Thiên Thi, a Li, Nhân HòaMC LC GII THIU NI DUNG thng h cu sách : (Tìm tòi t trên xung di) S TÌM TÒI CA CÁC NHÀ HIN TRIT TRUNG QUC THUT CHIÊM BC Phát minh thut bói rùa S ra i ca bát quái 64 qu và “Kinh Dch” Bói c thi và phng pháp bói c thi "Liên sn", “Quy tàng" và "Chu dch” Xem bói "Kinh Dich" : Thái x th tích cc S phong phú ca lí thuyt chiêm bc Ci tin công c chiêm bc Các loi thut chiêm bc Công dng ca vic bói c thi THUT CHIÊM TINH Tinh tng và lich pháp S sùng bái các sao Các sao chinh và hàm ý ca nó Phân dã vi hiu ng thiên trng ng dng thut chiêm tinh trong quân s Tinh tng vi s hng suy quc vn Thut tinh bc và vn mnh cá nhân THUT OÁN MNH Thut oán mnh và c may ca con ngi. nh ngha vn mnh Thc cht ca vn mnh c im ca vn mnh Phê phán i vi vn mnh quan xa oán mnh theo Ng hành Phng pháp oán mnh theo ng hành và t thi
Bàn v Giáp Mc Bàn v t Mc Bàn v Bính Ha Bàn v inh Ha Bàn v Mu Th Bàn v K Th Bàn v Canh Kim Bàn v Tân Kim Bàn v Nhâm Thy Bàn v Quý Thy Mnh ph ca các danh nhân xa và nay 1. Mnh ph ca Gia cát Lng 2. Mnh ph ca Thiu Ung 3. Mnh ph ca Tôn Trung Sn 4. Mnh ph ca Hoàng Hng THUT QUÁI NH QU CÁCH Phí Hiu Tiên quái nh "Dng Tru Mã" quái nh THUT SM V Sm ng (Li sm) Th sm Tranh sm THUT BÀNG MÔN TÁ Thut kì môn Thut Lc Nhâm Thut Thái t TÍNH CÁCH KHÓ THAY I THIÊN THI VÀ TÍNH CÁCH THUYT TÍNH CÁCH THEO NG HÀNH Thuyt tính cách ca các nhà hin trit Trung Quc Nhng suy ngh v Kim, Mc, Thy, Ha, Th c trng cá tính theo ng hành Bí quyt ly dài bù ngn
A CHI VI DUYÊN PHN CON NGI Gii thích cm tinh con vt ca a chi c trng tính cách theo cm tinh 12 con vt Phng pháp tìm duyên phn PHÂN LOI TÍNH CÁCH BM SINH Thuyt cá tính mang c trng Trung quc T hp tính cách mi Tính cách ca bn THIÊN C TIT L : THIÊN THI VÀ QUC VN “THÔI BI ” Truyn thuyt ca 'Thôi bi " D oán Chu Ôn cp ng và Hu ng sau khi triu ng b
dit. D oán mi nc thi Ng i dit vong D oán Tng triu khai quc D oán Nguyên triu khai quc D oán Minh triu kn quc D oán Thanh triu vào làm ch Trung Nguyên D oán khai sinh Trung Hoa Dân quc "BÀI CA BÁNH NNG" "Bài ca bánh nng" ca Lu Bá Ôn D oán vn s triu Minh D oán ngi Trung Quc ct tóc D oán v th k 21 ANH HÙNG VN TH : THIÊN THI VÀ NHÂN SINH NGI BIT THI TH LÀ TUN KIT Thi th to anh hùng Qu Càn: Rng và thiên thi Sáu thi kì ln phát trin s nghip cá nhân THI KÌ N NÁU - THUT C CHU NG S tr giá ca n náu
Hc làm quan Gia Cát Lng n t Nam Dng Ngô Khi b t chi không cho hc t cháy ng sàn và tu sa ng sàn Lu B khéo mn sm che mình Cái cht ca Dng Tu Biu l mình không có kh nng Tôn Tn gi iên Lu Bang trc và sau Hng Môn yn Câu Tin c chu nhc Vng Mãng tim quyn ng Tiu Bình không gi di Chu Ân Lai "rút ci cháy khi áy ni" Cái tht bi ca Lâm Bu THI KÌ HIN HIN - THUT HIN HIN Sau lúc ban lnh "ui khách" n ng ca cô gái xu can gián Quc vng T Cng và T L Con cáo Lâm Bu mn oai h Bán mình nh và và chn ngi tt nng thân Gia Cát Lng ra i sau ba ln mi Mao Toi t tin c Ngô Khi mu cu làm tng Quan Vân Trng chc lát chém cht Hoa Hùng Tây Môn Báo tr vì Nghip huyn T Mã Nhng Th chnh quân Tôn Tn ua nga Thng ng bin pháp Lí Th Dân dy binh dng ng Tri phù h THI KÌ TRNG THÀNH - THUT PHÒNG HA Bát trng pháp ca Khng Thái công Hãy chú ý phía sau quà tng
Mi ngi u có lúc vt b vai din ca mình Nên bit cái gì anh ta chán ghét nht. Cách nhìn hai mt ca âm dng Hãy lu ý ti tng vic bên mình Hãy kim ch s bành trng lòng hám danh li Phép khai thông thun th La di qua i Ba t ra mt cnh tng gi mi ngi tin Phòng ha khi cha xy ra Hãy cho cp trên cho rng bn không có dã tâm THI KÌ LN MNH - THUT LN MNH Tào Tháo cp thng tin quân, b bi Xích Bích Cp lúc ngi ta nguy cp Mao Trch ông nhân c hi nm thi c Gia Cát Lng nh la cp Chu V Vng nhân lúc suy yu ánh vào Vic ln trong thiên h u có phân có hp Mao Trch ông nói: Nu Gii phóng quân không i theo ông Mnh Thng Quân nuôi ba ngàn k s Thái t ã vây cánh Không nên gây thù ch quá nhiu THI KÌ CNG THNH - THUT THÀNH CÔNG Sau khi Trn Thng lên vng Lý trí cui cùng khó gi Ni quy t ca 108 anh hùng Bành trng s thành công Viên Th Khi ngóc dy Võ Tc Thiên bêu xu k gièm pha và chn ngi hin Nguyn c ban u ca L Chi D Lu li cho ngi i sau Qung Bình vng vì mun dân Tràng An xung ly Làm theo cái "vn d" K dòng nc sch ca Lí Th Dân
K lo xa ca Lã Di Gin THI KÌ SUY BI - THUT HNG BI Gi thuyt "Ngân hàng tng lai áp ng" 5000 cân du thô ch i c 1 cân ru Mao ài ng Huyn Tông gt l ti trm Mã Ngôi Li th Tc Nhng ca Cam Mu Minh Thái T dùng pháp lut cu suy sp S dit vong ca ông Ngô Gia Cát Lng khai phá min Tây Nam Tinh thn "không s sng" BIT TRI BIT TA T PHÁT HIN VN TH LÀ THI C, LÀ VN HI Thiên thi vi sc khe Thi c p nht ca i ngi Nm loi tui ca con ngi GIÁC QUAN TH 6 ESP thn bí Thn thái và vng quang Hãy lu ý ti cnh vt quanh mình TNG THUT TRUNG QUC Ý ngha ca thut tng tay Thut vn mnh lu niên B râu ca H Long THUT OÁN MNG oán mng cho mình Ám th ca mng Phng pháp phân gii mng oán mng cn c : ý ngha tng trng ca mng o Mng có liên quan vi tin tài o Mng có liên quan vi s nghip o Mng có liên quan vi gia sn o Mng có liên quan vi sc khe
o Mng có liên quan n yêu ng và hôn nhân o Mng có liên quan n phúc ha Ebook min phí ti : www.Sachvui.Com
GII THIU NI DUNG
Phng thut Trung Quc bt ngun t tng th cao nht ca trit hc c i, song nó li din ra di hình thc tín ngng dân gian ph bin nht. Hàng m ngàn nm nay, nhng phng thut này c vn dng vào các lnh vc chính tr, quân s, khoa hc k thut, vn ngh, v.v... cha y màu sc thn bí, huyn hoc mà t trc n nay ã to nên nhng nh hng cc kì quan trng i vi sinh hot xã hi, s hình thành trng thái tâm linh vn hóa ca ngi Trung Quc. Qua nhiu nm nghiên cu và chnh lí, t ba phng din ln : Thiên
thi, a li, nhân hòa thông qua khía cnh thc tin tùy c ng bin ca i ngi, vn dng t duy mi, thành qu mi ca nn khoa hc hin i, tác gi ã gii thiu lí thuyt và phng pháp ca phng thut Trung Quc. Phn "Thiên thi" gii thiu các phng pháp làm th nào nhn thc
quy lut phát trin xã hi, c im bin i ca thi i và giành c c may ca i ngi nh : chiêm tinh thut, sm v thut, chiêm bc thut, oán mnh thut, quái nh thut, tng din thut, viên mng thut v.v... Phn "a li" gii thiu các phng pháp làm th nào nhn thc và
li dng hoàn cnh xã hi, hoàn cnh t nhiên nh kì môn thut la chn phng hng tt nht, Thông thiên thut d oán khí tng, Quan nhân thut thông qua tính khu vc phán oán khí phách con ngi và Phong Thy thut li dng u th a lí. Phn "Nhân hòa" gii thiu phng pháp làm th nào nhn bit ngi
và dùng ngi. Cn c kt qu nghiên cu trong nhiu nm, tác giã ã sáng to ra mt mô thc khoa hc hành vi c áo : mô thc nhu cu ng hành. Tác gi ã kt hp mt cách hu c thuyt nhu cu tâm lí ca Maslow có nh hng nht phng Tây vi thuyt âm dng ng hành c i ca Trung Quc, tng kt thành phng pháp dùng ngi, h thc hin là có hiu qu rõ rt. Ni dung sách ph thông d hiu, d hc, d s dng, nhm giúp bn c
trong chng mc nht nh tìm hiu c phn nào phng thut Trung Quc, trong xã hi ang thi th nhân tài ngày nay có th "thm thi th", cân nhc thit hn giành c thành công trong cuc sng ca mình.
