Thôngtinebook

ChếtbởitayTrungQuốc

PeterNavarro&GregAutry

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Chương1-ĐókhôngphảilàsựchỉtríchTrungquốc.Đólàsựthật.

ChếtdướitayTrungquốc

ChếtdướitayTrungquốc.Đâylàhiểmnguyrấtthựcmàgiờđâytấtcảchúngtaphảiđốimặtkhiquốcgiađôngdânnhấtvànềnkinhtếsẽsớmtrởthànhlớnnhấtthếgiớinầyđangnhanhchóngbiếnthànhsátthủtànđộcnhấthànhtinh.

Vềmặtantoàncủangườitiêudùng,cácdoanhnhânvôđạođứcTrungquốcđanglàmtrànngậpthịtrườngthếgiớivớimộtloạtsảnphẩm,thựcphẩm,dượcphẩmkhônggâychếtngườithìcũngcựckỳcóhại,gâyungthư,dễgâycháy,độc.

•Vềđồdùngchotrẻem,nhữngsảnphẩmnguyhiểmnầycótừvòngtay,dâychuyềnvàđồchơichứachìđếnđồngủdễcháy,áoquầnđộchại

•Ởtiệmthuốcgầnnhàhaytrênmạng,tacóthểtìmthấytấtcảcáchthức"chữatrị"màthựcralàgiếtngười-từviênaspirinnhiễmđộc,Lipitornhái,Viagragiảtrộnvớistrychnineđếnthuốcheparinpháthậnvàvitaminchứađầyđộctốarsen.

•Nếuthíchchếtdonổ,hỏahoạnhayđiệngiật,tacóthểchọntrongmộtđốngthứtừdâyđiện,quạt,đènbẫyngười,bộphậnđiềukhiểntừxaquánhiệt,điệnthoạidiđộngdễnổvàmáyháttựbốccháy.

•Dĩnhiên,nếuvừađóivừamuốntựtử,taluônluôncóthểthưởngthứccá,tráicây,thịthayraunhậpkhẩutừTrungquốcngấmngonlànhcáckiểukhángsinhbịcấm,vikhuẩnthốirửa,kimloạinặng,haythuốctrừsâubấthợppháp.

NgaycảkhihàngnghìnngườithựcsựchếtdosựtấncôngdữdộinầycủasảnphẩmrácrưởivàchấtđộccủaTrungquốc,nềnkinhtếMỹvàcôngnhâncủanóđangchịuđựng"cáichếtkhôngkémphầnđauthươnghơncủanềntảngsảnxuấtcủaMỹ."

Trênmặttrậnkinhtếnầy,nhãnhiệuquáiđảnChủnghĩaTưbảnNhànướctheokiểuCộngsảncủaTrungquốcđãhoàntoànxébỏnhữngnguyêntắccủacảthịtrườngtựdovàthươngmạitựdo.Thayvàođó,"cácnhàvôđịchquốcgia"đượcnhànướcchốnglưngcủaTrungquốcđãtriểnkhaimộthỗn

hợpvũkhícủachủnghĩaconbuônvàchủnghĩabảohộđểlầnlượtvặthếtviệclàmnầyđếnviệclàmkháctừngcáimộtkhỏinhữngngànhcôngnghiệpcủaMỹ.

"Vũkhíhủydiệtviệclàm"củaTrungquốcbaogồmtrợcấpxuấtkhẩubấthợppháp,giảmạotrànlansởhữutrítuệcủaMỹ,bảovệmôitrườnglỏnglẻotệhại,vàsửdụngphổbiếnlaođộngnôlệ.Tuythế,trungtâmcủachủnghĩaconbuônTrungquốclàtiềntệbịthaotúngmộtcáchvôliêmsỉđãgâykhókhănrấtlớnchocácnhàsảnxuấtMỹ,kíchthíchđiêncuồngxuấtkhẩucủaTrungquốc,vàdẫnđếntráibomhẹngiờthâmhụtthươngmạiMỹ-Trunggầnmộttỉđô-lamộtngày.

Trongkhiđó,"phínhậpcuộc"chobấtcứcôngtyMỹnàomuốnleoqua"BứcVạnLýTrườngThànhBảohộ"củaTrungquốcvàbánhàngvàothịtrườngnướcnầykhôngchỉlàgiaonộpcôngnghệcủahọchođốitácTrungquốc.CáccôngtyMỹcònphảichuyểncơsởnghiêncứuvàpháttriểnsangTrungquốc,theocáchđóđãxuấtkhẩu"nguồnsữamẹ"tạoraviệclàmtươnglaicủaMỹchođốithủthùđịch.

ChođếnnayhàngtriệuviệclàmtrongngànhsảnxuấtcủaMỹđãbịmấttrongsựnhạobángthươngmạitựdocủaTrungquốc,ngaycảnhâncôngcổxanhMỹcũngđãtrởthànhmộthạngviệclàmbịnguyhiểm.Hãyxemxétnhữngđiềusauđây:

•TừkhiTrungquốcgianhậpTổchứcThươngmạiThếgiớivàonăm2001vàhứahẹngiảdốichấmdứtthựchiệnchủnghĩaconbuônvàchủnghĩabảohộ,cácngànhmaymặc,dệtvàđồgỗđãcoquimôlạichỉcònmộtnửa-riêngviệclàmtrongngànhdệtđãgiảm70%.

•Nhữngngànhquantrọngkhácnhưhóachất,giấy,thépvàlốpxecũngbịbaovâytươngtự,trongkhiđóviệclàmtrongngànhsảnxuấtmáytínhvàđiệntửcôngnghệcaocủachúngtađãgiảmhơn40%.

Khichúngtađãmấthếtviệclàmnầyđếnviệclàmkhác,nhiềungườiMỹtiếptụcnhầmlẫngắnsảnxuấtTrungquốcvớinhữngsảnphẩmrẻtiền,phẩmcấpthấpnhưgiàydépvàđồchơi.Nhưngthựcra,Trungquốcđangtiếnlêntrong"chuỗigiátrị"thànhcôngchiếmlấythịphầntrongnhiềungànhthunhậptốtnhấtcủaMỹ-từôtôvàhàngkhôngvũtrụđếnthiếtbịytếtiêntiến.

Vớisựhỗtrợtolớncủachínhphủ,cáccôngtyTrungquốcđangráoriết

lũngđoạncácthịtrườngđượcgọilàngành"xanh"nhưôtôđiện,nănglượngmặttrời,vànănglượnggió.Hiểnnhiên,đóchínhlànhữngngànhcácchínhkháchMỹrấtthíchnóiđếnnhưlàcácnguồnmớitạoraviệclàmtốtnhấtcủaMỹ.

Chẳnghạn,vềnănglượnggió,Trungquốchiệnnaydẫnđầuthếgiớicảvềsảnxuấttua-binvàsựphilýtrongbảohộ.NgaycảkhicáccôngtyđượcnhànướctrợcấpcủaTrungquốclàmtrànngậpthịtrườngthếgiớivớitua-bincủachínhhọ,cácnhàsảnxuấtnướcngoàinhưGeneralElectricđóngtạiMỹ,GamesacủaTâybannha,vàSuzloncủaẤnđộbịcấmđấuthầucácdựánởTrungquốcdochínhsách"ChỉMuaHàngTrungquốc".

MộttrongnhữnghậuquảnguyhiểmnhấttừsựnổilêncủaTrungquốcnhưlà"côngxưởng"khôngthểtranhchấpcủathếgiớilàsựphàmănngàycàngthamlamnănglượngvànguyênliệucủatráiđất.Đểnuôicỗmáysảnxuấtcủamình,Trungquốcphảitiêudùngmộtnửaxi-măng,gầnmộtnửalượngthép,mộtphầnbađồng,vàmộtphầnbanhômcủathếgiới.Hơnnữa,vàonăm2035,nhucầudầucủachỉriêngTrungquốcsẽvượttổngsảnlượngdầuhiệnnaycủatoànthếgiới.

Đâylàsựphàmănchếtngười.Vìđểhỗtrợchosựphàmănnầy,cácviênchứcchínhquyềnTrungquốcđãleolênchiếcnệmthựcdânđẫmmáungồicùngcácnhàđộctàisátnhânvàcácchếđộtànbạokhắpthếgiới.Đểlàmđiềuđó,cácviênchứcchínhphủvànhàngoạigiaoTrungquốcđãtiếnhànhlạmdụngmộtcáchthôbỉnhấtngoạigiaoLiênHiệpquốcmàthếgiớitừngthấy.

LàthànhviênthườngtrựccủaHộiĐồngBảoanLiênHiệpquốc,Trungquốccóthểphủquyếtbấtcứbiệnpháptrừngphạtnàonómuốn.Tronggầnmộtthậpkỷnay,nhữngnhàngoạigiaocaocấpTrungquốcđãdùngquyềnphủquyếtcủaTrungquốcđểmốiláimộtloạtcácgiaodịch"đổimáulấydầu"và"cướpđoạtlấynguyênliệu".Hãyxemxétcácthựctếsau:

•ĐểđổilấydầucủaSudan,nhữngconbuônquyềnphủquyếtTrungquốcđãngănLiênHiệpquốccanthiệpvàpsựdiệtchủngởDarfur-thậmchíkhilựclượngquânsựJanjaweedtànbạosửdụngvũkhíTrungquốcđểcưỡnghiếphàngngànphụnữvàgiếtchết300.000ngườidânSudanvôtội.

•NhữngconbuônquyềnphủquyếtTrungquốccũngngănLiênhiệpquốctrừngphạtIranvàvịtổngthốngbàiDothái,trúngcửgiandốiđểđượctiếpcậncácmỏkhíthiênnhiênlớnnhấtthếgiới.Hànhvinầyđãmởtungcánh

củachophổbiếnhạtnhânởTrungđông.NócũnglàmtăngcaokhảnăngtấncônghạtnhânvàoIsraelvàlàmtăngđángkểnguycơvũkhíhạtnhânrơivàotaycácphầntửthánhchiếnchốngMỹ.

SựlạmdụngcủaTrungquốcđốivớisứmạnggìngiữhòabìnhcủaLHQkhócóthểlànhữngsựcốbiệtlập.Thayvàođócóthểnóirằng,chúnglàmộtphầncủachiếnlược"tiếnrangoàinước"biếnTrungquốctừmộtquốcgiatừngtheochủnghĩabiệtlậpthành,mộtđếquốcthựcdânbànhtrướnglớnnhâtthếgiới.ĐâykhôngphảilàsựmỉamainhỏbéđốivớimộtquốcgiabanđầuđượcxâydựngtrênnhữngnguyêntắcMác-xítchốngthựcdânvàtừnglànạnnhânđaukhổcủaĐếquốcAnhvàcuôcchiếntranhthuốcphiệncủanóvớiTrungquốc

KhắpChâuPhi,ChâuÁ,vàMỹLatinhsânsaucủaMỹ,nhãnhiệuchủnghĩathựcdânthếkỷ21củariêngTrungquốcluônbắtđầuvớisựmặccảhiểmácnầy:nhữngkhoảnchovayhậuhĩnh,lãisuấtthấpđểxâydựnghạtầngđổilấynguyênliệuvàsựxâmnhậpthịtrườngnộiđịa.

Dĩnhiên,mộtkhiđấtnướcđócắnlấymiếngmồithựcdânnầy,thayvìdùnglaođộngtạichỗ,Trungquốcsẽmangvàođộiquânkỹsưvàcôngnhânkhổnglồcủanóđểxâydựngđườngcaotốc,đườngsắt,cảngvàhệthốngviễnthông.Hạtầngnầycảthựctếvàkỹthuậtsốmởđườngkhaithácvàvậnchuyểnnguyênvậtliệu.TiếpđónóquayvềlạicáccôngxưởngởnhữngthànhphốnhưTrùngKhánh,Đôngquan,vàThẩmquyếngỗcủaCameroon,ma-giêcủaCongo,thạchcaocủaDjibouti,ma-giêcủaGabon,uraniumcủaMalawi,titancủaMozambique,mo-lyp-đencủaNiger,kẽmcủaRwanda,vàbạccủaZambia.Nhưcúđánhkếtliễuthựcdâncuốicùng,Trungquốcsauđósẽbánlạithànhphẩmcủanóvàothịtrườngcácnướcnầy-xóabỏcácngànhtạichỗ,đẩycaotỉlệthấtnghiệp,vàđẩycácthuộcđịamớicủanólúnsâuhơnnữavàođóinghèo.

Tựvũtrangtậnrăng

NgaycảkhiTrungquốcpháttriểnbằngcáigiámàtấtcảcácnướccònlạitrênthếgiớiphảitrả,nóđãdùngsựpháttriểnkinhtếnhanhchóngcủamìnhtàitrợchomộttrongnhữngsựtăngcườngquânsựnhanhvàtoàndiệnnhấtmàthếgiớitừngchứngkiến.Theocáchnầy,vàvớitinhthầnnhậnxétcủaLê-ninlànhàtưbảnsẽbándâythừngdùngđểtreocổchínhhắn,mỗi'đô-laWalmart"ngườiMỹchúngtahiệnnaychitiêuvàonhữngthứnhậpkhẩurẻtiềngiảtạocủaTrungquốcvừalàkhoảnứngtrướcchotìnhtrạngthấtnghiệpcủachúngtavừalàkhoảntàitrợbổsungchomộtTrungquốcvũ

trangnhanhchóng.Đâychỉlàmộtvàiđiểmmàcỗmáychiếntranhkhoatrươngđóđangđịnhhình:

•HảiquânvàkhôngquânmớiđượchiệnđạihóacótấtcảmọithứtừtàungầmhạtnhânhầunhưkhôngthểpháthiệnvàmáybayphảnlựcchiếnđấuvớithiếtkếcủaNgađếntênlửađạnđạocóthểnhắmchínhxáccáctàusânbayMỹtrêncácđạidương.

•"Lầunămgóc"củaTrungquốctựtinpháttriểncáchệthốngvũkhítiêntiến-trongđónhiềuthứdotintặcvàgiánđiệpăncắpcủachúngta-đểbắnhạvệtinhvàhệthốngGPScủachúngtavàbắncácđầuđạnhạtnhânvàosâucáckhutrungtâmnướcMỹ.

•KhônggiốngnhưquânđộiMỹđãkiệtsứcvàgiờđâydànmỏngdocáccuộcxungđộtởAfghanistanvàIraq,quânđộiGiảiphóngNhândânTrungquốc-quânđộilớnnhấtthếgiới-cócảlựclượngvượttrộivàtínhsẵnsàngtấncôngđểápđảolựclượngcủaẤnđộ,Hànquốc,Đàiloan,hayViệtnamvàvẫncònquáđủbộbinhđểnghiềnnátTalibanvàgiữgìnhòabìnhởBaghdadnếunóquantâmđến.

•Cánh"diềuhâuchiếntranh"củaquânđộiTrungquốcthậmchíchuẩnbịkhảnăngnémbomhạtnhânhầunhưkhôngthểtruydấutừkhônggian.Nhữngvũkhíhạtnhânvũtrụnầyđếnđúngmụctiêuchỉtrongvàiphútngắnngủi,quánhanhvàlặnglẽđểđốiphó.

Dĩnhiên,MỹkhônglàquốcgiaduynhấtnênengạisựnổilêncủakẻgâyhấnchâuÁmớivàhùngmạnhnầy.NhữnglánggiềnglolắngngàycàngtănggiờđâyđốimặtvớinguycơtănglênnhanhchóngtừmộtkẻbáquyềnchâuÁđanglênvớichínhsáchbênmiệnghốchiếntranhvàviệcbắtnạttấtcảtừtiếpcậncáctuyếnvậntảibiểnđếntranhcấplãnhthổsụcsôikéodài.

ChínhĐạicagặpMùaxuânlặnglẽ

CũngởtronghiểmnguylàhằngtrămtriệucôngdânTrungquốcvôtội,nhữngngườiđốimặtvớinguycơcựckỳ"CáichếtdoTrungquốcđặtlênTrungquốc"từmôhìnhtăngtrưởngkinhtếvớiônhiễmlantràn,chínhtrịthầnquyềncủaĐa?ngCộngsảncứngnhắcdựatrêngiaicấp,vàmộtchủnghĩatoàntrịkiểu"Orwellvềsteroids"

Vềmặtônhiễm,nềnkinhtếsảnxuấtchiếmtỉtrongcao,dựaquámứcvàoxuấtkhẩuđãbiếnbầukhíquyểncủatrungtâmcôngnghiệpcủaTrungquốcthànhđámmâychephủđộchạilớnnhấtthếgiới.Hơn70%hồ,sông,suối

chínhcủaTrungquốcônhiễmtrầmtrọng.ThậmchímộtchuyếndulịchxuôisôngDươngTử,phíatrênđậpTamHiệp,chothấykhobáuquốcgianguyênsơtrướcđâycủaTrungquốc,nơiMaođãtừngbơiquagiờđâyhầunhưvắngbóngcácloàichimvàdấuhiệucủacácloàithủysinh.

Trongkhiđó,"CáigìxảyraởTrungquốclạikhôngởlạiTrungquốc."KhicácnhàmáyTrungquốctạoracơnlũsảnphẩmđểchấtlêngiácứahàngcủaTargetvàWalmart,cácloạitrobụiônhiễmkhôngkhícựckỳđộchạicủaTrungquốcbayhơn6.000dặmtheocácluồnggióxoáyđếnCalifornia,thảxuốngcácchấtthảiđộchạitrênđườngđi.Ngàynay,phầnlớnmưaa-xitởNhậtvàHànquốclà"MadeinChina,"trongkhitỉlệngàycàngtăngcáchạtnhỏpháthiệntrongkhôngkhícácthànhphốởBờbiểnPhíatâynhưLosAngelescũngxuấtpháttừcácnhàmáycủaTrungquốc.

Vềnguycơtừxãhộicứngnhắc,dựatrêngiaicấpcủaTrungquốc,sựthậtmỉamai,cayđắngởđâylàĐa?ngCộngsảncầmquyềncaitrịkhôngphảilàmộtĐa?ng"CộnghòaNhândân"chânchínhmàlàmộtchếđộthầnquyềnthếtục.KhiMáctrởmìnhtrongmồvàxácướpMaotừchiếchòmphalêcủamìnhhướngcặpmắtđờđẫnvàoquảngtrườngThiênAnMôn,mộttỉlệtươngđốinhỏdânsốTrungquốctrởnêngiàucócựckỳngaykhimộttỉcôngdânTrungquốctiếptụcsốngtrongthếgiớiđóinghèocủatriếtgiaThomasHobbes,khôngđượcchămsócýtếđầyđủ,nơimàmộtbệnhtậtnhỏcũngthànhántửhình.

NềnchínhtrịtoàntrịcủaTrungquốccũngkinhhoàngkhôngkém.Đểdậptắtchốngđối,Đa?ngCộngsảndựavàocônganvàlựclượngbánquânsựcótrênmộttriệungười.TrangwebOrwellcũngcókhoảng50.000cônganmạng.Cáccônganthựcvàảonầykhôngngừngcùngnhaungănchặnvàđànáp.

•Cốgắngsắpxếpnớilàmviệccủamình,tasẽbịđánhvàđuổiviệc.

•Đứnglênvìquyềnconngườihayquyềnphụnữ,tasẽbịsănlùngtànnhẫn,quảnthúctrongnhà,hayđơngiản"biếnmất".

•BịpháthiệnlàngườitheoPhápLuâncônghay"HộikínThiênchúagiáo",thìsẵnsàngđể"tưtưởnglệchlạc"đượctẩynảo.

TrụcộtcủasựđànápnhưtrêncủaTrungquốclàquầnđảongụctùtànbạocáctrạilaođộngcưỡngbức,nơihàngtriệucôngdânTrungquốcbịlưuđầy-thườngkhôngquaxétxử.ĐốivớinhữngngườibịgiamởtrạitùLaogaicòn

tồitệhơn;theotổchứcÂnxáQuốctế,hàngnămnướcCônghòaNhândânnầyxửtửdânchúngcủamìnhnhiềuhơn4lầncácnướckhácgộplại.

Ítratiêmthuốcđộcgiờđâyđượcưachuộnghơnviênđạnbắnvàođầutruyềnthống.Tuynhiên,đókhôngphảidolòngtừbidẫnđến"sựđổimới"hìnhthứctửhìnhnầy.Đơngiảnlàvìtiêmthuốcđộcdễdọnvệsinhhơn,ítnguycơbịnhiễmHIVchongườithihànhán,vàdễdànghơnnhiềuchoviệcthuhoạchcácbộphậncơthểcủanạnnhânđểbánrachợđen.

Phảnbộinghiêmtrọng,trốntránhcònnghiêmtrọnghơn

NgaycảkhivôsốCáiChếtdoTrungquốcdiễnracảbêntrongnướcCộnghòaNhândânnầyvàởnhữngnơichếtchóctrênkhắpthếgiới,cácnhàlãnhđạodoanhnghiệp,nhàbáo,vànhàchínhtrịMỹcóquáítđểnóivềnguycơlớnnhấtduynhấtđốimặtvớinướcMỹvàthếgiới.

Tronglĩnhvựckinhdoanh,mộtsốcôngtylớnnhấtcủaMỹ-từCaterpillarvàCiscođếnGeneralMotorsvàMicrosoft-đãhoàntoànđồnglõavớichínhsách"trướchếtchiarẻnướcMỹvàsauđóchinhphụcnó"củaTrungquốc.BikịchởđâylàkhinhữngconbuônTrungquốctấncôngcôngnghiệpMỹbắtđầuvàocuốinhữngnăm1990-vànhữngngànhnhưđồgỗ,dệtvàmaymặcbắtđầusụpđổhếtngànhnầyđếnngànhkhác-cộngđồngvàcáctổchứckinhdoanhnhưPhòngThươngMạiMỹđãđoànkếtvữngchắc.

Tuythế,trongthậpkỷqua,khimỗiviệclàmbổsungcủaMỹvàmỗinhàmáyMỹmớichuyểnsangTrungquốc,vìmốiquantâmhẹphòinhằmtốiđahóalợinhuậncủanhiềulãnhđạocôngtyMỹđãdànxếpvớiđốitácTrungquốccủahọ.Thựcra,khibánhmìcủahọđượcphếtbơởnướcngoài,cáctổchứcđượcgọilà'Mỹ"nhưBànTrònKinhdoanh(BusinessRoundtable)vàHiệphộicácnhàsảnxuấtquốcgia(NationalAssociationofManufacturers)đãchuyểnbiếntừphêphángaygắtchủnghĩaconbuônTrungquốcthànhnhữngchiếnbinhcởimở,vàthườngrấtxôngxáotrongvậnđộnghànhlangủnghộTrungquốc.

TrongkhinhiềunhàđiềuhànhcôngtyMỹtrởthànhnhữngchiếnbinhvậnđộnghànhlangchoTrungquốc,cácnhàbáoMỹphầnlớnđãmấttích.SựtinhgiảnbiênchếcủacáctờbáovàtintứctruyềnhìnhtrongthờiđạiInternetdẫnđếnviệcđóngcủahaythuhẹpnhiềuphòngtintứcởnướcngoài.DẫnđếncácphươngtiệntruyềnthôngMỹngàycàngdựavàoluồngtintứctừbáochícủachínhquyềnTrungquốc-mộttrongnhữngcỗmáytuyêntruyềnkhôngngừngvàhiệuquảnhấtmàthếgiớitừngchứngkiến.

Trongkhiđó,tinhhoacủabáochítàichínhMỹ-nhấtlàtờWallStreetJournal-sốtsắngtrungthànhvớithịtrườngtựdovàtưtưởngthươngmạitựdo,dườngnhưkhôngbiếtđếnmộtthựctếlà"thươngmạitựdomộtchiều"củaTrungquốchoàntoànlàsựđầuhàngđơnphươngcủaMỹtrongthờiđạichủnghĩatưbảnnhànướcTrungquốc.Điềuvôlýởđâylàthayvìxemcảicáchthươngmạilàmộthìnhthứctựvệchínhđángchốnglạisựtấncôngliêntụccủahànhđộng"lợimình,hạingười"củaTrungquốc,báochínhưtờWallStreetJournallạiliêntụcphêphánnguycơ"chủnghĩabảohộ"Mỹ.Tấtcảđiềuđóquávônghĩa,nhưngtiếngtrốngýthứchệvẫntiếptụcvanglên.

ĐốivớicácchínhkháchMỹ,khôngmộtnhómcánhânriênglẻnàođángchịutộivìđãnhumì,thụđộngvàdốtnátkhiđểTrungquốctựdohànhđộngđốivớinềntảngsảnxuấtcủaMỹvàtiếnhànhtăngcườngquânsựquimôlớn.KhôngphảivìQuốchộiMỹđãkhôngđượccảnhbáođầyđủvềnhữnghiểmnguycủamộtTrungquốcđanglên.Mỗinăm,QuốchộiđãcấpngânsáchchoỦybanMỹ-Trungquốcxuấtbảncảbáocáohàngnămvànhiềutàiliệuvềmốinguycơđangnổilênnầy.

Chẳnghạn,ỦybanMỹ-Trungquốcđãcảnhbáo"hoạtđộnggiánđiệpcủaTrungquốctrongnướcMỹrộngđếnnỗichúngbaogồmnguycơlớnnhấtduynhấtvớianninhcủacôngnghệMỹ."Thựctế,đếnnay,mạnglướigiánđiệprộnglớncủaTrungquốcđãđánhcắpnhữngbímậtquantrọngliênquanđếntàukhutrụctênlửadẫnđườngAegis,máybaynémbomB1,hỏatiễnDeltaIV,hệthốnghướngdẫnICBM,máybaynémbomtànghình,vàTàuvũtrụConThoi.TintặcvàgiánđiệpTrungquốccóhiệuquảnhưnhautrongviệccungcấpchitiếthệthốngphóngcủatàusânbay,máybaykhôngngườilái,thiếtkếlòphảnứngtàuthủy,hệthốngđộngcơđẩycủatàungầm,cơchếhoạtđộngbêntrongcủabomneutron,vàthậmchíquytrìnhhoạtđộngrấtchitiếtcủatàuchiếnhảiquânMỹ.

Tươngtự,vềnguycơkinhtế,ỦybanđãyêucầuQuốchộithừanhậnrằngcácdoanhnghiệpvừavànhỏcủaMỹ"đươngđầuvớigánhnặngcủahoạtđộngthươngmạikhôngcôngbằng,thaotúngtiềntệ,vàtrợcấpkhônghợpphápcủaTruingquốcchocáchoạtđộngxuấtkhẩucủanó."Bấtchấpnhữngcảnhbáonầy,QuốchộitiếptụcđãbỏquatưvấncủaủybanđộclậpcủanóđểthứctỉnhtrướcnguycơkinhtếvàquânsựngàycàngtăngtừTrungquốc.

Dĩnhiên,Nhàtrắngphảichịutráchnhiệmtươngtự.cảhaitổngthốngGeorgeW.BushvàBarackObamađãnóichuyệnnhẹnhàngvàmangrấtítgậykhiđếnTrongquốc.LýdocủatổngthốngBushlàbậnrộnvớicuộcchiếnởIraqvàanninhnộiđịacộngvớiniềmtinmùquángduynhấtvàothị

trườngtựdo.ChỉtrongnhiệmkỳcủaBush,nướcMỹđãmấthàngtriệuviệclàmchoTrungquốc.

Vềphầnmình,ƯngcửviênObamatrongchiếndịchvậnđộngvàonăm2008đãhứahẹnnhiềulầnkiênquyếtchấmdứthoạtđộngthươngmạikhôngcôngbằngcủaTrungquốc,nhấtlàtạicácbangcôngnghiệpchủyếunhưIllinois,MichiganmOhio,vàPennsylvania.Thếnhưng,từkhinhậmchức,TổngthốngObamađãnhiềulầncúiđầutrướcTrungquốcvềnhữngvấnđềthươngmạithenchốt,chủyếuvìôngmuốnTrungquốctiếptụctàitrợchothâmhụtngânsáchkhổnglồcủaMỹ.TrongkhiObamathếchấptươnglaicủachúngtachocácngânhàngTrungquốc,ôngtakhônghiểuđượcrằngchươngtrìnhtạoviệclàmtốtnhấtchonướcMỹlàcảicáchthươngmạitoàndiệnvớiTrungquốc.

Conđườngphíatrước:MọiconđườngđềuchỉvềBắckinh

Trongsáchnầy,chúngtôisẽnêumộtcáchhệthốngcácdạngChếtdướitayTrungquốcchính-từkỷlụckinhhoàngvềantoànsảnphẩmvàsựhủyhoạinềnkinhtếMỹđếnsựgiatăngcủachủnghĩathựcdânTrungquốc,sựtăngcườngquânsựnhanhchóngcủaTrungquốc,vàcáchoạtđộnggiánđiệpmạnhmẽvàtrắngtrợn.Đểlàmđiềuđó,mụctiêubaotrùmcủachúngtôikhôngchỉcungcấpchobạnmộtsựthựcphơibàyvàdanhmụccáclạmdụngcủaTrungquốc.CuốnsáchnầycũngcónghĩanhưmộtcẩmnangđểsốngcònvàkêugọihànhđộngtạimộtthờikhắcquantrọngtronglịchsửnướcMỹvàthếgiới.TrừkhitấtcảchúngtacùngnhauđứnglênđươngđầuvớiConRồngnầy,phầncònlạicủacuộcđờichúngtavàcuộcsốngcủaconcháuchúngtasẽkémthịnhvượnghơnnhiều-vàlạinguyhiểmhơnnhiều-sovớiThờiđạiVàngsonmànhiềungườitrongchúngtađãlớnlên.

Chương2-ChếtvìchấtđộcTrungQuốc:

Thịtgàthìmiễnphínhưngngườithìphảitrảgiá

ỞTrungquốcthìthứcănTrungQuốcđượcgọilàgi?Là“Thứcăn”!_JayLeno

Trongkhicâuđùanàynghevuivui,thìcụmtừ“ThựcphẩmTrungQuốc”lạihàmnghĩanghiêmtrọnghơnnhiềukhimàTrungquốcđangcungcấpchonướcMỹngàycàngnhiềutráicây,raucủ,cávàthịt-khôngkểcácloạivitamintổnghợpvàthuốcchữabệnh.

TrungquốclànướcxuấtkhẩuhảisảnlớnnhấtsangMỹ,lànhàcungcấpchínhvềgàthịtvàlànướcxuấtkhẩutràlớnthứbatrênthếgiới.CácnhànôngTrungQuốccũngcungcấpchochúngta60%nướctáoép,50%tỏi,vàmộtsốlượnglớnđủcácloạitừquảlêđónghộp,nấmđếnmậtongvàsữaongchúa.

Đốivớicácdượcphẩm,Trungquốccũngsảnxuấtchothếgiớiđến70%lượngpenicillin,50%lượngaspirin,và33%lượngtylenol.CáccôngtydượcTrungquốccũngđãchiếmlĩnhphầnlớnthịphầnthếgiớivềkhángsinh,enzyme,cácacidaminchínhvàvitamintổnghợp.Trungquốcthậmchíđãthốnglĩnhđến90%thịphầnthếgiớivềvitaminC-dùrằnghọđangcóvaitròápđảotrongviệcviệcsảnxuấtcácloạivitaminA,B12,vàE,khôngkểnhiềuloạinguyênliệuđểsảnxuấtvitamintổnghợp.

Cácsốliệuthốngkênàylàmtấtcảchúngtalolắngchỉvìmộtlýdođơngiản:NỗilonàyhơncảviệccácloạithuốcTrungquốctrànngậpcáccửahàngvàsiêuthịthuốccủachúngta:chúngcóđộc.ĐấylàlýdotạisaothựcphẩmvàdượcphẩmTrungquốcluônđượcxếphàngđầutrongcácloạiphảikiểmtrakhinhậpvàobiêngiớihoặcbịtrảvềbởicảCơquanQuảnlýThựcphẩm&DượcphẩmcủaMỹlẫnCơquanAntoànThựcphẩmChâuÂu.

ThếsaoTrungquốcvẫntiếptụcmangchochúngtacácloạithựcphẩmvàthuốccóthểlàmchúngtađauốmhoặcgiếtchúngtanhưvậy?Đôikhicácchấtđộccótrongchuỗicungcấpthựcphẩmvàthuốclàhậuquảngẫunhiêncủanhữngyếutốnhưlàphươngphápsảnxuấtkémchấtlượng,quitrìnhkémvệsinh,hoặclàchấtđộctừđấtdomôitrườngbịônhiễm.Nhữngkhikhácthìdonhữngkẻthoáihóavềđạođứcđã“dãtâm”-mộttừdochínhnôngdâncủahọgọi-cốtìnhlàmnhiễmbẩnthựcphẩmvàthuốc,đơngiảnchỉvìmuốngiatănglợinhuậnchohọ.

Chodùlàdongẫunhiênhaybởicốtình,việcđầutiênbạncầnbiếtcụthểvềCáichếtdướitayTrungQuốcnàylànókhôngphảitạiriêngaicả.Thậtvậy,ngườiTrungquốc,dùlànôngdân,ngưdân,nhàchếbiếnthựcphẩmhaylàngườibánthuốc,đềucóthểđầuđộcchínhngườidâncủahọynhưhọđầuđộcngườiMỹ,ngườiChâuÂu,ngườiNhật,ngườiHànvàtấtcảnhữngaitrêntoànthếgiớidùngthựcphẩmvàthuốccủahọ.Đểnếmthửchútítvịchuatrongcâunóitrên,hãyxemthửsựkiện“Cáigìtrongchảocủaanhthế?”:Đủ10%nhàhàngởTrungquốcsửdụngcáigọilà“dầuănbẩn”đểnấunướng.

Dầuănbẩnlàmộthỗnhợphôihámcủadầuđãquasửdụngvàchấtthảitừnhàbếpchứađấynấmmốcđộcgâyungthưgan.NhữngkẻnhặtrácởTrungquốclénlútbánthứnàychonhiềunhàhàngvớigiáchỉbằngmộtphầnnămgiádầuđậunànhhaydầulạcmới.Ngoàikhảnănggâyungthư,cáihỗnhợpgồmdầubịmốcvớiđủloạithựcphẩmbỏđinàycóthểlàbảnántửhìnhbấtngờvìngộđộcthựcphẩmnghiêmtrọngchobấtkỳai.

KẻgiếtngườihàngloạtMelamineTrungquốc

Câuchuyệndầuănbẩnnàychodùcóthểlàmchúngtacămphẫn,nhưngsovớichuyệnnhữngkẻgiếtngườihàngloạtmelamimeTrungquốcthìnóchưalàgìcả.NhữngkẻsátnhânnàyđãhạgụcnhiềunạnnhântrênđấtTrungQuốccũngnhưtrênkhắpthếgiới,vànhữngnỗlựcthườnglàvôíchđểbắtgiữchúngchỉminhhọavềmặtđịalýsựkhókhănchocảchínhphủTrungquốclẫnnhàđươngcụcMỹđốivớiviệcbảođảmantoànthựcphẩmvàthuốcmenkhimàbọnsátnhânhoạtđộngchỉvìlợinhuận.

Bảnthânvũkhícủakẻsátnhân,melamime,thựcralàmộthóachấtcógiátrịkhichúngkhôngbịlénlútchovàothựcphẩm.Kếthợpmelamimevớiformaldehydeđểsảnxuấtnhựamelamime,bạnsẽcóđượcmộtchấtdẻocóđộbềncaodùngchếtạocácsảnphẩmnhưformicavàcácbảngviếtbằngbútxóa.Trộnvớimộtsốhóachấtkhác,bạncóthểdùngmelamimenhưmộtchấtchốngcháy,phânbón,haylà“phụgiasiêudẻo”dùngtrongbêtôngcườngđộcao.Thếnhưngthêmmelamimevàocácsảnphẩmnhưthứcăngiasúc,sữa,hoặcsữachotrẻsơsinhthìkhôngcòncáchnàonhanhhơnđểhủyhoạihaiquảthậntrongngười.

ThếtạisaonhữngdoanhnhâncódãtâmcủaTrungquốclạithêmmelamimevàothựcphẩmcủachúngta?Đólàvìhàmlượngnitrogencaotrongmelamimecóthểnháimứcproteincaotrongthựcphẩm.SựgiảmạoproteinkiểuTrungquốcnàydođócóthểđánhlừacácnhânviênkiểmtrathực

phẩmtrongviệcxếphạngthựcphẩmcóhàmlượngproteincao.Vìmelamimerấtrẻsovớiproteinthật,nênđiềunàycónghĩalàrấtnhiềutiềnsẽvàotúikẻgian,bấtkểnguyhạithếnàochocơthểconngười.

Aigiếtchócủatôi?Cáigìđãxảyravớiconmèocủatôi?

ThếgiớilầnđầubiếtđếnviệcgiảmạoproteincủaTrungquốcvàonăm2007,khihàngchụcngànchóvàmèoởChâuÂu,MỹvàNamPhibịchếtvìloạtthứcănnhiễmmelamime.Vàkhôngchỉthúvậtnuôibịảnhhưởng.TheoCụcquảnlýThựcphẩmvàDượcphẩmcùngBộNôngnghiệpHoakỳ,batriệungườiMỹđãtiêuthụthịtgàvàthịtheonuôibằngthứcăncóchứamelamime.

Vàgiờbạnhãyngheđây:Nếubạnbịmấtconvậtnuôiđangkhỏemạnhvìmộtchứngbệnhbíẩnhaydohỏngthận,cólẽlàchúngbịchếtdo”ChấtđộcTrungQuốc”.Cóthểđoántrướcđượcrằngkhivụviệcnổra,chínhphủTrungquốcđãtìmcáchngănchặnvàthậmchítừchốichophépcácthanhtraviênnướcngoàiđếnđểđánhgiávụviệc.Tuynhiên,sauđâymớilàmộtcâuchuyệnkháckhisựcốmelaminenổratrênchínhđâtnướcTrungQuốc.

Khôngcógìlàviệcriêngcủaaicả,Phầnhai

“TôiđãhoàntoànmấtniềmtinvàosữabộtdoTrungquốcsảnxuất”

EmilyTang,mộtcôngchức31tuổiởthànhphốThẩmQuyếncócôcongái3tuổinói—BloombergBusinessWeek

Năm2008,gần300.000trẻsơsinhTrungquốcbịốmvà6trẻđãchếtsaukhi22nhàmáysữaởTrungquốcbịnghingờlàđãchothêmmelaminevàosữavàsữadànhriêngchotrẻsơsinh.TheoTriệuHuệBình,mộtnôngdânnuôibòsữaởtỉnhHồbắc:”Trướckhisửdụngmelamime,ngườitađãdùngmầmlúavàtinhbộtkhoaiđểcốýlàmtăngsốđohàmlượngprotein,nhưngcáchnàyrấtdễbịpháthiện,nênhọchuyểnsangdùngmelamine”.

Trongtrườnghợpcụthểnày,nhữngkẻgiảmạoácôncònkhôngthèmdùngloạimelamimecôngnghiệp.Thayvàođấy,chúngdùngloạirẻtiềnhơn-vàđộchạihơn-“melaminephếthải”.Khôngngạcnhiênkhinhiềutrẻemdùkhỏibệnhvìnhiễmđộcmelamimeđãbịtổnthươngthậnnghiêmtrọng.ĐiềulàmngườitarùngmìnhlàsựviệcxảyrachỉmộtnămsaukhiThủtướngÔngiaBảođãquyếtđịnhchithêm1,1tỷđôlavàcửhàngtrămngànthanhtraviênđikiểmtracáccơsởsảnxuấtthựcphẩmvàdượcphẩm.

TờNewYorkTimesđãcóbàinóivềsựthấtbạitriềnmiêntrongquảnlýđiềuhànhnàynhưsau:

SựcốliênquanđếncácnhàmáysữalàmdấylênmộtcâuhỏicốtlõilàliệuĐa?ngcộngsảnđangcầmquyềnởTQcókhảnăngtạoramộtcơcấuđiềuhànhcótráchnhiệmvàminhbạchtronghệthốngmộtĐa?nghaykhông.BỏquasựkhácbiệtcănbảngiữacácchếđộxãhộimởvàtựdovớichếđộtoàntrịtànbạoởTrungquốc,tahãyxemcâuchuyệnhàinhỏcóthểtrảlờicâuhỏiấy.Năm2010,nguyênnhàbáoTriệuLiênHảibịtùsaumộtphiêntòavờvịttrongđóanhbịphủnhậnkhảnăngchưngrabằngchứng.“Tội”củaTriệukhôngđầuđộcmọingười.Đúnghơnlàanhbịkếttội”gâyrốitrậttựxãhội”vìđãcốđưaraánhsángnhữngkẻgiếtngườibằngmelaminesaukhiconanhbịmắcbệnh.VàđấycũnglạithêmmộtlýdonữavìsaoCộnghòanhândânTrungQuốcsẽkhôngbaogiờcóthểbảođảmchochúngtacácsảnphẩmantoànhơnđược.

Khôngnhưởcácnướcdânchủ,nơiquyềntựdongônluậnvàtựdohộihọplàbấtkhảxâmphạmđểgiúpsoirọimọihànhvisaitrái,Trungquốcdấunhẹmmọithứ--vàchotấtcảnhữngngườiphảnkhángvàotrạilaođộngcảitạo.

NhữngchấtgiếtngườibằngheparincủaTrungquốc

Bâygiờ,nếubạnnghĩrằngsựcốmelaminelàxưarồi,thìkhôngđâu!Chođếntậnbâygiờ,cácsảnphẩmnhiễmđộcmelaminevẫnngàycầngnhiềuvìnóthựcsựđemlạilợiíchquálớnkhiđượcdùnglàmchấtphụgia,chodùnótànpháquảthậncủaconngười.

Cònnhưbạnnghĩrằngthủđoạnkiếmlợinhuậnbằngviệcsửdụngnhữngchấtnhiễmđộcnhưmelaminechỉcótrongthựcphẩm,thìcũngkhôngchỉthếthôiđâu.NếuxemtấtcảnhữngnơimàchấtgiếtngườibằngheparincủaTrungquốccómặtthìphảihiểulàbọnconbuônbấtlươngTrungquốccũngđangbậnrộnlàmnhiễmđộccảthuốcchữabệnhchochúngta.Heparinlàmộtloạithuốcchốngđôngmáudùngtrongphẫuthuậttim,truyềnmáu,mổtĩnhmạchchođếnthẩmtáchthận.Nóđượclàmtừniêmmạcruộtheo.Trongthựctế,đâychínhlàconđườngđểTrungquốcthamgiavàohoạtđộngsảnxuấtheparin:lànướcsảnxuấtthịtheolớnnhấtthếgiới,Trungquốcluôncónguồncungruộtheohầunhưvôtận.

Đểgiảmchiphívàgiatănglợinhuận,cácnhàsảnxuấtTrungquốcđãbímậtthêmmộtchấttươngtựnhưheparin,nhưngrẻtiềnvàcóthểgâychết

ngườigọilàchondritinsulfatevớihàmlượngsulfatevượtmức.Chấtđộcnàycóthểgâyranhữngphảnứngnghiêmtrọng,đôikhigâychếtngười-từhạhuyếtápvàthởgấpđếnóimửavàtiêuchảy.

Vàđâylàđiềubẩnthỉucủatròlừađảonày:

Chấtgâyđộcheparincócấutrúchóahọcrấtgầnvớiheparinthậtđếnnỗirấtkhóbịpháthiện.Giácủanórẻhơnheparinthật100lần:9dollarsovới900dollarmỗipound!Vìgiácựcthấpnhưthế,mộtsốlôheparingiảcógiárẻtới50%!

Khôngđâuxa,hãyxemtrườnghợpcụthểcủaanhLeroyHubleyởToledo,OhiovềcáichếtbởichấtđộcTrungquốc.Anhđãmấtngườivợ48tuổivìnhiễmchấtheparingiả.Chỉmộtthángsauđấyvàtrướckhipháthiệnrachấtđộc,contraicủaHubley,cùngbịbệnhthiểunăngthậnnhưmẹcháuđãtrởthànhnạnnhâncủacùngtrògiárẻbấtlươngcủabọnTrungquốc.

Đếnnay,chấtđộcheparincủaTrungquốcđãgiếthạihàngtrămngườiMỹvàlàmhàngngànngườikhácbịbệnh.Heparinkémchấtlượngđãxuấthiệnở11nướckhác,baogồmNhậtbản,Đức,ẤnđộvàCanada.MặcdùnhàđươngcụccủacảMỹvàTrungquốcđãnỗlựckiểmsoát,chođếnnayheparinkémchấtlượngvẫncómặtởcácphòngmổvàcáctrungtâmgiảiphẫu.

