ថ្ងែ ៦ ᧱ ២ ឆ្នា ឆំ្លូវឯកស័ក ព.ស.២៥៥៣ ត្រូវនងឹថ្ងែទី ០១ ថ្ែមករា គ.ស.២០១០ WWW.PREYNOKORNEWS.BLOGSPOT.COM

ឆ្នា ំទ ី០

៣ លល

ែ ១០៣

សារព័ត៌មានសារព័ត៌មាន ព្រពនគរព្រពនគរ THE PREY NOKOR NEWS

ជនភភៀសខ្លួនខ្ខ្ែរកមពុជាភរោមខ្សវងរកកិច្ចគាពំារពី UNHCR

ភនពំពញថ្ងងទី ២៨ ខែធ្នូ ឆ្នន ំ២០០៩: ជនពភៀសែលួនខែមរកមពុជាពរោមទាងំ ២៤ នាក ់ខដលររវួបានអាជាញ ធ្រថ្ងចាបប់ញ្ជូ នមកកមពុជា ពៅមុែោរយិាល័យ UNHCR ពដើមបខីសវងរកកិច្ចគាពំារ ។ រូបងរ ពៅ ពកសរ

ពោយ ថាច្ ់របជីា ព ឿន ជនពភៀសែលួនខែមរពរោមទាងំ ២៤ នាកខ់ដលររូវបានអាជាញ ធ្រ ថ្ងចាបប់ញ្ជូ នមកកមពុជា ោលពីថ្ងងទី ០៥ ខែធ្នូកនលង ពៅពនាះ ឥឡូវពនះ ពួកគារក់ំពុងខរសវះខសវងរកកិច្ចគាពំារ ពីឧរតមសនងោរអងគោរសហរបជាជារទិទលួ បនទុកជនពភៀសែលួន (UNHCR) ពៅទីរកុងភនពំពញ ែណៈខដលអាជាញ ធ្រខែមរបានអះអាងថា ខែមរកមពុជាពរោម មានសិទធិរស់ពៅកនុងរបពទសកមពុជា ពោយសវ័យ របវរត ។

អានបនតពៅទពំរ័ទី ៣

ថ្ែែរកមពុជាលត្ោមអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋា ភិបាលថ្ែែរផ្គរ់ផ្គងោរសិកាអកសរសាស្រសតថ្ែែរនិងជំលនឿសាសនាលៅកមពុជាលត្ោម អានអរថបទពៅទពំរ័ ទ ី២

សារសាវ គមន៍របស ់សារព័ត៌មានព្រពនគរ ពរោយពីពធ្វើោរផាយពៅពលើរបពន័ធអិនពធ្ើណិរ អស់រយៈពពល ២ ឆ្នន ំ មកដល់ថ្ងងទី ០១ ខែមករា ឆ្នន ំ២០១០ ពនះ សារពរ័ម៌ាន ថ្រព ន រ កប៏ានចាបព់ផតើមពបាះពុមពជាផលូវោរពៅរបពទសកមពុជាពដើមបផីសពវ ផាយដំណឹងពរិ ខច្កជូនដល់មរិតអនកអានជនរួមជារិខែមរបានរជាបជាពរ័ម៌ាន ។ កនុងោរផសពវផាយពនះ ពយើងែញុ ំនឹងពាំនាមំកនូវដណឹំងងមីៗ ខដលបានពកើរពឡើង ពៅកនុងពិភពពោក ទាកទ់និនឹងសងគមខែមរ ខែមរពរោម និងបរពទស ជាពិពសស ពយើងែញុ ំនឹងែំរបឹងរសាវរជាវ នូវដំណឹងខដលទាកទ់ិននងឹអរតសញ្ញដ ណជនជារិខែមរពរោម ខដលរស់ពៅកនុងខដនដកីមពុជាពរោម ឬ ភា ខាងរបូងថ្នសាធារណរដឋសងគម និយមពវៀរណាម សពវថ្ងង មានដូច្ជា ជីវ ភាពថ្នោររស់ពៅ របថ្ពណី ទ ំពនៀមទមាល ប ់ វបបធ្ម ៌ និងសាសនា ជាពដើម មកផសពវផាយខច្ករខំលកដល់របយិមរិតជនរួមជារិខែមរពយើងបានរជាបជាដណឹំង ចាបព់ីថ្ងងពនះរពៅ ។ រាល់កហុំសឆ្គង ខដលពកើរពឡើងពោយអពច្រនាកនុងោរផាយពនះ ពយើងែញុ ំរកមុោរផាយទាងំអស់ សូមមរិតអនកអានពមត្តត ែនត ី អភយ័ពទាស និងជួយ ផតល់ោររះិ នស់ាថ បនាខកររមូវ ដល់ពយើងែញុ ំផង ។ កនុងឱោសឆ្នន ងំមី ឆ្នន សំកល ២០១០ ពនះ សូមឲ្យរបិយមរិតអនកអានជនរួមជារិខែមរ ទូទាំងសាកលពោកបានជួបខរពសច្កតសុីែ សនតិភាព រុងពរឿងរពរៀងពៅ ៕ ចាងហ្វវ ងោរផាយ

សឺង យុងឹ ររនា

កុមារា កុមារ ីខែមរកមពុជាពរោមពរៀនអកសរខែមរពៅកនុងវរតសាលវន័ឧទាន ឋរិកនុងរសកុកពំងស់ាព ន ពែរតរពះររពាងំ ខដនដកីមពុជាពរោម ។ រូបងរ កញ្ញដ សឺង មាោ

សារព័ត៌មានសារព័ត៌មាន ព្រពនគរព្រពនគរ ខងង ៦ ᧱ ២ ឆ្នន ំឆ្លូ វឯកស័ក ព.ស.២៥៥៣ ររូវនឹងថ្ងងទី ០១ ខែមករា .ស.២០០៩ ២

