thitruongchungkhoan567

8/14/2019 ThiTruongChungKhoan567

http://slidepdf.com/reader/full/thitruongchungkhoan567 1/26

61

CHƯƠNG 5CÔNG TY CHNG KHOÁN

Mc tiêu ca chươngChương này s trình bày các vn ñ cơ bn v các thành viên ca S Giao dch chng

khoán – các công ty chng khoán. Chúng ta s tìm hiu v mô hình, các nghip v ca côngty chng khoán cũng như vai trò ca chúng ñi vi th trưng chng khoán nói chung.

S tit: 5 tit

Tit 1, 2, 3, 4:5.1. Khái nim

Công ty chng khoán là công ty c phn, công ty trách nhim hu hn thành lp theo pháp lut Vit Nam ñ kinh doanh chng khoán theo giy phép kinh doanh chng khoán doy ban Chng khoán Nhà nưc (UBCKNN) cp.5.2. Mô hình t chc và nguyên tc hot ñng

Hin nay, trên th gii có hai mô hình ph bin v công ty chng khoán sau:

5.2.1. Mô hình công ty chng khoán chuyên doanh Theo mô hình này, hot ñng kinh doanh chng khoán s do các công ty ñc lp vàchuyên môn hoá trong tng lĩnh vc chng khoán ñm trách, các ngân hàng không ñưc thamgia kinh doanh chng khoán. Mô hình này ñưc áp dng khá rng rãi các th trưng M,

Nht, Hàn Quc.5.2.1.1.Ưu ñim

- Hn ch ñưc ri ro cho h thng ngân hàng.- To ñiu kin cho các công ty chng khoán ñi vào chuyên môn hoá sâu trong

lĩnh vc chng khoán ñ thúc ñy th trưng phát trin.5.2.1.2.Hn ch

Kh năng san bng ri ro trong kinh doanh b hn ch5.2.2. Mô hình công ty chng khoán ña năng

Theo mô hình này, công ty chng khoán ñưc t chc dưi hình thc mt t hp dchv tài chính tng hp bao gm kinh doanh chng khoán, kinh doanh tin t và dch v tàichính. Theo ñó, các ngân hàng thương mi hot ñng vi tư cách là ch th kinh doanh chngkhoán, bo him và kinh doanh tin t. Mô hình này ñưc biu hin dưi hai hình thc sau:

- Công ty ña năng mt phn:Theo mô hình này, các ngân hàng mun kinh doanh chng khoán, kinh doanh

bo him phi thành lp công ty con hch toán ñc lp và hot ñng tách ri vi kinh doanhtin t.

- Công ty ña năng toàn phn:Các ngân hàng ñưc phép trc tip kinh doanh chng khoán, kinh doanh bo

him và kinh doanh tin t cũng như các dch v tài chính khác.5.2.2.1.Ưu ñim

- Các ngân hàng có th kt hp nhiu lĩnh vc kinh doanh, nh ñó gim bt riro trong hot ñng kinh doanh bng vic ña dng hoá ñu tư.

- Tăng kh năng chu ñng ca ngân hàng trưc nhng bin ñng tài chính.- Tn dng ñưc li th ca mình: vn ln, cơ s vt cht hin ñi và hiu bit rõ

v khách hàng cũng như các doanh nghip khi h thc hin nghip v cp tín dng và tài tr d án.5.2.2.2.Hn ch

- Ngân hàng va là t chc tín dng, va là t chc kinh doanh chng khoán nênkh năng chuyên môn không sâu như các công ty chng khoán chuyên doanh. ðiu này s



62

làm cho th trưng chng khoán kém phát trin vì hot ñng ch yu ca h thng ngân hànglà dùng vn ñ cp tín dng và dch v thanh toán, do ñó ngân hàng thưng quan tâm ñn lĩnhvc ngân hàng hơn là lĩnh vc chng khoán.

- Do khó tách bch ñưc hot ñng ngân hàng và hot ñng kinh doanh chngkhoán, trong ñiu kin môi trưng pháp lut không lành mnh, các ngân hàng d gây nên tìnhtrng lũng ñon th trưng. Và khi ñó, các bin ñng trên th trưng chng khoán s tác ñng

mnh ti kinh doanh tin t, gây tác ñng dây chuyn và dn ñn khng hong th trưng tàichính. Ngưc li, trong trưng hp th trưng tin t bin ñng có th nh hưng ñn hotñng kinh doanh chng khoán ca các ngân hàng.5.3. Các nghip v cơ bn ca công ty chng khoán 5.3.1. Nghip v môi gii 5.3.1.1. Khái nim

Môi gii chng khoán là hot ñng trung gian hoc ñi din mua, hoc ñi din bánchng khoán cho khách hàng ñ hưng phí. Theo ñó, công ty chng khoán ñi din cho kháchhàng tin hành giao dch thông qua cơ ch giao dch ti SGDCK hoc th trưng OTC màchính khách hàng phi chu trách nhim ñi vi kt qu giao dch ca mình.5.3.1.2. Chc năng ca hot ñng môi gii chng khoán

- Cung cp dch v vi 2 tư cách:

+ Ni lin khách hàng vi b phn nghiên cu ñu tư: cung cp cho kháchhàng các báo cáo nghiên cu và các khuyn ngh ñu tư.

+ Ni lin nhng ngưi bán và nhng ngưi mua: ñem ñn cho khách hàng ttc các loi sn phm và dch v tài chính.

- ðáp ng nhng nhu cu tâm lý ca khách hàng khi cn thit: tr thành ngưi bn, ngưi chia s nhng lo âu căng thng và ñưa ra nhng li ñng viên kp thi.

- Khc phc trng thái cm xúc quá mc (ñin hình là s hãi và tham lam), ñgiúp khách hàng nhng quyt ñnh tnh táo.5.3.1.3.Yêu cu ca công ty chng khoán

- Tuân th tuyt ñi quy ñnh ca khách hàng u thác ñưc ghi c th trên cáclnh giao dch.

- Công ty chng khoán phi hoàn toàn chu trách nhim do sai phm hay sai sót

ca mình.- Khi các giao dch ñưc thc hin (tc khi ñưc khp giá trên SGDCK), công

ty chng khoán phi thông báo ngay cho khách hàng và chuyn ngay chng khoán sang s hu ca khách hàng.

- Công ty chng khoán phi chu hoàn toàn trách nhim trưc khách hàng uthác v trách nhim thc thi (hoàn tt) các giao dch ca ñi tác th ba.5.3.2. Nghip v t doanh 5.3.2.1. Khái nim

T doanh là vic công ty chng khoán t tin hành các giao dch mua, bán chngkhoán cho chính mình.

Hot ñng t doanh ca công ty chng khoán ñưc thc hin thông qua cơ ch giaodch trên SGDCK hoc th trưng OTC. Ti mt s th trưng vn hành theo cơ ch khp giá,hot ñng t doanh ca công ty chng khoán ñưc thc hin thông qua hot ñng to lp thtrưng. Lúc này, công ty chng khoán ñóng vai trò là nhà to lp th trưng, nm gi mt slưng chng khoán nht ñnh ca mt s loi chng khoán và thc hin mua bán chngkhoán vi các khách hàng ñ hưng chênh lch giá.

Giao dch t doanh ñưc thc hin theo hai phương thc: giao dch trc tip và giaodch gián tip

- Giao dch trc tip: là giao dch tay ñôi gia hai công ty chng khoán hay giacông ty chng khoán vi mt khách hàng thông qua thương lưng.



63

- Giao dch gián tip: Công ty chng khoán ñt các lnh mua và bán chngkhoán trên SGDCK, lnh ca h có th thc hin vi bt c khách hàng nào không ñưc xácñnh trưc.5.3.2.2.Mc ñích ca hot ñng t doanh

- Thu li nhun cho chính công ty thông qua hành vi mua, bán chng khoán vikhách hàng.

Nghip v này hot ñng song hành vi nghip v môi gii, va phc v lnhgiao dch cho khách hàng ñng thi cũng phc v cho chính mình, vì vy trong quá trình hotñng có th dn ñn xung ñt li ích gia thc hin giao dch cho khách hàng và cho bn thâncông ty. Do ñó, lut pháp các nưc ñu yêu cu tách bit rõ ràng gia các doanh nghip môigii và t doanh, công ty chng khoán phi ưu tiên thc hin lnh khách hàng trưc khi thchin lnh ca mình. Thm chí lut pháp mt s nưc còn quy ñnh có 2 loi hình công tychng khoán là công ty môi gii chng khoán ch làm chc năng môi gii và công ty chngkhoán có chc năng t doanh.

- Góp phn bình n th trưng.Các công ty chng khoán hot ñng t doanh nhm góp phn bình n giá c th

trưng. Trong trưng hp này, hot ñng t doanh ñưc tin hành bt buc theo lut ñnh.Lut các nưc ñu quy ñnh các công ty chng khoán phi giành mt t l % nht ñnh các

giao dch ca mình ( M là 60%) cho hot ñng bình n th trưng. Theo ñó, các công tychng khoán có nghĩa v mua vào khi giá chng khoán b gim và bán ra khi giá chngkhoán tăng nhm gi giá chng khoán n ñnh.

- Hot ñng to th trưngKhi ñưc phát hành, các chng khoán mi chưa có th trưng giao dch. ð to

th trưng cho các chng khoán này, các công ty chng khoán thc hin t doanh thông quavic mua và bán chng khoán, to tính thanh khon trên th trưng cp 2. Trên nhng thtrưng chng khoán phát trin, các nhà to lp th trưng s dng nghip v mua bán chngkhoán trên th trưng OTC ñ to th trưng. Theo ñó, h liên tc có nhng báo giá ñ muahoc bán chng khoán vi các nhà kinh doanh chng khoán khác. Như vy, h s duy trì mtth trưng liên tc ñi vi chng khoán mà h kinh doanh.

Khác vi nghip v môi gii, công ty chng khoán ch làm trung gian thc

hin lnh cho khách hàng ñ hưng hoa hng, trong hot ñng t doanh công ty chng khoánkinh doanh bng chính ngun vn công ty. Vì vy, công ty chng khoán ñòi hi phi cóngun vn rt ln và ñi ngũ nhân viên có trình ñ chuyên môn, kh năng phân tích và ñưa racác quyt ñnh ñu tư hp lý, ñc bit là trong trưng hp ñóng vai trò là nhà to lp thtrưng.5.3.2.3. Yêu cu ñi vi công ty chng khoán a. Tách bit qun lý

Các công ty chng khoán phi có s tách bit gia nghip v t doanh và nghip vmôi gii ñ ñm bo tính minh bch, rõ ràng trong hot ñng. S tách bit này bao gm tách

bit v:- Yu t con ngưi.- Quy trình nghip v.- Vn và tài sn ca khách hàng và công ty.

b. Ưu tiên khách hàng Công ty chng khoán phi tuân th nguyên tc ưu tiên khách hàng khi thc hin

nghip v t doanh. ðiu ñó có nghĩa là lnh giao dch ca khách hàng phi ñưc x lý trưclnh t doanh ca công ty. Nguyên tc này ñm bo s công bng cho khách hàng trong quátrình giao dch chng khoán. Do tính ñc thù v kh năng tip cn thông tin và ch ñngthông tin trên th trưng nên các công ty chng khoán có th s d ñoán trưc ñưc din binca th trưng và s mua hoc bán tranh vi khách hàng nu không có nguyên tc trên.