Bâygiờ,chúngtahãytựhỏi:VìsaomànhiềutênTrungquốcácđộclạisẵnsàngđầuđộcthứcănvàthuốcmenchỉvìlợinhuận?CâutrảlờicủamộthọcgiảnổitiếngTrungquốcđãchỉramộtcáchsâusắcđốivớivấnđềsuythoáiđạođứccủatâmhồnTrungquốc.TheoGiáosưkinhdoanhLưuHảiĐồngtrongTạpchíQuảnlývàTổchức,vấnđềsuythoáiđạođức-vàviệcchạytheolợinhuậnbằngmọigiá-đãxảyradosựđổvỡcácnguyêntắcKhổnggiáotrongmôitrườngkhôngcóđạođứcvàluânthườngđạolýcủachủnghĩacộngsảnTrungquốc.

Chínhxáclàsựsuythoáiđạođức,cùngvớiviệccácviênchứcchínhquyềnthamnhũngvàluậtpháplỏnglẻo,đãthúcđẩynhữngngườichếbiếnthựcphẩmtíchcựcsửdụngchấtđộchóahọcđểcảithiệnmùivịvàbảoquảnthựcphẩm.

ThựctếlàchínhcácnhàchứctráchTrungquốccũngđãtìmthấynhữngtròquáigởấytrongnhữngbátxúpnóngcóthêmformaldehydeđểcóvịngonhaynướctươngcóphathêmacidcloricvàtócđểlàmtăngnồngđộacid

amin.NhưngkẻdãtâmTrungquốccònlàmxúcxíchgiárẻ“tươingon”bằngcáchchocảthuốctrừsâucựcđộcvào.Lầnsau,mỗikhiđịnhăncáigìngonngonmà“MadeinChina”,bạnhãynhớnhé!

Đôikhiđấykhôngphảilàámsát-chỉlàgiếtngườithôi!

Bâygiờtôinghĩlàđãrõmọivấnđề,nếuTrungquốcmuốnsốngtrongthếkỷ21này,thìhọphảisảnxuấttheonhữngtiêuchuẩnnhưvậy.—ThượngNghịSĩRichardDurbin(D-IL)

Trongkhi“tộigiếtngườicấpđộmột’’làbảnántrongnhữngvụánmelaminehayheparinthìtrongnhiềuvụkhác,đấychỉlà’’tộingộsát’’-tộigiếtngườikhôngcóchủđíchtrước’’.VấnđềchủyếuởđâylàkhiTrungquốcđãtrởthànhcôngxưởngsảnxuấtcủathếgiới,thìhọcũngđồngthờitrởthànhbãichứachấtthảinguyhạivàlàđấtnướcônhiễmnhấtthếgiới.BãiráccựclớnấygiờđâycónghĩalàmảnhđấtTrungquốcdùngđểnuôidưỡngthếgiớichứađầynhữngchấtgâyungthư,kimloạinặng,thuốctrừsâubấthợpphápvànhữngchấtđộchạikhác.CónghĩarằngviệcchấtđộctừmảnhđấtTrungquốcđangchảyvàobữaăncủangườiMỹ,ngườiChâuâu,ngườiNhật,ngườiHànquốcnênlàbằngchứngchobấtkỳaiquantâm.

MỗimộtquảtáoTrungquốcchomộtngàyđủđểlàmchocácbácsĩchuyênkhoaungthưcủaMỹbậnrộnsuốtcảngày.

Hãyxemmộtvídụ.Hộpnướcépngonvàđẹpmắtbạnđặtvàobữatrưacủaconbạn.Thếlàđãcómôtcơhộiđểbạn,thayvìđưamộtlonnướccógas,đãchoconbạnuốngmộtthứcóvẻlà‘tốtchosứckhỏe’’chứađầythạchtín,mộtthứkimloạinặngcóthểgâyungthư.Đâylàlýdotạisao:

Hơn30nămqua,cácnhàxuấtkhẩunướctáocôđặcTrungquốcđãtăngtừ10.000thùnglênđếngầnnửatỷthùngmỗinăm;vàngàynayTrungquốcchiếmlĩnhhơnmộtnửathịtrườngMỹ.Điềuchắcchắnlà,giácủahọrẻhơngiácủacácnhànôngMỹ.NhưngcómộtlýdolàmchonórẻlàvicácvườncâyTrungquốcdùngrấtnhiềucácloạithuốctrừsâubấthợpphápcóchứathạchtínđểrồithấmvàocâyvàđọngvàotrongquả.

Bạnmuốntáchtràcủabạnbìnhthường,khôngcóchìchứ?

Cómộtcâunói:‘’mọithứtràđềulàtràTàucà.’’Đúngthế,dùrằngkhótin!MộtvịnguyênlàPhógiámđốcCụcQuảnlýThựcphẩmvàDượcphẩmHoaKỳđãmôtảtrênĐàitiếngnóiquốcgiamộtphươngphápmàngườiTrungquốcđãsửdụngđểlàmkhôlátrànhưsau:

Ngườisảnxuấtrải‘’látràtrênmộtcáisânkhorấtrộngrồidùngxetảicánlênchochóngkhô’’.VìxeTrungquốcdùngxăngphachìnênkhôngcócáchnàohiệuquảhơnthếđểlàmcholátràthơmngontrởthànhmộtthứvủkhígiếtngười.

ChẳngcótíSựthậtnàotrongcácnhãnhiệuthựcphẩmTrungquốccả!

Ngoàira,mộttrongnhữngthóiquenlừađảocủanhữngtêndãtâmTrungquốclàthườngxuyênghisainhãnchocácthựcphẩm’hữucơ’.KhôngngạcnhiênlàcácnhànôngTrungquốcluônnónglòngmuốnnhảyvàothịtrườngthựcphẩmhữucơMỹ,nhưngsựthúnhậncủamộtchủcửahàngTrungquốcđãnóilêntấtcả:

Cókhoảngchừng30%cácnôngtrạisảnxuấtthựcphẩmhữucơthậtvàhọghinhãnhữucơtrênđó.Tôinghĩchínhquyềncầncảitiếncôngtáckiểmnghiệm.Nhưnggiờhọquábậnvớiantoànthựcphẩmnênchảcònsứcđâumàlochothựcphẩmhữucơnữa.

VớisựthúnhậnnàythìkhôngcógìđángngạcnhiênkhiWalmart,WholeFoods,vàcácnhàbánlẻkhácpháthiệncácsảnphẩmtưởnglà‘hữucơ’củaTrungquốcchứađầythuốctrừsâu.

BệnhcứngmiệngvìđỗxanhtạiNhật

KhôngphảichỉcóHoakỳnóirằngTrungquốcđangthànhnơicóđộc.HãyxemđiềugìxảyravớimộtnhàphânphốithựcphẩmNhậtbảnnhậpkhẩutrên50.000kiệnđỗxanhTrungquốcđượccholà“tươingon”từCôngtythựcphẩmYênđàiBắchảicủatỉnhSơnđông.Saukhinhữngngườitiêudùngbịnônmửarồibịcứngmiệng,cácviênchứccủaBộYtếNhậtbảnđãtìmthấynồngđộthuốctrừsâuđộchạicótrongđỗxanhcaogấpgần35.000lầnnồngđộchophép!

Dĩnhiên,chúngtacóthểghilạihếtchuyệnnàysangchuyệnkhácvề“cáichếtbởithuốcđộcTrungquốc”.ChẳnghạnnhưvụởChâuÂuliênquanđếnVitaminAnhiễmvitrùngởtrongsữadànhchotrẻsơsinh.Ngườitađãtìmthấycácviênvitamintổnghợpnằmlẫnlộnvớichì,mậtong,tômvàthuốckhángsinh.Cũngpháthiệnraloạixirôhorẻtiềnđượcquảngcáoầmĩchungvớichấtkhángđôngđãgiếthạihàngngànngườitrênthếgiới.Nhữngthídụnhưthếnàygiúptahiểurõvấnđềhơn.ĐiểmcuốicùngchúngtôimuốnlàmrõbằngvídụsauđâyvềngànhnuôicáởTrungquốc:trongbốicảnhcácvấnđềmôitrườngliênquanđếnthựcphẩmvàdượcphẩmTrung

quốcvẫnđanghiệndiệncùngvớihànhvithiếuđạođứccủacácdoanhnhânTrungquốchoànhhànhởkhắpnơi,thìviệcCụcquảnlýThựcphẩmvàDượcphẩmHoaKỳ,CụcquảnlýAntoànvàThựcphẩmChâuÂucũngnhưỦybanAntoànThựcphẩmNhậtbảnkiểmsoátđượccácsảnphẩmnhậpkhẩutừTrungquốchầunhưlàbấtkhảthi.Trongthựctế,câuchuyệnlàmthếnàomàcácnhànuôitrồngthủysảnTrungquốcđãđèbẹpcácđốithủcũngnhưcácnhàchứctráchvềantoànthựcphẩmchỉđạidiệnchomộtthếgiớithunhỏcácsailầmcủaviệcphụthuộcvàothựcphẩmvàthủysảnTrungquốc!

KhôngphảichỉcóngườiTrungquốcsốngtrongđiềukiệnđôngđúcchậtchội.

Cácdòngnướccủachúngtôiởđâyquábẩn.Đơngiảnlàvìcóquánhiềucơsởnuôitrồngthủysảntrongvùngnày.Tấtcảhọđềuxảnướcbẩnrađây,làmônhiễmcáctrangtrạikhác—TriệuDiệp,nôngdânnuôilươnvàtômởPhúcKiến,Trungquốc.

“Câuchuyệnvềthủysản”TrungquốckhôngmaylạihoàntoànlàsựthậtnàybắtđầuởmiềnĐôngNamHoaKỳ,nơimàtrongnhữngnăm90việcnuôicádatrơnmiềnNamlàmộttrongnhữngcâuchuyệnthànhcônglớncủangànhthủysảnMỹ.ThếrồiconrồngChâuÁbướcvào.

NhưchúngtasẽthảoluậnkỹhơntrongPhầnII,”Nhữngvũkhítiêudiệtviệclàm”,cácdoanhnghiệpTrungquốckiếmlợinhuậnbằngmọitròlừađảotrongkinhdoanh,vàcáccơsởnuôithủysảncủaTrungquốckhôngphảilàngoạilệ.Thậtvậy,bắtđầuvàonhữngnămđầucủathếkỷ21,dướisựtấncôngdữdộicủangànhxuấtkhẩuđượctrợcấpcủaTrungquốc,nhiềucơsởnuôitrồngthủysảnHoaKỳởcáctiểubangnhưLouisiana,Mississippi,vàAlabamađãthựcsựhoàntoànbiếnmất.

Ngàynay,Trungquốclànhàcungcấpthủysảnnuôitrồngsốmộtthếgiớivàchiếmlĩnhcácthịtrườngcádatrơn,cátilapia,tôm,vàlươn.Tuynhiên,cáccơsởnuôitrồngthủysảnTrungquốcchochúngtamộthìnhảnhthônquêxalạvớihòabìnhvàthiếuhòahợpvớithiênnhiên,Hơnthếnữa,họcòndựđịnhtạoramộtcơnácmộngcủasựbẩnthỉukinhngườidoquỉsatandẫndắt.

SựbẩnthỉucủacáccơsởthủysảnbắtđầubằngsựkiệnchỉcódướimộtnửanướcTrungQuốclàcócơsởxửlýchấtthải.Vậythìcáicáchthứcmànhữngthứdongườithảiranày-cùngvớikhôngbiếtbaonhiêuthuốctrừsâu,phânbón,bùnthan,thuốckhángsinh,thuốcnhuộm,vàcácchấtgâyônhiễm

khác-tìmđượcđườngđếnbữacơmtốithứsáuởnhàbạnthậtđángđểchúngtađượcbiết.

ConđườngdẫnđếnchứngđaubụngnàybắtđầutừthượngnguồnsôngDươngtử,chạyhơn3.000dặmđườngsôngđếnđồngbằngphíađôngTrungquốc.Vàchínhtạiđây,phầnlớnthủysảnnhiễmbẩnđượcnuôiđểxuấtsangMỹ,ChâuÂu,Nhậtbảnvàcácnướckhác.

NằmdọctheodòngDươngtử,nhữngthànhphốlớnđangpháttriểnnhưThànhđôvàTrùngkhánhđổthẳngrasônghàngtỷtấnchấtthảichưaquaxửlýtừngười,độngvậtvàcảchấtthảicôngnghiệp.ĐốngđộchạinàysauđấylạicóthêmthờigianđểlênmenvànhũnrakhidồnvềhồchứađằngsauđậpTamHiệp,phíabêndướitỉnhTrùngkhánh.

Chuyếnđi3ngàybằngduthuyền“hạngsang”xuôidòngDươngtửtừTrùngkhánhđếnĐậpTamHiệp-nhưnhiềudukháchMỹvẫnthườngđi-thựcralàđểnếmtrảicơnácmộngvềmôitrườngđangbịđedọa.

Nướchồánhlênmộtmàuxanhkỳquáivàthỉnhthoảngbốcmùihôihámdướimộtđámkhóithườngtrựctừnhữngnhàmáychạybằngthanđá.Giốngnhư“conchókhôngsủa”củaSherlockHolmes,sựthiếuvắnghầunhưhoàntoàncủacácgiốngchimlele,rùa,vàloàivậtlưỡngcư-chưakểđếnnhữngconcáheosôngmàuhồngmộtthờitrướcđâythườngvuiđùavàlàbiểutượngcủadòngsôngnayđãtuyệtchủng-chothấymứcđộônhiễmnghiêmtrọngcủamộttrongnhữngconsông-vàlànguồncungcấpnướcngọt-lớnnhấtTrungquốc.

CònhỏitạisaocâuchuyệnnàylạiliênquanđếnthủysảnTrungquốcmàbạnănởMỹ,hãynhớrằngchínhnhữngđốngmùnráctrêndòngDươngtử,cũngnhưnướctừnhữngconsôngChâugiangvàHoànghảibấthạnh,đangđổvàonhữngcơsởnuôitrồngthủysảnxuấtkhẩuởbờĐôngTrungquốc.Lẽdĩnhiên,vìlươn,cá,tômcủaTrungquốcđượcnuôitrongđiềukiệnđộchạinhưvậy,conngườisẽbịnhiễmđủloạivitrùngvàkýsinhtrùng.

HọcgiảTrungquốcLưuchínhLinhghinhận:

CácđiềukiệnđểnuôitrồngthủysảnởTrungquốcthậttệhại:Nhữngngườisảnxuấtdồnchặtvàobểnuôihàngngànloạicá,tômđểcósảnlượngcaonhất.Điềunàytạoramộtlượnglớnchấtthảilàmônhiễmnướcvàtruyềnnhữngbệnhcóthểgiếthếtcảmẻcánếukhôngđượcxửlý.Chodùcănbệnhkhônggiếthếttômcátrongbểnuôi,thìnhữngloạivitrùngcònđấynhư

Vibrio,Listeria,haySalmonellavẫncóthểlàmchonhữngngườiănphảitômcábịnhiễmbệnh.

Đểxửlýmôitrườngnuôi,nhữngngườinuôicáTrungquốcthườngbơmđủloạikhángsinh,thuốckhángnấm,thuốckhángkhuẩnvàthuốcnhuộmvàonướcđãbịônhiễm.Nhữngđộcchấtnày,khôngtránhkhỏiviệcngấmvàothịtsinhvật,baogồmtừlụcmalachit,chloramphenicol,fluoroquinoloneschotớinitrofurans,thuốcngừathai,thuốctímgentian.Chúngcóthểgâyrađủthứbệnhtừungthư,cácbệnhhiếmgặpnhưbệnhthiếumáuchotớiviệclàmsuygiảmkhảnăngsửdụngkhángsinhchữabệnhcủacơthểconngười.

Trêncảnhữngsựviphạmtrắngtrợnnày,cácnhàmáychếbiếnthúysảnTrungquốccònthườngxuyêndùngnhữngchấtnhưkhícarbonmonoxideđểlàmchomiếngfi-lêcácómàuđỏtươi.Việcnàykhôngnhữnglàmtăngvẻngoàihấpdẫncủasảnphẩmmàcònchedấuđượcnhữngsảnphẩmđãhưhỏng.BạnhãynhớkỹtròlừađảonhỏmọnnàymỗikhibạnthấymộtmiếngcáTrungquốcđỏtươivànghĩrằngnóđược“làmđônglúccòntươinguyên”.

TấtnhiênlàởTrungquốc,“cáigìdânMỹdùngđượcthìthườnglạikhôngphảilàcáimàdânTàudùngđược”.Thậtvậy,cáikiểu“tôsonđiểmphấn”nàychịunhữnghìnhphạtrấtnặngnếudùngchothủysảnphụcvụthịtrườngnộiđịaTrungquốc.

BâygiờlàđiểmquantrọnghơntrongcâuchuyệnvềthủysảnTrungquốc-vàmớithựcsựlàđiềuduynhấtbạncầnnhớ:CụcquảnlýThựcphẩmvàDượcphẩmHoaKỳthiếunhiềunhânviênđếnnỗimặcdùhọkiểmsoát80%nguồncungthựcphẩmcủaMỹ,họchỉcóthểkiểmtradưới1%thựcphẩmnhậpkhẩu.ĐúnglàbởilýdonàymàmỗikhibạnănbấtcứthứgìxuấtxứtừTrungquốcthìcónghĩalàbạnđangchơi“trònguyhiểmvớithứcănTrungquốc”đấy.VàchínhphủTrungquốccũngnhưnhàđươngcụcHoakỳđềukhôngthểbảođảmantoànchobạnđược!

BánthangiảchoNewcastle.

MộtvàicôngtyTrungquốchiệnđangsảnxuấtvàbánsốlượnglớngạogiảchonhữngdânlàngkhôngbiếtchuyện.TheomộtbáocáođăngtrêntờTuầnsanHongkongấnbảntiếngHàn,nhữngngườisảnxuấtđãtrộnkhoaitây,khoailangvànhựacôngnghiệpđểlàmgạogiả.—NaturalNews

Chúngtôicóthểsẽthiếutráchnhiệmkhikếtthúcchươngnàymàkhông

chiasẻvớibạnhaitrongsốnhữngvídụvềtrògiảmạosảnphẩmvôliêmsỉgầnđâycủaTrungquốc.NhữngvídụnàyđưaralờicảnhbáolànếucácdoanhnhânTrungquốcsẵnsànglàmgiảđốivơidânchúngcủahọ,thìsaochúngtalạimonghọcungcấpchomìnhnhữngsảnphẩm,thựcphẩmvàdượcphẩmantoàn?

Vídụthứnhấtlàvềâmmưulàmgạogiảbánchodânquênghèo.Trongtròlừalợidụnglòngtincủangườidânnày,nhữngkẻlàmgiảtrộnmộthỗnhợpkhoaitâyvàkhoailangrồiépkhuônthànhhìnhnhữnghạtgạo.Sauđónhựatổnghợpđượcthêmvàođểgiữnguyênhìnhchohạtgạo.Kếtquảlàbạncóthểnấuthứgạonàyhànggiờmànóvẫncứngvàdòn.MộtviênchứccủaHiệphộiNhàhàngTrungquốcchorằngănbabátgạoquỉquáinàycũngbằngnuốthếtmộtcáitúiplastic.Vàbạnnghĩrằngcámgạođãđóngcứngtrongruộtmình

TrongvídụthứhaithìâmmưuđượcthựchiệntrongnhữngtỉnhlớncủaTrungquốc,baogồmcáctỉnhCamtúc,Hànam,Thanhhải,SơntâyvàTứxuyên.Trongtròlừađảonày,ngườitathêmhươngvịvàmùithơmgiảvàogạothườngđểlàmchonócóhươngvịgiốngnhưloạigạothơmVũxươngđắttiền.

ChỉcầnthêmnửakýhươngthơmthìngườichếbiếngạoTrungquốccóthểtạomùihươngcho10tấngạo.ÂmmưunàybịbạilộkhicácphươngtiệntruyềnthôngTrungquốccôngbốmộtbáocáothốngkêkhôihài:Mỗinăm,nôngdântrồngđược800.000tấngạoVũxương,nhưngbánrathịtrườngnhữnghơn10triệutấn!

Khônghềthấymộtsựhốihậnnàotừthủphạmcủanhữngtròlừađảonày.Khibuộcphảiđốichất,phátngônviêncủamộtcôngtybịbắtquảtanglàmgiảchỉnói:”Gạogiảbánrấtchạyvìgiárẻsovớigạothật”.Thậtlànhữngkẻvôđạođứccótráchnhiệmxãhộicao!

Chương3:ChếtbởiđốngđồngnátTrungQuốc:

Bópnghẹttrẻemcủachúngtatừtronggiườngnôicủachúng

AmberDonnalsđangngồitrênhiênnhàmìnhbỗngnghemộttiếngnổ,kếtheosaulànhữngtiếnghét.Côquaynhìncontraimình,Bryan,6tuổi,đangchạyvềphíacô,quầnáotrênngườiđangcháy,vàngọnlửađangphunratừphíasaucủangôinhàdiđộngcủaDonnalse.AnhtađangláichiếcxeATVmớiđượclàmtừTrungQuốc…thìbấtngờnótăngtốcvàlô`nglênmấtkiểmsoát…Chiếcxebốnbánhmàuđỏdungtích110ccđãrơimấtmộtbìnhkhípropantrướckhiđâmvàochiếcxemoócvàbốccháy.-St.LouisPost-Dispatch

Chẳngcógìbuồncườivềcâuchuyệnhãihùngnày;maythay,cậutrẻBryanđãsốngsótsaukhibịbỏngnặng.Tuynhiên,vẫnnênbáocáovớicácbạnvềnhậnxéthàihướchoàntoànkhôngcốýcủaôngnộiBryansautainạnbởivìnóphảnánhtínhdễlãngquênđangxảyracủaquánhiềukháchhàngngườiMỹvềmốiđedọacủa“đốngđồngnátTrungQuốc”.ÔngTimDonnals,ngườiđãmuachiếcxeATVchođứacháuđángthương,nói:“Tôiđãkhôngnghĩrằngnósẽcóthểnổtung,nếukhôngtôiđãchẳngmuanó”.Quảvậy.

Ồ,chúngtôixinhânhạnhcảnhbáobạnrằngtừnaytrởđi,bấtcứkhinàobạnmuacáigìtừTrungQuốc,bạnphảilườngtrướcvềđiềuxấunhất.ĐóchínhlàvìcácnhàsảnxuấtTrungQuốccómộtlịchsửcựcdàivềđồđồngnátmàchúngbốccháyvàbểtanvàvỡvụnvàgâybầmtím.Trênđâychỉlàmộtmẩuvídụnhỏvềcáctaihọavôsốmàchúngcóthểviếngthămbạn,giađìnhbạn,hàngxómcủabạn,đồngnghiệpcủabạn,haybạnbècủabạnnếubạnbạnvẫnlơđãngvềcácmốihiểmnguynhưngườiôngcủaBryan:

·Bạnbịgãyxươngcổkhicáichắnbùnkhuyếttậttrênchiếcxeđạpcủabạnrơixuốnglốpxevàbạnvậtngãxuốngghi-đông.

·Đứacontraichơibóngrổtuổithanhthiếuniêncủabạnđónbắtmộtquảbóngcókhuyếttậtngayvàocái“baobảovệ”củacậuấy-mànóvỡtandướilựcxungkích,đểlạivếtcắtđauđớnvàsựbầmtím.

·MộtngườikháchtrongbữatiệcSiêuBowlingcủabạnbịbỏngnặngkhichiếcđiềukhiểnTVtừxabốcnóngquánhiệttrongtayôngta.

·Ngôinhàcủahàngxómliềntườngcủabạnbịcháyrụivìmạngđiệntrongmộtchiếcquạtbịsailỗi.

·Ngườibạntốtnhấtcủabạnbịgiếtkiểunhưbằnglựuđạnkhichiếcđiệnthọaidiđộngtrongtúingựcanhtabịnổvàlàmbắnmảnhxươngvỡvàotimanhta.

Câuhỏihiểnnhiên,mànónảysinhtừnhữngcâuchuyệnnhưthầnthọainàytừhầmmộcủaConRồngSảnxuất,làtạisaochúngtalạiđangkhôngđượcbảovệtừvôsốmốihiểmnguy?Câutrảlờinằmtrongsựphávỡkhốnkhổcủanămhàngphòngngựchínhmàchúngđượccholàbảovệbạnvàgiađìnhbạnkhỏinhữngviệcghêtởmđó.

HàngphòngvệthứnhấtphảilàcáccôngnhânTrungQuốclắprápcácsảnphẩmcủabạn.Nhữngngườicôngnhâncủadâychuyềnlắprápbịlàmviệcquásức,trảlươngthấp,đàotạokém,vàthườngbịlạmdụngtrong“thiênđườngcủacôngnhân”TrungQuốcsẽkhôngthểthựchiệnquytrìnhđảmbảochấtlượngmàngườicôngnhânvídụnhưởNhật,MỹvàChâuÂucóđược.Sựthậtlà,việcdừngmộtdâychuyềnsảnxuấtởTrungQuốcđểkhắcphụcmộtvấnđềcóthểkhiếnbạnbịđuổiviệc.Trongcuốnsáchkểchuyệntuyệtvờicủamình,ChếtạotồitạiTrungQuốc,tácgiảPaulMidlerđãlưuýrằngviệcnhânviênbáocáovềcácsailỗichấtlượngrấtcóthểbịnhiềukẻhuýtsáodánchocáinhãnlà“kẻthùcủanhànước”.

HàngphòngthủthứhaicủabạnphảilàchínhcácnhàsảnxuấtTrungQuốc.Họphảicómộtđộngcơmạnhtrongviệcsảnxuấtracácsảnphẩmantoàn,nếucóhiệnhữumộtlýdoduynhấtlàbạnsẽkiệnhọnếuhọkhônglàmvậy.Ôi,nhưnggượmđã.Chúngtôiquênchưanóichobạnbiết.NgaycảkhibạncóthểtìmthấymộtcôngtyTrungQuốctộilỗiđểtruygắnvấnđềvàođó-mộtnhiệmvụrấtkhókhăn-thìnhiềukhảnăngbạnvẫnkhôngthểtruycứuhọratrướcmộttòaánMỹhayTrungQuốc.Trongnhữngtrườnghợpcựchiếmbạncóđượcmộtphánquyếtpháplý,chỉđểcốgắngthulạitiền.Ngaycảviệcgửitrảlạisảnphẩmsailỗiđểyêucầulàmlạicũnglàbấtkhả,bởivìcácquytắchảiquanTrungQuốcchốnglạiviệc“nhậpkhẩuhàngkhuyếttật”sẽgiúpíchchonhàsảnxuất.Mấuchốtởđâylà:TráchnhiệmpháplýchỉchảyxuyênquaTháiBìnhDươngtheomộtchiều.

VềlớpphòngthủthứbachốnglạiđồđồngnátTrungQuốc,đóchínhphảilàhệthốngluậtphápTrungQuốc.Lạichúcmaymắnchođiềuđó.SựquanliêutrìtrệvềkhíacạnhantoànsảnphẩmcủaTrungQuốckhôngchỉđơngiảnlàdothiếunhânsự.Nóxếphạngnhưlàmộttrongnhữnghệthốnghủbạinhấtthếgiới.NókhôngchỉlàcácthanhtraTrungQuốccóthểbịmuavớigiávàihàosovớihàngtáđôla.NócũngcònlàdonhiềunhàsảnxuấtTrungQuốcmàđangchếtạonhữngthứđồngnátchếtngườilạiđượcsởhữubởichính

phủ-vàđósẽlàmộtngàytrờixanhnắngđẹpởBắcKinhtrướckhichínhphủtựđànápthẳngtaychínhmình.

CònhàngphòngvệthứtưphảichínhlànhữngthanhtrabiêngiớicủaMỹvàcáccơquan/tổchứcbảovệkháchhàng.Tuynhiên,buồnlàcáimàcáccảnhsátsảnphẩmMỹcóđiểmchungvớiphíacônganTrungQuốclàvấnđềthiếunhânviên.NhưchúngtađãthấyởChương2“ChếtbởithuốcđộcTrungQuốc”,đếnnaythườngchỉcó1%thựcphẩmTrungQuốcnhậpvàoMỹlàđượckiểmtra.Nhưbạnsẽsớmthấythôi,chúngtacómộtvấnđềtươngtựkhinóxảyđếnvớicáccơquannhưlàỦybanAntoànSảnphẩmKháchhàngHoaKỳ.

Cònđâylàhàngphòngthủthứnămvàcuốicùngcủabạn:cáccôngtyMỹlàmtrànngậpcáckênhbánlẻMỹvớicácđồnhậpkhẩuTrungQuốcrẻtiềntrongkhihọđượccholàphảiđangthựchiệnnhữngphépthử/thínghiệmnghiêmkhắcđểkiểmsoátchấtlượng.VấnđềđặcbiệtrắcrốiởđâykhôngchỉlàsựthơngâycủaquánhiềucôngtyMỹquásẵnsàng/dễdàngtinvàongườiTrungQuốcrằnghọtựthanhkiểmtrađểkiểmsoátcácnhàmáycủachínhhọ.MàvấnđềcònlàởtínhquásẵnsàngcủaquánhiềucôngtyMỹnhanhchóngphủnhậntộilỗihoặcthậmchíbaochelấpliếmcácvấnđềbấtcứkhinàosựviệctrởnênsailỗinghiêmtrọng.Này,chúngtôiđangnóivềbạnđấy,Walmartạ,trongsốnhiềucôngtyđiểnhìnhkhác!

Vậythì,thưabạnmến,xinhãyđọcchươngnàyvàsauđólaunướcmắtkhichúngtôithếtđãibạnhếtcâuchuyệnnàyđếnchuyệnkểkhácvềsaosasảnphẩmTrungQuốcmàchúngcóthểlàmốm,làmthươngtật,haykếtliễuđờibạn.Thếthì,mộtkhibạnđọchếtchươngnày,hãylaukhônướcmắtvàhãygọi,viết,hoặcemailchongườiđạibiểuQuốchộicủabạn.ĐãquarồicáithờimàtấtcảchúngtachỉđứngđơnhưnhânvậtPeterFinchđãlàmtrongphimMạnglưới(Network)vàgàosuônglên:“Chúngtađiênquáđimất,vàchúngtanhấtđịnhsẽkhôngmua“đồđồngnátTrungQuốc”nữa!”

HồsơKinhhãicủaTrungQuốcvềAntoànSảnphẩm

NhậpkhẩutừTrungQuốc.Tiếtkiệmtiền.Mấtmạngsống.-LeslieLeBon

TrướckhichúngtôigiảithíchtạisaocácnhàsảnxuấtTrungQuốclạicóxuhướngmạnhchếracácthứhàngđồngnátchếtngười,điềuquantrọnglàphảibóctrầnmộttrongnhữnggiaithọaiưathíchcủanhữngkẻbiệnhộTrungQuốc,rằngcácsảnphẩmTrungQuốclàcũngantoànnhưcácquốcgiakhác.Mộtsựthậtkhôngthểtranhcãiởđâylà,trongkhimọiquốcgia

thỉnhthoảngsảnxuấtranhữngsảnphẩmsailỗivànguyhiểm-ôichà,ngaycảmộtcôngtynhưToyotađượcbiếtđếnvớichấtlượngsiêuđẳngcủanómàđôikhicũngcóxáolộnlớn-thìtấtcảngườiTrungQuốclạicùngliênkếtvớinhau(đồngđa?nglàmbậy).

Đểchứngminhđiềunày,chúngtôicóthểtríchdẫnchobạnhếtdữliệuthốngkênàyđếnsốliệuthốngkêkhác.Tuynhiên,điệpkhúcnhanhnàyvềhồsơbáocáoantoànsảnphẩmcủaTrungQuốcởChâuÂuchắclàcũngquáđủ.

Xétrằngtrongnăm2009,TrungQuốcphảinhậntấtcảđến58%sốcảnhbáoantoànsảnphẩmtừcácnhàlàmluậtchâuÂu,trongkhiđóchỉcó2%sốhàngxuấtkhẩucủaMỹsangÂuchâulàbịphấtcờphạt.Vàxinlưuý:SốlượnghàngxuấtkhẩucủaTrungQuốcsangChâuÂuchỉlớnhơnchútítsovớiMỹ-18%làcủaTrungQuốcsovới13%làcủaMỹ.MộtphéptínhđơngiảnvớinhữngtỷsốnàychothấyrằngcácsảnphẩmcủaTrungQuốcđãbịphấtcờcảnhcáovìviphạmantoànvớitỷlệ22lầncaohơnsovớiMỹ.

Vàbâygiờlàyếutốthắtnút.MặcchocáccốgắngmạnhmẽbởiLiênminhchâuÂu(EU)nhằmcảithiệnsựphùhợpvềchấtlượngsảnphẩmcủaTrungQuốc-kểcảmộtquátrìnhkiểmtrađặcbiệtchocáchànghóaTrungQuốcvàgửicácthanhtraChâuÂuđếnTrungQuốcđểhuấnluyệncácviênchứcchínhphủvềcáctiêuchuẩnantoànsảnphẩm-TrungQuốcđãvẫncốgắngđểvượtquachínhmìnhbằngcáchthâunhậnmộtconsốsữngsờlà61%củatấtcảcáccảnhcáocủaEUtrongnăm2010.

Cònđâylàmộtđiểmrộnghơn:BạnkhôngthểtincácnhàlàmluậtTrungQuốcsẽbảovệbạn.Thựctế,hầunhưđếnmộtnửasốlầnkhimàcácnhàlàmluậtchâuÂuđưaracảnhbáocácđốitácTrungQuốcvềmộtkhuyếttậtsảnphẩmhayviphạmantoàn,thìngườiTrungQuốcchẳnglàmgìcả.Không.Zero.Tịnhkhông!Lýdochính:nhàsảnxuấtTrungQuốcđangcóliênđớihầunhưkhôngthểtruyravàbuộctộiđượcbởiviênchứcchínhphủ.(ĐâylàmộthoàncảnhthuậntiệnrấtđángkểchoTậpđoànTrungQuốc,hoặcđâylàmộtphépthửthựcsựcủatínhcáchkhôngđángtincậycủaquánhiềunhàmáy“timđen”củaTrungQuốc).

TạisaoCácnhàSảnxuấtTrungQuốclạiSảnranhiềuĐồđồngnátTrungQuốcđếnvậy

ChỉcóngườiTrungQuốcmớicóthểbiếnmộtghếsofabằngdathànhmộtbồntắmaxít,mộtgiườngcũitrẻemthànhmộtvũkhígiếtngười,vàmột

miếngpinđiệnthọaidiđộngthànhmộtmảnhbomxuyêntim.-RonVara

NàobâygiờchúngtabiếtrằngTrungQuốcsảnxuấtracáchànghóanguyhiểmhơnbấtcứquốcgianàotrênthếgiớingaycảsaukhiđãđiềuchỉnhchothịphầnthịtrườngtoàncầukhổnglồcủanó,sẽlàcóíchnếuchúngtađàosâuhơnchútnữađểxétxemtạisaođiềuđólạixảyra.Vìchúngtôingaybâygiờsẽchobạnthấytrongmộtloạtcác“lòchếđồngnát”TrungQuốc,cácvấnđềlàtrảikhárộng,từcácphươngphápsảnxuấtchấtlượngkémvàsựngusitệhại,chođếncáctròchơihungác/bấtchínhhơncủasự“LàmgiảSảnphẩmTrungQuốc”vàmộttròtiêukhiểnmangtínhquốcgiacủanhữngtráitimđenTrungQuốcmàchúngtagọilà“SựlừabịpChấtlượng”.

Tráchtộisựsảnxuấthàngxấu:TườngkhôTrungQuốckhiếnnhiềungườikhốnđốn

KhiBillMorgan,mộtviêncảnhsátvềhưu,chuyểnđếnngôinhàmơướcmớixâycủamìnhởWilliamsburg,Va..thìvợvàcongáicủaôngđãbịmắcchứngchảymáucamvàđauđầuthườngxuyên.Cómộtthứmùihôihámnặngngựtrịngôinhà.Tấtcảcácmảnhkimloạibêntrongnhàđềubịănmònhaybiếnmàuthànhđen.Trongmộtthờigianngắn,ôngMorganđãphảichuyểnnhà.Chứngchảymáucamvàđauđầucóngưng,nhưngcáchậuquảvềtàichínhđãđẩyôngđếnsựphásản.-ThờibáoNewYork

TrườnghợpgâyTòmòcủaBứctườngđáTrungQuốcdễbịănmòncungcấpchotamộtbàihọcđiểnhìnhvềnghệthuậtcủacácphươngpháplàmhàngnháiTrungQuốc.HàngtriệutấmtườngkhôđangxétđãbịnhiễmbẩnbởicáchợpchấtchứalưuhuỳnhgâyănmònkhitrướctiêncácnhàsảnxuấtTrungQuốcbắtđầusửdụngloạithạchcaochứanhiềulưuhuỳnhcógiárẻhơn.Sauđó,đểtiếtkiệmvàkiếmnhiềutiềnhơnnữa,cácnhàsảnxuấtđãcắtgiảmthạchcaobằngvậtliệutrobaythảiratừnhàmáynhiệtđiệntừloạithanchứanhiềulưuhuỳnhnổidanhcủaTrungQuốc.Nhưmộtlờichàola(ngmạchotoànbộquátrìnhsảnxuấthànggiảnày,sauđóloạitườngkhôdễănmònđượctrộnlẫnvàchuyểnbằngtàuthủyđếnMỹmàkhôngđượcgiámsáthaythửnghiệmđúngđắn.

Đểchorõhơnởđây,chấtnhiễmbẩnlưuhuỳnhtrongsảnphẩmtườngkhôTrungQuốckhôngchỉkhiếnchokhôngkhítrongnhàcómùigiốngnhưtrứngthốivàtấncônghệthốnghôhấp.Cáckhígaslưuhuỳnhcònrấtmạnhđếnnỗichúngănmòncácđườngống,khiếnchocácđồgiadụngvàcácmáysưởi-làmmát-điềuhòaHVACbịhỏng,biếnđồtrangsứcbằngbạctrởnênđen,vàgiếtchếtcácthúnuôitrongnhà.

Thựctế,sảnphẩmtườngkhôTrungQuốcnhiễmbẩnđãđượctìmthấytrongkhoảng100.000ngôinhàmớicủaMỹởítnhấtlàhàngtátiểubang.Nhữngbangbịảnhhưởngnặngnhấtlànhữngbangcókhíhậunóngvàẩm,vìchúngtạothuậnlợichoviệcphátxảcáckhílưuhuỳnh.

BangFloridalàtâmđiểmcủakhủnghoảng-vớichỉphầnbềmặtlàmột“tácnhânkíchthíchtheothuyếtkinhtếcủaKê-nơ”khôngcốýnhưngcóhiệuquảđốivớinềnkinhtếđịaphương.Qủathực,việclàmthaythếtườngkhôTrungQuốcnhiễmđộcđãbùngphát.NghịsĩRobertWexler(địahạtFlorida)nói:“Floridalàvôcùngnhạycảmvớibãolốc,vàcuộckhủnghoảngnàygiốngnhưmộtcơnlốcxoáythầmlặng.Toànbộcácvùnglâncậnđangbịquétsạch…”

Vàkhinóivềcáccơnlốcxoáy,ngườidâncủabangNewOrleanscũngnhậnlãnhmộtphầnkhôngkémtừhậuquảcủamónđồngnátTrungQuốcnàytrongquátrìnhtáithiếtsaucơnbãoKatrina.NgaycảhuấnluyệnviêntrưởngcủaNewOrleansSaints,ôngSeanPayton,cũngđãphảidờikhỏingôinhàcủamìnhởMandeville,Louisiana.Saolạicóthểcómộthọanạnképnhưthếđược?

Rõrànglà,tườngkhôđượccholà“giárẻ”đócủaTrungQuốcđãlàmchocácchủhộởMỹthiệthạikhoảng15tỷđô-lachưakểgiámuagốc.Đólàvìchiphíphụchồichomỗingôinhàđãchạykhắpmọinơitừ100.000USDđến250.000USD.Tấtnhiên,đạiđasốcácnhàsảnxuấtTrungQuốccóliênquanđãkhôngchỉtừchốiđểtrảtiềnhóađơn;nhưđãnóitrongvídụvềchâuÂuởtrên,hầuhếttrongsốhọthậmchíđãkhôngthểxácđịnh/tìmthấyđược.

Tươngtự,phítổnđốivớinhữngngườinộpthuếcũngrấtkhắcnghiệt.Đểđiềutravụxì-căng-đan,ỦybanAntoànSảnphẩmNgườitiêudùngđãđặtracácchiphíđòihỏiphùhợpcaonhấttronglịchsửcủacơquannày,trongkhiIRSđãphảitạoramộtsựchiếtgiảmđặcbiệtchỉđểgiúpchocácchủhộbịảnhhưởngcóthểthanhtoánhếtđượcphítổncủacáchưhỏngvàsửachữaloạitườngkhô.Đúngthôi,cácbạn:Phầncònlạicủachúngtađangchitrảchosựthấtbạitườngkhônàytronghóađơnthuếcủachúngtangaycảkhichúngtađãkhôngliênquantrựctiếpđếnvụviệc.NếuđãtừngcómộtbàihọcmàhànghóaTrungQuốcrẻlàkhôngrẻthựcsự,thìđóchínhlàđây.Nếuđãtừngcósựxácnhậnchotuyênbốrằng“tiềnnàocủanấy”,thìđócũngchínhlàđây.

Phêtráchsựngudốtđơnthuần:BạncómuốnbịbệnhchàmEczêmavớicáighếSofađókhông?

Mộtđêmtôithấycậubévớikhuônmặtđầymáubởivìcậubéđãcàocấumặtmìnhsuốtđêmtrongkhingủ.Chúngtôiđãphảiđeogăngtaychocậubé.-RebeccaLloyd-Bennett

KhicácphươngphápsảnxuấtkémphẩmchấtlànguồngốccủaítnhấtlàmộtsốvấnđềvớiđồđồngnátTrungQuốc,thỉnhthoảngđóchỉlàsựngudốtđơnthuần.Làmsaobạncóthểgiảithíchcáchkhácchosựsửdụngmộttrongnhữngchấtlàmnhạygâydịứngmạnhnhấttừngbiếtđếntrongykhoa-đólàchấtdimethylfumarate-trongviệcsảnxuấtcácmặthàngdađểbọcghếxô-phavàcácđồgỗtrongnhàkhác?

CáitròhềChếtdướitayTrungQuốcđặcbiệtnàyđãbắtđầutrongnhữngnhàkhonóngvàẩmcủaQuảngĐông.ĐólàmộttỉnhbênbờbiểnphíanamTrungQuốcgầnvớiHồngCôngvàlàmộtđịadanhmàngườiMỹnóichungthườngnhắcđếnvớitêngọiCanton.

Đểchốngmốcnảynởtrêndathuộcchưađủchíndùngđểlàmgốivàđệm,mộtnhómcácnhàsảnxuấtđồđạctrongnhàcủaTrungQuốcđãbắtđầuxửlýhànghóadathuộccủahọbằngchấtdimethylfumarate.Chất“DMF”nàylàmộthóachấtcựcmạnhmànócóthểlàmbỏngcácnạnnhâncủanóxuyênquacảquầnáo,vànóthậmchíởnồngđộrấtthấpcũngcóthểtạorachứngeczêmaloangrộngkhiếnrấtkhóđiềutrị.

KhúcquanhthúvịhơnnữatrongcâuchuyệnngớngẩnvàngàycàngngungốcnàylàcáchthứccácnhàsảnxuấtápdụngchấtDMF.Họchonóvàocáctúinhỏbêntrongcáctấmđệmdavớisuynghĩrằngchấtdiệtmốccóthểđượctạorabấtcứkhinàonhiệtđộtănglênquácaotrongnhàkhocủahọhoặcdọcđườngvậnchuyểnđếnthịtrường.CáimànhữngkẻđầnđộnQuảngĐôngnàykhôngtínhđếnlàchấtDMFcũngcóthểđượcthoátradonhiệtcủacơthểkhiconngườingồilênghế,sô-pha,vàcácchỗyêuthíchcủahọ.VàkhiDMFđượcgiảiphóng,ynhưlàhàngngànngườitiêudùngtừPhầnLan,Pháp,BaLan,ThụyĐiển,vàVươngquốcAnhđãbịbỏngbởiđồđạctrongnhàcủahọ.ChỉriêngởAnh,gần2.000nạnnhânđã“phảichịunhữngchứngbệnhvềdahoặcmắtnghiêmtrọng,khóthở,haycácbiếnchứngyhọckhác”.

Đốivớiquánhiều“cáichếtbởiđồdỏmTrungQuốc”,trẻembébỏngcólẽphảigánhchịunhiềunhất.BétraiAnhtênlàArchieLloyd-Bennettđãbịbỏngtrênhầukhắpcơthể.Trongmộtdiễnbiếnđaulòng,embégáiXcốt-len3tuổitênlàAngelThomsonđãbịđốtcháytệtớimứccácbácsĩcảmthấyđứabéđãbịcốtìnhđốtbằnglửathuốclá.Vớisựnghingờđó,bácsĩbệnh

việnđãliênlạcvớiSởDịchvụXãhộiđểbáocáokhảnăngmộtcahànhhạconcáibởibốmẹ;mẹcủaAngellàAnnđãbịrấthoảnghốttrongthờigiancongáibàchuẩnbịbịđưacáchlykhỏimẹtrướckhithủphạmTrungQuốcthựcsựbịphátgiác.