ព័ត៌មានខ្ខ្ែរភរោម

ោរអពំាវនាវរបស់រកមុអនករ សូ៊ ថ្នពលរដឋខែមរកមពុជាពរោមពនាះបានពធ្វើពឡើង បនាទ បព់ីព បានបញ្ចបក់ិច្ចរបជុំ របចាំឆ្នន ំោលពពីដើមខែពនះ កនុងោរខសវងរកយុទធសាស្រសតនានាសរមាបក់ិច្ច ោររសូ៊របស់ព ពៅអនា រ ។ សកមមជនខែមរកមពុជាពរោមពៅឯនាយសមុរទ បានទាមទារឲ្យរោឋ ភបិាលទីរកុងភនពំពញជយួ ទំនុកបរមុងខផនកអបរ់នំិងសាស នាដល់ពលរដឋខែមរពរោម ខដលកំពុងរស់ពៅ កនុងរបពទសពវៀរ ណាម ឲ្យដូច្រោឋ ភបិាលពវៀរណាម ខដលកំពុងជួយ ទំនុកបរមុងពលរដឋរបស់ព កនុងទឹកដីថ្នរពះរាជាណាច្រកកមពុជាខដរ។ ពមដឹកនាំសហពន័ធខែមរកមពជា ពរោមខដលមានមូលោឋ នកនុងរដឋ New Jersey ពោក ថាច្ ់ ងុក ថាច្ ់ បានខងលងរបាប ់ VOA សំពឡងសហរដឋអាពមរកិ ត្តមទូរស័ពទោលពីថ្ងងអង្គគ រទ១ី៣ ខែធ្នូ ថា រោឋ ភបិាលកមពុជា រួជួយ ពរជាមខរជង ដល់ពលរដឋខែមរពរោម ខដលកំពុងែវះោរបង្គា រ ់បពរងៀនភាសាខែមរ និងោររបា រពធខាងសាសនា។ “ដូច្ជាបញ្ជូ នរ ូរុពោសលយពៅជយួ បពរងៀន ពហើយបញ្ជូ នពសៀវពៅពៅឲ្យខែមរពយើង បានពរៀនសូររពៅទីពនាះ ។ ពៅពធ្វើបុណយពធ្វើទាន ពដើមបឲី្យខែមរពយើងពៅទីពនាះបានសាគ ល់ពីអរយិធ្ម ៌វបបធ្មខ៌ែមរពូជសាសនខ៍រមួយ។ ពហើយពយើងព ើញ រោឋ ភបិាល ខែមរហនងឹ បានបនធូរថ្ដរ បទ់ាំងអស់ ត្តងំពីពធ្វើសាោពរៀន ត្តំងពីសអីៗ ឲ្យរោឋ ភបិាលយួនព មកពធ្វើឲ្យជនជារិព ” ។ ពោក ថាច្ ់ ងុក ថាច្ ់បានខងលងយ៉ាងដូពច្នះ បនាទ បព់កីិច្ចរប ជុំរបចាឆំ្នន ំ របស់សហពន័ធខែមរ កមពុជាពរោមរយៈពពល ២ ថ្ងង ខដលបានពរៀបច្ពំឡើង ោលពីចុ្ងសបាត ហ៍មុន កនុងទរីកុងសាន់ហូពហសរ ថ្នរដឋ California ។ ពលរដឋខែមរពរោម កនុងទីរកុង ភនពំពញនយិាយថា សិសានុ សិសសខែមរពរោម ពៅកនុងទឹកដ ីពវៀរណាម មនិអាច្ពរៀនសាោខែមរពៅសាោរដឋបានពទ ។ ពួកព ភា ពរច្ើនពរៀន ពៅត្តមវរត អារាម បានខរបីខែប៉ុពណាោ ះកនុង

មួយឆ្នន ំៗ ឺពីខែឧសភា ដល់ខែកញ្ញដ ពោយពពលពនាះ ជាពពលវសិមោល របស់សិសសពីោរពរៀនភាសាពវៀរណាម ត្តមសា ោរដឋ ។ រពះពរជ ុណ ថាច្ ់ របីជាព ឿន មកពីពែរតរពះររពាំងរពះជនម ២៩ រពះវសា កំពុង ង ់កនុងទីរកុងភនពំពញមានសងឃដីោ រពួយបារមភខាល ច្កូនខែមរពរោម ជ ំនានព់រោម អាច្បារប់ងអ់រតសញ្ញដ ណវបបធ្ម ៌ នងិអរយិធ្ម ៌របសិនោរបពរងៀនអកសរសាស្រសតមនិឲ្យបានរ បរ់គាន ់ ដល់សិសានុសិសសខែមរពរោមពនាះ។ “ពួកគារម់និសូវបានទទលួោរអបរ់ខំាងភាសាខែមរពនាះ មនិបានពរច្ើនពទ ឺខរខែ ពហើយរយៈ ពពលបខីែហនឹង ោរសិកាហនឹង ឺវាមនិបានទូលំទូោយ ។ អា ហនឹង បញ្ញា ខដលពធ្វើឲ្យកូនខែមរពរោមពយើងហនឹង ថ្ងងពរោយពួកព នងឹពភលច្នូវអកសរសាស្រសតជារ ិរបស់ែលួន ពហើយកត្តត ខដលពភលច្អកសរសាស្រសតជារ ិ របស់ែលួនហនឹង អាច្នងឹពធ្វើ ឲ្យពួកព ថ្ងងពរោយ មនិអាច្ដឹងនូវពដើមកំពណើ រឫស ថ្នមូលោឋ នជារិ របស់ព ពនាះកូនពៅខែមរពរោម អាច្នឹងោល យជាជនជារិពវៀរណាមពៅវញិ”។ ទឹកដីខែមរកមពុជាពរោម ធាល ប់ជាទឹកដីរបស់កមពុជាខដលពៅ ទីពនាះមានវរតអារាមច្នំួន ៤៥៦ វរតកំពុងពដើររយ៉ួាងសំខាន ់ កនុងកិច្ចរបងឹខរបង ពដើមបរីកាមររកអកសរសាស្រសត និងវបបធ្មខ៌ែមរ ។ ជុំវញិោរពសើនឲ្យមានោរ