Phn thiên thi : NGUYÊN AN dch. Phn a li, nhân hòa : NGUYÊN VN MU dch. Ngi dch
thng h cu sách :
(Tìm tòi t trên xung di) S TÌM TÒI CA CÁC NHÀ HIN TRIT TRUNG QUC
THUT CHIÊM BC
Phát minh thut bói rùa S tìm tòi ca các nhà hin trit Trung Quc i vi thiên thi bt ngun
rt sm t phát minh thut bói rùa. Thi i thn quyn tin s, b lc sm nht ca dân tc Trung Hoa ã
tng sng c mt min dc theo sông Hoàng Hà n tn Tây phn tnh Sn ông thuc min ông trung du sông V. Trong cuc sng ánh cá và sn bt, h bt u tìm hiu i vi t nhiên.
Có quá nhiu nghi vn i vi s bin i ca t nhiên nên ã có mt s thut s i tìm nhng iu bí n ó xut hin. Nhng thut s thông minh có nhiu hiu bit và tâm c i vi s vt, ã d oán s bin i khí hu thiên nhiên có chun xác ni bt do ó ã giành c s tin cy và tôn sùng ca mi ngi trong b lc. Cui cùng, chính h và c phng pháp quan trc ca h ã c nêu lên và c nh tr thành nhng ông quan vn hóa c xa nht trên vùng t hoang th này.
Công c các thut s s dng khá n gin, ch là mt con rùa en. Rùa en là loi ng vt bit bò, thân rùa dt phng, trên mai rùa có mt lp v cng màu nâu en, phía trên mt là nhng hoa vn. Rùa en không nhng có th hot ng trên t cn mà còn có th sng di nc.
S trng th i vi rùa en, xut phát t hai nhn thc : mt là rùa en có nng lc hot ng c trên cn và di nc, so vi các loi ng vt khác nó t ra có kh nng ni bt, nên ã c nhng ngi ánh cá và sn bt ngng m, sùng bái; hai là nhng hoa vn trên mai rùa ã làm cho các thut s ngc nhiên mãi không thôi. H cho rng nhng hoa vn này tng trng cho mt loi ý ch ca tri.
Trong lòng ngi b lc nguyên thy, s bin i ca các hin tng t nhiên và mi hot ng ca xã hi loài ngi u chu s chi phi ca mt sc mnh nào ó. Do ó h ã sáng to ra Thng , mt s sáng to va v i va ngu xun.
Các hoa vn trên mai rùa c h cho là sách ca Thng , nên ã tng có mt lot ngi chuyên nghiên cu mai rùa.
Chính s nghiên cu mai rùa ã sn sinh ra nn vn hóa Trung Quc. Các hoa vn trên mai rùa sau khi chnh lí li ã hình thành ch vit tng hình sm nht ca Trung Quc.
Ý ch ca Thng v sau c din bin thành Thiên mnh. Th lnh ca b lc lin tr thành ngui làm vic theo lnh tri, cho nên nhng vic h làm u là nhng vic Thng bo h làm nh th.
Bói rùa cng nh S, Ph, Chúc (li khn) u ng ra làm vic ni lin công vic gia thn linh và con ngi. Các thut s bói rùa không nhng có th suy oán khí hu thiên nhiên mà còn có th xem c các iu lành d. T nhng vic ln nh s tn vong ca b lc, n vic nh nh cát hung ca mi cá nhân, không vic gì là không xem và bói toán c.
Nghe nói, mi khi trong b lc có s kin trng i nào xy ra thì th lnh ca b lc u phi triu tp toàn b ngi trong b lc li, sau ó t mai rùa xem bói lành d.
Bc t ã ghi : lnh v túc niên ? lnh v pht k túc niên ? Chính là xem tình hình ma gió và thu hoch. Li nh : pht cát phng, th pht hu ? Chính là dùng mai rùa xem phng hng tt em quân di ánh nhau, giành c thng li.
Nhng ví d loi này còn rt nhiu. Ngày nay chúng ta nhìn li xem chng rt u tr, nhng trái li li bày t s tìm tòi ca con ngi i vi sc mnh siêu nhiên nm ngoài kh nng ca mình.
Sc mnh siêu nhiên mà v sau này nói n chính là Thiên thi. Nó là mt loi công nng kt cu, các nhà trit hc gi nó là tính tt yu. T s hiu bit và lí gii tính tt yu, có th nhìn thy trình trí tu ca mt b lc hoc mt cá nhân. S phát minh ra bc ph, vi khoa hc ngày nay tht ra không th xem là vic làm cao siêu, nhng ít nht nó cng ã chng minh các nhà hin trit c Trung Quc ã có tài trí tng i thông minh.
S ra i ca bát quái Lòng hng say ca các thut s bói rùa i vi công vic mình m ang
ã phát trin mnh m môn Quy bc hc. Tri qua vô vàn thut s và vô s ln chnh lí, sa i ã quy np thành tám kí hiu, chính là bát quái sau này :
CÀN KHM CN CHN TN LI KHÔN OÀI Theo truyn thuyt bát quái là do Phc Hi sáng to ra. Sách "Dch - H t
h truyn" nói : "C giã Bao Hi th chi Vng thiên h dã, ngng tc quan tng vu thiên, ph quan pháp vu a, quan iu thú chi vn d a chi nghi; cn th ch thân, vin th ch vt, vu th thy tác bát quái".
i ý nói : T thi c xa h Bao Hi làm Vng t ca thiên h ngng u lên quan sát thiên tng, cui xung nhìn thy phép bin i trên i lc, xem các màu sc hoa vn ca chim bay thú chy và c c cây sng núi sinh trng trên t. Gn thì chn hình nh ca chính mình, xa hn thì chn hình tng ca vn vt bt u sáng to ra bát quái
Nu nh truyn thuyt này áng tin cy thì ngi ng u trong hàng ng nhng nhà bói rùa c i ca Trung Quc phi là h Phc Hi. Trong chuyn thn thoi nói Phc Hi chính là thn vn hóa mt ngi mình rn, v ông là bà N Oa luyn á vá tri.
Bát quái ca Phc Hi vch ra ln lt i din cho tám loi vt tng : Thiên, Thy, Sn, Lôi, Phong, Ha, a, Trch. Hn na trong ó mi cp gm hai qu i lp nhau. Ví d : Càn i din cho Thiên (Tri) và Khôn i din cho a (t), Khm i din cho Thy và Ly i din cho Ha. Khái nim i lp là tinh hoa ca môn Quy bc hc. Do ó s phát sinh thut bói rùa ã sn sinh ra t tng bin chng thun phác c xa. Xuyên qua bu không khí thn bí ca Quy bc hc, chúng ta có th nhìn rõ nhng tia sáng phn chiu trí sáng sut nhìn thy c tng lai xa xôi ca các nhà hin trit c Trung Quc.
Dch hc v sau cho rng : Lng nghi sn sinh ra T thi. Ngha là: Thái cc sinh âm dng. Âm dng sinh t thi, t thi sinh bát quái. T thi là : Thiu dng, Thiu âm, Lão dng, Lão âm cng còn gi là Bn mùa.
Trên thc t Bát quái là tám hình v khác nhau. Mi quái (qu) là gm 3 vch ng nm ngang to thành. Toàn b bát quái gm 2 loi ng vch
to thành : mt loi i din dng, mt loi khác là i din âm. "Mt âm mt dng gi là o". o chính là quy lut t nhiên. Vì th
âm dng không ch là 2 yu t ln to thành v tr mà nó còn i biu thuc tính ca tt c hin tng bin i ca vn vt trong v tr.
Các nhà hin trit Trung Quc cho rng: tt c mi hin tng bin i s vt ca gii t nhiên không cái nào là không mang sn tính âm dng trong các nhân t không gian và thi gian lúc ó, hoc tr thành dng cng, hoc tr thành âm nhu. Còn tác dng bin i nht âm nht dng này s vnh vin lp i lp li không ngng và không bao gi kt thúc.
Vì th, Bát quái do âm dng to nên cng s i din cho tám tính cht ca vn s, vn vt trên th gian. ó là: "Càn là kin, Khôn thun, Chn ng, Tn nhp, Khm hãm, Li l, Cn ch, oài duyt". Tám tính cht này không i, vn s, vn vt u có th quy np vào trong tám tính cht này.
Bi vì Bát quái sn sinh ra t thi, v sau này có ngi dùng Bát quái i din cho 8 khí tit trong mt nm : Lp xuân, Xuân phân, Lp h, H chí, Lp thu, Thu phân, Lp ông, ông chí.
Trong "Kinh Dch", tính thi gian ca Bát quái c biu hin ngày càng ni bt. Nhng trc khi có "Kinh Dch" thì Bát quái ch là i t ch thi gian mà thôi.
64 qu và “Kinh Dch” V sau Bát quái c dùng làm công c bói toán, c các thut s ng
thi châp nhn. Trong c thi gian s dng lâu dài, các thut s ã phát hin Bát quái bin
i quá ít không dùng. Mt s ngi bt u công vic ci tin Bát quái mong làm tng thêm bin i, thích ng vi các tình hung phc tp hn.
Bát quái ch mi là phân chia vn s, vn vt thành 8 loi ln có tính cht khác nhau. Tính cht ca tng loi s vt mt, có th chn rt nhiu vt tng tng trng, do ó Bát quái là s biu hin trng thái tnh i vi th gii khách quan. Trong ó không có ý ngha phát trin bin hóa, cng không có tính thi gian.
