the influences of information technology usage on social...

C H A P T E R 2

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

61

การใชเทคโนโลยสารสนเทศทมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคม

ส าหรบผสงอายวยตน The Influences of Information Technology Usage on

Social Service Business for Early Elders

ดารณ พมพชางทอง1 (Daranee Pimchangthong) อภรดา สทธสานนท2 (Apirada Suthisanont)

1,2 รศ., อาจารยประจ าคณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร Assoc.Prof.Dr., Faculty of Business Administration, Rajamangala University of

Technology Thanyaburi Email: [email protected]

บทคดยอ การวจยเรองนมวตถประสงคเพอส ารวจระดบความส าคญของธรกจบรการทางสงคม

ของผสงอายวยตน ศกษาปจจยสวนบคคลของผสงอายวยตนทมผลตอการใชเทคโนโลยสารสนเทศ และศกษาการใชเทคโนโลยสารสนเทศทมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายวยตน การวจยครงนเปนการวจยเชงส ารวจ กลมตวอยางทใชในการวจย คอ ผสงอายวยตนทมอายระหวาง 60-69 ป และมภมล าเนาอยทวประเทศไทย จ านวน 400 ตวอยาง ใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลดวยวธการสมตวอยางแบบแบงโควตาตามภาค 5 ภาค คอ ภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคใต ภาคตะวนออก และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สถตทใชในการวเคราะหขอมลคอ สถตเชงพรรณนาประกอบดวย คารอยละ คาความถ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และสถตเชงอนมานประกอบดวย Independent Samples t-test, One Way ANOVA, LSD และ Multiple Linear Regression ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ผลการวจยพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศชาย มสถานภาพสมรส การศกษาระดบปรญญาตรเปนเจาของทพกอาศย ด ารงชวตโดยมลกหลานหรอญาตพนองดแล อาชพ กอนเกษยณเปนขาราชการ แหลงของรายไดหลงเกษยณมาจากบ าเหนจบ านาญราชการ/ กองทนบ าเหนจบ านาญขาราชการ รายจายเฉลยตอเดอนหลงเกษยณอยระหวาง 15,001-25,000 บาท

ดารณ พมพชางทอง/ อภรดา สทธสานนท

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 11 ฉบบท 1

62

เทคโนโลยสารสนเทศเรยงตามล าดบความส าคญ คอ ระบบเครอขาย แอพพลเคชน และฮารดแวร ธรกจบรการทางสงคมของผสงอายวยตนดานการทองเทยว การสอสาร และการด ารงชวต มความส าคญในระดบมาก

ผลการทดสอบสมมตฐานพบวา ระดบการศกษา ภมล าเนา และอาชพของผสงอายวยตนสงผลตอการใชธรกจบรการทางสงคมในภาพรวม การใชเทคโนโลยสารสนเทศดานแอพพลเคชน และดานเครอขายมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายวยตนในดานความบนเทง ดานการทองเทยว ดานการสอสาร ดานการด ารงชวต และภาพรวม โดยในภาพรวมสามารถท านายสมการได 38.50% และมคาสมประสทธสหสมพนธพหคณ (R) เทากบ 0.623 ค าส าคญ: เทคโนโลยสารสนเทศ, ผสงอาย, ผสงอายวยตน

Abstract The objectives of this research were to study 1) level of importances of social

service business for early elders, 2) personal factors of early elders that affected information technology usage, and 3) information technology usage that influenced social service business for early elders.

This research was a survey research and the sample group was 400 early elders age 60-69 years old who resided in Thailand. The questionnaires were the research tool used to collect data using Quota Sampling Method. Data were collected from five different regions in Thailand, which were central, northern, southern, eastern, northeastern regions. Statistics used to analyze data were descriptive statistics including percentages, frequencies, means, and standard deviation; and inferential statistics including Independent Samples t-test, One-way ANOVA, LSD, and Multiple Linear Regression at the statistical significance level of 0.05.

The research results found that most of the respondents were males, married, Bachelors’ degree of educational level, own their home, living by taking care of descendant, government employee before retirement, source of income from the government pension fund, 15,001-25,500 Baht of monthly expense. Information technology sorted by level of importance were network system, application and

C H A P T E R 2


63

hardware. Social service business in the aspect of traveling, communication and living were in the level of high importance.

The hypothesis results demonstrated that educational level, hometown, and early elder’s career effected the usage of social service business in total aspects. The usage of information technology in the aspect of application and network system influenced social service business in traveling, communication, living, and total aspect with 38.50% of ability to predict and the multiple regression coefficient value (R) was 0.623. Keywords: Information technology, Elders, Early elders

บทน า การด าเนนชวตในสงคมไทยเปลยนแปลงไปอยางมากตามสถานการณเศรษฐกจการเมอง

และสงคม จากเดมทอยรวมกนเปนครอบครวใหญเปลยนแปลงไป กลายเปนวฒนธรรมความเปนอยคลายคลงกบวฒนธรรมตะวนตกทครอบครวมขนาดเลกลง ลกหลานแยกครอบครวไปอยตามล าพงเพราะสภาพเศรษฐกจ สภาวะการท างาน การเดนทาง การยายถนฐาน ความคนเคยกบสภาพแวดลอม เปนตน ดวยขอจ ากดตางๆ ทางสงคมท าใหครอบครวมขนาดเลกลง เปนครอบครวเดยวทอยกนตามล าพง เมอสภาพสงคมทางครอบครวเปนเชนน ผสงอายจงตองอยกนตามล าพงอยางเงยบเหงา ประสบปญหาเกยวกบการด ารงชวต ซงถาผสงอายยงสามารถชวยเหลอตนเองไดและมรายไดเพยงพอกอาจจะไมล าบากนก แตถาเจบปวยไมสามารถชวยเหลอตนเองไดกจะเปนปญหามากเพราะขาดคนดแล การทจะหวงใหลกหลานมาดแลตามแบบสงคมและวฒนธรรมแบบเกาๆ กไมสามารถท าได จงตองใชเงนซอการบรการตางๆ เพออ านวยความสะดวกในการด ารงชวต ไมวาจะเปนการรกษาพยาบาล การปรนนบตดแล การนนทนาการ การทองเทยว การใชเทคโนโลย และ ความบนเทงชนดตางๆ ทเหมาะสมส าหรบผสงอาย เพอใหผสงอายสามารถด าเนนชวตตอไปอยางมความสข สดชน มขวญและก าลงใจทด มองเหนคณคาของตนเอง ดงนน ความตองการเกยวกบธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายคาดวาจะเพมขนอยางตอเนองตามอตราการขยายตวของสงคมผสงอายในประเทศไทย ซงขอมลจากยทธศาสตรผสงอาย (2558) ระบวาเมอสงคมไทยเปนสงคมผสงอายโดยสมบรณ (Aged Society) ในป 2566 ประเทศไทยจะมสดสวนผสงอายอยทรอยละ 21 เมอเทยบกบจ านวนประชากรทงประเทศ และเพมขนเปนรอยละ 29 ในป 2576



