the model of stem education leader teacher … · สังกัดส...

12
รูปแบบการพัฒนาผู้นาครูสะเต็มศึกษาสาหรับสถานศึกษาในสังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาเชียงใหม่ เขต 2 THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER DEVELOPMENT FOR THE SCHOOL UNDER CHIANG MAI PRIMARY EDUCATIONAL SERVICE AREA OFFICE 2 รสริน พันธุ 1 , ชุฏิภัคศ์ เขมวิมุตติวงศ์ 2 , อโนดาษ์ รัชเวทย์ 3 , ภาณุพัฒน์ ชัยวร 4 Rodsarin Pantu 1 , Chutipuk Kemwimoottiwong 2 , Anodar Ratchawet 3 , Panupat Chaiworn 4 มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ 1-4 Chiang Mai Rajabhat University 1-4 [email protected] 1 , [email protected] 2 , [email protected] 3 , [email protected] 4 บทคัดย่อ การวิจัย มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาและวิเคราะห์กระบวนการพัฒนาครูสะเต็มศึกษาของสถาบันส่งเสริมการสอน วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) และเพื่อพัฒนารูปแบบและคู่มือการพัฒนาผู้นาครูสะเต็มศึกษาสาหรับสถานศึกษาในสังกัด สานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่ เขต 2 ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบการวิจัยและพัฒนา ประชากร คือ ครูผู้สอนในวิชาวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และคณิตศาสตร์ ของสถานศึกษาในสังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา เชียงใหม่ เขต 2 จานวน 614 คน กลุ่มตัวอย่าง จานวน 18 คน การเก็บรวบรวมข้อมูล คือ การจัดอบรมครูสะเต็มศึกษา การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมและศักยภาพ การประชุมสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญ และการทดลองใช้รูปแบบและคู่มือการพัฒนา ผู้นาครูสะเต็มศึกษา เครื่องมือ ประกอบด้วย แบบทดสอบความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับสะเต็มศึกษา แบบสังเกตพฤติกรรม เชิงคุณภาพ แบบสัมภาษณ์ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวทางสะเต็มศึกษา และแบบประเมินคุณภาพรูปแบบและคู่มือ ผลการศึกษาพบว่า 1) ผลการศึกษาและวิเคราะห์กระบวนการพัฒนาครูสะเต็มศึกษา มีการขับเคลื่อน 3 ระดับ คือ ระดับที่ 1 สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีและหน่วยงาน ที่เกี่ยวข้อง ระดับที่ 2 ศูนย์สะเต็มศึกษาภาค มหาวิทยาลัยพี่เลี้ยง และมหาวิทยาลัยเครือข่ายของ สสวท. และ ระดับที่ 3 สานักงานเขต พื้นที่การศึกษาและสถานศึกษา ปัญหาที่พบ คือ ครูสะเต็มศึกษาไม่สามารถสร้างแผนกิจกรรมการเรียนรู้สะเต็มศึกษาทีสอดคล้องกับสาขาวิชา บริบท และตอบสนองต่อศักยภาพของนักเรียนในสถานศึกษาของสานักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาเชียงใหม่ เขต 2 และ 2) ผลการพัฒนารูปแบบและคู่มือการพัฒนาผู้นาครูสะเต็มศึกษาสาหรับสถานศึกษาใน สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่ เขต 2 ได้รูปแบบ คือ Leader Teacher STEM Model : LT STEM Model และคู่มือการพัฒนาผู้นาครูสะเต็มศึกษาให้สามารถสร้างแผนกิจกรรมการเรียนรู้สะเต็มศึกษาที่สอดคล้องกับ สาขาวิชา บริบท และตอบสนองต่อศักยภาพของนักเรียนสาหรับสถานศึกษาในสังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา เชียงใหม่ เขต 2 ที่มีผลการประเมินคุณภาพ ค่าเฉลี่ย 4.29 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.69 อยู่ในระดับคุณภาพมาก คาสาคัญ: การวิจัยและพัฒนา, รูปแบบ, การพัฒนาผู้นาครู, สะเต็มศึกษา Received: Nov 7, 2018 Revised: Feb 21, 2019 Accepted: Mar 6, 2019

Upload: others

Post on 30-May-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER … · สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่

รปแบบการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER DEVELOPMENT FOR THE SCHOOL UNDER CHIANG MAI PRIMARY EDUCATIONAL SERVICE AREA OFFICE 2

รสรน พนธ1, ชฏภคศ เขมวมตตวงศ2, อโนดาษ รชเวทย3, ภาณพฒน ชยวร4 Rodsarin Pantu1, Chutipuk Kemwimoottiwong2, Anodar Ratchawet 3, Panupat Chaiworn 4

มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม1-4 Chiang Mai Rajabhat University1-4

[email protected], [email protected], [email protected], [email protected]

บทคดยอ

การวจย มวตถประสงค เพอศกษาและวเคราะหกระบวนการพฒนาครสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) และเพอพฒนารปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ใชระเบยบวธวจยแบบการวจยและพฒนา ประชากร คอ ครผสอนในวชาวทยาศาสตร เทคโนโลย และคณตศาสตร ของสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จ านวน 614 คน กลมตวอยาง จ านวน 18 คน การเกบรวบรวมขอมล คอ การจดอบรมครสะเตมศกษา การวเคราะหสภาพแวดลอมและศกยภาพ การประชมสมมนาองผเชยวชาญ และการทดลองใชรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษา เครองมอ ประกอบดวย แบบทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษา แบบสงเกตพฤตกรรมเชงคณภาพ แบบสมภาษณ แผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา และแบบประเมนคณภาพรปแบบและคมอ