64

5.3.3. Nghip v bo lãnh phát hành ð thc hin thành công các ñt chào bán chng khoán ra công chúng, ñòi hi t chc

phát hành phi cn ñn các công ty chng khoán tư vn cho ñt phát hành và thc hin bolãnh, phân phi chng khoán ra công chúng. ðây chính là nghip v bo lãnh ca các công tychng khoán và là nghip v chim t l doanh thu khá cao trong tng doanh thu ca công tychng khoán.

Như vy nghip v bo lãnh phát hành là vic công ty chng khoán có chc năng bolãnh (sau ñây gi tt là t chc bo lãnh) giúp t chc phát hành thc hin các th tc trưckhi chào bán chng khoán, t chc vic phân phi chng khoán và giúp bình n giá chngkhoán trong giai ñon ñu sau khi phát hành.

Trên th trưng chng khoán, t chc bo lãnh phát hành không ch có công ty chngkhoán mà còn bao gm các ñnh ch tài chính khác như ngân hàng ñu tư, nhưng thôngthưng vic công ty chng khoán nhn bo lãnh phát hành thưng kiêm luôn vic phân phichng khoán, còn các ngân hàng ñu tư thưng ñng ra nhn bo lãnh phát hành (hoc thànhlp t hp bo lãnh phát hành) sau ñó chuyn phân phi chng khoán cho các công ty chngkhoán t doanh hoc các thành viên khác.

Quy trình nghip v bo lãnh phát hành ca công ty chng khoán có th ñưc kháiquát như sau:

Khi mt t chc mun phát hành chng khoán, t chc ñó gi yêu cu bo lãnh pháthành ñn công ty chng khoán. Công ty chng khoán có th s ký mt hp ñng tư vn qunlý ñ tư vn cho t chc phát hành v loi chng khoán cn phát hành, s lưng chng khoáncn phát hành, ñnh giá chng khoán và phương thc phân phi chng khoán ñn các nhà ñutư thích hp. ð ñưc phép bo lãnh phát hành, công ty chng khoán phi ñ trình mt

phương án bán và cam kt bo lãnh lên U ban chng khoán. Khi các ni dung cơ bn ca phương án phát hành ñưc U ban chng khoán thông qua, công ty chng khoán có th trctip ký hp ñng bo lãnh hoc thành lp t hp bo lãnh ñ ký hp ñng vi t chc pháthành.

Khi U ban chng khoán cho phép phát hành chng khoán và ñn thi hn giy phép phát hành có hiu lc, công ty chng khoán (hoc t hp bo lãnh) thc hin phân phi chngkhoán. Các hình thc phân phi chng khoán ch yu là:

- Bán riêng cho các t chc ñu tư tp th, các qu ñu tư, qu bo him, quhưu trí.

- Bán trc tip cho các c ñông hin thi hay nhng nhà ñu tư có quan h vi tchc phát hành.

- Bán rng rãi ra công chúng.ðn ñúng ngày theo hp ñng, công ty bo lãnh phát hành phi giao tin bán chng

khoán cho các t chc phát hành. S tin phi thanh toán là giá tr chng khoán phát hành trñi phí bo lãnh.5.3.4. Nghip v tư vn ñu tư chng khoán 5.3.4.1 Khái nim

Tư vn ñu tư chng khoán là vic công ty chng khoán thông qua hot ñng phântích ñ ñưa ra các li khuyên, phân tích các tình hung và có th thc hin mt s công vicdch v khác liên quan ñn phát hành, ñu tư và cơ cu tài chính cho khách hàng.5.3.4.2. Phân loi hot ñng tư vna. Theo hình thc ca hot ñng tư vn

- Tư vn trc tipKhách hàng có th trc tip gp g trc tip vi nhà tư vn hoc s dng các

phương tin truyn thông như: ñin thoi, fax ñ hi ý kin.



65

- Tư vn gián tipTư vn gián tip là cách ngưi tư vn xut bn các n phm hay ñưa ra thông

tin lên nhng phương tin truyn thông như: Internet ñ bt kỳ khách hàng nào cũng có thtip cn ñưc nu mun.b. Theo mc ñ u quyn ca hot ñng tư vn

- Tư vn gi ý

mc ñ này, ngưi tư vn ch có quyn nêu ý kin ca mình v nhng din bin trên th trưng, gi ý cho khách hàng v nhng phương pháp, cách thc x lý nhưngquyn quyt ñnh là ca khách hàng.

- Tư vn u quynVi nghip v này, nhà tư vn tư vn và quyt ñnh h khách hàng theo mc

ñ u quyn ca khách hàng.c. Theo ñi tưng ca hot ñng tư vn

- Tư vn cho t chc phát hànhHot ñng tư vn cho t chc phát hành tương ñi ña dng, t vic phân tích

tình hình tài chính ñn ñánh giá giá tr ca doanh nghip, tư vn v loi chng khoán pháthành hay giúp công ty phát hành cơ cu li ngun vn, thâu tóm hay sáp nhp vi công tykhác.

- Tư vn ñu tưTư vn ñu tư là hot ñng tư vn cho ngưi ñu tư v thi gian mua bán, nm

gi giá tr ca các loi chng khoán, các din bin ca th trưng.5.3.4.3. ðiu kin và nguyên tc ca hot ñng tư vn a. ðiu kin v vn và nhân s

- Vn:+ Vit Nam, vn pháp ñnh ñi vi hot ñng này là 3 t ñng.+ Vi nhiu nưc phát trin như M, do tính cht hot ñng ca nghip v này,

các công ty chuyên hot ñng tư vn phi là các công ty trách nhim vô hn, tc là ñưc tchc theo hình thc doanh nghip tư nhân hay ph bin hơn là công ty hp danh. Tuy nhiên, nhiu nưc ñang phát trin, các công ty này vn có th là các công ty trách nhim hu hn.

- Nhân s:

Nhng ngưi làm công tác tư vn phi có kin thc chuyên môn rt sâu tronglĩnh vc ca mình. Riêng ñi vi ngành chng khoán, h phi có giy phép hành ngh tư vnchng khoán vi các yêu cu cao hơn nhng ngưi ch làm môi gii thông thưng.b. Nguyên tc

- Không ñm bo chc chn v giá tr ca chng khoán: giá tr chng khoánkhông phi là mt s c ñnh, nó luôn thay ñi theo các yu t kinh t và tâm lý. Giá tr cachng khoán là tng hp quan nim ca các nhà ñu tư v loi chng khoán ñó, do vy nó cóth thay ñi liên tc cùng vi nhng thay ñi trong nhn ñnh ca các nhà ñu tư.

- Luôn nhc nh khách hàng rng nhng li tư vn ca mình có th là khônghoàn toàn chính xác và khách hàng cn bit rng nhà tư vn s không chu trách nhim vnhng thit hi kinh t do li khuyên ñưa ra.

- Không ñưc d d, mi chào khách hàng mua hay bán mt loi chng khoánnào ñó, nhng li tư vn phi ñưc xut phát t nhng cơ s khách quan là phân tích s tnghp mt cách lôgíc, khoa hc.

Nhng nguyên tc này xem ra có v ñơn gin nhưng li rt khó thc hin. Khi mt nhàmôi gii thc hin hot ñng ca mình, h có th phm phi mt s sai lm k trên và ñó s lànguyên nhân dn ñn nhng mâu thun gia khách hàng vi nhà môi gii ñó.5.3.5. Qun lý danh mc ñu tư

ðây là nghip v qun lý vn y thác ca khách hàng ñ ñu tư vào chng khoánthông qua danh mc ñu tư nhm sinh li cho khách hàng trên cơ s tăng li nhun và bo



66

toàn vn cho khách hàng. Qun lý danh mc ñu tư là mt dng nghip v tư vn mang tínhcht tng hp có kèm theo ñu tư, khách hàng u thác tin cho công ty chng khoán thay mtmình quyt ñnh ñu tư theo mt chin lưc hay nhng nguyên tc ñã ñưc khách hàng chpnhn hoc yêu cu (mc li nhun kỳ vng, ri ro có th chp nhn,…)

Quy trình nghip v qun lý danh mc ñu tư có th ñưc khái quát bao gm các bưcnhư sau:

5.3.5.1.Xúc tin tìm hiu và nhn qun lýCông ty chng khoán và khách hàng tip xúc, tìm hiu v kh năng ca nhau. Công tychng khoán phi tìm hiu k v khách hàng: là t chc hay cá nhân, s tin và ngun gctin ñnh ñu tư. ðng thi, công ty phi chng minh cho khách hàng thy ñưc kh năng camình, ñc bit là kh năng chuyên môn và kh năng kim soát ni b, ñây là hai tiêu chunquan trng nht ca công ty. Kh năng chuyên môn chính là kh năng ñu tư vn ñem li linhun cho khách hàng; còn kh năng kim soát ni b là vic công ty có th ñm bo tài sncho khách hàng, chng li nhng tht thoát do s vô ý hay c tình ca nhân viên công ty.5.3.5.2.Ký hp ñng qun lý

Công ty chng khoán ký hp ñng qun lý gia khách hàng và công ty theo các yêucu, ni dung: v vn, thi gian u thác, mc tiêu ñu tư, quyn và trách nhim ca các bên,

phí qun lý danh mc ñu tư.

5.3.5.3.Thc hin hp ñng qun lýCông ty chng khoán thc hin ñu tư vn u thác ca khách hàng theo các ni dung

ñã ñưc cam kt và phi ñm bo tuân th các quy ñnh v qun lý vn, tài sn tách bit giakhách hàng và chính công ty. Nu có nhng phát sinh ngoài hp ñng thì công ty phi xin ýkin ca khách hàng bng văn bn và phi thc hin theo ñúng quyt ñnh ca khách hàng.

Ngoài ra, công ty phi nghiêm ngt tách ri hot ñng t doanh và hot ñng môi gii ñ ñm bo tránh mâu thun v li ích.5.3.5.4.Kt thúc hp ñng qun lý

Khách hàng có nghĩa v thanh toán các khon phí qun lý theo hp ñng ký kt.Trong trưng hp công ty chng khoán phá sn, tài sn u thác ca khách hàng phi ñưctách riêng và không ñưc dùng ñ tr các nghĩa v n ca công ty chng khoán.

Thc hin nghip v này cho khách hàng, công ty chng khoán phi va bo qun h

chng khoán, va ñu tư h chng khoán. Thông thưng các công ty chng khoán nhn ñưc phí qun lý bng mt t l phn trăm nht ñnh trên mt s li nhun thu v cho khách hàng.5.3.6. Các nghip v khác5.3.6.1.Lưu ký chng khoán

Là vic lưu gi, bo qun chng khoán ca khách hàng thông qua các tài khon lưu kýchng khoán. ðây là quy ñnh bt buc trong giao dch chng khoán, bi vì giao dch chngkhoán trên th trưng tp trung là hình thc giao dch ghi s, khách hàng phi m tài khonlưu ký chng khoán ti các công ty chng khoán (nu chng khoán phát hành dưi hình thcghi s) hoc ký gi chng khoán (nu phát hành dưi hình thc chng ch vt cht). Khi thchin dch v lưu ký chng khoán cho khách hàng, công ty chng khoán s nhn ñưc cáckhon thu phí lưu ký chng khoán, phí gi, phí rút và phí chuyn nhưng chng khoán.5.3.6.2.Qun lý thu nhp ca khách hàng (qun lý c tc)

Xut phát t vic lưu ký chng khoán cho khách hàng, công ty chng khoán s theodõi tình hình thu lãi, c tc ca khách hàng và ñng ra làm dch v thu nhn và chi tr c tccho khách hàng thông qua tài khon ca khách hàng. 5.3.6.3. Nghip v tín dng (cho vay ký qu)

ðây là mt hot ñng thông dng ti các th trưng chng khoán phát trin. Còn cácth trưng mi ni, hot ñng này b hn ch, ch các ñnh ch tài chính ñc bit mi ñưc

phép cp vn vay. Thm chí mt s nưc còn không cho phép thc hin cho vay ký qu.



