thenaturemyanmarphotomagazineayarwaddy small

ဒ႔တာ၀နအေရးပါး ျပညေထာငစမၿပကြေရးဒ႔အေရး တငးရငးသားစညးလးညၫြတမႈမၿပကြေရးဒ႔အေရး အခပအျခာအာဏာတညတခငၿမေရးဒ႔အေရး

ျပညသ႕သေဘာထား ျပညပအားကးပဆန႐းအဆးျမင၀ါဒမားအားဆန႔ကငၾက။ ႏငငေတာတညၿငမေအးခမးေရးႏင ႏငငေတာတးတကေရးကေႏာငယကဖကဆးသမားအားဆန႔ကငၾက။ ႏငငေတာ၏ျပညတြငးေရးက ၀ငေရာကစြကဖက ေႏာငယကေသာျပညပႏငငမားအားဆန႔ကငၾက။ ျပညတြငး၊ ျပညပ အဖကသမားမားအား ဘရနသအျဖစသတမတေခမႈနးၾက။

ႏငငေရးဥးတညခက (၄)ရပ ႏငငေတာတညၿငမေအးခမးေရး၊ရပရြာေအးခမးသာယာေရးႏငတရားဥပေဒစးမးေရး။ အမးသားစညးလးညၫြတမႈခငမာေရး။ စညးကမးျပည၀ေသာ ဒမကေရစစနစ ရငသနခငမာေအာငတညေဆာကေရး။ ဖြ႕စညးပ အေၿခခဥပေဒႏငအည ေခတမဖြ႕ၿဖးတးတကေသာႏငငေတာသစတညေဆာကေရး။

စးပြားေရးဥးတညခက (၄)ရပ စကပးေရးက ပမဖြ႕ၿဖးတးတကေအာင ေဆာငရြကၿပးေခတမစကမႈႏငငထေထာငေရးႏငအျခားစးပြားေရးက႑မားကလညးဘကစဖြ႕ၿဖးတးတကေအာငတညေဆာကေရး။ ေစးကြကစးပြားေရးစနစပျပငစြာျဖစေပၚလာေရး။ ျပညတြငးျပညပမ အတတပညာႏင အရငးအႏးမား ဖတေခၚ၍စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကေအာငတညေဆာကေရး။ ႏငငေတာ၏စးပြားေရးတစရပလးကဖနတးႏငမႈစြမးအားသညႏငငေတာႏငတငးရငးသားျပညသတ႔၏လက၀ယတြငရေရး။

လမႈေရးဥးတညခက(၄)ရပ တစမးသားလး၏စတဓာတႏငအကငစာရတျမငမားေရး။ အမးဂဏ၊ဇာတဂဏျမငမားေရးႏငယဥေကးမႈအေမြအႏစမား၊အမးသားေရးလကၡဏာမား မေပာကပကေအာငထနးသမးေစာငေရာကေရး။ စစမနေသာ မးခစစတဓာတျဖစသည ျပညေထာငစစတဓာတရငသနထကျမကေရး။ တစမးသားလးကနးမာႀကခငေရးႏငပညာရညျမငမားေရး။

Chief Editor Sue Hnget

Executive Editor Kyaw Thura Htun

Creative Editor Thu Yein

Editors Mg Htin Linn (Tharapar) Tun Khine Yangon - Pyay Kyaw MyintCorrespondence Ye Aung Thu

DTP Htet Aung Pe

Text Font Zawgyi Two

Admin Manager Chan Myae Aung

PR Executive Sai Zaw Zaw Win

Accountant Wint Yi Naing

H.R Hay Marn Soe

Color Separation Eagle

Publisher U Ye Min Oo (၁၈၁၅) No(108), Sayar San Street, Northeast Sayar San Quarter.

Printer U Nyunt Lwin Shwe Zin Press (၁၀၀၅၅) No (192), 39 Street, Yangon.

Binding Ayeindamar

Circulation 1000

Price 3000 Ks

Head Office Corner of 26th & 60th Streets,

Aung Myay Tharzan Township, Mandalay, Myanmar. Ph: (02)74008

Email: [email protected]://www.naturemyanmar.com

Yangon Office Ground Floor, Condo A, Mindama Housing,

Mindama Road, Yangon, Myanmar.01-655272, 01-655282

Distribution

(Upper Myanmar)Ludu Book Shop84th Street, Between 33th & 34th Streets, Mandalay.Ph: (02)39717, 60136

(Lower Myanmar)Ground Floor, Condo A, Mindama Housing,Mindama Road, Yangon, Myanmar.01-655272, 01-655282

Htoo Foundation The Nature Myanmar Photo Magazine

Publishe d By

Editorial Board

သဘာ၀ပတ၀နးကင

Photo : Nyi Min San

2 TheNatureMyanmar.com

ျမစတစစငးအတြငး လြတလပစြာ လႈပရားသြားလာမႈသညျမစတစစငး၏အေျခခအကဆးအပငးတစရပျဖစၿပးေဒသခငါးမးစတမား၊သကရမားစြာ၏ငယဘ၀တစေလာကအဆငဆင ျဖစစဥမားစြာလေစမညျဖစသည။ ျမစအတြငး တာတမ၊ေရထနးတခါး၊ ျမစတားဆညမား တညေဆာကျခငးသည ျမစညာပငးဧရယာမားသညအၿမတမးေရလႊမးေနေသာေရကနမားျဖစေပၚေစၿပး ျမစေအာကကမး၏ေအာကေျခဧရယာသညေသး

