเกดอารมณ วยรนเรมแสดงอารมณประจ าตวของตนเองออกมาใหผอนทราบไดชดเจน อารมณทเกดขนกบวยรนนนมทกประเภท เชน รก เกลยด อจฉา รษยา โออวด ถอด ออนไหว สบสน หงดหงด เปนตน ไมวาอารมณ

20

ประเภทใดมกมความรนแรง ออนไหวงาย เปลยนแปลงาย ควบคมอารมณไมคอยได บคคลตางวยจงตองใชความอดทนมากเพอจะเขาใจและสรางสมพนธกบพวกเขา เนองจากเขากบบคคลตางวยไดยาก วยรนจงเกาะกนไดดมากกวาวยอน ๆ เพราะเขาใจและยอมรบกนและกนไดงาย โดยทวไปวยรนรสกสบสนทางอารมณมากกวาวยเดกทผานมา เพราะสาเหตซบซอนหลายประการดวยกน เชน 1.1 เปนชวงเปลยนวย เปนระยะหวเลยวหวตอของชวต เปนระยะทท าบทบาทอยางผใหญ แตเนองจากเปนระยะแรกเรมวยรนจงมความสบสนลงเลใจ ไมแนใจ ไมทราบวาทถกทควรนนเปนอยางไร 1.2 รางกายเตบโตเปนชายหนมหญงสาวเตมท ตองวางตวในสงคมกบเพอนวยรนเพอนตางเพศ และเพอนตางวยในแนวใหม การวางตวอยางถกตองนนกระท าคอนขางยาก ตองอาศยเวลาบางในระยะทปรบตวไมได จงมความรสกสบสนในใจเมออยางเขาสวยรน 1.3 วยรนตองเลอกอาชพเพอเตรยมตวส าหรบประกอบอาชพในระยะวยผ ใหญ การเลอกอาชพเปนเรองส าคญตอชวตจตใจ อารมณ ความตองการของเดก และบคคลทเกยวของทงทบาน โรงเรยน และกลมเพอน ความสบสนใจเกดงายเพราะวยรนอยภายใตความบบบงคบ ขอจ ากดของระบบการศกษา สตปญญา ฐานะเศรษฐกจของครอบครว ความนยมของทองถน โรงเรยนและสงคมสวนรวม และยงไมทราบแนในความถนด ความสนใจ ความตองการและบคลกภาพของตนเอง 1.4 สภาพปจจบนของสงคมเปนสาเหตใหญ ซงพอแยกขอยอยไดวา 1.4.1 สงคมเปลยนแปลงงายและรวดเรว วยรนปรบตวตามไมทนเพราะยงมประสบการณชวตไมเพยงพอ 1.4.2 สภาพเศรษฐกจในสงคมปจจบนท าใหวยรนตองใชเวลาฝกฝนอาชพเพมเตม ไมมโอกาสเปนผใหญและประกอบกจกรรมชวตอยางผใหญ ตองเกบกดความรสก การเกบกดหนกมากขนเมอถกผสงวยกวาเหมาวาหนมสาววยรนทก าลงศกษาอยยงอยในฐานะเหมอนเดก 1.4.3 วยรนจ านวนไมนอยตองออกจากความคมครองของพอแมเพอชวยเหลอตวเองเรวขน บางคนอาจยงไมพรอมส าหรบการออกจากความคมครองของพอแม จงตกเปนเหยอของผหวงผลประโยชนโดยปราศจากความหวงด 2. พฒนาการทางสงคม วยรนใหความส าคญกบเพอนรวมวยมากกวาในระยะวยเดกตอนกลาง วยรนจะใหความส าคญกบกลมเพอนมากขน เกดการตดเพอน ตองการการยอมรบจากเพอน วยรนจบกลมกนไดนานและผกพนกบเพอนในกลมมากขน กลมของวยรนไมมเฉพาะเพอนเพศเดยวกนเทานน แตมเพอนตางเพศเขามาสมทบดวย เรมลดความเอาใจใสกบบคคลตางวยไมวา

21

เปนผใหญหรอเดกกวาการเปลยนแปลงทางรางกายอยางรวดเรวและมากมายเปนแรงกระตนใหวยรนรวมกลม เพราะสามารถรวมสขรวมทกข แกไขและเขาใจปญหาของกนและกนดกวาคนตางวยซงมความคบของใจตางกน กลมวยรนยงสนองความตองการทางสงคมดานตาง ๆ ซงวยรนตองการมากในระยะน เชน การเปนบคคลส าคญ การตอตานผมอ านาจ การหนสภาพนาเบอของบาน เปนตน เมอวยรนรวมกลมกนจะสรางกฎระเบยบ ภาษา ประเพณประจ ากลม เพอใชเฉพาะสมาชกในกลมเทานน และสมาชกทกคนตองปฏบตตาม มฉะนนจะหมดสภาพการเปนสมาชกและตองหากลมใหมตอไป การรวมกลมของวยรนเปนไปโดยธรรมชาต วยรนเลอกเปนสมาชกของกลมใดกลมหนงโดยไมมใครตงกฎเกณฑ บคคลตางวยมอทธพลในการเลอกกลมและจบกลมของวยรนไมมากนก ครอบครวเรมมอทธพลนอยลง จงกลาวไดวากลมมความส าคญตอชวต จตใจ และอนาคตของวยรนอยางมากทสดการคบเพอนรวมวยเปนพฤตกรรมสงคมทส าคญยงตอจตใจของวยรน แตการคบเพอนยอมมทงคณและโทษ เพอนอาจเปนผประคบประคองจตใจในยามทกขรอน ชแนะสงทเปนประโยชน แตในมมกลบกน เพอนอาจชกชวนวยรนไปในทางทเสอมถอย อาชญากรวยรนมากมาย เมอคนหาสาเหตมกพบวาปจจยหนงเกดจากเพอนชกจง เพราะจตใจวยรนละเอยดออน เปราะบางงายตอการชกจง ฉะนนการรจกคบเพอนทด ทจะชกจงไปสทางทด จงเปนพฤตกรรมทส าคญส าหรบวยรนระยะน วยรนไมตองการเพยงแตเพยงรวมกลมกนเทานน แตองการสรางความผกพนระหวางสมาชกในกลมแบบผใหญอกดวย เพราะวยรนส านกวาตนเรมเปนผใหญแลว ถาสามารถเขากบเพอนรวมกลมไดด เขายอมมความรสกวาผปกครองและผใหญอน ๆ ทเกยวของกบเขามความส าคญตอตวเขานอยกวาเพอน ถาเปรยบเทยบกบวยตาง ๆ แลววยรนเปนระยะทมความรสกตองการผกพนกบเพอนและกลมมากกวาวยอน ๆ 3. พฒนาการทางความคด วยรนมการเจรญเตบโตทางสมองเตมท จงสามารถคดไดในทก ๆ แบบของวธคด หากไดรบการศกษาอบรมตามขนตอนดวยด ระยะนจะแสดงความปราดเปรองอยางชดเจน และเหนความแตกตางของวยรนวยนกบวยอน ๆ ไดชด การเรยนรเรองยาก ๆ เรองทเปนนามธรรม ซบซอน วยรนกสามารถเขาใจได คณภาพของความคดขนกบคณภาพของสมอง พนธกรรม การเรยนรในวยทผานมา และบทเรยนทางวชาการตาง ๆ ทวยรนไดมโอกาสเรยนร ตลอดจนสงแวดลอมทเออหรอไมเออตอพฒนาการทางความคดของเดก กอรดอน (Gordon, 1975) และเคอรทส (Curtis, 1992 อางถงใน สภาณ สนตยากร 2545, 51-52) กลาววาวยรนบางคนรสกสบสนกบสภาพสงคมและการหมกมนกบปรชญาชวตดงท เพยเจท (Piaget) เรยกวยรนวาเปน นกปรชญา (Philosopher) ชอบคดเรองการด าเนนชวต การเกด แก เจบตาย ความรสกระหวางความดความชว การบ าเพญประโยชนกบความเหนแกตว ความมศลธรรม มโนธรรมกบการทจรตผดกฎหมาย รวมทงดานการเมอง ศาสนาและความรกความสามารถทางความคดจะเพมขนในชวง

22

วยรน ท าใหวยรนมองตนเองและโลกรอบตวเขาผดไปจากเดม ซงมผลตอวยรนทงดานบวกและลบ ผลดานบวกนนกระตนใหวยรนมความคดสรางสรรค ทมเทใหความสนใจอยางจรงจงในสงทเขาชอบ สวนผลดานลบจะชกน าความคดหรอมองทก ๆ สงรอบตววยรนในแงลบ คดเลกคดนอย คดเหนแตปมดอยของตวเอง ความใฝรใฝลองทมในตวอาจชกน าใหเขาลองเสยงในสงตาง ๆ ไดงาย บางครงกเปนการลองอยางคกคะนอง โดยไมย งคดถงผลรายหรออนตรายแตอยางใดเพยงเพอความพอใจสนองความอยากลองเทานน สวนความคดเกยวกบภาพลกษณแหงตนประกอบดวยการนบถอและภาคภมใจในตนเอง มความมนคงในจตใจ เนองจากรความตองการของตนเอง รนสยใจคอ ขอด ขอบกพรองของตน มคานยมทเปนไปตามครรลองของสงคม ตระหนกถงบทบาททางเพศของตน มเปาหมายชวตในอนาคตทคอนขางแนนอนและมความเปนไปได ซงทงหมดทกลาวน สงส าคญทสดคอการนบถอตนเองส าหรบพฤตกรรมและอารมณ ซงน าไปสปญหาการสบบหรในวยรนนน ณฐพงษ พดหลา (2540, 29-31) ไดน าเสนอ ดงน 3.1 พฤตกรรมตอตาน ในชวงวยนมพฒนาการทางดานจตใจทส าคญสองประการ คอ การแสวงหาเอกลกษณของตนเอง เพอทจะคนหาวาเขาอยากเปนอะไร มความสามารถอะไร มเปาหมายชวตอยางไร บางครงการพยายามท าตวใหไมตองการพงพงผใหญ ท าใหวยรน แสดงพฤตกรรมตอตานผใหญหรอผทตองการใชอ านาจทเหนอกวาเขา และหลายครงทพบวาการทเดกตอตานไมใชเพราะเขาไมตองการท าอยางนน แตเปนเพราะเขารสกวาตวเขาถกก าหนดใหท ามากกวาเปนสงทเขาเปนคนตดสนใจเลอกดวยตนเอง 3.2 การอยากลอง จากการศกษาวจยจ านวนมาก พบวาสาเหตมเพศสมพนธอยางรวดเรว เพราะอยากลอง วย รนมความอยากรอยากเหน ตองการม ประสบการณ ในเรองตาง ๆเนองมาจากก าลงคนหาเอกลกษณของตนเอง การควบคมความตองการของตนเองเปนสงทวยรนจ าเปนตองฝกฝนใหอยในระดบทเหมาะสมกบสภาพแวดลอม ซงจะน าไปสการมความตระหนกในตนเอง ความรบผดชอบในตนเอง ปญหาทเกดขนมกเนองมาจากเดกควบคมหรอถกควบคมมากเกนไป และการทเดกไมควบคมหรอถกปลอยใหมอสระจนไรขอบเขต เดกทถกควบคมมากเกนไป ท าใหขาดประสบการณไมเปนตวของตวเองอาจถกหลอกลวงไดงาย ในทางตรงขามหากเดกขาดการควบคมตนเองจะไมสามารถคดพจารณาใหรอบครอบ ไมคดถงผลทตามมาจากการกระท าของตน 3.3 อารมณแปรปรวน วยนมภาวะอารมณทเปลยนแปลงไดงาย เนองจากมการเปลยนแปลงเกดขนมากมาย และอทธพลของฮอรโมนท าใหเกดความตงเครยดของอารมณไดงายและบางครงสามารถควบคมอารมณได ถาวยรนมลกษณะการพฒนาทางอารมณทไมเหมาะสม เชน

23

ใชอารมณแบบเดก ควบคมอารมณไมไดอดทนตอความคบของใจไมไดท าใหปญหาอารมณเดนชดมากขน น าไปสความขดแยงกบบคคลรอบขาง พฤตกรรมวยรน วยรนเปนวยทมโอกาสเกดพฤตกรรมเบยงเบนไดงายมากทสด พฤตกรรมเบยงเบนของวยรนมต งแตความเบยงเบนระดบนอย ๆ เชน ดอรน กาวราว จนกระทงพฤตกรรมเบยงเบนระดบสง เชน การกระท าผดของเดกและเยาวชน ซงไดมผกลาวถงพฤตกรรมของวยรนไวดงน นกจตวทยาสรปพฤตกรรมวยรน เนองมาจากความตองการ 3 ประการไดแก (สชา จนทนเอม, 2533, 73) 1. ความตองการทางกาย หรอความตองการทางสรระ ไดแก ความตองการขนพนฐานของชวต เชน ความตองการอาหารเพอบรรเทาความหวกระหาย ความตองการขบถายของเสย แตถาเขาไมไดรบการตอบสนองจนเปนทพอใจ กจะแสดงพฤตกรรมออกมาเพอใหไดสงทยงขาดอย 2. ความตองการทางสงคม เพราะวามนษยเปนสตวสงคมจงตองอยรวมกนเปนสงคมแตละอยางเปนเหตใหเกดพฤตกรรมตาง ๆ 3. ความตองการทางใจ เปนความตองการทเกดความคดมนใจวาตนจะมชวตอยรอดไดแลว ซงเปนผลมาจากความคดหรอเปนพฤตกรรมการเรยนร ไดแก การตองการความรก ความมนคงปลอดภย ความยกยองนบถอ ความตองการเปนสวนหนงของหมคณะ และความตองการเปนอสระ เปนตวของตวเอง พฤตกรรมของคนวยนจะมการเปลยนแปลงงาย เนองจากเปนวยการพฒนาทงทางดานรางกาย อารมณ และสงคม โดยมลกษณะเฉพาะทางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา (Hall and Piaget อางถงใน คณะกรรมการกลมผลตชดวชาพฤตกรรมวยรน, 2532, 6 – 9) ดงน 1. ลกษณะเฉพาะทางกาย มลกษณะเดน 2 ประการ คอ มอตราการเพมอยางรวดเรวทงสวนสง น าหนก ขนาด และหนาทของอวยวะเพศ 2. ลกษณะเฉพาะทางอารมณ คอ ความรสกของวยรนซงมทงอารมณสขและอารมณทกข ไดแก ความรก ความราเรงสนกสนาน ความกลว ความวตกกงวล และความโกรธ ซงสรปวา อารมณของวยรนเหมอน พายบแคม (Strom and Stress) หมายถง อารมณ ตอไปน 2.1 อารมณรนแรง หมายถง การแสดงอารมณมาก เมอไดรบความกระทบกระเทอนใจเพยงเลกนอย เชน เมอพอแมขดใจ อาจแสดงออกดวยการฆาตวตายเปนตน 2.2 อารมณออนไหว ไมคงท เกดงายและหายงาย 2.3 ควบคมการแสดงออกของอารมณไมคอยได 2.4 มกมอารมณคาง

24

3. ลกษณะเฉพาะทางสงคม หมายถง ลกษณะการสรางความสมพนธกบบคคลอนม ลกษณะเดน 2 ประการ คอ 3.1 ลกษณะความสมพนธกบเพอน แบงเปน 3 ระยะ คอ ระยะแรก คบกนเปนหมคณะ คอเลอกเพอนทมความสนใจตรงกนตงเปนกลมขน พบในวยรนตอนตน ระยะทสอง คบเปนเพอนสนท คอเลอกคบเฉพาะคนทสนทสนม 3 – 4 คน ระยะทสาม คบเพอนคห คอคบเฉพาะเพอนทจะเลาทกสงทกอยางใหฟงได สวนมากจะมประมาณ 1 – 2 คน พบในวยรนตอนปลาย 3.2 ลกษณะความสมพนธกบเพอนตางเพศ จะเรมเมออายประมาณ 14 –16 ป และจะเรมสมพนธกบเพอนตางเพศแยกเปนค ๆ ราวอาย 16 – 17 ป 4. ลกษณะเฉพาะทางสตปญญา หมายถง การเกดพฤตกรรมภายใน ทเกยวกบการรบร การจ า วธแกปญหา ความสามารถในการคด ซงกลาวไดวา ลกษณะสตปญญาของวยรนวา เปนการคดแบบมเหตผลเปนนามธรรม มลกษณะเดน คอ 4.1 คดในสงทเปนนามธรรม 4.2 สามารถตงสมมตฐานได 4.3 สามารถทดสอบสมมตฐานไดจากพฤตกรรมวยรนทกลาวถง สชา จนทรเอม, 2529, 21-22 กลาวถงพฤตกรรมของวยรนไวดงน 1. วยรนเปนวยแหงความอยากรอยากเหน อยากรและเขาใจปรากฏการณทางวทยาศาสตร สงคม ศาสนา วรรณคด และจตวทยา 2. วยรนเปนวยแหงการเรยนรทงจากสถาบนการศกษาและสงแวดลอมจากการสงเกตพฤตกรรมของบคคลในสงคม พฒนาการทางดานสตปญญากวางขวางขนดวยการเรยนรจากวธการลองผดลองถก 3. วยรนเปนวยทสามารถเรยนรทกษะตาง ๆ ไดด เชน การใชเครองมอ ท าการฝมอการประดษฐสงตาง ๆ เลนดนตร ขบรถยนต เลนกฬา ตลอดจนการทดลองตาง ๆ วยรนเปนวยทเหมาะสมทสดในการศกษา พฒนาการทกดานก าลงเจรญเตบโตอยางเตมท ความสามารถทางสมอง มการพฒนาขน มประสบการณในชวตมากขน รจกคดหาเหตผล สามารถเรยนรสงทยาก ๆ ไดซงขนอยกบความสามารถและเชาวปญญาทแตกตางไปของแตละคนดวย 4. วยรนเปนวยแหงการคดอยางมเหตผล รจกวจารณสงตาง ๆ ทตนรเหนเปนไปตามทตนคดวามเหตผลพอสมควรแลว การศกษาในสถาบนการศกษาและการอบรมจะเปนสงทชวยใหการคนหาเหตผลดยงขน 5. วยรนเปนวยแหงการสรางทศนคตอนดงาม เชน ทศนคตทางประชาธปไตยทศนคตเกยวกบคณคาทางสงคม เปนตน

25

6. วยรนเปนวยทคดถงการประกอบอาชพ ตองการอสระทางดานการใชเงนและอน ๆ ท าใหอยากเปนตวของตวเอง เรมคดหาเงนดวยตนเอง และนกถงอาชพตาง ๆ ทชวยใหไดเงนตลอดจนรจกส ารวจตนเองวาเหมาะสมกบอาชพใด มวธการคดตดสนใจวาจะเลอกคบเพอนเขาสงคมและการเลอกคครองทเหมาะสม ความตองการของวยรน วยรนมความตองการทางดานจตใจหรอความตองการดานอารมณ ความตองการทางกาย และความตองการทางสงคมแตกตางไปจากเดกเลกและผใหญ ความตองการทส าคญของวนรนดงท ฉววรรณ สขพนธโพธาราม (2527, 123-125) กลาวไวดงตอไปน 1. ความตองการอยากรอยากเหน 2. ความตองการความรก 3. ความตองการความปลอดภย 4. ความตองการเปนทยอมรบในสงคม 5. ความตองการไดรบอสระ 6. ความตองการทจะหาเลยงตนเอง 7. ความตองการปรชญาชวตทนาพอใจ ความตองการตาง ๆ เหลานเปนแรงจงใจทน า ไปสการกระท า หรอพฤตกรรมตาง ๆ ทงในทางทสงคมยอมรบหรอไปสพฤตกรรมเบยงเบนทสงคมไมยอมรบ วยรนมความสนใจสงตาง ๆ รอบตวจะมมากโดยเฉพาะกจกรรมเปนกลมเพอนทเปนการสรางประสบการณและบงเกดผลดดานการใชเวลาวางใหเปนประโยชน ซงฉววรรณ สขพนธโพธาราม (2527, 131-132) กลาวถงความสนใจของวยรนไวดงน 1. สนใจเรองสขภาพ 2. สนใจเรองเพศ 3. สนใจการเลอกอาชพ 4. สนใจสนทนาการ 5. สนใจคนควา 6. สนใจสรางนสยการเรยนด 7. สนใจเรองคณสมบตสวนตว 8. สนใจเรองปรชญาชวต จากลกษณะความตองการและความสนใจของวยรนทกลาวขางตน จะเหนไดวาวยรนเปนระยะของการมสภาพหลกการเหตผล เขาตองการใหผใหญมหลกการเชนเดยวกบเขาในบางครง

26

ความคด ความปรารถนาทจะใหผทตนรกและสนใจ เปนเชนทเขาปรารถนา วยรนจะแสดงออกในลกษณะกาวราว ดงดน ประชดประชนตาง ๆ จนกลายเปนพฤตกรรมทเบยงเบน เชน วยรนตองการอยในครอบครวอบอน รกปรองดองกน ถาพอแมมปากเสยงกนจะเหนวาวยรนจะมปฏกรยาความรสกโตตอบรนแรง เปนการแสดงใหเหนถงการถกขดขวางความคด ปรารถนาของวยรนขดใจและแสดงปฏกรยาตอตาน ถาผใหญไมเขาใจ ใชการบบบงคบโดยไรเหตผล ยงท า ใหวยรนเกดความคบของใจมากขน จงแสดงพฤตกรรมเบยงเบนออกมา เชน หนไปมวสมกบเพอนชอบเทยวไมอยากอยบาน สงผลใหเกดปญหาอน ๆ ตามมา ความตองการของบคคลในแตละวยจะแตกตางกน เชน วยเดกตอนตนและตอนกลางตองการเลนสนก วยผใหญตอนกลางตองการความส าเรจในอาชพ หนาทการงาน เปนตน ส าหรบความตองการของวยรนนน ประยรศร มณศร (2532, 35) แบงเปน 2 ดานดงน 1. ความตองการทางชววทยา (Physiological Need) เปนความตองการขนพนฐาน ซงเปนสงจ าเปนทสดของการด ารงชวตของมนษยความตองการทางดานนเกดจากการทรางกายขาดความสมดล และจะมปฏกรยาทแสดงออก ถงการขาดสงดงกลาว โดยความตองการทางดานนแบงออกเปน 1.1 ความตองการอาหาร อาหารจะชวยสรางเสรมใหวยรนมสขภาพรางกายสมบรณ มพลานามยด อนจะน าไปสการมสขภาพจตทดและมพฒนาการทางสตปญญาดตามมา ดงนนวยรนควรจะรบประทานอาหารทดมประโยชนและครบทกมอ เพราะในชวงวยรนยงมการเจรญเตบโตตอไปอกมาก ทงทางดานโครงสรางสรางของรางกายและสมอง แตปจจบนอปสรรคตอการเจรญเตบโตของวยรน คอ ความนยมในเรองความผอม โดยเขาใจวาเปนทรวดทรงทสวยงามตามแฟชน ซงอาจน าไปสปญหาการขาดสารอาหารได 1.2 ความตองการอากาศทบรสทธ เปนความตองการเพอการด ารงชวตอยของสตวโลก ซงอากาศเสยและควนพษเปนปจจยทส าคญในการท าลายสขภาพกายและสขภาพจต โดยจะมผลตอพฤตกรรมในรปแบบตาง ๆ 1.3 ความตองการน า เปนการทดแทนปรมาณน าทเสยไปแตละวนจากการเสยเหงอและขบถาย เนองจากวยรนเปนวยทมพละก าลงมากและชอบเลนกฬากลางแจงรวมกนกบกลมเพอน ซงจะท าใหเสยเหงอมาก จงมความตองการน าเพอชดเชยสงทเสยไป 1.4 ความตองการพกผอน วยรนนนมความตองการการผอนคลายความตงเครยดและความเหนอยลาของกลามเนอหลงการเรยน การท ากจกรรมและการเลนกฬา ในวยนจงตองการการนอนหลบพกผอนทเพยงพอ

27

1.5 ความตองการทางเพศ จดเรมตนของการเขาสวยรน คอ การท างานของตอมทเรมผลตฮอรโมนใหกบเพศชายและเพศหญง ซงแรงขบทางเพศจะมผลท าใหพฤตกรรมของวยรนเปลยนไปจากวยเดก เชน การแสดงใหเพศตรงขามรวาตนสนใจ การแตงกายทลอแหลมหรอสะดดตา เปนตน 2. ความตองการทางจตวทยา (Phychological Need) เปนความตองการทางดานจตใจซงไมมทสนสด สงทวยรนตองการทางดานน ไดแก 2.1 ความตองการเปนเจาของในสงตาง ๆ ในชวงวยรนจะมความตองการทเปนเจา ของสงตาง ๆ เชน ตองการมหองสวนตว เพอตกแตงหองใหเปนแบบทพอใจ มของใชเปนของตนเองปะปนกบใคร เปนตน 2.2 ความตองการความส าเรจ ไดแก ความส าเรจในดานการเรยน การกฬา การท างานและการท ากจกรรมรวมกบกลม เพอใหเกดความชนชม ชอบพอในกลมเพอน และพอแมพนอง ในความส าเรจของตน 2.3 ความตองการความมนคงในความรก ความอบอนและปลอดภยจากพอแม พนอง บคคลในครอบครว รวมทงเพอเพศเดยวกนและเพอตางเพศ เนองจากความรกเปนสงจ าเปนทสดทมนษยจะมอบใหซงกนและกน วยรนทไดรบความรกความอบอนอยางเพยงพอตงแตวยเดกจะมพนฐานความรกทมนคง มความมนใจในตนเอง อนจะน าไปสความรก ความเมตตาในตวบคคลอนในสงคมดวย 2.4 ตองการมอสรภาพและเสรภาพ เปนความตองการทมมากในวยน เนองจากวยรนตองการทจะแสดงออกวาตนเปนผใหญ ตองการความเปนอสระ ตองการเปนตวของตวเอง มความเปนสวนตว ไมชอบใหผใหญมากาวกายในชวตตน โดยอสระภาพทวยรนตองการเปนอยางมาก คอ อสระในดานการแตงกาย การคบเพอน การใชจายเงนทองและการเทยวเตร 2.5 ความตองการมต าแหนงหนาทในสงคม คอ ความตองการใหสงคมยอมรบนบถอตน โดยเฉพาะอยางยงการไดเขากลมเพอน การไดแสดงความสามมารถใหเพอนไดเหนและยอมรบ นบเปนความตองการทสดของวยรน เพอทจะเปนบคคลทกลมเพอนชอบ 2.6 ตองการมประสบการณใหม ๆ เพอเปนการเพมเตมความรใหม ๆ อยเสมอ เนอง จากวยรนมความตองการทจะรบรในสงใหมทตนเตน เราใจ ทาทาย มความอยากรอยากเหน อยากทดลอง ซงวยรนจะมความตองการดานนเปนอยางมาก และถาผใหญกดกน หามปรามในสงทไมมผลใหเสยการเรยนแตอยางใด เชน การเทยวเปนกลม การเตนร า การรองเพลง วยรนจะมการซอนเรน ปดบง และสรางปญหาใหกบครอบครวและปญหาสงคมอน ๆ เชน ปญหาเรอเพศ เปนตน

28

2.7 ตองการความปลอดภย เนองจากวยรนยงมความมนใจในตนเองไมมากนก มความรสกระแวงวาตนจะท าผดพลาด ท าใหวยรนเกดความวาวนใจและตองการความปลอดภย ตองการครอบครวทอบอนเปนสขและมเปาหมายชดเจนในอนาคต 2.8 ความตองการยอมรบจากผใหญ วยรนจะตองการใหผใหญเหนวาตนมความ สามารถและใชความสามารถนนใหเกดประโยชนตอสงคมได โดยเฉพาะอยางยงการไดรบมอบหมายใหท างานเพอผอนนนเปนสงทวยรนจะรสกภมใจ เชน การจดต งชมรมอาสาพฒนาทองถน การออกคายอาสาชวยสอนหนงสอตามถนทรกนดาร เปนตน 2.9 ตองการความเสมอภาค ความยตธรรม ความเสมอภาคกนในทกดาน โดยวยรนจะรสกโกรธ ไมพอใจเมอไดรบความไมเปนธรรม และจะแสดงออกอยางชดเจนใหเหนวาไมพอใจและตองการการแกไขใหถกตอง 2.10 ตองการมหลกการและอดมการณ วยรนจะพยายามเลอกหาหลกการ หลกปรชญา หรออดมคตทตนพอใจ เพอเปนหลกและแนวทางทจะยดถอปฏบต โดยทวไปแลววยรนจะยดถอแนวปฏบตตนตามแบบของพอแมและครเปนหลกและใชปฏบตตาม ดงนนพอแมและครจงเปนบคคลทส าคญทสดทจะสงเสรมใหวยรนสรางปรชญาชวตทถกตองและเหมาะสมกบสภาพของสงคม และสรางมาตรฐานของศลธรรมใหกบตนเอง สรปไดวา วยรน คอ ผทอยระหวางวยเดกกบวยผใหญ โดยวยรนเรมตงแตอาย 12-20 ป มการเปลยนแปลงทางดานรางกาย อารมณ สงคมและสตปญญา จากการเปลยนแปลงทรวดเรวหรอทเรยกวาพายบแคม (Strom and Stress) ยดเพอนเปนหลก เรมมความสมพนธกบเพอนตางเพศ และมสตปญญาแบบเหตผลเชงนามธรรม จงมความตองการหลายประการ ซงเปนผลมาจากการเปลยนแปลงทางรางกายและจตใจของวยรน ซงลกษณะดงกลาวมผลตอการเกดพฤตกรรมทไมเหมาะสมไดงาย เชน การมวสมในแหลงอบายมข การเสพสงเสพตด และการเทยวกลางคน เปนตน การจดการความร การจดการความร (Knowledge Management) หรอทเรยก วา KM เปนการบรหารจดการทสงเสรมสนบสนน สรางบรรยากาศ ใหคนในองคกรไดแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนจากประสบการณเดม เพอท าใหความรทฝงลกอยในตวบคคล ไดแสดงออกมาเปนความรทชดแจง ในรปแบบของวธการปฏบตทเปนเลศ (Best Practice) เพอเกบรวบรวมไวเปนความรขององคกร เผยแพรใหบคคลอนสามารถน าไปใชพฒนางานและสรางนวตกรรมใหกบองคกร หากองคกรจะพฒนาตนเองใหเปนองคกรแหงการเรยนร จ าเปนจะตองบรหารจดการความรภายในองคกรใหเปนระบบ เพอสงเสรมใหบคลากรเรยนรไดจรงและตอเนอง หากองคกรใด

29

มการจดการความร โดยไมมการสรางบรรยากาศแหงการเรยนร ใหเกดขนภายในองคกร การบรหารจดการความรมความซบซอนมากกวาการพฒนาบคลากรดวยการฝกอบรม เพราะเปนกระบวนการทตองด าเนนการตอภายหลงจากทบคลากรมความรความช านาญแลว องคกรจะท าอยางไรใหกบบคคลเหลานนยนดถายทอด และแลกเปลยนความรกบผอนและในขนตอนสดทาย องคกรจะตองหาเทคนคการจดเกบความรเฉพาะไวกบองคกรอยางมระบบ เพอทจะน าออกมาใชไดอยางมประสทธภาพ ซงความรบางประเภทนน การฝกอบรมอาจไมใชวธทดทสด โดยอปสรรคทมกพบอยเสมอของการบรหารจดการความรกคอพฤตกรรม “การหวงความร” และ “การไมยอมรบในตวบคคล” ตองก าจดจดออนทงสองอยางน เพอการบรหารจดการความร(กระทรวงศกษาธการ ส านกงานปลดกระทรวง สถาบนพฒนาผบรหารการศกษา, 2548, 49) และยงมอกหลาย ๆ ทานไดใหแนวคดเกยวกบการจดการการความร ดงน ชนวฒน โกญจนาวรรณ (2550, 168-169) กลาววา การจดการความร หมายถงศลปะในการสรางคณคาจากทนทรพยทจบตองไมไดขององคกร ซงรวมถงการเกบเกยว การแบงปน และการวเคราะหความรเพอใหบรรลเปาหมาย ธระ รญเจรญ (2550, 215-216) การจดการความรเรมทความมงมน (Purpose) รวมกนของสมาชกภายในองคกร กลมบคคลหรอเครอขายทจะรวมกนใชความรวมมอด าเนนการจดการความร ดวยวธการและยทธศาสตรอนหลากหลาย เพอใชความรเปนหลกในการบรรลเปาหมายตามความมงมน เพอประโยชนขององคกร กลมบคคล เครอขาย และประโยชนแกสงคมในวงกวางดวยการจดการความร โดยตองมการจดการครบทง 3 องคประกอบของความรคอ ความรฝงลกในคน ความรแฝงในองคกร และความรเปดเผย รวมทงจะตองมเปาหมายเพอการพฒนากจกรรมหลก (Core Activities) ขององคกร กลมบคคลหรอเครอขาย การจดการความร จะตองด าเนนการในลกษณะทบรณาการอยในกจกรรมหรองานประจ า ไมถอเปนกจกรรมทแยกจากงานประจ า ตองด าเนนการโดยไมท าใหสมาชกขององคกรรสกวามภาระเพมขน พนฐานส าคญตอความสามารถในการจดการความรคอ ความเปนองคกรเรยนร (Learning Organization) หรอองคกรเคออรดก(Chaordic Organization) และการทสมาชกขององคกรเปนบคคลเรยนร เรองการจดการความร ไมมสงใดหรอหลกการใดส าคญยงกวาจนตนาการและความคดรเรมสรางสรรค กลมผด าเนนการจดการความรอยางเตมท มความเปนอสระทจะคด มความมนใจทจะคด และน าความคดมาแลกเปลยนเรยนรรวมกนอยางสรางสรรค โดยเฉพาะอยางยงการคดรวมกนผานการกระท า เพอเปาหมายบรรลความมงมนทก าหนดรวมกนในภาพกวางการจดการความรจะตองเชอมโยงกบกจกรรมเกยวกบความรทหลากหลาย

30

บญด บญญากจและณชมน พรกาญจนานนท (2520, 6) กลาววา การจดการความร คอ กระบวนการน าความรทมอยหรอไดเรยนรมาใชใหเกดประโยชนสงสดตอองคการ โดยผานกระบวนการตาง ๆ เชน การสราง รวบรวม แลกเปลยน และใชความร เปนตน ปฐมพงษ ศภเลศ (2550, 6-7) ใหความหมายของการจดดารเรยนรไววา เปนกระบวน การทชวยใหองคการคนหา เลอก รวบรวม เผยแพร และถายโอนสารสนเทศทส าคญและความรความช านาญทจ าเปนส าหรบกจกรรมภายในองคการ เชน การแกปญหา การเรยนร การวางแผนกลยทธ และการตดสนใจ โดยการจดการความร จะมประโยชนในการเพมความสามารถในการแขงขนผานการเรยนรรวมกน การจดการดานเอกสาร การจดการความรทไมเปนทางการเปนการเพมความสามารถใหแกองคการในการจางและฝกบคลากร ประเวศ วะส (2550, 47-48) ใหความหมายวา การจดการความรหมายถง การจดการใหมการคนพบความร ความช านาญ ทแฝงเรนในคน หาทางน าออกมาแลกเปลยนเรยนรตกแตงใหงายตอการใชสอยและมประโยชนเพมขน มภาระตอยอดใหงดงาม และใชไดเหมาะสมกบสภาพความจรง และกาลเทศะ มความรใหม หรอนวตกรรมเกดขนจากการน าความรทแตกตางกนมาเจอกน พรธดา วเชยรปญญา (2547, 17) กลาววาการจดการความรเปนแนวคดทบรณาการศาสตร ตาง ๆ เขาดวยกนทงในฐานะทเปน การจดการสารสนเทศ (Management of Information) ซงเกยว ของกบความรทางดานคอมพวเตอรและ/หรอสารสนเทศศาสตรในมตนจะมองวาความรเปน “วตถทสามารถจ าแนกและจดการในระบบสารสนเทศได (Knowledge as an Object)” และยงเปนแนวคดเกยวกบ การจดการเกยวกบบคคล (Management of People) ซงเกยวของกบความรทางดานปรชญา จตวทยา สงคมวทยา หรอธรกจ/บรหารจดการ ในมตนจะมองวาความรเปน “กระบวนการ” เปนกลมของทกษะและความรทมความเปนพลวตและมความซบซอน ซงเปลยนแปลงอยางตอเนอง (Knowledge as Process) ภาราดร จนดาวงศ (2549, 5-60) ใหความหมายวา การจดการความรเปนกระบวนการทมความสลบซบซอน ในการทจะน าความรทมอยมาสราง ขยายผล แบงปน จดเกบและใชใหเกดประโยชน อาจมโอกาสเกดขนไดโดยบงเอญ โดยไมมขนตอนหรอการวางแผนทเปนระบบ ยทธนา แซเตยว (2548, 246) กลาววา การจดการความรเพมขนมาจะชวยใหเรามมมมองตอการน าสารสนเทศและตวชวดไปใชไดในระยะยาวขนคอ เมอเราไดมการก าหนดตวชวด มการวดผลและวเคราะหขอมลเหลานน โดยใชระบบสารสนเทศชวยแลวเราตองมกระบวนการเรยนรจากสงเหลานน โดยไมเปนเพยงการเรยนรจากการแกปญหากนในระยะส นเทานน แตตองเปนกระบวนการเรยนรในระยะยาวจนเปนสงทปลกฝงลงในวฒนธรรมขององคกร ซงการจดการความรไมใชองคความรทเกดจากการเรยนรจากความผดพลาดหรอความส าเรจขององคกรเทานน

31

เพราะการพฒนาความรขององคกรสามารถเกดขนไดจากแหลงขอมลทหลากหลาย รวมไปถงแหลงขอมลจากภายนอกองคกรดวยเชนกน สถาบนผบรหารการศกษา (2548, 20) ใหความหมายวา การจดการความร หมายถง การรวบรวมความรทเนนการปฏบตซงเกดจากประสบการณท างาน จากทศนคตและพฤตกรรมการท างานของแตละบคคลในองคการ ซงปฏบตการในเรองเดยวกน หรอทมงานทท างานรวมกน แลวมการจดการใหเกดการสงเคราะห จ าแนกหรอจดระบบใหม เพอสรางเปนองคความรทมการจดเกบอยางเปนระบบเพอน าไปสการเผยแพรความร โดยวธการเผยแพรดวยสอทง 2 ประเภท คอ สอทางอเลกทรอนกสและสอสงพมพตาง ๆ เพอใหเกดการตอยอดความรหรอสรางประโยชนจากความรและน าไปปฏบตใหเกดประโยชนยง ๆ ขนไป ศรไพร ศกดรงพงศากล และเจษฎาพร ยทธนวบลยชย (2549, 342) ใหความหมายวา การจดการความร หมายถง กระบวนการอยางเปนระบบในการสรรหา การเลอก การรวบรวม การจดระบบ การสรางและจดเกบความร ในลกษณะทเปนแหลงความรททกคนในองคกรสามารถเขาถงไดงายและแบงความรกนไดอยางเหมาะสม เพอทจะพฒนาตนเองและมความสามารถในการแขงขนขององคกร เศรษฐพงค มะลสวรรณ (2550, 1) สรปไววา ทนทางปญญา เปนสงทวดมลคาไดยาก จะซอนอยในสนทรพยขององคกร เชน คน ความร สทธบตร เครองหมายการคา เปนตน โดยทนทางปญญานเกดขนเนองจากการเปลยนแปลง จากระบบเศรษฐกจอตสาหกรรมมาเปนเศรษฐกจฐานความร ความรใหมากกวาทรพยสนทตองได จงท าใหการจดการความรเปนสงทสามารถสรางความไดเปรยบทางการแขงขน และเปรยบเสมอนหนาตางทท าใหเรามองเหนโอกาสทางธรกจในยคเศรษฐกจใหมนได ศนยจดการความร ส านกงานเขตพนทการศกษาพะเยา เขต 1 (2550, 1) กลาววา การจดการความร เปนวธการจดการขอมลทเปนความรใหเปนระเบยบครบถวนตามทตองการ งายตอการคนหา และใชประโยชนการจดการความรสรปเปนกระบวนการจดการความรหลก ๆ 3 สวนไดแก 1. การจดระบบรวบรวมจดเกบความรไดแกการสรางความรใหมและเสาะแสวงหาความรทมอยในรปแบบสอตาง ๆ มาประมวลและกลนกรองเพอเปนความรของหนวยงานซงพรอมทจะขยายความรและยกระดบความรกบบคลากรในหนวยงาน 2. การเขาถงความรไดแกการเขาไปน าความรมาใช โดยอาศยชองทางการสอสารทงายและสะดวกเชนการใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศเวบบอรดและบอรดประชาสมพนธ เปนตน

