ថងៃ ១ ។ ៥ ឆនា ឆលវ ឯកសក ររវនងថងៃទ ០៤ ខែមេសា

ឆនាទ ០១

មេែ ០

៩ / រថេ

ល ១០០០

ម ៀេ

ពរពនគរពរពនគរ

ភមសាសតរកមពជាករោម របវតរកមពជាករោម អនររជាត ពតមានពកមពជាករោម ពតមានជាត

អាមេ កពយ ជនយមោធាកេពជា មរោះម ឿងជនជារអយហគ

អាជាា ធ មវៀរណាេយកឧបក ណបពងសមេងដាកកាងវរត

Google: កម ើញពរមានវាយររហា មេើអាក ះគន VN

អពមោគផេធេមជារមៅខែនែ កេពជាមរោេ

អពមែរតរពះររោង ឬ មែរតរាវញ >២ >៤ >៦ >៧ >៨

The Prey Nokor News

កេញផាយរបចា បតរ ហរាលពងងអាទតយ WWW.PREYNOKORNEWS.BLOGSPOT.COM ព. ស. ២៥៥៣ គ. ស. ២០១០ ០៥

ថាេ ងក ថាេ ៖ ពលរដឋខមែរករោមរតវរកាអតរញញា ណមលន

រពះសងឃខមមរករោម ១ អងគ រពះនាម ថាច វាសនា រពះជនម ២៩ រពះវសា ខដលកវើដក ើ រតាមកជើងយនតកោះ ពររងបាងររ កៅោនររងហជមញ ររវបានបលលសកវៀរណាម កៅរពលានយនតកោះឃារមលន កៅថងងទ១ កមសាកនះ នងបងខឲយកឡើងយនតកោះររឡបកៅររងបាងររវញ ។ រពះសងឃខមមររមពជាករោម ថាច

វាសនាបានមានរពះកងរដោតាមទរសពទពទររងហជមញឲយដងថា ករោយកពលមរបសករៀនកៅររងភនកពញ រពះអងគបានចារកចញកៅករៀនបនតវជាជ កៅររងបាង

ររ របកទសថង រយៈកពល ៣ ឆនន កហើយកៅថងងទ ១ ខមកមសាសបាត ហកនះ រពះអងគ របាននមនតកចញពបាងររកៅររងហជមញ របកទសកវៀរណាម កដើមបកៅកលងរសររក ើ រកៅភមថរជតាសរ ឃកដើមថរជ រសរមារសមរទ កមរតរពះររពាង របកទសកវៀរណាម ឬ ខដនដរមពជាករោម ។ រពះអងគមានលមរឆលងខដនរមពជារនងោរកវើដក ើ រកនាះផង ។ រពះសងឃ ថាច វាសនា មានរពះកងរ

ដោឲយដងកទៀរថា រពះអងគមនរពមកឡើងយនតកោះកៅរបកទសថងវញ កទ ករពាះរពះអងគមនមានរហសអវកទ ៖

ថាកកើតកៅកមពជាករោម របកើរជាងថាកកើតកៅកវៀតណាម

មោសននបារ កលើរទ ៩ របស UNPO (IX UNPO General Assembly) ថងងទ ១៦ ខមឧសភា ឆនន ២០០៨ ៖ កលារ ថាច ងរ ថាច នាយររបរបរតសហពនធខមមររមពជាករោម (KKF) ។ របងរៈ UNPO

កវៀតណាមបដកធមនឲយរពះងឃខមែរករោម ១ អងគេលរក

ភរខ ថាច វាសនា ជាសម នសសរខមមរករោមកៅរបកទសថង បានកវើដក ើ រតាមកជើងអាោសកៅរសររក ើ រកៅរមពជាករោម ររវបានអាជាញ រកវៀរណាមចាបបញជ នររឡបពរពលានយនតកោះ រង កសើង ញរ ទររងថរពនគរ កៅទររងបងររ របកទសថង វញ ោលពថងងទ ០១ ខមកមសា ឆនន ២០១០ ។

(រកៅទពរទ ៣)

(អានអរថបទកនះកៅទពរទ ២)

ខមែរករោម១៧នាក ពាយាម ទធជនកភៀមលនពUNHCR ពលរដឌខមមររមពជាករោម ១៧ នារ

បានរវាជាងមមឋងកទៀរ សឲយអងគោរ UNHCR ទទលយរពរគារជាជនកភៀសមលនរសបចាប កដើមបកៅរសកៅរបកទសទ ៣ បខនតររវបានបដកស ។ ពលរដឌខមមររមពជាករោម ១៧ នារ

កសមើនង ៦ រគសារ កៅថងងចនទកនះបានសខដងោររវាជាងមកទៀរ សឲយោរយា លយឧរឋមសនងោរ អងគោរសហរបជាជារ (អ.ស.ប.) ទទលបនទរជនកភៀសមលន (UNHCR) របចាកៅរមពជា ទទលយរពរគារជាជនកភៀសមលនរសបចាប

កដើមបកៅរសកៅរនងរបកទសទ៣ ករោយ ពអាជាញ ររមពជាមនរពមកចញឯរសារ ឬអរតសញញដ ប ណ នានាឲយពរគារ កដើមបរសកៅរសបចាប រនងរបកទស រមពជា ។ រគសារខមមររមពជាករោមទាងកនាះ

បានរបខររមនរពមវលររឡប កៅោនរសររក ើ រកៅរនងទរដខមមររមពជាករោមវញកទ កោយសអាងថា ពរគារនងរបឈមមមនងោរចាបមលន នងករគាះថាន រដលអាយជវរ ។ រណាងរគសារខមមររមពជាករោម

ចនន ១៧ នារ កសមើនង ៦ រគសារកនាះ កលារ ថាច សង បានខងលងរបាបវទយអាសកសរកៅថងងចនទកនះ ថា ោររវា នងស មពរជាងមមនររវបានទទលយរកោយរណាង UNHCR កនាះ ៖ «ករពាះអថា គារជាបគាង... រោឌ ភបាលហនងមនបានផឋលសទធឲយគារទទលយរជនកភៀសមល ន»។ សតសតខមមររមពជាករោមមាន រកៅរនង

ចកណាម ៦រគសារកនាះ បានខងលងថា ៖ «ករពាះ អពមនមរសរោឌ ភបាល ឲយរោឌ

(រកៅទពរទ ៣ )

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៥ រោច ខែរចតត ឆនន ឆល វ ឯកសក ព. ស. ២៥៥៣ តតវនងថងៃទ ០៤ ខែរមសា គ. ស. ២០១០ ២

ពតមានខមែរករោម

សារពតមាន ពរពនគរ ៖ ចាងហវា ងរៅសហរដឋអារមរក ង យង រតនា ចាងហវា ងរៅកមពជា ល ឈន នពនធនាយក ថាេ របជា កគឿន លែតអនញញា តចាបរលែ៖ ០០៩ ម.ព.តប.ក ចះថងៃទ ១១ ខែមកោ ឆនន ២០១០

ការយាលយនពនធ៖ សហរដឋអារមរកៈP.O Box 51201 San Jose CA 95151 USA ,តពះោជាណាចតកកមពជាៈ ផទះរលែ 791 តកមទ 4 ភមតា 3 សងកា តសទងមានជយ ែណឌ មានជយ ោជធានភនរពញ ទរសពទ: (408) 550 5060 , (855) 99 532-400 , (855) 017369-683 រគហទពរ: http://www.preynokornews.blogspot.com អខមល: preynokornews@gmail.com

រោះពមព៖រោងពមពអងគរ ផទះរលែ ៦២ អារប ផលវ ៣៣៦ សងកា តបងតសឡាង ែណឌ ទលរោក ោជធានភនរពញ

ងម ៗ កនះអាជាញ រកវៀរណាម កមរត រពះររពាង ឬ កមរតរតាវញ បានបពារឧបររ បពងសកមលងកៅតាមវរតអារាម មយចននកៅរនងកមរត របកយាជនកដើមប ផាយបនតផទទ លនវរមមវ នានា របសវទយផាយសកមលងរនងកមរត ។ ជាកហរកវើឲយពលរដឌខមមរភាគករចើនរបររមមថា ជាោររខានដលោរសរាករៀនសររ របសរពះសងឃ រខានដលោរសាវ ាយម នងពទធបរសទកទៀរផង ។ កហើយោរបពារ ឧបររ កនះកទៀរកសារ មនខមនជាោរកពញចរតកពញកងលើម ពសណាររពះសងឃ ឬពទធបរសទ ច ះកជើងវរតនមយ ៗ កនាះកទ ខរជាោរមរបពារ តាមវរតអារាមរកបៀបបងខខរមឋង ។ រឯពទធបរសទ នងរពះសងឃច ះ កជើងវរតនមយៗ បាន ររមខរកៅកសងៀមហសចរតខរបកណាណ ះ ។ កយាងតាមរបភពពរមាន ពពល

រដឌខមមរករោមថនកមរតរពះររពាង បានឲយដងថា ងមៗ កនះ បគគលរកឃាសនាោរវបបមកវៀរណាម កមរតរពះររពាង បាន

កដើរបពារឧបររ បពងសកមលង កៅតាមវរតអារាមនានា កៅរនងកមរត កសទើខររាលវរតទាងអស ខដលកៅរនងកមរតកនះមាន ១៤១ វរតកនាះ ។ ោរបពារកនះគរបកយាជន កដើមបផាយបនតផទទ ស នវរមមវ ផាយនានា ថនសាថ ននវទយផាយ

សកឡងរនងកមរត ។ រពះសងឃមយរពះអងគ ខដលសមន

បកញចញរពះនាម បានករៀបរាបឲយវទយ សកមលងរមពជាករោមដងថា ៖ “ តាមវរតឥឡវ កគកដើរោរ ោយផទរថាញ គ (វទយ) កពញអសកហើយ ។ ោររនងវរត

ខរងមតងហនង មមវរតមានមយកហើយ ឥឡវយរោររនងវរតកទៀរ ។ ពមន គាម ននរណាឲយោរកទ កគមរពរបសារ មរករចើនដងខាល ងកពរកទើបកលាររគ ឲយោរហនង” ។ រឯកពលកវលា នងរមមវ ផាយ

រពះអងគបានបញញជ រថា ៖ “ កគផាយពកមាង ៥ រពរ ដល កមាង ៧ យប ។ កគផាយរមមវពាសកពញ រគបទាងអសហនង ខផនរខាងភាសាយន ឯភាសាខមមរផាយបាន ១៥ មនរ” ។ ចកពាះបញញា របររមមវញ រពះអងគ

បញញជ រដកចនះ “ កគនយាយករចើនគាន ខដរថា រនងវរតោរអចង កមចនងសម ខាងវរតមមវរតមានកហើយ កៅោររនងវរតកទៀរ” ។ រឯកលារយាយសមាទានសស