ငယကဥးေျမာငးေသာေခာငးငယမား(သ႔)ပ၍ေျခာကခနးသြားေသာျမစေခာငးမားျဖစေပၚေစလမမည။ယငးျဖစေပၚမႈမားသညတစေနရာမ တစေနရာသ႔ ရာသအလက ေရႊ႕ေျပာငးကကစားတတေသာ ေရေနသတ၀ါႏင ငါးမား၊ ငကမားအတြက ႀကးမားေသာ ျပနာမား ျဖစေပၚေစသည။ ဆညမားႏင တမ မားမပတေလာငထားေသာ ေရေသမားသည ေရညႇေရေမာမား၊ေဗဒါမားႏငအျခားေမြးျမေရးငါးမားျဖစသညငါးၾကငး၊ငါးသငး

အကးဆကမားျမစတားဆညမားႏင ဆညမား၏

တာတမမား၊ ေရထနးတခါးမား၊

ေအာငမးခစ

ဓာတပ - ၿငမးခမးစမးလနး၊ ဇငမငးေဆြ၊ ေမာငသကာ၊ ေမာငလ၊ ညမငးစ၊ သရန၊ ေဌးေကာ

3TheNatureMyanmar.com

မားကသ႔ႀကးထြားေရးအတြကအေကာငးဆးအေျခအေနမားကပပးေပးသညဟလညး အေကာငးဘကကသးသပႏငေသာျငားတာတမမားမေရခမားသည ပငလယသ႔ေရာကရႏႈနး နညးပါးသြားေသာေၾကာင ပငလယမေရခသ႔ေျပာငးေရႊ႕ၿပး ဥခ သားေပါကေလရသည ငါးမးစတမားအတြက ဆးရြားေသာ အကးဆကမားရမညကလညး ေသခာသည။ ျမစေပၚတြင ဆညမား၊တာတမမားႏင ေရေလာငကနမားဖနတးမႈသည ေျမလႊာထရ

ဆားမားေပာ၀ငမႈေၾကာင ျမစေရခအတြငးဆားဓာတပါ၀ငမႈကမားျပားေစသည။ ယခ ဧရာ၀တျမစ၏ တမအဆငဆငစမခကသည ရာစႏစတစခေကာၾကာအသးျပၿပးပါက ရလဒမားသညခကခ႐ႈပေထြးလာမညျဖစၿပး အႀကးမားဆးျပနာရပမားမာေရအရညအေသြး၊ ေရပမာဏစးဆငးမႈႏင ညစညမးေစေသာဓာတပစၥညးမား ပါ၀ငလာမညျဖစသည။ ဆည၊ တာတမ၊ ေရထနး တခါးႏင ျမစတားဆညမားက အၾကမးအားျဖင အဓပၸါယ

Photo : Nyi Min San


ဖြငရေသာ..... တာတမဆသညမာ ေရမကႏာျပငျမငတကရန၊ ေရလႊရနသ႔မဟတေရစးဆငးမႈထနးခပရန၊ ျမစတစစငးက ျဖတလက တညေဆာကထားေသာ ခပနမနမဆညတစချဖစၿပး အျမငအားျဖင(၈)မတာမ(၁၀)မတာခန႔ရသည။ ေရထနးတခါးဆသညမာ တးေျမာငး(သ႔) ေလ၊ သေဘၤာမား ျဖတသနးရန ေရမကႏာျပငက ထနးခပထားသည

၀ငေပါက/ထြကေပါကမားပါရေသာေနရာျဖစသည။ ျမစတားဆည(Weir) ဆသညမာ ေရေၾကာငးသြားလာမႈ(သ႔)ဆညေရသြငးမႈက အေထာကအကျပရန ေရအနကတးလာေစရနေရေၾကာငးတစခကျဖတလကတညေဆာကထားေသာဆညတစချဖစသည။ ဆညဆသညမာ အမသးေရေပးေ၀ရနအတြက(သ႔)အဆပါအတားအဆးျဖငေရေလာငကနတစခအျဖစေရအစေ၀း


တစခဖနတးရန ကြနကရစ(သ႔) ေျမသားအတားအဆးတစချမစတစစငး ျဖစေပၚလကတညေဆာက တညေဆာကျခငးျဖစသည။ ျမစ၏သဘာ၀အေလာကစးဆငးမႈကဆညႀကးမားသ႔မဟတတမမားျဖငတားဆးကာဆညမားျဖငအဖြငအပတျပလပျခငးက ျမစထနးသမးျခငးဟေခၚဆေသာျငား ထနးသမးမႈစနစအတြငး ျဖစပြားဖြယရေသာအကးဆကအမးအစားမားစြာက ၎တ႔၏ ေရထနးသမးမႈပမာဏာေပၚတြင မားစြာမတညေၾကာငးလညးသတျပသငသည။