32

3. การแบงปนความรไดแกการแลกเปลยนเผยแพรกระจายถายโอนความร ซงท าไดหลายวธการ เชน กจกรรมกลมการจดประชมสมมนาการสอนงานชมชนแหงการเรยนรรวมทงการแลกเปลยนถายโอนความรผานระบบเครอขายคอมพวเตอรหรอระบบ E-Learning เปนตน ความรแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ 1. ความรทเปนวทยาการ (Explicit Knowledge) เปนหลกวชาหลกการทฤษฎไดมาจากการศกษาคนควาแลวน ามาบนทกในรปสอตาง ๆ เชน หนงสอสงพมพสออเลกทรอนกสจนเปนทปรากฏไดอยางชดเจนและไดมการจดเปนกลมหมวดหมเพอใหสะดวกในการสบคนและใชประโยชนดงจะเหนไดจากหองสมดหรอสออเลกทรอนกสตาง ๆ 2. ความรทเปนภมปญญาและประสบการณ (Tacit Knowledge) เปนความรจากประสบการณการปฏบตงานของบคคล เชน วธการหรอแนวปฏบตเกยวกบการใชกฎหมายระเบยบการปฏบตงานขนตอนและวธการในการปฏบตงาน และวธการแกปญหาของบคลากรผปฏบตงาน ซงจะตองบนทกความรเหลานนไว เพราะความรทอยในตวบคคลอาจสญหายไปเมอบคคลนนยายหรอสญหายความรทเปนภมปญญาและประสบการณทไดบนทกไวเปนรปเลมสอตางๆ ถอไดวาเปนความรทเปน Explicit Knowledge ระบบฐานความร (Knowledge Based System) การแบงประเภทความรออกเปน 2 ประเภทขางตนไมสามารถน ามาใชประโยชนไดมากนกเพราะเปนหลกการอยางกวาง ๆ แตตองมการจดหมวดหมเพอใหน าความรไปใชไดสะดวกและตรงกบความตองการผใชมากทสด ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจงไดจดท าระบบฐานความรโดยน าความรทเปนภมปญญาและประสบการณมาจดท าเปนความรทเปนวทยาการใน 6 กลมความรดงน 1. ความรในการปฏบตงาน (Working Knowledge) หมายถง ความรทเกดขนในขณะปฏบตงานซงมทงสงทควรท าและสงทไมควรท า สวนใหญเปนล าดบขนตอนในการท างานซงจะชวยใหผทมาท างานใหมสามารถท างานไดทนทเมอผทท าอยเดมไมอย เชน ขนตอนการปฏบตงานในกรณของบประมาณโรงเรยนประสบภย การสงคนเงนยมและการเบกคาเชาบาน เปนตน 2. กระบวนการ/วธการปฏบตทเปนเลศ (Best Practices) หมายถงความรทเกดจากการพฒนาเทคนควธการทได พฒนาขนเพอปรบปรงใหงานประสบความส าเรจเกนเปาหมายทก าหนดรวมทงขอจ ากดของวธการนน ๆ ในการน าไปสการปฏบต 3. สรปสาระส าคญของหนงสอทเกยวกบการปฏบตงาน (Book Brief) หมายถงการสรปยอหนงสอทเกยวของกบวชาชพ หรอเกยวของกบสถานการณเดนในขณะนนพรอมทงวเคราะหเนอหาในหนงสอ

33

4. ความรทเกดจากการแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing Board) หมายถงความรทเกดจากการแลกเปลยนเรยนรผานเครอขายทมความสนใจรวมกนวชาชพเดยวกนซงความร ในลกษณะนมกจะไมมการบนทกหรอเกบรวบรวมอยางเปนระบบ 5. ความรจากการสอบถามผเชยวชาญ (Ask an Expert) หมายถง ความรเกดจากการศกษาสอบถามสนทนากบผเชยวชาญรวมทงขอมลสถานททตดตอผเชยวชาญในองคกร 6. ความรจากสออเลกทรอนกส (e-Knowledge) เปนความรทไดบนทกจดท าไวในสออเลกทรอนกสตาง ๆ เชนแฟมขอมลใน Word PowerPoint -Book และ PDF เปนตน จากแนวคดดงกลาวขางตน สรปไดวา การจดการความร คอ การใชประสบการณในดานสารสนเทศทมอยภายในตวของบคคลโดยผานกระบวนการคดแลกเปลยนเรยนรระหวางบคคลในองคกร เพอเชอมโยงความรตาง ๆ เขาดวยกน จนเกดความเขาใจและน าไปใชประโยชนในการสรป ตดสนใจในสถานการณตาง ๆ เพอพฒนาองคความรใหเกดแกตนเองและองคกรตอไป

แนวคดเกยวกบการมสวนรวม เบญจมาศ อยประเสรฐ (2544, 150) ใหความหมายวา การมสวนรวมเกยวของกบศาสตรหลายแขนงทงทางดานจตวทยาสงคมซงไดอธบายถงความหมายของการมสวนรวมวา การมสวนรวมเปนเรองทเกยวของทางจตใจ และอารมณของบคคลหนงในสถานการณกลมการเขาไปมสวนเกยวของกบกจกรรมของสงคม ทางดานการเมองใหทศนะวาการมสวนรวมเปนการกระจายอ านาจในการตดสนใจใหแกสมาชกในสงคม สรางความเทาเทยมกนและเพมพลงอ านาจใหแกสมาชกทกคน ทางดานการพฒนายงใหความหมายของการมสวนรวมวาเปนกระบวนการทผมสวนไดสวนเสยในการพฒนาไดเขามามสวนรวมในการตดสนใจเลอกแนวทางในการพฒนาดวยตวเอง พรอมทงมสวนรบผลประโยชนและผลเสยทเกยวของจากการพฒนา ไพรตน เตชะรนทร (2526, 6-7) ไดใหความหมายวา กระบวนการทรฐบาลท าการสงเสรม ชกน าสนบสนน และสรางโอกาสใหประชาชนในชมชน ทงในสวนบคคล กลมคน ชมรมสมาคม มลนธและองคการอาสาสมครในรปแบบตาง ๆ ใหเขามามสวนรวมในการด าเนนการในเรองหนงหรอหลายเรองรวมกน วรช วรชนภาวรรณ (2530, 61) ใหความหมายวา คอ กระบวนการทสงเสรม ชกน าสนบสนนและสรางโอกาสใหชาวบานทงในรปของสวนบคคลและกลมคนตาง ๆ ใหเขามามสวนรวมในการด าเนนกจกรรมใดกจกรรมหนงหรอหลายกจกรรม โดยจะตองเปนไปดวยความสมครใจมใชเขามารวมเพราะการหวงรางวลตอบแทนและทส าคญคอการมสวนรวมนนจะตองไมสอดคลองกบชวตความจ าเปนความตองการและวฒนธรรมของคนสวนใหญในชมชนดวย

34

นรนทรชย พฒนาพงศา (2538, 19) ใหความหมายวา การมสวนรวม คอการใหประชาชนเขามาเกยวของในกระบวนการตดสนใจ กระบวนการด า เนนโครงการและรวมรบผลประโยชนจากโครงการพฒนานอกจากนยงเกยวของกบความพยายามทจะประเมนผลโครงการนน เครท เลวน (Lewin et al, 2001 อางถงในมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2548, 114) ศกษาเรอง Group Decision and Social Change พบวา การมสวนรวมในการแกปญหาบางอยางท าใหบคคลทมสวนรวมนนเกดความรสกวา ตนเองมการลงทนในการใหความคด การใหการตดสนใจ ไดปรบเปลยนแปลงความคดความรเกยวกบบางสงบางอยางทไมลงรอยกบการตดสนใจและอทศพลงงานทกอยางเพอใหไดมาซงวธการแกไขปญหา จากความหมาย และค าอธบายเบองตน สรปไดวา การมสวนรวมคอ กระบวนการชกน า ใหกลมคนตาง ๆ เขามามสวนรวมในการแลกเปลยนความคดเหนเพอผลประโยชนจากกจกรรมทท า โดยการมสวนรวมนนอาจเปนการรวมกนในการด าเนนงานกจกรรมใดกจกรรมหนงหรอหลายกจกรรมรวมกน เพอใหเกดความเขาใจทตรงกนในการด าเนนงานกจกรรมนน ๆ ตอไป การเปลยนผานเพอสงตอ ทฤษฎการเปลยนผาน (Transition Theory) เปนทฤษฎทมความเกยวของกบระบบและพฒนาการของครอบครว โดยการเปลยนผาน (Transition) เปนการตอบสนองของบคคลในชวงระยะทมการเปลยนแปลง ซงอาจเปนการเปลยนแปลงของบคคล ครอบครว ชมชน องคกร เหตการณ และสงแวดลอม อาทเชน การเปลยนแปลงของพฒนาการ สถานภาพ ภาวะสขภาพ หรอการเจบปวย การเปลยนแปลงนโยบาย และแนวทางปฏบต เปนตน อนมผลใหบคคล ครอบครว ชมชนและองคกร ตองปรบตวจากสภาวะเดมสสภาวะใหม การเปลยนผานจงเปนกระบวนการทมจดเรมตนและจดสนสด ซงในแตละระยะของการเปลยนผานตองการกลวธเผชญปญหาทแตกตางกน ดงนนการเปลยนผานจงสมพนธกบการเปลยนแปลง การปรบตว และเชอมโยงโดยตรงกบพฒนาการสถานการณ ภาวะสขภาพ และการเจบปวย กลาวอกนยหนงคอ ในการเปลยนแปลงทเกดขนยอมมกระบวนการของการเปลยนผานเปนกลไกส าคญใหบคคล ครอบครวชมชน และองคกรสามารถเผชญหรออยกบการเปลยนแปลงจากสภาวะเดมทไมสมดลสสภาวะใหมไดทงน ทฤษฎการเปลยนผานไดถกพฒนามาอยางตอเนองจนเปนแบบจ าลองทฤษฎการเปลยนผาน Chick and Melies ไดจ าแนกการเปลยนผานเปน 3 ชนด ไดแก การเปลยนผานตามระยะพฒนาการ (Developmental Transition) การเปลยนผานตามสถานการณ (Situational Transition) และการเปลยนผานตามภาวะสขภาพ และการเจบปวย ตอมา Schumacher and Meleis ไดเพมการเปลยน

35

ผานตามระบบขององคกร (Organizational Transition) เขาไปเปนอกชนด ดงนนชนดของการเปลยนผานจงประกอบดวย 4 ชนด ดงน 1. การเปลยนผานตามระยะพฒนาการ ไดแกการเปลยนผานของบคคลในวยตาง ๆ เชน การเขาสวยรน การเขาสวยผใหญ การเรมเปนมารดา การเขาสวยหมดประจ า เดอน และการเขาสวยผสงอาย เปนตน 2. การเปลยนผานตามสถานการณ ไดแก การเปลยนแปลงในดานการศกษา การเปลยนแปลงในดานบทบาทหนาทหรอสถานภาพ การเปลยนแปลงสถานทท า งาน และสถานทอย เปนตน 3. การเปลยนผานตามภาวะสขภาพ และการเจบปวย เปนการเปลยนผานทสมพนธกบภาวะสขภาพ และการเจบปวย อนมผลตอบคคล และ 4. การเปลยนผานตามระบบขององคกร เปนการเปลยนแปลงทมผลตอชวตการท างาน ของคนในองคกร และผรบบรการ (Chick and Meleis, 1986 อางถงในบญม ภดานงว, 2556, 109-111) การเปลยนผาน คอ การเคลอนผานจากชวงชวตหนง ชวงเงอนไขหนง หรอชวงภาวะหนงไปสอกชวงชวตหนง อกชวงเงอนไขหนง หรออกชวงภาวะหนง เมลสและคณะ อธบายทฤษฎการเปลยนผานวาประกอบดวยชนดและรปแบบของการเปลยนผาน คณสมบตของประสบการณการเปลยนผาน เงอนไขทเอออ านวยและเงอนไขทยบย ง ตวบงชในการด าเนนการ ตวบงชของผลลพธ และการบ าบดทางการพยาบาล ชนดของการเปลยนผาน ชคและเมลส (Chick and Meleis, 1986 อางถงใน บญม ภดานงว, 2556, 109-111) ในระยะเรมแรกแบงการเปลยนผานออกเปน 3 ชนด คอ 1. การเปลยนผานตามพฒนาการ ชแมชเชอรและเมลส ไดอธบายวา เปนการเปลยนผานทเกดขนในชวงเวลาของชวตบคคล ไดแก การเปลยนผานในวยหนมสาว การเปลยนผานในวย หมดประจ าเดอนการเปลยนผานในการตงครรภ และการเปลยนผานในการเปนบดามารดา เปนตน 2. การเปลยนผานตามสถานการณ เปนการเปลยนผานทเกดขนจากสถานการณ ซงชแมชเชอรและเมลส ไดอธบายวา ความหลากหลายของบทบาททางการศกษาและทางหนาทการงานเปนการเปลยนผานตามสถานการณทไดรบความสนใจ ซงตวอยางไดแก การเปลยนผานจากบทบาทของนกปฏบตทางคลนกเปนผบรหาร และการเกษยณอายงานนอกจากนการเปลยนผานจากสถานภาพสมรสเปนสถานภาพหมาย การเปลยนผานในการอพยพยายถน เปนตน 3. การเปลยนผานตามภาวะสขภาพและการเจบปวย ชแมชเชอรและเมลส ไดยกตวอยางการเปลยนผาน อาทเชนการเปลยนผานจากบคคลธรรมดาเปนบคคลทมภาวะเจบปวยจากกลามเนอหวใจตาย การตดเชอเอชไอวหรอการบาดเจบไขสนหลง เปนตน

36

ในป ค.ศ. 1994 ชแมชเชอรและเมลสเสนอชนดของการเปลยนผานอกหนงชนด คอ การเปลยนผานทเกดขนกบองคกร การเปลยนผานชนดนสามารถเกดขนไดในระดบ บคคล ระดบทวภาคและระดบครอบครวส าหรบองคกร การเปลยนผานนจะมผลกระทบตอชวตของบคคลทท างานภายในองคกร รวมทงผรบบรการ การเปลยนผานทเกดขนกบองคกรเปนการเปลยนผานในสภาพแวดลอม องคกรอาจผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงอยางกวางขวาง ทงสภาวะแวดลอมทางดานสงคม การปกครอง เศรษฐกจหรอโดยการเปลยนแปลงโครงสรางภายในองคกรหรอการเปลยนแปลงอน ๆ เชน การเปลยนต าแหนงผน า การน านโยบายใหม ๆ หรอ การน ากระบวนการหรอการปฏบตใหม ๆ มาใช ซงเปนตวอยางการเปลยนผานทเกดขนกบองคกรทงสนรปแบบของการเปลยนผานมหลายรปแบบ กลาวคอ การเปลยนผานทเกดขนเพยงการเปลยนผานเดยว ทเกดขนหลายการเปลยนผานในเวลาเดยวกน ทเกดขนเรองหนงแลวมการเปลยนผานเ กด ขน ตอมาอก เ รองห นงตามล าดบ ทมากกวาห นงการเป ลยนผานเ กด ขนพรอมกน การเปลยนผานทมความเกยวของกน หรอทไม มความเกยวของกน ควรใหความสนใจ ในรปแบบของการเปลยนผานของบคคลมากกวาชนดของการเปลยนผาน ทงนเนองจากการเปลยนผานของบคคลสามารถเกดขนไดในหลากหลายรปแบบดวยกน บคคลแตละบคคลจะมการเผชญรปแบบของการเปลยนผานทแตกตางกน ดงนน การประเมนมความจ าเปนและส าคญอยางยงในการใหการชวยเหลอบคคลทประสบกบการเปลยนผานในชวต ไมวาจะเกดขนเพยงการเปลยนผานเดยวหรอมากกวาหนงการเปลยนผานในระยะเวลาเดยวกน คณสมบตของประสบการณการเปลยนผาน เมลสและคณะ (Meleis et al, 2000 อางถงใน กนกพร นทธนสมบต, 2555, 105-107) อธบายคณสมบตของประสบการณการเปลยนผาน ประกอบดวย 5 คณสมบตดงนคอ 1. การตระหนกร มความเกยวของกบการรบรความร และการส านกรของประสบการณการเปลยนผาน ชคและเมลส อธบายวา การเปลยนผานเปนปรากฏการณสวนบคคล โดยกระบวนการและผลลพธของการเปลยนผานมความเกยวของกบการใหความหมายและการใหความหมายซ าของการเปลยนผาน ดงนน การทบคคลก าลงเผชญอยในภาวะของการเปลยนผาน บคคลจะตองมความตระหนกรวาก าลงมการเปลยนแปลงเกดขน 2. การเขาไปเกยวของกบการเปลยนผานเปนระดบทบคคลแสดงความเกยวของกบกระบวนการการเปลยนผาน ระดบของการตระหนกรมอทธพลตอระดบของการเขาไปเกยวของกบการเปลยนผาน การเขาไปเกยวของกบการเปลยนผานจะเกดขนไมไดถาไมมการตระหนกรตวอยางเชน สตรตงครรภไตรมาสแรก ถาไมตระหนกหรอขาดความสนใจตอการเปลยนแปลงของ

37

รางกายทเกดขน อาจไมไดระวงตนเองในเรองการรบประทานอาหารหรอยา ซงอาจกอใหเกดอนตรายได 3. การเปลยนแปลงและความแตกตางการเปลยนแปลงและความแตกตางเปนคณลกษณะทจ าเปนของการเปลยนผาน ถงแมจะมความหมายเหมอนกนแตคณลกษณะไมสามารถทจะสบเปลยน หรอใชในความหมายเดยวกนไดการเปลยนผานทกชนดเกยวของกบการเปลยนแปลง แตไมใชทกการเปลยนแปลงจะเกยวกบการเปลยนผาน เชน อารมณทเปลยนแปลงไมใชการเปลยนผาน เปนตน ความแตกตางสามารถแสดงตวอยางไดจากการทไมเคยพบเคยประสบมากอน จากความหลากหลายของความคาดหวง อารมณ หรอการมองเหนโลกในหนทางทแตกตางกน 4. ระยะเวลาของการเปลยนผาน การเปลยนผานทกชนดมคณลกษณะทมการเคลอนไหวและไมอยนงตลอดเวลา คณลกษณะของการเปลยนผาน คอ ระยะเวลากบจดจบทปรากฏ ซงขยายจากอาการแสดงแรกของการคาดการณลวงหนา การรบรหรอการแสดงออกของการเปลยนแปลงไปยงระยะเวลาทไมมนคง สบสนและทกข และด าเนนตอไปยงจดจบของสถานการณนน จากนน บคคลจะเกดความพรอมกบการเรมสงใหมหรอเขาสระยะเวลาทมนคงของชวต 5. จดวกฤตและเหตการณ บางการเปลยนผานอาจมความเกยวของกบเหตการณทโดดเดน เชนการเกด การตาย การผาตด และความเจบปวย เปนตน มหลายการศกษาทพบวา การเปลยนผานเกดขนหลายชนดในเวลาเดยวกนซงประสบการณการเปลยนผานเหลานนจะเกยวของกบจดวกฤตและเหตการณ ทกจดวกฤตและเหตการณนนมความตองการความสนใจของพยาบาล ความรและประสบการณในหนทางทแตกตางกน (Meleis et al, 2000 อางถงใน กนกพร นทธนสมบต, 2555, 105-107) กระบวนการเปลยนผาน หมายถง กระบวนการทน าไปสการเปลยนแปลง โดยในสงคมทก าลงมการเปลยนผานจะมลกษณะส าคญ 2 ประการคอ ความสมพนธของคนในสงคมมลกษณะไมคงรปโดยก าลงมการเปลยนแปลงความหลากหลายของวถการยงชพ ขนตอนของการเปลยนผานเพอใหบรรลเปาหมายของสงคมมความสมพนธกบสภาพแวดลอมและปจจยทเกยวของ (บวพนธ พรหมพกพง, 2545, 8 อางถงใน อภสทธ พงพร, 2553, 34) ลกษณะของการเปลยนผานมกพจารณาตามชวงเวลาในรปของการปรบตว ปรบปรงสงทเกดจากปญหาบางประการทเกดขนในชมชน หรอมสงแปลกปลอมเขามาในชมชน ท าใหคนชมชนตองมการตอบสนองตอสงใหม ๆ ทเขามา หรอจดการกบปญหาทเกดขนท าใหชมชนตองมการจดระบบพฤตกรรมเสยใหม เพอน าไปสการเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคต ไมวาจะเปน

38

ดานสงคม เศรษฐกจ การเมอง หรอความเชอตาง ๆ ในการศกษาเกยวกบการเปลยนผานตองอาศยแนวคดการปรบตวทางสงคมและวฒนธรรม (อทย ดลยเกษม, 2537, 139 อางถงใน อภสทธ พงพร, 2553, 34) จากแนวคดดงกลาว สรปไดวา การเปลยนผาน คอ การเคลอนจากชวงเวลาหนงสชวงเวลาหนง ภายใตเงอนไขใดเงอนไขหนง หรอชวงภาวะหนงไปยงอกชวงเวลาหนง ซงการเปลยนผานนสามารถเกดขนไดตลอดและจะมผลกระทบตอชวตของบคคลภายในองคกร โดยการเปลยนแปลงในตวบคคลท าใหเกดการน าไปสการปฏบตในสงใหม การเปลยนผานของบคคลนนสามารถเกดขนไดหลากหลายรปแบบ ขนอยกบการเผชญหนากบการเปลยนผานและการแสดงพฤตกรรมออกมาในลกษณะใดของบคคลนน การเปลยนผานน นท าใหบคคลมการรบรหรอแสดงออกของพฤตกรรมการเปลยนแปลงไปยงระยะเวลาทไมมนคง และด าเนนตอไปยงจดจบของสถานการณตาง ๆ จากนนบคคลจะเขาสการรบรสงใหมหรอเขาสระยะเวลาทมนคงของชวต การเปลยนผานเหลานจะเกดขนเมอนกเรยนยายไปสชนเรยนใหม เรมเรยนกบครคนใหม หรอเรมรบบรการจากผใหบรการตาง ๆ รวมทงการเปลยนตารางหรอรปแบบการด าเนนชวตประจ าวนใหม การเปลยนผานในชวงชวตมนษย ไดแก กอนวยเรยนเขาสโรงเรยน ภายในโรงเรยน จากโรงเรยนสชมชนเพอด ารงชวตและการมอาชพ คมอ ความหมายของคมอ คมอเปนหนงสอทจดเรยบเรยงเนอหาสาระโดยน ามาเขยนดวยภาษาใหมทเขาใจงาย หรออาจมาในรปแบบของการตงค าถามตามประเดนตาง ๆ และผเขยนไดแนวค าตอบไว แตเดมคมอมไวชวยเหลอผมเวลานอยและไมมโอกาสหาความรในชนเรยน (วชต นนทสวรรณ, 2536, 6) ดงนนคมอนบเปนต าราหรอบทความชนดหนงทเปนสอแนะน าใหผทตองการอานและน าไปปฏบต คมอจะแนะน าเรองสน ๆ ทใชวชาการทางปฏบตเฉพาะอยางเทานน (สรพนธ ยนตทอง, 2539, 15) ซงความหมายของคมอไดมผใหความหมายไวหลายทาน ดงน พรมเพรา คงธนะ (2537, 9) ใหความหมายของคมอครวา คมอครมความส าคญและจ าเปนส าหรบครผสอนมากทสดเพราะจะท าใหทราบถงจดประสงควธการด าเนนการขอเสนอแนะ ความรเพมเตมส าหรบคร หนงสออางอง และอน ๆ เพอเปนแนวทางส าหรบครในการทจะน าไปใหนกเรยนปฏบต อนชต เชงจ าเนยร (2545, 22) สรปความหมายของคมอไววาคมอหมายถง หนงสอทเขยนขนเพอเปนแนวทางใหผใชคมอไดศกษาท าความเขาใจและงายตอการปฏบตตามไดในการท า

39

กจกรรมอยางใดอยางหนงใหมมาตรฐานใกลเคยงกนมากทสดและท าใหนกเรยนนกศกษามความรความสามารถและทกษะทใกลเคยงกน ครบน จงวฒเวศย และมาเรยม นลพนธ (2542, 14) ใหความหมายในการจดคมอครวาตองค านงถงคมอทสรางขนมานนมความจ าเปนอยางไร โดยคมอครเปนแหลงของความรของ ผศกษาและทส าคญคอจะเปนตวชวยใหมความเขาใจมากขน และสามารถทจะน าไปปฏบตไดถกตองมากขน ในการเขยนคมอนนไมจ าเปนทจะตองอาศยผเชยวชาญเทานนทจะเปนผสรางและผใชคมอกไมจ าเปนอกตอไป ทงน ผเชยวชาญจะมสวนรวมอยางมากในการใหค าแนะน าตาง ๆ เชน แกไขการยกตวอยาง เปนตน วรรณา สคนธชาต (2540, 40) สรปความหมายของคมอการสอนหรอคมอครตองประกอบ ดวยจดมงหมายของการเรยน มเนอหาในรายวชามการแนะน าในการจดการเรยน การจดกจกรรมการเรยนการสอนเปนแนวทางในการท ากจกรรมของนกเรยนกระตนใหนกเรยนรจกคดหาเหตผลมการก าหนดการใชวสดประกอบการเรยนการสอนทเกยวของ คมอการสอนทมครบองคประกอบตาง ๆ จะท าใหการเรยนการสอนของครอาจารยทน าคมอไปใชมมาตรฐานการสอนใกลเคยงกนมากทสด และท าใหนกเรยนมความรความสามารถและทกษะทใกลเคยงกน อนนท อนนตสมบรณ (2544, 39) ไดใหความหมายของคมอวา คมอเปนหนงสอหรอต าราทเรยบเรยงเนอหาสาระจากเอกสารหรอต าราทางวชาการตาง ๆ แลวน ามาเขยนใหม เมออานแลวท าใหเกดความร ความเขาใจ และสามารถน าไปใชควบคไปกบการด าเนนกรรมทเกยวของกบเนอสาระในคมอนน และไดบรรลผลส าเรจตามเปาหมาย จากความหมายของคมอดงกลาว สรปไดวา คมอเปนหนงสอทสรางขนมาในเรองใดเรองหนงเพอเปนแนวทางใหผใชคมอไดศกษาท าความเขาใจและงายตอการปฏบตตาม ส าหรบการท ากจกรรมอยางใดอยางหนงเพอใหบรรลผลตามเปาหมาย ประเภทคมอ ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2534, 3-5) จดท าคมอการจดกจกรรมส าหรบเดกกอนประถมศกษาเปนคมอทเรยบเรยงขนเพอใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนส าหรบผทเกยวของกบการจดการศกษากอนประถมศกษา ประกอบดวยบทน า กจกรรมเดก หลกการจดกจกรรมส าหรบเดก แนวทางการจดกจกรรมส าหรบเดก กจกรรมตาง ๆ และวธปฏบต และบนทกความกาวหนา กรมวชาการ (2538, 13-16) จดท าคมอด าเนนงานโครงการสงเสรมอาชพ การเรยนรควบคการท างาน เปนคมอจดท าขนเพอเปนแนวทางการจดการศกษาทจะสงผลตอการเปลยนแปลงในดานการจดการเรยนการสอนประกอบดวยวตถประสงคการด าเนนการหลกสตรการลงทะเบยนแนว

40

ทางการด าเนนการในโรงเรยน การวเคราะหงาน การจดการเรยนการสอน การวดผลประเมนผลการเรยน บทบาทหนาทผเกยวของกบการประเมนและผลทคาดวาจะไดรบ ศกรนทร สวรรณโรจน และคณะ (2535, 77) แบงประเภทคมอเปน 2 ประเภท ไดแก 1. คมอการสอนหรอคมอการจดกจกรรม เปนคมอทใหความรและขอเสนอแนะเกยวกบหลกสตรการสอนและการจดกจกรรมการเรยนร เชน คมอการอบรมนกเรยนหนาเสาธง คมอการจดกจกรรมสงเสรมคณธรรม จรยธรรมในโรงเรยน เปนตน 2. คมอหนงสอเรยน เปนคมอทจดขนควบคกบหนงสอทเราตองการอธบายใหใชหนงสอนน ๆ ใหถกตองอยางมประสทธภาพ ซงการด าเนนการจดกจกรรมตาง ๆ ใหสอดคลองกบเนอหาในหนงสอ จงมลกษณะกงแผนการสอนกงคมอนกเรยน บนลอ พฤกษะวน (2537, 28) มความเหนวาหนงสอคมอครมหลายแบบ เทาทพบมากสามารถแยกประเภทได ดงน 1. ครมอครรายวชา เปนต าราทเสนอแนะเทคนคการสอนแตละวชาและแตระดบชน เชน คมอครสอนภาษาองกฤษระดบประถมศกษา คมอการสอนภาษาไทยระดบมธยมศกษา เปนตน 2. คมอสอนรายวชาและรายชน เปนต าราทเสนอแนะการสอนรายวชาในระดบชนนน เชน คมอครสอนคณตศาสตร ป.6 ครมอสอนภาษาไทยชน ป.6 เปนตน ต าราประเภทนจดท าขนเพอชวยใหครผสอนปฏบตการสอนสามารถด าเนนการสอนเปนรายบทเรยนควบคไปกบแบบเรยน ทนกเรยนใชอย 3. คมอครสอนรายช นเรยน เปนต าราทเสนอแนะการสอนในระดบช นนน ๆ ซงครอบคลมทกกลมวชาหรอรายวชา เชน แนวการสอนส าเรจรป ครมอครสอนชน ป.1 - ป.6 ต าราประเภทนจดท าขนเพออ านวยความสะดวกแกครผสอนในระดบชนนน ๆ ทประกอบไปดวยจดประสงค เนอหา กจกรรมและการตรวจสอบผลการเรยนในระดบชนนน ๆ ปรชา ชางขวญยน และคณะ (2539, 127-132) อธบายวา หนงสอค มอทพบกนม 3 ประเภท ไดแก 1. คมอคร เปนหนงสอทใหแนวทางและค าแนะน าแกคร เกยวกบสาระ วธการ กจกรรม สอ วสดอปกรณ และแหลงขอมลอางองตาง ๆ ปกตมกใชควบคกบต าราเรยน เชน คมอจดกจกรรมบรณาการส าหรบเดกปฐมวย คมอปฏบตการนเวศวทยา เปนตน 2. คมอผเรยน : แบบฝกปฏบต คอหนงสอทผเรยนใชควบคไปกบต าราทเรยนปกตจะประกอบไปดวยสาระ ค าสง แบบฝกหด ปญหาหรอค าถามทวางส าหรบเขยนค าตอบและการทดสอบ ปจจบนคมอผเรยนไมเพยงแตจดท าเพอใชควบคกบหนงสอต าราเทานน แตอาจใชเปน

41

คมอส าหรบการศกษาควบคมไปกบหนงสออน ๆ ทท าหนาทแทนครหรอต ารา เชน บทเรยน วดทศน บทเรยนทางไกล ภาพยนตร หรอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เปนตน 3. คมอทวไป เปนหนงสอทใหขอความรเกยวกบการท าสงใดสงหนงแกผอาน โดยมงหวงใหผอานหรอผใชมความเขาใจและสามารถด าเนนการในเรองนนดวยตนเองไดอยางเหมาะสม สมพร พตตาล เบทซ (2539, 88) กลาวถงคมออกประเภทหนงคอ คมอปฏบตงาน ซงเปนเอกสารส าคญและนบเปนเครองมอในการสอสารทส าคญระหวางผบรหารกบผปฏบตงานและระหวางผปฏบตงานดวยกน ซงคมอปฏบตงานประกอบดวย นโยบายวตถประสงคหนาทความรบผดชอบ ตลอดจนรายละเอยดตาง ๆ ทส าคญคอ แนวทางและวธปฏบตงาน ซงจะชวยใหบคลากรผปฏบตงานมความเขาใจในบทบาทหนาทของหนวยงานอยางถองแท รวมทงสามารถใชคมอในการปฏบตหนาทของตนไดอยางถกตอง ชวยใหการปฏบตงานเปนไปอยางมกฎเกณฑคงเสนคงวา ไมวาใครเปนผ ปฏบตและปฏบต ตอใคร ท าใหเ กดระบบแบบแผนทดงามราบรนและมประสทธภาพ องคประกอบของคมอ ในการจดท าคมอสวนประกอบทส าคญ ๆ ทสามารถใชปฏบตงานได ดงแนวคดและขอสรปของนกวชาการหลายทาน ดงตอไปน ศกรนทร สวรรณโรจน และคณะ (2535, 89) ไดสรปองคประกอบของการจดท าคมอไว 6 สวน ดงน 1. ค าชแจงการใชคมอ 2. เนอหาสาระและกระบวนการหรอขนตอน 3. ค าชแจงเกยวกบการเตรยมการทจ าเปนตาง ๆ เชน วสดอปกรณ สอ 4. ความรเสรมหรอแบบฝกหด หรอแบบฝกปฏบตเพอชวยในการฝกฝน 5. ปญหาและค าแนะน าเกยวกบการปองกนและแกไขปญหา 6. แหลงขอมลและแหลงอางองตาง ๆ ปรชา ชางขวญยน และคณะ (2539, 128-134) ไดอธบายองคประกอบของคมอไว ดงน 1. องคประกอบของคมอผเรยน แบบฝกหดประกอบดวย 1.1 ค าชแจงการใชคมอ 1.2 สาระทเรยน ปญหาหรอค าถาม แบบฝกหดและกจกรรมทตองการใหผเรยนคดและท า 1.3 ทวางส าหรบใหผเรยนเขยนต าตอบ

42

1.4 เฉลยค าตอบหรอแนวทางในการตรวจสอบ 1.5 ค าแนะน าและแหลงขอมลทผเรยนสามารถไปศกษาคนควาเพมเตมคมอผเรยนหรอแบบฝกปฏบต 2. คมอผเรยน แบบฝกหด ประกอบดวย 2.1 วตถประสงคทองความรเดม 2.2 แบบฝกหดในสาระตาง ๆ ในความรเดมเพอส าหรบผเรยนไดมการฝกฝนใหเกดความเขาใจและเกดทกษะประสบการณ 3. คมอทวไปประกอบดวย 3.1 ค าชแจงการใชคมอ 3.2 ค าชแจงเกยวกบการเตรยมการทจ าเปน 3.3 เนอหาสาระและกระบวนการหรอขนตอนในการด าเนนการปฏบต 3.4 ความรเสรมหรอแบบฝกหดหรอแบบฝกปฏบต เพอชวยใหเกดการฝกฝน 3.5 ปญหาและค าแนะน าเกยวกบการปองกนและแกไขปญหา 3.6 แหลงขอมลและแหลงอางองตาง ๆ สมพร พตตาล เบทซ (2539, 93) ไดกลาวถง องคประกอบของคมอในการปฏบตงานควรประกอบดวยสวนตาง ๆ ดงน 1. สวนประกอบตอนตน ไดแก 1.1 ปก 1.2 หนาแสดงรายนามคณะผจดท าและปทพมพ 1.3 ค าน า 1.4 สารบญ 1.5 แผนภมแสดงโครงสรางของหนวยงาน 2. สวนทเปนเนอหาหรอวธปฏบตงาน ไดแก 2.1 ค าอธบายลกษณะงาน 2.2 แผนภมแสดงสายการปฏบตงาน 2.3 ขนตอนและวธการปฏบตงาน 2.4 ภาพประกอบ 3. สวนประกอบตอนทาย ไดแก 3.1 ค าอธบายศพท 3.2 ดรรชน

43

เอกวฒ ไกรมาก (2541, 54) ไดกลาวถงองคประกอบของคมอครวา คมอครควรประกอบดวย รายละเอยดทส าคญ ๆ ดงตอไปน 1. ค าชแจงการใชคมอ โดยปกตจะครอบคลมถง 1.1 วตถประสงคของคมอ 1.2 ความรพนฐานทจ าเปนในการใชคมอ 1.3 วธการใช 1.4 ค าแนะน า 2. เนอหาสาระทจะสอน ปกตจะมการใหเนอหาสาระพรอมทจะสอน โดยมค าชแจงหรอค าอธบายประกอบและอาจมการวเคราะหเนอหาสาระ ใหผอานเกดความเขาใจทจะอาน 3. การเตรยมการสอน ประกอบดวยรายละเอยดดงน 3.1 การเตรยมสถานท วสด สอ อปกรณ และเครองมอทจ าเปน การเตรยมวสดเอกสารประกอบการสอน แบบฝกหดและแบบปฏบต 3.2 ขอสอบ ค าเฉลย เปนตน 3.3 การตดตอประสานงานทจ าเปน เปนตน 4. กระบวนการ วธการ กจกรรมการเรยนการสอน สวนนนบวาเปนสวนส าคญของคมอ คมอครจ าเปนตองใหขอมลหรอรายละเอยดตาง ๆ ดงตอไปน 4.1 ค าแนะน าเกยวกบขนตอนและวธการด าเนนงาน 4.2 ค าแนะน าและตวอยางเกยวกบกจกรรมการสอนทจะใหการสอนบรรล 4.3 ค าถาม ตวอยาง แบบฝกปฏบต และสอตาง ๆ ทใชในการสอน 4.4 ขอเสนอแนะเกยวกบสงทควรท าไมควรท า ซงมกเกดมาจากประสบการณของผเขยน 5. การวดผลและประเมนผล คมอทดควรจะตองใหค าแนะน าทเกยวของกบการสอนอยางครบถวน การวดและการประเมนผลการสอนนบเปนองคประกอบส าคญของการสอนอกองคประกอบหนงทคมอจ าเปนตองใหรายละเอยดตาง ๆ เชน เครองมอวดวธวดผล เกณฑการประเมนผล 6. ความรเสรม คมอครทดควรจะตองค านงความตองการของผใชและสามารถคาดคะแนนไดวา ผใชมกจะประสบปญหาในเรองใด และจดหาหรอจดท าขอมลทจะชวยสงเสรมความรของคร อนจะท าใหการสอนมประสทธภาพยงขน 7. ปญหาและค าแนะน าเกยวกบดานการปองกนและแกไขปญหา ผเขยนคมอควรจะเปนผทมประสบการณในเรองทเขยนมากพอสมควร ซงจะชวยใหรวาในการด าเนนการในเรองนน ๆ

44

มกจะมปญหาอะไรเกดขนและจดออนในเรองนนมอะไรบาง การเปนผมประสบการณเหลานนมาชวยใหผใชหรอผอานใหสามารถกระท าสงนน ๆ ไดอยางราบรน ไมเกดอปสรรค ปญหา นบวาเปนจดเดนของคมอ ผเขยนคมอทสามรถใหค าแนะน าเกยวกบการปองกนและแกไขปญหาทอาจจะเกดขนกบผอานหรอผใชคมอ จงถอไดวาไดท าหนาทของผเขยนหนงสอทด 8. แหลงขอมลและแหลงอางองตาง ๆ หนงสอทดไมควรขาดการใชแหลงอางองหรอแหลงขอมล ซงเปนประโยชนตอผอานในการไปศกษาคนควาตอไป โดยเฉพาะอยางยงคมอคร เปนหนงสอทใชเปนแนวทางในการสอน หากครไดรบขอมลเกยวกบแหลงขอมลตาง ๆ กจะเปนประโยชนอยางยงตอการสอน มงคล ลลาธนากร (2546, 41) ไดจดท าคมอครประกอบการสอนหลกสตรการใชโปรแกรม ประมวลผลค า ของสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน โดยมองคประกอบดงตอไปน 1. ปก 2. ค าน า 3. สารบญ 4. ค าแนะน าการใชคมอ 5. ใบเตรยมการสอน 5.1 วตถประสงค 5.2 วธสอน 5.3 หวขอหลกสตร 5.4 สอการสอน 5.5 แบบฝกหดตามในงาน 5.6 การวดผลจากใบงาน / ใบทดสอบ 6. ใบขอมล / เนอหาตามหวขอวชาเรยงตามล าดบ 7. ใบงาน องคประกอบของคมอ เปนสงจ าเปนอยางยงส าหรบการจดท าคมอ เพราะจะเปนตวบงชถงวธการใชคมอ เนอหาสาระของคมอ ค าชแจงเกยวกบการจดเตรยมวสดอปกรณ การจดกจกรรมและยงบอกถงแหลงขอมลอางอง ลกษณะทดของคมอ ในการพฒนาคมอขนมานน จ าเปนตองค านงถงลกษณะของคมอเปนส าคญ เพราะผใชหรอศกษาคมอนน จะใหความสนใจหรอไมขนอยกบลกษณะของคมอทดนนเอง

45

ปรชา ชางขวญยน และคณะ (2539, 132) ใหทศนะเกยวกบการเขยนคมอทดวาคมอจะตองมความชดเจนใหรายละเอยดครอบคลม เพอใหผอานเกดความเขาใจแจมแจง การเขยนคมอตองครอบคลมประเดนตาง ๆ ดงน 1. ควรระบใหชดเจนวา คมอนนเปนคมอส าหรบใคร ใครเปนผใช 2. ก าหนดวตถประสงคใหชดเจน ตองการใหผใชไดอะไรบาง 3. คมอนชวยผใชไดอยางไร ผใชจะไดประโยชนอะไรบาง 4. ควรมสวนทใหหลกการหรอความรทจ าเปนแกผใชในการใชเครองมอ เพอใหการใชคมอเกดประสทธภาพสงสด 5. ควรมสวนทใหค าแนะน าแกผใชเกยวกบการเตรยมตว การเตรยมวสดอปกรณและสงทจะเปนในการด าเนนการตามทคมอแนะน า 6. ควรมสวนทใหครแนะน าแกผใชเกยวกบขนตอน กระบวนการในการท าสงใดสงหนง ซงมคณสมบตดงน 6.1 เนอหาสาระทใหนนควรมความถกตอง สามารถชวยใหผใชคมอท าสงนนไดส าเรจ 6.2 ใหขอมลรายละเอยดทเพยงพอทจะชวยใหผใชคมอสามารถท าสงนนไดส าเรจ 6.3 ขนตอนการท า จะตองมการเรยงล าดบอยางเหมาะสม ซงจะชวยใหผใชสามารถท าสงนน ๆ ไดอยางถกตอง รวดเรวและประหยด 6.4 ภาษาทใชจะตองสามารถสอใหผใชเขาใจตรงกบผเขยน ไมคลมเครอหรอท าใหผใชเกดความเขาใจผด และภาษาทใชจะตองชวยใหผใชเกดความเขาใจงาย หากสงใดมความยากและซบซอน ควรเขยนใหเขาใจงายโดยใชเทคนคอน ๆ ประกอบ เชน ภาพตารางการเปรยบเทยบอปมาอปไมย การยกตวอยาง การใชสจ าแนก เปนตน 6.5 ควรใหค าแนะน าและชแจงเหตผลเกยวกบสงทควรท าและไมควรท า เชน เคลดลบหรอเทคนควธตาง ๆ ทจะชวยใหกระท าสงนน ๆ ส าเรจไดอยางด รวมทงการแกปญหาตาง ๆ ทมกเกดขนจากการท าสงนน ๆ ขอมลนมกจะมากจากความรและประสบการณของผเขยน ซงจะมคณคาตอผใชมาก 7. ควรมค าถามหรอกจกรรมใหผใชคมอท า เพอตรวจสอบความเขาใจในการอานหรอการปฏบตขนตอนทเสนอแนะ และเวนทวางส าหรบผใชคมอในการเขยนค าตอบรวมถงมค าถามหรอแนวในการตอบหรอค าเฉพาะใหไวดวย และถาหากผเขยนสามารถคาดคะเนค าตอบของผใชคมอไดกควรจะอธบายไวดวยวาค าตอบอะไร ถกผดดวยเหตใด กจะยงเปนประโยชนตอผใชคมอ