67

Cho vay ký qu là hình thc cp tín dng ca công ty chng khoán cho khách hàngca mình ñ h mua chng khoán và s dng các chng khoán ñó làm vt th chp cho khonvay ñó. Khách hàng ch cn ký qu mt phn, s còn li s do công ty chng khoán ng trưctin thanh toán. ðn kỳ hn ñã tho thun, khách hàng phi hoàn tr ñ s chênh lch cùngvi lãi cho công ty chng khoán. Trưng hp khách hàng không tr ñưc n, thì công ty cóquyn s hu s chng khoán ñã mua.

Ri ro xy ra ñi vi công ty chng khoán là chng khoán th chp có th b gim giáti mc giá tr ca chúng thp hơn giá tr khon vay ký qu. Vì th khi cp khon vay ký qu,công ty chng khoán phi có nhng nguyên tc riêng v ñm bo thu hi vn và tránh tptrung quá mc vào mt khách hàng hay mt loi chng khoán nht ñnh.

Nghip v này thưng ñi kèm vi nghip v môi gii trong mt công ty chng khoán.Vì vy quy trình giao dch v căn bn là ging nhau. Có ñim khác là: nu giao dch môi giithưng s dng tài khon tin mt thì giao dch cho vay ký qu li s dng tài khon ký qu.5.3.6.4.Nghip v qun lý qu

mt s th trưng chng khoán, pháp lut v th trưng chng khoán còn cho phépcông ty chng khoán ñưc thc hin nghip v qun lý qu ñu tư. Theo ñó, công ty chngkhoán c ñi din ca mình ñ qun lý qu và s dng vn và tài sn ca qu ñu tư ñ ñu tưvào chng khoán. Công ty chng khoán ñưc thu phí dch v qun lý qu ñu tư.

Tit 5:5.4. Vai trò ca công ty chng khoán5.4.1. ði vi các t chc phát hành

Mc tiêu khi tham gia vào th trưng chng khoán ca các t chc phát hành là huyñng vn thông qua vic phát hành các chng khoán. Vì vy, thông qua hot ñng ñi lý pháthành, bo lãnh phát hành, các công ty chng khoán có vai trò to ra cơ ch huy ñng vn

phc v các nhà phát hành.Mt trong nhng nguyên tc hot ñng ca th trưng chng khoán là nguyên tc

trung gian. Nguyên tc này yêu cu nhng nhà ñu tư và nhng nhà phát hành không ñưcmua bán trc tip chng khoán mà phi thông qua các trung gian mua bán. Các công ty chngkhoán s thc hin vai trò trung gian cho c ngưi ñu tư và nhà phát hành. Và khi thc hin

công vic này, công ty chng khoán ñã to ra cơ ch huy ñng vn cho nn kinh t thông quath trưng chng khoán.5.4.2. ði vi các nhà ñu tư

Thông qua các hot ñng như môi gii, tư vn ñu tư, qun lý danh mc ñu tư, côngty chng khoán có vai trò làm gim chi phí và thi gian giao dch, do ñó nâng cao hiu qucác khon ñu tư. ði vi các hàng hoá thông thưng, mua bán trung gian s làm tăng chi phícho ngưi mua và ngưi bán. Tuy nhiên, ñi vi th trưng chng khoán, s bin ñi thưngxuyên ca giá c chng khoán cũng như mc ñ ri ro cao s làm cho nhng nhà ñu tư tnkém chi phí, công sc và thi gian tìm hiu thông tin trưc khi quyt ñnh ñu tư. Nhưngthông qua các công ty chng khoán, vi trình ñ chuyên môn cao và uy tín ngh nghip sgiúp các nhà ñu tư thc hin các khon ñu tư mt cách có hiu qu.5.4.3. ði vi th trưng chng khoán

ði vi th trưng chng khoán, công ty chng khoán th hin hai vai trò chính:- Góp phn to lp giá c, ñiu tit th trưng.

Giá c chng khoán do th trưng quyt ñnh. Tuy nhiên, ñ ñưa ra mc giácui cùng, ngưi mua và ngưi bán thông qua các công ty chng khoán vì h không ñưctham gia trc tip vào quá trình mua bán. Các công ty chng khoán là nhng thành viên cath trưng, do vy, h cũng góp phn to lp giá c th trưng thông qua ñu giá. Trên thtrưng sơ cp, các công ty chng khoán cùng vi các nhà phát hành ñưa ra mc giá ñu tiên.



68

Chính vì vy, giá c ca mi loi chng khoán giao dch ñu có s tham gia ñnh giá ca cáccông ty chng khoán.

Các công ty chng khoán còn th hin vai trò ln hơn khi tham gia ñiu tit thtrưng. ð bo v nhng khon ñu tư ca khách hàng và bo v li ích ca chính mình,nhiu công ty chng khoán ñã dành mt t l nht ñnh các giao dch ñ thc hin vai trò bìnhn th trưng.

- Góp phn làm tăng tính thanh khon ca các tài sn tài chính.Th trưng chng khoán có vai trò là môi trưng làm tăng tính thanh khon cacác tài sn tài chính. Nhưng các công ty chng khoán mi là ngưi thc hin tt các vai trò ñóvì công ty chng khoán to ra cơ ch giao dch trên th trưng. Trên th trưng cp 1, do thchin các hot ñng như bo lãnh phát hành, chng khoán hoá, các công ty chng khoán khôngnhng huy ñng mt lưng vn ln ñưa vào sn xut kinh doanh cho nhà phát hành mà cònlàm tăng tính thanh khon ca các tài sn tài chính ñưc ñu tư vì các chng khoán qua ñt

phát hành s ñưc mua bán giao dch trên th trưng cp 2. ðiu này làm gim ri ro, to tâmlý yên tâm cho ngưi ñu tư. Trên th trưng cp 2, do thc hin các giao dch mua và bán cáccông ty chng khoán giúp ngưi ñu tư chuyn ñi chng khoán thành tin mt và ngưc li.

Nhng hot ñng ñó có th làm tăng tính thanh khon ca nhng tài sn tài chính.5.4.4. ði vi các cơ quan qun lý th trưng

Công ty chng khoán có vai trò cung cp thông tin v th trưng chng khoán cho cáccơ quan qun lý th trưng. Các công ty chng khoán thc hin ñưc vai trò này bi vì h valà ngưi bo lãnh phát hành cho các chng khoán mi, va là trung gian mua bán chngkhoán và thc hin các giao dch trên th trưng. Mt trong nhng yêu cu ca th trưngchng khoán là thông tin cn phi ñưc công khai hoá dưi s giám sát ca các cơ quan qunlý th trưng. Vic cung cp thông tin va là quy ñnh ca h thng lut pháp, va là nguyêntc ngh nghip ca các công ty chng khoán vì công ty chng khoán cn phi minh bch vàcông khai trong hot ñng. Các thông tin công ty chng khoán có th cung cp bao gm thôngtin v các giao dch mua, bán trên th trưng, thông tin v các c phiu, trái phiu và t chc

phát hành, thông tin v các nhà ñu tư… Nh các thông tin này, các cơ quan qun lý thtrưng có th kim soát và chng các hin tưng thao túng, lũng ñon, bóp méo th trưng.

Tóm li, công ty chng khoán là mt t chc chuyên nghip trên th trưng chng

khoán, có vai trò cn thit và quan trng ñi vi các nhà ñu tư, các nhà phát hành, ñi vicác cơ quan qun lý th trưng và ñi vi th trưng chng khoán nói chung. Nhng vai trònày ñưc th hin thông qua các nghip v hot ñng ca công ty chng khoán.

Tng kt chươngCông ty chng khoán: là công ty c phn, công ty trách nhim hu hn thành lp theo pháplut Vit Nam ñ kinh doanh chng khoán theo giy phép kinh doanh chng khoán do y banChng khoán Nhà nưc (UBCKNN) cp.Mô hình t chc và nguyên tc hot ñng: 2 mô hình ph bin.- Mô hình công ty chng khoán chuyên doanh: Theo mô hình này, hot ñng kinhdoanh chng khoán s do các công ty ñc lp và chuyên môn hoá trong tng lĩnh vc chngkhoán ñm trách, các ngân hàng không ñưc tham gia kinh doanh chng khoán.- Mô hình công ty chng khoán ña năng: Theo mô hình này, công ty chng khoán ñưct chc dưi hình thc mt t hp dch v tài chính tng hp bao gm kinh doanh chngkhoán, kinh doanh tin t và dch v tài chính. Theo ñó, các ngân hàng thương mi hot ñngvi tư cách là ch th kinh doanh chng khoán, bo him và kinh doanh tin t. Có hai hìnhthc:

+ Công ty ña năng mt phn.+ Công ty ña năng toàn phn.



69

Các nghip v cơ bn ca công ty chng khoán:- Nghip v môi gii: là hot ñng trung gian hoc ñi din mua, hoc ñi din bánchng khoán cho khách hàng ñ hưng phí. Theo ñó, công ty chng khoán ñi din cho kháchhàng tin hành giao dch thông qua cơ ch giao dch ti S giao dch chng khoán hoc th tr-ưng OTC mà chính khách hàng phi chu trách nhim ñi vi kt qu giao dch ca mình.- Nghip v t doanh: là vic công ty chng khoán t tin hành các giao dch mua, bán

chng khoán cho chính mình. Gm hai phương thc: giao dch trc tip và giao dch gián tip- Nghip v bo lãnh phát hành: là vic công ty chng khoán có chc năng bo lãnhgiúp t chc phát hành thc hin các th tc trưc khi chào bán chng khoán, t chc vic

phân phi chng khoán và giúp bình n giá chng khoán trong giai ñon ñu sau khi pháthành.- Nghip v tư vn ñu tư chng khoán: Tư vn ñu tư chng khoán là vic công tychng khoán thông qua hot ñng phân tích ñ ñưa ra các li khuyên, phân tích các tìnhhung và có th thc hin mt s công vic dch v khác liên quan ñn phát hành, ñu tư vàcơ cu tài chính cho khách hàng.- Qun lý danh mc ñu tư: là nghip v qun lý vn y thác ca khách hàng ñ ñu tưvào chng khoán thông qua danh mc ñu tư nhm sinh li cho khách hàng trên cơ s tăng linhun và bo toàn vn cho khách hàng.

Quy trình nghip v qun lý danh mc ñu tư có th ñưc khái quát bao gm các bưc:

+ Xúc tin tìm hiu và nhn qun lý.+ Ký hp ñng qun lý.+ Thc hin hp ñng qun lý.+ Kt thúc hp ñng qun lý.