ជួយ ពរជាមខរជង របស់ពលរដឋខែមរពរោមពសំីណាករ់ោឋ ភបិាលរបពទសកមពុជា ខាងវស័ិយអបរ់ ំភាសាខែមរ ពៅទឹកដខីែមរកមពុជាពរោមពនាះអនុរបធានទមីួយ ថ្នរដឋសភាជារិ កនុងរបពទសកមពុជាពោក ងួន ញិុល បានខងលងរបាប ់VOA សពមលងសហរដឋអាពមរកិត្តមទូរស័ពទថា រោឋ ភបិាលកមពុជានឹងពិចារណា ពដើមបជីយួ ដល់ោរសិកាភាសាខែមរ កនុងទឹកដ ី ខែមរកមពុជាពរោម របសិនមានសំពណើ ជាោយលកខអកសរណាមួយពនាះ ។ “បាទ របសិនណាកមពុជាពរោមមានសំណូមពរ មករាជ រោឋ ភបិាល ពយើងែញុ ំពជឿជាក ់ថា រាជរោឋ ភបិាលខដលដឹកនាំពោយសពមតច្ អ គមហ្វពសនាបរី ហុ៊នខសន ពរិជាគារន់ងឹឈ ឺឆ្នអ លពពីរឿងពនះមនិខានបាទ” ។ សហពន័ធខែមរកមពុជាពរោមបានបពងកើរពឡើងពៅឆ្នន ំ ១៩៩៩កនុងសហរដឋអាពមរកិ ពហើយ សមទិធផិលពីកិច្ចែិរែរំបឹងខរបងរបស់ែលួនកនុងរយៈពពលមយួទសវរសមកពនះ រមួមានោរពធ្វើឲ្យអងគោរសហរបជាជារិទទួលសាគ ល់ ថាខែមរពរោមពិរជាជនជារិពដើមពលើទឹកដីកមពុជាពរោម ។ ោរចូ្លជាសមាជិក របស់អងគោររបជាជារិខដលគាម នអនករណំាង កនុងអងគោរសហរបជាជារ ិ UN PO និងោរចូ្លរួមរបជុំកនុងពវទ ិោ សតីពីសិទធិរបស់ជនជារិពដើមកនុងទីរកុង New York និងោរចូ្លរួមរបជុជំាមយួអងគោរសហ

របជាជារិពៅឆ្នន ំ ២០០៣ រួម និងទនំាកទ់នំងកិច្ចោរ បរពទសខាងបញ្ញា ខែមរកមពុជាពរោម ផងខដរ ។ ពោក ថាច្ ់ ងុក ថាច្ ់ បានបង្គា ញ ពយុីទធសាស្រសតមួយច្ំនួនពដើមបពីធ្វើោររសូ៊ សរមាបសិ់ទធ ិពសរភីាពពរិរបាកដ របស់ពល រដឋខែមរកមពុជាពរោម កនុងពពលអនា រយ៉ាងដូពច្នះថា៖ “យុទធសាស្រសតអំពទីំនាកទ់ំនងនពយាបាយអនតរជារិ ខដលពយើងកពុំងពធ្វើសពវថ្ងងហនឹង យុទធ សាស្រសតទីពីរ ឺពៅពលើទឹកដីរពះរាជាណាច្រកកមពុជាពដើមបឲី្យរាជ រោឋ ភបិាល ណបកសនពយា បាយ ពហើយនិងបងបអូនខែមរពរោមហនឹងយល់ដឹង ឲ្យច្ាស់ ោស់អំពីពគាលបំណង ថ្នច្ល នារសូ៊របស់សហពន័ធ នងិគារ ់បានដងឹថា ោររសូ៊របស់សហ ពន័ធ និងមនិពធ្វើឲ្យមានពរគាះថាន ក់ដល់ រពះរាជាណាច្រកកមពុជា ពឡើយ ។ ពហើយទីបី ឺពៅពលើទឹកដីកមពុជាពរោមខរមតង ពោយឲ្យពួកគារដ់ឹងថា គារជ់ាមាច ស់ទឹកដី ពហើយគាររ់រវូមានសិទធិដូច្ជនជារដិថ្ទអញ្ច ឹងខដរ”។ ត្តមរពួលែរបស់សហពន័ធខែមរកមពុជាពរោមឱយដងឹថា យ៉ាងពហ្វច្ណាស់ មានពលរដឋខែមរពរោមរបមាណពី ២ ខសន ពៅ៣ ខសននាកក់ំពុងរស់ពៅកនុងរប ពទសកមពុជា ែណៈពលរដឋខែមរពរោម របខហល ៧ ពៅ ៨ ោននាករ់ស់ពៅ កនុងទឹកដីពវៀរណាម ។

ពោក ថាច្ ់ ងុក ថាច្ ់ ក៏បានបខនថមផងខដរថា រោឋ ភ ិ បាលកមពុជា ួរផតល់សិទធិពសរ ីភាពពពញបរបូិរណ៌ នងិសរមួលដល់ោរត្តងំទលំីពៅ ឲ្យបានសមរមយ ដល់ពលរដឋខែមរពរោមណា ខដលមករស់ពៅកនុងទឹកដីថ្នរពះរាជាណាច្រកកមពុជា ។ រកុមមស្រនតីរោឋ ភបិាលនិយាយថាកមពុជាមនិខដលបដពិសធ្ដល់វរតមាន របស់ពលរដឋខែមរពរោមកនុងរបពទសកមពុជា មតងណា ពឡើយ ។ អនកនាពំាកយរកសួងោរបរ ពទស ថ្នរបពទសកមពុជា ពោក ុយ ួង មានរបសាសន ៍ថាពលរដឋខែមរពរោម ខដលចូ្លមករស់ពៅកនុងទឹកដថី្នរពះរាជាណាច្រកកមពុជាមានសិទធិ នងិពសរ ីភាពដូច្ពលរដឋខែមរទូពៅខដរ ។ “រោឋ ភបិាលកមពុជាពយើងខរងចារទុ់កពលរដឋខែមរពរោមខដលមករស់ពៅពលើទកឹដីខែមរជាពល រដឋខែមរដូច្គាន ។ គារម់ានសិទធិនិងទទលួបានោរោរពារដូច្គានមានសិទធិដូច្គាន និងទទលួបានោរោរពារត្តមផលូវច្ាប ់ ដូច្រប ជាជនខែមរទូពៅខដរបាទ” ។ រកុមឃ្លល ំពមើលសិទធិមនុសសអនតរជារិបាននយិាយថា រោឋ ភិបាលកមពុជាខរងរពពងើយកពនតើយផតល់អរតសញ្ញដ ណបណោ ជាពល រដឋខែមរដល់ខែមរកមពុជាពរោមណា ខដលផ្លល ស់មករស់ពៅ កនុងទីដ ីកមពុជា ។ ោរមនិរកយុរតិធ្មឲ៌្យ ពលរដឋខែមរពរោម ខដលបានរងោររពំោភពធ្វើបាប ពីរកមុអនកមានអណំាច្ និងភាពែវះោរទ ទួលែុសររវូ របស់រោឋ ភបិាល កមពុជាពលើពលរដឋខែមរពរោម ។ រកុមពនាះនិយាយផងខដរថា អាជាញ ធ្រកនុងរបពទសពវៀរណាមខរងររិរបរិដល់សិទធ ិ ពសរភីាពរបស់ពលរដឋខែមរពរោម ដូច្ជាោរររឹរបរិ ខាងោរពរៀនអកសរខែមរោរពគារពសាសនារពះពុទធពងរវាទ ោររពំោភដីធ្លីនងិោរររិរបរិ ដល់ពសរភីាពសារពរ័ ៌មានជាពដើម ។ ខរជាពរឿយៗមស្រនតីរោឋ ភបិាលពវៀរណាម ខរងបដពិសធ្ពរ័ម៌ានអំព ី ោរពធ្វើទុកខបុក ពមនញ ពលរដឋខែមរកមពុជាពរោមពនាះ ៕ VOA

