the economics of climate change in southeast asia: a ......vi the economics of climate change in...

ธนาคารพฒนาเอเชย

เศรษฐศาสตรวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต : ภาพรวมของภมภาค

ประเดนสำาคญ

สำ�นกง�นผแทนประจำ�ประเทศไทย Asian Development Bank

ธน�ค�รพฒน�เอเชย 6ADBAvenue,MandaluyongCity

ชน23อ�ค�รสำ�นกง�นเซนทรลเวลด 550MetroManila,Philippines

เขตปทมวนกรงเทพฯ10330 www.adb.org/economics

โทรศพท6622635300โทรส�ร6622635301 ISBN978-971-561-788-8

www.adb.org/trm

เศรษฐศาสตรวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต :

ภาพรวมของภมภาค-ประเดนสำาคญ

รายงานฉบบนนำาเสนอประเดนสำาคญการศกษาฉบบเตมชอ The Economics of Climate Change in Southeast Asia: A Regional

Review โดยเนนขอมลเกยวกบประเทศอนโดนเซย ฟลปปนส สงคโปร ไทย และเวยดนาม ผลการศกษาตอกยำาวาเอเชยตะวนออกเฉยงใต

มความเปราะบางอยางสงตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พรอมกบแสดงใหเหนถงการดำาเนนมาตรการปรบตวหลากหลายทมอย และ

ภมภาคนมศกยภาพทจะแสดงบทบาทสำาคญในการลดกาซเรอนกระจกของโลก การศกษานแสดงใหเหนวา ตนทนสำาหรบภมภาคและโลกใน

กรณททกฝายเพกเฉยไมทำาอะไรกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากศจะนำามาซงผลเสยหายเกนมลคาการลงทนดำาเนนการ นอกจากน รายงาน

ยงเรยกรองใหเอเชยตะวนออกเฉยงใตแสดงบทบาทสำาคญในการแกไขปญหาระดบโลก และใชมาตรการดานการปรบตวและชะลอผลกระทบ

จากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศททำาไดในเชงเศรษฐกจเปนองคประกอบของยทธศาสตรการพฒนาและขจดความยากจน การศกษาน

ระบดวยวา วกฤตเศรษฐกจโลกเปนโอกาสสำาหรบเอเชยตะวนออกเฉยงใตในการนำาพาเศรษฐกจเปลยนผานไปสแนวทางการเจรญเตบโตท

ชวยสรางภมคมกนตอผลกระทบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยการบรณาการประเดนสงแวดลอมเขาไปในแผนกระตนเศรษฐกจทจะ

ชวยประคบประคองเศรษฐกจ สรางงาน ลดความยากจน ลดการปลอยคารบอน และเตรยมพรอมรบมอกบผลกระทบทเลวรายทสดของการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

เกยวกบธนาคารพฒนาเอเชย

วสยทศนของธนาคารพฒนาเอเชย (Asian Development Bank : ADB) คอ การขจดความยากจนใหหมดไปจากภมภาคเอเชยแปซฟก โดย

มภารกจหลกไดแก การชวยเหลอประเทศสมาชกในการขจดความยากจนและยกระดบคณภาพชวตประชากรของประเทศสมาชกเหลานน

ทงน ADB ตระหนกดวา ถงแมวาภมภาคนจะมการพฒนาในหลายดาน แตยงมประชากรยากจนอยถง 2 ใน 3 ของโลก โดยเฉพาะประชากร

1.8 พนกวาลานคนทดำารงชพดวยรายไดตำากวา 2 เหรยญสหรฐตอวน และอก 903 ลานคนทดนรนยงชพดวยรายไดไมถงวนละ 1.25

เหรยญสหรฐ ADB มงขจดความยากจนผานการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจแบบองครวม การเตบโตแบบยงยนทคำานงถงสงแวดลอม และ

การบรณาการในภมภาค

สำานกงานใหญ ADB ตงอย ณ กรงมะนลา ประกอบดวยประเทศสมาชกผถอหนทงหมด 67 ประเทศ โดย 48 ประเทศมาจาก

ภมภาคน ทงน เครองมอสำาคญท ADB ใชในการใหความชวยเหลอประเทศสมาชก ไดแก การหารอระดบนโยบาย การใหเงนก การลงทน

ในหน การคำาประกน การใหความชวยเหลอทางการเงนแบบใหเปลา และความชวยเหลอดานวชาการ

Printed in the Philippines

เมษายน ๒๕๕๒





© 2009 Asian Development Bank

All rights reserved. Published 2009

ISBN 978-971-561-788-8

Publication Stock No. RPT090419

Cataloging-in-Publication Data

Asian Development Bank

The economics of climate change in Southeast Asia:

a regional review—highlights.

Mandaluyong City, Philippines: Asian Development Bank, 2009.

1. Climate change. 2. Southeast Asia. I. Asian Development Bank.

ความคดเหนทไดแสดงและปรากฏในหนงสอเลมน ไมจ�าเปนตองสะทอนความคดเหนและนโยบายของ

ธนาคารพฒนาเอเชย (Asian Development Bank : ADB) หรอคณะผวาการธนาคารพฒนาเอเชย หรอรฐบาลท

คณะผวาการเหลานนเปนตวแทนอย

ค�าวา “ประเทศ” (Country) ซงใชในเนอหาของหนงสอฉบบน มไดหมายถงการตดสนใดๆของ

ธนาคารพฒนาเอเชย เกยวกบสถานะดานกฎหมายและดานอนๆของประเทศใดประเทศหนง

ธนาคารพฒนาเอเชยไมรบประกนความถกตองของขอมลทรวบรวมอยในหนงสอฉบบน และจะไมรบผดชอบผลทเกดขนจาก

การใชหนงสอเลมนไมวากรณใดๆ

ธนาคารพฒนาเอเชยใหการสนบสนนการตพมพ หรอถายขอมล เฉพาะส�าหรบการใชสวนบคคลโดยไมมจดมงหมายเพอการ

คาภายใตการรบรของธนาคารพฒนาเอเชย ผใชไมสามารถจ�าหนาย แจกจาย หรอผลตผลงานเพอจดมงหมายทางการคา

โดยปราศจากความเหนชอบทชดเจน และเปนลายลกษณอกษรจากธนาคารพฒนาเอเชย

Asian Development Bank

6 ADB Avenue, Mandaluyong City

1550 Metro Manila, Philippines

Tel +63 2 632 4444

Fax +63 2 636 2444

www.adb.org/economics

สารบญ

สรปเนอหาหลก ก

ก. ทำาไมการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตจงเปนเรองสำาคญ 1 1. การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศก�าลงสงผลกระทบตอภมภาคแลว 2 2. การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ: ขนเลวรายทสดยงมาไมถง 4 3. ความจ�าเปนทตองลงมอด�าเนนการเรงดวน 8

ข. การปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพอเพมภมคมกน 12 1. การสรางขดความสามารถในการปรบตว 12 2. วธปฏบตและทางเลอกส�าหรบการปรบตวเฉพาะภาค 14 3. ตนทนและผลประโยชนของการปรบตว 18

ค. การชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนสวนหนงในการแกปญหาระดบโลก 19 1. ภาคปาไม 19 2. ภาคพลงงาน 20 3. ภาคเกษตรกรรม 23

ง. หนทางสอนาคต 25 1. ความจ�าเปนของการแกไขปญหาในระดบโลก 25 2. เอเชยตะวนออกเฉยงใตควรลงมอท�าอะไร? 27 (1) การปรบตวเพอสรางภมคมกนตอผลกระทบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ 27 (2) ลดการปลอยคารบอนเพอสรางเศรษฐกจทปลอยคารบอนต�า 28 (3) เงนทน การถายทอดเทคโนโลย และความรวมมอระหวางประเทศและระดบภมภาค 31 (4) สงเสรมการประสานงานเชงนโยบายของรฐบาล 33 (5) วจยเพมเตมในประเดนเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ 33 (6) พลกวกฤตเศรษฐกจใหเปนโอกาส 34

หนงสออางอง 36

สรปเนอหาหลก

ทำาไมการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตจงเปนเรองสำาคญ

• เอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนภมภาคทเปราะบางทสดแหงหนงในโลกตอผลกระทบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพราะมพนทแนวชายฝงยาว มการกระจกตวของประชากรและกจกรรมทางเศรษฐกจตามพนทชายฝงอยางมาก และมสภาพเศรษฐกจทพงพงเกษตรกรรม ทรพยากรธรรมชาต และปาไมอยางสง

• การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศก�าลงสงผลกระทบตอภมภาคนแลว อยางทประจกษจากความถและความรนแรงของสภาพอากาศสดโตง เชน คลนความรอน ภยแลง อทกภย และพายไซโคลน ในชวงหลายทศวรรษทผานมาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศก�าลงท�าใหภาวะการขาดแคลนน�าทวความรนแรงขน และกอผลกระทบตอผลผลตทางการเกษตรและเปนภยคกคามตอความมนคงทางอาหาร ท�าใหเกดไฟปาและพนทชายฝงเสอมโทรม และเพมความเสยงดานสาธารณสข

• สงทเราประสบพบเหนกนอยทกวนนยงไมถงขนเลวรายทสด ภายใตสถานการณทมการปลอยกาซเรอนกระจกในระดบสงทสด การศกษาประเมนวาอณหภมเฉลยในสประเทศ คอ อนโดนเซย ฟลปปนส ไทย และเวยดนามจะเพมขน 4.8 องศาเซลเซยส ภายในป ค.ศ. 2100 จากระดบเฉลยของปค.ศ.1990 ขณะทระดบน�าทะเลเฉลยโลกจะสงขนอก 70 เซนตเมตรในหวงเวลาเดยวกนซงจะสงผลรายแรงตอภมภาค และภายใตสถานการณเชนน ประเทศอนโดนเซย ไทย และเวยดนามจะประสบภาวะอากาศทแหงแลงขนในชวง 20-30 ปขางหนา

• เอเชยตะวนออกเฉยงใตมแนวโนมวาจะตองทนทกขจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมากกวาอตราเฉลยทวโลกในกรณทโลกยงคงด�าเนนไปอยางในปจจบน และหากน�าผลกระทบทงในสวนทเกยวของและไมเกยวของกบกลไกตลาด รวมถงความเสยงตอมหนตภยมาพจารณา จะพบวาตนทนเฉลยของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอทงสประเทศอาจสงถงขนาดสญเสยผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GDP) รวมกนรอยละ 6.7 ในแตละปภายในปค.ศ. 2100 ซงเปนระดบทสงกวาอตราเฉลยของโลกมากกวาสองเทา

• การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอาจกลายเปนอปสรรคส�าคญตอการพฒนาอยางยงยนและความพยายามลดระดบความยากจนในเอเชยตะวนออกเฉยงใต การตอสกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตองอาศยปฏบตการเรงดวนทงในดานการปรบตวและการชะลอผลกระทบจากการปลอยกาซเรอนกระจกซงไมมเวลาเหลอใหผลดวนประกนพรงอกตอไปแลว

การปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพอเพมภมคมกน

• การปรบตวเปนหวใจส�าคญในการลดผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทเกดขนแลวทกวนน ปฏบตการดานน

จ�าเปนตองมการสรางศกยภาพในการปรบตวพรอมกบปฏบตการทงในเชงวชาการและในเชงปฏบตในภาคทออนไหวตอสภาพภมอากาศ

• แมวาขดความสามารถในการปรบตวของประเทศขนอยกบระดบของการพฒนา แตการเพมความพยายามเผยแพรความตระหนกรแกประชาขน การวจยเพอเตมเตมชองวางดานองคความร และการรวมมอประสานงานกนทดขนในทกภาคสวน และทกระดบของกลไกรฐบาล กสามารถเพมพนศกยภาพในการปรบตวไดอยางสงในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

• เอเชยตะวนออกเฉยงใตไดปฏบตการปรบตวหลายอยางแลวในภาคทออนไหวตอสภาพภมอากาศ เชน ทรพยากรน�า เกษตรกรรม ทรพยากรทางทะเลและชายฝง ภาคปาไมและสาธารณสข เรองส�าคญตอนนคอการเพมความเขมขนของปฏบตการตางๆ เหลานดวยวธตอบสนองเชงรกมากขน และบรณาการการปรบตวเขาไวในยทธศาสตรการพฒนา และลด

ระดบความยากจน

The Economics of Climate Change in Southeast Asia: A Regional Review—Highlightsvi

การชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนสวนหนงในการแกปญหาระดบโลก

• รอยละ 12 ของการปลอยกาซเรอนกระจกทวโลกในปค.ศ. 2000 มตนตอมาจากเอเชยตะวนออกเฉยงใต และจากการทภมภาคนมอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและประชากรสง สดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกกจะเพมขนอก ดงนนเอเชยตะวนออกเฉยงใตมบทบาทส�าคญในการลดอตราการปลอยกาซเรอนกระจกของโลกในอนาคต

• ในฐานะทเปนภาคทปลอยกาซเรอนกระจกออกมามากทสดในภมภาค (รอยละ 75 ในปค.ศ. 2000) การใชประโยชนจากทดน และภาคปาไมเปนหวใจส�าคญสความส�าเรจของความพยายามลดการปลอยกาซเรอนกระจก เปาหมายนจะบรรลไดโดยการลดการตดไมท�าลายปา สงเสรมใหมการปลกปาเพมขน และปลกปาทดแทน พรอมกบการจดการปาไมอยางมประสทธภาพยงขน

• ภาคพลงงานในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงเปนภาคทมการปลอยกาซเรอนกระจกเพมมากขนอยางรวดเรว ยงคงมโอกาสมากมายในการเพมประสทธภาพในภาคพลงงาน จากการประเมน ทางเลอกททกฝายไดประโยชนเหลาน (win-win options) มศกยภาพทจะลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดรวมจากภาคพลงงานไดถงรอยละ 40 ตอปภายในปค.ศ. 2020 ในสประเทศ คอ อนโดนเซย ฟลปปนส ไทย และเวยดนาม นอกจากน ศกยภาพในการลดการปลอยคารบอนไดเพมมากขนอกรอยละ 40 อาจท�าไดโดยวธทตองมตนทน (positive cost options) เชน การเปลยนเชอเพลงจากถานหนไปใชกาซหรอพลงงานทดแทนในการผลตพลงงาน ดวยตนทนรวมทไมถงรอยละ 1 ของ GDP ในปค.ศ. 2020

• เอเชยตะวนออกเฉยงใตมศกยภาพสงทสดเมอเทยบกบภมภาคอนๆ ในโลกในการชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในภาคเกษตร โดยการจดการทดนและพนทเกษตรทดขน

หนทางสอนาคต

• การลดหรอชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนคณปการตอโลก และตองอาศยการแกไขปญหาในระดบโลกบน รากฐานของความรบผดชอบรวมกน โดยแบงกนรบภาระ ในฐานะทเปนภมภาคหนงทเปราะบางทสดตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และมความจ�าเปนสงสดในการปรบตวตอผลกระทบ พรอมทงมศกยภาพสงในดานการลดหรอชะลอผล กระทบ เอเชยตะวนออกเฉยงใตควรแสดงบทบาทส�าคญในการแกไขปญหาระดบโลก

• ขณะทการปรบตวรบผลกระทบเปนวาระส�าคญของภมภาค เอเชยตะวนออกเฉยงใตควรเรงความพยายามดานการลด หรอชะลอการปลอยคารบอน เศรษฐกจทปลอยคารบอนต�าน�ามาซงผลประโยชนรวมมหาศาล และตนทนของการเพกเฉยตอปญหานนสงกวาตนทนการลงมอปฏบตการ

• การด�าเนนมาตรการการปรบตวและชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตองอาศยการพฒนากรอบนโยบายทครอบคลม แรงจงใจใหภาคเอกชนด�าเนนการ การขจดการบดเบอนทางตลาด และทรพยากรดานการเงน นอกเหนอจากปจจยอนๆ

• แหลงทนจากนานาชาต การถายทอดวทยาการ และความรวมมอเปนองคประกอบส�าคญทน�าไปสความส�าเรจดานการปรบตว และชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ภมภาคนควรเสรมสรางขดความสามารถของตนในการใชทรพยากรดานการเงนทมอย และทอาจไดเพมในอนาคตอยางมประสทธภาพมากขน

• ความรวมมอระดบภมภาคเปนแนวทางหนงทมประสทธภาพในการจดการกบประเดนขามพรมแดนทเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เชน การจดการทรพยากรน�า การปองกนไฟปา การจดการและลดความเสยงจากภยพบต และการควบคมโรคตดตอ พรอมกบการเรยนรและแบงปนองคความร

เศรษฐศาสตรวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต : ภาพรวมของภมภาค -- ประเดนส�าคญ ข

The Economics of Climate Change in Southeast Asia: A Regional Review—Highlights vii

• วกฤตเศรษฐกจเปดโอกาสส�าหรบชวงเปลยนผานไปสเศรษฐกจทมภมคมกนตอผลกระทบจากสภาพภมอากาศเปลยนแปลง และเศรษฐกจทปลอยคารบอนต�าในเอเชยตะวนออกเฉยงใต โครงการการกระตนเศรษฐกจทเปนมตรตอสงแวดลอมจะสามารถชวยพยงเศรษฐกจ ชวยสรางงาน ลดระดบความยากจน ลดการปลอยกาซเรอนกระจก ขณะเดยวกนกเตรยมความพรอมส�าหรบภมภาคในการเผชญกบผลกระทบทรายแรงทสดจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

เศรษฐศาสตรวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต : ภาพรวมของภมภาค -- ประเดนส�าคญ ค

ก. ทำาไมการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศใน

เอเชยตะวนออกเฉยงใตจงเปนเรองสำาคญ

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะเปนประเดนดานการพฒนาทส�าคญทสดประเดนหนงทเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะเผชญในศตวรรษท 21 ในชวง 150 ปทผานมา อณหภมพนผวโลกเฉลยเพมขน 0.76 องศาเซลเซยส จากการศกษาของคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Intergovermental Panel on Climate Change 2007 : IPCC 2007) ภาวะโลกรอนสงผลใหสภาพอากาศผนผวนอยางรนแรง เชน การเปลยนแปลงของรปแบบการเกดฝน ความถ และความรนแรงของการเกดสภาวะอากาศรายแรง สงผลใหระดบน�าทะเลเฉลยโลกพงสงขน และเปนทยอมรบวาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนผลสบเนองมาจากการปลอยกาซเรอนกระจกจากกจกรรมของมนษย หากวามนษยเพกเฉยไมด�าเนนการใดๆ มความเปนไปไดวาสภาพดงกลาวจะรายแรงยงขนในอนาคต ภายใตสถานการณจ�าลองทมการปลอยกาซเรอนกระจกในระดบสงทคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจดท�าเมอปค.ศ. 2000 ภายในสนศตวรรษน อณหภมพนผวโลกเฉลยจะเพมขนจากระดบเมอค.ศ. 1980–1999 อก 4 องศาเซลเซยส ในชวงคาดการณระหวาง 2.4 - 6.4 องศาเซลเซยส (รปภาพ H1) รปการณเชนนจะสงผลกระทบอยางแสนสาหสตอการเจรญเตบโตและการพฒนาของโลก

รปภาพ H1. การคาดการณของความรอนผวโลกจากแบบจำาลองการหมนเวยนปกตระหวางชนบรรยากาศกบมหาสมทร

Glo

bal s

urfa

ce w

arm

ing

(ºC)

(ºC)

-1.0

0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

1900 2000 2100

2090–20992020–2029

0

B1 A1T

B2 A1B

A2 A1FI

0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5 5 5.5 6 6.5 7 7.5 A2

Year 2000 constant concentrations

A2

A1B

B1

A1B B1 20th century

Source: IPCC (2007).Note: B1, A1T, B2, A1B, A2, and A1FI represent alternative emissions scenarios developed by IPCC. A1 scenario family describes a world of

rapid economic growth and population that peaks in mid-century and declines thereafter. Within the A1 family, there are three scenarios characterizing alternative developments of energy technologies: A1FI (fossil fuel intensive), A1B (balanced), and A1T (predominantly non-fossil fuel). B1 scenario describes a world with rapid changes in economic structures toward a service and information economy, the introduction of clean and resource-efficient technologies, and the same population path as in the A1 family. A2 scenario describes a world with slower per capita economic growth, continuously increasing population, and slower technological change than in other storylines. B2 scenario describes a world with intermediate economic development, continuously increasing global population at a rate lower than A2, and less rapid technological change than in B1 scenario (IPCC, 2000).

Figure H1. Atmosphere-Ocean General Circulation Model Projections of Surface Warming

Philippines Thailand Viet Nam World Indonesia

หมายเหต : B1, A1T, B2, A1B, A2 และ A1FI แสดงถงสถานการณการปลอยคารบอนแบบตางๆท IPCC พฒนาขน สถานการณในตระกล A1 เปนโลกทมอตราเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสงและอตราการเพมของประชากรทพงถงจด

สงสดในชวงกลางศตวรรษและชะลอลงภายหลงจากนน ภายในตระกล A1 มสถานการณสามประเภทยอยทแสดงใหเหนถงระดบตางๆของการพฒนาเทคโนโลยพลงงาน คอ A1FI (ใชพลงงานฟอสซลสง) A1B (สมดลย)

และ A1T (ใชพลงงานทไมใชฟอสซลเปนหลก) สถานการณ B1 เปนโลกทโครงสรางเศรษฐกจเปลยนแปลงอยางรวดเรวไปสความเปนเศรษฐกจการบรการและขอมลขาวสาร การใชเทคโนโลยทสะอาด และใชทรพยากร

อยางมประสทธภาพ โดยมแนวโนมประชากรเชนเดยวกนกบตระกล A1 สถานการณ A2 แสดงใหเหนถงโลกทอตราเจรญเตบโตทางเศรษฐกจตอหวประชากรต�ากวา ประชากรทเพมสงขนเรอยๆ และมความเปลยนแปลง

ทางเทคโนโลยชากวาสถานการณอนๆ สถานการณ B2 แสดงใหเหนถงโลกทมระดบการพฒนาเศรษฐกจในระยะปานกลาง มอตราประชากรโลกเพมขนเรอยๆ แตเพมทชากวา A2 และมความเปลยนแปลงดานเทคโนโลย

ชากวาของสถานการณ B1 (IPCC 2000)

ทมา : IPCC (2007)

The Economics of Climate Change in Southeast Asia: A Regional Review—Highlights2

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนปญหาระดบโลกและตองอาศยความรวมมอแกไขใน

ระดบโลก ในชวงหลายปทผานมาการจดการกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดกลายเปนวาระส�าคญของนโยบายระหวางประเทศ ขณะนทวโลกไดมฉนทามตแลววา การปองกนไมใหภาวะโลกรอนเขาสระดบทเปนอนตราย ตองมปฏบตการควบคมการปลอยกาซเรอนกระจก และรกษาเสถยรภาพความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศไวทระดบ 450–550 สวนตอลาน (ppm) (IPCC 2007) ระดบทต�ากวานเปนเปาหมายทพงประสงค และระดบทสงกวานถอเปนเกณฑต�าสดในความพยายามชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Stern 2007)

1. การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศกำาลงสงผลกระทบตอภมภาคแลว

เอเชยตะวนออกเฉยงใตนบเปนภมภาคทเปราะบางทสดแหงหนงในโลกตอผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ภมภาคนเปนถนทอยอาศยของประชากร 563 ลานคนโดยมอตราเตบโตของประชากรเกอบรอยละ 2 ตอป เมอเปรยบเทยบกบอตราเฉลยของโลกทรอยละ 1.4 (ตาราง H1) ภมภาคนมพนทชายฝงทยาว มการกระจกตวของประชากร และกจกรรมทางเศรษฐกจตามแนวชายฝง ประชากรพงพาการเลยงชพโดยเกษตรกรรมเปนหลก โดยเฉพาะอยางยงประชากรยากจนทมระดบฐานะอยทหรอต�ากวาขดความยากจน และหลายประเทศกพงพาทรพยากรธรรมชาตและภาคปาไมเปนหลก ในฐานะทเปนภมภาคทเตบโตเรวทสดแหงหนงของโลกอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสงในชวงหลายทศวรรษทผานมาชวยใหประชากรจ�านวนมากหลดพนจากความยากจนขนแคน แตระดบความยากจนทงทค�านวณไดและไมไดจากรายไดยงคงมอตราทสงในอกหลายประเทศ และการบรรลเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals : MDGs) จงเปนภารกจททาทายอยางยง ถาไมมการจดการปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางเพยงพอ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะกลายเปนอปสรรคยงใหญส�าหรบการพฒนาทยงยนและการขจดความ

ตาราง H1. ตวบงชหลกดานเศรษฐกจ สงคม-ประชากร และสงแวดลอม

ตวบงช เอเชยตะวนออกเฉยงใต เอเชยก�าลงพฒนา b โลก

ดานเศรษฐกจและสงคม-ประชากร

การเจรญเตบโตของ GDP ค.ศ.1990-2007 (% เฉลยตอป) 5.5 7.0 2.9

GDP ตอหว ค.ศ. 2007 (ณ ราคาคงทเหรยญสหรฐ ค.ศ. 2000) 4,020.3 3,802.5 5,964.3

ระดบความยากจนในปค.ศ. 2005 (% สดสวนตอหว)

ทระดบวนละ 1.25 เหรยญสหรฐ 18.8 27.1 25.2

ทระดบวนละ 2.00 เหรยญสหรฐ 44.6 54.0 69.4

ประชากรรวม ค.ศ. 2007 (หนวยลานคน) 563.1 3,519.7 6,612.0

อตราการเพมของประชากร ค.ศ. 1990-2007 (% เฉลยตอป) 1.9 1.5 1.4

ความหนาแนนของประชากร ค.ศ. 2007 (ตอตารางกโลเมตร) 781.5 901.6 51.0

การเพมของประชากรเมอง ค.ศ. 2000-2005 (% เฉลยตอป) 3.5 2.6 2.1

สดสวนประชากรในรศม 100 กม.ของชายฝง ค.ศ. 2005 ( %) 80.2 34.3 38.0

การจางงานในภาคเกษตร ค.ศ. 2004 (% การจางงานทงหมด) 43.3 a 36.8 –

ดานสงแวดลอม

พนททดนทงหมด ค.ศ. 2007 (ลานเฮคตาร) 433.0 - 13,013.5

พนทปา ค.ศ. 2005 (% ของพนททงหมด) 46.9 - 30.4

ระดบความเปลยนแปลงของพนทปา ค.ศ. 1990-2005 (% เฉลยตอป) -1.3 -0.2 -

ความยาวของชายฝง (‘000 กโลเมตร) 173.3 274.5 1,478.7

อตราการเขาถงแหลงน�าทดขน ค.ศ. 2006 (% ของประชากร) 85.2 80.4 86.2

อตราการเขาถงสขอนามยทดขน ค.ศ. 2006 (% ของประชากร) 71.4 65.3 60.0

การใชไนโตรเจนเพอการเกษตรค.ศ. 2005 (ตนตอเฮคตาร) 0.05 - 0.02

การเพมผลผลตของพชจ�าพวกขาว 1990-2007 (% เฉลยตอป) 2.7 1.9 1.3

การเพมผลผลตของทรพยากรประมงและสตวน�า ค.ศ. 1990-2007 (% เฉลยตอป) 4.7 5.1 2.4

การเพมผลผลตจากปาไม 1990-2007 (% เฉลยตอป)

ไมกลมเพออตสาหกรรม (ควบคเมตร) -1.3 -0.6 0.1

กระดาษและกระดาษอดแขง (ตน) 11.7 8.8 2.8

กระดาษและเยอกระดาษ (ตน) 15.2 4.5 0.8

- = คอไมมขอมล

หมายเหต : a ไมรวมประเทศบรไนดารสลม กมพชา สปป.ลาว และพมา

b ประเทศก�าลงพฒนาทเปนสมาชก ADB

ทมา : World Bank’s World Development Indicators online database: World Bank (2008); FAOSTAT (2008); FAO (2006); United Nations Environment Programme (2006)

เศรษฐศาสตรวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต : ภาพรวมของภมภาค -- ประเดนส�าคญ

The Economics of Climate Change in Southeast Asia: A Regional Review—Highlights 3

ยากจนของภมภาค

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดปรากฏใหเหนเปนทเดนชดแลวในภมภาคน คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (IPCC, 2007) รายงานถงแนวโนมทอณหภมเฉลยในเอเชยตะวนออกเฉยงใตสงขนในชวงหลายทศวรรษทผานมา โดยมการบนทกไววาอณหภมสงขนโดยเฉลยทศวรรษละ 0.1–0.3 องศาเซลเซยส ในชวงปค.ศ.1951 ถง 2000 นอกจากน ภมภาคนยงคงประสบกบภาวะฝนตกนอยลงและระดบน�าทะเลสงขน (ปละ 1-3 มลลเมตร) ความถและความเขมขนของสภาพอากาศรนแรงกทวขนเชนกนในชวงหลายทศวรรษทผานมาน รวมถงการเกดคลนความรอนถขน (เชน จ�านวนวนทรอนและกลางคนทอบอาวมากขน และจ�านวนวนคนทอากาศเยนลดลง) การเพมขนอยางมนยส�าคญของภาวะฝนตกหนกกบการเพมขนของจ�านวนพายไซโคลนโซนรอน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเหลานกอใหเกดภาวะน�าทวมหนก ดนถลม และภยแลงในหลายพนทของภมภาค สรางความเสยหายแกอสงหารมทรพย ทรพยสนและชวตมนษย (รปภาพ H2)

(ก) จ�านวนของน�าทวม/พาย (ข) การประเมนคาความเสยหายจากน�าทวม/พาย

(ค) จ�านวนผเสยชวตจากน�าทวม/พาย (ง) จ�านวนผไดรบผลกระทบจากน�าทวม/พาย1

หมายเหต: 1. ไมมขอมลจากประเทศเวยดนามเรองจ�านวนผไดรบผลกระทบเนองจากน�าทวมและพาย

ทมา: CRED (2008), CCFSC (2005)

รปภาพ H2. ระดบความเสยหายเนองจากนำาทวม/พาย (ปค.ศ. 1960-2008)

1960–1969

1970–1979

1980–1989

1990–1999

2000–2008

1960–1969

1970–1979

1980–1989

1990–1999

2000–2008

1960–1969

1970–1979

1980–1989

1990–1999

2000–2008

1960–1969

1970–1979

1980–1989

1990–1999

2000–2008

0

40

80

20

60

100

120

Indonesia Philippines Thailand Viet Nam

0

2,000

3,000

1,500

1,000

500

2,500

3,500

4,000

Mill

ion

$

0

4,000

8,000

2,000

6,000

10,000

12,000

0

20

30

15

10

5

25

35

40

Mill

ion

peop

le

Num

ber

Num

ber



รปภาพ H3. ผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอภาคสวนตางๆ

ทมา: ADB study team, adapted from Stern (2007).

นอกจากน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศยงท�าใหปญหาการขาดแคลนน�ารนแรงมากขนในหลายพนทของภมภาค สรางผลกระทบตอผลผลตทางการเกษตรและเปนภยคกคามตอความมนคงดานอาหาร ท�าใหเกดไฟปาและสรางความเสอมโทรมใหกบพนทปา สรางความเสยหายแกทรพยากรทางทะเลและชายฝง และเพมความเสยงตออบตการณของโรคตดตอ ยงไปกวานภยแลงยงสงผลใหกระแสน�าตามแมน�าสายหลกๆ ลดลง และท�าใหน�าเปนสงทหายากขนในหลายประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเฉพาะอยางยงในชวงปทเกดภาวะเอลนนโญ ไดสรางความเสยหายตอพชผลและท�าใหน�าดมขาดแคลน (IPCC 2007) นอกจากน มการคนพบวาการทระดบผลผลตขาวลดลงรอยละ 10 มสวนเกยวเนองจากการทอณหภมเพมขนทกๆ 1 องศาเซลเซยส ยงไปกวาน จ�านวนพนทปาทโดนไฟไหมเพมขนจากประมาณ 4 ลานเฮคตาร ในชวงปค.ศ.1982-1983 เปน 5 ลานเฮคตาร ในค.ศ.1994 และ 10 ลานเฮคตาร ในชวงปค.ศ. 1997-1998 ในขณะทรอยละ 18 ของระบบปะการงประสบกบภาวะฟอกขาวในชวงปค.ศ. 1997-1998 ทเกดภาวะเอลนนโญ รปภาพ H3 แสดงใหเหนถงผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอภาคหลกๆ

2. การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ: ขนเลวรายทสดยงมาไมถง

เปนทคาดการณวาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะทวระดบความเขมขนขนในชวงทศวรรษขางหนา โดยความถและความเขมขนของภาวะอากาศรนแรงจะ

เพมขนดวยเปนเงาตามตว อยางไรกด ยงมปจจยความไมแนนอนอยมากเกนกวาทจะประเมนอยาง

1°C 2°C 3°C 4°C 5°C

ปาไมและระบบนเวศ

สาธารณสข

สภาพอากาศรนแรง

ผลผลตตกตำ

การเกษตร

ทรพยากรนำ

ประชากรประสบปญหาขาดแคลนนำจำนวนมากขน

ปญหาคณภาพทรพยากรนำทหนาดนและชนบาดาล

ปาหญาและปาพมทนแลงคอยๆ เขามาแทนทปาเขตรอน

การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ

การสญเสยพนทเกษตรกรรมเนองจาก

ระดบนำทะเลหนนสง

แนวโนมผลผลตเพมในบางประเทศ

ความลาชาของฤดกาลเพาะปลก

เกดโรคเกยวกบทางเดนหายใจและหวใจมากขนเนองจากความรอน

สภาพอากาศรนแรงเกดขนถและทวความรนแรงขน (เชน คลนความรอนและแลง นำทวม พายไซโคลน)

ปญหาการไหลของนำผวดน

การอบตของโรคทมพาหะ เชน มาลาเรย โรคไขเลอดออก

เกาะเลกๆ คอยๆ หายไป

ภาวะปะการงฟอกขาว

การเปลยนแปลงของอณหภม (เมอเปรยบเทยบกบเมอปค.ศ. 1990)



แมนย�าไดวาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะพฒนาไปอยางไร และผลการศกษาทน�าเสนอในทนถอเปนสงบงชทศทางและมตความส�าคญมากกวาทจะเปนการท�านายอนาคต คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (IPCC, 2007) ประเมนวา อณหภมพนผวเฉลยในเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะเพมขน 3.77 องศาเซลเซยส ภายในสนศตวรรษนเมอเปรยบเทยบกบระดบเฉลยทเสนฐานของชวงปค.ศ.1961–1990 และจะประสบกบสภาพอากาศทแหงแลงยงขนในชวง 20-30 ปขางหนาภายใตสถานการณทระดบการปลอยกาซเรอนกระจกสง ยงไปกวาน ภาวะโลกรอนจะสงผลใหระดบน�าทะเลเฉลยของโลกสงขนอก 59 เซนตเมตร ภายในปค.ศ. 2100 โดยเปรยบเทยบกบคาเฉลยทเสนฐานของชวงปค.ศ. 1980–1999 โดยประเมนจากสถานการณจ�าลองเดยวกน หรอระดบน�าทะเลเฉลยอาจสงกวานอก 1 เมตรกวาดวยซ�าหากพจารณาวาแผนน�าแขงกบธารน�าแขงก�าลงละลายอยางรวดเรว ดงทผเชยวชาญดานสภาพภมอากาศบางรายประเมนไว (The Guardian 2009) และทงปวงนจะสงผลกระทบรนแรงตอเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงการศกษาทคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอาง (IPCC, 2007) และงานศกษาวจยลาสด

อนๆ ทคาดการณไววา

• เมอถงชวงปค.ศ. 2070-2099 ระดบกระแสน�าสงสดในเเมน�าโขงแตละเดอนอาจเพมขนรอยละ 41 ในลมน�า และเพมขนรอยละ 19 ในเขตสนดอนสามเหลยมปากแมน�า ซงแสดงใหเหนถงความเสยงทสงขนส�าหรบน�าทวมในฤดฝน ขณะเดยวกนปรมาณกระแสน�าต�าทสดแตละเดอนทไหลเขาอาจลดลงไปอกรอยละ 24 ส�าหรบพนทลม และรอยละ 29 ในแถบสามเหลยมปากแมน�า รปการณนแสดงใหเหนถงความเปนไปไดวาจะขาดแคลนน�าในชวงฤดแลง (Hoanh et al. 2004)

• มแนวโนมวาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะลดศกยภาพในการผลตพชประเภทขาว

ของภมภาคนอยางมนยส�าคญภายในสนครสตศวรรษน และจะเปนภยคกคามตอความมนคงดานอาหาร การศกษาของ Murdiyarso (2000) คาดการณวาปรมาณผลผลตขาวในเอเชยอาจลดลงรอยละ 3.8 เมอถงปค.ศ. 2100 จากผลกระทบโดยรวมของปฏกรยาทางคารบอนไดออกไซดทเพมขน การใชปย อณหภมสงเกนไปจะสงผลกระทบตอชวงตนขาวออกดอกและการขาดแคลนน�า อยางไรกด งานศกษาทลาสดกวาน เชน ของ Cline (2007) ประเมนวาผลผลตการเกษตรอาจตกต�าลงมากกวารอยละ 19 ในกรณทไมค�านงถงปฏกรยาของคารบอนไดออกไซดทชวยใหพชเตบโตในเอเชยเมอสนสดศตวรรษน โดยระดบของการตกต�าลดหลนกนไปตงแตรอยละ 15 ในเวยดนาม ถงรอยละ 26 ในประเทศไทย การศกษาของ Zhai and Zhuang (2009) ประเมนวาการทผลผลตทตกต�าฮวบฮาบถงระดบนอาจฉดใหผลตภณฑมวลรวมประชาชาตทแทจรง (Real GDP) หดตวไปรอยละ 1.4 ตอป เมอถงค.ศ. 2080 และหากน�าเอาปจจยเรองเงอนไขการคาทจะเลวรายลงเขามารวมพจารณาดวย GDP อาจตกไปไดถงรอยละ 1.7

• การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะเพมความเสยงตอความหลากหลายทางชวภาพโดยรวมของเอเชยในอตราเกอบรอยละ 50 โดย Malcolm et al. (2006) ประเมนวาการเพมขนสองเทาของกาซคารบอนไดออกไซดจะท�าใหพชสญพนธไปไดถง 133 ถง 2,835 สายพนธในพนทแถบอนโด-พมา

• McMichael (2004) กลาววา ความเสยงเรองอตราตายและอตราเจบปวยอนเนองมาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (จากโรคทองรวงและภาวะทพโภชนาการ) ในบางพนทของเอเชยตะวนออกเฉยงใตอยในระดบทสงทสดในโลกอยแลว และประเมนวาแนวโนมนจะยงคงสภาพเดมในปค.ศ. 2030 ภยน�าทวมและระดบน�าทะเลสงขนในอนาคตจะท�าใหคณภาพ



น�าแยลง ซงจะน�าไปสการแพรระบาดของโรคตดเชอทมากบน�า เชน โรคผวหนงอกเสบ และโรคกระเพาะล�าไส

• Wassmann et al. (2004) คาดการณวาแมในสถานการณทมการปลอยกาซเรอนกระจกคอนขางต�า ระดบน�าทะเลทสงขนจะท�าใหน�าทวมสงผลกระทบตอประชาชนทอยอาศยตามแนวชายฝงในเอเชยใต ตะวนออกเฉยงใต และตะวนออกจ�านวนมากขนประมาณ 13 ถง 94 ลานคน ในแตละป เมอสนศตวรรษน โดยประชากรประมาณรอยละ 20 ซงคาดวาจะไดรบผลกระทบน อาศยอยในอนโดนเซย ฟลปปนส ไทย และเวยดนาม Tran et al. (2005) ประเมนวา การทระดบน�าทะเลสงขน 1 เมตร อาจสรางความเสยหายแกพนทปาชายเลน 2,500 ตารางกโลเมตร ในเอเชย และท�าใหเกดน�าทวมในพนท 5,000 ตารางกโลเมตร ของสามเหลยมปากแมน�าแดงและพนทสามเหลยมปากแมน�าโขงอก 15,000–20,000 ตารางกโลเมตร

การสรางแบบจ�าลองสถานการณตางๆ ส�าหรบงานศกษาชนน โดยใชแบบจ�าลองการประเมนโลกเชงบรณาการ (Global Intergrated Assessment Model : IAM) และมงเนนไปทสประเทศ คอ อนโดนเซย ฟลปปนส ไทย และเวยดนาม ยนยนผลการศกษาหลายประเดนดงกลาวขางตนทส�าคญกคอ ผลจ�าลองสถานการณทมการปลอยกาซเรอนกระจกสงชใหเหนวา

• อณหภมเฉลยตอปของสประเทศนจะเพมขน 4.8 องศาเซลเซยส ภายในปค.ศ. 2100 จากระดบของปค.ศ.1990 พนททางตะวนตกของเอเชยตะวนออกเฉยงใตคาดวาจะรอนกวาทางฟากตะวนออก การรกษาเสถยรภาพความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศไวท 550 ppm จะชวยลดอตราการเพมของอณหภมเฉลยตอปของทงสประเทศนไวทระดบ 2.3 องศาเซลเซยส และหากระดบความเขมขนอยท 450 ppm กจะชวยลดได 1.8 องศาเซลเซยส ในปค.ศ. 2100 (รปภาพ H4)

• อนโดนเซย ไทย และเวยดนามอาจประสบภาวะอากาศแลงยงขนในชวง 20-30 ปขางหนาแมวาแนวโนมนอาจจะพลกกลบในชวงกลางศตวรรษโดยมความเปนไปไดวาปรมาณฝนในปค.ศ. 2100 จะอยในระดบทสงกวาเมอปค.ศ. 1990 อยางไรกด ฟลปปนสอาจประสบภาวะปรมาณฝนเพมขนในชวงเวลาสวนใหญของศตวรรษน

• ระดบน�าทะเลเฉลยของโลกจะเพมขน 70 เซนตเมตร ภายในสนศตวรรษนเมอเปรยบเทยบกบระดบน�าทะเลของเมอปค.ศ.1990 (รปภาพ H5) อยางไรกด ในกรณทความเขมขนของกาซเรอนกระจกในโลกคงเสถยรภาพทชวง 450 ถง 550 ppm คาดวาระดบน�าทะเลเฉลยของโลกจะเพมขนประมาณ 40 เซนตเมตร เมอเปรยบเทยบกบระดบน�าทะเลของปค.ศ.1990 ภายในปค.ศ. 2100

นอกจากน ผลจากการสรางแบบจ�าลองแสดงใหเหนดวยวาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศดงทท�านายไวจะมผลกระทบอยางมนยส�าคญตอกจกรรมเศรษฐกจและกจกรรมของมนษยในสประเทศดงกลาวในอกหลายสบปขางหนา กลาวคอ

• ทรพยากรน�า ภาวะโลกรอนจะท�าใหปญหาการขาดแคลนน�าเลวรายกวาทเปนอยในหลายพนทของภมภาค โดยเฉพาะอยางยงในไทยและเวยดนามในชวงหลายสบปขางหนา โดยประชากรประมาณ 3.9 ลานคน ในประเทศไทย และ 8.4 ลานคน ในเวยดนามจะประสบปญหาขาดแคลนน�าภายในปค.ศ. 2050



หมายเหต : กรณอางอง คอ การไมด�าเนนมาตรการใดๆ S450 = เสถยรภาพ ท 450 ppm. การวเคราะหไมไดพจารณากระบวนการผลตกาซคารบอนไดออกไซด

ทมา : ทมศกษา ADB

A1FI Reference A1FI S450

0

0.2

0.4

0.8

0.6

1.2

1.0

19902000

20102020

20302040

20502060

20702080

20902100

0

0.2

0.4

0.8

0.6

1.2

1.0

19902000

20102020

20302040

20502060

20702080

20902100


Yiel

d po

tent

ial (

1990

=1)

Yiel

d po

tent

ial (

1990

=1)

Hi Mark, kindly note this minor corrections on Page 7 Figure H6. The label on the y axis should be (1990=1) and not as (m ton/yr). Attached is the latest version of the highlights as of 03 April.

A1FI Ref

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 2100

Indonesia Philippines Thailand Viet Nam World

A1FI S450

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 2100

Indonesia Philippines Thailand Viet Nam World

Indonesia Philippines Thailand Viet NamSource: ADB study team.