ပတ၀နးကငဆငရာ စးဆငးမႈ၏အေရးပါမႈ

ပတ၀နးကငဆငရာ စးဆငးမႈဆသညမာ ေဂဟစနစမား ထနးသမးရန ျမစတစစငးအတြငး လအပေသာ ေရစးဆငးမႈကေခၚသည ေ၀ါဟာရျဖစသည။ ဥပမာအားျဖင ျမစတစခ၏ ပတ၀နးကငေဒသႏင ၎ျမစအတြငးေနထငေသာသကရသဘာ၀က ထနးသမးရနလအပေသာေရပမာဏ ျဖစသည။ျမစတစခ၏ေရစးေရလာေကာငးမြနမႈသညပတ၀နးကငေဂဟစနစျဖစစဥမားက ထငျမငေအာင ေဖာေဆာငေပးျခငးျဖစ

သည။ ၎စးဆငးမႈမားမ ငါးမားေပါကဖြားရန၊ အစားအစာရာေဖြရန၊ အပငမားမးေစခ(သ႔မဟတ)အေညႇာကေပါကရနအစပးေပးသည။ ျမစမား၏ေရလႊမးလြငျပငမားႏင ျမစ၀မားၾကားအစာကြငးဆကမားႏင အေရးပါေသာကာဗြနေရြ႕လားေပးေစ႐မမကဧရယာအသစမားကလညးေဖာေဆာငေပးသည။

ေရစးဆငးမႈ စမခန႔ခြေရး အစအစဥမား ေရစးဆငးမႈစမခန႔ခြေရးအစအစဥမားကျမနမာႏငငပတ၀နးကငထနးသမးေရးဆငရာအကဥပေဒမားအရပမဖြ႕ၿဖးတးတကေစသည။ထသ႔စမခန႔ခြေရး၌ေဒသခလမႈအဖြ႕အစညးမပါ၀ငေဆာငရြကျခငးျဖငဖြ႕ၿဖးမႈအတြကအေထာကအကမားစြာရရႏငသည။၎စမခကမားတြငပတ၀နးကငဆငရာစးဆငးမႈလအပခကမား ေရရားသည ေဒသတြငးသးစြသမားအၾကားရႏငသမေသာေရစးဆငးမႈမား၊ခြေ၀ေရးအတြကစညးမဥးမား၊ခြေ၀ႏငေသာ ေရပပမာဏႏင၎က ခြေ၀ႏငရနအတြက စညးမဥးမားျပျပငရန(သ႔)ေျပာငးလဖြယရေသာလပပငခြငမားအရအေျခအေနမား၊ ေစာငၾကညေရးႏင မတာတပဆငေရး အစအစဥမား ပါ၀ငသည။ (ေရသးစြမႈဆငရာ မတာတပဆငေရး

Photo : Zin Min Swe


သညတငးျပည၏အနာဂတအစအစဥျဖစလမမည)။ ဆည၏ ျမစညာပငးေဒသ ေရလႊမးခရေသာ ဧရယာ၏ မလႊမေရာငသာေသာ အကးဆကမားအနကမ တစခသညယခငေနထငခသမားအား ျပနလညေနရာခေရးျဖစသည။ ယခစမခကျဖစသည ဧရာ၀တျမစအတြငး တမအဆငဆငတညေဆာကျခငးေၾကာင လအေျမာကအျမားေရႊ႕ေျပာငးမႈက မညကသ႔အဆငေျပေအာငျပနလညေနရာခထားမညဆသညအခကအား ထတေဖာေျပာၾကားျခငးမရေပ။ ထ႔ျပင အနာဂတစမကနးမားတြင ျပနလညေနရာခထားေပးႏငမည တကသည လအေရအတြကမားက ရရရနလညး ခကခမညျဖစသည။ ဥပမာအားျဖငဆရလငတ႐တျပည၏အႀကးမားဆးစမကနးျဖစသညျမစသးသြယစမကနးသညလ(၁၄)သနးခန႔က မလေနရာမဖယရားပစခသည။ ဘရာဇးႏငငတြင ေရအားလပစစစမကနး(၈)ခေၾကာင ေဒသခတငးရငးသားမား (၃၄)မးခန႔၏ အသကေမြး၀မးေကာငးမႈကအေထာကအကျပေနေသာဧရယာမားေရလႊမးခရမညျဖစသည။ ပနားမားႏငင၏ ဘကစသး ဆညစမကနး၏ပထမအဆငေၾကာင ေဒသခ(၂၀၀၀)ေကာခန႔က အေထာကအကျပေနေသာနယေျမ ေရလႊမးခရမညျဖစသည။ စမကနးၿပးဆးခနတြင ေဒသခလ(၆၀၀၀၀)၏ နယေျမကထခကမည ျဖစ