ោរយិាល័យនិពនធ P.O Box 51201 San Jose

CA 95151 USA ទូរស័ព្ទ (408) 550 5060

preynkornews@gmail.com ចាងហ្វា ង

សឺង យឹុង រតនា ត្រធានមូលនិធិ ថាច់ ចន្ទ្នាទ

អាកទទួលលបាះពុមពលៅកមពុជា លី ឈូន និពនធនាយក

ថាច់ ប្រីជា គ ឿន

ខ្ខ្ែរកមពុជាភរោមអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋា ភិបាលខ្ខ្ែរផគត់ផគងោរសកិាអកសរសាស្រសតខ្ខ្ែរ និងជំភនឿសាសនាភៅកមពុជាភរោម

បនាទ បពី់បានរបជំុោលពីពដើមខែធ្នូ ពដើមបពីលើកយុទធសាស្រសតសរមាបព់ពលអនា រពមដឹកនាចំ្លនារសូ៊របស់ខែមរកមពុជាពរោមបានអំពាវនាវឲ្យរោឋ ភបិាលកមពុជាផគរផ់គងោរសិកាអកសរសាស្រសតខែមរនិងជំពនឿសាសនា ដល់ពលរដឋខែមរពរោមខដលកំពុងរស់ពៅកនុងទឹកដីពវៀរណាម ។

រពះសងឃខែមរពៅកមពុជាពរោមបពរងៀនអកសរខែមរដល់កូនសិសសខែមរពៅកនុងវរត

សារព័ត៌មានសារព័ត៌មាន ព្រពនគរព្រពនគរ ខងង ៦ ᧱ ២ ឆ្នន ំឆ្លូ វឯកស័ក ព.ស.២៥៥៣ ររូវនឹងថ្ងងទី ០១ ខែមករា .ស.២០០៩ ៣

ព័ត៌មានខ្ខ្ែរភរោម

ព័រ៌មានែលីៗ

សារព័ត៌មានសារព័ត៌មាន ព្រពនគរព្រពនគរ ខងង ៦ ᧱ ២ ឆ្នន ំឆ្លូ វឯកស័ក ព.ស.២៥៥៣ ររូវនឹងថ្ងងទី ០១ ខែមករា .ស.២០០៩ ៤

ព័ត៌មានភវៀតណាម

ព័រ៌មានែលីៗ

សារព័ត៌មានសារព័ត៌មាន ព្រពនគរព្រពនគរ ខងង ៦ ᧱ ២ ឆ្នន ំឆ្លូ វឯកស័ក ព.ស.២៥៥៣ ររូវនឹងថ្ងងទី ០១ ខែមករា .ស.២០០៩ ៥

ព័ត៌មានអនតរជាត ិ

ព័រ៌មានែលីៗ សាា ន

ប្រ

ភោក Liu Xiaobo សកមែជនសទិ្ធិមនុសសច្ិនរតូវជាប់ពនធនាគារ ១១ ឆ្នា ំ

ោលពីថ្ងងទី ០៥ ខែធ្នូ ចុ្ងឆ្នន កំនលងពៅពនះ រុោោរច្ិនបានោរព់ទាស ពោក Liu Xiaobo ឲ្យជាបព់នធនាគាររយៈ ពពល ១១ ឆ្នន ពំចាទពីបទពធ្វើវទិធងសនារបឆ្នងំរដឋច្ិន ពរោយពីពោកបានអំពាវនាវឲ្យពធ្វើោរខកទំរងរបពនធនពយាបាយ ពៅសា ធារណរដឋរបជាមានិរច្ិន និងទាមទារ ឲ្យបញ្ចបោ់រដឹកនាំរដឋនិងោនោ់ប ់ ពោយបកសកុមមុយនិសតខរមួយ ។ រុោោររកងុខបោ៉ំងបានរប ោសសាលរកម ោរព់ទាសពោក LiuXiaobo ពៅកនុងអងគសវនាោរមយួមាន រយៈពពល ២ ពម៉ាងែណៈខដលមស្រនតីោរបរ ពទសសហរដឋអាពមរកិ និង អុឺរុបឈរពៅខាងពរៅ ពោយមនិបានអនុញ្ញដ រ ឲ្យច្ួលពមើលោរោរព់ទាសមួយពនះពឡើយ ។ Gregory May មស្រនតីខផនកនពយាបាយ ថ្នសាថ នទូរអាពម រកិពៅទីរកងុពបោ៉ំង ថ្នរបពទសច្ិន បាននយិាយពៅោនរ់កុមអនកយកពរ័ម៌ានថា សហរដឋអាពមរកិ «មានោរបារមភយ៉ាងខាល ំង» ច្ំពពាះសាលរកមមយួពនះ ពលើពោក Liu Xiaobo ។ ពោក Gregory May បាននិយាយថា៖ «ពយើងែញុ ំពៅខរបនតសំណូមពរដល់ រោឋ ភបិាលច្ិន ឲ្យពោះខលងពោក L i u Xiaobo ជាបនាទ ន ់ នងិសូមឲ្យមានោរពគារពសិទធិរបជាពលរដឋច្ិនទាងំអស់កនុងោរបពញ្ចញមរិពលើសិទធិ ជាមូលោឋ នរបស់ែលួនខដលមនុសសទាំងអស់ បានទ ទួលសាគ ល់ ។ រួមទាងំសិទធិរះិ ន់រោឋ ភបិាលផង» ។ ពោក Gregory May បាននិយាយបនតពទៀរថា មស្រនតសីាថ នទូរសហរដឋអាពមរកិ ជាពរច្ើនពលើក បានពលើកបញ្ញា Liu Xia obo ពៅនិយាយជាមួយ