Cho mãi v sau này s hình thành 64 qu, mi hoàn thành s kin to ca "Kinh Dch".
"Bát quái thành lit, tng ti kì trung h. Nhân nhi trùng chi, hào ti kì
trung h. Cng nhu tng thôi, bin ti kì trung h. H t yên nhi mnh chi, ng ti kì trung h ("Dch. H t h truyn").
on vn trên là lí thuyt hình thành 64 qu. T Thái cc, Lng nghi, T thi, Bát quái ã hình thành s sp t ngay ngn có trt t ca các qu Càn, oài, Li, Chn, Tn, Khm, Cn, Khôn, các hin tng ca vn vt trong v tr u cha trong ó c. Nhng Bát quái vn không cha ht tt c các hin tng ang din ra trong v tr, do ó em xp chng bát quái lên s hình thành 64 qu, mi iu bí n t nh ca hào u ã cha bên trong. Chuyn dch xen k nhau các hào cng và hào nhu, thì tt c các bin hóa trong v tr s cha ng c trong ó. Li kèm thêm hào t ã nói rõ du hiu cát hung trc, tt c mi hot ng trong v tr cng u cha c bên trong.
Vì th, 64 qu s phn ánh th gii khách quan trng thái ng. Trên thc t 64 qu ã phân chia th gii khách quan, nht là xã hi loài
ngi thành 64 thi i ni lin nhau theo mt trt t. Thi i là s phát trin bin hóa, mà s phát trin bin hóa li c 384 hào cu to thành 64 qu phn ánh.
Theo cách nhìn v mô, mi mt qu trong 64 qu u i din cho mt thi i, t thi i này phát trin thành thi i khác. Theo cách nhìn vi mô, mi qu i din cho mt thi i. Mi qu i biu cho 6 giai on bin i. Vì vy, th gii khách quan trong 64 qu c miêu t thành quá trình phát trin y sinh ng, không ngng bin hóa và không bao gi ht.
S bin hóa ca thi i và s bin i giai on trong thi i ó, chính là li gii áp cn phi tìm ca "Kinh Dch". Do ó có th nói "Kinh Dch" là nhng hc vn bàn v s bin hóa.
Bn thân ch "Dch" có hàm ngha là: gin dch, bin dch, bt dch. Vn vt trong v tr tng gi tng phút ang bin i, s vic và con ngi cng nh vy, cho nên nói là "bin dch". Song i v tr bin i không ngng, nhng vn có tính quy lut, có trt t ngn np và tun hoàn, phi tuân theo mt quy lut nht nh. Còn vn mnh ca con ngi - tiu v tr, cng có tính quy lut nh th, vì th nên nói là "bt dch". Thông qua tính quy lut "bt dch", ngi ta có th tìm hiu quy lut ca tri t trong v tr ln có
th tuân theo. Tng t, ng hng ca con ngi - v tr nh cng có th d oán trc, có th quy nh, do ó nói là "gin dch".
B "Kinh Dch" chính là dùng nhng kí hiu tng trng gin n và con s biu th s bin hóa hin tng "bin dch, bt dch, gin dch" gây c tác dng xem bói toán.
Các nhà hin trit c Trung Quc úng là ã t phng hng t duy này i tìm s bin i ca thiên thi. S bin hóa ca thiên thi cng tng t có quy lut có th tuân theo. Các nhà chiêm bc và các hc gi khác v sau cng u theo phng hng này ta i khp bn phng.
Bói c thi và phng pháp bói c thi Công c xem bói ca "Kinh Dch" không còn là mai rùa na, mà là dùng
c thi. C thì là mt loi c sinh sng vùng Hoa Bc, thng gi là rau Khao
t. Sau khi phi khô có th dùng xông mui. C thi c dùng xem bói i khái có th vào thi kì loài ngi tin
vào xã hi nông nghip. Lch s không có ghi chép, cng không có cách nào tìm ra ngi u tiên ã s dng c thi.
Nghe nói phng pháp bói c thi có 9 loi, nhng hin nay ch có mt phng pháp c lu truyn li. Phng pháp bói c thi này c lu truyn li ngày nay, có th nói là công lao ca Khng T. Ông ã em phng pháp này ghi chép trong sách ”H t truyn" :
"i din chi s ng thp, kì dng t thp hu cu, phân nhi vi nh d tng lng, qui nht d tng tam, ip chi d tng t thi, quy kì vu lch d tng nhun, c tái lch nhi hu qui. Càn chi sách nh bách nht thp hu lc, khôn chi sách bách t thp hu t, phàm tam bách hu lc thp, ng kì chi nht. Nh thiên chi sách vn hu nht thiên ng bách nh thp, ng vn vt chi s dã. Th c t doanh nhi thành dch, thp hu bát bin nhi thành quái. Bát quái nhi tiu thành, dn nhi thân chi, xúc loi nhi trng chi, thiên h chi s nng tt h".
i ý nói : Hãy chn 50 nhánh c thi, dùng 49 nhánh, em chia ra làm hai tng trng cho lng nghi, ly thêm mt nhánh móc vào tng trng cho tam tài (thiên a nhân). em s c thi ã chia làm ôi xp bn nhành mt tng trng cho t thi, gom các s l còn li tng trng cho tháng
nhun. Vì nm âm lch 5 nm nhun 2 ln, tip theo li thu thp tt c các nhánh c thì li tip tc chia làm 2 nh lúc trc bt u quá trình thao tác ln th 2
S c thì dùng cho qu Càn là 216 nhánh, qu Khôn là 144 nhánh. Tng cng là 360 nhánh, tng ng vi s ngày trong mt nm. Kinh Dch chia thành 2 thiên, trong 64 qu cn có 11520 nhánh c thì cng tng trng cho 11520 s s vt
Vì vy tri qua bn bc tin hành qu “Dch“, mi qu có 6 hào, cn 18 ln bin cui cùng thành 1 qu. Bát Quái so vi 4 qu là s nh nhng nu xp chng lên và khai trin thêm s thành 64 qu thì tt c mi vic trong thiên h u bao trùm ht thy
Nói mt cách c th là phng pháp bói c thi c chia làm 4 bc : Bc th nht là"phân nhi vi nh". Ta em 49 nhánh c thì dùng xem
bói, tùy ý chia làm hai phn. Tng trng thái cc hoàn chnh chia thành Thiên (tri) và a (t), tc Lng nghi.
Bc th hai là "qui nht d tng tam’’. Ly ra mt nhánh t trong s c thi ã phân làm 2 phn, t ra mt bên. Tng trng gia tri t sn sinh ra con ngi, do ó 49 nhánh c thi s chia thành 3 b phn : Thiên, a, Nhân. Quan nim này rt quan trng, vì nó ã làm sáng t các nhà hin trit c xa ã nhn thc y s tn ti và giá tr tn ti ca bn thân mình.
Bc th ba là "ip chi d t". ip chính là m các ch s, em s c thi ã chia làm 2 phn c 4 nhánh mt, 4 nhánh mt m, làm nh th là tng trng T thi. im này ch rõ s nhn thc ca "Kinh Dch" i vi thi gian.
Bc cui cng là "quy kì vu lch". Quy l là các s d li sau mi ln m u t ra mt bên. Phi em các s d ca c 2 phn gom li, sau ó li m 4 cái mt. Tác gi "Kinh Dch" ã gii thích cách làm này là "lp nhun", tc tháng nhun.
n bc này là ã làm c "mt dch", tip theo cng theo phng pháp tng t còn phi làm 2 ln na, tc "tam dch” mi có th c mt hào. Mt qu có 6 hào, cho nên phi tri qua 6 ln "tam dch" mi to thành mt qu.
T phng pháp bói c thi phân tích ta thy bói c thi ã thay th bói rùa,
không th lí gii mt cách gin n rng ó là s tit kim con vt, mà ý ngha chân chính ca nó là vic s dng s và lch pháp. Nhn thc ca "Kinh Dch" i vi tri, tc i vi quy lut t nhiên ã t quan trc hin tng phát trin thành tính toán bng s.
Vic vn dng kt hp lch pháp vi phng pháp bói c thi ã a trình nhn thc ca "Kinh Dch” tin thêm v phía trc mt bc khá xa. Nhn thc lí tính ca các nhà hin trit Trung Quc i vi tri c bt u t lch pháp, thi vua Nghiêu, các nhà hin trit Trung Quc ã bit quan sát hin tng báo thi gian chun. Lch pháp trc thi vua Nghiêu gi là Ha lch, v sau phát trin thành lch Mt tri, Ha và Mt tri (Thái dng) u là sao. Quan sát hin tng ã sn sinh lch pháp, sn sinh ra nhn thc lí tính i vi thiên thi.
Tác gi ca "Kinh Dch" vn dng lch pháp ã t ra h xem gii t nhiên trong tri t là khách th c lp bên ngoài bn thân mình. Nhn thc này là nhn thc duy vt i vi th gii. Vì th có th nói th gii quan ca "Kinh Dch" cng là th gii quan duy vt.
"Liên sn", “Quy tàng" và "Chu dch” Bn yu t to thành "Kinh Dch” là: c thi, quái (qu), hào và t.
Các thut s i nhà H ã có cng hin cha tng có trong lch s i vi vic xây dng "Kinh Dch".
Do thi nhà H, Trung Nguyên ã xut hin cc din thng nht lâu dài. Trong hoàn cnh xã hi n nh này, hc thut ã phát trin mt cách ung dung. Các thut s ã thu lm t liu ca các b lc, kinh qua chnh lí thng nht, thêm bt và cui cùng ã biên son thành b sách xem bói toán có qu, có t u tiên trong lch s, có tên là "Liên sn". ây chính là H Dch (Kinh Dch thi nhà H).