Vớiphầnkếthiệncóthểđoánđượccủacâuchuyệnnày:KhimộtquantòaralệnhchocácnhàkinhdoanhAnhđãbánthứhàngbọcdagâychếtngườikiaphảitrả32triệuđôlaMỹchocácnạnnhân,thìcácnhàsảnxuấtTrungQuốcbiếnmấtmộtcáchvôhại-đólàmộtđiềusỉnhụcđốivớicảtínhnhạycảmcủachúngtavàcảxứXcôt-len.

Tráchcứ/buộctộisựlàmgiảsảnphẩm#1:KhôngthểlàmchoChìcủaTrungQuốcbiếnmất

Ngàymồng2thángTám,Mattelhủybỏ/thuhồi1,5triệuđồchơiTrungQuốcgiárẻ-baogồmcảcácnhânvậtnhưDoraNhàthámhiểm,ChimLớn(BigBird),vàElmo-màchúngcóchứasơnphachì.Vàotháng6,khoảng1,5triệuđồchơiđườngsắtgỗnhãnhiệuThomas&Bạnbè,nhậpkhẩutừTrungQuốc,bịhủybỏdovấnđềsơnchứachì.Chìlàđộctốnếuđượctiêuhóabởitrẻemnhỏ.

-MSNBC.com

ChúngtađãquenthuộcvớivaitròcủasựsảnxuấtsảnphẩmkémchấtlượngTrungQuốctrongviệctạorathựcphẩmvàthuốcgâychếtngười.ChúngtađãthấytrongChương2khicácnhàkinhdoanhTrungQuốccótimđenđãcắtgiảmchiphíbằngcáchchothêmcácchấtthànhphầnnhưmelaminevàothứcănchovậtnuôivàsun-phátchondroitinvàoheparin.Tiếcthay,cácnhàsảnxuấtTrungQuốclạichơicáitròấyvớinhiềusảnphẩmkhác.ĐiềunàylàhiểnnhiênhơnbấtcứnơiđâutrongcuộcchiếnhiệntạiđểgiữchocáckimloạinặngnhưchìvàcadmiumxakhỏicácgiáhàngbánlẻMỹ.

Chìtấncôngtrẻemnhỏkhốcliệtnhấtbởivìbộócvàcơthểđangpháttriểncủachúnglàđặcbiệtnhạycảmvớithậmchínhữnglượngtươngđốinhỏcủakimloạinặng.Chỉtừnhữngliềulượngchìnhỏ,nhữngđứatrẻcóthểbịnhữngthươngtổnkhônghồiphụcđược,màtrongcuộcsốngsaunàychúngsẽsinhrabấtcứthứgì,từrốiloạnthiếusựtậptrungvàtínhhiếuđộngtháiquá,chođếnhànhxửtộiphạm,phìnhnão,vàhưhọaicơquanquantrọng.Bởivìtrẻemlàchịurủironhiềunhấttừcáctácđộngcủachì,chonênthậtlàvôcùngđángkhinhrằngcóquánhiềunhưvậycácsảnphẩmTrungQuốcbịnhiễmchìlạinhắmđếntrẻemconcháuchúngta-chodùnólàcácđồchơi

VừngĐườngphốcótínhhìnhtượng,đồtrangsứclàmrộnràngtráitimtuổithanhthiếuniên,haycácđoàntàubằnggỗmangtínhcổđiển.

Vànhântiện,nhữngkẻlàmgiảmạocótráitimđencủaTrungQuốcrấtthíchchochìvàosơn,bởivì,mặcdùgâyrahưtổnnãovĩnhviễn,thìsơnphachìlạikhônhanhhơnrấtnhiềuvàdođólàmgiảmđángkểchiphísảnxuất.ChìcũnglàmộtchấtlàmkhungxươnggiáthấpvàdễuốnhơnđểphủngoàivớicáckimloạiđắthơnnhưNikenvàbạctrongcácsảnphẩmnhưđồtrangsứcvànữtrangrẻtiền.

NhưđoạntríchcủaMSNBCởđầuphầnsáchnàychỉra,mộtđứatrẻtrongtranháp-phíchchocáctaiươngchìTrungQuốcđãlàTậpđoànMattel.Vàinămtrướcđâynóđãdínhvàomộttrongnhữngvụbêbốisảnphẩmnổitiếngnhấttrongkỷnguyênhiệnđại-mộtvụmànóđãlàmchohàngtriệuđồchơiđangbịthuhồi.

MộtbàihọcquantrọngrútratừvụtanvỡdochìcủaMattellà,ngượcvớicáitrụcxoayphổbiếncủamộtsốnhàbiệnhộTrungQuốc,hìnhnhưnóchẳngchothấyýnghĩagìđốivớivấnđềlàbaonhiêunămkinhnghiệmmàcáccôngtyMỹđãcóvềTrungQuốc,hayhọtintưởnghọđãpháttriểnmốiquanhệchặtchẽđếnđâuvớicácnhàcungcấpTrungQuốc.CáccôngtynhưMattelvẫncóthểbịlừa-vàtrẻnítkhắpthếgiớivẫncóthểbịđặtvàoconđườngbịlàmhại.

Tráchtộisựlàmgiảsảnphẩm#2:Bốơi,thứBộttrongxeđạpbabánhcủaconđólàcáigìvậy?

Khinóivềchì,chúngtôicóthểlàcẩuthảnếuchúngtôiđãkhôngchiasẻvớibạncâuchuyệnnhỏnàyliênquanđếnnhữngxeđạpbabánhTrungQuốcmàchúngđãđượcbọcphủbộtbằngsơnchứamộtlượngchìlớn.Câuchuyệnnàylàđặcbiệtthúvịbởivìnóminhhọalàmthếnàomàđôikhitấtcảchúngtalạicóthểbịbiếnthànhnạnnhânbởicác“tộilỗicủasựbỏsót”củacáccôngtyMỹđồnglõa.

“CâuchuyệnXebabánh”đặcthùnàybắtđầudonhữngsựsợhãivềchấtlượngsảnphẩmTrungQuốcnăm2007khimộtnhàbánhàngcủamộtkhutrườnghọcnộiđôlớnđãquyếtđịnhthínghiệmvềchìchocácsảnphẩmlàmtạiTrungQuốccủahọ.Nhữngthínghiệmnày,trênthựctế,đãpháthiệnracácxebabánhgâyđộchại.

Vớisựkiệnđó,theomộtgiámđốcmuahàngcủacôngtyvàolúcấy,côngty

đãđưaramộtlệnh“tàudừng”trêntấtcảcácsảnphẩmđểtránhkhôngchochúngđếnvớicácngườitiêudùngkhác.Sauđócôngtygửitoànbộsốhàngcònlạicủamìnhđếnmộtnhàbánhàngđịaphươngđểcàotrócbỏlớpphủbộtkhỏitừngchiếcxevàcácxebabánhđượctântranglại.Đólàcáchhànhxửcủatổchứcđánghọctập.

Cáiđiềukhôngđánglàmgươngởđâylà“tộibỏsót”sauđây:Theovịnữgiámđốcbánhàng,côngtyđãkhôngthôngbáochokhutrườnghọcvềcácxebabánhđãđượcchuyểnđi.Theocôấybiết,thìchưatừngcóchiếcnàotrongsốxeđạpnàyđượcthuhồi.

Thựctế,mộtsựthuhồicóthểđãgâytốnkémquálớnchonhàbánhàngvàlàmhạiđếnmốiquanhệlâudàivớingườitiêudùng.Điềumàcâuchuyệnnày,giốngnhưnhiềucâuchuyệnkhác,minhhọalàkhimộthãngcótiếngcủaMỹlàmănvớimộtnhàsảnxuấtTrungQuốcđểtiếtkiệmtiền,thìnóthườngsẽtựthấybịmắcvàomộtvịtrígâythỏahiệp.Ítnhấtdựatrêncâuchuyệnnày,bạnkhôngnêntincậyvàocáccôngtyMỹrằnghọluônluôn“làmđiềuđúngđắn”.

Tráchlỗisựlàmgiảsảnphẩm#3:NếuhọkhôngthíchChì,hãychohọănCadmium

WalmartnóihômThứTưrằnghọđangdỡbỏtoànbộmộtdâychuyềndâyđeocổvàvòngtaynhãnhiệuMileyCyruskhỏikệhàngcủamìnhsaukhicácphépthửthựchiệnchohãngtinAPđãtìmrarằngcácđồnữtrangđãchứanhữnghàmlượngcaocủakimloạicadmiumđộchại.…WalmartđãbiếtvềcadmiumtrongđồnữtrangdòngMileyCyrus,cũngnhưtrongmộtdâychuyềnxuyến-vòngđeotaykhácvàohồithángHai,nhưngvẫnđãtiếptụcbáncácthứhàngđó.-HãngtinAP

Saukhiđãbịphásảntrongnhiềutrườnghợpsửdụngchìbấthợppháp,nhữngquảtimđencủaTrungQuốcđãtìmramộtcáchđểlàmgiảcácsảnphẩmcủahọbằngcáckimloạinặngcũnggâychếtngườitươngđươngkhácnhưngítbịpháthiệnhơn,nhưantinomy,barium,vàtệnhấttrongtấtcảlàcadmium.

Trênthựctế,cadmiumlàmộttổhợpphongphúthựcsựcủataiương.Làmộtchấtsinhungthưđãbiết,nócóthểkhiếnsinhracácphảnứnghôhấpnghiêmtrọngnhưviêmphổiđộctínhvàđauphổi.Cadmiumcũngcóthểhútcáctỷtrọngkhoángrakhỏixương,dođógâyracơnđauxươngsốngvàkhớptrầmtrọngtrongkhilàmtănglêncácrủirogãyxương;vànócóthể

gâyrarốiloạnhọatđộngthậndẫnđếnhônmê.

Tấtnhiên,độctínhghêgớmcủacadmiumchưatừnglàmchonhữngkẻlàmhànggiảTrungQuốcdừngviệcthaythếnóchokimloạichìdễbịpháthiệnhơn.Hơnnữa,TrungQuốclàmộtnhàsảnxuấtkimloạilớnnhấtthếgiới.Tiếclà,trongsựbiếntháimớinàycủamộttròcuacácũ,mộtsốcôngtylớncủaMỹlạiđãluônsẵnsànglànhữngkẻtòngphạm.

Vídụ,vàonăm2010,hãngtinAPđãtiếnhànhmộthọatđộngbímậtbằngcáchchotiếnhànhmộtloạtcácthínghiệmđộclậptrêncácsảnphẩmTrungQuốc.NhữngthínghiệmnàyđãtìmthấysựcómặtcủacadmiumtrongtoànbộmộtdâychuyềncủađồtrangsứcMileyCyrusmàhãngWalmartđãquảngcáonhưlàmộtmónđặcbiệtchotuổimớilớn.Khôngcắtnghĩađược-vàthậtđángkhinh-Walmartđãkhôngdừngviệcbáncácđồtrangsứcmấythángtrờivớilýlẽrằngcóthểsẽlà“quákhóđểthínghiệmcácsảnphẩmđãđượcbàytrênkệcủahãng”.

Trongcùngnăm2010,Walmartđãbịphátgiácviệcbáncácvòng/dâychuyềnchotrẻemcóphacadmium,đượcsảnxuấtđểmôphỏngcácnhânvậttrongbộphimDisneyCôngchúavàchúẾch.

Trongmộtvụtươngtự,cửahàngStudioWarnerBrothersởBurbank,California,đãbịbắtvớicácquầnkimloạinặnggỡxuốngkhicáccốcuốngnướcWizardofOzTinMancủanóbịpháthiệnđượcphủbọctrongchìvớimứcđộcaohơn1.000lầnmứcchophépcủaliênbang.NồngđộchìcaocũngđượcpháthiệntrongcácloạikínhNgườidơiBatmanvàSiêunhânSuperman-trongkhilớpmentrangtrítrongnhiềuloạikínhcũngcócácmứcđộcadmiumkhácao.

KhiđượchỏitạisaohọđãsẵnsàngđưatrẻemMỹvàoconđườngbịlàmhại,giámđốcđiềuhànhphòngthustudiochobiểutượngMỹnàyđãchọncáchbảovệchínhmìnhvớicâutrảlờihoàinghisauđây:“Ngườitahiểuchungrằngngườitiêudùngchínhcủacácsảnphẩmnàylàngườilớn,thườnglàmộtnhàsưutập”.Ồ,thậtthếsao…

Phêtrách“SựlừabịpChấtlượng”:KhimàcácTậpđoàncủachúngtaNằmngủ

Mộtkháchhànglớnphànnànrằngcácchailọcủachúngtađangđượcchếtạoquámỏng.Nhàmáy(TrungQuốc)đãlặnglẽđiềuchỉnhcáckhuônđúcđểmàcóítchấtnhựadẻohơnchảyvàolàmnênmỗicáichai.Kếtquảlà,khi

chaibịbópdùlànhẹnhất,thìnócũngbẹpxuống…Saukhiđiềutra,(chúngta)pháthiệnrarằngchaiđãtrảiquahơnmộtlầnbiếnđổi.Nhàmáyđãthựchiệnnhữngđiềuchỉnhtheochiềuhướnggiảmđitrongmấythángtrời.Nhữngchiếcchaiđầutiênrakhỏidâychuyềnlàcứngchắc,nhưngsauđóchúngchỉđạtmứcchấpnhậnđược.Khikhôngcònaitrongchúngtanhậnrasựthayđổibanđầunữa,thìnhàmáyquyếtđịnhlạitiếptụcđiềuchỉnh…Đưaítnhựahơnvàolàmchaisẽkhiếntiếtkiệmtiền,nhưngkhoảntiếtkiệmnàyđãkhôngđượcchiasẻvớinhànhậpkhẩu.Chỉcómộtthứđưađếnchonhànhậpkhẩulàsựtănglênvềrủirosảnphẩm.-PaulMidler,ChếtạotồitạiTrungQuốc

NayđãđếnlúcchotấtcảchúngtađểtrởnênquenthuộchơnvớimộttrongnhữngtròchơiưathíchnhấtmànhữngkẻlàmhàngdỏmTrungQuốcthíchchơivớinhữngkẻnaitơvànhữngkháchnướcngoàidễtin.TròchơinàymàchúngtôigọilàSựlừabịpChấtlượngđiliềncùngvớimộttròchơibổsungmàchúngtôiphongchocáitênlà“NỗiđauThượngHải”.Sauđâytasẽthấycáctròchơibắtđầurasao.

MộtgiámđốcngườiMỹ,nônnóngmuốnthuêngoàichoviệcsảnxuấtcủacôngtymìnhđểcắtgiảmchiphí,đitớiTrungQuốcđểtìmmộtnhàsảnxuấtTrungQuốcgiárẻ.Khitìmđượcmộtứngviênkhảdĩ,vịgiámđốcMỹtrìnhbàycáckếhoạchhaythiếtkếchitiếtchonhàsảnxuấtTrungQuốc,chitiếthóamộtcáchchínhxácnhữngcáicầnthiết.Lúcnày,mộttrongbađiềucóthểxảyra.

Trongkịchbảntốtnhất,nhàsảnxuấtTrungQuốckýmộtthỏathuậnlâudàivớicôngtyMỹ,sảnxuấtcácsảnphẩmchấtlượngcaovớigiáthấp,vàhaibênsốngthịnhvượngmãisauđó.

Thứhai,khảnăngrấtdễxảyrahơnlàNỗiđauThượngHải.Ởđây,nhàsảnxuấtTrungQuốctừchốilờiđềnghịsảnxuấtsảnphẩm-nhưnggiữlạibảnthiếtkếcủacôngtyMỹ.Trongvòngvàitháng,nhàsảnxuấtTrungQuốcđóđãđangchếtạomặthàngcủacôngtyMỹđểbánnhưlàmộtđốithủcạnhtranh-bằngcáchsửdụngthiếtkếăncắpcủacôngtyMỹ.

KhảnăngthứbalàSựlừabịpChấtlượngđượcmôtảbởiPaulMidlertrongđoạntríchởtrêntừcuốnsáchđầytínhpháthiệncủaôngvớinhanđềChếtạotồitạiTrungQuốc.SựlừabịpChấtlượngbắtđầukhinhàsảnxuấtTrungQuốcnhanhchóngchếramộtphiênbảnthửnghiệmbêtachấtlượngcaocủasảnphẩmyêucầumộtcáchchínhxácsovớiquyđịnhkỹthuật.Trêncơsởcủamẫuhàngchấtlượngcaođó,côngtyMỹkýhợpđồngvớinhàcungcấp

TrungQuốcmớicủanóchomộtkhốilượngsảnphẩmnhấtđịnhtrêncơsởhằngtuầnhoặchàngtháng.

Đầutiên,côngtyMỹsẽrấtrấthàilòngvớivụlàmăn.Chiphíđượccắtgiảmđángkể-thườnglàtới50%.TrongthờikỳtrăngmậtnàycủaSựlừabịpChấtlượng,côngtyMỹvớđượclợilộcbéobở;vàchínhvàolúcđỉnhđiểmhạnhphúcnàytrongmốiquanhệthìSựlừabịpChấtlượngbắtđầumộtcáchnghiêmtúc.Vì,theothờigian,nhàsảnxuấtTrungQuốc-mộtcáchchậmrãi,vàđôikhirấtbénhỏ/tinhvi-bắtđầuthaythếcácnguyênvậtliệuhaycácbộphậnkémphẩmchấtnhưlàmộtphươngcáchgiatănglãisuất.Cạomộttýởđây,nạomộttýởkia.Nhưngkhôngbaogiờcạoquánhiềutrongmộtlầnđểkhiếnchosựđiềuchỉnhchấtlượngcóthểbịphátgiác.

Tấtnhiên,độingũquảnlýcủacôngtyMỹcàngnontơ,thìđộiđósẽcàngtintưởngvàođốitácTrungQuốcđểtiếptụcsảnsinhracácsảnphẩmcóchấtlượngvàphânphốivớisựthửnghiệmrộnglớn.Theocáchnày,côngtyMỹkhôngchỉxuấtkhẩusựsảnxuấtcủanómàcòncảsựquảnlýrủirocủanó.

CôngtyCaosuZhongceHàngChâucắtcácgócvàgiếtngườiMỹ

ZhongceHàngChâuđãtừchốinóichocácviênchứccủaCôngtybánLốphảingoại(ForeignTireSales)rằngmấtbaolâuđểnóbỏđidảigômkhỏiquátrìnhsảnxuất…PhòngbánLốphảingoạinóihọtinrằnghọđãmuakhoảng450.000chiếclốpđángnghingờtừcôngtyTrungQuốc.ZhongceHàngChâubánlốpchoítnhấtsáunhànhậpkhẩuhaynhàphânphốikhácởMỹ.-ThờibáoNewYork

MộtvídụđiểnhìnhvềSựlừabịpChấtlượngcóthểđượclấytừcôngtyCaosuZhongceHàngChâu.TrườnghợpnàylàđặcbiệtthúvịbởivìnómộtlầnnữaminhhọachothếtiếnthoáilưỡngnanvềmặtđạođứcmàcáccôngtyMỹcóthểtìmthấybởichínhhọtrongnhữngmưutoancủacácnhàsảnxuấtTrungQuốc.

CôngtyMỹtừngbịđiềukhiểnlàCôngtybánLốphảingoạicủaUnion,NewJersey.Trênthựctế,CôngtybánLốphảingoạiđãnhậpkhẩulốptrongvàinămkhiCôngtyHàngChâubắtđầudùngchỉmộtnửacủamộtdảigômquantrọngmànóđảmbảochosựtoànvẹnchấtlượngcủanhữngchiếclốp.Khithayđổinàydiễnrakhôngbịpháthiện,thìcôngtyHàngChâuđãleothangtròlừabịpbằngcáchbỏhẳndảigômrakhỏisảnphẩm.Điềunàyđượcthựchiện,tấtnhiên,chỉđểnạoxénmấyđồngxulẻtừchiphísảnxuất.

CáigiácủacủaSựlừabịpChấtlượngnàylàvôsốvụhỏnglốp,vụđâmnhaucủamộtxecấpcứuởNewMexico,vàmộtvụvachạmchếtngườiởPennsylvaniacướpđihaisinhmạngvàlàmbịthươngnặngngườikhác.Thậtlàngạcnhiên,độingũquảnlýcủaCôngtybánLốphảingoạiđã“đợihơnhainămđểgiảiquyếtcácnghingờcủahọvềcácvấnđềcủanhữngchiếclốp”.

Trongkhiđó,trongsuốttoànbộtròchơilừabịpnày,độingũđiềuhànhcủacôngtyHàngChâuđãngănchặncácđốitácMỹcủahọkhôngchobiếtvềdảigômbịmất,nhưngCôngtybánLốphảingoạivẫntiếptụcbánravôsốlốpcủanómặcchocácnghingờ.Trongcuộcthuhồigầnnửatriệuchiếclốpsauđó,CôngtybánLốphảingoạihầunhưđãbịphásảntrongkhiCôngtyHàngChâutránhnéđượctấtcảtráchnhiệm.

TạisaobạnkhôngthểtinvàocácnhàlàmluậtMỹ

TrongloạtbàiCácnguycơẨndấucủamình,tờTribuneđãlàmrõ,ỦybanAntoànSảnphẩmNgườitiêudùngvớisựthiếunhânsựvàtrìtrệđãthấtbạinhưthếnàotrongviệcbảovệtrẻemkhỏicácnguyhiểmtrongcácđồchơivàcácsảnphẩmkhác.CuộcđiềutracủatờbáovềcácgiườngnôiphổthônghiệuSimplicity(Điềugiảndị)nhấnmạnhrằng,ngaycảtronghậuquảcủamộtcáichếttrẻem,thìcơquannàyvẫncóthểthiếuvắngvaitròngườikiểmsoátcủanó,khiếnchotrẻemdễbịtổnthươngvớimộtmốinguyđãđượcghithànhhồsơ.PhỏngvấnvàcácbảnghichépchothấyrằngnhânviênđiềutraliênbangđượcphâncôngvụtửvongcủacậubéLiamđãthấtbạitrongviệckiểmtragiườngnôitrongbảncâuhỏibanđầucủaôngtavàđãkhôngtìmrađượcmodelhaynhàsảnxuất.NhânviênđiềutraMichaelNgnóitrongmộtcuộcphỏngvấnthángnày:“Chúngtôinhậnnhiềuvụ;khitôilàmmộtbáocáo,tôigửinộpnóvàthếthôi.Tôitiếnhànhvụkhác.Chúngtôicóthểdànhthêmthờigian,nhưngchúngtôiphảilàmtheomệnhlệnh.Chúngtôiphảiđitiếp”.-BảntinChicagoTribune

MộttrongnhữngcâuchuyệnvềđồđồngnátTrungQuốckéodàinhấttronglịchsửMỹ-cuộcchiếnđấuđểgiữchocáctrẻemcủachúngtaantoàntronggiườngcũivàxeđẩycủachúng-nhấnmạnhmộtcáchthíchđángcáitiêuđiểmrằng,bạnsẽkhôngđượcbảovệđầyđủkhỏiđồđồngnátTrungQuốcnhờvàohệthốngquyđịnhvàantoànsảnphẩmcủaMỹ.Trênthựctế,cácgiườngcũivàxeđẩylàmtạiTrungQuốcđãvàđangcắtcứa,làmchếtngạt,đánhbẫy,vàbópnghẹttrẻemMỹtronghơnnămnămqua.

NạnnhânđượcghinhậnđầutiêncủaxenôiTrungQuốclàembéLiam

Johnsvàonăm2005.NgườimẹđaubuồncủaemnóivớihãngtinCBSNews:“Thànhbêncủaxenôiđãbậtratạothànhmộtchữ“v”,nókhiếnchocontôitrướchếtbịkẹtchânvàsauđókẹtcổ.TôiđưachoconCPRvàđợixecấpcứuđến,vàhọđưacontôitớibệnhviệnvànóchếtởđó”.

Thựctế,béLiamcóthểđãchếtvôích.CảCôngtybánxecũiTrungQuốcnhậpkhẩu-hãngSimplicityđóngởPennsylvania-lẫnỦybanAntoànSảnphẩmNgườitiêudùng,đãkhôngcảnhbáochocácbậcchamẹbiếtvềmốinguycủacáicũichếtngườitheomộtcáchthứckhẩntrươngkịpthời.NhưtờChicagoTrinbuneđãtườngthuật,“mặcchocó55chứngbệnh,bảytrẻembịmắcvàobẫy,vàbacáichết,nhưngphảimấthàngnămtrờiđểỦybanAntoànSảnphẩmNgườitiêudùngracảnhbáovề1triệuchiếcgiườngcũikhuyếttật”.

TạisaobạnkhôngthểtinvàocácCôngtyMỹ

VấnđềvớiTrungQuốclàhọcósựsảnxuấthàngkémchấtlượngmộtcáchthườnglệ/thônglệ.Luôncómộtkhảnănglàcócáigìđódohọchếtạosẽlàmtổnhạihoặcgiếtchếttrẻem.Thựcra,côngtyMaclarenS*****ersđãlàmđiềutươngtựđốivớitrẻem.Nóđãcắtđicácngóntaytrẻcon…TôiphảithắcmắctạisaocáccôngtyHoaKỳcủachúngtavẫnđangtiếptụcchuyểncôngănviệclàmtớiTrungQuốc,tiếptụcmộtcáchcóhiệuquảđểlàmnguyhiểmchoconcháuchúngta.Họchắcchắnhiểuđượcmốinguyhiểm,nhưngtheotiếnggọicủalợinhuậnhọđangsẵnsàngđưatrẻemvàconnítcủachúngtavàovòngrủiro.-GaryDavis,CEOđãnghỉhưu

NếuTrungQuốctiếptụcchuyểnđếnchúngtarấtnhiềuhànghóađộchạivànguyhiểmnhưvậy,tạisaocácnhàphânphốiMỹnhưForeignTireSales,Simplicity,vàWalmartlạikhôngcócácbiệnphápđềphònghơntrướckhibánchúngchomộtcôngchúngkhôngcóýthứcvàđầylòngtintưởng?Đólàmộtcâuhỏirấthay,đặcbiệtbởivìnhiềutrongsốcáccôngtyMỹmàchúngđãbịdínhlíuvàonhiềuvụbêbốithuhồisảnphẩmkhácnhau-từBurgerKingvàCoca-ColatớiMattel,Walmart,vàWarnerBros.-họcócácthươnghiệurấtcógiátrịcầnphảibảovệ.

Vìchúngtađãthấycáccôngtykhácnhau-từmộtnhàbánlẻlốpchonướcngoàibétíđếnkẻkhổnglồWalmart-đãxửlýcáckhủnghoảngchấtlượngsảnphẩmTrungQuốcrasao,nêncâutrảlờichocâuhỏinàylàrấtđánglo.NóchothấyrằngphảnứngtựđộngcủarấtnhiềucôngtyMỹđơngiảnchỉlàchedấucáimôngđíttậpthểcủachúng-hơnlàthúnhậncácsailỗicủachínhhọvàtăngcườngthêmcácnỗlựccủahọđểkiểmsoátđốngđồngnát

TrungQuốcmàhọcungcấp.Bởivìđiềunàylàsựthực-vàbởivìtấtcảnămhàngphòngngựchốnglạiCáichếtbởiđốngđồngnátTrungQuốcđãtanvỡ-nênchúngtahiệnnaycầnphảitựmìnhxửlýlấycácvấnđề.Chúngtôisẽchỉchobạnmộtcáchchínhxáclàmthếnàođểthựchiệnđiềuđótrongchươngcuốicùngcủacuốnsáchnày.Nhưngđồngthời,chúngtaphảihiểuđượcrằngchúngtakhôngthểthayđổihànhvimuavàtiêudùngcủachúngtachođếnkhichúngtahoàntoànhiểurõnguyênlýnềntảngnày:

HìnhnhưcácsảnphẩmTrungQuốc“rẻ”lạithựcsựlàđắthơnnhiềucáchàngthaythếphi-TrungQuốcsaukhibạnlậpdanhsáchcácrủirovềtàntậthaytửvongvàsauđóthêmvàobảntínhtoánmuahàngđómọichiphíkhácnhauvềpháplý,luật,vànộpthuếmàcácsaihỏngcủahàngTrungQuốcgâyra.

Nhưvậyđiềuđầutiêntấtcảchúngtacầnlàmkhichúngtađimuasắmlàphảicẩnthậnkiểmtramọinhãnmác.Nếuđólà“MadeinChina/ChếtạotạiTrungQuốc”,hãybỏnóxuống,trừphibạntuyệtđốivàrấtvôcùngcầnnóvàkhôngthểtìmđượcmộtmónthaythếhợplý.Vànếubạntuyệtđốivàrấtvôcùngphảicósảnphẩmđó,hãycónhữngbiệnphápđềphòngthíchhợp.

Chương4-CáichếtđốivớicơsởsảnxuấtvàchếtạoMỹ:

TạisaochúngtakhônggiảitríhaylàmviệcởPeorianữa?

TrungQuốcđãtrởthànhmộtthếlựctàichínhvàthươngmạitrọngyếu.Nhưng,nókhônghànhxửnhưcácnềnkinhtếlớnkhác.Thayvàođó,nóđitheothuyếttrọngthươnghámlợi,cốgiữthặngdưthươngmạiởmộtmứccaogiảtạo.Vàtrongnềnkinhtếthếgiớibịđìnhtrệnhưhômnay,họcthuyếtnày,nóitoạcmóngheoralà,điăncướp.-PaulKrugman,NhàKinhtếhọcđoạtgiảiNobelnăm2008.

Ởthậpniênvừaqua,ngồichễmchệtrênconngựathànhTrojancủatựdothươngmại,mộtTrungQuốc"ăncướp"đãđánhcắphàngtriệucôngănviệclàmvềlĩnhvựcsảnxuấtvàchếtạongaytrướcmũichúngta.Nếuchúngtalấylạiđượcsốlượngcôngviệcnày,thìtỷlệthấtnghiệpcủaMỹsẽthấphơnconsố5%thayvìgầnhaiconsốnhưhiệnnay,ngânquỹcủachínhphủsẽđượccânbằng,vàđấtnướctacóthểcómộttươnglaitươisánghơnnhữnggìmàchúngtahiệnnaynhìnthấy.Câuhỏiđặtrarõrànglà:"Tạisaochúngta,ởvịthếmộtQuốcgia,lạithểhiệnmộtcáchquáthụđộngbêncạnhbộmặtcủamộttrongnhữngkẻăncắpvĩđạinhấtcủalịchsửkinhtếthếgiới:CóphảiTrungQuốclàkẻcắpcủanềnsảnxuấtvàchếtạoMỹ?

Bạncóthểnóirằng"Ôhay,saolạivộivãnóinhưthế!","TrungQuốcđãlấycáccôngănviệclàmcủangườiMỹmộtcáchcôngbằngvàchínhđángbằngcáchsửdụnglựclượnglaođộngrẻvàkỹluậtmà".Vângđúngthế,đâycũngchínhlànhữngluậngiảivòngvotamquốccủacácnhàbiệnhộTrungQuốc,nhữngngườithậmchíđãtừchốisựthậtvềsựtồntạicácthủđoạnthươngmạibấtbìnhđẳng[2].

Thậtra,nếubạnnghiêncứukỹvềnguồnlựcthựcsựvềlợithếcạnhtranhcủaTrungQuốc,sẽthấyrấtrõràngrằng,hơnmộtnửalợithếnàyđếntừmộtmatrậnphứctạpgồm8thủđoạnbấtbìnhđẳngthươngmại,mỗimưumôvàthủđoạnnàyđượccheđậydướinhữngđịnhchếthôngthườngcủatựdothươngmại.“TámVũKhíHủyDiệtViệcLàmHàngLoạt"siêuquyềnnăngnàygồmcó:

1.Mạnglướitinhvivềtrợcấpxuấtkhẩubấthợppháp.

2.Mộtnềntiềntệđượcđiềukhiểnmộtcáchkhônngoanvàphágiáthôthiển

3.Giảmạotrắngtrợn,trộmcắp,vàcướpcôngkhaigiatàiSởhữutrítuệcủaMỹ.

4.ChínhsáchthiểncậnkhótincủaĐa?ngCộngSảnTrungQuốc,sắnsàngđánhđôiviệcpháhuỷmôitrường,chỉđểkiếmthêmmộtvàiđồngtiền,nhằmđạtđượclợithếvềchiphísảnxuất.

5.Cáctiêuchuẩnantoànvàbảovệsứckhỏechocôngnhâncựckỳlỏnglẻo,quáthấpsovớichuẩnyêucầuquốctế,lànguyênnhângâyrahàngloạtcácchứngbệnhvềphổi,tànphếchântay,vàvôvàncácbệnhliênquantớiungthư,khôngchỉlàdomayrủivềtainạnnghềnghiệp,màviệcnhiễmnhữngbệnhnàylàđiềutấtyếusẽsảyra[3].

6.Biểuthuếquanphipháp,hạnngạchnhậpkhẩuvànhữngđịnhchếgiớihạnđốivớixuấtkhẩucácnguyênvậtliệuthôquantrọng,từAntimontớiKẽm,đượcthựcthichẳngtheoluậtlệnàocả.Việcnàyđượccoinhưlàmộtthủđoạnchiếnlược,nhằmkiểmsoátngànhcôngnghiệpnặngvàluyệnkiêmcủacảthếgiới.

7.Địnhgiáăncướpvàdùngcácthủđoạn“Phágiá”đểloạicácđốithủnướcngòairakhỏinhữngthịtrườngtàinguyêntrọngyếu,sauđólừagạtvàmóctúikháchhàngbằngchínhsáchlàmgiáđộcquyền.

8."VạnLýTrườngThànhBảohộ"lữnglẫytiếngtăm,đượctạoranhằmkhôngchocácđốithủcạnhtranhnướcngoàithiếtlậpcơsởbuônbánvàlàmăntrênđấtcủangườiTrungQuốc.

Khôngcònnhầmlẫngìnữa.Đâychínhlànhữngvũkhíkinhtếthựcsựvớikhảnăngpháthỏarấtđángquantâm.ViệcliêntụcpháthỏacủanhữngvũkhínàyvàonềnsảnxuấtvàchếtạocủaMỹđãdẫntớiđóngcửahàngngànnhàmáyvàbiếnhàngtriệunhâncôngMỹthànhnhữngnạnnhânkhôngchủý-tấtcảđềunằmdướilấcờlừađảomangtên"TựdoThươngmại".

Tạisaochẳngcócáigì"Tựdo"khinóivềTựdoThươngmạivớiTrungQuốc

Nếubạnmuốntìmhiểucáigìkhôngthuộcvềtựdothươngmại,thìhãycốđọcbấtkỳcuốnsáchkinhtếnàomàbọntrẻđangsửdụngtrongcáctrườnghọchômnay.Cólẽđôimắtcủacácbạnsẽtrợnngược,đầuthìsẽlảođảoquaytròn,vàdạdàythìcuộnlên,bởivìnộidungcủanhữngcuốnsáchgiáokhoanàyquákhácbiệtvớithựctếcủavũđàithươngmạitoàncầu.ĐiềunàycũnggiốngnhưviệcThánhGandhiđãthayLýthuyếtgiavềquânsự

Clausewitz[4]bằngTônVũ[5]trongcáclớphọcvềchiếnlượcquânsự.

Thựctế,mặcdùcóvôvàngbằngchứngtráingược,nhữngcuốngiáotrìnhnàyvẫntiếptụctunghôvềnhữngcáiưuviệtcủatựdothươngmại,vàcáimàngườitagọilà"lợiíchcủathươngmại"[6]màtấtcảchúngtađượcthừahưởng.Nhưngdướiđâylànhữnggìmàcácbộmáytuyêntruyềnvôtâmđãquênnhậnrahaythừanhận:Vềmặtlýthuyếtthìtựdothươngmạirấttốt,nhưngtựdothươngmạilạihiếmkhitồntạotrongthếgiớithựctại.Nhữngđiềukiệnnhưthếkhôngthểtìmthấytrêntráiđấtnày,màchúngtồntạivàcóthểđượctìmthấyởmộtvươngquốckhôngcólựcmasátvàkhôngkhí,đượcgiảđịnhbởigiáotrìnhVậtlýtrunghọccơsở.

TrongtrườnghợpcủaTrungQuốcvàMỹ,cáilýthuyếttựdothươngmạiđầysứccámdỗnàyrấtgầnvớiviệc"kếthôn":Nósẽvôdụngvàchếtỉunếunướcnàylừađảonướckia.Thayvìđiềunày,khimàTrungQuốc“đínhhôn”với8thủđoạnthươngmạibấtbìnhđẳngđượcmôtảởchươngnày,tròchơi"Cảhaicùngcólợi"màởđócảhaiquốcgiađềugiảđịnhlàsẽcùngthắng,biếnnhanhthànhtròchơi“KẻthắngNgườithua"màởđócómộtngườithắnglớn,cònngườikiathìthualỗvàsuyvong[7].Theocáchnày,"tựdothươngmại"giữaConRồngvàChúSam,đơngiảnđãtrởthànhcâumậtmã"CáichếtđếnvớicơsởsảnxuấtvàchếtạoHoaKỳ".

NếungườiTrungquốcxâydựngcơsởsảnxuất,sẽkhôngcóviệclàmchongườiMỹ[8]!

TạisaochúngtaolạiquantâmtớiviệcđánhmấtcơsởsảnxuấtvàchếtạocủaMỹ?RõrànglàchúngtađãtừngnghecáchọcgiảuyênthâmnhưThomasFriedmancủaThếgiớiphẳngrằngtươnglaiphồnthịnhcủaMỹnằmởviệcmởrộngnhanhcôngănviệclàmtronglĩnhvựcdichvụmà?VànhữngcáiđầubiếtnóinhưFareedZakariacủatờNewsweekvàthậmchỉcảJamesFallowscủatờAltanticluônluônnhắcđinhắclạirằngviệcchuyểndịchcôngănviệclàmtronglĩnhvựcsảnxuấtvàchếtạotừMỹvàChâuÂutớicácnướccóthunhậpthấpnhưTrungQuốcvàẤnđộlàvấnđềkhôngthểtránhđược,chẳngkhácgìviệcthủychiềulênvàmặttrờilặn.Nhữngđiềunàymàchúngtachưatừngnghehaysao?.

Đúngvậy,tấtnhiênlàchúngtađãbịépbuộcphảichénmónănnày.NhưngcácnhàbáonhưFallows,FriedmanvàZakarira,xinlỗichơichữmộtchútởđây,bọnhọđềusailầmmộtcách“ngangbằngvàphẳnglỳ”nhưnhaucảthôi[9].Nhữnggìmànhữnghọcgiảtịtngòinày,cùngvớinhữngtácgiảđồnghạngvàquanđiểmnhưhọ,mắcsailầmởchổlàhọđãkhôngnắm

vữngmộttrongnhữngnguyênlýcănbảnnhấtcủaKinhtếhọc:

NhâncôngngườiMỹcóthểcạnhtranhvớinhâncôngởcácnướccóthunhậpthấpởbấtkỳnơinàotrênthếgiới,miễnlàhọphảihiệuquảvàưuviệthơn-vàkhichiếntrườngtựdothươngmạiđượcsanphẳng.

ĐâychínhlàvũkhívàlợithếcạnhtranhcủanhâncôngMỹ:sửdụngmáymóc,côngnghệcaocấphơn,vàápdụngcácquytrìnhsángtạonhằmgiatăngnăngxuấtlaođộng.Vớiviệcđạthiệuquảsảnxuấtcaonhấttrênthếgiới,cácnhâncôngáoxanhcủanềnsảnxuấtvàchếtạoMỹđãluônluôncóthểcóđượcmộtkhoảnthunhậpkhá,vàvìthếhọcóthểchucấpvàtạorachochínhhọnhữngphiênbảnmớicủaGiấcmơMỹ[10].

Tuynhiên,giấcmơáoxanhcủangườiMỹ,mơvềnhữnghàngràokínmầutrắngvàconcáihọchànhởgiảngđườngđạihọc,đãbiếnthànhhồnmaácmộng,bởivìchodùngườiMỹhômnaylàmviệctrịgiánhưthếnàođinữa,họkhôngthểtựbảovệmìnhtrước“8VũkhíHủydiệtViệclàmHàngloạt”củaTrungQuốc.Thựctế,trướcđâynềncôngnghiệpsảnxuấtvàchếtạocủaMỹchiếm25%tổngsảnphẩmquốcnộiGDP[11],thìhômnayconsốnàyđãbịchìmxuốngmứcchỉkhoảng10%.

Đâykhôngphảilàmộtsựtrùnghợpngẫunhiên,vìTrungQuốcđãlàmtrốngrỗngnềnsảnxuấtvàchếtạocủaMỹmộtcáchcóhệthống,nềnkinhtếcủaTrungquốcđãtăngởmộtconsốkinhngạclà10%mỗinăm.Ngượclại,trongthậpniênvừaqua,mứctăngtrưởngcủanềnkinhtếMỹchỉlà2.4%.Cầnphảilưuýrằng,consốtăngtrưởng2.4%nàytrongnhữngnăm2000thấphơn3.2%sovớitỷlệtăngtrưởngchungcủaMỹtừnăm1946tớinăm1999.

Bạncóthểnói“việcchỉgiảmcó0.8%vềtỷlệtăngtrưởngGDPhàngnămtrongsuốtthậpniênvừaquachẳngcókhácbiệtlàbaonhiêucả”.Nhưngvấnđểlàởchônày[12].Cáiconsốkhácbiệt0.8%nàytươngđươngvớiviệcđánhmấtkhoảng1triệucôngănviệclàmmỗinăm,vàcứtíchlủylại,thìchúngtađãđánhmấthơn10triệuviệclàmtrongthậpniênvừaqua.Rõràngđâykhôngphỉalàmộtsựtrùnghợpngẫunhiên,nógầnnhưchínhxácvớiconsốcôngănviệclàmmàchúngtacầnphảicóđểcóthểvựcdậynềnkinhtếMỹ,vớiđầyđủcôngănviệclàm,vàchúngtacóthểsảnxuấtởmứctiềmnăngcaonhấtcóthểđạttới.

Nếuchúngtaxâydựngcơsởsảnxuất,việclàmchongườiMỹsẽđến[13]!

DướiđâylàviễncảnhlớnhơnvềnềnsảnxuấtvàchếtạocủaMỹ:Đâykhôngchỉnhữngconsốthôvềhơn10triệucôngănviệclàmđãbịđánhmấttrongthậpniênvừaqua,điềunàykhiếnchonềnsảnxuấtvàchếtạotrởnêncựckỳquantrọngđốivớikinhtếMỹ.Mộtnềnsảnxuấtvàchếtạomạnhmẽvànhộnnhịpluônđóngmộtvaitròtốitrọngđốivớisựphồnvinhlâudàicủaquốcgia,bởivìítnhấtbốnlýdođượctrìnhbầydướiđây.

Đầutiên,cáccôngănviệclàmtronglĩnhvựcsảnxuấtvàchếtạothìtạoranhiềucôngviệckhácởcáckhâuđầucuốihơnlàcáccôngviệctronglĩnhvựcdịchvụ.Thựcra,cứmỗimộtĐôlacủasảnphẩmđầuratừsảnxuấtvàchếtạo,nướcMỹsẽtạorakhoảng1.5Đôlaliênquantớicácdịchvụnhưlàxâydựng,tàichính,buônbánlẻvàvậntải.

Cáccôngviệcvềsảnxuấtvàchếtạothườngcũngtrảlươngcaohơnmứctrungbình-đặcbiệtlàcaohơnrấtnhiềuđốivớilaođộngnữvàlaođộngthiểusố.Sứcmuavàchitiêucủanhâncôngáoxanhđóngvaitròcốtyếukíchhoạtchotòanbộnềnkinhtế.Chẳngcógìkhôngliênquanvớinhaucả[14],khicácnhàmáyđóngcửa,cáctrungtâmmuasắm,cơsởytế,kháchsạn,vànhàhàngởbêncạnhnhàmáycũngchếttheo.Khicácnhàmáydidờiđinơikhác,doanhthutừthuếcủaThanhphốvàChínhphủLiênbangcũnggiảmtheo,vàcôngviệccũngnhưdịchvụcủachínhphủsẽphảicắtgiảm.

Quantrọnghơncả,mộtnềnsảnxuấtvàchếtạomạnhmẽsẽlàmấuchốtđểkíchthíchcáccảitiếncôngnghệmànướcMỹcầnphảicóđểtiếpnănglượngchonềnkinhtếvềlâudài.SựthậtthìcácnhàmáysảnxuấtvàchếtạocócơsởởMỹđónggóphaiphầnbavềnghiêncứuvàpháttriểncủaMỹ.KhinhữngnhàmáysảnxuấtvàchếtạonàychuyểnđếnTrungQuốc,họđãmangtheocácchiphívềnghiêncứuvàpháttriển–vàkéotheoluôncảnănglựccảitiếncủanướcMỹ.