46

8. ควรใชเทคนคตาง ๆ ในการชวยใหผใชคมอไดโดยสะดวก เชน การจดท ารปเลม ขนาด การเลอกตวอกษร ขนาดของตวอกษร การใชตวด า การใชส การใชภาพ การเนนขอความ บางตอน เปนตน 9. การใชแหลงอางองทเปนประโยชนแกผอน ซงอาจเปนบรรณานกรม รายชอชมรม รายชอสอ รายชอสถาบน รายชอบคคลส าคญ เปนตน เอกวฒ ไกรมาก (2541, 57) ไดใหความหมายลกษณะทดของคมอดงน 1. สามารถเขาใจลกษณะเนอหา ขอบขาย หรอสงทสอนไดอยางกระจางชด เชน มองเหนโครงรางของการสอนทงหมด 2. ชวยใหสามารถด าเนนตามแนวทางและขนตอนตาง ๆ ไดด โดยสามารถดดแปลงและยดหยนไดเองไมเปนแนวทางบงคบ ตองเสนอแนะแนวทางโดยสามารถใหปฏบตงานคลองขน 3. กจกรรมทเสนอแนะหรอก าหนดไว ควรมการทดลองใชกบเดกวยนน ๆ เดกสนใจปฏบตได จงควรใชและเลอกไดบาง 4. แนวการเขยน เนนย าปฏบตทมงไปสจดมงหมายอยางตอเนองนนคอมจดเนนย าไปทางเดยวกน เชน มงฝกงานกลมท างานเปนกลมกฝกอยางตอเนองจนเดกมแนวทางไดแนวทางแลวจงฝกเปนรายบคคล เปนตน 5. ความแปลกใหมของกจกรรม ควรสงเสรมแกผปฏบตโดยคอยเปนคอยไปมได มงกระจายใหแนวใหมทงหมด แตการใชแนวปฏบตนน ๆ ตองเปนการปฏบตไดและไดผลดวย 6. รปแบบและวธการ (ขนตอน) ทเปนแนวทางในการเขยนคงรปแบบและขนตอนโดยสม าเสมอ เพอสะดวกแกการใช เปนตน เทคนคในการเขยนคมอจะตองเนนแนวปฏบตทส าคญ สวนวธการจดกจกรรมนนตองเขยนใหละเอยดและปฏบตตามขนตอนได และควรแสดงแผนภาพ แผนภม แผนผง เพอชวยใหปฏบตตามขนตอนตาง ๆ ไดงายขน งานวจยของ ครบน จงวฒเวศย และมาเรยม นลพนธ (2542, 17 – 18) ไดแยกลกษณะของคมอทดไว 3 ดานคอ 1. ดานเนอหา 1.1 เนอหาสาระหรอรายละเอยดในคมอ ควรตรงกบเรองทศกษาและไมยากจนเกนไปจนท าใหไมมผสนใจทจะหยบอาน 1.2 การน าเสนอเนอหาควรใหเหมาะสมกบพนฐานความรของผทจะศกษา 1.3 ขอมลทมในคมอ ผอานสามารถประยกตใชได 1.4 เนอหาควรเหมาะสมทจะน าไปอางองได

47

1.5 ควรมกรณตวอยางประกอบในบางเรอง เพอจะไดท าความเขาใจงาย 1.6 ควรมการปรบปรงเนอหาของคมอใหทนสมยเสมอ 2. ดานรปแบบ 2.1 ตวอกษรทใชควรมตวโต และมรปแบบทชดเจน อานงาย เหมาะสมผใชคมอ 2.2 ควรมภาพหรอตวอยางประกอบเนอหา 2.3 ลกษณะการจดรปเลมควรท าใหนาสนใจ 2.4 การใชภาษาควรใหเขาใจงาย เหมาะกบผใชคมอ 2.5 ระบบการน าเสนอควรเปนระบบจากงายไปหายาก หรอเปนเรอง ๆ ใหชดเจน 3. ดานการน าไปใช 3.1 ควรระบขนตอน วธการใชคมอใหชดเจน 3.2 มแผนภม ตาราง ตวอยางประกอบใหสามารถน าไปปฏบตไดจรง 3.3 มขอมลเพอสามารถประสานงานตาง ๆ ไดสะดวกและรวดเรว 3.4 บอกสทธประโยชน และขอควรปฏบตใหเขาใจงาย สมมารถ ปรงสวรรณ (2544, 83) ใหความเหนวาคมอทดนน ควรมลกษณะในประเดนหลก ๆ ดงน 1. ดานเนอหาตองถกตอง และครอบคลมสาระของคมอนน ๆ 2. การจดล าดบขอมล 3. รายละเอยดของคมอตองชดเจนเขาใจงาย 4. ผใดอานแลวสามารถน าไปปฏบตได 5. รปแบบของคมอสวยงามและทนตอการใช การหาประสทธภาพของคมอ การหาประสทธภาพของคมอ หมายถง การตรวจสอบพฒนาเพอใหงานด าเนนไปอยางมประสทธภาพเปนการน าคมอไปทดลองใช (Try Out) เพอปรบปรงและน าไปทดลองใชจรง (Trial Run) โดยน าผลทไดมาปรบปรงแกไขใหมความสมบรณตอไป (ชยยงค พรหมวงศ, 2520, 27) การทดลองใช หมายถง การน าคมอทสรางขนเปนตนแบบ (Prototype) แลวไปทดลองใชตามขนตอนเพอปรบปรงประสทธภาพของคมอใหเทาเกณฑทก าหนด การทดลองใชจรง หมายถง การน าคมอททดลองใชและปรบปรงแลวมาด าเนนการจรงเปนเวลาตามทก าหนด ในประเภทงานแตละชนดตามแผนทก าหนดไว

48

ความจ าเปนทตองหาประสทธภาพในการผลตหรอสรางงานทกประเภท จะตองมการตรวจสอบงาน เพอเปนการประกนวามประสทธภาพจรงตามทมงหวงซงการหาประสทธภาพของคมอมความจ าเปน 3 ประการ (ชยยงค พรหมวงศ, 2520, 30) คอ 1. ส าหรบหนวยงานทผลตคมอเปนการประกนคณภาพของคมอวา อยในขนสงเหมาะสมทจะผลตหรอสรางใหมากขน ถาไมมประสทธภาพถงผลตออกมากไมคมคาและไมมประโยชน 2. ส าหรบผใชคมอ คมอจะท าหนาทชแนะใหผใชมแนวทางในการด าเนนกจกรรมไดดวยความมนใจ คมอนนจะมประสทธภาพในการใหผใชเกดการเรยนรจรง การหาประสทธภาพตามล าดบจะชวยใหคมอทมคณคาทางการใชจรงตามเกณฑทก าหนด 3. ส าหรบผสรางคมอ การทดสอบหาประสทธภาพจะท าใหผสรางมนใจไดวาหวขอทบรรจในคมอมความเหมาะสม อนจะชวยใหผสรางมความช านาญขน เปนการประหยดแรงงานและเวลาในการเตรยมตวการจดท าคมอจะตองค านงบคคลทจะตองมสวนรวมในการใชคมอ ดงนนการตรวจสอบจงตองอาศยบคลากรทเกยวของโดยเรมจากผบรหารนกวชาการ และผใชคมอส าหรบปฏบตงานนน คมอจงเปนหนงสอทจดท าขนเพอเปนแนวทางใหผใชคมอไดศกษาท าความเขาใจและงายตอการปฏบตตามได ในการท ากจกรรมอยางใดอยางหนงเพอใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมาย คมอการด าเนนงานทเกยวของ การจดท าคมอการด าเนนงานทเกยวของกบการจดกจกรรมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนผจดท าไดศกษาและคนควา เพอน าเสนอขอมลในเชงกวางสามารถมองเหนสภาพการจดกจกรรมทว ๆ ไป โดยล าดบคมอ ดงน ทรรศนย แกวจนทร (2541, 4) จดท าคมออาจารยทปรกษาเพอพฒนาพฤตกรรมนกเรยนในโรงเรยนมธยมศกษากลาววา การพฒนานกเรยนใหเปนบคคลทมคณภาพทงดานรางกาย จตใจ สตปญญา ความสามารถ มคณธรรม จรยธรรม และมวถชวตทเปนสขตามทสงคมมงหวง โดยผานกระบวนการทางการศกษานนนอกจากจะด าเนนการดวยการสงเสรม สนบสนนนกเรยนแลวการปองกนและการชวยเหลอแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนกบนกเรยนกเปนสงส าคญประการหนงของการพฒนา เนองจากสภาพสงคมทเปลยนแปลงไปอยางมากทงดานการสอสารเทคโนโลยตาง ๆ ซงนอกจากจะสงผลกระทบตอผคนในเชงบวกแลว ในเชงลบกมปรากฏเชนกน เปนตนวา ปญหาเศรษฐกจ ปญหาการแพรระบาดของสารเสพตด ปญหาการแขงขนในรปแบบตาง ๆ ปญหาครอบครวซงกอใหเกดความทกข ความวตกกงวล ความเครยด มการปรบตวทไมเหมาะสม ทเปนผลเสยตอสขภาพจตและสขภาพกายของทกคนทเกยวของ ดงนนภาพความส าเรจทเกดจากการพฒนานกเรยนใหเปนไปตามความมงหวงนน จงตองอาศยความรวมมอจากผทเกยวของ ทกฝายทก

49

คน โดยเฉพาะบคลากรครทกคนในโรงเรยน โดยมครทปรกษาเปนบคคลส าคญในการด าเนนการตาง ๆ เพอการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางใกลชด ดวยความรกและความเมตตาทมตอศษยและภาคภมใจในบทบาทหนาทส าคญตอการพฒนาคณภาพชวตของเยาวชนใหเจรญเตบโตเปนบคคลทมคณคาของสงคมตอไป เกษม วฒนชย (2545, 4) จดท าคมอการจดกจกรรมนกเรยนกลมเสยงในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนกลาววา การจดกจกรรมนกเรยนกลมเสยงในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนจะเปนประโยชนอยางยงส าหรบฝายปกครองของโรงเรยนทจะวางแผนจดกจกรรมใหสอดคลองกบนโยบายของโรงเรยน เปนแนวทางใหฝายปกครอง ครทปรกษา คร อาจารย ทท าหนาทรบผดชอบการจดกจกรรมและด าเนนการจดกจกรรมใหตรงกบวตถประสงคไดอยางรวดเรว ถกตองเหมาะสมกบสภาพของนกเรยนแตละคน และสภาพความพรอมของโรงเรยน การจดท าคมอการจดกจกรรมนกเรยนกลมเสยงในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนจงจ าเปนอยางยงทตองจดท าขนเพอใหผเกยวของ ไดน ากจกรรมตาง ๆ ในคมอไปใชใหเกดประโยชนในการด าเนนงานใหเหมาะสม อนชต เชงจ าเนยร (2545, 3) จดท าคมอการจดกจกรรมเสรมสรางคณลกษณะคนดของนกเรยนนกศกษาสงกดกรมอาชวศกษากลาววา คมอการจดกจกรรมเสรมสรางลกษณะคนดของนกเรยนนกศกษาจ าเปนอยางยงส าหรบสถานศกษาทจะวางแผนการจดกจกรรมใหสอดคลองกบนโยบายของกระทรวงศกษาธการและของกรมอาชวศกษา เปนแนวทางใหกบฝายกจการนกเรยนนกศกษา หวหนางานกจกรรมนกเรยนนกศกษา ครอาจารยทท าหนาทรบผดชอบการจดกจกรรมด าเนนการจดกจกรรมใหตรงกบวตถประสงคไดอยางรวดเรว ถกตอง และเหมาะสมกบสภาพความพรอมของสถานศกษา เนองจากสถานศกษาของกรมอาชวศกษามจ านวนถง 413 แหง ดงนนเปนเรองยากมากทจะพฒนานกเรยนนกศกษาไปสเปาหมายเดยวกนเพราะสภาพความพรอมของสถานศกษาทแตกตางกนคมอการจดกจกรรมเสรมสรางคณลกษณะคนดของนกเรยนนกศกษาจงจ าเปนอยางยงทจะตองจดท าขนเพอใหสถานศกษาสงกดกรมอาชวศกษาน าโครงการตาง ๆ ในคมอไปใชเปนประโยชนในการจดกจกรรมใหเหมาะสมและสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542 ฉบบแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตร 6 ก าหนดความมงหมายวาการจดการศกษาเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร มคณธรรมจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวตสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข สรปไดวา คมอทเกยวกบการเรยนการสอน การจดกจกรรมการปฏบตงาน เปนคมอทเสนอแนะแนวทางหรอเทคนคการปฏบตในการด าเนนการสอน การจดกจกรรมตาง ๆ หรอการปฏบตงาน เพอเปนแนวทางในการสงเสรมใหบรรลตามจดประสงคทก าหนดไว

50

บรบทโรงเรยนวฒโนทยพายพ โรงเรยนวฒโนทยพายพเปนโรงเรยนขนาดใหญ (พเศษ) ตงอยเลขท 22 ถนนบญเรองฤทธ ต าบลหายยา อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม รหสไปรษณย 50100 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ทตงของโรงเรยนอยในยานชมชนมการคมนาคมทสะดวกทงทางบกและทางอากาศเพราะอยในเขตการปกครองเทศบาลนครเชยงใหม โดยมเขตพนทบรการไดแก ต าบลศรภม บรเวณถนนพระสงห ถนนราชด าเนน ถนนราชวถ ถนนวชยานนท ต าบลปาแดด บรเวณฝงแมน าปง ดานทศตะวนตก ต าบลพระสงห บรเวณถนนสามลาน ถนนพระปกเกลา ถนนราชมรรคา ถนนอารกษ ถนนบ ารงบร ต าบลหายยา บรเวณถนนทพยเนตร ถนนววลาย ถนนเวยงพงค ถนนประชาสมพนธ ถนนคชสาร ถนนศรดอนไชย ถนนราชเชยง-แสน ถนนระแกง ถนนบญเรองฤทธ ถนนบ ารงบร ถนนชางหลอ ถนนเจรญประเทศ ถนนศรปงเมอง ถนนพระปกเกลา ถนนราชมรรคา ถนนสรวงศ ต าบลชางมอย บรเวณถนนวชชยานนท ถนนราชวงศ ถนนทายวง ถนนทาแพ ต าบลชางคลาน ถนนเจรญประเทศ ต าบลชางเผอก ถนนมณนพรตน ถนนศรมงคลาจารย ถนนรตนโกสนทร ถนนเมองสมทร ต าบล สเทพ ถนนหวยแกว ถนนนมมานเหมนทร ถนนสเทพ ซอยศโรรส ถนนสนามบน ต าบลแมเหยะ ถนนเชยงใหม-หางดง ส าหรบหลกสตรการเรยนการสอนทเปดท าการเรยนการสอนและด าเนนการในปจจบนม ดงน 1. ระดบมธยมศกษาตอนตน หลกสตรปกต ไดแก หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนมาตรฐานสากล หลกสตรพเศษ ไดแก หลกสตรหองเรยนพเศษ English Program 2. ระดบมธยมศกษาตอนปลาย หลกสตรปกต ไดแก หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนมาตรฐานสากล กลมการเรยนวทย-คณต กลมการเรยนคณต-ภาษาองกฤษ กลมการเรยนภาษาองกฤษ – ภาษาจน กลมการเรยนภาษาองกฤษ -ภาษาญปน กลมการเรยนภาษาองกฤษ – ภาษาฝรงเศส กลมการเรยนภาษาองกฤษ – ภาษาเยอรมน กลมการเรยนภาษาองกฤษ – ภาษาเกาหล กลมการเรยนภาษาองกฤษ – คหกรรม กลมการเรยนธรกจ – คหกรรม กลมการเรยนดนตร หลกสตรพเศษ ไดแก หลกสตรหองเรยนพเศษ วทยาศาสตร 3. หลกสตรหองเรยนอจฉรยภาพดานคณตศาสตร (Gifted Math) นอกจากนยงมโครง การและการบรการสงเสรมการเรยนร ไดแก โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมาร โครงการโรงเรยนมาตรฐานสากล โครงการโรงเรยนวถพทธ โครงการ TO BE NUMBER 1 โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ โครงการสงเสรมและปองกนปญหาเอดส โครงการหองสวมสขสนต โครงการเทคโนโลยสะอาด

51

โครงการเดกพการเรยนรวมกบเดกปกต โครงการมลนธหวแหลมเพอสงคม โครงการโรงเรยนสขาว โครงการขบเคลอนการคดสหองเรยน และโครงการรกการอาน ศนยบรการสงเสรมการเรยนร ศนยประสานงาน AFS ศนยอาเซยนศกษา ศนยประสานงานนกเรยนบกพรองทางสายตา ศนยอนามยโรงเรยน ศนยพฒนาวชาการกลมสาระการเรยนรคณตศาสตรศนยพฒนาภาษาจน ศนยพฒนาภาษาเกาหล และศนยพฒนาเยอรมน โรงเรยนวฒโนทยพายพด าเนนงานตามแนวทางการพฒนาคณภาพและการจดการศกษาโดยใชหลกของความด และใชหลกการมสวนรวมในการพฒนาดวยทมงานทเขมแขง เปนสงคมแหงการเอออาทร โรงเรยนไดใชหลกการบรหารและการพฒนาตามกระบวนการ PDCA และการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (SBM) จากโครงสรางบรหารงาน โรงเรยนวฒโนทยพายพไดวางระบบงาน โดยกระบวนการหลก ไดแก กลมงานวชาการและกลมงานกจการนกเรยน มกลมบรหารงานงบประมาณและแผน กลมบรหารงานบคคล กลมบรหารงานทวไป เปนกระบวนการสนบสนน และมกลมบรหารงานเลขานการ เปนผประสานงาน มการรายงานผลการด าเนนงานตอคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ผานการประชมคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานอยางนอยภาคเรยนละ 1ครง นอกจากนยงมการรายงานผลการด าเนนงานตอผเกยวของ เชน ผปกครอง คณะกรรมการเครอขายผปกครอง สมาคมศษยเกา สมาคมผปกครองและคร ผานการประชม วารสาร Website มการรายงานผลการด าเนนงานตามระบบประกนคณภาพการศกษา ตอหนวยงานตนสงกดเปนประจ าทกปการศกษา

งานวจยทเกยวของ สภาพ อยยะ (2547) ศกษาสภาพและปญหาการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 ผลการศกษาพบวา สภาพการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 โดยภาพรวมอยในระดบมากทกดาน ปญหาการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกนเขต 1 โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง การเปรยบเทยบสภาพการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 จ าแนกตามต าแหนงหนาทพบวาขาราชการครและบคลากรทางการศกษามความคดเหนไมแตกตางกนทระดบนยส าคญทางสถตทระดบ .05 การเปรยบเทยบสภาพการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 จ าแนกตามประสบการณในการท างานพบวาขาราชการครและบคลากรทางการศกษามความคดเหน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 การเปรยบเทยบสภาพการบรหารระบบดแลชวยเหลอ

52

นกเรยนในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต1 จ าแนกตามขนาดของโรงเรยนพบวาขาราชการครและบคลากรทางการศกษามความคดเหนไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 การเปรยบเทยบปญหาการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 จ าแนกตามต าแหนงหนาทพบวา ขาราชการครและบคลากรทางการศกษามความคดเหนไมแตกตางกนทระดบนยส าคญทางสถต .05 การเปรยบเทยบปญหาการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 จ าแนกตามประสบการณในการท างานพบวาขาราชการครและบคลากรทางการศกษามความคดเหน ไมแตกตางกนทระดบนยส าคญทางสถต .05 การเปรยบเทยบปญหาการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1 จ าแนกตามขนาดของโรงเรยน พบวา ขาราชการครและบคลากรทางการศกษามความคดเหน ไมแตกตางกนทระดบนยส าคญทางสถต .05 ทพยวลย เยนเยอก (2548) ศกษาการสงตอนกเรยนกลมเสยงและกลมมปญหาของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนมธยมศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน ผลการศกษาพบวาทง 4 ดาน คอดานความรและทกษะการสงตอ ดานแนวทางการพจารณาในการสงตอ ดานการด าเนนการสงตอ และดานบทบาทหนาทบคากรทเกยวของ พบวาครทปรกษามการปฏบตหนาทตามระบบงานคอนขางสม าเสมอในแตละดาน โดยมอนดบคาเฉลยสงสด รองลงมา และคาเฉลยต าสดเรยงตามล าดบดงน ดานความรและทกษะ คาเฉลยสงสด ปฏบตหนาทครทปรกษาในการดแลชวยเหลอนกเรยน รองลงมา ศกษาพฤตกรรมนกเรยนอยาตอเนอง และประสานบคลากรทงภายใน ภายนอกสถานศกษาเพอการแกไขปญหารวมกน และคาเฉลยต าสด จดท าแบบตดตาม ประเมนผล สรปภายหลงการสงตอ ดานแนวทางการพจารณาในการสงตอ คาเฉลยสงสด จดเกบขอมลพนฐานนกเรยนเปนรายบคคล รองลงมาคอ ศกษาพฤตกรรมนกเรยนอยางตอเนอง และคาเฉลยต าสด ด าเนนการสงตอเพอพฒนาพฤตกรรมนกเรยนดานการด าเนนการสงตอ คาเฉลยสงสด สรปขอมลประวตสวนตวคดจากนกเรยน กลมปกต รองลงมา ใชค าพดสรางสรรค ระมดระวงไมใหนกเรยนเกดความรสกผด และคาเฉลยต าสด นดหมาย วนเวลา สถานท กบคร/บคลากรทเกยวของ ดานบทบาทหนาทบคลากรทเกยวของ คาเฉลยสงสด มบทบาทหนาทในการใหการดแลชวยเหลอและใหค าปรกษาเบองตน รองลงมาจดกจกรรมเพอปองกน การแกไข และใหการดแลชวยเหลอนกเรยน และคาเฉลยต าสด น าผลสมฤทธของการด าการสงตอ ปญหา อปสรรค มาด าเนนการพฒนาอยางตอเนอง จารณ พรรณา (2553) ศกษารปแบบการสงตอนกเรยนทมปญหาของโรงเรยนมธยมศกษาในเมองพทยา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 ผลการศกษาพบวา

53

1. การสงตอภายใน ผทมสวนเกยวของทกฝายตองรวมกนวางแผนการด าเนนการสงตอภายใน ประสานความรวมมอกบผปกครอง สรางเครอขาย บาน โรงเรยน ชมชน เพอรวมกนปองกนปญหา จดท ารปแบบการสงตอใหชดเจนโดยดจากสภาพปญหาของนกเรยน ครประจ าชน จดท าขอมลใหเปนปจจบน ควรมการบนทกการสงตอ ตดตามประเมนผลและน ามาปรบปรงพฒนาจดใหมการอบรมดานจตวทยาการใหค าปรกษาแกบคคลากรทเกยวของ 2. การสงตอภายนอก ตองสรางเครอขายสหวชาชพ ทงองคกรของรฐ และเอกชน ในการรวมกนแกปญหานกเรยน สนบสนนใหชมชนเขามามสวนรวมในการจดการเรยนการสอน และจดกจกรรมปองกนการเกดปญหาการสงตอตองก าหนดใหมการตดตามประเมนผลอยางตอเนอง สมชาย พวงสมบต (2548) ศกษาการพฒนาบคคลากรดานการจดท าคมอระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนศกษาสงเคราะหขอนแกน กงอ าเภอบานแฮด จงหวดขอนแกน พบวา ในรอบวงท 1 เมอผเขารวมศกษาคนควาไดรวมประชมเชงปฏบตการแลวท าใหมความรความเขาใจในเรองระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเปนอยางด เมอมการทดสอบกอนและหลงการประชมปฏบตการ พบวาผรวมศกษาคนความคะแนนเฉลยกอนเรยนรอยละ 88.30 และเมอน าความรไปสรางคมอระบบดแลชวยเหลอนกเรยน พบวาสามารถท าไดส าเรจแตยงพบวาจะตองปรบปรงเนอหาบางตอนในเรองการปรบกจกรรมในบทท 4 และแกไขค าผด ผรวมศกษาจงไดด าเนนการพฒนาในวงรอบท 2 โดยมการนเทศอยางใกลชดและด าเนนการปรบปรงคมอจนประสบผลส าเรจ ซงจะน าไปใชในการด าเนนงานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนตอไป บญมา นาคะวะรงค (2549) ศกษากระบวนการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ทมปญหาทางสงคมของโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในเขตพฒนาพนทชายฝงทะเลตะวนออก พบวากระบวนการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนทมปญหาทางสงคมของโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในเขตพฒนาพนทชายฝงทะเลตะวนออก โดยรวมอยทระดบมาก สภาพปญหาทางสงคมของนกเรยนทงกอนและหลงเขาสระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโดยรวมอยทระดบนอย และมสภาพปญหาหลงเขาสระบบดแลชวยเหลอนกเรยนลดลงกวากอนเขาสระบบดแลชวยเหลอนกเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สวนผลกระทบของปญหาทางสงคมของนกเรยนทงกอนละหลงเขาสระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโดยรวมอยทระดบนอย และมผลกระทบหลงเขาสระบบดแลชวยเหลอนกเรยนลดลงกวากอนเขาสระบบดแลชวยเหลอนกเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 วฑร วงษแหวน (2549) ศกษารปแบบระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนหนคาราษฎรรงสฤษด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชยนาท พบวาเมอพจารณาโดยรวมมปญหาการดแลชวยเหลอนกเรยน อยในระดบนอยเมอพจารณาเปนรายดานพบวาปญหาดานการคดกรอง

54

นกเรยนเปนปญหาอนดบสงสดซงเปนปญหาอยในระดบมาก รองลงมาไดแกปญหาดานการปองกนและแกไขปญหาซงเปนปญหาอยในระดบมาก สวนอนดบต าสดไดแกดานการสงเสรมนกเรยนเปนปญหาระดบนอย รปแบบระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนหนคาราษฎรรงสฤษด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชยนาท มดงน 1. ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล 2. ดานการคดกรองนกเรยน 3. ดานการสงเสรมนกเรยน 4. ดานการปองกนและแกไขปญหา 5. ดานการสงตอ 6. รายงานผลการดแลชวยเหลอนกเรยน นาตยา โสชาร (2550) ศกษาการพฒนาการด าเนนงานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนบานนาตบเตา กงอ าเภอโคกโพธไชย จงหวดขอนแกน โดยใชกระบวนการเทยบเคยงสมรรถนะ พบวาการพฒนาระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนบานนาตบเตา โดยใชกระบวนการเทยบเคยงสมรรถนะ มโรงเรยนหวยตอนพทยาคมเปนโรงเรยนตวอยางทด สามารถด าเนนการพฒนางานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ก าหนดแนวทางการปฏบตงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนจดท าแผนปฏบตการเพอใชในการด าเนนการในปการศกษา 2550 ได รวมทงสามารถน ากระบวนการเทยบเคยงสมรรถนะไปใชในการพฒนางานดานอนของโรงเรยนตอไป กนกวรรณ วฒวชญานนต , จกรภฒน วงษขวญเมอง และรนา โสนนทะ (2550) ศกษาปญหาการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของครทปรกษาในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 3 พบวา 1. ปญหาการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของครทปรกษาในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 3 โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวามปญหาในระดบปานกลางทกดาน โดยดานทมปญหาสงสดไดแก ดานการคดกรองนกเรยน รองลงมาไดแก ดานการสงเสรมนกเรยน ดานการปองกนและแกไขปญหานกเรยน ดานการสงตอนกเรยน และดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล ตามล าดบ 2. การเปรยบเทยบปญหาการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของครทปรกษาในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 3 จ าแนกตามขนาดของโรงเรยนเปนขนาดใหญพเศษ และขนาดใหญ พบวาแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงไมสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว ประเทอง ชสกล (2551) ศกษาสภาพและปญหาการบรหารงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนโสตศกษา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ พบวา 1) สภาพการบรหารงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนโสตศกษา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยภาพรวมปฏบตในระดบ “มาก” เมอพจารณารายดานพบวามการปฏบตอยในระดบมาก 4 ดาน เรยงจากคาเฉลยมากไปหาคาเฉลยนอย คอ ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล ดานการปองกนและการแกไขปญหา ดานการสงตอ ดานการคดกรองนกเรยนและปฏบตอยในระดบปานกลาง 1 ดาน คอ ดานการสงเสรม

55

นกเรยน 2) ปญหาการบรหารงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนโสตศกษา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยภาพรวมมปญหาอยในระดบ “ปานกลาง” เมอพจารณารายดานพบวา มปญหาอยในระดบมาก 1 ดาน คอ ดานการสงเสรมนกเรยน และมปญหาอยในระดบปานกลาง 4 ดาน เรยงจากคาเฉลยมากไปหาคาเฉลยนอย คอ ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคลดานการปองกนและการแกไขปญหา ดานการคดกรองนกเรยน และดานการสงตอ ตามล าดบ ไพรนทร โฉมพดด (2551) ศกษาการพฒนาการด าเนนงานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนน าสวยวทยา อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคาย พบวาสภาพกอนการพฒนาการด าเนนงานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนน าสวยวทยา อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคาย พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จ านวน 12 คน มคณลกษณะไมพงประสงค โดยมพฤตกรรมเสยง ดมสรา 2 คน สบบร 10 คน หลงจากไดด าเนนการพฒนาในวงรอบท 1 ผลปรากฏวา ดานการปองกนและแกไขนกเรยน ดานการสงตอนกเรยน โดยภาพรวมแลว สามารถแกไขปญหาไดในระดบหนง โดยยงมประเดนทมปญหาคอนกเรยนกลมเสยงทเปนกลมเปาหมาย จ านวน 4 คน แตทตองการไดรบการพฒนาอยางตอเนองอก และมปญหาในบางกจกรรมทไมนาพอใจ ซงจะตองท าการพฒนาตอในวงรอบท 2 โดยใชกลยทธ กจกรรมการพฒนา และการก ากบตดตามผล ผลการพฒนาปรากฏวานกเรยนในกลมเสยงลดลงเหลอเพยง 1 คน ทตองไดรบการพฒนาอยางตอเนอง

56

กรอบแนวคดการวจย

สภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยน วฒโนทยพายพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

สภาพปญหา

แนวทางการเปลยนผานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

ศกษาจาก 1. เอกสาร 2. การสมภาษณ 3. สนทนากลม 4. สรางแบบสอบถาม 5. ตรวจสอบ

คมอการเปลยนผานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

57

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย รปแบบกำรวจย การวจยเรองการศกษาสภาพปญหาและการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน เปนการวจยเชงพรรณนา โดยผวจยก าหนดรายละเอยดเกยวกบวธด าเนนการวจย ดงน 1. ประชากรและกลมตวอยาง 2. ขนตอนการวจย 3. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 4. การสรางและพฒนาเครองมอ 5. การเกบรวบรวมขอมล 6. การวเคราะหขอมล 7. สถตทใช ประชำกรและกลมตวอยำง ประชำกร ประชากร ไดแก ครวฒโนทยพายพ ปการศกษา 2560 จ านวน 127 คน จ าแนกเปนรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน จ านวน 1 คน ผชวยรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน จ านวน 1 คน ครทปรกษามธยมศกษาปท 1-3 จ านวน 60 คน และครทปรกษามธยมศกษาปท 4-6 จ านวน 66 คน กลมผใหขอมล กลมท 1 รองผอ านวยการโรงเรยนวฒโนทยพายพ 1 คน ผชวยรองผอ านวยการ 1 คนโรงเรยนวฒโนทยพายพ ครผด ารงต าแหนงหวหนาระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 โรงเรยนวฒโนทยพายพ ปการศกษา 2560 จ านวน 6 คน รวมทงหมด 8 คน กลมท 2 ครทปรกษานกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 จ านวน 60 คน และระดบชนมธยมศกษาปท 4-6 จ านวน 66 คน รวมทงหมด 126 คน

58

ผใหขอมล ผใหขอมลแยกตามประเภทของเครองมอได 3 กลม คอ 1. ผใหขอมลแบบสมภาษณสภาพการบรหารงานและการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทย ไดแก 1.1 รองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน จ านวน 1 คน 1.2 ผชวยรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน จ านวน 1 คน 1.3 หวหนาระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 จ านวน 6 คน 2. ผใหขอมลแบบสอบถามเพอหาแนวทางการเปลยนผาน 2.1 ครทปรกษาระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 จ านวน 126 คน 3. ผใหขอมลแบบประเมนความเหมาะสมของคมอ 3.1 รองผอ านวยการกลมกจการนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จ านวน 1 คน 3.2 รองผอ านวยการกลมกจการนกเรยนโรงเรยนยพราชวทยาลย จ านวน 1 คน 3.3 ศกษานเทศก จ านวน 1 คน 4. ระยะเวลา ปการศกษา 2560 ขนตอนในกำรวจย เพอใหการด าเนนงานวจยเปนไปดวยความเรยบรอย มการก าหนดการท างานและจดมงหมายของการวจย ซงผวจยไดก าหนดรายละเอยดและขนตอนในการวจยไว 5 ขนตอน ดงน 1. ขนท 1 เตรยมการ (Preparing Phase) ในขนนเปนขนตอนของการศกษาเอกสาร ต ารา ขอมลสารสนเทศตาง ๆ ทเกยวของ เพอใหไดขอมลแนวทางการจดท าคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน ซงในขนตอนนไดแนวทางด าเนนงานวจย 2. ขนท 2 ขนตอนการส ารวจ (Survey Phase) ในขนนผวจยไดด าเนนการวจย ดงน 2.1 การศกษาสภาพการบรหารงานและการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพโดยการสรางแบบสมภาษณผมสวนเกยวของ ไดแก รองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน ผชวยรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน หวหนาระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 ผวจยน าผลทไดจากการสมภาษณผมสวนเกยวของมาสรางแบบสอบถามประชากร 3. ขนท 3 ขนการวเคราะหขอมล (Analysis Data Phase) ในขนตอนนเปนการเลอกสรรขอมล จดประเภทขอมลหรอจดหมวดหมของขอมล เพอใหสะดวกตอการน าไปวเคราะห โดยผวจยไดด าเนนการวจยเปน 2 ขนตอน ดงน

59

3.1 น าสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานทไดจากการสมภาษณผใหขอมลกลมท 1 (Indepth Interview) ในขนท 2 มาสรางแบบสอบถามประชากร 3.2 น าแบบสอบถามประชากรไปใหประชากรตอบแบบสอบถามเพอหาแนวทาง การเปลยนผาน ผวจยเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามประชากร 4. ขนท 4 ขนจดท าคมอ (Handbook Phase) ในขนนผวจยน าแบบสอบถามประชากรเพอหาแนวทางการเปลยนผานนกเรยนทไดจากขนท 3 มาสงเคราะหและออกแบบแนวทางการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยนโดยจดท าคมอแนวทางการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน ผวจยเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามจากขนตอนท 3 5. ขนท 5 ขนประเมนคมอ (Assessment Phase) ในขนตอนนผวจยน าคมอทจดท าขนเพอใหผเชยวชาญ 3 คน ประกอบดวย รองผอ านวยการกลมกจการนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ รองผอ านวยการกลมกจการนกเรยนโรงเรยนยพราชวทยาลย ศกษานเทศก ตรวจสอบความถกตองเหมาะสมของคมอแนวทางการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ ผวจยเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบประเมนความเหมาะสมของคมอ เครองมอทใชในกำรเกบรวบรวมขอมล การวจยในครงนมเครองมอ 5 ประเภท คอ ประเภทท 1 เปนแบบสมภาษณเพอหาสภาพการบรหารงานและการเปลยนผานนกเรยนระบบดแลชวยเหลอนกเรยนไดแกขอค าถามเกยวกบสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานนกเรยนเพอชวยเหลอนกเรยน ประเภทท 2 เปนเครองมอทใชในการสอบถามครโรงเรยนวฒโนทยพายพทไดจากการวเคราะหขอมลจากเครองมอประเภทท 1 ไดแก ขอค าถามเกยวกบสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานนกเรยนทไดจากการสมภาษณผใหขอมลชดท 1 เปนแบบสอบถาม จ านวน 1 ฉบบ โดยแบงเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 สอบถามเกยวกบสภาพและขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม มลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ (Checklist) ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา และประสบการณในการท างาน ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบเกยวกบสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน ประเภทท 3 เปนคมอสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน ซงไดจากการน าเครองมอประเภทท 2 การวเคราะหและสรางเปนคมอ

60

ประเภทท 4 เปนแบบประเมนความเหมาะสมของคมอแนวทางการเปลยนผานนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ กำรสรำงและพฒนำเครองมอ ผวจยไดด าเนนการสรางและพฒนาเครองมอขนตามกรอบแนวคดและวตถประสงคการวจยทก าหนด โดยมขนตอนการด าเนนการ ดงน ประเภทท 1 สมภาษณเพอหาสภาพการบรหารงานและการเปลยนผานนกเรยนระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ผวจยด าเนนการดงน 1. ศกษาทฤษฎ หลกการ ตวแปร และประเดนปญหาเกยวกบสภาพการบรหารงานและการเปลยนผานนกเรยนระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 2. สรางขอค าถามเกยวกบสภาพการบรหารงานและการเปลยนผานนกเรยนระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 3. น าแบบสมภาษณทออกแบบขอค าถามไปตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content Validation) ของแบบสอบถาม โดยน าแบบสมภาษณทผวจยสรางขน ใหผเชยวชาญ จ านวน 3 คน พจารณาความสอดคลองของเนอหากบวตถประสงคของการวจย ดวยการหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบจดประสงค (The Index of Item Objective Congruence : IOC) ซงคาดชนความสอดคลองของแบบสอบถามมคามากกวา 0.5 ทกขอ ผวจยจงใชขอค าถามทกขอ 4. น าแบบสมภาษณทผานการทดสอบความตรงของเนอหาไปใชกบผใหขอมลชดท 1 แบบสมภาษณสภาพการบรหารงานและการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ ประเภทท 2 แบบสอบถามครโรงเรยนวฒโนทยพายพท ผวจยด าเนนการดงน 1. ศกษาแนวคด ทฤษฎ หลกการวรรณกรรมทเกยวของ แลวน าผลการศกษามาสรางและพฒนาเครองมอ โดยขอค าแนะน าจากอาจารยผควบคมวทยานพนธ 2. ตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content Validation) ของแบบสอบถาม โดยน าแบบสอบถามทผวจยสราง ใหผเชยวชาญ จ านวน 3 คน พจารณาความสอดคลองของเนอหากบวตถประสงคของการวจย ดวยการหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบจดประสงค (The Index of Item Objective Congruence : IOC) ซงคาดชนความสอดคลองของแบบสอบถามมคามากกวา 0.5 ทกขอ ผวจยจงใชขอค าถามทกขอ 3. น าแบบสอบถามไปหาคณภาพของแบบสอบถาม 4. น าแบบสอบถามไปใชกบประชากรของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จ านวน 126 คน

61

ประเภทท 3 คมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน ผวจยด าเนนการดงน 1. ศกษาแนวทางการจดท าคมอ จากหนวยงาน องคการ และบคคล เพอใหการจดท าคมอมความชดเจนถกตองเหมาะสม 2. วางแผนในการด าเนนการจดท าคมอ โดยการเขยนโครงรางคมอดวยสวนประกอบ ตาง ๆ ดงน ปก ค าน า สารบญ ค าชแจงในการใชคมอ ค าแนะน าในการใชคมอ วตถประสงค และประโยชนของคมอ ประเภทท 4 ประเมนความเหมาะสมของคมอแนวทางการเปลยนผานเพอชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ ผวจยด าเนนการดงน 1. น าโครงรางคมอ จากเครองมอประเภทท 4 ไปใหผเชยวชาญพจารณาโครงรางคมอ โดยเกณฑเฉลยของระดบความคดเหนของผเชยวชาญในงานน ใชคาเฉลยของคะแนนตงแต 3.51 ขนไป และคาความเบยงเบนมาตรฐานไมเกน 1.00 2. น าแบบประเมนทไดรบการปรบปรงแกไขแลวไปจดพมพฉบบสมบรณ กำรเกบรวบรวมขอมล ในการวจยครงน ผวจยด าเนนการตามขนตอน ดงตอไปน 1. การสมภาษณเชงลกกลมตวอยางด าเนนการเกบขอมล ดงน ผวจยสมภาษณรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน 1 คน ผชวยรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน 1 คน รวมทงสน 2 คน โดยนดหมายเปนรายบคคล และผวจยท าการสมภาษณหวหนาระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 จ านวน 6 คน โดยนดหมายสมภาษณเปนกลม เรมท าการสมภาษณ ระหวางวนท 1-18 สงหาคม 2560 เพอเกบขอมลสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม โดยการจดบนทกและบนทกเสยง 2. แบบสอบถามด าเนนการเกบรวบรวมขอมล ดงน 2.1 ผวจยน าแบบสอบถามไปด าเนนการเกบขอมลจากครทปรกษาชนมธยมศกษาปท 1-6 ระหวางวนท 5-8 กนยายน 2560 พรอมทงชวตถประสงค และไดรบแบบสอบถามคนเมอวนท 26-28 กนยายน 2560 จากนนน ามาตรวจสอบพบวา มความสมบรณทกฉบบ 2.2 ผวจยน าขอมลทไดจากแบบสอบถามทงหมด น ามาวเคราะหขอมลดวยวธทางสถต 2.3 ผวจยน าขอมลทไดจากแบบสอบถามมาสรางคมอการเปลยนผานเพอดแลชวย เหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม

62

3. แบบประเมนประสทธภาพคมอ ด าเนนการเกบขอมล ดงน 3.1 ขอหนงสอขอความอนเคราะหจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม ถงผอ านวยการกลมนเทศ ตดตาม และประเมนผลการจดการศกษา รองผอ านวยการกลมกจการนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ รกษาราชการแทนรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยนโรงเรยนยพราชวทยาลย เพอขอความอนเคราะหในการประเมนความเหมาะสมของคมอ กำรวเครำะหขอมล การวเคราะหขอมลในการวจยครงนใชครทปรกษาโรงเรยนวฒโนทยพายพ เมอไดรบขอมลมาแลว ผวจยน าขอมลมาจดระเบยบขอมลเพอท าการวเคราะหเนอหา ดงน 1. ขอมลทไดจากเครองมอประเภทท 1 ผวจยวเคราะหเนอหาโดยการจดหมวดหมแลวสรางขอค าถามเพอใชในการสรางแบบสอบถามส าหรบกลมประชากร 2. ขอมลทไดจากเครองมอประเภทท 1 นกวจยท าการวเคราะหเนอหาดงน 2.1 น าแบบสอบถามทไดรบคนทงหมดมาตรวจสอบความสมบรณของการตอบทพบวาทกฉบบตอบสมบรณแลว จากนนน ามาวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป ดงน 2.1.1 ขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถามตอนท 1 วเคราะหขอมลโดยใชสถตแจกแจงความถและหาคารอยละ 2.1.2 ขอมลระดบสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนตามขอมลแบบสอบถามตอนท 2 โดยหาคาเฉลย () และสวนเบยงเบนมาตรฐาน () โดยก าหนดเกณฑการแปลความหมายคาเฉลยมดงน (ภทราพร เกษสงข, 2548, 103) 4.51-5.00 หมายถง ระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานมากทสด 3.51-4.50 หมายถง ระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานมาก 2.51-3.50 หมายถง ระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานปานกลาง 1.51-2.50 หมายถง ระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานนอย 1.00-1.50 หมายถง ระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานนอยทสด 3. ขอมลแบบสอบถามความคดเหน ผวจยวเคราะหเนอหาโดยการจดระเบยบหมวดหมของขอมลเพอสรางเปนคมอแนวทางการเปลยนผานนกเรยนเพอดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยน วฒโนทยพายพ 4. ขอมลทไดจากคมอแนวทางการเปลยนผานนกเรยนเพอดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยน วฒโนทยพายพ ผวจยวเคราะหเนอหาโดยการน าแบบประเมนคมอความเหมาะสมของคมอให

63

ผเชยวชาญประเมน ผวจยน าแบบประเมนคมอมาวเคราะหคณภาพ โดยใชสถตคาเฉลย (X) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) โดยในการวเคราะหจะใชคาเฉลยเทยบกบเกณฑการประเมนดงน (บญชม ศรสะอาด, 2545, 103) คาเฉลยเทากบ 4.51 – 5.00 หมายความวา เหมาะสมมากทสด คาเฉลยเทากบ 3.51 – 4.50 หมายความวา เหมาะสมมาก คาเฉลยเทากบ 2.51 – 3.50 หมายความวา เหมาะสมปานกลาง คาเฉลยเทากบ 1.51 – 2.50 หมายความวา เหมาะสมนอย คาเฉลยเทากบ 1.01 – 1.50 หมายความวา เหมาะสมนอยทสด สถตทใช เพอใหการวเคราะหตรงตามวตถประสงคของการวจย จงไดวเคราะหขอมลตามล าดบขนตอนโดยใชคาสถต ดงน 1. ประเภทท 1 หาคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบจดประสงค (Index of Item Objective Congruence : IOC) (สมบต ทายเรอค า, 2551, 107)

R

IOC

เมอ IOC หมายถง ดชนความสอดคลองระหวางขอค าถาม R หมายถง ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ N หมายถง จ านวนผเชยวชาญ คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) โดยใชสตร (บญชม ศรสะอาด, 2545, 106)

SD)1(

)( 22

NN

fXfXN

เมอ SD แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน N แทน จ านวนผตอบแบบสอบถาม fX

2 แทน ผลรวมของก าลงสองของคะแนนแตละตวคณความถ ( )fX

2 แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวคณความถทงหมดยกก าลงสอง

64

2. ประเภทท 2 การหาคาคณภาพของแบบสอบถาม คาเฉลยประชากร (Mean) โดยใชสตร (สมบต ทายเรอค า, 2551, 124)

N

fX

เมอ แทน คะแนนเฉลย N แทน จ านวนผตอบแบบสอบถามทงหมด fX แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวคณความถ คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) โดยใชสตร (บญชม ศรสะอาด, 2545, 106)

SD)1(

)( 22

NN

fXfXN

เมอ SD แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน N แทน จ านวนผตอบแบบสอบถาม fX

2 แทน ผลรวมของก าลงสองของคะแนนแตละตวคณความถ ( )fX

2 แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวคณความถทงหมดยกก าลงสอง 3. ประเภทท 3 การหาคาความเหมาะสมของคมอ คาเฉลยประชากร (Mean) โดยใชสตร (สมบต ทายเรอค า, 2551, 124)

N

fX

เมอ แทน คะแนนเฉลย N แทน จ านวนผตอบแบบสอบถามทงหมด fX แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวคณความถ คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) โดยใชสตร (บญชม ศรสะอาด, 2545, 106)

65

SD )1(

)( 22

NN

fXfXN

เมอ SD แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน N แทน จ านวนผตอบแบบสอบถาม fX

2 แทน ผลรวมของก าลงสองของคะแนนแตละตวคณความถ ( )fX

2 แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวคณความถทงหมดยกก าลงสอง

66

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 ตาม ทกระทรวงศกษาธการก าหนด เพอสรางคมอการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 โดยใชแบบสอบถาม การสมภาษณ เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดน าเสนอผลจากการวจย ดงตอไปน ตอนท 1 ผลการศกษาวเคราะหสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยน วฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ตอนท 2 ผลการสรางคมอการเปลยนผานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยน วฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ตามแนวทางการด าเนนงานส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน (สพฐ.) ตอนท 1 ผลการศกษาวเคราะหสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทย พายพ จงหวดเชยงใหม การบรหารงานดานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหมไดด าเนนงานตามส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) โดยมการแตงตงคณะกรรมการในการด าเนนงานเปนประจ าทกปการศกษา มการก าหนดบทบาทการกระจายอ านาจใหทกคนมสวนรวมในการด าเนนงานตามความเหมาะสม เพอความสะดวกและรวดเรวในการด าเนนงาน โดยมการแตงต งครทปรกษาในแตละระดบช นเรยนและใหครทปรกษาในแตละระดบชนเรยนเลอกหวหนาระดบชนเรยนในการประสานงานรวมกบกลมกจการนกเรยนและคร ทปรกษา ในสวนของหวหนาระดบชนเรยนมหนาทดแล ควบคม นกเรยนในระดบชนทไดรบมอบหมายทงหมด ครทปรกษาทกคนมสวนรวมในการด าเนนงานตามแผนปฏบตงานของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโดยการออกเยยมบานนกเรยนทกคน เพอใหไดมาซงขอมลเชงลกเกยวกบขอมลในดานตาง ๆ ของนกเรยน ทงดานพฤตกรรม ดานอารมณ รวมถงสภาพแวดลอมทนกเรยน

67

อาศยอย และเมอครทปรกษาของนกเรยนออกเยยมบานแลวจะมการน าขอมลทไดมากรอกขอมลรายละเอยดของนกเรยนเพอสรปเปนภาพรวมของโรงเรยน แตในการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ยงคงมปญหาในการด าเนนงานดานการสงตอนกเรยน ดงน 1. ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล ขาดการก ากบตดตามผลการดแลนกเรยนอยางตอเนอง จงสงผลใหครทปรกษาบางคนไมใหความรวมมอและละเลยการท างานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน จงมผลตอการประมวลขอมลของนกเรยน ซงทางโรงเรยนไดมก าหนดการใหเยยมบานตามระยะเวลาและสรปผลการเยยมบานในระบบดแลชวยเหลอนกเรยนสงตามเวลา ทก าหนดให โดยในระหวางระยะเวลาการท างานนนไมไดมการตดตามเปนระยะวาครทปรกษาไดเยยมบานนกเรยนมากนอยเพยงใด เมอใกลถงเวลาสงท าใหครทปรกษาบางทานรบเรงท า เมอไมทนจงละเลยการท างานในสวนนไป ท าใหกลมกจการนกเรยนตองตามทวงงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ซงสอดคลองกบรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม (สมภาษณ, 21 กรกฎาคม 2559) ทไดกลาวไววา

“จดออนกม บางนะคะทครบางทานยงละเลยในการทจะท า ทง 5 กระบวนการ อยางเชนในการรจกนกเรยนเปนรายบคคล เรามนโยบายในการเยยมบานรอยเปอรเซนต กมบางทคณครไปเยยมแตไมรอยเปอรเซนต เพราะฉะนนในการด าเนนการในเรองของประมวลขอมลกจะเปนปญหาส าหรบเรานะคะ”

2. ดานการดานการคดกรองนกเรยน ขอมลการคดกรองนกเรยนใหมไมตรงตามความจรงเทาทควร เนองจากการเยยมบานนกเรยนจะเกดขนในภาคเรยนท 1 ของทกปการศกษา ซงในบางระดบชน เชน ชนมธยมศกษาปท 2 จะมการคดหองเรยนใหม ซงนกเรยนจะไดพบเพอนใหมและอาจยงไมสนทกนดพอ ถงแมอาจจะมเพอนเกาอยบาง ท าใหนกเรยนยงแสดงพฤตกรรมออกมาไมชดเจนมาก ครทปรกษาคนใหมจงสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนไดเพยงแคบางสวนเทานน ท าใหมขอมลพฤตกรรมของนกเรยนไมเพยงพอตอการแลกเปลยนกบผปกครองในการเยยมบาน ดงนนเมอครทปรกษาคนใหมเยยมบานกจะไดขอมลสวนใหญจากผปกครองเมอนกเรยนอยทบานเทานน ผปกครองบางคนไมไดเหนพฤตกรรมทงหมดของนกเรยนเนองจากผปกครองไปท างานนอกบาน นกเรยนจงมเวลาสวนมากอยทโรงเรยนเปน ซงนกเรยนบางคนนนมพฤตกรรมเมออยท

68

บานตางจากทโรงเรยน แตครทปรกษาเกาจะมขอมลพฤตกรรมของนกเรยนอยมากเพราะอยเปนครผสอนนกเรยนและอยกบนกเรยนตลอดปการศกษา แตไมไดมการบนทกไวเปนลายลกษณอกษร ซงสอดคลองกบผชวยรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพจงหวดเชยงใหม (สมภาษณ, 21 กรกฎาคม 2559) ทไดกลาวไววา

“ทกปการศกษามการกรอกขอมลใหม บางครงครทปรกษาบางทานยงไมรจกนกเรยนดพอ เหมอนครทปรกษาเกา ขอมลครทปรกษาคนเกาและครทปรกษาคนใหมกอาจจะมความขดแยงกน”

3. ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน บคลากรมภาระงานอนทไดรบมอบหมายจ านวนมาก เนองจากโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหมเปนโรงเรยนขนาดใหญพเศษ จงท าใหครมภาระงานทนอกเหนอจากการสอนหนงสอและการเปนครทปรกษา ทางโรงเรยนไดมโครงการตาง ๆ มากมาย เชน โครงการสวนพฤษศาสตร โรงเรยนสงเสรมสขภาพระดบเพชร โรงเรยนคณธรรม เปนตน และยงมงานอน ๆ ทไดรบมอบหมายจากกลมงานตาง ๆ ทงงานดานวชาการ งานดานอ านวยการ งานดานกจการนกเรยน งานดานบรการ ดงนนครทปรกษานกเรยนจงไมไดท าหนาทแคสอนหนงสอเพยงเทานน แตคร 1 คน ยงมงานอน ๆ ทนอกเหนอจากงานสอนทไดรบมอบหมายเพมเตมตามหนาทของตน สงผลใหครทปรกษามภาระงานมากขน ท าใหการสงเสรมนกเรยนยงไมสมบรณเทาทควร ซงสอดคลองกบรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม (สมภาษณ, 21 กรกฎาคม 2559) ทไดกลาวไววา

“บคลากรของโรงเรยนมภาระงานมาก กไมสามารถลงขอมลในเลมระเบยนได แตเรามตวชวยกคอมระบบเทคโนโลยในสวนของพฤตกรรมของนกเรยนซงเปนหนาหลงสดของระเบยนเรากจะใชเทคโนโลยในการทจะชวยเหลอ”

4. ดานการปองกนและแกไขปญหา การสงตอขอมลสารสนเทศดานการคดกรองนกเรยนของครทปรกษายงน าไปใชประโยชนไดไมเตมท เนองจากเมอครทปรกษาเยยมบานนกเรยนเสรจแลวกกรอกขอมลการเยยมบาน ขอมล SDQ ของนกเรยน ของผปกครอง และของครทปรกษา ลงในระบบดแลชวยเหลอนกเรยน และเมอถงก าหนดสงระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในรปของแฟมครทปรกษา จะไมมการบนทกขอมลนกเรยนเพมเตมจากครทปรกษาลงไปในแฟมครทปรกษา ท าให

69

ขอมลไมไดเปนปจจบน และขอมลในดานของพฤตกรรมนกเรยนทถกแกไขพฤตกรรมโดยกลมกจการนกเรยนไมไดมการบนทกขอมลลงไปแลวสงกลบไปยงครทปรกษา ขอมลตาง ๆ ของนกเรยนจงไมมการยอนกลบ ปรกษาหารอ และแลกเปลยนความคดเหนกนแบบการสอสารระบบสองทาง (Two-way Communication) ดงนนแฟมครทปรกษาเมอสงไปยงครคนใหมจงไมมการบนทกขอมลในดานของพฤตกรรมนกเรยน ท าใหไมสามารถสงตอไปยงครทปรกษาคนใหม เพอใชในการประกอบการปองกนและแกไขปญหาทจะเกดกบนกเรยนในอนาคต ซงสอดคลองกบผชวยรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม (สมภาษณ, 21 กรกฎาคม 2559) ทไดกลาวไววา

“การสงตอขอมลระหวางขอมลของทคดกรองนกเรยนกบสงตอไปคร ทปรกษาและกฝายทเกยวของนะครบ ซงการคดกรองกออกมาเปนกลมเสยง กลมมปญหานะครบ ครทปรกษาบางทานกยงไมมการก ากบดแลเทาทควรนะครบ ยงไมมการสงตอครบ ขอมลการคดกรองยงไมตรง เหมอนตอนทคดกรอง ครทปรกษายงไมไดไปเยยมบาน เคากจะคดกรอง บางครงกไมเหนสภาพจรงครบท าใหขอมลไมตรงเทาทควรครบ”

5. ดานการสงตอนกเรยน การสงตอนกเรยนยงไมมความชดเจนของขอมลสารสนเทศในดานการประสานงานกบหนวยงานภายในและหนวยงานภายนอก เนองจากเมอนกเรยนเสยงหรอมปญหาเกดขนและสงไปยงกลมกจการนกเรยน ทางกลมกจการนกเรยนจะมการสงตอนกเรยน แตยงไมมความชดเจนของขอมลและการสงกลบขอมลนนกบครทปรกษาเพอบนทกขอมลในระบบดแลชวยเหลอนกเรยน เปนเพยงการแจงใหกบครทปรกษาทราบเปนวาจาเทานนท าใหขอมลสารสนเทศมไมครบสมบรณ มเพยงขอมลบางสวน ขอมลสารสนเทศดานการดแลชวยเหลอนกเรยนจงมการกระจายอยทครบางทานเทานน ไมไดมการรวบรวมเขาไวดวยกน ซงสอดคลองกบผชวยรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม (สมภาษณ, 21 กรกฎาคม 2559) ทไดกลาวไววา

“การสงตอ ตอนนยงไมมความชดเจน เรองการสงตอภายใน รวมถงการสงตอภายนอก รวมทงการน าขอมลจากการคดกรองไปสงตอใหคร ทปรกษาในการน าไปใชประโยชนตาง ๆ ”

70

ในดานการสงตอนกเรยนนน ยงพบวาระบบดแลชวยเหลอนกเรยนยงไมสมบรณเทาทควร ยงขาดเครองมอทเหมาะสมเพอการเขาถงขอมลทแทจรง เนองจากระบบดแลชวยเหลอนกเรยนนนใหครทปรกษาลงขอมลแบบออนไลนผานทางเวบไซตของโรงเรยน ซงครทปรกษาบางคนยงไมเขาใจในการใชงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยน และเนองจากระบบดแลชวยเหลอนกเรยนทอยทางเวบไซตของโรงเรยนนนเมอถงปการศกษาใหมขอมลนกเรยนเกาทงหมดจะหายไปจากเวบไซตกลายเปนขอมลของนกเรยนคนใหม ซงครทปรกษาคนใหมไมสามารถหาขอมลเกาของนกเรยนไดจากเวบไซตระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยน ท าใหขาดการเขาถงขอมลทแทจรงทงหมดของนกเรยนสอดคลองกบผชวยรองผอ านวยการ โรงเรยน วฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม (สมภาษณ, 21 กรกฎาคม 2559) ทไดกลาวไววา

“ตอนนเทาทดระบบดแลชวยเหลอนกเรยนยงไมสมบรณแบบครบ กยงขาดเครองมอและการเขาถงขอมลทแทจรง มคณครทไมไดเยยมบาน และกการพฒนาระบบตาง ๆ ใหงายตอการใชงานครบ ตอนน กก าลงเลงอย ท แอพพลเคชนในมอถอครบ จะท าใหไดสะดวกยงขนตอการน าไปใช ตอนน กก าลงจะปรบปรงใหระบบตาง ๆ ในการคดกรอง หรอวาการกระตน ใหความส าคญของคณครในการมาชวยกนในเรองของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ตอนนกก าลงท าอยครบ ถาคณครใหความรวมมอครบ และกมระบบททนสมยกจะงาย คดวานาจะท าใหระบบดแลดขนครบ”

ส าหรบแนวทางในการแกไขปญหาทไดจากการสมภาษณรองผอ านวยการ โรงเรยน วฒโนทยพายพ ผชวยรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม และหวหนาระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 พบวามแนวทางในการแกไขปญหาทเกดขน ดงน 1. ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล ควรน าขอมลสารสนเทศเดมของนกเรยนทไดบนทกขอมลพฤตกรรมตาง ๆ ของนกเรยนกลมเสยงและกลมมปญหาของครทปรกษาคนเดมใหครทปรกษาคนใหมดเพอประกอบการคดกรองนกเรยนเพอใหเมอเวลาครทปรกษาคนใหมเยยมบานนกเรยนสามารถมขอมลของนกเรยนเมออยทโรงเรยนไปแลกเปลยนพดคยกบผปกครอง เพอใหไดขอมลเชงลกของนกเรยนทงตอนทอยทบาน และตอนทอยทโรงเรยนใหไดมากทสดเทาทจะสามารถท าได เพอใหขอมลพฤตกรรมของนกเรยนเปนไปในทศทางเดยวกนทงครทปรกษาคนเกและครทปรกษาคนใหม ซงสอดคลองกบผชวยรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม (สมภาษณ, 21 กรกฎาคม 2559) ทไดกลาวไววา

71

“การสงตอขอมลขนไปแตละระดบชน เชน ม.2 ขนไป ม.3 ปกตจะมการสงตอกนใหเปนปกต แตตอนนเรามการกรอกขอมลใหมครบ ถากรอกขอมลใหม บางครงครบางทานเคายงไมรจกนกเรยนดพอ เหมอนครคนเกา ขอมลของครคนเกาและครคนใหมกจะแยงกนครบ ตอนนทยงขาดกคอมปญหา กคอตรงน เดยวกจะหาวธการครบ ทมการสงตออะไรใหดขนครบ”

2. ดานการคดกรองนกเรยน ทางโรงเรยนควรมการก ากบ ตดตามการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของครทปรกษาและรายงานผลตอผบรหารและผมสวนเกยวของอยางสม าเสมอ โดยการตรวจสอบการเยยมบานของครทปรกษาเปนระยะ ๆ เนองจากเมอครทปรกษาเยยมบานเสรจเรยบรอยแลวสามารถน าขอมลการเยยมบานทไดมากรอกขอมลลงในระบบดแลชวยเหลอนกเรยนได หากครทปรกษายงไมไดเยยมบานเมอถงเวลาสงรายงานการเยยมบานกไมสามารถท างานไดทนตามก าหนดเวลาได และหากครทปรกษายงไมเขาใจในแนวทางการดแลชวยเหลอนกเรยนกควรสอบถามกลมกจการนกเรยนเปนระยะ ๆ เพอใหการท างานเปนไปตามจดมงหมายทตงไว โดยกลมกจการนกเรยนควรเปนโคชและพเลยงใหค าปรกษา (Coaching and Mentoring) เพอใหเกดการปรบปรงสมรรถนะทดของครทปรกษาใหดขนกวาเดม หรอสมรรถนะทต ากวาเกณฑใหดขน เพอไปสสมรรถนะทด น าไปสจดมงหมายทวางไว ซงสอดคลองกบรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม (สมภาษณ, 21 กรกฎาคม 2559) ทไดกลาวไววา

“ตองมการก ากบตดตามคะ ถาเรามการก ากบตดตาม บางคนทไมเขาใจเรากสามารถทจะชแนะเขาไดคะ กคอการใชทฤษฎของเพยรโคชชงคะในการด าเนนการ”

และสอดคลองกบผชวยรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม (สมภาษณ, 21 กรกฎาคม 2559) ทไดกลาวไววา

“ครทกคนตองมสวนรวมครบ รวมทงการด าเนนงาน การคดกรองครบ เชนเยยมบานถาเปนไปไดกตองเยยมบานทกคนเพอใหไดขอมลจรง และกตองมการรายงานผลตดตามอยางตอเนองจากผบรหารหรอผมสวนเกยวของครบ การสงตอนกเรยนทมปญหากลมเสยง เพอจะไดท าใหพวกเขาดข นครบ สวนกลมทปกตควรมการสงเสรมใหอยางเหมาะสมนะครบ เพอใหพฒนาใหดยงขนครบ”

72

3. ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน ควรสรางขวญและก าลงใจแกผปฏบตงาน ชนชมผทท างานส าเรจตามระยะเวลาทก าหนด หรอผทสงขอมลเสรจเปนล าดบตน ๆ รวมทงผทใหการสงเสรมสนบสนนนกเรยนในดานตาง ๆ เพอใหนกเรยนสามารถเรยนรไดเตมศกยภาพซงสอดคลองกบผชวยรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม (สมภาษณ, 21 กรกฎาคม 2559) ทไดกลาวไววา

“นาจะมการสรางขวญและก าลงใจใหแกผปฏบตงาน ในดานใดดานหนงระหวางผบรหารกบผปฏบตงาน”

4. ดานการปองกนและแกไขปญหา ควรมการจดคลาสรมมตตง (Classroom Meeting) ทกภาคเรยนระหวางผปกครองของนกเรยนในแตละระดบชนเรยน เพอใหมการแลกเปลยนขอมลระหวางผปกครอง เนองจากนกเรยนในหองเรยนจะมการเลอกคบเพอนทมนสยคลายกน ดงนนเมอมการประชมผปกครองภายในหองเรยนจะท าใหผปกครองไดทราบวาลกของตนองมเพอนสนทเปนนกเรยนคนไหนบาง เพราะเมอเกดปญหาขน เชน ในกรณทนกเรยนกลบบานค า ผปกครองของนกเรยนจะไดโทรศพทคยกบผปกครองของเพอนนกเรยนวาอยดวยกนหรอไม และหากในวนทโรงเรยนปดเรยนในวนหยดราชการหรอวนเสาร-อาทตย แลวนกเรยนแจงผปกครองวานดเพอนมาท างานกลมตามสถานทตาง ๆ ทงในและนอกโรงเรยน ผปกครองสามารถตดตามไดโดยการตดตอกบผปกครองของเพอนทอยในกลมเดยวกนเพอสรางความมนใจไดวานกเรยนออกไปท างานกลมกบเพอนจรง ๆ เพอชวยกนดแลสอดสองนกเรยนเมออยนอกโรงเรยน เนองจากนกเรยนอยในชวงวยรนซงมโอกาสทจะท าตามเพอนฝงโดยไมไดคดวาจะสงผลกระทบตอใครมากนอยเพยงใด สอดคลองกบผชวยรองผ อ านวยการโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม (สมภาษณ, 21 กรกฎาคม 2559) ทไดกลาวไววา

“การสงตอนกเรยนทมปญหาครบ ตอนนนาจะมโครงการเปดคลนกครบ โดยใหกลมงานแนะแนวชวยดแลตรงน และมการจดคลาสรมมทตง ทก ๆ ภาคเรยนระหวางผปกครองครบ เพอใหผปกครองไดพบปะพดคยกน ดแลปญหากนในหอง”

5. ดานการสงตอนกเรยน ควรพฒนาระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเพอใหงายตอการเขาถงขอมลและการน าไปใชประโยชนของผมสวนเกยวของ เนองจากระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของ

73

โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหมมการท าเปนประจ าทกปการศกษา แตครทปรกษาคนใหมไมสามารถน าขอมลเกาของนกเรยนมาใชตอไดเพราะไมมการสงตอขอมลใหแกครทปรกษาคนใหม และขอมลในเวบไซตของโรงเรยนมแตขอมลของนกเรยนคนใหม โดยไมไดมบนทกผลการเยยมบานและขอมลพฤตกรรมของนกเรยน ดงนนจงควรมการบนทกขอมลของนกเรยนไวในฐานขอมลทงายตอการสบคนแกครทปรกษาคนใหม เพอใชในการอางองขอมลของนกเรยนวามการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปจากเดมมากนอยเพยงใดตลอดทยงศกษาอยทโรงเรยน ซงสอดคลองกบผชวยรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม (สมภาษณ, 21 กรกฎาคม 2559) ทไดกลาวไววา

“ระบบดแลชวยเหลอรกเรยนยงไมสมบรณแบบ ตองมการพฒนาระบบตาง ๆ ใหงายตอการใชงาน และกระตนใหครทปรกษาใหความรวมมอชวยในเรองของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ซงจะท าใหไดระบบ ททนสมย งายตอการน าไปใช”

จากการสรางแบบสอบถามและน าไปสอบถามครทปรกษาโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม เพอน าไปสรางคมอการเปลยนผาน พบวา 1. สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม การวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย วฒการศกษา และต าแหนง ผลการวเคราะหดงปรากฏในตารางทท 4.1

ตารางท 4.1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

ขอมลทวไป จ านวน (N=126)

รอยละ

1. เพศ ชาย 45 35.71 หญง 81 64.29 2. อาย 21- 30 ป 25 19.84

74

ตารางท 4.1 (ตอ)

ขอมลทวไป จ านวน (N=126)

รอยละ

31-40 ป 18 14.29 41- 50 ป 23 18.26 มากกวา 50 ป 60 47.61 3. วฒการศกษา ปรญญาตร 88 69.84 ปรญญาโท 36 28.57 ปรญญาเอก 2 1.59 4. ต าแหนง หวหนากลมสาระ หวหนางาน ครผสอน 126 100

จากตารางท 4.1 พบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 81 คน คดเปนรอยละ 64.29 และเปนเพศชาย จ านวน 45 คน คดเปนรอยละ 35.71 โดยสวนใหญมอายมากกวา 50 ป จ านวน 60 คน คดเปนรอยละ 47.61 รองลงมามอายระหวาง 41- 50 ป จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 18.26 ดานวฒการศกษาสวนใหญจบการศกษาระดบปรญญาตร จ านวน 88 คน คดเปนรอยละ 69.84 รองลงมาระดบปรญญาโท จ านวน 36 คน คดเปนรอยละ 28.57 โดยสวนใหญมต าแหนงเปนครผสอน จ านวน 126 คน คดเปนรอยละ 100 2. สภาพปญหาของการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ ผลการวเคราะหดงปรากฏในตารางทท 4.2

75

ตารางท 4.2 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความคดเหนของครทปรกษาเกยวกบสภาพ ปญหาของการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล จ าแนกโดยรวมและรายขอ

ขอ รายการ คา เฉลย

สวนเบยงเบน มาตรฐาน

แปล ความ

(N = 126) ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล 1. โรงเรยนมแผนและปฏทนปฏบตงาน

การจดเกบขอมลพนฐานนกเรยนเปนรายบคคลโดยการแตงตงคณะกรรมการด าเนนงาน เตรยมความพรอม

1.14 0.43 นอยทสด

2. ครทปรกษาและผบรหารไดด าเนนงานตาม แผนปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยน เปนรายบคคล

1.28 0.53 นอยทสด

3. ครทปรกษาจดท าขอมลพนฐานนกเรยน ทง 4 ดาน ไดแก ดานความรความสามารถ ดานสขภาพ ดานครอบครว และดานอนๆ ทพบเพมเตม

1.25 0.60 นอยทสด

4. ผปกครองมสวนรวมในการด าเนนงานตาม แผนปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยน เปนรายบคคล

1.87 0.47 นอย

ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล 5. บคลากรในโรงเรยนใหความรวมมอปฏบต

ตามแผนงานเกยวกบการรจกนกเรยน เปนรายบคคล

1.16 0.45 นอยทสด

6. ครทปรกษาไดสรปผลและรายงานผลเกยวกบ การรจกนกเรยนเปนรายบคคลตอผบรหาร ผปกครอง และชมชนอยางนอยป ละ 1 ครง

1.08 0.35 นอยทสด

76

ตารางท 4.2 (ตอ)

ขอ รายการ คา เฉลย

สวนเบยงเบน มาตรฐาน

แปล ความ

(N = 126) ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล 7. ครทปรกษาและผบรหารไดน าปญหาอปสรรค

การปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยน เปนรายบคคลมาปรบปรงแกไข

1.53 0.90 นอย

จากตารางท 4.2 แสดงวา ครทปรกษามความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการด าเนนงานระบบชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล มสภาพปญหาการด าเนนงานเฉลยโดยรวมอยในระดบนอยทสด เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ไมมขอทมสภาพปญหาการด าเนนงานคาเฉลยมากสด และขอทมคาในระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานมากสดไดแก ขอ 4 (ผปกครองมสวนรวมในการด าเนนงานตามแผนปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคล) และขอทมคาในระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานต าสดไดแก ขอ 6 (ครทปรกษาไดสรปผลและรายงานผลเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลตอผบรหารผปกครอง และชมชนอยางนอยปละ 1 ครง)

77

ตารางท 4.3 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความคดเหนของครทปรกษาเกยวกบสภาพ ปญหาของการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการคดกรองนกเรยน จ าแนกโดยรวมและรายขอ

ขอ รายการ คา เฉลย

สวนเบยงเบน มาตรฐาน

แปล ความ

(N = 126) ดานการคดกรองนกเรยน 1. โรงเรยนไดแตงตงคณะกรรมการด าเนนงานดาน

การคดกรองนกเรยนออกเปนกลมปกตและกลมเสยงหรอมปญหา

1.02 0.15 นอยทสด

2. ครทปรกษาและผบรหารมการประชมวางแผนการคดกรองนกเรยน

1.76 0.57 นอย

3. ครทปรกษาน าขอมลพนฐานนกเรยนรายบคคล มาวเคราะหเพอคดกรองนกเรยนออกเปน 2 กลม คอกลมปกต กลมเสยงหรอมปญหา

1.08 0.33 นอยทสด

4. โรงเรยนจดท าสารสนเทศเกณฑการคดกรอง นกเรยนออกเปนกลมปกต และกลมเสยงหรอ มปญหา

1.02 0.13 นอยทสด

5. โรงเรยนไดออกแบบเครองมอคดกรองนกเรยน ออกเปนกลมปกต และกลมเสยงหรอมปญหา

1.22 0.42 นอยทสด

6. คณะกรรมการด าเนนงานและผบรหารไดสรางความเขาใจกบครและบคลากรในโรงเรยนเกยวกบการคดกรองนกเรยน

1.12 0.33 นอยทสด

7. ครทปรกษาไดตดตามผลและประเมนผลนกเรยนกลมปกต กลมเสยงหรอมปญหาอยางใกลชด

1.87 0.34 นอย

8. ครทปรกษาน าผลประเมนนกเรยนกลมปกต กลมเสยงหรอมปญหารายงานใหผบรหาร ทราบอยางนอยภาคเรยนละ 1 ครง

1.09 0.28 นอยทสด

78

ตารางท 4.3 (ตอ)

ขอ รายการ คา เฉลย

สวนเบยงเบน มาตรฐาน

แปล ความ

(N = 126) ดานการคดกรองนกเรยน 9. ผปกครองมสวนรวมในการคดกรองนกเรยน

โดยการใหรายละเอยดขอมลทเปนจรง 1.18 0.51 นอยทสด

10. ครทปรกษาไดน าผลการประเมนนกเรยน กลมปกตกลมเสยงหรอมปญหารายงานให ผปกครองทราบอยางนอยภาคเรยนละ 1 ครง

1.31 0.60 นอยทสด

11. ครทปรกษาไดน าผลการประเมนการคดกรอง นกเรยนมาปรบปรงเพอพฒนาอยางตอเนอง

1.91 0.28 นอย

จากตารางท 4.3 แสดงวา ครทปรกษามความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการด าเนนงานระบบชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการคดกรองนกเรยน มสภาพปญหาการด าเนนงานเฉลยโดยรวมอยในระดบนอยทสด เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ขอทมสภาพปญหาการด าเนนงานคาเฉลยมากสด ไดแก ขอ 11 (ครทปรกษาไดน าผลการประเมนการคดกรองนกเรยนมาปรบปรงเพอพฒนาอยางตอเนอง) ไมมขอทมสภาพปญหาการด าเนนงานคาเฉลยมากสด และขอทมคาในระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานต าสดไดแก ขอ 1 และ 4 (โรงเรยนไดแตงตงคณะกรรมการด าเนนงานดานการคดกรองนกเรยนออกเปนกลมปกตและกลมเสยงหรอมปญหาและโรงเรยนจดท าสารสนเทศเกณฑการคดกรองนกเรยนออกเปนกลมปกต และกลมเสยงหรอมปญหา)

79

ตารางท 4.4 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความคดเหนของครทปรกษาเกยวกบสภาพ ปญหาของการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน จ าแนกโดยรวมและรายขอ

ขอ รายการ คา เฉลย

สวนเบยงเบน มาตรฐาน

แปล ความ

(N = 126) ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน 1. โรงเรยนไดจดท าปฏทนแผนปฏบตงานเกยวกบ

กจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเปนประจ าทกป

1.09 0.34 นอยทสด

2. โรงเรยนไดจดกจกรรมประชมผปกครองนกเรยนเกยวกบกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยน อยางนอยภาคเรยนละ 1 ครง

1.03 0.18 นอยทสด

3. โรงเรยนไดจดโครงการสงเสรมและพฒนานกเรยนทมความสามารถทง 4 ดานไดแก ดานความรความสามารถ ดานสขภาพ ดานครอบครว และดานอน ๆ ทพบเพมเตม

1.10 0.61 นอยทสด

4. ครทปรกษาไดจดกจกรรมโฮมรมเพอสงเสรม และพฒนานกเรยนในชนเรยนอยางสม าเสมอ

1.10 0.35 นอยทสด

5. ครทปรกษาไดจดกจกรรมชมนมสงเสรม และพฒนานกเรยนเปนตามความสมครใจ และความถนดของนกเรยน

1.04 0.20 นอยทสด

6. โรงเรยนไดจดกจกรรมเขาคายวชาการ เพอสงเสรมและพฒนานกเรยนเปนประจ าทกป

2.03 0.47 นอย

7. ครทปรกษาและบคลากรในโรงเรยนใหความรวมมอเกยวกบการจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนเปนรายบคคลมาปรบปรงแกไข

1.30 0.57 นอยทสด

80

ตารางท 4.4 (ตอ)

ขอ รายการ คา เฉลย

สวนเบยงเบน มาตรฐาน

แปล ความ

(N = 126) ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน 8. ครทปรกษาและบคลากรในโรงเรยนไดปฏบต

ตามแผนปฏทนงานเกยวกบการจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนทวางไวตามขนตอน

1.83 0.43 นอย

9. ครทปรกษาไดสรปผลและประเมนผลกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนใหเปนปจจบน

1.25 0.47 นอยทสด

10. ครและบคลากรในโรงเรยนเตมใจใหความรวมมอกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยน

1.35 0.54 นอยทสด

11. โรงเรยนไดยกยอง ชมเชย หรอใหรางวล นกเรยนทสรางชอเสยงใหกบโรงเรยน

1.17 0.22 นอยทสด

12. ผบรหารใหการสนบสนนเงนงบประมาณในการจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนตามความเหมาะสม

1.78 0.42 นอย

จากตารางท 4.4 แสดงวา ครทปรกษามความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการด าเนนงานระบบชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน มสภาพปญหาการด าเนนงานเฉลยโดยรวมอยในระดบนอยทสด เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ขอทมสภาพปญหาการด าเนนงานคาเฉลยมากสด ไดแก ขอ 6 (โรงเรยนไดจดกจกรรมเขาคายวชาการเพอสงเสรมและพฒนานกเรยนเปนประจ าทกป) ไมมขอทมสภาพปญหาการด าเนนงานคาเฉลยมากสด และขอทมคาในระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานต าสดไดแก ขอ 2 (โรงเรยนไดจดกจกรรมประชมผปกครองนกเรยนเกยวกบกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนอยางนอยภาคเรยนละ 1 ครง)

81

ตารางท 4.5 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความคดเหนของครทปรกษาเกยวกบสภาพ ปญหาของการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการปองกนและแกไขปญหา จ าแนกโดยรวมและรายขอ

ขอ รายการ คา เฉลย

สวนเบยงเบน มาตรฐาน

แปล ความ

(N = 126) ดานการปองกนและแกไขปญหา 1. โรงเรยนมการวางแผนเพอปองกนและแกไข

ปญหานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 1.79 0.41 นอย

2. โรงเรยนก าหนดเปาหมายการปฏบตงานเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยนครทปรกษาและบคคลากรในโรงเรยนปฏบต

2.06 0.56 นอย

3. โรงเรยนก าหนดเปาหมายการปฏบตงานเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยน

1.85 0.46 นอย

4. ครทปรกษาและบคคลากรในโรงเรยนปฏบต ตามแผนเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

1.26 0.49 นอยทสด

5. ครทปรกษาดแลเอาใจใสนกเรยนโดยออก เยยมบานเพอปองกนและแกไขปญหานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอ

1.10 0.29 นอยทสด

6. ผบรหารสนบสนนการปฏบตงานเกยวกบ การปองกนและแกไขปญหานกเรยนตามความเหมาะสม

1.20 0.44 นอยทสด

7. ครทปรกษาประเมนผลและแจงใหผปกครองทราบเพอใหมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหา

1.34 0.54 นอยทสด

8. ครทปรกษาและผบรหารตรวจสอบและตดตามผลการจดกจกรรมพฒนาผเรยนในกลมเสยงหรอมปญหาเพอการปองกนและแกไขปญหานกเรยน

1.78 0.42 นอย

82

ตารางท 4.5 (ตอ)

ขอ รายการ คา เฉลย

สวนเบยงเบน มาตรฐาน

แปล ความ

(N = 126) ดานการปองกนและแกไขปญหา 9. ครทปรกษาเปดโอกาสใหนกเรยนไดปรกษา

ปญหาเบองตนอยางจรงใจเพอใชเปนขอมล เกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยน

1.25 0.49 นอยทสด

10. ครทปรกษาสรางความมนใจในการรกษา ความลบขอมลเกยวกบปญหาของนกเรยน

1.09 0.28 นอยทสด

11. ครทปรกษาไดแผนการปฏบตงานการปองกน และแกไขปญหานกเรยนมาปรบปรงเพอให ทนกบสถานการณปจจบน

1.85 0.52 นอย

จากตารางท 4.5 แสดงวา ครทปรกษามความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการด าเนนงานระบบชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการปองกนและแกไขปญหา มสภาพปญหาการด าเนนงานเฉลยโดยรวมอยในระดบนอยทสด เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ขอทมสภาพปญหาการด าเนนงานคาเฉลยมากสด ไดแก ขอ 2 (โรงเรยนก าหนดเปาหมายการปฏบตงานเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยนครทปรกษาและบคคลากรในโรงเรยนปฏบต) ไมมขอทมสภาพ และขอทมคาในระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานต าสดไดแก ขอ 10 (ครทปรกษาสรางความมนใจในการรกษาความลบขอมลเกยวกบปญหาของนกเรยน)

83

ตารางท 4.6 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความคดเหนของครทปรกษาเกยวกบสภาพ ปญหาของการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการสงตอนกเรยน จ าแนกโดยรวมและรายขอ

ขอ รายการ คา เฉลย

สวนเบยงเบน มาตรฐาน

แปล ความ

(N = 126) ดานการสงตอนกเรยน 1. โรงเรยนจดท าขอมลสารสนเทศเกยวกบการสงตอ

นกเรยนทตองการความชวยเหลอ 1.90 0.79 นอย

2. ครทปรกษาวเคราะหขอมลนกเรยนเพอแยกประเภทการสงตอภายในหรอภายนอกอยางชดเจน

2.46 1.22 นอย

3. ครทปรกษาและผบรหารสรางความเขาใจ กบผปกครองเมอมการสงตอนกเรยน

1.97 0.80 นอย

4. ครทปรกษาและผบรหารมความจรงใจปฏบตงานเกยวกบการสงตอนกเรยน

1.87 0.46 นอย

5. ครทปรกษาประสานงานกบผปกครองอยางเรงดวนเมอมการสงตอนกเรยน

1.28 0.63 นอยทสด

6. โรงเรยนตดตามผลการสงตอนกเรยนกบผเชยวชาญเฉพาะดานเพอหาทางแกไขปญหา

2.61 1.22 ปานกลาง

7. ครทปรกษาไดรวบรวมขอมลและจดท ารายงาน ผลการสงตอนกเรยนอยางตอเนอง

2.12 1.46 นอย

8. ครทปรกษาน าขอมลการสงตอนกเรยนมาปรบปรงแกไขใหทนกบสถานการณปจจบน

3.17 1.41 ปานกลาง

จากตารางท 4.6 แสดงวา ครทปรกษามความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการด าเนนงานระบบชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ ดานการสงตอนกเรยน มสภาพปญหาการด าเนนงานเฉลยโดยรวมอยในระดบนอย เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ขอทมสภาพปญหาการด าเนนงานคาเฉลยมากสด ไดแก ขอ 8 (ครทปรกษาน าขอมลการสงตอนกเรยนมาปรบปรงแกไขใหทนกบสถานการณปจจบน) ไมมขอทมคาในระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานมาก และขอทม