ថាន កដ់កឹនាអំាពមរកិពៅ Wash-ington និងពមដឹកនាំច្ិនពៅរកុងពបោ៉ំង ។ ថ្ងងទី ២៥ ខែធ្នូ ឧរតមសនងោរ ថ្នអងគោរសហរបជាជារិទទួលបនទុក ខផនកសិទធិមនុសសបានពច្ញពសច្កតីរបោស ថា សាលរកម ោរព់ទាសពោក Liu Xiaobo ពនះ ឺជាោរធាល ក់ចុ្ះនូវសិទធមិនុសសយ៉ាងខាល ងំកនុងោរបពញ្ចញមរិ ពៅកនុងរបពទសច្ិន ។ អងគោរពលើកខលងពទាសអនតរជារិ (Amnesty Interna tional) មានទសីាន កោ់រពៅទីរកុង London ថ្នរបពទសអង ់ព លស កប៏ានពច្ញពសច្កតីរប ោសពថាក លពទាស ច្ពំពាះសាលរកមមយួពនះខដរ ពោយបាននិយាយថាអងគោរ «មានោរបរមភយ៉ាងខាល ំង» ច្ំពពាះមនុសសរាប់ពានន់ាកព់ផសងពទៀរ ខដលបានចុ្ះហរថពលខា ពលើករោិសញ្ញដ ០៨ ។ រោឋ ភបិាលច្ិនបានអះអាងថា ោរពលើកពឡើងរបស់មស្រនតោីរបរពទសរបពទសពរៅ និងអងគោរសិទធិមនុសសនានា ជឺាោរអវី

មួយខដលែលួនចារទុ់កថា«ពរជៀរខរជកកចិ្ចោរថ្ផទកនុង ថ្នរដឋបាល ច្ិន » ។ Liu Xiaobo អនកណា? ពោក Liu Xiaobo ជាអនក និពនធផង នងិជារ ូបពរងៀនផង ។ ពោកពកើរថ្ងងទី ២៨ ធ្នូ ឆ្នន ំ១៩៥៥ ។ ពោក Liu Xiaobo ជាសាស្រសាត ចារយធាល ប់បានបង្គា រ ់ ពៅកនុងមហ្វវទិាល័យអាពមរកិពមម ះ Columbia University កនុងទីរកុង New York ។ ពៅពពលបានវលិររឡបចូ់្លរបពទសច្ិនវញិកនុងឆ្នន ំ១៩៨៩ ពោក Liu Xiaobo បនតពធ្វើជារ ូបពរងៀន ពៅកនុងម ហ្វវទិាល័យមួយ កនុងទីរកងុពប៉ោំង ។ កនុងោរបពរងៀនពនះ Liu Xiaobo មនិញពញើរនឹងោរទិពទៀនទំពនៀមទមាល ប ់ របថ្ព ណីបូរាណច្ិន ខដលររូវខរលំឱន និងពគារពត្តមោរបរខ់បនរបស់រោឋ ភបិាល ។ ត្តងំពីបានោកព់ជើងជានទ់ឹកដីច្ិន កនុងឆ្នន ំ១៩៨៩ មកពោក L i u Xiaobo ររូវបានរដឋអណំាច្ច្ិនចាបោ់ក ុ់កជាពរច្ើនពលើក

ពរច្ើនសារ ពោយពហរុខរ ំនិរទាមទារច្ងប់ានលទធរិបជាធ្ិបពរយយ កនុងរបពទសច្ិន ។ Liu Xiaobo បានចូ្លរួម ពៅកនុងច្លនាបះពបារ ទាមទារលទធិរបជាធ្បិពរ-យយពៅទោីន Tiananmen កនុងទីរកងុពបោ៉ំង ោលពីខែ មងុិនា ឆ្នន ំ ១៩៨៩ ។ ពពលពនាះ ពោក Liu X i aobo ររូវបានរោឋ ភបិាលច្ិនចាបោ់ក ុ់ក រយៈពពលមួយឆ្នន កំនលះ ពោយមនិបានឆ្លងោរ ់ ោរជំនុំជរំមះពៅរុោោរពទ ។ ច្ពនាល ះឆ្នន ំ ១៩៩៦-១៩៩៩ ពោក Liu Xiaobo ររូវបានរោឋ ភបិាលច្និចាប់បញ្ជូ នពៅោនជ់ំរលំរដ់ំពបីទបានទាមទារឲ្យមានកំខណទរមងន់ពយា បាយ និងសំុឲ្យរដឋអំណាច្ពោះខលងអនកពទាស ទាំងអស់ខដលបានចូ្លរួមពៅកនុង រពឹរតិោរណ៍បះពបារ ពៅទីោន Tiananmen ។ ពរោយពីររូវបានព បញ្ចបអ់ាជីពជាសាស្រសាតចារយ ពៅមហ្វវទិាល័យមកពោក Liu Xiaobo បានោល យជាអនកនិពនធមាន ក ់ ដល៏បី

ពមម ះ ត្តមរយៈពសៀវពៅមួយមានច្ំណងពជើងថា៖ «ឋានសួ ៌សរមាប ់ អនកោនអ់ំណាច្ឋាននរកសរមាបរ់ាស្រសតរូច្ត្តច្»។ ពៅថ្ងងទី ១០ ខែធ្នូ ឆ្នន ំ២០០៨ ែួបពលើកទី ៦០ ថ្នពសច្កតីខងលងោរណ៍សតីពសិីទធិមនុសស ពោក Liu Xiaobo កជ៏ាហរថពលែមីាន កថ់្ន«ករិោសញ្ញដ ០៨» មួយពនះខដរ ។ ថ្ងងទី ១០ ខែធ្នូ ឆ្នន ំ២០០៨ រោឋ ភបិាលច្ិន បានចាបែ់លួនពោក Liu Xiaobo ោក ុ់ករហូរមកដល់ថ្ងងពុធ្ ទី ២៣ ខែធ្នូ ឆ្នន ំ ២០០៩ ពទើបបានរប ោសសាលរកមោរព់ទាសឲ្យជាប ុ់ក ១១ ឆ្នន ំ។ អវីជាករិោសញ្ញដ ០៨ ? « ករោិសញ្ញដ ០៨ » ជឺាពសច្កតខីងលងោរណ៍មួយ ខដលបានទាមទារ ឲ្យមានោរពគារពសិទធិមនុសស សិទធពិសរភីាពកនុងោរបពញ្ចញមរិ និងទាមទារឲ្យមានោរពរៀបច្ំពបាះពឆ្នន រពោយពសរ ីនិងត្តមខបបរបជាធ្ិបពរយយ ។ «ករិោសញ្ញដ ០៨» បានទាម ទារ ឲ្យមានរដឋធ្មមនុញ្ដងមីមួយ មានោរខបងខច្កអំណាច្ទាំងបី អំណាច្និរិ បញ្ដរិនិររិបរបិរត ិនិងអំណាច្រុោោរ ។ ពយាងត្តម«ករិោសញ្ញដ០៨ » របពទសច្ិនមានច្ាបខ់រមនិមាននិរិរដឋ របពទសច្ិនមានច្ាបរ់ដឋធ្មមនុញ្ដ ខរមនិខមនជារោឋ ភបិាលធ្មមនុញ្ដ ពទ ។ ពយាងត្តម«ករិោសញ្ដ ០៨» របបនពយាបាយកនុងរបពទសច្ិនររូវខរផ្លល ស់បតូរពោយខាន មនិបាន របជាធ្បិពរយយូបនីយកមមកនុងរបពទសច្ិន មនិអាច្រងច់ាំបានពទៀរពឡើយ ៕

ោលរុោោរទីរកុងពបោ៉ងំថ្នរបពទសចិ្នបានោរព់ទាសសកមមជនសិទធិមនុសស Liu Xiaobo ឲ្យជាបព់នធនាគាររយៈពពល ១១ ឆ្នន ំ អំពីបទពធ្វើវទិធងសនារបឆ្នងំរដឋចិ្ន ។ សកមមភាពពនះ បានជរមុញឲ្យអនតរជារិពថាក លពទាសចិ្ននិងពធ្វើោរទាមទារឲ្យមានោរពោះខលងពោក ។

ពោក Liu Xiaobo សកមមជនសិទធមិនុសសពៅសាធារណរដឋរបជាមានរិច្និ ។ REUTERS

រពះររពាងំ ជាពែរតមយួពៅជាបន់ឹងរំបនវ់ាលទនំាបទពនលពម ងគខដនដីកមពុជាពរោម ។ មជឈ មណឌ លសំខានរ់បស់ពែរត ទឺីរួមពែរតរពះររពាំង ឋរិពៅច្ផំលូវជារិពលែ ៥៣ ច្មាង យពទីីរកងុថ្រពន រ ២០០ ីឡូខមរ៉រ និងពីទីរកុងខរពកឫសស ី ១០០ ឡូី ខមរ៉រ ។ ទតី្តងំភូមសិាស្រសត៖ ពែរតមានទសិខាងពកើរ នងិទិសអាព នយ ៍ ជាបន់ឹងឈូងសមុរទច្និ របខវងរបមាណ ៦៣ Km ទិសខាងលិច្ នងិនីររីជាប់នឹងពែរតឃ្លល ងំ ខដលមានទពនល បាសាកជ់ារពំរបទល់ (របខវងរបមាណ ៦០ Km) ទិសខាងពជើង និងពាយពយជាបរ់ពំរបទល់ នឹងពែរតលងព់ហ្វរ ទិសខាងពជើង និងឦសានជាបរ់ពំរបទល់ពែរតកពំងឫ់សស ី។ ថ្ផទដ៖ី ពែរតរពះររពាំង មានថ្ផទដ ីសរុប 2.215,15 km² ពសមើនងឹ221.515,03 ha ( រង្គវ ស់ ឆ្នន ំ ២០០៣) ។ រដឋបាលភូមសិាស្រសត៖ រពះររពាងំបច្ចុបបនន ររូវបានរោឋ ភបិាលសាធារណរដឋសងគមនិយមពវៀរណាមខបងខច្កជា ៨ រសុក និង ែណ័ឌ កនុងពនាះរមួមាន ទរីួមពែរត ១ និង រសកុទាំង ៧ ។ កនុងទីរមួពែរត នងិ រសកុទាងំ ៧ ពនះ រួមមាន ៩៤ ុំ / សង្គក រ/់ទីរួមរសុក ។ រសុកទាំង ៧ រមួមាន៖ រសកុកនលង ់ (Càng Long) រសកុកពំងធ់្ំ (Châu Thành) រសកុកពំងស់ាព ន (Cầu Kè) រសកុកពញ្ញច ង (Tiểu Cần) រសកុងកូវ (Trà Cú) រសកុពផ្លន ោច្ ់ (CầuNgang) រសកុមារស់មុរទ(DuyênHải) ទីរមួពែរត (Thị Xã) របជាជន៖ ពយាងត្តមព ហទំពរ័សពាវវច្នាធ្បិាយ Wikipedia បាន សរពសរថា សថិរឆិ្នន ំ ១៩៧១ ពែរតរពះររពាំង មានរបជាជនច្ំនួន ៤១១.១៩០ នាក ់ ។ សថិរិឆ្នន ំ ២០០០ របជាជនបានពកើនពឡើងដល់ ៩៧៣.០៦៥ ។ ពៅពលើថ្ផទដពីែរតរពះររពាំងមានរបជាជនច្នំួន ២៩ ជនជារិពផសងពគីាន ។ ត្តមសពាវ វច្នាធ្ិបាយ Wikipedia ដខដលបានបញ្ញជ ក់ពទៀរថា ពែរតរពះររពាំង ឺជា