Sách "Liên sn" ly qu Cn làm qu u tiên, tng trng "nhng ám mây xut hin trên núi, liên miên không ngt".
Sau khi nhà H b nhà Thng dit vong, các thut s nhà Thng ã không bng lòng dùng H Dch. H da vào nhng nghiên cu ca mình, tc nhng kin thc ca b lc ca chính h ã chnh n li H Dch và nh ra Thng Dch mang tên "Quy tàng".
Sách "Quy tàng" li ly qu Khôn làm qu u trong 64 qu, tng trng
cho "Vn vt không có cái gì không cha ng trong ó". n i nhà Chu, "Kinh Dch" li phát sinh mt ln i mi na. Nghe
nói Chu Vn Vng chính là ngi rt tinh thông "Kinh Dch", ông ã tng b vua Tr giam nhiu nm trong ngc, ó, ông chuyên tâm nghiên cu 64 qu, ng thi ã vit ra qu t và hào t cho tng qu. i mãi sau khi ông ánh bi vua Tr, xây dng nên Vng triu ca mình, thành qu nghiên cu ca ông lúc ó mi tr thành vn hin kinh in ca quc gia. ó chính là "Chu Dch”.
"Chu Dch" ly qu Càn làm qu u, ã phn ánh mt bc nhy vt v i na v quan nim ca các nhà hin trit Trung Quc ng thi. Ân Thng ly qu Khôn trc ri mi n qu Càn là th, là coi trng mu h, còn ngi nhà Chu li ly Càn u, Khôn th là coi trng ph h. Các sách "Liên sn", "Quy tàng” u ã tht truyn. Hin nay "Kinh Dch" mà chúng ta bàn n, chính là quyn sách quc bn ca nhà Chu.
Nu nói Phc Hi v ra Bát quái là hình thc ban u ca nn vn hóa Trung Quc, Vn vng phát trin Chu dch s là m u ca nn vn hóa Trung Hoa.
"Dch o thâm, nhân cách tam thánh, th lch tam c". "Kinh Dch" không nhng là b sách kinh in c xa nht ca Trung
Quc, mà t xa n nay nó còn c tôn sùng ht mc, còn c gi là "Qun kinh chi th".
Con ngi trong v tr bin hóa khôn lng, sinh tn và phát trin ra sao, trong xã hi c hi và duyên phn phi liu trc, làm th nào làm nên s nghip. "Kinh Dch" dùng trí tu c áo ca phng ông, nga lên xem thiên vn, nhìn xung xét a lí, gia thông hiu "vn vt chi tình", nghiên cu s giao lu gia con ngi vi thiên nhiên, tìm hiu o lí v i "tt bin, s bin và bt bin" ca i ngi, làm sáng t quy lut "tri bin, ng bin, thích bin" ca i ngi. ây chính là nhng ch v i ca "Kinh Dch”.
Vì vy, chúng ta có th xem "Kinh Dch" là mô thc nhn bit ca các nhà hin trit Trung Quc i vi v tr vn vt bao la và cuc sng ca con ngi c may khôn lng.
64 qu ca "Kinh Dch" tng trng cho các hin tng ca t nhiên
hoc nhân s ti mt thi im nào ó trong quá trình bin i không ngng. Vì th, ý ngha ca "Kinh Dch" là vô cùng coi trng thi gian. "Thi" nói trong "Kinh Dch" là nhng tình hung ca con ngi trong khi u tranh, khi vui sng, khi khn khó, khi au kh v.v...
"Kinh Dch" nói n thi gian, tôn trng "thi trung”. Hc gi i Thanh là Hu ng nói "dch o thâm, nht ngôn d t chi, vit thi trung”. (o lí "Kinh Dch” rt sâu sc, nhng nói tóm li là "thi trung”). Khng T vit "Thoán truyn" nói v thi có 24 qu, nói v trung có 35 qu ; "Tng truyn" nói v thi có 6 qu, nói v trung có 38 qu. T T vit sách "Trung Dung” k li nhng li nói ca Khng T rng : Quân t mà thi trung ; Mnh T li nói : "Khng T, bc thánh bàn v thi. Là phép tc cùng truyn li t thi Nghiêu Thun tr li ây. Hiu bit c ngha ca thi trung là ã nm c Dch quá na vy !"
T ó ta thy s coi trng ca "Kinh Dch" i vi nhân t thi gian và nguyên tc trung dung. Nói cách khác, thi trung s là trng thái tt p nht ca s vt hoc nhân s.
Hiu c quy lut ca thiên thi mi có th "an mnh", thông hiu nguyên tc ca trung dung mi có th "thành d". Tác gi ca "Kinh Dch" ã ch bo cho ngi i sau rng : con ngi sinh ra i, khi lp thân chính nghip cn phi giác ng o lí "thành d an mnh". Sáng t phép tc ca thiên a, nghiên cu o lí ca âm dng, tu chnh ng tính mnh, ra lòng nghin ngm thi c, làm sáng t iu c mi, thì mi mong hin t giàu sang.
Xem bói "Kinh Dich" : Thái x th tích cc Các bc tin bi ca chúng ta, trong cuc u tranh vi thiên nhiên ã
phát minh ra chiêm bc. Ý ngha ca chiêm bc ch, nó không nhng là vì s sinh tn mà còn là
vì s sinh tn ngày càng tt p hn. Có rt nhiu ngi phn i chiêm bc. Mt trong s nguyên nhân ca nó là h cho rng chiêm bc là kt qu ca tâm lí tiêu cc t mình h thp. Trong ni nghi hoc và khng khip ca cuc u tranh vi thiên tai ca thiên nhiên, con ngi thng cu xin mt sc mnh siêu nhiên ngoài bn thân mình giúp mình, do ó mi i chiêm bc (xem bói).
Trc khi "Kinh Dch" ra i, các nhà hin trit Trung Quc ã phát minh ra nhiu phng pháp chiêm bc. Cn c xem các hin tng trong sách "Sn hi kinh" ã t ra di thi ng Ngu hoc Trng Lê ã tng có các phng pháp chiêm bc nh xem biu tng ng vt, xem biu tng thc vt, xem thiên tng. Nhng nhng phng pháp này rt gin n, cng có rt ít lí l khoa hc cho con ngi hin i tin phc.
Ví d xem xét biu tng ng vt, khi ngi ta gp phi nhng vic khó khn thì s git tht ng vt, t huyt tng, ct tng, biu tng dch mt ca ng vt suy oán cát hung ca vic ang mong cu. Ví nh huyt ti, ct ti sáng, dch mt sáng và y chính là im tt, nu ngc li là im xu. Nu gp c im tt lành thì cho rng nên tip tc c gng vn ti. Chng may gp phi im xu thì s t b luôn ng c d nh ban u, tránh nhng iu bt hnh s n vi mình. Vì th, vic chiêm bc nh vy v thc cht ch là quyt nh vn ca ngi ta làm hay không làm mà thôi. iu này ã bc l tính tiêu cc ca phng pháp chiêm bc này.
Thut bói rùa xut hin v sau này cng không thoát ra khi bóng en tiêu cc này. iu ó ã phn ánh nng lc t duy ca con ngi s quyt nh thái ca ngi ta i x vi s vt.
Nhng chúng ta cng ng nên vi chê bai i vi phng pháp chiêm bc thô thin này, vì chính nhng phng pháp thô thin ó li ã sn sinh ra "Kinh Dch" v i.
Trên c s quan sát hin tng xa xa ã sn sinh ra tng qu, qu t và hào t ca "Kinh Dch". S phát minh Bát quái ã kt thúc bóng en ca thi i bói rùa, ón nhn ánh bình minh ngi sáng ca khoa hc.
S phát minh Bát quái không ch là s ci tin phng pháp mà còn là s tin b ca t duy. Nó ã t nn móng cho mt lí thuyt tham bác s. Vì th, lòng t tin ca nhân loi mi c dng xây lên mt cách chân chính. S ra i ca 64 qu ã t rõ các nhá hin trit Trung Quc ã bt u d vào trí tu ca chính mình sinh tn, chinh phc s uy hip t thiên nhiên ti.
Xem bói "Kinh Dch" không còn là sn phm ca s b ng tiêu cc trc ây na, mà ã tr thành phng tin khoa hc ca con ngi nhn
bit thiên nhiên và li dng thiên nhiên. Chiêm bc s không còn ch quyt nh con ngi làm hay không làm na, mà là quyt nh vn con ngi nên i làm nh th nào và có th làm nh th nào tt hn.
Trong lch s ng ng hàng my ngàn nm, "Kinh Dch" ã làm sáng t im này, nó ã sng vi thi gian mà vn không h suy vong. Nó không ch ã gi lên bc ngot chuyn hóa t nh ca s phát sinh s vt, mà còn ch ra con ng sinh tn cùng tn ti hài hòa gia con ngi vi thiên nhiên, ã dy cho con ngi bit tùy c ng bin nh th nào tránh hung hóa cát. iu này hoàn toàn khác vi thiên ng ca o C c và kip sau ca nhà Pht. Nó ch bo cho con ngi ta phi bit nm vng nh th nào thc hin.
Ngi Trung Quc u en da vàng, ã tng theo con ng này bc theo nhng nm tháng dài lê thê ã qua. Các nhà trit hc tng lai ã không ngng làm phong phú thêm "Kinh Dch", làm cho nó phi ngm thm vào trong nn vn hóa Trung Quc. Thuyt Nho hc do Khng T dng lên chính là mt ví d in hình.
Vì vy nói xem bói "Kinh Dch" tht ra không phi là sn phm tiêu cc, mà là s tin th tích cc. iu này có th thông qua s phát trin ca "Kinh Dch" chng minh thêm. Lch s phát trin "Kinh Dch" cng là lch s ca các nhà tin bi Trung Quc nhn thc t nhiên, thích nghi t nhiên, chinh phc t nhiên, ã tr nên thành thc và tin b v mt phng pháp t tng.
S phong phú ca lí thuyt chiêm bc Lúc ban u c nhân (ngi xa) s dng chiêm bc "Kinh Dch” ch da
vào tng qu, qu t, qu lí và bin hào t oán qu. Các ghi chép v các ví d chiêm bc này có rt nhiu, nh các sách "T
truyn", "Quc ng", "Chu ng", "Ân h kh tin bin", "Lun hành". i vi nhng ghi chép va quý báu mà chân thc này, các hc gi nhiu triu i ht sc trân trng s nghiên cu v phng din này, bi vì s linh nghim ca các ví d chiêm bc này ã làm cho h ht sc kinh ngc. Ngài Lí Kính Trì trong sách "Chu Dch thám nguyên" ã nói mt cách cm khái rng : "Trng phái các Bc quan thi Xuân Thu, nhng iu h oán sao mà linh nghim th, chng l h ch là ngi ba hoa tùy tin chng may
trùng hp ? ng nhiên không phi". "Có th xem các sách "T truyn", "Quc ng" ng ti nhng s vic c bói oán, thc t linh nghim quá i !"
Sách "Quc ng”, "Chu ng" ã tng ng mt ví d chiêm bc nh sau: Tn Thành công lu vong nc Chu. Khi Thành công t nc Chu tr v Tn, ngi Tn ã nhân vic này xem bói mt qu.
Xem c qu Càn bin thành qu Ph Cn c qu t ca qu Càn và qu Ph, ngi Tn ã a ra li oán nh sau :
Phi nhi bát chung, Quân tam xut yên. Vì qu t ca qu Càn là : "Càn Nguyên Hanh Li Trinh". Qu t ca qu Ph là "ph chi ph nhân, bt li quân t trinh, i vãng tiu lai". Càn là tri, là Vua, qu thng ca Càn là tri, qu h ca Càn là Vua, c tng ca vua phi vi tri. ây là im tt lành.. Nhng qu h ca Càn bin thành qu Khôn, Khôn là thn, cho nên nói "phi nhng không n cùng". Li thêm vì ba hào dng ca qu h bin thành ba hào âm, cho nên "Vua phi ba ln xut vy", v sau qu nhiên ã ng nghim.
Nhng cách lun oán này có mt sai lm là d làm sn sinh nhng li gii thích khác nhau. Trong "Lun hành bc ph thiên" ã ghi chép mt vic nh sau ; T cng - hc trò ca Khng T chiêm oán nc L ánh Vit c t ca bin hào Cu T (Dng bn) ca qu nh : "nh chit túc, phúc công tc, kì hình ác, hung" bng hào t này T cng cho rng quân nc L s không thng. Khng T xem xong, nói : ây là qu tt. Bi vì "Ngi Vit trên nc, i bng thuyn không i bng chân” là tt. Kt qu nc L ã giành thng li.
khc phc nhng s m h và li gii sai lm ca cách chiêm oán trên, ngi i sau d nh thay i cách chiêm oán này. Cách làm thm dò này bt u t u nhà Hán. Các nhà Dch hc ng thi ch yu có 3 ngi : Thi Cu, Mnh H và Lng Khâu H. C 3 ngi này u theo hc cùng mt thy là in Hà, còn kin thc Dch hc ca in Hà li c k tha t hc trò ca Khng T là Thng Cù. T tng thiên nhân tng quan (tng quan gia tri vi ngi) thnh hành ng thi cho rng thiên tng và nhân s có mi quan h nhân qu, iu này ã hình thành các nhà âm dng hc và ng hành hc ca trit hc t nhiên. Mnh H, con ngi
có s phn long ong mun gi gm t duy kì cc ca mình vào, ã ly thuyt âm dng tai bin thuyt minh và gii thích "Kinh Dch". Ông em qu c nh sn ch nh làm 12 tháng, dùng hào ch nh làm ngày. Nh vy, ông ã em lch pháp a vào trong chiêm bc, làm cho chiêm bc có thêm ý ngha ca thi gian. làm cho mi ngi tin tng, Mnh H ã nói toáng lên : ây là Thy giáo trc khi mt ã truyn li cho ông. Do ó môn hc mi m này ã thu hút c rt nhiu ngi. iu ó chng t vic hc giáo iu máy móc "Dch" hc ca ngi ta không còn nh xa na, mà ang mong i các phng pháp và lí thuyt mi. Li nói di ca Mnh H v sau b s huynh Lng Khâu H vch ra, kt cc ã làm cho Mnh H mt ht uy tín. Nhng vic ci cách này, ngc li c ngi i sau tip nhn và truyn li.
n thi nhà i dch hc ng Trng Th, ông dc sc phát trin rng hc thuyt âm dng ng hành, mnh dn ci tin h thng Dch hc. Ông dùng âm dng ng hành suy lun tai d, d báo trc cát hung. Ông ã tr thành nhà ci cách s mt i vi "Dch hc thi Tây Hán.
Ngi ci cách "Dch hc" ln th hai thi Tây Hán là Kinh Phòng. Ông ã phát minh ra phng pháp chiêm bc bói c thi phi hp vi "Np Giáp" trên c s ca ng Trng Th. Cái gi là "Np Giáp" chính là a 64 qu xp t vào 8 cung, mi cung 8 qu u do mt qu trong kinh dn u, mi qu có hai hào: th, ng, tip ó em thiên can a chi sp xp vào trong 6 hào ca bát quái c qu thuc ng hành, li phân ra “lc thân" : ph mu, huynh , quan qu, thê tài, tôn t, còn cn c ngày chiêm bc phi hp "lc thn" : Thanh long, Bch h, Chu tc, Phi xà, Huyn v, Câu trn. Dùng nhng iu này oán qu. Dch hc ca ông ã tng thêm phn tai bin, phân 64 qu, thay i ngày xem. Vic, dùng phong, v, hàn, ôn oán khí hu. n ây, phm vi thi gian và không gian ca vic chiêm bc ã c m rng hn. Vic ci tin ca Kinh Phòng, không ch sa i phng pháp mà v ni dung chiêm bc ã sáng to ra nhiu cái mi trc ây cha tng thy, làm cho phm vi ng dng chiêm bc càng m rng hn, chun xác cng tng hn. Lí l ca nó cho n nay, cng làm cho ngi i nay không lng c ý sâu sc ca nó.
Các nhân vt i biu cho phái dch hc thi ông Hán gm có : Trnh
Huyn, Tun Sng, Ngu Phiên. Dch hc ca h không gii thích li toàn b ý ngha tng trng ca qu t, mà là t tng ch tng ch trong hình tng ca qu ó tìm li gii áp. Nhng nhng li chú gii kiu i ng nh vy làm cho các tng trng ca bát quái ban u không dùng, do ó h ã khai phá mt con ng mi m khác phát huy tác dng hn.
Trnh Huyn ã tha k truyn thng Dch hc thi Tây Hán và Tin ông Hán, dùng hào thi và ng hành gii thích tng hào ca qu và hào t ca qu. T tng này trc tip bt ngun t các sách "Dch v" và "Tam thng lch". Hc thuyt ca Trnh Huyn ã góp phn cng hin to ln cho vic kin lp kt cu Dch hc Trung Quc, t ó "Kinh Dch" ã liên h cht ch hn vi thuyt âm dng ng hành. Dch hc ca ông là s sa i hp lí i vi Dch hc ca Kinh Phòng.
S cng hin ca Tun Sng lí thuyt Càn thng Khôn giáng, tám cung và thuyt phi phc ca ông. Ông em s bin i v th ca hào hai và nm liên h vi khí, ã làm phong phú thêm ni ung chiêm bc.
Ngu Phiên sinh ra mun hn Trnh Huyn và Tun Sng. Nhng danh ting ca ông li ln hn hai ngi trc. Dch hc ca ông ã dùng các phng pháp Quái bin, Bàng Thng, H th và Bán tng truyn th, nh hng i vi ngi i sau cc ln. Ông ã hu b thuyt âm dng tai bin v khí hu ca dch hc Kinh Phòng, mà thay bng thuyt Quái, Bàng, nht là qu bin c to nên do v trí hào trong mt qu bin ng.
S c gng khai thác ca các nhà Dch hc thi Hán, cui cùng ã xác lp c a v ca Dch hc, tr thành "qun kinh chi th". Các nhà dch hc sau nhà Hán không to c nhng ci cách mi m cao hn i vi lí thuyt chiêm bc, cho n ngày nay, chiêm bc ca "Kinh Dch" mà chúng ta c trông thy vn là nhng kt tinh ca nhng ngi thi Hán. Cn phi nói rng, ây là mt s ình tr không tin lên c na ca "Kinh Dch", nguyên nhân ca nó nên quy cho s ni dy ca phái Ngha lí.
Sau khi ngi thanh niên thiên tài thi Tam Quc Vng Bt ln u tiên xng t tng tr dch ”c ý quên tng", dch hc ã chuyn t chiêm bc sang trit hc. Phái Ngha lí ã thay th Dch hc tng s thi Hán, tr thành trng phái chính nghiên cu Dch hc, làm cho ý ngha chiêm bc ca "Kinh Dch’’ ã mt i hoàn toàn, tr thành kinh in trit hc ca quy
lut phát hin và quy lut cu thành. Dch hc ca các nhà Pht hc sau này, dch hc ngoài "Kinh Dch” ca Dng Hùng, dch hc luyn an o Ngy Bá Dng sáng lp, dch hc ca các nhà s hc Lí Quang, Dng Vn Lí, Lí hc ca Trình Di và Chu Hi v.v... không ai là không nh vy c.