84

คาในระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานต าสดไดแก ขอ 5 (ครทปรกษาประสานงานกบผปกครองอยางเรงดวนเมอมการสงตอนกเรยน) ตอนท 2 ผลการสรางคมอการเปลยนผานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ตามแนวทางการด าเนนงานส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ผลการสรางค มอการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ประกอบไปดวย 1. ผลการประเมนเครองมอเพอสรางคมอการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ไดผลดงน 1.1. การหาคณภาพเครองมอความเทยงตรงเชงเนอหาแบบสมภาษณ ส าหรบรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน/ผชวยรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน หวหนาระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 โดยผเชยวชาญ พบวาทกขอค าถามทใชในการสมภาษณเพอวเคราะหสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม คา IOC ตงแต 0.67 ขนไป ซงมากกวา 0.5 ผวจยจงใชขอค าถามทกขอ 1.2 การหาคณภาพเครองมอความเทยงตรงเชงเนอหาแบบสอบถาม ส าหรบครทปรกษามธยมศกษาปท 1-6 โดยผเชยวชาญ พบวาทกขอค าถามทใชในการสอบถามเพอวเคราะหสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม มคา IOC ตงแต 0.67 ขนไป ซงมากกวา 0.5 ผวจยจงใชขอค าถามทกขอ 2. ผลการประเมนคมอการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม โดยผเชยวชาญ พบวา การหาคณภาพของคมอการเปลยนผานนกเรยนระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม โดยผเชยวชาญ พบวามคาเฉลย 4.12 ซงแสดงวาคมอมความเหมาะสมมาก โดยผเชยวชาญไดใหขอเสนอแนะ ดงน 1) ตรวจพสจนตวอกษรทกบรรทด เนองจากยงมการพมพผดในบางค า 2) ควรพสจนอกษรดานการพมพตกค า (ฉกค า) 3) เปลยนจากค าวาระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเปนระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนเนองจากเปนคมอของโรงเรยน 4) เครองมอเมอน ามาจาก สพฐ. และน ามาใชกบโรงเรยนควรมรหสของโรงเรยนเพองายตอการน าไปใช

85

บทท 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ การวจยเรองการพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม มวตถประสงค เพอศกษาสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 โดยยดหลกแนวคดระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข และกระทรวงศกษาธการ เพอสรางคมอการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 ประชากรทใชในการวจยครงนเปนครทปรกษานกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 – 6 ของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ในปการศกษา 2560 จ านวน 126 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถามความคดเหน เรอง การพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม เปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ วเคราะหขอมลโดยใชความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจย พบวา โรงเรยนวฒโนทยพายพมการด าเนนงานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ซงประกอบไปดวย 1) ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล 2) ดานการคดกรองนกเรยน 3) ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน 4) ดานการปองกนและแกไขปญหา 5) ดานการสงตอนกเรยน พบวา 1. สภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ผลการศกษาขอมลพนฐานเกยวกบสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม พบวา 1.1 ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล ครทปรกษามความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการด าเนนงานระบบชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล มสภาพปญหาการด าเนนงานเฉลยโดยรวมอยในระดบนอยทสด 1.2 ดานการคดกรองนกเรยน ครทปรกษามความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการด าเนนงานระบบชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ดานการคดกรองนกเรยน มสภาพปญหาการด าเนนงานเฉลยโดยรวมอยในระดบนอยทสด

86

1.3 ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน ครทปรกษามความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการด าเนนงานระบบชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน มสภาพปญหาการด าเนนงานเฉลยโดยรวมอยในระดบนอยทสด 1.4 ดานการปองกนและแกไขปญหา ครทปรกษามความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการด าเนนงานระบบชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ดานการปองกนและแกไขปญหา มสภาพปญหาการด าเนนงานเฉลยโดยรวมอยในระดบนอยทสด 1.5 ดานการสงตอนกเรยน ครทปรกษามความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการด าเนนงานระบบชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ดานการสงตอนกเรยน มสภาพปญหาการด าเนนงานเฉลยโดยรวมอยในระดบนอย สรปปญหาและแนวทางแกไขการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ ทไดด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนตามนโยบายของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) โดยใชระบบดแลชวยเหลอนกเรยนตามกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข แตกยงคงมปญหาเกดขน ดงน ขอมลของนกเรยนไมตรงตามความเปนจรง ภาระงานของครมาก ขาดการก ากบตดตามอยางตอเนอง ขาดการประสานงานดานการสงตอ น าขอมลจากระบบดแลชวยเหลอนกเรยนไปใชไดไมเตมท ซงควรมแนวทางการแกไขโดย น าขอมลของครเกาไปใหครคนใหมดเพอประกอบการดแลชวยเหลอนกเรยน ควรมการจดคลาสรมมทตงใหแกผปกครองเพอแลกเปลยนความคดเหนตอกนในการดแลนกเรยนในหองของตนเอง โรงเรยนควรมการก ากบตดตามการด าเนนงานของครเปนระยะ ควรมการพฒนาระบบใหมความงายตอการน าไปใช และควรมการสรางขวญและก าลงใจแกครผปฏบตงานเพอใหมความเตมใจในการท างาน 2. ผลการพฒนาคมอแนวทางการเปลยนผานทจดท าขนส าหรบโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ประกอบดวย ค าชแจงคมอ วตถประสงคของคมอ ขอบขายเนอหาซงประกอบดวยการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนทง 5 ดาน ไดแก 1) ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล 2) ดานการคดกรองนกเรยน 3) ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน 4) ดานการปองกนและแกไขปญหา 5) ดานการสงตอนกเรยน คมอมความเหมาะสมสอดคลองกบความตองการ และสงผลใหครทปรกษามความรความเขาใจ และความสามารถในการใชงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนมากขน คมอแนวทางการเปลยนผานทจดท าขนส าหรบโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม มประสทธภาพในการน าไปใชไดจรง โดยการประเมนคมอโดยศกษานเทศก รองผอ านวยการกลมกจการนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ และรกษาการแทนรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยนโรงเรยนยพราชวทยาลย มคาเฉลย 4.12 สงกวาเกณฑทก าหนดไว คอ 3.51 ขนไป และมคาความ

87

เบยงเบนมาตรฐาน 0.82 นอยกวาเกณฑทก าหนดไว คอ ต ากวา 1.00 ซงถอวามความเหมาะสมมากในการน าไปใชดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม อภปรายผล การวจยเรองการพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยน วฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ผวจยมขอคนพบและประเดนทนาสนใจ น ามาอภปรายผล ดงน 1. จากการศกษาสภาพปญหาและแนวทางการเปลยนผานของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ซงท าใหไดขอมลปฐมภมทไดมาจากประสบการณของผปฏบตงาน คอคร ทปรกษาของนกเรยน โดยการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม มปญหาทเกดขนในการด าเนนงานดงน 1.1 ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล ขาดการก ากบตดตามผลการดแลนกเรยนอยางตอเนอง จงสงผลใหครทปรกษาบางคนไมใหความรวมมอและละเลยการท างานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน จงมผลตอการประมวลขอมลของนกเรยน ดงนนผบรหารควรมการจงควรมการก ากบตดตามผลการดแลนกเรยน โดยใหครมการแลกเปลยนเรยนร ประสบการณเกยวกบนกเรยนของตน ครจงควรมการจดการความรรวมกนระหวางครใหมและครเกาเพอน าเอาประสบการณในการดแลชวยเหลอนกเรยนมาแบงปนกนซงสอดคลองกบประเวศ วะส (2550, 47-48) ทกลาววาการจดการความรหมายถง การจดการใหมการคนพบความร ความช านาญ ทแฝงเรนในคน หาทางน าออกมาแลกเปลยนเรยนรใหงายตอการใชสอยและมประโยชนเพมขน 1.2 ดานการคดกรองนกเรยน ขอมลการคดกรองนกเรยนใหมไมตรงตามความจรงเทาทควร เนองจากครทปรกษาคนใหมไมรจกนกเรยนเพยงพอ ท าใหขอมลของนกเรยนบางกรณมความขดแยงกนจงยากแกการน าขอมลทแทจรงไปใชกบนกเรยน เพราะครทปรกษาใหมไมรจกนกเรยนดพอ เนองจากเรมเยยมบานในภาคเรยนท 1 ครจงยงไมรจกนกเรยนดพอ ท าใหไมเขาใจในพฤตกรรมทแสดงออกของนกเรยนบางคนซงสอดคลองกบวนดา ชนนทยทธวงศ (2551, 7) กลาวถง การรจกนกเรยนเปนรายบคคลไววาความแตกตางของนกเรยนแตละคนมพนฐานความเปนมา ไมเหมอนกนท าใหเกดพฤตกรรมหลากหลายรปแบบ ทงดานบวกและดานลบ ดงนนการรจกขอมลทจ าเปนเกยวกบตวนกเรยนจงเปนสงส าคญ ทจะชวยใหครทปรกษามความเขาใจนกเรยนมากขน สามารถน าขอมลมาวเคราะหเพอการคดกรองนกเรยน เปนประโยชนในการสงเสรม การปองกนและแกไขปญหาของนกเรยนไดอยางถกทาง ซงเปนขอมลเชงประจกษไมใชการใชความรสกหรอการคาดเดาโดยเฉพาะในการแกไขปญหานกเรยน ซงจะท าใหไมเกดขอผดพลาดตอการชวยเหลอนกเรยนหรอเกดไดนอยทสด และเนองจากนกเรยนอยในชวงของวยรนซงเมอท าสงใดมกจะท า

88

กอนคด ท าใหมปญหาตาง ๆ เกดขนมากมาย ซงบางปญหากเปนปญหาเลกนอยตอตวนกเรยนและคนรอบขาง แตบางปญหากสงผลกระทบตอตวเองและคนรอบขางเปนอยางมาก ถาหากครทปรกษาไมรจกนกเรยนดพอยอมไมสามารถชวยเหลอแกไขไดทน สอดคลองกบศรเรอน แกวกงวาล (2545, 331-343) ทไดกลาวถงวยรนไววามการเจรญเตบโตอยางรวดเรวทงภายในและภายนอก เปนระยะหวเลยวหวตอของชวต จงไมทราบสงทถกตองนนเปนอยางไร 1.3 ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน บคลากรมภาระงานอนทไดรบมอบหมายจ านวน มาก เนองจากครมภาระงานทนอกเหนอจากการสอนหนงสอและการเปนครทปรกษา ทางโรงเรยนไดมโครงการตาง ๆ มากมาย เชน โครงการสวนพฤษศาสตร โรงเรยนสงเสรมสขภาพระดบเพชร โรงเรยนคณธรรม เปนตน และยงมงานอน ๆ ทไดรบมอบหมายจากกลมงานตาง ๆ ทงงานดานวชาการ งานดานอ านวยการ งานดานกจการนกเรยน งานดานบรการ ดงนนครทปรกษานกเรยนจงไมไดท าหนาทแคสอนหนงสอเพยงเทานน สงผลใหครทปรกษามภาระงานมากขน ท าใหการสงเสรมนกเรยนยงไมสมบรณเทาทควร ซงสอดคลองกบวนดา ชนนทยทธวงศ (2551, 13) การสงเสรมนกเรยนเปนการสนบสนนใหนกเรยนทกคนทอยในความดแลของครทปรกษาไมวาจะเปนนกเรยนปกตหรอกลมเสยง/มปญหาใหมคณภาพมากขนมความภาคภมใจในตวเองในดานตาง ๆ ซงจะชวยใหนกเรยนทอยในกลมปกตกลายเปนนกเรยนในกลมเสยง/มปญหาและเปนการชวยเหลอใหนกเรยนกลมเสยง/มปญหากลบมาเปนนกเรยนกลมปกตและมคณภาพตามทโรงเรยนหรอชมชนคาดหวงตอไป 1.4 ดานการปองกนและแกไขปญหา การสงตอขอมลสารสนเทศดานการคดกรองนกเรยนของครทปรกษายงน าไปใชประโยชนไดไมเตมท โดยครไมไดน าขอมลจากการเยยมบานและการคดกรองนกเรยนมาใชใหเปนประโยชน และไมไดบนทกขอมลของนกเรยนเปนระยะ ๆ ใหเปนขอมลปจจบนทสด และไมไดรวบรวมขอมลนกเรยนไวทงหมด มเพยงบางสวนเทานน ดงนนครทปรกษาควรมขอมลประวตของนกเรยนทงหมดเพอใหสามารถดแลแกไขปญหาและสนบสนนนกเรยนได ซงสอดคลองกบนโยบายรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ (2558, 5) ในขอ 17 ทครควรมขอมลนกเรยนและผปกครองโดยใหจดระบบการท าระเบยนขอมลประวตผเรยนและผปกครองใหเปนปจจบน เพอเปนระบบดแลนกเรยนและชวยแกไขปญหาทตวผเรยนและครอบครวเปนรายบคคลได เชน ครอบครวทประสบเหตภยแลง อทกภยตาง ๆ และรวบรวมเปนขอมลในภาพรวมของหนวยงานระดบพนทในการใหความชวยเหลอบรรเทาปญหาในรปแบบ ทเหมาะสมตอไป 1.5 ดานการสงตอนกเรยน การสงตอนกเรยนยงไมมความชดเจนของขอมลสาร สนเทศในดานการประสานงานกบหนวยงานภายในและหนวยงานภายนอก เนองจากขาดการ

89

ประสานงานหนวยงานภายในและหนวยงานภายนอก ท าใหขอมลสารสนเทศกระจดกระจาย ซงทางโรงเรยนควรมการประสานงานทชดเจน และมการเกบขอมลสารสนเทศไวเปนลายลกษณอกษร โดยการจดท าเปนคมอเพอรวบรวมขอมลของนกเรยนไวเพอไมใหมการกระจายของขอมลท าใหงายตอการน าไปใช ซงสอดคลองกบวนดา ชนนทยทธวงศ (2551, 21) ทกลาวถงการสงตอ ในดานการสงตอภายในและการสงตอภายนอกไววา ในการปองกนและแกไขปญหาของนกเรยนโดยครทปรกษา อาจมกรณทบางปญหามความยากตอการชวยเหลอ หรอชวยเหลอแลวนกเรยนมพฤตกรรมไมดขนกควรด าเนนการสงตอไปยงผเชยวชาญ เพอใหปญหาของนกเรยนไดรบการชวยเหลออยางถกทางและรวดเรว หากปลอยใหเปนบทบาทหนาทของครทปรกษาหรอครคนใดคนหนงปญหาอาจมมากขน หรอลกลามกลายเปนปญหาใหญจนยากตอการแกไข ซงครประจ าชน/ครทปรกษาสามารถด าเนนการไดตงแตกระบวนการรจกนกเรยนเปนรายบคคล หรอการคดกรองนกเรยน ทงนขนอยกบลกษณะปญหาของนกเรยนในแตละกรณ ซงการสงตอภายในนนครทปรกษาควรสงตอไปยงครทสามารถใหการชวยเหลอนกเรยนไดโดยขนอยกบลกษณะปญหา เชน สงตอครแนะแนว ครพยาบาล ครประจ าวชา หรอครกลมกจการนกเรยน สวนการสงตอภายนอกนนครแนะแนวหรอครกลมกจการนกเรยนควรสงตอไปยงผเชยวชาญภายนอก หากปญหาของนกเรยนยากเกนกวาโรงเรยนจะสามารถดแลชวยเหลอได 2. ผลการพฒนาคมอ โดยคมอทจดสรางขนไดมาจากการสมภาษณรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ ผชวยรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ หวหนาระดบช นมธยมศกษาปท 1-6 และแบบสอบถามทไดจากครทปรกษานกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 เพอสรางโครงรางคมอแนวทางการเปลยนผานเพอตอบโจทยของสพฐ. โดยการประเมนคมอโดยศกษานเทศก รองผอ านวยการกลมกจการนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ และรกษาการแทนรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยนโรงเรยนยพราชวทยาลย ในการพฒนาคมอแนวทางการเปลยนผานทจดท าขนส าหรบโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม มเนอหาสาระประกอบดวย ค าชแจงคมอ วตถประสงคของคมอ ขอบขายเนอหาซงประกอบดวยการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนทง 5 ดาน ไดแก 1) ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล 2) ดานการคดกรองนกเรยน 3) ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน 4) ดานการปองกนและแกไขปญหา 5) ดานการสงตอนกเรยน สอดคลองกบเอกวฒ ไกรมาก (2541) กลาวถงองคประกอบของคมอวาควรประกอบดวย ค าชแจงการใชคมอ วตถประสงคของคมอ วธการใช ค าแนะน า มงคล ลลาธนากร (2546) จดท าคมอครประกอบการสอนหลกสตรการใชโปรแกรมประมวลผลค า ของสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน โดยมองคประกอบดงน ปก ค าน า สารบญ ค าแนะน าการใชคมอ ใบขอมล สมพร พตตาล เบทซ (2539) กลาวถงองคประกอบของคมอในการปฏบตงานควรประกอบดวยสวนตาง ๆ ดงน สวนประกอบ

90

ตอนตน ไดแก ปก หนาแสดงรายนามคณะผจดท าและปทพมพ ค าน า สารบญ แผนภมแสดงโครงสรางของหนวยงาน สวนทเปนเนอหาหรอวธปฏบตงาน ไดแก ค าอธบายลกษณะงาน แผนภมแสดงสายการปฏบตงาน ขนตอนและวธการปฏบตงาน ภาพประกอบ สวนประกอบตอนทาย ไดแก ค าอธบายศพท ดรรชน ศกรนทร สวรรณโรจน และคณะ (2535) สรปองคประกอบของการจดท าคมอไว ดงน ค าชแจงการใชคมอ เนอหาสาระและกระบวนการหรอขนตอน ค าชแจงเกยวกบการเตรยมการทจ าเปนตาง ๆ เชน วสดอปกรณ สอ ความรเสรมหรอแบบฝกหด หรอแบบฝกปฏบตเพอชวยในการฝกฝน ปญหาและค าแนะน าเกยวกบการปองกนและแกไขปญหา แหลงขอมลและแหลงอางองตาง ๆ ปรชา ชางขวญยน และคณะ (2539) ใหทศนะเกยวกบการเขยนคมอทดวาจะตองมความชดเจนใหรายละเอยดครอบคลม เพอใหผอานเกดความเขาใจแจมแจง การเขยนคมอตองครอบคลมประเดนตาง ๆ โดยระบใหชดเจนวา คมอนนเปนคมอส าหรบใคร ใครเปนผใช ก าหนดวตถประสงคใหชดเจน ตองการใหผใชไดอะไรบาง มค าแนะน าแกผใช ชวยใหผใชคมอท าสงนนไดส าเรจ ใหขอมลรายละเอยดเพยงพอทจะชวยใหผใชคมอสามารถท าสงนนไดส าเรจ ขนตอนการท า จะตองมการเรยงล าดบอยางเหมาะสม ภาษาทใชสามารถสอใหผใชเขาใจตรงกบผเขยน การใชแหลงอางองทเปนประโยชนแกผอน ซงอาจเปนบรรณานกรม รายชอชมรม รายชอสอ รายชอสถาบน รายชอบคคลส าคญ เปนตน ครบน จงวฒเวศย และมาเรยม นลพนธ (2542) แยกลกษณะของคมอทดไว 3 ดานคอ ดานเนอหา ดานรปแบบ ดานการน าไปใช สมมารถ ปรงสวรรณ (2545) ใหความเหนไววาคมอทดนน ควรมลกษณะในประเดนหลก ๆ ดงน ดานเนอหาตองถกตอง และครอบคลมสาระของคมอนน ๆ การจดล าดบขอมล รายละเอยดของคมอตองชดเจนเขาใจงาย ผใดอานแลวสามารถน าไปปฏบตได รปแบบของคมอสวยงามและทนตอการใช นอกจากนคมอแนวทางการเปลยนผานทจดท าขนส าหรบโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม มคาเฉลย 4.12 สงกวาเกณฑทก าหนดไว คอ 3.51 ขนไป และมคาความเบยงเบนมาตรฐาน 0.82 นอยกวาเกณฑทก าหนดไว คอ ต ากวา 1.00 ซงถอวามความเหมาะสมมากในการน าไปใชดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ท งนอาจเปนเพราะวาคมอการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโดยกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข มความเหมาะสมในการน าไปใช โดยโรงเรยนน าขอมลบางสวนมาปรบใชใหเหมาะสมกบโรงเรยน เพอใหไมเพมภาระงานมากเกนไป สอดคลองกบอนชต เชงจ าเนยร (2545, 3) ทจดท าคมอการจดกจกรรมเสรมสรางคณลกษณะคนดของนกเรยนนกศกษาสงกดกรมอาชวศกษากลาววา คมอการจดกจกรรมเสรมสรางลกษณะคนดของนกเรยนนกศกษาจ าเปนอยางยงส าหรบสถานศกษาทจะวางแผนการจดกจกรรมใหสอดคลองกบนโยบายของกระทรวงศกษาธการและของกรมอาชวศกษา เปนแนวทางใหกบฝายกจการนกเรยนนกศกษา หวหนางานกจกรรมนกเรยนนกศกษา ครอาจารยทท าหนาทรบผดชอบการจด

91

กจกรรมด าเนนการจดกจกรรมใหตรงกบวตถประสงคไดอยางรวดเรว ถกตอง และเหมาะสมกบสภาพความพรอมของสถานศกษา เนองจากสถานศกษาของกรมอาชวศกษามจ านวนถง 413 แหง ดงนนจงเปนเรองยากทจะพฒนานกเรยนนกศกษาไปสเปาหมายเดยวกนเพราะสภาพความพรอมของสถานศกษาทแตกตางกน คมอการจดกจกรรมเสรมสรางคณลกษณะคนดของนกเรยนนกศกษาจงจ าเปนอยางยงทจะตองจดท าขนเพอใหสถานศกษาสงกดกรมอาชวศกษาน าโครงการตาง ๆ ในคมอไปใชเปนประโยชนในการจดกจกรรมใหเหมาะสมและสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542 ฉบบแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 6 ก าหนดความมงหมายวาการจดการศกษาเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร มคณธรรมจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวตสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข สอดคลองกบงานวจยของเกษม วฒนชย (2545, 4) ทศกษาเกยวกบการจดท าคมอการจดกจกรรมนกเรยนกลมเสยงในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน จะเปนประโยชนอยางยงส าหรบฝายปกครองของโรงเรยนทจะวางแผนจดกจกรรมใหสอดคลองกบนโยบายของโรงเรยน เปนแนวทางใหฝายปกครอง ครทปรกษา คร อาจารย ทท าหนาทรบผดชอบการจดกจกรรมและด าเนนการจดกจกรรมใหตรงกบวตถประสงคไดอยางรวดเรว ถกตองเหมาะสมกบสภาพของนกเรยนแตละคน และสภาพความพรอมของโรงเรยน การจดท าคมอการจดกจกรรมนกเรยนกลมเสยงในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนจงจ าเปนอยางยงทตองจดท าขนเพอใหผเกยวของ ไดน ากจกรรมตาง ๆ ในคมอไปใชใหเกดประโยชนในการด าเนนงานใหเหมาะสม สอดคลองกบทรรศนย แกวจนทร (2541, 4) จดท าคมออาจารยทปรกษาเพอพฒนาพฤตกรรมนกเรยนในโรงเรยนมธยมศกษากลาววา การพฒนานกเรยนใหเปนบคคลทมคณภาพทงดานรางกาย จตใจ สตปญญา ความสามารถ มคณธรรม จรยธรรม และมวถ ชวตทเปนสขตามทสงคมมงหวง โดยผานกระบวนการทางการศกษานน นอกจากจะด าเนนการดวยการสงเสรม สนบสนนนกเรยนแลวการปองกนและการชวยเหลอแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนกบนกเรยนกเปนสงส าคญประการหนงของการพฒนา เนองจากสภาพสงคมทเปลยนแปลงไปอยางมากทงดานการสอสารเทคโนโลยตาง ๆ ซงนอกจากจะสงผลกระบทตอผคนในเชงบวกแลว ในเชงลบกมปรากฏเชนกน เปนตนวา ปญหาเศรษฐกจ ปญหาการแพรระบาดของสารเสพตด ปญหาการแขงขนในรปแบบตาง ๆ ปญหาครอบครวซงกอใหเกดความทกข ความวตกกงวล ความเครยด มการปรบตวทไมเหมาะสม ทเปนผลเสยตอสขภาพจตและสขภาพกายของทกคนทเกยวของ ดงนนภาพความส าเรจทเกดจากการพฒนานกเรยนใหเปนไปตามความมงหวงนน จงตองอาศยความรวมมอจากผทเกยวของ ทกฝายทกคน โดยเฉพาะบคลากรครทกคนในโรงเรยน โดยมครทปรกษาเปนบคคลส าคญในการด าเนนการตาง ๆ เพอการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางใกลชด ดวยความรกและความเมตตาทมตอศษยและ

92

ภาคภมใจในบทบาทหนาทส าคญตอการพฒนาคณภาพชวตของเยาวชนใหเจรญเตบโตเปนบคคลทมคณคาของสงคมตอไป ขอเสนอแนะ จากงานวจยเรองการพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม มขอเสนอแนะทไดจากการวจย ดงน 1. ขอเสนอแนะทไดจากการวจย 1.1 ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล ควรสรางความตระหนกแกผปกครองเพอใหมสวนรวมในการด าเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนรวมกบโรงเรยน 1.2 ดานการคดกรองนกเรยน ควรเอออ านวยขอมลทจ าเปนใหครทปรกษาในการน าผลการคดกรองนกเรยนมาปรบปรงเพอพฒนานกเรยน 1.3 ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน โรงเรยนควรจดกจกรรมการเขาคายวชาการเปนประจ าใหแกนกเรยนเพอสงเสรมและพฒนานกเรยนอยางตอเนอง 1.4 ดานการปองกนและแกไขปญหา ควรใหโรงเรยนมการก าหนดเปาหมายทชดเจนในการปฏบตงานเกยวกบระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของครทปรกษาเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยน 1.5 ดานการสงตอนกเรยน ควรมการประสานงานเพอการสงตอนกเรยนและน าขอมลทไดรบมาปรบปรงแกไข เพอวางแผนการปองกนและแกไขปญหานกเรยนใหทนกบสถานการณปจจบน 2. ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป ควรวจยเรองการเปรยบเทยบการดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนขนาดใหญพเศษของโรงเรยนในเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 34 เพอเปนแนวทางในการพฒนาการบรหารดานการดแลชวยเหลอนกเรยน

93

บรรณานกรม

กนกพร นทธนสมบต. (2555). ทฤษฎการเปลยนผาน : กรณศกษาสตรตงครรภปกต. มฉก.วชาการ, 16(31)(กรกฎาคม - ธนวาคม 2555), 105-107. กนกวรรณ วฒวชญานนต , จกรภฒน วงษขวญเมอง และ รนา โสนนทะ. (2550). ปญหาการ ด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของครทปรกษาในโรงเรยน สงกดส านกงาน เขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 3. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร). กรมวชาการ. (2538). คมอการด าเนนงานโครงการสงเสรมอาชพควบคการท างาน. กรงเทพฯ: โรง พมพครสภาลาดพราว. กลมผลตชดวชาพฤตกรรมวยรน. (2532). พฤตกรรมวยรน หนวยท 1-8. นนทบร: โรงพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. เกษม วฒนชย. (2545). การพฒนาคณภาพการศกษา. กรงเทพฯ: พฒนากฎหมายการศกษา. ครบน วฒนชย และมาเรยม นลพนธ. (2542). รายงานการวจย การศกษา และจดท าคมอปฏบตงาน อาสาสมครทองถน ในการดแลรกษามรดกทางศลปวฒนธรรม (อส.มส.). กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร. จารณ พรรณา. (2533). รปแบบการสงตอนกเรยนทมปญหาของโรงเรยนมธยมศกษาในเมองพทยา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา). ฉววรรณ สขพนธโพธาราม. (2527). พฒนาการวยรนละบทบาทคร. กรงเทพฯ: มตรนาราการพมพ. ฉตรา บญนาค และคนอนๆ. (2542). เทคนคการเขยนและผลตต ารา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ. ชนวฒน โกญจนาวรรณ. (2550). การจดการสารสนเทศส าหรบผน าองคกรและผบรหาร. กรงเทพฯ: เอกซเปอรเนท. ชยยงค พรหมวงศ. (2520). ระบบสอการสอน. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ชศร วงศรตนะ. (2541). เทคนคการใชสถตเพอการวจย. (พมพครงท 8). กรงเทพฯ: เทพเนรมตการ พมพ. ณฐพงษ พดหลา. (2540). หญงหลงคลอด : การประยกตใชภมปญญาพนบานในการดแลสขภาพ กลมชาตพนธผ ไทย ไทยลาวและไทยเขมรในภาคอสาน. (วทยานพนธปรชญาดษฎ บณฑต, สาขาวชาวฒนธรรมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม).

94

ทรรศนย แกวจนทร. (2541). การศกษาความคดเหนของผบรหารและอาจารยเกยวกบการบรหาร กจการนกเรยนของโรงเรยน สงกดกรมสามญศกษามธยมศกษาเขตการศกษาท 11. (วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาการบรหารการศกษา คณะครศาสตรบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย). ทพยวลย เยนเยอก. (2548). การสงตอนกเรยนกลมเสยงและกลมมปญหาของระบบการ ดแล ชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร). ธระ รญเจรญ. (2548). สความเปนผบรหารมออาชพ. กรงเทพฯ: ขาวฟาง. นรนทรชย พฒนาพงศา. (2538). แนวทางแนวการใหประชาชนมสวนรวมในการพฒนาชนบท. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ส านกพมพส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. นาตยา โสชาร. (2550). การพฒนาการด าเนนงานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนบานนา ตบเตา กงอ าเภอโคกโพธไชย จงหวดขอนแกน โดยใชกระบวนการเทยบเคยง สมรรถนะ. (วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาการบรหารการศกษา คณะ ศกษาศาสตร, มหาวทยาลยมหาสารคาม). บนลอ พฤกษะวน. (2537). เทคนคและประสบการณการเขยนต าราทางวชาการ. กรงเทพฯ: ไทย วฒนาพานช. บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. บญเชด ภญโญอนนตพงษ. (2544). การประเมนการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ : แนวคดและ วธการ. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง. บญด บญญากจ และคณะ. (2550). ตรวจประเมนความรสการปฏบต. กรงเทพฯ: จรวฒน เอกซเพรส. บญม ภดานงว. (2556). ทฤษฎการเปลยนผาน: การประยกตใชในการพยาบาลครอบครว. สภาการ พยาบาล, 28(4)(ตลาคม-ธนวาคม 2556), 109-111. บญมา นาคะวะรงค. (2549). การศกษากระบวนการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนทม ปญหาทางสงคมของโรงเรยน สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานใน เขตพฒนาพนทชายฝงทะเลตะวนออก. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขา การบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา).

95

เบญจมาศ อยประเสรฐ. (2544). การวจยการมสวนรวมทางสงเสรมการเกษตร. ประมวลสาระชด วชาการวจยเพอการพฒนาการสงเสรมการเกษตรหนวยท 9. นนทบร: คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ปฐมพงศ ศภเลศ. (2550). การจดการการความร. พระนครศรอยธยา: เทยนวฒนา. ประเทอง ชสกล. (2551). การศกษาสภาพและปญหาการบรหารงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนโสตศกษา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. (วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาการบรหารการศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏชยภม). ประภาเพญ สวรรณ. (2526). ทศนคตการวดการเปลยนแปลงและพฤตกรรมอนามย. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: พระพธนาการพมพ. ประยรศร มณสร. (2532). จตวทยาวยรน. กรงเทพฯ: โรงพมพแพรพทยา. ประเวศ วส. (2550). การจดการความร กระบวนการปลดปลอยมนษย สศกยภาพ เสรภาพและ ความสข. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ส านกพมพกรน-ปญญาญาณ. ปรชา ชางขวญยน และคณะ. (2539). เทคนคการเขยนแลผลตต ารา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. พรธดา วเชยรปญญา. (2547). การจดการความร : พนฐานและการประยกตใช. กรงเทพฯ: ธรรมการพมพ. พรมเพรา คงธนะ. (2537). รายงานการวเคราะหหนงสอและคมอวชาการงาน การดแลรกษาบาน มธยมศกษาปท 1, 2 และ 3. กรงเทพฯ: ศนยพฒนาหนงสอกรมวชาการกระทรวง ศกษาธการ. พงพศ จกรปง. (2549). เอกสารค าสอนรายวชา จตวทยาและการแนะแนวเดกวยรน. เชยงใหม: คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม. ไพรตน เตชะรนทร. (2526). นโยบายและกลวธการมสวนรวมของชมชนในยทธศาสตรการพฒนา ปจจบนในการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา. กรงเทพฯ: โรงพมพศกดโสภา การพมพ. ไพรนทร โฉมพดด. (2551). การพฒนาการด าเนนงานตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนน า สวยวทยา อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคาย. (วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม). ภราดร จนดาวงศ. (2559). การจดการความร KM. กรงเทพฯ: ซดบบลวซ พรนตง.

96

มงคล ลลาธนากร. (2546). คมอประกอบการสอนหลกสตรการใชโปรแกรมประมวลค าของสถาบน พฒนาฝมอแรงงาน. (วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ). มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (2548). การบรหารการเปลยนแปลง. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช. ยทธนา แซเตยว. (2547). การวด การวเคราะห และการจดการความร : สรางองคกรอจฉรยะ. กรงเทพฯ: อนโนกรฟฟกส. โยธน ศนสนยทธ. (2533). จตวทยา. กรงเทพฯ: ศนยสงเสรมวชาการ. โรงเรยนวฒโนทยพายพ. (2558). โครงรางองคกรโรงเรยนวฒโนทยพายพ. เชยงใหม: โรงเรยนฯ. วนดา ชนนทยทธวงศ. (2551). คมอครระบบดแลชวยเหลอนกเรยนชวงชนท 3-4 (ชนมธยมศกษา ปท 1-6). กรงเทพฯ: กรมสขภาพจต สถาบนราชานกล. วรรณา สคนธชาต. (2540). การสรางคมอในการจดกจกรรมชมนมสงเสรมอตสาหกรรมส าหรบ นกเรยนชนมธยมศกษาในโรงเรยน สงกดกรมสามญศกษา. (วทยานพนธการศกษา มหาบณฑต, สาขาวชาอตสาหกรรมศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทร วโรฒ). วชต นนทสวรรณ. (2536). คมอการนเทศการศกษา. กรงเทพฯ: พฆเณศ. วฑร วงษแหวน. (2549). รปแบบระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนหนคาราษฎรสงสฤษด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชยนาท. (วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค). วรช วรชนภาวรรณ. (2530). ปญหาและอปสรรคทส าคญของการพฒนาชมชน : ประชาชนขาราช การและผน ารฐบาล. กรงเทพฯ: ส านกพมพโอเดยนสโตร. ศรไพร ศกดรงพงศากล และคณะ. (2549). ระบบสารสนเทศและเทคโนโลยการจดการความร. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. ศรเรอน แกวกงวาล. (2540). จตวทยาพฒนาการชวตทกชวงวย เลม 2. (พมพครงท 3). ภาควชา จตวทยา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ศรเรอน แกวกงวาล. (2545). รเขารเราดวยจตวทยาบคลกภาพ. กรงเทพฯ: ส านกพมพหมอ ชาวบาน. ศกรนทร สวรรณโรจน และคณะ. (2535). เสนทางกาวหนาของขาราชการคร : คมอการจดท า ผลงานทางวชาการ. กรงเทพฯ: ประดพทธการพมพ.

97

ศนยจดการความร ส านกงานเขตพนทการศกษาพะเยา เขต 1. (8 สงหาคม 2559). ICT เพอการ บรหารจดการ : การจดการความร (Knowledge Management:KM. สบคนจาก http://www. pyo1.obec.go.th/kmc เศรษฐพงค มะลสวรรณ. (8 สงหาคม 2559). Road map ของการจดการความร. สบคนจาก http://settapongkm.edublogs.org/2006/07/09/road-map สถาบนพฒนาผบรหารการศกษา. (2548). การจดการความรในสถานศกษา. กรงเทพฯ: สถาบน พฒนาผบรหารการศกษา. สมชาย พวงสมบต. (2547). การพฒนาบคลากรดานการจดท าคมอระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนศกษาสงเคราะหขอนแกน กงอ าเภอบานแฮด จงหวดขอนแกน. (วทยานพนธ การศกษามหาบณฑต, สาขาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย มหาสารคาม). สมบต ทายเรอค า. (2551).ระเบยบวธวจยส าหรบมนษยศาสตรและสงคมศาสตร. กาฬสนธ: ประสานการพมพ. สมพร พตตาล เบทซ. (ธนวาคม, 2539). การจดท าคมอปฏบตงาน.วารสารมนษยศาสตรและ สงคมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร, ฉบบพเศษ, 88-95. สมมารถ ปรงสวรรณ. (2544). การพฒนาคมอครในโรงเรยนทหารชาง. (วทยานพนธการศกษา มหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารและการจดการการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ). ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34. (2559). แผนปฏบตการประจ าปงบประมาณ 2559 ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34. เชยงใหม: ส านกงานฯ. ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. (2558). นโยบายรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ (ดาวพงษ รตนสวรรณ). กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ. สชา จนทนเอม. (2533). จตวทยาทวไป. (พมพครงท 6). กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. สเทพ พรหมรกษา. (2552). สภาพและปญหาการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของพนก งานครเทศบาล ในโรงเรยนสงกดกลมการศกษาทองถนท 9. (วทยานพนธครศาสตร มหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเลย). สภาพ อยยะ. (2552). สภาพและปญหาการบรหารระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในโรงเรยนสงกด ส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 1. (วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเลย).

98

สภาณ สนตยากร. (2545). ประสทธผลของโปรแกรมการเสรมทกษะยวกาชาดเปนแกนน าปองกน การสบบหร โรงเรยนวดอนทาราม. (วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต, สาขาสขศกษา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร). สรพนธ ยนตทอง. (2539). คมอการใชสอการสอน. กรงเทพฯ: คลงวทยา. อนนต อนนตสมบรณ. (2544). การสรางคมอบ ารงรกษาเครองก าเนดไฟฟาส ารอง ส าหรบพนกงาน ชางเทคนค ของฝายโทรศพทนครหลวง องคการโทรศพทแหงประเทศไทย. (วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร). อนชต เชงจ าเนยร. (2545). คมอการจดกจกรรมเสรมสรางคณลกษณะคนดของนกเรยนนกศกษา สงกดกรมอาชวศกษา. (สารนพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ). อภสทธ พงพร. (2553). การพฒนากระบวนการเปลยนผานไปสการพฒนาทยงยนของชมชน กะเหรยงในพนทสง. (วทยานพนธการศกษาดษฎบณฑต, สาขาวชาพฒนศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย). เอกวฒ ไกรมาก. (2541). การสรางคมอในการจดหาและใชประโยชนวทยากรทองถน สอนวชาชาง อตสาหกรรม ในโรงเรยนมธยมศกษา กรมสามญศกษา. (วทยานพนธการศกษา มหาบณฑต, สาขาอตสาหกรรมศกษา คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทร วโรฒ).