သည။ ဖလစပငႏငငတြင ႀကးမားေသာဆညသစ(၄၀)တညေဆာကရနစစဥထားၿပး လ(၁၅)သနးေကာတ႔၏ ေနအမမားထခကမညျဖစသည။ ထအျငငးပြားဖြယရာ စမကနးမားေၾကာငေဒသခမား၏အႀကးအကယဆန႔ကငမႈမားေၾကာင စမကနးကဖကသမးခသည။ ေနာကဆးအေနျဖင ကေနဒါႏငငတြငအဓကျမစႀကး(၃)ခ၏လမးေၾကာငးေျပာငးသညဆညစမကနးေၾကာငေဒသခတစေသာငးခန႔က ျပနလညေနရာခထားေပးရန လအပမညျဖစၿပးဆညေၾကာငျဖစလာမည ေဘးထြကဆးကးမားတြငေျမျပငႏငေရသယဇာတမားေလာနညးျခငးႏငအတျမစအေျခတြငလညးခနးေျခာကဖြယရလာသည။ ေရလႊမးဧရယာမားေၾကာင မလေဒသမားက ျပနလညေနရာခထားေရးစမကနးမားသညလသားတ႔အတြက မေျပာျပႏငေလာကေအာင မားျပားေသာဒကၡမားမလြၿပး ဘာတစခမေဆာငကဥးလာမညမဟတေပ။ တကယေတာ ယဥေကးမႈဆငရာပကျပားမႈမား၊လမႈေရးဆငရာျပနာမားကေရာငရားႏငသညတာတမႏငဆည၊စမကနးမားတစခမမရေသးေပ။ကမၻာဘဏမ ရားရားပါးပါး ပတ၀နးကငထနးသမးေရးပညာရင(ေရာဘတဂြတလမး)ကသးသပရာတြင “အတတကာလကလတစဥးခငးလ႕အသငးအ၀ငး၊လ႕အဖြ႕အစညး၏လအပခကေတြ

Photo : Htay Kyaw


မၾကညဘလေတြက ေနရာခေပးခၾကတယ။သတ႔ရ႕အနာဂတလမႈဖလေရးအတြက စးရမပပနမႈမထားၾကဘး။ အလပအကင၊ပညာေရး၊ကနးမာေရးကစၥေတြသတ႔၏ယဥေကးမႈဆငရာႏငလ႕အဖြ႕အစညးဆငရာ အမတအသားေတြ၊ သတ႔ရ႕ ေဘးကငးလၿခေရးႏင လမႈေရးအရ စဥဆကမျပတတညရေရးက ထညသြငးစဥးစားျခငးမရၾကဘး။ေရႊ႕ေျပာငးခရသညသမားက၎တ႔ယဥေကးမႈႏငစမးတေနရာဒါမမဟတသတ႔ႏငရငးခာမႈမရတေနရာ(သ႔မဟတ)ႏစရညလမားသငျမတမႈမရတ ေနရာေတြမာျပနလညေနရာခထားတာမးမျဖစသငဘး။ဒါအျပငလသား႐ႈ႕ေထာငမၾကညရငျပနလညေနရာခထားေရးဟာဆညတာတမစမကနးမားရ႕ေကနပဖြယရာအနညးဆးအလားအလာတစချဖစၿပးကမၻာႏငအ၀မးအျမငမားဆးမေအာငျမငတႏႈနးရတယ”ဟ၍ျဖစသည။ထ႔ျပငပါေမာကၡ၀လအမငရာမန၏ထပဆငေျပာၾကားခကမားကသရရသည။ “ေျမကြကတစခ ေရလႊမးျခငးဟာ လ႕ယဥေကးမႈပကစးေစတယ”ဟေသာအယအဆကနားလညသေဘာေပါကျခငးမရ၊ကန႔ကြကဆႏၵျပသမားကဂ႐မစက၊ဘာပျဖစေနပါေစစမကနးက ဆကလပတတၾကသညကလညး ကမၻာႏငအလႊမးေတြ႕ရတတသည။” ထလပေဆာငမႈမားေၾကာင ဆညစမကနးမားသညေသြး ထြက သယမႈက မေရာငရားႏငခၾကေပ။ ဖလစပငႏငင

အစးရ၏ (ChioDan)ကစၥတြငဆညတညေဆာကေရးဆန႔ကငမႈကၿဖခြငးရန ရႏငစစတပကအသးျပခသည သာဓကမားကသကေသျဖစသည။တခ႕ေသာ စမကနးမားသည ေကးရြာအသစမား၊ ေနရာအသစမား တညေဆာကေပးေသာလညးပယရားခရသမားအေနျဖင ဆညတာတမ တညေဆာကေရးအဆငဆငတြငအလပအကငရရမညဟေသာကတက၀တမရ။သညျပင စကပးရနေျမမရျခငးက ေသခာေပါကရလာဒျဖစသည။ တကယေတာ ျပနလညေနရာခၿပး ပထမတစႏစႏစႏစတြငသာ ျပငပအကအညမားကခစားၾကရၿပး တကယရလဒမာလယသမားမားသညေပးစာကမးစာအေပၚမခရသညေျမမယာမလယသမားမားဘ၀သ႔ေရာကရခၾကသည။ ဆညတညေဆာကမႈမစမ ေျမရားပါးမႈႏင လဥးေရဖအားႏငအတ အလြနအကþစကပးမႈႏင ျမစေရစးဆငးမႈ လမးေၾကာငးေျပာငးလမႈေၾကာင ျမစအေျခသ႔အေျခခေနထငမႈသ႔ဥးတညခရသည။ ထ႔ေၾကာင ျပနလညေနရာခထားေရးက ဆန႔ကငၿပး မလေျမယာအေပၚခငတြယၾကသညဆႏၵမာ အၾသစရာမဟတေပ။ ယခ ဧရာ၀တျမစ ရႏပေဒသဆညစမကနးသညျမနမာျပညအလယပငးကသ႔ ပအကေျခာကေသြ႕ေသာ ဧရယာမားတြငဆညေရေလာငကနတစခႏင၎၏ေရဆး႐ႈးမႈေၾကာငထတလန႔အၾသစရာမားျဖစေစႏငသည။ေျခာကေသြ႕ေသာတငးျပညမား၊ တစစတတစေဒသေျခာကေသြ႕ေသာ တငးျပညမား