ผลการศกษาพบวา 1) ผลการศกษาและวเคราะหกระบวนการพฒนาครสะเตมศกษา มการขบเคลอน 3 ระดบ คอ ระดบท 1 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยและหนวยงาน ทเกยวของ ระดบท 2 ศนยสะเตมศกษาภาค มหาวทยาลยพเลยง และมหาวทยาลยเครอขายของ สสวท. และ ระดบท 3 ส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษา ปญหาทพบ คอ ครสะเตมศกษาไมสามารถสรางแผนกจกรรมการเรยนรสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชา บรบท และตอบสนองตอศกยภาพของนกเรยนในสถานศกษาของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 และ 2) ผลการพฒนารปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ไดรปแบบ คอ Leader Teacher STEM Model : LT STEM Model และคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาใหสามารถสรางแผนกจกรรมการเรยนรสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชา บรบท และตอบสนองตอศกยภาพของนกเรยนส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ทมผลการประเมนคณภาพ คาเฉลย 4.29 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.69 อยในระดบคณภาพมาก

ค าส าคญ: การวจยและพฒนา, รปแบบ, การพฒนาผน าคร, สะเตมศกษา

Received: Nov 7, 2018 Revised: Feb 21, 2019 Accepted: Mar 6, 2019

Page 2: THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER … · สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่

134 Journal of Humanities and Social Sciences Thonburi University

Vol 13 NO 3 September - December 2019

Abstract The objectives of this research were to examine and analyze the STEM education teacher development process

of the Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology (IPST) and to develop the model and manual of the STEM Education Leader Teacher Development for the schools under the supervision of Chiang Mai Primary Education Service Area Office 2. The population was 614 science & technology and math teachers in the schools with 18 samples. The data collection concerned training STEM education teachers, an analysis of the environment and potential, a connoisseurship seminar, and an experimental implementation of the model and manual. The research instruments consisted of a basic comprehension test on STEM education, a qualitative behavioral observation, a structured interview, and a model and manual quality assessment. The findings are summarized as follows.

The research results are summarized as follows. 1) The analysis of the STEM education teacher development process revealed that there were three levels of drive. The first level was concerned with Office of the Basic Education Commission, IPST and related agencies. The second level involved regional STEM Education Center schools, mentoring universities and universities under the network of IPST. The third level consisted of educational area offices and schools. The problem found was that participating teachers were unable to create STEM education learning activity plans that were in line with their fields, contexts and potential of the students in their respective schools. 2) The development of the model and manual for the schools in the study area yielded the Leader Teacher STEM Model : LT STEM Model, which would enable the teachers to create STEM education learning activity plans in accordance with their fields, contexts and potential of the students in their respective schools. The mean of the quality assessment of the model and manual was 4.29 with the standard deviation of 0.69, deemed to be at a high level.

Keyword: Research and Development, Model, Leadership Teacher Development, STEM Education

บทน า

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ไดสงเสรมการจดการเรยนการสอนแบบสะเตมหรอสะเตมศกษา (STEM Education) ซงเปนแนวทางการจดการเรยนรทมการบรณาการเนอหาวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม และคณตศาสตร รวมถงการกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจในการสบเสาะหาความร การส ารวจตรวจสอบ การคดอยางมเหตมผล การคดสรางสรรคและสรางนวตกรรมใหม ๆ ได สามารถการแกปญหาสงตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจ าวนได แตการจะพฒนานกเรยนใหมความรความช านาญทางสะเตม กลไกทส าคญประการหนงคอ คร ทงน ครเปนผทมบทบาทและเปนปจจยหนงทท าใหสะเตมศกษาประสบความส าเรจ (พรทพย ศรภทราชย, 2556 : 53) ซงปจจบนส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ประสบปญหาในการขบเคลอนสะเตมศกษาตามนโยบายของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย คอ โรงเรยนทไดรบการคดเลอกในส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ในการขบเคลอนสะเตมศกษามเพยง 10 โรงเรยน ซงยงมโรงเรยนอก 143 โรงเรยน ยงรอรบการขบเคลอนตามนโยบาย (ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 , 2560 : 39-40) และผวจยไดพบปญหาในบรบทของโรงเรยนในเชงประจกษ คอ ครไมสามารถสรางแผนกจกรรมการเรยนรสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชา บรบท และตอบสนองตอศกยภาพของนกเรยนส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ได จงเปนทมาของการวจย เรอง รปแบบการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

Page 3: THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER … · สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่

Journal of Humanities and Social Sciences Thonburi University 135

Vol 13 NO 3 September - December 2019

ทบทวนวรรณกรรม การวจยครงนไดใชแนวคดและทฤษฎภาวะผน าเชงนวตกรรมตามแนวคดของฮอรธ และ เวฮาร (Horth and Vehar, 2012) และอนสรา สวรรณวงศ (2559) หลกการคดอยางเปนระบบและองคกรแหงการเรยนรตามแนวคดของปเตอร เอม เซงเก (Peter M. Senge, 1990) และภาวะผน าและองคกรทเปลยนไปตามแนวคดของจอหน พ. คอทเตอร (John P. Kotter อางใน Carol Kennedy, 2007) รวมทงการจดการเรยนรตามแนวทางของ สสวท. ตลอดจนผลลพธเชงประจกษจากกระบวนการวจยในครงน เพอน าแนวคดและทฤษฎนมาประยกตใชในการพฒนาผน าครสะเตมศกษาใหมสมรรถนะ และคณลกษณะ ดงน สมรรถนะผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 คอ

1. ผน าครสะเตมศกษามความรความเขาใจเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา 2. ผน าครสะเตมศกษามความคดรเรมสรางสรรคในการสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตม

ศกษาทสอดคลองกบสาขาวชาและบรบทของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 3. ผน าครสะเตมศกษามทกษะในการเรยนรเพอสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา 4. ผน าครสะเตมศกษาสามารถสรางทมเพอพฒนาเครอขายการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 5. ผน าครสะเตมศกษาสามารถคดอยางเปนระบบโดยเชอมโยงสงทมอยในบรบทของทองถนเขาสกระบวนการ