Nhân ây, cn phi ch ra s ci tin dch hc ca nhà i dch hc Thiu Ung i Tng. S ci tin ca ông có th gi là s ci tin có tính thi i trong lch s chiêm bc. Dch hc ca ông ã dùng tng s hóa giúp cho vic x lí tri t t nhiên : em thi gian phân thành 64 qu, dùng nó khái quát ngun gc ca v tr, ng thi dùng quy lut s làm quy lut qun lý ht thy vn vt trên th gian. Do ó, ông ã lp nên mô thc s thuyt minh mô thc tng ca 64 qu. Cn phi nói rng ông ã làm cho chiêm bc c mã hóa bng con s, t ó ã hoàn thành công vic chun b chiêm bc tin vào khoa hc. Con s là si dây ni lin chiêm bc vi khoa hc.
Ngày nay Trung Quc, chiêm bc ã c các môn khoa hc nh d oán hc, thng kê hc, vn trù hc v.v... thay th. iu này không th nói c là chiêm bc c khoa hc hóa, mà là chiêm bc b vt b. Trên thc t, d oán hc và thng kê hc hin i, tht ra không th hoàn thành c công vic mà chiêm bc ã tng làm.
Chiêm bc hin ang ng trc vn là phi a vào mt dòng máu mi. Hin nay, ang là lúc không phi khoa hc cn chiêm bc, mà là chiêm bc cn khoa hc. Nhng Trung Quc có rt ít ngi dám b ra dng khí và tâm lc ca mình hoàn thành công vic này. nc ngoài, vic nghiên cu dch hc ã thu c rt nhiu thành qu làm cho ngi ta kinh ngc, bao gm c nghiên cu v lnh vc chiêm bc. Còn các nhà làm công tác khoa hc ca chúng ta thì li ch nhìn bin c mà than mình bé nh. H không phi là xem xét vn t góc khoa hc mà xut phát t hiu qu và li ích. ây là iu bt hnh ca "Kinh Dch", cng ng thi là ni bt hnh ca Trung Quc.
Ci tin công c chiêm bc Trong sách "Bch h thông” có nói : "Rùa nghìn tui mi linh, c thi
trm nm mi thn, ly cái trng cu ca nó có th phán oán c lành d". on vn này ã nói lên s tht bói mai rùa và bói c thi.
Sau khi 64 qu hình thành, bói c thi ã thay th cho bói rùa. iu ó có th có 3 nguyên nhân : mt là, 64 qu ã c chnh lí hoàn ho, không còn cn nghi thc t rùa na. Th hai là bói rùa thuc xem tng ng vt. Vic git tht ng vt và t rùa u không phi là vic làm thun tin, ngi ta vn mong mun có công c gin n hn cng có th t c cùng mt mc ích. Th ba là b lc nguyên thy ã sng trên lc a, bt u sn xut ngh nông, bi vì c thi chính là sn vt ca ng bng Hoa Bc. Nhng ngi chiêm bc ca b lc ngnyên thy ã tng trong sn xut nông nghip phát hin ra c thi và dùng nó làm công c chiêm bc.
Bói c thi do Khng T ghi chép và là ra i sau "Kinh Dch”, nên nhng ngi chiêm bc sau này u dùng phng pháp này chiêm bc. Trên thc t, ngoài ghi chép ca Khng T ra, không có phng pháp bói c thi nào khác c ghi chép li. Cho nên c thi c dùng làm công c chiêm bc kéo dài mãi tn i ng. Thi gian dài ti hn hai ngàn nm, thi kì này, c thi mi b th tre thay th. Nguyên nhân thay có th là ngi chiêm bc cho rng c thi không th dùng c lâu dài, cn phi thay thng xuyên, do ó h ã chn th tre bn hn c thi. Nhng các bc suy din không có gì thay i.
ã c xem là công c, khi s dng ngi ta vn thng mong mun tit kim sc lc và thi gian. Mc dù bói c thi so vi bói rùa ít tn sc lc hn, song vn không tit kim c thi gian. Vì nó vn phi tri qua các bc nh chia ra làm hai phn, móc thêm 1 nhánh, xp 4 chic mt, gom các nhánh l li, làm 3 ln mi c 1 hào, làm 18 ln mi c 1 qu, nh vy công vic cng khá ln xn ri rm. Vì th n thi nhà ng, công c chiêm bc li phát sinh mt ln ci cách ln na.
Trong sách "Nghi l chính ngha" thi ng ã ghi chép phng pháp dùng ng tin thay c thi. Công c chiêm bc không còn là c thi ã dùng hàng ngàn nm, mà là dùng ba ng tin bng ng. Hai tay ca ngi xem bc ôm h ba ng tin tin hành lc qu. Mi ln lc em vt các ng tin trên tay xung bàn hoc xung t. Sau ó ghi chép li s mt sp, mt nga ca các ng tin. Làm nh vy 6 ln lc ri li vt xung, li ghi chép thì s c mt qu, tip theo s phi hp vi "np giáp", "th, ng", sau ó có th oán qu.
Dùng ng tin thay c thi ã t 18 ln bin trc ây, gim xung còn 6 ln lc qu. V trình t, ã n gin c khá nhiu các bc suy din, ng thi cng gim bt c nhng sai lm do suy din mang li. Cho nên, công c này va mi ra i, các nhà chiêm bc ã tip thu nhanh chóng tr thành phng pháp ca chiêm bc i tông ca nc ta. Nhng cho n ngày nay, ngi ta cng không bit là ai ã to ra ci cách này, li không th nói rõ c vì sao li làm nh th.
Vic ng dng dùng ng tin xem bc, mc dù ã nâng cao c hiu sut thi gian, nhng nó có mt ch không thun tin, ó là cn xem bói phi t mình lc qu mi có th d oán c thông tin chun xác, còn lc thay thì không có cách nào nhn c nhng li gii áp chân thc.
Do ó, chiêm bc li sn sinh ra mt cuc cách mng trng i na. Hoàn thành cuc cách mng này là nhà i dch hc thi Tng - Thiu Ung.
Thiu Ung da vào "tiên thiên " nhn c t các phng s o gia và nhng iu tâm c tr "Dch" ca chính mình, ã sáng to ra "Tiên thiên tng s hc". Ông cho rng : Thn sinh s, s sinh tng, tng sinh khí.
Do ó, ông ã a s dn vào trong chiêm bc, dùng s thay th công c chiêm bc. Bt c tng và s nào u có th dùng s biu th. Vì vy ông ã sáng lp ra phng pháp dùng s chiêm bc. Ngi i sau gi là "Mai Hoa dch s" cng còn gi là "Thiu Khang Tit thn s".
"Mai Hoa dch s", nói mt cách nghiêm chnh không th gi là công c chiêm bc c, bi vì nó ã vt b nhng khí c hu hình. Nó là s ci tin phng pháp chiêm bc. Nhng phng pháp này li nh hng rt ln i vi i sau, ã thành phng pháp chiêm bc ng dng ph bin. Nó ã bù p vào ch thiu ht ca vic chiêm bc bng ng tin.
Công c chiêm bc bng ng tin là ci cách có tính thi i hin i mi phát sinh. Nhng vic này không phi là Trung Quc, mà là Châu Âu sau i chin th gii II. Chin tranh ã mang n cho con ngi nhng ý ngh trái ngc rt sâu sc, ngi ta càng mong mun có th nm chc c vn mnh ca mình bình yên và hnh phúc t ti b kia ca i ngi. Do ó ã dy lên cn st bói "Kinh Dch". Mt s chuyên gia máy vi tính ã nhy bén chp thi c, em chiêm bc "Kinh Dch" to thành phn mm ca máy tính in t, do ó ã sáng to ra công c chiêm bc mi dùng
máy tính chiêm bc. i khái chm hn châu Âu khong bn mi nm, Trung Quc lc a
cng xut hin chiêm bc bng máy vi tính. Mc dù nó không ph cp, nhng nó cng ánh du mt cuc cách tân và tin b ht sc to ln v chiêm bc trên quê hng ca "Kinh Dch". T vic ci tin công c chiêm bc "Kinh Dch", chúng ta có th nhìn thy hàng ngàn nm nay, ngi ta vn không buông thôi nhit tình i vi chiêm bc "Kinh Dch". Mc dù vic ci tin công c tht ra cha mang li cho chiêm bc "Kinh Dch" s phát trin tng th cao hn, nhng chiêm bc "Kinh Dch” li t ó c lu truyn tip tc. Tính hp lí ca nó cng vn còn ch i ngi i sau nghiên cu và phát trin thêm. Chiêm bc rt có th cng ging nh y hc và khí công ca Trung Quc, s tr thành ni dung ch yu ca vic nghiên cu khoa hc th k sau.
Các loi thut chiêm bc Trung Quc c i, trên t Thiên t công khanh, di n tho dân phn
ln u sùng bái và mê tín sc mnh siêu nhiên nh thiên a qu thn, có mt s s i không k ln nh u phi khn cu ý ch ca thn linh, sau ó cn c theo ch th ca thn linh quyt nh có hành ng hay không và hành ng nh th nào. Thông thng ngi ta không coi trng bn thân vt dùng cu bc, mà là coi trng toàn b quá trình cu bc và kt qu cui cùng. Mc dù trong tình hung thông thng, ngi cu bc ã có mt ý hng ã nh, nhng chng minh tính hp lí và thn thánh ca hành ng y, giành c càng nhiu ngi tin và ng h, h vn mong nh vào quá trình cu bc thn thánh này và kt qu cui cùng. Dù rng cái ngi ta coi trng ch là quá trình và kt qu xem bc, nhng ngi ta cng không h áy náy nh ra bin pháp thích hp cho tng ní, dùng nhng vt d kim thay cho mai rùa và c thi, do ó dã xut hin nhiu phng pháp chiêm bc nh : Lãi bc, H bc, Kê bc, iu bc, S b bc, Thp nh kì bc, Trúc bc, Ngu bc, Ngoã bc, Dng ct bc, Tin bc, Trch bang bc.
Truyn thuyt Lãi bc ( bói v sò) bt u t Tô Tn thi Chin quc. Tô Tn là ngi Lc Dng, thi Chin quc ni ting vì dùng ch trng liên kt chng Tn. Truyn thuyt k rng thi tr ông ã tng hc ngh vi
Qu Cc t, hc thành nghip mi h sn, trên ng i b thiu n thiu mc, ói rét dày vò, vô cùng nhch nhác. Khi n t Yên, ông ành phi da vào vic xem bói cát hung kim tin. Dng c ông dùng xem bói toán không còn là mai rùa và c thi, mà là dùng v sò hn. Phng pháp này so vi bói xng rùa khác nhau không nhiu. Ngi i sau gi phng pháp chiêm bc ca Tô Tn là Lãi bc (bói v sò).
H bc (bói h) c thy ghi li trong sách "Bác vt chí" ca Trng Hoa i Tn. H là mt ng vt có trí khôn, theo truyn thuyt h bit xung phá (tc có th d oán c cát hung), dùng móng vut ca nó v lên trên mt t biu th cát hung (lành d). Ngi ta ã da theo truyn thuyt nói h v ln trên mt t biu th cát hung, v mt s sinh vt lên trên hai mt trên và di t giy, cái bàn hoc các vt khác ; sau ó, da vào s chn hoc l ca s tranh ã v hai mt trên và di suy oán cát hung phúc ha. Trng Hoa gi phng pháp chiêm bc này là H bc.
Kê bc (bói gà), trong sách "S kí” ã ghi rng : "Vit ph lp vit t d kê bc". Xem ra thì kê bc mi u dùng trong các hot ng t l trng i. Do thi gian ã quá lâu dài, nên phng pháp bói gà nh th nào ã không còn bit na. Nhng, t vic dùng vào hot ng t l xét có th xem hình dáng ca can tng (gan) xem oán cát hung. Vì gà là mt trong sáu loi súc vt thi xa thng dùng vào vic cúng t. Khi t l, thông thng git tht gà ngay ti hin trng làm l. Thi xa, mt s dân tc thiu s phng Nam còn dùng xng gà d oán nm ó mùa màng c hay mt. Phng pháp bói này cng tng t nh bói mai rùa. Ngoài ra, theo truyn thuyt thi Hán V , kê bc còn c dùng rng rãi trong vic hành quân chinh chin, phng pháp ó nh th nào hin nay cng không c bit na.
Theo truyn thuyt, S b bc (bói bng con xúc xc) bt u t Lão T. Gieo quân xúc xc là mt trò chi thi c xa, triu Tn rt thnh hành. Phng pháp này cng gn nh gieo xúc xc i sau, nhng vic xem thng thua không phi là tính s im nhiu hay ít mà là xem màu sc ca nó, các màu c chn gm có màu t th, màu lông tr, màu da bê và màu trng. Theo sách "Bác vt chí" ca Trng Hoa có ghi chép li, S b bc là do Lão T sáng to ra khi ông i tây du Quan Trung, mi u là do 5 loi g có
màu sc to nên. S sách còn ghi Lão T i tây du Quan Trung, nhng ch nói là khi ông i qua Hàm Cc quan, sau khi Quan lnh là Doãn H ép òi quyn sách ni ting ca ông sau ó mi i n c, không còn bit làm sao c Lão T ành phi vit "o c kinh". Vic sáng to ra gieo xúc xc trong s sách không thy có ghi chép. Trng Hoa nói "Lão T vào Tây gii ã to ra thut gieo xúc xc”, có l ây ch là theo truyn thuyt. Trò chi gieo xúc xc này v sau c dùng xem bói toán và do ó mi có "S b thut". Tng truyn rng các dân tc thiu s phng Bc cng s dng phng pháp chiêm bc này.
Tng truyn "Thp nh kì bc" (bói bng 12 quân c) là ca Hoàng Thch Công. Hoàng Thch Công là ngi có tài cao hn ngi vùng giáp ranh Hán S, ông ã sáng to ra phng pháp bói 12 quân c, ã truyn li cho Trng Lng. Trng Lng ã em thut bói 12 quân c dùng vào vic chinh chin sát pht, giúp Lu Bang giành li c thiên h cho nhà Hán. n thi Hán V , ông Phng Sóc ã em thut 12 quân c dùng vào các vic khác và ã biên son ra sách "Linh kì kinh", miêu t t m cách chiêm bc bng 12 quân c. Phng pháp này c làm nh sau : gt o 12 quân c hình tròn, chia 4 quân mt nhóm ln lt khc 3 ch "Thng", "Trung", "H". Khi chiêm bc phân 4 ln tung ném, mi ln làm u c mt nhóm các ch Thng, Trung, H, cui cùng em kt qu 4 ln thu c t li cùng mt ch và d oán cát hung. Theo truyn thuyt t sau ông Phng Sóc, thut chiêm bc 12 quân c ã b tht truyn. Mãi n thi Hiu Khai nhà ông Tn là Ninh Khang, o nhân Pháp v chùa Nhng Thành mi nhn li c quyn sách ó t mt Hoàng y trng lão, thut chiêm bc 12 quân c mi li c truyn li cho i. Sách "Linh kì kinh" ng tên ông Phng Sóc truyn li n nay ã miêu t t m cách chiêm bc bng 12 quân c.
Trúc bc (bói trúc) là mt loi chiêm bc nông dân vùng Kinh S thi xa dùng d báo mùa màng c mt. Theo ghi chép, nông dân vùng Kinh S tit Thu phân (gia thu) hàng nm thng dùng ln và dê làm l t Tri t, l vt so vi tit Xuân t Tri t còn thnh son hn. Khi t l xong xuôi, tt c l vt u tng li cho ngi a phng. Khi t l Tri t, thng ném mnh v con trai d oán mùa màng nm sau thu
hoch nh th nào, có khi li dùng mnh trúc ch to thành hình dáng v trai thay cho v trai. Vì vy gi là bói trúc. Thc t là mt loi trch chiêm (chiêm bc theo kiu tung ném). Dân tc Ô Man Ích Châu thi ng có mt thut s tên là Bishanjuji, ông dã sáng to ra mt loi bói trúc khác, cách bói này dùng 49 que trúc mng mnh (hoc dùng xng gà thay th) chiêm bc oán cát hung phúc ho cho ngi cu bói.
Ngu bc (bói bng bàn chân trâu) c ghi li trong sách "Tn th" - Theo ghi chép trong sách "Tùy th - T di truyn", nc Phù D khi gp hành ng quân s ln, thng git trâu t l và xem hình dáng hin hin ca chân trâu sau khi git m d oán cát hung. Nu sau khi trâu git cht mà chân móng trâu dng phân li là im xu không li cho vic xut binh ánh nhau. Nu móng chân trâu chm li vi nhau là im tt. Phng pháp chiêm bc này là ly ý ngha tng trng ca hình dáng móng chân trâu : nu móng chân trâu phân li (tách nhau) tng trng cho vic b tan tác và tht bi, còn móng chân trâu co chm li thì tng trng cho vic oán t và thng li.
iu bc (bói chim) c ghi chép trong sách "Tùy th - Tây Vc truyn". N quc Tây Vc th Hà Tu La thn và Th thn, hàng nm vào u nm dùng- ngi sng hoc kh Macác t l. T l xong vào trong núi cu o, lúc này s có mt con chim trông ging nh gà rng s ri xung bàn tay ngi ng t. Ngi ta s em con chim này git tht, m bng, nu trong bng nó có cha các vt thuc loi lng thc, iu ó nói lên nm ó s c mùa. Nu nh là các vt nh si cát thì ó là im nm ó gp thiên tai. Khai Hoàng nm th 6 (tc nm 586), N quc dã tng em loi chim này làm l vt cng tin Vn nhà Tùy.
Tin bc (bói bng ng tin) c bt u t nhà "Dch" thut ni ting thi Tây Hán là Kinh Phòng. Cao s Nghiêm Quân Bình Thi Tây Hán ã sng n Thành ô, Tây Thc bng ngh xem bói.
Ông ã mn vic xem bói khuyên ngi làm iu thin rn iu ác. Khi xem bói cho nhng ngi là con trai, con gái thì ông khuyên h làm iu hiu thun. Khi xem cho nhng ngi anh em bn bè thì ông khuyên h yêu thng ln nhau. Khi xem cho tng lp quan li thì da vào iu mình d oán, theo à phát trin ca s vt dn dt, khuyên h làm iu
thin. Ông ã dùng ng tin thi nhà Hán xem bói, tung tin lên gieo qu, xem tng qu d oán cho ngi ta ly tin chi phí cho sinh hot, sau ó óng kín ca truyn th v "Lão T”. Vì vy, ngi i sau có câu th : Ngn d Chc n chi c thch. Tnh hu Quân Bình trch quái tin. Ngõa bc (bói ngói) và Dng ct bc (bói xng dê) thuc loi bói mai
rùa. Ngõa bc là dùng ngói thay rùa, dùng la t mt lng viên ngói, xem hình dáng các yt nt ca nó d oán cát hung.
Dng ct bc là mt phng pháp xem bói ca ngi dân tc thiu s phng Bc thng dùng. Cách này dùng la t xng ng chân dê (cu), cn c hình dáng hin ra sau khi t la xem bói. Tm ngói và xng ng chân dê u là nhng vt thay th mai rùa.