Lýdothứtư,vàcũnglàlýdocuốicùng,đólànướcMỹphảibảovệmộtcáchvữngchắccơsởsảnxuấtvàchếtạo,phảibảođảmmốiquanhệtốitrọnggiữacácnhàsảnxuấtlớnnhưcáctậpđoànBoeing,CaterpillarvàGeneralMotors,vớitấtcảcôngtyliênquantớichuỗicungứngvậttưchếtạocủaMỹ.

Vídụ,nhữngcôngtylớnnhưACDelcocótrụsởởKokomovàCummínEnginescótrụsởtạiColumbusthuộcBangIndiana,đãcungứngcácsảnphẩmnhưphụtùngÔtôvàđộngcơDieselchocáchãngnhưGMvàFord.HàngngàncácdoanhnghiệpvừavànhỏởhàngtrămcácthànhphốtrênnướcMỹsảnxuấtvàcungứngcácchitiếtvàbộphậnđadụngnhưcácống

caoápvàdâycápđiện,cũngnhưsảnxuấtvàchếtạocácsảnphẩmvàchitiếttừcôngnghệgiacôngchínhxácvàkhuônmẫu.

Vấnđềởđâylà:KhicáchãngnhưDuponthoặcMedtronicchếtạocácsảnphẩmcủahọởTrungQuốc,cảhệthốngvàcôngviệclàmănliênquantớicungứngvậttưcũngsẽdichuyểntheo.Điềunàykhôngchỉliênquantớicungứngvậttư.Nócònliênquantớichínhsáchbảohộnềncôngnghiệp:TrungQuốcépbuộccáchãngPhươngTâykhithànhlậpnhàmáytrênđấtcủahọphảisửdụngnguồnlựcđịaphương,nhằmtrợgiúpchopháttriểncácnhàcungứngnộiđịa.Thựcra,khiphỏngvấnmộtgiámđốcởThượnghảiởmộtnhàmáycungcấpcáclinhkiệnlắpgiápmáybaycủaMỹ,chungtôitrựctiếpnhậnthấyrằng:CôngtynàyluônthườngxuyênđịnhkỳmangcácKỹsưngườiMỹtớiTrungQuốcđểđàotạocácnhàcungứngyếukémcủahọđểcảitiếnchấtlượngsảnphẩmchocácbộphậnvàchitiếtchínhxác.Thôngquaquátrìnhnày,côngtybảnđịacóthểthaythếcácđốitácMỹmàhọđãlàmviệctrongnhiềunămqua.

Vàtừlúcnàytrởđi,bấtcứkhinàobạnnhìnthấymộtcôngtylớnnhư3M,Cisco,hoặcFordthiếtlậpcácnhàmáykhácởTrungQuốc,xinđượchiểurằng,việcmấtcôngănviệclàmđốivớicôngtylàhiểnnhiên.Đúnghơn,ởcáiphiênbản“Nềnkinhtếnhỏgiọt”[15]trongthếkỷ21này,nhữngmấtmátvềcôngănviệclàmbanđầusẽlenlỏivàlantỏatớicáccơsởsảnxuấtcònlạikhácởBắcMỹ,sauđósẽlàmấtcôngănviệclàmởtấtcảlĩnhvựcdịchvụcủachúngta,vàcuốicùng,cáctrungtâmđầumốimốisảnxuấtvàchếtạosôiđộngnhưWarren,Ohio,vàWindsor,Ontario,sẽtrởthànhnhữngthịtrấnma.

Vìnhữnglýdonày,mộtđiềurõrànglàcácviệclàmliênquantớisảnxuấtvàchếtạođóngmộtvaitròtốitrọngvớisựthịnhvượnglâudàikhôngchỉởMỹmàcònởChâuÂuvàNhậtBản,cũngnhưcácnướckháctrênThếgiới.Rõràng,nhữngcúnệnbằngbúacủaTrungQuốcvàocáccơsởsảnxuấtvàchếtạocủaMỹ,đãlàmchonướcMỹlâmvàohoàncảnhkhókhăntrongviệctạorađủsốcôngănviệclàm,đểgiảmmộtcáchđángkểtỷlệthấtnghiệp.MặcdùNhàTrắngđãliềumạngsửdụnggóitàichínhkhổnglồđểkíchhoạtnềnkinhtếmũinhọnvàtiênphong,đườngdâythấtnghiệp[16]vẫnliêntụcbịkéocăngtớihàngdặm.ThưangàiTổngthống,ngàicósuynghĩtạisaolạicótìnhtrạngnhưthếkhông?

Thựcra,lýdolàởđây:Việccốgắngkhởiđộngnềnkinhtếcủachúngtabằngviệcsửdụngmộtgóikíchthíchtàichínhkhổnglồtrongtrìnhtrạngthiếuvắngmộtnềnsảnxuấtvàchếtạosôiđộng,thìcũngnhưlàcốgắng

khởiđộngmộtcáiôtômàkhôngcóbộphậnBu-giđánhlửahaycólựckéotácđộnglêncácbánhxe.Điềunàykhôngthểthànhcôngđược.Buồnhơnlà,mộtphầnlớnsốtiềnkíchthíchnàybịròrỉchảyrakhỏinềnkinhtếcủachúngta,vàsốtiềnnàyđượcdùngđểkíchhoạtkinhtếcủaQuảngchâuvàThượnghải,chứkhôngkíchhoạtkinhtếcủaGaryvàPittsburgh.ThựctếthìquanđiểmcủathuyếtkinhtếKeynes[17]vềchukỳchitiêucôngkhôngthểápdụngvàthànhcôngởPeoria,khimàcóquánhiềunhữngthứchúngtamuakhôngđượcchếtạoởđây,vàđồngminhthâmhụtthươngmạilớnnhấtcủachúngtathìkhôngbaogiờđềnđáplại.

TrungQuốcđãlừadốinhưthếnào?Chúngtaliệtkênhữngcáchmàhọđãlàmnhé

Bâygiờchúngtađisâuvàphântíchchitiếthơnvề8VũkhíHủydiệtViệclàmHàngloạtcủaTrungquốc.Đầutiênlàmạnglướitinhvivềtrợcấpxuấtkhẩubấthợppháp.

#1:Lưỡiháitửthần[18]củaviệctrợcấpxuấtkhẩu

Nhìnvẻmặtbềngòaithìthuậtngữtrợcấpxuấtkhẩu[19]cóvẻnhưlàvôthưởngvôphạt.ĐểhiểuvìsaonhữngviệctrợcấpnhưthếnàylạiđượccoinhưlàlưỡiháitửthầnhaybiểuhiệnnhưmộtcondaođâmthẳngvàotráitimcủabấtkỳdoanhnghiệpMỹnào,hãygiảđịnhrằngbạnlàmộtdoanhnhânTrungquốcbắtđầuxâydựngmộtcôngtyđểthamchiếnvớicácnhàmáyđangcạnhtranhvớimìnhởcácbangOhio,Pennsylvania,Michigan,hayTennessee.

Đểkhởiđộngviệcthànhlậpdoanhnghiệpcủabạn,chínhphủTrungquốcsẽcấpmiễnphíchobạnvềđấtđai,trợcấpnănglượng,vàhầunhưkhôngcómộtgiớihạnnàocảđốivớiviệcvaycáckhoảntàichínhlãixuấtthấphoặckhôngcólãixuất.Vànếubạngặprắcrốihayrủiro,bạnsẽkhôngphảitrảlạicáckhỏannợnàychochínhphủ,bởichínhphủsởhữuvàđiềukhiểntoànbộcácngânhàng,vàngòairaĐa?ngCộngsảnTrungQuốccóquyềnbổnhiệmcáclãnhđạocaocấpcủacácngânhàng.

Bâygiờ,mộtkhibạnsẵnsàngchoviệcxuấtkhẩusảnphẩmvàoMỹ,bạnsẽđượchưởngmộtkhoảntrợcấptrựctiếpchomỗisảnphẩmmàbạnbánđựoc-ởmứctừ10tới20centschomỗiĐôlathuđượctừbánhàng.Thêmvàođó,khilợinhuậnbắtđầuđượctạora,bạnsẽcóđủtưcáchhợpphápđểkhôngphảiđóngnhữngkhoảnthuếvềđịaốcvàthuếthunhậpcao.

Nổitrộinhấttrongtấtcảcáctrợcấp,làviệcdoanhnghiệpTrungquốccủa

bạnsẽkhôngphảilolắnggìcảvềviệcđốithủcạnhtranhngườiMỹsẽtấncôngbạnởsânsau.Nếunhữngdoanhnghiệpnướcngòaimuốnbánsảnphẩmtrênthịtrườngcủabạn,họsẽbịápbứcphảixâydựngcáccửahàngvàsiêuthịtrênđấtTrungquốc,vàhiểnnhiênlàhọsẽtrởthànhđốitácthứyếucủabạn.

BâygiờkhibạnthấynhữnggìmàcácdoanhnghiệpMỹđangphảitựthânvậnđộngđểđốimặtvớiviệctrợcấpxuấtkhẩucủaTrungQuốc,nhưviệcmộtcôngtysảnxuấttủlạnhởMadison,bangWisconsin,mộtcôngtysảnxuấtmáygiặtởClyde,bangOhio,haymộtcôngtychếtạomáyxaysinhtốởOrem,bangUtah,đãcómộtquãngthờigianrấtkhókhănđểcạnhtranhvớiConRồngTrungQuốc,thìbạncóhiểutạisaolạinhưvậykhông?VàviệcmộtnhàmáychếtạomáyhútbụiởPalmCity,bangFlordida,mộtcôngtychếtạocáccôngcụcầmtayởNewBritain,bangConnecticut,haymộtcôngtychếtạonôitrẻemởBarington,bangNewJersey,đãphảivấtvảcựcnhọcnhưthếnàođểđứngvữngtrênđạidươngtoàncầucủacáichủnghĩatrọngthươnghámlợicủaTrungQuốc,thìđốivớibạnđiềunàycóýnghĩagìkhông?

Sựthực,việctồntạikéodàiliêntụcmộthệthốngmạnglướitinhvivềtrợcấpxuấtkhẩubấthợppháp,đượcbiểuhiệnnhưlàmộttrongnhữngbộiước[20]lớnnhấttronglịchsửkinhtếthếgiới.ĐólàvìkhiTrungQuốcthamgiaTổchứcThươngmạiThếgiớiWTOvàonăm2011,họđãhứasẽnhanhchóngloạitrừtấtcảcáchoạtđộngtrợcấpbấthợppháp–cùngvớiviệchọhứasẽloạibỏmọihìnhthứcliênquantớithươngmạivàmậudịchbấtbìnhđẳng.

Vâng,thưaôngTrungQuốcCộngsản,nướcMỹDânchủvẫncònđợiônggiữvàtôntrọnglờihứacủaôngvềtựdothươngmại.Và,trongkhichúngtôiđangchờđangđợi,thìcáckhoảntrợcấpbấthợpphápkhổnglồcủaôngvấntiếptụcgiángmộtđònmạnhvàcôngpháácliệtvàocácngànhcôngnghiệptrọngyếunhấtởBắcMỹ,đólàthép,dầulửa,giấy,maymặc,bándẫn,vánépvàmáycôngcụ.Cáidanhsáchnàydàinhưcáctuyếnxếphàngthấtnghiệp[21]ởcácthànhphốnhưStockton,bangCalifornia;LasVegas,bangNevada;Monroe,bangMichigan;vàRockford,bangIllinois.

#2:Cuộcđạichiếnmới[22]-ChínhsáchthaotúngvàđiềukhiểntiềntệcủaTrungQuốc[23]

TrungQuốcđãcanthiệpởmộtphạmvirấtlớnnhằmlàmchotỷgiángoạitệthấpđi…Đâychắcchắnlàhànhđộngđiểukhiểnvàthaotúngtiềntệ.Nó

cũngnhưlàchínhsáchbảohộcôngnghiệp,vàtươngtựnhưviệctrợcấpxuấtkhẩuhayviệcápdụngbiểuthuếquanthốngnhất[24].-MartinWolf,TờFinancialTimes

VấnđềvềthaotúngvàcanthiệptiềntệcủaTrungQuốcrấtquantrọngđốivớiviệcnhậnbiếtvềnhữngbấtlợisảyrađốivớinềnsảnxuấtvàchếtạocủaMỹmàchúngtasẽdànhcảchươngtớiđểbànluận.Tuynhiên,trêncơsởcácsốliệutincậyvàdựđoán,cũngđủđểchúngtakếtluậnrằng,đồngNhândântệnóichungđãbịphágiámộtcáchthôthiểnởmứckhoảng40%.

Cụthểhơn,điềunàycónghĩalàcứmỗimộtĐôlacủasảnphẩmmàTrungQuốcbánvàothịtrườngMỹ,thìcácnhàxuấtkhẩuTrungQuốcchỉphảibỏramộtkhoảntươngđươngvới60cents.Đâylàmộtsựtrợcấpkhổnglồ!

Đồngthời,đốivớimỗimộtĐôlacủasảnphẩmmàdoanhnghiệpMỹnỗlựcbánvàoTrungQuốc,họphảitínhgiáhơnmộtĐôla[25].Ngòaimứcthuếquangiántiếp,doanhnghiệpsảnxuấtMỹkhixuấtkhẩusangTrungQuốcsẽbịnémvàomặtvớimộtmứcthuếtrựctiếplà30%.

NhậnbiếtđượcviệcthaotúngvàcanthiệpđồngtiềncủaTrungQuốc,thôngquacácthủđoạnđạodiễnvềtrợcấpvàmứcthuếquan,mộtphầnnàođógiảithíchrõtạisaonhàmáychếtạodụngcụcắtởSouthEaston,bangMassachusettshaycôngtychếtạodâyantoànởCorry,bangPennsylvania,đãphảikhókhănnhưthếnàođểđểcạnhtranhvớicáccôngtytươngtựcủaTrungQuốcởThẩmQuyến,QuảngChâuvàThànhĐô.

#3:Họnghĩrằngnếukhôngbịbắtthìkhôngphảilàăncắp

Thếthìgiờđâynhữnghậuquảtừcácchiêuthứcgiảmạokhôngkiểmsoátđược,nhữngphivụăncắpvàviphạmquyềnsởhữutrítuệcủaTrungQuốcđốivớinềnsảnxuấtvàchếtạocủaMỹlàgì?Vâng,dướiđâylàminhchứngtộiphạm.

MỗikhiTrungQuốcđánhcắpcôngnghệ,thiếtkếvàquytrìnhsảnxuấtmàchúngtasởhữu[26],nhữngmạchmáucủanềnsảnxuấtvàchếtạocủachúngtasẽbịròrỉthêm.Đólàvì,khimộtcôngtyMỹmuốnkhámpháramộtloạithuốcđiềutrịcănbệnhungthư,chếtạoracácphươngtiệnôtôvậntảisửdụnghiệuquảnguyênliệu,haypháttriểncáctấmpinnănglượngmặttrờihiệulựchơn,thìquátrìnhkhámphánàysẽdẫntớicácchiphívềcảtiềnbạcvàthờigian–nóichunglàtốnrấtnhiềutiềnbạcvàthờigian.NếukẻcướphaykẻlừađảoTrungQuốcchỉđơngiảnăncắpnhữnghoathơmquả

ngọttừcácsángchếvàcảitiếnnhưthế-màkhôngđềcậptớihaythểhiệnsựtôntrọngđốivớiquyềnsởhữutrítuệ-thìđiềunàysẽchuyếnhóathànhmộtlợithếvềchiphísảnxuấtthực[27]choTrungQuốc.

ĐểnhậnbiếtvềphạmvịvàmứcđộcủalợithếvềchiphíăncắpđượcmàcácdoanhnghiệpsảnxuấtTrungQuốchưởnglợi,chúngtanênbiếtrằngcáccôngtythuốcvàdượcliệunhưMerckvàPfizerthườngdànhtới20%thunhậpchoviệcnghiêncứuvàpháttriểnsảnphẩm,trongkhiđócáccôngtyvềcôngnghệnhưIntelvàMicrosoftdànhkhoảng15%,vàcáccôngtychếtạoxehơinhưGeneralMotorsvàFordthìchira5%thunhậpcủahọ.Nhưvậy,khicácđốithủcạnhtranhTrungQuốcsảnxuấtsảnphẩmtươngtựcủaPfizernhưViagra,saochépthiếtkếmạchbándẫncủaIntel,saochépphibảnquyềnhệđiềuhànhtừMr.Softie,haythâmnhậpvàohệthốngmáytínhđểăntrộmthiếtkếvềloạixehơisửdụngđộngcơlưỡngtính[28]từGeneralMotors,bạnthửđoánxemđiềugìsẽsảyra?Thựcsự,thìkẻcướpbảnquyềnTrungQuốcđãcóthểgiảmchiphímộtcáchđángkểchosảnphẩmcạnhtranhcủaanhta,bởivìkẻăncắptàisảntrítuệnàykhôngphảibồithườngthiệthạichobấtkỳmộtchíphínàoliênquantớinghiêncứuvàpháttriểnsảnphẩm.

Vàxinbạncầnphảibiếtđiềunày:KẻcướpTrungQuốckhôngbaogiờănnănhốicải–từmộtngườibuônbánnhỏtrêncácphốởThượngHảibánrongcácđĩaDVDlậucủabộphimHarryPottervớigiá80cents,tớithànhviêncaocấpcủacôngtysảnxuấtôtôcỡbựnhưCheryAutomotiveCompany,đãăncắpcảtênvàthiếtkếtừcôngtymangnhãnhiệuChevycủaMỹ.Việcthiếuănnănhốicảinàytồntại,làbởivì,hơnmộttỷngườiTrungQuốcđượclớnlênvànuôidưỡngởmộtxãhộitrốngrỗngluânthườngđạolý,ởđóquyềnsởhữutàisảnbịtràđạpvàbỏrơi[29],mọithứđềuthuộcsởhữucủanhànước.SựlệchlạcđạođứcvàluânlýnàyliênquantrựctiếptớiChủtịchMaovàthờikỳđiênrồcủaCáchmạngVănhóa.Chínhnhữnglệchlạcphiluânlýnàyđãđẻramộtquanniệmgọilà“Làmbấtcứcáigìcóthểđểđoạtđượcvịthếtốthơn”[30].TrongkhibảnchấtphiluânlývàtháiđộcoithườngcủaviệcviphạmquyềnsởhữutrítuệđượccácnướchàngxómChâuÁbiếtrõ,thìcácnướcPhươngTâylạichẳngbiếttígìvềnguồngốcchínhtrịvàvănhóadẫntớicáchànhđộngphiphápnàycủaTrungQuốcCộngsản.

#4:TànsátvàpháhoạimôitrườngchỉvìmộtvàiđồngBạc

BâygiờchúngtatrởlạivấnđềgâytranhcãicủamộttrongnhữngVũkhíHủydiệtViệclàmcủaTrungQuốcđượccoilàthiểncậnnhất[31].Điềunày

liênquantớiviệcchínhphủTrungQuốc“Tựbắnvàođầumình”[32]vàsẵnsàngđánhđổiviệctànsátvàpháhoạimôitrườngchỉvìcóthểkiếmthêmmộtvàiđồngbạcvềlợithếchiphísảnxuất.

Mặcdùđưacácđạoluậtcứngrắnđểbảovệmôitrườngvàotrongsáchvở,vàmặcdùliêntụcgiaogiảngvềnhãnmácxanh[33]chongườitiêudùngPhươngTây,nhưngthựctếthìĐa?ngCộngsảnTrungQuốckhôngtôntrọngvàhốilỗimộttínàođốivớinhữngsailầmvấpphải,nhưcáchmàhọđãnêuởtronghiếnpháp,ởđóquyềntựdongônluậnvàsựtôntrọngcầnđượcbảođảm.MộtvịquanchứccaocấpcủamộttrongnhữngnhàmáylớnnhấtTrungQuốc,đãnóitoạcmóngheovớimộtđồngnghiệpcủachúngtôirằng:“Nếunhưanhhoànthànhcôngviệc,thìcóthểđượcthăngquantiếnchứcnhanhchóng-chẳngaiquantâmđếnvấnđềmôitrườngđâu”.

ĐểbiếtvềviệcrácmôitrườngđượcxửlýnhưthếtheocáchmàTrungQuốchaylàm,giảsửđốivớimộtcôngtyhóachấtMỹởCincinnati,bangOhio,cầnphảilắpđặtmộtthiếtbịkiểmsoátônhiểmphứctạpđểđềphòngviệccácchấtthảihóahọcchảyvàosôngOhio.Thìhoàntoànngượclại,đốithủcạnhtranhTrungQuốcởThànhphốTrùngkhánhthìđơngiảnsửdụngngaysôngDươngTửnhưmộtcáinhàvệsinhđểthảibấtcứcàigìmàhọmuốnbỏđi.Nhưvậythửđoánxemcôngtynàosẽchiếmthịphầnlớnhơnvềthịtrườnghóachấtquốctế?

HaygiảsửmộtcơsởxuấtchếtạogiấycủaMỹởWaterford,bangNewYork,cầnphảilắpđặpmộtnồichưngcấtítônhiễmvàđắttiềnởcáchệthốngthiếtbịhơinước,trongkhiđócácđốithủTrungQuốckhônglàmgìcả.ĐiềunàydẫntớigiấysảnxuấttừTrungQuốcthìnhiềuhơnvàcôngănviệclàmchongườiMỹthìíthơn–Vàhậuquảlà,ngàycàngcónhiềungườidânTrungQuốctựlàmcạnvàhủyhoạibầukhôngkhícủachínhhọ.

Thựcra,cáivũkhícạnhtranhcủaTrungQuốc“ônhiễmcàngnhiềuthigiácàngrẻ”[34]gâyrabiếtbaokhókhănchocácnhàmáytronglĩnhvựccôngnghiệpsảnxuấtvàchếtạoởMỹ,bởinhữngnhàmáynàyluônphảiđốimặtvớichíphícaonhấtvềthỏathuậnmôitrường[35].ChẳnghạncáccôngtynhưDowChemicalvàU.S.Steelchiphígấp10lầnchoviệcbảovệmôitrườngsovớicácđốithủTrungQuốcnhưSinopecOilvàBaoSteel.

TrungQuốcđãhủydiệtmôitrườngđểgiatăngvàđẩymạnhxuấtkhẩuđượcminhchứngrấtrõởdữkiệncứngsauđây:Trongkhoảngbathậpkỷngắnngủi,TrungQuốcđãnổilênnhưlàmộtphânxưởngsảnxuấtcủaThếgiới,TrungQuốccũngđãđượcbiếttớivớihainétđặcthù,đólà:“Quốcgiaô

nhiểmnhấthànhtinh”và“Quốcgiagâyảnhhưởngnhiềunhấttớiviệcthayđổikhíhậu”.VàđiềunàydẫntớiviệckhôngchỉcácnhâncôngngườiMỹchịutácđộngvàảnhhưởng.MàdânchúngTrungQuốccũngđãphảitrảmộtcáigiáquácao,điềunàythểhiệnởviệcgiatăngkhủngkhiếpvềbệnhnhânungthư,nhồimáucơtim,taibiếnmạchmáunão,bệnhvềđườnghôhấpvàdaliễu.

Hoàncảnhsốngvàtìnhtrạngcủa“cáccưdânkháctrênhànhtinh”cũnglàthướcđovềcấpđộcủavấnđềliênquantớiônhiễmmôitrườngsống.BấtkỳnhữngaiviếngthămTrungQuốcsẽnhậnthấyrằngcảởnôngthônvàthànhthịhầunhưvắngbóngchimmuông.NhữngmùaXuân,Hạ,ThuĐôngquạnhhiutrongmộtbứctranhphongcảnhnhiễmđộccủaTrungQuốc.

#5:Chủýhủyhoạivàgiếthạinhâncônglaođộngđểcónhiềunhiềulợinhuận

Cùngvớicáchoạtđộngđầuđộcsôngngoàivàkênhrạch,cũngnhưviệcpháhoạibầukhôngkhícủachínhmình,lànhữnghànhđộngtànsát,ngượcđãi,vàchènépnguồnnhâncônglaođộng,giúpchoTrungQuốccóđượcmộtvũkhícạnhtranhsắcbén.NhữngsựviệcnhưnhiễmbụiSilicvàhệhôhấp,chântaybịcắtdời,cáccơquanchứcnăngcủacơthểbịungthư,vàănmòndabởia-xít,khôngchỉlànhữngtainạnnghềnghiệptrêncácphânxưởngnhàmáychếtngườiởTrungQuốc;đốivớihàngtriệucôngnhânTrungQuốc,việcnhiễmnhữngbệnhnàylàđiềutấtyếu[36].DướiđâylàtríchđoạntừtờTheNewYorkTimes,khéoléoghilạimộtsựthậtkinhdịcủaLòSátSinhSố5[37]nhưsau:

HuyệnĐàiNam…ởphíaNamcủaThượngHải,làthủphủphầncứngcủaTrungQuốc.Có7ngànnhàmáylàmviệctronglĩnhvựccôngnghiệpchếbiếnsắtthép…nhưchếtạocáckhớpnối,vỏbánhxe,nồivàchảorán,máykhoan,cửaantoàn,hộpdụngcụ,phíchnước,máycạodâu,tainghe,ổcám,quạtđiện,vàbấtcứsảnphẩmnàocósửdụngcácchitiếtkimloại.ĐàiNam,theotiếngTrungQuốccòncónghĩalà“Mãimãimạnhkhỏe”,nhưnglạimệnhdanhlà“thủphủchặtchémchântay”củaTrungQuốc.NgàynàocũngcóítnhấtmộtlầnaiđóphảiđưavàocấpcứuởmộttronghàngtátrungtâmYTếchuyênđiềutrịcácbệnhliênquantớichấnthươngbàntay,cánhtayvàngóntay.

ThủphạmchínhcủaviệctànsátnàyđólàhệthốngquyđịnhantoànvàsứckhỏequálỏnglẻocủaTrungQuốc;côngnhânTrungQuốcphảilàmviệcvấtvảtrongđiềukiệnrủirolớnởmọingànhcôngnghiệp,từvậtliệuxâydựng,

hóachấtvàmáymóc,tớingànhluyệnkim,nhựavàmaymặc.Chỉriêngrủiroliênquantớicáchầmlòkhaithácthan,hàngnămcóhàngngàncôngnhânTrungquốcthiệtmạng,trongkhiđóởMỹsốnạnnhâníthơnconsố50.

Đứngtrênquanđiểmcạnhtranhquốctế,sựtànsátởcáccơsởsảnxuấtđãhunđúcvàtạoranhữnggìtởmlợmvàrùngrợnnhấtcủalợithếcạnhtranhmàTrungQuốclưutrữtrongkhovũkhícủahọ–vàthànhngữMáu,MồhôivàNướcmắtchưabaogiờmangmộtngữnghĩachínhxácvàđúngđắnnhưkhinóđượcđặtở“cửahàngmáu”vàcáccơsởlaođộngsảnxuấtđầyắprủirovànguyhiểm[38]củaTrungQuốc.

#6:Mộtquảbomhạtnhânvềhạnchếxuấtkhẩu

ThếcònthứVũkhíHủydiệtViệclàmthứ6màngườitagọilà“Hạnchếxuấtkhẩu”làcáigìvậy?

ĐểbiếtđượcvìsaoTổchứcThươngmạiThếGiớiWTOlạibanlệnhcấmhọmộtcáchcôngkhai–vàtạisaonhữnghạnchếvềxuấtkhẩunàylạiđượcxemnhưlàmộttráibomhạtnhâncôngphánềncôngnghiệpnặngcủaMỹ-thìchỉcầnnhìnvàomộtsốnguyênliệuthôcụthểmàTrungQuốchạnchếxuấtkhẩu,bằngcáchsửdụngđịnhmứcnghiêmngặtđốivớihạnngạchxuấtkhẩuvàápđặtbiểuthuếquancaotới70%.

Xếpđầudanhsáchvềhạnchếxuâtkhẩulàcácnguyênliệucôngnghiệpcơbảnnhưcácloạivậtliệuvàquặngbauxit,thanđá,fluorit,magiê,mangan,silicon,carbide,vàkẽm.Quặngbauxitlàloạiquặngdùngđểchếtạokimloạinhôm.Thanđálànguyênliệutrọngyếuvàlàchấtkhửtrongquátrìnhluyệngangthép.Magiêlàkimloạikếtcấuđượcsửdùngnhiềuthứba,chỉsauthépvànhôm,cònmanganthìđượcsửdụngbởicáclòluyệnthépđểtạoraloạithépcókhảnăngchốngănmònvàchốnggỉ.Vậtliệusiliconcarbide,thìđượcsửdụngđểchếtạocácloạivậtliệugốmdùngchoviệcchếtạohàngloạtcácsảnphẩmtừáochốngđạntớicáchệthốngphanhđĩa.CònđốivớivậtliệukimloạiKẻmthìsao?Nguyênliệuvạnnăngnàyđượcứngdụngtronghầuhếtmọilĩnhvực,từviệcmạthép,tớiđúcđồngthauvàđồngthiết,hayđượcsửdụngnhưchấttạomầuchocácloạisơn,vàlàmchấtxúctáckhichếtạovậtliệucaosu.

Nóicáchkhác,hầunhưchắcchắntấtcảcácnguyênliệuthômàTrungQuốcdựtrữhayhạnchếxuấtkhẩuđềulànhữngnguyênliệumangtínhchấtsốngcònđốivớingànhcôngnghiệpnặngvàluyệnkimthếgiới.Điềutấtyếu,ởphạmvithịtrườngtoàncầu,nhữnghạnchếvềxuấtkhẩucủaTrungQuốc

đốivớicácnguyênliệuthôsẽchuyểnhóasangcácvấnđềliênquantớichiphívàgiácả.Vìthế,đốivớinhàmấychếtạothépcủaMỹởGary,bangIndiana,côngtyluyệnnhômcủaCanadaởLacSaint-Jean,bangQuebec,côngtycôngnghệkhuônđúccủaNhậtởHiroshima,haynhàmáychếtạokínhcủaĐứcởDusseldorf,thìhậuquảkhôngthểtránhđượcđólàđốimặtvớiviệctănggiátoàncầutừcácnguyênliệuthôđầuvào,vàsựsuygiảmvịthếcạnhtranhđốivớicácđốithủtừTrungQuốc.

Vớichiphísảnxuấtbịxiếtchặtthêmmộtvòngnữa,trongkhicáccôngtyMỹvàPhươngTâyphảichịucácchiphísảnxuấtcaohơn,thìcácđốithủcạnhtranhTrungQuốccủahọlạinhậnđượcđặcquyền,vàmứcgiánộiđịađượcđiềuchỉnhsaochohọcólợithếhơn.Khiphốihợpvớinhau,nhữngyếutốnàyđãramộtlợithếkhổnglồvềchiphívàgiáđốivớicácđốithủcạnhtranhngoạiquốcmàcáccôngtyTrungQuốccóđược[39].

Thậtcólývàđúngđắnkhinhắclạiởđâyrằng,tổchứcThươngmạiThếgiớiWTOđãcôngkhaicấmbấtkỳcáchìnhthứchạnchếxuấtkhẩunhưthế,mộtcáchchínhxáchơn,họxácđịnhđâylàmộtloạilợithếcạnhthươngmạibấtbìnhđẳng.TrungQuốcthìkhôngquatâmtớiđiềunày.CảMỹvàChâuÂuchotớinayvẫnchưacóbiểuhiệnlàmbấtcứcáigìđểchốnglạinhữngquyđịnhvềhạnchếxuấtkhẩunhưthế.VìvậykẻbảohộTrungQuốcvẫnungdungthựcthicáchạnchếxuấtkhẩuphilýnày,vàxemđâynhưlàmộtphươngtiệnđểđạtđượcquyềnkiểmsoátmạnhmẽhơn,giốngnhưnhưlàmộtcúxiếtvàbẻcổhọngtrongvõthuật[40],đốivớitấtcảcácngànhcôngnghiệpnặngvàluyệnkimtrênThếgiới.

#7:Địnhgiáăncướp,phágiá,vàtổchứcđộcquyềnđấthiếm

ViệchạnchếxuấtkhẩucủaTrungQuốcdẫntớihậuquảvànhữngtìnhtrạngtồitệđốivớicácngànhcôngnghiệpnặngvàluyệnkimthếgiới,nhưngđâychỉlàmộtnửacủacâutruyệnmàthôi.Cònnửakiacủacâutruyệnthìliênquantớiviệchạnchếxuấtkhẩumộtloạivậtliệuđượcsửdụngởmộtphạmvirộnglớn,màngườitagọilà"đấthiếm"[41].Vậtliệuđấthiếm,vớicácnguyêntốquýhiếmnhưcerium,ebrrium,scandium,vàterbium[42],làmộtphiênbảnvềcôngnghệsảnxuấtcaocấpcủabộphim"khichúchuộtnhắtcấttiếnggầm"[43].Vìsởhữucáctínhchấttừtínhvàphátquangsiêuviệt,cũngnhưkhảnăngtruyềndẫn,sảnsinhvàtíchtrữnănglượng,chỉcầnsửdụngmộtchútvậtliệuđấthiếm,cũngđãmanglạirấtcôngnănglớnchonhiềusảnphẩmcôngnghệcao.

Chẳnghạn,bộtruyềnđộng[44]ởbộphậnổcứngcủamáynghenhạciPod,

hệthốngpindùngtrongchiếcxehơicóđộngcơlưỡngtínhcủanhàhàngxóm,haycáctấmpinnănglượngmặttrờimàbạndựtínhlắpđặtchogiađìnhmình,tấtcảđềuítnhiềusửdụngvậtliệuđấthiếm.Cũngvậy,đấthiếmđượcsửdụngtrongcácbộchuyểnđổixúctácđểgiữchokhôngkhítrongxehơiđượctrongsạch,nóđượcdùngtrongcácmáyX-quangcầmtaymàBácsĩsửdụngđểchấnđoánnhanhbệnhlý,hayđượcsửdụngđểchếtạonguồnnănglượngLaserchocácứngdụngcôngnghiệpvànghiêncứukhoahọc,vàsửdụngđểchếtạocácbộphậntừtínhdùngtrongcáchệthốnggiámsátvàdẫnđườnghiệnđạimàcácmáybayquândựvàthươngmạicầnphảiđượctrangbị.

Đấthiếmmangmộtvaitròquantrọngđốivớimọimặtđờisốngcủachúngta,vìthếthậtlàớnlạnhkhibiếtrằngTrungQuốcđãchènépmộtcáchhiệuquảthịtrườngđấthiếmởnhiềukhíacạnhvàgócđộ.ĐiềulàmchúngtakinhngạcvềsứcmạnhthịtrườngcủaTrungQuốclàởchổ,dùchỉsởhữu1/3lượngdựtrữtrênthếgiới,nhưnghiệnnayTrungQuốcđónggóptrên90%thịtrườngtoàncầuvềsảnxuấtđấthiếm.

LàmsaomàTrungQuốcxoaysởmộtcáchhiệuquảđểtạoracáimàchỉcóriênghọsỡhữuđólàtổTổchứcđộcquyềnđấthiếm-"RareEarthCartel"[45]?ĐólàvìTrungQuốcdùngcácthủđoạnđịnhgiávàphágiácướpgiật;đâycũngchínhchínhlàbàihọcđượclấyratừgiáotrình"CẩmnangvềTổchứcĐộcquyềnCartel".

Bảihọcnàyđượcbắtđầutừhơnmộtthậpniêntrướcđây.ĐólàkhimộtsốquanchứccaocấpcủaĐa?ngCộngsảnTrungQuốcnhậnrađượcsựgiầucótừnguồnđấthiếmcủahọ,vàTrungQuốcđãbắtđầuđổhàngđốngtiềntrợcấpvàocôngviệcsảnxuấtđấthiếm.MụctiêumàhọmuốnđólàbiếnCộnghòaNhândânTrungHoathànhmộttổchứcđộcquyềnnhưOPEC[46]vềđấthiếm:"OPECofRareEarths".

ĐểxâydựngvàpháttriểnTổchứcđộcquyềnđấthiếm"RareEarthCartel",cáccôngtykhaitháckhoánsảncủaTrungQuốcđãchủđíchkhaithácquáđịnhmứcsảnxuất,vàsauđósửdụngquyềnbìnhđẳngtronggiaothươngbuônbán,đểtuônramộtkhốilượngkhổnglồđấthiếmvàothịtrườngtoàncầu.Hiệuquảthựctếcủaviệcồạtđưavàothịtrườngmộtlượngsảnphẩmcựclớnđólàlàmhạgiátoàncầuxuốngthấphơnmứcchiphísảnxuất,vàvìthếcácđốithủcạnhtranhnướcngoàibịđẩyrakhỏicuôcchơivềthịtrườngđấthiếm.

Trongvàinămgầnđây,cùngvớiviệctổchứcđộcquyềnđấthiếmđượcthiết

lậpvữngtrãi,Trungquốcđãchuyểntừgiaiđoạn“bánphágiá”,tớigiaiđoạn“lừađảovềgiá”.Vìđãtiêudiệtthànhcôngcáccôngtykhaitháckhoánsảnnướcngoàithôngquaviệcbánphágiá,chonênởgiaiđoạn“lừađảovềgiá”này,TrungQuốcbắtđầuđộtngộttănggiáđấthiếm.

Chẳnghạn,bâygiờchúngtaxemxétvấnđềliênquantớiceriumoxide,vậtliệutrọngyếusửdụngtrongcácpinnhiênliệuvàcácbộchuyểnđổixúctác[47].Vàonăm2007,thìgiátoàncầuchỉkhoảng3USDchomộtkg.Thìởnăm2010,saukhichínhsáchhạnchếxuấtkhẩucủaTrungQuốcđượcthựcthi,giácủavậtliệuceriumoxidenhảyvọtlêntới23USDchomộtkg-tănghơn7lầnchỉtrongvòng3năm.

Cònđốivớichấtsamariumoxidethìnhưthếnào?đâylàloạivậtliệuđấthiếmrấtquantrọngdùngtrongsảnxuấtcácthanhnamchâmcótínhnănghoạtđộngmạnhmẽ,vàđượcsửdụngtrongtrongquátrìnhhóatrịkhiđiềutrịbệnhungthư.Giácủavậtliệuđấthiếmnàyđãtăngtớigần1000%.

Tấtnhiên,việctănggiáphithườngnàyđãbắtđầukéocácnhàđầutưnướcngoàihàohứngtrởlạithịtrườngđấthiếm,thậmchícôngtyMolycorp[48]đãbắtđầumởlạiviệckhaithác.Tuynhiên,cácđốithủcạnhtranhcủaTrungQuốcphảiđốimặtmộtrủirorấtlớn:CáccôngtykhaithácđấthiếmcủaTrungQuốccóthểđổcảthùngrượuđibấtcứlúcnào,thaotúngvàlàmlũngđoạnthịtrườngmộtlầnnữa,nhằmphágiásảnphẩm,vàlặplạinhữnggìđãtiênđoántrướcđây[49],họsẽgạtcáccôngtynhưMolycorprangoàithịtrườnglàmănvềđấthiếm.

Khiphảisửdụngđộcchiêucònlạicủachiếnlượcđấthiếm,TrungQuốcthậmchíthayđổitròchơiăncướpcủahọ,từviệcđơnthuầnchỉlàthaotúngvềmặtkinhtế,tớicáctròchơirấtthựctế,nguyhiểm,đólàthủđoạnTốngtiềnchínhtrị-"Politicalblackmail"[50].Chẳnghạn,nóivềmộtbiếncốrấtnổitiếngnăm2010,khiđóNhậtBảnđãphảinhượngbộvàthảthuyềntrưởngngườiTrungQuốc,ngườimàbịbắtvìcốýđâmvàotầubảovệlãnhhảicủaNhậtBảnởvùngbiểngầncácđảoSenkaku-vùnglãnhthổđượckiểmsoátbởiNhậtBản,màTrungQuốcnóilàcủahọ.Tấtnhiên,mộttrongnhữnglýdolớnmàNhậtBảnđãphảinhượngbộsứcépcủangườihàngxómlàvìTrungQuốcđãdừnghoàntoànviệcxuấtkhẩuđấthiếmsangNhậtBản,nguyênliệumangtínhchấtsốngcònđốivớihoạtđộngsảnxuấttrongngànhcôngnghiệpđiệntửvàtựđộngcủaNhậtBản[51].

#8:VạnlýTrườngthànhBảohộ

ĐượcxemnhưlàVũkhíHủydiệtViệclàmcuốicùng,VạnlýTrườngthànhBảohộ-“GreatWallsofProtectionism”càngngàycàngbiểuhiệnrõhơn.Côngtrìnhxâydựnghùngvĩnàyđượcxâytừnhiềuloại“gạch”sauđây:thuếđánhvàohàngnhậpkhẩu[52],hạnngạchxuấtkhẩumùmờkhôngrõràng,tăngthuếhảiquan[53],cácquyđịnhcủanhànướcvề“MuahàngTrungQuốc”,cáchàngràokỹthuậtđốivớikinhdoanhvàthươngmại,vànhữngkiểucáchhốilộnhưđútlótđểthắngthầu[54].

Nóitheongônngữthựcthế,thìnhữngbứctườngbảohộcónghĩanhưsau:TrongkhicáccơsởchếtạomáytínhcủaTrungQuốcởThẩmQuyến,cáccôngtymaymặcởChiếtGiang,haycácnhàmáychếtạochitiếtmáybayởThượngHảicóthểtựdobánhànghóaởthịtrườngBắcMỹ,thìnhữngcôngtynhưthếvàcácđốithủcạnhtranhcủahọởSanJose,bangMexicoCity,vàDorval,bangQuebec,khôngthểlàmđiềutươngtự,tứclàkhôngđượctựdobánhànghóaởTrungQuốc.Vậybạncóngạcnhiênkhôngkhimàcơsởsảnxuấtvàchếtạocủachúngtađangphảiđiềutrịcấpcứuởtronglô`ngkính?[55]

TổngkếtvềnhữnglongạiđếntừTrungQuốc

KhibạnlàmtổngkếtvềTámVũkhíHủydiệtViệclàmcủaTrungQuốc,sẽthấykếtquảsẽlàhàngtriệucôngănviệclàmcủaMỹ,Canada,ChâuÂu,MexicovàChâuÁbịđánhmất,vàtoànbộcơsởsảnxuấtcủaPhươngTâyđãphảiqụygốigụcngã.KhicácđiểmnútliênkếtcủamỗivũkhítrongsốTámVũkhíHủydiệtViệclàmcủaTrungQuốcđượckếtnốivớinhữngđườngxếphàngvìthấtnghiệpởMỹ,tìnhtrạngtrìtrệkinhtếtriềnmiênởNhậtBản[56],khủngkhoảngnợởChâuÂu,vàtìnhtrạngbạoloạnởMexico[57],bạnsẽnhìnthấymộtviễncảnhlớnhơn:ChínhsáchvàchiếnlượccôngnghiệptheothuyếttrọngthươnghámlợivàchủnghĩabảohộmàTrungquốctheođuổikhôngngoàicácmụctiêunhưthốngtrịhoàntoànnềnsảnxuấtvàchếtạothếgiới,gặmnhấmtoànbộthịtrườngtoàncầu,vàkhuấtphụcxãhộiphươngTâyvềkinhtế.

LàmộtGiámđốcđiềuhànhcủacôngtyNucorSteel[58],ôngDanDimiccođãdũngcảmnhậnxétnhưsau:“ChúngtaởtrongcuộcchiếntranhthươngmạivớiTrungQuốcđãhơnmộtthậpniên.Nhưngchỉcóhọlànhữngngườikhaihỏa!”.ThậmchíTổnggiámđốcluônkhúmnúmvàquỳlạycủaTậpđoànGeneralElectrics–GE[59],ôngJefferryImmelt,đãcónhậnxéttrongmộttrườnghợpbộcbạchhiếmhoi:“TôithựcsựlolắngvềTrungQuốc,tôikhôngdámchắclàcuốicùnghọmuốnchúngtachiếnthắnghayaiđótrongchúngtathànhcôngnữa”.