จดการเรยนรสะเตมศกษา เพอชวยแกปญหาหรอพฒนาทองถนใหดยงขน คณลกษณะของผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 คอ

1. ผน าครสะเตมศกษาสามารถก าหนดเปาหมายการจดกจกรรมสะเตมศกษาและวางแผนการใชงบประมาณในการด าเนนกจกรรมสะเตมศกษาได

2. ผน าครสะเตมศกษาสามารถจดสรรทรพยากรทมอยในทองถนเพอใชในขนตอนการจดกจกรรมสะเตมศกษา 3. ผน าครสะเตมศกษาพฒนาโรงเรยนเปนองคกรแหงการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา 4. ผน าครสะเตมศกษาสามารถวเคราะหปญหาในบรบททองถนและใชการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะ

เตมศกษามาชวยแกไขปญหา รวมทงแนวคดในศตวรรษท 21 เพอใหนกเรยนทผานกระบวนการพฒนาจากผน าครสะเตมศกษามทกษะของผเรยนใน

ศตวรรษท 21 คอ จะตองมทกษะการคดวจารณญาณ ทกษะการท างานรวมกน ทกษะการสอสาร ทกษะการคดสรางสรรค ทกษะทางเทคโนโลยสารสนเทศ และทกษะทางอาชพและการใชชวต ไดแก มความคดรเรมสรางสรรคและเปนผน า ท างานรวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพ มภาวะผน า และมความรบผดชอบ เปนตน ทงนการวจยและพฒนาครงนไดประยกตใชทฤษฎระบบ เพอวเคราะหกระบวนการจดท ารปแบบและทฤษฎการวจยและพฒนาในการพฒนารปแบบผน าครสะเตมศกษา ตลอดจนมการประชมสมมนาองผเชยวชาญดานสะเตมศกษา เพอหาแนวทางและตรวจสอบรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ใหผน าครสะเตมศกษาสามารถสรางแผนกจกรรมการเรยนรสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชา บรบท และตอบสนองตอศกยภาพของนกเรยนในสถานศกษาของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

กรอบแนวคด จากการศกษาแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทสงผลตอรปแบบการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 โดยพฒนากรอบแนวคดจากกระบวนการพฒนาผน าครสะเตมศกษาตามแนวคดภาวะผน าเชงนวตกรรมของฮอรธ และ เวฮาร (Horth and Vehar, 2012) และอนสรา สวรรณวงศ (2559) รวมทง

Page 4: THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER … · สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่

136 Journal of Humanities and Social Sciences Thonburi University

Vol 13 NO 3 September - December 2019

กระบวนการพฒนาครสะเตมศกษาตามแนวทางของ สสวท. ตลอดจนผลลพธเชงประจกษจากกระบวนการวจย อกทงก าหนดสมรรถนะของผน าครสะเตมศกษาโดยประยกตจากหลกการคดอยางเปนระบบและองคกรแหงการเรยนรของปเตอร เอม เซงเก (Peter M. Senge, 1990) และคณลกษณะของผน าครสะเตมศกษาตามแนวคดภาวะผน าและองคกรทเปลยนไปของจอหน พ. คอทเตอร (John P. Kotter อางใน Carol Kennedy, 2007) รายละเอยดดงภาพท 1

ภาพท 1 กรอบแนวคดกระบวนการวจย

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาและวเคราะหกระบวนการพฒนาครสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)

2. เพอพฒนารปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

อปกรณและวธด าเนนการวจย

รปแบบการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 มวธการด าเนนการ ดงน

1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทจะใชในการวจยครงน เปนครผสอนในวชาวทยาศาสตร เทคโนโลย และคณตศาสตร ของสถานศกษา

ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จ านวน 614 คน กลมตวอยางทจะใชในการวจยครงน มดงน

Page 5: THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER … · สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่

Journal of Humanities and Social Sciences Thonburi University 137

Vol 13 NO 3 September - December 2019

กลมตวอยางในขน R1 เปนครผสอนในวชาวทยาศาสตร เทคโนโลย และคณตศาสตร ของสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จ านวน 90 คน ทเขารวมโครงการสงเสรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย โดยเปนครทมความรเบองตนดานวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรมศาสตร และคณตศาสตร และสมครใจทจะพฒนาตนเองเปนผน าดานการจดการเรยนการสอนทเนนการบรณาการวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรมศาสตร และคณตศาสตร

กลมตวอยางในขน R3 เปนครทสอนวชาวทยาศาสตร เทคโนโลย และคณตศาสตร ทปฏบตงานสอนในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จ านวน 18 คน ทไดมาจากการใชวธการเลอกตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จากกลมตวอยางในขน R1 โดยครมความรความเขาใจเกยวกบสะเตมศกษาโดยมผลการทดสอบแบบทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษากอนและหลงอบรมสงกวารอยละ 80 มทกษะในการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาโดยสามารถท าชนงานและผลงาน พรอมทงอธบายหลกการและเหตผลไดอยางชดเจน และสามารถออกแบบกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาได

2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลในครงนประกอบดวย

2.1 แบบทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษากอนและหลงการอบรมเชงปฏบตการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา เพอทดสอบความรความเขาใจเกยวกบการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา ซงผานการหาประสทธภาพของเครองมอ โดยผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน ตรวจสอบความถกตอง เหมาะสมของขอสอบ ภาษาทใช และด าเนนการปรบปรงแกไขขอบกพรองตาง ๆ และดชนความสอดคลองของความเหนจากผเชยวชาญ ปรากฏวาคาดชนความสอดคลองอยระหวาง 0.66-1.00