មាន រ កមម ះកលារយាយ យាន អាយ ៦០ ឆនន បាល យ កលារយាយជាពទធបរសទច ះកជើងវរត រពងមាយ សថរកៅទរមកមរត រពះររពាង កលារយាយរអញថា ៖ “ ឥឡវកនះ ថងងសល មញ កៅ វរត

មឋងងលងនងកពាង (ឧបររ បពងសកឡង ) កគហនង មានករចៀងផង ោយ កលឿងផង ។ ររខរសាឋ បកលារ សររមឲយសល មនបាន មញ កមើលកៅសសលមនកឡើងកទ” ។ កលារពមាន រ ច ះកជើងវរត កពា

កសរ រសររពងសាព ន កលារសមមនបកញចញកមម ះ នងសកមលង កលារព កពាលងនៗ ថា ៖“យនកគកវើកនះ កគផទច ញផទច ល ខមនកទនកហើយ ។ ហនង ទមឡ ឥរសាសនា”...។ ទារទននងររ កនះ វទយសកឡង

រមពជាករោម បានសរកៅរពះរគមសតនតសងឃរសរមយរពះអងគរនងរសរងកវ រពះអងគកសទើខរចងទមាល រទរសពវកចាល រពះអងគមានពទធដោរចៗថា ៖ “ អាតាម ដងថា មានោរោរកពាងចងខមន, អាតាមរចតាចកទ មនសវដងអកទ, កចះខររសកគ ឆននហនងឯងកៅ វាសមមលន” ៕

www.wokk.net

ពលរដឋខមែរករោមកៅកមតររពះរតពាងរបតកមែនងអាជាា ធរកវៀតណាម ខដលបពាកឧបករណបពងកេងកៅកនងវតរ

(រពទពរទ ១) កមដរនាជានមពសរបសសហពនធ

ខមមររមពជាករោម បានទទលយរសក ើរបសសមាជរសហពនធខមមររមពជាករោម របចាទររង អរានរ ថនរដឌផលរោ ខដលបានកសនើរសឲយមានោរអពាវនាវ សឲយ ខមមរករោមទាងអសកៅជវញពភពកលារ ចះកមម ះទរខនលងរក ើ ររបសមលនកៅរនងបញជ សថរថនរបកទសខដលមលនរសកៅ កោយោរថា មលនបានករើរកៅកលើទរដរមពជាករោម ជាជាងចះថា ករើរកៅរបកទសកវៀរណាម ។ កលារ ថាច ងរ ថាច នាយរ

របរតបរត ថនសហពនធខមមររមពជាករោម បានមានរបសាសនដកចនះ ខដលកឆលើយរបកៅនងសក ើ ររបសកលារ គម សាង ជាសមាជរសរមមកៅរនងរចចរបជពកសសមយ កដលបានរបរពរតកៅកៅវរតមមោរាម ថនទររង អរារ ោលពថងងអាទរយទ ២៨ ខមមនា ឆនន ២០១០រនលងកៅកហើយ កដើមបផតលពរមានអពរចចោរកបសររមមរបសកលារកៅទវបអ របោលពកពលងមៗ កនះ ។

ករោយរចចរបជកនាះ កលារបានរបាបវទយខមមរពភពកលារដចកឆនះ « ថងងហនងមានសក ើ រ សមាជរសហពនធខមមររមពជាករោម កៅខាង អរានរ រដឌផលរោ កៅកពលអងគរបជហនង កលារ គម សាង បានមានសក ើ រដលសហពនធថា ររវខរមានោរផសពវផាយដលបងបអ នខមមរករោមកៅកពល ខដលសហរដឌអាកមររកវើសថ រជករឿនរបជាជន ខមមរករោម គរខររបាបកៅោរពរបសមល នថា កពលខដលោរមល នករើរកៅណាហនង ោរថាមល នករើរកៅរមពជាករោម មល នជាខមមរករោម អអញចង កហើយមញ បានជករៀបថា មញ បានគារទនវគនរគារ កហើយខមមរករោមហនង មនខមនគរខរកវើកទ ថា ររវខរកវើ ។ កោយសារអ កពលខដលកយើងចលអងកោរសហរបជាជាររបជ ៥-៦ឆនន រនលងមរកហើយហនង កយើងអរបានអនវរតោរងាហនង កហើយបានទទលលទធផល កហើយចលរបជដបង កយើងថា កយើងករើរកៅយនខាងរបង ករើរកៅសអៗ អញចង បខនតករោយមរកយើងររវខរកវើរបាបកគថា កយើងករើរកៅរមពជា

ករោម កហើយ ២ ឆនន រនលងមរកហើយកនះអងកោរសហរបជាជារ ចននបញជមនសសខមមរករោមខដលបានចះកមម ះកៅហនង កគោររក ើ រកយើងកៅរមពជាករោមខរមតង។ កបើដកចនះរន ងឱោសហនងផងខដរ សហរដឌអាកមររបានកវើជករឿនរបជាជនដចមញ បានជរាបជនពខាងកដើម ដលខមមរករោមទកៅទាងអស ររវខរបកពញោរថា កយើងជាខមមរករោម ករើរកៅរមពជាករោម ។ កហើយកបើបងបអ នភយខាល ច ឬរបារមភថា កគមនដងហនង កបើចងបញញជ រហនងកយើងោរកៅរន ងវង ររចរកៅ ថាយនខាងរបង ថា កវៀរណាម អអញចង កហើយកយើងអាចោរកលមទរសពវកយើងកបើកគមានោរឆងល ។ អាហនងគកគអាចទារទងមរកយើង បខនតអាហនងជាវ មយសរមាបឲយសហរដឌអាកមររហនងយលថា កពលខដលកយើងកភៀសមល ន កគកមើលកឃើញថាកយើងជាជនកភៀសមល នយន កហើយយនរបានទទលលទធផល ោរពរកយើងមនសសខមមរករោម ខរជនយរោឌ ភបាល សរមាបប ត ះ បណាត លជវរងមដលខមមរករោមខដលរស

កៅរន ងរបកទសអាកមររហនង បានដលមរកយើង កៅរបកទសោណាោ រអចងកៅអរបរអចង កៅអសតសាត ល កៅញវសខលន អរអញចង ។ កឆលៀរឱោសហនងខដរ គកយើងររវយរ សហរដឌអាកម ររជាគរដបងបងអស បងបអ នកៅសហរដឌអាកមររហនង គររវខរកវើអញចង កដើមប ជាោរពវរចចមយថា កយើងជាខមមររសផងរបានខដរ កដើមបឲយកគដងថា កយើងហនងជានរណា វាទាលខរកយើងមាន រោនោល ោនផងខដរ»។ កលារ គម សាង ខដលជាមាច ស

សក ើ របានវទយខមមរពភពកលារ កៅករោយសមយរបជថា ខមមរករោមរនងកពលបចចបបនន បានររវទទលសាគ លកោយអងកោរអនតរជារជាករចើនរពមទាង បានោល យមលនជាសមាជរនាមមមយថនអងកោររណាងឲយរបជាជារខដលមនមានអនររណាងកៅរនងអងកោរសហរបជាជារ កៅោរថា UNPO កនាះ ពមានកហរផលខដលររវញកញើរញកញើមពោននយាយថា មលនជាខមមរករោមកនាះកឡើយ ខដលបានចាបរក ើ រនងបាន

ករើរកឡើង កៅកលើទរដរមពជាករោម ខដលជាទរដរក ើ រដនតារបសមលនកនាះកឡើយ ។ កលារ ថាច សាង មានរបសាសន

ថា៖ «មញ យលថា កយើងកវើកនះវាបានចក ញដលខមមរកយើងទកៅខដលមានកមម ះសកលងរន ងសហរដឌនងកគ ដចជាយនចនចាមជាកដើមកនាះ កគមានកមម ះសកលងពាសកពញរន ងពភពកលារ កគដងឮ ចះខមមរករោមកយើងខដលបានកចញកមម ះនងកគទទលសាគ ល រន ងពភពកលារកហើយ កហរអកយើងមនោរកមម ះកយើងជាខមមរករោមកនាះ មញ កលើរកឡើងកនះកដើមបជាោរបរងងនវសាម ររ ខមមរកយើងឲយោនខររងកឡើងោនខរមាកឡើង កៅទកៅរន ងពភពកលារ» ។ សមរឮរថា សហរដឌអាកមរររនង រ

យៈកពល ១០ ឆនន មតង ខរងខរជករឿនសថររបជាពលរដឌរបសមលន ។ កៅខរមនបនាម នសបាត ហកទៀរខរបកណាណ ះ ោរកវើជករឿនសថររបជាពលររដឌរបសមលន នងររវបានដលថងងបញចបកហើយ ៕ WKR

ថាេ ងក ថាេ ៖ ពលរដឋខមែរករោមរតវរកាអតរញញា ណមលន ថាកកើតកៅកមពជាករោម របកើរជាងថា កកើតកៅកវៀតណាម

ោរយាលយផាយសកឡងវទយបរសរមមយនសតកវៀរណាមមយ កៅរនងបនរពះរពះភសតរតថនកមរតឃាល ង ។

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៥ រោច ខែរចតត ឆនន ឆល វ ឯកសក ព. ស. ២៥៥៣ តតវនងថងៃទ ០៤ ខែរមសា គ. ស. ២០១០ ៣

ពតមានខមែរករោម

«ឥឡវកគមនឲយអាតាម ចល រសរអាតាមកចញពបាងររហនង មរដលកនះកមាង៩ ថងងទ ១ ខម ៤ ។ អាតាម មរពបាងររ មរទររងថរពនគរ កហើយកៅកលងរសររក ើ រកៅកមរតរពះររពាង ។ អាតាម កៅករៀនកៅបាងររ ៣ ឆនន កហើយ កពលកនះអាតាម នមនតមរកលងរសរ ។ ឥឡវមរដលរពលានយនតកោះររវបានបលសរពលានឃឃាង មនឲយអាតាម ចល

រសរ ។ កគកដញឲយអាតាម ររឡបកៅបាងររវញ កហើយអាតាម មនទានរពមកៅ អាតាម កៅរវាបនតច...»។ រពះសងឃ ថាច វាសនា បានមាន

រពះកងរដោបនតថា ៖ «...មលកហរកគ ថា បញញា សនតសម មនអាចទទលអាតាមហនងឲយកៅរន ងរបកទសកគបានកទ កគថាអចង កហើយអាតាម បាននយាយរបាបកគថា រខនលងហនងគជារបកទសរក ើ រ

របសអាតាម ខដរ អចងអាតាម កៅសរាករៀនសររ កហើយររឡបមរវរតវញ សរសមទរខរគ ញារកញាម បងបអ ន ឪពរមាឋ យអចងកៅណា! កគថា កគមនអាចទទលបានកទ ឲយអាតាម ររឡបកៅរខនលងកដើមវញ គទររងបាងររ»។ រពះសងឃ ថាច វាសនា បានមាន

រពះកងរដោបខនថមថា រពះអងគបានសអាជាញ រកវៀរណាមកដើមបជបជាមយអនរ

ោរទរខមមរខដរ បខនតកគមនអនញញដ រឲយជបកទ ។ មរទលនងកពលកនះមនទានមាន

ោរពនយលបររសាយណា មយពស ណារអាជាញ រកវៀរណាមកៅកឡើយកទ។ រពះករជរពះគ ថាច វាសនា បានរបាបសារពរមាន ថរពនគរ

កពលរពះអងគររវបានបលសកវៀរណាមចាបបញជ នមលន កៅដលទររងបងររ

ោលពយបថងងទ ០១ ខមកមសា ថា រពះអងគបានកៅដលរបកទសថង កោយសវរថភាព នងសខដងនវោរកសារសាត យ យាងខាល ងចកពាះទកងវើរបសអាជាញ រកវៀរណាម ខដលរពះអងគអះអាងថា កនាះជាោរករ ើសកអើងពជសាសន នងោររកលាភសទធមនសសយាងខាល ង ៕ RFA នងសមាភ ស ភរខ ថាច វាសនា

កវៀតណាមបដកធមនឲយរពះងឃខមែរករោម ១ អងគេលរក (រពទពរទ ១)

ភបាលទទលពរមញ សសទធរជរកោនពរោឌ ភបាលខមមរ កហើយឥឡវរោឌ ភបាលខមមរបដកសពរមញ កហើយ ។ ដលឥឡវ ពរមញ កៅស មពរឲយ UNHCR ទទលយរពរមញ ជាជនកភៀសមល នរសបចាបវញ»។ វទយអាសកសរមនទានអាចទារទង

កដើមបសោរពនយលជា ពសាឋ របានកទកៅថងងចនទកនះ ពនាយរោរយាលយរបសអងគោរ UNHCR របចាកៅរបកទសរមពជា ជវញោរកសនើសរបសរគសារខមមររមពជាករោមខាងកលើកនះ កោយអនររបចាោរបានកឆលើយថា នាយររពងខរជាបរវលរបជកពញមយថងង ។ មសតនតមយរបថនអងគោរ UNHCR

សមនឲយបកញចញកមម ះបានបកងាើបឲយដងថា អងគោរ UNHCR របោនជហរដខដល គមនទទលសាគ លរគសារខមមររមពជាករោមទាងកនាះ ថាជាជនកភៀសមលនកទ កោយសារខរមានលមរពរោឌ ភបាលមយចាបបញញជ រថា រគសារទាងកនាះររវបានចារទរថា ជាពលរដឌ រមពជាផងខដរ ។ រនលងមរ ទាងមសតនតររសងមោថផទ

នងមសតនតររសងោរបរកទសរមពជា បានបញញជ រដចគាន កនះផងខដរ។ ទារទងនងករឿងសមគសាម ញខាង

កលើកនះ មសតនតកសើបអកងករថនអងគោរោរ ពារសទធមនសសករៅរោឌ ភបាល កៅោរថា លោដ កលារ អ សអារ ខដលបានតាមោនសាថ នោរ រគសារខមមររមពជាករោមកនាះរនលងមរ បានមានរបសាសនថា៖ «បញញា មយកទ ខដលពរ គារបានទាមទារ កហើយទាមទារកទៀរកៅអាជាញ រ គារថា បានអរតសញញដ ប ណ គប ណ រគសារហនងកៅងាយរន ងោររបរបមមរបរ កហើយរជាទលនង សវរថភាព ខដលបញញជ រថា គារមនររវបានកគបញជ នកៅរបកទសកវៀរណាមវញកនាះ» ។ ោរកសនើស នងោរទាមទាររបសរគ

សារខមមររមពជាករោមចនន ៦ រគសារជាករចើនកលើររនលងមរ ររវបានរណាងរបសអងគោរ UNHCR បដកស ។ ោលពថងងទ ២៣ ខមរមភៈរនលងកៅ

កនះ អាជាញ រនគរបាលរដឌបាលបងទពន ររងភនកពញ បានបដកសមនកចញកសៀវកៅរគសារ អរតសញញដ ប ណ

សញញជ រខមមរនងសបរររក ើ រ តាមោរទាមទាររបសរគសារទាងកនាះកទ កោយមលកហរថា រគសារទាងកនាះគាម នទល កៅជារមមសទធផទទ លមលន កៅរនងរបកទសរមពជា ។ រគសារខមមររមពជាករោមបានរអញ

ខរអរថា កបើពរគារគាម នឯរសារទាងកនាះកទ ពរគារពបារររោរងារកវើចញច មជ វរកោយមលនឯង។ អាជាញ រថងបានចាបបញជ នរគសារ

ខមមររមពជាករោមខាងកលើកនះមររបកទស រមពជា ោលពថងងទ ៥ ខមន ឆនន ២០០៩រនលងកៅ កៅរគាខដលរគសារទាងកនាះបានសសទធរជរកោនពអងគោរ UNH CRកៅរនងទររងបាងរររបកទសថង ។ មនសសសរបចនន ២៤ នារបាន

ររកៅលារមលនកៅរនងរបកទសថងពទរដខមមរ រមពជាករោម ោលពឆនន ២០០៤ ឆនន ២០០៧ នងឆនន ២០០៨ ពោរតាមចាបមលនកោយអាជាញ រកវៀរណាម កោយសាររនលងមរពរគារបានកងើបរវាទាមទារដ ល ជកនឿសាសនា វបបម នងរបថព កនះកបើតាមោរអះអាងរបសគារ ៕ RFA

ខមែរករោម ១៧ នាកពាយាម ទធជនកភៀមលនព UNHCR (រពទពរទ ១ )

មមោរយាលយ UNHCR ថងងទ ២៨ ខមន ឆនន ២០០៩: ជនកភៀសមលនខមមរករោមទាមទារឲយ UNHCR កវើរចចគាពារមលនរនងឋានៈជនជនកភៀសមលននកយាបាយ ។

វទយ កេងកមពជាករោម

វទយសកឡងរមពជាករោម គជាសកមលងរបសសហពនធខមមររមពជាករោមពភពកលារ ផាយកចញពសហរដឌអាកមររ សរមាបបករ ើដលបងបអនជនរមមមខមមរ នងខមមរករោម ខដលរពងរសកៅកលើមារភមរក ើ រដខសនរសកណាះរបសកយើង នងជវញពភពកលារ ។ វទយសកឡងរមពជាករោម ផាយជាកមមរភាសា ខដលផលរកោយសហពនធខមមររមពជាករោម បានចាបបដសនធនវថងងទ ០១ ខមមងនា ឆនន ២០០១ រនងកគាលប ងផសពវផាយនវរពរតោរ ងម ៗ ពមារភមរមពជាករោម នងសរមមភាព ចលនា រស កោយអហងា ថនសហពនធខមមររមពជាករោម (KKF) កលើឆនរអនតរជារ រពមទាងពានានវទកងវើរកលាភសទធមនសសពសណាររដឌអណាចរមមយនសតយន កៅកលើបងបអនជនជារកដើមខមមរករោម ។ វទយសកឡងរមពជាករោម ជារបភពពរមានពរ កដើមបផតលនវយរតម សចចម រនងោរទាមទារសទធកសរភាព នងជកនឿសាសនា ពរបបរគបរគងររងោ យ ជនដលបងបអនជនរមមមខមមរករោម ខដលរពងទនទងរងចានវ សទធសករមចវាសនាមលនកោយមលនឯង រសបតាម ចាបអងគោរសហរបជាជារ ។ វទយសកឡងរមពជាករោម ផាយរនងមយសបាត ហមតងជាករៀងរាលថងងអងាគ រចាបពកមាង ៩ ដលកមាង ១០ យប កមាងកៅរមពជាករោម ។

កគហទពរ ៖ http://www.vokk.net

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៥ រោច ខែរចតត ឆនន ឆល វ ឯកសក ព. ស. ២៥៥៣ តតវនងថងៃទ ០៤ ខែរមសា គ. ស. ២០១០ ៤

ពតមានជាត

ពរមានទារទងនងោរសករមចចរតរបសរោឌ ភបាលអាកមររសតព ោរផទអ រផតលជនយកយាធារមររមពជា ខដលមានរងយនត នងរមរសកណាត ងជាងរបមា ២០០ ករគឿងកនាះ ររវបានរបោសឲយដងកោយអនរនាពារយរបសររសងោរបរកទសអាកមររ មយរបគកលារ Philip Crowley កៅរនងសននសទោខសរមយោលពរកសៀលថងងទ ១ ខមកមសា កមាងកៅទររងវាសនកតាន ។ បខនតកបើតាមកសចរតខងលងរបសអនរ

នាពារយរបកនះ ទររងវាសនកតានបានកវើោរសករមចចរតជាករចើនថងងមរកហើយកៅ កលើោរផទអ រផតលជនយកយាធាមររមពជាកនះ ។ ជារខសតង កយាងតាមរនរកហរថនសននសទោខសររបចាថងងរបសររសងោរបរកទសអាកមររ រោឌ ភបាលអាកមររបានជនដ ងមររោឌ ភបាលរមពជាតាងពថងងទ ១៩ ខមមនាឯកណាះ ពារពនធនងោរសករមចចរតរបសមលនថា ររវពយរជនយកយាធាជារងយនតរបមា ២០០ ករគឿងកនះ មររមពជា។ មសតនតអនរនាពារយររសងោរបរ

កទសអាកមររបាននយាយចៗខរមតង ថាកនះគជាវធានោរជារខសតងរបសអាកមរ រចកពាះរមពជាខដលបាន សករមចបញជ នជនជារភាគរចUighurកៅរបកទសចនវញោលពខមនរនលងកៅ ។ កយាងតាមអនរនាពារយរបសសាថ នទរអាកមររកៅរមពជាខដលកយើងសរបខនថម ោរពយរជនយកយាធា គជាោរពយរកោយគាម នរ

យៈកពលរ រ ។ នយាយខបបមាងកទៀរកគកៅមនទានដងថា ករើកពលណា អាកមររនងកលើរោរពយរជនយកនះវញកទ ។ កបើតាមោរអះអាងរបសអនរនាពារយសាថ នទរអាកមររដខដល តាងពឆនន ២០០៦ មរ ជនយខផនរកយាធាខដលអាកមររបានផតលមរឲយរមពជាមានរថមល រប មា ៦ លានដលាល រអាកមររ ។ របររមម គមានភាល មពខាងរោឌ ភ

បាលរមពជា ។ រមពជាដចជាមនសខមតងោរភយរពយរពយបារមភ ឬភាញ រកផអើលអវ

កទ ។ អនរនាពារយរបសររសងោរបរ កទសខមមរ កលាររយ គងបានអតាថ បាយ ចារទរកសចរតខងលងោរ របសសហរដឌអាកមររ គជាោរសករមចចរត នងជាោរងាររបសសហរដឌអាកមររមលនឯង ។ កលាររយ គងរបានបនតថា រមពជាមលនឯងរកវើោរងារ កៅតាមសទធ នងអបករយយភាពរបសមលនខដរ។ ចខ រឯកលារកមៀវ ោញារទធ

ខដលជាអនរនាពារយរបសរោឌ ភបាលវញ កលារកមៀវ ោញារទធបានមានរប

សាសនររងៗ របាបអាកមររថា ករឿងផទអ រជនយគាម នបញញា កទ មាងជនយរងយនតទាងកនាះ ជារងយនតកគករបើរបាសរចកហើយសលរនងឃាល ង មនខមនជារងយនតងមកឡើយ។បខនតអាកមររមនររវយរបញញា ជនជារ Uighur មរកវើកលសកនាះកទ។ កបើករបៀបកៀបជាមយរបភាពថនទ

នារទនងគាន លអ នងយាងជរសនទរវាងអាកមររ នងរមពជារនងរយៈកពលបនាម នឆនន ចងករោយកនះ ជាពកសស រហរដលមានរក ើ រទសសនរចចផលវោរ របសរប មមោរទរខមមរកលារ កោ ណាហង នងបនាទ បមរ ទសសនរចចរបសរដឌមសតនតោរពារជារកលារ ទា បាញ កៅសហរដឌអាកមរររនលងកៅកនះរចឬករចើន ោររបោសពយរជនយកយាធារបសអាកមររមររមពជា វាអាចរណាងឲយភាពរោរ រសនងគាន មលះកហើយថនរបកទសទាងពរ។ ខមនខទនកៅ អាកមររបានបកញចញ

របររមមខាល ងតាងពដបងមរកមលះ ។ កពលកនាះរោឌ ភបាលអាកមររបានរច កោរមង កហើយកវើកសចរតខងលងោរ មយរពមានរបាបរោឌ ភបាលរមពជាថា ោរសករមចចរតរបសរមពជា រនងោរបញជ នជនជារ Uighur ២០ នារកៅឲយអាជាញ រររងកបោងកនាះ នងកវើកអាយបះពាលដលទនារទនងអាកមរររមពជា ។ ករោយមរកទៀរ កៅរនងរបាយោរ របចាឆនន របសររសងោរបរកទសអាកមររសតពោរ កគារពសទធមនសសកៅរមពជា អាកមរររមនបានកភលចកលើរកឡើងបញញា ោរបញជ នកចញជនជារ Ui

ghur ខដលមរសសទធរជរកោនកៅរមពជាកនាះខដរ ។ អាកមររអតាថ បាយថា រមពជាបានចាបជនជារ Uighurបញជ នកចញ កោយមនមានដក ើ រោរររមររវថនោររ រសទធជនកភៀសមលនរបស ជនជារUighurទាងកនាះកឡើយ។ ស ករឿងជនជារ Uighurកនះ គ

ជារបធានបទថនោរកឆលើយឆលងគាន យាង រវាងរមពជា នងអាកមររ។ អនរនាពារយរោឌ ភបាលរមពជាកលារ កមៀវ ោញារទធធាល បបានពនយលទមាល រោរទទលមសររវកៅកលើោរយាលយ ឧរតមសនងោរអងគោរសហរបជាជារទទលបនទរជនកភៀសមលន UNHCR ខដលកវើោរយរយាវ រនងោរបញជ នជនជារ Uighurកៅរបកទសទ៣។ កលារកោ ណាហងរដឌមសតនតររសងោរបរកទសវញបានរបាបមសតនតរោឌ ភបាលអាកមររ កលារ Scot Mar ciel ខដលបានមរបកពញទសសនរចចកៅរមពជាថា រមពជាអនវរតខរតាមចាបអកនាត របកវសនរបសមលនខរបកណាណ ះ។ កបើកយើង សាត បោរបញញជ ររបសអនរ

នាពារយសាថ នទរអាកមរររបចារមពជា កលារ John Johnsonវធានោរពយរជនយមររមពជាមានខរកៅកលើវសយកយាធាខរមយ បកណាណ ះ។ ខមនខទនកៅ កលារ Johnson នយាយថា វាជាររ ពកសសកៅកទៀរ។ ដកចនះ អនរនាពារយសាថ នទរអាកមររបញញជ រថា ចកពាះវសយកផសងកទៀរ សហរដឌអាកមររនងបនតរចចសហរបរបរតោរជាមយរមពជាដខដល ៕ RFI

អាកមរកពយរជនយកយាធាេកពាះកមពជា ករពាះណករឿងជនជាតអយហគរ ររសងោរបរកទសសហរដឌអាកមររបានសករចពយរជនយកយាធាជារងយនតនង រមរសកណាត ងជាង ២០០ករគឿងមររមពជា កដើមបបងាា ញពរបររមមរបសមលន របឆនងរមពជាខដល

បានបញជ នជនជារភាគរច Uighur២០នារកៅរបកទសចនវញោលពខមនរនលងកៅ ។

កលារ កមៀវ ោញារទធ រដឌមសតនតររសងពរមាន រនងសននសទោខសរ ថងងទ ៥ មនា ២០០៩ ។ វណាណ រា / RFI

ោរកវើជករឿន រាបពចននមសតនតរាជោរកៅទទាងរបកទស ជាកលើរទ ៣ នងចាបកផតើម កៅថងងទ 0៦ ខមកមសា សបាត ហករោយ។ ជករឿនមសតនតរាជោរ ខដលចណាយលយ ២០ លានដលាល រអាកមររ នងររវកវើកឡើង កដើមបពរងងោររគបរគងមសតនតរាជោរសវល ឲយបានហមរចរ នងធានាបាននវរបសទធភាពោរងាររបសរោឌ ភបាល ។

កដើមបពរងងោររគបរគងមសតនតរាជោរសវលឲយបានហមរចរ នងធានាបាននវរបសទធភាពោរងារ រោឌ ភបាលរមពជាបានសករមចកវើជករឿន រាបចននមសតនតរាជោរសវលទទាងរបកទស ។ ជករឿនមសតនតរាជោរ ខដលចាបកផតើមកៅថងងទ ៦កមសាខាងមម កវើកឡើងសថរករោមចាប សតព សហលរខនតរៈមសតនតរាជោរសវល នងមសតនតជាបរចចសនាខដលរពងបករមើោរ ងារកៅតាមររសងនងសាថ បនរបសរដឌ។ ចាបតាងោរកបាះកឆនន រឆនន ១៩៩៣

រោឌ ភបាលបានកវើជករឿនមសតនតរាជោរសវល ចនន ២ កលើររចមរកហើយ ។ កលើរទ ១ កៅឆនន ១៩៩៥ នងកលើរទ ២ កៅឆនន ១៩៩៩­២០០១ ។

ោរកវើ ជករឿនទាងពរកលើរកនាះបាន ររកឃើញមសតនតរាជោរជាករចើនរយនារខដលមានខរកមម ះ កបើររបារកបៀវរសរ ឬ កៅថាកមម ះកខាម ច ។ ោលកណាះ រោឌ ភបាលបានសករមចលបកមម ះមសតនតកខាម ចទាងកនាះ កចញពររប ម ឍ តារាងកបើរកបៀវរសរចនន ១៧. ៦៨៥ នារ នងជករឿនកលើរទ ២ លបកមម ះចនន ៩.៨១៤ នារ ។ ោរលបកមម ះមសតនតកខាម ចទាង កនះ

ររវបានកលារឧបនាយររដឌមសតនត សម អាន រដឌមសតនតទសតោរគ ៈរដឌមសតនត បានកលើរកឡើងកៅរពរមញថា បានកវើឲយរោឌ ភបាល ចក ញងវោយាងករចើនរនងមយឆនន ៗ ។

របាយោរ បងាា ញថា គរររមខមរមភៈ ឆនន ២០១០ មសតនតរាជោរសវលទទាងរបកទស មានចនន ១៧៦.៨២៩ នារ រនងកនាះមានមសតនតរាជោរជាសតសត ចនន ៦០.១៨២ នារ ។ មសតនតរាជោរមាន រ ទទលរបារកបៀ

វរសរជាមយមចនន ៨១,៤ ដលាល រសហរដឌអាកមររ ។ ចកពាះ ោរកវើជករឿនមសតនតរាជោរ

កលើរទ ៣ នាអាទរយករោយ បានររវកលារ រ ង ឈន របធានសមាគមរគបករងៀនរមពជាឯររាជយ សខមតងោរសាទរ។ តាមកលារ រ ង ឈន កៅតាមកសទើរខររគបររសងសាថ បនរដឌមានអនរោនរនកខាម ចករចើន កោយោរកមម ះមសតនតរាជ

ោរសវល កដើមបកបើរយររបារខម។ បខនតមនមានមមមសតនតរាជោរទាងកនាះ មរកវើោរកទ ។ ជាោរ ររសមាគ លមយកទៀរកៅ

តាមររសងសាថ បនរដឌ ចននបគគលរមានករចើន ខរអនរកវើោរពររបារដ មានចននរចរចបកណាណ ះ ៕ RFI

រដឋឋ ភបតល កធវើជករឿនេននមសតនររាជោរ

កលារ សម អាន ឧបនាយររដឌមសតនតថនរបកទសរមពជា ។ វណាណ រា / RFI

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៥ រោច ខែរចតត ឆនន ឆល វ ឯកសក ព. ស. ២៥៥៣ តតវនងថងៃទ ០៤ ខែរមសា គ. ស. ២០១០ ៥

អនររជាត

ងមៗកនះ ររមហន Int er ne t Google Inc បានរបោសឲយដងថា មលនបានររកឃើញរមមវ ខផនរទន (S o f t ware) ខដលជនាញកៅនងោរវាយរប ោរតាមអន រ ។ ជាមយគាន កនះ ររមហនផលរខផនរ

ទន (Software) សរមាបោរពារសវរថភាពរពយទរ (McAfee ) បានកចាទរប ោនចកពាះររមអនរជនាញោរវាយរប ោរ នងលចពរមានតាមអន រ ថា មានទនារទនងជាមយ នងរោឌ ភបាលកវៀរណាម ។ កហើយពរកគករបើរបាសរមមវ កនះ កដើមបតាមោនរាលសរមមភាពរបសររមអនររះគនគករាងររររបរសរកៅកវៀរណាម ។ ទភាន រងារពរមាន A P នង

Bloomberg បានដររសងអរថបទរបសកលារ Neel Mehta ខដលបានផាយ កៅកលើបលរសវរថភាពបណាត ញថនររមហន Google ោលពថងងពរនលងកៅកនះបានព នាថា អនរករបើរបាសទាងោយណា ខដលបានរកមលើងពមពអរសរកវៀរណាម នងអាចឆលងនវរមមវ វាយរបោរមយកនះ ។ អរថបទដខដលបានររសមាគ លថា កគាលកៅរបសរមមវ កនះ គលរលយចលកៅោនរពយទរ ខដលករបើរបាសពមពអរសរកវៀរណាម ជាពកសសគ ោរវាយរបោរកៅកលើកគហទពរសរមមជនខដលមានទសសនៈនយមផទយ ។ កបើតាមកលារ Mehta បានឲយដង

ថា មរទលនងកពលកនះ រកលមអនរខដលបានដកឡើងរមមវ កនះ មានរហរ

ដលកៅរាបពាននាររចមរកហើយ។ កលារ Mehta បានសរកសរកៅ

កលើបលរថា “ជារខសតងមានររ វាយរបោរកៅកលើររមអនររះគនពបញញា គករាងររររ bauxite ជាបញញា ដសខានមយ ខដលកវៀរណាមរពងមានចរមង ចរមាសនាកពលរនលងមរ” ។ យាងកនះរត អរថបទមនបាន

បងាា ញនវកពលកវលាជារលារណាមយ ពោរវាររបោរតាមអន រ កៅកវៀរណាមកឡើយ ។ កហើយបញញា កនះ វាអាចមានផលអារររ ដលអនរករបើរបាសឧបររ ខសវងររ Google ខដរ ឬកទ ?

អនរនាពារយររមហន Google រប ចាកៅរបកទសសងាបរ គកលាររស Courtney Hohne បានបដកសកោយមនបញញជ រលអរពបញញា កនះកទ។ ទភាន រងារពរមាន AP រពអាច

កសនើសោរអតាថ បាយណាមយ ពស ណារមសតនតរោឌ ភបាលកវៀរណាម សតពបញញា កនះផងខដរ ។ របខនត តាមោរកសើបអកងកររបស

ររមហន McAfee ពបញញា ថនោរវាយរបោរកនះ បានសរកសរករៀបរាបកៅកលើបលរររមហនថា “កយើងមានជកនឿថា មានោរវាយរបោររបសររមណាម

មយកហើយ ររមកនះគ មានទនារទនង នងរោឌ ភបាលកវៀរណាមផងខដរ ។ គករាងររររ bauxite កៅរបន

មពងរាប ភាគរណាត លថនរបកទសកវៀរណាម បានញាងឲយមានោរចលរមរប ឆនងជទាសពសណារមោជនយាងខាល ងោល រនងកនាះ រមមានឧរតមកសនឯរ វ កងវៀង យាប ផងខដរ ។ ររមអនររវារបឆនងទាងកនាះ បានសខមតងពោររពយបារមភចកពាះវរតមានរបសរមមររចនខដលរពងឈរកជើងកៅររងរបន ខដលជាច ចរកសើប នងជារបនសខានខាងយទធសាសតសតរបសកវៀរណាមខដរ ។ ររម

អនររះគនបានចារទរថា ោរខដលររររ bauxite ររងរបនកនះ នងបងកនវមហនតរាយយាងងន ងរខផនរបរសាថ ន ។ ោលពឆនន កៅ រោឌ ភបាលកវៀរ

ណាមបានចាបមលនររមអនរសរកសរបលរ (Blogger) ររមអនររះគនអពគករាងកនះ នងកៅខមន ២០០៩ កគហទពរ bauxitevietnam.info ជាកគហទពរមយខដលរបមលផតររមអនររះគនគករាងកនះ រររវរងោរវាយរបោរផងខដរ ។ តាមអរថបទខដលសរកសរ កៅកលើ

បលរ McAfee បាននយាយថា រមមវ លរលយកនះ គបានបកងកើរកឡើង នងរររាយោលតាងពកពលកនាះមរ ។ ចខ រអនរនពនធអរថបទខដល

ផសពវផាយ កៅកលើបលរ Google បានឲយដងថា រាលោរវាយោរតាមអន រពរបកទសកវៀរណាម នងរបកទសចនគ ករបើរមមវ វាយរបោរមានលរខ ៈរប ោររបខហលគាន រនងទសកៅខផនរនកយាបាយ ។ ោលពសបាត ហមន ររមហនផគរ

ផគងកសវារមមររររអន រជាងកគ កៅកលើពកភាពកលារ មានទសាន រោររនងរដឌ California បានផទល សបតរទតាងផគរផគងកសវារមមរបសមលនកៅោនទតាង កៅហងរងវញ ។ ករោយកពលបានររកឃើញមានោរវាយរបោរមរកលើសរមមជនរបជាបករយយ នងោររររពនរយពរមានពសណាររោឌ ភបាលចន ៕ របភពៈ AP, Reuters ,

Bloomberg ខរបសរលៈរនខមមរ

Google: រកក ើញពតមានវាយរបហារកៅកលើរកមអនករះគនគករាងរករក Bauxite កៅកវៀតណាម

Google បានររកឃើញនវនវ Software ដករគាះថាន រខដលររមជនមនសាគ លមមករបើរបាសកដើមបតាមោនររមអនររះគន រោឌ ភបាលកវៀរណាម ។ AP

Google ដកមលនកេញពេន៖ កតើអនកណាខាត អនកណាេកណញ? ោលពថងងចនទ កដើមសបាត ហកនះ ររមហន Google បានរបោសជាផលវោរ បទខវបថសររបសមលនកៅចន។ ករើកហរអវបានជា Google ដរមលនកចញពទផារអនរខ រដសកមប ើមមយកនះ? ករើអនរណាជាអនរខារ កហើយអនរណាជាអនរចក ញ ពោរដរមលនរបស Google កនះ?

ោលពឆនន ២០០៦ ររមហន Google បានកបាះជោនចលកៅរនងទផារចន ខដលជាទផារអនរខ រជាងកគបងអសកៅកលើពភពកលារ កោយមានអនរករបើអនរខ ររហរ ដលកៅជាង ៧០០ លាននារ ។ កដើមបបានចលកៅររស កៅរនងរប

កទសចនររមហន Google បានសមចរតទទលយរលរខម ឍ របសរោឌ ភ បាលចន គររវកវើចករមាះរាលពរមាន កៅកលើខវបថសរ Google ជាភាសាចន កោយមនររវបកញចញពរមានណាមាននយរះគនរោឌ ភបាលចនកឡើយ ។ ោរសករមច ចរតរបស Google

រនងោរកវើចករមាះពរមានកនះ បានកវើឲយមានោររះគនយាងខាល ងោល ជាពកសស

ពសណារសរមមជនសទធមនសស កៅទទាងពភពកលារ ។ កគនាគាន រះគនថា G o o g l e គរខរករឿងចក ញលយ កោយគាម នឧរតមគរ ។ ៤ ឆនន ករោយព បានពះពារ ករជៀរ

ចលរនងទផារចន កោយររវរបឈមមមនងោររះគនពរគបទសទ រសាបខរ កៅកពលកនះ Google ខបរជារបោសដរមលនកចញពចនកៅវញ ។ ករើមរពកហរអវ ? មននង មនកៅដលោរបទខវប

ថសរជាភាសាចនកនះ ខវបថសររបស Google ររវទទលរងនវោរវាយរបោរពសណារកចារអនរខ រ (Hacker) ខដលមានរបភពកចញពរបកទសចន។ ោរវាយរបោរកនះ គសកតត កលើអខមល

របសសរមមជនសទធមនសស ខដលខរងខររះគនរោឌ ភបាលចន ។ Google របានទាមទារចរចាកឡើងវញ ជាមយរោឌភបាលចន កដើមបសបញឈបោរកវើចករមាះពរមាន។ បខនត កោយរោឌ ភបាលចនមនរពម កទើប Google របោសបទខវបថសរខរមតង ។ ោរករ ើបរមះពររញា ថដខដរថនរោឌ ភ

បាលចនកនះអាចកវើឲយ Google សាត រមមមាររបសមលនកឡើងវញបាន ករោយពររវបានកគកចាទថាសមចរតជយ រោឌ ភបាលចន រកលាភកលើសទធកសរភាពខាងពរមាន កដើមបខរលយ ។ បខនត ស រសរថា ករើររមហន

Google ររវបងថងលបណាណ កដើមបមមមារកនះ?

កបើ នយាយពរបារច ល ោរបទខវបថសរជាភាសាចន កៅកពលកនះ មនកវើឲយ Google ខារបងករចើនបនាម នកទ ។ របារច លរបចាឆនន របស Google ខដលបានពទផារចន មានរបមា ខរ ២% បកណាណ ះ កៀបនងរបារច លសរប កៅទទាងពភពកលារ (គរជាទររបារ គមានរបមា ៥០០ លានដលាល រ) ។ រនង ចកណាមរបារច លទាង

៥០០ លានដលាល រ មានខរមយខផនររចបកណាណ ះ ខដលមានមរពោរផសពវផាយពា ជជរមម កៅកលើខវបថសរ Google ជាភាសាចន។ របារច លមយខផនរ គបានមរពោរលរកសវាផសពវផាយពា ជជរមម កៅឲយររមហនចន បខនត

ផសពវផាយ កៅកលើខវបថសរជាភាសាអងកគលស ( Google.com)។ កបើកទាះជា បានបទខវបថសរជា

ភាសាចនរកោយ របខនត ររមហន Google កៅខរបនតទរោរយាលយរបសមលន កៅរនងរបកទសចនដខដល កដើមបបនតលរកសវាផសពវផាយពា ជជរមមកលើខវបថសរ ជាភាសាអងកគលស កៅឲយររមហនចន។ ដកចនះ ោរបទខវបថសរជាភាសា

ចន (Google.cn) កនះ នងមនកវើឲយ Google បារបងរបារច លករចើនបនាម នកទ ។ របខនត អវខដល Google ររវខារ

បង គោរបារបងឱោស កៅថងង ( អានរកៅទពរទ ៦ )

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៥ រោច ខែរចតត ឆនន ឆល វ ឯកសក ព. ស. ២៥៥៣ តតវនងថងៃទ ០៤ ខែរមសា គ. ស. ២០១០ ៦

អនររជាត

តាងព ៣ សបាត ហមរកហើយ ខដលពរបារររអាវររហម អនរគារទកលារអររនាយររដឌមសតនតថង Thaksin Shinawat បានកវើបាររមមទាមទារឲយកលារ កលារនាយររដឌមសតនត Abhisit Vejjajiva រលាយរដឌសភា នងករៀបចោរកបាះកឆនន រមនោលរ រ។ កៅថងងកនះ បគគលរកៅររមហនកទសចរ មសតនតរាជោរ នងររមអនររសាវរជាវកៅតាមមោវទាលយ បានករៀបចរបនបាររមមកផសងមយកទៀរ កដើមបគារទរោឌ ភបាលកលារ Abhisit របឆនងនងបារររអាវររហម ។

វបរតនកយាបាយកចះខរបនត វសយកសដឌរចចោនខរដនោប ពកសស កៅរនងរបកទសមយ ខដលច លបានមរពវសយកទសចរ ដចររ របកទសថងជាឧទាហរ ជារខសតងរសាប។ កៅ ថងងទ ០២ ខមកមសា កៅតាមរបនកទសចរ មយចនន ដចយាងកៅ Phuket Pattaya Chiang Mai ឬមយកៅរនងទររងបាងររជាកដើម មានោរករៀបចរបនបាររមម ោចកោយខឡរកផសងកទៀរកដើមបទាមទារឲយមានដកណាះរសាយវបរតនកយាបាយ នងបទបញចបរបនបាររមមរបសពរអាវររហម តាងព ៣ សបាត ហមរកហើយកនាះ ។ ររងច ចកនះ កមអាវររហមបានកចាទកលារនាយររដឌមសតនត Abhisit ថាបាននងរពងករៀបចឲយមានោររបឈមមមោរគាន មយរវាងពរអាវររហម នងពរអាវ

កលឿង ។ កលារ Jatuporn Prompan កមពរអាវររហមមាន របានសរកៅកលារ Abhisit ថា ករើកលារ Abhisit ពរជា

ចងឲយមានោររបឈមមមគាន កដើមបររាអណាចរបសមលន ឬយាងណា ? កៅថងងទ ០២ ខមកមសា បារររអាវ

ររហមរបមា ជា ១០០០ នារ បាននាគាន កវើដក ើ រកៅោនសាថ នទរអាកមរ ររបចាររងបាងររ កដើមបកផញើសបររមយចាបកៅឲយកលាររសរបមមោរទរអាកមររ Hillary Clinton ។ មលមសារកៅរនងសបររកនាះ ពរបារររអាវររ ហមចងរបាបកលាររសClinton ថា ពរកគនងបនតកវើបាររមមកោយសនតវ ដចខដលទររងវាសនកតានបានអពាវនាវរនងសបាត ហកនះ ។ កមពរអាវររហម កលារ Jatuporn Prompan បានអះអាងថា ពរកគនងករៀបចបាររមមករោមរទងរទាយជាកលើរទ ៤ កៅថងងកៅរខសអរ ដចខដលបានករគាងទរ។ សមជរមាបជនថា វបរតនកយា

បាយថងបចចបបនន បានកវើឲយបះពាលយាងខាល ងកលើវសយកទសចរ ខដលជារបភពច លយាងសខាន របស

ជារ ។ កយាងតាមោរបានរបមា ជាផលវោរ ចននកភញៀវកទសចរបរកទសរនងឆនន ២០១០ នងអាចធាល រចះព ២០ កៅ ៣០% កបើករបៀបកៀបនងឆនន ២០០៩។ កៅរបកទសថង វសយកទសចរ បានផតលោរងារជនរបជារាសតសតថងជរ ២ លាននារ កហើយច លបានមរវសយកនះ រណាងឲយ ៦% ថនផលរផលសរបរនងរសរ ៕ RFI

បតតករគរទកោក Abhisit Vejjajiva ករៀបេបតតកមែរបឆងបតតករគរទកោក Thaksin Shinawat

បគគលរកៅររមហនកទសចរ មសតនតរាជោរ នងររមអនររសាវរជាវកៅតាមមោវទាលយ បានករៀបចរបនបាររមមកដើមបគារទកលារ Abhisit ។ Reuters

កលារ Jatuporn Prompan កមពរអាវររហមមាន រ ។ Reuters

ទនបទកេនរតវកគកចាទថាជាអនកបតនបងកឲយទកនលកមគងគរងងត របកទសចនខដលមានទនបទរជាករចើនកៅតាមទកនលកមគងគបានររវកគ កចាទថា ជាអនរទទលមសររវរនងោរកវើឲយទកនលកមគងគសាគ លោរ រងសងរ។ ទររងកបោងនងមរមោរពារមលនកៅចងសបាត ហកនះ នាឱោសជនបរពលកៅរបកទសថង ជាមយរបកទសបនកទៀរខដលឋរកៅកលើទកនលកមគងគ។

អនរដឌមសតនត ថនររសងោរបរកទសចនកលារ Song Tao នងមានជនបសនទនាកៅចងសបាត ហកនះ ជាមយកលារនាយររដឌមសតនតថន របកទសោវ រមពជា ថងនងកវៀរណាម នាឱោសជនបរពលថនគ ៈរមមោររបនទកនលកមគងគ ( M e k o n g R i v e r Commission) ខដលបានបកងកើរកឡើងកៅឆនន ១៩៩៥ ។ គរគសបញញជ រថា ទរទកនលកមគងគ

កៅរបកទសោវនងកៅខបរខាងកជើងថនរបកទសថងពខដល ធាល ររសរចះដល

ររមរទាបខបបកនះកឡើយនារយៈ៥០ឆនន ចងករោយកនះ ។ កៅរបនខដលទកនលកមគងគសាគ លោររងសងរខាល ង កគកឃើញមាននាវាដរទនញ នងនាវាដរកទសចរឈបសចរកចាលកៅតាមរចាងទកនល។ ទាងកនះ បានបណាត លឲយរបជាជនរប មា ៦០ លាននារខដលរសកោយពងខផអរកលើទកនល កមគងគខបរខាងករោម មានរបកទសោវ រមពជា ថងនងកវៀរណាមករើរមានរតបារមភយាងខាល ង ។ ទកនលកមគងគ ខដលកគបានចារទរថាជាទកនលសមប ររជាងកគ កៅកលើកលារ

កយើងកនះ ។ របខនត ោរទមាល ររហសកៅកលើ

ទនបទរចនថា បានបងកឲយទកនលកមគងគសាគ ល ោររងសងរ កៅពទានមានភសតតាងរគបរគានខដលមានលរខ ៈវទាសាសតសតកឡើយ ។ សមបខរ គ ៈរមមោររបនទកនលកមគងគ ( Mekong River Commission) រគាម នភសតតាងរគបរគាននងកវើោរកចាទរបោន របកទសចនខដរ ។ ចខ រឯអនរនាពារយថនសាថ នទរ

ចនរបចាទររង បាងររបានអះអាងថា

របកទសចននងពកវើអវឲយបះពាលដលផលរបកយាជនថនរបកទសជាប នងទកនលកមគងគខបរខាងករោមកឡើយ។ របខនត សសតងាគ មបាោកៅខរមាន

លរខ ៈខាល ងោល ពារពនធនងផលវបារខដល បងកកឡើងកោយទនបទរចនទាង៨ខដលមានជាបនងទកនលកមគងគ។ កហើយជាពកសស កៅម ៈខដលអនរដឌមសតនតចនទទលបនទរខាងធារាសាសតសតកលារLiu Ning បានខងលងរបាបថា របកទសចនកៅររវោរចាបាចសាងសងទនបទរជាករចើនកទៀរ ៕ RFI

សាល រសញញដ ថនគ ៈរមមោររបនទកនលកមគងគ( Mekong River Commission)។

(រមរពទពរទ ៥) អនាគរ រនងោរទាញយរផល

ចក ញពទផារអនរខ រចន ខដលជាទផាររបរបកៅកោយសោត នពលកង ជាទផារខដលកចះខរបនតករើនកឡើងកទវគ ពមយឆនន កៅមយឆនន ។ រោឌ ភបាល ចន រជាអនរខារបងដ

ខដរ ពោរដរមលនរបស Google កនះ។ ោរ ខដល Google បទខវបថសរ រនងកហរផលថា មរពរោឌ ភបាលចនបបទសទធកសរភាពសារពរមានខបបកនះ បានកវើឲយរោឌ ភបាលចនបារមមបារមារ

មនរចកនាះកទ។ កហរដកចនះកហើយបានជាចនបានបកញចញរបររមម កោយបងាា ញនវោរមងសមារយាងខាល ងចកពាះោរសករមចរបស Google កនះ។ មាងកទៀរ ករោយពបទខវបថសរ

កៅចន Google បានសករមចបខងវរោរខសវងររពរមាន ពសណាររបជាជនចន ឲយកៅខវបថសរ កៅហងរងវញ ខដលជាខវបថសរជាភាសាចនខដរ បខនត គាម នោរពវរចចកវើចករមាះពរមាន។ កនះមាននយថា ចាបពកពលកនះកៅ រោឌ ភបាលចនររវខរខសវងររមកាបាយ កវើ

ចករមាះពរមានកោយមលនឯង កដើមប រារាង រឲយពលរដឌចន អាចចលកៅកមើលពរមាន កៅកលើខវបថសរ Google ហងរងបាន។ អនរទទល ខារបងមយកទៀរ គ

បគគលររបស Google ខដលនងររវរបឈមមមនងោរបារបងោរកវើខដរ។ កៅចន Google មានបគគលរសរប របមា ៧០០ នារ ។ ងវដបរខរ Google មនបទទាវ រររមហនរបសមលនទាងរសង របខនត បគគលរមយខផនរនងររវបារបងោរងារ។ ចខ រមយខផនរ

កផសងកទៀរ នងររវរបឈមមមនងោរបារបងោរងារកវើខដរ កៅថងងអនាគរ របសនកបើមមជនញរបស G o o g l e ខដលកៅកសសសល ដក ើ រោរកៅមនលអ ។ អនរខដល ររវទទលោរខារបង ព

ោរដរមលនរបស Google មយកទៀរ គររមហន ខដលជាថដគ ធាល បររស ជាមយ Google កៅចន ខដលនងររវបារបងរបារច ល ពោរកវើជនញជាមយ Google ។ ចខ រ អនរខដលទទលផលច

ក ញករចើនជាងកគ គបណាត ររមហន ខដលជាគរបខជងរបស Google កៅរនងទផារចន នងសរមមជនសទធមនសស ខដលខរងខរទាមទាររឲយ Google ជយ រោឌ ភបាលចនកវើចករមាះពរមាន៕RFI

Google ដកមលនកេញពេន៖ កតើអនកណាខាត អនកណាេកណញ?

ទសាន រោរររមហន Google កៅរនងរបកទសចន ។ Reuters

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៥ រោច ខែរចតត ឆនន ឆល វ ឯកសក ព. ស. ២៥៥៣ តតវនងថងៃទ ០៤ ខែរមសា គ. ស. ២០១០ ៧

របវតរសាសតរកមពជាករោម

ធនធានធមែជាតកៅខដនដកមពជាករោម កដើមបឲយពលរដឌខមមរមយចននកៅរមពជាខដលគាម នលទធភាពសាត ប ឬ កមើលនវអរថបទកនះតាមរយៈរបពនធ Internet កនាះ សារពរមាន ពរពនគរ នងកវើោរផាយបនតអរថបទ « នាទខមែរកមពជាករោម » ពវទយអាសកសរ (RFA) ខដលបានករៀបចកឡើងកោយអនររស កមឿង ទម ។ អរថបទកនះ សារពរមាន ពរពនគរ នង ភាជ បមរជាមយនវរបភាពជាភសតតាងសតពអរតសញញដ របសជនជារខមមរកៅខដនដរមពជាករោម កទៀរផង ។ សមបញញជ រថា កបើសនជាកលារអនរ ចងដង ចងយល អពករឿងរាវ ថនខដនដរមពជាករោម សមអកញជ ើញកបើរសាត ប « នាទខមែរកមពជាករោម » ខដលផាយកោយវទយអាសកសរករៀងរាលរាររថងងអាទរយ ។ ខរកបើកលារអនរមរខានមនបានសាត បដ ងកនះ តាមវទយ កហើយមានលទធភាពករបើរបាសរបពនធ Internet កនាះ សមចចចលកគហទពររបសវទយអាសកសរខដលមានអាសយោឌ ន www.rfa.org/khmer កលារអនររអាចអាននងសាត បរមមវ កនះបានផងខដរ ។

(រពកលមមន) រមពជាករោមអររ ខដនដថនរពះរា

ជាណាចរររមពជា មនររមខរផតលអ កណាយផលលអដលដណារសវ ដណារសរមមជាករចើនមមកនាះកទ គខងមទាងសបរកៅកោយថរពកឈើ នងមានសរវជាករចើនរបកភទខងមកទៀរ ។ អនរនពនធខមមរជាករចើនខដលបានសរ

កសរកសៀវកៅទារទននងខដនដ រមពជាករោម រនងកនាះរមមានទាងកសៀវកៅខដលមានច ងកជើងថា "ខដនដរមពជាករោម" នពនធកោយកលារ គម សាអល កបាះពមពផាយតាងពឆនន ១៩៧១ បានឲយដងថា រមពជាករោមមានពរខផនរ គរមពជាករោមខបរខាងករើរ ឬពកដើមកៅថា រសរដថ ឋរកៅខាងករើរថនរពងខផថរពនគរ សពវថងងកវៀរណាមកៅថា ររងហជមញ ភមភាគកនះជារបនមពងរាប។ ចខ ររមពជាករោមខបរខាងលចវញ គឋរកៅខបរខាងលចថនរពងខផថរពនគរ កៅកររើយខាងកឆវងថនទកនលថសរង ខដលសពវថងងមានកមម ះមយកទៀរកហើយ ថា ភមភាគខដនដស ឋ ។ ពលរដឌខមមរករោមមយរបគកលារ

សាង មារសាង ជាអនរនពនធកសៀវកៅខដលមានច ងកជើងថា "រសាងសនជាខដនដរបសខមមរ" ចះផាយតាងពឆនន ១៩៧៣ បានឲយដងថា រមពជាករោម ឬរសាងសន គជារបកទសចងថដថនអាណាចររខមមរដសបរ ករពាះកោយសារខដនដកនះលារសនធងតាមដងទកនល ខដលជាវាលលបបសខានសរមាបដណារសវ នងកៅស។ កលារ រង មានរន នាយរខផន

ោរថនសហពនធខមមររមពជាករោម មានរប

សាសនឲយវទយអាសកសរដងបខនថម ថា កៅតាមមារសមរទ ថនខដនដរមពជាករោម សបរកៅកោយកដើមសាម ចខដលកគអាចយរមរកវើសសរផទះសខមបងបានយាងជាបលអ ។ កលារ រង មានរន បានបញញជ រថា

៖ «កឈើសាម ចៗ ហនងវាដះកៅទរ ថរប បាននយថា ដះកៅជាយសមរទ។ របនថរពទរកមម មានសាម ចករចើនណាស។ ដកចាន ះអនររសរោបសាម ចយរមរកវើសសរផទះអជាកដើម។ ពជនានមន កគករបើកឈើសាម ចហនង»។ កលាររស គម អយ កៅយាយ

កទៀង អរររគបករងៀន នងជាពលរដឌខមមរករោមកៅកមរតរពះររពាង ខដលកវៀរណាមកៅថា កមរតរតាវញ បានរររតាកៅរនងកសៀវកៅភាគទ១ មានច ងកជើងថា អងគោរជានរណា? កបាះពមពផាយោលពកដើមឆនន ១៩៩៤ បានឲយដងថា រមពជាករោមជាខដនដទនាប មានជជាររគបខបបយាង សបរកៅកោយនធានរសរមម រសវ ររ នងដណារគបមម។ កសៀវកៅ ខដនដរមពជាករោម រ

បានបញញជ រខដរថា ភមភាគខដនដស ឋកៅរមពជាករោម ជារបនវាលទនាប មានរបជាពលរដឌរសកៅយាងករចើនរះររ សបរកោយខរពរ ទកនល អរ រជលង នងបងប។ ដកៅរបនកនាះមានជជារលអណាសសរមាបវសយរសរមម ។ រមពជាករោមមានទកនល ៗ ពរហរោរ គទកនលកមគងគ នងទកនលបាសារ។ បណាឋ ញវបសាយងរបសទសសនាវ

ដឋខមមររមពជាករោមបានឲយដង បខនថមថា កៅតាមដងទកនលកមគងគរនងខដនដរមពជាករោមមានដខរសនងដថរពទហរបមា

៤មនគឡខមររោករ ។ កសៀវកៅមយរាលកទៀរខដលកៅថា "រមពជាករោមអណាចគាម នខមមរករោម" របសកលារ រតាង ឆនរបរ បានអះអាងឲយដងបខនថមថា រមពជាករោម ជាជរងររសវមយកៅកលើពភពកលារ ។ កលើសពកនះកៅកទៀរ រមពជាករោម

មានខរពរជររបវរតសាសតសតមយខដលកគកៅថា ជនរ ខរពរករង ឬខរអងអនសារ ឬខរពរជរវញករ ខដលមានរបខវង ៥៣គឡខមររ នងទទង ២៥ គឡខមររ លារសនធងចាបពកមរតមាររជរ ខដលកវៀរណាមកៅថា ចវដរ រហរកៅដលកមរតកពៀម ខដលកវៀរណាមកៅថា ោកទៀង។ មនខរបកណាណ ះ ទររងថរពនគរ ខដលកវៀរណាមកៅថា ខសហគន ឬររងហជមញ ជាអរររាជធានកសដឌរចចដសខានរបសអាណាចររខមមរ កៅឯខដនដរមពជាករោម ករពាះមានរពងខផសមរទតាងពបរា ោលមរ។ កលារ ថាច ងរថាច របធានសហ

ពនធខមមររមពជាករោម មានទសាន រោរកៅអាកមររខាងកជើង នងកៅអរ ប មានរបសាសនថា ររងថរពនគរមានរពងខផអនតរជារ៖ «កយើងកឃើញកហើយថា របនដរមពជាករោមគជារបនមយ ខដលមនខមនកទើបខរឥឡវកទ គជារបនរបវរត សាសតសតខផនរខាងជនញសមរទ ជនញអនតរជារ មានរពងខផ។ ពមនកឃើញមានកៅខាងរបន ខាងនគរកគារលរ គកឃើញមានជនញពឥណាឍ ពអនតរជារ។

ករោយមរ កនាះគកៅទររងថរពនគរកនាះខរមតង កហើយខដលបនាទ បពសមយករោយមរ កហើយកយើងកឃើញរហរមរដលសពវថងងកនះ សមបខររបកទសកវៀរណាមហនងកគបានចរងចករមើន កោយ សារខដនដថរពនគរកនាះខរមតង»។ បណាឋ ញវបសាយងរបសទសសនាវ

ដឋខមមររមពជាករោម បានឲយដងបខនថមថា រមពជាករោមមានភនសខានៗ ជាករចើន ដចជាភនកជើងបាកដង កៅរនងកមរតករាងដរ ខដលកវៀរណាមកៅថា កមរតថរនញ។ កៅកមរតមាររជរ ខដលកវៀរណាមកៅថា កមរតចវដរ មានភនកមត ភនតាខាវ ភនអរយភនពពាលភនអនរតាសនរ នងភនររដរ។ សហពនធខមមររមពជាករោមអះអាង

ថា រមពជាករោមមានកោះពរបខនថមកទៀរ គកោះររល កវៀរណាមកៅថា កោះភរវរ នងកោះររោច កវៀរណាមកៅថា កោះរវោវ បារាងកៅថា ពឡរងដរ។ នធានសមបរត មមជារខមមរដមានរថមលកៅឯរបនកោះទាងកនាះ គករបងោរ ខដលឋរ កៅករោមខដនដមពងរាបបារ សមរទ ។ គ ៈរមាម ោររពខដនរមពជា

ខដលមានទសាន រោរកៅរបកទសបារាង បានឲយដងថា កៅករោមរបនមពងរាបបារសមរទរបសខមមរ មានសមបរតជវសាសតសត នធានមមជារ នងនធានថនោរកនសាទ ជាកដើម។ល។ សពវថងងកនះ សាធារ រដឌសងគម

នយមកវៀរណាមបានខរថចនកោះររលកវើ

ជារបនកទសចរ ដសខានមយ ខដលអាចទារទាញកភញៀវកទសចរ បរកទសបានរាបពាននាររនងមយខមៗ។ ទពរវបសាយង របសររមហនកទស ចរ កវៀរណាម កមម ះ ថហវនញ (Hai Venu) បានឲយដងបខនថមថា កោះររលខដលកវៀរណាមកៅថា ភរវរ បចចបបននមានរបជាពលរដឌរសកៅ ៦មននារ របរបរបរកនសាទ ោសាវ យចនទ នងោករមចកមម ។ មនខរបកណាណ ះ កោះររលមានច រយនតកោះរចមយ មានសណាឌ គារ នងផទះសណារជាករចើន នងមានកសវាដរកភញៀវកទសចរ ររមានតតាមនាវាមជទររចៗ។ ដចជាដរកភញៀវកៅកមើលផទក ងម មចាឆ ជារ សរវសមរទលអខបលរ នងសមបរត មមជារដលអ កៅរនងសមរទ។ របធានសហពនធខមមររមពជាករោម

កលារ ថាច ងរថាច នងពលរដឌខមមរករោមមយចនន ខងលងអះអាងរបាបវទយអាសកសរថា ខមមរករោមខដលជាមាច សទរដពររបារដរាបលាននារ រនលងមរកនះពបានទទលផលពសមបរត ន ធានមមជារខមមរទាងកនាះ ឲយបានសម រមយរបរបកោយយរតម រនងនាមជាមាច សខដនដកនាះកទ ។ កលារថា ភាគករចើនថនពលរដឌខមមរករោមកៅទទាងខដនដរមពជាករោមសពវថងង រសកៅរនងសាថ នភាពររររលបារ។ រសររខមមរករោមមាន រសមន

បកញចញកមម ះ រសកៅរនងកមរតររមនស ខដលកវៀរណាមកៅថា រាចយា មានរបសាសនថា ៖ «របនកៅឯកនះ ខមមរកយើងកៅររករចើន។ គាម នលយឯណាដលទញោនជះកទ។ ជះមរ បខនតមរនរបសចន ខដលមានរថមលកថារៗហនង»។ រមពជាករោមអររខដនដខមមរមន

ររមខរសបរនធានមមជារជា ករចើនរបកភទ ដចខដលបានករៀបរាបជនខាងកលើបកណាណ ះកទ គមានទាងស ងបរា ដចជារបាងគរបាសាទបរា នង សលាចាររខមមរជាករចើនកទៀរ នងវរតអារាមជាករចើនខដលមានរថមលសរមាបរបវរតសាសតសតខមមរ នងរបជាជារខមមរ៕

(កៅមានរកលមករោយ)

វាលខរសកៅជាបនងផទះរបសអនររសរខមមរ ថនរសររកញញច ង កមរតរពះររពាង ។

កដើមកឈើ កៅតាមផលវជារ ថនទរមកមរតរពះររពាង ។ wikipedia

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៥ រោច ខែរចតត ឆនន ឆល វ ឯកសក ព. ស. ២៥៥៣ តតវនងថងៃទ ០៤ ខែរមសា គ. ស. ២០១០ ៨

ខវងយលពភមសាសតរកមពជាករោម

អពកមតររពះរតពាង ឬ កមតររាវញ

(រពកលមមន) កោយ ថាច របជា កគឿន កមរតរពះររពាង ជាកមរតមយកៅ

ជាបនងទកនលថនរបនវាលទនាប ថនទកនលកមគងគខដនដរមពជាករោម។មជឈម ឍ ល សខានរបសកមរតគទរមកមរតរពះររពាងឋរកៅកលើផលវជារកលម ៥៣ ចមាង យពទររងថរពនគរ ២០០ គឡខមររ នងពទររងខរពរឫសស ១០០ គឡខមររ ។ ទតាងភមសាសតសត៖ ទសខាងករើរ នង ទសអាកគនយ

ជាបនងឈងសមរទចន របខវងរប មា ៦៣ Km ទសខាងលចនងនររ ជាបនងកមរតឃាល ងខដលមាន ទកនលបាសារជារពរបទល (របខវងរបមា ៦០ Km) ទសខាងកជើង នងពាយពយជាបរពរបទលនងកមរតលងកោរ ចខ រទសខាងកជើង នងឦសានជាបរពរបទលនងកមរតរពងឫសស ។ ថផទដ៖ កមរតរពះររពាង មានថផទដសរប

2.215,15 km² កសមើនង 221.515,03 ha (រងាវ សឆនន ២០០៣) ។ រដឌបាលភមសាសតសត៖ កមរតរពះររពាង បចចបបននររវបាន

រោឌ ភបាលកវៀរណាម ខបងខចរជា ៨ រសរ នង ម ឍ រនងកនាះរមមាន ទរមកមរត នង រសរទាង ៧ ។ រនងទរមកមរត នង រសរទាង ៧ កនះ មាន ៩៤ ឃ/ សងាក រ នង ទរមរសរ ។ រសរទាង ៧ រមមាន រសររនលង (Càng Long) រសររពង (Châu Thành) រសររពងសាព ន (Cầu Kè) រសររកញញច ង (Tiểu Cần) រសរងកវ (Trà Cú) រសរកផទន ោច (Cầu Ngang) រសរមារសមរទ(Duyên Hải) ទរមកមរត (Thị Xã) របជាជន៖

កយាងតាមសពាវ វចនាបាយ (Wikipedia) ជាភាសាយន បានផាយថាសថរឆនន ១៩៧១ កមរតរពះររពាងមានរបជា ជន ចនន ៤១១.១៩០ នារ ។ សថរ ឆនន ២០០០ របជាជនររវបាន

ករើនកឡើងដល ៩៧៣.០៦៥ ។ កៅកលើថផទដកមរតរពះររពាង មាន

របជាជនចនន ២៩ ជនជារកផសងពគាន បខនតរបជាជនខដលករចើនជាងកគកនាះ គ ជនជារខមមរ ។ របជាជនកមរតរពះររពាង មាន

៥,៩៩% ថនរបនវាលទនាបទកនលកមគងគ (តាមជករឿនឆនន ២០០០ ថនរោឌ ភបាលបរសរមមយនសតយន) រនងកនាះ ៨៧ % រសកៅតាមរបនជនបទ នងរក ើ នរបជាជនកៅឆនន ២០០០ គ ១,៦៥ ។ តាមសពាវ វចនាបាយកសរ

(Wikipedia) ដខដលបានបញញជ រថា កមរតរពះររពាង គជាមលោឌ នថនោររសកៅជាយរមរកហើយរបសជនជារកដើមខមមរករោមខដលមានកមឿនវបបមរបសជនជារកនះជានមមររបដចជា ភាសា ,

អរសរ , មមមាប នងជាពកសស គវរតអារាមគជានមមររបដសខានជាងកគ ។ របវរតសកងខប៖ កមរតរពះររពាងពមនគជារសរ

មយ ថនកមរតលងកោរ ខដលកគកៅថា រសររពះររពាង ។ កពលខដលខមមរករោមឋរកៅករោម

ោររគបរគងរបសកសតចយនរររលកងវៀង (Nguyễn) កមរតរពះររពាង គជា រសរមយកៅរនងកមរតឡងកោរ (ររវបានបកងកើរកឡើងនាឆនន ១៨៣២ ) ។ ឆនន ១៨៧៦ បារាងបានខចរកមរត

លងកោរកចញជា ៣ នគម គ លងកោរ, រពះររពាង នង រពងឫសស ។ កមរតរពះររពាង ររវបានបកងកើរ

កឡើងកៅតាមអនរររយ ចះថងងទ ២០ ខមន ឆនន ១៨៩៩ របសសហភាពឥ ឍ ចន ឈរកៅកលើមលោឌ នបតរកមម ះពនគមកៅជាកមរតវញ ចាបតាងពថងងទ ០១ ខមមររា ឆនន ១៩០០ ។ ដកចនះ កមរតរពះររពាង គជាកមរតមយរនងចកណាម ២០ កមរតកៅរមពជាករោមនាកពលកនាះ ។កៅ

រនងសមយអាណានគមនយមបារាងកមរត រពះររពាង មាន ៨ រសរ គ រពងសាព ន, កផទន រោច នង រសររនលង (ពមនឋរកៅរនងកមរតខរពរឫសស ករោយមរ បានោរបញច លកៅរនងកមរតលងកោរ នងបនាទ បមរកទៀរ បានោរបញច លកៅរនងកមរតរពះររពាងរហរដលសពវថងង) រសររពង , រសររកញញច ង ,រសរងកវ, រសរររពាងឈរ (Long Tòan) (ឥឡវកនះបានោល យជារសរមារសមរទ) ចខ ររសររពបខរអង ឫ រសរតាឱន (Trà Ôn) មយ កទៀរររវជា ៨ (សពវថងង រសររពបខរអងររវបានឋរកៅរនងកមរត លងកោរ វញ ) ។ ថងងទ ២៧ ខមមងនា ឆនន ១៩៥១

គ ៈរមាម ោររ សរសរដឌបាលភាគខាងរបង (Ủy ban Kháng chiến Hành chính Nam Bộ) ថនរោឌ ភបាល សាធារ រដឌរបជាមានរយន (V iệ t Nam Dân Chủ Cộng Hòa ) បានោរបញច លកមរតទាងពរគកមរតលងកោរ នង កមរតរពះររពាងឲយោល យកៅជាកមរត

ងមមយកទៀរកមម ះថា កមរតវញរតា ( Vĩnh Trà) ។ កពលកនាះ រសរ រកញញច ង ររវបានោរបញច លកៅរនងរសររនលង វញ ។ កមរតវញរតាខដលយនបានបកងកើរងមកៅកពលកនាះ ររវបានតាងកៅរហរដលឆនន ១៩៥៤ ។ រោឌ ភបាលសាធារ រដឌ (Việt Nam Cộng Hòa) បានបតរកមម ះកមរតរពះពាង (Trà Vinh) កៅជាកមរតវញបញ (Vinh Bình) តាមកសចរតបញញជ កលម 143-NV របសរបធានាបរ ចះថងងទ ២២ ខមរលា ឆនន ១៩៥៦ ។ កទាះបជាយាងកនះរត រោឌ ភបាល

រ សរសរកោះរបជាជនយនខាងរបង (Mặt Trận Dân Tộc Giải Phóng Miền Nam Việt Nam) ខដលករោយមរ បានោល យជារោឌ ភបាលបកណាត ះអាសននសាធារ រដឌយនខាងរបង (Cộng Hòa Miên Nam Việt Nam) នង រោឌ ភបាលសាធារ រដឌរបជាមានរយនខាងកជើង មនរពមទទលសាគ លកមម ះកមរតវញរតាកឡើយ ពរកគកៅខរកៅកមម ះកមរតរពះររពាង (Trà Vinh) ដខដល ។ ខមរមភៈ ឆនន ១៩៧៦ រោឌ ភបាល

បរសរមមយនសតកវៀរណាម បានរាបបញច លកមរតរពះររពាង នងកមរតលងកោរ ឲយោល យកៅជាកមរតមយកទៀរកមម ះថា កមរតកមគងគ (Cửu Long) នងរហរដលថងងទ ២៦ ខម ១២ ឆនន ១៩៩១ ររវបានខបងខចរកមរតកចញឲយកៅដចកដើមវញ ។ កពលបានខចរកមរត កយើងកឃើញថា កមរត រពះររពាងមានថងទដ ២៣៦៣,០៣ គឡខមររោករ នងរបជាជនមាន ៩៦១. ៦៣៨ នារ កោយមានរដឌបាលភមសាសតសត ដចសពវថងងកនះ ។

(កៅមានរកលមករោយ)

ខផនទកមរតរពះររពាង នង ខផនទបងាា ញពរបនរបកទសរមពជា , ខដនដរមពជាករោម នង កមរតរពះររពាង ។

វោរវរតកពាសាលរាជ (រពង) ទរមកមរតរពះររពាង វរតកនះបានរករើរកឡើងរនង គ.ស. ៦៤២ ។ កោល ងទាវ រវរតសករាងឯរ ទរមកមរតរពះររពាង វរតកនះបានរករើរកឡើងរនង គ.ស.៦៤២