- Các nghip v khác:+ Lưu ký chng khoán: là vic lưu gi, bo qun chng khoán ca khách hàng thông

qua các tài khon lưu ký chng khoán.+ Qun lý thu nhp ca khách hàng (qun lý c tc): công ty chng khoán theo dõi

tình hình thu lãi, c tc ca khách hàng và ñng ra làm dch v thu nhn và chi tr c tc chokhách hàng thông qua tài khon ca khách hàng.

+ Nghip v tín dng: là hình thc cp tín dng ca công ty chng khoán cho kháchhàng ca mình ñ h mua chng khoán và s dng các chng khoán ñó làm vt th chp chokhon vay ñó.

+ Nghip v qun lý qu: trong nghip v này, công ty chng khoán c ñi din camình ñ qun lý qu và s dng vn và tài sn ca qu ñu tư ñ ñu tư vào chng khoán.Công ty chng khoán ñưc thu phí dch v qun lý qu ñu tư. Vai trò ca công ty chng khoán- ði vi các t chc phát hành: to ra cơ ch huy ñng vn.- ði vi các nhà ñu tư: làm gim chi phí và thi gian giao dch, do ñó nâng cao hiuqu các khon ñu tư.- ði vi th trưng chng khoán:

+ Góp phn to lp giá c, ñiu tit th trưng.+ Góp phn làm tăng tính thanh khon ca các tài sn tài chính.

- ði vi các cơ quan qun lý th trưng: cung cp thông tinCâu hi ôn tp1. Trình bày các mô hình t chc chng khoán. Liên h vi Vit Nam.2. Trình bày các nghip v chính ca mt công ty chng khoán. Liên h thc tin hotñng ca các công ty chng khoán Vit Nam hin nay.3. Phân tích vai trò ca công ty chng khoán

* * *



70

CHƯƠNG 6H THNG THÔNG TIN TRÊN TH TRƯNG

CHNG KHOÁN

Mc tiêu ca chương

Chương này nhm mc ñích gii thiu h thng thông tin trên th trưng chng khoán,cách phân loi và các ngun thông tin trên th trưng. Bên cnh ñó, chúng ta còn ñưc tìmhiu cách tính các ch s giá chng khoán.

S tit

6.1. Gii thiu h thng thông tin trên th trưng chng khoán6.1.1. Khái nim

H thng thông tin trên th trưng chng khoán là h thng ch tiêu, tư liu liên quanñn chng khoán và th trưng chng khoán, phn ánh tình hình th trưng chng khoán, nnkinh t, chính tr ti nhng thi ñim hoc thi kỳ khác nhau ca tng quc gia, tng ngành,nhóm ngành theo phm vi bao quát ca tng loi thông tin.

H thng thông tin th trưng chng khoán rt phong phú và ña dng. H thng nàyñưc ví như h thng mch máu trong cơ th con ngưi, giúp cho th trưng vn hành liên tcvà thông sut, ñm bo cung cp ñy ñ thông tin cho nhà ñu tư, cơ quan qun lý ñiu hànhvà các t chc nghiên cu. Th trưng chng khoán hot ñng ht sc nhy cm và phc tp,nhng phi ñm bo nguyên tc công bng, công khai, mi nhà ñu tư ñu có quyn bìnhñng trong vic tip nhn thông tin. Không ai ñưc phép có ñc quyn trong tip nhn thôngtin, hoc s dng các thông tin ni b, thông tin chưa ñưc phép công b ñ ñu tư chngkhoán nhm trc li. Có th nói, th trưng chng khoán là th trưng ca thông tin, ai cóthông tin chính xác và kh năng phân tích tt thì s ñu tư có hiu qu, ngưc li nhà ñu tưthiu thông tin hoc thông tin sai lch (tin ñn) s phi chu tn tht khi ra các quyt ñnh ñutư.6.1.2. Phân loi h thng thông tin6.1.2.1.Phân loi thông tin theo loi chng khoán

- Thông tin v c phiu, chng ch ñu tư.- Thông tin v trái phiu.- Thông tin v các chng khoán phái sinh.

6.1.2.2.Phân loi thông tin theo phm vi bao quát- Thông tin ñơn l ca tng nhóm chng khoán.- Thông tin ngành, nhóm ngành.- Thông tin ca SGDCK hay giá c quc gia, thông tin có tính quc t.

6.1.2.3.Phân loi thông tin theo thi gian- Thông tin quá kh, thông tin hin ti và thông tin d báo cho tương lai.- Thông tin theo thi gian (phút, ngày).- Thông tin tng hp theo thi gian (tun, tháng, quý, năm).

6.1.2.4.Phân loi thông tin theo ngun thông tin- Thông tin trong nưc và quc t. - Thông tin ca các t chc tham gia th trưng, t chc niêm yt, công ty chng

khoán và thông tin ca SGDCK.- Thông tin tư vn ca các t chc tư vn ñu tư và t chc xp hng tín nhim.- Thông tin t các phương tin thông tin ñi chúng (báo, truyn hình).Cũng có th có mt s quan ñim khác na v phân t thông tin chng khoán, nhưng

nhìn chung thông tin chng khoán xut phát t 4 ngun chính, ñó là:



71

- T t chc niêm yt.- T t chc kinh doanh.- T thc tin giao dch th trưng.- T cơ quan qun lý.

6.1.3. Ph bin thông tin th trưng Là mt hot ñng phân phi d liu thông tin ngun và tái sn xut thông tin th

trưng cho nhng ngưi cn thông tin.Ph bin thông tin th trưng là s cung cp tt c các loi thông tin th trưng k cd liu ngun và thông tin tái sinh thông qua nhiu phương pháp khác nhau. Thông thưng

phương pháp ph bin thông tin ñưc thc hin qua h thng máy vi tính vì quy mô và chtlưng chng khoán rt cao.

Mc ñích ca ph bin thông tin th trưng là:- Cung cp cho các nhà ñu tư cơ hi bình ñng ñ tip cn thông tin, t ñó hot

ñng ñu tư mi công bng và lành mnh.- Tính minh bch ca th trưng.- S dng thông tin công bng.- Ngăn chn ñ sai lch trong ph bin thông tin.

6.2. Các ngun thông tin trên th trưng chng khoán

6.2.1. Thông tin t t chc niêm yt Chng khoán là mt dng tài sn tài chính ñưc niêm yt giao dch trên th trưng

chng khoán bi chính t chc phát hành. Ngoài yu t quan h cung - cu, giá chng khoánñưc hình thành da trên “sc kho” ca chính công ty phát hành. Do vy, các thông tin liênquan ñn t chc phát hành ñu tác ñng tc thi lên giá chng khoán ca chính t chc ñó,và trong chng mc nht ñnh có th tác ñng lên toàn b th trưng. Trên th trưng chngkhoán, vn ñ công b thông tin công ty ñưc xem là yu t quan trng hàng ñu trong hthng thông tin ca th trưng, ñm bo cho th trưng hot ñng công bng, công khai vàhiu qu, bo v quyn li và li ích hp pháp ca nhà ñu tư.6.2.1.1. Yêu cu ca vic công khai thông tin v công ty a. Tính chính xác ca thông tin

Yêu cu này nhm bo v nhà ñu tư vì luôn có hai khía cnh ñi lp:

- Các công ty luôn b ñng và min cưng tit l do mun gi bí mt qun lý.- Nhà ñu tư luôn ch ñng mun bit các thông tin khác nhau v công ty.

b. Tính cp nht, mau l ca thông tinCác thông tin v công ty phi ñưc tit l nhanh chóng và cung cp cho nhà ñu tư

chính xác ñ không dn ti các quyt ñnh ñu tư sai lm.c. Tip cn thông tin d dàng

Công khai thông tin có th d dàng tip cn vi các nhà ñu tư tim năng. Ngưi cungcp thông tin cn la chn phương án công khai thông tin ñ ngưi s dng thông tin cónhng cách thay ñi d dàng và nhanh chóng tip cn thông tin.d. Tính công bng ca thông tin

Thông tin v công ty phi ñưc ph bin cho tt c các nhà ñu tư mt cách công bng, vì vy cn phi s dng phương tin thông tin hp lý. Công khai thông tin công bng sgiúp cho vic to lp nên mt th trưng cnh tranh hoàn ho.6.2.1.2. Ni dung công khai thông tin v công ty a. Bn cáo bch

ðây là tài liu công ty niêm yt chun b chun b xin phép phát hành chng khoántrong dp phát hành. ði vi công ty ñã phát hành và xin ñăng ký niêm yt sau ñó thì cũng

phi chuyn b tài liu gii thiu tóm tt v công ty như:- Lch s ca công ty.



72

- Tên ñy ñ và tên giao dch ca công ty phát hành, tr s chính, fax, telex giaodch, giy phép thành lp và giy chng nhn ñăng ký kinh doanh, ñiu l công ty, t chc bmáy qun lý, Ban giám ñc, Hi ñng qun tr, các c ñông ln ca công ty, chính sách ñivi ngưi lao ñng.

- Vn ñ liên quan ñn phát hành chng khoán.- Báo cáo tng kt tài sn, báo cáo thu nhp và thu chi tin t.

b. Thông tin ñnh kỳðây là vic báo cáo t chc hot ñng kinh doanh ca công ty niêm yt trong mt thigian nht ñnh.

- Báo cáo nămBáo cáo năm bao gm bng cân ñi k toán, báo cáo kt qu hot ñng kinh

doanh, thuyt minh báo cáo tài chính, báo cáo tng hp. Nhng báo cáo này ñưc gi lênUBCKNN và SGDCK, ñưc công b trong các n phm thưng niên ca công ty và công btóm tt trong 2 s liên tc ca 1 t báo Trung ương. ðng thi nhng báo cáo này ñưc lưugi ti b phn công khai thông tin ca S giao dch chng khoán.

- Báo cáo na nămTrong trưng hp ch có mt năm kinh doanh, công ty phi np báo cáo gia

năm (tình hình hot ñng sn xut kinh doanh trong 6 tháng ñu năm) nhm bo v ngưi ñu

tư, ñm bo giá chng khoán bng cách thông báo nhanh chóng và kp thi thông tin.Tt c các loi báo cáo này phi da trên các nguyên lý k toán ca các nưc

(ñã ñưc quc t hoá). Báo cáo tài chính tng hp bao gm tt c các tài sn N, tài sn Có,tài sn kinh doanh, do ñó phn ánh tình trng tài chính ca công ty. Báo cáo tng phn là cnthit giúp cho ngưi ñu tư hiu rõ ngun gc li nhun ca công ty. Báo cáo tng quý nhmgii thiu nhng sn phm mi và thông tin mi cho th trưng. Báo cáo gia kỳ ñưc lp rañ thông báo v nhng thay ñi quan trng nh thay ñi quyn s hu, mua hay thanh lý tàisn, phá sn, tai nn và thay ñi nghiêm trng khác.c. Thông tin tc thi

Thông tin ñnh kỳ ch cho bit kt qu kinh doanh trong quá kh và ch yu cung cpcho các c ñông hin có. Công khai thông tin kp thi s bao trùm các thông tin, góp phn vàongăn chn giao dch ni b, do ñó, toàn b gii ñu tư s ñưc nhn loi thông tin này.