2.2 แบบสงเกตพฤตกรรมเชงคณภาพในการท ากจกรรม เพอศกษาความสามารถในการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา และการออกแบบและประเมนผลกจกรรมสะเตมศกษา ทผานอาจารยทปรกษางานวจยและ ผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน พจารณาพฤตกรรมทจะสงเกต ความเหมาะสม และวดไดครอบคลมสงทตองการศกษาทงหมด

2.3 แบบสมภาษณแบบมโครงสราง เพอใชในการระดมความคดรเรมสรางสรรคในการจดท าโครงการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ทผานอาจารยทปรกษางานวจยและผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน พจารณาประเดนค าถาม ไดแก สมรรถนะและคณลกษณะของผน าครสะเตมศกษา รปแบบการพฒนาผน าครสะเตมศกษา และคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

2.4 แผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา ทประกอบดวยองคประกอบของแผนตามแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาของ สสวท. และผานการประเมนจากผเชยวชาญทางดานสะเตมศกษา

2.5 แบบประเมนคณภาพรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 เพอประเมนคณภาพของรปแบบและคมอการพฒนาตามประเดน คอ 1) รปแบบการพฒนาผน าครสะเตม ไดแก หลกการ/ทฤษฎ วตถประสงค กระบวนการ ประเมนผล และ โมเดลผน าครสะเตม และ 2) คมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษา ไดแก ทมาและความส าคญของคมอ จดประสงค วธการใชคมอ ก าหนดการ หวขอหลกสตร เนอหาเรยงล าดบตามหวขอ วตถประสงค สอและอปกรณทใช วธการพฒนา แนวทางการจดกจกรรม และการวดผลจากแบบกจกรรม และภาคผนวก ไดแก แหลงขอมล และเอกสารอางองตาง ๆ

3. ขนตอนด าเนนการวจย ระยะท 1 การศกษาและวเคราะหกระบวนการพฒนาครสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร

และเทคโนโลย (สสวท.)

Page 6: THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER … · สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่

138 Journal of Humanities and Social Sciences Thonburi University

Vol 13 NO 3 September - December 2019

ผวจยท าการศกษาคนควาเอกสารและขอมลทเกยวของกบการพฒนาครสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการสอน วทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงประกอบดวย ดานความรความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา ดานการจดกจกรรมสะเตมศกษา และดานการออกแบบและประเมนผลกจกรรมสะเตมศกษา และงานวจยทมสวนเกยวของ โดยน าขอมลทรวบรวมได จากแนวทางการพฒนาครสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย และทฤษฏทเกยวของ ท าการวเคราะห และสงเคราะห เพอก าหนดขอบเขตเนอหาในการพฒนาครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 เพอใชเปนประเดนในการสรางแบบทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษา และแบบสงเกตพฤตกรรมในการท ากจกรรม

ระยะท 2 การหาแนวทางรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

เปนขนตอนการหาแนวทางรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 โดยมกระบวนการวจย ดงตอไปน

R1 & D1 : อบรมเชงปฏบตการการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาโดยมหาวทยาลยพเลยง คอ มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม โดยวเคราะหสภาพแวดลอมและศกยภาพหรอการวเคราะหสภาวะแวดลอม (SWOT Analysis) และสงเคราะหขอมล เพอหาแนวทางการพฒนารปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

R2 & D2 : ประชมผทรงคณวฒ เพอหาแนวทางการพฒนารปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 และสงเคราะหแนวทางรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จ านวน 18 คน เปนครตนแบบในการจดการเรยนรสะเตมศกษา

R3 & D3 : เพอทดลองใชตามแนวทางรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 และสงเคราะหขอมลจากแนวทางรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

ระยะท 3 การพฒนารปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

1. สงเคราะหขอมลจากการด าเนนการวจยในระยะท 2 ตามกระบวนการวจยและพฒนา (R1 & D1 - R3 & D3) 2. รางเคาโครงรปแบบการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จากขอท 1 เพอน าไปใชเปนรปแบบการพฒนาผน าครสะเตมศกษาในคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ทจะด าเนนการในขนตอนตอไป

3. ศกษาวธการจดท าคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 โดยใชฐานคดตามเคาโครงรปแบบการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ทไดจากการวจยครงน

4. จดท าตนแบบคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 โดยมเคาโครงรปแบบการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ปรากฏอยในเลมคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

Page 7: THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER … · สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่

Journal of Humanities and Social Sciences Thonburi University 139

Vol 13 NO 3 September - December 2019

5. ผเชยวชาญ จ านวน 7 ทาน ประเมนคณภาพของรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 แลวปรบปรงตามค าแนะน าของผเชยวชาญ

6. ไดรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ทสมบรณ

ผลการวจย

1. ผลการศกษาและวเคราะหกระบวนการพฒนาครสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) พบวา 1) การศกษากระบวนการพฒนาครสะเตมศกษามการขบเคลอน 3 ระดบ คอ ระดบท 1 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยและหนวยงานทเกยวของ โดยคดเลอกโรงเรยนกลมเปาหมายเขารวมการขบเคลอนสะเตมศกษา จดประชมปฏบตการใหกบครในโรงเรยนกลมเปาหมาย จดซอวสดอปกรณสะเตมศกษามาใชในการจดกจกรรมการเรยนรสะเตมศกษา ระดบท 2 โรงเรยนศนยสะเตมศกษาภาค มหาวทยาลยพเลยง และมหาวทยาลยเครอขายของ สสวท. จดการประชมปฏบตการการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาใหกบโรงเรยนกลมเปาหมายและโรงเรยนเครอขาย และ ระดบท 3 ส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษา คดเลอกโรงเรยน จ านวน 10 โรงเรยน เพอขบเคลอนกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา ซงโรงเรยนทง 10 แหงของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ด าเนนการจดกจกรรมสะเตมศกษาคดเปนรอยละ 100 ซงครและบคลากรทางการศกษาของสถานศกษาทง 10 แหง ไดเขารบการฝกอบรมการจดการเรยนรสะเตมศกษากบหนวยงานและหลกสตรการอบรมตามท สพฐ. ก าหนด และ 2) ปญหากระบวนการและนโยบายการพฒนาครสะเตมศกษา พบวา บคลากรในโรงเรยนทงครผสอนและผบรหารขาดความรความเขาใจเกยวกบสะเตมศกษา ขาดความตระหนกและเหนความส าคญของสะเตมศกษา ขาดทกษะการจดกจกรรมและความเขาใจทลกซงในเนอหาทสอน ขาดแคลนครในสาขาวชาทเกยวของกบสะเตมศกษา งบประมาณในการด าเนนการไมเพยงพอ เพราะครผสอนจดกจกรรมการเรยนรสะเตมศกษาตาม สสวท. ซงวสดอปกรณในกจกรรมมราคาทแพง และครไมสามารถสรางแผนการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา เปนตน

2. ผลการพฒนารปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จากการวจยและพฒนาในระยะท 2 ดงน

2.1 ผลการศกษาแนวทางการพฒนารปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จากกระบวนการวจย ดงน

2.1.1 ขน R1 & D1 : อบรมเชงปฏบตการการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาโดยมหาวทยาลยพเลยง คอ มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม พบวา 1) ครผสอนสะเตมศกษาในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ทไดรบการอบรมเชงปฏบตการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา มคาเฉลยคะแนนจากการทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษาหลงการอบรม ซงมคาเทากบ 14.78 สงกวาคาเฉลยคะแนนจากการทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษากอนการอบรม 9.66 ซงมคาเฉลยความกาวหนาเพมขน 5.12 คดเปนรอยละความกาวหนา 25.61 2) มทกษะในการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา สามารถออกแบบชนงานและผลงาน พรอมทงอธบายหลกการและเหตผลประกอบผลงานได และ 3) สามารถออกแบบกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาได

2.1.2 ขน R2 & D2 : ประชมผทรงคณวฒ เพอหาแนวทางการพฒนารปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 พบวา กระบวนการการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ประกอบดวย 1) การอบรมเชงปฏบตการครสะเตมศกษา ใชเวลา 14 ชวโมง ตามโครงสรางหลกสตรอบรมครสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย โดยแบงออกเปน 3 หนวยการเรยนร คอ การพฒนาความรความเขาใจเกยวกบสะเตมศกษา การพฒนาสมรรถนะดานการจดกจกรรมสะเตมศกษา และการพฒนาสมรรถนะดานการจดกจกรรมสะเตมศกษา และ 2) การพฒนาผน าครสะเตมศกษา ใช

Page 8: THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER … · สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่

140 Journal of Humanities and Social Sciences Thonburi University

Vol 13 NO 3 September - December 2019

เวลา 12 ชวโมง โดยแบงออกเปน 4 กจกรรม ประกอบดวย กจกรรมพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการเรยนร เพอการคด เพอการเปลยนแปลง และเพอการสรางสรรคนวตกรรม

2.1.3 ขน R3 & D3 : เพอทดลองใชตามแนวทางรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 และสงเคราะหขอมล พบวา

2.1.3.1 ผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จ านวน 18 คน ทผานการอบรมเชงปฏบตการการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษามความรความเขาใจเกยวกบสะเตมศกษาโดยมผลการทดสอบแบบทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษากอนและหลงอบรมสงกวารอยละ 80 มทกษะในการจดกจกรรมสะเตมศกษาอยางโดดเดน สามารถออกแบบชนงานและผลงาน พรอมทงอธบายหลกการและเหตผลไดอยางชดเจน และสามารถออกแบบกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษารวมกบสมาชกในกลม รวมระดมความคด แลกเปลยนความคดเหน จนไดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

2.1.3.2 ผลจากกจกรรมพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการเรยนร โดยการประชมกลมยอยผน าครสะเตมศกษา พบวา บางโรงเรยนไมไดด าเนนการจดการเรยนรสะเตมศกษา ครผสอนดานสะเตมศกษาบางโรงเรยนไดน าความรทไดไปประยกตใชกบการเรยนการสอนโครงงานวทยาศาสตร และน านวตกรรมนนไปประกวดแขงขนในระดบตาง ๆ นอกจากนการด าเนนกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษายงพบปญหาและอปสรรค ไดแก งบประมาณไมเพยงพอ ขาดแคลนครดานสะเตมศกษา ภาระงานของครมาก เปนตน

2.1.3.3 ผลจากกจกรรมพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการคด กจกรรมพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการเปลยนแปลง และกจกรรมพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการสรางสรรคนวตกรรม พบวา ผน าครสะเตมศกษา จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 33.33 สามารถสรางแผนการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาทสอดคลองกบบรบทและสาขา และสรางสรรคนวตกรรมชวยแกปญหาหรอพฒนาทองถนใหดยงขน สวนผน าสะเตมศกษา จ านวน 12 คน ไมสามารถออกแบบกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาและไมสามารถน าไปใชได คดเปนรอยละ 66.67

2.2 ผลการพฒนารปแบบการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ผวจยไดใชชอรปแบบนวา Leadership Teacher STEM Model : LT STEM Model ประกอบดวยองคประกอบ 4 สวน คอ หลกการ/ทฤษฎ วตถประสงค กระบวนการ และการประเมนผล โดยขนกระบวนการพฒนา ประกอบดวย 2 สวน คอ สวนท 1 การพฒนาครสะเตมศกษา และ สวนท 2 การพฒนาผน าครสะเตมศกษา