99

ประวตผวจย

ชอ-สกล นายสทธสอน ค าตย วน เดอน ปเกด 8 กมภาพนธ 2529 ทอยปจจบน 109 หม 8 ต าบลหนองควาย อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม รหสไปรษณย 50230 ประวตการศกษา พ.ศ. 2551 วทยาศาสตรบณฑต (เคม) มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม ประวตการท างาน พ.ศ. 2554 – ปจจบน คร คศ.1 โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม

100

ภาคผนวก

101

ภาคผนวก ก

รายนามผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ

1. นางโสภา ชยมงคล คร วทยฐานะช านาญการพเศษ โรงเรยนวฒโนทยพายพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 2.นางจนทรดาว แสงแกว คร วทยฐานะช านาญการพเศษ โรงเรยนวฒโนทยพายพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 3. นายอภรกษ คงทว คร วทยฐานะช านาญการพเศษ โรงเรยนวฒโนทยพายพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

102

ภาคผนวก ข

รายนามผเชยวชาญตรวจสอบคมอ

1. นายวระ อสาหะ ศกษานเทศกช านาญการพเศษ ผอ านวยการกลมนเทศ ตดตาม และประเมนผลการจดการศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 2. นางสพน อนทรรกษ รองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 3. นางสกาญจนดา สงฆราช รกษาราชการแทนรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน โรงเรยนยพราชวทยาลย อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

103

ภาคผนวก ค

หนงสอขอความอนเคราะหเปนผเชยวชาญ

ท ศธ 0533.13/ ว.496 บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม 202 ถนนชางเผอก อ.เมอง จ.เชยงใหม 50300 24 พฤศจกายน 2560 เรอง ขอความอนเคราะหเปนผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอในการท าวทยานพนธ เรยน สงทสงมาดวย เครองมอในการท าวทยานพนธ จ านวน 1 ชด ดวยบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม ไดอนมตให นายสทธสอน ค าตย นกศกษาระดบปรญญาโท หลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา การท าวทยานพนธ เรอง “การพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม” โดยม รองศาสตราจารย ดร.สมเกต อทธโยธา และ อาจารยศรมาศ โกศลยพพฒน เปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธ บณฑตวทยาลย เหนวาทานเปนผมประสบการณเกยวกบเรองดงกลาวเปนอยางด โดยนกศกษาไดประสานกบทานแลว บณฑตวทยาลย จงใครของความอนเคราะหจากทานในการตรวจและใหความเหนเกยวกบเครองมอในการท าวทยานพนธ ดงเอกสารทแนบมาพรอมน จงเรยนมาเพอโปรดพจารณา และขอขอบคณมา ณ โอกาสน ขอแสดงความนบถอ (ลงนาม) กมลณฏฐ พลวน (ผชวยศาสตราจารย ดร.กมลณฏฐ พลวน) คณบดบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม

104

ภาคผนวก ง

การหาคณภาพเครองมอความเทยงตรงเชงเนอหา

แบบสมภาษณเพอการวจย (ส าหรบรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน/ผชวยรองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน)

เรอง การพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม

ขอท

ขอค าถาม ความสอดคลอง IOC

=∑R n

ขอ เสนอ แนะ

คนท 1

คนท 2

คนท 3

1. กระบวนการบรหารจดการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวด เชยงใหม

1.1 ผบรหารมความคดเหนในดานจดแขงและจดออนอยางไรกบระบบดแลความชวยเหลอของโรงเรยนอยางไร

+1 +1 +1 1.00

1.2 1.2 โรงเรยนมแผนและปฏทนปฏบตงานการจดเกบขอมลพนฐานนกเรยนเปนรายบคคลโดยการแตงตงคณะกรรมการด าเนนงานเตรยมความพรอมหรอไม

+1 0 +1 0.67

1.3 โรงเรยนมการวางบทบาทครมสวนส าคญในการแกปญหานกเรยนหรอไม

+1 +1 +1 1.00

1.4 โรงเรยนคดวาปญหาอปสรรคทมผลตอระบบดแลชวยเหลอนกเรยนมากทสดคอ

+1 +1 +1 1.00

1.5 ในฐานะทานเปนผบรหาร ทานคดอยางไรเกยวกบระบบนชวยเหลอนกเรยนทเปนกลมมปญหาไดจรงหรอไม

+1 0 +1 0.67

105

ขอท

ขอค าถาม ความสอดคลอง IOC

=∑R n

ขอ เสนอ แนะ

คนท 1

คนท 2

คนท 3

1.6 ผบรหารมแนวทางอยางไรในการจดกลมผน ากบผท าในการท างานตามขนตอนของระบบชวยเหลอนกเรยน

+1 +1 +1 1.00

1.7 คณะกรรมการด าเนนงานและผบรหารไดสรางความเขาใจกบครและบคลากรในโรงเรยนเกยวกบการคดกรองนกเรยนหรอไม

+1 +1 +1 1.00

1.8 มแนวทางไหนบางทจะสามารถท าใหระบบชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนไดประสทธผลมากขน

+1 +1 +1 1.00

1.9 โรงเรยนจดท าสารสนเทศเกณฑการคดกรองนกเรยนออกเปนกลมปกต และกลมเสยงหรอมปญหาหรอไม

+1 +1 +1 1.00

1.10 ในฐานะทานเปนผบรหารโรงเรยนทานคดวาระบบชวยเหลอนกเรยนในปจจบนสมบรณแบบหรอยงหรอตองเพมเตมหรอแกไขอะไรบางเพอใหระบบนนสมบรณแบบมากยงขน

+1 +1 +1 1.00

2. การด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ ป การศกษา 2559 เปนอยางไร มปญหาใดบาง

+1 +1 +1 1.00

3. ควรมการปรบปรงการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในดานใดบาง อยางไร

+1 +1 +1 1.00

106

แบบสมภาษณเพอการวจย (ส าหรบหวหนาระดบชนมธยมศกษาปท 1-6)

เรอง การพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม

ขอท ขอค าถาม ความสอดคลอง IOC

=∑R n

ขอ เสนอ แนะ

คนท 1

คนท 2

คนท 3

1. ครทปรกษาและผบรหารไดด าเนนงานตามแผนปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลตลอดปการศกษาหรอไม

+1 +1 +1 1.00

2. บคลากรในระดบตาง ๆ ของโรงเรยนใหความรวมมอปฏบตตามแผนงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลหรอไม

+1 +1 +1 1.00

3. การคดกรองนกเรยนในระดบตาง ๆ มวธทนอกเหนอกบปจจบนไหม

+1 +1 0 0.67

4. โรงเรยนไดจดกจกรรมเขาคายวชาการเพอสงเสรมและพฒนานกเรยนเปนประจ าทกป

+1 +1 +1 1.00

5. การเยยมบานและการประชมผปกครองทานคดวาเปนสวนหนงในการแกปญหาของนกเรยนหรอไม

+1 +1 +1 1.00

6. ครทปรกษาไดสรปผลและรายงานผลเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลตอผบรหารผปกครอง และชมชนอยางนอยป ละ 1 ครง

+1 +1 +1 1.00

7. ครทปรกษาดแลเอาใจใสนกเรยนโดยออกเยยมบานเพอปองกนและแกไขปญหา นกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอ

+1 +1 +1 1.00

8. ครทปรกษาไดยกยอง ชมเชย หรอใหรางวลนกเรยนในระดบตาง ๆ ทสรางชอเสยงใหกบโรงเรยน

+1 +1 +1 1.00

107

ขอท ขอค าถาม ความสอดคลอง IOC

=∑R n

ขอ เสนอ แนะ

คนท 1

คนท 2

คนท 3

9. ครทปรกษาและผบรหารไดน าปญหาอปสรรคการปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลมาปรบปรงแกไขหรอไม

+1 +1 +1 1.00

10. ครทปรกษาประเมนผลและแจงใหผปกครองทราบเพอใหมสวนรวมในการ ปองกนและแกไขปญหา

+1 +1 +1 1.00

11. ครทปรกษาไดรวบรวมขอมลและจดท ารายงานผลการสงตอนกเรยนอยางตอเนอง ผลการสมภาษณ

+1 +1 +1 1.00

108

แบบสอบถามเพอการวจย เรอง การพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน

โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม

ประเดนทตองการ

ขอท ขอค าถาม ความสอดคลอง IOC

=∑R n

ขอ เสนอ แนะ

คนท 1

คนท 2

คนท 3

ดานการรจก

นกเรยนเปน

รายบคคล

1 โรงเรยนมแผนและปฏทนปฏบตงาน การจดเกบขอมลพนฐานนกเรยนเปนรายบคคลโดยการแตงตงคณะกรรมการด าเนนงานเตรยมความพรอม

+1 +1 +1 1.00

2 ครทปรกษาและผบรหารไดด าเนนงานตามแผนปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคล

+1 +1 +1 1.00

3 ครทปรกษาจดท าขอมลพนฐานนกเรยน ทง 4 ดาน ไดแก ดานความรความสามารถ ดานสขภาพ ดานครอบครว และดานอนๆ ทพบเพมเตม

+1 +1 +1 1.00

4 ผปกครองมสวนรวมในการด าเนนงานตามแผนปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคล

+1 +1 +1 1.00

5 บคลากรในโรงเรยนใหความรวมมอปฏบตตามแผนงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคล

+1 +1 +1 1.00

6 ครทปรกษาไดสรปผลและรายงานผลเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลตอผบรหารผปกครอง และชมชนอยางนอยป ละ 1 ครง

0 +1 +1 0.67

7 ครทปรกษาและผบรหารไดน าปญหาอปสรรค การปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลมาปรบปรงแกไข

+1 +1 +1 1.00

109

ประเดนทตองการ

ขอท ขอค าถาม ความสอดคลอง IOC

=∑R n

ขอ เสนอ แนะ

คนท 1

คนท 2

คนท 3

ดานการคดกรองนกเรยน

1 โรงเรยนไดแตงตงคณะกรรมการด าเนนงานดานการคดกรองนกเรยนออกเปนกลมปกตและกลมเสยงหรอมปญหา

+1 +1 +1 1.00

2 ครทปรกษาและผบรหารมการประชมวางแผนการคดกรองนกเรยน

+1 +1 +1 1.00

3 ครทปรกษาน าขอมลพนฐานนกเรยนรายบคคลมาวเคราะหเพอคดกรองนกเรยนออกเปน 2 กลม คอกลมปกต กลมเสยงหรอมปญหา

+1 +1 +1 1.00

4 โรงเรยนจดท าสารสนเทศเกณฑการคดกรองนกเรยนออกเปนกลมปกต และกลมเสยงหรอมปญหา

+1 +1 0 0.67

5 โรงเรยนไดออกแบบเครองมอคดกรองนกเรยนออกเปนกลมปกต และกลมเสยงหรอมปญหา

+1 +1 +1 1.00

6 คณะกรรมการด าเนนงานและผบรหารไดสรางความเขาใจกบครและบคลากรในโรงเรยนเกยวกบการคดกรองนกเรยน

+1 +1 +1 1.00

7 ครทปรกษาไดตดตามผลและประเมนผลนกเรยนกลมปกต กลมเสยงหรอมปญหาอยางใกลชด

+1 +1 +1 1.00

8 ครทปรกษาน าผลประเมนนกเรยนกลมปกต กลมเสยงหรอมปญหารายงานใหผบรหารทราบอยางนอยภาคเรยนละ 1 ครง

+1 +1 +1 1.00

9 ผปกครองมสวนรวมในการคดกรองนกเรยนโดยการใหรายละเอยดขอมลทเปนจรง

0 +1 +1 0.67

110

ประเดนทตองการ

ขอท ขอค าถาม ความสอดคลอง IOC

=∑R n

ขอ เสนอ แนะ

คนท 1

คนท 2

คนท 3

10 ครทปรกษาไดน าผลการประเมนนกเรยน กลมปกตกลมเสยงหรอมปญหารายงานใหผปกครองทราบอยางนอยภาคเรยนละ 1 ครง

+1 +1 +1 1.00

11 ครทปรกษาไดน าผลการประเมนการคดกรองนกเรยนมาปรบปรงเพอพฒนาอยางตอเนอง

+1 +1 +1 1.00

ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน

1 โรงเรยนไดจดท าปฏทนแผนปฏบตงานเกยวกบกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเปนประจ าทกป

+1 +1 +1 1.00

2 โรงเรยนไดจดกจกรรมประชมผปกครองนกเรยนเกยวกบกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนอยางนอยภาคเรยนละ 1 ครง

+1 +1 +1 1.00

3 โรงเรยนไดจดโครงการสงเสรมและพฒนานกเรยนทมความสามารถทง 4 ดาน ไดแก ดานความรความสามารถดานสขภาพ ดานครอบครว และดานอนๆ ทพบเพมเตม

+1 +1 +1 1.00

4 ครทปรกษาไดจดกจกรรมโฮมรมเพอสงเสรมและพฒนานกเรยนในชนเรยนอยางสม าเสมอ

+1 +1 +1 1.00

5 ครทปรกษาไดจดกจกรรมชมนมสงเสรมและพฒนานกเรยนเปนตามความสมครใจและความถนดของนกเรยน

+1 +1 +1 1.00

6 โรงเรยนไดจดกจกรรมเขาคายวชาการ เพอสงเสรมและพฒนานกเรยนเปนประจ าทกป

+1 +1 +1 1.00

7 ครทปรกษาและบคลากรในโรงเรยนใหความรวมมอเกยวกบการจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนเปนรายบคคลมาปรบปรงแกไข

+1 +1 +1 1.00

111

ประเดนทตองการ

ขอท ขอค าถาม ความสอดคลอง IOC

=∑R n

ขอ เสนอ แนะ

คนท 1

คนท 2

คนท 3

8 ครทปรกษาและบคลากรในโรงเรยนไดปฏบตตามแผนปฏทนงานเกยวกบการจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนทวางไวตามขนตอน

+1 +1 +1 1.00

9 ครทปรกษาไดสรปผลและประเมนผลกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนใหเปนปจจบน

+1 +1 +1 1.00

10 ครและบคลากรในโรงเรยนเตมใจ ใหความรวมมอกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยน

+1 +1 +1 1.00

11 โรงเรยนไดยกยอง ชมเชย หรอใหรางวลนกเรยนทสรางชอเสยงใหกบโรงเรยน

+1 +1 +1 1.00

12 ผบรหารใหการสนบสนนเงนงบประมาณในการจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนตามความเหมาะสม

+1 +1 +1 1.00

ดานการปองกนและแกไขปญหา

1 โรงเรยนมการวางแผนเพอปองกนและ แกไขปญหานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

+1 +1 +1 1.00

2 โรงเรยนก าหนดเปาหมายการปฏบตงานเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยนครทปรกษาและบคคลากรในโรงเรยนปฏบต

+1 +1 +1 1.00

3 โรงเรยนก าหนดเปาหมายการปฏบตงาน เกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยน

+1 +1 +1 1.00

4 ครทปรกษาและบคคลากรในโรงเรยนปฏบตตามแผนเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

+1 +1 +1 1.00

5 ครทปรกษาดแลเอาใจใสนกเรยนโดยออกเยยมบานเพอปองกนและแกไขปญหานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอ

+1 +1 +1 1.00

112

ประเดนทตองการ

ขอท ขอค าถาม ความสอดคลอง IOC

=∑R n

ขอ เสนอ แนะ

คนท 1

คนท 2

คนท 3

6 ผบรหารสนบสนนการปฏบตงานเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยนตามความเหมาะสม

+1 +1 +1 1.00

7 ครทปรกษาประเมนผลและแจงใหผปกครองทราบเพอใหมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหา

+1 +1 +1 1.00

8 ครทปรกษาและผบรหารตรวจสอบและตดตามผลการจดกจกรรมพฒนาผเรยนในกลมเสยงหรอมปญหาเพอการปองกนและแกไขปญหานกเรยน

+1 +1 +1 1.00

9 ครทปรกษาเปดโอกาสใหนกเรยนไดปรกษาปญหาเบองตนอยางจรงใจเพอใชเปนขอมลเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยน

+1 +1 +1 1.00

10 ครทปรกษาสรางความมนใจในการรกษาความลบขอมลเกยวกบปญหาของนกเรยน

+1 +1 +1 1.00

11 ครทปรกษาไดแผนการปฏบตงานการปองกนและแกไขปญหานกเรยนมาปรบปรงเพอใหทนกบสถานการณปจจบน

+1 +1 +1 1.00

ดานการสงตอนกเรยน

1 โรงเรยนจดท าขอมลสารสนเทศเกยวกบการสงตอนกเรยนทตองการความชวยเหลอ

+1 +1 +1 1.00

2 ครทปรกษาวเคราะหขอมลนกเรยนเพอแยกประเภทการสงตอภายในหรอภายนอกอยางชดเจน

+1 +1 +1 1.00

3 ครทปรกษาและผบรหารสรางความเขาใจกบผปกครองเมอมการสงตอนกเรยน

+1 +1 +1 1.00

4 ครทปรกษาและผบรหารมความจรงใจ ปฏบตงานเกยวกบการสงตอนกเรยน

+1 +1 +1 1.00

113

ประเดนทตองการ

ขอท ขอค าถาม ความสอดคลอง IOC

=∑R n

ขอ เสนอ แนะ

คนท 1

คนท 2

คนท 3

5 ครทปรกษาประสานงานกบผปกครองอยางเรงดวนเมอมการสงตอนกเรยน

+1 +1 +1 1.00

6 โรงเรยนตดตามผลการสงตอนกเรยนกบผเชยวชาญเฉพาะดานเพอหาทางแกไขปญหา

+1 +1 +1 1.00

7 ครทปรกษาไดรวบรวมขอมลและจดท ารายงานผลการสงตอนกเรยนอยางตอเนอง

+1 +1 +1 1.00

8 ครทปรกษาน าขอมลการสงตอนกเรยนมาปรบปรงแกไขใหทนกบสถานการณปจจบน

+1 +1 +1 1.00

114

ภาคผนวก จ

ตวอยางค าถามในการสมภาษณ

แบบสมภาษณเพอการวจย เรอง การพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ

จงหวดเชยงใหม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 34

ค าชแจง: ประเดนสมภาษณ เรอง การบรหารจดการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ชอผใหการสมภาษณ นางสพน อนทรรกษ ต าแหนง รองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ 1. กระบวนการบรหารจดการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวด เชยงใหม 1.1.1 ผบรหารมความคดเหนในดานจดแขงและจดออนอยางไรกบระบบดแลความชวยเหลอของโรงเรยนอยางไร คะ ดานจดแขงเนาะโรงเรยนของเราเนยระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเราน ามาใชท งกระบวนการทง 5 ขอนะคะ อาจดแขงกคอบคลากร ในดานบคลากรใหความรวมมอทครบถวนทกคนนะคะ อนทสองกคอในเรองของวสดอปกรณเราใชเทคโนโลยในการทจะเขามาชวยดแลเรองของระบบนะคะ อนทสามกคอในเรองของการสนบสนนจากเออผบรหารนะคะ กไดรบการสนบสนนเปนอยางมากนะคะ เอออนทสในเรองของการก ากบตดตามเรากมกระบวนการการตดตามเปนระบบนะคะ จากรองผอ านวยการนะคะกตดตามไปยงหวหนาระดบชน จากหวหนาระดบชนกตดตามไปยงครทปรกษานะคะเปนระดบระดบไป เชน ระดบ ม.1 ถงระดบชน ม.6 นคอจดแขง ส าหรบจดออนนะคะ จดออนกมบางนะคะทครบางทานยงละเลยในการทจะท าท ง 5 กระบวนการนะคะ อยางเชนในการรจกนกเรยนเปนรายบคคล เรามนโยบายในการเยยมบานรอยเปอรเซนตนะคะ กมบางทคณครไปเยยมแตไมรอยเปอรเซนต นะคะ เพราะฉะนนเนยในการเออด าเนนการในเรองของประมวลขอมลเนยกจะเปนปญหาส าหรบเรานะคะ เพราะฉะนนเนยะเรากจะก ากบ ตดตาม พยายาม ใหมการเยยมบานรอยเปอรเซนต ส าหรบขอมลในเรองของระเบยนสวน

115

บคคล สวนตวของนกเรยนนนโรงเรยนเรากไดท านะคะ ไดท าขอมลไวทกป แตจดออนกคอวาอาบคลากรของเราเนยะมภาระงานมากนะคะ กไมสามารถทจะมาลงขอมลในเลมระเบยนได แตเรามตวชวยกคอเรามระบบเทคโนโลยซงเออในสวนของพฤตกรรมของนกเรยนซงเปนหนาหลงสดของระเบยนเนยะเรากจะใชเทคโนโลยในการทจะชวยเหลอ 1.1.2 โรงเรยนมแผนและปฏทนปฏบตงานการจดเกบขอมลพนฐานนกเรยนเปนรายบคคลโดยการแตงตงคณะกรรมการด าเนนงานเตรยมความพรอมหรอไม มคะเรามแผน โครงการอยในแผนปฏบตการ แลวกมปฏทนในการปฏบตงานของกจการนกเรยนในการทจะท าขอมลพนฐานของนกเรยน อยางเชน นกเรยน ม.1 ม.4 เขามาใหม เนยะ เรากจะมแผนเลยวาเมอเดกสอบไดแลวจะมารายงานตว เรากจะเตรยมเลมระเบยนสะสมใหทางผปกครองไปกรอกขอมลมานะคะ เพราะฉะนนเนยะตรงนเราจะท าไวในแผนแลวกปฏทนปฏบตงานซงจะตองท าทกปคะ 1.1.3 โรงเรยนมการวางบทบาทครมสวนส าคญในการแกปญหานกเรยนหรอไม มคะเพราะวาเรามการกระจายอ านาจในการบรหารงาน ในการบรหารงานเนยะจากผอ านวยการมาทรองผอ านวยการ จากรองผอ านวยการไปยงหวหนาระดบชนแลวกไปทครทปรกษา เพราะฉะนนเนยะนกเรยนมปญหาเนยะ อาคนแรกทจะรบทราบปญหากคอคณครทปรกษา ถาปญหาไมมากนกคณครทปรกษากจะแกไขไปเลย แตถาสมมตวามนมากกจะขนมาเปนระดบชนชวยดแล ถาระดบยงไมไหวกจะขนมาทกลมกจการนกเรยนงานพฒนาวนยนะคะจะชวยดแลตามขนตอนนะคะ 1.1.4 โรงเรยนคดวาปญหาอปสรรคทมผลตอระบบดแลชวยเหลอนกเรยนมากทสดคอ การใหความรวมมอของคณคร ถาเราขาดความรวมมอของคณครแลวงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนไมสามารถทจะด าเนนการไปไดคะ 1.1.5 ในฐานะทานเปนผบรหาร ทานคดอยางไรเกยวกบระบบนชวยเหลอนกเรยนทเปนกลมมปญหาไดจรงหรอไม อาแกไขไดคะ เออถาสมมตวาเราพบกลมมปยหาอยางเชนอาเดกสขภาพไมดนะคะเรากจะสงไปทอนามยคะ อยางเชน ถาเดกมปญหาในเรองของฟนนะคะ เรากสงไปทงานอนามยโรงเรยน งานอนามยโรงเรยนกจะสงไปทเออทนตแพทยของมหาวทยาลยเชยงใหมนะคะ หรอวาถา

116

เปนทางจตนะคะกจะสงไปทโรงพยาบาลสาวนปรงนะคะ กจะมเปนแผนกจตเวชของเดกในการทจะเออดแลรกษาใหนะคะ หรอในเรองของอาทนการศกษาเรากจะสงไปใหทแนะแนว แนะแนวกจะดแลในเรองทนการศกษาใหคะ เพราะฉะนนเนยะในระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเนยะไดระบไวชดเจนนะคะวาในกระบวนการแกปญหาเนยะเออเรากจะมองคกรภายในในการชวยเหลอดแลนะคะ ถาเราด าเนนการไมได เรากจะสงตอไปยงหนวยตาง ๆ นะคะ หรอวาถาเดกมปญหาในเรองของพฤตกรรมบางทเนะเรากจะใชกฬาเปนเครองชวยในการทจะเบยงเบนพฤตกรรมนกเรยนใหเดกนกเรยนไปเลนกฬาซะ กจดกลม อยางเชนคณครวสฐกจดเออชมนมฟตบอลส าหรบนกเรยนทมพลงเยอะนะคะกจะไปเตะฟตบอลกนตอนเยนบาง ตอนกลางวนบาง อยางเนยะนะคะ 1.1.6 ผบรหารมแนวทางอยางไรในการจดกลมผน ากบผท าในการท างานตามขนตอนของระบบชวยเหลอนกเรยน ก บรหารเปนระดบชน เพราะวานกเรยนของเราเยอะนะคะ ระดบชนหนงก 400 -500 คนเพราะฉะนนเมอเรากระจายอ านาจไปยงระดบชนเนยะทางระดบชนกจะอารบผดชอบในสวนของนกเรยนในระดบชนของตวเอง แลวกดแลรวมกบคณครทปรกษาทจะดแลนกเรยนในระดบชนนน ๆ ทงในเรองของพฤตกรรมนกเรยนและในเรองของวชาการของนกเรยน 1.1.7 คณะกรรมการด าเนนงานและผบรหารไดสรางความเขาใจกบครและบคลากรในโรงเรยนเกยวกบการคดกรองนกเรยนหรอไม คะ เออในทกปนะคะในตอนเปดภาคเรยนเนยะเรากจะมคณครใหมเขามานะคะ เออในการประชมครเนยะเรากจะมการชแจงในเรองของอากระบวนการของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ย าใหด าเนนงานขนตอน 5 ขนตอนนะคะ แลวกนอกจากนนเรามคมอครคะ คมอคร คมอนกเรยนในการทจะเปนเครองมอในการชวยอาระบบดแลชวยเหลอนกเรยนอกทางคะ 1.1.8 มแนวทางไหนบางทจะสามารถท าใหระบบชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนไดประสทธผลมากขน คะ กในกระบวนการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเนยะมนม 5 ขนตอน อยแลวเนาะ เออเรากจะมการอา 1 ตองเปนนโยบายของโรงเรยนนะคะ ถาเปนนโยบายเนยะในการทจะด าเนนงานกจะงายเพราะถอวาเปนงานนโยบายทกคนตองปฏบต อนท 2 แสดงวาขอแรกผบรหารตองรวมมอดวยคะ อนท 2 เราตองมการชแจงใหคณครทจะเปนผด าเนนการนะคะ ไดมความรความเขาใจในการทจะด าเนนงานไดนะคะ อนท 3 ตองมการก ากบตดตามนะคะ ถาเรามการก ากบตดตามบางคนท

117

ไมเขาใจเนยะเรากสามารถทจะชแนะเขาไดนะคะ กคอการใชทฤษฎของเพยรโคชชงเนาะ คะในการด าเนนการเพราะฉะนนเนยะถาเราท าอาสองสามตวเนยะกจะท าใหกระบวนการของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของนกเรยนเนยะเออมประสทธภาพได 1.1.9 โรงเรยนจดท าสารสนเทศเกณฑการคดกรองนกเรยนออกเปนกลมปกต และกลมเสยงหรอมปญหาหรอไม พอดเราใชระบบไอซทนะคะ ละกมแบบประเมนนกเรยนประเมนตนเอง ผปกครองประเมนนกเรยน แลวกคณครประเมนนกเรยนอาพอเราไดขอมลจากตรงนเมอเราคยลงไปปบมนจะแยกกลมใหเลยนะคะ แยกกลมวาเดกเปนเดกกลมปกต กลมเสยงนะคะ หรอวาเปนเดกมปญหาอะไร ดานไหนอยางไรแยกมาใหหมดเลยคะ 1.1.10 ในฐานะทานเปนผบรหารโรงเรยนทานคดวาระบบชวยเหลอนกเรยนในปจจบนสมบรณแบบหรอยงหรอตองเพมเตมหรอแกไขอะไรบางเพอใหระบบนนสมบรณแบบมากยงขน อนทจรงเนยะเออถอวาสมบรณนะคะถาท าใหครบทง 5 ขอ นะคะ กนาจะใชไดละคะ 2. การด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ ป การศกษา 2559 เปนอยางไร มปญหาใดบาง กเรยบรอยดเนาะ ไดด าเนนการตามกระบวนการคณครทกทานไดใหความรวมมอนะคะ ปญหากทเกดขนนะคะเออเนองมาจากครอบครวพนฐานครอบครวตางกน การอบรมเลยงดของบตรหลานของแตละครอบครวไมเหมอนกนเพราะฉนนเนยะแลวยงตอนนเนยะสอไอซทเนยะมาเรวมากนะคะ เพราะฉนนเนยะนกเรยนเนยะจะเรยนรจากสอแลวกจะมพฤตกรรมทเสยงหรอวาเบยงเบนในทางทไมถกไมควรนะคะ เพราะฉนนเนยะนะคะทางโรงเรยนกพยายามทจะใชระบบดแลชวยเหลอนกเรยนไดดแลชวยเหลอนกเรยน ชวยเหลอไดอยางใกลชด โดยมอบหมายไปทครทปรกษากอนเพอชวยด าเนนการ 3. ควรมการปรบปรงการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในดานใดบาง อยางไร เออนาจะเปนขอการสงตอ เพราะวาเออในการสงตอเนยะอยางของเรากยงดเพราะวาเราอยในเมองนะคะ ถปญหาดานใดเรากจะสงไปในจดทรบผดชอบอยางเชนทกลาวมาตอนตนนะคะ วาถามปญหาดานสขภาพเรากสงไปทอนามย สงไปทสาธารณสข สงไปทสวนดอก สวนปรง

118

โรงพยาบาลนะคะ เออส าหรบในเรองของทนการศกษาอะไรเนยะเรากหาทนอะไรใหนะคะ ในเรองของการออกก าลงกายเรากมวสดอปกรณในการทจะใหเคาไดเลนไดออกก าลงกายนะคะ 4. ขอเสนอแนะเพมเตม เออถาจะใหดเนาะอยากจะในเรองของการสงตอนะคะ อาบางในสวนของเดกทเปนเดกพเศษนะคะ เดกพเศษของเรา ทจรงโรงเรยนของเราเปนโรงเรยนเรยนรวมนะคะ แตเรารบเฉพาะเดกทตาบอด แตปรากฏวาตอนทเราคดเลอกนกเรยนเขามา เรามกจะไดเดกพเศษดานอน ๆ นะคะ พอเราไดเดกพเศษดานอน ๆ มาแลวเนยะในกระบวนการทจะดแลเคาเนยะครปกตดแลไมคอยเปน กเลยเปนปญหาถาจะแกกอยากจะไดครพเศษในดานตาง ๆ ไว ซงมนกคงยากอยคะ ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสมภาษณ นายสทธสอน ค าตย นสตปรญญาโท สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม

119

แบบสมภาษณเพอการวจย เรอง การพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ

จงหวดเชยงใหม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 34

ค าชแจง: ประเดนสมภาษณ เรอง การบรหารจดการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ชอผใหการสมภาษณ นายวชรพงษ กาม ต าแหนง ผชวยรองผอ านวยการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ 1. กระบวนการบรหารจดการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวด เชยงใหม 1.1.1 ผบรหารมความคดเหนในดานจดแขงและจดออนอยางไรกบระบบดแลความชวยเหลอของโรงเรยนอยางไร กเออ แยกไปเปน 2 อยางนะครบ อยางแรกคอจดแขง ทางโรงเรยนมระบบดแลชวยเหลอนกเรยนทเขมแขงนะครบ มความพรอมทงบคลากรและเครองมอในการคดกรองนกเรยนนะครบ รวมถงการท างานตาง ๆ ของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเนยะ มนจะอยตวละ เคากสรางเปนคมอพนฐานใชงานมากนเปนระยะเวลายาวนาน แลวมการพฒนาเรอย ๆ นะครบ กท าใหเปนระบบทตอนนถอวาเขมแขง สวนจดออนเนยะของโรงเรยนวฒโนจะออนทางดานการสงตอนะครบ ตอนนยงไมมความชดเจน เรองการสงตอภายในนะครบ รวมถงการสงตอภายนอกนะครบ รวมทงการน าขอมลจากการคดกรองไปสงตอใหครทปรกษาในการน าไปใชประโยชนตาง ๆ ตอนนยงเปนจดออนอยครบ 1.1.2 โรงเรยนมแผนและปฏทนปฏบตงานการจดเกบขอมลพนฐานนกเรยนเปนรายบคคลโดยการแตงตงคณะกรรมการด าเนนงานเตรยมความพรอมหรอไม โรงเรยนนะครบมการใชการ เออ ปฏบตงานและปฏทนโครงการ โครงงาน ซงการท าแผนเนยะจะท าทกปการศกษาจะมค าสงแตงตงนะครบ เปนเลมครบ แตงตงปฏบตหนาทตามค าสงนะครบ ในกลมกจการกจะมคณะกรรมการตาง ๆ นะครบ ซงมการปรบปรงนะครบ ปรบปรง อา บคลากรบางตามความเหมาะสมครบ กมการท าทกปในดานของแผนครบ

120

1.1.3 โรงเรยนมการวางบทบาทครมสวนส าคญในการแกปญหานกเรยนหรอไม มนะครบ ทางโรงเรยนเองกไดวางระบบเปนระบบระดบชนในการดแลนกเรยนนะครบ เรมจากครทปรกษา ถดมากเปนครพฒนาวนยนะครบ ตลอดจนหวหนาระดบ แลวกทกระดบชนจะมทมงานแตละระดบนะครบ ซงสมาชกกเปนครทปรกษานะครบ แตในทกระดบชนกจะมทมงานรบผดชอบฝายตาง ๆ นะครบ เชน เออ มฝายพฒนาวนย ฝายวชาการนะครบ ของแตละระดบชนครบ กครทปรกษากจะมบทบาทในการประเมนคดกรองนกเรยนนะครบ อารจกนกเรยนเปนรายบคคลนะครบ เพอจะไดด าเนนการวางแผนชวยเหลอนกเรยนนะครบ กรณทนกเรยนมปญหาตอไปนะครบ 1.1.4 โรงเรยนคดวาปญหาอปสรรคทมผลตอระบบดแลชวยเหลอนกเรยนมากทสดคอ กเหมอนทกลาวไปกอนหนา เออมนนาจะเปนการสงตอขอมลระหวางขอมลของทคดกรองนกเรยนไดนะครบ กบอาสงตอไปครทปรกษาและกฝายทเกยวของนะครบ ซงการคดกรองกออกมาเปนกลมเสยงกลมมปญหานะครบ ครทปรกษาบางทานกยงไมมการก ากบดแลเทาทควรนะครบ ยงไมมการสงตอนะครบ ขอมลการคดกรองยงไมตรงนะครบ เหมอนตอนทคดกรอง ครทปรกษายงไมไดไปเยยมบานเงยะ เคากจะคดกรอง เออ บางครงกไมเหนสภาพจรงนะครบท าใหขอมลไมตรงนะครบ เทาทควรนะครบ 1.1.5 ในฐานะทานเปนผบรหาร ทานคดอยางไรเกยวกบระบบนชวยเหลอนกเรยนทเปนกลมมปญหาไดจรงหรอไม เออ กลมมปญหาเนยะแกไดจรง ทางเรากจะมอะไรตาง ๆ นะครบ แตอยางทบอกนะครบ มนตองมการสงตอขอมลใหฝายทเกยวของ ตอนนกยงขาด เชน อา ยงขาดการประสานงานระหวางกลมกจการกบฝายแนะแนวนะครบ ถอวาการสงตอภายนอกตาง ๆ นะครบ กอา สวนเนยะยงขาดไป แตตลอดปเรามแผนงานรองรบส าหรบเดกทมปญหานะครบ เชนกจกรรมท าความดนะครบ ชวยเหลองานคร กจกรรมภายนอกภายในตาง ๆ อนนกจะชวยเหลอบางสวนนะครบ บางครงหนวยงานภายนอกกจะมใหไปอบรมพวกเนยะส าหรบกลมทมปญหานะครบ สวนใหญกแกไดดขน 1.1.6 ผบรหารมแนวทางอยางไรในการจดกลมผน ากบผท าในการท างานตามขนตอนของระบบชวยเหลอนกเรยน เออ ในการจดการของแตละระดบช นนะครบ เราใหหลกการในการคดเลอกเปนประชาธปไตยนะครบ ใหมการเลอกหวหนา จากนนกไดทมงาน ซงในแตละระดบชนกจะมการ

121

ก าหนดบทบาท ก าหนดอะไรของเคาเองนะครบ แตละระดบชนกไมเหมอนกน กเลอกตามความเหมาะสมนะครบ ละกทกระดบชนจะมการกระจายอ านาจนะครบ ใหครทปรกษาไดมโอกาสแสดงความเหน คดเลอกตามความเหมาะสม ละกทมงานตาง ๆ ของระดบชนนะครบ ละกท างานลกษณะนะครบ 1.1.7 คณะกรรมการด าเนนงานและผบรหารไดสรางความเขาใจกบครและบคลากรในโรงเรยนเกยวกบการคดกรองนกเรยนหรอไม เออถาคณะกรรมการด าเนนงานและผบรหารนะครบ ทกปสนปการศกษากจะมการชแจงนะครบ ตนปเนยะจะมการชแจง สวนทายปกจะมการประเมนผลสรปทเรารายงานนะครบ เปนผลการด าเนนงานของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนตางๆ นะครบ ซงการชแจงตาง ๆ เราจะมขนทกภาคเรยนนะครบ กเพอใหด าเนนการตามแผนไดอยางถกตองนะครบ แลวกพรอมเพรยงกนนะครบ 1.1.8 มแนวทางไหนบางทจะสามารถท าใหระบบชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนไดประสทธผลมากขน เออขอนนะครบ คอความส าคญกคอ ครทกคนตองมสวนรวมนะครบ รวมท งการด าเนนงาน การคดกรองเนยะนะครบ อยางเชนเยยมบานถาเปนไปไดกตองเยยมบานทกคนนะครบเพอใหไดขอมลจรง อาและกตองมการรายงานผลตดตามอยางตอเนองจากผบรหารหรอผมสวนเกยวของนะครบ เออละกการสงตอนกส าคญนะครบ สงตอนกเรยนทมปญหากลมเสยงนะครบ เพอจะไดท าใหพวกเคาดขนนะครบ สวนกลมทปกตควรมการสงเสรมใหอยางเหมาะสมนะครบ เพอใหพฒนาใหดยงขนนะครบ 1.1.9 โรงเรยนจดท าสารสนเทศเกณฑการคดกรองนกเรยนออกเปนกลมปกต และกลมเสยงหรอมปญหาหรอไม เออปกตนะครบเรากมในการคดกรองกจะมการใชระบบออนไลนของโรงเรยนในการคดกรอง ครทกคนจะมรหสแลวกสามารถน าไปประเมนนกเรยนทกคนนะครบ ซงถาประเมนครบแลว เราจะใชเวลาประมาณ 3 เดอนนะครบ 3 เดอนแรกเรากจะสรปออกมาเปนภาพรวมของหอง ของชน ของโรงเรยน ออกมาเปนรปเลม เปนประจ าทกปนะครบ

122

1.1.10 ในฐานะทานเปนผบรหารโรงเรยนทานคดวาระบบชวยเหลอนกเรยนในปจจบนสมบรณแบบหรอยงหรอตองเพมเตมหรอแกไขอะไรบางเพอใหระบบนนสมบรณแบบมากยงขน ตอนนนะครบเทาทดยงไมสมบรณแบบนะครบ กยงขาดเครองมอและการเขาถงขอมลทแทจรงนะครบ เออ มคณครทไมไดเยยมบานอยางทบอกนะครบเนอะ และกการพฒนาระบบตาง ๆ ใหมนงายตอการใชงานนะครบ ตอนนกกะลงเลงอยทเกยวของกบ เออ แอพพลเคชนในมอถอนะครบ จะท าใหไดสะดวกยงขนนะครบ การน าไปใชเนยะ ในการน าผลไปใชของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเนยะตอนนกยงไมไดน าไปใชเทาทควร ตอนนหลก ๆ ของโรงเรยนทเดน ๆ เนยะกจะเปนระบบคดกรองมากกวานะครบ และกยงขาดการสงตอนะครบ ตอนนกกะลงจะปรบปรงใหระบบตาง ๆ ในการคดกรองเนยะ หรอวาการกระตน ใหความส าคญของคณครในการมาชวยกนในเรองของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนนะครบ ตอนนกกะลงท าอยนะครบ ถาพวกนถาคณครใหความรวมมอนะครบ และกมระบบททนสมยกจะงาย คดวานาจะท าใหระบบดแลเนยะดขนนะครบ 2. การด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ ปการศกษา 2559 เปนอยางไร มปญหาใดบาง กตอนนเอาปญหากอนนะครบ ปญหากคอ อา การสงตอขอมลขนไปแตละระดบชน เชน ม.2 ขนไป ม.3 เนยะ ปกตเคาจะมการสงตอกนใหเปนปกต แตตอนนเรามการกรอกขอมลใหมนะครบ ถา อา กรอกขอมลใหม บางครงเนยะครบางทานเคายงไมรจกนกเรยนดพอ เหมอนครคนเกานะครบ ขอมลกบครคนเกาครคนใหมกจะแยงกนนะครบ ตอนนทยงขาดกคอมปญหากคอตรงนเนอะ เดยวกจะหาวธการนะครบ ทมการสงตออะไรใหดขนนะครบ สวน อา ทางดาน อา รางวลนะครบทเราไดรบนะครบ ปทแลวเราไดรบรางวลชอโครงการสถานศกษาสขาวนะครบ ระดบประเทศนะครบ อยในระดบดของเสมารกษนะครบ อนนเปนรางวลทมอบใหส าหรบโรงเรยนทมการดแลชวยเหลอนกเรยนนะครบดนะครบ เกยวกบดานยาเสพตดหรอวาพฤตกรรมตาง ๆ ครบ 3. ควรมการปรบปรงการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนในดานใดบาง อยางไร กจะม หนงนะครบ ระบบคดกรองดแลชวยเหลอนกเรยนนะครบ เออ มนเปนขอมลเกยวกบซอฟแวรครบ ตอนนกคดวานาจะปรบปรงนะครบ แลวกเออการสงตอนกเรยนทมปญหานะครบ ตอนน อา รสกวานาจะมโครงการเปดคลนกอะไรพวกนนะครบ โดยใหกลมงานแนะแนวชวยดแลตรงนนะครบ อนทสามกคอ เออ จะมการจดคลาสรมมทตง ทก ๆ ภาคเรยนระหวางผปกครองนะครบ เพอใหผปกครองไดพบปะพดคยกนนะครบ ดแลปญหากนในหอง สวนอนทสก

123

คอนาจะมการสรางขวญและก าลงใจใหแกผปฏบตงานนะครบ กจะมการใหก าลงใจดานใดดานหนงระหวางผบรหารกบผปฏบตงานนะครบ อนนมสขอนะครบ ๔. ขอเสนอแนะเพมเตม - ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสมภาษณ นายสทธสอน ค าตย นสตปรญญาโท สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม

124

แบบสมภาษณเพอการวจย เรอง การพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ

จงหวดเชยงใหม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 34

ค าชแจง: ประเดนสมภาษณ เรอง การบรหารจดการระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ชอผใหการสมภาษณ……………………………………………………………………………… ต าแหนง หวหนาระดบชน โรงเรยนวฒโนทยพายพ ขอท 1 ครทปรกษาและผบรหารไดด าเนนงานตามแผนปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลตลอดปการศกษาหรอไม เออในระดบชน ม. 1 นะคะไดมการด าเนนงานตลอดปการศกษาคะ โดยใหครทปรกษาทกคนออกเยยมบานตอนเปดเทอมใหม ๆ คะ ระดบชน ม. 2 เหมอนกนครบ เยยมบานตอนเปดเทอมและมการสอกสองดแลนกเรยนโดยครทปรกษาตลอดปการศกษานะครบ ระดบชน ม. 3 กออกเยยมบานคะ และเมอนกเรยนมปญหาในระดบทมากกจะโทรหาผปกครองโดยครทปรกษานะคะ ระดบชน ม. 4 กมการด าเนนงานตามแผนเหมอนกนคะ ระดบชน ม. 5 กไดด าเนนการตามแผนตลอดปการศกษานะครบ และกมการตดตอผปกครองเมอนกเรยนมปญหา เชน ขาดเรยนบอย หรอผลการเรยนมปญหาครบ ระดบชน ม.6 กไดด าเนนการตามแผนครบ ขอท 2 บคลากรในระดบตาง ๆ ของโรงเรยนใหความรวมมอปฏบตตามแผนงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลหรอไม บคลากรในระดบชน ม.1 ใหความรวมมอในการปฏบตตามแผนงานคะ ระดบชน ม. 2 บคลากรในระดบตาง ๆ ไดใหความรวมมอดวยดครบ ระดบชน ม. 3 ครในระดบชนไดใหความรวมมอดคะ โดยใหขอมลแกหวหนาระดบชนเมอนกเรยนมปญหาคะ ครในระดบชน ม. 4 ใหความรวมมอเปนอยางดในการปฏบตงานตามแผนคะ

125

ระดบชน ม. 5 คณครทปรกษาไดใหความรวมมอครบ ระดบชน ม.6 บคลากรในระดบชนไดใหความรวมมอดวยดครบ ขอท 3 การคดกรองนกเรยนในระดบตาง ๆ มวธทนอกเหนอกบปจจบนไหม ระดบชน ม.1 ยงไมมคะสวนใหญกจะพจารณาแบบประเมน SDQ EQ วเคราะหนกเรยนทง 9 ดานตามแบบบนทกการคดกรองนกเรยนเปนรายบคคลคะ ระดบชน ม. 2 มการสงเกตพฤตกรรมระหวางเรยน และพฤตกรรมระหวารวมกจกรรมตาง ๆ ครบ ระดบชน ม. 3 ใชระบบดแลชวยเหลอนกเรยนตามของโรงเรยนคะ ครในระดบชน ม. 4 ยงไมมการคดกรองนกเรยนนอกเหนอจากระบบทใชอยในปจจบนคะ ระดบชน ม. 5 กด าเนนการตามแบบทโรงเรยนก าหนดไวครบ ระดบชน ม.6 ไมมวธอนนอกเหนอจากปจจบนแลวครบ ขอท 4 โรงเรยนไดจดกจกรรมเขาคายวชาการเพอสงเสรมและพฒนานกเรยนเปนประจ าทกป ระดบชน ม.1 มคะเปนการเขาคายคณธรรมกอนเปดภาคเรยนของทกปคะ ระดบชน ม. 2 โรงเรยนนะครบไดมการจดกจกรรมเขาคายทหลากหลายเปนประจ าทกปครบ ระดบชน ม. 3 มการเขาคายตาง ๆ มากมายส าหรบนกเรยนคะ เชน คายคณตศาสตร คายตวเสรมความร ระดบชน ม. 4 มการจดกจกรรมทกปคะ คอกจกรรมบรณาการหลกสตรทองถนคะ ระดบชน ม. 5 มการจดกจกรรมตาง ๆ ตลอดปการศกษาครบ เชน ตลาดนดอดมศกษา กจกรรมแนะแนวทางศกษา ระดบชน ม.6 มตอเนองทกปครบ เชน เสรมเรยนชวงเชา เวลา 07.00-08.00 น. โดยการเชญวทยากรจากภายนอกเสรมเพมเตมในชวงกอนสอบ T-CAS

126

ขอท 5 การเยยมบานและการประชมผปกครองทานคดวาเปนสวนหนงในการแกปญหาของนกเรยนหรอไม ระดบชน ม.1 เปนคะ เนองจากการด าเนนการเยยมบานและประชมผปกครองท าใหไดรบขอมลเพมเตมของนกเรยนจากผปกครอง และไดเหนสภาพทแทจรงของนกเรยนวามความเปนอยอยางไร มปญหาทางบานและสงแวดลอมรอบ ๆ ตว อยางไรบางคะ ระดบชน ม. 2 เปนครบ โดยการเยยมบานและการประชมผปกครองถอไดวาเปนสวนหนงในการแกปญหาของนกเรยนนะครบ เพราะผปกครองไดพดคยแลกเปลยนเกยวกบนกเรยนมากขนครบ ระดบช น ม. 3 เปนสวนหนงคะ เพราะคณครจะไดทราบปญหาของนกเรยนจากผปกครอง เพอน ามาเปนสวนหนงในการดแลชวยเหลอนกเรยนคะ ระดบชน ม. 4 ใชคะ เพราะท าใหไดรจกนกเรยนไดดยงขน โดยการถามขอมลเพมเตมจากผปกครองของนกเรยนคะ ระดบชน ม. 5 เปนครบ เพราะนกเรยนบางทอยทบานกบทโรงเรยนมความแตกตางกนครบ นกเรยนบางคนอยทโรงเรยนไมมปญหาอะไร แตจรง ๆ แลวทบานมปญหาตาง ๆ มากมายกมครบ ระดบชน ม.6 เปนครบ เนองจากจะไดรจกผปกครองของนกเรยนและมองเหนสภาพบานของนกเรยนครบ ขอท 6 ครทปรกษาไดสรปผลและรายงานผลเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลตอผบรหารผปกครอง และชมชนอยางนอยป ละ 1 ครง หรอไม อยางไร ระดบชน ม.1 มการสรปผลและรายงานตอผบรหารและส านกงานเขตพนทเทานนคะ ระดบชน ม. 2 ครทปรกษาไดสรปผลเกยวกบนกเรยนรายงานตอผบงคบบญชาตามล าดบขนขนไปครบ ระดบชน ม. 3 ปละครงคะ โดยครทปรกษาสรปเปนแฟมระบบดแลชวยเหลอนกเรยนสงกลมกจการนกเรยนคะ ระดบชน ม. 4 รายงานอยางนอยปละ 1 ครงคะ ตอผบงคบบญชา ระดบชน ม. 5 ปละครงเชนกนครบ ระดบชน ม.6 สรปปละ 1 ครง เสนอตอกลมกจการนกเรยนเพอสรปเปนภาพรวมของโรงเรยนนะครบ

127

ขอท 7 ครทปรกษาดแลเอาใจใสนกเรยนโดยออกเยยมบานเพอปองกนและแกไขปญหานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอ หรอไม อยางไร ระดบชน ม.1 ครทปรกษาทกทานในระดบชน ม.1 ไดออกเยยมบานนกเรยนเพอปองกนและแกไขปญหาของนกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนทกคน โดยการออกเยยมบานนกเรยนในวนหยด เสาร-อาทตย หรอหลงเลกเรยนทกวนคะ ในชวงของการเยยมบาน ระดบชน ม.2 ครทปรกษาไดออกเยยมบานและตดตามพฤตกรรมนกเรยนและรายงานพฤตกรรมส าหรบนกเรยนทตองรบการดแลตามล าดบขนครบ ระดบชน ม.3 ออกเยยมบานนกเรยนทกคนคะ และไดมการบนทกขอมลบางสวนของนกเรยนไวคะ ระดบชน ม.4 ครทปรกษามการดแลเอาใจใสนกเรยนโดยการออกเยยมบานคะ ระดบชน ม.5 ครทปรกษาออกเยยมบานนกเรยนทกคนครบ โดยสวนใหญมกจะไปตอนเยนหลงเลกเรยนครบ ระดบชน ม.6 ตดตามนกเรยนทมพฤตกรรมทไมพงประสงคของนกเรยนครบ และสงเสรมพฒนานกเรยนตามศกยภาพของนกเรยนครบ ขอท 8 ครทปรกษาไดยกยอง ชมเชย หรอใหรางวลนกเรยนในระดบตาง ๆ ทสรางชอเสยงใหกบโรงเรยนอยางไรบาง ระดบชน ม.1 ไดยกยองชมเชยนกเรยนทสรางชอเสยงใหกบโรงเรยนโดยการชมเชยนกเรยนหนาหอง หองประชม ถายรป ลงในไลนกลมผปกครองนกเรยน เพอใหผปกครองทราบและรวมแสดงความยนดคะ ระดบชน ม.2 มการท าวฒบตรชมเชยนะครบ และประกาศเกยรตคณหนาเสารธงครบ ระดบชน ม.3 มการยกยองชมเชย ทงในระดบและในคาบจรยธรรมคะ ระดบชน ม.4 ไมมนใจคะ แตทางระดบชน ม. 4 เองมการยกยองชมเชยคะ ระดบชน ม.5 มการยกยองชมเชยหนาเสาธงและการเรยกประชมนกเรยนระดบครบ ระดบชน ม.6 มการยกยองชมเชยมอบรางวลนกเรยนในระดบในคาบจรยธรรมและหนาเสาธงของโรงเรยนครบ

128

ขอท 9 ครทปรกษาและผบรหารไดน าปญหาอปสรรคการปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลมาปรบปรงแกไขหรอไม ระดบชน ม.1 น ามาปรบปรงแกไข โดยเดกกลมปกต มการสงเสรม พฒนา สวนเดกมปญหานะคะ ด าเนนการแกไข สรปผล เขยนรายงาน แจงผปกครองใหทราบเพอรวมกนแกไขคะ ระดบชน ม.2 ครทปรกษารายงานพฤตกรรมมาตามล าดบขน ทางโรงเรยนจะประเมนผล และเรยกผปกครองมาปรกษาในกรณการมพฤตกรรมเสยงสงนะครบ ระดบชน ม.3 ปรบปรงโดยการแกไข พฒนาพฤตกรรมของนกเรยนใหเหมาะสมคะ ระดบชน ม.4 น ามาแกไขโดยการจดสรรทนใหในกรณนกเรยนมปญหาดานเศรษฐกจคะ ระดบชน ม.5 ไดน าขอมลมาปรบปรงพฤตกรรมของนกเรยนครบ ระดบชน ม.6 มาปรบปรงแกไขโดยการประสานงานตอผเกยวของ ผปกครอง วางแผนรวมกนพฒนา แกไขใหเหมาะสมครบ ขอท 10 ครทปรกษาประเมนผลและแจงใหผปกครองทราบเพอใหมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาอยางไร ระดบชน ม.1 ประชมผปกครอง เอกสารสานสมพนธกบผปกครอง โทรนดหมายเปนรายบคคล แจงทางไลนสวนตวคะ ระดบชน ม.2 ครทปรกษารายงานพฤตกรรมมาตามล าดบขน ทางโรงเรยนจะประเมนผล และเรยกผปกครองมาปรกษาในกรณการมพฤตกรรมเสยงสงครบ ระดบชน ม.3 แจงผปกครองในกรณนกเรยนมปญหาคะ ระดบชน ม.4 แจงใหผปกครองทราบเปนรายบคคลคะ ระดบชน ม.5 แจงผปกครองเปนกรณ ๆ ไปครบส าหรบนกเรยนกลมเสยง แตในระดบ ม.ปลายไมคอยพบครบ ระดบชน ม.6 ใชกระบวนการผปกครองเครอขายในระดบหองเรยน ชนเรยน และระดบโรงเรยนครบ

129

ขอท 11 ครทปรกษาไดรวบรวมขอมลและจดท ารายงานผลการสงตอนกเรยนอยางตอเนองอยางไร ระดบชน ม.1 รวบรวมขอมลและจดท ารายงานผลตลอดปการศกษาตอกลมกจการนกเรยนคะ ระดบชน ม.2 นกเรยนไดรบการแกไขพฤตกรรมทไมพงประสงคครบ ระดบชน ม.3 รวบรวมขอมล แลวจดท าเปนแฟมครทปรกษาสงตอกลมกจการนกเรยนคะ ระดบชน ม.4 ครทปรกษาสงตอหวหนาระดบชนคะ และหวหนาระดบชนสงตอฝายกจการนกเรยนคะ ระดบชน ม.5 จดท าแฟมครทปรกษาแลวสงใหกลมกจการนกเรยนปละครงครบ ระดบชน ม.6 น าขอมลสารสนเทศสงตอในระดบตอไปครบ

130

ภาคผนวก ฉ

ผลการประเมนคณภาพคมอ คะแนนการประเมนผเชยวชาญ คะแนน 5 คะแนน หมายถง ความเหมาะสมมากทสด คะแนน 4 คะแนน หมายถง ความเหมาะสมมาก คะแนน 3 คะแนน หมายถง ความเหมาะสมปานกลาง คะแนน 2 คะแนน หมายถง ความเหมาะสมนอย คะแนน 1 คะแนน หมายถง ความเหมาะสมนอยทสด การวเคราะหและแปลผลการประเมนคณภาพของคมอการเปลยนผานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน เฉลยคะแนน 4.51 – 5.00 คะแนน หมายถง เหมาะสมมากทสด เฉลยคะแนน 3.51 – 4.50 คะแนน หมายถง เหมาะสมมาก เฉลยคะแนน 2.51 – 3.50 คะแนน หมายถง เหมาะสมปานกลาง เฉลยคะแนน 1.51 – 2.50 คะแนน หมายถง เหมาะสมนอย เฉลยคะแนน 1.01 – 1.50 คะแนน หมายถง เหมาะสมนอยทสด ตารางท 7 ผลการประเมนคณภาพ (Assessment Phase) คมอการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหมดงน

ขอ รายการประเมน ความคดเหนของ ผเชยวชาญคนท

รวม

SD 1 2 3 15.00 5.00

1. ความสอดคลองของคมอกบจดประสงคในการจดท าคมอฯ

4 5 4 13.00 4.33 0.58

2. ความสอดคลองของคมอกบจดประสงคของเนอหา

4 5 4 13.00 4.33 0.58

3. การท าความเขาใจในเนอหาสาระอานงาย และชดเจน

4 5 3 12.00 4.00 1.00

131

ตารางท 7 ผลการประเมนคณภาพ (Assessment Phase) คมอการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหมดงน (ตอ)

ขอ รายการประเมน ความคดเหนของ ผเชยวชาญคนท

รวม

SD 1 2 3 15.00 5.00

4. คมอมกระบวนการสอดคลองกบระบบดแลชวยเหลอนกเรยนตามนโยบายของ สพฐ.

4 5 4 13.00 4.33 0.58

5. สามารถเพมบทบาทครทปรกษาทมตอนกเรยนได

3 5 3 11.00 3.67 1.15

6. สามารถสงตอขอมลสารสนเทศไปยงคร ทปรกษาคนใหมได

4 5 4 13.00 4.33 0.58

7. ชวยใหระบบดแลชวยเหลอนกเรยนมความสมบรณยงขน

4 5 3 12.00 4.00 1.00

8. เนอหาสามารถน าไปใชปฏบตจรงได 4 5 4 13.00 4.33 0.58 9. สามารถชวยเหลอแกไขปญหานกเรยนได

จรง 3 5 4 12.00 4.00 1.00

10. เนอหามความเหมาะสม และทนสมย 4 5 3 12.00 4.00 1.00 11. สนองตอบความตองการของโรงเรยนและ

ชมชนได 3 5 4 12.00 4.00 1.00

เฉลยโดยรวม 12.36 4.12 0.82

จากตาราง 7 แสดงวา ผลการประเมนคณภาพ (Assessment Phase) คมอการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ มผลการประเมนคณภาพ คมอการเปลยนผาน เฉลยโดยรวมอยในระดบเหมาะสมมาก

132

ภาคผนวก ช

แบบสอบถามความคดเหน

แบบสอบถามความคดเหน เรอง การพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน

โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ค าชแจง

1. แบบสอบถามนมวตถประสงคเพอเปนการสอบถามความคดเหนในเรอง การพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ ขอใหทานตอบตรงกบความตองการทเปนจรงมากทสด ค าตอบของทานจะเปนประโยชนและเปนแนวทางส าหรบการพฒนาปรบปรงในการพฒนาคมอการเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ

2. แบบสอบถามมทงหมด 2 ตอน ประกอบดวย ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการด าเนนงานและแนวทางการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ

ขอขอบคณททานใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม นายสทธสอน ค าตย

นกศกษา ปรญญาโท สาขาวชาการปรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม

133

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย [ ] ลงในชอง หนาขอความททานเหนวาถกตองและเตมขอความลงในชองวาง...............................................ตามความคดเหนของทาน 1. เพศ 1.1 ( ) ชาย 1.2 ( ) หญง 2. อาย 2.1 ( ) ต ากวา 21 ป 2.2 ( ) 21-30 ป 2.3 ( ) 31- 40 ป 2.4 ( ) 41- 50 ป 2.5 ( ) มากกวา 50 ป 3. วฒการศกษาสงสด 3.1 ( ) ต ากวาปรญญาตร 3.2 ( ) ปรญญาตร 3.3 ( ) ปรญญาโท 3.4 ( ) ปรญญาเอก 3.5 ( ) อนๆ ระบ …………. 4. ต าแหนงหนาทปจจบน 4.1 ( ) หวหนากลมสาระ 4.2 ( ) หวหนางาน 4.3 ( ) ครผสอน 4.4 ( ) อนๆ ระบ ………….

134

ตอนท 2 สอบถามความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการด าเนนงานและแนวทางการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนวฒโนทยพายพ ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย [ ] ลงในชอง วางใหตรงกบความตองการของทานโดยท 5 หมายถง ระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานมากทสด 4 หมายถง ระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานมาก 3 หมายถง ระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานปานกลาง 2 หมายถง ระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานนอย 1 หมายถง ระดบสภาพและปญหาการด าเนนงานนอยทสด

สภาพปญหาการด าเนนงานและแนวทางการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

1. ดานการรจกนกเรยนเปนรายบคคล 1.1 โรงเรยนมแผนและปฏทนปฏบตงานการจดเกบขอมล

พนฐานนกเรยนเปนรายบคคลโดยการแตงตงคณะกรรมการด าเนนงานเตรยมความพรอม

1.2 ครทปรกษาและผบรหารไดด าเนนงานตามแผนปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคล

1.3 ครทปรกษาจดท าขอมลพนฐานนกเรยนทง 4 ดาน ไดแก ดานความรความสามารถดานสขภาพ ดานครอบครว และดานอนๆทพบเพมเตม

1.4 ผปกครองมสวนรวมในการด าเนนงานตามแผนปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคล

1.5 บคลากรในโรงเรยนใหความรวมมอปฏบตตามแผนงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคล

1.6 ครทปรกษาไดสรปผลและรายงานผลเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลตอผบรหารผปกครอง และชมชนอยางนอยป ละ 1 ครง

1.7 ครทปรกษาและผบรหารไดน าปญหาอปสรรคการปฏบตงานเกยวกบการรจกนกเรยนเปนรายบคคลมาปรบปรงแกไข

135

ตอนท 2 (ตอ) สภาพปญหาการด าเนนงานและแนวทางการเปลยนผาน

นกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

2 ดานการคดกรองนกเรยน 2.1 โรงเรยนไดแตงตงคณะกรรมการด าเนนงานดาน

การคดกรองนกเรยนออกเปนกลมปกตและกลมเสยงหรอมปญหา

2.2 ครทปรกษาและผบรหารมการประชมวางแผนการคดกรองนกเรยน

2.3 ครทปรกษาน าขอมลพนฐานนกเรยนรายบคคลมาวเคราะหเพอคดกรองนกเรยนออกเปน 2 กลม คอกลมปกต กลมเสยงหรอมปญหา

2.4 โรงเรยนจดท าสารสนเทศเกณฑการคดกรองนกเรยนออกเปนกลมปกต และกลมเสยงหรอมปญหา

2.5 โรงเรยนไดออกแบบเครองมอคดกรองนกเรยนออกเปนกลมปกต และกลมเสยงหรอมปญหา

2.6 คณะกรรมการด าเนนงานและผบรหารไดสรางความเขาใจกบครและบคลากรในโรงเรยนเกยวกบการคดกรองนกเรยน

2.7 ครทปรกษาไดตดตามผลและประเมนผลนกเรยนกลมปกต กลมเสยงหรอมปญหาอยางใกลชด

2.8 ครทปรกษาน าผลประเมนนกเรยนกลมปกตกลมเสยงหรอมปญหารายงานใหผบรหารทราบอยางนอยภาคเรยนละ 1 ครง

2.9 ผปกครองมสวนรวมในการคดกรองนกเรยนโดยการใหรายละเอยดขอมลทเปนจรง

2.10 ครทปรกษาไดน าผลการประเมนนกเรยนกลมปกตกลมเสยงหรอมปญหารายงานใหผปกครองทราบอยางนอยภาคเรยนละ 1 ครง

136

ตอนท 2 (ตอ)

สภาพปญหาการด าเนนงานและแนวทางการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

2.11 ครทปรกษาไดน าผลการประเมนการคดกรองนกเรยนมาปรบปรงเพอพฒนาอยางตอเนอง

3 ดานการสงเสรมพฒนานกเรยน

3.1 โรงเรยนไดจดท าปฏทนแผนปฏบตงานเกยวกบกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเปนประจ าทกป

3.2 โรงเรยนไดจดกจกรรมประชมผปกครองนกเรยนเกยวกบกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนอยางนอยภาคเรยนละ1ครง

3.3 โรงเรยนไดจดโครงการสงเสรมและพฒนานกเรยนทมความสามารถทง 4 ดานไดแก ดานความรความสามารถดานสขภาพ ดานครอบครว และดานอนๆทพบเพมเตม

3.4 ครทปรกษาไดจดกจกรรมโฮมรมเพอสงเสรมและพฒนานกเรยนในชนเรยนอยางสม าเสมอ

3.5 ครทปรกษาไดจดกจกรรมชมนมสงเสรมและพฒนานกเรยนเปนตามความสมครใจและความถนดของนกเรยน

3.6 โรงเรยนไดจดกจกรรมเขาคายวชาการเพอสงเสรมและพฒนานกเรยนเปนประจ าทกป

3.7 ครทปรกษาและบคลากรในโรงเรยนใหความรวมมอเกยวกบการจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนเปนรายบคคลมาปรบปรงแกไข

3.8 ครทปรกษาและบคลากรในโรงเรยนไดปฏบตตามแผนปฏทนงานเกยวกบการจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนทวางไวตามขนตอน

137

ตอนท 2 (ตอ)

สภาพปญหาการด าเนนงานและแนวทางการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

3.9 ครทปรกษาไดสรปผลและประเมนผลกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนใหเปนปจจบน

3.10 ครและบคลากรในโรงเรยนเตมใจใหความรวมมอกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยน

3.11โรงเรยนไดยกยอง ชมเชย หรอใหรางวลนกเรยนทสรางชอเสยงใหกบโรงเรยน

3.12 ผบรหารใหการสนบสนนเงนงบประมาณในการจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกเรยนตามความเหมาะสม

4 ดานการปองกนและแกไขปญหา 4.1โรงเรยนมการวางแผนเพอปองกนและแกไข

ปญหานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

4.2 โรงเรยนก าหนดเปาหมายการปฏบตงานเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยนครทปรกษาและบคคลากรในโรงเรยนปฏบต

4.3 โรงเรยนก าหนดเปาหมายการปฏบตงานเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยน

4.4 ครทปรกษาและบคคลากรในโรงเรยนปฏบตตามแผนเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

4.5 ครทปรกษาดแลเอาใจใสนกเรยนโดยออกเยยมบานเพอปองกนและแกไขปญหานกเรยนตามระบบดแลชวยเหลอ

4.6 ผบรหารสนบสนนการปฏบตงานเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยนตามความเหมาะสม

4.7 ครทปรกษาประเมนผลและแจงใหผปกครองทราบเพอใหมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหา

138

ตอนท 2 (ตอ) สภาพปญหาการด าเนนงานและแนวทางการเปลยน

ผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1 4.8 ครทปรกษาและผบรหารตรวจสอบและตดตาม

ผลการจดกจกรรมพฒนาผเรยนในกลมเสยงหรอมปญหาเพอการปองกนและแกไขปญหานกเรยน

4.9 ครทปรกษาเปดโอกาสใหนกเรยนไดปรกษาปญหาเบองตนอยางจรงใจเพอใชเปนขอมลเกยวกบการปองกนและแกไขปญหานกเรยน

4.10 ครทปรกษาสรางความมนใจในการรกษาความลบขอมลเกยวกบปญหาของนกเรยน

4.11 ครทปรกษาไดแผนการปฏบตงานการปองกนและแกไขปญหานกเรยนมาปรบปรงเพอใหทนกบสถานการณปจจบน

5 ดานการสงตอนกเรยน 5.1 โรงเรยนจดท าขอมลสารสนเทศเกยวกบการสง

ตอนกเรยนท,ตองการความชวยเหลอ

5.2 ครทปรกษาวเคราะหขอมลนกเรยนเพอแยกประเภทการสงตอภายในหรอภายนอกอยางชดเจน

5.3 ครทปรกษาและผบรหารสรางความเขาใจกบผปกครองเมอมการสงตอนกเรยน

5.4 ครทปรกษาและผบรหารมความจรงใจปฏบตงานเกยวกบการสงตอนกเรยน

5.5 ครทปรกษาประสานงานกบผปกครองอยางเรงดวนเมอมการสงตอนกเรยน

5.6 โรงเรยนตดตามผลการสงตอนกเรยนกบผเชยวชาญเฉพาะดานเพอหาทางแกไขปญหา

5.7 ครทปรกษาไดรวบรวมขอมลและจดท ารายงานผลการสงตอนกเรยนอยางตอเนอง

139

สภาพปญหาการด าเนนงานและแนวทางการเปลยนผานนกเรยนของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1 5.8 ครทปรกษาน าขอมลการสงตอนกเรยนมา

ปรบปรงแกไขใหทนกบสถานการณปจจบน

นายสทธสอน ค าตย นกศกษาปรญญาโท

สาขาวชาการปรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม

140

ภาคผนวก ซ

คมอ

คมอ การเปลยนผานเพอดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม

โดย นายสทธสอน ค าตย

โรงเรยนวฒโนทยพายพ ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34

141

ค าน า

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ(ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 มาตรา 6 ไดก าหนดจดมงหมายและหลกการจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร คณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม ในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข และแนวการจดการศกษายงใหความส าคญแกผเรยนทกคน โดยยดหลกวาทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดและถอวาผเรยนมความส าคญทสด ตองสงเสรมใหผเรยนพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ จ าเปนตองไดรบการสงเสรม สนบสนน ปองกนและการชวยเหลอแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนกบนกเรยน ซงตองอาศยความรวมมอจากผเกยวของทกฝาย ทกคน โดยเฉพาะครทปรกษาซงจะเปนบคคลทมบทบาทส าคญในการด าเนนการตางๆ เหลาน เพอการดแลนกเรยนอยางใกลชดดวยความรก เมตตา เอออาทร เอาใจใสตอศษยอยางจรงใจ ซงเพอใหนกเรยนไดเปนบคคลทมคณคาของสงคมตอไป เอกสารฉบบน จดท าขนเพอน าเสนอผลการดแลชวยเหลอนกเรยนของนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม โดยยดตามนโยบายส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) โดยการน าคมอครระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนชวงชนท 3-ชวงชนท 4 (ชนมธยมศกษาปท 4-6) ของกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสขมาเปนแบบอยางเพอใหงายตอการน าไปใชส าหรบโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม โดยเกบรวบรวมขอมลนกเรยนจากระเบยนสะสม การสมภาษณนกเรยนเปนรายบคคล การประเมนพฤตกรรม (Strength and Difficulties Questionnaire (SDQ)) การประเมนความฉลาดทางอารมณ (Emotional Quotient (EQ)) การประเมนพฤตกรรมดานตาง ๆ ของนกเรยนเปนรายบคคล การเยยมบานนกเรยน โดยจะน าผลสรปการคดกรองนกเรยนเปนรายบคคลในครงน เปนขอมลและแนวทางในการดแล สงเสรม สนบสนน ปองกนและชวยเหลอนกเรยนใหเปนบคคลทมคณคาของสงคมในอนาคตตอไป

นายสทธสอน ค าตย

142

สารบญ

หนา

ค าน า ก สารบญ ข ค าชแจงคมอ 1

สวนน า 2

- ความเปนมาของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 3

- ขอมลสภาพทวไปของสถานศกษา 6

- นยามศพท 11

วตถประสงคของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 11

Flowchart ระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม 12 ระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ 13

ภาคผนวก

143

ค าชแจงคมอ

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เปนระบบทสถานศกษาด าเนนการเพอใหเกดประสทธภาพ อนจะสงผลใหการจดการศกษาเปนไปตามเจตนารมณของหลกสตรการศกษาขนพนฐานพ.ศ. 2551 โดยยดตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการ และส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ซงภายในคมอ ประกอบดวย

สวนน า - ความเปนมาของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

- ขอมลพนฐานของโรงเรยน

- นยามศพท

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม วตถประสงคของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

Flowchart ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ตารางกระบวนการมาตรฐานของระบบ

ภาคผนวก

144

สวนน า

145

ความเปนมาของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ในปงบประมาณ 2546 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ไดก าหนดจดเนนประการหนง คอ ใหโรงเรยนจดระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในฐานะทมบทบาทในการพฒนาคณภาพการศกษาใหแกเดกและเยาวชนในระดบการศกษาขนพนฐานไดเลงเหนถงภาวะวกฤตทเกดขนตอเดกและเยาวชนมากมาย เชน การทะเลาะววาท การแตงกาย ชสาว ยาเสพตด การแขงรถจกรยานยนต บนทองถนนอยางผดกฎหมาย เปนตน ซงจะสงผลตอการพฒนาประเทศในอนาคต จงมนโยบายส าคญทจะตองรวมมอกบทกฝายทงในและนอกกระทรวงศกษาธการแกไขปญหาน จงไดน าระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนมาด าเนนการ เนองจากการตดตามประเมนผลพบวา ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เปนระบบทชวยปองกนและแกไขปญหาทเกดขนได รวมทงยงชวยเสรมสรางคณภาพทดใหแกเดกและเยาวชน ทงทางดาน รางกาย จตใจ สตปญญา ความสามารถ มคณธรรม จรยธรรม และวถชวตทเปนสข โดยวตถประสงคเพอใหโรงเรยนมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน มกระบวนการ วธการ และเครองมอทมคณภาพ และมหลกฐานการตรวจสอบได เพอสงเสรมใหครประจ าชนหรอครทปรกษา บคลากรในโรงเรยน ผปกครอง ชมชน หนวยงาน และองคกรภายนอกมสวนรวมในการดแลชวยเหลอนกเรยน เพอใหนกเรยนไดรบการดแลชวยเหลอพฒนาเตมศกยภาพเปนคนทสมบรณ ทงดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา ประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากการดแลชวยเหลอนกเรยน มมากมาย เชนไดรบการชวยเหลออยางทวถงและตรงสภาพปญหา มสมพนธภาพทดกบคร เกดความรสกทอบอนและไววางใจคร รจกตนเองและควบคมตนเองใหไดรบการพฒนา ความฉลาดทางอารมณ (EQ) ซงเปนรากฐานในการพฒนาความฉลาดดานอนๆ ตอไป เรยนรอยางมความสข และไดรบการสงเสรมพฒนาเตมศกยภาพ ไดรบการเสรมสรางทกษะการด ารงชวตทด ซงไดแก ทกษะการรจกตนเอง การเรยนรทกษะทางสงคม การจดการ และสรางงานอาชพ ในการด าเนนงานตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ผบรหารโรงเรยนจ าเปนตองตระหนกและรบผดชอบการบรหารจดการวางระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน รวมกบครทกคนในโรงเรยนรวมทงผเกยวของและหากจะใหเกดประสทธภาพในการบรหารจดการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ควรมแนวทางการจดด าเนนงานในขนตอนตอไปน 1. ศกษาสภาพและทศทางการด าเนนงาน กลาวคอ ศกษาและท าความเขาใจนโยบายส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทเกยวของกบการดแลชวยเหลอนกเรยน ศกษาและวเคราะหสภาพปญหาและศกยภาพของสถานศกษาในการจดท าระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน และศกษาและวเคราะหบรบทในชมชน

146

2. วางแผน คอ จดสรางทมท าและสรางความตระหนก/เจตคตทดในการท างานแกทมงาน ก าหนดกลยทธการด าเนนงานจดระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ก าหนดมาตรฐานการด าเนนงาน จดระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน จดท าแผนงาน/ปฏทนปฏบตงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนตลอดปการศกษา จดท าสอ/นวตกรรม สนบสนนการด าเนนงานตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ด าเนนงานตามแผน คอ พฒนาบคลากรใหมเจตคต ความรความเขาใจ และความสามารถในการด าเนนงานตามกระบวนการดแลชวยเหลอนกเรยน สนบสนนใหครทปรกษาและบคลากรทเกยวของด าเนนการดแลชวยเหลอนกเรยน ครอบคลมทงการรจกนกเรยนเปนรายบคคล การคดกรอง การสงเสรม พฒนา การปองกน การแกไข และการสงตอภายในและภายนอก และชวยใหสามารถปฏบตงานตามระยะเวลาทก าหนดไดอยางราบรนและมคณภาพ 3. นเทศ ก ากบ ตดตาม เปนการแลกเปลยนประสบการณและประสานความรวมมอในการดแลชวยเหลอนกเรยนของครประจ าชน/ครทปรกษาและบคลากรทเกยวของ น าเสนอขอมล ความรและเทคนควธเปนประโยชนตอการดแลชวยเหลอนกเรยน ตดตามผลการด าเนนการของครในการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางสม าเสมอ 4. ประเมนเพอทบทวน เปนการจดประเมนผลการด าเนนงานตามกระบวนการดแลชวยเหลอนกเรยนของครแตละระดบชนดวยวธการทหลากหลายอยางนอยปละ 1 ครง เปนการประเมนเพอพฒนาดวยบรรยากาศแบบกลยาณมตร น าผลการประเมนไปใชในการปรบปรงสวนทเปนจดออนและพฒนาในสวนทด เปนทยอมรบ ใหกาวหนายงขนเพอใหมความเขมแขง มนคงตลอด 5. สรป รายงาน และประชาสมพนธ คอ จดท าหลกฐานการสรป รายงาน ประชาสมพนธทครอบคลมจดประสงค เปาหมาย วธการด าเนนงาน ผลการด าเนนงาน ปญหาและอปสรรคขอเสนอแนะและแนวทางการพฒนา และการรายงาน รวมทงเผยแพรประชาสมพนธงาน นกเรยนแตละคนมพนฐานความเปนมาของชวตทตางกน การรขอมลพนฐานทกดานทจ าเปนของนกเรยนจะชวยใหครประจ าชนหรอครทปรกษาเขาใจนกเรยนมากขน สามารถชวยสงเสรม พฒนา ปองกน ชวยเหลอ และแกไขใหนกเรยนไดอยางทนเหตการณจากการรจกนกเรยนมวธการทหลากหลายซงครสามารถเลอกท าได เชน การสงเกต การสนทนาพดคย การเยยมบาน เปนตน การเยยมบานนกเรยน เปนวธทดเยยมทจะน าไปสการรจกผเรยน เนองจากองคประกอบหลายดานของบาน ยอมสะทอนใหเหนเบองหลงตางๆ มากมาย นบตงแตตวบาน วสดทใชในการสรางบาน หรอ ขนาดของบาน ซงสะทอนใหเหนฐานะเศรษฐกจของผปกครอง สงของเครองใชไม

147

สอยตลอดจนเครองประดบบาน ซงสะทอนใหเหนรสนยมของผอยอาศย ขอมลเหลานสามารถน าไปวเคราะหเชอมโยงถงพนฐานของนกเรยนไดเปนอยางด การรจกนกเรยนเปนรายบคคล จะชวยใหการคดกรองนกเรยนเปนไปอยางถกตองซงนบเปนกระบวนการส าคญ ทจะน าไปสการวเคราะหและจ าแนกนกเรยนเปนกลมตามเกณฑการคดกรองทโรงเรยนจดท าขน ไดแก กลมปกต กลมเสยง และกลมมปญหา นอกจากน ยงก าหนดใหมการสงตอในกรณทพฤตกรรมของนกเรยนตองอาศยการชวยเหลอของผเชยวชาญ การสงตอม 2 ลกษณะ ลกษณะท 1 เปนการสงตอภายใน กรณทนกเรยนมปญหายากเกนทจะชวยหรอแกไขได ครประจ าชนหรอครทปรกษาจดบนทกการสงตอใหครแนะแนวหรอฝายปกครอง หรอครทเกยวของด าเนนการใหการชวยเหลอ ลกษณะท 2 เปนการสงตอภายนอก ในกรณทนกเรยนมพฤตกรรมทยากตอการจะแกไขได กด าเนนการสงตอภายนอก โดยครแนะแนว ครฝายปกครอง หรอ ครผเกยวของสงตอใหผเชยวชาญภายนอกโรงเรยน ทงนการสงตอทง 2 ลกษณะ ตองมการตดตามผลและขอรบรายงานผลการดแลชวยเหลอนกเรยนคนกลบมาดวย ในการด าเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนประสบผลส าเรจได ตองอาศยการรวมกนท างานอยางเปนระบบ มงสมาตรฐานการศกษา มการนเทศตดตาม ใหขวญก าลงใจแกผปฏบตงาน และการมสวนรวมของบคลากรทกฝาย ทงภายในและภายนอกโรงเรยน ซงไดแกผบรหารโรงเรยน ครประจ าชนหรอครทปรกษา ครแนะแนว ครประจ าวชาและนกเรยนทกคน ผปกครอง เครอขายผปกครอง ชมชน คณะกรรมการสถานศกษา หนวยงานทใหการชวยเหลอ อาท สาธารณสขจงหวด และอ าเภอ เปนตน ดงนน ในการพฒนาคณภาพชวตของนกเรยน ใหมความสมบรณพรอมอยางเปนองครวม ทงดานรางกาย สตปญญา ความรความสามารถ คณธรรมจรยธรรม ตลอดจนใหมทกษะในการด ารงชวต จงจ าเปนททกโรงเรยน ในฐานะหนวยงานทตองรบผดชอบในการสรางเสรมคณภาพชวตผเรยน และแกวกฤตสงคม จงควรน าระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนมาประยกตใชและพฒนาใหเหมาะสมกบบรบทของแตละโรงเรยน

148

คมอระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม

ขอมลสภาพทวไปของสถานศกษา

1. ขอมลทวไป 1.1 ประวตโรงเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ ตงขนเมอวนท 25 มนาคม 2449 โดยด ารและการอปถมภของเจาอนทวโรรสสรยวงษ เจาหลวงนครเชยงใหมองคท 8 ดวยทรงมงหวงจะใหเปนโรงเรยนตวอยางส าหรบการจดการศกษาแกเดกหญงเมอแรกตงเปนโรงเรยนเชลยศกดเกบคาเลาเรยนจากนกเรยนตอมาโรงเรยนไดอยในความดแลรบผดชอบของรฐบาลและไดยายสถานทเรยนหลายครง ป พ.ศ. 2470 พระราชชายาเธอเจาดารารศม ในรชกาลท 5 ทรงรบเปนองคอปถมภโรงเรยนและในปพ.ศ. 2471 พระวรวงคเธอพระองคเจาทศศรวงค สมหเทศาภบาลประจ ามณฑลพายพ ไดขอพระราชทานชอโรงเรยน จากสมเดจพระศรสวรนทราบรมราชเทว ในรชกาลท 5 จากพระนามเดม “สมเดจพระนางเจาสวางวฒนา”เปน “วฒโนทย” และไดเสดจพระราชด าเนนพรอมดวยสมเดจพระพนางเธอเจาฟากรมหลวงเพชรบรราชสรนธร เปดปายชอโรงเรยนในวนท 7 มกราคม 2471 และตอมาไดขอพระราชทานพระบรมราชานญาตเตมค าวา “พายพ” ทายนามโรงเรยนเพอรกษาประวตวาเคยเปนโรงเรยนสตรประจ ามณฑลพายพมากอน กระทรวงศกษาธการเตมค าวา “สตร” โรงเรยนจงมชอทางราชการวา “โรงเรยนสตรวฒโนทยพายพ” นบแตนนมา พ.ศ. 2482 นางอาภรณ คชเสน ด ารงต าแหนงครใหญ ไดยายโรงเรยนมาอย ณ แหงใหม ถนนบญเรองฤทธ ในชวงสงครามมหาเอเชยบรพา พ.ศ. 2484–2488 ไดมการยายสถานทเรยนเนองจากโรงเรยนวฒโนทยพายพเปนทพกของทหารญปน ป พ.ศ. 2517 รบนกเรยนชายในระดบมธยมศกษาตอนปลาย จงตดค าวา “สตร” ออกและใชชอ “โรงเรยนวฒโนทยพายพ” จนถงปจจบน ขนาดและทตง โรงเรยนวฒโนทยพายพเปนโรงเรยนขนาดใหญพเศษ ซงมนกเรยนทงหมด 2,750 คน ตงอยเลขท 22 ถนนบญเรองฤทธ ต าบลหายยา อ าเภอเมองเชยงใหม จงหวดเชยงใหม รหสไปรษณย 50100 มพนท 27 ไร 1 งาน 5 ตารางวา 1.2 สภาพชมชน สภาพทางภมศาสตร สภาพพนทของชมชนในเขตบรการโรงเรยนวฒโนทยพายพตงอยในเขตเทศบาลนครเชยงใหม มลกษณะพนทเปนสงคมเมอง การคมนาคมใชเสนทางรถยนตซงมรถโดยสารผานตลอดเวลา

149

สภาพเศรษฐกจ/อาชพ

ชมชนในเขตบรการโรงเรยนวฒโนทยพายพเปนชมชนเมองมอาชพทหลากหลาย ผปกครองสวนใหญมศกยภาพสนบสนนนกเรยน ศาสนา ชมชนในเขตบรการโรงเรยนวฒโนทยพายพเปนชมชนเกาแก โดยประชากรสวนใหญนบถอศาสนาพทธ วฒนธรรม ชมชนในเขตบรการโรงเรยนวฒโนทยพายพเปนสงคมทเนนวฒนธรรมประเพณลานนา ท าใหเกดการเรยนรโดยการถายทอดสงดงาม