Photo : Mg Thu Kar


သညေရဆး႐ႈးမႈ၊အေငြ႕ပမႈကတား၍မရႏငေပ။ျမနမာႏငငတြငတြကခကမႈမားအရ ေရေငြ႕ပႏႈနးသည (၁၁၄)မ(၁၂၅)စငတမတာ ႏစစဥဆး႐ႈးႏငသည။ အဂစ၏ နာဆာ(Naset)ေရကနသည တစႏစလင ကဗမတာ(၁၅)ဘလခန႔ အေငြ႕ပဆး႐ႈးေနသည။ ယငးေရပမာဏသည လယေျမဧက(၂)သနးက ေရေပးေ၀ႏငသည။ သ႔ျဖစပါ၍ အေငြ႕ပမႈႏႈနးျမငမားေသာဧရယာမားတြင ဆညတမမားတညေဆာကျခငးသည ဒကၡကဖတေခၚရာေရာကသည။ထမသာမကဆညတမမားတညေဆာကမႈေၾကာငလလပေရကာတာမားတြင ေရညႇေရေမာမားေပါကဖြားၿပး ေရဆး႐ႈးမႈက ထးျခားျပနာအျဖစ ထပမႀကေတြ႕ရႏငသည။ေလလာမႈမားအရ ေရေမာမားရေသာေရေလာငတမမားထက (၂၁၀)မ (၆)ဆပမားေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ထနညးတစြာေရဆး႐ႈးမႈမားသည စမထြကမႈမားေၾကာငလညး ျဖစႏငသည။စမထြကမႈပမာဏသည ရာသဥတ၊ ေျမဆလႊာႏင ေရျဖန႔ျဖးမႈစနစတြင ကြာျခားသည။ ႀကးမားေသာ ဆညစမကနးေရးဆြသမားသညေရစမထြကမႈပမာဏကမားေသာအားျဖငေလာတြကခၾကသည။ ဥပမာအားျဖင အေမရကနႏငင စကပးေရးတြငအသးျပသညေရ၏ထက၀ကသည အလြနအကþသးစြမႈႏင ယစမမႈေၾကာငဆး႐ႈးရေၾကာငးသရသည။ထင၀မႏငငတြင (၃၀%)၊ေတာငအာရႏငအေရ႕ေတာငအာရတြငယစမမႈေရဆး႐ႈးမႈပမာဏသည(၅၀%)မ(၈၀%)ရေၾကာငးသရသည။ဧရာ၀တျမစက ဆညတာတမပတျဖင ႀကးမားေသာေရကနႀကးတစခဖနတးလကေသာအခါ ယခငျမစေၾကာငးေဂဟစနစႏင အသားကေနသည ဘ၀ပစမား ေပာကကြယသြားၿပး ယငးေနရာတြငပတ၀နးကငအသစႏငတစျခားမးစတမားေပၚထြကလာမညျဖစ

သည။ အဆပါ မးစတအသစမားသည ကးစကတတေသာေရာဂါမားသယေဆာငရာတြငအဓကအခနးမပါ၀ငသည။ ပတ၀နးကငမးစတမား ေျပာငးလျခငး၊ ေရေၾကာငေျပာငးလျခငးမားႏငအတ ေရာဂါဘယမားေျပာငးလလာ မညျဖစသည။ ေယဘယအားျဖင အဆပါ ေျပာငးလမႈမားသညအဆးဘကမားသ႔သာ ဥးတညလာသညက ေလလာေတြ႕ရရသည။ကမၻာကနးမာေရးအဖြ႕(WHO)မကမၻာေပၚတြငျပန႔ပြားမႈအမားဆးႏင ေသေပာကမႈအမားဆးေရာဂါမားအနက ငကဖားေရာဂါသညတစခအပါအ၀ငျဖစသည။ယေန႔အခနတြငပးသတေဆးတနခနေထာငေပါငးမားစြာပကျဖနးေသာလညးေဂဟစနစဆငရာဆးကးမားသာ ျဖစေပၚၿပး ငကဖားတကဖကေရးသညယေန႔အခနထႀကေတြ႕ေနရေသာမေအာငျမငသညအခကအချဖစသည။ဥပမာဆရေသာဂပန၊မေလးရား၊ဖလစပငလဥးေရအားလးေပါငးႏငညမေသာလဥးေရသနး(၂၆၀)ခန႔သည ငကဖားေရာဂါက ခစားေနရသည။သ႔ျဖစပါ၍ဧရာ၀တျမစ၏ဆညအဆင(၂)စမကနးမ လလပကနေပါငးမားစြာသည ျခငႏင အျခားေရာဂါမားသယေဆာငလာမညေဒသမားျဖစလာႏငသညကသတျပေဆာငရြကသငသည။

Photo : Nyi Min San


ငါးေမြးျမေရး

ႀကးမားေသာဆညမား၏ အလားအလာက ေ၀ဖနသမားပငလင၊ အဆပါ ဆညႀကးမားသည ငါးေမြးျမေရးအတြကအဓကအကးေကးဇးမားျဖစေၾကာငး ႐ႈျမငထငတတၾကသည။ငါးေမြးျမေရးမားေၾကာင လငယလရြယမား၊ ၿမ႕ႀကးမားသ႔ ေရႊ႕