รปภาพ H6. ศกยภาพผลผลตขาวในสประเทศและในโลก

19902000

20102020

20302040

20502060

20702080

20902100

0

1

2

3

4

5

6

Tem

pera

ture

rise

(°C)

Chan

ge in

Glo

bal M

ean

Tem

pera

ture

A1FI Reference A1FI S550 A1FI S450

A1FI-Reference A1FI-S550 A1FI-S450

Figure H4 Projected Annual Mean Temperature Rise Relative to the 1990 Level in Study Countries (°C)

Source: ADB study team.หมายเหต : กรณอางอง คอ การไมด�าเนนมาตรการใดๆ S550 = เสถยรภาพท 550 ppm S450 = เสถยรภาพ ท 450 ppm.


A1FI Reference A1FI S550 A1FI S450

19902000

20102020

20302040

20502060

20702080

20902100

A1FI-Reference A1FI-S550 A1FI-S450

0

20

40

60

80

100

120

140

Glo

bal m

ean

sea

leve

l ris

e (c

m)

Figure H5 Projected Global Mean Sea Level Rise Relative to the 1990 Level (cm) in Study Countries

Source: ADB study team.

รปภาพ H5. การคาดการณระดบนำาทะเลหนนเฉลยของโลกเมอเปรยบเทยบ

กบระดบนำาทะเลเมอปค.ศ. 1990

รปภาพ H4. การคาดการณอณหภมสงเฉลยรายปเมอเปรยบเทยบกบ

ระดบอณหภมเมอปค.ศ. 1990 ในสประเทศ

• เกษตรกรรม ทงสประเทศจะประสบปญหาศกยภาพการผลตขาวตกต�าไปประมาณรอยละ 50 ภาย ในปค.ศ. 2100 เมอเปรยบเทยบกบระดบอตราเฉลยของปค.ศ.1990 ภายใตสมมตฐานวา ไมมการปรบตวและไมมการปรบปรงทางวชาการและเทคโนโลย ทงน คาดวาผลผลตขาวจะ ตกต�าในระดบตงแตรอยละ 34 ในอนโดนเซย ถงรอยละ 75 ในฟลปปนส และคาดวาแนว โนมดงกลาวจะเรมปรากฏตงแตปค.ศ. 2020 ในประเทศสวนใหญ (รปภาพ H6) อยางไร กตาม ความพยายามทจะคงเสถยรภาพของสภาพภมอากาศจะชวยปองกนแนวโนมผลผลต ขาวตกต�าดงกลาวนได

• ภาคปาไม ความเปลยนแปลงในการกระจายทางชวภาพ (biome distribution) ในแงการสญเสยปาชนสงจะน�าไปสการสญเสยดานความหลากหลายทางชวภาพอยางมนยส�าคญ โดยประเมนวาพนทผนปาคณภาพสงทเปนปารอนชมชน ปากงผลดใบ และปาไมผลดใบ ซงตางมศกยภาพในการกกเกบคารบอนสง จะถกทดแทนดวยปาหญาเขตรอนและปาไมพมทนแลง ซงเกบคารบอนไดนอยหรอไมไดเลย



• สขภาพมนษย การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะน�ามาซงความตายดวยโรคทเกยวกบหวใจและระบบทางเดนหายใจในอตราทสงขน เนองจากความรอนและโรคทมแมลงเปนพาหะ (มาลาเรยและโรคไขเลอดออก) ในสประเทศในชวงไมกสบปขางหนา

การศกษานประเมนตนทนตอภาคเศรษฐกจของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศส�าหรบ

สประเทศ (กลอง H1) โดยผลแสดงใหเหนวาส�าหรบทงสประเทศนแลว แมวาตนทนทวทงระบบ เศรษฐกจของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ในกรณทไมมความพยายามระดบโลกในการลดหรอชะลอการปลอยกาซเรอนกระจก จะคอนขางต�าในระยะปานกลาง แตตนทนดงกลาวจะเพมสงขน

อยางมนยส�าคญในระยะเวลาถดไป ในปลายศตวรรษน ตนทนทวทงภาคเศรษฐกจโดยเฉลย ในแตละปอาจสงถงรอยละ 2.2 ของ GDP หากพจารณาเพยงผลกระทบตอตลาด และสงถง รอยละ 5.7 ของ GDP หากรวมผลกระทบนอกตลาดดวย และรอยละ 6.7 ของ GDP เมอคดรวม ความเสยงตอภยพบต (รปภาพ H7 และ H9) ตวเลขเหลานสงกวาอตราเฉลยของโลกมาก (รปภาพ H8 และ H10) เนองจากทงสประเทศมแนวชายฝงยาว มการกระจกตวของประชากรอยตามพนทชายฝง ประชากรพงพาอาศยภาคเกษตรกรรมและทรพยากรธรรมชาตเพอยงชพ โดยมขดความสามารถในการปรบตวต�า ประกอบกบภมภาคนมอากาศแบบเขตรอนแถบเสนศนยสตรเสยสวนใหญเมอเปรยบเทยบกบทอนในโลก

หากมการคงเสถยรภาพของกาซเรอนกระจกไวทระดบ 450–550 ppm ตนทนทางเศรษฐกจ โดยรวมอนเปนผลมาจากภาวะโลกรอนจะต�ากวานมากอยางมนยส�าคญ จงท�าใหสรปไดวาตนทนของการนงเฉย และในทางตรงขาม ผลประโยชนจากการปฏบตการ จะมนยส�าคญอยางยงตอทงสประเทศ (รปภาพ H11)

3. ความจำาเปนทตองลงมอดำาเนนการเรงดวน

ประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตตองลงมอปฏบตการเพอปรบตวและสรางภมค มกนเพอรบมอผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พรอมทงลดตนทนทเกดจากผลกระทบทหลกเลยงไมไดแลวจากกาซเรอนกระจกทมอยปจจบนในระบบภมอากาศ การปรบตวเปนเรองส�าคญอยางยงในการบรรลเปาหมาย MDGs และการขจดความยากจนในเอเชยตะวนออกเฉยงใต คนยากจนเปน

หมายเหต : ผลลพธในทนมาจากสมมตฐานสถานการณจ�าลองอางอง A2 คอ ไมมการด�าเนนมาตรการใดๆ “mean” ระบถงผลเฉลย “mode” หมายถง ผลลพธทนาจะเปนไปไดมากทสด และชวงประมาณการ

จากระดบ 5-95 ของเปอรเซนไทลเปนสวนทระบายส


2000 2020 2040 2060 2080 2100-5

-3

-4

-2

-1

0

Perc

ent o

f GD

P

95%mean+sdmodemeanmean-sd5%

-5

-4

-3

-2

-1

02000 2020 2040 2060 2080 2100

year

%

95%

mode

mean

5%

-5

-4

-3

-2

-1

02000 2020 2040 2060 2080 2100

year

%

95%

mode

mean

5%

Figure H7 Loss in GDP (market impact only) in Study Countries under A2 Scenario

ModeMean

5%

Figure 7.6 Mean Impact by Type in Study Countries under A2 Scenario

5–95% Impact Range


B2 Reference S550 S450

2000 2020 2040 2060 2080 2100-5

-3

-4

-2

-1

0

Perc

ent o

f GD

P

95%mean+sdmodemeanmean-sd5%

-5

-4

-3

-2

-1

0

year

%

95%

mean+sd

mode

mean

mean-sd

5%

95% modemean5%

Figure H8 Global Loss in GDP (market impact only) under A2 Scenario

ModeMean 5–95% Impact Range

modemean 5–95% impacts range

5–95% impacts range


รปภาพ H7. การสญเสยทางเศรษฐกจ (GDP)

(เฉพาะผลกระทบดานตลาดในสประเทศ)

รปภาพ H8. การสญเสยของเศรษฐกจโลก

(เฉพาะผลกระทบดานตลาด)



หมายเหต: ผลลพธในทนมาจากสมมตฐานสถานการณจ�าลองอางอง A2 ทไมมการด�าเนนมาตรการใดๆ

ทมา: ทมศกษา ADB

รปภาพ H9. ผลกระทบเฉลยในสประเทศ รปภาพ H10. ผลกระทบเฉลยโลก

2000 2020 2040 2060 2080 2100-10

-6

-8

-4

-2

-9

-5

-7

-3

-10

Perc

ent o

f GD

P

Market Market + Non-marketMarket + Non-market + Risk of catastrophe

-10-9-8-7-6-5-4-3-2-102000 2020 2040 2060 2080 2100

year

%

Market Market + Non-market Market + Non-market + Risk of catastrophe

-10-9-8-7-6-5-4-3-2-102000 2020 2040 2060 2080 2100

year

%


Figure H9. Mean Impact in Study Countries under A2 Scenario

-10

-9-8

-7-6

-5

-4-3

-2-1

02000 2020 2040 2060 2080 2100

%


2000 2020 2040 2060 2080 2100-10

-6

-8

-4

-2

-9

-5

-7

-3

-10

Perc

ent o

f GD

P

-10-9-8-7-6-5-4-3-2-102000 2020 2040 2060 2080 2100

year

%


-10-9-8-7-6-5-4-3-2-10

year


Market Market + Non-marketMarket + Non-market + Risk of catastrophe

Figure H10. Global Mean Impact under A2 Scenario

mean

หมายเหต: ความสญเสยทงหมดครอบคลมทงผลกระทบตลาด ผลกระทบทไมใชดานตลาด และความ

เสยงตอหายนะ กรณอางอง คอ การไมด�าเนนมาตรการใดๆ S550= เสถยรภาพท 550

ppm S450 = เสถยรภาพท 450 ppm ;


-10

-9-8

-7

-6-5

-4

-3

-2-1

02000 2020 2040 2060 2080 2100

year

%

A2-Reference S450 S550

2000 2020 2040 2060 2080 2100-10

-6

-8

-4

-2

-9

-5

-7

-3

-10

Perc

ent o

f GD

P

A2 Reference S450S550

A1FI Reference A1FI-S550 A1FI-S450

Figure H11 Total Losses at Mean under Different Scenarios (including market impact, nonmarket impact and catastrophic risks)

รปภาพ H11. ความสญเสยทงหมดเฉลยในสประเทศภายใตสถานการณ จำาลองตางๆ

กลมทเปราะบางทสดตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพราะพวกเขามขดความสามารถในการปรบตวต�า เนองจากพวกเขามรายไดต�าและไมสามารถใชประโยชนเตมทจากโครงสรางพนฐาน บรการ และการศกษา พวกเขามกอาศยอยในพนทเปราะบางทางภมศาสตรซงมกเสยงตอภยนตรายทางธรรมชาตมากทสด ขณะเดยวกน คนยากจนจ�านวนมากกท�างานหาเลยงชพอยในภาค ทออนไหวตอสภาพภมอากาศ โดยเฉพาะอยางยงในภาคการเกษตร ปาไม และประมง โดยพวกเขา แทบไมมโอกาสทจะเปลยนไปหารายไดจากแหลงอน ดวยเหตน การชวยเหลอชมชนทเปราะบางเพอให พวกเขาสามารถมองอนาคตออกและปรบตวกบความเสยงทเกดจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะ เปนการชวยใหมการบรรลเปาหมาย MDGs ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ขณะทการปรบตวรบผลกระทบเปนวาระส�าคญของเอเชยตะวนออกเฉยงใต ภมภาคนยงมบทบาทส�าคญในการลดหรอชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลก โดยการด�าเนนยทธศาสตรการเตบโตทางเศรษฐกจทปลอยคารบอนต�าอยางแขงขน ในปค.ศ. 2000 ภมภาคนปลอยกาซเรอนกระจกรอยละ 12 ของอตราทวโลก คอ 5,187 ลานตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทา (MtCO2-eq) (ตาราง H2) โดยเพมขนรอยละ 27 จากเมอปค.ศ. 1990 ซงเปนอตราทเพมสงอยางรวดเรวมากกวาอตราการเพมโดยเฉลยของโลก นอกจากนหากค�านวณตอหวประชากร การปลอยกาซเรอน


กลอง H1. PAGE2002 Model

PAGE2002 คอ แบบจ�าลองประเมนโลกเชงบรณาการ (IAM) จากบนลงลางทมหาวทยาลยแคมบรดจพฒนาขนมา เพอประเมนนโยบาย

สภาพภมอากาศและการศกษา Stern Review (2007) น�าไปใชในการประเมนดานความสญเสยตอระบบเศรษฐกจในอนาคตจากผลกระทบของการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ แบบจ�าลองนแบงโลกออกเปนแปดภมภาค แตการศกษาชนนไดปรบแบบจ�าลองดงกลาวมาใชกบสประเทศ ดวยมมมองวาส

ประเทศนเปนคนละภมภาค

แบบจ�าลองน เปนการบรณาการองคความรททนสมยทสดดานวทยาศาสตรภมอากาศและเศรษฐศาสตร โดยเฉพาะอยางยงในประเดนความเชอม

โยงระหวางการปลอยคารบอน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบ (ดงทแสดงในกลองรปภาพ H1) คาตวแปรทางสถตแบบจ�าลองมา

จากการศกษาตางๆททางคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศรวบรวมไว (IPCC, 2001) โดยมการแจกแจงคาความ

เปนไปไดทสะทอนความไมแนนอน แบบจ�าลองนท�าการประเมนผลกระทบผานฟงกชนความเสยหายโดยโยงมลคาความเสยหายตอเศรษฐกจกบการท

อณหภมเพมสงขน ผลกระทบมปจจยผลกดนสามประการ คอ (1) การเพมอณหภมเฉพาะในภมภาค ซงก�าหนดโดยการผลกดนของรงสจากความเขม

ขนของกาซเรอนกระจก รวมถงคารบอนไดออกไซดจากภาคพลงงาน การใชทดนและปาไม มเธน (CH4) กบซลเฟอรเฮกซาฟลออไรด (SF6) กบซลเฟต

(2) คาพารามเตอรดานผลกระทบระดบภมภาคซงเปนกลไกของลกษณะเฉพาะทางภมศาสตรของภมภาค และ (3) ความสามารถในการปรบตวของภม

ภาคนนๆ ซงระดบรายไดเฉลยตอหวเปนปจจยก�าหนด

ความเปนไปไดของความไมตอเนองขนาดใหญหลวงในอนาคตถกจ�าลองผานความเปนไปไดทเพมขนเปนเสนตรงของการทอณหภมเฉลยของโลกจะ

เพมสงมากกวาระดบทยอมรบได (threshold) ในกระบวนการสรางแบบจ�าลองดงกลาว ไดมการท�าใหแบบจ�าลองนเปนไปตามมาตรฐานของสถานการณ

ปกต ทไมมการด�าเนนมาตรการใดๆ (IPCC A2 business-as-usual scenario) ในการปลอยกาซเรอนกระจกจากกจกรรมของมนษย GDP และอตรา

การเตบโตของประชากร ดงนน แบบจ�าลองนเออตอการประเมนภาพรวมนโยบายการชะลอและปรบตวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ในสวนการประเมนนโยบายลดผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ แบบจ�าลองนประเมนความสญเสยทางเศรษฐกจจากการทอณหภมสง

ขนในสถานการณทไมมใครท�าอะไร (BAU scenario) และเปรยบเทยบกบความสญเสยทางเศรษฐกจในกรณทมความพยายามรกษาเสถยรภาพความ

เขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศไวในระดบตางๆ ไดแกท 450 ppm และ 550 ppm เพอจดประสงคในการประเมนนโยบายการปรบตว

โมเดลนจ�าลองตนทนส�าหรบการลงทนในมาตรการเสรมสรางขดความสามารถการปรบตวของภมภาค รวมถงการสรางก�าแพงทะเล การพฒนาพนธพช

ทนแลงและทนความรอน เพอหลกเลยงผลกระทบบางระดบ (รอยละ 90) ของผลกระทบทางตลาดหากไมมมาตรการบรรเทา และเปรยบเทยบกบผล

ประโยชนในดานผลกระทบทางตลาดทหลกเลยงได คาตวแปรทางสถตของตนทนไดมาจากการศกษาแบบลางขนบน และสอดคลองกบการประเมนของ

กรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change : UNFCCC

2007)

ทมา: Hope (2006), ADB study team.

นโยบาย

การบรรเทาตนทนการ

ด�าเนนการ

นโยบาย

การปรบตว

• การผลต

• การบรโภค

• ประชากร

• เทคโนโลย

การปลอยกาซคารบอน

และความเขมขนของ

บรรยากาศ

การเปลยนแปลงภมอากาศ

และอณหภม

ผลกระทบ

(ความสญเสยของ GDP)

กลองรปภาพ H1. หวงโซของผลกระทบและการวเคราะหเชงนโยบายของแบบจำาลอง PAGE2002

The Economics of Climate Change in Southeast Asia: A Regional Review—Highlights10 เศรษฐศาสตรวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต : ภาพรวมของภมภาค -- ประเดนส�าคญ


กระจกในภมภาคยงสงกวาระดบเฉลยของโลก แมวาจะคอนขางต�าเมอเทยบกบอตราในประเทศทพฒนาแลว การใชประโยชนจากทดนและภาคปาไม (Land Use Change and Forest sector : LUCF) เปนตวการหลกของการปลอยกาซเรอนกระจกในภมภาคนเมอปค.ศ. 2000 โดยทงภาคนปลอยกาซเรอนกระจกรอยละ 75 ของทงหมด ตนตอการปลอยกาซเรอนกระจกในภมภาคอกสองแหลงใหญ คอ ภาคพลงงาน (รอยละ 15) และภาคเกษตรกรรม (รอยละ 8) โดยภาคพลงงานปลอยกาซเรอนกระจกในอตราทพงสงขนถงรอยละ 83 ในชวงทศวรรษ ค.ศ. 1990–2000 เปนการถบตวเรวทสดในบรรดาสามภาคทเปนแหลงปลอยกาซเรอนกระจก อนโดนเซยเปนบอเกดของการปลอยกาซเรอนกระจกทใหญทสดในเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยสาเหตหลก คอ ภาคการใชทดนและปาไม (รปภาพ H12) อยางไรกตาม มมาตรการลดหรอชะลอการปลอยกาซเรอนกระจก ซงไมเพยงแตจะชวยท�าประโยชนระดบโลกในการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเทานน แตยงจะน�ามาซงผลประโยชนรวมส�าหรบเอเชยตะวนออกเฉยงใตดวย

Indonesia59%Philippines

4%Singapore

1%Singapore1%

Thailand6%

Viet Nam2%

Rest of Southeast Asia28%

Indonesia59%

Philippines4%

Thailand6%

Viet Nam2%

Figure H12. GHG Emissions in Southeast Asia by Country

Note: GHG emissions total = 5,187 Mt CO2-eq.Source: CAIT Database 2008.

Indonesia Philippines Thailand Viet Nam

Insect Infestation, 2,0% Wildfire, 1,

0% Volcanic Eruption, 20,5%

Typhoon, 241,60%

Drought, 6,1%

Eartquake, 21,5%

Epidemic, 13,3%

Flood, 72,19%

Wave/surge, 5,1%

Landslide, 25,6%


รปภาพ H12. การปลอยกาซเรอนกระจกในเอเชยตะวนออกเฉยงใต (ปค.ศ. 2000)

หมายเหต: Total GHG emissions = 5,187 MtCO2-eq.

ทมา: CAIT Database, WRI (2008).