64

การขยายตวของธรกจบรการส าหรบผสงอายเรมตนมาแลวในระยะเวลาหนง แตสวนใหญจะเนนไปทธรกจบรการทางสขภาพทงการดแลรกษา และฟนฟสขภาพ ซงแนนอนวาเปนทตองการมากเปนอนดบหนงส าหรบผสงอาย แตธรกจบรการทางสงคมกมความส าคญสม าเสมอ เพราะธรกจบรการทางสขภาพนนเปนการดแลทางรางกาย แตธรกจบรการทางสงคมเปนการดแลทางจตใจ ซงยงมอยจ ากด โดยทวไปแลวธรกจบรการส าหรบผสงอายตองเปนธรกจบรการทท าใหผสงอาย มสขภาพดมลกษณะและสงแวดลอมทเหมาะสม ท าใหผสงอายสามารถอยกบครอบครวได และทส าคญคอ ตองมมาตรฐาน (เอกวรา ธรรมกรตวงศ, 2556) ผสงอายเปนผทมเวลาวางมาก ไมมงานประจ าแลวมความตองการทจะท าใหชวตของตนมความสดชน มชวตชวา และมประโยชนมากขน (วรรณนภา บญระยอง , 2540) การมกจกรรมทางสงคม เชน การทองเทยว การนนทนาการ การออกก าลงเพอสขภาพ การแลกเปลยนความรและประสบการณ ท าใหมโอกาสเขารวมกลมกบคนทมวยวฒ วฒภาวะทางอารมณ สขภาพ และสงคมในระดบเดยวกน ท าใหเกดความสขสดชน มองเหนคณคาของตนเอง และเมอสขภาพจตใจดกสงผลดกบสขภาพรางกายดวย เพราะสขภาพกายและสขภาพจตมความสมพนธกน ดงค ากลาวทวา จตเปนนาย กายเปนบาว หมายความวา คนทมสขภาพจตดยอมมสขภาพกายทดตามไปดวย เพราะจตจะเปนตวก าหนดและควบคมรางกายเกอบทกสวน จงสามารถกลาวไดวา สขภาพจตทดมกจะอยในรางกายทสมบรณ และกจกรรม ทางสงคมเปนสงทชวยสงเสรมใหสขภาพจตด

ดวยนโยบายเศรษฐกจใหม ไทยแลนด 4.0 ทขบเคลอนดวยนวตกรรม ท าใหเทคโนโลย มบทบาทส าคญยงตอการพฒนาประเทศทกภาคสวน การใชเทคโนโลยเขามาชวยสนบสนนกจกรรมทางสงคมของผสงอายจงเปนสงจ าเปนทไมสามารถหลกเลยงได รายงานการส ารวจการมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในครวเรอน พ.ศ. 2559 โดยส านกงานสถตแหงชาต ระบไววาการใชงานคอมพวเตอร อนเตอรเนต และ โทรศพทมอถอเพมขนอยางรวดเรวตอเนอง โดยอตราการใชอนเตอรเนตของกลมผสงอายเพมขนจากปทผานมาอยางมนยส าคญ ท าใหเหนโอกาสของการใชเทคโนโลยเพอชวยสนบสนนกจกรรมทางสงคมของผสงอาย เชน การสอสาร การด ารงชวต และ ความบนเทง เปนตน ซงจากขอมลเกยวกบธรกจบรการผสงอายของประเทศญปนซงเปนประเทศ ทเขาสสงคมผสงอายกอนประเทศไทย พบวา ธรกจบรการทมแนวโนมเตบโต เชน ซปเปอรมารเกตทางอนเตอรเนตและบรการสงสนคาแบบ door-to-door ซงเปนการบรการทซปเปอรมารเกต ขนาดใหญ เชน AEON, Daiei และ Seiyu ในประเทศญปน รวมไปถงซปเปอรมารเกตทองถน เชน Daikyo Plaza (จงหวดฟกโอกะ และนางาซาก) นอกจากนน การขายสนคาระดบหร โดยขอมลของเวลธ-เอกซ ระบวา 23% ของสตรสงวยในเอเชยมก าลงใชจายมากขนเพอซอรถหร งานศลปะ สนคาแฟชนหร และ การทองเทยว ซงผสงวยจะสนกกบการทองเทยวทไมตองเรงรบอยางการทองเทยว

C H A P T E R 2


65

ทางทะเลดวยเรอส าราญ เปนตน (สคร. ฟกโอกะ, 2556) จากความตองการและก าลงซอสงของกลมผสงอาย ท าใหการใชเทคโนโลยสารสนเทศมบทบาทส าคญกบธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอาย จงจ าเปนตองมการพฒนาท งทางดานอปกรณ แอพพล เคชน การสอสารและขอมลทางอเลกทรอนกสเพอสนบสนนการใชงานอยางเหมาะสมส าหรบผสงอาย

ดงนน การศกษาเรอง การใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอาย จะชวยใหทราบเกยวกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศทมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคมของผสงอายวยตน เพอเปนขอมลสนบสนนแนวทางการด าเนนธรกจการบรการทางสงคมใหสอดคลองกบ ความตองการทแทจรงของผสงอาย เพอเปนขอมลสนบสนนการเตรยมความพรอมของธรกจบรการใหสอดคลองกบความตองการของผสงอายทมจ านวนเพมขนอยางตอเนองเมอประเทศไทยกาวเขาสสงคมของผสงอายอยางสมบรณในป 2566

วตถประสงคการวจย 1. เพอส ารวจระดบความส าคญของธรกจบรการทางสงคมของผสงอาย 2. เพอศกษาปจจยสวนบคคลของผสงอายวยตนทมผลตอการใชเทคโนโลยสารสนเทศ 3. เพอศกษาการใชเทคโนโลยสารสนเทศทมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคมส าหรบ

ผสงอายวยตน

กรอบแนวคดในการวจย กรอบแนวคดในการวจยครงนพฒนาขนจากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบผสงอาย และ

ความตองการทางสงคมของผสงอาย ทงภายในประเทศและตางประเทศทเขาสสงคมสงวยมากอน เนองจากผสงอายบางสวนอาจจะมความคนเคยกบเทคโนโลยนอยหรออาจจะไมมเลย การศกษาเรองนจงมงไปทปจจยสวนบคคลของผสงอาย และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology หรอ IT) ของผสงอาย 3 ดาน คอ ฮารดแวร ระบบเครอขาย และแอพพลเคชน ทมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคมประเภทตางๆ ดงแสดงในภาพท 2



66

ภาพท 1 กรอบแนวคดการวจย

แนวคดและวรรณกรรมทเกยวของ แนวคดเกยวกบผสงอายและสงคมสงอาย ผสงอาย (Elders) หมายถง ประชากรทงชายและหญงทมอายมากกวา 60 ปขนไป (United Nations, 2013) และโลกก าลงกาวเขาสสงคมผสงวย คาดการณวาในชวงป 2001-2100 เปนศตวรรษแหงผสงอาย ซงแตละประเทศจะเขาสสงคมผสงอายแตกตางกนไปตามสภาพแวดลอมของแตละประเทศ เชน ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การพฒนาทางดานการแพทย และการโภชนาอาหาร เปนตน ภาพท 1 แสดงสถตจ านวนรอยละของประชากรทอายเกน 60 ป จ าแนกตามทวปตางๆ พบวายโรปมประชากรสงอายมากทสด รองลงมาคอ อเมรกาเหนอ ลาตนอเมรกา และเอเชยทตามมาอยางใกลชดมาก สอดคลองกบขอมลจาก Population Reference Bureau (2012) ทระบวากลมประเทศพฒนาแลว เชน ประเทศสมาชกในยโรป และอเมรกาเหนอ ไดเขาสสงคมสงอายอยางสมบรณแลว ในขณะทบางประเทศในเอเชย เชน ญปน ไดเขาสสงคมสงอายระดบสดยอดแลวเชนกน ประเทศไทยจดอยในกลมสงคมสงอายของกลมประเทศอาเซยนเปนอนดบท 2 รองจากประเทศสงคโปร (ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร, 2557) ซงสอดคลองกบ เวทย นชเจรญ (2560) ซงระบวาประเทศในกลมอาเซยนมประชากรทอายมากกวา 65 ปขนไป คดเปน

C H A P T E R 2


67

สดสวนรอยละ 5.89 ของประชากรทงหมดในอาเซยน ส าหรบประเทศไทยมประชากรมากกวา 66 ลานคน มจ านวนผสงอายทอายมากกวา 65 ป คดเปนรอยละ 9.9 ของประชากรทงหมดของประเทศ ซงถอเปนประเทศทมสดสวนประชากรผสงอายมากเปนอนดบสองของอาเซยนรองจากสงคโปร ถอไดวาประเทศไทยก าลงกาวเขาสสงคมสงวย (Aging Society) แลว และในป พ.ศ. 2563 คาดวาประเทศไทยจะมผสงอายเพมเปนรอยละ 14.4 ซงจะกาวเขาสสงคมสงอายโดยสมบรณ

ภาพท 2 รอยละของประชากรอาย 60 ปขนไป ประมาณการในป 1950-2014

และพยากรณในป 2015-2050 ทมา : United Nations (2013) World Population Prospects: The 2012 Revision

การก าหนดวาผสงอายเรมเมออายเทาใดนนขนอยกบความแตกตางกนในแตละสงคม

ส าหรบสงคมไทยจากพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2554) นนก าหนดวา ผสงอาย หมายถง บคคลทมสญชาตไทยและมอายตงแต 60 ปบรบรณขนไป ทงน ผสงอายมไดมลกษณะเหมอนกนหมดแตจะมความแตกตางกนไปตามชวงอาย โดยแบงกลมผสงอายได 3 กลม คอ 1) ผสงอายวยตน มอาย 60-69 ป เปนชวงทยงมพลงชวยเหลอตนเองได 2) ผสงอายวยกลาง มอาย 70-79 ป เรมขนสวยเสอม คอ เรมมอาการเจบปวย รางกายเรมออนแอ มโรคประจ าตวหรอโรคเรอรง และ 3) ผสงอายวยปลาย มอาย 80 ปขนไปเขาสวยเสอม เจบปวยบอยขน อวยวะเสอมสภาพ อาจมภาวะทพพลภาพ

รศรนทร เกรย, อมาภรณ ภทรวาณชย , เฉลมพล แจมจนทร และเรวด สวรรณนพเกา (2556) อธบายวา การรบรเรองอายของบคคลอาจแบงออกไดเปน 5 ลกษณะใหญ ๆ ไดแก 1) อายตามปปฏทนหรออายตามวย (Calendar age หรอ Chronological age) หมายถง การสงอายนบตามปทเกด 2) อายทางชววทยา (Biological age) หมายถง อายทอธบายดวยการเปลยนแปลงของสภาพรางกาย และการเปลยนแปลงของสภาพจตใจของบคคล ซงสะทอนผานการเปลยนแปลงของ



68

ลกษณะทางกายภาพเมอพจารณาจากภายนอก สถานะสขภาพทงทางรางกายและจตใจ หรอความสามารถในการท าบทบาทหนาทของบคคล 3) อายทางสงคม (Sociological age) หมายถง การเปลยนแปลงในบทบาทหนาท ความส าคญตอสงคมองบคคลนนในสงคมอาศยอย ซงจะเปลยนแปลงไปตามล าดบขนของชวงชวตคนในแตละชวง 4) อายตามอตวสย (Subjective age) หมายถง อายทวดประเมนหรอบงชจากประสบการณสวนบคคลของบคคลนนๆ หรอ อตวสยในระดบชมชน ซงหมายถง การสงอายของบคคลซงตดสนโดยการรบร คานยม และบรรทดฐานของชมชนหรอสงคมนนๆ ทบคคลอาศยอย และ 5) อายในมตอนๆ เชน การเสนอใหใชเกณฑจ านวนปทคาดวาบคคลนนจะมชวตอยตอไปขางหนา เปนเกณฑก าหนดอายเรมตนของความสงอาย แทนการใชจ านวนปปฏทนทบคคลมอยมาแลวซงเปนเกณฑทใชอยในปจจบน ซงการรบรเรองความสงอาย หรอการเขาสวยสงอาย ไมวาจะเปนทางชววทยา สงคม อตวสย หรอจ านวนปทคาดวาจะมชวตอย ตางเกยวของกบอายตามปปฏทนทงสน

สงคมสงอาย หมายถง สงคมทมสดสวนของประชากรอาย 60 ปขนไปมากกวารอยละ 10 ของประชากรทงประเทศ โดยองคการสหประชาชาต (United Nations อางถงใน รชน โตอาจ, 2557) ไดแบงระดบการเขาสสงคมสงอาย เปน 3 ระดบ ดงตอไปน

1) ระดบการกาวเขาสสงคมสงอาย (Aging society) หมายถง สงคมหรอประเทศทมประชากรอาย 60 ปขนไปมากกวารอยละ 10 ของประชากรทงประเทศ หรอมประชากรอายตงแต 65 ปมากกวารอยละ 7 ของประชากรทงประเทศ แสดงวาประเทศนนก าลงเขาสสงคมสงอาย

2) ระดบสงคมสงอายโดยสมบรณ (Aged society) หมายถง สงคมหรอประเทศทมประชากรอาย 60 ปขนไป มากกวารอยละ 20 ของประชากรทงประเทศหรอมประชากรอายตงแต 65 ป มากกวารอยละ 14 ของประชากรทงประเทศ แสดงวาประเทศนนเขาสสงคมสงอายโดยสมบรณ

3) ระดบสงคมสงอายระดบสดยอด (Super-aged society) หมายถง สงคมหรอประเทศทมประชากรอาย 65 ปขนไปมากกวารอยละ 20 ของประชากรทงประเทศ แสดงวาประเทศนนเขาสสงคมสงอายอยางเตมท

ส าหรบประเทศไทยตวเลขจากการคาดประมาณประชากรของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แสดงใหเหนวาในป 2566 ประเทศไทยจะมประชากรอาย 60 ปขนไปเพมขนเปนรอยละ 21 ของประชากรทงหมด เทากบวาประเทศไทยจะกลายเปน "สงคมสงอายอยางสมบรณ" ในป 2576 ประเทศไทยจะมประชากรอาย 60 ปขนไป คดเปนรอยละ 29 ของประชากรทงหมด ประเทศไทยกจะกลายเปน "สงคมสงอายระดบสดยอด" (ยทธศาสตรผสงอาย, 2558)

C H A P T E R 2


69

พฤตกรรมการด าเนนชวตของผสงอาย ผสงอายควรมความสมพนธทดระหวางสมาชกในครอบครว กลมเพอน และคนทกวยใน

ชมชนเพราะมผลตออารมณและพฤตกรรมของผสงอาย เปนการสรางความเพลดเพลนและฟนฟจตใจ หากมความสมพนธทดอยางสม าเสมอจะท าใหสขภาพจตด อยรวมกบผอนอยางมความสข ผสงอายควรสนใจรบรสงใหมๆ และการเปลยนแปลงทางสงคม และปรบตวใหเขากบสงคมทเปลยนแปลงไมรจบได หากผสงอายไมท ากจกรรมรวมกบผอนจะท าใหหอเหยวลงทกวน ควรออกสงคมเปนครงคราว เพอจะไดพดคย สงสรรคกบคนอน เชน ไปวดปฏบตธรรม ไปทศนศกษา เพอเปลยนสงแวดลอม หรอเขารวมชมรมผสงอาย และเขารวมกจกรรม เชน กายบรหาร การประชมวชาการเพอเผยแพรความรในการดแลตนเอง เปนตน อาชญญา รตนอบล (2556) หรออาจจะสมครเขาเรยนในโรงเรยนผสงอาย เชน โรงเรยนผสงอายโรงงานยาสบ กระทรวงการคลง ทจดตงขนเพอรองรบสงคมสงวย เพอเสรมสรางคณภาพชวตทด ลดการเจบไขไดปวย มการดแลสขภาพทถกตองตามหลกโภชนาการ และมชวตความเปนอยอยางพอเพยง เพอชวยใหผสงอายใชชวตในสงคม ไดอยางมความสขในบนปลายชวต

ผสงอายทเกษยณไปแลวสวนหนงยงคงมความตองการทจะท างานในสดสวนทสงอย จากการส ารวจของส านกงานสงเสรมและสนบสนนวชาการ 1-12 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย รวมกบศนยส ารวจความคดเหน “นดาโพล” เรอง “การสงเสรมอาชพผสงอายตามแนวทางประชารฐ” ดานความประสงคของประชาชนในการท างานเมออยในวยผสงอาย กรณมผจางงานเปดโอกาสใหเขาท างาน พบวา สวนใหญ รอยละ 81.77 ระบวา มความประสงคทจะท างานเมอเขาสวยสงอาย หากมผวาจางเปดโอกาสใหเขาท างาน และส าหรบผสงอายทยงท างานอยเกอบรอยละ 90 ประเมนความสามารถในการท างานอาชพของตนเองวา ตนยงคงสามารถจะท างานอาชพตอไปได (ศศธร ธรรมารกษ, 2539) ซงสอดคลองกบนโยบายการจางงานส าหรบผสงอายซงภาครฐก าลงผลกดนใหเหนเปนรปธรรมภายในป 2560 น ดวยการก าหนดมาตรการสทธประโยชนดานภาษส าหรบบรษทเอกชนทจางผสงอายเขาท างาน ซงเปนมาตรการ ทไดรบการตอบรบทดจากหลายฝาย และความจรงแลวผสงอายกสามารถเรมท างานอยางประสบความส าเรจได เชน บารบารา เบสไคนด สมครงานท IDEO ซงเปนบรษทดานการออกแบบชนน า ของโลก เมออาย 89 ป ดวยความเชอวาความคดสรางสรรค คอ ยาอายวฒนะ และยงคงท างานอยจนปจจบนอาย 92 ป สวน พอลลาและกอรดอน แมกเนอรเนย สามภรรยาชาวออสเตรเลยวย 60 ตดสนใจเปดบลอกทองเทยวทชอ Contented Traveller หลงเกษยณ และมแฟนๆ ตดตาม จนไดรบเชญมาเขยนคอลมนใหกบ USA Today มตวอยางมากมายทแสดงใหเหนวาการท างานทชอบหลงเกษยณเปนความคดทด เพราะนอกจากจะไมเงยบเหงา มรายได แลวยงสามารถถายทอด



70

ประสบการณความรใหกบรนตอๆ ไปดวย ท าใหแนวโนมการท างานหลงเกษยณมาแรง โดยเฉพาะอยางยงส าหรบผทมสขภาพแขงแรง ในสหราชอาณาจกร คนรนเบบบมเมอรก าลงขานรบเทรนดการประกอบธรกจแทนการปลดเกษยณ นอกจากนนยงมความเปนไปไดทวาผประกอบการสงวยมแนวโนมจะประสบความส าเรจมากกวาวยรน ท าให นกลงทนเรมจบตามองกลมธรกจสตารทอพทมคนอายเยอะเปนผบรหารหรอทปรกษา เพราะคนมอายยอมมประสบการณความร การบรหารจดการ การลงทน และมเครอขาย (ปยพร อรณเกรยงไกร, 2560)

ในสวนของพฤตกรรมการซอของผสงวยนน โครงการ K SME ธนาคารกสกรไทย ไดเผยบทความการวเคราะหพฤตกรรมของกลมผสงวย วาเปนกลมทมก าลงซอสง ไมยดตดกบแบรนด ใดแบรนดหนง ชอบความรวดเรวและเนนความสะดวกสบาย และใสใจดแลสขภาพ ดงนน การจบกลมเปาหมายลกคากลมนจะสามารถสราง profit margin ขนาดใหญใหกบธรกจได

โอกาสของธรกจเกยวกบผสงอาย เนองมาจากการเปนกลมเปาหมายขนาดใหญทางการตลาดในอนาคต การวเคราะหโอกาส

ของธรกจเกยวกบผสงอายจงมหลากหลาย ซงในระยะแรกจะเนนไปทธรกจเกยวกบการดแลสขภาพ ตอมาจงขยายเพมขนไปสธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายเพอสนบสนนการด ารงชวต เชน ธรกจอสงหารมทรพย การทองเทยว ธรกจประกน และในสวนของผลตภณฑตางๆ กเนนการออกแบบเพอแกปญหาขอจ ากดดานรางกายของผสงอาย เชน บรรจภณฑตองมน าหนกเบา เปดงาย ตวอกษร หรอตวเลขเหนไดชดเจน สนคาทางดานเทคโนโลยตองสามารถใชงานงายไมซบซอน เปนตน สวนวเคราะหธรกจธนาคารเพอการสงออกและน าเขาแหงประเทศไทย (2557) รายงานวาส าหรบธรกจบรการส าหรบผสงอาย การดแลผสงอาย เชน ทอยอาศยส าหรบผสงอายโดยเฉพาะ มแนวโนมขยายตวดในอนาคต ตามแนวโนมทผสงอายจะตองพงพาตนเองมากขน รวมถงธรกจดานการทองเทยว เชน โรงแรม และบรษทน าเทยวส าหรบผสงอาย กเปนอกธรกจหนงทมโอกาสขยายตว เนองจากกลมผสงอายทมรายไดดใชเวลาวางในการเดนทางทองเทยวมากขน นอกจากนนผสงอายเปนกลมประชากรทมอ านาจตอรองในการซอ และมก าลงซอสง เนองจากมเงนเกบจากการท างานมาทงชวต จงมศกยภาพสงในการบรโภค สะทอนใหเหนถงโอกาสทางธรกจกบกลมผสงอาย โอกาสทางธรกจส าหรบกลมนจงควรเนนไปดานการสรางเสรมสขภาพ ตรวจสขภาพ รบประทานอาหารเสรม เครองส าอางเนนเรองความชมชน ชะลอวย เปนตน, (8 ธรกจดาวรง, 2559) สอดคลองกบศนยวเคราะหเศรษฐกจทเอมบ (2560) เกยวกบเทรนดสงคมสงวยและใสใจสขภาพทจะขบเคลอนธรกจเกยวกบการดแลผสงอาย ธรกจขายยาและอปกรณการแพทย และธรกจจ าหนายอปกรณออก ก าลงกาย

C H A P T E R 2


71

การใชเทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology หรอ IT) เปนเทคโนโลยส าหรบการ

ประมวลผลสารสนเทศ ซงรวมไปถงการรบและสง การแปลง การจดเกบ การประมวลผล และการสบคนสารสนเทศในการประยกต การบรการ และพนฐานทางเทคโนโลยแบงเปน 3 กลมคอ คอมพวเตอร การสอสาร และขอมลแบบมลตมเดย โดยทงหมดจะท างานรวมกน ในบางครงจะมการใชชอวาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (Information and Communication Technology: ICT)

การใชงานเทคโนโลยสารสนเทศในประเทศไทยกแพรขยายอยางรวดเรว ตามรายงานการส ารวจการมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในครวเรอน พ.ศ. 2557 โดยส านกงานสถตแหงชาตระบไววา แนวโนมการใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต และโทรศพทมอถอของประชากรอาย 6 ปขนไปในชวงระยะเวลา 5 ป ระหวางป 2555-2559 พบวา ผใชคอมพวเตอรมสดสวนลดลงจากรอยละ 33.7 เปนรอยละ 32.2 ผใชอนเทอรเนตเพมขนจากรอยละ 26.5 เปนรอยละ 47.5 ผใชโทรศพทมอถอเพมขนจากรอยละ 70.2 เปนรอยละ 81.4

ในสวนของผสงอายนนการใชเทคโนโลยสารสนเทศกเพมขนดวย จากการวจยของ Kantar TNS พบวาผบรโภคอาย 55-64 ป ครอบครองอปกรณดจทล (Digital Device) เฉลยแลวอยท 1.8 เครองตอคน โดยรอยละ 85 เปนมอถอ รอยละ 9 เปนแทบเลต และรอยละ 7 เปนพซ โดยกลมนใชเวลาถงรอยละ 41 ในการรบสอดจทล ซงถอวาสงกวาปทผานๆ มา (อาภาภทร บญรอด, 2560)

ดงนน กรอบแนวคดในการวจยเรองนจงพฒนาจากปจจยส าคญทเกยวของกบการใชเทคโนโลย 3 ดาน คอ ฮารดแวร ระบบเครอขาย และแอพพลพคชน สวนธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายจดแบงเปน 6 ดาน คอ ความบนเทง การทองเทยว กฬาและนนทนาการ การตดตอสอสาร การด ารงชวต และกจกรรมสงเสรมภมปญญาและการศกษา

วธการด าเนนการวจย ท าการศกษาเกยวกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายวยตน โดยท าการจดเกบขอมลประกอบดวย ขอมลสวนบคคล การใชเทคโนโลยสารสนเทศ และธรกจบรการทางสงคม ดวยการเกบขอมลเพอวเคราะหเชงปรมาณ โดยใชแบบสอบถามเกบขอมลจากผสงอายวยตนทมอายระหวาง 60-69 ป และมภมล าเนาอยทวประเทศไทย โดยท าการเลอกกลมตวอยางแบบโควตา (Quota Sampling Method) ทงหมด 5 ภาค คอ ภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคใต ภาคตะวนออก และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ แลวเกบตวอยางแบบบงเอญ (Accidental Sampling) ภาคละ 50 ตวอยาง รวมทงหมด 400 ตวอยาง



72

เครองมอทใชในการวจยส าหรบงานวจยน คอ แบบสอบถาม ทสรางขนจากการรวบรวมขอมลจากเอกสารและต าราทเกยวของ ศกษาแนวคด ทฤษฎ และเอกสารการวจยทเกยวของ โดยพจารณาถงรายละเอยดตางๆ เพอใหครอบคลมวตถประสงคของการวจยทก าหนดไว แบบสอบถามผานการทดสอบความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) โดยผเชยวชาญ 3 ทานพจารณาตรวจสอบ ความเหมาะสมของเนอหา และท าการประเมนความเทยงตรงของแบบสอบถามดวยการหาคาดชน ความสอดคลอง (IOC) แบบสอบถามผานการทดสอบความเชอมน (Reliability Test) ทระดบ ความเชอมน 95% โดยใชวธทดสอบของ Cornbrash’s Alpha ไดคาเทากบ 0.953 สมมตฐานและกรอบแนวความคดของการวจย สมมตฐานท 1 ปจจยสวนบคคลของผสงอายวยตนประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา ภมล าเนา อาชพกอนเกษยณ คาใชจายตอเดอน ทมาของรายได ทอยอาศย และการด าเนนชวต ทแตกตางกนสงผลตอการใชธรกจบรการทางสงคมแตกตางกน สมมตฐานท 2 การใชเทคโนโลยสารสนเทศมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายวยตน สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. สถตเชงพรรณนา ใชวเคราะหขอมลปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง และบรรยายผลการวจย ไดแก รอยละ และจ านวนคาความถ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 2. สถตเชงอนมาน ใชในการวเคราะหเพอทดสอบสมมตฐานทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ประกอบดวย Independent Samples t-test, One-way Analysis of Variance, Post Hoc แบบวธ Least Significant Difference (LSD) และ Multiple Linear Regression

ผลการวจย ผลการศกษาพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศชาย มสถานภาพสมรส มการศกษาระดบปรญญาตร มสถานะเปนเจาของบาน ด ารงชวตโดยมลกหลานหรอญาตพนองดแลอาชพกอนเกษยณสวนใหญเปนขาราชการ แหลงของรายไดหลงเกษยณจงมาจากบ าเหนจบ านาญราชการ/ กองทนบ าเหนจบ านาญขาราชการ รายจายเฉลยตอเดอนหลงเกษยณสวนใหญใชจายเฉลยอยระหวาง 15,001-25,000 บาท สวนระดบความส าคญเกยวกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ดงแสดงในตารางท 1 พบวา มความส าคญในระดบปานกลางทกดาน โดยภาพรวมมคาเฉลยเทากบ 3.32 (SD = 0.865) สวนรายดานอนดบ 1 คอ ดานระบบเครอขายมคาเฉลยเทากบ 3.48 (SD = 0.965)

C H A P T E R 2


73

ตารางท 1 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความส าคญของการใชเทคโนโลยสารสนเทศในภาพรวม

การใชเทคโนโลยสารสนเทศ ระดบความส าคญ (รอยละ) X SD ความหมาย อนดบ

นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

1. ดานฮารดแวร (Hardware) 3.3 14.8 31.3 43.3 7.5 3.37 0.936 ปานกลาง (2) 2. ดานระบบเครอขาย (Network) 3.3 12.5 29.5 43.0 11.8 3.48 0.965 ปานกลาง (1) 3. ดานแอพพลเคชน (Application) 4.0 21.3 38.5 32.0 4.3 3..11 0.923 ปานกลาง (3) ภาพรวม 2.0 17.0 32.0 45.5 3.5 3.32 0.865 ปานกลาง

ผลการวเคราะหระดบความส าคญของธรกจบรการทางสงคม ดงแสดงในตารางท 2 พบวา

โดยภาพรวมธรกจบรการทางสงคมมความส าคญในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลยเทากบ 3.77 (SD = 0.721) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานการทองเทยว ดานการตดตอสอสาร และดานการด ารงชวต มความส าคญในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 3.59, 3.52 และ 3.52 (SD = 0.771, 0.928 และ 0.832) ตารางท 2 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความส าคญของธรกจบรการทางสงคม

ธรกจบรการทางสงคม

ระดบความส าคญ (รอยละ) X SD ความหมาย อนดบ นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

1. ดานความบนเทง 4.5 20.5 49.5 22.3 3.3 2.99 0.860 ปานกลาง (5) 2. ดานการทองเทยว 0.8 5.8 37.3 46.8 9.5 3.59 0.771 มาก (1) 3. ดานการกฬาและนนทนาการ 3.8 20.5 34.5 34.0 7.3 3.21 0.972 ปานกลาง (4) 4. ดานการตดตอสอสาร 1.5 12.0 33.5 39.0 14.0 3.52 0.928 มาก (2) 5. ดานการด ารงชวต 2.8 4.8 39.8 43.8 9.0 3.52 0.832 มาก (2) 6. ดานกจกรรมสงเสรม ภมปญญาและการศกษา

8.3 25.0 36.3 25.5 5.0 2.94 1.017 ปานกลาง (6)

ภาพรวม 1.0 8.0 47.0 40.8 3.3 3.37 0.721 ปานกลาง

ผลการทดสอบสมมตฐานเพอวเคราะหความแตกตางระหวางปจจยสวนบคคลทสงผลตอ

การใชธรกจบรการทางสงคม ดงแสดงในตารางท 3 พบวา ระดบการศกษา ภมล าเนา และอาชพของผสงอายวยตนสงผลตอการใชธรกจบรการทางสงคมในภาพรวมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ



74

0.05 เมอท าการวเคราะหผลการเปรยบเทยบคาเฉลยรายค พบวา ผสงอายวยตนทมการศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพหรอต ากวาใหความส าคญกบการใชธรกจบรการทางสงคมในภาพรวมต ากวาผสงอายวยตนทมการศกษาระดบอนๆ นอกจากนน ผสงอายวยตนทมภมล าเนาอยในภาคเหนอใหความส าคญกบการใชธรกจบรการทางสงคมในภาพรวมสงกวากลมผสงอายวยตนทมภมล าเนาอยในภาคตะวนออก สวนผสงอายวยตนทมอาชพกอนเกษยณอยในภาครฐวสาหกจใหความส าคญกบธรกจบรการทางสงคมในภาพรวมสงกวาผสงอายทอาชพกอนเกษยณอายอยในธรกจสวนตวอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ตารางท 3 สรปผลการวเคราะหความแตกตางระหวางปจจยสวนบคคลของผสงอายวยตนทสงผล

ตอการใชธรกจบรการทางสงคม ปจจยสวนบคคล การใชธรกจบรการทางสงคมกลมผสงอายวยตน Ent. Trav. Spt. Com. Liv. Edu. ภาพรวม ระดบการศกษา - F(3, 396) =

4.274 p = 0.005*

F(3, 396) = 9.172

p = 0.000*

F(3, 396) = 7.429

p = 0.000*

- - F(3, 396) = 4.257

p = 0.006*

ภมล าเนา F(4, 395) = 2.838

p = 0.024*

- F(4, 395) = 7.923

p = 0.000*

F(4, 395) = 5.276

p = 0.000*

- - F(4, 395) = 3.708

p = 0.006* อาชพกอนเกษยณ - - F(4, 395) =

4.906 p = 0.001*

F(4, 395) = 5.905

p = 0.000*

F(4, 395) = 2.750

p = 0.028* แหลงรายได F(4, 395) =

5.023 p = 0.001*

- - F(4, 395) = 3.989

p = 0.003*

- - -

รายจายเฉลย ตอเดอน

- - - - - F(3, 396) = 3.526

p = 0.015*

-

Ent. = ดานความบนเทง, Trav = ดานการทองเทยว, Spt = ดานกฬาหรอนนทนาการ, Com. = ดานการสอสารLiv. = ดานการด ารงชวต, Edu. = ดานกจกรรมสงเสรมภมปญญาและการศกษา * มผลตอธรกจบรการทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 - มผลตอธรกจบรการทางสงคมไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท 0.05

C H A P T E R 2


75

ผลการวเคราะหการใชเทคโนโลยสารสนเทศทมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายวยตนในภาพรวม พบวา ตวพยากรณ คอ การใชแอพพลเคชน และการใชเครอขาย แสดงผลคา R = 0.623 ดงแสดงในตารางท 4 แปลผลไดวา ตวพยากรณและตวแปรอสระมความสมพนธคอนขางสงในทศทางเดยวกน สามารถท านายคาสมการของการวเคราะหไดเทากบรอยละ 38.50 สรปไดวา การใชเทคโนโลยสารสนเทศมความสมพนธเชงบวกกบธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายวยตนในภาพรวม

เมอพจารณาธรกจบรการทางสงคมเปนรายดาน พบวา ดานความบนเทง และดานกจกรรมสงเสรมภมปญญาและการศกษา ตวพยากรณ แสดงผลคา R = 0.576 และ 0.552 ดงแสดงในตารางท 4 แปลผลไดวา ความสมพนธระหวางตวพยากรณและตวแปรอสระมระดบปานกลางในทศทางเดยวกน สามารถท านายคาสมการของการวเคราะหไดเทากบรอยละ 32.90 และ 30.30 ตามล าดบ สรปไดวา การใชเทคโนโลยสารสนเทศมความสมพนธเชงบวกกบธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายวยตนในดานความบนเทง และดานกจกรรมสงเสรมภมปญญาและการศกษา ตารางท 4 สรปผลการวเคราะห การใชเทคโนโลยสารสนเทศมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคม

ส าหรบผสงอายวยตน

ธรกจบรการทางสงคม R R Square Adjust R Square

Std. Error of the Estimate

ดานความบนเทง1 0.576b 0.332 0.329 0.704 ดานการทองเทยว2 0.435b 0.189 0.185 0.696 ดานการกฬา3 0.510c 0.260 0.254 0.840 ดานการสอสาร4 0.538b 0.290 0.286 0.784 ดานการด ารงชวต5 0.331b 0.110 0.105 0.787 ดานกจกรรมสงเสรมภมปญญาและการศกษา6 0.552a 0.305 0.303 0.849 ภาพรวม7 0.623b 0.388 0.385 0.566

1, 2, 4, 5, และ 7 Predictors: (Constant), การใชแอพพลเคชน, การใชเครอขาย 3 Predictors: (Constant), การใชฮารดแวร, การใชแอพพลเคชน, การใชเครอขาย 6 Predictors: (Constant), การใชแอพพลเคชน

ผลวเคราะหการใชเทคโนโลยสารสนเทศมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอาย

วยตน ดงแสดงในตารางท 5 พบวา การใชเทคโนโลยสารสนเทศดานแอพพลเคชน และดานเครอขายมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายวยตนในดานความบนเทง ดานการทองเทยว ดานการสอสาร ดานการด ารงชวตและภาพรวม สวนการใชเทคโนโลยสารสนเทศดาน



76

เครอขาย ดานแอพพลเคชน และดานฮารดแวร มอทธพลตอธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายวยตนในดานการกฬา และการใชเทคโนโลยสารสนเทศดานแอพพลเคชนเพยงดานเดยวเทานนทมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายวยตนในดานกจกรรมสงเสรมภมปญญาและการศกษา ตารางท 5 สรปสมการพยากรณ การใชเทคโนโลยสารสนเทศมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคม

ส าหรบผสงอายวยตน ธรกจบรการทางสงคม สมการพยากรณ ดานความบนเทง Ŷ1 = 1.124 + 0.397X3 + 0.188X2 ดานการทองเทยว Ŷ2 = 2.308 + 0.262X3 + 0.133X2 ดานการกฬา Ŷ3 = 1.215 + 0.225X1 + 0.238X3 + 0.142X2 ดานการสอสาร Ŷ4 = 1.649 + 0.426X3 + 0.157X2 ดานการด ารงชวต Ŷ5 = 2.455 + 0.198X3 + 0.128X2 ดานกจกรรมสงเสรมภมปญญาและการศกษา Ŷ6 = 1.047 + 0.608X3 ภาพรวม ŶT = 1.677 + 0.368X3 + 0.158X2 X1 = ดานฮารดแวร, X2 = ดานเครอขาย และ X3 = ดานแอพพลเคชน

การอภปรายผลการวจย ผลจากการวจยครงนพบวา มประเดนนาสนใจดงน กลมผสงอายวยตนใหความส าคญกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศในภาพรวมระดบปานกลาง ซงดานระบบเครอขายมความส าคญอนดบหนง โดยเนนไปทความเรวในการรบสงขอมลและอตราคาบรการในการใชงานเปนหลก นอกจากนน ผลการวจยแสดงใหเหนวายงมพนทส าหรบธรกจในการปรบปรงการใชเทคโนโลยสารสนเทศดานแอพพลชนใหตรงกบความตองการใชงานของผสงอายมากขน สอดคลองกบการศกษาของ เฉลมพงษ ลนลา (2558) ทพบวา เพศ อาย สถานภาพ ทพกอาศย อาชพกอนเกษยณ/ กอนเขาสวยสงอาย และรายจายเฉลยตอเดอนของผสงอายสงผลตอการเลอกใชแอพพลเคชนประเภทสอสงคมออนไลน สวนอาชพกอนเกษยณ/ กอนเขาสวยสงอายสงผลตอการเลอกใชแอพพลเคชนประเภทมลตมเดยและบนเทง