Trch ngao (Ném v ngao) là mt phng pháp xem bói tng i c lu hành Trung Quc thi xa. Loi xem bói này c xut hin khi nào, n nay vn không rõ. V ngao chính là ngày nay thng gi là v con trai. Nên ném v ngao chính là ném v trai, da vào vic v trai nm sp hay nm nga oán tai ho. Xét v hình thc nó cng ging nh S b bc (bói xúc xc), chng qua ch là mt loi dùng g ng sc, còn loi kia dùng 2 v con trai. Mt loi là xem màu sc g nh cát hung, còn loi kia thì xem v trai nm sp hoc nga oán cát hung. C 2 loi tuy rt ging nhau, nhng tht ra thì không phi là mt. Ném v ngao ln u tiên xut hin trong vn hin c ì, i th là câu th : "Th trì hiu bôi ngao o ngã trch" ca nhà vit vn xuôi ln Hàn D, thi ng (trong sách"Yt Hành Nhc miu"). T ó ta thy chm nht là n trc Hàn D, ném ngao ã c lu hành. Trong sách "Din phn l" ca Trnh i Xng, i Tng có on ghi chép t m v ném ngao nh sau :
"i sau xem bc u hi Thn linh, có mt dng c c gi là cc ngao, dùng 2 mnh v trai tung lên không gian ri ri xung t, xem nó nm sp nm nga phán oán lành . T khi có phng pháp này, ngi i sau không ch dùng v ngao na, hoc ã dùng trúc hoc dùng g o gt nh hình v ngao, trong ó chia làm 2 loi có sp có nga cho nên gi là cc ngao. Gi là cc vì bên trong v ngao là rng có th ng cha vt,
hình dáng ca nó ging nh chic cc. Còn ngao vn là giáo, nói lên li ch giáo ca Thn linh, s biu hin thành sp hoc nga vy."
T ó ta thy ném v trai là mt phng pháp xem bói n gin, ngha là ch em 2 mnh v trai (hoc các vt dùng mnh trúc, mnh g o thành hình v trai) ném tung vào không gian, i sau khi nó ri xung t xem v trai nm úp xung hoc nga lên oán lành d. Vic này cng ging nh vic ngi ta tung ném ng tin xem mt sp nga giành hn thua. V vic tung cc ngao, Dip Mng c i Tng ã ghi chép mt câu chuyn lí thú trong sách "Thch lâm yn ng" rng Tng Thái T Triu Khuông Dn khi còn cha tr thành ngi có quyn lc, mt hôm sau khi ung ru, ông i vào miu Cao Tân, Nam Kinh thy trên hng án có mt chic cc trúc, do ó ông cm ly chiêm bc xem danh vng ca mình trong tng lai. Mt nga mt sp là Thánh ch. Nhng ngi cùng n ó, t Thiu hiu n Tit s, ai ny u ln lt tung ném, nhng u không t c Thánh ch mt sp mt nga. Lúc này Triu Khuông Dn bng nhiên nói : "Sau ây s phi là tng ca Thiên t, mt sp mt nga ri". Thun tay va ném ã t Thánh ch mt sp mt nga. Câu chuyn này là thn thánh hóa Triu Khuông Dn, chng minh cuc chính bin Trn Kiu ca ông và ng theo ý tri ca ông ã khoác lên mình chic áo Hoàng bào. Các bc vng trong truyn thuyt dân gian Trung Quc xut thân u có vàng hào quang "ng thiên thun dân" (theo tri thun dân) thn thánh. Triu Khuông Dn tung c Thánh ch, ch là mt bn nhc xen gia bé nh ca vic xut thân vng ca Triu Khuông Dn mà thôi.
Công dng ca vic bói c thi Sau khi tìm hiu vn tt mt s kin thc v bói toán, bây gi chúng ta
xem li công dng ca vic xem bói ca ngi xa. Xem bói là li dng hình dng hin ra ca mt s vt t nhiên không có sinh mnh d oán lành d. Ngi xa cho rng, qua quá trình cu thn thánh xem bói, nhng vt t nhiên ó cng s nhn c ý ngha tng trng ca thn thánh, nhng hình dng hin ra ca chúng không phi là kt qu do ngi to ra mà là do thn linh và Tri trao cho, là s gi ý hoc rn e ca thn linh. Ngi ta phi da vào li gi ý hoc rn e ca thn linh hng ti iu lành tránh iu d, to phúc và tránh ho. H cho rng Thn linh là vn
nng, không có ch nào không bit, không có vic gì không hay. Ch cn thành tâm tin theo, s nht nh có th nhn c s giúp ca thn linh. Vì th, theo yêu cu và mc ích ca ngi xin bói, vic bói cng s có nhiu tác dng.
Công dng ca vic bói toán ã c ghi li trong sách "S kí - Quy sách truyn" có ti hn 20 loi, trong ó có "bc tài", ”bc c", "bc tu", "bc thiên", "bc ” v.v... Nhng trên thc t, vic bói toán không có ch nào không úng, ngi ta có mc ích gì, có yêu cu gì, có tâm nguyn gì, u có th thông qua vic bói toán cu s gi ý ca thn linh.
Thi thng c, vic bói c thi do Bc quan ph trách, phn ln dùng d oán các vic ln ca Quc gia và quân s, thng hay gp có "bc th", "bc niên”, "bc giao", "bc thc", "bc tu". Bc th chính là dùng c thi hoc mai rùa d oán s i truyn quc. Bc niên chính là d oán s nm các vng hu hng quc. Bc giao là d oán ngày tt t l. Bc thc là chn a im làm quc ô. Bc tu là d oán nm ti c mùa hay tht thu.
Khi xem bói "quân quc i s" có 3 nguyên tc : mt là trc dùng c thi oán, sau bói. Ngi xa cho rng vt trc tiên có tng, sau có s, rùa là xem tng, còn oán c thi là bng s. Khi bói c thi thì trc tiên ly c thi oán, nu c s tt thì không cn phi bói na. Nu không tt thì s bói tng ca nó.
Hai là oán bói không quá 3 ln. Ngi xa xem bói là cu iu tt lành. Nhng ôi khi không phi là h bói là có th t c im tt lành. Bói ln u không tt, có th bói li ln th 2, th 3. Nu ln th 3 bói t c vn không tt, thì không có th li bói ln th 4. Ngi xa cho rng, cho dù ln th 4 bói có t c im tt thì cng không linh nghim. Vì th thông thng bói 3 ln vn không phi là im tt, thì công vic cn làm ó s tm thi dng li, i chn c ngày tt li bói li. iu này c gi là xem bói không quá 3 ln. Ngi i sau thng nói là ”S bt quá tam" chính là t "bói bt quá tam" chuyn âm mà ra.
Ba là oán bói không bt chc nhau. oán bói trc tiên dùng oán bng c thi, sau mi bói, nu oán bng c thi không tt có th bói li ; nu bói li mà không tt, thì không th chn li c thi. Ngi xa cho rng bói là
tng còn oán c thi là s. Vt trc tiên có tng, sau có s, tng s không th i ch cho nhau. Vì th, cho dù bói mà không tt có th bói li, nhng ngc li không th oán c thi li.
Ba iu trên có th nói là nhng nguyên tc thi Thng c khi bói c thi phi tuân theo. Còn khi bói c thi thì Bc quan phi tm git thay qun áo t hng cu khn là nhng iu cn phi làm, v sau thut bói c thi lu truyn trong dn gian thì công dng ca nó ngày càng rng rãi. T hai nhà Tn Hán v sau, thut bói c thi ã lu truyn rng rãi trong dân gian. Còn vic quc gia quân s thì thng dùng qu trong "Kinh Dch" và "Chiêm tinh" d oán cát hung. Bói c thi ã t cung in nguy nga ca nhng k thng tr n vi dân gian, thut bói c thi do ó c phát trin nhanh chóng và c dùng rng rãi vào cuc sng i thng ca mi ngi. Nhiu ngi tin tng Thn linh mi khi gp phi vic gì khó khn không quyt nh ni hoc mt s vic khác vn thng có ý thc mn các thut s chiêm bc.
THUT CHIÊM TINH
Tinh tng và lich pháp Trong cuc sng by àn ca ngi nguyên thy tn ti hai th gii hoàn
toàn trái ngc. Mt cái là th gii sáng sa di ánh mt tri chói chang, muông thú chy nhy, mt cái khác là th gii en ti, tinh tú dày c. Th gii sáng sa i vi loài ngi tht ra không có gì áng s. Hu nh hàng ngày v ban ngày h u ang tin hành cuc chin u dng cm. Khi tng con thú hoang dã b ngã xung trc li rìu á, mi tên cung và nhng ngn lao ca h, thì lòng t tin ca loài ngi lin c dng lên.
Song n êm ti, loài ngi nguyên thy li hin ra mt cm giác lo s. Bi vì h không có cách gì chinh phc êm ti, không có cách gì chinh phc không gian êm xa xm.
S phát minh la ã chiu sáng tt c mi th quanh mình, nhng vn không có cách gì nhìn thy rõ tt c mi th trong màn êm en ti. Sau khi quan sát vô s ln, ngi ta ã phát hin ra nhng iu kì diu ca không gian ban êm , thành thuc quy lut bin i ca các vì sao.
Mt trng, vì sao ln nht, sáng nht trên bu tri ban êm. ng nhiên
ây là kt lun trong tm mt ca ngi nguyên thy, luôn là va tròn va khuyt. Ngi xa phát hin mt trng tròn khuyt có quy lut nht nh vi bn mùa : Mt trng c tròn khuyt 12 ln thì va úng là bn mùa. Nh vy, khái nim ca nm ã sn sinh và c quy nh.
Sách "Th. Nghiêu in" nói : "Khâm nhc hiu thiên, lch tng nht nguyt tinh thn". "Lch" ây ch chính là lch pháp. Ngha gc ca "lch" là ghi s. "Tinh" là hng tinh nh thp bát tú. "Thn" là Mt tri và Mt trng gp nhau. T t liu này trên có th nhìn thy thi i Vua Nghiêu, các nhà hin trit Trung Quc bit quan sát tinh tng báo gi.
Lch pháp trc thi Nghiêu là Ha lch. Ha l&agr