ตาราง H2. การปลอยกาซเรอนกระจกในโลกแบงตามภาคในปค.ศ. 2000 (ลานตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทา)

ภาค เอเชยตะวนออกเฉยงใต กลมประเทศนอกภาคผนวกท 1 กลมประเทศนอกภาคผนวกท 2 โลก

พลงงาน 791.8 9,503.9 14,728.1 26,980.4

อตสาหกรรม 50.8 722.9 628.6 1,369.4

เกษตรกรรม 407.0 3,484.2 1,445.8 5,729.3

การใชทดนและปาไม 3,861.0 7,887.0 -274.0 7,618.6

กากของเสย 76.6 695.4 473.4 1,360.5

การปลอยคารบอนทงสน 5,187.2 22,293.4 17,001.9 43,058.2

การปลอยคารบอนตอหว 9.3 4.4 12.5 6.1หมายเหต : ก. กลมประเทศนอกภาคผนวกท 1 ไดแก ประเทศก�าลงพฒนา ซงบางกลมประเทศมความเปราะบางเปนพเศษตอผลกระทบรายแรงของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมถงประเทศทมพนทชายฝง

ในระดบทต�า และทเสยงตอภาวะการแปรสภาพเปนทะเลทรายและภยแลง และประเทศทตองพงพงรายไดจากการผลตและคาเชอเพลงฟอสซล จะรสกถงความเปราะบางตอผลกระทบทางเศรษฐกจของ

มาตรการรบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมากกวา

ข.กลมประเทศในภาคผนวกท 2 ไดแก ประเทศพฒนาแลวทเปนสมาชกขององคกรเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและพฒนา (Organization for Economic Co-operation and Development : OECD)

ตงแตปค.ศ. 1992 รวมทงประเทศทอยในระยะเปลยนผานสการเปนประเทศพฒนาแลว เชน รสเซย สาธารณรฐตางๆ ในบอลตค และอกหลายประเทศในยโรปกลางและตะวนออก

ทมา: Climate Analysis Indicators Tool (CAIT) database, WRI (2008)


ข. การปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพ

ภมอากาศเพอเพมภมคมกน

การปรบตวตอผลกระทบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศครอบคลมถงการปรบตวทงในระบบ ธรรมชาตหรอระบบของมนษย เพอตอบสนองกบผลกระทบทเกดขนหรอทคาดวาจะเกดจากการ เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ซงจะลดอนตรายหรอใชประโยชนจากโอกาสในการปรบตวนนๆ ดวยเหตน การปรบตวตอผลกระทบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศชวยลดความเปราะบางและเพมภมคมกน การด�าเนนการปรบตวท�าไดทงในระดบบคคล ครวเรอน ชมชน ธรกจ และรฐบาล การปรบตวสวนหนงเกดในภาคเอกชน (autonomous adaptation) ขณะเดยวกนกมปฏบตการอกสวนหนงทเปนผลมาจากการตดสนใจเชงนโยบาย การด�าเนนการปรบตวอาจเกดเปนเชง “ตอบสนอง” ตอผลกระทบทเปนทประจกษแลว หรอเปนมาตรการ “เชงรก” เพอเตรยมพรอมส�าหรบสงทจะเกดขนในเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และอาจเกดเปนเชงวชาการ หรอเชงปฏบตการซงอาศย นโยบายและการเปลยนแปลงสถาบนและพฤตกรรมเปนหลก การปรบตวสามารถด�าเนนการพรอมกนไปไดในสองระดบกวางๆ คอ สรางขดความสามารถในการปรบตวในระดบชาตและระดบทองถน และด�าเนนมาตรการการปรบตวเฉพาะดาน

1. การสรางขดความสามารถในการปรบตว

การสรางขดความสามารถในการปรบตวครอบคลมถงการสรางขอมลขาวสารและเงอนไข ทเออตอปฏบตการดานน ทงในดานก�ากบดแลเชงสถาบน การบรหารจดการ และดานการเงน การสรางขดความสามารถเพอปรบตวของประเทศตองอาศยความพยายามจากทกภาคสวนของ สงคม โดยเฉพาะอยางยงรฐบาล ซงมบทบาทส�าคญอยางยงในการวางกรอบนโยบายและกรอบ เชงสถาบนทมประสทธภาพ เตมเตมชองวางดานขอมลขาวสารและองคความร สรางแรงจงใจ ทถกตอง พรอมทงจดสรรทรพยากรรฐส�าหรบการด�าเนนการปรบตวตอผลกระทบ ประเทศใน เอเชยตะวนออกเฉยงใตไดด�าเนนการทแสดงใหเหนถงความพยายามทนาชนชมในอนทจะสงเสรม ศกยภาพในการปรบตว แตยงคงมสงทตองท�าอกมาก การสงเสรมขดความสามารถดานนในเอเชย ตะวนออกเฉยงใตตองอาศยการบรณาการประเดนการปรบตวกบผลกระทบเปลยนแปลงสภาพภม อากาศเขาไปในทกมตของการวางแผนพฒนา (mainstreaming) ซงหมายความวาการปรบตวควร ไดรบการพจารณาใหเปนองคประกอบทละเลยไมไดของยทธศาสตรการพฒนาอยางยงยน การ ขจดความยากจนและการจดการความเสยงจากภยพบต ประเดนrส�าคญเรงดวนดานการปรบตว กบผลกระทบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใตควรบรณาการท รายงานดงกลาวนน�าเสนอ คอ

• เรงเผยแพรความตระหนกรแกสาธารณชนเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบ เพอสรางฉนทามตส�าหรบการด�าเนนงานระดบสาธารณะ และใหผมสวนไดสวนเสยทกรายมสวนรวม รวมถงภาคครวเรอน ธรกจ หนวยงานรฐ องคกรพฒนาเอกชน ภาคประชาสงคม และหนสวนดานการพฒนาเพอตอสกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ


• ท�าการวจยเพอสรางความเขาใจมากขนในเรอง (1) การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ผล กระทบ และความจ�าเปนของการปรบตวในระดบทองถน (2) การแกไขปญหาทมประสทธภาพ ดานตนทน ทงในเชงวชาการและเชงปฏบตทมงเนนเรองระบบธรรมชาต (ทรพยากรน�า การ ผลตทางเกษตร ปาไม ทรพยากรทางทะเลและชายฝง และอนๆ) และ (3) ยทธศาสตรและวธ ปฏบตในการปรบตวทสมเหตสมผลซงครอบคลมกวางไกลกวาระบบธรรมชาต (เชน ในประเดน การยายถน กลไกการคมครองทางสงคม การเลยงชพของชาวนาและชาวประมงรายเลก และ การควบคมจดการกบการปรบตวในทกระดบ)

• เรงเผยแพรขอมลและองคความร

• สรางระบบหรอสงเสรมความรวมมอระหวางกระทรวงและกลไกการวางแผนเพอสงเสรมแนวทางท�างานรวมกนของหลายภาคสวนในการปรบตวตอผลกระทบ รวมถงเชอมโยงการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศกบการจดการความเสยงจากภยพบต เนองจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนเรองททกสวนของรฐบาลตางมสวนเกยวของไมแตเฉพาะ กระทรวงดานสงแวดลอมหรอหนวยงานดานเดยวกนนเทานน แตยงเปนเรองของกระทรวง ดานเศรษฐกจ การคลง และอนๆ ดวย ดงนน แนวทางทมหนวยงานรฐแหงหนงเปนเจาภาพคอยประสานงานและเปนหนวยงานหลกรบผดชอบการเตรยมแผนงานและดแลการ ด�าเนนงานตามแผนงานและยทธศาสตรอาจเปนแนวทางทมประสทธภาพมากกวา

• สรางหรอสงเสรมกลไกการประสานงาน วางแผน และใหทนทเชอมระหวางรฐบาลกลางและองคกรปกครองสวนทองถน เพอสงเสรมใหมการด�าเนนการปรบตวตอผลกระทบในระดบทองถนและทเอกชนรเรมกนเอง และเพอเพมศกยภาพของทองถนในการวางแผนและด�าเนนการตามความคดรเรมดานการปรบตว

• ใชแนวทางแบบมองปญหารอบดานมากขนในการสรางศกยภาพเพอปรบตวตอผลกระทบในกลมทเปราะบางและในทองถน และสรางภมคมกนตอผลกระทบรนแรงของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมถงการพฒนาศกยภาพเพอใหพวกเขามทางเลอกใหกบการสรางความหลากหลายใหเศรษฐกจทองถน ดานตวเลอกในการเลยงชพ และวธทจะจดการเพอความอยรอดทมองไกลไปกวาการแกปญหาเกยวกบระบบธรรมชาต

ในระดบมากกวาขนพนฐาน ขดความสามารถของประเทศในการปรบตวตอผลกระทบขนอยกบระดบการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และมนษยของประเทศนนๆ ซงเกยวพนกนอยางใกลชดกบระดบรายได ความไมเสมอภาค ความยากจน การไมรหนงสอและความเหลอมล�าระหวางภมภาค ขดความสามารถและการควบคมจดการสถาบนรฐและการเงนของรฐ การมอยหรอความเพยงพอของบรการสาธารณะ รวมถงการศกษา สาธารณสข การคมครองทางสงคม และระบบรองรบทางสงคม พรอมทงขดความสามารถในการสรางความหลากหลายแกเศรษฐกจ โดยเฉพาะอยางยงในระดบทองถน ซงในทกแงมมทกลาวมานมความแตกตางหลากหลายในบรรดาประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต และมชองวางคอนขางใหญทงในหมประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตดวยกน และระหวางภมภาคนกบโลกทพฒนาแลว การขจดชองวางเหลานดวยการเสรมใหอตราการเจรญเตบโตแขงแกรงและท�าใหการพฒนายงยนและเออประโยชนกบทกฝายจะชวยพฒนาขดความสามารถในการปรบตวตอผลกระทบ

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตอยางมาก



2. วธปฏบตและทางเลอกสำาหรบการปรบตวเฉพาะภาค

ภาคสวนทส�าคญไดเรมด�าเนนการปรบตวกบผลกระทบ โดยเฉพาะอยางยง ในสวนทเหนผล กระทบชดเจนทสดจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เชน ในดานทรพยากรน�า เกษตรกรรม ภาคปาไม ทรพยากรทางทะเลและชายฝง และสาธารณสข อยางไรกด การด�าเนนการเหลานมกเปนเชงตอบสนองมากกวาทจะเปนมาตรการเชงรก ในหลายๆ กรณ มการปฏบตอยางกระจดกระจายแทนทจะเปนระบบ หรอตางคนตางท�าแทนทจะเปนเชงบรณาการ และมาตรการสวนใหญเนนผลประโยชนเฉพาะหนามากกวาการแกปญหาระยะยาว เอเชยตะวนออกเฉยงใตตองการแนวทางทเนนเชงรกมากกวาน เปนระบบมากกวาน และมการบรณาการอยางเตมทในดานการปรบตวกบผลกระทบในหลายๆ ภาค โดยเปนปฏบตการทมประสทธภาพดานตนทน พรอมทงแกไขปญหาอยางยงยนในระยะยาว

การปรบตวกบผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตองรบเคราะหจากความลมเหลวของระบบตลาดหลายประการ ซงความลมเหลวของตลาดทงปวงนเกดขนเพราะ (1) ความไมแนนอนของขอมลทเกยวกบการลงทนขนาดใหญและระยะยาว เชน การสรางอาคารทสามารถทนทานตอสภาพภมอากาศ และโครงสรางพนฐานเชงปองกน (2) ผลพลอยไดทางบวกและความเปนสาธารณสมบตของมาตรการปรบตวบางประการ เชน การวจยและการคมครองพนทชายฝง และ (3) ความจ�าเปนทตองมการประสานงานกนในบรรดาผมสวนไดสวนเสยหลายกลม จากปจจยทงหมดดงกลาว ตลาดเอกชนและการทภาคเอกชนรเรมด�าเนนการเองโดยล�าพงจะไมสามารถน�ามาซงการปรบตวทเพยงพอ มาตรการปรบตวกบผลกระทบหลายอยางตองอาศยแรงผลกดนจากนโยบายรฐบาลและการเขาแทรกแซงของรฐ มาตรการทมการปฏบตแลวในเอเชยตะวนออกเฉยงใตและประเดนทตองมการสงเสรมใหแพรหลายยงขนในภาคหลกๆ ตามทการศกษานวเคราะหไว ประกอบดวย

• ในภาคทรพยากรน�า เพอแกไขภาวะขาดแคลนน�า ประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดใชมาตรการทงดานอปสงคและอปทาน รวมถงเทคโนโลยในการจดท�าฝนเพอการเพาะปลก การปรบปรงระบบชลประทาน การน�าน�าทใชแลวกลบมาใชประโยชนใหม และแนวทางจดการน�าทดขน (ตาราง H3) มาตรการเหลาน ควรไดรบการสงเสรมใหมการปฏบตแพรหลายมากขนและควรมการแบงปนประสบการณกบบทเรยนมากขนในบรรดาชมชนในพนท ภมภาค ประเทศ และระหวางประเทศในภมภาคน การจดการน�าแบบบรณาการ รวมถงแผนการควบคมและปองกนน�าท วม ระบบเตอนภยลวงหนา การปรบปรงระบบชลประทาน และการบรหารดานอปสงค ควรมการด�าเนนงานอยางแพรหลายมากยงขนเพอผลประโยชนในหลายๆ ดาน

• ในภาคเกษตรกรรม มาตรการปรบตวทใชกนทวภมภาค คอ การปรบตวใหเขากบ ปฏทนและรปแบบการเพาะปลกพช การเปลยนแปลงเทคนคการบรหารจดการและการ เพาะปลก การใชพนธพชททนความแลง การปลกพชสลบ (intercropping) การเพาะปลก แบบหมนเวยน เปนตน (ตาราง H4) แนวปฏบตในการปรบตวในระดบไรนาพนทเพาะ ปลกเปนสงชวยในการรบมอกบความผนแปรของสภาพภมอากาศ ดงนน รฐบาลจ�าเปน ตองสรางเสรมศกยภาพการปรบตวของระดบทองถน โดยใหบรการทเปนสาธารณสมบต เชน ขอมลทดขนเกยวกบสภาพภมอากาศและการประเมนผลกระทบทดขน การวจยและ พฒนาพนธพชททนทานความรอน ระบบเตอนภยลวงหนา ระบบชลประทานทจดสรร น�าอยางมประสทธภาพ และเทคนคอนๆ ขณะนก�าลงมการพฒนาและทดลองเครองมอ นวตกรรมแบงปนความเสยงส�าหรบภาคเกษตร เชน โครงการประกนตามดชน และรฐควร ดงเอาประสบการณและความเชยวชาญของภาคเอกชนมาเสรมความพยายามในสวนของ ภาครฐดวย



ตาราง H3. สรปทางเลอกดานการปรบตวสำาหรบภาคทรพยากรนำา

แนวปฏบตลดผลกระทบ

จากเหตตางๆระดบ

เชงตอบ

สนอง/เชงรก

รฐวางแผน/

สวนเอกชน

ภาคทไดรบ

ประโยชนตวอยาง

การฟนฟระบบชลประทานและระบบระบายน�าทเสย

หายการขาดแคลนน�า ภย

แลง และฝนขาดชวง

ทองถน /

อนภมภาคเชงตอบสนอง รฐวางแผน เกษตรกรรม

อนโดนเซย

สงคโปร ไทย

เวยดนาม

การขยายโครงการชลประทานขนาดยอม เวยดนาม

ระบบเตอนภยน�าทวมภาวะรายแรง เชน

น�าทวม พาย

ทองถน /

อนภมภาคเชงรก รฐวางแผน

เกษตรกรรม

ชายฝง ครวเรอน

อตสาหกรรม


ปรบปรงระบบปองกนน�าทวม เชน สถานสบน�า ประต

น�าภมภาค

เกษตรกรรม ครว

เรอน อตสาหกรรมไทย

อางเกบน�า เขอนอเนกประสงค และระบบกกเกบน�า ภยแลง น�าทวม

ฝนทงชวง การ

ขาดแคลนน�า

ภมภาค เชงรก รฐวางแผน

เกษตรกรรม ครว

เรอน อตสาหกรรม

การผลตพลงงาน

ฟลปปนส


การพฒนาลมแมน�าเชงบรณาการ พนทตนน�าเกษตรกรรม ครว

เรอน อตสาหกรรมสงคโปร ไทย

เทคโนโลยการท�าฝนการขาดแคลนน�า ภย

แลง ฝนทงชวงทองถน เชงตอบสนอง สวนเอกชน

ครวเรอน อนโดนเซย

การใชน�าอยางตอเนอง การอบรมวธใชน�าจาก

ชลประทานอยางมประสทธภาพ

ครวเรอน

เกษตรกรรม

อนโดนเซย ไทย


การใชระบบเกบคาน�าตามปรมาณทใชเพออนรกษน�า การขาดแคลนน�า ทองถน เชงตอบสนอง สวนเอกชน ครวเรอน ฟลปปนส สงคโปร

การน�าน�าทใชแลวกลบมาใชซ�าการขาดแคลนน�า

ภมภาค/

ระดบชาตเชงรก รฐวางแผน


อตสาหกรรมสงคโปร

โรงงานออสโมซสน�าทะเล

ทมา: Boer and Dewi (2008), Cuong (2008), Ho (2008), Jesdapipat (2008), Perez (2008).

ตาราง H4. ตารางสรปทางเลอกดานการปรบตวทสำาคญสำาหรบภาคการเกษตร

แนวปฏบต ระดบ เชงตอบสนอง/เชงรก รฐวางแผน/สวนเอกชน ตวอยาง

การปรบรปแบบและปฏทนการเพาะปลก ทองถน เชงตอบสนอง สวนเอกชน ใชกนอยางแพรหลาย

การเปลยนแปลงวธบรหารจดการและเพาะปลก ทองถน เชงตอบสนอง สวนเอกชน ใชกนอยางแพรหลาย

การใชพนธพชททนทานความรอน ทองถน/อนภมภาค เชงรก สวนเอกชน ใชกนอยางแพรหลาย

การเกษตรผสมผสาน ปลกพชสลบและหมนเวยน ทองถน เชงรก สวนเอกชน ใชกนอยางแพรหลาย

การใช SOI ในการออกแบบกลยทธการเพาะปลก ทองถน/อนภมภาค เชงรก รฐวางแผน อนโดนเซย

การใชระบบประกนภยแบบดชน ทองถน/ภมภาค เชงรก รฐวางแผน ไทย เวยดนาม

การพฒนาระบบเตอนภยลวงหนา ทองถน/ภมภาค เชงรก รฐวางแผน ฟลปปนส ไทย เวยดนาม

การปรบปรงประสทธภาพของชลประทาน ทองถน เชงตอบสนอง รฐวางแผน เวยดนามSOI = Southern Oscillation Index.




• ในภาคปาไม วธปฏบตการรบมอและปรบตวกบผลกระทบทท�ากนทวไปครอบคลมถงการปลกปาทดแทน การปลกปาใหม และการจดการปาไมทดขน การสรางเครอขายเตอนภยลวงหนา การใชวธปฏบตวนวฒนวทยา (sivilcultural practices) ทเหมาะสม การเผยแพรความตระหนกรเกยวกบการปองกนไฟปา และการตดตามสภาพปาเสอมโทรม (ตาราง H5) รวมทงการสงเสรมระบบเตอนภยลวงหนาและการสรางความตระหนกรใหกบชมชนทเปราะบาง เพอเตรยมตวพวกเขาส�าหรบความเปนไปไดทไฟปาจะเกดถมากขนเนองจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ยงไปกวาน ควรสงเสรมความเปนหนสวนระหวางภาครฐและเอกชนในการปลกปาทดแทนและปลกปาเพมเตม เพอทดแทนการสญเสยของความหลากหลายทางชวภาพจากผลกระทบดานลบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและจากสภาพรายแรงทางภมอากาศ

• ในภาคทรพยากรทางทะเลและชายฝง วธปรบตวทแพรหลาย คอ การอนรกษและปลกปาชายเลน การเสรมความแขงแกรงแกหนหรอวสดทเสรมก�าแพง เขอน และแนวก�าแพงทะเล การยายแหลงเพาะเลยงสตวน�า และโครงสรางพนฐานตามชายฝง ปรบปรงหรอปรบการ ออกแบบและมาตรฐานส�าหรบโครงสรางบานเรอนและพนทอตสาหกรรม การเผยแพรขอมลและโครงการสรางความตระหนกร การตดตามตรวจสอบการเพมของระดบน�าทะเล การสบน�าออกเพอแกปญหาน�าทวม และการจดท�าแผนทพนทอนตราย และเปราะบาง (ตาราง H6) การด�าเนนการตามมาตรการปรบตวเหลานในภมภาคยงคงกระจดกระจาย และภมภาคนจ�าเปนตองมแผนการจดการพนทชายฝงเชงบรณาการทค�านงถงความเสยงดานสภาพภมอากาศและความเปราะบางในอนาคต การอนรกษปาชายเลนและแนวปะการงมประสทธภาพอยางยงในการลดผลกระทบของพายโซนรอนและไซโคลน และตองคงแนวปฏบตเหลานไว การปฏบตการตางๆเหลานสรางคณประโยชนรวมมหาศาลตอระบบนเวศวทยาและการยงชพ

ตาราง H5. ตารางสรปทางเลอกดานการปรบตวสำาหรบภาคปาไม

แนวปฏบต ลดผลกระทบจากเหตตางๆ ระดบเชงตอบสนอง/

เชงรกรฐวางแผน/สวนเอกชน ตวอยาง

การปลกปาทดแทน การปลกปา การ

จดการปาทดขน

ปาเสอมโทรม ความหลากหลาย

ทางชวภาพ

ทองถน/

อนภมภาคเชงตอบสนอง รฐวางแผน/สวนเอกชน ใชกนอยางแพรหลาย

การตงเครอขายเตอนภยลวงหนา ไฟปา ภมภาค เชงรก รฐวางแผนอนโดนเซย ฟลปปนส


การใชแนวทางวนวฒนาวทยาทเหมาะสม ไฟปา ภมภาค/ประเทศ เชงตอบสนอง สวนเอกชน ฟลปปนส เวยดนาม

การใหชมชนมความรเรองการปองกน

ไฟปาไฟปา ภมภาค/ประเทศ เชงรก รฐวางแผน

อนโดนเซย ฟลปปนส


การตดตามเฝาระวงพนทปาเสอมโทรมปาเสอมโทรม ความหลากหลาย

ทางชวภาพภมภาค/ประเทศ เชงรก รฐวางแผน ไทย




• ในภาคสาธารณสข มาตรการปรบตวเชงตอบสนองทมอย เชน การสรางและบ�ารงรกษา โครงสรางพนฐานดานสาธารณสข การประสานรวมมอระหวางองคกร ทเกยวของ และการจดตงพนทสเขยวและพนทสะอาด อยางไรกด ตองมการด�าเนนหรอขยาย แนวทางตอบสนองเชงรกกวาน เชน การจดตงระบบเตอนภย การอบตของโรค การ เฝาระวงดานสาธารณสข การรณรงคสรางความตระหนกร และโครงการควบคมโรคตดตอ เพอรบมอกบผลกระทบดานสาธารณสขของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (ตาราง H7)

ตาราง H7. ตารางสรปทางเลอกดานการปรบตวสำาหรบภาคสาธารณสข

แนวปฏบต ระดบเชงตอบ

สนอง/เชงรก


สวนเอกชนตวอยาง

ความรวมมอกบกลมอนๆทองถน/

อนภมภาคเชงตอบสนอง สวนเอกชน ใชกนอยางแพรหลาย

การฟนฟและท�านบ�ารงโครงสรางพนฐานดานสาธารณสข ทองถน เชงตอบสนองรฐวางแผน/

สวนเอกชนใชกนอยางแพรหลาย

สรางพนทสเขยว สะอาดและสวยงาม ทองถน เชงตอบสนอง สวนเอกชน ใชกนอยางแพรหลาย

เสรมสรางสมรรถนะในการคาดการณและเตอนภยระยะสนและระยะยาว ปรบปรง

การเฝาระวงโรค (เชนตวบงชความเสยง การระบาดของโรคตดตอ)

ทองถน/

อนภมภาคเชงรก รฐวางแผน ใชในบางประเทศในภมภาค

การศกษาและสรางความตระหนกร (การรณรงคสอสาร การพฒนาขดความ

สามารถ)

ทองถน/

อนภมภาคเชงรก รฐวางแผน ใชกนอยางแพรหลาย

เสรมสรางโครงการควบคมโรคตดตอ (วคซน การควบคมพาหะน�าโรค การ

ตดตามและรกษา)

ทองถน/

อนภมภาคเชงรก รฐวางแผน ใชกนอยางแพรหลาย

การเตรยมพรอมรบมอภยพบต (เชน การออกแบบบานทตานทานสภาพภม

อากาศเปลยนแปลง เปนตน)

ทองถน/

อนภมภาคเชงรก รฐวางแผน ใชในบางประเทศในภมภาค


ตาราง H6. ตารางสรปทางเลอกดานการปรบตวสำาหรบภาคทรพยากรทะเลและชายฝง

แนวปฏบตลดผลกระทบ

จากเหตตางๆระดบ

เชงตอบสนอง/

เชงรก


สวนเอกชนภาคทไดรบประโยชน ตวอยาง

การอนรกษและปลกปาชายเลนพาย ไซโคลน การกด

เซาะชายฝงทองถน เชงตอบสนอง


สวนเอกชน

เกษตร ปาไม

ครวเรอนใชกนอยางแพรหลาย

การเพมความแขงแกรงแกหน หรอวสด

เสรมก�าแพงเขอน แนวก�าแพงทะเล

ระดบน�าทะเลสง การ

กดเซาะชายฝงภมภาค เชงตอบสนอง รฐวางแผน

เกษตร ครวเรอน

อตสาหกรรมใชกนอยางแพรหลาย

การยายทตงฟารมเพาะเลยงสตวน�า

โครงสรางพนฐานชายฝง ระดบน�าทะเลสง ทองถน เชงตอบสนอง สวนเอกชน เกษตร ไทย เวยดนาม

ปรบปรงการออกแบบและมาตรฐานการ

กอสรางบาน เขตอตสาหกรรมและโครง

สรางพนฐาน

พาย ไซโคลน การกด

เซาะชายฝง

ทองถน/

อนภมภาคเชงรก

รฐวางแผน/สวน

เอกชน


อตสาหกรรม

อนโดนเซย


การใหขอมลและโครงการสรางความ

ตระหนกร

พาย ไซโคลน การกด

เซาะชายฝง ระดบ น�า

ทะเลสง

ภมภาค/ประเทศ เชงรก รฐวางแผนเกษตร ครวเรอน

อตสาหกรรม ฟลปปนส

เฝาระวงตดตามการเพมของระดบน�าทะเล ระดบน�าทะเลสง ภมภาค/ประเทศ เชงรก รฐวางแผนเกษตร ครวเรอน

อตสาหกรรมไทย

การสบน�าเพอระบายน�าทวม พาย ไซโคลน ทองถน เชงตอบสนอง สวนเอกชน เกษตร ครวเรอน เวยดนาม

การจดท�าแผนทพนทเสยงและอนตราย พาย ไซโคลนทองถน/

อนภมภาคเชงรก รฐวางแผน เกษตร ครวเรอน ฟลปปนส




ภาคอนๆ ทตองมการด�าเนนการปรบตว แตยงไมไดรบความสนใจมากเทาทควรในประเทศทท�าการ ศกษา อาทเชน การผลตไฟฟาพลงน�า การกอสรางและการทองเทยว

3. ตนทนและผลประโยชนของการปรบตว

การท�าความเขาใจกบตนทนและผลประโยชนของการปรบตวเปนสงส�าคญในการวาง แผนปฏบตการ การศกษาตางๆ เทาทมอยประเมนดานตนทนไวแตกตางกนมาก เชน การศกษา โดยกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (UNFCCC, 2007) ประเมนตนทนรวมเพอด�าเนนการปรบตวในภาคเกษตร พนทชายฝง ภาคปาไม ประมง สาธารณสข โครงสรางพนฐาน และบรการน�าไววา อาจเปนตวเลขสงถง 44 พนลานเหรยญสหรฐ ถง 166 พนลานเหรยญสหรฐ ตอปภายในค.ศ. 2030 ส�าหรบทวโลก และประมาณ 28 พนลานเหรยญสหรฐ ถง 67 พนลานเหรยญสหรฐ ส�าหรบประเทศก�าลงพฒนา โครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP, 2007) ประเมนตนทนดานการปรบตวในสวนของประเทศก�าลงพฒนาไวท 86-109 พนลานเหรยญสหรฐ ตอปภายในค.ศ. 2015 เพอชวยใหประเทศก�าลงพฒนาสามารถด�าเนนงานดานการปรบตว ธนาคารโลก (2006) ประเมนวาตองมการลงทนในดานนประมาณ 9-41 พนลานเหรยญสหรฐตอป

การศกษาเรองต นทนและผลประโยชนของการปรบตวส�าหรบเอเชยตะวนออกเฉยง ใตยงคงมจ�ากด และนเปนประเดนหนงส�าหรบการศกษาวจยตอไป การสรางรปแบบจ�าลอง (กลอง H1) เพอการศกษาฉบบนแสดงใหเหนวา ส�าหรบสประเทศ คอ อนโดนเซย ฟลปปนส ไทย และเวยดนาม ตนทนของการปรบตวดานการเกษตรและพนทชายฝง (โดยสวนใหญเปนเรองการสรางก�าแพงกนทะเลและการพฒนาพนธพชทตานทานแลงและความรอน) จะเฉลยประมาณปละ 5 พนลานเหรยญสหรฐ ภายในปค.ศ. 2020 และการลงทนนจะคมทนในอนาคต กลาวคอ ผลประโยชนรายปในแงการหลกเลยงความเสยหายจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะสงกวาตนทนเฉลยรายปทลงทนไปภายหลงปค.ศ. 2050 (ตาราง H13) เมอถงปค.ศ. 2100 ผลประโยชนดงกลาวอาจสงถงระดบรอยละ 1.9 ของ GDP เมอเทยบกบตนทนทรอยละ 0.2 ของ GDP อยางไรกตาม ผลเหลานถอเปนเพยงการประเมนเพอแสดงใหเหนถงผลกระทบเชงนโยบาย อนเนองมาจากปจจยความไมแนนอนเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

20002020

20402060

20802100

0.0

2.0

1.0

3.0

4.0

0.5

2.5

1.5

3.5

Mean BenefitMean Cost

Figure H.X Cost-Benefit of Adaptation in Market Sectors

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

2000 2020 2040 2060 2080 2100year

perc

en

t o

f G

DP

Benefit, 5% Benefit, Mean Benefit, 95%

Cost, 5% Cost, Mean Cost, 95%

A2 Reference S450S550

Figure H13. Cost and Benefit of Adaptation

5–95% Benefit Range 5–95% Cost Range

modemean 5–95% impacts range

Perc

ent o

f GD

P



รปภาพ H13. ตนทนและประโยชนของการปรบตว

หมายเหต : “Mean” บงชผลเฉลยของการจ�าลองและระยะการประเมนจากชวงเปอรเซนไทลท 5-95

ในพนทระบายส ผลประโยชนในดานความสญเสยทหลกเลยงไดค�านวณจากสถานการณ A2



ค. การชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

เปนสวนหนงของการแกไขปญหาระดบโลก

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสะทอนใหเหนถงความเปนปจจยภายนอกระดบโลก และมาตรการ ลดหรอชะลอถอเปนคณปการตอโลก การจดการกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตองอาศย นโยบายรฐบาลไมใชเพยงระดบชาตเทานนแตเปนระดบโลกและตองอาศยความรวมมอระหวางประเทศ ขณะทหวใจของความส�าเรจในการแกปญหาในระดบโลกยงอยทแนวทางการตอบสนองของประเทศใหญๆ ทเปนตนตอของการปลอยกาซเรอนกระจกภายใตกรอบอนสญญาสหประชาชาตวา ดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (UNFCCC) ประเทศในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใตควรมบทบาทส�าคญในการแกปญหาระดบโลกดวย เนองจากภมภาคนมการเจรญเตบโตของเศรษฐกจและ ประชากรทรวดเรวและอตราการปลอยกาซเรอนกระจกในภมภาคนกมแนวโนมทจะสงขนมาก และ เพราะวาแนวทางการเจรญเตบโตทปลอยคารบอนต�าน�ามาซงผลประโยชนรวมเปนกอบเปนก�า

1. ภาคปาไม

ในฐานะเปนภาคทปลอยคารบอนออกมามากทสดในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ภาคปาไมเปน หวใจส�าคญของการลดการปลอยกาซเรอนกระจกในภมภาค มาตรการบรรเทาหลกๆ ในภาคปาไม คอ การลดการตดไมท�าลายปา การสงเสรมการปลกปา การปรบปรงประสทธภาพในการจดการปาไมเพอเพมศกยภาพการเกบคารบอนของพนทปา การเพมขดความสามารถในการกกเกบคารบอนนอกพนทส�าหรบผลตภณฑจากไม และการปรบปรงผลตภณฑและการทดแทนเชอเพลง ในชวงหลายปทผานมา ประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดแสดงใหเหนถงความพยายามทจะด�าเนนมาตรการเหลาน แตกยงไมเพยงพอ

ตนทนทางเศรษฐกจของการลดกาซเรอนกระจกในภาคปาไมขนอยกบหลายปจจย รวมถงเรองผลตอบแทนจากการเปลยนวธใชประโยชนจากทดน (กลาวคอ ตนทนทางโอกาสของทดน) เงนทตองใชลงทนเฉพาะหนา ตนทนในการบงคบใช ปจจยดานนโยบายเชงสถาบน สงคม และอนๆ นอกจากน การประเมนศกยภาพของการลดกาซเรอนกระจกยงขนอยกบแนวทางทเลอกใชและสมมตฐานทเกยวของ การทบทวนงานวจยศกษาตางๆเทาทมอยแสดงใหเหนวา การประเมนศกยภาพและตนทนของการลดกาซเรอนกระจกนนมชองวางแตกตางกนมาก สะทอนใหเหนถงความไมแนนอนอยางมนยส�าคญ

งานศกษาทใหภาพการประเมนศกยภาพการลดกาซเรอนกระจกของภาคปาไมในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมอยไมมากนก เชน คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (IPCC 2007) อางการศกษาทประเมนปรมาณคารบอนไดออกไซดรวมทมการกกเกบไวไดจากการหลกเลยงการตดไมท�าลายปาภายในปค.ศ. 2050 โดยใชกรณอางองของภมภาคเขตรอน รวมถงเอเชยตะวนออกเฉยงใต ภายใตสถานการณจ�าลองราคาคารบอนตางๆ (Sohngen and Sedjo 2006) การศกษานประเมนวาหากราคาคารบอนไดออกไซดอยทตนละ 27.2 เหรยญสหรฐ (tCO2) การตดไมท�าลายปากอาจแทบหมดไป หากมองในระยะเวลา 50 ป การประเมนนกหมายความถงการกกเกบคารบอนรวมสทธ 278 จกะตนคารบอนไดออกไซด (GtCO2) เมอเปรยบเทยบกบเสนฐาน และพนทปาเพมเตมอก 422 ลานเฮคตาร เอเชยตะวนออกเฉยงใตไดรบการประเมนวามศกยภาพสงทสดในการลดคารบอน


จากตวเลขประมาณการท 109 จกะตนคารบอนไดออกไซด ในระดบราคาคารบอนดงกลาว ตามมาดวยภมภาคอเมรกาใต แอฟรกา และอเมรกากลาง (รปภาพ H14) Grieg-Gran (2009) ท�าการศกษาประเทศเขตรอนแปดประเทศ ซงโดยรวมแลวเปนผปลอยคารบอนรอยละ 70 จากการใชประโยชนทดน (รวมอนโดนเซยดวย) และพบวาตนทนทางโอกาสโดยเฉลยของการไมตดไมท�าลายปาจะอยทระดบ 1.2 ถง 6.7 เหรยญสหรฐ ตอหนงตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทา (tCO2-eq) ขนอยกบสถานการณทใชพจารณา

ในกรณของการลดคารบอนไดออกไซดดวยวธปลกปา การทบทวนงานศกษาตางๆ โดยคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (IPCC 2007) ระบวาในกรณทราคาคารบอนอยทไมเกนตนละ 20 เหรยญสหรฐ (tCO2) เอเชยตะวนออกเฉยงใตมแนวโนมทจะสามารถลดการปลอยคารบอนไดประมาณปละ 300 ลานตนคารบอนไดออกไซด (MtCO2) เมอถงปค.ศ. 2040 การเพมราคาคารบอนถงระดบ 100 เหรยญสหรฐ ตอตนคารบอนไดออกไซด จะเพมพนศกยภาพไดถงปละ 875 ลานตน คารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทา ในกรณของการลดคารบอนดวยการจดการปาไม เอเชยตะวนออกเฉยงใต กมศกยภาพสงเชนกน

2. ภาคพลงงาน

แมวาทกประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตปลอยคารบอนไดออกไซดจากภาคพลงงานรวมกนแลวประมาณรอยละ 3 ของโลกในปค.ศ. 2000 แตกเปนทคาดการณวาระดบตวเลขนจะเพมขนในอนาคต เนองจากอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและจ�านวนประชากรทสงกวาทอนๆ ในโลก ดงนน การด�าเนนการตามมาตรการลดหรอชะลอในภาคพลงงานในประเทศเหลานจะมสวนชวยแกปญหาระดบโลกในอกหลายสบปขางหนา นอกจากน ทางเลอกหลายๆ ทางสามารถน�ามาซงผลประโยชนรวมของทกๆ ฝาย

เอเชยตะวนออกเฉยงใตมศกยภาพในการชวยลดหรอบรรเทาทงในดานการจดหาหรอความตองการใชพลงงาน ในสวนของการจดหาทางเลอกในการลดคารบอน รวมถงการปรบปรงประสทธภาพการผลตพลงงาน การเปลยนเชอเพลงจากถานหนไปใชกาซธรรมชาต การใชพลงงานหมนเวยน เชน ชวมวล พลงงานแสงอาทตย ลม น�า หรอแหลงความรอนธรรมชาตในดานความตองการ ตนตอส�าคญของการปลอยกาซเรอนกระจก คอ ภาคทอยอาศยและอาคารพาณชย อตสาหกรรม (เหลก ซเมนต กระดาษและเยอกระดาษ เปนตน) และภาคการคมนาคมขนสง ส�าหรบทางเลอกทส�าคญในการลดความตองการใชพลงงาน ประกอบดวย

Carb

on s

eque

stra

tion

(GtC

O2)

120

100

80

60

40

20

01.4 2.7 5.4

Carbon price ($/tCO2)13.6 27

Source: Sohngen and Sedjo (2006).

Africa Central America South America Southeast Asia

Figure H14. Projected Cumulative Carbon Sequestrated through Avoided Deforestation by 2050 over the Reference Case, by Tropical Region under Various Carbon Prices Scenario


รปภาพ H14. ประเมนคารบอนสะสมทกกเกบไดจากการหลกเลยงการตดไมทำาลายปาภายในปค.ศ. 2050 ภายใตกรณอางองตามภมภาคเขตรอนเสนศนยสตร

ภายใตสถานการณจำาลองราคาคารบอนตางๆ

ทมา: Sohngen and Sedjo (2006).



• ภาคทอยอาศยและอาคารเชงพาณชย: ใชเครองใชไฟฟาและระบบใหแสงไฟทมประสทธภาพมากขน ด�าเนนโครงการดานมาตรฐานและการจดอนดบประสทธภาพพลงงาน ปรบปรงระบบฉนวนกนความ รอนและปรบเปลยนพฤตกรรม

• ภาคอตสาหกรรม: ใชหมอน�า เครองจกร และเตาหลอมทมประสทธภาพมากขน ใชวธปฏบตดานการบรหารจดการ เชน การตรวจสอบและวดมาตรฐานการใชพลงงาน การประหยดความรอนและพลงงาน การเปลยนชนดเชอเพลง และการน�าวสดทใชแลวมาใชใหมหรอทดแทน โดยเฉพาะอยางยงในอตสาหกรรมทตองใชพลงงานสง เชน เหลก ซเมนต กระดาษและเยอกระดาษ และเคม

• ภาคคมนาคมขนสง: เปลยนไปใชเชอเพลงทสะอาดขน ใชยานพาหนะประเภททใชเชอเพลงอยางมประสทธภาพ ใชทางเลอก เชน รถไฮบรด หรอทใชไฟฟาในการขนสงทางบก ปรบปรงการจดการจราจร เปลยนรปแบบจากการใชรถไปใชรถไฟและระบบขนสงมวลชน สงเสรมใหมการเดนทางโดยไมอาศยเครองยนต พรอมกบการใชทดนและการวางแผนการขนสง

คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (IPCC 2007) ประมวลงานศกษาตางๆ ทมอยเรองศกยภาพและตนทนของทางเลอกตางๆ เพอลดการปลอยคารบอนจากภาคพลงงาน โดยมงเนนไปททางเลอกซงมตนทนการลดหยอนต�ากวา 100 เหรยญสหรฐ ตอตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทา ผลจากการวเคราะหงานศกษาตางๆ ทมอยแสดงใหเหนวาการประเมนตนทนในการลดกาซเรอนกระจกจากการศกษาตางๆ นนแตกตางกนอยางมาก ขนอยกบปจจยนานปการตงแตสมมตฐานประกอบการค�านวณเกยวกบสถานการณการปลอยกาซเรอนกระจก กรอบระยะเวลา ตวแปรทางสถตของตนทน และขอก�าหนดทางเทคโนโลย เปนตน ตวอยางเชน ในกรณทเปลยนเชอเพลงในการผลตพลงงานจากถานหนไปใชกาซธรรมชาต ตนทนลดหยอนจะอยทระดบศนย ถง 11 เหรยญสหรฐ ตอตนคารบอนไดออกไซด ภายในปค.ศ. 2030 ส�าหรบประเทศก�าลงพฒนา ทางเลอกอนๆ มตนทนสงกวานมาก เชน อาจสงถง 50–100 เหรยญสหรฐ หรอยงแพงกวานตอหนงตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทา ในกรณของโรงงานผลตพลงงานดวยแสงอาทตยหรอใชเทคโนโลยการดกจบและกกเกบคารบอน (carbon capture and storage technologies)

อยางไรกด ยงคงมทางเลอกชนดททกฝายตางไดประโยชน (win-win mitigation options) กลาวคอ เราสามารถลดการปลอยคารบอนไดออกไซดไดโดยไมมตนทน คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (IPCC 2007) ประเมนวาส�าหรบประเทศก�าลงพฒนา ปรมาณการปลอยคารบอนไดออกไซด 1.5 จกะตนคารบอนไดออกไซด จากภาคทอยอาศยและอาคารเชงพาณชยจะลดลงไดภายในปค.ศ. 2020 ขณะเดยวกน ในแตละปเราจะสามารถลด 88 ถง 146 ลานตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทาจากรถยนต (ขนอยกบราคาน�ามนประมาณการณ) โดยไมมตนทนเมอถงค.ศ. 2030 McKinsey (2007) ประเมนวาโลกสามารถลดอตราการปลอยคารบอนไดราว 5 จกะตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทาในแตละปภายในปค.ศ. 2030 โดยไมมตนทนดวยวธการปรบปรงฉนวนกนความรอนภายในอาคาร การใชอปกรณไฟฟาทมประสทธภาพสง (เชน เครองปรบอากาศ เครองท�าน�ารอน) และระบบการใหแสงสวางในบาน การใชเชอเพลงอยางมประสทธภาพส�าหรบรถยนตและเชอเพลงชวภาพ และการลดการปลอยกาซทไมใชคารบอนไดออกไซดในภาคอตสาหกรรม

งานศกษาวจยจ�านวนมากไดรายงานเกยวกบศกยภาพในการชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยไมมตนทนในภาคพลงงานของประเทศตางๆ ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน

• ในดานการจดหาและผลตพลงงาน มรายงานวาการปรบปรงประสทธภาพในโรงงานพลงงาน ไฟฟาและการลดความสญเสยในระบบการผลตมศกยภาพทจะลดการปลอยคารบอนไดออกไซด ไดประมาณ 227 ลานตนคารบอนไดออกไซด ในประเทศฟลปปนสในชวงปค.ศ. 2000-2020


0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

2000 2020 2050

MtC

O 2

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

2000 2020 2050

GtC

O2

450 ppm 550 ppm B2-Reference

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

2000 2020 2050

GtC

O2

450 ppm 550 ppm B2-Reference

Figure H15. Energy-related CO2 Emissions from Study Countries, under different Scenarios


Figure 8.27 Viet Nam – Electricity Generation

Reference S550 S450


รปภาพ H15. คารบอนไดออกไซดจากภาคพลงงาน การปลอยคารบอน

จากสประเทศภายใตสถานการณจำาลองตางๆ

หมายเหต: กรณอางอง การไมด�าเนนมาตรการใดๆ S450 = เสถยรภาพท 450 ppm S550=

เสถยรภาพท 550 ppm.



(ADB 1998a) สงคโปรไดเรมด�าเนนมาตรการลดการปลอยคารบอนไดออกไซดในภาคการ ผลตพลงงานของตนแลว โดยใชกาซธรรมชาตในก�าลงการผลต รอยละ 80 และหากประเทศ เวยดนามเปลยนไปผลตพลงงานดวยกาซแทนทจะใชน�ามนกจะบรรเทาปญหาไปไดถง 4 ลาน ตนคารบอนไดออกไซด เมอถงปค.ศ. 2010 (MONRE 2004)

• ในดานความตองการใชพลงงาน ประเทศไทยมศกยภาพทจะลดได 31 ลานตนคารบอนไดออกไซด จากภาคทอยอาศยและอาคารใชสอยเชงพาณชยในชวงปค.ศ. 1997-2020 (ADB 1998b) การศกษาฉบบเดยวกนนระบดวยวาฟลปปนสกบไทยมศกยภาพทจะลดได 18 ลานตนคารบอนไดออกไซด และ 89 ลานตนคารบอนไดออกไซดตามล�าดบในชวงกอนถงปค.ศ. 2020 ถาทงสองประเทศหนไปใชหมอน�าและเครองยนตทมประสทธภาพสงขนในภาคอตสาหกรรม นอกจากนน ฟลปปนสมศกยภาพทจะลดไดประมาณ 40 ลานตนคารบอนไดออกไซด หากมระบบคมนาคมขนสงทมประสทธภาพสงในระยะเวลาปค.ศ. 2000-2020 ในขณะทไทยมศกยภาพทจะลดการปลอยคารบอนไดประมาณ 30 ลานตนคารบอนไดออกไซดในชวงปค.ศ. 1997-2020 หากปรบปรงประสทธภาพเชอเพลงของรถยนต

การสรางแบบจ�าลองดานพลงงานเพอการศกษาชนนพบวา ภายใตสถานการณจ�าลองทมการปลอยคารบอนระดบปานกลาง (B2) ในกรณทไมมมาตรการบรรเทาปญหาเลย สประเทศ คอ อนโดนเซย ฟลปปนส ไทย และเวยดนามมแนวโนมพงพาน�ามนและถานหนเปนแหลงเชอเพลงหลกส�าหรบผลตพลงงาน เนองจากตนทนต�าและไมตองพจารณาเรองผลกระทบตอสงแวดลอม แตกรณนจะท�าใหอตราการปลอยคารบอนพงสงขนสเทา หรอเพมประมาณรอยละ 3 ตอปในชวงปค.ศ. 2000-2050 (รปภาพ H15) หากทงสประเทศเขารวมในการพยายามระดบโลกทจะรกษาเสถยรภาพความเขมขนของกาซเรอนกระจกในบรรยากาศไวทระดบ 450–550 ppm คาดวาทงสประเทศนจะเปลยนจากถานหนและน�ามนไปพงพากาซธรรมชาตและแหลงพลงงานหมนเวยนมากขน พรอมทงเปลยนจากการพงพาถานหนเปนเชอเพลงในการผลตพลงงานไปใชเชอเพลงทสะอาดมากขน เชน กาซธรรมชาตและพลงงานหมนเวยน และเปลยนรถยนตจากประเภททใชน�ามนไปเปนชนดทใชเชอเพลงสะอาด หรอรถทเปนนวตวรรมคารบอนต�า เชน รถไฮบรดประเภทตางๆ



ผลจากการสรางแบบจ�าลองพบดวยวา ทงสประเทศจะมศกยภาพมหาศาลทจะชวยลดคารบอนไดออกไซดจากภาคพลงงานในชวงอกหลายสบปขางหนา ศกยภาพการลดคารบอนรวมในกรณทราคาคารบอนอยในระดบไมเกน 50 เหรยญสหรฐ จะอยท 903 ลานตนคารบอนไดออกไซด ซงเทยบเทากบรอยละ 79 ของการปลอยคารบอนไดออกไซด โดยภาคพลงงานของทงสประเทศรวมกนในปค.ศ. 2020 ภายใตสถานการณจ�าลองของระดบการปลอยคารบอนปานกลางโดยมากกวาครงของทงหมดน คอ ปรมาณทลดไปประมาณ 475 ลานตนคารบอนไดออกไซด จะไดมาจากแนวทางททกฝายตางไดรบประโยชน กลาวคอ ลดคารบอนไดออกไซดในขณะเดยวกนกอใหเกดการออมตนทนสทธ (net cost savings) (ตาราง H8) แนวทางททกฝายตางไดประโยชนสวนใหญเปนมาตรการดานปรบปรงประสทธภาพพลงงาน รวมถงการประหยดพลงงานในโรงงานผลตไฟฟาดวยถานหนและกาซในภาคการผลตพลงงาน การกระจายเทคโนโลยประสทธภาพสงไปยงอตสาหกรรมทมความตองการพลงงานสง การใชยานพาหนะทมประสทธภาพสงในการเผาผลาญเชอเพลง การเผาไหมภายในและไบโอเอธานอลส�าหรบภาคคมนาคม และการทภาคครวเรอนหนมาใชเครองใชไฟฟาทมประสทธภาพสงประมาณการณวาอกครงหนงของศกยภาพในการลดจะไดมาดวยตนทนทเปนบวก (positive abatement cost) ในอตราคารบอนไดออกไซดตนละ 50 เหรยญสหรฐ และการท�าใหศกยภาพนเปนจรงจะตองใชเงนลงทนสงถง 9.5 พนลานเหรยญสหรฐ หรอประมาณรอยละ 0.9 ของ GDP ทงสประเทศรวมกนในปค.ศ. 2002

3. ภาคเกษตรกรรม

เอเชยตะวนออกเฉยงใตมศกยภาพสงทสดในโลกในการเกบคารบอนในเกษตรกรรม ในฐานะทเปนภาคทปลอยกาซเรอนกระจกในอตราสงเปนอนดบทสามของภมภาค ภาคเกษตรกรรมขณะเดยวกนกมศกยภาพสงในการชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทางเลอกหลกๆ ส�าหรบ

การบรรเทาปญหาในภาคการเกษตร คอ แนวทางการบรหารจดการพชผลและทงหญาเลยงสตวทดขน การฟนฟดนอนทรย รวมถงพนทเลนทมการดดน�าออกเพอเตรยมปลกพช การฟนฟทดนเสอมโทรม การจดการปศสตว การจดการมลและกากชวภาพ และการใชพลงงานชวภาพ (IPCC 2007) การลดคารบอนในภาคเกษตรน�ามาซงประโยชนรวมมากมายรวมทงคณภาพสงแวดลอมทดขนและความมนคงดานอาหาร

การประเมนเชงประจกษของศกยภาพในการบรรเทาปญหาของภาคเกษตรกรรมในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมอยไมมากนก กระทรวงสงแวดลอมสหรฐอเมรกา (US Environmental Protection Agency 2006 : US-EPA 2006) ประเมนวาศกยภาพทางเศรษฐกจในการลดคารบอนสทธของไนตรสออกไซดและคารบอนในดนจากพนทเพาะปลกในเอเชยใตกบเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยไมใชตนทนจะอยท 2.1 ลานตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทาในปค.ศ. 2010 และ 2.3 ลานตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทาในปค.ศ. 2020 การเพมตนทนคารบอนเปน 30 เหรยญสหรฐ ตอหนงตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทา จะไปเสรมศกยภาพเพมอกรอยละ 20 ภาย

ตาราง H8. ศกยภาพของการบรรเทาแบบททกฝายไดประโยชน (win-win) ในสประเทศ (ปค.ศ. 2020)

ทางเลอกการปรบปรงประสทธภาพ ศกยภาพในการบรรเทา (ลานตนคารบอนไดออกไซด)

ภาคพลงงาน 264

ภาคการอนรกษพลงงาน 6

ภาคอตสาหกรรม 115

ภาคการคมนาคมขนสง 51

ภาคครวเรอน 39รวม 475




ในปค.ศ. 2010 และรอยละ 35 ในปค.ศ. 2020 นอกจากน การศกษาประเมนศกยภาพในการ ลดการปลอยกาซเรอนกระจกของภมภาคนจากนาขาวทไมตองใชตนทนจะอยทระดบ 60.6 ลานตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทาในปค.ศ. 2010 และ 72 ลานตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทาตอปในค.ศ. 2020 การเพมตนทนคารบอนไปอยท 30 เหรยญสหรฐ ตอตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทา จะเพมศกยภาพอยางมนยส�าคญ คอ เพมไดประมาณรอยละ 60 ทงในปค.ศ. 2010 และค.ศ. 2020

การศกษาโดย Smith et al. (2007) กลาววา ศกยภาพของการลดคารบอนไดออกไซดจากการใชแนวทางปฏบตทท�าไดจรงในเชงวชาการและครอบคลมการปลอยกาซเรอนกระจกทกประเภท (คารบอนไดออกไซด มเธน ไนตรสออกไซด คารบอนมอนนอกไซด และอนๆ) จะอยทระดบตงแต 550 ถง 1,300 ลานตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทาตอป ส�าหรบเอเชยตะวนออกเฉยงใตเมอถงปค.ศ. 2030 ซงเปนระดบทสงสดเมอเทยบกบทกภมภาคในโลก (รปภาพ H16) การศกษานยงประเมนดวยวาเมอถงปค.ศ. 2030 ศกยภาพทางเศรษฐกจโลกส�าหรบการลดกาซเรอนกระจกในภาคการเกษตรอาจสงเทากบรอยละ 28 ของศกยภาพโดยรวม ณ ราคาคารบอนทระดบ 20 เหรยญสหรฐ ตอตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทา และรอยละ 46 ณ ราคาคารบอนทระดบ 50 เหรยญสหรฐ ตอตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทา ทงน เมอน�าสดสวนชดนมาค�านวณคราวๆ กบเอเชยตะวนออกเฉยงใตเราจะมองเหนนยวา ภายในปค.ศ. 2030 ศกยภาพการลดกาซเรอนกระจกในภาคการเกษตรของภมภาคนจะอยทระดบ 152 ลานตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทาตอป หากราคาคารบอนต�ากวา 20 เหรยญสหรฐ ตอตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทา และประมาณ 414 ลานตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทาตอป หากราคาคารบอนต�ากวา 50 เหรยญสหรฐ ตอตนคารบอนไดออกไซด หรอเทยบเทา

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1,800

Miti

gatio

n po

tent

ial (

MtC

O2-

eq/y

ear)

Southeast

Asia

South Americ

a

East Asia

South Asia

Eastern Afric

a

Russian Fe

deration

North Americ

a

Western Europe

Western Afric

a

Central A

sia

Northern Europe

Middle Afric

a

Eastern Europe

Oceania

Southern Europe

Central A

merica

Northern Afric

a

Western Asia

Southern Afric

a

Carribean

Japan

Polynesia

Figure H16 Total Technical Mitigation Potential in Agriculture (all practices, all GHGs) by Region, 2030

Source: IPCC (2007).

รปภาพ H16. ศกยภาพรวมในการบรรเทาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสำาหรบภาคการเกษตร (ทกๆ แนวปฏบต และกาซเรอนกระจกทกประเภท) รายภมภาค

ปค.ศ. 2030

ทมา: IPCC (2007).


ง. หนทางสอนาคต

การศกษานยนยนวาเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปราะบางมากและไดรบผลกระทบแลวจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยมหลกฐานจากอณหภมเฉลยทเพมขน การเปลยนแปลงของสภาพฝน ระดบน�าทะเลทเพมสงขน และการทสภาพอากาศรายแรงเกดขนถและทวความรนแรงมากขน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศก�าลงท�าใหภาวะขาดแคลนน�าในหลายๆ พนทของภมภาคเลวรายลง ท�าใหผลผลตทางการเกษตรตกต�า เปนตนเหตใหเกดไฟปาและท�าใหพนทปาเสอมโทรม สรางความเสยหายตอทรพยากรทางทะเลและชายฝง และเพมระดบความเสยงใหกบการเกดโรคภยไขเจบและโรคตดตอในภมภาค เปนทคาดการณวาเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะตองทนทกขกบผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมากยงขนในอนาคตอนใกลน โดยทผลกระทบตอภมภาคนจะรายแรงกวาอตราเฉลยของโลก หากไมมการแกไขทดพอและทนทวงท การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะเปนอปสรรคส�าคญตอความพยายามทจะพฒนาอยางยงยนและขจดความยากจนในภมภาค

1. ความจำาเปนของการแกไขปญหาในระดบโลก

การรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตองอาศยการแกไขปญหาระดบโลก ภายใตหลกการรบผดชอบรวมกนและแบงหนาทกน

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนความลมเหลวทส�าคญทสดของระบบตลาดเทาทโลกเคยประสบ เชนเดยวกบความลมเหลวทางตลาดทวไป วธเดยวทแกปญหาได คอ การใชนโยบายรฐบาลแทรกแซง โดยรฐบาลทงหลายจะตอง: (1) วางกรอบนโยบายดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศระดบชาตทมประสทธภาพ (2) คดยทธศาสตรด�าเนนงานทมประสทธภาพเชงตนทน (3) ระดมทรพยากรใหเพยงพอจากแหลงทงภายนอกและภายในประเทศ รวมทงภาคเอกชน พรอมกบสรางหลกประกนวาจะมการจดสรรทรพยากรเหลานอยางมประสทธภาพ (4) สรางแรงจงใจอยางยงส�าหรบการด�าเนนการปรบตว และการชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พรอมทงขจดสงบดเบอนทางตลาดตางๆ ทเปนอปสรรคในการด�าเนนการปรบตวและลดคารบอน (5) เตมเตมชองวางดานองคความรและขอมลขาวสาร และ (6) สรางความตระหนกรและตนตวแกประชาชนในเรองความเรงดวนของการรบมอกบปญหาสภาพภมอากาศเปลยนแปลง อยางไรกด การแทรกแซงจากรฐบาลแตเพยงล�าพงนนไมเพยงพอ การแกปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศใหประสบความส�าเรจตองอาศยการมสวนรวมและการลงมอปฏบตของผมสวนไดสวนเสยทงปวง รวมถงภาคครวเรอน บรษทหางราน ประชาชน องคกรพฒนาเอกชน และภาคประชาสงคม

ในฐานะทเปนภาระหนาทรบผดชอบระดบโลก การแกปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตองอาศยความรวมมอของทกชาตในโลก ไมวาจะเปนประเทศทพฒนาแลวหรอกำาลงพฒนา

ชองวางดานรายไดทหางมากระหวางภมภาคตางๆ ของโลกหมายความวาจะมความแตกตางอยางมากระหวางประเทศตางๆ ทงในดานศกยภาพและทนทรพยในการด�าเนนการปรบตว และการบรรเทาปญหา ยงไปกวาน ผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเทาทปรากฏมกจะ


เปนผลพวงมาจากการปลอยคารบอนในอดตของประเทศทพฒนาแลว ขอพจารณาเหลานเปดประเดนทส�าคญเรองการแบงความรบผดชอบกนอยางเสมอภาค ประเทศทก�าลงพฒนาตองตระหนกวา หากปราศจากซงความพยายามระดบโลกทเพยงพอในการลดกาซเรอนกระจก ลทางการเจรญเตบโตดานรายไดและการขจดความยากจนของพวกเขาจะเผชญอปสรรคสาหส ขณะเดยวกน ประเทศทพฒนาแลวควรตองตระหนกถงความจ�าเปนและความชอบธรรมของประเทศก�าลงพฒนาทจะปดชองวางดานรายไดกบโลกทพฒนาแลว และเขาใจถงความปรารถนาของพวกเขาทจะตองมนใจวา การรบมอกบการทาทายของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะไมเปนตวถวงการพฒนา

ดวยเหตนองคประกอบทสำาคญประการหนงของการแกปญหาระดบโลกทไดผล คอ การถายทอดทรพยากรดานการเงนและความรทางเทคโนโลยจากประเทศทพฒนาแลวใหกบประเทศกำาลงพฒนา

การประมาณการณความตองการเงนทนเพอบรรเทาและปรบตวกบผลกระทบของการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศจากแตละแหลงนนแตกตางกนอยางมาก สะทอนใหเหนถงความไมแนนอนทเกยวโยงกบ สถานการณและความเปนไปไดของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบทตามมา อยางไรกด ประมาณการณเทาทปรากฏในเรองการลงทนเพมเตมทจ�าเปนเพอสรางศกยภาพใหประเทศก�าลงพฒนา สามารถปรบตวและชวยลดผลกระทบระบวา ยงมชองวางทางการเงนอยหลายแสนลานเหรยญสหรฐตอป ในชวงหลายสบปขางหนา ซงตามสภาพการณแลวสงกวาเงนทนทมการสญญาไววาจะใหหรอเทาทประเทศ พฒนาแลวไดจดใหผานกลไกการเงนโลก อาทเชน กลไกการพฒนาทสะอาด (Clean Development Mechanism : CDM) กองทนสงแวดลอมโลก (Global Environment Facility : GEF) หรอกองทนเฉพาะ กจ เชน กองทนเพอพลงงานสะอาด (Clean Energy Investment Framework) หรอกองทนเพอสภาพภม อากาศ (Climate Investment Fund) และกลไกภมภาคหรอทวภาคอนๆ ประเดนดงกลาวนเปนเรองทนา กงวลยงนก

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลกเปนปญหาทแกไมไดถาประเทศกำาลงพฒนาไมมสวนรวม

ทเปนเชนนเพราะ ประการแรก อตราการปลอยกาซเรอนกระจกโดยประเทศก�าลงพฒนามแนวโนมวาเตบโตรวดเรวกวาของประเทศทพฒนาแลวในชวงหลายสบปขางหนา เนองจากอตราเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและประชากรทโตเรวกวา และประการทสอง ประเทศก�าลงพฒนามศกยภาพในการลดการปลอยคารบอนอยางมประสทธภาพดานตนทน การแกปญหาระดบโลกทไดผลจงหลกเลยงไมไดทตองท�าใหประเทศก�าลงพฒนาน�ามตเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเขาไปเปนสวนหนงของกระบวนการวางกรอบนโยบาย และน�าเรองการปรบตวและชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเขาไปเปนสวนหนงของยทธศาสตรการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การขจดความยากจน และการพฒนาอยางยงยน

ประชาคมโลกไดรบรองแนวทางบาหล (Bali Road Map) เพอเรงรดความพยายามทจะตอสกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ชวงหลายปทผานมาน เราไดเหนฉนทามตเรองความเรงดวนทโลกตองแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ จนท�าใหเกดแผนปฏบตการบาหล (Bali Action Plan) จากการประชมสมชชาภาคภายใตกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (13th Conference of Parties to the UNFCCC) เมอเดอนธนวาคม ค.ศ. 2007 เพอปรบปรงการด�าเนนงานตามกรอบอนสญญาฯ และเพอเรมตนการเจรจาทจะน�าไปสความรวมมอในระยะยาวทครอบคลมทกดานแผนปฏบตการบาหลก�าหนดใหมการประชมสมชชาภาคครงท 15 ทกรงโคเปนเฮเกนในเดอนธนวาคม ค.ศ. 2009 ใหเปนก�าหนดเสนตายในการตกลงเงอนไขส�าหรบหลกเกณฑสากลเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทมองไกลถงปค.ศ. 2012 เงอนไขในกรอบดงกลาวจะเพมความเขมขนดานการลดหรอชะลอการปลอยคารบอน รวมถงประเดนการใชทดน และการจดการปา การปรบตว การพฒนาและถายทอดเทคโนโลย การจดหาทรพยากรดานเงนทนเพอสนบสนนใหประเทศก�าลงพฒนาด�าเนนการ เมอเดอนกรกฎาคม ค.ศ. 2008 กลมประเทศอตสาหกรรมชนน�าแปดประเทศตกลงรบรองเปาหมายทจะลดการปลอยกาซ



เรอนกระจกในระดบโลกใหไดอยางนอยรอยละ 50 ภายในปค.ศ. 2050 โดยตระหนกวาปญหาทาทายระดบโลกเรองนจะแกไดดวยทางออกระดบโลก โดยเฉพาะอยางยงดวยความรวมมอของเศรษฐกจชนน�าทงหมด ซงสอดคลองกบหลกการความรบผดชอบรวมแตแบงภาระกนไปตามแตขดความสามารถ

2. เอเชยตะวนออกเฉยงใตควรลงมอทำาอะไร?

ชวงหลายปทผานมาน เอเชยตะวนออกเฉยงใตไดดำาเนนมาตรการทนาสนบสนนดานการปรบตวกบ ผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และลดการปลอยกาซเรอนกระจก

แตละประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตตางก�าหนดแผนหรอยทธศาสตรระดบชาตดานการ เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พรอมทงไดตงกระทรวงหรอหนวยงานทท�าหนาทเปนแกนน�าการจดการ กบผลกระทบ และไดด�าเนนแผนงานตางๆ เพอสงเสรมการปรบตวและลดหรอชะลอผลกระทบ อยางไร กด ประเทศตางๆ เหลานยงคงตองด�าเนนการอกมาก โดยเรองเรงดวนกคอ (1) สรางความตระหนกร เกยวกบความเสยงและผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (2) น�ามตเรองการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศมาเปนสวนหนงในกระบวนการวางแผนพฒนาและการตดสนใจเชงนโยบาย (3) สราง กรอบเชงสถาบนทมประสทธภาพเพอการประสานงานดานนโยบายทดขน (4) ลงทนทรพยากรเพมขนให กบการปรบตวและชวยชะลอผลกระทบจากสภาพภมอากาศ (5) เผยแพรขอมลเพยงพอเกยวกบทางเลอก ดานการปรบตวและบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศททกฝายไดประโยชน (6) แกไขปญหาความลมเหลวของกลไกตลาดและขจดการบดเบอนของตลาดทขดขวางการปฏบตตามทาง เลอกดงกลาว (7) สงเสรมและสนบสนนความรวมมอระดบนานาชาตและระดบภมภาคดานการ แลกเปลยนองคความร เทคโนโลย และเงนทน (8) ท�าการศกษาวจยมากขนและลดชองวางดานองค ความรเกยวกบปญหาและทางแกไขในระดบทองถน และ (9) เรงด�าเนนการสรางศกยภาพ

(1) การปรบตวเพอสรางภมคมกนตอผลกระทบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

เอเชยตะวนออกเฉยงใตควรดำาเนนมาตรการสรางภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางเขมแขงตอไป โดยการพฒนาขดความสามารถในการปรบตว พรอมทงดำาเนนมาตรการทงในเชงวชาการและเชงปฏบตในภาคทออนไหวตอภมอากาศ

อนดบแรกสดในการทประเทศใดประเทศหนงจะสรางภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศนน ขนอยกบขดความสามารถในการปรบตว ในระดบพนฐานทสด ขดความสามารถในการปรบตวของแตละประเทศขนอยกบการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และมนษย ซงเกยวโยงแนนแฟนกบ (1) รายได ความไมเสมอภาค ความยากจน ระดบการรหนงสอ และความไมเทาเทยมกนในระดบภมภาค (2) ศกยภาพและการบรหารจดการของสถาบนรฐและการเงนของรฐ (3) ความเพยงพอของระบบบรการสาธารณชนรวมทงดานการศกษา สาธารณสข การคมครองทางสงคมและโครงขายดแลทางสงคม และ (4) ศกยภาพในการทจะสรางความหลากหลายแกเศรษฐกจโดยเฉพาะอยางยงในระดบทองถน ในทกกรณเหลาน มความแตกตางและชองวางทใหญมากในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และมชองวางทหางมากระหวางภมภาคนกบโลกทพฒนาแลว การขจดชองวางตางๆ เหลานดวยการคงไวซงการเจรญเตบโต และท�าใหมการพฒนาทยงยนแบบองครวม จะชวยสงเสรมใหภมภาคนสามารถปรบตวรบผลกระ ทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

นอกจากน การสรางเสรมขดความสามารถในการปรบตวยงตองอาศยการบรณาการมตนเขาไว ในการวางแผนพฒนา ซงหมายความวา การปรบตวสวนนตองเปนองคประกอบทขาดเสยไมไดของ ยทธศาสตรการพฒนาอยางยงยนและการขจดความยากจน ภายใตบรบทน การศกษาฉบบนบงชวาระ เรงดวนบางประการ ซงตองเรงด�าเนนการ ไดแก (1) ทวความพยายามในการสรางความตระหนกรในหม ประชาชนเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบ (2) สงเสรมใหมการวจยมากขนเพอ สรางความเขาใจทดขนเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ผลกระทบ และทางออก โดยเฉพาะ อยางยงในระดบทองถน พรอมทงเรงความพยายามดานเผยแพรความรและขอมล (3) สงเสรมการ



ประสานงานดานนโยบายและวางแผนขามหนวยงานทงในระดบกระทรวงและหนวยงานรฐระดบตางๆ ใน ดานการปรบตวรบผลกระทบการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ รวมทงเชอมโยงเรองการปรบตว กบการจดการความเสยงดานภยพบตทางธรรมชาต (4) ใชแนวทางทครอบคลมและบรณาการทกดาน มากขนในการสรางศกยภาพในกลมคนและพนททเปราะบางเพอใหพวกเขาสามารถตานทานกบผลกระ ทบ รวมทงสรางขดความสามารถใหเศรษฐกจทองถนสามารถปรบตว ผคนสามารถมทางเลอกในการท�า มาหากน และมยทธศาสตรในการดแลตวเองโดยไมตองอาศยระบบธรรมชาตเทานน และ (5) พฒนาและ ใชวธการทตอบสนองเชงรกเปนระบบและบรณาการมากขนในดานการปรบตวส�าหรบภาคสวนทส�าคญ โดยแนวทางดงกลาวนตองมประสทธภาพในเชงตนทน และน�ามาซงการแกปญหาระยะยาวอยางยงยน

แมวาหลายภาคสวนมความจำาเปนตองปรบตว เราตองใสใจเปนพเศษกบเรองนำา เกษตรกรรม ปาไม ทรพยากรทางทะเลและชายฝง และสาธารณสข

หลายภาคสวนส�าคญๆ ทไดรบผลกระทบชดเจนจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดเรมด�าเนนมาตรการในการปรบตวแลว อยางไรกด การปรบตวดงกลาวเปนเหยอความลมเหลวหลายดานของกลไกตลาด ความลมเหลวของตลาดทเกดขนเนองจากความไมแนนอนของขอมลเกยวกบการลงทนขนาดใหญและระยะยาว อาท ในเรองการสรางระบบฉนวนคมครองอาคารและโครงสรางพนฐานจากผลกระทบสภาพภมอากาศ ผลพลอยไดเชงบวก และลกษณะการเปนสาธารณะสมบตของมาตรการปรบตวบางอยาง เชน การท�าวจยและการคมครองแนวชายฝงทะเล และความจ�าเปนของการประสานงานในหมผมสวนไดสวนเสยทงปวง ดวยเหตน ตลาดภาคเอกชนและการด�าเนนงานทตางคนตางอาสาท�าเพยงล�าพงจะไมสามารถน�ามาซงการปรบตวในระดบทเหมาะสมได มาตรการหลายอยางตองอาศยแรงผลกดนจากนโยบายรฐบาลและการแทรกแซงจากรฐบาล กลอง H2 อธบายประเดนเกยวกบการปรบตวทตองท�าใหแพรหลายมากยงขนในภาคหลกตางๆ ของเอเชยตะวนออกเฉยงใต

(2) ลดการปลอยคารบอนเพอสรางเศรษฐกจทปลอยคารบอนตำา

เอเชยตะวนออกเฉยงใตควรแสดงบทบาทสำาคญในความพยายามแกไขปญหาระดบโลกในการรกษาระดบความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศ

ในขณะทการตอบสนองของเศรษฐกจทเปนตนตอการปลอยกาซเรอนกระจกมากทสดในปจจบนหรออนาคตภายใตกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (UNFCCC) เปนหวใจส�าคญในการแกปญหาระดบโลก ประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใตควรเปนสวนส�าคญสวนหนงของการแกไขปญหาในระดบโลกดวย เพราะการเจรญเตบโตอยางรวดเรวของเศรษฐกจและประชากรในภมภาคนจะเปนตนเหตในการเพมของอตราการปลอยกาซเรอนกระจก และเนองจากเสนทางสการเจรญเตบโตทปลอยคารบอนต�าจะกอใหเกดผลประโยชนรวม ทงน การศกษานแสดงใหเหนวาประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมศกยภาพสงทจะชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจก ภายใตพนฐานของการทหลายๆ ภาคสวนรวมมอกน การลดการปลอยคารบอนควรมงเปาไปทการเปลยนวธใชประโยชนจากผนดนและภาคปาไม ภาคพลงงาน และภาคเกษตรกรรม


กลอง H2. ลำาดบความสำาคญดานการปรบตวในภาคหลก

• ส�าหรบภาคทรพยากรน�า สงส�าคญในล�าดบตนๆ คอ รฐบาลควรเรงสงเสรมแนวปฏบตทดอยางกวางขวางในเรองการอนรกษและจดการน�า ใชวธบรหารจดการน�าเชงบรณาการเพอใชน�าใหเกดประโยชนสงสด รวมถงการปองกนน�าทวม การปรบปรงวธการเกบน�าและแหลงน�า รวมทงการผลตพลงงานสะอาด และลงทนในระบบเตอนภยน�าทวม

• ส�าหรบภาคเกษตรกรรม สงส�าคญทรฐบาลควรเรงท�า คอ เพมขดความสามารถการปรบตวระดบทองถน โดยใหบรการสาธารณะดานตางๆ เชน ขอมลทคณภาพดขนเกยวกบสภาพภมอากาศ การพฒนาระบบเตอนภยลวงหนา และระบบชลประทานทมประสทธภาพ ยงไปกวาน รฐบาลควรสงเสรมใหมเครองมอใหมในเรองการกระจายความเสยง ชวยพฒนาพนธพชททนทานตอสภาพอากาศรนแรง และสงเสรมสนเชอรายยอยแกชมชนทเปราะบาง

• ส�าหรบภาคปาไม ประเดนส�าคญ คอ การพฒนาระบบเตอนภยลวงหนา และโครงการสรางความตระหนกรแกชมชนเพอเตรยม

พรอมรบไฟปา พรอมทงด�าเนนแผนการเชงรกดานการปลกปาทดแทนและปลกตนไม

• ส�าหรบภาคทรพยากรทะเลและชายฝง สงทส�าคญทสด คอ การน�าวธจดการพนทชายฝงแบบบรณาการมาใชโดยค�านงถงความเสยงและเปราะบางตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

• ส�าหรบภาคสาธารณสข ประเดนส�าคญทสด คอ การใชแนวทางเชงรก เชน ระบบเตอนภยการอบตของโรค ระบบเฝาระวงสาธารณสขทเขมขนขน โครงการสรางความตระหนกร และโครงการควบคมโรคตดตอทมประสทธภาพมากขน

• ตองมการเชอมโยงระหวางการจดการความเสยงดานภยพบตกบโครงการปรบตวรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในภาคโครงสรางพนฐาน ประเดนส�าคญ คอ การค�านงถงมต “ภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ” (climate proofing) ในฐานะสวนหนงของการลงทนทเกยวกบการขนสงและโครงสรางพนฐาน


ในฐานะทเปนตวการปลอยคารบอนสงทสด ภาคปาไมจงมสวนสำาคญอยางยงในความพยายามลดการปลอยคารบอน

มาตรการลดหรอชะลอการปลอยคารบอนส�าหรบภาคปาไมหมายรวมถงการคงไวหรอเพมพนทปาดวยวธลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการตดไมท�าลายปาและจากพนทเสอมโทรม การปลกปาเพมและการปรบปรงวธบรหารจดการปาไม การลดหรอปองกนการตดไมท�าลายปาเปนทางเลอกทจะสงผลใหมการกกเกบคารบอนไดในปรมาณมากทสดในระยะเวลาเฉพาะหนา และเนองจากวธการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการตดไมท�าลายปาและพนทเสอมโทรมเปนแนวทางทใหประโยชนรวมในดานการพฒนาอยางยงยน ประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใตควรแกปญหาทสาเหตของการตดไมท�าลายปาในบรบทของประเทศตน นอกจากนน การสรางกลไกการเงนโลกทมประสทธภาพ มนคงและยงยน ใชวธวดผลตามผลงาน และมเงนทนจากหลายแหลงสนบสนนจากทงกลไกตลาดและทไมใชกลไกตลาด นบเปนวาระส�าคญเรงดวนในเรองทเกยวกบทดนและการจดการปาไม และจะตองมการสรางเสรมขด ความสามารถทงดานวชาการและเชงสถาบนของภมภาคนในการจดท�ารายการคารบอนจากปา และด�าเนน นโยบายและมาตรการเกยวกบปาไมทเหมาะสมเพอใหไดประโยชนสงสดจากกลไกลดคารบอนจากภาคทดนและปาไมของโลก



ยงไปกวาน ประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใตควรเรงพยายามปลกปาทดแทนและเพมพนทปาไม ขณะเดยวกนกสงเสรมระบบการก�ากบดแลการจดการปาไมอยางยงยนทงในระดบชาตและระดบทองถน ซงประการหลงน ตองอาศยการปฏรปนโยบายทเหมาะสมกบบรบททงในระดบชาตและระดบทองถน เชน การตดตามและควบคมการท�าไมอยางผดกฎหมาย เพมความสามารถของรฐในการจดเกบประโยชนจากรายไดสมปทานอยางเตมเมดเตมหนวยมากขน เพมวงจรระยะเวลาของสมปทานปาไมใหนานขนพรอมกบเพมความมนคงใหกบสทธสมปทาน และสงเสรมใหมการแขงขนมากขนเพอใหไดมาซงสมปทาน และเนองจากปาเปนแหลงทอยอาศยของชมชนชนในพนทจ�าเปนตองมการออกแบบนโยบายทตระหนกถงและเคารพสทธและความจ�าเปนของชนทองถน พรอมสรางหลกประกนการมสวนรวมของพวกเขาในการก�าหนดและปฏบตนโยบายการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากภาคปาไม

การลดผลกระทบในภาคพลงงานควรเรมตนดวยทางเลอกททกฝายไดประโยชนโดยการลดกาซเรอนกระจกดวยตนทนตำาหรอไมมตนทน

แมวาประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยรวมปลอยคารบอนประมาณรอยละ 3.0 ของภาคพลงงานทวโลก สดสวนนจะเพมสงขนในอนาคตเนองจากเศรษฐกจและจ�านวนประชากรในภมภาคนเตบโตอยางรวดเรวเมอเทยบกบภมภาคอนในโลก เอเชยตะวนออกเฉยงใตมศกยภาพสงในการลดการปลอยคารบอนทงในดานอปสงคและอปทานของภาคพลงงาน การผลตและจดหาทางเลอกในการลดการปลอยคารบอนทส�าคญๆ รวมถงการเพมประสทธภาพในการผลตพลงงาน การเปลยนชนดเชอเพลงจากถานหนไปใชกาซธรรมชาต และการใชพลงงานหมนเวยน รวมถงชวมวล แสงอาทตย แรงลม พลงน�า และแหลงความรอนทางธรณ ในสวนความตองการใชพลงงาน ตนตอหลกของการปลอยกาซเรอนกระจก คอ ภาคทอยอาศยและอาคารเพอการพาณชย อตสาหกรรม เชน เหลก ซเมนต กระดาษและเยอกระดาษ เปนตน และภาคคมนาคมขนสง

มทางเลอกการลดคารบอนททกฝายตางไดรบประโยชนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยท�าใหตนทนทไดจากการออมซงมาจากการลดคารบอนดงกลาวใหผลตอบแทนทสงกวาคาใชจาย มาตรการเพมประสทธภาพพลงงานกเปนสวนหนงของแนวทางเลอกน ล�าดบส�าคญดานนโยบาย คอการนยามวาขอจ�ากดทเปนอปสรรคของการใชทางเลอกตางๆ เหลานคออะไร ขอจ�ากดดงกลาวอาจครอบคลมถงเรองการขาดขอมลความรและเทคโนโลย การบดเบอนทางตลาดและราคา อปสรรคเชงนโยบาย การก�ากบดแลและดานพฤตกรรม การขาดแหลงเงนทนทจะใหเงนลงทนทตองจายเฉพาะหนาทนท และตนทนทางธรกรรมทซอนเรนอนๆ โดยจะตองมการทบทวนขอจ�ากดตางๆ เหลานอยางถถวนกอนทจะด�าเนนการขจดขอจ�ากดดงกลาว ทงน ประเดนการบดเบอนทางการตลาดทเดนชดในภาคพลงงานในหลายประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต คอ รฐบาลอดหนนการใชเชอเพลงฟอสซล รฐบาลตางๆ ควรทจะคอยๆ ทยอยลดเงนอดหนนเชอเพลง และใหความชวยเหลอเฉพาะคนยากจน และกลมคนทเปราะบางเทานน

ดวยการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและประชากรทรวดเรว ความตองการพลงงานในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมแนวโนมจะเพมขนไมหยด และตองมการเตรยมพฒนาแหลงพลงงานใหมๆ ในระยะยาว ดวยการสนบสนนขององคกรการเงนระหวางประเทศ การถายทอดเทคโนโลยและกลไกดานความรวมมอตางๆ และขอตกลงใหมๆ ทก�าลงจะเกดขนในอนาคต ประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตควรเรงพยายามพฒนาและเปลยนไปอาศยแหลงพลงงานทสะอาด หมนเวยนได และปลอยคารบอนต�า พรอมทงใชระบบคมนาคมขนสงทสะอาดและยงยน รฐบาลควรจะสงเสรมการปรบเปลยนทศทางเชนนดวยการวางรากฐานหรอสรางเสรมความแขงแกรงใหกบกรอบนโยบายทเหมาะสมในการสรางแรงจงใจทเหมาะสม รวมทงสงเสรมการท�าวจยและพฒนา การลงทนดานพลงงานภาครฐควรค�านงถงปจจยเสยงภายนอกในเรองการปลอยกาซเรอนกระจกในการวเคราะหตนทนกบผลประโยชน เอเชยตะวนออกเฉยงใตควรรวมมอกบความพยายามระดบโลกทจะเคลอนตวไปสทศทางการพฒนาเศรษฐกจทปลอยคารบอนต�า



เอเชยตะวนออกเฉยงใตไดรบการประเมนวามศกยภาพสงทสดในโลกในเรองการกกเกบคารบอนภาคการเกษตร

ในฐานะทเปนตนตอการปลอยกาซเรอนกระจกสงทสดล�าดบทสามของเอเชยตะวนออกเฉยงใต ภาคเกษตรมศกยภาพสงในการชวยลดผลกระทบ ทางเลอกในการลดคารบอนจากภาคเกษตรกรรมหมายรวมถงการจดการพชผลและพนทเลยงสตวทดขน การฟนฟดนอนทรยทถกใชไปเพอการผลตพชผล และการใชพลงงานชวภาพ (IPCC 2007) มาตรการเหลานสามารถน�าไปสการลดคารบอนจากการใชปยและทเกยวกบมเธน การลดคารบอนจากวธใชทดน และการเพมศกยภาพการเกบคารบอนในระบบนเวศการเกษตร อยางไรกด ในปจจบนยงคงไมมความกาวหนาเทาทควรในการด�าเนนมาตรการเหลานในภมภาค

มาตรการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากภาคเกษตรกรรมยงอาจมองรวมไปถงการ ประสานโครงการทอาศยกลไกตลาด มาตรการก�ากบดแล ขอตกลงดวยความสมครใจ และโครงการ ระหวางประเทศ ตวอยางดานโครงการทเกยวกบตลาด เชน ภาษการใชปยไนโตรเจน และการปฏรป นโยบายอดหนนทางการเกษตร มาตรการก�ากบดแลอาจครอบคลมถงการจ�ากดการใชปยไนโตรเจน และการค�านงถงผลกระทบรอบดานของการอดหนนการเกษตรกบเปาหมายดานสงแวดลอม และควร สงเสรมสนบสนนขอตกลงดวยความสมครใจเรองการปรบปรงการบรหารจดการพนทเกษตร ควบคไปกบ การใชฉลากสเขยว ทงน โครงการระหวางประเทศจะมสวนสนบสนนการถายทอดเทคโนโลยการเกษตร

(3) เงนทน การถายทอดเทคโนโลย และความรวมมอระหวางประเทศและระดบภมภาค

เงนทนและการถายทอดเทคโนโลยระหวางประเทศมสวนสำาคญตอความสำาเรจของเอเชยตะวนออกเฉยงใตในความพยายามปรบตวและชะลอผลกระทบ

ภมภาคนควรสงเสรมขดความสามารถเชงสถาบนเพอใชประโยชนใหมากขนจากแหลงเงนทนระหวางประเทศทมอยแลวหรอทอาจหาเพมไดอก แมวาแหลงทนในปจจบนอาจะไมเพยงพอเมอเทยบกบมตทยงใหญของภารกจทาทายเบองหนา แตกสามารถท�าหนาทสนบสนนในเบองตนและท�าหนาทเปนตวเรงการระดมทนทจะใหกรวม ปจจบนน เอเชยตะวนออกเฉยงใตยงไมไดใชประโยชนเตมทจากแหลงทนทมอยเหลาน และการมสวนรวมของภมภาคนในตลาดคาคารบอนเครดตโลกยงคงจ�ากด รฐบาลจะตองชวยอ�านวยความสะดวกใหมการเขาถงแหลงทนปจจบนและในอนาคตดวยการเรงเผยแพรขอมลและความชวยเหลอทางวชาการ ภมภาคนจ�าเปนทจะตองเพมบทบาทในดานการใชกลไก CDM กลไกการลด คารบอนจากการตดไมท�าลายปาและการใชทดน (REDD-related) และกลไกดานการเงนอนๆ

แตละประเทศทวเอเชยตะวนออกเฉยงใตมระดบความตองการเทคโนโลยแตกตางกน อยางมาก กลไกการก�ากบดแลเรองสภาพภมอากาศสากลจะตองด�าเนนการมากกวานในการสงเสรมการถายทอดเทคโนโลยทจ�าเปนและสรางตวชวดผลการด�าเนนงานส�าหรบการถายทอดเทคโนโลยคารบอนต�า และควรมการสรางกรอบในระดบภมภาคเพอสงเสรมความรวมมอทางวชาการในหมประเทศก�าลงพฒนาดวยกน รวมทงใหมการแบงปนขอมลในหมประเทศเพอนบาน เนองจากนาจะเปนเรองทงายกวาทเราจะใชมาตรการลดคารบอนและปรบตวทประเทศเพอนบานเคยใชมาแลว ซงน�าสงทมอยในทองถนและทกษะการจดการสงแวดลอมตามประเพณมาใชอยางประสบความส�าเรจ นอกจากน ควรพยายามส�ารวจความเปนไปไดอยางจรงจงของโอกาสการกาวกระโดดทางเทคโนโลย โดยเฉพาะอยางยงในภาคพลงงาน โครงสรางพนฐาน และการจดการของเสย

ในระยะยาว การคนหานวตกรรมใหมส�าหรบรปแบบเงนทนเปนสงจ�าเปน เชน เครองมอแบงปนความเสยง อยางเชน พนธบตรภยพบต ตราสารอนพนธสภาพอากาศ โครงการประกนภยรายยอยทใชดชนชวดโดยการเปนหนสวนกบภาคเอกชน จากตวอยางกรณ International Financial Facility for Immunisation Company เอเชยตะวนออกเฉยงใตอาจพจารณาเรองตงกองทนระดบ



ภมภาค การลงทนของภาคเอกชนในรปแบบของการลงทนรวมและกองทนรวมทเนนเรองเทคโนโลยเพอประสทธภาพพลงงานหรอคารบอนต�าอาจมบทบาทในการสนบสนนเงนทนเพอการปรบตวและการบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใตอาจจะพจารณาตงกลไกการซอขายสทธการปลอยกาซเรอนกระจกระดบภมภาคในอนาคต (emissions trading scheme : ETS)

นอกจากจะใชประโยชนจากกลไกแหลงเงนกทมอยในระดบโลก และมสวนรวมในตลาดคาคารบอนผานชองทางอยางเชนกลไก CDM และแนวทางการท�างานของภาคสวนตางๆ และกลไก CDM เชงนโยบายทจะเปนองคประกอบของกรอบความรวมมอดานสภาพภมอากาศในอนาคตแลวนน เอเชยตะวนออกเฉยงใตควรพจารณาจดตงกลไก ETS เพราะแผนงานดงกลาวจะชวยลดตนทนของการลดการปลอยคารบอนและเปดโอกาสใหมการถายทอดเทคโนโลยคารบอนต�าไดรวดเรวขน ยงไปกวาน แผนงานนจะชวยสรางกลไกในการพจารณาปจจยภายนอกดานสงแวดลอม ซงจะท�าใหบรษททใชพลงงานมากเปลยนมาใชเทคโนโลยการผลตทปลอยคารบอนต�า โดยเอเชยตะวนออกเฉยงใตอาจเรยนรจากประสบการณด�าเนนงานของเกาหลใต และฮองกงในการจดตงกลไกน�ารอง ETS และของอนเดยในการก�าหนดอตราลดการใชพลงงานในภาคอตสาหกรรมทกนพลงงานมากผานระบบการซอขายใบรบรองการประหยดพลงงานในบรรดาบรษทตางๆ อยางไรกด กอนเรมจดตงกลไก ETS ระดบภมภาคจะตองเตรยมพรอมองคประกอบส�าคญเพอใหกลไกนเดนหนาไดในหลายดาน รวมถงสถาบนและระบบก�ากบจดการ

ปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศหลายประเดน สามารถแกไขไดผลดกวาผานความรวมมอ ระดบภมภาค

เนองจากประเทศสวนใหญในภมภาคนประสบภยพบตทางภมอากาศคลายๆกน ยทธศาสตร ระดบภมภาคนาจะมประสทธภาพเชงตนทนมากกวาการด�าเนนงานระดบประเทศหรอระดบทองถนในการจดการกบประเดนขามพรมแดน รวมถงการจดการทรพยากรน�าและลมแมน�าแบบบรณาการ ไฟปา สภาพอากาศรนแรง ระบบนเวศทางทะเลและชายฝ งทประสบปญหาคกคามรวมกน การยายถนอนเนองมาจากผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลภย การเกดโรคในระดบภมภาค เชน โรคทความรอนพามาอยางเชนไขเลอดออก มาลาเรย และอหวาตกโรค

ความรวมมอระดบภมภาคจะชวยจดการกบประเดนทาทายเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดอยางมประสทธภาพ เชน การสงเสรมการคาพลงงาน โดยใชความแตกตางของระยะเวลาทมการใชไฟฟาสงสดในประเทศเพอนบานเพอลดความจ�าเปนของการสรางโรงงานผลตไฟฟาเพมในแตละประเทศ การสงเสรมพลงงานทสะอาดและการถายทอดเทคโนโลย การตงเกณฑเปรยบเทยบระดบภมภาคส�าหรบวธปฏบตและผลด�าเนนการดานพลงงานสะอาด