C H A P T E R 2


77

กลมผสงอายวยตนใหความส าคญกบธรกจบรการทางสงคมในภาพรวมระดบปานกลาง เนองจากกลมน ยงเปนวยกระฉบกระเฉง สามารถปฏบตภารกจตางๆ เกอบทกดานไดดวยตนเอง แตเมอพจารณาเปนรายดานแลวพบวา ดานการทองเทยว การตดตอสอสาร และการด ารงชวต มความส าคญในระดบมาก ซ งสอดคลองกบการส ารวจของส านกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) ซงพบวา กลมคนท างานและผเกษยณอายทมก าลงซอสง นยมซอสนคาออนไลน และนยมซอแพกเกจทองเทยวมากทสด (2558 ปแหงชวตคนไทย, 2559) ท าใหกลมผสงอายวยตนสามารถเปนเปาหมายทางการตลาดดานการทองเทยวกลมใหญเลยทเดยว และการจดโปรแกรมทองเทยวทเหมาะสมส าหรบผสงอายจะสามารถดงดดลกคาทมศกยภาพไดมากขนดวย สอดคลองกบดนย จนทรเจาฉาย (2560) ทกลาววา ผสงอายชอบเทยวไปดวยท าบญไปดวยหรอทองเทยวแลวพวงเรองของสขภาพ เชน มการพาไปตรวจเชคสขภาพ หรอดแลสขภาพดวยแพทยทางเลอก นงวปสสนาลางพษ หรอชอปปงผลตภณฑประเภทสขภาพและความงามตางๆ การใชสอสงคมออนไลน เชน Line, Facebook และ Instagram เพอการสอสารเพมความส าคญมากขนเรอยๆ ตามลกษณะการด ารงชวตในปจจบน Line ท าใหเกดพนทเสมอน ทท าใหผสงอายสามารถมปฏสมพนธกบเพอนหรอญาตไดโดยไมมขอจ ากดดานเวลาและสถานท และ Line กลายเปนสวนหนงในชวตประจ าวนของผสงอาย (วศปตย ชยชวย, 2560) นอกจากนน การเขารวมเปนสมาชกชมรมตางๆ เชน ชมรมดนตร ชมรมผสงอาย และชมรมศลปะ เปนตน กจะเรมมความส าคญเพมขนเรอยๆ สงเหลานแสดงใหเหนวาผสงอายมเวลาวางมากขน ตองการสงคมทเหมาะสมกบความชอบสวนตวเพอพดคย แลกเปลยนความคดเหน และท ากจกรรมรวมกน ซงสอดคลองกบการวจยของ Kantar TNS ทพบวา กลมผสงวยยค 4.0 เปนกลมทมความเปนตวของตวเองสง ไมตองการพงพาผ อน รกในการเดนทาง และหาประสบการณใหมๆ และมความกระฉบกระเฉงมากๆ ในกจกรรมออนไลน กลมนจะมองโลกในแงด ยงตองการใชชวตอยางเตมท และมความสข (อาภาภทร บญรอด, 2560) และส าหรบกลมนแลวเงนไมใชเปนประเดนส าคญ เพราะสวนใหญมคาใชจายรายเดอนไมสงมากโดยเฉลยอยระหวาง 15,001 – 25,000 บาท ซงสามารถครอบคลมจากเงนรายไดหลงเกษยณอยแลว ดงนน กจกรรมบ าเพญประโยชนเพอตอบแทนสงคม อาจจะเปนสงทเหมาะสมเพราะนอกจากจะบ าเพญประโยชนแลว ยงคลายความเหงา ท าใหรสกวาชวตมคณคา ไมใชอย ไปวนๆ ซมเศรา Tokwa (2016) แนะน าธรกจในลกษณะสงคมสงเคราะห ซงบางจงหวดกอตงเครอขายของผสงอาย เพอรวมกนท าธรกจดานสงคมสงเคราะห หรองานบญตางๆ เหมาะกบผสงอายทมฐานะทางการเงนคอนขางด เพราะไดท างานอทศตนชวยเหลอสงคม นบเปนการท าบญในรปแบบหนงอาศยสงทตนเองมมาเผอแผใหกบคนทดอยโอกาสในสงคมตอไป



78

ในสวนของการด ารงชวต พบวา การมเพอนหรอผชวยไปท าภารกจสวนตวตางๆ เชน พบแพทย ซอของ ท าบญ ไหวพระ เปนตน คาดวาจะเพมความส าคญมากขนเรอยๆ เมอประเทศไทยเขาสสงคมสงวยอยางสมบรณในป 2568 เนองจากการด ารงชวตครอบครวของสงคมไทยสมยใหมผสงวยจ านวนมากตองด ารงชวตดวยตนเองเพยงล าพงไมมลกหลานมาดแลใกลชดเหมอนสงคมไทยในอดต จงมแนวโนมความตองการไปในทศทางเดยวกบประเทศทพฒนาแลว Ward (2016) น าเสนอธรกจบรการทเกยวของกบการด ารงชวตของผสงอายในสหรฐอเมรกา คอ ธรกจบรการแมบาน และธรกจบรการเกยวกบการเดนทาง ดงนน ส าหรบสงคมสงอายในประเทศไทยแลว ธรกจบรการทางสงคมทมบรการหลากหลายเพอชวยเหลอและอ านวยความสะดวกเกยวกบการด ารงชวตของผสงอายจงคาดวามแนวโนมความตองการสงขนเรอยๆ เชน การบรการเปนเพอนพาไปพบแพทย ไปท าบญ การบรการซออาหาร ซอของใชประจ าวน บรการแมบาน บรการตรวจเชคความเปนอย เปนตน โดยลกษณะของการบรการตองสามารถจบตองได มคาบรการเหมาะสมทผสงอายสามารถจายได ผใหบรการมจตใจด มความเมตตา มสามญส านกในการบรการ สามารถเชอถอไดในเรองของความซอสตย ผใหบรการไดการรบรองจากหนวยงานทเปนทยอมรบ เชน การจดทะเบยนธรกจบรการผสงวยจากภาครฐ จะสามารถสรางความเชอถอไววางใจใหกบ ผสงวย ครอบครวและลกหลานไดซงคาดวาจะเปนประโยชนเกยวกบความเชอมน และจะชวยสนบสนนการด าเนนธรกจตอเนองไดอยางเหมาะสม ทงจากการสอสารผานสอสงคมออนไลนของผสงอายซงเปนลกคาเองดวย นอกจากนน กลมผสงอายบางสวนทยงมสขภาพแขงแรง และตองการท างาน มเพอนคย ไมเงยบเหงากอาจจะสามารถเปนผสนบสนนทดส าหรบการบรการประเภทนดวยการสมครเปนสมาชกของธรกจประเภทนในสวนของผใหบรการได เพราะคนทมวยใกลเคยงกนกจะเขาใจเรองราวทเกดขนในยคเดยวกนไดด คยกนรเรอง สนกสนาน และไมเกดความเครยด ระดบการศกษา ภมล าเนา และอาชพกอนเกษยณสงผลตอการใชธรกจบรการทางสงคมของผสงอายวยตนอยางมนยส าคญทางสถต แสดงใหเหนวาผประกอบธรกจบรการทางสงคมสามารถใชปจจยเหลานมาจ าแนกกลมผรบบรการเพอใหการบรการทเหมาะสมกบความตองการของผสงอาย เชน ผสงอายทมภมล าเนาอยในกรงเทพจะมความตองการใชธรกจบรการทางสงคมแตกตางจากผสงอายทมภมล าเนาอยในจงหวดอนๆ เนองจากมสภาพสงคม สงแวดลอม และการด ารงชวตแตกตางกน นอกจากนน เมอพจารณาเปนรายดานพบวา รายจายเฉลยตอเดอนสงผลตอการใชธรกจบรการทางสงคมดานกจกรรมสงเสรมภมปญญาและการศกษา แสดงใหเหนวาผสงอายทมรายจายเฉลยตอเดอนสงอาจจะตองการความร เกยวกบอาชพเพอสรางรายไดเพม ท าใหเกดความสข ภาคภมใจทพงตนเองได ไมตองรอคอยความชวยเหลอจากผอน ดงนน ธรกจบรการทางสงคมดานน

C H A P T E R 2


79

ควรท าใหครบวงจร นอกจากจะเปดกวางเกยวกบหลกสตรอบรมทางดานอาชพแลวควรมบรการจดจ าหนายผลตภณฑทผสงอายท าขนดวย การวเคราะหการใชเทคโนโลยสารสนเทศทมอทธพลตอธรกจบรการทางสงคมมประเดนนาสนใจ คอ การใชเทคโนโลยสารสนเทศมความสมพนธเชงบวกกบธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายวยตนดานความบนเทง ดานการทองเทยว ดานการสอสาร ดานการด ารงชวต และในภาพรวม โดยการใชแอพพลเคชนมอทธพลสงทสด แสดงใหเหนวาการพฒนาแอพพลเคชนทเหมาะสมกบผสงอายเปนสงจ าเปน นอกจากจะเพอความสะดวกในการใชงานส าหรบผสงอายแล ว แอพพลเคชนยงมประโยชนส าหรบธรกจในดานการโฆษณา ประชาสมพนธ กระจายขาวสารของธรกจทเกยวของดวย ดงนน ธรกจเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศควรใชประโยชนจากกลมผสงอายซงเปนเปาหมายทางการตลาดขนาดใหญทจะเพมจ านวนขนเรอยๆ ในอนาคต

ขอเสนอแนะจากการวจย 1. ส าหรบธรกจเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศ การพฒนาแอพพลเคชนควรเนนเกยวกบ

ธรกจบรการทางสงคมดานการทองเทยว การตดตอสอสาร และการด ารงชวต เพราะมความส าคญในระดบมาก เชน แอพพลเคชนเมอเกดเหตฉกเฉน เชน BIG Launcher, แอพพลเคชนการเรยกใชบรการดานตางๆ เชน UberEATS หรอ Health at Home, แอพพลเคชนเครอขายสงคมออนไลนเพอผสงอาย เชน OLDSTER เปนตน