Vit Nam, công ty niêm yt phi công b thông tin tc thi (trong vòng 24h) k tkhi xy ra mt trong các s kin sau ñây:

- Có bin ñng ln v ñiu kin liên quan ñn hot ñng sn xut, kinh doanhca công ty.

- B tn tht t 10% giá tr c phn tr lên.- T chc phát hành, t chc niêm yt, thành viên Hi ñng qun tr, thành viên

Ban Giám ñc, Ban Kim soát, k toán trưng b cơ quan pháp lut khi t ñiu tra, có phánquyt ca Toà án liên quan ñn hot ñng ca công ty; cơ quan thu có kt lun v vi phm

pháp lut v thu.- Thay ñi phương thc và phm vi kinh doanh ca công ty.- Quyt ñnh ñu tư m rng sn xut, kinh doanh; quyt ñnh ñu tư có giá tr

vn c phn tr lên ca mt t chc khác; mua hoc bán tài sn c ñnh có giá tr t 10% tnggiá tr c phn tr lên.

- Lâm vào tình trng phá sn, quyt ñnh vic hp nht, sáp nhp, chia, tách,chuyn ñi, gii th doanh nghip.

- Ký kt hp ñng vay n hoc phát hành trái phiu có giá tr t 30% tng giá trvn c phn tr lên.

- Thay ñi ch tch Hi ñng qun tr, thay ñi trên 1/3 s thành viên Hi ñngqun tr hoc thay ñi Giám ñc (Tng Giám ñc).

- Thông qua quyt ñnh ca ði hi c ñông.



73

- Xy ra các s kin khác có th nh hưng ln ñn giá chng khoán hoc li íchca ngưi ñu tư.

T chc phát hành, t chc niêm yt phi báo cáo UBCKNN và phi thc hin công b thông tin trong vòng 24h trên phương tin công b thông tin, bn tin th trưng chngkhoán khi có quyt ñnh ca Hi ñng qun tr v các s kin sau ñây:

- Tách, gp c phiu hoc phát hành c phiu ñ tăng vn ñiu l; mua hoc bán

li c phiu qu; ngày thc hin quyn mua c phiu ca trái phiu kèm theo quyn mua c phiu hoc ngày thc hin chuyn ñi sang c phiu ca trái phiu chuyn ñi.- Phát hành c phiu thưng hoc phát hành c phiu ñ tr c tc có giá tr t

10% vn c phn tr lên.- Np ñơn xin hu b niêm yt.

d. Thông tin theo yêu cuT chc phát hành, t chc niêm yt công b thông tin theo yêu cu ca UBCKNN,

TTGDCK, SGDCK:- Có thông tin liên quan ñn t chc niêm yt nh hưng ñn giá chng khoán và

cn phi xác nhn thông tin ñó.- Giá và khi lưng giao dch chng khoán niêm yt thay ñi bt thưng.- Có thông tin liên quan ñn t chc phát hành nh hưng nghiêm trng ñn

quyn li ca ngưi ñu tư.6.2.2. Thông tin t S giao dch chng khoán

ðây là các thông tin t cơ quan qun lý và vn hành th trưng, ñưc công b cp nhttrên h thng thông tin ca SGDCK (qua bng ñin t, thit b ñu cui, bn tin th trưng,mng Internet, Website). Ni dung thông tin do SGDCK công b gm:

- Thông tin t nhà qun lý th trưng+ H thng các văn bn, chính sách ban hành mi, thay ñi, b sung, hu b,…+ ðình ch giao dch hoc cho phép giao dch tr li các chng khoán.+ Công b ngày giao dch không ñưc hưng c tc, lãi và các quyn kèm

theo.+ Các chng khoán thuc din b kim soát, cnh báo.+ Hu b niêm yt hoc cho niêm yt li.

+ ðình ch thành viên hoc cho phép thành viên hot ñng tr li.- Thông tin v tình hình th trưng

Thông tin giao dch ca các c phiu hàng ñu, dao ñng giá c phiu hàngngày, c phiu ñt mc giá trn, sàn

- Thông tin v din bin th trưng+ Thông tin v giao dch trên th trưng (giá m ca, ñóng ca, giá cao nht và

thp nht trong ngày giao dch, khi lưng giao dch, giá giao dch, giao dch lô ln, giao dchmua bán li c phiu ca t chc niêm yt)

+ Thông tin v lnh giao dch (giá chào mua, chào bán tt nht, quy mô ñtlnh, s lưng lnh mua, hoc bán)

+ Thông tin v ch s giá (ch s giá c phiu tng hp, bình quân giá c phiu, ch s giá trái phiu).

- Thông tin v tình hình ca các t chc niêm yt.- Thông tin v các nhà ñu tư: giao dch lô ln, giao dch thâu tóm công ty, giao

dch ñu thu mua c phiu.- Thông tin hot ñng ca công ty chng khoán thành viên.

6.2.3. Thông tin t các t chc kinh doanh chng khoán Ngoài các loi thông tin trong bng quyt toán quý, na năm, năm, ñơn v kinh doanh

chng khoán như công ty chng khoán, qu ñu tư chng khoán cn có báo cáo v:



74

- Các hình thc dch v, phương thc ñt lnh, nhn lnh, thc hin lnh, mc phí giao dch.

- S tài khon ñưc m, s dư chng khoán và tin mt, tình hình giao dch cacác tài khon, các giao dch lô ln, tình hình mua bán ký qu chng khoán.

- Danh sách thành viên Hi ñng qun tr, Ban giám ñc, ña ch tr s giao dchvà nhng thay ñi liên quan ñn nhng ni dung này cho nhà ñu tư bit.

Nu do nhu cu qun lý thì cơ quan qun lý như TTGDCK, UBCKNN có th yêu cucác ñơn v này có báo cáo chi tit hơn mt s ngày giao dch, hoc tình hình giao dch, sdư tài khon chng khoán ca mt s khách hàng.

Công ty chng khoán, công ty qun lý qu phi báo cáo UBCKNN, TTGDCK,SGDCK trong vòng 24h ñ các t chc này công b thông tin theo quy ñnh khi xy ra mttrong các s kin sau ñây:

- Công ty, thành viên Hi ñng qun tr (ñi vi công ty có Hi ñng qun tr),thành viên Ban giám ñc, K toán trưng b cơ quan pháp lut khi t ñiu tra.

- Công ty d ñnh sp sáp nhp vi mt công ty khác.- Công ty b tn tht ln v tài sn.- Công ty có s thay ñi v c ñông (thành viên) chi phi.- Công ty b nhim hay min nhim Giám ñc (Tng Giám ñc)

- Công ty có nhng thay ñi trong hot ñng sn xut kinh doanh.6.2.4. Mt s thông tin do Trung tâm giao dch chng khoán thành ph H Chí Minhthông báo

- Mã CK : mã các chng khoán niêm yt ti Trung tâm giao dch: REE, SAM,HAP, TMS,…

- S lưng chng khoán niêm yt: s chng khoán ñã phát hành ca công tyniêm yt.

- C tc: c tc tr ln gn nht.- EPS: Thu nhp thun năm gn nht cho mt c phiu thưng. Tính bng cách

ly hiu s thu nhp thun ca công ty và phn tr c tc c phiu ưu ñãi chia cho s lưng c phiu thưng.

- P/E: h s giá c trên thu nhp. Tính bng cách ly th giá chia cho EPS ca nó.

Ch tiêu này phn ánh: ñ có mt ñng thu nhp ca công ty thì phi ñu tư bao nhiêu.- Giá ñóng ca: Giá ñóng ca ca phiên giao dch.- Thay ñi (ca giá ñóng ca): thay ñi giá ñóng ca ca hôm thông báo so vi

giá ñóng ca ca phiên giao dch trưc ñó. Thưng ñưc thông báo theo s tuyt ñi và phntrăm so vi giá ñóng ca trưc ñó.

- Khi lưng giao dch: S c phiu ñưc mua, bán trong phiên giao dch.- Giá tr giao dch: Giá tr ca s c phiu ñã ñưc giao dch. Tính bng cách

nhân khi lưng giao dch vi giá giao dch.- Tng khi lưng ñt mua: Tng s c phiu ngưi mua ñã ñt lnh mua trong

phiên giao dch.- Khi lưng ñt mua vi giá cao nht: S c phiu ñt mua vi giá dt mua cao

nht c th ca phiên giao dch.- Tng khi lưng chào bán: tng s c phiu ngưi bán ñã ñt lnh bán trong

phiên giao dch.- Tng khi lưng chào bán thp nht: tng s c phiu ngưi bán ñã ñt lnh

bán vi giá bán thp nht c th trong phiên giao dch.ði vi trái phiu cũng có thông báo tương t, nhưng giá trái phiu ly 100 làm ñơn v

yt giá, nên giá s dao ñng xung quanh giá tr 100.



75

6.3. Ch s giá chng khoán 6.3.1. Ch s giá c phiu

Ch s giá c phiu là thông tin th hin giá chng khoán bình quân hin ti so vi giá bình quân thi kỳ gc ñã chn.

Ch s giá c phiu ñưc xem là phong vũ biu th hin tình hình hot ñng ca thtrưng chng khoán. ðây là thông tin rt quan trng ñi vi hot ñng ca th trưng, ñi vi

nhà ñu tư và các nhà phân tích kinh t. Tt c các th trưng chng khoán ñu xây dng hthng ch s giá c phiu cho riêng mình.Giá bình quân thi kỳ gc trong so sánh ch s giá thưng ñưc ly là 100. Ví d: khi

thông báo v th trưng chng khoán như ch s giá Hàn Quc KOSPI ngày 09/01/1998 là440,28 ñim, ñây là ch s giá c phiu ca ngày 09/01/1998 so vi ngày gc ñã chn là ngày01/04/1980 vi giá gc là 100. So sánh giá tr ch s gia 2 thi ñim khác nhau ta ñưc mc

bin ñi giá gia 2 thi ñim ñó. Nu giá tr ch s KOSPI ngày 10/01/1998 là 445,78 ñimthì có nghĩa là: “th trưng chng khoán Hàn Quc ñã có du hiu phc hi vi ch s KOSPIñã tăng 5,5 ñim trong ngày 10/01/1998”. Nu ñem s này so sánh vi giá ñóng ca hômtrưc và nhân vi 100 thì ta có s bin ñi theo %: (5,5/420,28)x100% = 1,25%.

Ch s giá c phiu ñưc tính cho:- Tng c phiu.

- Tt c c phiu ca tng th trưng. Ví d như: ch s KOSPI, Hangseng.- Tng ngành, nhóm ngành. Ví d như: ch s ngành công nghip ca M

(DJIA).- Th trưng quc t. Ví d như: ch s Hangseng Châu á (HSAI), ch s Dow

Jones quc t (DJWSI). Ngoài ra, mt s ch tiêu sau cũng thưng ñưc thng kê, tng hp ñi vi ch s giá

và thông báo rng rãi; ch s giá trong ngày; ngày ñó so vi ngày trưc; so vi ñu năm; chsô cao nht hoc thp nht trong năm

Ch s giá có th ñưc tính theo thi gian (so sánh theo thi gian) hoc theo khônggian ñ so sánh gia các vùng lãnh th khác nhau.

Các phương pháp tính ch s giá hin nay6.3.1.1.Ch s giá bình quân gin ñơn

ðây là ch s bình quân s hc gin ñơn, không có s tham gia ca quyn s.