Rõrànglà,đãđếnlúcMỹvàcácđồngminhcủamìnhtrongthịtrườngthươngmạitựdovàbìnhđẳngcẩnphảipháthỏalạiđốithủTrungQuốc[60].CũngđãđếnlúccáclàlãnhđạocủaĐa?ngCộngsảnTrungQuốccầnphảibiếtmộtđiều:TổchứcThươngmạiThếgiớiWTOđượcthànhlậpvìmộtlýdonhưsau,đólàkhuyếnkhíchmộtnềnthươngmạitựdothựcsựvàmanglạisựthịnhvượngchungchotấtcảcácquốcgiatrênthếgiới.ThôngquaviệcsửdụngTámVũkhíHủydiệtViệclàmHàngloạt,TrungQuốcđãphávỡmộtcáchcóhệthốngkhuônkhổcủatựdothươngmại–thậmchíhọcònliêntụcxâmphạmthịtrườngMỹdướicáivỏbọcTổchứcThươngmạiThếgiới.Đâylàmộttrongnhữngviệclàmbẩnthiểuvàđêtiệnnhấttronglịchsửkinhtếthếgiới.CáichủthuyếttrọngthươnghámlợivàchủnghĩabảohộTrungQuốccầnphảiđượctiêudiệt.Nếuchúngtakhônglàmđiềunày,thìchờtớikhinào?NếukhôngphảilàngườiMỹlàm,thìquốcgianàosẽlàm?NhưcốThủtướngWinsonChurchill[61]đãtừngnói:NgườiMỹluôntìmracáchđểlàmcáigìđóđúngđắn,saukhihọvắtcạnhếtcácgiảiphápkhác”.Sựthựcthìchúngtacũngđãđếnmứcnàyrồiđấy.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]PeorialàthànhphốlớnnhấtnằmbêndòngsôngIllois,thuộcBangIllois,Mỹ,vớidânsốkhoảng115ngànngười.

-Thànhngữ“WillitplayinPeroria?”thườngđượcsửdụngđểhỏiliệurằngmộtsảnphẩm,nhânvật,đềtàihaysựkiệnnàođócósứclôicuốnđốivớidânchúngMỹhaykhông.

-PlayinPeoria:Slang-tobeacceptabletoaverageconstituentsorconsumers:

-Câunói"WillitplayinPeoria?"làbiếnthểcủamộtcâutrongTiểuthuyếtcủanhàvănHoratioAlger“NămtrămđồngĐôlahaybímậtvềJacobMarlowe”,đượcxuấtbảnnăm1890.Trongtácphẩmnày,mộtnhómdiễnviênđóngkịchởPeoriavàthànhngữnhưlà“WeshallbeplayinginPeoria”–“ChúngtôisẽdiễnởPeoria”và“WeshallbeplayatPeoria”–“ChúngtôisẽdiễntạiPeoria”đượcxuấthiệnởtrang218.Sauđónhữngthànhngữnàyđượcnóilóngtheotiếngđườngphốthành“WillitplayinPeoria?”–“HọsẽbiểudiễnởPeoriachứ?”

[2]Unfairtradepractice:Thủđoạnthươngmạibấtbìnhđẳng

[3]Virtualcertainty:Chắcchắn:TheEuropeanUnionhasunfinished

businesswiththeeurozonedebtcrisisandthevirtualcertaintythatGreecewillneedfurtherfinancialaid.

[4]CarlPhilippGottfriedvonClausewitz(1780–1831):LýthuyếtgiaquânsựngườiĐức.

[5]"TônVũ":TácgiảcủaBinhPhápTônTử.NhờcuốnbinhthưcủamìnhmàđượctônlàTônTử.

[6]“gainsfromtrade”:Lợiíchcủathươngmại.Gainstradeineconomicsreferstonetbenefitstoagentsfromvoluntarytradingwitheachother.

[7]“positivesum”game:Indecisiontheory,the'win-win'situationwherenoonewinsatsomeoneelse'sexpense,andthesumofwinnings(positives)andlosses(negatives)ispositive.Seealsozerosumgame.

“zerosum”game:"Tròchơicótổngbằngkhông"=tròchơi"KẻthắngngườiThua".Indecisiontheory,the'win-win'situationwherenoonewinsatsomeoneelse'sexpense,andthesumofwinnings(positives)andlosses(negatives)ispositive.Seealsozerosumgame

[8]"ifwebuildittheywillcome":Thelineinthemoviewas"Ifyoubuildit,hewillcome."Anditwassaidbyadisembodiedvoice.SoCostnerbuildsabaseballfieldinthemiddleofhiscornfieldandeveryonethinkshe'scrazy.Whenthefieldisdone,ghostbaseballplayerscomeoutandplayandthefamilyinteractswiththem.Thousandsofpeoplecomefrommilesawaytoseethegames.EventuallyCostner'sdad(whowasdead)cameoutandplayedandtherewasanemotionalmomentandCostnerfindsclosure.

[9]Flat-outwrong:Đềusailầmnhưnhau.

[10]Americandreams

[11]Grossdomesticproduct-GDP:Tổngsảnphẩmquốcnội

[12]Arubisadifficulty:TheoriginisunknownanditismostknownforShakespeare'suseofitinHamlet.Here’stherub:ItisfromHamlet.itmeansomethingalongthelinesof'here'stheproblem.'

[13]"ifwebuildittheywillcome":Thelineinthemoviewas"Ifyoubuildit,hewillcome."Anditwassaidbyadisembodiedvoice.SoCostnerbuildsabaseballfieldinthemiddleofhiscornfieldandeveryonethinkshe'scrazy.

Whenthefieldisdone,ghostbaseballplayerscomeoutandplayandthefamilyinteractswiththem.Thousandsofpeoplecomefrommilesawaytoseethegames.EventuallyCostner'sdad(whowasdead)cameoutandplayedandtherewasanemotionalmomentandCostnerfindsclosure.

[14]notfornothing=notinvain=notwithoutcause/purpose/use

[15]"Trickle-downeconomics"and"thetrickle-downtheory"arepejorativetermsthatrefertothepolicyofprovidingacrosstheboardtaxcutsorbenefitstobusinesses,suchastaxbreaks,inthebeliefthatthiswillindirectlybenefitthebroadpopulation.ThetermhasbeenattributedtohumoristWillRogers,whosaidduringtheGreatDepressionthat"moneywasallappropriatedforthetopinhopesthatitwouldtrickledowntotheneedy."

[16]Unemploymentlines

[17]KinhtếhọcKeyneslàhệthốnglýluậnkinhtếvĩmôlấytácphẩmLýthuyếttổngquátvềviệclàm,lãisuấtvàtiềntệ(thườngđượcgọitắtlàLýthuyếttổngquát)củaJohnMaynardKeynes(1883-1948)làmtrungtâmvàlấynguyênlýcầuhữuhiệulàmnềntảng.Nguyênlýcầuhữuhiệukhẳngđịnhrằng,lượngcunghànghóalàdolượngcầuquyếtđịnh.Dođó,vàonhữngthờikỳsuythoáikinhtế,nếutănglượngcầuđầutưhànghóacôngcộng(tăngchitiêucôngcộng),thìsảnxuấtvàviệclàmsẽtăngtheo,nhờđógiúpchonềnkinhtếrakhỏithờikỳsuythoái.

[18]DaggertotheHeart:Lưỡiháitửthần,condaođâmvàotráitim,vũkhígiếtngười.Thamkhảo:(i)TheiPadisablatantdaggertotheheartofMicrosoftinevitability.(ii)Wemustnotexcludepotato-growingorbankingfromourdefinition.....andmakingadagger,andthenapplyingthedaggertotheheartofone'senemy.(iii)Thatmeantitwasadaggertotheheartsincewedidn'tgetany.Ithurtalot.

[19]Exportsubsidies:Trợcấpxuấtkhẩu

[20]Brokenpromise:Bộiước,thấthứa,lờihứabịbẻgãy

[21]Unemploymentlines:Cáctuyếnxếphàngthấtnghiệp,xinviệclàm.

[22]GreatGame:Đạichiến.TheGreatGameorTournamentofShadows(Russian:Турнирытеней,TurniryTeney)inRussia,weretermsforthestrategicrivalryandconflictbetweentheBritishEmpireandtheRussian

EmpireforsupremacyinCentralAsia.

[23]Chinesecurrencymanipulation:ViệcthaotúngvàđiềukhiểntiềntệcủaTrungQuốc

[24]Uniformtariff:Biểuthuếquanthốngnhất

[25]Morethanabuck:thedollarisalsocalledbuck

[26]BackinthegoodoldUSofA!Couldn’tbehappieraboutbeinghome…butIamreallyweirdedoutbyhowmanywhitepeopletherearehere.Asidefromthat,thecultureshockhasbeenmild.Andit’snotlikeI’veeasedmyselfbackintoWesternlife.It’smorelikeItestedtheWesternwatersbydoingabellyflop.

[27]Realcostadvantage:Chiphísảnxuấtthực

[28]Hybridcar:xehơisửdụngđộngcơlưỡngtính.

[29]Meanttobetrampled:Thamkhảo:Soindirectlyitsaysthatyouaremeanttobetrampledonbecauseyouareanobodyandtherewon'tbeanyjusticemetedouttoyou.

[30]“Dowhateveryoucangetawaywithtobetteryourownsituation.”Thamkhảo:(i)Thethievesmanagedtogetawaywithalotofmoney.(ii)Toescapetheconsequencesof(ablameworthyact,forexample):gotawaywithcheating.

[31]Mostshortsighted:Thiểncậnnhất

[32]Shootyourselfinthehead:Tựsát.Thamkhảo:(i)HowtoshootyourselfintheheadandhandyourbusinesstoAppleintwoeasysteps.(ii)Threeweekslateryoushootyourselfintheheadratherthantrytomodifythatline.

[33]Thamkhảo:(i)Lean,GreenRhetoricMachines-AppleandDellaresluggingitouttoseewhomakesthegreenestcomputers.(ii)Yetinmostoftheeconomicstimuluspackages,the‘greenrhetoric’hasbeenstrongerthanthesubstance.(iii)InGreenrhetoric,everythinginnatureisdescribedas"fragile!"--rivers,forests,thewholeplanet.It'smanifestlyuntrue.America'seasternforestlosttwoofitsmostdominantspecies--theamericanchestnutandthepassengerpigeon--andneverfaltered.

[34]Morepollution,lowerprices:“ônhiễmcàngnhiềuthigiácàngrẻ”

[35]Thehighestenvironmentalcompliancecosts:Chiphícaonhátvềthỏathuậnmôitrường

[36]Virtualcertainty:Chắcchắn:TheEuropeanUnionhasunfinishedbusinesswiththeeurozonedebtcrisisandthevirtualcertaintythatGreecewillneedfurtherfinancialaid

[37]Lòsátsinhsố5:Slaughterhouse-Five,orTheChildren'sCrusade:ADuty-DancewithDeath(1969)isasatiricalnovelbyKurtVonnegutaboutWorldWarIIexperiencesandjourneysthroughtimeofasoldiercalledBillyPilgrim.Rankedthe18thgreatestEnglishnovelofthe20thcenturybyModernLibrary,itisgenerallyrecognizedasVonnegut'smostinfluentialandpopularwork.

[38]Sweatshop(orsweatfactory)isanegativelyconnotedtermforanyworkingenvironmentconsideredtobeunacceptablydifficultordangerous—especiallybythosefromdevelopedcountrieswithhighstandardsofliving.

[39]Draconiancostandprice:Chiphívàgiácảquáđắthoặcquácao.Xemthêm(i)'Draconian'riseinfeestousethebusstation;(ii)DraconianCost-Cuttingcouldbeworstthingwecoulddorightnow

[40]Atighterchokeholdover:Đònbẻvàxiếtcổhọngtrongvõthuật.Achokeholdorchoke(alsostrangleholdorinJudoreferredtoasshime-waza,絞技,"constrictiontechnique")isageneraltermforgrapplingholdthatcriticallyreducesorpreventseitherair(choking)orblood(strangling)frompassingthroughtheneckofanopponent,therestrictionmaybeofoneorbothanddependsontheholdusedandthereactionofthevictim.

Chương5:Cáichếtđếntừthaotúngtiềntệ:

Hổthumình,rồngcôngphá

CôngnhânMỹcóthểcạnhtranhhiệuquảtừngđồngđô-lamộtvớicôngnhânTrungQuốc.Họchỉkhôngthểcạnhtranhkhitỉgiáđô-lavớiđồngtệbịthaotúng.__EricLotke,ChiếndịchvìtươnglaiMỹ

Nếutiềnlàcănnguyêncủamọixấuxa,thìsựthaotúngcủaTrungQuốctrênđồngnhândântệlàgốcrễsâuxacủamọilệchlạctrongquanhệthươngmạiMỹ-Trung.Tronghơnmộtthậpkỷ,thâmhụtmậudịchkinhniêncủaMỹvớiTrungQuốcđãlàmchậmđángkểtỉlệtăngtrưởngkinhtếvàđộtkíchvàotỉlệthấtnghiệpMy.NhưngchúngtasẽkhôngthểđểTrungQuốctiếptụchútcạnsinhlựccủakinhtếMỹdướinanhvuốtcủathaotúngtiềntệ.TrungQuốcthaotúngtiềntệbằngcáchcốtình“neo”nhândântệvớiđô-laMỹởmộttỉgiásâudướigiátrịthật.ĐểhiểutạisaođiềunàylạipháhoạikinhtếMỹ,điềucốtyếucầnhiểulàkinhtếbấtkỳquốcgianàocũngđềuchỉphụthuỗcvào4yếutố:mứctiêudùng,mứcđầutưkinhdoanh,chitiêuchínhphủvà“cáncânxuấtnhậpkhẩu”.

Độnglựctăngtrưởngsaucùng–cáncânxuấtnhậpkhẩu–làquantrọngnhấtkhibànvềthaotúngtiềntệ,vìnóđolườngsựchênhlệchkhiđemtổngdoanhsốchúngtaxuấtkhẩurathếgiớitrừđidoanhsốnhậpkhẩu.Nhậnxétđặcbiệtdướiđâynhấnmạnhvaitròquanyếucủacáncânxuấtnhậpkhẩulênnềnkinhtế:khinướcMỹlâmvàothâmhụtmãntínhvớiTrungQuốc,mộtsốphầntrămtăngtrưởngkinhtếđãbịbàomònđi.Tỉlệtăngtrưởngbịchậmđinàyđếnlượtnólạikéogiảmsốcôngănviệclàmđượctạora.

Dĩnhiên,khikinhtếMỹchịuđựngmứctăngtrưởngkémvàthấtnghiệpcaothìởđầubênkia,TrungQuốclàngườihưởnglợi.Conrồngbùngnổ,trongkhinướcMỹsuythoái.

Ngàymỗigiàcỗihơn,chìmsâuhơntrongnợnầnvàvậtvờhơntrongtăngtrưởng

VậythìthâmhụtmậudịchcủachúngtavớiTrungQuốclớnđếnmứcnào?Baonhiêuviệclàmđãmấtvì“sựlệthuộcnhậpkhẩutừTrungQuốc”?VàtạisaothaotúngtiềntệlàlýdochínhyếukhiếnHoaKỳkhôngthểcảithiệnđángkểthâmhụtmậudịch?ChỉcóhiểurõcáccâutrảlờimớigiúpchúngtathoátkhỏicáibẫycủathaotúngtiềntệTrungQuốc.

HãybắtđầubằngkíchcỡmứcthâmthủngcủaMỹ.Xétvềconsốtuyệtđối,HoaKỳnhậpkhẩunhiềuhơnxuấtkhẩuvớiTrungQuốcgần1tỷđô-lamỗingày.Đâykhôngphảilỗiđánhmáy,hàngtỷchứkhôngphảihàngtriệu.Cònxétvềconsốtươngđối,mứcthâmthủngcũngđemlạisựkinhngạckhôngkém.TrungQuốcchiếmđếnkhoảngmộtnửamứcthâmhụtthươngmạivềhànghóacủaMỹvàtròn75%khiloạidoanhsốnhậpkhẩudầumỏrakhỏiphéptính.Nhưvậy,suyluậnlô-gíchtừcácthốngkênàylà:nếuHoaKỳmuốngiảmmứcthâmhụtmậudịch,nhằmcảithiệntỉlệtăngtrưởngvàtạothêmcôngănviệclàm,nơitốtnhấtđểbắtđầuchínhlàsựcảicáchtiềntệvớiTrungQuốc.

Tươngtự,tầmảnhhưởngthựctếcủaviệclệthuộcnhậpkhẩutừTrungQuốclênmứctăngtrưởngvàtỉlệthấtnghiệpcủaHoaKỳcũnglàmchúngtagiậtmình.Cảthậpkỷvừaqua,mứcthâmthủngvớiTrungQuốcđãlấymấtgầnnửađiểmphầntrămtăngtrưởngGDPhàngnămcủachúngta.Trongkhitrôngcóvẻkhôngphảilàconsốlớn,trongthựctếđiềunàyđãcóảnhhưởngtíchlũy,làmhàngtriệucôngviệcmấtcơhộiđượctạora.Giảsửngaybâygiờ,nếuchúngtacóđượcsốlượngviệclàmnày,cộngthêmhàngtriệucôngviệckhuvựcsảnxuấtkhôngbịhủyhoạidocácthựcthithươngmạibấtcôngkháccủaTrungQuôc,chúngtasẽkhôngphảithấynhữnghàngdàithấtnghiệpbaovâycáctòanhàchínhphủ,nhữngkhunhàimỉmbịtịchthu,vànhữngcôngxưởngtrốngtrơnđầycỏdạiởMỹ.Thayvàođó,chúngtahẳnđangbonbontiếnvềphíatrước.

Nhưmộtlưuýbênlề,nhữngsốliệugâychoángnàyluônnhắcchúngtacâuchuyệnvềWillieSutton,taycướpnhàbăngkhéttiếng.KhiSuttonđượchỏitạisaolạicướpngânhàng,hắnđãcócâutrảlờinổitiếng,“bởivìởđócótiền”.Cũnggiốngnhưnhàbănglànơicótiền,thaotúngtiềntệcủaTrungQuốclànơichúngtanênkỳvọngnhấtđểgiảmthâmhụtthươngmạivàlấylạiphongđộtăngtrưởngvữngchãichonềnkinhtế.

NhữngthờikhắckhókhăncủaHoaKỳđểthoátkhỏichínhsáchneocứngđồngđô-lacủaTrungQuốc

Nhưvậy,TrungQuốcđãlàmthếnàođểthaotúngtiềntệ?Họđãthựchiệnđiềunàyhữuhiệubằngchínhsáchneocứngđồngnhândântệvớiđồngđô-laởmộttỉgiásâudướigiátrịthực:khoảng6tệăn1đô-la.ĐồngtệsiêurẻnàyđếnlượtnólạicungcấptàitrợchocácnhàxuấtkhẩuTrungQuốc,trongkhilạiđánhthuếnặnglênhàngxuấtkhẩucủaMỹ.Kếtcụccủachínhsáchthaotúngđồngtiềnnày,songhànhcùngcácthựcthikinhdoanhbấtcôngkhácnhưđãđượcđềcập,đãgâynêncănbệnhthâmthủngmậudịchmãn

tínhcủaHoaKỳnhưđãđượcmổxẻ,phântíchởtrên.Cònđâylàchìakhóachovấnđềthâmhụt:sựbấtcânxứngmậudịchMỹ-Trungsẽkhôngbaogiờtồntạitrongthếgiớithươngmạitựdo,khimàTrungQuốcthảnổitựdođồngtệcũngnhưbaođồngtiềnthảnổikháctrênthếgiớinhưyênNhật,realBra-xin,francThụySỹ,ru-piẤnĐộ,vàđô-laMỹ.

Trongmộtthếgiớitựdomậudịchđặctrưngbởicáctỉgiáđượcthảnổi,sựbấtcânxứngthươngmạiMỹ-Trungsẽkhôngbaogiờhiệndiện,bởivìkhimứcthâmhụttănglên,giátrịđồngđô-lasẽgiảmtươngđốivớiđồngtệ.Khiđô-larớtgiá,hàngxuấtkhẩucủaHoaKỳsangTrungQuốcsẽtănglên,hàngnhậptừTrungQuốcsẽgiảm,vàmậudịchsẽquayvềvịtrícânbằng.Tuynhiên,bằngcáchneođồngtệvàođồngđô-la,mộtTrungQuốcbảohộđãlàmđảolộntiếntrìnhđiềuchỉnhthươngmạitựnhiênnày,thậmchínócònlàmsuyyếucơcấumậudịchtựdotoàncầuvốndựatrêntriểnvọnggiaodịchcùngcólợi.

ConRồngquậyphátuyênbốmộtloạichiếntranhmới

ChínhphủTrungQuốcđãbắtđầumộtchiếndịchphốihợptungracácrănđechốnglạiHoaKỳ,ngụýrằnghọcóthểthanhlýsốtráiphiếuMỹkhổnglồhọđangnắmgiữ,nếuWashingtonápđặtcáctrừngphạtthươngmại…Đượcmôtảnhưlà“phươngánchiếntranhhạtnhân”củaTrungQuốc,hànhđộngđócóthểkíchhoạtmộtcuộcsụpđổđồngđô-la…NócũnggiángđònchítửvàolãisuấttráiphiếuchínhphủMỹ,làmchaođảothịtrườngnhàđấtvàcólẽsẽđẩynềnkinhtếHoaKỳvàosuythoái.__BáoBưuđiệnLuânĐôn

ThậtlàtồitệkhimàchínhsáchthaotúngtiềntệcủaTrungQuốcđãđẩykinhtếHoaKỳmắckẹtngaytừđầubằngcáchhủyhoạihàngtriệucôngănviệclàm.Còntồitệhơnnữa,“cáichếtđếntừthaotúngtiềntệ”nàylạikéotheo“cáichếtcủachủquyềnchínhtrịHoaKỳ”.TâmđiểmcủavấnđềlàcácđedọamànhữngcondiềuhâuchiếntranhđangđiềuhànhNgânhàngTrungươngTrungQuốcđưara.Chúnggọinólà“phươngánchiếntranhhạtnhântàichính”,vànóbaohàmcảchuyệnsửdụngdựtrữngoạihốikhổnglồcủaTrungQuốcđểlàmbấtổncácNgânhàngMỹ,thịtrườngchứngkhoán,vàthịtrườngtráiphiếu.

ĐểhiểumốiđedọacủaTrungQuốc“đánhgụcgãkhổnglồ”trênphươngdiệnhệthốngtàichínhlàxácthựcđếnmứcnào,chúngtasẽkhôngphícôngkhimôtảchitiếthơncáchTrungQuốcthaotúngtiềntệ.QuátrìnhnàybắtđầukhibạnhaytôibướcvàomộtcửahàngnhưWalmartchẳnghạnvàmuamộtsảnphẩmTrungQuốc,sauđócácđồngđô-lanàysẽđượcdichuyển

vượtđạidương.Lúcnày,đểduytrìchínhsáchneochặtđô-lavớiđồngtệ,TrungQuốcphảinhanhchónghồichuyển“sốđô-laWalmart”đócủachúngtavàotrởlạiMỹbằngcáchmuatàisảntàichánhnhưtráiphiếuchínhphủMỹ,bấtđộngsảnMỹ,haycáccôngtyMỹ;nóicáchkhác,áplựcngượcsẽđượcđặtlênđồngtệ.

Bâygiờlàcâuchuyệnđángquantâmnhấtvềthủthuậtthaotúngtiềntệ:trướckhichínhphủTrungQuốccóthểhồichuyểnbấtcứđồngđô-laWalmartnàocủachúngta,họphảigiànhquyềnkiểmsoátnhữngđô-lanàytừtaynhữngnhàxuấtkhẩuTrungQuốc.Điềunàyđòihỏimộtquátrìnhxoayvòngđượcgọilà“quátrìnhthanhlý”.

Đểthanhlýnhữngđô-laWalmartcủachúngta,chínhphủTrungQuốcépcácnhàxuấtkhẩutrongnướcphảimuatráiphiếuchínhphủTrungQuốcđịnhgiábằngđô-laMỹ.ĐổilạiviệcgiaonộpnhữngtờgiấybạcMỹ,cácnhàxuấtkhẩuđượcnhậnlãisuấtkhoảng4%trêncáctráiphiếuthanhlýnày.Kếtiếp,chínhphủTrungQuốcxoayvòngvàtáiđầutưnhữngtờđô-lanàyvàotráiphiếuchínhphủHoaKỳvớilãisuấtíthơn2%.TrungQuốcdođómất2%haynhiềuhơnvềlãisuấtchomỗiđô-laMỹđượcthanhlý,vàkhoảnlỗlãnàylênđếnhàngtỷđô-la.

CâuhỏilàtạisaoNgânhàngTrungươngTrungQuốcsẵnsànggánhkhoảnlỗkhổnglồnhưvậy?CâutrảlờilàbởivìĐa?ngCộngsảnTrungQuốcquantâmnhiềuhơntrongviệctạocôngănviệclàmđểduytrìsựổnđịnhchínhtrịvàsựtoàntrịđấtnướcsovớiviệckiếmtiềnthựctế.ĐólàmộttrongnhữngđiềukhácbiệtlớngiữachủnghĩatưbảnMỹthựcdụngvàchủnghĩatưbảnnhànướcTrungQuốcđãbịbópméoquachủtrương“lợimình–hạingười”.Vàđừngbaogiờnghingờrằngvớiquátrìnhthaotúngtiềntệcótổngbằngkhôngnày,rấtnhiềucôngănviệclàmmàTrungQuốclấyđượcsẽbằngđúngsốviệclàmbịmấtđitạiHoaKỳ.

Trênthựctế,quátrìnhthaotúngtiềntệnàyđãtíchlũyđượcmộtquỹdựtrữngoạihốitrênhainghìntỷđô-laMỹdoNgânhàngNhândânTrungQuốcnắmgiữ,mànayđãnghiễmnhiêntrởthànhmộtngânhàngchovaycủangườiMỹ.Đểhiểuhếtýnghĩaconsốgâysốcnày,chúngtanênbiếtnócònlớnhơntổngsảnlượngquốcdâncủaẤnĐộhayCanada,vàgầnbằngnếusovớiAnhquốc.NócũnglớnhơnGDPcủacảbanướcĐạiHàn,Mexico,vàIrelandgộplại.

Consốkhổnglồnàycũngcónghĩarằng:TrungQuốccóthểđemquỹdựtrữngoạihốicủahọmuaquyềnkiểmsoáttrongtấtcảcôngtylớncủaMỹcótên

trongdanhsáchChỉsốDowJonesCôngnghiệpTrungbình,gồmcảnhữnggãkhổnglồnhưMicrosoft,Exxon,vàWalmart,rồitiềncònlạivẫnđủđểmuacổphầnđasốcủaApple,Intel,vàFord.Chínhxáclàsựtíchlũykhổnglồquỹdựtrữngoạihốibằngđô-laMỹchophép****CộngsảnTrungQuốccócơsởđedọa“tấncônghạtnhân”hệthốngtàichínhHoaKỳ.NhưHeFanthuộcViệnKhoahọcxãhộiTrungQuốcđãnóikhiđedọasửdụng“phươngántấncônghạtnhân”vềtàichính,rằngnếugiảsửTrungQuốcbắtđầubántháođô-la,sựrớtgiáthêthảmcủađồngđô-lasẽxảyra.Vànhưtríchdẫnởđầuchươngđãkhéoléomôtả,sựsụpđổđồngđô-la“sẽgiángđònchítửvàolãisuấttráiphiếuMỹ,làmchaođảothịtrườngnhàđấtvàcólẽsẽđẩynềnkinhtếHoaKỳvàosuythoái”.

TrongthựctếđãcóbằngchứngrõràngrằngmộtChúSamkhúmnúmđãbắtđầudânghiếnchoTrungQuốcítnhấtmộtvàichủquyềnchínhtrịcủaMỹdonguycơcóthựccủaphươngántấncônghạtnhântàichínhtừphíaTrungQuốc.Thựcvậy,lúcnàybấtcứkhinàomàNhàTrắng,QuốchộihayĐạidiệnThươngmạiHoaKỳlêntiếngđòixóabỏcácthựcthimậudịchbấtbìnhđẳng,TrungQuốcliềnphảnpháobằngcáchđedọabántháo-vàtrongvàitrườnghợpcóbántháothựcsự–dựtrữđồngđô-la.Thựctế,sựtồntạicủamối“đedọahạtnhântàichính”giảithíchphầnlớnhànhvirụtrèkinhniênđốivớiTrungQuốccủamấyđờiBộtrưởngTàichánhthậpniênvừaqua,từHankPaulsondướitràoBushchođếnTimothyGeithnerdướitràoObama.

Vuilònghiểurõđiềunày:quathờigian,sẽcựckỳngâythơchobấtkỳngườiMỹnàonghĩrằngchínhsách“tốngtiềnđồngbạcxanh”củaTrungQuốcchỉkhutrútrongcácvấnđềmậudịch.Mộtlúcnàođó,cácquanchứcTrungQuốccóthểsửdụngvũkhínàytrênbấtcứvấnđềnàothuộcmộtsốđềtàiđịachínhtrị:từchuyếnthămNhàTrắngcủaĐạtLaiLạtMa,bánvũkhíchoẤnĐộchođếnmốixungđộtdaidẳngtrênbánđảoTriềuTiên,cũngnhưchuyệnnhạycảmHoaKỳủnghộĐàiLoan.

TrungQuốc,ngàicóthểdànhchochúngtôilượnglớnđồng1hào?

SựthaotúngtiềntệcủaTrungQuốckhôngchỉlàmmấtmátchủquyềnchínhtrịcủaMỹ.NócònlàmngườiMỹtựsavào“cáichếttừsựtiêuhoang”.Hãynhớ:trongquátrìnhthaotúngtiềntệ,chínhphủTrungQuốcphảiduytrìcáineogiữađồngtệvàđô-la,chủyếubằngcáchmuatráiphiếuchínhphủMỹ.Bằngcáchnày,ngườichovayđếntừTrungQuốcđãgiúpcácchínhkháchHoaKỳtàitrợchomứcthâmhụtngânsáchkhổnglồ.

SựkiệnTrungQuốcgiúpchúngtatàitrợcácchươngtrình,nhưchươngtrình

kíchthíchtàichínhhàngloạtcủaHoaKỳ,cũngnhưcámdỗvềviệcintiềndễdàngcủaCụcDựtrữLiênbangMỹkhôngphảilàmộtsựchuachátbìnhthường.Saurốt,phầnlớnbởivìmứcthâmhụtnguyhạivớiTrungQuốcmàcácchínhkháchMỹcảmthấyhọcầntiếptụcmồinướcchocỗmáybơmkinhtếbằngcácchitiêuthâmthủng,thậmchícảkhichúngtatiếptụclúnngàymộtsâuvàonợnầnvớimộtchếđộchuyênchế,bònrútcạnkiệttừcácnhượngbộcủaMỹ.

Thựctế,toànbộquátrìnhđángbuồnnàymàtrongđó,TrungQuốcđóngvainhàchovaycủanướcMỹ,làmộtphầncủacuộc“mặccảvớiQuỷ”màsựthểlàTổngthốngBarrackObamahứahẹnngaytừlúcnhậmchứcsẽmạnhtayvớichủnghĩabảohộTrungQuốcvàrồiđãthấthứa.Ởđây,chúngtacầnnhớrõrằngtrongchiếndịchtranhcử2008,tạicácbangcôngnghiệpchủchốtvẫncònđangdodựnhưIllinois,Michigan,Ohio,vàPennsylvania,ứngcửviêntổngthốngBarackObamađãhứađihứalạirằngsẽchấmdứtcácthựcthithươngmạibấtbìnhđẳngvớiTrungQuốc.

Từkhinhậmchức,BộTàichínhcủaTổngthốngObama,dẫnđầubởiTimothyGeithnernhưđãđềcậpởtrên,đãtừchốinhiềulầnviệcquytộiTrungQuốclàquốcgiathaotúngtiềntệ.Tuynhiên,chínhxáclàmộtđộngtháinhưvậysẽchophépHoaKỳápđặtcácnghĩavụbồihoànthíchhợp,nhằmloạibỏmộttrongcácphươngdiệnbảohộquantrọngnhấtcủaTrungQuốc.Nhưngthaychoviệcthựcthilờiđãhứakhitranhcử,TổngthốngObamađãchọnmộtcuộcmặccảnguyhiểmvớiQuỷ:“Ngài,TrungQuốc,hãytiếptụcmuatráiphiếucủachúngtôi,đổilạichúngtôisẽkhôngápdụngbấtkỳhànhđộngnàođángkểđểcảicáchmậudịch”.Bằngcáchnày,TổngthốngđãsailầmkhiđặtchínhtrịvànhucầutàichínhtrướcmắtcủaNộicácôngtaưutiênhơntriểnvọngphụchồikinhtếdàihạncủaHoaKỳ.Đâylàsailầmchếtngười,bởivìchodùcómượnbaonhiêunghìntỷ“đô-laWalmart”từTrungQuốcđểnémvàonềnkinhtếMỹ,nhữngđồngtiềnkíchthíchnàycũngsẽkhôngtạonênkhácbiệt,chođếnkhinàochúngtađạtđượccảicáchtiềntệtíchcựcvớiTrungQuốc.

HoaKỳmắckẹttrongthangkinhtếtoàncầu

Chúngtôichánrồi.ChínhsáchbảohộcủaTrungQuốcđãlàmthươngtổnphầncònlạicủathếgiới,khôngchỉmỗinướcMỹ.Nógâynênmộtcuộcsuythoáitoàncầu.TrungQuốcmuốnđượcđốixửnhưmộtquốcgiađangpháttriển,nhưnghọlàmộtgãkhổnglồ,lànhàxuấtkhẩuhàngđầucủathếgiới.__ThượngNghịsĩLindsayGraham(R-SC)

Quansáttừxa30.000feet,việcthaotúngtiềntệcủaTrungQuốckhôngchỉlàmtổnhạikinhtếMỹ.Nóđedọaxétantoànbộtấmvảikinhtếtoàncầuvàcơcấutựdomậudịch.Vấnđềlàởchỗ:bấtcứkhinàođồngđô-lagiảmsovớicácloạitiềntệkhácnhưeuro,real,won,hayyên–chuyệnbâygiờxảyrathườngxuyên–thìđồngtệcũngrớtgiátheonó.Đếnlượtnó,việcrớtgiácủanhândântệsovớicácđồngtiềnkháclạicungcấpchoTrungQuốcbảohộmộtmũidùisắcbénhơnchốnglạicácđốithủcạnhtranhkhắpthếgiới,từchâuÂuvàBraxinchođếnNhậtBảnvàĐạiHàn.HệlụylàcầuxuấtkhẩusuygiảmvàđãdẫnchâuÂuvàocơnvậtvờvềkinhtế,cũngnhưkéodàithêmsựtăngtrưởnguểoảicủaNhậtvốnđãlêthêcảchụcnămnay.Trongkhiđó,lạmphátchồmlênởcácquốcgianhưÚcvàBraxin,docácdòngtiềnnóngđầucơđổvàovàdosựtănggiáhànghóamàtacóthểtruyngượctrựctiếptrởlạilàdođồngtệđượcđịnhgiáthấp.

Quatấtcảcácđiềunày–vàbấtchấpcáclờikêugọilặpđilặplạitừcácđịnhchếnhưQuỹTiềntệQuốctếvàNgânhàngThếgiới–TrungQuốcđãápdụngcácbiệnphápcứngrắnnhấtcóthểđểchốnglạicảitổ.ĐườnglốicứngrắnnàybắtđầungaytừcấplãnhđạocaonhấtcủaTrungQuốc;nhưmộtcâungạnngữnói,“cáthìươngtừđầuxuống”.

Vídụ,hãyxétcâutrảlờiđầyngờvựccủaThủtướngÔnGiaBảotrướcáplựcđòiđịnhgiálạiđồngtệcủacácthànhviênkháctrongkhốiG-20.Ônnói:”Trướctiên,tôikhôngnghĩđồngtệđượcđịnhgiáthấp”.Đúngđấy,Mr.Ôn,cũngnhưkhôngkhíởBắcKinhthìtronglành,ngườiTâyTạngmongmuốnlàmộtphầncủaTrungQuốc,ngườidânđượcphátbiểutựdoởThượngHải,vàchuyếnthămdòkhônggianMặtTrăngcủaTrungQuốcchothấynóđượctạothànhtừphómátThụySĩ.Trongthựctế,vớicáckiểutrảlờivôlýnhưvậytrướcáplựcquốctếcủacáclãnhđạoĐa?ngCộngsảnTrungQuốc,thậtkhóđểnóiliệuviệcchốibỏmìnhthaotúngtiềntệcủaTrungQuốclàgiốngvớibikịchShakespearhaygiốngvớitròhềcủaMoliere.Saucùng,trongsốcácquốcgiahưởnglợitừsựthaotúngtiềntệcủaTrungQuốc,TrungQuốclànướchưởnglợinhất.

Đểkhởiđầucảicách,mộtđồngtệmạnhlênsẽkhắcphụcnhanhchónglạmphátđanggiatăngởTrungQuốc,vìmộtđồngtệmạnhsẽhạnhiệtgiádầu,nguyênliệu,vàvôsốchiphíđầuvàomàTrungQuốccầnđểvậnhànhcáccôngxưởng.Vànhưmộtphầnthưởngchốnglạmphátmạnhmẽ,mộtđồngtệmạnhcũngnhanhchóngchặnđứngcácdòngtiềnnóngđầucơđangthổiphồngcảthịtrườngchứngkhoánvàbongbóngnhàđấtTrungQuốc.

Điềuquantrọngnhấtlàđồngtệmạnhsẽcảithiệnđángkểsứcmuacủa

ngườitiêudùngnghèokhóởTrungQuốc.Bằngcáchnày,cảicáchtiềntệcủaTrungQuốcsẽlàmnóítphụthuộchơnnhiềuvàomứcxuấtkhẩurathịtrườngthếgiới–mộtđiểmyếuđượcmôtảnhưgótchânAchillecủamôhìnhtăngtrưởngTrungQuốc.

Khôngmay,cáclãnhđạoTrungQuốctừchốichấpnhậnlýlẽthuyếtphụccủathôngđiệpnày.Thayvàođó,họbảovệquanđiểmkhôngkhoannhượngbằngtuyênbốrằngđồngtệmạnhlênsẽhủyhoạinềnkinhtếTrungQuốcdoxuấtkhẩusẽgiảmmạnh.NhưngđiềunàycũnglàmộtcáchnữađểnóirằngphươngthứcduynhấtgiữTrungQuốctiếptụcpháttriểnlàbằngcáchlàmnghèođiphầncònlạicủathếgiới,vàđặcbiệt,làmsuynhượcnềnkinhtếvàcơsởsảnxuấtcủaMỹ,màthựctếđâylàmộttrongnhữngmụctiêuquânsựvàchiếnlượclâudàicủaTrungQuốc./.

Chương6-ChếtbởiQuaylưngcủachínhcácCôngtyMỹ:

Khimàuxanhđồngđôlathaybằngmàuđỏ,trắngvàxanhđồngtệ.

Đếnnăm2012,GeneralElectricchuẩnbịđầutư2tỉUSDvàoTrungQuốc.TậpđoànnàyđãchuyểncácnhàmáytừMỹvàoTrungQuốcvàtạorahơn1.000việclàmmới…Thángvừarồi,GEđãquyếtđịnhđóngcửanhàmáyđèntạiVirginavàchuyểnkhoảng200việclàmđếnTrungQuốc.—London’sDailyMail

Khôngcódanhdựtrongđámtrộmcắp–vàcàngkhôngcólòngyêunướctrongcáctậpđoànMỹ.ĐólàthôngđiệprấtrõràngcủacáccôngtynhưGeneralElectric,Caterpillar,vàEvergreenSolarđangchuyểnđếnngườidânMỹtrongnhữngngàynày,bằnghànhđộngđốngcửacácnhàmáygiàcỗitạiHoaKỳvàkhaitrươngcácnhàmáysángbóng,côngnghệhiệnđạimớinhấttạivùngđâtcủaRồng.TháochạyquaTrungQuốc,nhữngconlemmutphảnbộinàykhôngnhữngđẩyđấtnướccủahọđếnbênbờvựcthẳmmàcònkýmộtbảncáotửchochínhcôngtyhọ.Điềuthậtsựkhôngđángcó.

Đầuthếkỷnày,khiTrungQuốclầnđầutiêngianhậptổchứcthươngmạithếgiớiWTOvàbắtđầuthamlamtấncôngvàocácnhàmáychếtạogốcMỹ.CácnhàđiềuhànhtậpđoànHoaKỳchungvaisátcánhcùngngườicôngnhânphảnđốimạnhmẽcácđiềukhoảnthươngmạikhôngcôngbằngcủaTrungQuốc.NhữngkêugàothảmthiếtcủaliênminhDoanhnghiệp–Ngườilaođộngđãrơivàocáclỗtaiđiếc,tuynhiên,trongcáitưtưởngcứngnhắccủaôngchủnhàtrắngBushđãkhôngthểnhậnbiếtđượcsựkhácbiệtnghiêmtrọnggiữalợiíchcủathươngmạitựdochotấtcảvàthươngmạibấtcôngmanglạilợiíchtoàndiệnchoTrungQuốc.Bâygiờ,mộtthậpkỷsau,liênminhgiữanhữngDoanhnghiệpvàlaođộngHoaKỳgiôngnhưcáichếtcủanhữngngườiphảnkhángvìdânchủThiênAnMôn.Theobàitoánchínhtrịmới,vớiviệcthêmmộtviệclàmcủangườiMỹvàmỗinhàmáyđượcdichuyểnsangTrungQuốc,bàntrònkinhdoanhvớimệnhdanhtổchức“Mỹ”,(Hiệphộiquốcgiacácnhàchếtạo,vàPhòngThươngmạiHoaKỳ)bịbiếntừcácnhàchỉtríchbịthươngđếncácnhàbiệnhộkhờkhạođốivớicáctayhámlợivàbảovệTrungQuốc,kẻluôncóchínhsáchriêngđốivớikinhtếMỹvàcácngườilàmcông.

Trớtrêuthay,cănbảnQuaylưngcủacáctậpđoànMỹQuốclànhưthếnày:

trongquátrìnhgiúpđỡTrungQuốctànphácácnhàmáychếtạogốcMỹ,đasốcácphảnbộicủatậpđoànnàylàđoảnhậuchínhtươnglaicủacôngtyhọ.Họđangthựchiệnkhôngnhữngchuyểncôngnghệhiệntạimàcòncáinguồnlựcđểsángtạoraphátminhmới.Đểhiểuvấnđềtạisao,tạisaovôsốnhàđiềuhànhtậpđoànMỹsẳnlòngbiếnsựtônthờđồngĐôlaxanhsangđồngtệĐỏTrằngXanh.Đólàlýdochínhyếutrướchếtphảihiểuvàphântích“balànsóngchuyểndịch”nómôtảđặctínhcủacuộcdicưhàngchụctriệuviệclàmtừMỹQuốcsangTrungQuốc.

LÀNSÓNGCHUYỂNDỊCHTHỨNHẤT:LụcđịaTrungQuốctrỗidậy

LànsóngchuyểndịchđầutiênbắtđầutừtừngaysaukhiĐa?ngcộngSảnmởcửa“ThiênĐườngNhâncông”vớiPhươngTâynăm1978.Nóđượcbiếtđếnvớitêngọi“ĐổimớiThịTrường”,cởitróimộtcáchhữuhiệucáclaođộngTrungQuốcbởicáclợiíchvềYtếvàhưutríđicùngquyềnlợivềđiềukiệnlaođộngantoànvàthunhậphợplý–nhưngtrớtrêuthaynềnkinhtếTrungQuốcvẫnchưathoátkhỏichủđạocủacáccôngtynhànướcvàcácnhàhoạchđịnhcấpcaocủaĐảngCộngSản.Khôngngẫunhiênthay,quacácthậpkỷ,cáccôngtyPhươngtâynhưMattel,Reebok,vàSchwinnbắtđầutạoranhiềuvàrấtnhiềucácsảnphẩmgiátrịthấpphụthuộcvàogiánhâncôngnhư–đồchơi,giàythểthao,xeđạp–vớigiálaođộngrẻTrungQuốc.Trongthờikỳnày,môhìnhlaođộngnôlệbằnggiaokèoởTrungQuốcngàynaykháhoànhảo.Trongnềncôngnghiệpcủalụcđia,cácthanhniêntrẻ(khôngbịrơivàohiếmmuộndânsốtrẻ)mớitừnôngthônra,kýcáchợpđồngràngbuộchàkhắcquávớisựhiểubiếtcủahọ.Họlàmviệcxếphàngxếplớptrongcácsànnhàmáyđôngnghẹt,nóng,vàdơbẩn,từ12đến16giờmộtngày.Họănvàngủtrongcáckýtúcxáổchuộtdạnghộpthườngbịchắncácthanhcửasổhoặcvâybởihàngràocủacôngty.Nếuhọcốtrốnthoát,họsẽbịđánhđập.Nếuhọtổchứcđìnhcông,họsẽbịđánhđậpvàsathải.

Sựthậtlànhữngnôlệlaođộngthờihiệnđại,làmviệcvới40xu1giờ,vẫnlàmcácđồchơichotrẻconchúngta,đúcnhữngđếgiàymàchúngtađangđi,vàthêucáccáiáođểmưusinhmàchúngtađangmặc.Mộtlờiđềtặngnghiệtngãdànhchovòngdâyxíchvôtậnràngbuộcvớinhữngngườinhâncôngnàylà“ThếgiớiDic–Ken-SentiêubiểucủangườiTrungQuốc”,nhiềungườivẫnhạnhphúcvớicuộcsốngnghèokhổcủahọ,tệnhưnềncôngnghiệplụcđịaRồng,cuộcsốngcủangườinôngdânnghèokhổcàngtệhơn.