2. ส าหรบธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอาย ควรเนนเกยวกบธรกจบรการดานตางๆ ดงน 1) ดานการทองเทยว การจดโปรแกรมทองเทยวทเหมาะสมส าหรบผสงอายกลมนจะสามารถดงดดลกคาทมศกยภาพไดมาก 2) ดานการสอสาร ควรเนนทสอสงคมออนไลน โดยเนนแอพพลเคชนทเหมาะสมกบกายภาพของผสงวย เชน ตวอกษรขนาดใหญขน พมพขอความนอยลง ใช sticker แทนขอความ เปนตน 3) ดานการด ารงชวต เปนธรกจทมความตองการอยางสม าเสมอ และจะเพมมากขนเรอยๆ เมอผสงวยมอายมากขน สามารถชวยตวเองไดนอยลง มความมนใจนอยลง 4) ดานกจกรรมสงเสรมภมปญญาและการศกษา เพอสงเสรมการแลกเปลยนประสบการณและความร ท าใหผสงวยสามารถใชเวลาวางใหเปนประโยชน และรสกวาตนยงมคณคา รวมถงการท ากจกรรมบ าเพญประโยชนเพอเผอแผใหกบคนทดอยโอกาสในสงคมดวย

3. ภาครฐควรการด าเนนการทเปนรปธรรมชดเจนเกยวกบการรบรองมาตรฐานส าหรบธรกจบรการทางสงคมส าหรบผสงอายในดานตางๆ อยางเหมาะสม โดยเฉพาะอยางยงดานการ



80

ด ารงชวต เพอสรางความเชอถอไววางใจใหกบผสงอาย ครอบครวและลกหลาน นอกจากนน ยงเปนการชวยยกระดบคณภาพการบรการใหกบธรกจดวย

รายการอางอง

8 ธรกจดาวรง...รบสงคมสงวย. (2559). Terrabkk. วนทคนขอมล 6 ตลาคม 2560, จาก http://te rrabkk.com/news/ 105659 2558 ปแหงชวตคนไทย เรมเขาสวถดจตอล. (2559). ฐานเศรษฐกจ. วนทคนขอมล 6 ตลาคม 2560, จาก http://www.thansettakij.com/content/24104 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2554). โครงการการประเมนผลการ จายเงนสงเคราะหเพอการยงชพส าหรบผสงอาย. กรงเทพฯ: บางกอกบลอก จ ากด. เฉลมพงษ ลนลา. (2558). ปจจยทสงผลตอการเลอกใชแอพพลเคชนบนสมารทโฟนและแทบเลต ของผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร. การคนควาอสระปรญญามหาบณฑต, วชาเอกการ จดการวศวกรรมธรกจ, คณะบรหารธรกจ, มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร. ดนย จนทรเจาฉาย. (2560). ตลาดผสงวย เทรนดใหมทไมควรมองขาม. Marketeer. วนทคนขอมล

6 ตลาคม 2560, จาก http://marketeer.co.th/archives/95057 ธนาคารเพอการสงออกและน าเขาแหงประเทศไทย. (2557). สงคมสงอายกบโอกาสธรกจทรออย. วนทคนขอมล 6 ตลาคม 2560, จาก http://www.exim.go.th/doc/newsCenter/44 587.pdf ปยพร อรณเกรยงไกร. (2560). Aging 4.0 สตารทอพพนธใหมทไมไดมแคเจน Y กบ Z. Creative Thailand. วนทคนขอมล 6 ตลาคม 2560, จาก http://www.tcdc.or.th/creative thailand/article/CreativeEntrepreneur/26780 ยทธศาสตรผสงอาย. (2558). ยทธศาสตรการวจยรายประเดนดานผสงอายและสงคมสงอาย

(พ.ศ. 2556-2559). วนทคนขอมล 6 ตลาคม 2560, จาก http://www.ird.rmutt.ac.th/ ?page_id=2260

รศรนทร เกรย, อมาภรณ ภทรวาณชย, เฉลมพล แจมจนทร และเรวด สวรรณนพเกา. (2556). มโนทศนใหมของนยามผสงอาย: มมมองเชงจตวทยาสงคม และสขภาพ. สถาบนวจย ประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล. กรงเทพฯ: โรงพมพเดอนตลา จ ากด. รชน โตอาจ. (2557). สงคมผสงอาย: นยตอการพฒนาเศรษฐกจ. วนทคนขอมล 6 ตลาคม 2560, จาก http://www.stou.ac.th/stouonline/lom/data/sec/Lom12/05-01.html

http://www.tcdc.or.th/creative

C H A P T E R 2


81

วรรณนภา บญระยอง. (2540). แนวคดในการจดกจกรรมส าหรบผสงอาย. วารสารผสงอาย, 16(2), 34-40. วศปตย ชยชวย. (2560). การใช LINE ของผสงอาย: การศกษาเชงปรากฏการณวทยา. Veridian E-Journal, Silpakorn University, 10(1), 905-918. เวทย นชเจรญ. (2560) ยคทองของคนแก โอกาสทองของ SMEs. วนทคนขอมล 6 ตลาคม 2560,

จาก http://www.bangkokbiznews.com/blog/ detail/640133 ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. (2558). ประชากรสงอายไทย ปจจบนและอนาคต,

เอกสารประมวลผลสถตดานสงคม 1/2558. กรงเทพฯ: ส านกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.

ศนยวเคราะหเศรษฐกจทเอมบ. (2560). 15 ธรกจดดป 61. วนทคนขอมล 6 ตลาคม 2560, จากhttps://www.tmbbank.com/newsroom/news/analytics/view/press-15Business.html

ศศธร ธรรมารกษ. (2539). คณภาพชวตผสงอายในกรงเทพมหานครและปรมณฑล. กรงเทพฯ: ส านกวจยสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

สคร. ฟกโอกะ. (2556). แนวโนมธรกจบรการผสงอายในญปนมาแรง. วนทคนขอมล 1 ตลาคม 2560,จาก https://www.ryt9.com/s/expd/1615221

ส านกงานสถตแหงชาต. (2559). ส ารวจการมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารใน ครวเรอน พ.ศ. 2559. วนทคนขอมล 6 ตลาคม 2560, จาก http://service.nso.go.th/ nso/web/survey /surtec5-1-3.html

อาชญญา รตนอบล. (2556). แผนทชวมสข. กรงเทพฯ : มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย. อาภาภทร บญรอด. (2560). กลมโซเชยลสงวยในยค 4.0. วนทคนขอมล 10 ตลาคม 2560, จาก

http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/641850 เอกวรา ธรรมกรตวงศ. (2556). ทศทางการใหบรการของธรกจบรการส าหรบผสงอายทสอดคลอง กบความตองการของผทจะกาวเขาสวยผสงอาย. กระทรวงการพฒนาสงคมและความ มนคงของมนษย. ส านกงานสงเสรมและสนบสนนวชาการ 1-12. วนทคนขอมล 6 ตลาคม 2560, จาก http://61.19.238.229/dsdw2011/doc_pr/service-buss.pdf Population Reference Bureau. (2012). World Population Data Sheet 2012. Retrieved October 13, 2017, from https://assets.prb.org/pdf12/2012-population-data- sheet_eng.pdf



82

Tokwa. (2016). ธรกจผสงวย ท าอะไรหลงเกษยณ แรงบนดาลใจ. วนทคนขอมล 10 ตลาคม 2560, จาก http://rangbundaanjai.com/ธรกจผสงวย-ท าอะไรหลงเกษยณ

United Nations. (2013). Pop Fact 2014/4 Population ageing and sustainable development. Retrieved October 13, 2017, from http://www.un.org/en/development/desa/ population/publications/ factsheets/index.shtml

Ward, S. (2016). Best Business Ideas for Working with Seniors. The balance. Retrieved October 13, 2017, from https://www.thebalance.com/2947979

the influences of information technology usage on social...

Documents