Photo : Mg Hla

Photo : ThuYein

ေျပာငးမႈ ကဆငးလာမညဟ ယဆၾကသည။ သ႔ေသာ ဥပမာအေနျဖင ေပးရမညဆလင(Lake Volta)တြင တငါသည(၂)ေသာငးခန႔သညေလ(၂)ေသာငးခန႔အသးျပၿပးႏစစဥငါးတနခန(၆)ေသာငးခန႔ဖမးခၾကသည။သ႔ေသာကနေအာကေျခရ သဘာ၀ေပါကပငမား ေရျမပပကစးၿပး အာဟာရနညးသထကနညးလာေသာေၾကာငငါးဖမးဆးရရမႈလငျမနစြာကဆငးခသည။ထနညးတစြာ(LakeCavaba)တြငလညးအလားတေတြ႕ႀကရသည။ ေရကနဖြ႕စညး(ဆည)ေဆာကၿပး (၅)ႏစအၾကာတြင တငါသည(၂)ေထာငခန႔သည ႏစစဥ ငါးတနခန(၃၆၀၀၀)ေကာဖမးခၾကသည။ဆညပတၿပး (၁၀)ႏစၾကာတြငငါးရရမႈသညတန(၉၀၀)မေကာေတာဘတငါသညဥးေရေလာကခသည။၎ဆညႀကးမားတြင(၂၆)တနမရေသာငါးငယမားအား အစားထးျဖညသြငးခေသာလညး ရငသနမႈ အလြနနညးေၾကာငး ေတြ႕ရခရသည။ ဆညမားတြင ရာသခနလက ေရႊ႕ေျပာငးတတေသာငါးမားအတြကငါးခနစငမားတညေဆာကေပးေသာလညးမားေသာအားျဖငအလပမျဖစသညကေတြ႕ရသည။ဥပမာအားျဖင ကယလဖးနးယားႏငငရ ေဆာလမြနငါး၏(၉၀%)ခန႔သည ႏစစဥဆး႐ႈးမႈႏင ရငဆငေနခရသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ေရကာတာမားတညေဆာကမႈႏင ငါးခနစငမား၏စမခကမားမေအာငျမငမႈမားေၾကာင၎တ႔ေပါကဖြားရာေဒသသ႔ မသြားေရာကႏငျခငးျဖစခရသည။ ထနညးတ စြာ႐ရားႏငငတြငလညး စတာဂငငါး ေပါကဖြားမႈႏႈနးမား ေလာကျခငး အေၾကာငးအရငးမာ ဆညမားတညေဆာကမႈေၾကာငေပါကဖြားရာမႈရငးေဒသမားသ႔ျပနမေရာကႏငၾကျခငးျဖစသည။

ပးသတေဆး

စကပးေရးပးသတေဆးမားအသးျပမႈေၾကာငဆညမားအတြငးရေရမားကညစညမးေစသည။ျမစႏငဆကစပေသာေဒသတြငးေနထငသမားသညအာဟာရျပည၀ရန ငါးမားအေပၚအစဥအလာအရအားကးခရသည။သ႔ျဖစပါ၍ပးသတေဆးမားႏင စကပးေရးဓာတပစၥညးမားေၾကာင ညစညမးမႈမားသညဆညႏငဆကစပသညဧရယာတြငဆးရြားသညအကးအဆကမားက ျဖစေပၚေစသည။ ျမနမာႏငငအေနႏင ဧရာ၀တျမစကတမႏင ဆညအဆငဆငျပလပခပါက ပးသတေဆးမားႏင ဓာတေဗဒဓာတýကငးမားေၾကာင ေဂဟစနစတစခလး ဆးရြားစြာပကစးႏငပါသည။ ဒတယကမၻာစစၿပးဆးခနမစၿပး တတယကမၻာ၏ အစတအပငးအားလးနးနးတြငျဖစပြားေနေသာေရလႊမးမႈမားထနးခပေရးျပနာ၏အရငးအျမစမာ သစေတာျပနးတးမႈေၾကာငျဖစသည။တတယကမၻာႏငငမားသညဖြ႕ၿဖးတးတကရနအတြကႏငငျခားေငြရရရန သစေတာမားက လအပသညထကပၿပး


Photo : ThuYein

ထတယေသာေၾကာင ျမစမားအတြငးေရလႊမးမးမညအႏရာယမား သသသာသာႀကးထြားလာပါသည။ ျမစ၏ ေရဖမးဧရယာ(Catchment)တြင သစေတာမားဖးလႊမးေနသညအခါ သစေတာမားသည မးေရကစပယကာ ျမစအတြငးသ႔ ျဖညးညငးစြာထတလႊတေပးသည။ သ႔ေသာ အဆပါ ဧရယာမားတြင


သစေတာျပနးတးပါက မးေရမားသညလငျမနေသာအရနျဖငအတားအဆးမစးဆငးမည ျဖစသည။ ျမနမာႏငငတြင သေတသနလပငနးမားအရ ျမစအတြငးသ႔ ႏစစဥႏနးတနခနကဗေပသနး (၂၇၀)ခန႔ (AO)ကဆငးေနသညအတြကေၾကာင တမမား၊ ဆညမား၊ ေရကာတာမားသည ကာလအခနတစခတြင

Photo : Mg Hla

ေျမဆလႊာႏငဆား

ေျမဆလႊာတြငဆားပါ၀ငမႈသညသဘာ၀ျဖစစဥတစရပျဖစၿပး ေျမဆလႊာနညးတ ေရတြငလညး ဆားအစအနမား ပါ၀င သည။ ေရခေတာငကစမးမားပငလင


ႏနးမားျဖငျပညကာႏနးမားကဆငးပတဆ႔သြားႏငေသာေၾကာငထအႏရာယကာကြယရန စမခကမားထညသြငးစဥးစားရန လအပပါသည။


ဆားဓာတပါ၀ငမႈႏႈနးရ သည။ သ႔ရာတြင ေျမဆလႊာ၏ဆားပါ၀ငမႈ(၀.၄%)မ (၁%) ရပါက ၎ေျမရ အပငရငသနဖ႔ ခယဥးသည။ သ႔ျဖစပါ၍ ေလလာမႈမားအရေျခာကေသြ႕ေသာ အပပငးေဒသမားတြင ေျမဆလႊာတြငသဘာ၀ဆားပါ၀ငႏႈနးမားသညက သရရပါ သည။ သ႔ျဖစပါ၍အဆျပ ဧရာ၀တျမစေရ ရႏပေရတားစမကနးေၾကာင ေရမားစၿပးပါက ေရျပငတြငဆားမား ပါ၀ငႏငသည။ ဥပမာအားျဖငဆရလင တ႐တျပည၏ ယနစျမစေရစမကနးေၾကာင ဟတတာ(၂.၇)သနးသည ေရတြင ဆားပါ၀ငမႈဒဏက ခေနရပါသည။ဆလသညမာဆားပါ၀ငမႈႏႈနးမားသညဆညေရကအသးျပျခငးျဖငလယေျမမားဆားေပါကလာမညျဖစသည။ဆညမားတညေဆာကျခငးေၾကာငေရျပညလမႈႏငဆားေပါကမႈကဥပမာေပးရလင ပါကစၥတနႏငငတြင ႏစစဥဟတတာ(၁)သနးဆး႐ႈးေနရသလအရနႏငငတြငဆညေရသြငးသညဟတတာ(၃.၆)သနး၏ (၅၀%)ေကာသညဆားေပါကမႈႏင ေရလမႈ၏ဆးကးကခစားေနရသည။ အလားတစြာ ဆးရးယားႏငင၊ အရနႏငင၊အႏၵယႏငငမားတြငလညးဆားေပါကမႈႏင ေရလမႈျပနာမားမားစြာႀကေတြ႕ေနရပါသည။ ၿခ၍ေျပာရလင ကမၻာတစ၀မးဆညေသာကေရေျမ ဟတတာ(၂)သနးမ (၃)သနးၾကားသညေရႏငဆားဖကဆးမႈမားေၾကာငႏစစဥႏငင၏စကပးထတလပမႈမားကထခကေနသညဟသရရပါသည။

သ႔ျဖစပါ၍ အဆျပေရတားတမမား၏ သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚထနးသမးမႈကသရရနေရးဥးစြာသေတသနမားျပလပရန လအပပါသည။ အထးသျဖင တတယကမၻာတြငေရရညဖြ႕ၿဖးေရး စမကနးအေပၚ စမခန႔ခြမႈမားႏင ျပျပငထနးသမးမႈသညအၿမတမးလအပခကတစခအျဖစေတြ႕ရရပါသည။ယငးသ႔ျဖစရျခငး၏အေၾကာငးအရငးမာသငေတာသည ပညာရငအဖြ႕ရားပါးျခငးေၾကာငျဖစသည။ဒတယအခကမာလပငနးသးပစၥညးမား ရရမႈျဖစသညဟ (Over See Develop- ment Institute) မ မဟနက နတြတထရယမ၎၏အစရငခစာမားတြငေဖာျပထားသည။

ျမစႏငပတ၀နးကငညစညမးမႈ ထ႔အျပင ပတ၀နးကငညစညမးမႈ ျပနာသညကမၻာႏငအ၀မးႀကးထြားလာေနေသာစးရမပပနဖြယအေၾကာငးအရာတစချဖစလာသည။ စကမႈထေထာငေရးႏင ညစညမးမႈသည ဒဂၤါးတစျပား၏ ေခါငးႏငပနးျဖစေၾကာငးသတျပမမႈ ႀကးထြားလာေသာလညး ေရလမးေၾကာငးမားပတဆ႔ေသာ ဆညတစခထက စကမႈလပငနးမားေၾကာင ညစညမးမႈကအားေပးေသာ အခကအလကမားက ထတေဖာေျပာသညစာတမး မရသေလာကျဖစသညက ေလလာသရရသည။ ပတ၀နးကငသာ

Photo : ThuYein

မကညစညမးမႈသညလကနးမာေရးႏငသဘာ၀ပတ၀နးကင၊သားငကတရစာၦနမား ထခကေစသညက ေလလာရမညျဖစသည။စကမႈလပငနးမားမညစညမးမႈျဖစရပကျမနမာႏငငတြငသေတသနျပသမားမရသေလာကရားပါးသကသ႔ျမစမားသညလညး အမႈကစြန႔ပစရနေနရာမားအျဖစ အသးျပေနၾကသည။ထ႔ျပင လမားႏငဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးေၾကာင ေရထမားရာခငႏႈနးမညမထခကရသညက မတတမးမရေပ။ သ႔ေသာ ဧရာ၀တလငးပင ထနးသမးေရးနယေျမအတြငး သေတသနျပလပခကမားအရေဒသခမား၏ႏစစဥငါးဖမးဆးရရမႈသညနညးသထကနညးလာေၾကာငးကမသရသည။ အခပအားျဖငဆရေသာ တတယႏငငမားသညစကမႈထြနးကားေရးႏင ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးေရးအတြက ေရအားလပစစထတရနဆညမားတညေဆာကၾကသည။ စကမႈလပငနးမား