LÀNSỐNGTHỨHAI:nếuchúngtakhôngđánhbạihọthìhãychơicùnghọ.

LànsóngthứhaibắtđầungaykhiTrungQuốcthamgiavàoTổChứcThươngMạiThếgiớinăm2001vàbắtđầutấncôngtrựcdiệnvàocácnhàchếtạogốcMỹsửdụng“Vũkhítriệtthoáilaođộng”giốngnhưbảohộxuấtkhẩubấthợpphápvàthaotúngtiềntệ.DướiáplựcbaovâycủacácnhàmáyTrungQuốc,ngàycàngnhiềunhàđiềuhànhDoanhnghiệpMỹnhậnrarằng:tậndụngưuthếmạnglướitinhvibảohộhàngxuấtkhẩubấthợppháp,họcóthểsảnxuấtgiárẻhơntrênđấtTrungQuốcsovớiMỹQuốc,vànếuhọkhônglàmthìcácđốithủcủahọchắcchắnsẽlàm.ĐiềunàytạonênnhậnthứccủacácDoanhnghiệpMỹvềcâunóinổitiếng“NếubạnkhôngđánhbạiđượcTrungQuốc,hãychơicùnghọ”.Ngaysauđó,lànsóngchuyểndịchthứhaimạnhlênnhưbãoTsunami.

Rấtquantrọngđểnhấnmạnhrằngtronglànsongthứhainày,mụctiêucơbảncủcácnhàđiềuhànhMỹkhôngphảilàbáncho1.3tỉngườitiêudùngtạithịtrườngTrungQuốc.Màlàsảnxuấtđểxuấtkhẩuraphầncònlạicủathếgiới–baogồmcảnướcMỹ.Mộtđiềurõràngvữngnhưbànthạchởđâylà,cácnhàđiềuhànhMỹtinrằnghọtậndụngtronglànsóngnàykhôngchỉlànhâncôngrẻmạt(mộtvàinướcnhưBangladeshCampuchiavàViệtnamcũngcó).Màlà,cámdỗtừđiềukhoảnthươngmạibấtcôngbằng,môitrườnglõnglẽo,chếđộantoànvàbảohộxuấtkhẩu.NếuchínhphủMỹkhôngxóabỏcácđiềukhoảnthươngmạibấtcôngđẳngcủaTrungQuốcnósẽtốthơn(bộmáycủaBushcónhữngnổlựckhôngđángcótrongcuộcbaovâynày),tốithiềulàcáccổđông,nhàđiềuhành(khôngphảingườilàmcông)củacáccôngtydịchchuyểnsảnxuấtcủahọđếnTrungQuốc.

LÀNSÓNGTHỨBA:Ảotưởnglớivề1.3tỉngườitiêudùng

LànsóngthứbavànguyhiểmnhấttrongchuyểndịchcủaMỹQuốchiệnđangxảyra.NóđượckếthợpbởimộtphầnnhâncôngrẻtronglànsóngthứnhấtvàmộtphầnlòngthamvềlợithếsảnxuấttạiTrungQuốctronglànsóngthứhai.NhưngsâuxahơnlàsựthúcđẩyđầymalựctronglànsóngthứbalàsựmêhoặcgiữacácnhàđiềuhànhDoanhnghiệpMỹQuốcvềcơhộisắpđếncủahọtrongkhảnăngtiếpcận1.3tỉngườitiêudùngđangcưngụtạinướcđôngdânnhấtthếgiớinày.LànsóngnàyrõrànglànguyhiểmnhấtbởivìnóbịdẫndắtbởsựmêhoặcvềphầnlớnngướitiêudùngTrungQuốccónănglựcmuasắmthíchhợpđểthúcđẩythịtrường-Nhưngthựcsựlàrấtnhiềungườinghèođói.LànsóngdịchchuyểnnguynghiểmnàyyêucầucáctậpđoànMỹQuốcmuốnbánhàngvàoTrungQuốcphảichấpnhậnbađiềukhoảnbảovệđãđặtratrongchínhsách“Đổimớibảnđịa”(IndigenousInnovation).

Điềukiệnbảovệthứnhấtyêucầusởhữuthiểusố;cáccôngtyMỹphảiliênDoanhvớiđốitácTrungQuốcvàsởhữukhôngquá49%Doanhnghiệp.Rõrànglà,vớiđiềukhoảnnàylàmcôngtyMỹQuốcmấtquyềnkiểmsoátDoanhnghiệp.Sauđólà,điềukiệnnàychophépđốitácsởhữuchiphối(thườnglàcáccôngtynhànước)quyềnđượctruyxuấtbấtcứthôngtinnàocủaliêndoanh,baogồncácbímậtthươngmại.

ĐiềukhoảnbảovệthứhaihìnhthànhviphạmcủaTrungQuốcvềquiđịnhtựdothươngmại;đượcbiếtvớicáitênBắtbuộcChuyểnGiaoCôngNghệ.Mưukếnày,côngtyMỹQuốcbắtbuộcđầuhàngvềsởhữutrítuệchocácđốitácTrungQuốcnhưmộtđiềukiệnđểgianhậpthịtrường.HiệuquảthựcthicủađiềukhoảnnàylàtạosựthuậntiệnchoviệcphổbiếnnhiềucôngnghệkhácnhaukhôngchỉtrựctiếpđếncácđốitácTrungHoamàcònchínhphủTrungHoavàcácđốithủtiềmtàngngườiHoakhác.Đầuhàngchấpnhậnđiềukiệnnày,cáccôngtyphươngtây,họđãtạoracácđốithủngườiHoachỉtrongnháymắt.

Điềukhoảnthứbađicùngvớibàntaythamlamtrongtrongcáivỏbọcbảovệcủađiềukhoảnthứhaibắtbuộcchuyểngiaocôngnghệ.NógiốngnhưbắtbuộcxuấtkhẩucácphươngtiệnnghiêncứupháttriểncủaphươngtâyvàoTrungQuốc–viphạmképquiđịnhvềtựdothươngmạiWTO.ĐâylàđiềuthôthiểnnhấttươngđươngvớibánhạtgiốngngôcủaMỹ,giốngnhưtấtcảcácnhàkinhtếnóivớibạn,vớinghiêncứupháttriển,cáchmạngcôngnghệlàđiềucầnthiếttạoraviệclàmmới.NếunghiêncứuPháttriểnđóvàphátminhđóxảyratạimảnhđấtTrungQuốcmàkhôngphảiMỹQuốc,bạnđoánxemailàngườigặtháithànhquảmiếngngoncủaviệctạoraviệclàmmới.Rõrànglàtạiđiểmnày,tạisaocáccôngyMỹQuốclạiđầuhàngbađiềukhoảnbảovệcủachínhsáchđổimớibảnđịa,màgầnnhưsẽhủyhoạichínhhọ.MôtkhimàCôngtyMỹđầuhàngquyềnkiểmsoát,côngnghệhiệntại,vàkhảnăngpháttriểncôngnhệtươnglai,thìnóchỉchưalàvấnđềchínhtạithờiđiểmtrướckhicáccôngtyTrungQuốc“thuầnthục”côngnghệvàsửdụngnóđểtựquaylạicạnhtranhvớicôngtyMỹ-khôngchỉngaychínhtrênđấtTrungQuốcmàcònthịtrườngtoàncầu.Bằngcáchnày,cáccôngtyMỹhọcđượccáchkhókhănđểcáimêhoặc1.3tỉngườitiêudùngTrungQuốcvớicáiảotưởngđángbáođộnghơnnhiềuđồngĐôlavàXuthựcsự.Cũngbằngcáchnày,“chếtbởiQuaylưngcủacáctậpđoàn”cũngđưacáctậpđoànđếnchổtựkếtliễumình.

CÁIĐUÔICỦAHAIĐẤTNƯỚCVÀBỐNTẬPĐOÀN

Đểcungcấpgócnhìnriêngvàsâuhơnvềvấnđềnày,phântíchcáchoạt

độngcùabốntậpđoànlớntạiTrungQuốcvàTổnggiámđốcđiềuhànhcủahọ.Westinghouse,kẻnghờnghệchnhất;GeneralElectric,kẻtâmthầnnhất;Caterpillar,đứatrẻquảngcáochocámdỗchủnghĩahámlợiTrungQuốc;vàEvergreenSolar,mộttrong“HyVọngmàuXanhnhất”củabộmáyObamavàbâygiờlàđiểmcảmthôngchosựthấtbạicủanềnchínhtrịHoakỳtrongviệcbảovệcộngđồngDoanhnghiệpkhỏixâmlượccủangườiHoa.

SuynghĩvềsựphânthânảotưởngcủaWestinghouseWestinghouseElectricđãchuyểngiaohơn75,000tàiliệuchokháchhàngTrungHoatheocamkếtphầnkhởiđầucùaviệcchuyểngiaocôngnghệvớihyvọnglàbảotoànđượcvịtrítrongthịtrườnghạtnhânpháttriểnnhanhnhấtnày...

JackAllen,ChủtịchWestinghousetạichâuÁ[nói]côngty“khôngcóđảmbảonào”vềvaitròtạiTrungQuốckhibốnlòphảnứngAP1000[hạtnhân]hoànthành.--FinancialTimes

GiốngnhưFrodokhôngthểchốnglạisựcámdỗcủanhẫnchếtngười,WestinghouserõrànglàkhôngthểcưỡnglạiđượcthịtrườngđiệnhạtnhânTrungQuốc.Àchúngtabiếtrằng:ThịtrườnghạtnhântrungQuốclàthịtrườnglớnnhấtvàpháttriểnnhanhnhấttrênthếgiới,với23lòphảnứngđangxâydựngvàcókếhoạchxâydựng100hoặchơnnữa.NhưngtrongkhicốgắngđạtđượcthịphầnđángkểtrongcáithịtrườngpháttriểnđósẽlàphầnthưởngtolớnchoWestinghouse,cáchtệnhấtcóthểđểcạnhtranhvớigiảithưởngđólàlàmtheocáchmàCEOJackAllenđãlàm:chuyểntấtcảđếnTrungQuốcnhữnggìcóthểxâydựngcáclòphảnứngmàkhôngcầnsựtrợsứccủaWestinghouse.

Tìnhhìnhcàngmỉamaihàihơn.Trênwebsitecôngty,WestinghouseNuclearđãkhoáclácthôngtinrằng“gần50%cácnhàmáyđiệnhạtnhânđanghoạtđộngtrênthếgiới…đềudựavàocôngnghệcủaWestinghouse.”Ồ,códễdàngđoánra?Vớicáchnhụcnhãchuyểnhơn75,000tàiliệuđếnTrungQuốc,thìgần50%hoặchơnthếnữacáclòphảnứnghạtnhânchắcchắndựatrêncôngnghệWestinghouse;nóchỉcướpcôngnghệWestinghouse.SựngâythơcủaWestinghousethậtlàngạcnhiênbởivì,trongkhinólàcôngtycủaMỹ,còncôngtyToshibacủaNhậtBảnkháquảnlýhiệuquả.VàrấtnhiềucôngtyNhậtbảnđãbịthiêubởicácđiềukiệnchuyểngiaocôngnghệvàđãcókinhnghiệmthấmđònbởikhảnăngcácnhàsảnxuấtTrungQuốcrấtnhanhnhạytrongviệchọchỏicôngnghệnướcngoàivàsửdụngchúngđểquaylạitrởthànhcácđốithủcạnhtranhnặngký.

CầnxemlạitạisaocácnhómđiềuhànhNhậtbảnvàChâuÂutựbắnvàođầu

mìnhbằngbangđạnchuyểngiaocôngnghệcủahọ,TheWallStreetJournalđãhàihước:

KhicáccôngtyNhậtBảnvàChâuÂuđãtiênphongtrongviệcxâydựngđườngraycaotốctạiTrungQuốc,họđãsuytínhviệctiếpcậnvàothịtrườngmớiđangbùngnỗ,hàngtỉĐôlahợpđồngđánggiávàtạodấuấnđầythamvọngtronghệthốngđườngsắt.NhữnggìhọkhônglườngđươclàhọphảicạnhtranhvớicáccôngtyTrungHoalụcđịa,đãđiềuchỉnhcôngnghệvàquaytrởlạicạnhtranhvớihọvàinămsau.

ConmèotoxácquìgốitrướcconRồngđỏ

Bâygiờlướtquahaicâuchuyệnmớigầnđây.XuấtbảngầnnhautómtắtchiếnlượctoàncầuCaterpillar:XóasổtạiMỹvàxâydựnglạitạiTrungQuốc.

CaterpillarvàohômThứbađãthôngbáocókếhoạchsathảihơn2,400côngnhântạinămnhàmáytạiIllinois,Indiana,vàGeorgiatheonhàchếtạothiếtbịhạngnặngtiếptụccắtgiảmchiphíkhonềnkinhtếthếgiớisuygiảm….Tiếptheotìnhhìnhxấu,Caterpillartrongthánggiêngđãcắtgiàmviệclàmvớidựđịnhkhoảng20,000vịtrí.—HuffingtonPost

Trongsuốtbathậpkỷqua,CaterpillarpháttriểntừmộtvănphòngkinhdoanhtạiBắcKinhchođếnquimônhưngàynay–baogồmmườimộtnhàmáysảnxuất,barungtâmnghiêncứuvàpháttriển,chínvănphòng,vàhaitrungtâmgiaonhận.—JimingZhu,VicePresident,Caterpillar

ChèoláichiếnlượccủaconmèotoxáclàluồngcôngphámạnhmẽcủacácđiềukhoảnthựcthithươngmạibấtcôngđãlôikéocáccôngtynhưCasterpillarrakhỏilãnhthổ.Đểxemluồngcôngphátrongvũngbùnnhụcnhãnày,xemquyếtđịnhcôngtyđểsảnxuấtmáyủicởnhỏbánvàothịtrườngTrungQuốcởVũHán,hơnlàPeorina,Illinois.CasterPillarchọnmảnhđấtTrungHoa–vàcôngnhân!–bởivìnếusảnxuấtmáyủicởnhỏtrongnộiđịavàxuấtkhẩusangTrungQuốc,sẽđốimặtvớivậtcản,điềukhoảnbảovệ30%thuếthâmnhậpthịtrường.

Nhưngđókhôngphảilàtấtcả.Conmèotoxácnàysẽđốimặtmộtvậtcảnnữa,mứcthuếthamlamtheohìnhthứcgiảmgiátrịtiềntệởmứckhoảng40%.HaimứgiềngphívàthuếcủaanhlánggiềngănxinnàytạochonềnsảnxuấtMỹxuấtkhẩuvàoTrungQuốclàkhôngthểthựchiệnvớicáccôngtyMỹ.

CáctổnthươngnhấtvềquyếtđịnhdichuyểnnàylàCasterpillarkhôngphảilàbiểutượngcủanướcMỹ.NóđãtừnglànguồnchínhvềviệclàmvàthunhậpxuyênsuốtnướcphíatâynướcMỹthếkỷqua.NhàsảnxuấttheođúngcáithuậtngữđókhôngcònhiệndiệnởPeoriavàđúnglàtấmthảmkịchcủanướcMỹ.

Vàbâygiờđâylàmẫutinđángcườitolên:NgaycảCaterpillarđãsẳnsàngtạoranhiềuviệclàmtạiTrungQuốcđểsảnxuấtxeủicỡnhỏvàđẩyhàngngànngườiMỹđếnbờvựcthấtnghiệp,nóđãgianghaitaynắmlấylợiíchcủachươngtrìnhkíchthíchtàichínhcủabộmáyObama.Chẹp,nócũngvàobụngtamàthôi.

EvergreenSolarchuyểnnănglượngtươnglaicủachúngtađểlấyvàimiếngbạc

NếuchúngtakhôngđánhTrungQuốcvàkhôngthểthuyếtphụcchínhphủMỹhiểuchúngđangđốiđầuvớicáigì,thếtốthơnhếthãythamgiacùnghọ.ĐólànhữnggìEvergrennSolarđãquyếtđịnhthựchiện,dichuyểnnhàmáychếtạovàlắprápnănglượngmặttrờitạiDevens–MassachusettssangVũHán–TrungQuốc—Manufacturing&TechnologyNews

HãngEvergreenSolarlàhãngsảnxuấtmộtsốtấmPinnănglượngmặttrờinổitiếngtrênthếgiới.NếuchúngtatintổngthốngBarackObama,thìchắcchắnlàcáccôngtynhưEvergreenSolarđượccoilànguồntạoraviệclàmmớitốtnhấtcủanướcMỹ.Trongthờiđạicủasuygiảmnguồncungcấpdầumỏvàsựnónglêntoàncầuhaysao,chẳngphảiphảingànhcôngnghiệpxanhnênlàmộttrongnhữngngànhtạotăngtrưởngviệclàmmạnhnhấthaysao?.

NếuchúngtatintưởngvàongàiRickFeldtTổnggiámđốcEvergreen,tuynhiên,côngtycủaôngtađãlàmhếtsứccóthểđểthuyếtphụcbộmáyObamagiúpEvergreengiữlạicácdâychuyềnsảnxuấttạiMassachusset.ÔngFeldtđãlàmđếnmứcphảiđếnWashintonđểvannàiviênchứcquantrọngtrongbộmáynhưThưKýNăngLượngStevenChivàThưKýKinhTếGaryLockeđểchốnglạicácbiệnphápbảohộbấthợpphápmàchínhphủTrungQuốcđãápđặtvàongànhcôngnghiệpNăngLượngmặttrời.NhưngnhữngvanxincủaEvergreenchỉrơivàocáclỗtaiđiếc.

Vìvậy,khichínhphủTrungQuốccungcấpEvergreencáckhoảnvaylãisuấtthấptrên65%củachiphíxâydựngnhàmáymớitạiTrungQuốcthayvìtạiMassachusetts,TổnggiámđốcđiềuhànhcủaEvergreentinrằngông

đãkhôngcósựlựachọnkháchơnlàchấpnhận30đồngbạccủaTrungQuốcvàchuyểndâychuyềnsảnxuấtcủacôngtyranướcngoài.NgàiFeldtbựctứcnói,"HoaKỳvẫntiếptụckêugọivềviệcgiữviệclàm.BạnđiđếnvănphòngcủaTổngthốngHoakỳvàôngtanói,‘TôimuốngiữlạiviệclàmtạiHoaKỳ.’Nóthậtdễđểnói,nhưngbạnphảilàmcáigìđểthựchiện."Điềuđólàchínhxác,ôngFeldt,nhưngMỹchắcchắnsẽbỏlỡcácnhàmáymớicủabạnđangchuyểnsangTrungQuốc.

Trongthựctế,Mỹ,vàđặcbiệtlàMassachusetts,sẽkhôngcòncácnhàmáyMỹvàcùngvới800côngnhânlàmviệctrongđó.VìngaysaukhihứahẹnđểduytrìmộtsựhiệndiệncủanhàmáyởMassachusetts,EvergreenthôngbáocũngđãđóngcửanhàmáyởBay.Vàđúnglà,nhàmáyđóđãđượccùngxâydựngvớicôngnghệhiệnđạitrongnăm2007,màngườinộpthuếtiểubangMassachusettsđãbỏra52triệuUSDđểhỗtrợ.Vàđâylàsựxúcphạmcuốicùng:EvergreencũngsẽbuộcngườinộpthuếMỹtrảtiềnchoviệcđóngcửavớichiphí340triệuUSDtheothỏathuậnnếunhàmáybịđóngcửa.Khôngthểnàolàmlộnxộnthêmnhưthếnữa.

GeneralElectric:Bạncóthíchcáimuỗngvớicáilưỡilươnlẹođókhông?

Mộtmôhìnhđangpháttriển.Mộtcôngty[nướcngoài]nhượngquyềnsởhữutrítuệchodoanhnghiệpsởhữunhànướcTrungQuốcSOE,vàsauđótấtcảbịéplợinhuậncủathịtrườngtrongnướcTrungQuốcvàđốimặtvớimộtđốithủcạnhtranhmới.Khôngaitrongsốnàyđượccoilàgặprủirohoặccácdoanhnghiệpnhànướcquaquáhămhởvàvượtquagiơihạn.TrungQuốcmuốnchuyểnđổitừnhàmáyquốctế,vớimộtnềnkinhtếtiêntiến,vàsửdụngsứcmạnhthịtrườngcủamìnhđểrútngắngiaiđoạnbằngcách"tiêuhóa"sởhữutrítuệcủangườikhác.—JohnGapper,FinancialTimes

VớichiếurọicủatiêuđiểmQuaylưngcủachínhcácCôngTyMỹQuốc,rấtcầnthiếtđểquaylạicáicôngtyđãmởđầuchủđềnày:GeneralElectric.Ítnhấtlàvềmặtngoài,vũđiệuGEcùngvớiRồngkhôngđượcchêlàcanhbạctệ.GEhiệncóhơn15.000côngnhân(chủyếulàngườiHoa)tạihơn50địađiểmởTrungQuốc,vàmỗinăm,nógópphầntạiramộtsốlượngngàycàngtăngcủadoanhthuhoạtđộngcủamìnhtừTrungQuốc.Tuynhiên,GEtiếptụcchịuthâmhụtdoanhthuliênquanđếnmấycáihũvàngmởrộngởTrungQuốcmànghĩavụphảicungcấp.

Tuynhiên,vấnđềlớnhơnvớiGElàhànhvitâmthầnphânliệtcủacácgiámđốcđiềuhànhJeffreyImmelt.Mộtmặt,Immeltđãbuộctộichủnghĩabảohộ

củaTrungQuốcđãđiquáxa,"TôithựcsựlolắngvềTrungQuốc.Tôikhôngchắcchắnrằngcuốicùnghọmuốnbấtcứaitrongchúngtađểgiànhchiếnthắng,hoặcbấtcứaitrongchúngtađượcthànhcông."

Mặtkhác,Immelt,cốgâytượngcủamìnhvớiThốngsoáiPhápPétain,đãdângnộpmộtloạtcácmảnglớncáccôngnghệmớichoTrungQuốcmộtcáchđángkinhngạc,đểđổilấynhữnggìImmeltcoinhưlàsựtônvinhcaoquívàđặcquyềnkinhdoanhtrongCộnghòaNhândânTrungHoa.Điểnhìnhlà,trongmộttrongnhữngđánglongạinhấtmàImmelttừbỏ,GEchuyểngiaokinhdoanhtoànbộhệthốngkhoahọcđiệntửhàngkhôngtoàncầucủamìnhchỉđểcóthểthamgiavàosảnxuấtmộtmáybaychởkháchcủaTrungQuốc.GEcũngđãbàngiaophầnquantrọngcủacôngnghệcủacácngànhcôngnghiệpquantrọngkhácnhưđầumáyxelửa,nănglượnggióvàcácthiếtbịchốngônhiễm.

Quáthiểncận,nhưJohnGappercủatờFinancialTimesđãkhẳngđịnhtrướcđây,bởivìkhicáccôngtyTrungQuốcnắmbắtđượccôngnghệhiệntạivàcôngnghệđangpháttriểncủaGEtạicácphòngnghiêncứupháttriểnđặttrênđấtTrungQuốc,GEsẽchịu"thiệtthòi"ởthịtrườngTrungQuốcvàthậmchíphảiđốimặtvớicạnhtranhgaygắtcủaTrungQuốctrênthịtrườngquốctế.

BÀITOÁNCHÍNHTRỊCHIAĐỂTRỊ

Thaymặtcáctổchứcvàthànhviênkýdướiđây,chúngtôiviếtthưnàyđểphảnđốimạnhmẽđiềukhoảncảicáchtiềntệnHR2378củaĐạoluậtMậudịchCôngbằng.---ThưgửichoQuốchộicủa36côngtyvàtậpđoàn

KhôngchỉcácnhàsảnxuấtchếtạonhưCaterpillar,GeneralElectricvàWestinghouseđãquaylưngvàoMỹ.NhưtríchđoạntrongthưgửiđếnQuốchộitrênđãminhhọa,nhiềucôngtykháccủaMỹvàcácngànhcôngnghiệpđượchưởnglợingắnhạntừmốiquanhệkýsinhmàTrungQuốcvàHoaKỳđãchuyểnthếtrongcuộctranhluậnvềTrungQuốc.Trongthựctế,mỗikhichủđềcủacảicáchthươngmạivớiTrungQuốcđượcđưara,cáccôngtynàyđềuphảnđốingaylậptức.

Chỉcầnxemxétcácnhóm/hiệphộinôngnghiệpcóquyềnlựcnhưHiệphộiđậutươngMỹ(AmericanSoybeanAssociation),ViệnThịtHoaKỳ(AmericanMeatInstitute),Hiệphộingônhàmáylọcdầu(CornRefinersAssociation),vàHộiđồngxuấtkhẩutrứngvàgiacầm(USAPoultry&EggExportCouncil).Họthườngxuyênphảnđốiáccảicáchthươngmạicótính

xâydựngvớiTrungQuốcbởivìhọlosợmứcthuếtrảđũa.Trongkhisợhãinhưvậycóthểxemlàchínhđáng,nókhôngcólýdođểhànhđộngvậnđộnghànhlangrằngtổnhạivậtchấtlàmảnhhưởngđếnlợiíchrộnghơncủaHoaKỳvàcácnhânviênnhưMỹcốgắngthấuhiểumộttrongnhữngtìnhhuốngkhóxửtồitệnhấtcủakinhtếnướcnàyđãtừngphảiđốimặt.

MộtphầnquantrọngthứhaicủaliênminhMỹ"chiađểtrị"ủnghộTrungQuốcbaogồmcáctậpđoànbánlẻnhưHiệphộiYphụcvàgiàyMỹ(AmericanApparel&Footwear),LiênđoànBánlẻQuốcgia(NationalRetailFederation),vàHiệphộisảnxuấtHànghóaThểthao(SportingGoodsManufacturersAssociation).CácnhómnàylongạisựgiatănggiácảvàtàisảnthếchấpđạtsànnếuTrungQuốcthựchiệncácbướcnhưđịnhgiáđồngtiềnvàloạibỏtrợcấpxuấtkhẩubấthợpphápcủamình.NhữnggìcácnhómnàykhônghiểuvànhiềucôngdânMỹvẫnchưanắmbắtlà:dònglũhànghóagiárẻTrungQuốcđưanướcMỹrakhỏithịtrườngđơnthuầnchỉlàmộtkhoảnthanhtoángiảmtỷlệthấtnghiệphiệntạivàtươnglaicủađấtnướcnày.Hơnnữa,ngườiMỹthấtnghiệphơnchỉcónghĩalàgiảmsứcmuacủangườitiêudùngvàgiảmkinhdoanhchocácnhàbánlẻMỹtrongdàihạn.

Vàđâylàmộttrongnhữngnhómvậnđộnghànhlangđặcbiệtgâyphiềnhà:PhòngThươngmạiMỹtạiThượngHải.NhómnàylầngầnđâynhấtcóthểnhậnbiếtđượclàvậnđộnghànhlangchốnglạicácquyđịnhquantrọngtrongluậtphápTrungQuốcđềxuấtmởrộngbảohộchocôngnhânTrungQuốcvàdođólàmchongườilaođộngMỹmộtcơhộitốthơnđểcạnhtranh.

TấtcảcácnhómkinhdoanhMỹvàgiámđốcđiềuhànhcôngtyhiệnnayđangcóhoạtđộngkinhdoanhvớiTrungQuốcphảiđọcđượcbàibiếnthểbàithơnổitiếngcủaJohnDonne:KhôngcódoanhnghiệpMỹnàolàmộthònđảoriêngcủahọ,mỗidoanhnghiệpmộtphầncủađấtnướcnày,mộtphầncủanềnkinhtếrộnghơn.NếumộtcôngviệcbịxóađibởichủnghĩahámlợiTrungQuốc,nướcMỹmấtđimộtít...Vàdođókhôngbaogiờbiếtgửiđếnchuônglệphícầuđườngnào,lệphícủanó.

Chương7Conrồng“thuộcđịahóa”gâyracáichếtcủathếgiới

Thâutómmọinguồntàinguyên–Thaotúngthịtrườngkhắpthếgiới

“Muốnđánhbạikẻthù,trướctiênphảilàmhắntamấtcảnhgiác;muốnthâutómaiđó,trướchếthãyđềnghịgiúpđỡhọ”-TônTử

“Trongmộtchuyểnđộngvĩđạinhấtcủaconngườimàthếgiớitừngchứngkiến,TrungQuốcđangbímậttíchcựclàmchuyểnđổitoànbộlụcđịađenPhiChâuthànhthuộcđịamớicủahọ.ĐâylàsựlặplạicácchiếntíchthuộcđịahóahaychínhsáchthựcdâncủacácđếchếphươngTâytrongthếkỷ18và19nhưngvớimộtquimôtolớnvàkếhoạchrõrànghơnrấtnhiều,cácnhàhoạchđịnhchínhsáchTrungQuốctinrằngPhiChâucóthểtrởthànhmộtnhànướcvệtinhcủamìnhvàgiúpgiảiquyếtcácvấnđềnộitạicủaTrungQuốcnhưnạn“nhânmãn”vớidânsốquáđôngvàtàinguyênthiênnhiênluônthiếuhụtchỉvớimộtcúđánhngoạnmục”–DailyMailOnline

TrongkhicácnhàmáytạiHoaKỳngàycàngbụibặm,cácnhàngoạigiaoHoaKỳvàcáclãnhđạoquânđộitiếptụctậptrungvàocựlygầnởTrungĐôngvàkhónhìnthấyđượcđiềugìkháchơn,vàcácchínhtrịgiatạiThủđôWashingtonđanggiấcmơnồng,Trungquốcđangchuyểnđộngtrongmộtcuộctuầnhànhvĩđại.MộtđộiquânhàngtriệungườiđangdichuyểnhunghãnxuyênquaPhiChâuvàMỹLaTinhnhằmthâutómcácnguồntàinguyênthiênnhiênchiếnlượccủacácquốcgia,thaotúngtoànbộcácthịtrườngmớinổi,vàkhóachặtcácquốcgianhưMỹ,ChâuÂu,Nhật,vàcácnềnkinhtếkháccủathếgiớibằngviệcxâydựngcácchướngngạinhằmngăncảncáctriểnvọngtươnglaicủacácnướcnày;vàđãtừrấtlâurồi,thếgiớibắtđầuchúýsựxuấthiệnngàycànggiatăngcủamộtthểchế“thuộcđịahóa”đangởgiữachúngta.

Conrồng“thuộcđịahóa”kiểuTrungQuốcchínhlàđứaconbịlãngquênđượcsảnsinhtừconrồng“nềnsảnxuấtquáđóikém”củaTrungQuốc–riêngcácnhàmáysảnxuấtởTrungQuốcđãtiêuthụmộtnửalượngximăngcủathếgiới,gầnmộtnửalượngthépcủathếgiới,mộtphầnbalượngđồng,mộtphầntưlượngnhôm,vàmộtlượngrấtlớncủamọithứnguyênliệutừantimony,chromium,cobalttớilithium,gỗvàkẽm.Đólàtấtcảnguồnlựcvàcònhơnthếnữađếntừkhắpthếgiớinhằmgópphầnxâydựngnềnkinhtếcủamỗiquốcgiavàchấtlượngcuộcsống–vàđócũnglànguồnnguyênliệuthôđểtạoratấtcảcôngviệcsảnxuấtvàtạodựngcộngđồngcáccông

nhânlaođộng.BauxitevàquặngsắtđếntừGuineavàTanzaniađểchuyểnhóathànhnhômvàthépmàchúngtacầnđểsảnxuấtmáybayởSeattle,WashingtonvàđóngcácchiếctàuởBath,Maine.ĐồngđếntừChilelàmthànhdâyđiệnsửdụngtrongnhà,CobalttừCongogiúpchếtạocácmáymóctạicáccửahàngởMichigan,vàchấtniobiumtừBrazilđượcsửdụngrộngrãitrongcácđộngcơđẩytênlửachocôngtácquốcphòngvàcảvớicáclòphảnứnghạtnhântạorađiệnnăngthắpsángchongôinhàcủachúngta

ChấtLithiumtừBoliviavàNamibiasẽlànhiênliệuchocácbìnhắcquysửdụngchocácloạixeôtôlai(độngcơhybridvừadùngxăng,vừadùngnhiênliệukhác),manganesetừGabongiúplàmkhuônchohàngtỉloncóthểtáisửdụngmàchúngtasửdụngđểuốngnướcgiảikhát“softdrinks”,vàchấtTitaniumtừnhữngnơinhưMozambiquevàMadagascarhayParaguaythìgiúpsảnxuấtbấtcứthứgìmàyêucầusựchắcchắncaocùngvớitỉtrọngnhẹ-từthếkỷ21dùngđểchếtạomáybayBoeing787Dreamlinerchotớicáckhớphông,khớpgốinhântạocủacôngtyJohnson&Johnson.

ĐólàcácnguồntàinguyênthiênnhiêntừcácquốcgiakhácnhautrênthếgiớimàTrungQuốchiệnnaymuốncótấtcảchocácnhàmáysảnxuấtcủachínhnócũngnhưtạorathêmcôngănviệclàmchoTrungQuốc.Vànếuchúngtalườibiếngđứngyênnhìn,bàngquangvớicácsựviệcxãyratrênthếgiớivàchophépđiềuđódiễnra,chúngtasẽphảisửdụngcáixẻngnạmvàngsảnxuấttạiThượngHảiđểtựđàonấmmồchônchínhnềnkinhtếcủamình.

Nhưngtrướckhiđiềuđódiễnra,tấtcảchúngtacầnhiểurõchínhsách“câygậyvàcủcàrốt”-hay“mồicâuvàchiếcroi”-củaBắcKinhtrongtròchơi“thuộcđịahóa”kiểuTrungQuốc,nếuchúngtacóthểđốiđầuvớithểchếđộcđoánđangbiểudươngsứcmạnhnàyvàgiảiquyếttốtcáctìnhhuốngphátsinhkhẩncấpchocảsựsốngcòncủanềnkinhtếvàanninhquốcphòng,chúngtacóthểcómộttươnglaikháchơn.

CâygậyvàcủcàrốtcủaconRồngthuộcđịahóa

“Nhữngconngườicủalụcđịađenhuyềnbívàxinhđẹp,nơicáinôicủanhânloạiđượcsảnsinhratừthunglũngGreatRift,đangtuyệtvọngtrôngchờsựtiếnbộvàgiảithoátkhỏiđóinghèo,ngườiTrungQuốcđếnđókhôngphảiđểgiúp,họđếnđểcướpbócvàvơvét”–DailyMailOnline

Chiếnlược“CâygậyvàCủcàrốt”củaTrungQuốcluônbắtbầuvớicùngkịchbảnbằngviệcChủtịch,ThủtướnghayNgoạitrưởngTrungQuốcviếng

thămcácquốcgiaxaxôicủaPhiChâunhưDjibouti,Niger,haySomalia,.v.v.nhữngnơimàđasốngườiMỹchưangheđếnvàthậmchíkhôngbiếtcáchchỉratrênbảnđồthếgiới.Họđếnvàvẫytayvớinhữngcuốnsécdàycộmvớinhữnghứahẹnvànhữngkhoảnvaylãisuấtưuđãihấpdẫnchocácdựánhạtầngcảdânsựlẫnquânsựnhưcầucống,đườngcaotốc,bếncảnghoặcnhữngcungđiệnnguyngalãngphíchocácnhàcầmquyềnquânphiệthoặcnhữngkhẩusúngAK47dùngđểđànápnhữngcáiđầubướngbỉnhphảichịukhuấtphụcđốivớithểchếhiệnhữu.

TrongsựtraođổivụlợinàyvớiTrungQuốc,cácthuộcđịathânhữucủaTrungQuốcphảichấpnhậnhaithứđểđánhđổi.ĐầutiênphảichấpthuậntừbỏquyềnkiểmsoátcácnguồntàinguyêncủaquốcgiađểđổilấycáckhoảnvaynợTrungQuốc,vìvậy,điềunàygiúpTrungQuốcthâutómnguồntàinguyêncủaquốcgiathuộcđịachomụctiêusửdụngcủamình.Thứhai,kếđếnhọsẽgâyáplựcphảimởcửathịtrườngcủacácquốcgiathuộcđịamớinàychocácsảnphẩmTrungQuốcđượclàmtừcácnguồntàinguyênthâutómđượctừcácthuộcđịađượctựdotunghoành,vànhưvậyTrungQuốcđãnắmđượcvàthaotúngcácthịtrườngmớinổilêntrênkhắpthếgiới.

Thựctế,kếhoạchgặmcỏdầncủaTrungQuốcthôngquaviệcthâutómtàinguyênthuộcđịakhácnhaucơbảnvớiphầncònlạicủathếgiớimàchủyếudựavàocácthịtrườngtoàncầuhóađểphânphốinănglượngvànguyênliệuthôthôngquahệthốnggiá.Nhưvậy,kếhoạchdựatrênthịtrườngcung-cầuđểphânbổtàinguyênthiênnhiênlàcầnthiếtđốivớinềnkinhtếtoàncầuvìdựatrênlợiíchcủatoànthểcộngđồng.Tuynhiên,thaychoviệctíchlũytưbảncótínhhợptác,cácnhàtưbảnthuộcđịahóaởBắcKinhđãkhônglàmnhưvậymàđặtmộtdấuchấmthangtotướngtạorasựthuộcđịahóađốivớibàncânlợiíchcácquốcgianghèođóiởPhiChâu.

Mộtthựctếkhácchothấy,thỏathuậnhaythươnglượnggvớiconRồngthuộcđịahóanàyđangdiễnranhưmộtcúđấmsấmsétlantỏatừPhiChâutớiChâuMỹLaTinhvàhầuhếtvùngTrungÁ,vớicùngcôngthức:tịchthuvàgiànhlấyquyềnkiểmsoátcácnguồntàinguyênthiênnhiêntiêubiểuchomứcđộgiàucóthựcsựcủanướcsởtạisaukhiđãbiếnhọthànhthuộcđịakiểumới.XuấtkhẩucáctàinguyênnàyvềTrungQuốcmàkhôngchocácquốcgiabịthuộcđịakiểumớinàyđượcsửdụngtàinguyêncủachínhmìnhchoviệcpháttriểnkinhtếbảnđịa.KếđếnTrungQuốcsẽbáncácnguyênliệuchếbiếndướidạngcácsảnphẩmhànghóahoànchỉnhvàđượcsảnxuấtởTrungQuốcngượclạichocácthuộcđịamới.Vàđiềunàydễdàngtạorathêmcôngănviệclàmvàlợinhuậnlớnchocácxínghiệp,côngtybêntrongTrungQuốc,vàdĩnhiênsẽlàmkéodàithêmchuỗicácthấtnghiệpvànghèo

đóitạicácquốcgiathuộcđịamớinày.

Cácquốcgiabịthuộcđịakiểumớinàychỉnhậnđượccáccôngviệcthuộcloạinguyhiểm,lươngthấptrongcácngànhcôngnghiệpkhónhọctrongkhicáccôngviệcsảnxuấtcóhàmlượnggiátrịcaođượcchuyểnđếncácnhàmáyởBắcKinh,ThượngHảivàQuảngChâu.TấtcảnhữngthứtốtsẽđượcdànhchoTrungQuốc,tấtcảcácthứtệhạiđượcchuyểnchocácquốcgiathuộcđịakiểumớinày.

Nềnngoạigiao“vungtiềnmuachuộc”củaTrungQuốc

“Khichúngtatrởvềvớithựctại,chúngtathấyrằngTrungQuốcgiốngnhưđangxâmlượcvàoLụcđịaPhiChâu”-NgoạitrưởngLybia-MusaKusa

Hiệntại,chínhsáchthuộcđịahóadùngcâygậyvàcủcàrốtcủaTrungQuốcđangápdụngđốivớimọinơitrêntoàncầu.ThếchấpgánnợvềdầuhỏacủaAngolađốivớiTrungQuốcđãhơn10tỉđôlavàvẫncònđangtiếpdiễn.CộnghòadânchủCông-gôvướngvàomộttraođổihạtầngvớiTrungquốclấymỏđồngtrịgiáhàngtỉđôlađầythiệthại.GhanathìtraođổihạtcacaotrongkhiNigeriathìbánkhíđốttựnhiênchoTrungQuốcvàSudangiatăngtrangbịquânsựquaviệcthanhtoánphítổnvàgánhnợbằngdầuhỏa.Khôngquốcgianàotrongsốcácquốcgiakểtrênnhậnđượckếtcụctốtđẹptrongbấtcứcácthươngvụnào.

Trongkhiđó,tạiPeru,mộtquốcgiaởMỹChâu,TrungQuốchiệnđangsởhữutoànbộmộtquảnúicóchứaquặngmỏđồng;vàtrongthươngvụmuanúiToromacho,cácnhàthựcdânkiểumớiởBắcKinhđãsửdụngmộttriếtlýphổbiếnnhấtcủangườiMỹlà“Đừngbaogiờchođốiphươngdùlàmộtphútlơilỏng”.Thựctếchothấy,thươngvụhờichoTrungQuốcvềmỏđồngđãmanglạichohọkhoảngtàisảnmỏđồngtươngđương3tỉUSDmàcólãihơn2000%(20lần)riêngchoviệcđầutưnày.Điềuđócũngcónghĩalànạnđóikém,bệnhdịch,lạchậuvàcáctạinạnliênquanđếnhầmmỏvàtànphámôitrườngtrênthựctếsẽtiếptụcdiễnrachongườidântrongvùngnúiPerunày.

Tệhạicũngkhôngkémlàvụviệcdễdàngthấy,liênquanđếnnhàđộctàiđangchạytrốnRobertMugabecủaZimbabwe,nhàchuyênchếđộctàigiànuavàrunrẩynày,ngườiđangvậnhànhđấtnướcgiàutàinguyênvàthiếutrầmtrọngviệclàm,đãgánhơn40tỉđôlatrửlượngkimloạiquýPlatiumcủaZimbabweđểnhậnlấychỉkhoảng5tỉUSD.Sauđó,ôngtadùngtiềnnàyđểxâycáccungđiệnmới,đểmuatrựcthăngchiếnđấu,cácchiếnđấu

cơ,súngtiểuliênámsátvàcảgiàyốngsảnxuấttạiTrungQuốctrênnổithốngkhổcủangườidânxứsởZimbabwenày.

ChỉduycóTrungQuốcmớicóthểsosánhvàlàmchoChủnghĩaphânbiệtchủngtộcApartheidvàthờikỳkhốnkhóApartheidmớitrôngcòndễchịuhơn!

“Sẽrasaonữa,rồisaonào?”,bạnsẽhỏi.TrungQuốckhôngchỉnhắmvàocácnguồntàinguyênnàynhưMỹ,ChâuÂuvàNhậtđãtừngư?VàtạisaocôngdânMỹphảiquantâmnếuTrungQuốcchỉxéxácvàiquốcgiavớicácnhàđộctàithamnhũngởPhiChâuhoặcvàinhànướcchịuảnhhưởngđóinghèovùngNamMỹ?Nếunhưcácđịangụctrầngianlàcácquốcgiatrongthếgiớithứ3màcácnhàlãnhđạotạiđâylạiquáthamlamvàngudốtthìcứviệcđểhọphảichịusựtratấncủaTrungQuốcvậy.ĐiềugìkhảdĩcóthểảnhhưởngđếnđờisốngcủanhânviêntạicáccôngtyvànhàmáysảnxuấtđágraphitetạiBensenville,Illinois,haythủytinhnhuộmmàutạiKokomo,Indiana,hoặcđồnộithấtgỗtạiAsheboro,NorthCarolina?VàlàmthếnàovàichínhsáchthuộcđịahóakiểuTrungQuốclạicóthểảnhhưởngđếntriểnvọngcôngănviệclàmcủamộtchàngtraitrẻvừatốtnghiệpđạihọcngànhhóatrườngCal-BerkeleyhaymộtphụnữtrẻcóbằngkỹsưvừarờitrườngGeorgeTech?Vậythìítnhấtnêncómộtcâutrảlờivềviệcnày.

BằngcáchthiếtlậpmốiquanhệthuộcđịaxuyênquacácchâulụcnhưChâuPhi,ChâuÁ,vàcảsânsaucủanướcMỹlàChâuMỹLaTinh,TrungQuốcđangngàycàngnắmgiữnhiềunguồntàinguyênthiênnhiêncủathếgiớibêncạnhcáctàinguyênhiệncócủathịtrườngtoàncầuvàtấtcảđềutrongtầmngắmcủahọ.Chiếnlượckhóachặtvàsởhữu“thuộcđịahóa”cácnguồntàinguyênthiênnhiênkhiếnchoTrungQuốccóthểsửdụngcáctàinguyênnàykhicầnvớichiphírẻnhấtvàdovậyhọdễdàngcólợithếvềgiáthànhcạnhtranhvớiHoaKỳvàphầncònlạicủathếgiới.