ผบรหาร นายฐตตณฐ ศกดธนานนท ผอ านวยการโรงเรยน นายอนนต สวรรณคะโต รองผอ านวยการกลมอ านวยการ นางสพน อนทรรกษ รองผอ านวยการกลมกจการนกเรยน นายเศรษฐวทย สมสตย รองผอ านวยการกลมวชาการ นายประวทย ปวณเกยรตคณ รองผอ านวยการกลมบรการ

ขอมลบคลากร จ านวนคร 154 คน เจาหนาทส านกงาน 17 คน เจาหนาทบรการ 19 คน ขอมลนกเรยนป 2560

ชน จ านวนหองเรยน ชาย หญง รวม ม.1 10 194 268 462 ม.2 10 183 261 444 ม.3 10 166 271 437 ม.4 11 130 349 479 ม.5 11 130 341 471 ม.6 11 117 340 457 รวม 63 920 1,830 2,750

150

วสยทศนโรงเรยนวฒโนทยพายพ องคกรแหงการเรยนร มงพฒนาผเรยนสมาตรฐานสากล พนธกจ 1. จดกจกรรมสงเสรมใหผเรยนมความรและทกษะทจ าเปนตามหลกสตรสถานศกษา 2. จดกจกรรมสงเสรมใหผเรยนคดอยางเปนระบบ คดสรางสรรค ตดสนใจแกปญหาอยางมสตสมเหตสมผล 3. จดกจกรรมสงเสรมใหผเรยนมทกษะในการแสวงหาความรดวยตนเองและท างานรวมกบผอนอยางมความสข รกการเรยนร พฒนาตนเองอยางตอเนอง 4. จดกจกรรมพฒนาผเรยนและใชแหลงเรยนรอยางคมคา 5. สงเสรมและพฒนาหลกสตรสถานศกษาและการจดการเรยนร โดยเนนผเรยนเปนส าคญ 6. สงเสรมและสนบสนนใหผเกยวของทกฝายมสวนรวมในการจดการศกษาของสถานศกษา 7. พฒนาการบรหารจดการและการท างานเชงระบบ 8. สงเสรมการสรางเอกลกษณและอตลกษณของสถานศกษา 9. พฒนาคณภาพสถานศกษา ตามแนวทางปฏรปการศกษาในศตวรรษท 21 เปาประสงค 1. เพอใหนกเรยนมคณธรรม จรยธรรม มความรและทกษะตามหลกสตรโรงเรยนมาตรฐานสากลเปนบคคลแหงการเรยนร ด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและวถไทยเปนพลโลกทด 2. โรงเรยนมระบบบรหารและการจดการเรยนรโดยใชเทคโนโลยเพอการศกษาอยางมประสทธภาพ อตลกษณ ยมไหว ทกทาย คานยมองคกร

พฒนาองคกรสความเปนมาตรฐานสากลโดยใชหลก TCS (เทคโนโลย อนรกษ บรการ)

151

T = Technology C = Cultural Conservation S = Service ยทธศาสตร 1. พฒนาคณภาพผเรยนทกดาน 2. พฒนาหลกสตรและการจดการเรยนร ใหสอดคลองตาม แนวทางปฏรปการศกษาในศตวรรษท 21 3.พฒนาประสทธภาพระบบบรหารจดการ 4. พฒนาและสงเสรมการสรางเอกลกษณและอตลกษณของสถานศกษา 5.พฒนาคณภาพสถานศกษา กลยทธระดบองคกร 1. พฒนาคณภาพผเรยน 2. พฒนาคณภาพการจดการศกษา 3. เสรมสรางสงคมแหงการเรยนร 4. สงเสรมอตลกษณและเอกลกษณของสถานศกษาใหโดดเดน 5. พฒนาคณภาพสถานศกษาตามแนวทางปฏรปการศกษาในศตวรรษท 21 นโยบาย 1.พฒนาการจดการศกษาและนกเรยนใหมคณภาพตามมาตรฐานการศกษาขนพนฐานและมาตรฐานโรงเรยนมาตรฐานสากลดวยการบรหารจดการตามระบบคณภาพ 1.1 สงเสรมใหชมชนและบคลากรของโรงเรยนมสวนรวมในการจดการศกษาและใหนกเรยนมสวนรวมในการจดการเรยนร 1.2 สงเสรมการจดการเรยนรบรณาการแบบองครวม การเรยนรตามแนววถพทธแนวทางโรงเรยนสงเสรมสขภาพ แนวด าเนนการงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน เพอใหนกเรยนมสขภาวะทดมสนทรยภาพ มจรยธรรม เปนคนด มปญญาและมความสข 1.3 สงเสรมการศกษาวถโรงเรยน วถชมชน ภมปญญาและพฒนาไปสสากล 1.4 สงเสรมการใชแหลงเรยนรในโรงเรยน และนอกโรงเรยน 1.5 สงเสรมและพฒนาครใหเปนครมออาชพ ครในศตวรรษท 21 1.6 เสรมสรางขวญและก าลงใจแกบคลากรในโรงเรยน

152

2. พฒนาศกยภาพนกเรยนใหมฐานความรและมความสามารถในการใชชวตในสงคมประชาคมอาเซยน 2.1 ยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนทกกลมสาระการเรยนร 2.2 พฒนาความสามารถในการสอสารภาษาองกฤษและภาษาตางประเทศอน ๆ 2.3 สรางส านกและความภาคภมใจในเอกลกษณไทย ศลปะ วฒนธรรมและประเพณ 2.4 สงเสรมการจดกจกรรมเพอปลกฝงคานยมรวมของประชาคมอาเซยน 2.5 สงเสรมศกยภาพในการคดวเคราะห แกไขปญหาและคดรเรมสรางสรรค 2.6 สงเสรมการจดกจกรรมเพอปลกฝงนสยใฝรใฝเรยน รกการอานและรกการเรยนรตลอดชวต 3. เสรมการประพฤตตนและการด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 4. เสรมการจดกจกรรมเพอใหนกเรยนมคณภาพตามวสยทศน ปณธาน พนธกจ ปรชญา และจดเนนของโรงเรยน 4.1 ปลกฝงความรกชาต จตส านกประชาธปไตย การยดมนในศาสนาและความจงรกภกดตอพระมหากษตรย 4.2 ปลกฝงใหนกเรยนมคณธรรม คณลกษณะทพงประสงคและความงาม 5 ประการของ “ลกวฒโนทยฯ” ไดแก งามกาย งามวาจา งามจตใจ งามศลธรรมจรรยา และงามปญญา 4.3 เสรมสรางจตสาธารณะและพฒนาทกษะการด ารงชวต 4.4 สงเสรมการจดกจกรรมเพอปองกนและแกไขปญหาสารเสพตดและอบายมข 5.สงเสรมและพฒนาการใชเทคโนโลยเพอการเรยนการสอนและการบรหารจดการ

153

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม โรงเรยนวฒโนทยพายพ จงหวดเชยงใหม ไดด าเนนการดแลชวยเหลอนกเรยนตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนทส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานก าหนด ไดแก 1) การรจกนกเรยนรายบคคล 2) การคดกรองนกเรยน 3) การสงเสรมพฒนา 4) การปองกนและแกไขปญหา 5) การสงตอ ผลการด าเนนการทผานมา พบวา 1. ดานการรจกนกเรยนรายบคคล โรงเรยนไดด าเนนการเยยมบานนกเรยนทกคน จดท าระเบยนประวต, ระเบยนสะสม(จดท าเมอมการมอบตวนกเรยน) บนทกสขภาพ(งานอนามยโรงเรยน) ประสานผปกครอง,ชมชน(การเลอกตงเครอขาย/การท ากจกรรมหองเรยน) แบบประเมนพฤตกรรม(SDQ)และEQ (ประเมนโดยนกเรยน/คร/ผปกครอง) 2. ดานการคดกรองนกเรยน โรงเรยนไดด าเนนการวเคราะหขอมลและจดกลมนกเรยน 4 กลม ไดแก กลมปกต กลมเสยง กลมมปญหา และความสามารถทางสงคมแยกเปน จดแขง จดออน โดยใชขอมลการประเมนจาก SDQ, EQ การเยยมบาน ขอมลครทปรกษา ขอมลกลมกจการนกเรยน/ครพฒนาวนย 3. ดานการสงเสรมพฒนา โรงเรยนไดด าเนนการจดกจกรรมโฮมรม ประชมผปกครองชนเรยนกจกรรมเสรมความถนดและความสนใจ กจกรรมการเรยนรตามกลมสาระและกจกรรมบรณาการ กจกรรมสรางสรรคสงคม กจกรรมพฒนาคณธรรมจรยธรรม กจกรรม To Be Number1 กจกรรมกฬาและกรฑาส 4. ดานการปองกนและแกไขปญหา โรงเรยนไดด าเนนการสมตรวจนกเรยนทมปญหา สอบถาม ประเมนความเสยง ใหค าปรกษาเบองตน จดกจกรรมส าหรบปองกนแกไขปญหา นกเรยน/จรยธรรม/คายคณธรรม กจกรรมเสรมหลกสตร 74 กจกรรม โครงการพฒนา 15 โครงการ 1 งาน/โครงงานคณธรรม กจกรรมเสรมสรางทกษะการด ารงชวต 5. ดานการสงตอ โรงเรยนไดด าเนนการวเคราะหสาเหตปญหาซ าซอน หาทางแกไข โดยครทปรกษา ระดบชน และผปกครองบนทกการสงตอนกเรยนไปยงผเกยวของภายในและภายนอกโรงเรยนตดตามประเมนผล/รายงานผล นยามศพท การดแลชวยเหลอนกเรยน คอ การสงเสรมพฒนา การปองกน และการแกไขปญหาใหแกนกเรยน เพอให นกเรยนมคณลกษณะทพงประสงค มภมคมกนทางจตใจ มคณภาพชวตทด มทกษะในการด ารงชวตและรอดพนจาก สภาวะวกฤตตางๆไดอยางปลอดภย

154

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน หมายถงกระบวนการการด าเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนอยางเปนระบบ มขนตอน มครทปรกษาเปนบคลากรดแลชวยเหลอนกเรยนอยางเปนระบบ โดยการมสวนรวมของบคลากรทกฝายท งภายในและ นอกสถานศกษา ไดแก คณะกรรมการสถานศกษา ผปกครอง ชมชน ผบรหาร และครทกคน มวธการและเครองมอทชดเจน มมาตรฐานคณภาพและมหลกฐานการท างานทตรวจสอบได วตถประสงคของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 1. เพอใหการด าเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนเปนไปอยางมระบบ มประสทธภาพ 2. เพอใหโรงเรยน กรรมการสถานศกษา ผปกครอง ชมชน องคกรและหนวยงานทเกยวของ มการท างานรวมกน โดยผานกระบวนการท างานทชดเจน มรองรอยหลกฐานการปฏบตงาน สามารถตรวจสอบและประเมนผลได ประโยชนและคณคาของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 1. นกเรยนไดรบการดแลชวยเหลออยางทวถง และตรงตามสภาพปญหา 2. สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยนเปนไปดวยด และอบอน 3. นกเรยนรจกตนเอง และควบคมตนเองได 4. นกเรยนเรยนรอยางมความสข และไดรบการสงเสรมพฒนาเตมตามศกยภาพอยางรอบดาน 5. ผเกยวของมสวนรวมในการพฒนาคณภาพนกเรยนอยางเขมแขง จรงจง ดวยความเสยสละเอาใจใส

155

Flow Chart ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนวฒทยพายพ จงหวดเชยงใหม

รจกนกเรยนเปนรายบคคล

คดกรองนกเรยน

กลมปกต กลมเสยง/กลมมปญหา/ความสามารถทางสงคม

สงเสรมนกเรยน ปองกนและแกไขปญหา

พฤตกรรมดขนหรอไม ดขน

ไมดขน/ยากตอการชวยเหลอ

สงตอ

สรปรายงานผลและพฒนาอยางตอเนอง

156

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนวฒโนทยพายพ

กระบวนการ รายละเอยด ตวชวด เกณฑ บนทกมาตรฐาน ผรบผดชอบ 1. รจกนกเรยนเปน

รายบคคล ครทปรกษาศกษาและจดท าขอมลนกเรยนเปนรายบคคล โดยใชเครองมอดงน - เยยมบานนกเรยน - ประสานผปกครอง, ชมชน - ระเบยนประวต, ระเบยนสะสม - แบบประเมนพฤตกรรม (SDQ) - บนทกสขภาพ - สมดคณลกษณะอนพงประสงค

1. รอยละของครทปรกษา มความเขาใจเครองมอในการเกบขอมล 2. รอยละของครทปรกษาเยยมบานนกเรยน 3. รอยละของขอมลนกเรยนในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนมขอมลทสมบรณ

รอยละ 100 1. บนทกการประชมครเพอท าความเขาใจเกยวกบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2. แตงตงหวหนาระดบชนเรยนและครทปรกษา

หวหนาระดบชนเรยน

และครประจ าชน

2. คดกรองนกเรยน

1.ครทปรกษาวเคราะหขอมลจากเครองมอ 2. จดกลมนกเรยนออกเปน 4 กลม ไดแก

1. รอยละของนกเรยนทไดรบการคดกรองมการวเคราะหปญหา สาเหต 2. จ านวนนกเรยนกลมเสยง/

รอยละ 100

1. แบบสรปการคดกรอง 2. แบบรายงานการชวยเหลอ 3. บนทกการวเคราะห

หวหนาระดบชนเรยน

และครประจ าชน

156

157

กระบวนการ

- กลมปกต รายละเอยด

- กลมเสยง - กลมมปญหา - กลมมความสามารถทางสงคม

มปญหาทไดรบการชวยเหลอ ตวชวด

แกไขดวยวธการทเหมาะสม

เกณฑ

ปญหาและสาเหตทท าให บนทกมาตรฐาน

ปญหาคงอย

ผรบผดชอบ

3. การปองกนและแกไขปญหา

กรณท 1 นกเรยนอยในกลมเสยง/มปญหา ครทปรกษาใหความชวยเหลอเบองตน โดย 1. ใหค าปรกษาเบองตน 2. สอดสองดแลใหขอมลเกยวกบพฤตกรรมนกเรยน 3. จดสภาพแวดลอมทเหมาะสมและปลอดภยจากสภาวะวกฤต 4. สรางเครอขายและขยายเครอขายกบผปกครองในการชวยเหลอคมครองนกเรยน 5. ก ากบ ตดตาม ดแล สงเสรม สนบสนนการพทกษและคมครองสทธเดก

1. รอยละของนกเรยนกลมเสยง/มปญหาไดรบการดแลชวยเหลอทเหมาะสมกบปญหาจนส าเรจ 2. รอยละผปกครองนกเรยนกลมเสยง/มปญหาใหขอมลเพมเตมแกครเปนรายกรณ 3. รอยละผปกครองนกเรยนกลมเสยง/มปญหามสวนรวมในการแกไขปญหานกเรยน 4. รอยละของนกเรยนทผานเกณฑการประเมนคะแนนพฤตกรรม

รอยละ 80

1. แบบบนทกการชวยเหลอนกเรยนดานปจจยพนฐาน 2. บนทกการใหทนการศกษา 3. แบบบนทกขอตกลงระหวางนกเรยน ผปกครอง และกลมกจการนกเรยน 4. แบบบนทกการสงตอและรายงานผลอยางตอเนอง

หวหนาระดบชนเรยน

และครประจ าชน

157

158

6. จดกจกรรมส าหรบปองกนแกไขปญหา นกเรยน ไดแก

159

กระบวนการ

รายละเอยด จรยธรรม คายพทธบตร กจกรรมเสรมหลกสตร 74 กจกรรม โครงการพฒนา 15 โครงการ 1 งาน กจกรรมเสรมสรางทกษะการด ารงชวต กรณท 2 สภาพปญหารายแรง ครทปรกษาไมสามารถชวยเหลอเบองตนได 1. วเคราะหสาเหตปญหาซ าซอน หาทางแกไข 2. บนทกการสงตอนกเรยนไปยงผเกยวของภายในและภายนอกโรงเรยน 3. ประสานบคลากรและองคกร ทเกยวของใหความชวยเหลอแกไขปญหาในการสงตอนกเรยน 4. ตดตามประเมนผล / รายงานผล

ตวชวด

เกณฑ

บนทกมาตรฐาน

ผรบผดชอบ

158

160

กระบวนการ 4. สงเสรมนกเรยน

รายละเอยด จดกจกรรมสรางสมพนธภาพและเสรมศกยภาพนกเรยน ไดแก - กจกรรมโฮมรม - ประชมผปกครองชนเรยน - กจกรรมเสรมความถนดและ ความสนใจ - กจกรรมการเรยนรตามกลมสาระ และกจกรรมบรณาการ - กจกรรม สรางสรรคสงคม

ตวชวด

เกณฑ รอยละ 80

บนทกมาตรฐาน ผรบผดชอบ

159

161

5. การสงตอ

1. ครทปรกษารายงานผลการปฏบตงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2. ทมพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนรายงานผลตอผบรหารสถานศกษา 3. เขยนรายงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนตอผปกครอง และกรรมการสถานศกษา

1. ครทปรกษาจดท าแฟมรายงานการปฏบตงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 2. ทมพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนรายงานผลตอผบรหารสถานศกษา 3. เขยนรายงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนตอบคลากรโรงเรยน

รอยละ 100

1. แฟมครทปรกษา 2. แบบสรปรายงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

1. ทมพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

กระบวนการ รายละเอยด ตวชวด เกณฑ วธการมาตรฐาน ผรบผดชอบ 4. สรปรายงานผลและพฒนา

อยางตอเนอง คณะกรรมการสถานศกษาเครอขายผปกครอง สมาคมผปกครอง สมาคมศษยเกา

160

162

163

ภาคผนวก

164

การรจกนกเรยนเปนรายบคคล

165

ขอมลเยยมบาน ขอมลเยยมบานนกเรยน ประจ าปการศกษา ……

ชอ – นามสกล........................................................................................ชนม. .............เลขท.............. 1. วนเดอนปทไปเยยม วนท...............เดอน........................พ.ศ. ......... เลอกวนท เวลา......... : ......... เชน 09:30 2. ท าเลทตงและสภาพแวดลอมทอยอาศยของนกเรยน 2.1. ระยะทางจากบานถงโรงเรยน ประมาณ....................................กโลเมตร 2.2. ลกษณะบาน บานไมชนเดยวใตถนสง บานไมสองชน บานตกชนเดยว บานตกสองชน บานชนเดยวครงตกครงไม บานสองชนครงตกครงไม ทาวนเฮาส อาคารพาณชย (ตกแถว) อนๆ.................................... 2.3. ขนาดของบาน ใหญ ปานกลาง เลก 2.4. เจาของกรรมสทธ บดา มารดา ญาต ...................................... เชาอาศย 2.5. สภาพแวดลอมทวไป ด พอใช ปรบปรง เพราะ......................... 3. ฐานะความเปนอยในครอบครว ด พอใช คอนขางยากจน ยากจน 4. สถานภาพของบคคลและลกษณะความสมพนธของสมาชกในครอบครว 4.1. สถานภาพของบคคล บดา-มารดา อยดวยกน บดา-มารดา หยาราง บดา-มารดาแยกกนอย บดาเสยชวต มารดาเสยชวต บดา-มารดา เสยชวต

166

4.2.สมพนธภาพของสมาชก ด พอใช ปรบปรง เพราะ......................... 5. นกเรยนในความปกครอง 5.1.ความประพฤตนกเรยน ด พอใช ปรบปรง 5.2.ความเอาใจใสตอการเรยน ด พอใช ปรบปรง 5.3.ปญหาสขภาพ ไมมปญหาสขภาพ มปญหาสขภาพ เพราะ................................... 6. ทศนคตของบดา มารดา หรอผปกครองทมตอนกเรยน ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 7. ปญหาทพบในการเยยมบานครงน ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 8. ขอเสนอแนะของครทปรกษาในการชวยเหลอนกเรยน ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ............................................................ผปกครอง (.........................................................)

วนท.........เดอน..............................พ.ศ. .............ทไปเยยมบาน

ลงชอ.......................................................ครทปรกษา (.............................................................)

167

9. แผนทบานนกเรยน

168

รปภาพประกอบ เยยมบานนกเรยน ชอ – นามสกล.......................................................................... ชนม. ......../......... บานเลขท...................หม................ถนน.......................... ซอย...................... ต าบล.......................... อ าเภอ.......................................จงหวด................................รหสไปรษณย.......................................... ครทปรกษาชอ......................................................................................................

ภาพเยยมบานนกเรยน

ภาพเยยมบานนกเรยน

169

SDQ ครประเมนนกเรยน แบบประเมนพฤตกรรมนกเรยน Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ)

ชอ – สกล (นาย/น.ส./ด.ช./ด.ญ.)........................................................ ชน........หอง........เลขท........... ท าเครองหมาย ในชองวางเพยงชองเดยวในแตละขอค าถามทใกลเคยงกบพฤตกรรมของนกเรยนทเกดขนในชวง 6 เดอนทผานมา สวนท 1 :: ขอ ไมจรง คอนขางจรง จรง 1 หวงใยความรสกของคนอน 2 อยทนง นงนงๆ ไมได 3 มกจะบนวาปวดศรษะ ปวดทอง หรอไมสบาย 4 เตมใจแบงปนสงของใหคนอน (ขนม, ของเลน, ดนสอเปนตน) 5 มกจะอาละวาด หรอโมโหราย 6 คอนขางแยกตว ชอบเลนคนเดยว 7 เชอฟง มกจะท าตามทผใหญตองการ 8 กงวลใจหลายเรอง ดวตกกงวลเสมอ 9 เปนทพงไดเวลาทคนอนเสยใจ อารมณไมดหรอไมสบายใจ 10 อยไมสข วนวายอยางมาก 11 มเพอนสนท 12 มกมเรองทะเลาะววาทกบเดกอน หรอรงแกเดกอน 13 ดไมมความสข ทอแท รองไหบอย 14 เปนทชนชอบของเพอน 15 วอกแวกงาย สมาธสน 16 เครยด ไมยอมหางเวลาอยในสถานการณทไมคน และขาดความ

เชอมนในตนเอง

17 ใจดกบเดกทเลกกวา 18 ชอบโกหก หรอขโกง 19 ถกเดกคนอน ลอเลยน หรอรงแก 20 ชอบอาสาชวยเหลอคนอน (พอ แม คร เดกคนอน) 21 คดกอนท า 22 ขโมยของทบาน ทโรงเรยน หรอทอน 23 เขากบผใหญไดดกวาเดกวยเดยวกน 24 ขกลว รสกหวาดกลวไดงาย 25 ท างานไดจนเสรจ มความตงใจในการท างาน

170

ผลการวเคราะห SDQ ::

ผลการวเคราะหจากดานบน คะแนน ผลการวเคราะห 1. อารมณ 2. เกเร 3. สมาธ 4. เพอน 5. จดแขง รวม

สวนท 2 :: ปญหานรบกวนชวตประจ าวนในดานตาง ๆ ตอไปนหรอไม

ไม เลกนอย คอนขางมาก มาก การคบเพอน การเรยนในหองเรยน

คะแนนรวม............................................ตดสน...................................................

ลงชอ..............................................................................................ผประเมน วน.......................เดอน...................................พ.ศ…….

171

SDQ นกเรยนประเมนตนเอง แบบประเมนพฤตกรรมนกเรยน Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ)

ชอ – สกล (นาย/ด.ช./น.ส/ด.ญ.)......................................................... ชน........หอง........เลขท........... ใหท าเครองหมาย ในชองทายแตละขอใหครบทกขอ

สวนท 1 ::

ขอ รายการ ไมจรง

คอนขางจรง

จรง

1 ฉนพยายามจะท าตวดกบคนอน ฉนใสในความรสกของคนอน 2 ฉนอยไมนง ฉนนงนานๆไมได 3 ฉนปวดศรษะ ปวดทอง หรอไมสบายบอยๆ 4 ฉนเตมใจแบงปนสงของใหคนอน (ของกน เกม ปากกา เปนตน) 5 ฉนโกรธแรงและมกอารมณเสย 6 ฉนชอบอยกบตวเอง ฉนชอบเลนคนเดยว หรออยตามล าพง 7 ฉนมกท าตามทคนอนบอก 8 ฉนขกงวล 9 ใครๆกพงฉนไดถาเขาเสยใจ อารมณไมด หรอไมสบายใจ 10 ฉนอยไมสข วนวาย 11 ฉนมเพอนสนท 12 ฉนมเรองทะเลาะววาทบอย ฉนท าใหคนอนอยางทฉนตองได 13 ฉนไมมความสข ทอแท รองไหบอยๆ 14 เพอนๆสวนมากชอบฉน 15 ฉนวอกแวกงาย ฉนรสกไมมสมาธ 16 ฉนกงวลเวลาอยในสถานการณทไมคนและเสยความเชอมนในตนเองงาย 17 ฉนใจดกบเดกทเลกกวา 18 มคนวาฉนโกหก หรอขโกงบอยๆ 19 เดกๆคนอนลอเลยน หรอรงแกฉน 20 ฉนมกจะอาสาชวยเหลอคนอน (พอแม เดก คร คนอนๆ) 21 ฉนคดกอนท า 22 ฉนเอาของคนอนในบาน ทโรงเรยน หรอทอน ๆ 23 ฉนเขากบผใหญไดดกวาเดกวยเดยวกน 24 ฉนขกลว รสกหวาดกลวงาย 25 ฉนท างานไดจนเสรจ ความตงใจในการท างานของฉนด

172

ผลการวเคราะห SDQ ::

ผลการวเคราะหจากดานบน คะแนน ผลการวเคราะห 1.อารมณ 2.เกเร 3.สมาธ 4.เพอน 5.จดแขง รวม

สวนท 2 :: ปญหานรบกวนชวตประจ าวนในดานตางๆตอไปนหรอไม

ไม เลกนอย คอนขางมาก มาก ความเปนอยทบาน การคบเพอน การเรยนในหองเรยน

กจกรรมยามวาง คะแนนรวม............................................ตดสน...................................................

ลงชอ..............................................................................................ผประเมน

วน.......................เดอน...................................พ.ศ.......

173

SDQ ผปกครองประเมนนกเรยน แบบประเมนพฤตกรรมนกเรยน Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ)

ชอ – สกล (นาย/ด.ช./น.ส/ด.ญ.)........................................................ ชน........หอง........เลขท........... วน เดอน ป เกดของเดก.....................................................................................อายของเดก............ ป ใหท าเครองหมาย ในชองทายแตละขอใหครบทกขอ สวนท 1 ::

ขอ รายการ ไมจรง คอนขางจรง จรง 1 หวงใยความรสกของคนอน 2 อยทนง นงนงๆ ไมได 3 มกจะบนวาปวดศรษะ ปวดทอง หรอไมสบาย 4 เตมใจแบงปนสงของใหคนอน (ขนม, ของเลน, ดนสอเปนตน) 5 มกจะอาละวาด หรอโมโหราย 6 คอนขางแยกตว ชอบเลนคนเดยว 7 เชอฟง มกจะท าตามทผใหญตองการ 8 กงวลใจหลายเรอง ดวตกกงวลเสมอ 9 เปนทพงไดเวลาทคนอนเสยใจ อารมณไมดหรอไมสบายใจ 10 อยไมสข วนวายอยางมาก 11 มเพอนสนท 12 มกมเรองทะเลาะววาทกบเดกอน หรอรงแกเดกอน 13 ดไมมความสข ทอแท รองไหบอย 14 เปนทชนชอบของเพอน 15 วอกแวกงาย สมาธสน 16 เครยด ไมยอมหางเวลาอยในสถานการณทไมคน และขาด

ความเชอมนในตนเอง

17 ใจดกบเดกทเลกกวา 18 ชอบโกหก หรอขโกง 19 ถกเดกคนอน ลอเลยน หรอรงแก 20 ชอบอาสาชวยเหลอคนอน (พอ แม คร เดกคนอน) 21 คดกอนท า 22 ขโมยของทบาน ทโรงเรยน หรอทอน 23 เขากบผใหญไดดกวาเดกวยเดยวกน 24 ขกลว รสกหวาดกลวไดงาย 25 ท างานไดจนเสรจ มความตงใจในการท างาน

174

ผลการวเคราะห ::

ผลการวเคราะหจากดานบน คะแนน ผลการวเคราะห

1.อารมณ 2.เกเร 3.สมาธ 4.เพอน 5.จดแขง รวม

สวนท 2 ::

ปญหานรบกวนชวตประจ าวนในดานตางๆตอไปนหรอไม

ไม เลกนอย คอนขางมาก มาก ความเปนอยทบาน การคบเพอน การเรยนในหองเรยน กจกรรมยามวาง

คะแนนรวม............................................ตดสน...................................................

ลงชอ..............................................................................................ผประเมน วน.......................เดอน...................................พ.ศ……….

175

แบบประเมนความฉลาดทางอารมณ(EQ) ( 12-17 ป) ชวงชนท 3 4

ชอ – สกล (นาย/น.ส/ด.ช./ด.ญ.)...................................................... ชน..........หอง........เลขท........... ค าชแจง โปรดใสเครองหมาย ในชองททานเหนวาตรงกบตวทานมากทสด ขอท

ขอความ ไมจรง

จรงบางครง

คอนขางจรง

จรงมาก

1 เวลาโกรธหรอไมสบาย ฉนรบรไดวาเกดอะไรขนกบฉน 2 ฉนบอกไมไดวาอะไรท าใหฉนรสกกลว 3 เมอถกขดใจฉนมกรสกหงดหงดจนควบคมอารมณไมได 4 ฉนสามารถคอยเพอใหบรรลเปาหมายทพอใจ 5 ฉนมกมปฏกรยาโตตอบรนแรงตอปญหาเพยงเลกนอย 6 เมอถกบงคบใหท าในสงทไมชอบ ฉนอธบายเหตผลจนผอนยอมรบ

ได

7 ฉนสงเกตได เมอคนใกลชดมอารมณเปลยนแปลง 8 ฉนไมสนใจกบความทกขของคนอนทฉนไมรจก 9 ฉนไมยอมรบในสงทผอนท าตางจากทฉนคด 10 ฉนยอมรบไดวาผอนกอาจมเหตผลทจะไมพอใจการกระท าของ

ฉน

11 ฉนรสกวาผอนชอบเรยกรองความสนใจมากเกนไป 12 แมจะมภาระทตองท า ฉนกยนดรบฟงความทกขของผอนท

ตองการความชวยเหลอ

13 เปนเรองธรรมดาทจะเอาเปรยบผอนเมอมโอกาส 14 ฉนเหนคณคาในน าใจทผอนมตอฉน 15 เมอท าผดฉนสามารถกลาวค า “ขอโทษ” ผอนได 16 ฉนยอมรบขอผดพลาดของผอนไดยาก 17 ถงแมจะเสยประโยชนสวนตวไปบาง ฉนกยนดทจะท าเพอ

สวนรวม

18 ฉนรสกล าบากใจในการท าสงใดสงหนงเพอผอน 19 ฉนไมรวาฉนเกงเรองอะไร 20 แมจะเปนงานยากฉนกมนใจวาสามารถท าได 21 เมอท าสงใดไมส าเรจฉนรสกหมดก าลงใจ 22 ฉนรสกมคณคาเมอไดท าสงตางๆ อยางเตมความสามารถ 23 เมอตองเผชญกบอปสรรคและความผดหวง ฉนกจะไมยอมแพ

176

24 เมอเรมท าสงหนงสงใด ฉนมกท าตอไปไมส าเรจ 25 ฉนพยายามหาสาเหตทแทจรงของปญหาโดยไมคดเอาเองตามใจชอบ 26 บอยครงทฉนไมรวาอะไรท าใหฉนไมมความสข 27 ฉนรสกวาการตดสนใจแกปญหาเปนเรองยากส าหรบฉน 28 ตองการท าอะไรหลายอยางในเวลาเดยวกนฉนตดสนใจวาจะท า

อะไรกอนหลง

29 ฉนล าบากใจเมอตองอยกบคนแปลกหนาหรอคนทไมคนเคย 30 ฉนทนไมไดเมอตองอยในสงคมทมกฎระเบยบขดกบความเคยชนของ

ฉน

31 ฉนท าความรจกผอนไดงาย 32 ฉนมเพอนสนทหลายคนทคบกนมานาน 33 ฉนไมกลาบอกความตองการของฉนใหผอนร 34 ฉนท าในสงทตองการโดยไมท าใหผอนเดอดรอน 35 เปนการยากส าหรบฉนทจะโตแยงกบผอน แมจะมเหตผลเพยงพอ 36 เมอไมเหนดวยกบผอนฉนสามารถอธบายเหตผลทเขายอมรบได 37 ฉนรสกวาดอยกวาคนอน 38 ฉนท าหนาทไดด ไมวาจะอยในบทบาทใด 39 ฉนสามารถท างานทไดรบมอบหมายไดดทสด 40 ฉนไมมนใจในการท างานทยากล าบาก 41 แมสถานการณจะเลวราย ฉนกมความหวงวาจะดขน 42 ทกปญหามกมทางออกเสมอ 43 เมอมเรองท าใหเครยด ฉนมกปรบเปลยนใหเปนเรองผอนคลาย

หรอสนกสนาน

44 ฉนสนกสนานทกครงกบกจกรรมในวนสดสปดาหและวนหยดพกผอน

45 ฉนรสกไมพอใจทผอนไดรบสงดๆ มากกวาฉน 46 ฉนพอใจกบสงทฉนเปนอย 47 ฉนไมรวาจะหาอะไรท า เมอรสกเบอหนาย 48 เมอวนวางจากภาระหนาท ฉนจะท าในสงทฉนชอบ 49 เมอรสกไมสบายใจ ฉนมวธผอนคลายอารมณได 50 ฉนสามารถผอนคลายตนเองได แมจะเหนดเหนอยจากภาระหนาท 51 ฉนไมสามารถท าใจใหเปนสขไดจนกวาจะไดทกสงทตองการ 52 ฉนทกขรอนกบเรองเลกๆ นอยๆ ทเกดขนเสมอ

ตอดานหลง

177

การคดกรองนกเรยน

178

รายละเอยดการคดกรอง 1. ดานการเรยน ปกต เสยง มปญหา ระบ.................................................... 2. รางกาย ปกต เสยง มปญหา ทางการเหนทางการไดยน ทางสตปญญา ทางรางกาย/สขภาพ ทางการเรยนรทางการพดและภาษา ทางพฤตกรรม/อารมณ ออทสตก พการซอน อนๆ........................ 3. เศรษฐกจ ปกต เสยง มปญหา ระบ.................................................... 4. การคมครอง ปกต เสยง มปญหา ระบ บดามารดาอยดวยกน บดามารดาแยกกนอย บดามารดาหยาราง บดามารดาถงแกกรรม บดาถงแกกรรม มารดาถงแกกรรม

179

5.พฤตกรรม ปกต เสยง มปญหา ไมสนใจเรยน ไมตงในเรยน การปรบตวกาวราว ขมขคนอน คบเพอนเกเร เงยบขรม ขอาย ไมกลาสบตา ชสาวหรอเบยงเบนทางเพศ 6.สารเสพตด ปกต เสยง มปญหา ระบ.................................................... 7.ความสามารถพเศษ ม ระบ................................................................................... ไมม

180

178

แบบสรปการคดกรองนกเรยนเปนรายบคคล ค าชแจง 1. ถานกเรยนจดอยในกลมปกตใหขด ลงในชองกลมปกต ถาไมใชใหขด - 2. ส าหรบนกเรยนทกกลม ในชองสมพนธภาพทางสงคม ถาเปนจดแขงใหขด ถาไมใชใหขด - และใหระบความสามารถพเศษทนกเรยนมลงในชองมความสามารถพเศษ 3. ถานกเรยนอยในกลมเสยง / มปญหา ตองไดรบความชวยเหลอในดานใด ใหขด ในชองนนๆ

ท ชอ - สกล กลมปกต

สมพนธ ภาพทางสงคมเปนจดแขง

มความ สามารถพเศษ

กลมเสยง / มปญหา

ดาน การเรยน

ดานสขภาพ / รางกาย จตใจ – พฤตกรรม / ครอบครว ปญหาดานอน ทพบเพมเตม

รางกาย อารมณ ความ

ประพฤต อย

ไมนง

ความ สมพนธกบเพอน

เศรษฐกจ

การ คมครองนกเรยน

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

181

179q

สรป จ านวนนกเรยนทงหมด........................คน แยกเปน กลมปกต......................คน คดเปนรอยละ....................

กลมเสยง......................คน คดเปนรอยละ....................

กลมมปญหา....................คน คดเปนรอยละ.......................

11

ท ชอ - สกล กลมปกต

สมพนธ ภาพทางสงคมเปนจดแขง

มความสามารถพเศษ

กลมเสยง / มปญหา

ดาน การเรยน

ดานสขภาพ / รางกาย จตใจ – พฤตกรรม / ครอบครว ปญหาดานอน ทพบเพมเตม

รางกาย อารมณ ความ

ประพฤต อย

ไมนง

ความ สมพนธกบเพอน

เศรษฐกจ

การ คมครองนกเรยน

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

182

ลงชอ………………………..ครประจ าชน/ครทปรกษา ลงชอ………………………ผอ านวยการโรงเรยน (……………………………) ( ..................................... )

183

การปองกนและแกไขปญหา

184

ผลการด าเนนงานนกเรยนกลมเสยง/มปญหา ทไดรบการดแลชวยเหลอโดยครทปรกษา

ลกษณะปญหา ชวยเหลอไดแลว

(จ านวนกรณ) อยในระหวางการ

ชวยเหลอ (จ านวนกรณ) สงตอคร….

(จ านวนกรณ) หมายเหต

ดานการเรยน ดานสขภาพรางกาย

ดานสขภาพจต,อารมณ

ดานพฤตกรรมทไมพงประสงค

ดานเศรษฐกจ ดานการคมครองนกเรยน

ดานพฤตกรรมทางเพศ

ดานยาเสพตด อน ๆ โปรดระบ รวม (จ านวนกรณ)

ลงชอ ผรายงาน

( ……………………….…….)

ครทปรกษา …..…/……….……./……..……

185

การสงตอนกเรยน

186

บนทกการแนะแนวนกเรยน

ว/ด/ป ชอ - สกล ชน พฤตกรรมทศกษา ปญหาและแนวทาง

แนะแนว ผลการ แนะแนว

(ลงชอ) ………………………….ผบนทก (ลงชอ) …………..…………ผรบรอง (……………………….) (………………………….) ครโรงเรยนวฒโนทยพายพ ครแนะแนว

187

บนทกขอความ สวนราชการ โรงเรยนวฒโนทยพายพ ท ............................................ วนท .......................................................... เรอง ขอความอนเคราะหชวยเหลอนกเรยนเพอสงตอหนวยงานภายนอก เรยน ผอ านวยการโรงเรยนวฒโนทยพพ สงทสงมาดวย .............................................................................. ดวย (ด.ช./ด.ญ. /นาย/นางสาว).............................................................................เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท ............./.............. เลขประจ าตว ....................... มพฤตกรรมทเปนปญหา ดงน พฤตกรรมโดยสรปคอ ............................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... และไดด าเนนการชวยเหลอแลวสรปไดดงน ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... แตยงคงมพฤตกรรมคอ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... จงเรยนมาเพอโปรดพจารณาและด าเนนการชวยเหลอสงตอนกเรยนดงกลาว

ลงชอ................................................... (.....................................................)

ครทปรกษา

188

แบบรายงานแจงผลการชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนวฒโนทยพายพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

วนท ............. เดอน ...........................พ.ศ. ............

เรอง แจงผลการชวยเหลอนกเรยน เรยน ผอ านวยการโรงเรยนวฒโนทยพพ ตามททานไดสงนกเรยน ชอ .................................................................... ชน ม. ...... /......เลขท ......... มาใหด าเนนการชวยเหลอ บดน (ผด าเนนการชวยเหลอ) ........................................................................ ไดด าเนนการใหความชวยเหลอนกเรยนแลว สรปผล ดงน ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. จงเรยนเพอโปรดทราบ

ขอแสดงความนบถอ

( ............................................... ) ครทปรกษา

189

ตวอยางหนาปกการรายงานผลในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

หมายเหต

สวนประกอบดานใน ประกอบดวย

- ปกใน

- สรปผลการดแลชวยเหลอนกเรยน

1. นกเรยนกลมปกต จ านวน .......... คน 2. นกเรยนกลมเสยง จ านวน .......... คน 3. นกเรยนกลมมปญหา จ านวน .......... คน 4. นกเรยนกลมเสยง/มปญหา เฉพาะดาน จ านวน .......... คน ไดแก - ดานการเรยน จ านวน .......... คน - ดานรางกาย จ านวน .......... คน - ดานเศรษฐกจ จ านวน .......... คน - ดานการคมครอง จ านวน .......... คน - ดานพฤตกรรม จ านวน .......... คน - ดานสารเสพตด จ านวน .......... คน - ดานอน ๆ จ านวน .......... คน

แฟมครทปรกษา ชนมธยมศกษาปท ............

ปการศกษา .......

โดย

................................. โรงเรยนวฒโนทยพายพ

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34

รปคร ทปรกษา

190

บรรณานกรม

วนดา ชนนทยทธวงศ. (2551). คมอครระบบดแลชวยเหลอนกเรยนชวงชนท 3-4 (ชนมธยมศกษา ปท 1-6). กรมสขภาพจต : สถาบนราชานกล. โรงเรยนวฒโนทยพายพ. (2558). โครงรางองคกรโรงเรยนวฒโนทยพายพ. เชยงใหม : โรงเรยน วฒโนทยพายพ. กลมวจยและพฒนานโยบาย ส านกนโยบายและแผนการศกษาขนพนฐาน ส านกงานคณะกรรมการ การศกษาขนพนฐานกระทรวงศกษาธการ. (2560). นโยบายส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน ปงบประมาณ พ.ศ. 2561. โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด.