ថ្ងៃ ១ ។ ៩ ឆ្នា ดំดថោះ ត្រីស័ក ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ៣១ ខែកកដដា

ឆ្នាទំ ី០២

ថលែ ២

៤ ខែកឥ

រគរិថ្ងៃ

The Prey Nokor News

ចេញផ្សាយររចាសំប្តា ហរ៍ាលថ់្ងៃអាទិត្យ REYNOKORNEWS.BLOGSPOT.COM ព. ស. ២៥៥៥ គ. ស. ២០១១

១

P រររកមុ្មុយនិសាចវៀត្ណាម្នឹងរល ំ

ថដាយសារែលនាជនជារិថ ើម និង លទធតិ្រជាធិបថរយយ បណ្ដដ ញយវុជនខែែរថត្ោមថៅភ្ាថំពញថត្ោងបថងកើរមណ្ឌ លអថនេវាសកិដាា ន

ពលរដខខ្មែរក្រោមក្ៅភូមមិសុ ំឃុបំន្ទធ យខ្ដក ររកុក្កៀនស្វវ យ ក្មត្ថកណ្ដឋ ល ថ្ងងទ ី២៥ ខ្មកកកដា ឆ្នប ំ២០១១ ។ របូងត្.KKYN

ក្ដាយ គឹម បុរ ី/ WKR កបុងឱោររកុមបណ្ដថ ញយុវជនខ្មែរ

ក្រោមក្ៅទីរកុងភបកំ្ពញ ចុះក្ៅជួបរំ ក្េះរំណ្ដល នឹងរបជាជាតិ្ខ្មែរក្រោម ក្ៅក្មត្ថកណ្ដថ ល របធានរកុមមយួក្នះ បានខ្ងលងថា រមាគមរបរ់មលួនមានគក្រមាងបក្ងកើត្អក្នថវារិកដាឌ ន ររមាប់ឲ្យកូនក្ៅខ្មែរក្រោមមកស្វប កក់្ៅក្រៀនវជិាជជីវៈក្ផសង ។ (អានត្ទំព័រ ២)

ក្ដាយ រឺង មាលា របភពដំេឹងពីក្មធាវ ី ក្ងវៀង ធី

ក្យឿង ហា ភរយិារបរ់ក្មធាវ ី កូវ ហ្វី ហា ក្ៅ (Cù Huy Hà Vũ) បានឲ្យដឹងថា បថី របរ់មលួននឹងរតូ្វបានស្វលាឧទនរេ៍ក្វៀត្ណ្ដមន្ទកំ្ចញជំនំុជរមះកថី ក្ៅថ្ងងទី ០២ ខ្មរីហា ខាងមុមក្នះ ។ ក្ៅកបុងរវន្ទោរបឋមោលពីថ្ងងទី ៤ ខ្មក្មស្វ កនលងក្ៅក្នះ ក្លាក កូវ ហ្វី ហា ក្ៅ រតូ្វបានតុ្លាោររបជាជនក្វៀត្ណ្ដម រប ោរស្វលរកមឲ្យជាបព់ននន្ទគារ ៧ ឆ្នប ំ និងជាបឃុ់ំឃាងំកបុងផធះ ៣ ឆ្នប ំ អំពីបទអវីមយួ ខ្ដលបកសកុមែុយនិរថក្វៀត្ ណ្ដមចាត្ថ់ា « ក្ឃារន្ទរបឆ្នងំរដាឌ ភិបាលស្វធារេរដឌ រងគមនិយមក្វៀត្ណ្ដម » ក្រោះ ក្លាក ក្ៅ បានររក្ររអត្ទបទ និងផថល់បទរមាា រនខ៍្ដលមានមលឹមស្វរ (អានត្ទំព័រ ៤)

ថវៀរណ្ដមនងឹឧទធរណ៍្កេថីោក កវូហ្វ ីហា ថៅ ថៅថ្ងៃទ ី២ សហីា

កូវ ហ្វ ីហា ក្ៅ (Cù Huy Hà Vũ) រត្ូវតុ្លាោរក្វៀត្ណ្ដមន្ទកំ្ចញរវន្ទោរោលពីថ្ងងទី ០៤ ក្មស្វ ឆ្នប ំ២០១១ ។ របូងត្ៈAFA

ច្វើបររណាចទើរអាេដឹងថា នរណាជាបមមរចរោម្ នរណាជាយនួ?

មុមវត្ថឧណ្ដត ក្លាម ភបកំ្ពញ ថ្ងងទី ២០ ខ្មក្មស្វ ឆ្នប ំ២០០៧: រពះរងឃខ្មែរក្រោមរត្វូបានអាជាញ ធរខ្មែរវាយរបហារកបុងោរ ក្ធវើបាតុ្កមែមយួទាមទារអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមក្គារពរិទនិខ្មែរក្រោមក្ៅខ្ដនដីកមពុជាក្រោម ។

របរិនក្បើ អបកចងដ់ឹងថា អបកណ្ដមាប កព់ិត្ជាខ្មែរក្រោមមកពីកមពុជាក្រោមខ្មនឬក្ទក្ន្ទះ ចូរអបករួរថា ផធះពួកគាត្ក់្ៅកបុងចំេុះក្ជើងវត្ថណ្ដមយួក្ៅកមពុជាក្រោម ? របរិនក្បើពិត្ជាខ្មែរក្រោមក្ន្ទះ ពួកគាត្ន់ឹងក្ឆលើយ

បានយ៉ាងក្លឿនថា ពួកគាត្ក់្ៅកបុងចំេុះក្ជើងវត្ថណ្ដមយួក្ដាយឥត្ក្ទើរទាកអ់វីក្ ើយ ក្រោះវត្ថអារាមនីមយួៗក្ៅកមពុជាក្រោម ជាទីកខ្នលងផារភ្ជជ បខ់្មសជីវតិ្របរ់ខ្មែរក្រោមតាងំពីក្កើត្រហូ្ត្ដល់ស្វល ប់ ។ (អានទំព័រ ៥/៦)

ក្ត្ើមតិ្ថយុវវយ័ខ្ដលកំពុងក្របើរបារ់ពុមពយុនីកូដខ្មែររពវថ្ងងក្នះ ធាល បឆ់ងល់ក្ទថាក្ត្ើនរណ្ដជាអបកបក្ងកើត្ ? ក្គក្ន្ទះក្មែ ះអវី ? អាយុប៉ុន្ទែ ន ? រយៈក្ពលប៉ុន្ទែ នទរមាកំ្គ អាចរក្រមចបានរមទិនផលទាងំក្នះ ? ក្គរតូ្វមានជំន្ទញអវីមលះ? រតូ្វចំណ្ដយក្ពលប៉ុន្ទែ នក្ម៉ាងកបុងមយួថ្ងងកបុងោរអងគុយរស្វវរជាវ? ក្លមក្នះ ស្វរពត័្ម៌ាន ថ្រពនគរ

រូមក្លើកយករបវត្ថិ ក្លាក យញ័ ហុ្ង ស្វទ បនិក និងជាអបករចន្ទ (Design ) ពុមពអកសរយូនីកូដខ្មែរ ខ្ដលរបវត្ថិរបរ់គាត្រ់តូ្វបានចុះផាយក្ៅកបុងទំពរ័បេឋុ ំរបវត្ថិបក្ចចកវទិា

ថោក យញ័ ហ្ងុ ចាកថចាលត្សកុកថំណ្ើ រ ថដាយសារពមុពអកសរខែែរ

ក្លាក យញ័ ហុ្ង ។ news.sabay.com.kh

(អានទំព័រ ៣)

ជនជាត្ិក្ដើម ៤ រកុមធំៗ រមួមានខ្មែរក្រោម ចាមផ ៍ ម៉ុងថ្ត្ញ៉៉ និង ហ្ែុង ក្ៅកបុងរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដមចាបក់្ផថើមក្រោកក្ ើងត្រូ៊ក្ដើមផរិីទនិមាច រ់ោររបរ់មលួនជាបនថបន្ទធ ប ់ ។ ចំខ្េកជនជាត្ិភ្ជគត្ិចទាងំ ៤៩ និងជនជាត្ិយួនអបកចងប់ានលទនិរបជាធិបក្ត្យយមយួក្ទៀត្ បានក្រោកក្ ើងត្រូ៊របឆ្នងំនឹងរដាឌ ភបិាលក្វៀត្ណ្ដមក្ដើមផរិីទនិក្ររភី្ជពរបរ់ពួកក្គរគបទ់ិរទីផងខ្ដរ ។ ោរក្ងើបក្ ើងត្រូ៊របរ់ពលរដឌក្វៀត្ណ្ដម រមួទាងំខ្មែរក្រោមផងក្ន្ទះ មេៈខ្ដលរបក្ទរក្វៀត្ ណ្ដមបចចុបផនប ដឹកន្ទកំ្ដាយរបបកុមែុយនិរថក្ចះខ្ត្ផ្តថ ចោ់រក្ៅៗ និងមានោរក្រ ើរក្អើងពូជស្វរនក៍្ៅក្លើរកុមជនជាត្ិក្ដើម និងជនជាត្ិភ្ជគត្ិចយ៉ាងធងនធ់ងរ ។

ជំក្ន្ទរក្ររភី្ជពថ្នរិទនិរក្រមចវារន្ទមលួនក្ដាយមលួនឯងថ្នជនជាត្ិក្ដើម ក្ៅកបុងរបក្ទរ ក្វៀត្ណ្ដម និងោរក្ររកឃាល នរិទនិក្ររភី្ជពថ្នលទនិរបជាធិបក្ត្យយរបរ់ជនជាត្ិយួន បាន ជរមុញឲ្យពួកក្គក្ងើបក្ ើងត្រូ៊ ចំក្ោះរបបផ្តថ ច់ោរកុមែុយនិរថក្វៀត្ណ្ដមយ៉ាងខាល ងំោល ន្ទក្ពល បចចុបផនបក្នះ ។ ោរក្ងើបក្ ើងត្រូ៊ទាងំក្នះ អាចបញ្ជជ កឲ់្យក្ឃើញ តាមរយៈរកមែភ្ជពផ្តថ ចោ់ររបរ់រដឌោររកុងហាេូយរពវថ្ងង មានោរចាប់រពះរងឃខ្មែរក្រោមផសកឹដាកព់ននន្ទគារ ោរចាប់រកុមអបកត្រូ៊មមត្ិ និងអបកបក្ចចញក្យាបល់ខ្មវងគំនិត្ក្ដាយរនថិវធិី ជាជនជាត្ិយួនញ៉ត្គុ់កទាងំអយុត្ថិធមជ៌ាក្ដើម ។

(អានត្ទំព័រ ៥)

សារព័ត្៌មាន ថ្រពនគរ

អភបិាល សងឺ យុងឹ រត្នា ចាងហ្វា ង ល ីឈនូ និពននន្ទយក ថាេ់ ររីជា ចគឿន

ការយិាល័យនិពនធ

ព្ពះរាជាណាចព្ររមពុជាៈ ផទះលលខ 791 ព្រុមទី 4 ភូមពិ្ា 3 សង្កា តស់ទឹងមានជយ័ ខណ្ឌ មានជយ័, ភនលំពញ

លិខិតអនុញ្ញា តចាប ់

ក្លម ១១៤ ព.ម. របក/ថ្ងងទី ២១ ខ្មកុមាៈ ឆ្នប ំ២០១១

លបាះពុមពចំននួ ១០០០ ចាប ់លរាងពុមពអងគរ ផទះលលខ ៦២ អាលប ផលូវ ៣៣៦ សង្កា តបឹ់ងព្សឡាង ខណ្ឌ ទលួលោរ

រាជធានីភនលំពញ

ดទូរស័ពទៈ (855) 017 369-683 (ดดរមពុជា) (408) 550 5060 (ดดดអាលមររិ) Email: preynokornews@gmail.com www.preynokornews.blogspot.com

ថ្ងៃអាទិតយ ១ លរើត ខខព្ាពណ៍្ ឆ្នន លំោះ ព្តីស័រ ព. ស. ២៥៥៥ ២ ព័ត្៌មាន សារព័ត្៌មាន ថ្រពនគរ

វទិយរំុក្ ងកមពុជាក្រោម (VOKK ) ក្ចញផាយតាមរបពន័នអិនក្ធើេិត្ក្រៀងរាល់ថ្ងងតាមក្គហ្ទំពរ័ www.vokk.net

(ត្ពីទំពរ័ម្ុម) គេៈកមែោររបូលថ្នបណ្ដឋ ញយុវ

ជនខ្មែរកមពុជាក្រោម ៦ របូ ដឹកន្ទកំ្ដាយក្លាក រឺន ជំុជនួ បានចុះជួប រំក្េះ រំណ្ដល និងពរងឹងរហ្គមនរ៍បរ់រមាគមខ្មែរកមពុជាក្រោម ក្ដើមផរិីទនិមនុរសនិងអភវិឌណន ៍ ក្ៅភូមមិសុ ំ ឃុំបន្ទធ យខ្ដក ររុកក្កៀនស្វវ យ ក្មត្ថកណ្ដឋ ល ោលពីរពឹកថ្ងងទី ២៥ ខ្ម កកកដា ឆ្នប ំ២០១១ កនលងក្ៅក្នះ ។ តាមរទិតិ្ ខ្ដលក្លាកតំ្ណ្ដងរប

ធានភូមមិសុ ំ បានឲ្យដឹងថា របជាពលរដឌ ររ់ក្ៅកបុងភូមមិសុ ំ មានចំននួ ១.១៩៣ រគួស្វរ កបុងចំក្ណ្ដមក្ន្ទះ ពលរដឌខ្មែរក្រោមមានរបមាេ ២៣ រគួស្វរ ។ ក្លាក ឌី វ៉ានង់ន អបកររមប

ររមួលរហ្គមន ៍ របចាកំ្មត្ថកណ្ដឋ ល បានមានរបស្វរនថ៍ា ពលរដឌខ្មែរក្រោម ក្ៅកបុងភូមមិសុកំ្នះ ភ្ជគក្រចើនមានក្ដើមកំក្េើ ត្មកពីក្មត្ថឃាល ងំ និងក្មត្ថរពះរត្ោងំ ក្ហ្ើយពួកគាត្ទ់ាងំអរ់ររ់ក្ៅក្លើចំេីដីស្វធារេៈ និងរបកបមុមរបរក្ធវើជាកមែកររំេង ់ ក្នស្វទ និងរីុឈបួលរចូត្ោត្ ់ “ ពីឆ្នប ំ ២០១០ ក្យើងចុះមករស្វវរជាវ ក្ឃើញថាមាន ២២ រគួស្វរ ដល់ចុងឆ្នប ំ ២០១០ ក្ៅរល់ខ្ត្ ២០ រគួស្វរ ដល់ឆ្នប កំ្នះ ក្ ើង២៣ រគួស្វរ គាត្ម់ាក្ចញមានចូល ។ អបកមកងែីហ្បឹងមកពីឃាល ងំ ២ ន្ទក ់ ខ្ដរ ក្ហ្ើយមានបងបអូន ក្ៅហ្បឹងពីមុនរស្វប ់ក្ៅក្ធវើរករីុកមែករ ក្នស្វទអីចឹងក្ៅ ក្គជលួរចូត្អីចឹងក្ៅ” ។ ស្ររថីមាប កក់្មែ ះ ចូច ហ្ងស ជាអបក

ររ់ក្ៅកបុងភូមមិសុ ំ បានមានរបស្វរន៍ថា រកុមរគួស្វររបរ់គាត្ ់ ជាអបករបកប មុមរបរក្នស្វទ មុមរបរក្នះ កម៏ានផលចិចច ឹម រគួស្វរគាត្ ់ មានភ្ជពរមរមយ រគានក់្បើខ្ដរ ។

រឯីកក្លាក រួរ រមផត្ថិ ជាពលរដឌខ្មែរក្រោម ខ្ដលមានក្ដើមកំក្េើ ត្ មកពីក្មត្ថឃាល ងំ បានឲ្យដឹងថា ក្លាកបានមកររ់ក្ៅ ក្លើទឹកដីកមពុជា តាងំពីឆ្នប ំ ១៩៦៨ ក្ហ្ើយក្លាករតូ្វបានជក្មលៀរក្ៅកមពុជាក្រោម ជាក្រចើនដង ោលពីកបុងអំ ុងរមយ័ ខ្មែររកហ្ម ក្ហ្ើយរតូ្វបានអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដម ដាក់ទេឍ កមែក្ៅកមពុជាក្រោមផងខ្ដរ ក្លាក រួរ រមផត្ថិ មានរប

ស្វរេ៍ថាៈ “ឆ្នប ំ៧៥ ហ្បឹង ឲ្យខ្ត្ខ្មែរក្យើងអបកមានកមាល ងំពលកមែ ក្គក្ចាទថាក្យើងហ្បឹងក្ធវើោរឲ្យខាងក្េះខាងក្ណ្ដះ ។ មលះក្ចាទថាជា CIA អាក្មរកិក្ៅ មលះក្ៅថា ក្យើងហ្បឹងខ្មែររកហ្ម ខ្មែររអីចឹងក្ៅណ៎្ដ” ។ រហូ្ត្មកដល់ក្ពលក្នះ រកុមរគួ

ស្វររបរ់ក្លាក ររ់ក្ៅក្ដាយមនិទាន់មានរិទនិោនោ់បអ់ចលនរទពយ ររបចាបក់្ៅក្ ើយក្ទ ។ ក្លាក រួរ រមផត្ថិបានបនថថា “ ចងប់ានអក្ចច ះខ្ដរថា ឥ ូវហ្បឹង រូមរំេូមពរក្ៅរដាឌ ភិបាល ក្ហ្ើយនិងអងគោរអភវិឌណនខ៍្មែរ កមពុជាក្រោមហ្បឹង ចងប់ានថាឲ្យមានដី រមផទាន កខ្នលងណ្ដមយួក្ដើមផឲី្យក្ៅឲ្យបាននឹងធឹង ចឹងឲ្យវានឹងហ្បឹងក្ហ្ើយក្បើក្ៅខ្ត្អចច ឹង មនិដឹងថាថ្ងងណ្ដមយួ រដាឌ ភបិាលក្គអភវិឌណ ក្គនឹងក្ដញក្យើងក្ចញក្ហ្ើយ ” ។ ក្លាក រុម រុផន តំ្ណ្ដង

របធានភូមមិសុ ំ ខ្ដលបានចូលរមួ កបុងកិចចរបជំុក្ន្ទះ កប៏ានទទលួស្វគ ល់ផងខ្ដរថា របជាពលរដឌខ្ដលក្ៅក្រោម ោររគប ់រគងរបរ់ក្លាកមានភ្ជពលំបាក និងរគួស្វររកីរកមានរបមាេ ៦០០ រគួ ស្វរ ក្ហ្ើយរបជាពលរដឌទាងំក្ន្ទះ ភ្ជគក្រចើនរបកបមុមរបរក្ធវើខ្ររចំោរ “ោលមញុ ំ ក្ដើរក្ធវើជនរកីរកក្ឃើញថា មាន ៦០០

រគួស្វរ ។ របជាពលរដឌរពវថ្ងងហ្បឹង របកបមុមរបរ ភ្ជគក្រចើនជាក្គគឹក្ធវើខ្ររចំោរ ” ។ ក្លាកកប៏ានមានរបស្វរន ៍ឲ្យដឹងអំពីស្វទ នភ្ជពយុវជនក្ៅទីក្នះផង ខ្ដរថា ករេីក្កែងទំក្នើងរតូ្វបានោត្់បនទយក្រចើន និងទទលួបានោររិកាភ្ជគក្រចើន ។ ក្លាក រឺន ជំុជនួ មស្រនឋីររមប

ររមួល ថ្នរមាគមខ្មែរកមពុជាក្រោម ក្ដើមផរិីទនិមនុរស និងអភវិឌណន ៍ និងជារបធានបណ្ដឋ ញយុវជន ខ្មែរកមពុជាក្រោម បានជរមាបអងគរបជំុផងខ្ដរថា ក្ៅក្ដើមឆ្នប ំ ២០១២ ខាងមុមក្នះ បណ្ដឋ ញយុវជនខ្មែរកមពុជាក្រោម នឹងមានមេឍ លអក្នថវារិកដាខ នមយួរំរាប់ទទលួយុវជន និងនិរសតិ្រកីរកមកពីជនបទ ក្ដើមផរិីកាបនថក្ៅមហាវទិា ល័យនិងក្រៀនជំន្ទញវជិាជ ជីវៈក្ផសងៗ ។ ក្លាក ក្លាក រឺន ជំុជនួ មាន

របស្វរនថ៍ា “ចឹងឆ្នប កំ្រោយ ក្បើរិនណ្ដបងបអូនក្យើង ខ្ដលមានកូនកក្មាល ះកូនរកមុអីំ ខ្ដលក្បាះបងក់្ចាលស្វលា មនិបានក្ៅស្វ លាអី អាចទទលួឲ្យក្ៅក្រៀនក្ៅភបកំ្ពញ មានកខ្នលងឲ្យស្វប កក់្ៅមានកខ្នលងក្រៀន ។ ក្ហ្ើយក្រៀនហ្បងឹឧទាហ្រេ៍ ក្រៀនជរួជុលម៉តូូ្ ក្រៀនោត្់ខ្ដរ ក្រៀនក្ធវើម៉ាក្ញ៉ ក្រៀនក្ធវើទូរទរសន ៍ជរួជុលទូររ័ពធ ក្រៀនកំុពយទូរ័អីហ្បងឹ មានមយួកំុក្ភលណ៎្ដ ក្ហ្ើយបងបអូនក្យើង ក្រត្ៀមមលួនទុកឲ្យក្ហ្ើយក្ៅ ឲ្យខ្ត្មានកូន” ។ រូមបញ្ជជ កផ់ងខ្ដរថា ដំក្េើ រចុះ

មកពរងឹង បណ្ដឋ ញរហ្គមន ៍ របរ់បណ្ដឋ ញ យុវជនខ្មែរ កមពុជាក្រោមក្នះ ក្ដាយក្ផ្តថ ត្ ក្ៅក្លើកមែវធីិ ោរកស្វងរនថិភ្ជព រហ្គមន ៍ ោរចូលជារមាជិក ថ្នបណ្ដឋ ញ រហ្គមន ៍ និងោរផថល់ឥេទានជាក្ដើម ៕

រណាា ញយវុជនបមមរចរោម្ចៅភ្នំចពញចរោងរចងកើត្ម្ណ្ឌ លអចនាវាសកិដ្ឋា ន អាជាា ្រចវៀត្ណាម្រញ្ចុ ះរញ្ចូលគណ្ៈកម្មោរវត្ាចដើម្បយីកររូសណំាករពះពិសណ ុ

ក្ដាយ រឺង មាលា អាជាញ ធរបកសកុមែុយនិរថក្វៀត្ណ្ដម

កំពុងខ្ត្ក្ដើរបចចុ ះបចចូ ល គេៈកមែោរវត្ថស្វវ យពក ក្ដើមផរំុីយករបូរំណ្ដករពះពិរណុមយួរបរ់វត្ថ ខ្ដលក្ទើបខ្ត្រតូ្វបានពុទនបររ័ិទយកមករបក្គនររមាប់ក្គារពបូជា និងក្ធវើជាវត្ទុបុរាេរបរ់វត្ថ បន្ទធ បពី់រគួស្វរខ្មែរក្រោមមយួ ជីកដីភូមិលក ់ និងបានរបទះក្ឃើញក្ៅកបុងដីភូមិរបរ់មលួន ។ របភពពត័្ម៌ានពីរពះក្ត្ជរពះគុេ

ថាច ់ ក្កឿង ក្ៅអធិោរវត្ថមុនីរងសរិីរវីរារាម ក្ៅវត្ថស្វវ យពក ឋតិ្ក្ៅកបុងររុកងកូវ ក្មត្ថរពះរត្ោងំ បានឲ្យដឹងថា អាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមបានមករួរនិងមានបំេងរំុរបូរំណ្ដករពះពិរណុមយួក្នះ ពីរពះអងគនិងគេៈកមែោរវត្ថក្ដើមផយីកក្ៅដាកស់្វរមនធីរក្មត្ថរពះរត្ោងំ ឬ ក្វៀត្ណ្ដមក្ៅថា ក្មត្ថរតាវញិ ។ រពះក្ៅ អធិោរវត្ថអងគក្នះ បានមានក្ងរដីោបនថក្ទៀត្ថា រពះអងគនិងគេៈកមែោរវត្ថមនិបានផថល់របូរំណ្ដកក្នះឲ្យក្ៅអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមក្ធវើជាវត្ទុបុរាេររមាបស់្វរមនធីររដឌក្ទ ក្ដាយរពះអងគបានក្លើកពីមូលក្ហ្តុ្ថា របូរំណ្ដករពះពិរណុក្នះ ជារបរ់ពុទនបររ័ិទរបក្គនដល់វត្ថខ្ដលជារបរ់រមួររមាបក់្គារពបូជា និងជាវត្ទុបុរាេរបរ់វត្ថ រពះអងគមនិអាច

រក្រមចក្ដាយមលួនឯង របគល់ក្ៅឲ្យរដឌបានក្ទ ។ រពះក្ត្ជរពះគុេ ថាច ់ក្រឿង រពះ

ក្ៅអធិោរវត្ថមានក្ងរដីោថា «ឧបារកក្ៅខាងលិច វត្ថចមាង យរបខ្ហ្ល ៤០០ ខ្មរ៉ត្ លកដី់ឲ្យឆ្នង ក្ហ្ើយឆ្នងវាគារ់ក្ៅក្ឃើញ កយ៏កមករបក្គនវត្ថររមាប់រោក របូជា ។ ក្រោយមករដឌក្គដឹង ក្គក៏មករួរថា រពះបានពីណ្ដមក ៍ អាតាែ ក៏បានរបាបថ់ា ឧបារកក្ៅខាងលិចវត្ថលកដី់ក្ឃើញក្ហ្ើយយកមករបក្គនវត្ថ ។ អាតាែ ភ្ជព បានផថល់ដំេឹងដល់គេៈកមែោរវត្ថខ្ដរ ពួកគាត្ម់យួចំនួនថា របរ់ក្គរបក្គនវត្ថក្ហ្ើយទុកបូជា ក្រោះវត្ថដូចស្វរមនធីរខ្ដរហ្បឹង»។ វត្ទុបុរាេមានអាយុោលជាង

១០០០ ឆ្នប ៈំ រពះក្ៅអធិោរវត្ថដខ្ដលបានមាន

ក្ងរដីោបនថក្ទៀត្ថា របូរំណ្ដកក្នះ វត្ថបានទទលួពីពុទនបររ័ិទខ្មែរក្រោម ក្ៅជិត្វត្ថ ោលពីថ្ងង ០៧ ខ្មកមាៈ ឆ្នប ំ២០១១ កនលងក្ៅក្នះ ។ រពះអងគបានបញ្ជជ កអំ់ពីរទងរ់ទាយ និងអាយុោលថ្នរបូរំណ្ដកក្នះថា មានកមពរ់របមាេជាង ១ ខ្មរ៉ត្ និងមានអាយុោលកបុងអំ ុងរត្វត្សរទី៍ ០៧ ថ្នរគឹរថរក រាជ ។ រពះអងគមានក្ងរដីោថា «ក្មើល

ក្ឃើញកបុងក្រៀវក្ៅ ពងាវតារខ្មែរ ហ្បឹង មានរបូងត្រពះពិរណុ ក្គដាកថ់ា កស្វងកបុងរវាងរត្វត្សរទី៍ ០៧ »។ រូមបញ្ជជ កថ់ា វត្ថមុនីរងសរិីរវីរា

រាម ក្ៅវត្ថស្វវ យពក ឋតិ្ក្ៅកបុងររុកងកូវ ក្មត្ថរពះរត្ោងំ បានកស្វងោលពី ព. រ. ២១១១ គ. រ. ១៥៦៧ បចចុបផនបមានអាយុ ៤៤៤ ឆ្នប ំក្ហ្ើយ ៕

ខ្មែរក្រោមក្ៅភូមមិសុ ំឃុបំន្ទធ យខ្ដក ររកុក្កៀនស្វវ យ ក្មត្ថកណ្ដឋ ល ថ្ងងទី ២៥ ខ្មកកកដា ឆ្នប ំ២០១១ ។ របូងត្ៈKKNY

រពះវហិារវត្ថមុនីរងសរិីរវីរារាម(វត្ថស្វវ យពក) ។ របូងត្.www.tepkosal.com

ថ្ងៃអាទិតយ ១ លរើត ខខព្ាពណ៍្ ឆ្នន លំោះ ព្តីស័រ ព. ស. ២៥៥៥ ៣ ព័ត្៌មានវទិា សារព័ត្៌មាន ថ្រពនគរ

ចោក យញ័ ហុង ចាកចចាលរសុកកំចណ្ើ ត្ ចដ្ឋយសារពុម្ពអកសរបមមរ (ត្ពីទំពរ័ម្ុម) ក្ដើមផលីាត្

រត្ដាងខ្មសជីវតិ្ បង្ហា ញជូនអបកអានទាងំអរ់បានរជាបដូចខាងក្រោម ។ របវត្ថរិក្ងខប៖ ក្លាក យញ័ ហុ្ង

ក្កើត្ឆ្នប ំ ១៩៧២ ក្ៅកបុងរគួស្វរករិករខ្មែរក្រោមមយួ ន្ទក្មត្ថពលលាវ ថ្នខ្ដនដីកមពុជាក្រោម ឬ ខាងត្ផងូរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដមរពវថ្ងង ។ រមាជិករគសួ្វរ៖ ចំននួរមាជិក

កបុងរគួស្វររបរ់ ក្លាក យញ័ ហុ្ង ទាងំអរ់មាន ៩ ន្ទក ់។ ក្លាក យញ័ ហុ្ង ជាកូនទី ៥ ។ រហូ្ត្មកដល់ក្ពលក្នះ ឪពុករបរ់ក្លាកមានវយ័ ៨២ ឆ្នប កំ្ហ្ើយ ក្ហ្ើយក្ៅខ្ត្បនថរបរខ្ររចមាក រដខ្ដល ។ ៨ ខ្ម មាថ យស្វល បក់្ចាល៖ ក្រោយ

ក្ពល ក្លាក យញ័ ហុ្ង ចាបកំ់ក្េើ ត្បានអាយុ ៨ ខ្ម មាឋ យកប៏ានស្វល ប់ក្ចាល កបុងអំ ុងរស្រង្ហគ មអាក្មរកិក្វៀត្ណ្ដម ។ ចាបពី់ក្ពលក្ន្ទះមក បនធុកខ្ងទាទំារក ោរចិចច ឹមបីបាចខ់្ងរកាទាងំររុង រតូ្វបានធាល កក់្ៅក្លើឪពុករបរ់គាត្ជ់ាអបករ៉ាបរ់ង។ របវត្ថរិិកា៖ ក្បើក្ទាះបីជារស្រង្ហគ ម

រាត្ត្ាត្យ៉ាងន្ទកក៏្ដាយ កឪ៏ពុករបរ់ក្លាក បានបំក្ពញត្នួ្ទទីយ៉ាងលអកបុងោរបីបាចខ់្ងរកាឲ្យកូនរបុរ ខ្ដលបាត្់បងម់ាឋ យឲ្យធំដឹងកថី ។ បឋមរិកា៖ មនចូលអាយុរប

ខ្ហ្ល ៨ ឆ្នប ំក្លាក យញ័ ហុ្ង កប៏ានចូលក្រៀនថាប កទី់មយួ កបុងស្វលាបឋមរិកា បាក្ហ្ៀង (Ba Hien) ។ ររមាប់ថាប កប់ឋមរិកា ក្ៅរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដមក្គរិការតឹ្មខ្ត្ ៥ ឆ្នប បំ៉ុក្ណ្ដត ះ គឺចាបពី់ថាប កទី់ ១ ដល់ ថាប កទី់ ៥ ។ ក្ដើររាល់ថ្ងង៖ ជាក្រៀងរាល់ថ្ងង រិរស

ករមតិ្បឋមរិកា យញ័ ហុ្ង រតូ្វចំ ណ្ដយក្ពលក្វលា ក្ដើរក្ៅស្វលារបមាេជាពីរគី ូខ្មរ៉ត្ ។ ក្ៅក្រៀនផងហាត្រ់បាេផង៖ ងវី

ត្ផតិ្ខ្ត្ក្ៅស្វលាក្ដាយក្ងែើរក្ជើង ក៏

ក្លាក យញ័ ហុ្ង មនិអាកអ់នរ់រពន់ចិត្ថអវីខ្ដរ ។ មនិខ្ត្ប៉ុក្ណ្ដត ះក្គខ្បរជាមានគំនិត្ក្រកើនរឮំកមលួនឯង យ៉ាងដូក្ចបះក្ៅវញិថា បានក្ៅក្រៀនក្ហ្ើយ ក្ឆលៀត្ក្ពលហាត្រ់បាេក្ដើមផរុីមភ្ជពក្ទៀត្។ អនុវទិាល័យ៖ ចបថ់ាប កទី់ ៥

ករមតិ្បឋមរិកា ក្លាក យញ័ ហុ្ងចាបក់្ផឋើមបនថោររិកា ករមតិ្អនុវទិា ល័យថាប កទី់ ៦ ។ អនុវទិាល័យ និងវទិាល័យខ្ដលក្លាក យញ័ ហុ្ង បនថោររិកាក្នះ រទិត្ក្ៅឆ្នង យពីផធះបនថិចខ្ដលរទិត្ក្ៅររុកមយួក្ផសងក្ទៀត្ គឺររុកឡាងំក្យឿ (Lang Dua) ។ វទិាល័យ៖ របលងបចចបម់ធយម

រិកាទុតិ្យភូមកិ្ៅឆ្នប ំ១៩៩១ ។ ក្រោយបាកឌុ់បោនខ់្ត្ឆ្នង យ៖ ក្រោយពីរបលងបចចបរ់ញ្ជដ បរ័ត្

បាកឌុ់បក្ៅឆ្នប ំ ១៩៩១ ក្លាក យញ័ ហុ្ង រតូ្វក្ៅបនថោររិកាករមតិ្បរញិ្ជដ បរត្ក្ៅស្វកលវទិាល័យចាប ់ ន្ទទីរកុងថ្រពនគរ ខ្ដលបចចុបផនបមានក្មែ ះថា ទីរកងុហូ្ជីមញិ ។ ោរចាកក្ចញពីររុកកំក្េើ ត្មកបនថករមតិ្រិកា ក្នះ ក្ដាយស្វរខ្ត្ ោលក្ណ្ដះរដាឌ ភបិាល ក្វៀត្ណ្ដម ផឋល់អាហារបូករេ៍មយួឆ្នប ំររមាបវ់គគក្រៀនក្រត្ៀមរប ង អាហារបូករេ៍ថាប កប់រញិ្ជដ បរត្ជាបនថ ក្ៅឆ្នប ំ១៩៩២ ។ អបកមានរមត្ទភ្ជព ឱោរក្ៅខ្ត្

មាន៖ អាហារបូករេ៍ខ្ដលរដឌផឋល់ឲ្យក្ន្ទះ មនិខ្មនខ្ត្ឆ្នប កំ្រត្ៀមក្ន្ទះក្ទ ។ របរិនក្បើរិរស ខ្ដលមានរមត្ទភ្ជព និងលទនភ្ជពរប ងជាបក់្ន្ទះ នឹងទទលួបានអាហារបូករេ៍ ក្ពញរបាឆំ្នប ំខ្ត្មឋង (ពីមុនថាប កប់រញិ្ជដ បរត្ក្ៅក្វៀត្ណ្ដមក្រៀន៥ ឆ្នប ំ ) ។ កបុងក្ន្ទះខ្ដរ បចជ ីក្មែ ះក្បកខភ្ជពរិរសខ្ដលរបលងជាប់កម៏ានក្មែ ះ ក្លាក យញ័ ហុ្ង មាប ក់ខ្ដរ ។ បរញិ្ជដ បរត្មនិខ្មន IT ៖ ក្ពលរប

ងចូលក្រៀនថាប កប់រញិ្ជដ បរត្ ក្លាក

យញ័ ហុ្ង បានចាបជំ់ន្ទញចាប ់ មនិខ្មនក្រៀនជំន្ទញ IT ក្ទ ។ ក្នះក្ដាយស្វរខ្ត្ក្លាកររលាញ់ និងចងក់្ធវើោរជំន្ទញចាប ់ មនិខ្ដលគិត្ចងប់ក្រមើោរង្ហរខ្ផបកកំុពយទូរ័មឋងណ្ដក្ ើយ ។ ស្វ កលវទិាល័យ ខ្ដលក្លាករប ងជាប ់និងរតូ្វក្រៀនបនថក្ៅទីរកុងហូ្ជីមញិ ក្នះ មានក្មែ ះថា ស្វកលវទិាល័យចាប ់ ។ របាមំយួឆ្នប កំបុងោរចាបយ់កជំន្ទញ ក្គកប៏ានបចចបប់រញិ្ជដ បរត្ចាបក់្ៅឆ្នប ំ១៩៩៧ ។ អាជីពរគានខ់្ត្ចាបអ់ារមែេ៍ ខ្ត្

ររលាញ់ចាបដ់ខ្ដល៖ ោលពីក្ៅជានិរសតិ្ ឆ្នប ទីំមយួ

ខ្ផបកចាបឆ់្នប ំ ១៩៩២ រកុមហុ៊្នក្វៀត្ណ្ដមមយួខ្ដលមានក្មែ ះថា C I -N O T E C ខ្ដលជារកុមហុ៊្នធវពុមព (Font) ខ្មែរ យកមកលករ់រុក ខ្មែរ ។ ចាបត់ាងំពីក្ពលក្ន្ទះមកក្លាក កច៏ាបអ់ារមែេ៍ កបុងោររចន្ទពុមពខ្ដរ ប៉ុខ្នថោលក្ន្ទះ អត្ទ់ានក់្ធវើអវីក្លចក្ចញជារបូរាងក្ន្ទះក្ទ រគានខ់្ត្ពាយាមខ្រវងយល់បខ្នទម មេៈក្ៅខ្ត្ររឡាញ់ជំ ន្ទញចាបរ់បរ់ដខ្ដល ។ ក្ឆលៀត្បក្រងៀនក្កែងៗ៖ ក្ពលជាប់

ក្មែ ះជានិរសតិ្ក្ៅក្ ើយ ក្លាក យញ័ ហុ្ង ខ្ត្ងខ្ត្ក្ឆលៀត្ក្ពលទំក្នររបរ់ក្គក្ៅបក្រងៀន កូនក្ៅរបរ់អបកខ្ដលមានលំក្ៅឋានខ្កផរៗស្វកលវទិាល័យខ្ដលក្គកំពុងក្រៀន ក្ដើមផផីគត្ផ់គង់ោរចំណ្ដយក្ផសងៗ ។ ោរង្ហរពិត្របាកដ៖ ក្រៀនចបប់រញិ្ជដ

បរត្ឆ្នប ំ ១៩៩៧ ក្លាក យញ័ ហុ្ង ក៏រប ងជាបចូ់លបក្រមើ ោរង្ហរជំន្ទញចាបក់បុងស្វទ បន័រដឌក្វៀត្ណ្ដមមយួខ្ដលមានក្មែ ះថា គេៈកមែោរជនជាតិ្និងតំ្បនភ់បរំបរ់រដាឌ ភបិាល (ក្រែើនឹងរករួងររុកខ្មែរ) ក្ៅទីរកុងខ្រពកឫរស ីខ្ដលបចចុបផនបមានក្មែ ះថា ទីរកងុកឹងក្ធើ ។ ទទលួគក្រមាងក្រៅក្ម៉ាង៖ ទនធឹមគាប

ក្នះខ្ដរ ក្ដាយក្មើលក្ឃើញពីរមត្ទភ្ជពរបរ់ក្លាក យញ័ ហុ្ង ខាងស្វកលវទិាល័យកប៏ានទាកទ់ងក្គ ឲ្យក្ធវើវចន្ទ នុរកមក្វៀត្ណ្ដម-ខ្មែរ ក្រោះនិរសតិ្ខ្មែរក្យើងក្ៅរិកា ក្ៅរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដមមានចំននួក្រចើន ក្ទើបន្ទឲំ្យរករួងអបរ់ ំក្វៀត្ណ្ដម គិត្គូរកបុងោរក្រៀបចំឲ្យមានវចន្ទនុរកម ពហុ្ជាតិ្ស្វរនក៍្ ើង ។ រហូ្ត្មកដល់បចចុបផនប វចន្ទនុរកមខ្ដលរកុមរបរ់ក្លាកខ្ដលមានគាប បនួន្ទក់របរ់ក្លាក ក្ៅខ្ត្រករួងអបរ់កំ្វៀត្ ណ្ដមក្របើរបារ់ ។ វត្ថមានក្លើទឹកដីកមពុជា៖ ក្លាក

បានទទលួពត័្ម៌ានតាមរបពន័នអីុនក្ធើេិត្ កបុងោរក្រ ើរបុគគលិកខ្ផបករចន្ទ និងបក្ងកើត្អកសររបរ់មជឈមេឍ លក្មមររិការបរ់អាក្មរកិរបចាកំ្ៅក្មត្ថក្រៀម រាប ។ រយៈក្ពលបីឆ្នប ំ ចាបពី់ឆ្នប ំ២០០០ ដល់ឆ្នប ំ ២០០៣ ខ្ដលបក្រមើោរក្ៅទីក្ន្ទះក្លាកស្វប កក់្ៅផធះជលួ ។ បឋូរពីក្រៀមរាបមកភបកំ្ពញ៖ រយៈ

ក្ពលក្ធវើោរក្ៅក្រៀមរាប ក្លាកបានស្វគ ល់ជាមយួបុររ ជនជាតិ្ក្អរាញ៉ករមតិ្អនុបេឍិ ត្ ខ្ផបកវទិាស្វស្ររថកំុពយ ូ ទរ័មាប ក ់ ក្ហ្ើយពកួក្គកមូ៏លមតិ្គាបបក្ងកើត្គក្រមាង Khmer OS ក្របើក្ៅអងគោរ Open Forum ក្ៅ ឆ្នប ំ២០០៣ ខ្ត្រហូ្ត្ដល់ឆ្នប ំ ២០០៤ ក្ទើបខាងអងគោររក្រមចទទលួ ក្ហ្ើយកប៏នថក្ធវើោរក្ៅ ទីក្ន្ទះរហូ្ត្ដល់បចចុបផនប ។ របាឆំ្នប ជំាអបកស្វរពត័្ម៌ាន៖ ចាបពី់

ឆ្នប ំ២០០៥-២០១០ ក្លាក យញ័ ហុ្ងចូលបក្រមើោរជាអបកយកពត័្ម៌ានឲ្យវទិយុអារីុក្ររ ី(RFA) ភ្ជស្វក្វៀត្ណ្ដម ។ បឋូរោរង្ហរ និងទំនលួមុររត្វូងែី៖

មកដល់ខ្ម ក្មស្វ ឆ្នប ំ ២០១០ ក្ដាយក្មើលក្ឃើញពីរោឋ នុពលរបរ់ក្លាក របធានរគបរ់គងក្ៅទីក្ន្ទះ បានផ្តល រ់បឋូររបូក្លាក មកជាអបករចន្ទក្គហ្ទំពរ័វទិយុអារីុក្ររភី្ជស្វខ្មែរ វញិ ។ ក្របហា៖ ក្លាក យញ័ ហុ្ង ជាប់

ចិត្ថជំោកក់្របហ៍្ដកចិត្ថមនិរចួ ក្ហ្ើយរក្រមចចិត្ថចូលក្រាងោរ ជាមយួន្ទរខី្មែរក្ៅក្មត្ថកណ្ដឋ ល ន្ទឆ្នប ំ ២០០៨ ។ បចចុបផនបក្នះ គូក្របហ៍្មយួគូខ្ដលមានទីកំក្េើ ត្ឆ្នង យ ពីគាប រាបរិ់បគី ូខ្មរ៉ត្ក្នះ ទទលួបានកូនររីអាយុមយួមបួ មាប កជ់ាចំេងថ្ដអាោហ៍្ពិោហ៍្ ។ បចចុបផនប៖ បចចុបផនប ក្លាក យញ័

ហុ្ង មានន្ទទីជាអបកទទលួបនធុកខ្ផបក រចន្ទ Interface របរ់ក្គហ្ទំពរ័វទិយុអារីុក្ររភី្ជស្វខ្មែរ ។ ក្ពលក្វលាក្ៅរល់ក្រៅពីបក្រមើោរ ថ្នស្វទ បន័ក្នះ ក្លាកមិត្មំរស្វវរជាវ ពីរបពន័នអីុនក្ធើេិត្ខ្ផបករចន្ទពុមពជាហូ្រខ្ហ្ ។ អន្ទគត្៖ ក្លាកមានបំេង

បក្ងកើត្របរផ្តធ ល់មលួនមយួ ប៉ុខ្នថរតូ្វចាំក្មើលលទនភ្ជពប៉ុណ្ដត រិន ប៉ុខ្នថររមាប់អាជីវកមែរបក្ភទណ្ដក្ន្ទះ ក្លាករូមលាករិ់ន ។ ក្ពលខ្ដលរួរដល់ចំននួកូនថា ក្ត្ើក្ៅថ្ងងមុមក្លាកចងប់ានប៉ុន្ទែ នន្ទក ់ ? របុរប៉ុន្ទែ ន ? ររីប៉ុន្ទែ ន ? ក្លាកក្ឆលើយថា មនិថារបុរ ឬររីក្ទ ចំននួកូនៗគឺអាររ័យក្លើរទពយ ធន ។ ស្វទ បនិកពុមពអកសរខ្មែរ មានក្ដើម

កំក្េើ ត្ជាខ្មែរក្ៅកមពុជាក្រោម របូក្នះ មានជំក្នឿយ៉ាងមុត្មាថំា ត្ក្ៅថ្ងងមុមភ្ជស្វខ្មែរក្យើងនឹងមានក្មែ ះ និងក្របើបានយ៉ាងទូលំទូលាយក្ៅជំុវញិពិភពក្លាកជាកជ់ាមនិខាន ។ កឋីរងឃមឹក្នះក្ហ្ើយ ក្ទើបជរមុញឲ្យក្លាកចំណ្ដយទាងំកមាល ងំោយកមាល ងំចិត្ថរក្រមចមានFont Khmer Unicode ដាកឲ់្យក្របើរបារ់រហូ្ត្រពវថ្ងង ។ ក្លាករនាជាមយួបងបអូនខ្មែរថា នឹងបក្ងកើត្អវីខ្ដលងែីៗ ក្ដើមផកី្លើកកមពរ់អកសរស្វស្ររថខ្មែរ ជាពិក្ររឧបករេ៍ក្អ ិចរតូ្និក ដូចជា Tablet ទូររ័ពធថ្ដ ឬ ឧបករេ៍ ក្ផសងៗក្ទៀត្ជាក្ដើម ៕

សាន ថ្ដររសច់ោក យញ័ ហុង

ល.រ រក្រមចបាន ក្របើបាន

1 វចន្ទនុរកមក្វៀត្ណ្ដម-ខ្មែរ របក្ទរក្វៀត្ណ្ដម

2 បក្ងកើត្ឌីហ្ាញពុមពអកសរខ្មែរ(Font Khmer) ជំុវញិពិភពក្លាក

3 Microsoft បចជូ នក្ៅក្រៀនក្ៅរហ្រដឌអាក្មរកិខ្ផបករចន្ទពុមពអកសរ ខ្ម រីហា ២០០២

4 ក្ៅបក្រងៀនបុគគលិកខ្ផបកវទិាស្វស្ររថគក្រមាង Open Source របរ់រដាឌ ភបិាលឡាវ

ខ្ផបក រចន្ទពុមពអកសរ

ខ្ម ក្មស្វ ២០០៥

5 ក្ៅបក្រងៀន ក្ៅរបក្ទរឥណ្ដឍ ខ្ម ឧរភ្ជ ២០០៥

6 ក្ៅបក្រងៀនក្ៅរបក្ទរ បងោ់ល ក្ដរ ខ្ម មករា ២០១១

7 ក្ៅបក្រងៀនក្ៅថ្ង អត្ច់ាោំលបរកិ្ចឆទ Certificate របរ់ យញ័ ហុ្ង ទទលួបានពី Microsoft ក្ៅរហ្រដឌអាក្មរកិ ។

ថ្ងៃអាទិតយ ១ លរើត ខខព្ាពណ៍្ ឆ្នន លំោះ ព្តីស័រ ព. ស. ២៥៥៥ ៤ ចវៀត្ណាម្ សារព័ត្៌មាន ថ្រពនគរ

(ត្ពីទំពរ័ម្ុម) ទាមទារឲ្យមានរបបក្ររពីហុ្បកស

ទាមទារឲ្យមានរបជាមតិ្អំពីរដឌធមែនុចដ និងបានអំោវន្ទវ ឲ្យមានោរបរងួបបរងួមជាតិ្ ខ្ដលរកមែភ្ជពទាងំក្នះរតូ្វបានរដាឌ ភបិាលរកុងហាេូយចាត្ទុ់កថាជា «ោរវាយរបហារដល់ក្គាលនក្យា បាយរបរ់បកសនិងរដឌ ក្វៀត្ណ្ដម» ។ ក្លាក ក្ៅ រតូ្វបានក្គស្វគ ល់ជាស្វ

ធារេៈចាបត់ាងំពីក្លាកបានបថឹងក្លាក ក្ងវៀង តឹ្ង យ៉ុង ន្ទយករដឌមស្រនថីក្វៀត្ណ្ដមរពវថ្ងង អំពីោររក្រមចចិត្ថអនុញ្ជដ ត្ឲ្យមានោររកុរក Bauxite ក្ៅតំ្បនម់ពង ់រាបខ្ដលជាគក្រមាងមយួរតូ្វបានក្គចាត្ ់ថា ក្ធវើឲ្យបះ៉ោល់ដល់ក្រដឌកិចច បរសិ្វទ ន និង រនថិរុមជាតិ្ថ្នរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដម ។ មុនក្ពលរតូ្វចាបម់លួនោលពីខ្មវចិឆិោ ឆ្នប ំ ២០១០ កនលងក្ៅក្នះ ក្មធាវ ី ក្ៅ ក៏

បានបថឹងន្ទយករដឌមស្រនថី ក្ងវៀង តឹ្ង យ៉ុង អំពីោរក្ចញរកិត្យមយួហាមពលរដឌដាក ់ោកយបេថឹ ងជារកុម ។ ក្រចកថីរក្រមចរបោរស្វលរកម

ចំក្ោះក្លាក ក្ៅ បានក្ធវើឲ្យមានរបតិ្កមែយ៉ាងខាល ងំពីមតិ្ស្វធារេៈក្រោះក្រោយ ពីោររបោរស្វលរកម ថ្នស្វលាដំបូងភ្ជល ម ជនជាតិ្យួនរបមាេជាង ២.០០០ ន្ទក ់ បានចុះហ្ត្ទក្លខាក្លើក្រចកថីអំោវន្ទវមយួខ្ដលបានចុះផាយក្ៅក្លើក្គហ្ទំពរ័Bauxite Vietnam ។ មលឹមស្វរថ្នក្រចកថីអំោវន្ទវក្នះទាមទារឲ្យ «លុបក្ចាលក្រចកថីរបោរស្វលរកមរបរ់តុ្លាោរក្វៀត្ណ្ដម លុបក្ចាលកថីក្នះ និងទាមទារឲ្យក្ដាះខ្លងក្លាក កូវ ហ្វី ហា ក្ៅ ក្ចញពីពននន្ទគារ» ។ អបកខ្ដលបានចុះក្មែ ះគារំទក្រច

កថីអំោវន្ទវក្នះ ក្រោយមករតូ្វបានអាជាញធរក្វៀត្ណ្ដមគំរាមកំខ្ហ្ង ជាបនថ បន្ទធ ប ់ ។ ក្យាងតាមលិមិត្មយួចាប់ចុះថ្ងងទី ២៩ ខ្មមងុិន្ទ ជូនចំក្ោះក្មដឹកន្ទបំកសរដាឌ ភបិាល រករួងនគរបាល តុ្លាោររបជាជនកំពូល និងរករួងក្រុើបអក្ងកត្របជាជនជនកំពូលថ្នរដាឌ ភិបាលបកសកុមែុយនិរថក្វៀត្ណ្ដម ក្លាក ររី កូវ ធី រវឹង បិត្ (Cù Thị Xuân Bích ) បអូនររីបក្ងកើត្របរ់ក្លាក កូវ ហ្វី ហា ក្ៅ (Cù Huy Hà Vũ) បានក្ថាក លក្ទារនគរបាលក្វៀត្ណ្ដមថា បានក្ៅគំរាមកំខ្ហ្ងឲ្យឈបពី់ោរង្ហរ និងចាប់មលួនដល់ផធះរបរ់មនុរសទាងំឡាយណ្ដខ្ដលបានចុះក្មែ ះគារំទក្លើលិមិត្អំោវន្ទវគារំទបងរបុរ របរ់មលួន ។ រដាឌ ភបិាលបរចិមរបក្ទរជាក្រចើន

និងអងគោររិទនិមនុរស អនថរជាតិ្ន្ទន្ទមានរបតិ្កមែយ៉ាងខាល ងំចំក្ោះទក្ងវើ របរ់រដាឌ ភបិាលក្វៀត្ណ្ដមក្លើ ក្លាក កូវ ហ្វី ហា ក្ៅ ក្ហ្ើយកប៏ានអំោវន្ទវឲ្យផថល់ក្ររភី្ជពដល់ក្លាកផងខ្ដរ ។ ចំក្ោះអងគោរឃាល កំ្មើលរិទនិមនុរស (Human Right Watch) ក្ៅថ្ងងទី ២៦ ខ្ម ឧរភ្ជ កនលងក្ៅក្នះ បានក្ចញក្រចកថីខ្ងលងោរេ៍មយួជំុវញិករេី ក្លាក កូវ ហ្វី ហា ក្ៅ ផងខ្ដរ ខ្ដលអងគោរមយួក្នះ បានចាត្ទុ់កថា ក្លាក ក្ៅ ជា « និមតិ្ថ របូ និងឧបរគគមយួអំពីបញ្ជា រិទនិមនុរសខ្ដលមនិធាល បម់ាន ចំក្ោះរដាឌ ភិបាលក្វៀត្ណ្ដម» ៕

សាោឧទធរណ៍្ចវៀត្ណាម្នឹងជំនុំជរម្ះកាី ចោក កវូ ហវ ីហា ចៅ ចៅថ្ងៃទី ០២ សហីា

របូត្លុកអពំោីរបថងឹផថល់គាប រវាងក្លាក កូវ ហ្វ ីហា ក្ៅ នងិ ក្លាក ក្ងវៀង ត្ងឹ យ៉ុង ។

ចវៀត្ណាម្ចារ់ ចោក Nguyễn Văn Lý េូលគុកសាជាងមី

ក្ដាយ ថាច ់ជំក្រឿន របភពដំេឹងខ្ដលក្ចញផាយគួរ

ឲ្យទុកចិត្ថពីបណ្ដថ ញផសពវផាយន្ទន្ទបានឲ្យដឹងថា ក្ៅថ្ងងទី ២៥ ខ្មកកកដា កនលងក្ៅក្នះ ក្លាក ក្ងវៀង វុាងំ លី បពវ ជិត្ស្វរន្ទោតូ្ ិកយួន រតូ្វបាននគរបាលក្វៀត្ណ្ដម ចាបដ់ាកគុ់កស្វជាងែីក្ទៀត្ក្ហ្ើយ ។ ក្លាក ក្ងវៀង វុាងំ លី ជាស្វទ បនិក

រកុម 8406 ជាចលន្ទត្រូ៊មយួក្ដើមផ ីលទនិរបជាធិបក្ត្យយក្ៅក្វៀត្ណ្ដម ។ ក្លាក លី រតូ្វបានអាជាញ ធរបកសកុមែុយនិរថក្វៀត្ណ្ដម របោរស្វលរកមឲ្យជាបគុ់កចំនួន ៨ ឆ្នប ំ ោលពីឆ្នប ំ២០០៧ អំពីបទ«ក្ឃារន្ទរបឆ្នងំរដាឌភបិាល»។ ោលពីថ្ងងទី ១៥ ខ្មមនី្ទ ឆ្នប ំ

២០១០ ក្លាក លី រតូ្វបានអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមក្ដាះខ្លងក្ហ្ើយយក ក្ៅឃុំឃាងំបក្ណ្ដថ ះអារនប ក្ៅកបុងផធះរមួរបរ់ោរយិាល័យរបធានបពវជិត្ស្វរ ន្ទោតូ្ ិក ន្ទទីរកុងក្ហ្វ (Tòa Tổng Giám Mục Huế) ក្ដើមផពីាបាលជំងឺ ក្រោយពីអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដម បានពយរួក្ទាររយៈក្ពល ១២ ខ្ម ។ ោលពីថ្ងងទី ១៥ ខ្មមនី្ទ ឆ្នប ំ

២០១១ ជាថ្ងងដល់ក្ពលផុត្កំេត្ថ់្នោរពយរួក្ទារក្លាក លី រតូ្វរបឈមនឹងោរវលិរត្ បចូ់លក្ៅកបុងគុកវញិ អងគ

ោរោរោររិទនិមនុរសអនថរជាតិ្ជាក្រចើន កបុងក្ន្ទះ មានអងគោរក្លើកខ្លងក្ទារអនថរជាតិ្ អងគោរឃាល កំ្មើលរិទនិមនុរស (Human Right Watch) កប៏ានអំោវន្ទវដល់រដាឌ ភបិាលក្វៀត្ណ្ដម ផថល់ក្ររ ីភ្ជពដល់ ក្លាក លី ផងខ្ដរ ។ ោលពីថ្ងងទី ២៧ ខ្មកកកដា រហ្

រដឌអាក្មរកិ កប៏ានអំោវន្ទវឲ្យមានោរក្ដាះខ្លង ក្លាក លី ជាបន្ទធ នផ់ងខ្ដរ ខ្ដលរតូ្វបានអាជាញ ធរ ចាបដ់ាកគុ់ក ក្ទាះជាក្លាកមានជំងឺធងនធ់ងរកក៏្ដាយ ។ ស្ររឋីអបកន្ទោំកយរក រួងោរបរក្ទររ ហ្រដឌអាក្មរកិ បានក្ចញក្រចកឋីខ្ងលងោរដូក្ចាប ះ ោលពីយបថ់្ងងអង្ហគ រ ៍ ក្ដាយ រខ្មថងោររពួយបារមា ក្លើោរចាបម់លួនបពវជិត្ោតុ្ ិក ក្ងវៀង វុាងំ លី មឋង ក្ទៀត្ ។ ោលពីថ្ងងទី ២៨ ខ្មកកកដា ក្វៀត្

ណ្ដមបានបដិក្រធ ោរក្ចាទរបោន់របរ់រហ្រដឌអាក្មរកិខ្ដលថា បពវជិត្

ក្ងវៀង វុាងំ លី រតូ្វក្គដាកព់ននន្ទគារ ក្ដើមផបីស្រង្ហក បោរបក្ចចញទរសនៈ របរ់ក្លាក ។ អបកន្ទោំកយរករួងោរបរ ក្ទរក្វៀត្ណ្ដម ក្លាកររី ក្ងវៀង ក្ផឿង ង៉្ហ បានខ្ងលងថា ក្លាក លី រតូ្វបានដាក់

ចូលគុកជាងែីោលពីថ្ងងទី ២៥ ខ្មកកកដា គឺតាមបង្ហគ បពី់តុ្លាោរ និងអវីខ្ដលក្លាក លី រតូ្វបានក្ចញពីគុកក្ន្ទះរគាន ់ខ្ត្ជាោរពយរួក្ទារមយួរយៈ ក្ដើមផពីា បាលរុមភ្ជពខ្ត្ប៉ុក្ណ្ដត ះ ៕

បពវជតិ្ស្វរន្ទោតុ្ កិ ក្ងវៀង វុាងំ លី ក្ៅកបុងតុ្លាោររបជាជន ថ្នរដាឌ ភបិាលបកសកុមែុយនរិថក្វៀត្ណ្ដម ។

បពវជតិ្ ោតុ្ កិ ក្ងវៀង វុាងំ លី អងគុយកបុងបនធប ់កបុងវហិារ Hue Archdiocese រកងុ

Hue ោលពថី្ងងទី ១៥ ខ្មមនី្ទ ឆ្នប ២ំ០១០ ។ របូងត្ៈ REUTERS

ចងវៀង ត្ងឹ យ៉ងុ ជារ់ជានាយករដាម្ន្តនាី ចវៀត្ណាម្ម្យួអាណ្ត្ាិចទៀត្ ក្ដាយ ថាច ់ធារ ីោលពីថ្ងងអង្ហគ រ ៍ ទី ២៦ ខ្មកកកដា

រដឌរភ្ជបកសកុមែុយនិរថក្វៀត្ណ្ដមបានក្បាះក្ឆ្នប ត្គារំទ ក្លាក ក្ងវៀង តឹ្ង យ៉ុង ក្ធវើជាន្ទយករដឌមស្រនថីមយួអាេត្ថិទី ២ ក្ទៀត្ ។ ក្រចកថីរក្រមចក្នះ ក្ដាយមាន

រនលឹកក្ឆ្នប ត្គារំទចំននួ ៩៤ % របរ់រដឌរភ្ជ ខ្ដលមានរមាជិកមជឈមិបកស ចំននួ ៥០០ របូ គារំទ ក្លាក យ៉ុង ក្ធវើជាន្ទយករដឌមស្រនថីមយួអាេត្ថិក្ទៀត្ ។ ោររក្រមចក្នះ រតូ្វបានក្គក្មើលក្ឃើញថា ជាគក្រមាងមយួរបរ់បកសកុមែុយនិរថក្វៀត្ណ្ដម ខ្ដលបានអនុមតិ្ោលពីខ្មមករាកនលងក្ៅក្នះ ក្ដើមផឲី្យក្លាក យ៉ុង បនថោនតំ់្ខ្េងជាន្ទយកមស្រនថីមយួអាេត្ថិក្ទៀត្ ។ ក្ទាះបីកបុងអាេត្ថិទីមយួ ក្ពល

ក្ ើងោនតំ់្ខ្េងងែីភ្ជល ម ក្លាក យុង បានដឹកន្ទរំបក្ទរកុមែុយនិរថមយួក្នះ បានទទលួលទនផល គួរឲ្យកត្រ់មាគ ល់ ដូចជា ោរដាករ់បក្ទរក្វៀត្ណ្ដមឲ្យចូលកបុងអងគោរោេិជជកមែពិភពក្លាក (WTO) កថី ខ្ត្ក្លាកក្ៅខ្ត្រតូ្វបានក្គរះិគនយ៉់ាងខាល ងំ ោលពីឆ្នប កំ្ៅមញិថា មានជំោកបំ់េុលយ៉ាងធងនធ់ងរ បាន បណ្ដថ លរកុមហុ៊្ន Vinashin ខ្ដលជារកុមហុ៊្នកប៉ាល់របរ់ជាតិ្មយួរតូ្វបានកសយ័ធន ។ ក្រៅពីក្នះ ក្វៀត្ណ្ដមករ៏តូ្វរប

ឈមបញ្ជា វបិត្ថិក្រដឌកិចចយ៉ាងធងនធ់ងរ ។ របូបិយបេ័ត ចុះក្ថាក ខ្ដលជាកោថ ក្ធវើ

ឲ្យខាត្ទុនោេិជជកមែយ៉ាងខាល ងំ ។ តាមោរកត្រ់មាគ ល់របរ់ទីភ្ជប ក ់

ង្ហរពត័្ម៌ាន AFP ថា កបុងអាេត្ថិដឹក ន្ទរំបរ់ក្លាក យ៉ុង ក្វៀត្ណ្ដមករ៏តូ្វបានអងគោររិទនិមនុរសអនថរជាតិ្ និង រករួងោរបរក្ទររហ្រដឌអាក្មរកិ រះិ គនយ៉់ាងខាល ងំថា មានក្គាលជំហ្ររងឹទទឹងនឹងរកុមអបកត្រូ៊មតិ្ អបកបក្ចចញក្យាបល់ខ្មវងគំនិត្ក្ដាយរនថិវធីិ ក្ដាយបានចាបព់កួអបកទាងំក្ន្ទះ ដាកព់ននន្ទ គារជាបនថបន្ទធ ប ់។ ោរខ្ដល ក្លាក យ៉ុង ក្ ើងោន់

តំ្ខ្េងមយួអាេត្ថិក្ទៀត្ក្នះ ជនួក្ពលរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដម និង ចិនកំពុងខ្ត្មានជក្មាល ះខ្ដនទឹក ក្ៅរបជំុក្ោះ Paracels និង Spratleys ។ របក្ទរក្វៀត្ណ្ដម បានអនុញ្ជដ ត្

ឲ្យរបជាជនក្ធវើបាតុ្កមែដក៏រមក្ៅរដឌធានីហាេូយ និងទីរកុងថ្រពនគរ កបុងអំ ុងក្ពលពីរខ្មកនលងក្ៅក្នះ ក្ទាះបីរបក្ទរកុមែុនិរថទាងំពីរក្នះបានរនាថា នឹងមានកិចចរហ្របតិ្បត្ថិោរ មនក្ៅរកដំក្ណ្ដះរស្វយរនថិភ្ជពមយួ ៕

ក្លាក ក្ងវៀង ត្ងឹ យ៉ុង ន្ទយករដឌមស្រនថ ីក្វៀត្ណ្ដម ។ របូងត្ៈReuters

ថ្ងៃអាទិតយ ១ លរើត ខខព្ាពណ៍្ ឆ្នន លំោះ ព្តីស័រ ព. ស. ២៥៥៥ ៥ រទររយិាយ សារព័ត្៌មាន ថ្រពនគរ

(ត្ពីទំពរ័ម្ុម) ែលនាទាមទារ សទិធសិថត្មែ

វាសនាែៃនួថដាយែៃនួឯង របសត់្រជាជារខិែែរថត្ោមៈ

របជាជាតិ្ខ្មែរក្រោមក្ៅខ្ដនកមពុជាក្រោម ឬ ភ្ជគខាងត្ផងូថ្នរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដមរពវថ្ងង មានរបមាេជាង ៨ លានន្ទក ់ ទាងំរពះរងឃ និងរគហ្រទបានក្ងើបក្ ើងត្វ៉ាចំក្ោះោររកំ្លាភរិទនិមនុរស ពីរំណ្ដកអ់ាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមជាបនថបន្ទធ ប ់ ក្ៅកបុងអំ ុងប៉ុន្ទែ នឆ្នប ំកនលងក្ៅងែីៗក្នះ ក្បើក្ទាះបីោរត្វ៉ាក្ន្ទះរតូ្វបានរដឌោររកុងហាេូយ ក្ធវើទុកខត្បវញិយ៉ាងណ្ដកក៏្ដាយ ក្រោះពកួគាត្់មនិអាចអត្រ់ទាបំាននឹងោរជិះជាន ់ ពីរំណ្ដករ់បបផ្តថ ចោ់រយួនមយួក្នះ ។ ោលពីថ្ងងទី ០៨ ខ្មកុមាៈ ឆ្នប ំ

២០០៧ រមេរិរសខ្មែរក្រោមថ្នស្វ លាបាលីបំក្ពញវជិាជ ក្មត្ថឃាល ងំ បានន្ទំគាប ក្រោកក្ ើងត្វ៉ា ចំក្ោះអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដម ក្ៅមុមោរយិាល័យនគរបាលក្មត្ថ ក្ដើមផទីាមទារឲ្យអាជាញ ធរក្វៀត្ ណ្ដមក្គារពរិទនិរបរ់ខ្មែរក្រោម មាច រ់ររុក ។ មូលក្ហ្តុ្ខ្ដលន្ទឲំ្យមានោរក្ធវើបាតុ្កមែក្នះក្ ើង ក្ដាយរពះរងឃបាតុ្ករបានក្លើកក្ហ្តុ្ផលថា នគរ បាលក្វៀត្ណ្ដម បានហាមរពះរងឃខ្មែរក្រោមថ្នស្វលាបាលីមយួក្នះ និមនថក្ចញបិេឍ បារត្ ។ ក្រោយពីោរក្ធវើបាតុ្កមែក្ដាយរនថិ

វធីិក្នះ អាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមបានចាបរ់ពះរងឃបាតុ្ករផសកឹជាក្រចើនអងគ ។ ចំក្ោះ រពះរងឃអងគណ្ដ ខ្ដលអាជាញ ធរក្វៀត្ ណ្ដមចាត្ទុ់កថា ជាក្មបាតុ្កររតូ្វបាន ចាបដ់ាកគុ់កតាមលំដាបលំក្ដាយ ។ រពះរងឃខ្មែរក្រោម ៥ អងគខ្ដល

អាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមចាបដ់ាកគុ់កក្ៅក្មត្ថឃាល ងំទាកទិ់នោរក្ធវើបាតុ្កមែក្នះ រតូ្វបានអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដម ក្ដាះខ្លងវញិ ក្រោយពីជាបគុ់កមាប ក់ៗ ជាងពីរឆ្នប មំក។ោរក្ដាះខ្លងរពះរងឃខ្មែរក្រោម ឲ្យ ក្ចញពីគុកក្នះ រតូ្វបានក្គក្មើលក្ឃើញថា ក្ដាយមានោរក្ធវើបាតុ្កមែទាមទារពីរំណ្ដកខ់្មែរក្រោមក្ៅក្រៅរបក្ទរ និង

បានបថឹងក្ៅរហ្គមនអ៍នថរជាតិ្ ក្ដើមផ ីដាកគំ់ន្ទបក្លើក្វៀត្ណ្ដម ។ ក្រៅពីក្នះ ខ្មែរក្រោមក្ៅក្មត្ថមាត្់

រជូក និងក្មត្ថន្ទន្ទ បានក្រោកក្ ើងជាបនថបន្ទធ បខ់្ដរ ក្ដើមផទីាមទារដីក្ករដូនតារបរ់មលួនក្ ើងវញិ បន្ទធ បពី់ដីរបរ់ពកួក្គរតូ្វបានអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដម របឹយកក្ៅខ្ចកឲ្យជនជាតិ្យួន ក្ដាយមនិបានអនុញ្ជដ ត្ពីខ្មែរក្រោមមាច រ់ដីក្ន្ទះ ករ៏តូ្វបានអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមចាបម់លួន ទាងំ អយុត្ថិធរជាោរក្ឆលើយត្បក្ៅវញិ ។ ងែីៗក្នះ ក្ៅថ្ងងទី ១៧ ខ្មធបូ ឆ្នប ំ

២០១០ ក្លាក ក្ៅ ក្ហ្ន ជាជនក្ភៀរមលួនខ្មែរក្រោមក្ៅរបក្ទរថ្ង បានរត្ បក់្ៅររុកកំក្េើ ត្ ក្ៅក្មត្ថមាត្រ់ជូក វញិ រតូ្វបានអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមចាប ់ ដាកគុ់ករហូ្ត្មកដល់រពវថ្ងង បន្ទធ បពី់គាត្និ់ងភរយិារតូ្វបាន UNHCR រប ចាទីំរកុងបាងកក របក្ទរថ្ង បដិក្រធឋានៈជាជនក្ភៀរមលួនរចួមក ។ រឯីក្ៅក្មត្ថរពះរត្ោងំវញិ អបកររី

រតឹ្ង ធី ចូវ រពវថ្ងងកំពុងខ្ត្ក្ៅកបុងពនន ន្ទគារក្ដាយរតូ្វបានអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមចាបម់លួនពីបទ ទាមទារដីរបរ់មលួនខ្ដលអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមបានរបឹយក ក្ធវើជារបរ់រដឌ ។ ខ្មែរក្រោមក្ៅកមពុជាក្រោម មានរប

មាេជាង ៨ លានន្ទក ់ និងថ្ផធដីមានរបមាេ ៨៩.០០០ គី ូខ្មរ៉ត្ោក្រ ៉ក្នះ ក្បើក្យាងតាមអងគោរ UNPO ។ រពះពុទនស្វរន្ទក្ងរវាទជាស្វរន្ទ របរ់របជាជាតិ្ខ្មែរក្រោម ក្ៅខ្ដនដីកមពុជាក្រោម និងមានវត្ថអារាមរបមាេជាង ៥០០ វត្ថ ខ្ដលមានអាយុោលជិត្ ២០០០ ឆ្នប ំ កបុងក្ន្ទះ មានវត្ថរមផរូរងស ី(រមផរួ) ឋតិ្កបុងររុកកំពងស់្វព ន ក្មត្ថរពះរត្ោងំ បានកក្កើត្ក្ ើងោលពី គ. រ. ៣៧៣ ជាស្វកស ី។

ែលនាថ្នជនជារ ិ Degar-Montagnards ថៅរបំនែ់ពង ់រាបថវៀរណ្ដមៈ

របជាជាតិ្ម៉ុងថ្ត្ញ៉៉ (Degar -Monta gnards ) បានក្រោកក្ ើងត្វ៉ាជាបនថបន្ទធ បដូ់ចខ្មែរក្រោមខ្ដរ ចាបត់ាងំពីឆ្នប ំ ២០០០ មក ។ ោរក្រ ើរក្អើងពូជស្វរន ៍ និងោររកំ្លាភរិទនិមនុរសពី

រំណ្ដកអ់ាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដម ក្ៅតំ្បន់មពងរ់ាបភ្ជគកណ្ដថ លថ្នរបក្ទរ បាន ជរមុញឲ្យរកុមកុលរមពន័នជនជាតិ្តំ្បន់ភបទំាងំក្ន្ទះក្ងើបក្ ើងត្វ៉ា ជាលកខេៈរទងរ់ទាយធំ ក្ដើមផបីថូ រយករិទនិក្ររភី្ជពរបរ់ពកួក្គ ។ ោរទាមទាររបរ់រកុមជនជាតិ្ក្នះ

រតូ្វបានអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមចាបដ់ាកគុ់កនិងមានក្រចកថីរាយោរេ៍ថា មានមនុរសត្វ៉ាជាក្រចើន រតូ្វបានបាត្ម់លួន ក្ហ្ើយពកួក្គភ្ជគក្រចើន បានន្ទគំាប ក្ភៀរមលួនរត្ចូ់លថ្រពឆលងោត្រ់ពំខ្ដន ចូលរប ក្ទរកមពុជាតាមក្មត្ថរត្នគិរ ី និងមេឍ លគិរ ីក្ដើមផរីចួផុត្ពីោរចាបម់លូនក្ធវើទារេុកមែរបរ់រដឌោររកុងហាេូយ ។ រកុមកុលរមពន័នភបថំ្នតំ្បនម់ពងរ់ាប

ទាងំក្នះ មានរបជាជនរបមាេពី ១ ក្ៅ ២ លានន្ទក ់ជាអបកោនស់្វរន្ទរគឹរថ កបុងក្ន្ទះមានរកុមជនជាតិ្ Jarai, Rhade, Bahnar, Koho, Mnong និង Stieng ររ់ក្ៅក្លើថ្ផធដីរបមាេ ៥៥.០០០ គី ូខ្មរ៉ត្ោក្រ ៉ ។ ក្នះក្បើក្យាងតាមរបាយោរេ៍រថីអំពីជនជាតិ្ក្ដើម Degar-Montagnards របរ់អងគោរ UNPO ។

ែលនាផ្តេ ែែ់ៃនួបថងកើរត្ពះរាជាណ្ដែត្ក Hmong ថៅភាគខាងថជើ ងថវៀរណ្ដម ៖

កបុងអំ ុងខ្មឧរភ្ជ ឆ្នប ំ ២០១១ កនលងក្ៅងែីៗក្នះ រកុមជនជាតិ្ Hmong ក្ៅររុកក្មឿងខ្ញ៉ (Muong Nhe ) ក្មត្ថក្ដៀងក្បៀង (Dien Bien) ភ្ជគខាងក្ជើងរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដម បានន្ទគំាបក្រោកក្ ើងទាមទារផ្តថ ចម់លួន ក្ចញពីរប ក្ទរក្វៀត្ណ្ដម ក្ហ្ើយក្រគាងបក្ងកើត្ជារពះរាជាណ្ដចរកមយួរបរ់មលួន ។ ោរក្រោកក្ ើង ខ្ដលមានមនុរសចូលរមួរប មាេជាង ៥.០០០ ន្ទកក់្នះ រតូ្វបាន អាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមបស្រង្ហក ប ក្ដាយក្របើ ឧទនមាា គចរក បណ្ដថ លឲ្យមនុរសចំននួ

៦៣ ន្ទកប់ានបាត្ជី់វតិ្ ។ ក្នះក្បើក្យាងតាមរបាយោរេ៍ របរ់មជឈមេឍ លវភិ្ជគក្គាលនក្យាបាយ ស្វធារេៈក្ៅោត្ថ់ា CPPA និងរកុមជនជាតិ្Hmong Advance មានមូលដាឌ នក្ៅរហ្រដឌអាក្មរកិ បានរាយោរេ៍ោលពីខ្មឧរភ្ជ ឆ្នប ំ២០១១ ។ របជាជាតិ្ Hmong ក្ៅជំុវញិ

ពិភពក្លាកមាន ៣២០.០០០ ន្ទក ់ ខ្ដលបចចុបផនបរបជាជាតិ្មយួក្នះ មាន អងគោររមពន័នរដឌក្ៅហាវ (C h a o F a Federated State ) ជារមាជិកថ្នអងគោរ UNPO ។ ក្យាងតាមក្គហ្ទំ ពរ័ Wikipedia របជាជាតិ្ Hmong ក្ៅក្វៀត្ណ្ដមមានរបមាេ ៧៨៧.៦០៤ ន្ទក ់។

ែលនាត្កមុជនជារចិាមបភ៍ាគកណ្ដេ លថវៀរណ្ដម៖

របជាជាតិ្ចាមផ ៍ ថ្នអាណ្ដចរកចាមប៉ា ឬ ភ្ជគកណ្ដថ លថ្នរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដមរពវថ្ងង ក្យើងក្ៅមនិទានក់្ឃើញមានោរក្ងើបត្វ៉ាធំដំុរបឆ្នងំរដាឌ ភបិាល ក្វៀត្ណ្ដមក្ទ ខ្ត្ពកួក្គកំពុងខ្ត្ឱប កំហ្ឹងរាល់ថ្ងង ចំក្ោះោរបាត្ប់ងរ់ពះរាជាណ្ដចរករបរ់មលួនក្ៅថ្ដយួនោលពីអតី្ត្ោល ខ្ដលរពឹត្ថិោរេ៍មយួក្នះ របជាជាតិ្ចាមផរ៍គបរ់បូក្ៅខ្ត្ចាត្ទុ់កថា ជា «កំហ្ងឹជាតិ្» របរ់មលួនជានិចច ។ នគរចាមប៉ា បានធាល កចូ់លកបុង

កណ្ដថ បថ់្ដយួន បន្ទធ បពី់ក្រថចយួនក្មែ ះ រតឹ្ង ញឹុង តុ្ង បានក្លើកកូនររីរបរ់មលួនមាប កក់្មែ ះ ក្ហ្វៀង រតឹ្ង ( Huyen Tran ) ឲ្យក្ៅក្រថចនគរចាមប៉ា រពះន្ទម ជយរិងាវរ ែន័ ទី ៣ ន្ទ ឆ្នប ំ១៣០៦ ។ របវត្ថិជយ័ជំនះ ដក្េឋើ មបាននគរ

ចាមប៉ា ក្នះ រពវថ្ងង រដាឌ ភបិាលក្វៀត្ណ្ដម បានស្វងបូជនីយស្វទ នមយួក្ៅទីរកុងក្ហ្វ (H u e) ររមាបត់ាងំរបូរំណ្ដកន្ទង ក្ហ្វៀង រតឹ្ង ក្ធវើបូជនីយបុគគលរបរ់ពកួក្គ ក្ដាយជនជាតិ្យួនចាត្ទុ់កថា ន្ទងក្នះក្ហ្ើយបានក្ធវើឲ្យ

ក្រថចយួន វាយដក្េឋើ មយកបាននគរចាមប៉ាន្ទក្ពលក្ន្ទះ ។ ជនជាតិ្ចាមផរ៍គបរ់បូចាត្ទុ់ករពឹត្ថិ

ោរេ៍បាត្ន់គររបរ់មលួនក្នះ ថាជា «រពឹត្ថិោរេ៍កំហ្ងឹជាតិ្» ក្ហ្ើយពកួក្គកំពុងខ្ត្ឱបទុកខកបុងមលួនរាល់ថ្ងង ចាខំ្ត្មានឱោរអាលនឹងដក្េឋើ មមកវញិនូវនគររបរ់មលួន ។ អវីខ្ដលជាោរឈឺចាបជ់ាងក្នះក្ៅក្ទៀត្ររមាបជ់នជាតិ្ចាមផក៍្ន្ទះគឺ ក្ៅកបុងបូជនីយស្វទ នក្នះ រដាឌ ភបិាលក្វៀត្ណ្ដម បានចារជាផ្តធ ងំរិលាចារកឹមយួយ៉ាងធំ វាហាកដូ់ចជាោរចំអកមយួដល់ជនជាតិ្ចាមផអី៍ចឹង ថា ន្ទង ក្ហ្វៀង រតឹ្ង ជាវរីន្ទរជីាតិ្ ខ្ដលបានក្ធវើឲ្យក្រថចយួនយកបាននគរចាមប៉ា កបុងអតី្ត្ោល ។

ែលនាទាមទារលទធតិ្រជាធបិថរយយរបសជ់នជារយិនួ៖ ថ្ងងទី ០២ ខ្មរីហា ខាងមុមក្នះ

រដឌោររកុងហាេូយនឹងក្បើកឧទនរេ៍កថីក្លាក កូវ ហ្វី ហា ក្ៅ ជាក្មធាវជីនជាតិ្យួនមាប ក ់ រតូ្វបានអាជញធរក្វៀត្ណ្ដម ក្ចាទរបោនពី់បទ «ក្ឃារន្ទរបឆ្នងំ រដាឌ ភបិាលស្វធារេរដឌ រងគមនិយម ក្វៀត្ណ្ដម »។ ក្រៅពីក្នះ រកមែជនត្រូ៊មតិ្ និងអបកបក្ចចញក្យាបល់ខ្មវងគំនិត្ជនជាតិ្យួនជាក្រចើនរបូ កំពុងខ្ត្ជាបក់្ៅកបុងគុកកុមែុយនិរថយួន រាល់ថ្ងង ក្ដាយស្វរខ្ត្ ពកួក្គនិយាយោរពិត្ខ្ដលក្កើកក្ ើងអយុត្ថិធម ៌ ក្ៅកបុងរបបកុមែុយនិរថក្វៀត្ណ្ដម ។ អបករបជាធិបក្ត្យយយួនទាងំក្នះ ពកួក្គចងប់ានឲ្យ ក្វៀត្ណ្ដម ោល យក្ៅជារបក្ទរមាននីតិ្រដឌ ក្គារពរិទនិមនុរស មានលទនិរបជាធិបក្ត្យយ និងបថូររបបពីកមែុយនិរថក្ៅជារបបក្ររពីហុ្បកស ។ ររបុក្រចកថីមក អំក្ពើផ្តថ ចោ់រ

របរ់រដឌោររកុងហាេូយពីមយួថ្ងងក្ៅមយួថ្ងង រតូ្វបានរបជាពលរដឌក្វៀត្ណ្ដមនិងជនជាតិ្ក្ដើមកបុងរបក្ទរ ោនខ់្ត្បានយល់ដឹងក្ហ្ើយ ។ ោរយល់ដឹងរបរ់របជាជនរគបរ់រទាបវ់េត ៈ អំពីពុត្របរ់បកសកុមែុយនិរថក្វៀត្ណ្ដម និងោរឈចឺាប ់ ខ្ដលក្កើត្ក្ចញពីោរជិះជាន ់ វានឹងជរមុញឲ្យរបបកុមែុយនិរថ ផ្តថ ចោ់រមយួក្នះ នឹងដលួរលំក្ៅក្ពលអន្ទគត្ខាងមុមក្នះជាមនិខាន ៕

រររកមុ្មុយនិសាចវៀត្ណាម្នឹងរលចំដ្ឋយសារេលនាជនជាត្ិចដើម្ និងលទធិររជា្ិរចត្យយ

រមេរិរសខ្មែរក្រោមស្វលាបាលី ក្មត្ថឃាល ងំក្ធវើបាតុ្កមែទាមទារឲ្យក្វៀត្ ណ្ដមក្គារពរិទនិក្ររភី្ជពខ្មែរក្រោមោលពីថ្ងងទី ៨ ខ្មកុមាៈ ឆ្នប ំ២០០៧ ។

ជនជាតិ្ Degar-Montagnards ក្ភៀរមលូនក្ៅរបក្ទរថ្ង រំុរិទនិរជកក្ោននឹងអងគោរ UNHCR ។

រកមុស្ររថីជនជាតិ្ Hmong ក្ៅរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដម ។

ស្ររថីជនជាតិ្ចាមផក៍្ៅអតី្ត្នគរចាមប៉ា រពវថ្ងងក្វៀត្ណ្ដមកណ្ដថ ល ។

ោរក្ធវើបាតុ្កមែរបរ់ជនជាតិ្យនួក្ៅក្រៅរបក្ទរជរមញុឲ្យអាជាញ ធរក្វៀត្ណ្ដមក្គា រពរិទនមិនុរស ។

ថ្ងៃអាទិតយ ១ លរើត ខខព្ាពណ៍្ ឆ្នន លំោះ ព្តីស័រ ព. ស. ២៥៥៥ ៦ អំពីបមមរចរោម្ សារព័ត្៌មាន ថ្រពនគរ

ស្វរពត័្ម៌ាន ថ្រពននគរ រូមក្ធវើោរបករស្វយដូចខាងក្រោម ។ ក្ដើមផបីានរជាបចារ់ថា អបកណ្ដ

ជាជនជាតិ្យួន និងអបកណ្ដជារបជាជាតិ្ខ្មែរក្រោម ខ្ដលកំពុងររ់ក្ៅកបុងរបក្ទរកមពុជាក្ន្ទះ ក្យើងអាចរក្ងកត្ក្មើល និងក្ធវើោរក្របៀបក្ធៀបរវាងខ្មែរក្រោម និងជនជាតិ្យួននូវកតាថ មយួចំននួដូចជាយីក្ហាហាងរបរ់ជនជាតិ្យួនក្ៅកមពុជា ភ្ជស្វ ក្មែ ះន្ទមរត្កូល ស្វស្វន្ទ ទីកខ្នលងកំក្េើ ត្ និងចិត្ថគំនិត្ ដូចខាងក្រោម ។ អំពីជនជាតិ្យនួក្ៅកមពុជា៖ ជនជាតិ្យួនក្ទាះបីក្ៅដល់ទី

កខ្នលងណ្ដដក៏្ដាយ ក្គមនិខ្ដលក្បាះ បងក់្ចាលអត្ថរញ្ជដ េរបរ់មលួនក្ទ គឺក្គខ្ត្ងខ្ត្បង្ហា ញឲ្យមនុរសមាប ក្មើលក្ឃើញថា មលួនក្គជាជនជាតិ្យួនយ៉ាង ពិត្របាកដ ខ្ដលរកមែភ្ជពក្នះក្ហ្ើយអាចក្ធវើឲ្យក្យើងរក្ងកត្ដឹងបានថា ពកួក្គជាជនជាតិ្យួន ។ យកី្ហាៈ ជនជាតិ្យួនក្ៅកមពុជា

តាងំពីមុមរបរខាប ត្តូ្ចដល់ធំ ពួកក្គខ្ត្ងខ្ត្បង្ហា ញឲ្យមនុរសមាប ក្ឃើញ ថា មលួនក្គជាយួនជានិចច ។ កខ្នលងលកដូ់រណ្ដខ្ដលជារបរ់ជនជាតិ្យួន ក្គខ្ត្ងខ្ត្ដាកយ់ីក្ហាជាអកសរយួនធំៗ ជារញ្ជដ រមាគ ល់ដូចជា «ហាងក្ផើ» ជារបក្ភទទឹករុ៊បមាង៉របរ់ជនជាតិ្យួន ក្គដាកអ់កសរយួនធំៗថា «Phở» ហាងោត្រ់ក ់ ក្គដាកថ់ា «ក្ហុ្ើកតុ្ក» (Hớt Tóc) និងហាងលកម់ារដាកថ់ា «ក្ទមវ៉ាង» (Tiệm Vàng ) ជាក្ដើម ។ ភ្ជស្វៈ ររមាបជ់នជាតិ្យួន

ខ្ដលក្ៅរបក្ទរកមពុជាយូរឆ្នប កំ្ហ្ើយអាចនិយាយភ្ជស្វខ្មែរបានកក៏្ដាយ ខ្ត្វាក្ៅខ្ត្ក្លៀនកនធុយចំេុចក្មាយរបរ់មលួនមកដខ្ដលគឺជនជាតិ្យួនភ្ជគក្រចើននិយាយភ្ជស្វខ្មែរខ្ដលមានរ័ពធរបកបនឹងពយចជនៈ «ល» ក្ៅពីមុមមនិបានក្ទ ។ ឧទាហ្រេ៍ ដូចោកយថា «ោល» ជនជាតិ្យួននិយាយបនលំៗថា « ោរ » ជាក្ដើម និងោកយថា «ររួល»

និយាយថា «ររួរ» ជាក្ដើម ។ ររមាប ់អបកនិយាយមនិចារ់វញិ ក្យើងអាចនិយាយបានថា ពកួក្គនិយាយដូច តារាកំខ្បលងខ្មែរក្មែ ះ វ៉ាង ក្ឌើ ខ្ដលធាល ប់និយាយរតាបរំ់ក្ ងយួន ដូចជា «ររឡាញ់» ថា «ររឡាន»់ , ឆ្នង ញ់ ថា «ស្វង ន»់ ជាក្ដើម ។ ន្ទមរត្កូលៈ ជនជាតិ្យួនភ្ជគ

ក្រចើនមានក្មែ ះនិងរត្កូលរបរ់ពកួក្គជាភ្ជស្វយួន ខ្ដលរត្កូលទាងំក្ន្ទះមានដូចជា ។

អត្ឋរញ្ជដ េបេត រញ្ជជ តិ្ក្វៀត្ណ្ដម (Quốc tịch) ក្ចញក្ដាយរដាឌ ភិបាលក្វៀត្ណ្ដមរពវថ្ងង ផថល់ដល់ជនជាតិ្យួនក្ៅកបុងររុកវញិ មានចំេុច ៣ រំខានខ់្ដលអាចកំេត្ដឹ់ងបានថា ក្គជាជនជាតិ្យួន គឺ ទីមយួ រញ្ជជ តិ្ (Quốc tịch) ក្គដាកថ់ា ក្វៀត្ណ្ដម (Việt Nam) ទីពីរ ជនជាតិ្ (Dân tộc) ក្គដាកថ់ា កិញ (Kinh) ទីបី រត្កូលនិងន្ទម (Họ và Tên) ក្គដាកត់ាមរត្កូលខ្ដលមានខាងក្លើ ។

ស្វរន្ទៈ ជនជាតិ្យួនតាងំពីបុរាេោលមក ក្គខ្ត្ងក្គារពរបតិ្បត្ថិតាមរពះពុទនស្វរន្ទមហាយាន ខ្ត្ដល់រមយ័ អាណ្ដនិគមនិយមបារាងំ ពកួក្គមលះ កប៏ានបថូ រពីរពះពុទនស្វរន្ទម ហាយានក្ៅជាស្វរន្ទក្យរូ៊វញិ ។ ដូចក្នះ ក្ៅតាមផធះរបរ់ជនជាតិ្

យួននីមយួៗ ខ្ត្ងខ្ត្មានតាងំរបូរពះ Guanyin ឬជនជាតិ្យួនក្ៅថា រពះោវ ងក្ងអា ំ (Quán Thế Âm) ក្ៅក្លើអារនៈររមាបក់្គារពបូជា ។ កតាថ ក្នះក្ហ្ើយ ជនជាតិ្យួនមនិខ្ដលន្ទគំាប ក្ៅក្ធវើបុេយតាមវត្ថអារាមរពះពុទនស្វរន្ទក្ងរវាទខ្មែរក្ទ គឺក្គខ្ត្ងខ្ត្ន្ទគំាប ក្ៅក្ធវើបុេយ ក្ៅតាមវត្ថរពះពុទនស្វរន្ទម ហាយានរបរ់រពះរងឃយួនខ្ដលបានកស្វងក្ៅកបុងររុកខ្មែរ ។ កខ្នលងកំក្េើ ត្ៈ ររមាបជ់នជាតិ្

យួន ខ្ដលបានមកររ់ក្ៅររុកខ្មែរ ក្ហ្ើយក្យើងបានដឹងថា ពកួក្គមានកខ្នលងកំក្េើ ត្ឋតិ្ក្ៅកបុង ក្មត្ថណ្ដមយួថ្នភ្ជគកណ្ដថ ល (Miền Trung ឬ Huế ) និងភ្ជគខាងក្ជើង (Miền bắc ឬ Hà Nội) ថ្នរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដម គឺជាជនជាតិ្យួនរុទនស្វធ ឬជាជនជាតិ្ភ្ជគតិ្ចណ្ដមយួ មនិខ្មនខ្មែរក្រោមក្ទ ក្រោះខ្មែរក្រោមមនិ ខ្ដលមានកខ្នលងកំ ក្េើ ត្ក្ៅតំ្បនទ់ាងំពីរខាងក្លើក្ ើយ។ ររមាបជ់នជាតិ្យួនខ្ដលមានទីកខ្នលង

កំក្េើ ត្ក្ៅកមពុជាក្រោម ឬ ភ្ជគខាងត្ផងូថ្នរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដមវញិ របរិន ក្បើមានករេីក្គអះអាង ថាមលួនជា «ខ្មែរក្រោម» ក្ន្ទះ ក្យើងរគានរួ់រក្គថា «ក្គក្ៅជិត្វត្ថខ្មែរណ្ដមយួ កបុងខ្ដនដីកមពុជាក្រោម?» ជនជាតិ្យួនពិត្ជាក្ឆលើយរំ េួរក្នះមនិក្ចញក្ទ ។ ចិត្ថគំនិត្ៈ ជនជាតិ្យួនខ្ដលចូល

មកក្ៅររុកខ្មែរភ្ជគក្រចើនគិត្ អំពីបញ្ជា ក្រដឌកិចចជាធំ ក្ដាយពកួក្គ យកគេបកសមានអំណ្ដច ឬគេបកសនក្យា បាយណ្ដ ខ្ដលគារំទរដាឌ ភបិាលក្វៀត្ណ្ដម ក្ធវើជាមលបរ់រមាបរ់រមួលដល់ ជីវភ្ជពរបរ់ពួកក្គទាងំររបចាប ់ និងមុរចាប ់ ។ ពកួជនជាតិ្យួនក្ៅរប ក្ទរកមពុជា មនិចូលចិត្ថខ្មែរក្រោម និងគេបកសនក្យាបាយណ្ដ ខ្ដលរះិគន ់រដាឌ ភបិាលក្វៀត្ណ្ដមកមពុជាក្ ើយ ។ ោរខ្ដលរដាឌ ភបិាលខ្មែរមនិយក

ចិត្ថទុកដាកអំ់ពីោរហូ្រចូលរបរ់ជនជាតិ្យួនមកររុកខ្មែរក្នះ វាជាបញ្ជាមយួដក៏្រគាះថាប កបំ់ផុត្ ររមាបវ់ារន្ទអន្ទគត្ថ្នរបក្ទរកមពុជាទាងំមូល គឺរបក្ទរកមពុជា អាចនឹងឋតិ្ក្ៅក្រោមអាណ្ដនិគមក្រដឌកិចចពីរំណ្ដក ់ ជនជាតិ្យួនជាមនិខាន និងទីបំផុត្ររុកខ្មែរោល យជាររុកយួន ដូចក្ៅកមពុជាក្រោមបចចុបផនបផងខ្ដរ ។

ោលពថី្ងងទ ី២២ ខ្មកកកដា ឆ្នប ំ២០១១ កនលងក្ៅក្នះ មានអបកអានមាប កក់្មែ ះ Mom Sopheara ក្ៅទរីកងុភបកំ្ពញបានក្ផញើអុខី្មល៉មកោនោ់រយិាល័យ ស្វរពត័្ម៌ាន ថ្រពនគរ ក្ដើមផកី្លើកទកឹចតិ្ថោរត្រូ៊របរ់ខ្មែរក្រោម នងិត្អូញខ្ត្អរអពំកីកំ្េើ នជនជាត្យួិនក្ៅកបុងររុកខ្មែរោនខ់្ត្ក្រចើន ។ កបុងស្វរអុខី្មល៉ដខ្ដល ក្លាក Mom Sopheara បានរួរមកោន់ោរយិាល័យ ស្វរពត័្ម៌ាន ថ្រពនគរ ថា ក្ត្ើក្ធវើយ៉ាងណ្ដក្ទើបអាចដងឹថា អបកណ្ដជាជនជាត្យួិន អបកណ្ដជាខ្មែរក្រោម ? ខាងក្រោកក្នះជាមលមឹស្វរទាងំររុងថ្នអុខី្មល៉ខ្ដលក្លាក Mom Sopheara បានក្ផញើមកោន ់ោរយិាល័យ ស្វរពត័្ម៌ាន ថ្រពនគរ ក្យើងមញុ ំ។ រួរថីបងបអូនរបជាជនខ្មែរក្រោមទាងំអរ់ ! រពវថ្ងង មញុគំជឺារបជាជនខ្មែរស្វមចដមាប កខ់្ដលររ់ក្ៅទរីកងុភបកំ្ពញ ។ មញុពំតិ្ជាមានអារមែេ៍រកំ្ភើបរកីរាយជាខាល ងំចកំ្ោះទកឹចតិ្ថត្រូ៊ពាយាមរបរ់បងបអូនរបជាជនខ្មែរក្រោមទាងំ

អរ់គាប ។ ស្វរក្នះគមឺញុមំានបេំងក្លើកទកឹចតិ្ថគារំទបងបអូនខ្មែរក្រោមទាងំអរ់កបុងោរត្រូ៊ពាយាមរករិទនរិរ់ក្ៅររបច់ាបព់រីបក្ទរយួន ក្ទាះបជីាបានរក្រមចលទនផលត្ចិត្ចួមលះកក៏្ដាយ ។ រពវថ្ងងរបក្ទរកមពុជាក្រធើរោរក្ពញររុក រកងុ មានពកួយួនមល នោនក្ៅក្លើទកឹដរីបក្ទរក្រចើនណ្ដរ់ ។ មញុមំានរំេួរមយួចងរួ់រក្ៅបងបអូនរបជាជនខ្មែរក្រោមទាងំអរ់ថា ក្ត្ើមញុកំ្ធវើខ្បបណ្ដក្ទើបអាចដងឹថា អបកណ្ដខ្មែរក្រោម អបកណ្ដជាយួន ? រូមបងជយួ ខ្េន្ទកំ្ដាយោរបក

រស្វយឲ្យបានចារ់លារ់ផង ! រូមអរគុេ !

Nguyễn អកសរចិន 阮 រំក្នៀងខ្មែរ ក្ងវៀង Trần អកសរចិន 陳 រំក្នៀងខ្មែរ រតឹ្ង (យួនោត្ចិ់ន) Lê អកសរចិន 黎 រំក្នៀងខ្មែរ ក្ Phạm អកសរចិន 范 រំក្នៀងខ្មែរ ផ្តម Huỳnh/Hoàng អកសរចិន 黃 រំក្នៀងខ្មែរ ហ្វិន / ហាវ ង Phan អកសរចិន 潘 រំក្នៀងខ្មែរ ផ្តង Vũ/Võ អកសរចិន 武 រំក្នៀងខ្មែរ ក្ៅ / វ ៉Đặng អកសរចិន 鄧 រំក្នៀងខ្មែរ ដាងំ Bùi អកសរចិន 裴 រំក្នៀងខ្មែរ ប៊ូយ Đỗ អកសរចិន 杜 រំក្នៀងខ្មែរ ក្ដា Hồ អកសរចិន 胡 រំក្នៀងខ្មែរ ក្ហា Ngô អកសរចិន 吳 រំក្នៀងខ្មែរ ក្ង្ហ Dương អកសរចិន 楊 រំក្នៀងខ្មែរ ក្យឿ៉ង (យួនោត្ចិ់ន)

ច្វើបររណាចទើរអាេដឹងថា នរណាជាបមមរចរោម្ អនកណាជាយនួ?

ជនជាតិ្យនួក្ៅកមពុជាអាចបក្ងកើត្រមាគមបាន ចំខ្េកខ្មែរក្រោមក្ៅកមពុជាក្រោមមនិមានរមាគម ក្ទ ។

ស្វលារបរ់ជនជាតិ្យនួក្ៅទក្នលស្វបថ្នរបក្ទរកមពុជា ។

(អានត្ទំព័រ ៧)

ថ្ងៃអាទិតយ ១ លរើត ខខព្ាពណ៍្ ឆ្នន លំោះ ព្តីស័រ ព. ស. ២៥៥៥ ៧ អំពីបមមរចរោម្ សារព័ត្៌មាន ថ្រពនគរ

ពលរដឌខ្មែរក្ៅរបក្ទរកមពុជាមយួចំននួបចចុបផនប ក្គចាបក់្ផថើមផ្តល រ់បថូរ ោរ ក្របើភ្ជស្វខ្មែរ កបុងោរក្ៅជនជាតិ្ «យនួ» ខ្ដលធាល បក់្ៅតាងំពីបុរាេក្ន្ទះមកជា «ជនជាតិ្ក្វៀត្ណ្ដម» ឬ «ពលរដឌក្វៀត្ណ្ដម» ក្ៅវញិ ។ តាមោរពិត្ោរក្ៅខ្បបក្នះ មនិទានរ់តូ្វចំក្មែ ះរបរ់ជនជាតិ្យួនក្ទ គឺក្ៅរំ ក្ៅក្ៅក្លើពលរដឌក្វៀត្ណ្ដមទាងំ ៥៤ ជនជាតិ្ ក្ៅកបុងរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដម ក្រោះជនជាតិ្ទាងំ ៥៤ ក្ៅកបុងរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដមរមួមកក្គក្ៅថា ពលរដឌក្វៀត្ណ្ដម ឬ ពលរដឌថ្នរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដម ភ្ជស្វអងក់្គលរក្ៅថាVietnamese ។ ចំខ្េកជនជាតិ្យួន ក្គក្ៅថា ជនជាតិ្កិញ ( Kinh ) ឬ ជនជាតិ្ ក្វៀត្ (Viet) ភ្ជស្វអងក់្គលរថា ethnic Kinh or ethnic Viet ។ វចន្ទនុរកមខ្មែរក្រៀបក្រៀង ក្ដាយ

រក្មថចរពះរងឃរាជ ក្ជាត្ញ្ជដ ក្ណ្ដ ជនួ ណ្ដត្ ក្បាះពុមពឆ្នប ំ ១៩៦៩ បានពនយល់រត្ងោ់កយ «យួន» យ៉ាងក្នះ ។ យនួ ( ជាន្ទម ) ជាតិ្មនុរសអបក

ខ្ដនតុ្ងកង័, ខ្ដនអណ្ដត ម, ខ្ដនកូរ័ងរីុនៈ យួនតុ្ងកង័, យួនអណ្ដត ម , យួនកូរ័ងរីុន; ោកយស្វមច័ដ ក្រចើន

ក្ៅយួនតុ្ងកង័ថា យួនហាេូយ, ក្ៅយួន អណ្ដត មថា យួនក្ហ្វ, ក្ៅយួនកូរ័ងរីុន ថា យួនថ្រពនគរ ។ ក្យាងតាមរោវ វចន្ទធិបាយ

(W i k i p e d i a ) ជាភ្ជស្វយួនបានពនយល់អំពីជនជាតិ្យួនថា យួន គឺជាជនជាតិ្មយួមានរបភពក្ៅភ្ជគខាងក្ជើងថ្នរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដមនិងភ្ជគខាងត្ផងូថ្នរបក្ទរចិន ។ ក្នះគឺជាជនជាតិ្មយួខ្ដលមានចំនួនរបមាេជិត្ ៩០ % ថ្នបណ្ដថ ពលរដឌក្វៀត្ណ្ដមទាងំ ៥៤ ជនជាតិ្ថ្នរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដម ។ ជនជាតិ្យួន រតូ្វបានក្គក្របើក្មែ ះជាផលូវោរកបុងភ្ជស្វយួនថា ជនជាតិ្ កិញ ( Dân tộc Kinh) ក្ដើមផខី្បងខ្ចកឲ្យបានចារ់លារ់រវាងជនជាតិ្ក្ដើមភ្ជគតិ្ចនីមយួៗ ក្ៅកបុងរបក្ទរ ។ ភ្ជស្វខ្ដលជនជាតិ្យួនក្របើគឺភ្ជស្វយួន (Tiếng Việt) ។ ក្យាងតាមរោវ វចន្ទធិបាយដ

ខ្ដលបានបញ្ជជ កថ់ា ររបុពលរដឌទាងំ ៥៤ ជនជាតិ្ ថ្នរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដម មាន ៨៦.១១៦.៥៥៩ ន្ទក ់ កបុងក្ន្ទះជនជាតិ្យួន (K i n h ) មាន ៧២.០០០.០០០ ន្ទក ់ ។ ក្នះក្បើគិត្តាមរទិតិ្ ខ្ដលរដាឌ ភបិាលក្វៀត្ណ្ដមបានជំក្រឿនោលពីឆ្នប ំ២០០៨ ។ ក្យាងតាមក្គហ្ទំពរ័ក្នះដខ្ដលបានបញ្ជជ ក់ថា ជនជាតិ្យួនក្ៅរបក្ទរកមពុជា មាន របមាេ ៦00,000 ន្ទក ់។

ខ្មែរក្រោម ជាជនជាតិ្មានកំក្េើ ត្ជា«ខ្មែរ»ក្ៅខ្ដនដីកមពុជាក្រោម ឬ ភ្ជគខាងត្ផងូ ថ្នរបក្ទរក្វៀត្ណ្ដមរពវថ្ងង ។ ក្យាងតាមរទិតិ្ពី UNPO បញ្ជជ កថ់ាខ្មែរក្រោមមាន ៨.២៤០.០០០ ន្ទក ់ ។ ររមាបខ់្មែរក្រោម ក្ៅរបក្ទរកមពុជាមានចំននួ ២៤២,០០០ ន្ទក ់ ក្នះក្បើក្យាងតាមក្គហ្ទំពរ័មយួ ខ្ដលមាន អារយដាឌ ន w w w. j o s h u a p r o ject.net ។ អំពីមូលក្ហ្តុ្ ខ្ដលន្ទឲំ្យមានវត្ថ

មានខ្មែរក្រោម ក្ៅរបក្ទរកមពុជាក្ន្ទះ គឺ ភ្ជគក្រចើនពួកគាត្រ់ត្ក់្ចញពីររុកកំ ក្េើ ត្កមពុជាក្រោម ក្ដាយមូលក្ហ្តុ្ដូចជាោរក្រ ើរក្អើងពូជស្វរន ៍ ោររកំ្លាភរិទនិមនុរស រដឌោរយួនក្ដញចាបទ់ាក ់ទិនក្យាបាយ មករិកា និងបញ្ជាក្រដឌកិចច ជាក្ដើម ។

របជាជាតិ្ខ្មែរក្រោមក្ៅកមពុជាមនិមានអវីខ្បលកនិងមុរពីពលរដឌខ្មែរក្ន្ទះក្ទ ទាងំពីមមជរ័ ស្វរន្ទ ភ្ជស្វ និងចិត្ថគំនិត្ ។ អវីខ្ដលខ្មែរក្រោមខ្បលកនិងមុរពីពលរដឌខ្មែរក្ៅកមពុជាក្ន្ទះ គឺពកួគាត្ម់ានរត្កូល និងមានទីកខ្នលងកំ ក្េើ ត្ក្ៅខ្ដនដីកមពុជាក្រោមឬក្វៀត្ណ្ដមខាងត្ផងូ ។ (រូមអានអត្ទបទៈខ្មែរក្រោម មានរត្កូលតាងំពីក្ពលណ្ដមក? ោខ្រត្ ថ្រពនគរ ឆ្នប ទីំ ២ ក្លម ២៣ ) ចំក្ោះអត្ឋរញ្ជដ េបេត រញ្ជជ តិ្

ក្វៀត្ណ្ដម (Quốc tịch) ក្ចញក្ដាយរដាឌ ភបិាលក្វៀត្ណ្ដមរពវថ្ងង ផថល់ដល់របជាជាតិ្ខ្មែរក្រោម ក្ៅកមពុជាក្រោមវញិមានចំេុច ៣ យ៉ាងរំខាន ់ ខ្ដលអាចកំេត្ដឹ់ងបានថា ពកួគាត្ជ់ាខ្មែរក្រោម គឺ ទីមយួ រញ្ជជ តិ្ (Quốc tịch) ក្គដាកថ់ា ក្វៀត្ណ្ដម (Việt

Nam) ទីពីរ ជនជាតិ្ (Dân tộc) ក្គដាកថ់ា ខ្មែរ (Khmer ឬ Khơme) និងទីបី រត្កូលនិងន្ទម (Họ và Tên) ក្គដាកត់ាមរត្កូលរបរ់ខ្មែរក្រោម មានរត្កូល ថាច ់(Thạch ) រឺង (Sơn ជាក្ដើម ។ អវីខ្ដលគរួឲ្យកត្រ់មាគ ល់ខ្ដរក្ន្ទះគឺ

ខ្មែរក្រោមខ្ដលធំដឹងកថី ក្ៅកមពុជាក្រោម ពកួគាត្និ់យាយភ្ជស្វខ្មែរក្ៅតាមរគាមភ្ជស្វខ្ដលមាថ យឪពុករបរ់មលួនបាននិយាយជាមយួរាល់ថ្ងង និងវាហាកដូ់ចជាមានរំក្នៀងធងនជ់ាងភ្ជស្វខ្មែរក្ៅរបក្ទរកមពុជា ។ ខ្មែរក្រោមនិយាយភ្ជស្វខ្មែរមានលកខេៈធងន ់ ខ្ត្រតូ្វតាមអកសរខ្មែរ ឬអាចនិយាយថា ពកួគាត្និ់យាយភ្ជស្វខ្មែរ មានលកខេៈរដឺនខ្ត្មនិខ្មននិយាយថ្បឡ៉ាកំ្ទ ។ របរិនក្បើ អបកចងដឹ់ងថា អបកណ្ដ

មាប កពិ់ត្ជាខ្មែរក្រោមមកពីកមពុជាក្រោមខ្មនឬក្ទក្ន្ទះ ចូរអបករួរថា ផធះពកួគាត្់ក្ៅកបុងចំេុះក្ជើង វត្ថណ្ដមយួក្ៅ កមពុជាក្រោម ? របរិនក្បើពិត្ជាខ្មែរក្រោមក្ន្ទះ ពកួគាត្នឹ់ងក្ឆលើយបានយ៉ាងក្លឿនថា ពកួគាត្ក់្ៅកបុងចំេុះក្ជើងវត្ថណ្ដមយួ ក្ដាយឥត្ក្ទើរទាកអ់វីក្ ើយ ក្រោះវត្ថអារាមនីមយួៗ ក្ៅកមពុជាក្រោម ជាទីកខ្នលងផារភ្ជជ បខ់្មសជីវតិ្ របរ់ខ្មែរក្រោមតាងំពីក្កើត្រហូ្ត្ដល់ស្វល ប ់៕

ក្ដាយ ថាច ់របីជា ក្គឿន

(ត្ម្កពីទំព័រ ៦)

អរថនយ័ពាកយោ យនួ អពំខីែែរថត្ោមថៅកមពជុា

របជាជាតិ្ខ្មែរក្រោម ក្ៅកមពុជាក្រោម មានចំេុច ៣ យ៉ាងរំខានខ់្ដលអាចកំេត្ដឹ់ងបានថា ពកួគាត្ជ់ាខ្មែរក្រោម គឺ ទីមយួ រញ្ជជ តិ្ (Quốc tịch) ក្គដាកថ់ា ក្វៀត្ណ្ដម (Việt Nam) ទីពីរ ជនជាតិ្ (Dân tộc) ក្គដាកថ់ា ខ្មែរ (Khmer ឬ Khơme) និងទីបី រត្កូលនិងន្ទម (Họ và Tên) ក្គដាកត់ាមរត្កូលរបរ់ខ្មែរក្រោម មានរត្កូល ថាច ់(Thạch ) រឺង (Sơn ជាក្ដើម ។

អបករបាខំ្មែរក្រោមកបុងពិធីបុេយបចចុ ះរីមា ន្ទវត្ថស្វរនស្វមគគីរងស ី(អូររតាវ) ររកុកក្ញ្ជច ង និង រពះវហិារវត្ថកំពងក់្ោធិរពឹកស (បថ្រងចារ់) ររកុងកូវ ក្មត្ថរពះរត្ោងំ ។

ថ្ងៃអាទិតយ ១ លរើត ខខព្ាពណ៍្ ឆ្នន លំោះ ព្តីស័រ ព. ស. ២៥៥៥ ៨ ររូងត្ សារព័ត្៌មាន ថ្រពនគរ

រកុម្កីឡាទូក ង បមមរចរោម្ េូលរមូ្ររកតួ្យកពានរង្វវ ន់ររណាងំទូក ង ពិភ្ពចោក ចលើកទី ១០ រកុមកីឡាទូក ង ខ្មែរក្រោម (Khmer Krom

Dragons) មកដល់ថ្ងងទី ៣១ ខ្មកកកដា ក្នះ កំពុងខ្ត្ចូលរមួរបកតួ្យកោនរង្ហវ នពិ់ភពក្លាក ថ្នពិធីរបណំ្ដទូកអនថរជាតិ្ក្លើកទី ១០ (10th IDBF World Dragon Boat Racing Champion ships) ខ្ដលបានក្រៀបចំក្ ើងក្ដាយរហ្ពន័នកីឡាទូក ង ពិភពក្លាក ន្ទក្ឆបរកមាន Tampa រដឌ Florida រហ្រដឌអាក្មរកិ ចាបពី់ថ្ងងទី ៣០ ខ្ម

កកកដា ដល់ថ្ងង ទី ០៧ ខ្មរីហា ឆ្នប ំ២០១១ ។ ថ្ងងទី ៣១ ខ្មកកកដា ក្នះ ជាថ្ងងទី ២ ថ្នកមែវធីិ

របណំ្ដងទូក រកុមកីឡាទូក ង ខ្មែរក្រោម (Khmer Krom Dragons) បានជាបចំ់ណ្ដត្ថ់ាប កក់្លម ១ និង ២ កបុងោររបណំ្ដងចមាង យ ៥០០ ខ្មរ៉ត្ ។ ក្នះក្បើតាមក្រចកថីជូនដំេឹងពីរកុមកីឡាករទូក ង ខ្មែរក្រោម ។ រូមបញ្ជជ ក ់ រពវថ្ងង រហ្ពន័នកីឡាទូក ង

អនថរជាតិ្ (International Dragon Boat Fede ration ) មានរបជាជាតិ្ (National ) ជារមាជិកទាងំអរ់ចំននួ ៥៨ កបុងក្ន្ទះ កម៏ានរបជាជាតិ្ខ្មែរក្រោម ជាមាច រ់ររុកថ្នខ្ដនដីកមពុជាក្រោមតំ្ណ្ដងក្ដាយរហ្ពន័នខ្មែរកមពុជាក្រោម (Khmers Kam-puchea-Krom Federation ) ជារមាជិកចាប់តាងំពីឆ្នប ំ២០០១ មក ផងខ្ដរ ។ ពិធីរបកួត្យកោនរង្ហវ នរ់បណំ្ដងទូក ង

ពិភពក្លាកក្នះ មានរបក្ទរចំននួ ២៦ ចូលរមួ ដូចជារបក្ទរអូស្រស្វថ លី ោណ្ដដា ចិន បារាងំ និង ររុសុ ីជាក្ដើម ។ ចំខ្េកខ្មែរក្រោមជារបជាជាតិ្មយួ ខ្ដលរបក្ទរកំពុងខ្ត្ក្ៅក្រោមអាណ្ដនិគមក្វៀត្ណ្ដមកម៏ានរំណ្ដងបានចូលរមួខ្ដរ ។ ខាងក្រោមជារបូភ្ជពមយួចំននួ រថីអំពីរកុម

កីឡាទូក ង ខ្មែរក្រោម ខ្ដលបានចូលរមួកបុងកមែវធីិមយួក្នះអរ់រយៈក្ពល ២ ថ្ងងកនលងមក ៕