∑∑

=0 P

P I t

Trong ñó : I: ch s giá bình quân gin ñơn.

Pt: giá thi kỳ t ca các hàng hoá tham gia tính toán.P0: giá thi kỳ gc chn trưc.

Ch s này tính toán rt ñơn gin vì không phi theo dõi s bin ñng ca quyn s. Nhưng ch s này cha ñng tính cht ca s bình quân gin ñơn. Bi vy, ch nên ng dngkhi tng th (hay giá các loi hàng hoá ñưa vào tính toán) là khá ñng ñu, hay phương saica chúng không quá ln.6.3.1.2.Ch s giá bình quân gia quyn

Ch s giá bình quân gia quyn là ch s giá bình quân ñưc tính có s tham gia cakhi lưng, có nghĩa là bin ñi giá ca nhng nhân t có t trng khi lưng trong tng thcàng ln thì nh hưng càng nhiu ñn ch giá chung và ngưc li:

∑∑

=0qP

qP I t

Trong ñó: I: ch s giá bình quân gia quyn.

Pt: giá thi kỳ báo cáo.P0: giá thi kỳ gc.



76

q: khi lưng (quyn s), có th theo thi kỳ gc hoc thikỳ báo cáo, cũng có th là cơ cu ca khi lưng.

Ch s giá bình quân gia quyn có ưu ñim là có ñ cp ñn quyn s trong quá trìnhtính toán. Phương pháp tính phc tp hơn. Tuy nhiên, do chn r ñi din theo nhiu tiêu thcvà mi tiêu thc cũng có ưu, nhưc ñim riêng, nên trong nhiu trưng hp ch s này không

phn ánh ñúng tình hình giao dch ca th trưng.

6.3.1.3.Ch s giá bình quân LaspeyresCh s giá bình quân Laspeyres là ch s giá bình quân gia quyn, ly quyn s là khilưng thi kỳ gc. Như vy, kt qu tính s ph thuc vào cơ cu quyn s thi kỳ gc:

∑∑

=00

0

P q

P q I t

Trong ñó: I: ch s giá bình quân Laspeyres.

Pt: giá thi kỳ báo cáo.P0: giá thi kỳ gc.q0: khi lưng (quyn s), thi kỳ gc hoc cơ cu ca khi

lưng thi kỳ gc.Ch s này có ưu ñim là không phi theo dõi liên tc s bin ñng ca quyn s, vì

quyn s gc ñã có sn ngay ln tính ñu tiên.Tuy nhiên, cũng vì ñc ñim trên ch s này có nhưc ñim là không cp nht ñưc sthay ñi ca khi lưng trong quá trình giao dch, mua bán.6.3.1.4. Ch s giá bình quân Paascher

Ch s giá bình quân Paascher là ch s giá bình quân gia quyn ly quyn s là khilưng thi kỳ báo cáo. Như vy, kt qu tính s ph thuc vào cơ cu quyn s thi kỳ báocáo.

∑∑

=0 P q

P q I

t

t t

Trong ñó: I: ch s giá bình quân Paascher.

Pt: giá thi kỳ báo cáo.

P0: giá thi kỳ gc.qt: khi lưng (quyn s) thi kỳ tính hoc cơ cu ca khilưng thi kỳ báo cáo.

Ch s này có nhưc ñim là phi thưng xuyên cp nht quyn s (t trng) và phương pháp tính cũng phc tp hơn nhưng có ưu ñim là thưng xuyên cp nht ñưc khilưng hàng hoá thi kỳ báo cáo và vì th kh năng phn ánh s bin ñng ca th trưng tthơn.6.3.1.5.Ch s giá bình quân Fisher

Ch s giá bình quân Fisher là ch s giá bình quân nhân gia ch s giá Paascher vàch s giá Laspayres.

LPF xIII =

Trong ñó: IF: ch s giá bình quân Fisher.

I p: ch s giá bình quân Paascher.IL: ch s giá bình quân Laspeyres.

Ch s này có ưu ñim là loi tr ñưc phn nào hai nhưc ñim ca hai phương phápPaascher và Laspeyres mc phi.6.3.2. Ch s giá trái phiu

Ch s giá trái phiu là ch s so sánh mc giá trái phiu ti thi ñim so sánh vi mcgiá ti thi ñim gc ñã chn. Ch s giá trái phiu phn ánh s bin ñng ca mc lãi sut



77

(nu là mt loi trái phiu) và mc lãi sut bình quân (nu là mt danh mc các loi trái phiu).6.4. H thng thông tin và ch s giá c phiu trên th trưng chng khoán Vit Nam(VN index)

Vit Nam, thông tin th trưng chng khoán ñưc quy ñnh trong quyt ñnh47/2000/Qð-UBCK ngày 19/6/2001 ca Ch tch UBCKNN bao gm các thông tin ch

yu sau:- Thông tin v giao dch chng khoán.- Thông tin v ch s giá chng khoán.- Thông tin v qun lý th trưng.- Thông tin v tình hình th trưng.- Thông tin v các nhà ñu tư.- Thông tin v qun lý hot ñng phát hành chng khoán.- Thông tin v công tác qun lý các t chc kinh doanh, dch v chng khoán.- Thông tin v công tác thanh tra, giám sát hot ñng th trưng chng khoán và

gii quyt khiu ni, t cáo.- Thông tin v công tác ñào to, bi dng nghip v chng khoán.- Thông tin v s hu ca nhà ñu tư nưc ngoài.

- Thông tin liên quan ñn tình hình kinh t - xã hi và hot ñng qun lý Nhànưc ca các B, ngành liên quan tác ñng ti hot ñng chng khoán.

- Thông tin v hot ñng ca th trưng chng khoán các nưc trong khu vcvà trên th gii.

- Các thông tin khác liên quan ñn th trưng chng khoán.Ch s th trưng chng khoán Vit Nam Vn-Index là ch s phn ánh mc giá trên

th trưng chng khoán trong mt ngày c th so vi mc giá c ti thi ñim gc. Ch sñưc cu thành bi 2 yu t: loi chng khoán trng s và giá ca tng chng khoán cuthành.

Ch s Vn-Index ñưc tính theo phương pháp trng s giá tr th trưng.Công thc tính Vn-index như sau:

i0i0

i11i

xQP

xQPVN.Index =

Trong ñó: P1i x Q1i: tng giá tr th trưng ti thi ñim tính toán.P0i x Q0i: tng giá tr th trưng ti thi ñim gc.P1i: giá c giao dch thc t ca c phiu công ty ti

thi ñim tính toán i.P0i: giá c giao dch thc t ca c phiu công ty ti

thi ñim gc.Q1i, Q0i: s lưng c phn ca công ty ti thi ñim tính

toán và thi ñim gc.Trong quá trình tính toán ch s, bên cnh s bin ñng v giá c phiu làm thay

ñi giá tr ch s còn có mt s nhân t khác làm thay ñi cơ cu s lưng c phiu niêm

yt như: thêm, bt, tách, gp c phiu. Trong trưng hp này s nh hưng ñn tínhkhông liên tc ca ch s, nghĩa là ch s ngày báo cáo không ñng nht vi ngày trưcñó. Do ñó cn phi ña thêm vào s ñiu chnh này bng h s chia ca công thc trên.

Tng giá tr th trưng ca các c phiu sau khithay ñi

H schiami(d)

=Schia cũ

xTng giá tr th trưng ca các c phiu trưc

khi thay ñi



78

Trưng hp có c phiu mi ñưa vào niêm yt, s chia mi ñưc tính như sau:

Tng giá tr th trưng ca các c phiu niêm ytcũ +

Giá tr th trưng ca c phiu niêm yt mi

H schiami(d)

=

Hschia

cũ

xTng giá tr th trưng ca các c phiu niêm yt

cũ

Tng giá tr th trưng ca các cphiu sau khi thay ñiVN.Index = 100 x

H s chia miVí d:Ti phiên th nht, ngày 28-7-2000, ta có kt qu giao dch ti thi ñim gc như

sau: (ðơn v :ñng)

Tên côngty

Ký hiu Giá thchin

S lưngc phn

Giá tr thtrưng

Cơ ñinlnhCáp VLXD

REESAM

16.00017.000

15.00012.000

240.000.000204.000.000

Cng 444.000.000

100x)000.12x000.17()000.15x000.16()000.12x000.17()000.15x000.16(

Index.Vn+

+= =

000.000.444000.000.444

=100

Phiên th 2, ngày 31-7-2000: Giá c phiu REE là 16.300 ñng, giá c phiu SAM là17.200 ñng. Kt qu giao dch như sau :

(ðơn v : ñng)Tên côngty

Ký hiu Giá thchin

S lưngc phn

Giá tr thtrưng

Cơ ñin

lnhCáp VLXD

REE

SAM

16.300

17.200

15.000

12.000

244.500.000

206.400.000

Cng 450.900.000

100x)000.12x000.17()000.15x000.16(

)000.12x200.17()000.15x300.16(Index.Vn

+

+= =

000.000.444

000.900.450x 100

= 101,554Phiên th 3, ngày 2-8-200, giá c phiu REE là 16.600 ñng, giá c phiu SAM là

17.500 ñng và có thêm c phiu HAP và TMS nhưng 2 c phiu này chưa tham gia vào chs giá vì chưa có giao dch.

Phiên th 4, ngày 4-8-2000, có thêm 2 c phiu na là HAP và TMS tham gia giaodch .

(ðơn v: ñng)Tên công

tyKý hiu Giá thc

hin(ñng)

S lưng cphn (triu)

Giá tr thtrưng (ñng)

Cơ ñinlnhCáp VLXD

REESAMHAPTMS

16.90017.80016.00014.000

15.00012.000

1.0082.200

253.500.000213.600.00016.128.00030.800.000

Cng 514.028.000



79

H s chia mi:Tng giá tr th trưng ca các cphiu

H schiami (d)

=

Hschiagc

xTng giá tr th trưng ca các cphiu cũ

d1 = 444.000.000 x 000.12x800.17000.15x900.16

200.2x000.14008.1x000.16000.12x800.17000.15x900.16

+

+++

= 444.000.000 x000.100.467

000.028.514= 488.607.200

VN.Index =1d

000.028.514=

200.607.488

000.028.514= 105,2

Như vy, phiên giao dch ngày 04/08/2000, Vn Index ñã tăng 1,82 ñim (105,2 -

103,38) hay38,103

38,1032,105 −x 100% = 1,76% so vi phiên trưc.

Tóm tt chươngH thng thông tin trên th trưng chng khoán là h thng ch tiêu, tư liu liên quan ñnchng khoán và th trưng chng khoán, phn ánh tình hình th trưng chng khoán, nn kinht, chính tr ti nhng thi ñim hoc thi kỳ khác nhau ca tng quc gia, tng ngành, nhómngành theo phm vi bao quát ca tng loi thông tin. Ph bin thông tin th trưng: Là mt hot ñng phân phi d liu thông tin ngun và táisn xut thông tin th trưng cho nhng ngưi cn thông tin.Các ngun thông tin trên th trưng chng khoán:- Thông tin t t chc niêm yt:

+ Yêu cu: Tính chính xác ca thông tin. Tính cp nht, mau l ca thông tin. Tip cn thông tin d dàng. Tính công bng ca thông tin. + Ni dung công khai thông tin v công ty Bn cáo bch. Thông tin ñnh kỳ. Thông tin tc thi. Thông tin theo yêu cu.