2.3 คมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ประกอบดวย 1) รปแบบการพฒนาผน าครสะเตม ไดแก หลกการ/ทฤษฎ วตถประสงค กระบวนการ ประเมนผล และ Leader Teacher STEM Model : LT STEM Model 2) คมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษา ไดแก หวขอหลกสตร เนอหาเรยงล าดบตามหวขอ วตถประสงค สอและอปกรณทใช วธการพฒนา แนวทางการจดกจกรรม และการวดผลจากแบบกจกรรม รวมทงแหลงขอมลและเอกสารอางองตาง ๆ ซงมระดบคณภาพอยในระดบคณภาพมาก มคาเฉลย 4.29 สวนเบยงเบนมาตรฐาน คดเปน 0.69

สรปและอภปรายผล

สรปผลการวจย

1. ผลการศกษาและวเคราะหกระบวนการพฒนาครสะเตมศกษา มการขบเคลอน 3 ระดบ คอ ระดบท 1 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยและหนวยงานทเกยวของ ระดบท 2 โรงเรยนศนยสะเตมศกษาภาค มหาวทยาลยพเลยง และมหาวทยาลยเครอขายของ สสวท. และ ระดบท 3 ส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษา ปญหาทพบ คอ ครสะเตมศกษาไมสามารถสรางแผนกจกรรมการเรยนรสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชา บรบท และตอบสนองตอศกยภาพของนกเรยนในสถานศกษาของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

Page 9: THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER … · สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่

Journal of Humanities and Social Sciences Thonburi University 141

Vol 13 NO 3 September - December 2019

2. ผลการพฒนารปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ไดรปแบบ คอ Leader Teacher STEM Model : LT STEM Model และคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาใหสามารถสรางแผนกจกรรมการเรยนรสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชา บรบท และตอบสนองตอศกยภาพของนกเรยนส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ทมผลการประเมนคณภาพ คาเฉลย 4.29 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.69 อยในระดบคณภาพมาก

อภปรายผลการวจย

1. ผลการศกษาและวเคราะหกระบวนการพฒนาครสะเตมศกษา มการขบเคลอน 3 ระดบ คอ ระดบท 1 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยและหนวยงานทเกยวของ ระดบท 2 โรงเรยนศนยสะเตมศกษาภาค และมหาวทยาลยเครอขายของ สสวท. และ ระดบท 3 ส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษา ในการขบเคลอนสะเตมศกษาทง 3 ระดบ ยงประสบปญหา คอ บคลากรในโรงเรยน ทงครผสอนและผบรหารขาดความรความเขาใจเกยวกบสะเตมศกษา ขาดความตระหนกและเหนความส าคญของสะเตมศกษา ทงนผบรหารโรงเรยนถอไดวาเปนบคคลส าคญในการขบเคลอนกจกรรมตาง ๆ ในโรงเรยนและสงเสรมการท างานใหประสบความส าเรจ ดงทกนกพร กระจางแสง (2560) ทไดศกษา บทบาทของผบรหารกบการสรางทมงานในการพฒนาองคการ พบวา ผบรหารถอไดวาเปนผทมบทบาทส าคญมากส าหรบองคการทตองด าเนนงานภายใตสงแวดลอมทมการเปลยนแปลงและมการแขงขนทสงขน การท างานเปนทมนบไดวาเปนเทคนคหนงในการพฒนาองคการทถกน ามาใชกนอยางแพรหลาย และนอกจากนครผสอนยงขาดทกษะการจดกจกรรมและความเขาใจทลกซงเกยวกบสะเตมศกษา และงบประมาณไมเพยงพอ เพราะครผสอนจดกจกรรมการเรยนรสะเตมศกษาตามแนวทางของ สสวท. ซงวสดอปกรณในกจกรรมมราคาแพงและยากตอการจดหา เปนตน อกทงครสะเตมศกษาไมสามารถสรางแผนกจกรรมการเรยนรสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชา บรบท และตอบสนองตอศกยภาพของนกเรยนในสถานศกษาของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จงควรมการสงเสรมใหครสะเตมศกษาสามารถสรางแผนการเรยนรสะเตมศกษาเพอใชในการจดการเรยนการสอนสะเตมศกษาไดอยางมประสทธภาพดงงานวจยของชฏภคศ เขมวมตตวงศ (2560) ทไดศกษาการวจยเชงปฏบตการ : การพฒนานกศกษาออกแบบแผนกจกรรมสะเตมศกษาโดยการเรยนรเชงรก พบวา กระบวนการพฒนานกศกษาออกแบบแผนกจกรรมสะเตมศกษาโดยการเรยนรเชงรก มกระบวนการ ดงน 1) การจดบรรยากาศการเรยนรเชงรกโดยใชรปแบบกจกรรมเปนฐานและกลวธกระบวนการกลม ผสอนมบทบาทในการอ านวยความสะดวกในการจดการเรยนร 2) พฒนาดานการคดของนกศกษา ใหนกศกษามความรเกยวกบสะเตมศกษาและรจกคด วเคราะห หาแนวทางแกไขปญหาตาง ๆ ตามแนวทางสะเตมศกษา และ 3) พฒนาดานพฤตกรรมของนกศกษาในการออกแบบแผนกจกรรมสะเตมศกษาและการสรางชดกจกรรมสะเตมศกษาในสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยระดบประถมศกษาและมธยมศกษา

2. ผลการพฒนารปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ประกอบดวย

2.1 รปแบบการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ไดรปแบบการพฒนาผน าครสะเตมศกษา คอ Leader Teacher STEM Model : LT STEM Model ซงรปแบบนประกอบดวยองคประกอบ 4 สวน คอ หลกการ/ทฤษฎ วตถประสงค กระบวนการ และการประเมนผล ดงท คฟส (Keeves, 1997, 386 - 387) ไดกลาวถงองคประกอบของรปแบบไววา องคประกอบของรปแบบ ประกอบดวยสวนตาง ๆ ทส าคญ ไดแก สภาพแวดลอม หลกการแนวคด วตถประสงค ผลลพธ ตลอดจนการรวบรวมปญหา ซงเปนสวนทส าคญในการพฒนาเปนอนดบแรก น าไปสการท านาย และการทดสอบ อกทงในกระบวนการพฒนาผน าครสะเตมศกษา ประกอบดวย 2 สวน คอ สวนท 1 การพฒนาครสะเตมศกษา ประกอบดวย การพฒนาความรความเขาใจเกยวกบสะเตมศกษา การพฒนาสมรรถนะดานการจดกจกรรมสะเตมศกษา และและการพฒนาสมรรถนะดานการจดกจกรรมสะเตมศกษา ดงหลกสตรอบรมครสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการเรยน

Page 10: THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER … · สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่

142 Journal of Humanities and Social Sciences Thonburi University

Vol 13 NO 3 September - December 2019

การสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2557, 5) ไดก าหนดไว ผเขารบการอบรมครสะเตมศกษาตองมความรความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา มสมรรถนะดานการจดกจกรรมสะเตมศกษา และมสมรรถนะดานการออกแบบกจกรรมสะเตมศกษา สวนท 2 การพฒนาผน าครสะเตมศกษา ประกอบดวย กจกรรมพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการเรยนร เพอการคด เพอการเปลยนแปลง และเพอการสรางสรรคนวตกรรม ดงกระบวนการพฒนาภาวะผน าเชงนวตกรรมของฮอรธ และ เวฮาร (Horth and Vehar, 2012) และอนสรา สวรรณวงศ (2559) ทยงไดเสนอกระบวนการพฒนาคนสผน าเชงนวตกรรม ไดแก กจกรรมพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการเรยนร กจกรรมพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการคด กจกรรมพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการเปลยนแปลง และ กจกรรมพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการสรางสรรคนวตกรรม รวมทงกระบวนการพฒนาครสะเตมศกษาตามแนวทางของ สสวท. ตลอดจนผลลพธเชงประจกษจากกระบวนการวจย ซงสงผลใหผน าครสะเตมศกษาไดรบการพฒนาใหมสมรรถนะและคณลกษณะของการเปนผน าครสะเตมศกษา คอ มความรความเขาใจ มความคดรเรมสรางสรรค มทกษะในการเรยนร สรางทมเพอพฒนาเครอขาย มการคดอยางเปนระบบ สามารถก าหนดเปาหมาย จดสรรทรพยากร พฒนาโรงเรยนใหเปนองคกรแหงการเรยนร และวเคราะหปญหาในบรบททองถน ตามสมรรถนะและคณลกษณะของผน าตามหลกการคดอยางเปนระบบและองคกรแหงการเรยนรของปเตอร เอม เซงเก (Peter M. Senge, 1990) และภาวะผน าและองคกรทเปลยนไปของจอหน พ. คอทเตอร (John P. Kotter อางใน Carol Kennedy, 2007) ทงนผน าครสะเตมทไดรบการพฒนาสามารถจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาทสงเสรมใหนกเรยนมทกษะของผเรยนในศตวรรษท 21 ดงงานวจยของฮน (Han, 2014) ไดศกษา ผลการจดกจกรรมการเรยนรบรณาการวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม และคณตศาสตร (STEM) ผานการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน วามผลตอนกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรแตกตางกนอยางไร พบวา ในการศกษาโรงเรยนทมการใชการจดกจกรรมการเรยนรบรณาการวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม และคณตศาสตร ผานการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐานไดมการพฒนาและปรบปรงกระบวนการจดการเรยนรอยางตอเนอง จากปรบปรงทก ๆ 6 เดอน เปน 3 เดอน และครผสอนกทไดรบการพฒนาสครมออาชพดานสะเตม (STEM) จะสงผลใหผลสมฤทธในรายวชาคณตศาสตรเพมสงขนโดยเฉพาะกลมนกเรยนทมผลสมฤทธต ามคาคะแนนเพมขน และท าใหผลสมฤทธทางการเรยนโดยรวมเพมขน

2.2 คมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ประกอบดวย 1) รปแบบการพฒนาผน าครสะเตม ไดแก หลกการ/ทฤษฎ วตถประสงค กระบวนการ ประเมนผล และ Leader Teacher STEM Model : LT STEM Model 2) คมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษา ไดแก หวขอหลกสตร เนอหาเรยงล าดบตามหวขอ วตถประสงค สอและอปกรณทใช วธการพฒนา แนวทางการจดกจกรรม และการวดผลจากแบบกจกรรม รวมทงแหลงขอมลและเอกสารอางองตาง ๆ ซงมระดบคณภาพอยในระดบคณภาพมาก มคาเฉลย 4.29 สวนเบยงเบนมาตรฐาน คดเปน 0.69 ซงคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาจะบอกแนวทางในการพฒนาครสะเตมศกษาใหมความเปนผน า มสมรรถนะและคณลกษณะทเหมาะสมกบความเปนผน า และสามารถพฒนาองคกรใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดได ดงทพเศษ ปนรตน (2556) ไดใหความหมายของคมอไววา คมอ หมายถง เอกสารทใชประกอบ การปฏบตงานใดงานหนง ใชเปนมาตรฐานในการปฏบตงานทสรางความเขาใจใหตรงกน เปนแนวทางส าหรบผทสนใจและสามารถศกษาไดดวยตนเอง และใชในการบรหารจดการ/การวเคราะหระบบงาน และคณภาพของรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 อยในระดบคณภาพมาก ซงสอดคลองกบงานวจยของพนจ เนองภรมย (2559) ไดศกษา การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบ SMILE โดยใชการเรยนรแบบสะเตมศกษาเปนฐานส าหรบการศกษาทางดานวศวกรรมอเลกทรอนกส พบวา 1) รปแบบการเรยนการสอนสไมลผานการประเมนจากผเชยวชาญในระดบมาก 2) คณภาพของเครองมอทใชในงานวจยอยในระดบมาก 3) ประสทธภาพของรปแบบการเรยนการสอนสไมลมประสทธภาพ (1.08) สงกวาเกณฑการหาคณภาพของเมกยแกนส และ 4) ความพงพอใจของผเรยนทผานการเรยนการสอนตามรปแบบทพฒนาขน อยในระดบมาก ดงนนจงสรปไดวา รปแบบการเรยนการสอนแบบสไมลสามารถใชในการเรยนการสอนทางดานวศวกรรมศกษาและทเกยวของได