មូលោឋ ន ថ្នោររស់ពៅជាយូរមកពហើយរបស់ជនជារិពដើមខែមរពរោម ខដលមានពែឿនវបបធ្ម៌របស់ជនជារិមយួពនះ ជានិមមរិរូបដូច្ជា ភាសា អកសរសាស្រសត មុែមាូប និងជាពិពសស វរតអា រាម ឺជានិមមរិរូបដសំ៏ខានជ់ាងព ។ របវរតសិពងខប៖ ពែរតរពះររពាងំពីមុន ជឺារសុកមយួ ថ្នពែរតលងព់ហ្វរ (Cửu Long) ខដលព ពៅថា រសុករពះររពាងំ ។ ពពលខដលខែមរពរោមឋរិពៅពរោមោររ បរ់ ងរបស់ពសតច្យួនររកូលពងវៀង (Nguyễn) ពែរតរពះររពាងំ ជឺារសកុមយួពៅកនុងពែរតលងព់ហ្វរ (ររូវបានបពងកើរពឡើងនាឆ្នន ំ១៨៣២) ។ ឆ្នន ំ ១៨៧៦ បារាងំបានខច្កពែរតលងព់ហ្វរពច្ញជា ៣ និ ម ឺ លងព់ហ្វរ , រពះររពាងំ និងកំពងឫ់សស ី។ ពែរតរពះររពាងំ ( T r à Vinh) ររូវបានបពងកើរពឡើងពៅត្តមអនុរករិយ ចុ្ះថ្ងងទី ២០ ខែធ្នូ ឆ្នន ំ ១៨៩៩ របស់សហភាពឥណឌូ ច្និ ពោយឈរពៅពលើមូលោឋ នបតូរពមម ះពនីិ មពៅជាពែរតវញិ ចាបត់្តំងពីថ្ងងទី ០១ ខែមករា ឆ្នន ំ ១៩០០ ។ ដូពច្នះ ពែរតរពះររពាងំ ជឺាពែរតមយួកនុងច្ំពណាមពែរតទាំង ២០ ពៅកមពុជាពរោមនាពពលពនាះ ។ ពៅកនុងសមយ័អាណានិ មនិយមបារាងំពែរត រពះររពាងំ មាន ៨ រសកុ ឺ១.កពំងស់ាព ន ២.ពផ្លន រោច្ ់៣.រសកុកនលង ់ (ពីមុនឋរិពៅកនុងពែរតខរពកឫសស ី ពរោយមកបានោកប់ញ្ចូ ល ពៅកនុងពែរតលង់ពហ្វរ នងិបនាទ បម់កពទៀរ បាន

ោកប់ញ្ចូ ល ពៅកនុងពែរតរពះររ ពាំងរហូរដល់សពវថ្ងង) ៤.រសកុកពំងធ់្ ំ៥.រសកុកពញ្ញច ង ៦.រសកុងកូវ ៧.រសកុររពាងំឈូក (Long Tòan) (ឥឡូវពនះជាច្ខំណកមួយថ្នរសកុមារស់មុរទ) ៨.រសកុកពំបខ់រអុង ឫរសុកត្តឪន (Trà Ôn) (សពវថ្ងង រសកុកំពបខ់រអុងបាន ឋរិពៅកនុងពែរតលងព់ហ្វរ ) ។ ថ្ងងទី ២៧ ខែមងុិនា ឆ្នន ំ១៩៥១ ណៈកមាម ធ្ិោររណសិរសរដឋបាលភា ខាងរបូង (Ủy ban Kháng chiến Hành chính Nam Bộ) ថ្នរោឋ ភបិាលសាធារណរដឋ របជាធ្ិបពរយយ ពវៀរណាម (Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa ) បានោក់បញ្ចូ លពែរតទាំងពីរ ឺពែរតលង់ពហ្វរ (Vĩnh Long) និង ពែរតរពះររពាងំ (Trà Vinh) ឲ្យពៅជាពែរតងមីមយួពទៀរ ពមម ះថា ពែរតវញិរត្ត(Vĩnh Trà)។ ពពល ពនាះ រសុកកពញ្ញច ង (Tiểu Cần) ររូវ បានោកប់ញ្ចូ លពៅកនុងរសុកកនលង(់Càng Long) វញិ ។ ពែរតវញិរត្តខដលររូវបានបពងកើរងមីពៅពពលពនាះ ររូវបានត្តំងពៅរហូរដល់ឆ្នន ១ំ៩៥៤ ។ ពរោយមក រោឋ ភបិាលសាធារ ណរដឋពវៀរណាម (Việt Nam Cộng Hòa) បានបតូរពមម ះពែរតរពះពាំង (Trà Vinh) ពៅជាពែរតវញិបញិ (Vinh Bình) ត្តមពសច្កតបីញ្ញជ ពលែ 143-NV របស់របធានាធ្បិរ ី ចុ្ះថ្ងងទ ី២២ ខែរុោ ឆ្នន ំ១៩៥៦ ។ ពទាះបីជាយ៉ាងពនះកតី រោឋភបិាលរណសិរសរពំោះរបជាជនពវៀរណាមខាងរបូង (Mặt Trận Dân Tộc Giải Phóng Miền