Trongthựctế,đểthấyrõđiềuTrungQuốcđanglàmvàđểhiểuthêmchínhsáchmuốnkhóachặtvàthôntínhnguồntàinguyênthìkhônggìrõrànghơnviệcquansátcáchngu.ytrangthôthiểnbằngviệccấmvậnsửdụngtàinguyênđốivớicácnướctrongphầncònlạicủathếgiới.Vídụ,cácnhàsảnxuấtTrungQuốccóthểkhóachặtviệcsửdụngbauxitetừBrazil,EquatorialGuinea,vàMalawi;ĐồngtừCongo,Kazakhstan,vàNamibia;quặngsắttừLiberiavàSomalia;mangantừBurkinaFaso,Cambodia,vàGabon;nickeltừCubavàTanzania;vàkẽmAlgeria,Kenya,Nigeria,vàZambia,vàdovậychắcchắnảnhhưởngítnhiềuđếnhoạtđộngcủacácnhàmáytạiCincinnati,MemphisvàPittsburghhoặcMunichvàYokohamahaySeoul.

ChínhsáchcấmvậntrênthựctếcủaTrungQuốcđãtạođiềukiệnthuậnlợichohọhàngtỉtấntàinguyêntựnhiênvàlàlýdotạisaocácnhàmáysảnxuấtxeôtôtrongtươnglaisẽtậptrungởLanChâu,VũHánthaythếchoDetroitvàHuntsville;Đólàlýdotạisao,cácloạimáybaycủatươnglaisẽđượcchếtạotạiBinzhouvàShenyang,TrungQuốcthaychoSeattleandWichita,HoaKỳ;cácthếhệvimạchmáytính,vixửlýthếhệmớisẽđượcchếtạotạiĐạiLiênvàThiênTânthaythếchoSiliconValley;Cácnhàmáycánthéptrongthếkỷ21sẽđặttạiTangshanvàVũHánthaychoBirmingham,AlabamavàGraniteCity,Illinois.

Đâykhôngphảilàcáchthứcthịtrườngtựdovậnhành,cũngkhôngphảicácquanhệhợptácquốctếthôngdụngthườngcó.Khôngphảimộtquátrìnhlâudài.Tấtcảchúngtanênnhậnthứcrõmộtsựxúcphạmđốivớitấtcảvớicáchlàmnày.Tuynhiên,tạicácbàntrònchínhtrịtạiBerlin,Tokyo,vàWashington,mộttháiđộdườngnhưkhônghơnnhânvậtRhettButlertrongtácphẩmCuốntheochiềugió:“Ồbạnthânmến,tôikhônglàmgìnguyhạicả”

ConRồng“bịquátảidânsố”chạyquánhanhquaLụcđịađen

“Bấtcứđiềugìhọnói,cómộtsựthậtlàngườiTrungQuốcđếnChâuPhikhôngchỉvớicáckỹsưvànhàkhoahọc.Họđangđếnvớicảcácnôngdân.Đólàchủnghĩathựcdânmới.Khôngcóchỗchođạođứcvàgiátrịnào”-NghịsĩAiCập-Mustafaal-Gindi

ThậmchílàkhiTrungQuốcpháttriểnmộtcáchbùngnổ,cácquốcgiasảnxuấtkhácsẽgặpkhókhănvàđiđếnphásản,sựnảymầmTrungQuốctrongchínhcácquốcgiathuộcđịamớinày,từAngolatớiZimbabwe,họduytrìkhaikhoángtrongsựđóinghèo,đaukhổvàcáccuộcchiếntranhdânsựđẫmmáuthườngxuyên.Dùrằngcómộtthựctếlàcácquốcgianàyđangcómộtđịavịcaokhiđangnắmgiữcáctàinguyênthiênnhiênđánggiánhấtcủatráiđất.

Sựđóinghèođangdiễnravàcácxungđộtdânsựlàmộthệquảtrựctiếpnhấtcủaphầntrừngphạtbằngcâyroihaycâygậycủachínhsáchngoạigiao“dùngtiềnmuachuộc”với“câygậyvàcủcàrốt”.

Chínhsáchtrừngphạtdiễnranhưthếnào:vàogiaiđoạnđầucủachínhsáchquanhệthuộcđịamới,“củcàrốt”củaTrungQuốcđượcđưaravớinhiềuhứahẹnrằngnguồntiềnvaycủaTrungQuốcsẽgiúpxâydựnghạtầngcơsởchoquốcgiabảnđịavàsẽcólợichosốđôngdânchúngđịaphươngbằng

cáchtạorahàngngànviệclàmmớivàsựtăngthunhậpchongườidân.Tuynhiên,“câygậy”đượcđưarakhiTrungQuốchoàntoànxuấtkhẩumộtđộiquântriệungườiđểgiànhlấyviệcxâydựnghạtầngnày.

Thaychoviệcthuêcácnhâncôngđịaphươngcủacácngànhvềkiếntrúc,kỹsư,côngnhânxâydựng,vàcáccôngtyvậntải,một“câygậy”TrungQuốcđượcsửdụngtốiđatạođiềukiệnchocáclaođộngTrungQuốctớicácthuộcđịamới,sửdụngcácđiềukhoảncólợinhấtchoTrungQuốcđãđượckýtrongcáchợpđồnghợptácdạngnày.

ĐâylàtìnhhuốngbịthuộcđịahóađángbuồnvàđángtiếcnhấtcủamảnhđấtSudanmàcáctácgiảcuốnsách“ChinaSafari”viết:

NơiđâyngườiTrungQuốckhoandầuvàbơmnóvàocácđườngốngcủaTrungQuốc,đượcbảovệbởimộtngườiTrungQuốcmạnhbạođangtrênđườngtớimộtbếncảngcũngđượcxâydựngbởingườiTrungQuốc,nơimàdầusẽđượcbơmlênnhữngbồnchứalớnđểchởvềTrungQuốc.NhữngngườilaođộngTrungQuốcxâydựngđườngxá,cầucốngvànhữngđậpchứanướckhổnglồvàlàmbiếnmấtquyềnsởhữucácmảnhđấtnhỏcủahàngchụcngànnôngdânđịaphương;NgườiTrungQuốcpháttriểntrồngtrọtlươngthựcchochínhhọ,đápứngnhucầuănuốngcủachínhhọvớiraucũngcủaTrungQuốcvànguyênliệunhậpkhẩucũngtừTrungQuốc;NgườiTrungQuốcvũtrangchomộtchínhphủphạmtộiácchốnglạinhânloại;vàNgườiTrungQuốcbảovệchínhphủđóvàliênkếtchặtchẽvớinótrongHộiđồngbảoanLiênHợpQuốc.

VàđâylàbímậtnhỏvớimộtvếtnhơlớnnhấtvềthamvọngthựcdânmớicủaTrungQuốc.Trongkhiđangthâutómcácnguồntàinguyênthiênnhiênvàthaotúngcácthịtrườngmớilàcácmụctiêuchiếnlượcchủyếu,cácnhàhoạchđịnhtrungươngBắcKinhcũngmuốnxuấtkhẩucóhệthốnghàngtriệucôngdânTrungQuốcvàocác“nhànướcvệtinh”tạiPhiChâuvàMỹLaTinhđểgiảmthiểuáplựctăngdânsốquámứcởĐạiLục.Trongcuốn“ChinaSafari”,mộtnhàkhoahọcTrungQuốcmôtảchiếnlượcdidờidânsốnàynhưsau:chúngtacó600consôngởTrungQuốc,400trongsốnàyđãbịchếtbởiônhiễm…chúngtasẽphảigửiítnhất300triệungườitớiPhiChâutrướckhichúngtabắtđầuchứngkiếnkếtcụccácvấnđềnghiêmtrọngcủachúngta.

VàđâychỉlàmộttrườnghợpnhỏtạinơimàcóthểgiảithíchhiệntượngnhậpcưmàTrungQuốcđangápđặtlênLụcĐịaĐen:khiNamibiabịphásảnvớihàngtỉUSDnợvaycủaTrungQuốc,cácconcámậpchủnợởBắc

KinhđãđòinợbằngcáchthươnglượngmộtsựchấpthuậnchohàngngàngiađìnhTrungQuốctớiNamibia.Thựctế,bímậtthươngvụnàychỉđượcphơibàyquaWikileaks;vàcólẽkhôngcầnnóigìthêm,khicáctintứcđượctiếtlộ,nóđãgâyphẫnnộdữdộicủangườidânnướcnày.

Bạncóthểcũngđãrấtphẫnuấtrồi,nếucácđôigiàynhậpcưđangbướctrênđấtMỹ.Chỉcầnnghĩvềđiềuđóthôi:nếumộtíttỉđôlatiềnnợcủaTrungQuốcchophéphọquyềnđượcgửihàngngànngườitớiNamibia,baonhiêutrămngànngườinhậpcưbạncóthểhìnhdungBắcKinhmuốnchínhphủHoaKỳphảichấpnhậnđểđổilấymộtkhoảngnợhaingàntỉđôlacủaTrungQuốc?Nhưngmànè,cũngvẫncòncórấtnhiềuđấttrốngởMontanavàWyomingđó!

Đốivớiphạmvigiớihạncủamộtchiếnlượcđanggâysửngsốt,chiếnlượcđồnghóachủngtộchayTrungQuốchóaChâuPhiđen,nhàbáonổitiếngvớinhiềugiảithưởngAndrewMalonemôtảsựpháttriểnrấthunghãnnày:vớimộtnhómnhỏbanđầu,mộtcộngđồngTrungQuốc750ngànngườigâyngạcnhiên,đãvàđangsinhsốngtạichâuPhihơnmộtthậpkỷqua.Nhữngngườikhácđangtrênđườngtới.ChiếnlượcthôntínhnàyđãđượchoạchđịnhcẩnthậnbởicácquanchứctạiBắcKinh,nơimộtchuyêngiađãướclượngrằngTrungquốcsẽcầngửi300triệungườitớiPhiChâuđểgiảiquyếtcácvấnđềdânsốquámứcvàônhiễmmôitrường.

Cáckếhoạchđangvàoguồng.XuyênquaPhiChâu,cờđỏTrungQuốcđangtungbayphấpphới.Cácthươngvụsinhlờihấpdẫnđangđượcmangrachiêudụ,đánhđổiđểmuabánhànghóavớiTrungQuốc–dầuhỏa,bạchkim,vàng,vàkhoángchất.Cácđạisứquánvàcácđườngbayđangmởthêmra.CáctầnglớpưutúcủaTrungQuốccóthểđượcnhìnthấykhắpmọinơi,đangdạochơimuasắmtạicáccửahàngsangtrọngđắttiềncủachínhhọ,đangláinhữngchiếcsiêuxeMercedesvàBMW,đanggửinhữngđứatrẻconhọtớicáctrườngtưthụcđộcquyềndànhriêngchohọ…băngqualụcđịavĩđạinày,sựhiệndiệncủangườiTrungQuốcđangphìnhtonhưmộtcơnlũ…cáckhuphứchợpkíncổngcaotườngvàđộcquyền,chỉphụcvụriêngthứcănTàu,vàlànơingườidađenkhôngđượcphépđến,đangđượcxâydựngtrênkhắpchâulục.“QuầnáokiểuPhiChâu”đượcbántạicácchợtrongkhắpchâulụchiệnnaychủyếuđượcnhậpkhẩu,mặtsauluônghilờinguyền“MadeinChina”.

TừnhữngcâuchuyệnvềtổnthấtcủaMalone,bạncóthểtựsuyxétvàsoisángthêmrằngđókhôngchỉlàcácnhómcôngnhânxâydựngđượcTrungQuốcxuấtkhẩusangPhiChâu,ÁChâu,MỹLaTinh.TrungQuốccònmang

sangcảnôngdân,thươnggia,vàthậmchícảgáiđiếm.

ĐểđặtchiếcmáyxúcđấtkiểuTrungQuốcđúngchỗ,giảsửchínhquyềnMỹbỏquahaibangIowavàNebraska,tịchthuhàngtriệuhéctađấthoamàuchủyếu,chuyểnnóquachoTrungQuốc,vàbảovớingườinôngdânđịaphươngđichỗkhácchơi,vàchiatáchphânbiệtchủngtộcgiữanhữngngườihàngxóm,vàhọthôntínhluôncácnhàxưởng,côngsởcủaHoaKỳ.ChỉthửhìnhdungmứcđộgiậndữcủangườiMỹxem?

À,đóchínhlàđiềuthựcsựđangdiễnratạiPhiChâu,nơimàhàngtriệungườinôngdânTrungQuốcđãcómặt.NhữngngườinhậpcưTrungQuốcnàyđangcanhtácđấtcủangườichâuPhiđểsảnxuấtthựcphẩmvàxuấtkhẩungượcvềTrungQuốcđạilụcmộtcáchđộcquyềnchocácbànăncủangườiTrungQuốc–thậmchícảkhinạnđóinghèocủangườidânPhiChâuđanghoànhhànhxungquanhhọ.

ĐâychỉlàmộtvịđắngnhỏtrongthươngvụthôntínhđấtđaiSino-African:theotờbáoTheEconomist,TrungQuốcđãthâutómhơn7triệuhéctacáccánhđồngdầucọchủyếucủaCôngGôvàphụcvụchonhiênliệusinhhọc.TạiZambia,cáccánhđồngcủaTrungQuốcđãsẳnsangcungứngmộtphầntưsốtrứngđượcbántạiThủđôLusaka.CòntạiZimabbwe,theotờWeeklyStandard,thểchếMugabeđãđixahơnkhichophépcáccôngtynhànướcTrungQuốcđượctựdosởhữucácnôngtrạicủangườidatrắngtrướcđây.Trớtrêuthay,conNgựaGỗthànhTroymangtên“Nhữngnôngtrạihữunghị”đãđượcsửdụngtạicácquốcgiatừGabon,Ghana,vàGuineatớiMali,Mauritania,vàTanzaniađểkhóachặtcácvùngđấtlớnnhỏvàđượcđặtdướisựgiámsátvàchechởcủanhữngchiếcRađatheodõivềchínhtrịmộtcáchkỹlưỡng.

ThươngvụmuacảPhiChâuvàMỹLaTinh

ThêmvàocơnlũngườinôngdânTrungQuốclàcáclànsóngcácthươngnhânTrungQuốccànquétquacảPhiChâuvàMỹLaTinh.MộtsốngườiđếncùngvớicơnlũhànghóaTrungQuốctrànngậpcácthànhphốlớnnhưKinshasha,Kampala,Lagos,Lima,vàSantiago.

Sốkháclàcácthươngnhânthuộcloạimạohiểmhơn,họxếpdỡhàngxuốngtừnhữngchuyếntàuvàmáybayvàbánchocácthànhphốđangpháttriểnbùngnổthuộcvùngsâuhơnmàcócácdựánxâydựngcủaTrungQuốcxuyênquakhắpcácchâulụccảPhiChâuvàMỹLaTinh

KhicảgáimạidâmnhậpcưTrungQuốcxuấthiện,thậtkhôngphảichuyệnđùaởđây.Vàcũnggiốngnhưcácônganhbàconcủahọđanglàmnhữngsảnphẩmhànghóanhằmthôntínhkhuvựcnày,cácquýcôTrungquốccủamànđêm,vàolàmchocácquánbarvànhàthổmọclênđầyxungquanhcáckhuthươngmạithuộcđịavàhọcũngápdụngchiêumamãnhlàphágiáđểloạicácđốithủđịaphươngra.CáctácgiảcuốnChinaSafariphảithốtlênrằngnềnkinhtếmạidâmởquốcgiagiàutàinguyêngỗrừngCamaroon:“gáimạidâmTrungQuốcdụngchiêugiảmgiáchỉcòn2000CFA(khoảng4,25USD)tạinhữngnơimàgáimạidâmngườiđịaphươngcógiákhôngthấphơn5000CFA”

VàđâylàmộtcâuchuyệnkhôihàicườiranướcmắtmàchúngtôicóđượcđểhiểuvìsaonềnkinhtếchịunhiềuáplựcđãdẫnđếnvấnđềnhậpcưcủaTrungQuốc:khicảnhsátnỗlựcgiảicứumộtnhómphụnữTrungQuốcđượcmangđếnbởibọnbuônngườiđểlàmmạidâmtạiCongo-Brazzaville,nhữngphụnữkêunàiđượcởlạinướcnày.ĐólàvìtiềnvàcáchxửlýhọcóđượcởđâyhơnhẳnbấtcứđiềugìhọnhậnđượctừquênhàvùngTứXuyên.

Hiểnnhiên,họchấpnhậnthânphậnmạidâmtạicácnhàthổCongolesehơnlàquayvềquênhàvớicácnôngtrạicùngvớicáccộngđồngthânquencủahọtrênvùngđấtcủarồng.

TrungQuốcxuấtkhẩucáctrầnnhàvớinguycơsụpđổchếtngườivàcácchấtthảiđộchại

“CáccôngtyTrungquốcđangtrảlươngchongườilaođộngrẻmạtvàbắthọlàmviệcnhiềugiờhơn;làmsaocóthểkỳvọnghọlàmkháchơnkhiởnướcngoài?Vớihơn6.700thợmỏTrungQuốcchếtvìtainạnmỗinăm(khoảng17ngườichết/ngày)….LàmthếnàocóthểkỳvọngcácliêndoanhTrungquốccóthểlàmtốthơnphầncònlạicủathếgiới?…TrungQuốcđãpháhỏnghệsinhtháivàmôitrườngsốngcủachínhhọtrongquátrìnhhiệnđạihóanhanhchóng;làmsaocóthểkỳvọnghọcóđủlươngtriđểthựchiệncáckếhoạchlàmănthânthiệnvàbảovệvớimôitrườngkiểuphươngTâytạinhữngnơikhác?”-WenranJiang,UniversityofAlberta

Nếucáccôngnhânxâydựng,thươngnhân,gáimạidâm,nôngdânhoặclànsónghànghóagiárẻcủaTrungQuốclàmđóngcửacáccơxưởngvàdoanhnghiệpđịaphương,Trungquốcđangxuấtkhẩumộtcáchcóhiệuquảcácvấnnạncủachínhhọvềkinhtếvàthấtnghiệpvàocácthuộcđịamớicủahọ,trongkhithúcđẩytiếntrìnhlàmchodânbảnđịaphảinhậntrợcấpansinhxãhộicủachínhphủnhưmộtgánhnặnghoặcphảiănxinngaytrênđường

phốcủachínhhọ.

Nhưngđâykhôngphảilàcácxuấtkhẩuđộchạiduynhất.

TrungQuốccònxuấtkhẩucả“sựbấtcẩnđầytaitiếng”màngaytạiđấtmẹcủahọcũngkhôngcócảsựbảovệtốithiểuvềmôitrườnglàmviệcvàantoànlaođộngchocôngnhân.GiáosưWenranJiangđãnhấnmạnhnhưtrên,khôngaingạcnhiênvềđiềunày.CácnhàhoạchđịnhchínhsáchtạitrungươngởBắcKinhthậmchíkhôngbảovệcáccôngnhâncùngmáumủruộtthịtvớihọhaytàisảnmôitrườngsốngnào,tạisaoaiđólạikỳvọngTrungQuốcsẽlàmđiềutốthơnvàkhácbiệthơntạimỏthanởCongo,haycáckhurừngởGabon,mỏBạcởPeru,hoặcmỏđồngởZambia?

Thựctế,sựvôliêmsỉcủaTrungQuốckhitànpháđấtđaicủacácthuộcđịamớidườngnhưkhôngcógiớihạn,khôngcóbiêngiới.ChỉcầnxemquađiềuđãxãyrakhitậpđoànnhànướclớnnhấtTrungquốclàSinopecvàoGabonkhaithácdầuhỏa.

Câuchuyệnxảyravàonăm2002,chínhphủGabonkhiđóvớitầmnhìnxađãquihoạchhơnmộtphầntưdiệntíchquốcgia–hầuhếtlàrừngnguyênsinh–làmkhubảotồntựnhiên.Tuynhiên,khithâmnhậpvàoGabon,Sinopecđãnhanhchóngthọcsâuvàogiữatrungtâmcủakhubảotồnrừngnguyênsinhnày.Họđàovàđắpcácconđườngdangdởxuyênquacáckhurừngtrongkhibừabãikhaitháccácvùngđấttrongcôngviênbảotồn–vàchỉnhậnsựphảnđốiyếuớtcủachínhquyềnđịaphương.Vàđầyrẫynhữngviên“kimcươngmáu”đượckhaithácđểđổilạivũkhíTrungquốcởnhữngnơinhưCongođểtànsátnhữngngườidânvôtộivàtrangbịvũtrangchocảtrẻem,trongkhitiềnbángỗcủaLiberianchoTrungquốcdùngđểtàitrợtàichínhvàvũkhíchocuộcchiếnđẫmmáukinhhoàngtrênđấtnướcnày.

Khibạncầnsựtrợgiúpđốiphóvớinhữngkẻchàđạpxuyênbiêngiới,aicóthểgiúp?

TạiNamibia,đangphátsinhvấnđềđiềutrịbệnh,cáccôngnhânđượcbảorằng“rángchịucựckhổ,saunàycácthếhệtươnglaisẽđượchưởng”.TạiKenya,cộngđồngdâncưđãngănchặncáccôngviệcxâydựngđườngvàyêucầucungcấpnướcsạchchonhucầunộiđịavàdânsinh.ĐâylànơicóđộcaovàhạnhánnghiêmtrọngvànhàthầuTrungquốckhôngchocộngđồngdâncưđượctớigầncácgiếngkhoannướctrongphạmvilàmđường.-AfricanReview

Liênquanđếnsứckhỏevàantoàncủacôngnhân,khôngcógìhơnngoàinỗisợhãivàlờioánthantrongcácnhàmáyvàhầmmỏmàcácôngchủngườiTrungQuốcđangvậnhànhởPhiChâuvàMỹLaTinh.NgaycảtạiTrungquốc,đâycũnglàcâuchuyệndài,lươngtiềnrẻmạt,môitrườnglaođộngkhôngantoàn,vànhữnggãchủmắngnhiếckhôngthểtinđược–cùngvớinhữngvấnđềnhưđánhtráochấtthảikhaikhoángđểthảilậuvàomôitrườnglâncậnxungquanh.

Bạncầnmộtchitiếtvấymáuhơn?À,xemquachuyệnđángkhóc,xấuxagớmghiếcnày:khicáccôngnhântạimỏthanCollum,miềnnamZambia,trìnhbáokhiếunạivềđồnglươngthấpvàđiềukiệnlàmviệckhôngantoàn,haitrongsốnhữngôngchủđangtrànđầyhạnhphúccủahọđãlậptứcdùngsúngbắnhạ11thợmỏ.NơimàdiễnviênđiệnảnhgạocộiClintEastwoodđóngvaitrongphim“ThePaleRider”–anhtađãởđâukhibạncầnanhta?

Vàphátsúngkhôngphảilàmộtviệcquáxalạ.ChỉmộtítthángsauđãcómộtvụkháctạihầmmỏkhácởZambia,vụtấncôngbiếnthànhcuộcbạoloạnkhimộtquảnđốcngườiTrungQuốcbắnvàođámđông.Dĩnhiên,viênchứcngoạigiaoởBắcKinhlậptứcgọivụtànsátnàylà“mộtsựcốnhỏ”.Uichà,bạnnghĩsao?

GiảimãsựphiđạođứccủaTrungQuốclàmxóimònniềmtincủaPhươngTây

“Trongsố640triệuvũkhícầmtayvòngquanhthếgiới,ướclượngcókhoảng100triệuđượctìmthấyởPhiChâu“-BaffourDokyiAmoa,PambuzakaNews

MọingườichorằngtấtcảhệquảthảmkhốcđềuliênquanđếnchủnghĩathựcdânkiểumớicủaTrungQuốc,mộtcâuhỏimởlàtạisaocóquánhiềucácquốcgiaPhiChâu,ÁChâu,MỹLaTinhđềuđangmởrộngvòngtayđónchàoTrungQuốc.Thựctiễncónhiềucâutrảlờichocâuhỏinày,nhưngvàingườiđặcbiệttrảlờidựatrênphânloạiquốcgiamàchúngtađangnóitới.MộtkiểutrảlờinhâncáchhóalàbởiliênquanđếncácnhànướcđộctàiởchâuPhi,nơimàluậtlệđượcbanhànhbởichínhquyềnquânsự,nhữngtênsátnhânhàngloạtvônhântính,hoặccácnhàlãnhđạodânchủđượcbầuquanhữngláphiếuđánhtráohoặcdướinhữnghọngsúng.CácthểchếdânchủgiảmạotạiAngola,Sudan,Zimbabweluônđứngđầudanhsáchcácquốcgianày.TạicácnướcchâuPhivàMỹLaTinhkhác,cóđặcđiểmlànềndânchủrấtyếuhoặcphequânđộinắmquyềnlựcmạnhmẽ,nguyêntắccủathựcdânTrungquốcđưaracănbảnlàcâukhẩuhiệulạnhlùngđượcnóiđầutiênbởi

chủtịchTrungQuốcHồCẩmĐàotrướcQuốchộiGabon:“chỉkinhdoanh,khôngđềcậptớichínhtrị”.

Thừahưởngnguyêntắcphiđạođứcnày,TrungQuốclàmkinhdoanhvớibấtkỳchínhphủnướcngoàinào,bấtchấptìnhtrạngthiếulòngtrắcẩnvàtìnhngười,bấtchấpsựhàkhắcápchế,bấtchấpcảhiệntượngthamnhũngdiễnratrànlan.Đểlàmđiềuđó,họchìabàntaygiúpđỡtrongbốicảnhkhủnghoảngvàđềnghịgiúpđỡvớicácđiềukhoảnkinhdoanhbấtchấptìnhtrạngnhânquyềnhayminhbạchtàichínhcủacácnướcthuộcđịamớinày.

Ngàynay,khôngkhókhăngì,bạncũngcóthểthấykếhoạchphiđạođứccủaBắcKinhđốivớichínhsáchngoạigiaođãmanglạicácưuthếmạnhmẽvượtquacácquốcgiavănminhthậtsựcủathếgiớinhưMỹ,Anh,Pháp,Nhật,mộtcáchkhôngthểtinđược.Cácquốcgianày,hoặcvớitưcáchcánhânhoặcthôngquacácthểchếnhưLiênhợpquốccầncốgắngsửdụngcácphươngtiệnngoạigiaonhưcấmvậnthươngmạivàphongtỏatàikhoảnngânhàngvàhỗtrợngoạigiaođểgiámsátvàkềmchếcáctênbạochúatạicácquốcgiathuộcđịamớinày.

Tuynhiên,khicácquốcgiadânchủvănminhcốgắnggâyáplựcnhưvậy,cầnđẩyluiconRồng“thuộcđịahóa”–mộtcáchkhéoléoquacửasau.Dovậy,HoaKỳcầncắtđứtngoạigiaothươngmạivớiSudanvìchínhquyềnquânđộiẢRậptạiđâyđanggiếtchếtnhiềungườidađenChâuPhitạiDarfur,hoặckhiLiênhợpquốcáplệnhcấmvậnquânsựvàoBờBiểnNgàhoặcSieraLeone,hoặckhiChâuÂugâyáplựclênEtrieahoặcSomalia,haykhitoànthếgiớichốnglạinhàđộctàiRobertMugabecủaZimbabwevàbắtôngtaphảichiasẻquyềnlựcthôngquacuộctổngtuyểncử,cácnhàcơhộiphiđạođứcởBắcKinhđềutranhthủtìmcáchànhđộngmới.Họđưaracácđềnghịbéobởđốivớicácthểchếđộcđoán,bấtcứđiềugìđốitácmongmuốn–từcácvũkhíhạngnhẹvàmáybaychiếnđấutiêntiếnđếncácmáytínhđờimớivàhệthốngviễnthônghiệnđại.

Đâychỉlàcáibắttayđầutiênchochiếndịchtànsátmangtên“vàngvàmáu”xâmnhậptoàndiệnvũtrangvàoDarfurtheocáctàiliệutiếtlộbởiBBC,TờTheNewKillingFields:

HàngngànphụnữvàtrẻemđãbịcưỡngbứccóhệthốngtạiDarfurtrongkhinhữngngườichồng,anhem,cáccontraicủahọbịtànsáttrongvũngmáulạnh….ChínhphủlênkếhoạchnémbomnhữngngôilàngchâuPhivàsauđógửilựclượngvũtrangđếntrênnhữngconlạcđà,ngựavàxetải…cácngôilàngbịtấncônghơnnămlần.MộtphụnữtênlàKalima…đãcố

gắnggọichồngmìnhkhingôilàngbịtấncông.Nhưngmộttênlínhvũtrangđãgiếtchếtôngtavàđứaconđangbámvàongườicôtatrongsựsợhãitộtcùng,cốtháochạykhỏibọnngườivũtrangẢRậpvàhọđãthiêusốngđứabétraichỉmới3tuổi.Kalimasauđóbịhãmhiếpbởichínhnhữngtênđồtểnày.

Theonhữngcáchnày,trongkhichúngtasốngtrongnhữngquốcgiadânchủvàtựdocủathếgiớimangnhữngnềntảngđạođứccaonhấtcủaconngười,mộtnướcTrungQuốcnhiềulạcquanđangcàyxớitungtrêntấtcảcáccánhđồngthươngmại.Thôngquaquátrìnhđàobớinày,conRồng“thuộcđịahóa”đãgiúpvũtrangchohàngngàntaysúngtrẻemchâuPhivớinhữngkhẩuAK-47tạinhữngnơinhưLiberia,Nigeria,vàSierraLeone–trongkhiđócácthiếtbịmáymócxâydựngđanggiúpcàyxớimảnhđấtvớihàngtrămngànxácchết,dướinhữngcánhđồngchếtchóckhôngxalắmởDarfur.

KếđếnlàAustralia?Vàsauđólàsựsụpđổcủathếgiới

“CôngtynănglượngđiệnhạtnhânQuảngĐôngTrungquốcđềnghị83,6triệuđôlaÚc…choviệckiểmsoátcôngtyEnergyMetals,đangthêmvàolànsóngđầutưcủaTrungQuốcvàotàinguyênthiênnhiêncủaÚc.DoanhnghiệpnhànướcCGNPHđềnghịmua70%cổphầncủadựánBigrlyikhaithácUraniumvùnglãnhthổbắcAustraliavàvẫnlànhữngdấuhiệuchothấyTrungQuốcmuốnthamgiakhaithácnguyênliệuhạtnhânUraniumtạimộttrongnhữngquốcgiasảnxuấtUraniumlớnnhấtthếgiới.

ĐềnghịthamgiakhaithácnàyxãyđếngiữalúcquanhệhainướcTrung–Úckhôngđượcmặnmàlắmtheosauvụbắtgiữthángrồiđốivới4quanchứccủatậpđoànkhoánsảnAnh–ÚcRioTinto,baogồmmộtcôngdânÚc,ôngSternHubịcáobuộctộiđưahốilộvàviphạmbímậtquốcgia.ĐiềunàycũnggâyranhiềutranhcãigiatănggiữacácchínhkháchvàcácnhàbìnhluậnvềsốlượngcácđầutưTrungquốctronglĩnhvựckhaikhoángcủaÚc”.—TheWallStreetJournal

Cólẽ,điềuđanggâyquanngạisâusắcnhấtvềchủnghĩathựcdânmớikiểuTrungquốclàlàmthếnàocácquốcgia,thậmchílàcácquốcgiapháttriểnkinhtếvàcónềndânchủvữngmạnhnhưÚc,Brazil,andNamPhivẫncóthểbịquyếnrũbởichínhsách“dùngtiềnmuachuộc”củaTrungQuốc.

KhảosáttìnhhuốngcủaÚcnhưmộtvídụ.Đâylàquốcgiacódânsốđượchưởngnềngiáodụctốt,lựclượnglaođộngcókỹnăngcao,vàhầunhưcótấtcảcácnguồntàinguyênthiênnhiênmànócầnđểtrởthànhmộtđấtnước

nănglượngcôngnghiệpmạnh.Tuynhiên,thaychoviệcpháttriểncácngànhcôngnghiệpđểxửlýcácnguồntàinguyênthiênnhiênvàdùngnóđểsảnxuấthànghóa,cácnhàlãnhđạosuynghĩngắnhạnchorằngcứđơngiảnhơnlàđểTrungQuốcđếnvàmuacáctàinguyên,đàobớicáctàinguyêngiàucóvàchởvềcácnhàmáyTrungquốcvớigiárẻ.

Trongítnămvừaqua,cáccôngtynhưYangzhouCoalMining,ChinaMinmetals,HunanValinSteel&Iron,ChinaMetallurgical,vàShanghaiBaosteelđãthâutómđượccáchợpđồnghàngtriệutấnnguyênliệuthô.Trongkhiđó,đâychínhlànguồnlợicủahàngtrămgiađìnhcủacáctầnglớpưutúởÚc,nólàmộtcôngthứcdẫntớiđóinghèomộtkhiTrungQuốcđãlàmtrốngrỗngcácmỏkhaikhoángtạiÚcsaumộtthờigiannữa.

Thậmchí,trongngắnhạnhơn,NướcÚcphảiđónnhậnmộtkếtcụcnhanhchóngcủachínhsáchthuộcđịahóanày.ĐólàbởivìTrungquốcđanggửicáchànghóathànhphẩmvớicácnguyênliệuđầuvàotừÚcquaytrởlạichínhthịtrườngnày,nướcÚcphảiđốimặtvớithâmhụtngânsáchlớnchưatừngcóvớiTrungQuốc–dùrằngnósởhữumộtnguồngiàucótàinguyênthiênnhiênrấttolớnvĩđại.

CảhaiquốcgiaBrazilvàNamPhiđềucónhiềuđiểmtươngđồng–thậmchíhơnkémchỉítnhiều–cácconthuyềnthựcdânkiểumới.Haiquốcgiangồitrênmộtchuổinhữngtàisảnđadạngphongphúkhôngthểtưởngtượngnổi.Cảhainướcnàyđềucótầnglớptrunglưuđangtăngtiếnvàcócơhộirấtlớnđểgianhậpđộingũcácquốcgiacôngnghiệphóa.Tuynhiên,cảhaiquốcgianàyđangtừbỏquánhiềunguồntàinguyênthiênnhiênvềtayTrungQuốc–vàđangtrongtiếntrìnhchạynhanhtớichổthâmthủngmậudịchnghiêmtrọng.

VídụnhưBrazil,TrungQuốcróthơn7tỉUSDvàocôngnghiệpdầukhí,trongkhicôngtySinopechầunhưcómặtkhắpmọinơi,đãsắpmuamộtphầnlớntrữlượngdầucủaBraziltạimỏSantosBasin.Chỉcầnmộtbướcnhảyđầutiên,côngtySinopeccủaTrungQuốcđãvươnđếntậnThủđôRio:họchocôngtydầukhíquốcgiaBrazillàPetrobrasvay10tỉđôla,đểđổilạiquyềnmua10ngànthùngdầuthô/ngàytrongmộtthậpkỷtới–vớigiánềnđãthươnglượng.JohnPomfretcủatờTheWashingtonPostđãpháchọabứctranh“Chinamax”lớnhơntheonghĩađen:

“Dọctheobãicátvàngtôđiểmvẻđẹpkiềudiễmcủa175dặmbờbiểnphíabắcThủđôRiodeJanneiro,TrungQuốcsẽđangđúcthànhmộtnềnkinhtếmới.Chỉcầnvượtquamộtcầucảngnơicáccôngnhânđangxâymộtconđê

chắnsóngdài2dặmđểtiếpđónnhữngcontàukhổnglồđượcbiếtđếnnhưChinamaxesvàsẽvậnchuyểnquặngsắtchongànhcôngnghiệpthépđangđóikhátcủaTrungQuốc,băngquacácbếncảngchonhữngchiếctàudầuhướngvềBắcKinh,mộtthànhphốcủanhữngnhàmáyđangmọclêntrênmộthònđảodiệntíchgấpđôiManhattan.NhiềuhạtầngsẽđượcxâydựngbởiđầutưcủaTrungquốc:nhàmáythép,nhàmáyđóngtàu,nhàmáychếtạoôtô,mộtnhàmáysảnxuấtthiếtbịchạydầuvàgas…CácđầutưvàoBrazilphảnánhchiếnlược“vươnrangoài”củaTrungquốc,vàtìmkiếmsựđảmbảonguồntàinguyênthiênnhiênchocácmụctiêupháttriểnvàbảovệcácdoanhnghiệpnhànướccủaquốcgianàytừsựtăngtrưởngđangchậmhơnởĐạiLục”.

TổngthốngNamPhi,ôngThaboMbekikhálolắngvềvấnđềthuộcđịahóahaychủnghĩathựcdânkiểumớinàyđangdiễnratrênđấtnướcmình,“nếuChâuPhichỉxuấtkhẩunguyênliệuthôtớiTrungQuốctrongkhinhậpkhẩucácmặthàngsảnxuấtbởiTrungQuốc,Lụcđịađenxemnhưbịtuyênánchịusựlạchậuchậmtiếnmãimãi”.

CảxãhộidânsựvănminhnhưnướcÚc,mộtquốcgiađóiráchvìchiếntranhnhưCongo,mộtquốcgiađangchuyểnđổinhanhnhưNamPhi,hoặctrườnghợpmộtloạtcácnhànướcđộctàikiểunhưZimbabwe,điềumàcácquốcgianàycùngchungsựchiasẻhoàncảnhđólà:Trungquốcđangbóclộtmộtcáchcóhệthốngcácnguồntàinguyêncủahọ.Vàmộtkhicáctàinguyênnàycạnkiệt,bịxúcmangđihếthaysửdụnghết,cácthuộcđịakiểumớinàysẽbiếnthànhcácnhữngchiếcvỏrỗngruột,thiếuvắngkhảnăngcôngnghiệpvàkhảnăngtạoviệclàmmớivàkhiđómayrahọmớithoátkhỏikiếpnạnhoặcmộttươnglaikhônglàthuộcđịakiểumớinày!

ĐạibàngMỹđãbiếnthànhconbồcâutolớnnhấtthếgiới

Conrồng“sảnxuất”rấtthamăn.Conrồng“thuộcđịahóa”khôngcòndịudàngnữa.ConđạibàngMỹđãngủquênngaytrêncỗxe.–RonVara

Đểkhéplạichươngnày,điềumàchúngtôimuốnnhấnmạnhlàTrungquốcđangcómộtchiếnlượcthâutómtàinguyênđểgiữchocácnhàmáycủahọhoạtđộnghếtcôngsuất,phầncònlạicủathếgiớithìkhôngcógì.TrongkhiđộiquânvũtranghàngtriệungườicủaTrungQuốcđangtuầnhànhquakhắpcácchâulụctừChâuPhi,ChâuÁ,tớiChâuMỹLaTinhvàđangthựchiệnchínhsáchthâutómmọinguồntàinguyênthiênnhiênđồngthờithaotúngtoànbộthịtrường,vàkhóachặtphầncònlạicủathếgiới,thìconĐạiBàngMỹvẫnyênvịnơimặtđất,cácnướcChâuÂuđangmắtkẹttrongmộtsự

chốibỏlâuđờicốhữu,cònNhậtBảnthìcóvẻtêliệtvìnỗisợhãimơhồ.

Điềunàykhôngphảiluônluônnhưvậy–ítnhấtlàđốivớiHoaKỳ.

Dođó,nướcMỹphảilàbậcthầytiênphongmởlốivới“quyềnlựcmềm”trêntoàncầuthôngquacácnhiệmvụtrợgiúp,chínhsáchngoạigiao,vàhỗtrợquânsự.

Hiệntại,tuynhiên,conĐạiBàngMỹngàynàogiờđãtrởthànhconBồCâutolớnnhấtthếgiới;vàchúngtađápxuốngtrongsựvậnhànhcácnhiệmvụgìngiữhòabìnhthôngquacácdoanhnghiệptưnhântạicácquốcgiamàtạiđócáckhoảnnợquốcgiatươngđốiíthơnchúngtavàngồinhấpnhổmvớicácđồntrúbiênphòngtạicácnướcmàchúngtakhôngthuộcvề.Nhưngchúngtaphảithấyđiềunàyđãlàquákhứ,vàphầncònlạicủathếgiớiphảithứcdậylêntiếng–vàphảiđứnglênchốnglại–vịhoàngđế“thuộcđịahóa”đangnảynòithànhbạochúaởgiữathếgiớicủachúngta.Mộtlầnnữa,PeterFinnhùnghồntuyênbố,thếgiớidânchủvàvănminhcầnmởtoancánhcửađốimặttrựcdiệnvớiphươngĐôngvàdõngdạc:“Tacũngbiếtcáchđiênnhưquỷdữtrongđịangụcvàtasẽkhôngbaogiờnhịnnhưvậymộtlầnnữa”

Nếuchúngtalàmkhôngnhưthế,Trungquốctrongthựctếđangápđặtsựcấmđoántàinguyênđốivớithếgiớithôngquachínhsáchthuộcđịahóa,sẽnhưsợidâythònglọngđangsiếtchặtdầnquanhcổcủatấtcảcácnềnkinhtếtrênthếgiới.Theothờigian,TrungQuốcsẽgiatăngthểchếthuộcđịakiểumớinàychođếnkhihọđạtđượcquyềnkiểmsoáttuyệtđốihầuhếtcácnguồntàinguyênquýgiánhấttráiđất,vàkhiđómóntrángmiệngtiếptụcđượctìmđến,sợidâythònglọngsẽchắcchắnsiếtchặtquanhnhữngcáicổmềmcủaMỹ,ChâuÂu,Nhật,Hànquốcvàcácquốcgiakhácnữa.

Chương8ChếtdướitayHảiquânXanh:

VìsaoBáođộngđỏtừviệcgiatăngquânsựcủaTrungQuốc

Mọiquyềnlựcđếntừnòngsúng.—MaoTrạchĐông

LầncuốicùngmàhầuhếtngườiphươngTâynhớvềquânđộiTrungQuốclàngày4thángSáunăm1989.ĐólàngàyxetăngcánquangườivàxeđạpxungquanhQuảngtrườngThiênAnMônvàđộiquânsốcđiệnnhắmvàonhữngngườibiểutìnhtrêncácbứctườngTửCấmThành.

Kểtừlầnđổmáuđócáchđâyhơnhaithậpkỷ,cácnhàlãnhđạoTrungquốckhônghềcótháiđộmềmmỏnghơnđốivớibấtđồngchínhkiến.Cáithayđổiđángkểchínhlàkhovũkhíquânsựcủahọ.

Trênthựctế,quânđộiTrungquốc,lựclượngkhôngquân,vàđặcbiệtlàHảiquânđãcóbướcđạinhảyvọtđểtrởthànhđộiquânđượctrangbịdữdộinhất.Rủithay,nhữngvũkhísángbóngnàylạiđangnhằmthẳngvàochúngta.

ĐơncửlàvũkhíhủydiệthàngloạtĐôngPhong31A.Đâylàloạitênlửađạnđạoliênlụcđịa(ICBM)tầmxa,pháthỏacơđộngvàkhótheodõi,khópháthiệnvàluônsẳnsàngphátra1-megatonđầuđạnhạtnhânđếnngaycửanhàbạnởDesMoineshayDecatur.

HaylàtàungầmtênlửahạtnhânloạiJinvớitênlửaxuyênlụcđịaJuLang2?Nhữngtênlửa"sóngkhổnglồ"cóthểđượctrangbịnhiềuđầuđạncókhảnăngđốtcháybấtcứthànhphốnàotạiHoaKỳhaychâuÂu.

Vànóivềtàungầm,bạncóbiếtrằngtrênhònđảonhiệtđớiHảiNam,tỉnhcựcnamcủaTrungQuốc,HảiquânđãxâydựngmộtcăncứquânsựngầmkiểuJamesBond?MụcđíchrõràngcủacơsởnàylàđểchedấuchonhữnghạmđộibànhtrướngngầmkhỏinhữngvệtinhphươngTây,hạmđộimàhiệnnaythườngxâmlấnvàolãnhhảiNhậtBảnhoặcnhữnglộtrìnhtuầntiểuthườngxuyêncủaMỹtrênbiển.

Đểkiểmsoáttrênbiển,tênlửachốngtàuđạnđạoDF-21Dthựcsựlàkẻđiềukhiểntrậnhảichiến.Nóđượcthiếtkếlinhhoạtkhipháthỏavànạpnhiênliệurắncấptốc,buộcHạmđộiTháiBìnhDươngcủaMỹtừeobiểnĐàiLoanvàBiểnNhậtBảnphảiquaytrởlạicácbãibiểnHawaii;VàcáichếtbấtngờnàychỉcómộtmụctiêulàtàusânbayUSSGeorgeWashington,nơicó

hơn5.000thủythủvàphicôngMỹ.