Page 11: THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER … · สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่

Journal of Humanities and Social Sciences Thonburi University 143

Vol 13 NO 3 September - December 2019

ขอเสนอแนะการวจย

ขอเสนอแนะส าหรบน าผลวจยไปใช 1. สถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 น ารปแบบและคมอการพฒนา

ผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษา เพอสรางเครอขายความรวมมอและโรงเรยนสรางสรรคสะเตมศกษา 2. กจกรรมการเรยนรสะเตมศกษา ควรสรางความทาทายแกผน าครสะเตมศกษาในดานการใชงบประมาณทม

อยางจ ากด เพอสรางสรรคนวตกรรมใหเหมาะสม 3. สถาบนสงเสรมการเรยนการสอนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย สามารถน ารปแบบและคมอการพฒนาผน า

ครสะเตมศกษา ไปศกษาและวเคราะหเพอสะทอนใหเหนถงกระบวนการพฒนาผน าครสะเตมศกษา ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. ควรศกษาปจจยทเอออ านวยตอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาในสถานศกษาในสงกดเขตพนทการศกษา 2. ควรมการน ารปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาไปใชและด าเนนการวจยเชง

ประเมนความส าเรจดานคณลกษณะของผน าครสะเตมศกษา เพอการปรบปรงรปแบบและคมอการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาใหมความเหมาะสมอยางตอเนอง

กตตกรรมประกาศ การวจยในครงไดรบทนอดหนนการท ากจกรรมสงเสรมและสนบสนนการวจย ประเภททนบณฑตศกษา จากส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ประจ าป 2561

เอกสารอางอง กนกพร กระจางแสง. (2560). บทบาทของผบรหารกบการสรางทมงานในการพฒนาองคการ. วารสารวชาการมหาวทยาลยธนบร.

11(26): 156-161. ชฏภคศ เขมวมตตวงศ. (2560). การวจยเชงปฏบตการ: การพฒนานกศกษาออกแบบแผนกจกรรมสะเตมศกษาโดยการเรยนรเชงรก.

พฆเนศวรสาร. 13(2): 109-127. พรทพย ศรภทราชย. (2556). STEM Education กบการพฒนาทกษะในศตวรรษท 21. วารสารนกบรหาร. 33(2): 49-55. พนจ เนองภรมย. (2559). การประชมวชาการครศาสตรอตสาหกรรมระดบชาต ครงท 9. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา

พระนครเหนอ. พเศษ ปนรตน. (2556). เอกสารการอบรมแลกเปลยนเรยนร เรอง หลกและวธการจดท าคมอปฏบตงาน. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2557). คมอหลกสตรอบรมครสะเตมศกษา. กรงเทพฯ: ศนยสะเตมศกษาแหงชาต. ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2. (2560). รายงานผลการด าเนนงานประจ าปงบประมาณ 2560.

เชยงใหม: ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2. อนสรา สวรรณวงศ. (2559). ภาวะผน าเชงนวตกรรม (Innovative Leadership). กรงเทพฯ: ทรปลกปญญา. Carol Kennedy. (2007). Guide to the Management Gurus. New York: BRILANTI. Han, S. (2014). How Science, Technology, Engineering and Mathematics (STEM) Project-based Learning (PBL) affects

High, Middle and Low Achievers Differently: The Impact of Student Factors on Achievement. Internation Journal of Science and Mathematics Education. 12(2): 1083-1113.

Page 12: THE MODEL OF STEM EDUCATION LEADER TEACHER … · สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่

144 Journal of Humanities and Social Sciences Thonburi University

Vol 13 NO 3 September - December 2019

Horth, D. M., & Vehar, J. (2012). Becoming a Leader Who Fosters Innovation. (White Paper), Greensboro, NC: Center for Creative Leadership.

Keeves. (1997). Educational Research, Methodology, and Measurement. UK: Cambridge. Peter, Senge. (1990). The fifth discipline: The art practice of the learning organization. New York: Doubleday.

Translated Thai References Chiang Mai Primary Education Service Areas 2. (2017). Annual Report 2017. Chiang Mai: Chiang Mai Primary Education

Service Areas 2. (in Thai) Kemwimoottiwong, Chutipuk. (2017). Action Research: Student development for activities planning design of STEM

Education with active learning. Journal of pikanasan. 13(2): 109-127. (in Thai) Krajangsaeng, Kanokporn. (2560). The Role of Administrators and Team Building For The Organization Development.

Journal of Thonburi University. 11(26): 156-161. (in Thai) Nuangpirom, Pinit. (2016). The 9th National Conference on Technical Education. Bangkok: King mongkut,s university of

technology north Bangkok. (in Thai) Punrut, Phiset. (2013). Training materials is Principles and methods of preparation of operating manuals. Bangkok:

Kasetsart university. (in Thai) Siripatharachai, Porntip. (2013). STEM Education and 21st Century Skills Development. Executive Journal. 33(2):

49-55. (in Thai) Suwanwong, Anutsara. (2016). Innovative Leadership. Bangkok: trueplookpanya. (in Thai) The Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology (IPST). (2014). Manual of the STEM Education

Teacher Training Course. Bangkok : STEM Education Thailand. (in Thai)