ความรวมมอระดบภมภาคยงมบทบาทส�าคญในการสงเสรมนโยบายและวธปฏบตทด การแบง ปนขอมลและความรในเรอง เชน การจดการภยพบต และการสงเสรมและท�าการวจยเกยวกบสภาพภม อากาศและการพฒนาในภมภาค ความรวมมอระดบภมภาคเปนสงจ�าเปนในการพฒนาสถานการณจ�าลอง และรปแบบจ�าลองของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในภมภาคเพอตดตามและวดผลกระทบ



(4) สงเสรมการประสานงานเชงนโยบายของรฐบาล

เนองจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนประเดนทเกยวโยงกบทกสวนในรฐบาล การประสานงานเชงนโยบายอยางแขงขนระหวางหนวยงานรฐดวยกนจงเปนเรองสำาคญ

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนประเดนทเกยวของไมใชแตเฉพาะกบกระทรวงสงแวดลอมเทานน แตยงเปนเรองของกระทรวงดานเศรษฐกจ การคลง และอนๆ การประสานงานและวางแผนในระดบระหวางกระทรวงจงเปนปจจยส�าคญในการด�าเนนงานอยางมประสทธภาพของมาตรการปรบตวและนโยบายลดหรอชะลอตนเหต เชน หากกระทรวงสงแวดลอมเตรยมขนภาษน�ามนซงเปนมาตรการหนงในยทธศาสตการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ขอเสนอนควรไดรบการสนบสนนเตมทจากรฐบาล โดยไมมกระทรวงใดกระทรวงหนงซงกงวลกบแรงตานจากผผลตรถยนตเขาขดขวาง เปนตน หรอในกรณของการปรบตว เปนทปรากฏชดวาการปรบตวตองเชอมโยงกบการจดการความเสยงจากภยพบต นอกจากน ยงมความจ�าเปนทจะตองสรางหรอสงเสรมกลไกการประสานงานระหวางรฐบาลสวนกลางกบองคกรปกครองสวนทองถนในดานการวางแผนและกลไกแหลงทนเพอสงเสรมใหมการด�าเนนการปรบตวในระดบทองถนหรอทรเรมกนเอง ทงน เพอพฒนาศกยภาพทองถนในการวางแผนและการประสานงานอยางมประสทธภาพ หนวยงานหลกของรฐจะตองรบผดชอบในการก�าหนดและปฏบตตาม นโยบายและแผนการพฒนา

(5) วจยเพมเตมในประเดนเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

การวจยเพมเตมเปนสงจำาเปนเพอเขาใจประเดนทาทายและทางออกทมประสทธภาพเชงตนทนของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระดบทองถนและเพอเตมเตมชองวางขององคความร

แมในชวงหลายปทผานมา เราเรมไดเหนการศกษาวจยทเจาะจงภมภาคหรอประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต แตยงคงมชองวางทางความรทตองเตมเตมมหาศาล และมความจ�าเปนเรงดวนทตองท�าการวจยเพมเตมในภมภาคนเพอใหเขาใจอยางถองแทมากขนในเรอง (1) การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบความเสยง ความเปราะบาง ความตองการดานการปรบตวและศกยภาพในการลดหรอชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระดบทองถน (2) ทางออกในเรองการปรบตวทมประสทธภาพเชงตนทนทงในเชงวชาการและในเชงปฏบตในภาคทออนไหวตอภมอากาศ เชน ทรพยากรน�า เกษตรกรรม ปาไม ทรพยากรทางทะเลและชายฝง หรอเรองการปลกพชใหไดผลผลตสงสดและรปแบบการเพาะปลกพนธพชททนตอความรอน วธปฏบตทดในการจดการปาไม ระบบเตอนภยส�าหรบสภาพอากาศรนแรง (3) แนวทางปฏบตทดและยทธศาสตรดานการปรบตวเพอจดการกบเรองทนอกเหนอระบบธรรมชาต เชน การยายถน กลไกการคมครองทางสงคม การยงชพของเกษตรกรรายยอย และชาวประมง การควบคมจดการ การปรบตวในทกระดบ และ (4) มาตรการลดหรอชะลอผลกระทบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทมประสทธภาพเชงตนทน โดยเฉพาะอยางยงแนวทางททกฝายจะไดรบประโยชนพรอมดวยขอจ�ากดเชงนโยบาย สถาบน พฤตกรรม และดานเทคโนโลยของการน�ามาตรการเหลานนมาใช

นอกจากน เอเชยตะวนออกเฉยงใตยงตองสรางเครอขายการวจยและพฒนาในระดบภมภาค และสงเสรมศกยภาพของการวจยในเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ องคกรระดบภมภาคเชนสมาคมประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใต หรออาเซยน อาจมสวนสงเสรมความรวมมอท�านองนกบองคกรระหวางประเทศเพอใหภมภาคนสามารถแลกเปลยนขอมลกนในเรองเทคโนโลยทปลอยคารบอนต�าไดมากกวาน นอกจากนน ควรมการสงเสรมความรวมมอทางวชาการและการแบงปนขอมลในระหวางประเทศเพอนบานในภมภาค และควรมกรอบความรวมมอระดบภมภาคส�าหรบมาตรการสงเสรมการใชแหลงพลงงานหมนเวยน เชน โครงการสรางศกยภาพและการวดมาตรฐานแนวทางปฏบตพลงงานทสะอาด



6) พลกวกฤตเศรษฐกจใหเปนโอกาส

ในปค.ศ. 2008 โลกก�าลงประสบความปนปวนทางเศรษฐกจทเลวรายทสดนบตงแตวกฤตเศรษฐกจตกต�าชวงทศวรรษ 1930 ซงกระหน�าซ�าวกฤตหลากประเภทตงแตเรองเชอเพลงอาหารและการเงน และผลกระทบของวกฤตเหลานยงคงไมหมดไป ขณะทเศรษฐกจโลกไดถล�าเขาสภาวะถดถอยแลว ประเทศก�าลงพฒนาในเอเชยก�าลงประสบปญหาความตองการสนคาทลดนอยถอยลงในตลาดโลก รายไดแรงงานขามชาตสงกลบประเทศกนอยลง การลงทนลดลง ขณะทอตราวางงานเพมขน โดยทงหมดนสงผลกระทบเลวรายตอลทางการขจดความยากจนในภมภาค ประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไมไดมภมคมกนตอคลนความผนผวนของเศรษฐกจโลก ธนาคารพฒนาเอเชย (Asian Development Bank : ADB) ประเมนเมอเรวๆ นวา การเจรญเตบโตของ GDP ในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมแนวโนมทจะลดลงจากรอยละ 4.3 เมอปค.ศ. 2008 เหลอเพยงรอยละ 0.7 ในปค.ศ. 2009 (ADB 2009) แนวโนมเชนนอาจสงผลใหประชาชนนบหลายสบลานตองตกอยในกบดกของความยากจนตอไปแทนทจะหลดพนออกมาได ท�าใหการบรรลเปาหมาย MDGs เปนเรองททาทายมากยงขน

การทเศรษฐกจตกต�าเชนน อาจท�าใหการตอสกบความเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนภารกจทยากยงขน รฐบาลอาจตองหนไปใหความส�าคญกบการสรางเสถยรภาพใหกบเศรษฐกจมหภาคมากกวาการดแลปญหาระยะยาว เชน เรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและสงแวดลอมอนๆ นโยบายและทรพยากรสาธารณะเพอรบมอกบภาวะเศรษฐกจถดถอยอาจถกมองวาเปนเรองส�าคญจ�าเปนเรงดวนมากกวา และมการชะลอความคดรเรมด�าเนนมาตรการดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศออกไปไวกอน ทามกลางภาวะทกเงนไดล�าบากขน ภาคเอกชนอาจยงไมอยากลงทนในเรองการปรบตวและชะลอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

แตความเปนจรงอาจไมตองเปนเชนนนกได โครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต (UN Environment Programme : UNEP) ซงตระหนกถงความเรงดวนของการทตองรบมอกบภาวะวกฤตเศรษฐกจโลกพรอมกนกบวกฤตสภาพภมอากาศของโลกไดเสนอ “ขอตกลงใหมเพอโลกสเขยว” (Global Green New Deal) โดยภายใตขอเสนอใหมน ประเทศร�ารวยจะใช “มาตรการลงทนสเขยว” (Green investment measures) (ซงมประสทธภาพพลงงานมากขน น�าเสนอทางเลอกพลงงานสะอาดทหลากหลายขน และพฒนาระบบคมนาคมขนสงทยงยน) ในอตราสวนทเทยบเทากบ รอยละ 1 ของ GDP ในชวงสองปขางหนาเพอเปนมาตรการกระตนทางการคลง นอกจากนขอเสนอใหมยงเรยกรองใหประเทศก�าลงพฒนาลงทนในเรองน�าสะอาดและสขอนามยเพอคนจนและพฒนาโครงการโครงขายปองกนทเนนกลมเปาหมายชดเจน หลายรฐบาลในโลกไดแสดงทาทสนบสนนขอเสนอดงกลาวนแลว

หลายๆ ประเทศทงทร�ารวยและก�าลงพฒนาไดผนวก “มาตรการสเขยว” เขาเปนสวนหนง ของแผนการกระตนเศรษฐกจทด�าเนนการแลวหรอก�าลงจะน�าเสนอผน�าประเทศกลม G20 ประกาศทการประชมในกรงลอนดอนเมอปค.ศ. 2009 วาพวกเขาตกลงทจะพยายามเตมทในการใชเงนลงทนจากแผนกระตนเศรษฐกจเพอไปสเปาหมายการฟนตวของเศรษฐกจทยงยน มภมคมกนและเปนมตรกบสงแวดลอม และจะน�าพาเศรษฐกจเปลยนผานไปสทศทางทสะอาด มนวตกรรม ใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ ใชเทคโนโลยและโครงสรางพนฐานทปลอยคารบอนต�า หลายประเทศในภมภาคนไดเรมวางวาระแผนการพฒนาสเขยวแลว เชน จน ญปน และเกาหลใต

ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต หลายประเทศก�าลงใชมาตรการกระตนทางการคลง เชน อนโดนเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย เพอกระตนใหเกดความตองการภายในประเทศโดยวธลดภาษ ลงทนในโครงสรางพนฐาน และเพมการใชจายในโครงการดานสงคม ดงนน จงยงคงมชองทางทจะผนวก “โครงการลงทนสเขยว” เขาไวในแผนกระตนเศรษฐกจเหลาน ซงจะผสมผสานมาตรการปรบตวและชะลอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเขากบความพยายามประคบประคองเศรษฐกจ



สรางงาน และลดความยากจน วกฤตในปจจบนสรางโอกาสใหเราเรมตนชวงเปลยนผานไปสเศรษฐกจทมภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและทปลอยคารบอนต�าในเอเชยตะวนออกเฉยงใต


หนงสออางอง

ADB. 1998a. Asia Least-cost Greenhouse Gas Abatement Strategy (ALGAS)–Philippines. Asian Development Bank, Manila.

—. 1998b. Asia Least-cost Greenhouse Gas Abatement Strategy (ALGAS)–Thailand. Asian Development Bank, Manila.

—. 2009. Asian Development Outlook. Rebalancing Asia’s Growth. Asian Development Bank, Manila.

Boer, R., and R.G. Dewi. 2008. Indonesia Country Report—A Regional Review on the Economics of Climate Change in Southeast Asia. Report submitted for RETA 6427: A Regional Review of the Economics of Climate Change in Southeast Asia. Asian Development Bank, Manila. Processed.

CCFSC. 2005. Dyke Management, Flood and Storm Control in Viet Nam, Central Committee for Flood and Storm Control. Viet Nam.

CAIT Database. 2008. Climate Analysis Indicators Tool. World Resources Institute, Washington, D.C., USA.

Cline, W. R. 2007. Global Warming and Agriculture: Impact Estimates by Country. Center for Global Development and Peterson Institute for International Economics, Washington, DC.

CRED. 2008. EM-DAT by CRED International Disaster Database. Center for Research on the Epidemiology of Disasters. Universite Catholique de Louvain, Brussels.

Cuong, N. 2008. Viet Nam Country Report—A Regional Review on the Economics of Climate Change in Southeast Asia. Report submitted for RETA 6427: A Regional Review of the Economics of Climate Change in Southeast Asia. Asian Development Bank, Manila. Processed.

FAO. 2006. Global Forest Resources Assessment 2005—Progress towards Sustainable Forest Management. FAO Forestry Paper No. 147, Food and Agriculture Organization, Rome.

FAOSTAT. 2008. ResourceStat. Food and Agriculture Organization.Grieg-Gran, M. 2009. The Costs of avoided deforestation as a climate

change mitigation option; in C. Palmer and S. Engel (eds) Avoided Deforestation: Prospects for Mitigating Climate Change, Oxford: Routledge.

The Guardian. 2009. Sea Level Could Rise More than a Metre by 2100, Say Experts. Available: www.guardian.co.uk/environment/2009/mar/11/sea-level-rises-climate-change-copenhagen.


Hoanh, C. T., H. Guttman, P. Droogers, and J. Aerts. 2004. “Will We Produce Sufficient Food under Climate Change? Mekong Basin (South-east Asia).” In J. Aerts and P. Droogers, eds., Climate Change in Contrasting River Basins: Adaptation Strategies for Water, Food, and Environment. Wallingford: CABI Publishing.

Ho, J. 2008. Singapore Country Report-A Regional Review on the Economics of Climate Change in Southeast Asia. Report submitted for RETA 6427: A Regional Review of the Economics of Climate Change in Southeast Asia. Asian Development Bank, Manila. Processed.

Hope, C. 2006. “The Marginal Impact of CO2 from PAGE2002: An Integrated Assessment Model Incorporating the IPCC’s Five Reasons for Concern”. The Integrated Assessment Journal 6(1):19–56.

IPCC 2000. Special Report on Emissions Scenarios, A Special Report of Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) Working Group III, Cambridge: Cambridge University Press.

—. 2001a. Climate Change 2001: Impacts, Adaptation, and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Third Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. J. J. McCarthy, O. F. Canziani, N. A. Leary, D. J. Dokken, and K. S. White, eds. Cambridge: Cambridge University Press.

—. 2001b. Climate Change 2001: The Scientific Basis. Contribution of Working Group I to the Third Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. J. T. Houghton, Y. Ding, D. J. Griggs, M. Noguer, P. J. van der Linden, X. Dai, K. Maskell, and C. A. Johnson, eds. Cambridge: Cambridge University Press.

—. 2007. Climate Change 2007: Contribution of Working Groups I, II, and III to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge, United Kingdom, and New York: Cambridge University Press.

Jesdapipat, S. 2008. Thailand Country Report-A Regional Review on the Economics of Climate Change in Southeast Asia. Report submitted for RETA 6427: A Regional Review of the Economics of Climate Change in Southeast Asia. Asian Development Bank, Manila. Processed.

Malcolm, J. R., C. Liu, R. P. Nelson, L. Hansen, and L. Hannah. 2006. “Global Warming and Extinctions of Endemic Species from Biodiversity Hotspots.” ConservBio 20: 538–48.

McKinsey and Company. 2007. “A Cost Curve for Greenhouse Gas Reduction.” The McKinsey Quarterly 1:35–44.

McMichael, A. 2004. “Climate Change”. In M. Ezzati, A. Lopez, A. Rodgers, and C. Murray, eds., Comparative Quantification of Health Risks: Global and Regional Burden of Disease Due to Selected Major Risk Factors Vol. 2. World Health Organization,



Geneva.MONRE. 2004. Viet Nam National Strategy Study on Clean Development

Mechanism. Ministry of Natural Resources and Environment, Hanoi.

Murdiyarso, D. 2000. “Adaptation to Climatic Variability and Change: Asian Perspectives on Agriculture and Food Security.” Environmental Monitoring and Assessment 61(1, March):123–31.

Perez, R. 2008. Philippines Country Report-A Regional Review on the Economics of Climate Change in Southeast Asia. Report submitted for RETA 6427: A Regional Review of the Economics of Climate Change in Southeast Asia. Asian Development Bank, Manila. Processed.

Smith, P., D. Martino, Z. Cai, D. Gwary, H. Janzen, P. Kumar, B. McCarl, S. Ogle, F. O’Mara, C. Rice, B. Scholes, and O. Sirotenko. 2007. Agriculture. In Climate Change 2007: Mitigation. Contribution of Working Group III to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, USA.

Sohngen, B., and R. Sedjo. 2006. “Carbon Sequestration Costs in Global Forests.” Energy Journal Special Issue 109–26.

Stern, N. 2007. The Economics of Climate Change: The Stern Review. Cambridge: Cambridge University Press.

Tran, V. L., D. C. Hoang, and T. T. Tran. 2005. Building of Climate Change Scenario for Red River Catchments for Sustainable Development and Environmental Protection. Preprints from the Science Workshop on Hydrometeorological Change in Viet Nam and Sustainable Development, Ministry of Natural Resource and Environment, Hanoi.

UNDP. 2007. “Fighting Climate Change: Human Solidarity in a Divided World.” In Human Development Report, 2007/2008. New York: Palgrave Macmillan.

UNEP. 2006. The Geodata Portal. United Nations Environment Programme. UNFCCC. 2007. Investment and Financial Flows to Address the Climate Change.

Background paper. UNFCCC Secretariat, Bonn.US-EPA, 2006: Global Mitigation of Non-CO2 Greenhouse Gases. United States

Environmental Protection Agency, EPA 430-R-06-005, Washington, D.C.Wassmann, R., N. X. Hien, C. T. Hoanh, and T. P. Tuong. 2004. “Sea Level

Rise Affecting the Viet Namese Mekong Delta: Water Elevation in the Flood Season and Implications for Rice Production.” Climatic Change 66:89– 107.

World Bank. 2006. Investment Framework for Clean Energy and Development. Washington, DC.

—. 2008. PovcalNet Database. Available: iresearch.worldbank.org/PovcalNet/povDuplic.html.

—. Various years. WDI Online.Washington, DC. Available:www.worldbank. org/.Zhai, F., and J. Zhuang. 2009. Agricultural Impact of Climate Change: A General

Equilibrium Analysis with Special Reference to Southeast Asia. ADBI Working Paper No. 131, Asian Development Bank Institute, Tokyo.






สำ�นกง�นผแทนประจำ�ประเทศไทย Asian Development Bank

ธน�ค�รพฒน�เอเชย 6ADBAvenue,MandaluyongCity

ชน23อ�ค�รสำ�นกง�นเซนทรลเวลด 550MetroManila,Philippines

เขตปทมวนกรงเทพฯ10330 www.adb.org/economics

โทรศพท6622635300โทรส�ร6622635301 ISBN978-971-561-788-8

www.adb.org/trm

เศรษฐศาสตรวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต :

ภาพรวมของภมภาค-ประเดนสำาคญ

รายงานฉบบนนำาเสนอประเดนสำาคญการศกษาฉบบเตมชอ The Economics of Climate Change in Southeast Asia: A Regional

Review โดยเนนขอมลเกยวกบประเทศอนโดนเซย ฟลปปนส สงคโปร ไทย และเวยดนาม ผลการศกษาตอกยำาวาเอเชยตะวนออกเฉยงใต

มความเปราะบางอยางสงตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พรอมกบแสดงใหเหนถงการดำาเนนมาตรการปรบตวหลากหลายทมอย และ

ภมภาคนมศกยภาพทจะแสดงบทบาทสำาคญในการลดกาซเรอนกระจกของโลก การศกษานแสดงใหเหนวา ตนทนสำาหรบภมภาคและโลกใน

กรณททกฝายเพกเฉยไมทำาอะไรกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากศจะนำามาซงผลเสยหายเกนมลคาการลงทนดำาเนนการ นอกจากน รายงาน

ยงเรยกรองใหเอเชยตะวนออกเฉยงใตแสดงบทบาทสำาคญในการแกไขปญหาระดบโลก และใชมาตรการดานการปรบตวและชะลอผลกระทบ

จากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศททำาไดในเชงเศรษฐกจเปนองคประกอบของยทธศาสตรการพฒนาและขจดความยากจน การศกษาน

ระบดวยวา วกฤตเศรษฐกจโลกเปนโอกาสสำาหรบเอเชยตะวนออกเฉยงใตในการนำาพาเศรษฐกจเปลยนผานไปสแนวทางการเจรญเตบโตท

ชวยสรางภมคมกนตอผลกระทบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยการบรณาการประเดนสงแวดลอมเขาไปในแผนกระตนเศรษฐกจทจะ

ชวยประคบประคองเศรษฐกจ สรางงาน ลดความยากจน ลดการปลอยคารบอน และเตรยมพรอมรบมอกบผลกระทบทเลวรายทสดของการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

เกยวกบธนาคารพฒนาเอเชย

วสยทศนของธนาคารพฒนาเอเชย (Asian Development Bank : ADB) คอ การขจดความยากจนใหหมดไปจากภมภาคเอเชยแปซฟก โดย

มภารกจหลกไดแก การชวยเหลอประเทศสมาชกในการขจดความยากจนและยกระดบคณภาพชวตประชากรของประเทศสมาชกเหลานน

ทงน ADB ตระหนกดวา ถงแมวาภมภาคนจะมการพฒนาในหลายดาน แตยงมประชากรยากจนอยถง 2 ใน 3 ของโลก โดยเฉพาะประชากร

1.8 พนกวาลานคนทดำารงชพดวยรายไดตำากวา 2 เหรยญสหรฐตอวน และอก 903 ลานคนทดนรนยงชพดวยรายไดไมถงวนละ 1.25

เหรยญสหรฐ ADB มงขจดความยากจนผานการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจแบบองครวม การเตบโตแบบยงยนทคำานงถงสงแวดลอม และ

การบรณาการในภมภาค

สำานกงานใหญ ADB ตงอย ณ กรงมะนลา ประกอบดวยประเทศสมาชกผถอหนทงหมด 67 ประเทศ โดย 48 ประเทศมาจาก

ภมภาคน ทงน เครองมอสำาคญท ADB ใชในการใหความชวยเหลอประเทศสมาชก ไดแก การหารอระดบนโยบาย การใหเงนก การลงทน

ในหน การคำาประกน การใหความชวยเหลอทางการเงนแบบใหเปลา และความชวยเหลอดานวชาการ

Printed in the Philippines

the economics of climate change in southeast asia: a ......vi the economics of climate change in...

Documents