- Thông tin t SGDCK:+ Thông tin t nhà qun lý th trưng.+ Thông tin v tình hình th trưng.+ Thông tin v din bin th trưng.+ Thông tin v tình hình ca các t chc niêm yt.+ Thông tin v các nhà ñu tư: giao dch lô ln, giao dch thâu tóm công ty, giao dch

ñu thu mua c phiu.+ Thông tin hot ñng ca công ty chng khoán thành viên.- Thông tin t các t chc kinh doanh chng khoán - Mt s thông tin do Trung tâm giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh thông báo: mã CK, s lưng chng khoán niêm yt, c tc, EPS, P/E, … Ch s giá chng khoán- Ch s giá c phiu: là thông tin th hin giá chng khoán bình quân hin ti so vigiá bình quân thi kỳ gc ñã chn.

+ Ch s giá bình quân gin ñơn :



80

∑∑

=0 P

P I t

Trong ñó : I: ch s giá bình quân gin ñơn.

Pt: giá thi kỳ t ca các hàng hoá tham gia tính toán.P0: giá thi kỳ gc chn trưc.

+ Ch s giá bình quân gia quyn :

∑∑

=0qP

qP I t

Trong ñó: I: ch s giá bình quân gia quyn.

Pt: giá thi kỳ báo cáo.P0: giá thi kỳ gc.qt: khi lưng (quyn s), có th theo thi kỳ gc hoc thi

kỳ báo cáo, cũng có th là cơ cu ca khi lưng.+ Ch s giá bình quân Laspeyres

∑∑

=00

0

P q

P q I t

Trong ñó: I: ch s giá bình quân Laspeyres.Pt: giá thi kỳ báo cáo.P0: giá thi kỳ gc.q0: khi lưng (quyn s), thi kỳ gc hoc cơ cu ca khi

lưng thi kỳ gc.+ Ch s giá bình quân Paascher

∑∑

=0 P q

P q I

t

t t

Trong ñó: I: ch s giá bình quân Paascher.

Pt: giá thi kỳ báo cáo.P0: giá thi kỳ gc.

q: khi lưng (quyn s) thi kỳ tính hoc cơ cu ca khilưng thi kỳ báo cáo.+ Ch s giá bình quân Fisher:

LPF xIII =

Trong ñó: IF: ch s giá bình quân Fisher.I p: ch s giá bình quân Paascher.IL: ch s giá bình quân Laspeyres.

- Ch s giá trái phiu: là ch s so sánh mc giá trái phiu ti thi ñim so sánh vimc giá ti thi ñim gc ñã chn.H thng thông tin và ch s giá c phiu trên th trưng chng khoán Vit Nam (VNindex)

- Công thc tính Vn-index như sau:

i0i0

i11i

xQP

xQPVN.Index =

Trong ñó: P1i x Q1i: tng giá tr th trưng ti thi ñim tính toán.P0i x Q0i: tng giá tr th trưng ti thi ñim gc.P1i: giá c giao dch thc t ca c phiu công ty ti

thi ñim tính toán i.P0i: giá c giao dch thc t ca c phiu công ty ti

thi ñim gc.



81

Q1i, Q0i: s lưng c phn ca công ty ti thi ñim tínhtoán và thi ñim gc.

- Trưng hp thêm, bt, tách, gp c phiu :

Tng giá tr th trưng ca các cphiu sau khi thay ñiVN.Index = 100 x

H s chia mi

Tng giá tr th trưng ca các c phiu sau khithay ñi

H schiami(d)

=

Hs

chiacũ

xTng giá tr th trưng ca các c phiu trưc

khi thay ñi

Câu hi ôn tp1. Trình bày các ngun thông tin trên th trưng chng khoán? Theo anh (ch), ngunthông tin nào là quan trng nht?2. Trình bày các phương pháp tính ch s giá chng khoán. Cách tính ch s giá trên th

trưng chng khoán Vit Nam hin nay?3. Phân tích vai trò ca thông tin ñi vi các nhà ñu tư trong kinh doanh chng khoán.

***



82

CHƯƠNG 7PHÂN TÍCH CHNG KHOÁN

Mc tiêu ca chươngð ñu tư chng khoán mt cách hiu qu, công vic trưc tiên phi làm là phân tích

chng khoán ñ xem xét t sut sinh li mà chng khoán ñó ñem li và so sánh nó vi các cơ hi ñu tư khác trong nn kinh t. Chương này s gii nhiu mt cách khái quát v vic phântích chng khoán.

S tit: 4 tit

Tit 1, 2, 3:7.1. Gii thiu chung v phân tích chng khoán

Trưc khi tin hành ñu tư vào bt kỳ chng khoán nào, cn phi xem xét vic ñu tưñó trong mi quan h so sánh vi các cơ hi ñu tư khác trong nn kinh t. Do ñó, cn phitin hành phân tích chng khoán.

Phân tích chng khoán là hot ñng quan trng nhm h tr vic ra quyt ñnh ñu tư.

Có hai phương pháp phân tích ch yu ñưc s dng:- Phân tích cơ bn: phương pháp này giúp cho doanh nghip có th la chnñưc kt cu danh mc ñu tư phù hp.

- Phân tích k thut : giúp cho các nhà qun lý có th la chn thi ñim vàchin lưc mua bán chng khoán tuỳ theo din bin ca th trưng.

Mc tiêu ca quá trình phân tích chng khoán là giúp cho nhà ñu tư ra các quyt ñnhmua bán chng khoán mt cách có hiu qu nht, tc là mang li li nhun và s an toàn vvn cho nhà ñu tư.

Quy trình phân tích chng khoán ph thuc vào quan ñim ca tng nhà ñu tư. Tuynhiên, mt cách tng quát, các nhà ñu tư có th s dng quy trình phân tích t trên xung,

phân tích t dưi lên hoc là kt hp c hai.Trong thc t, phương pháp phân tích theo quy trình t trên xung ñưc áp dng rng

rãi nht. Tc là bt ñu quy trình phân tích nn kinh t - xã hi và tng quan v th trưngchng khoán trong phm vi toàn cu và quc gia (phân tích vĩ mô), sau ñó phân tích cácngành c th (phân tích ngành) và cui cùng là phân tích tng công ty riêng l (phân tích côngty).7.2. Ni dung phân tích chng khoán7.2.1. Phân tích vĩ mô

Trong phân tích vĩ mô, cn quan tâm ñn tình hình kinh t, chính tr - xã hi trong phm vi quc t và quc gia.7.2.1.1. Phân tích tình hình kinh t, chính tr, xã hi quc t

Nn kinh t quc t có th nh hưng mnh m ñn tình hình sn xut kinh doanh cadoanh nghip và ca quc gia, có nhng tác ñng trc tip ñn hot ñng ca th trưngchng khoán. ðc bit, trong bi cnh hi nhp hin nay, yu t quc t cn ñưc xem xét

trong quá trình phân tích ñu tư chng khoán.Các vn ñ có tính quc t cn lưu ý trong quá trình phân tích chng khoán là: mc

tăng trưng kinh t và các vn ñ chính tr.7.2.1.2.Phân tích tình hình kinh t, chính tr, xã hi quc giaa. Môi trưng chính tr - xã hi

Tình hình chính tr có nh hưng rt ln ñn th trưng chng khoán. Các yu t chínhtr bao gm nhng thay ñi v Chính ph và các hot ñng chính tr kinh t ca nhiu nưc.Thay ñi chính tr làm cho nhiu quy ñnh và s kim soát ca Chính ph trong mt s ngànhñưc tht cht và mt s quy ñnh trong các ngành khác li ñưc ni lng, t ñó có nhng tác



83

ñng ln ti kt qu kinh doanh ca mi ngành, mi công ty và rt khó có th khng ñnh victht cht hay ni lng này s to ra các tác dng tích cc hay tiêu cc cho nn kinh t.

Môi trưng pháp lut cũng là yu t cơ bn gây tác ñng ti th trưng chng khoán.Các cơ quan Chính ph tác ñng ñn th trưng chng khoán bng Lut và các văn bn dưiLut. Chng hn, Lut chng ñc quyn thưng làm gim giá chng khoán ca các công ty bthuc ñi tưng b Lut ñiu chnh. Lut thâu tóm sáp nhp công ty có th gây tác ñng tiêu

cc hay tích cc ñn mt nhóm các công ty. Chính sách tài chính - tin t trc tip gây tácñng ln ti th trưng, … Do vy, môi trưng pháp lý cn ñưc xem xét theo các gc ñ sau:- Tính ñng b ca h thng pháp lut.- Tính kh thi ca h thng pháp lut.- Tính hiu qu ca h thng pháp lut (có ñ ñ bo v quyn li chính ñáng

ca nhà ñu tư hay không, có ñ sc mnh ñ ñm bo các giao dch chng khoán ñưc antoàn hay không?).

- Tính quc t ca h thng pháp lut.- Tính n ñnh ca h thng pháp lut.

b. Các ñiu kin kinh t vĩ môCác ñiu kin kinh t vĩ mô cn quan tâm trong phân tích chng khoán là: tng sn

phm quc ni (GDP), t l tht nghip, t l lm phát, lãi sut, t giá mc thâm ht ngân

sách quc gia, chính sách ca Chính ph trong lĩnh vc tài chính - tin t. Tuy nhiên, có 3nhân t vĩ mô cơ bn nht tác ñng trc tip ti hot ñng ñu tư trên th trưng chng khoán,ñó là: t giá hi ñoái, lãi sut và t l lm phát. Dưi ñây s phân tích nh hưng c th cachúng.

- T giá hi ñoái: khi nhà ñu tư nhn ñnh rng ñng ni t có th b phá giátrong thi gian ti thì nhà ñu tư ñó s quyt ñnh không ñu tư vào chng khoán hoc s tìmcách thay th chng khoán bng tài sn ngoi t ñ phòng nga giá tr chng khoán b suygim.

- Lm phát và lãi sut: ñây là hai nhân t quan trng gây nh hưng ln ti quytñnh ñu tư vào th trưng chng khoán. Như ñã nêu trên ñây, lãi sut là nhân t tác ñng timc giá chng khoán và lãi sut yêu cu ca nhà ñu tư khi ñu tư vào chng khoán. Mc lãisut này li b nh hưng ca mt s nhân t sau:

+ Tình hình hot ñng sn xut kinh doanh ca các công ty: nu các công tyhot ñng hiu qu thì nhu cu v vn ñ m rng sn xut kinh doanh cao hơn, ñng thi scó nhiu doanh nghip mi ñưc thành lp. Vì lý do này, sc cu v vn cao, do vy ñy mclãi sut vay vn cao hơn.

+ Sc chi tiêu ca nhân dân: nu d ñoán v nn kinh t có trin vng pháttrin tt thì nhu cu tiêu dùng ngày hôm nay ca dân cư s cao hơn, do vy h sn sàng ñi vayñ chi tiêu, dn ñn lãi sut có th tăng.c. Các d ñoán v tình hình kinh t chính tr và xu hưng th trưng

Môi trưng kinh t vĩ mô có vai trò quan trng quyt ñnh xu th chung ca th trưngchng khoán. Thông thưng, khi nn kinh t ñang trong giai ñon tăng trưng và thnhvưng thì nn th trưng chng khoán phát trin. Và ngưc li, khi nn kinh t ñang tronggiai ñon suy gim, suy thoái (khng hong) thì th trưng chng khoán s ñi xung. Nhưvy, nu d ñoán ñưc xu hưng phát trin ca nn kinh t thì ta s d báo ñưc xu th pháttrin chung ca th trưng chng khoán.7.2.2. Phân tích ngành

Bưc th hai trong quy trình phân tích là xác ñnh ngành s phát ñt trong nn kinh tñ ñu tư nhiu hơn vào ñó. Nhìn chung, trin vng ca mt ngành trong môi trưng kinhdoanh quyt ñnh kt qu mà mi công ty có th có ñưc, vì vy phân tích ngành nên ñưctin hành trưc khi phân tích công ty. Nu công ty hot ñng trong mt ngành kém phát trinthì ngay c khi công ty hot ñng tt nht trong ngành ñó cũng có trin vng ñu tư kém.



84

Nhng lý do khin ta phi phân tích hot ñng toàn ngành trưc khi phân tích tngloi chng khoán riêng l là:

- Ti mt thi ñim nào ñó, li sut ca các ngành s khác nhau, do ñó khi phântích ngành, nhà ñu tư s chn ñưc nhng ngành có li sut cao ñ ñu tư.

- Ngay trong mt ngành thì li sut thu nhp cũng không n ñnh. Mt ngànhhot ñng tt ti mt thi ñim nào ñó thì cũng không có nghĩa nó s hot ñng tt trong

tương lai. Vì vy, phi luôn theo dõi ñng thái hot ñng toàn ngành ñ tìm cơ hi ñu tư vàrút vn ñu tư ñúng lúc.- Vào cùng mt thi ñim, các ngành khác nhau s có mc ri ro khác nhau. Do

ñó, cn ñánh giá mc ñ ri ro ca ngành ñ xác ñnh mc li sut ñu tư tương xng cn phi có.

- Ri ro ca mi ngành có s bin ñng không nhiu theo thi gian, do vy cóth phân tích mc ri ro tng ngành trong quá kh ñ d ñoán ri ro ca nó trong tương lai.Tit 4:7.2.3. Phân tích công ty 7.2.3.1.Phân tích cơ bn

Phân tích báo cáo tài chính là vic làm quan trng ñi vi các nhà ñu tư, mc ñích phân tích các báo cáo tài chính là nhm ñánh giá:

- Kh năng sinh li ca t chc phát hành.- Kh năng thanh toán các khon n: n ngn hn và n dài hn.- Tim năng phát trin trong tương lai.Vic phân tích các báo cáo tài chính cn tin hành ñng b theo c chiu dc và chiu

ngang :- Phân tích báo cáo tài chính theo chiu dc: nghĩa là tính toán các t l ca

doanh nghip và so sánh kỳ này vi kỳ trưc ñ thy xu hưng thay ñi v tình hình tài chínhca doanh nghip và thy ñưc ñng thái phát trin ca doanh nghip.

- Phân tích báo cáo tài chính theo chiu ngang : là phân tích cn có s so sánh kỳnày vi mc trung bình ca ngành ñ thy ñưc tình hình tài chính doanh nghip tt hay xuso vi doanh nghip cùng ngành.

S liu ñưc ly ñ phân tích báo cáo tài chính ñưc ly t 3 loi báo cáo chính sau:

- Bng cân ñi k toán.- Báo cáo lưu chuyn tin t.- Báo cáo kt qu hot ñng kinh doanh.

7.2.3.2.Phân tích k thut a. Khái nim và mc ñích ca phân tích k thut

Nu như phân tích cơ bn là phương pháp nghiên cu các thông tin tài chính như ctc, li nhun, báo cáo thu nhp, bng cân ñi k toán nhm xác ñnh giá tr hp lý ca mtloi c phiu, hoc các loi c phiu trên th trưng nói chung thì phân tích k thut là

phương pháp ch da vào các din bin ca giá và khi lưng giao dch trong quá kh ñ dñoán xu th giá trong tương lai. Các nhà phân tích k thut s dng các công thc toán hc vàñ th ñ xác ñnh xu th th trưng ca mt loi c phiu nào ñó, t ñó ñưa ra quyt ñnh thiñim thích hp ñ mua hoc bán. Vic xác ñnh thi ñim có ý nghĩa ht sc quan trng, ñc

bit là ti các th trưng hay bin ñng và khi thc hin chin lưc ñu tư ngn hn.b. Li th ca phân tích k thut

- Các nhà phân tích k thut cho rng mt li th ln trong phương pháp ca hlà nó không ph thuc nng n vào các báo cáo tài chính - ngun thông tin cơ bn v tình hìnhhot ñng ca mt doanh nghip hoc mt ngành ngh. Như ñã nêu trên, nhà phân tích cơ

bn phân tích các báo cáo tài chính ñ làm cơ s cho nhng d ñoán v li nhun và các ñctính ri ro ca tng ngành ngh, ca tng chng khoán. Các nhà phân tích k thut cho rngvic s dng báo cáo tài chính s gp mt s vn ñ như chúng không cha ñng ñy ñ các



85

thông tin cn thit cho vic phân tích. Do có s hoài nghi v các báo cáo tài chính, các nhà phân tích k thut cho rng vic không ph thuc vào chúng là mt li th. Hu ht s liu ñ-ưc các nhà k thut s dng, ví d như giá chng khoán, khi lưng giao dch, và các thôngtin giao dch khác, ñu bt ngun t din bin th trưng.c. Cơ s lý thuyt ca phân tích k thut

Các nhà phân tích k thut thưng tuân theo mt s lý thuyt nht ñnh ñ gii thích

các xu hưng bin ñng ca th trưng.- Lý thuyt DOWLý thuyt DOW do Charter H.Dow th hin qua bài vit phân tích th trưng

chng khoán ca ông và sau ñó William P. Hamilton ñã k tha và tng lun thành lý thuyt.Lý thuyt này cho rng giá chng khoán do quan h cung cu trên th trưng quyt ñnh vàch ra s bin ñng giá chng khoán có 3 xu th cơ bn:

+ Xu th cp 1: Xu hưng bin ñng chính (kéo dài t 1 năm ñn nhiu năm).Xu hưng tăng giá ñưc gi là th trưng con bò tót, khi lưng giao dch tăng lên khi giátăng và gim khi giá gim (c sau mi ñt tăng giá bao gi cũng có ñt ño chiu ngn hntrưc khi có mt giai ñon tăng giá tip theo). Xu hưng gim giá ñưc gi là th trưng congu, khi lưng giao dch tăng lên khi giá gim và giao dch b ngưng tr khi giá hi phc.

+ Xu th cp 2: Trên din bin ca xu th cp 1 có các ñim ngt quãng ñó là

xu th cp 2. Xu th này có th ñi ngưc chiu vi xu th cp 1, nhưng nó là s ñiu chnhca xu th cp 1. Xu th này thưng kéo dài t 3 ñn 12 tun.

+ Xu th cp 3: Xu hưng bin ñng ngn hn (khong t vài gi ñn vàingày)

Lý thuyt Dow thưng ñưc dùng ñ xác ñnh thi ñim kt thúc mt xuhưng bin ñng c phiu. Theo lý thuyt Dow, xu hưng bin ñng chính ca th trưngtăng giá là xut hin hàng lot các ñm ñnh và các ñim ñáy cao hơn. Trong th trưng giágim, xu hưng bin ñng chính là nhng ñim ñnh và nhng ñim ñáy thp hơn. Nhng

bin ñng hng ngày ñưc coi là không ñáng k.- Lý thuyt danh mc ñu tư hin ñi

Theo lý thuyt này, các nhà ñu tư chng khoán thưng quan tâm ñn miquan h gia các c phiu trong mt danh mc ñu tư hơn là tp trung vào vic ñnh giá mt

loi chng khoán c th nào ñó. Nhng ngưi theo thuyt danh mc ñu tư hin ñi cho rng,tng th th trưng chng khoán là mt th trưng hiu qu, giá chng khoán phn ánh tc thìnhng thông tin v ñu tư. Vì vy, không có mt nhà ñu tư nào ñưc coi là sáng sut trênkhía cnh tng th ca th trưng. Trng tâm chính ca nhà phân tích là la chn mt tp hpcác loi chng khoán có th ñưa li cho ngưi ñu tư mt thu nhp mong ñi cao hơn tngmc ri ro nht ñnh có th có trong mi loi chng khoán ca h.

Tng kt môn hc : 4 titTóm tt chươngPhân tích chng khoán : là hot ñng quan trng nhm h tr vic ra quyt ñnh ñu tư. Cóhai phương pháp phân tích ch yu ñưc s dng:

- Phân tích cơ bn.- Phân tích k thut .Ni dung phân tích chng khoán :- Phân tích vĩ mô: phân tích tình hình kinh t, chính tr - xã hi trong phm vi quc t vàquc gia. - Phân tích ngành: xác ñnh ngành s phát ñt trong nn kinh t ñ ñu tư nhiu hơn vàoñó.- Phân tích công ty:



+ Phân tích cơ bn: là vic phân tích báo cáo tài chính ñ ñánh giá kh năng sinh li,kh năng thanh toán các khon n (n ngn hn và n dài hn) và tim năng phát trin trongtương lai ca doanh nghip nhm nhm xác ñnh giá tr hp lý ca mt loi c phiu, hoc cácloi c phiu trên th trưng nói chung.: + Phân tích k thut: phương pháp da vào các din bin ca giá và khi lưng giaodch trong quá kh ñ d ñoán xu th giá trong tương lai.

Câu hi ôn tp1. Vai trò ca phân tích vĩ mô và phân tích ngành trong phân tích chng khoán.2. Vai trò và v trí ca phương pháp phân tích k thut ? Mi quan h gia phân tích kthut và phân tích cơ bn.

***

TÀI LIU THAM KHO

Sách :1. Bch ðc Hin, Nguyn Công Nghip. 2000. Giáo trình Th trưng chng khoán.

NXB Tài chính, Hà Ni.2. ðào Lê Minh. 2002. Nhng vn ñ cơ bn v chng khoán và th trưng chng khoán.

NXB Chính tr quc gia, Hà Ni.3. Nguyn Văn Nam, Vương Trng Nghĩa. 2002. Giáo trình Th trưng chng khoán.

NXB Tài chính, Hà Ni.4. Lê Hoàng Nga. 2001. Giáo trình th trưng chng khoán. NXB Thng Kê, Hà Ni.5. ðinh Xuân Trình, Nguyn Th Quy. 1998. Giáo trình Th trưng chng khoán. NXB

Giáo Dc, Hà Ni.

Ngh ñnh, thông tư:9. Thông tư s 59/2004/TT-BTC ngày 18/6/2004 ca B tài chính hưng dn v niêmyt c phiu và trái phiu trên th trưng chng khoán tp trung.

8. Thông tư 58-2004/TT-BTC ngày 17/6/2004 ca B Tài chính hưng dn v thànhviên và giao dch chng khoán.

7. Ngh ñnh 144/2003/Nð-CP ca Chính ph v chng khoán và th trưng chngkhoán.

6. Thông tư 01/TT-UBCK ngày 13/01/1998 ca y ban chng khoán Nhà nưc.

thitruongchungkhoan567

Documents