Nam Việt Nam) ខដលពរោយមកបានោល យជា រោឋ ភបិាល បពណាត ះអាសនន សាធារណរដឋពវៀរណាមខាងរបូង (Cộ n g Hòa Miên Nam Việt Nam) និង រោឋ ភបិាលសាធារណរដឋរប ជាធ្ិបពរយយពវៀរណាម ខាងពជើងមនិរពមទទលួសាគ ល់ពមម ះ ពែរតវញិរត្តពឡើយ ពោយពួកព ពៅខរពៅពមម ះ ពែរតរពះររ ពាំងរបស់ខែមរ ជាភាសាយួនថា រត្តវញិ (Trà Vinh) ដខដល ។ ដខដល ។ ពៅ ខែកុមភៈ ឆ្នន ំ ១៩៧៦ រោឋ ភបិាលបកសកមមុយនិសតពវៀរណាម បានោកប់ញ្ចូ លពែរតរពះររពាំង នងិ ពែរតលងព់ហ្វរ ឲ្យចូ្លគាន ខរមយួ ពហើយោក់ពមម ះពែរតងមីមយួពទៀរថា ពែរតពម ងគ (Cửu Long) និងរហូរដល់ថ្ងងទ ី ២៦ ខែ ១២ ឆ្នន ំ១៩៩១ ររូវបានខបងខច្កពែរតពច្ញឲ្យពៅដូច្ពដើមវញិ។ ពពលពែរតររវូបានខបងខច្ក ពយើងព ើញថា ពែរតរពះររពាងំ មានថ្ងទដី ២៣៦៣,០៣ ឡូីខមរ៉រ ោពរ ៉ និង របជាជនមាន ៩៦១.៦៣៨ នាក ់ ពោយមានរដឋបាលភូមសិាស្រសត ដូច្សពវថ្ងងពនះ ។ របវរតិ៖ របរតិខដលនាំឲ្យរបជាពល រដឋខែមរពរោមពៅពែរតពនះ ថា «រពះររពាំង» ពនាះ ពោយមានលំនាំពដើមទងដូច្ខាងពរោម ៖ ពមម ះ«រពះររពាងំ» បានកពកើរពឡើងដណំាលគាន នងឹអាយុោលថ្នោរកពកើរវរត វរតពពាធ្ិសាលរាជ ពៅ វរតកពំង ់ ខដលឋរិពៅកនុងទីរួមពែរតរពះររពាងំ ខដលវរតមយួពនះបានកសាងពៅ កនុង .ស. ១៦០៤ ។ មុនពពល កសាងពពាធ្ិសាលរាជ (កពំង)់

មានពរឿងមយួថា មានរពះពុទធរូបមួយអងគបានផុសពឡើង ពី ររ ពាងំ មួយពៅខកបរដទីួលកខនលង មួយកខនលង ខដលថ្ងងពរោយមក បានកសាងវរតពពាធ្សិាលរាជ (កំពង)់ ពនះខរមតង ។ រពះពុទធរូបខដលបានផុសពឡើងពនាះ មានពោកត្តមាន កព់មម ះ មា បានរសងរ់ពះអងគោកព់ៅពលើដទីួលមួយកខនលង ខដលជាទីត្តងំរបស់វរតកំពងប់ច្ចុបបននពនះ ។ ពរោយមក របជាពលរដឋខែមរពរោមពៅទីពនាះកប៏ានមូលមរិគាន ពោយ មានពោកត្ត មា ជារបធានបានចាបព់ផតើមកសាងវរត ពៅពលើដីទួលពនាះខរមតង ពដើមបពីធ្វើោរពគារពបូជា ច្ពំពាះរពះពុទធរូបខដលបានផុសពរីរពាងំពនាះ ។ វរតខដលបានកសាងពនាះ មានពមម ះជាភាសាបាលី ថា វរតពពា ធ្សិាលរាជនងិភាសាខែមរនិយម ពៅថា វរតកពំង។់ ច្ំខណក ជនជារិយនួវញិ បាននាគំាន ពៅ ពមម ះ វរតកពំង ់ ថា ជួអុងមា (Chùa Ông Miệt) ខរបថា វរតរបស់ត្តមា ។ ដំពណើ រពដើមទង ថ្នរពះពុទធរូបផុសពីររពាំងពនះពហើយ បានជាពលរដឋខែមរពរោម នាគំាន ពៅពមម ះពែរតថា រពះររពាងំ ជាពរៀងរហូរមកដល់សពវថ្ងងពនះ ។ មា៉ងពទៀរ ច្ំពពាះពលរដឋខែមរពរោម អនកខដលពៅជាយពែរតរពះររពាងំវញិ ពពលពធ្វើដ ំពណើ រពៅផារពែរត ព មនិនិយម ពៅថាពៅ ផាររពះររពាងំ ពទ ព ពៅថាពៅ ផារកពំង ់ រហូរមកដល់សពវថ្ងងពនះ ។ វបបធ្ម៖៌ ពែរតរពះររពាងំ ឺជាពែរតជរងុកថ្នវបបធ្មដ៌ស៏មបូរខបបមួយរបស់ជនជារិពដើមខែមរពរោម ។ ខែមរ ពរោមសរពសរអកសរខែមរោច្ព់ោយខឡក ពីជនជារ ិយួនជាអាណាន ិមជន នងិមានពធិ្ីបុណយរបថ្ពណី ជារិនិងសាសនាដសំ៏ខានព់ៅកនុងសងគម ។ ដូច្ជា ពិធ្បុីណយចូ្លឆ្នន ងំមី (១៣_១៤_១៥ ខែពមសា), ពិធ្ី បុណយខសនដូនត្ត ( បុណយភជុបំណិឌ ) ,បុណយអកអំបុក សំពះរពះខែ លយរបទីប របណំាងទូក ង , បុណយកឋនិទាន នងិ ពធី្ីសងឃចូ្ល ពច្ញរពះវសាពៅកនុងវរតអារាម ជាពដើម ខដលមានរថ្មលមនិអាច្ោរថ់្ងលបានពឡើយ ។ ពរៅពមីានពិធ្ីបុណយទានរបថ្ពណីពផសង ៗ ពៅកនុង

សារព័ត៌មានសារព័ត៌មាន ព្រពនគរព្រពនគរ ខងង ៦ ᧱ ២ ឆ្នន ំឆ្លូ វឯកស័ក ព.ស.២៥៥៣ ររូវនឹងថ្ងងទី ០១ ខែមករា .ស.២០០៩ ៦

ខ្សវងយលព់ីភូមិសាស្រសតកមពុជាភរោម អំពីភខ្តតរពះរតពាងំ អំពីភខ្តតរពះរតពាងំ ឬ ភខ្តតរាវិញ

សារព័ត៌មានសារព័ត៌មាន ព្រពនគរព្រពនគរ ខងង ៦ ᧱ ២ ឆ្នន ំឆ្លូ វឯកស័ក ព.ស.២៥៥៣ ររូវនឹងថ្ងងទី ០១ ខែមករា .ស.២០០៩ ៧

បទ្យកោរណ៍

ព័រ៌មានែលីៗ