အတြက စားနပရကၡာထပလပရန အႀကးအကယလအပေသာ ေျမႏင ေရက အသးျပ႐မမက ၎တ႔က ညစညမးေအာငျပလပခၾကသည။ အျပနအလနအားျဖင သးႏ႔ႀကးထြားမႈေလာကၿပး ႏငင၏ သားငါးက႑၊ ငါးသယဇာတ ပကသးမညျဖစရာ အာဟာရခ႕တမႈႏင ငတမြတမႈ ထပမကယျပန႔လာဖြယရသည။

ၿပးပါၿပ။

ေအာငမးခစဓာတပ-ၿငမးခမးစမးလနး၊ ဇငမငးေဆြ၊ ေမာငသကာ၊

ေမာငလ၊ ညမငးစ၊ သရန၊ ေဌးေကာ

Photo : ThuYein

အႀကျပခက (၁)-ပတ၀နးကငဆငရာဆးကးမားျဖစႏငေျခအေပၚအလအေလာကအကျဖတခကတစရပႏငယငးဆးကးမားကျပညသလထသ႔အသမေပးသမမညသညဆညမမတညေဆာကသငေၾကာငး။

အႀကျပခက (၂)-ေရအားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးစမကနးမားကၿမ႕ျပအခြငထးခမားအတြကမဟတဘလအမားစႀကး၏အကးစးပြားျဖစေၾကာငးေဖာျပႏငမသာလပသငေၾကာငး။

အႀကျပခက (၃)-စမကနးသညအရငးအႏးလြနကေသာစးပြားေရးလႈပရားမႈမားထကလပအားလြနကမႈအေပၚဥးစားေပးသငေၾကာငး။

အႀကျပခက (၄)-အနာဂတေရအားဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမားကျပညပသ႔သးႏမားတငပ႔ေရးထကေဒသခလဥးေရကေကþးေမြးရနအတြကစားနပရကၡာသးႏမားအတြကခြငျပသငေၾကာငး။

အႀကျပခက (၅) -သကဆငရာလထလကမခႏငေသာအမားျပညသကနးမာေရးႏငလၿခေဘးကငးေရးကထခကေစမညစမကနးမားတညေဆာကခြငမျပသငေၾကာငး။

အႀကျပခက (၆)-ဆညမားႏငအျခားေရအားဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမားသညအကယ၍အမးသားဥယာဥမား၊သပၸႏငပညာေရးအရအေရးပါေသာေနရာမား၊မတသနသစေတာမား၊မးတးလနးပါးေတာ႐ငးတရစာၦနတ႔၏ေနရာမား၊ေရးေဟာငးအေမြအႏစေနရာမားအားဆးရြားစြာထခကလငတညေဆာကခြငမျပသငေၾကာငး။

အႀကျပခက (၇) -အကယ၍ႏစေပါငး(၁၀၀)ၾကားအကကြျခငးမရႏငေၾကာငးအာမခခကရမသာဆညမားကတညေဆာကေပးသငေၾကာငး။

အႀကျပခက (၈)-ဆညမား၏ဆကစပေရေပးေရးစမကနးမားသညစကပးေျမမားကဆားေပါကဖြယရာရလငဆညမားကတညေဆာကခြငမျပသငေၾကာငး။

အႀကျပခက (၉)-ရနပေငြအေပၚအေလးထားမႈသညေရတအရငးအျမစထတယေရးထကေရရညအရငးအျမစတးပြားေကာငးမြနေရးျဖစသငေၾကာငး။

အႀကျပခက (၁၀)-အကယ၍ဆညမားသညေဒသခတငးရငးသားတ႔က၎တ႔ေနအမမားမစြန႔ခြာရၿပး၎တ႔၏ယဥေကးမႈမားပကစးေစလငဆညမားကမတညေဆာကသငေၾကာငး။

အႀကျပခက (၁၁)-အငဂငနယာပညာရပသ႔မဟတေဘကငးလၿခမႈျပနာမားထးထးျခားျခားရေသာဆညမားကတညေဆာကခြငမျပသငေၾကာငး။

အႀကျပခက (၁၂)-ျမစ၀မားသ႔မဟတသမဒၵရာငါးဖမးလပငနးမားအားသသသာသာထခကေစဖြယရေသာဆညမားကတညေဆာကခြငမျပသငေၾကာငး။

အႀကျပခက (၁၃)-အမနးခငးႏငငတစႏငင၏သေဘာတညခကအျပညအ၀မရဘပတ၀နးကငကထးထးျခားျခားထခကဖြယရလငအဆပါဆညမားကတညေဆာကခြငမျပသငေၾကာငး။

အႀကျပတငျပခက(၁၃)ခကပတ၀နးကငဆငရာ အကျဖတခက

thenaturemyanmarphotomagazineayarwaddy small

Documents