Nhữngvũkhínàycóđiểmgìchung?Đólànhữngvũkhítấncôngkhôngdùngđểbảovệlãnhthổ,màtheonhưMikeMullen,TổngthammưuTrưởngmôtả,làdànhchonhữngcuộcviễnchinh.Thậtvậy,vũkhínàylàmộtphầncủamộtkhovũkhíđượcpháttriểnthầntốccóthểđượcsửdụngcóhiệuquảchốnglạiẤnĐộ,NhậtBản,vàViệtNamtrongcáccuộcxungđộtkhuvực.NócũngcóthểđượcsửdụnghiệuquảnhưthếđểgiànhphầnkiểmsoátcủaHoaKỳvớinhữngtuyếnđườngvậnchuyểntrênthếgiớinhưcácquâncờchiếnlược,haycuốicùngchiếmlĩnhĐàiLoantrongmộttrậntổnglực.

ĐôđốcMullenđãnhậnđịnhsựmâuthuẫngiữanhữnggìmàcácnhàlãnhđạodânsựnhưThủtướngÔnGiaBảonhấnmạnh"trỗidậyhòabình"vànhữnggìtrongthựctế,đólàsựpháttriểnquânsựnhanhnhấtcủamộtchếđộđộctàitoàntrịkểtừnhữngnăm1930:"[TrungQuốc]Đầutưmạnhmẽgầnđâytrongnănglựcviễnchinhhiệnđạicủahảiquânvàkhôngquâncóvẻnhưxarờimộtcáchlạthườngrakhỏicáctiếntrìnhbảovệlãnhthổđãnêu.Mọiquốcgiađềucóquyềntựbảovệmìnhvàchitiêuphùhợpchomụcđíchđó.Tuynhiên,khoảngcáchquárộnggiữanhữnggìTrungquốctuyênbốvàcácchươngtrìnhquânsựcủanókhiếntôirấtquantâmđếnkếtcụccuốicùng.Thậtvậy,tôiđãchuyểntừtòmòthànhthựcsựquanngại"

TấtcảchúngtabênngoàiLầuNămGóccầnquanngạiđếnmứcnào?Vàcáigìthựcsựđằngsau“trỗidậyhòabình”củaTrungquốcbịcáobuộc?

CáchduynhấtđểtrảlờichínhxácnhữngcâuhỏinàylàphântíchnhữnggìmàlựclượngquânsựcủaTrungQuốcđanglàm,chứkhôngphảilànghetoànbộnhữnggìcácnhàlãnhđạodânsựđangnói.ĐólàlýdotạisaotrongbốnchươngtiếptheochúngtasẽđisâuvàokhảnăngquânsựđầyấntượngmàTrungQuốcđangpháttriển.

ChúngtabắtđầuchươngnàyvớimộtcáinhìnthứctỉnhvềnhữngquânchủngdữdộitruyềnthốngcủaTrungquốc,KhôngquânvàHảiquân.

Sauđó,Chương9và10sẽđềcậpđếnnhữngphântíchđángbáođộnghơnvềhoạtđộnggiánđiệphiệnđạivà"chiếntranhkhôngtươngxứng."Đểhoànthànhphầnđánhgía,chúngtasẽxemxétkỹlưỡngsựtrưởngthànhđángkinhngạccủaTrungQuốcvềsứcmạnhkhônggianvàhiểurõhơntạisaoNướcCộnghòaNhândânlạinhìnthấykiểmsoátkhônggianlạilàchiếnlượctốithượng.

Đếnhếtbốnchươngnày,chúngtasẽhiểurõlàngườiMỹkhôngchỉcầnmột

"thờiđiểmvượttrội"nhưTổngthốngMỹBarackObamađãkêugọiđểthúcđẩynềnkinhtế.ChúngtacùngvớichâuÂu,NhậtBản,vàphầncònlạicủathếgiớicũngcầnmột"thờiđiểmWinstonChurchill"đểđánhthứcchúngtavềmốinguyhiểmngàycàngtăngcủamộtýđịnhđộctàitoàntrịđượctrangbịmạnhmẽchoviệcbáquyềnkhuvựcvàhướngvàosựthốngtrịtoàncầu.

“TrậnChosin”gặp“binhđoàn”Trungquốc

Vâng,tấtcảchúngtađềucónhữngkỷniệmvềnhữngbạnbèthiệtmạng,vềcácbinhđoànTrungQuốctấncôngchiếntuyến,nhữngđoạnđườnghànhquândằngdặcvànguyhiểm,nhưngtôichorằngchúngtaluônnhớvềcáilạnhghêgớm!Nhữngđêmdàitrongmộtcáihào,hoặcmộthangchồn,vớinhiệtkếkhoảng40độâm,sẽkhôngthểnàoquên.—CựubinhchiếntranhTriềuTiênLeeBergee,USMC

VàothờiMaoTrạchĐông,TrungQuốcluônápdụngchiếnlượcdựavàolựclượngápđảo.Ngàynay,ngaycảkhiTrungQuốcđãcónhậnthứchiệnđạivềchiếntranh,họvẫnduytrìquânđộithườngtrựclớnnhấtthếgiới.Đólàmộtđộiquânmạnhmẽ2,3triệuquân,vàtriểnkhaitrênbộđônghơncáclựclượngtổnghợpcủaCanada,Đức,HoaKỳ,vàVươngquốcAnh.Hơnnữa,cáclựclượngbộbinhcủaTrungQuốcđượctrangbịcựctốtvớinhữngkhovũkhíkhổnglồgồmxetăng,pháobinhvàmáybay.

Chỉriêngxetăng,với6.700chiếc,TrungquốcvượtxanhữngconsốcủaĐàiLoanlà1.100,HànQuốc2.300,vàViệtNamkhoảng1.000.NgaycảMỹ,tronghaicuộcchiếnởChâuÁ,cũngchỉcókhoảng5.000xetăng.

ĐiểnhìnhcủaviệcnhanhchóngchuyểnquacôngnghệmớiArmyongđỏchínhlàxetăngchiếnđấu“loại99",đólàvũkhítiênphongcholựclượngbộbinhhiệnđạihóacủaTrungQuốc.ThiếtkếcủanóphầnlớnđượcđánhcắptừLiênXôT-72.Cỗmáygiếtngườicôngnghệcaonàykếthợptấtcảmọithứtừtênlửadẫnđườngbằnglaservàdẫnđườngvệtinhđếnvỏbọcchốngnổcóthểđẩylùiđượctênlửaxuyênvỏ.

Trongtấtcảvàtrêntrấtcả,Hồngquânlàmộtlựclượngviễnchinhghêgớm.Nóvẫnduytrìsứcmạnhnhưđãtừngcánqualànsóngbiểutìnhmàcảthếgiớiđãchứngkiến,chođếnnhữngcuộcxungđộtbấtngờẤnđộnăm1962haycuộctấncôngvôcớViệtNamnăm1979.

VàvớinhữngâmmưuvàcácmốiđedọacủamộtBắcTriềuTiênmấttrítrongtintứcngàynay,vớiTrungquốcđồngminhvàbảohộlớnnhấtcủa

BắcTriềuTiên,khôngaiởHoaKỳcóthểquênvaitròcủanướcCộnghòanhândântrongchiếntranhTriềuTiên.Cuộctắmmáunăm1950nàylẽrakhôngcódosựcungcấpthiếuthốnchoquânđộiBắcTriềuTiêncủacáclựclượngLiênHiệpQuốc.Thayvàođó,trongcuộcchiếnthenchốtcủachiếntranh,từngđoànngườicủaTrungQuốcđãbiếnChosinthànhmộtđịangụclạnhlẽo;hàngngànthanhniênMỹ,Anh,Úc,vàHànQuốcđãđỗmáutrongbùnlạnhdướingọnlửatànnhẫncủaTrungQuốc.Vàcũngđừngquên,đâylàcuộcchiếntranhkhôngthươngxótmàMaoTrạchĐôngđãkéodàimộtcáchtànbạothêmhainămnữa.ÔngtathậmchícònhysinhcontraicủamìnhvàosựvônghĩatrongkhilàmviệcđóchỉđểđọađàyítnhấtbathếhệcủaBắcTriềuTiênlâmvàocảnhnôlệvàđóikém.

LựclượngKhôngquântốtnhấtcóthểmua,ăncắphayănxin

Wargaming,baogồmmôphỏngtổngquátbởiRand,đãchỉrarằngHoaKỳcóthểhủydiệtmáybayTrungquốcvớitỷlệ6-1,nhưngngườiMỹsẽthua.—TuầnbáoHàngkhông(AviationWeek)

TrongkhiHồngquâncủaTrungQuốcdựavàolựclượngápđảo,KhôngquânđangtrởthànhtốtnhấtmàTrungQuốccóthểmuavới"đôlaWalmart"củachúngtahoặclàgiánđiệpcóthểăncắp.

HãyxemShenyangJ-11Bvà“cámậpbay”J-15.ShenyangJ-11Blàmộtmáybayphảnlựchaiđộngcơ,mộtbảnsaonháiSukhoiSu-27củaNga.J-15làmộttàusânbaycóthểchứamáybay,làmộtbảnsaogiảmạoSu-33củaNga.

Vàđâylànhữngtròhềkhôngminhbạchvềnhữngmáybaygiảmạo.Thoạttiên,họkýhợpđồngmuahàngvàthỏathuậncấpphépvớiNga.Tuynhiên,mộtkhiTrungQuốcnhậnđượcmộthoặchaimáybay,họchỉđơngiảnsửdụngcôngnghệcủaNgavàquaylưnglạivớihợpđồngđãký,điềuđóchothấykhôngcódanhdựgiữamộttêntrộmvàmộttêncônđồ.

Phảnứngtrướcviệcnàykhôngnhữngchỉmộtmàđếnhailầnnhưthế,mộtthànhviêncủaHộiđồngQuốcphòngNgađãtứcgiận,ĐạitáIgorKorotchenko,đãlàmnhẹviệclàmhànggiảmạocủaTrungquốckhituyênbốvớiThôngtấnxãQuốctếcủaNgarằng:"J-15TrungQuốcnhânbảnlàkhôngđạtđượchiệusuấttươngtựđặcđiểmcủatàusânbaychiếnđấuSu-33Nga."Sauđóôngnóithêm,"TôikhôngloạitrừkhảnăngrằngTrungQuốccóthểtrởlạiđàmphánvớiNgavềviệcmuamộtlôđángkểcủaSu-33s".Vâng,cứchờxemthử,Đạitá.

Haylànóivềmộtmáybayđángchúýkhác,J-17"Thunder".Máybaynàykhôngthuhútquánhiềusựchúývìkhảnăngtấncôngtênlửakhôngđốikhôngvàkhôngđốiđấtmàthayvàođó,làvìnóminhhọachokhảnăngcủaTrungQuốctrongviệctiếpcậnbímậtmàCộnghòanhândântiếpthucôngnghệquânsựnhạycảm.Trongtrườnghợpnày,TrungQuốcđãđicửasaucủamột"liêndoanh"giảmạovớiPakistanvàmộtsốkẻcơhộicanthiệptừPháp,tạoramộtcơhộidẫnđếnphávỡlệnhcấmvậnvũkhícủaLiênminhChâuÂuđốivớiTrungQuốc.

Và,nóivềnănglựckỳdiệu,KhôngquânTrungQuốcgầnđâyđãcóđượcnhữngcôngnghệtiêntiếnnhưđiềukhiểntừxahaymáybaytựhành.NótươngtựnhưnhữngmáybaykhôngngườiláimàMỹđãsửdụngrấthiệuquảởcảAfghanistanvàIraq.

Đểđánhbóngkhảnăngmớicủamình(vàmớiviphạmbảnquyền)vớiMỹ,TrungQuốckhôngchỉramắtmộtmáybayphảnlựccấptiếntạitriểnlãmhàngkhôngTrungQuốctạiChuHải.CácđơnvịtriểnlãmcũngđưaramộtmôphỏngvideocủamáybaykhôngngườiláinhắmmụctiêulàmộttàusânbaycủaMỹvớiphihànhđoàn5.000quâncủaMỹbịtiêudiệtmộtcáchchínhxácbởimộttênlửaTrungQuốc.Thậtlàmộtsựtrỗidậyhòabình.

30phútquaTokyo,10phúttớiĐàiBắc

TrongtấtcảcácmáybaycủaKhôngquânTrungQuốc,khiêukhíchlớnnhấtchínhlàmáybaychiếnđấutànghìnhChengduJ-20"BlackEagle".TrongmộtsựxúcphạmtinhvitớiMỹ,vàcólẽlàmộtmànphôdiễnhiếmthấy,lựclượngKhôngquânTrungQuốcđãhoànthànhchuyếnbaythửnghiệmđầutiênJ-20tronglúcBộtrưởngQuốcphòngMỹ,RobertGates,đangcómộtcuộcchuyếnthămviếngchínhthứcnướcnày.Tấtnhiên,GatesđãlàmộtđốitượnghoànhảochotròđùangoạigiaocủaBắcKinh,mộtcúchọcvàomắtngườiMỹ.GatesđãquáấntượngvìNevilleChamberlain,ngườiđãcôngkhaikhẳngđịnhrằngTrungQuốckhócóthểsảnxuấtđượcmộtchiếcmáybaythếhệthứnămtrướcnăm2020.

ChẳngvuivẻgìkhinóivềmáybaytránhradarmàrõrànglàđượcthiếtkếchocáccuộctấncôngkhôngđốiđấtnhằmvàocácnướclánggiềngcủaTrungQuốc.Thậtvậy,chiếcBlackEaglenàycủaTrungQuốcvượtquamáybaytànghìnhcủaMỹ,F-22,trongmộtloạtcácyếutốvậnhànhvàrấthiệuquảtrongnhiệmvụnémbomtấncônghơnphòngkhônglãnhthổ.Nhữngyếutốnàybaogồmcảkhảnăngchứanhiênliệucaovàgiảiphóngđườngbăngchonhữngvũkhíhạngnặng.Nhữngyếutốnhưvậycóýnghĩatrong

quanđiểmchiếnlược:TrongkhiJ-20cólẽlàkhôngđủnhanhnhẹnđểbảovệTrungQuốctừmáybaychiếnđấuhàngđầucủaMỹ,nólàmộtvũkhírấthoànhảonếumụctiêulàđểlẻnvàoKyoto,ĐàiBắc,hoặcSeoulmangtheomộtsốlượnglớnbomvàtênlửa.

LàmthếnàoTrungQuốcnhanhchóngcóđượcloạicôngnghệtànghìnhphứctạpmàMỹphảimấtmấythậpkỷđểnghiêncứuvàhàngtrămtỷđôlađểpháttriển,đócũnglàmộtcâuchuyệnrùngrợn.TheoTổngthammưuTrưởngQuânsựCroatia,ĐôđốcDavorDomazet-Loso,TrungQuốckiếmđượccôngnghệtànghìnhcơbảncủanótừcáixáccủamộtmáybaychiếnđấutànghìnhMỹbịbắnrơiởSerbiavàonăm1999.Trongthựctế,ngaykhimáybayrơi,TrungQuốcđãcửrấtnhiềugiánđiệplùngsụckhắpkhuvựcvàmuabấtkỳbộphậnnàocủamáybaymànôngdânđịaphươngvàdânlàngcóthểđàoxớiđược.

ChodùCộnghòaNhândânđangchuẩnbịsửdụngkhônglựcđểtấncông,cáccuộcxâmnhậpcủaKhônglựcTrungquốcđãbuộcNhậtBảnphảisửdụngmáybaychiếnđấugần50lầnmộtnăm,tứckhoảngmộtlầnmộttuầnvàgấphaisốlầnTrungquốccócáchànhđộngkhiêukhíchtrongmộtvàinămtrướcđây.KhôngriênggìNhậtBảnphảichịunhữngcuộcdothámnày.ẤnĐộthườngxuyênbáocáobịTrungQuốcxâmnhậpvàokhôngphận,đặcbiệtlàởcáckhuvựctranhchấpgầnKashmirvàArundachalPradesh.BạncóthểthấyđólàBáchủ?

Cảnhgiáctừbầutrờiđỏbuổibìnhminh

MụctiêucủaquânđộiTrungQuốctrongtươnglailàđểbảođảmuythếhảiquânởvùngbiểnTâyTháiBìnhDươngtrongđườngphòngthủthứhaitừquầnđảoNhậtBảntớiđảoGuamvàIndonesia.Sauđó,quânđộiTrungQuốcsẽtranhgiànhvớiLựclượnghảiquânMỹởẤnĐộDươngvàtoànbộkhuvựcTháiBìnhDương.—AsahiShimbunhe

TrongkhilựclượnghungbạohiệnthânchoquânđộiTrungQuốccónhữngmáybaytốtnhấtdomuahoặcăncắp,sựtăngcườngcủahảiquânTrungQuốcchínhlàđiềuđánglongạicủacácnhàphântíchLầuNămGóc.Thậtvậy,nướcCộnghòanhândânvượtlêntốcđộDựánManhattanđểpháttriểnmộthảiquânnướcxanhcókhảnăngtháchthứcHảiquânMỹ.MụctiêuđầutiêncủanólàđểđẩycáchạmđộitàusânbaycủaMỹrakhỏiTâyTháiBìnhDươngvàcóthểsauđóchiếmlĩnhĐàiLoanvàcuốicùngtriểnkhaicươnglựckhắptoàncầu.

Trungtâmcủacuộcđấutranhchiếnlượctổngquátnàylàmộtvũkhímangtínhbiểutượngnhấttronglịchsử-hàngkhôngmẫuhạmvĩđại.HảiquânMỹthíchgọinhữngcontàunàylà"bốnhectarưỡilãnhthổMỹdiđộng",vàchúngđãlàxươngsốngcủaPaxAmericana(HòabìnhcủaMỹ)trênbiểnkểtừkhikếtthúcchiếntranhthếgiớithứII.

Trongthựctế,TrungquốcbiếtquárõđốimặttrựctiếpvớitàusânbayMỹvàhạmđộiđikèmcủanólàmộtnhiệmvụcựckỳkhókhăn.Bêncạnhviệccóphiđộigồmnhữngmáybaycánhquạtvàcánhcốđịnh,mộthạmđộiđiểnhìnhnhưGeorgeWashingtonsẽđượcbảovệchặtchẽbởimộttàutuầndươngmangtênlửadẫnđườngAegiscóthểđẩylùibấtkỳcuộctấncôngnàotrênmặtbiển.Tàusânbaycũngsẽđượcyểmtrợhaibênbởimộtsốtàukhutrụcvớitênlửachốngmáybayvàcóthểsẽcóítnhấtmộttàuchiếnphụsănbắndiđộng.Trongkhiđó,dướiđáybiển,mộthoặcnhiềucuộctấncôngnhanh,tàungầmlớpLosAngeleschạybằngnănglượnghạtnhânsẽâmthầmhộtốngcácphươngtiệntrênmặtbiển;và,ítnhấtlàtrongquákhứ,bấtkỳcuộctấncôngtrựcdiệnnàocủaHảiquânTrungQuốchiệncósẽkhôngtiếpcậnđượctrongvòng50dặmmặtnướccủađộitàunhưthế.

LoạitàusânbaydữdộinhưthếmớigiữđượcĐàiLoankhỏisựkhuấtphụccủalụcđịachođếnnay.ĐócònlàcáibóngcủaHạmđộiMỹTháiBìnhDươngbuộccácchiếnlượcgiaTrungQuốcluônlolắngvềcơnácmộngtộtcùng:RằngmộtngàynàođóHảiquânMỹcóthểphongtỏacácđiểmquácảnhtrênbiểnđốivới80%lượngdầunhậpkhẩucủaTrungQuốc-eobiểnMalacca-đểtrảđũachomộtsốhìnhthứcxâmlượccủaTrungQuốc.

Tênlửađạnđạochốngtàusânbay

Đượcbiếtđếnnhưlàmộtvũkhíphòngthủvớicáitênlà“Sátthủcủatàusânbay”,tênlửaĐôngPhương-21DlàmộtvũkhíbảođảmanninhvùngởChâuÁ,khinhữngtàusânbaycủaQuânĐộiHoaKỳđãvàđanglàbáchủmặtbiểntừChiếnThanhThếGiớilầnthứII.TênlửaĐôngPhương-21Dlàvũkhiduynhấtcókhảnăngtấncôngvàonhữngmụctiêudichuyểnvớisựchínhxáctuyệtđối–mộtkhảnăngmànhữngnhàchiếnlượcHảiQuânMỹđanggiànhquyềnđốiphó—HãngThôngTấnAP

BởivìnhữngnhàhoạchđịnhchiếnlượcquânsựTrungQuốcnhậnthứcđượcsựquantrọngvàsứcmạnhcủacácTàuSânBay,họđãnhanhchóngpháttriểnmộtchiếnlượcchĩahai.Mộtmũinhọnliênquanđếnsựxâydựngtậpđoànđóngnhữngtàusânbayvàmũinhọnkialiênquanđếnviệchoànthiệncáctênlửadiệttàusânbay–đượcLầuNămGócgọilà“BAMer”,viết

tắtcủatênlửađạnđạochốngtàubiển.

Chúngtagọiviệchoànthiện“BAMer”vìphảithậtlàmộtkỳcôngkhibắntrúngđíchmộtvậtthểdichuyểnnhấpnhôtrênđạidươngcáchxahangngàndặm.ĐólàlýdotạisaoTrungQuốcbậnrộntrongviệcxâydựngmộtmụctiêumôhìnhtàusânbaycóhìnhchữnhậtởvùngthínghiệmtrênsamạcGobi(HãykiểmtratrênGoogleEarth,tọađộnàyởtrêntrangwebliênquan.)

Thậtra,tênlửadiệttàusânbaynàycủaTrungQuốctươngtựnhưloạingưlôiđượcthảtừcácmáybayđểpháhủycáctàuchiếnlớntrênbiểnvàothờikỳChiếnTranhThếGiớithứIIbắtđầu.LoạingưlôinàyđãđượcmộtmáybayhaitầngcánhcủanướcAnhđãhạchìmmộttàuchiếnlớncủaĐứcQuốcXã–tàuBismarck–tronglầntuầntrađầutiêncủachiếctàunày.VàsauđóĐôĐốcHảiQuânNhậtBảnYamamotocũngđãdùngnhữngngưlôiloạinàymộtcáchthànhcôngkhipháhủyhếtchiếnhạmnàyđếnchiếnhạmkháccủaHoaKỳtrongtrậnthủychiếnTrânChâuCảng.

TrongkhiviệcsảnxuấtcácBAMercủaTrungQuốcbáohiệuviệctuyệtchủngcủacáctàusânbayHoaKỳvàđẩylùicáctàuchiếncủaHạmĐộiTháiBìnhDươngHoaKỳvềcáccảngcăncứởHawai.TrungQuốcnhanhchóngđóngcáctàusânbaycủachínhmình.Thậtsự,tàusânbayđầutiêncủaTrungQuốcchắcchắnđượchạthủyởcảngĐạiLiênvàomộtthờiđiểmtrongnăm2011vàcâuchuyệncủaviệchạthủynàyđãlôicuốnsựtậptrungcủagiớiquânsự.

CâuchuyệnnàybắtđầubằngviệcTrungQuốcdùngmộtcôngtyởHongKonglàmbìnhphongđểmuamộttàusânbaycủaUkraine.ChiếctàusânbaynàytênlàVaryag,mộttàusânbaytrọngtải67.500tấnđãtừnglàniềmtựhàocủahạmđộiXôViết.

Tuynhiên,vớisựsụpđổcủaLiênXô,việcxâydựngtàusânbayVaryagnàychưabaogiờđượchoàntất.Hơnnữa,vỏcủacontàusânbaynàycũngđãbắtđầubịrỉséttrongmộtxưởngđóngtàuBắcHảiởUkraine.Dođó,TrungQuốcsửdụngmộtcôngtyHongKongcónhữnglãnhđạocôngtylànhữngtướnglãnhquânđộiTrungQuốctrướcđâylàmbìnhphongđểmuacontàutrongmộtcuộcbánđấugiávớicáigiáchỉlà20triệuđôlavớidanhnghĩathủđoạnlàđểlàmmộtsòngbạcnổiởMacao.

BiếtđượcthủđoạntrêncủanhàcầmquyềnTrungQuốc,LầuNămgócHoaKỳđãnhờđồngminhThổNhĩKỳngănchậnviệcmuabánnàyvàolúcban

đầu

Tuynhiên,vàothờiđiểmđó,quyềnBộTrưởngNgoạiGiao,GiangVănXương,bayđếnthủđôAnkaracủaThổNhĩKỳvớimộtkhoảnviệntrợkinhtế360triệuđôlanhưmộtkhoảntiềnhốilộđểgiảitỏasứcépcủaLầuNămGóc,kếtquảlàchínhquyềnThổNhĩKỳđãchophéptàusânbayđượcđiquacảngBosporos.

TấtnhiênlàkhitàusânbayVaryagđếnTrungQuốc,nókhôngđượckéođếnMacaomàsẽđượcđếncảngĐạiLiênđểphântíchvàphụchồi.NhữngbứcảnhchụpmớiđâychothấyrằngcontàuđãđượcđưavàoxưởngcạnvàsơnlạimàusơncủaHảiquânTrungquốcvàboongtàulàmsânbayđãđượcphủlạicũngnhưmộtcộtăngtenmớiđãđượclắpđặt.Vàchẳngbaolâunữa,nósẽđượchạthủyvàđặttênlạivớicáitênmớilàShiLang.

Vàđâynữa,chúngtaphảiđánhgiácaoóckhôihàiđentốicủagiớiquânsự.Trongtrườnghợpnày,TrungQuốcđãđặttêncontàusânbayđầutiêncủamìnhvớicáitênShiLang,viênSĩquanchỉhuyHạmĐộiManchuđãxâmla(ngĐàiLoanvàothếkỷ17vàsauđóđãxemĐàiLoannhưlàmộtquậncủatỉnhPhúcKiến.ChắcchắngiớiquânsựTrungQuốcbiếtcáchgửimộtthôngđiệpchothếgiới.

Trongvòngvàinămsắptới,TrungQuốcsẽgửiđếnmộtthôngđiệptolớnhơn.Đólàviệcgửimộthạmđộicóítnhất5tàusânbayđếntoàncầu–vàkhôngcònnghingờgìnữaHạmĐộinàysẽtấncôngHảiQuânHoaKỳ.

ConRồng007giữvaitrò“Dấutàungầm”

NhữngtấmhìnhtốiquađãxuấthiệnđểxácnhậnnỗilosợởWashingtonrằngTrungQuốcđangxâymộtcăncứtàungầmnănglượngngầmtrênđảonhiệtđới.NhữngnhàlãnhđạoLầuNămGóclolắngrằngcăncứbímậtgầnSanyatrênđảoHảiNamcủaTrungQuốc….cóthểđedọanhữngquốcgiaChâuÁvàđịavịthốngtrịcủaMỹởkhuvựcđó.NhữngtấmhìnhcóđượctừtạpchíquânsựIntelligenceReview…chothấynhữngđườnghầmrộnglớndẫntớicáchangđộngkhổnglồcókhảnănggiấu20tàungầmhạtnhântừcácvệtinhdothám.—TheoNhậtBáo

KhôngcómộtlựclượngtàusânbayvàHảiQuânáoxanhnàohoànthànhnhiệmvụmàkhôngcómộtlựclượngtàungầm“hoạtđộngâmthầm,hoạtđộngsâu”mạnhmẽhỗtrợ,vàTrungQuốcđangâmthầmthiếtlậpnhữngthứsẽsớmlàmộthạmđộilớnnhấttrênthếgiới.Trongthựctế,thếhệtàungầm

điệndieselmớinhấtquánhanhnhạyvàkínđáođếnnỗichúngcóthểtheodõitàuHảiQuânMỹmàkhônghoặcrấtkhóbịpháthiện.Quảthực,sựđốiđầuhiệnnaylàsựnhụcnhãcủalựclượngHảiQuânMỹ,vìsauđó,tìnhhìnhtrởnênphứctạp,khimộttàungầmtấncônglớpSong(Tống)loại039củaTrungQuốcđãliềulĩnhnổilênmặtnướctrongphạmvingưlôicủaUSSKittyHawksaukhirìnhrậpnhómtàusânbaynàyhàngdặmmàkhôngbịpháthiện.

CáctàulớpYuan(Nguyên)loại041mớihơncủaTrungQuốchoạtđộngkínđáohơnvàcókhảnănghoạtđộnghoàntoàndướinướctrongmộtkhoảngthờigiandàihơntheomộthệthống“Thúcđẩyđộclậptrênkhông”mới:chúngđedọanhiềuhơncáctàuthuyềnphươngTâyởkhuvựcphíatâyTháiBìnhDươngvàeobiểnquantrọngcủaMalacca,điểmnénquyếtđịnhcủaconđườngchuyênchởdầutớiNhậtBản,HànQuốcvàĐàiLoan.Ngoàira,Đểđảmbảokhảnăngthựchiệnkếhoạchtừxa,TrungQuốcđãthựchiệnchếtạomộtsốtàungầmtênlửaJinClassloại094,cáctàunàyđượcthiếtkếđểkéođếnbờbiểnCaliforniavàcóthểbắntênlửatừxađếntậnSavannah,MissourihoặcSavannah,Georgia.

Trongthựctế,phảicóitnhấtmộtvàichứngcớnàođóđểkhẳngđịnhrằngnướcCộnghòaNhândâncóthểđangdiễntậpchotrậnchiếnđấuquyếtliệtcuốicùngngoàivùngbờbiểnCalifornia.ThomasMcInerney,mộtTrungtướngKhôngquânHoakỳvềhưu,đãxácnhậnrằngHảiquânTrungquốcthựcsựđãtiếnhànhviệcphóngthửnghiệmngoàikhơiLosAngelesvàotháng11năm2010–trongkhoảngthờigiantrướcHộiNghịThượngđỉnhG-20.MộtMcInerneybấtbìnhđãcónhữnglờilẽsắcbénđạidiệnchoLầuNămGóc:"Chúngtasẽcócâutrảlờidứtkhoát[từWashington].Đâykhôngphảilàmáybaydonócónhiềukhóiphíasaunó….Đólàmộttênlửađượcphóngratừmộttàungầm.Cácbạncóthểthấyhướngđicủanórấtchínhxác,vàtheosaunólàmộtđườngđạnrấtmượtmà,vàđiềunàycónghĩalànóđãđượcđịnhhướngsẵn."

TrongKhiLầuNămGócphủnhậnnhanhchóngvàquyếtliệtsựdínhlíucủaTrungQuốc,họvẫnkhôngthểxácđinhđượcchiếcmáybayđặcbiệtnàođãlàmnênsựkiệnnguyhiểmnày.Nhưngsựthựcởđâychínhlà,cácchuyêngiaquânsựđangcânnhắcviệcphóngtênlửatừLosAngeles.SựtranhcãisẽkhôngđểlạibấtcứsựnghingờnàorằngviệcđầutưvũkhíchiếnlượccôngkíchcủaTrungQuốcđangđượctiếnhànhnhanhchóng.

ĐiềuđóđưachúngtavềlạicăncứtàungầmJamesBond–loạiđãđượcđềcậptrênđảoHảiNam.CáctấmhìnhdoLiênĐoàncácNhàKhoaHọcMỹ

tiếtlộcáclốivàođườnghầmcao60feetbịcắttừphíacácngọnđồigầnbiểncủahònđảo,vàởnơiđó,cáchangđộnglớnnhântạocóthểchegiấuhàngtáchođếntoànbộsốtàungầmhạtnhân.

Cóđiềuchúýrằngcăncứ007mớinàycũngcótínhnăngkhửtừcôngnghệcao,đượcsửdụngđểchegiấucáctàungầmkhỏiviệcbịpháthiệnđiệntừởbiểnkhơi;vàTrungQuốcrõràngmuốnrằngcáctàuhìnhchữUcóthểởlạimộtmìnhmàkhôngbịpháthiện.Thựcvậy,vớimộtsựviệcđãđượccôngkhai,nămtàuTrungQuốc–cảquânsựvàthươngmại–đãcốtìnhđiquađilạinhiềulầntrướcmũichiếctàucủaUSNSImpeccablekhitàunàyđangtuầntraởvùnghảiphậnquốctếcáchbờbiểnTrungQuốc75dặm.TàuMỹđãkéotheomộtlựclượngquânđộiđếnvùngbiểnnàyđểtheodõihoạtđộngcủacáctàungầmđếnvàrờikhỏiđảoHảiNam;vàcònđiềunữa,độitàunhỏtấncôngcủaTrungQuốcđãđặtnhữngquảbomnổitrênđườngđicủatàuMỹ.SựkiệnnàykhiếnImpeccablephảiralệnh“ngừng”khẩncấp,saukhicósựviệccácthủythủTrungQuốctấncônghệthốngpháthiệntàungầmcủaImpeccablebằngnhữngmócsắt.HãynhớcảnhgiáckhimuacácsảnphẩmcủaTrungQuốcởWalmartnhé.

TấtcảlựclượngquânsựbắtnguồntừNềnTảngNhàMáyQuốcGia

Sốlượngcóchấtlượngcủariêngmình.—JosefStalin

TrongkhiviệcxétduyệtngắngọncủachúngtavềkhảnăngquânsựđanglớnmạnhcủaTrungQuốccóthểkhôngđểlạinghingờvềviệccảithiệnkhảnăngcôngkíchnhanhchóng,ítnhấtmộtsốnhàbiệnhộcủaTrungQuốcsẽnhanhchóngtranhcãiđiểmnày:tronghầuhếtcáclĩnhvựcvềvũkhí,côngnghệcủaMỹvẫnthựcsựưuviệthơncả.

Thựcsự,trongnhiềutrườnghợp,cácnhàbiệnhộnàysẽđúng.Vídụ,trongmộttrậnkhôngchiến,máybaychiếnđấuF-22củaMỹsẽbắnrơiđốithủtrongmộtphútởNewYork.Vìthế,chiếnhạmHoakỳRonaldReaganvàhạmđộicủanógầnnhưchắcchắngởicáctàusânbaymớitớikhohàngcủaDaveyJonestrongthờigianngắn.

Nhưng,lòngưuáivớicôngnghệưuviệtcủaMỹbỏlỡmộtđiểmquantrọnghơnnhiều–nhấnmạnhsựđiênrồcủakẻhámlợivàủnghộchếđộbảovệnềncôngnghiệpTrungQuốc,pháhoạicáccơsởsảnxuấtMỹvàlàmsuyyếunềnkinhtếcủachúngta.ĐiềunàyđượcthểhiệnrõnhấttừquanđiểmrấtsâusắccủaTrungtáPháoBinhcửaĐứcquốcxã,ngườiđãbịbắtgiữởtrậnchiếnSalerno.ÔngđãnóivềsựvôvọngcủavũkhíĐứckhichốnglại

mộtđốngtrangthiếtbịcủaMỹ:"Tôiđãởtrênngọnđồinàyvàlàngườichỉhuymộtkhẩuđộipháovớisáusúngchốngxetăng88mm,vàMỹtiếptụcgửixetăngxuốngđường.Chúngtatiếptụcđánhbạichúng.Cuốicùng,chúngtahếtđạndược,cònMỹthìvẫnkhônghếtxetăng."

SựthậtđượcnêuraởđâylàMỹđãkhôngđánhbạiđượcHitlervàĐứcquốcxãvớivớicácbinhsĩvôcùngdũngcảmcủahọ,nhưhọđãlàmvớisựápđảovôcùngmạnhmẽvềcôngnghiệp.Trongthựctế,tronghầuhếtcáclĩnhvực,Đứcquốcxãđềuđãcócácvũkhícôngnghệcaotrongcácgiaiđoạnsaunàycủacuộcchiếntranh.CácxetăngthiếtgiápcủaĐức,vídụ,làtốtnhấttrênthếgiới,cáctàuchữUcủaĐứclàtàungầmtốtnhất,Miscmarcklàchiếnhạmlớnnhất,vàtrongmộtsốhạngmục,vũkhícủaĐứcđúnglàkhôngcókẻnganghàngvìhọcónhữngtênlửatầmxaduynhấttrênthếgiới–tênlửatuầntratrênbiểnV1vàtênlửađạnđạoV2–vàcảtriểnkhaiMe-262,máybayphảnlựcđầutiêncủathếgiới.

Tuynhiên,nhữnggìMỹđãlàm,chínhlàcơsởnhữngnhàmáylớnnhấtthếgiới.Vàngaykhi“côngxưởngcủathếgiới”nàyđượcchuyểnthànhnềntảngchiếntranhtoàndiệnsauTrânChâuCảng,cácnhàmáytựđộngkhổnglồvàhiệuquảcaocủaDetroit,nhàmáyđóngtàucủaMaine,nhàmáyhóachấtcủaOhio,vàcácnhàmáythépcủaPennsylvaniađãkhuấyđảovớiconsốsiêuviệtcácxetăng,máybay,súngvàbom.Kếtquảlà,lựclượngquânsựđãđánhbạinhanhchónghaicỗmáychiếntranhlớnnhấtđãtừngcótrênthếgiới.

Thựcvậy,khôngaihiểuđượctínhtấtthắngcủaMỹrõhơnĐôĐốcYamamoto.ÔngđãcóhẳnmộtngàysaucuộctấncôngđángkinhngạcbấtngờvàoTrânChâuCảng,khôngphảitrongtrạngtháihânhoanmàđúnghơnlàtrongtìnhtrạngtrầmcảmvàtuyêtvọng.Bởivì,ôngbiếtrõrằngmộtnướcMỹkhổnglồsẽphảnứngtheo;vàvớitìnhtrạngcôngnghiệpNhậtBảnvàothờiđiểmđó,sẽkhôngphảilàđốithủcủanướcMỹtrungtâm.

Tuynhiên,vấnđềquânsựđangpháttriểnngàynaycủaMỹ,chínhlàcácnhàmáytựđộnglớnnhấtkhôngcònởDetroit,nhưngởcácthànhphốnhưThànhĐô,CátLâm,NamKinh,VuHồ,cácnhàmáyđóngtàunhộnnhịpnhấtởBộtHải,ĐạiLiên,PhúcKiến,vàJiangan;cácnhàmáyvàốngkhóităngsảnlượnggấpmườilầntrongmộtnămsovớicácnhàmáysảnxuấtthépcủaMỹởTrùngKhánh,HàBắc,ThượnghảivàThiênTân.

VàđâylànhữnggìmàcảLầuNămGócvàNevilleChamberlainsởNhàTrắngvàĐồiCapitalcầnhiểurõ:máybaychiếnđấuJ-20củaTrungQuốc

khôngphảilàtốtnhấtthếgiớinếu1000chiếcmớiđịchlại187F-22củachúngta.

TàungầmtấncônglớiShang(Thương)củaTrungQuốcthựcsựkhôngphảilàtốthơnkhiđemsosánhvớitàuloạichiếnhạmHoakỳLosAngeleshayloạitàuAnhAstutenếuchúngcóthểchoánhếtphânnửaTháiBìnhDương.

VàkhinóiđếnnhữngtênlửatrênbệphóngcủaTrungQuốcvàtrongcáctàungầmtênlửađạnđạocủahọ,đíchcủa100quảbomhydronhằmvàoTrungMỹcầnphảichínhxácnhưthếnàotrướckhichúngtasẵnsàngthừanhậnquyềnbáchủcủanướcCộngHòaNhânDânquaNhậtbản,ĐàiLoan,ẤnĐộvàÚc?

Đâylàlýdotạisaochúngtathựcsựcầnmột“ThờiđiểmWinstonChurchill”.NhưChurchilltừngnóivềchiếntranhThếgiớithứII:"Khôngbaogiờcócuộcchiếntranhnàotronglịchsửdễngănchặnbằngcáchkịpthờihànhđộnghơncuộcchiếntranhtànphánhữngkhuvựclớncủađịacầu…….nhưngkhôngailắngnghe,vàtừngngườichúngtađềubịhútvàodòngxoáykhủngkhiếpđó."

TrongthờiđiểmChurchillmớicủachúngta,chúngtaphảithấyrõrằngđểgiànhmộtchiếnthắngtrongcuộcchiếnquânsựtruyềnthốngchốnglạimộtnướcMỹđãnhượngbộnhiềukhảnăngcôngnghiệpchoTrungQuốc,tấtcảnhữnggìTrungQuốccầnlàmlàpháttriển(hoặcmôphỏng)mộthệthốngvũkhíđángtincậy,vàsauđóxâydựngđủsốlượngđểápđảolựclượnggiỏihơnvềcôngnghệcủachúngta.

Thựcvậy,TrungQuốcđãtrởthànhngườiđitrướcmấtrồi.Đãđếnlúcphảithứcgiấctrướckhiquámuộn.Đãđếnlúctấtcảchúngtaphảihiểunhiềuhơnvàrõhơnmốiquanhệmậtthiếttồntạigiữanềnsảnxuấtquốcgiavàquyềnlựcquânsự.

Chương9:ChếtdướitaygiánđiệpTQ:

Cách"máyhútbụiBắcKinh"cuỗmsợithừngđểtreocổchúSAM

“Mộttêngiánđiệpgiátrịbằngcảđạoquânhàngvạntên”(TônTửBinhPháp)

MụctiêuchínhcủanhữnghànhđộnggiánđiệpmàTrungQuốcnhắmvàochínhphủMỹvànềncôngnghiệpMỹlàthulượmtoànbộthôngtinkỹthuậtvàkinhtế,vớimụcđíchképlàlàmchokhoahọcquânsựTrungQuốcmạnhmẽhơnvànềnkinhtếcạnhtranhhơn.

(Mốiđedọagiánđiệp–IntelligenceThreatHandbook)

Hàngngày,mộtmạnglướihàngngàngiánđiệpchuyênnghiệpvàkhôngchuyêncủaTrungQuốcthuthậpcáctintứctìnhbáoởcácvănphòng,nhàmáy,trườnghọctừkhắpnướcMỹđếnchâuÂu,từBrazin,ẤnĐộđếnNhật,HànQuốc.Mỗiphút,hàngtrămtintặcTrungQuốcdùngcảngànchươngtrìnhđểtấncôngvàotườnglửacủacáchệthốngthôngtinvềcôngnghiệp,tàichính,họcthuật,chínhtrị,quânsựtrênkhắpthếgiới,tìmkiếmcácdữliệuquýgiávàâmthầmlấycácthôngtinnhạycảmcóthểkhaithácđượcnàyđểpháhủytrongtươnglai.

TạisaonhữngnguờithamgiatrongủybanMỹ-TrunglạigọiTrungQuốclà,(WhydoweinAmericaputupwithwhattheU.SChinaCommissionhascalled),“quốcgiahunghăngnhấtthựchiệnnhữnghoạtđộnggiánđiệpchốnglạiMỹ”?Đólàcâuhỏithúvịmàtacầntựhỏi–liệutamỗingàysẽđếnNhàTrắnghaythunglũngCapitollàmviệchaynênmuasắmhàngtuầncácsảnphẩmTrungQuốcrẻmạtởnhữngcửahiệuWalmart.

Trongphầnđầu,tasẽxemxétmộtcáchcẩnthậnsựđentốivàthếgiớibóngtốicủagiánđiệpTrungQuốctrênđấtMỹcũngnhưởnhữngnơikháctrênthếgiới.Ởphầntiếptheo,tasẽchuyểnsangnhậnđịnhvềbộmáyđiềukhiểngiánđiệpcủaTrungQuốc,đượccholàngàycàngnguyhiểmvàkhiêukhíchhơn,đâylàmộtcuộcchiếnkocânxứngmàhọ(TrungQuốc)cóthểtruynhậpđếnmọimáytínhcủatừngnhà,từngdoanhnghiệp,từngchínhphủtrênhànhtinhnày.

Cuốihaiphầnnày,hyvọngmọingườidânMỹ-từphốchính(MainStreet)vàphốWall(WallStreet)đếntrụsởcủaCIA,FBI,LầuNămGócnhậnthứcđượcrằng:chúngta,nhữngkẻkhờkhạo(naivete)tựràngbuộcmình(đính

ước-engaging)vàocáckiểukinhdoanhvàthươngmạikhôngđiềukiệnvớimộtquốcgiađangdùngmọichiêuthứcgiánđiệp,bằngcảphươngphápcũvàmới,mộtcáchcóhệthốngđểtướcđoạtđicáccôngnghệcủatavàdọthámphươngcáchphòngvệcủatatrướcmộtcáichếtcóthểdựbáotrước.

TRONGKHICHÚNGTASĂNĐUỔIBINLADEN,CONRỒNG(TRUNGHOA)ĐÃTỰDOPHÁTTRIỂNĐIÊNCUỒNG

BắcKinhkhôngthiênvềphươngphápcổđiểnmàcáccơquantìnhbáo(intelligenceservice)lớnkhácdùng,vốnđềcaoviệckiểmsoátmậtthôngquamộtsốmậtvụcaocấp.Thayvàođó,họdùngmộtmạnglướichânrếtrộnglớncácduhọcsinh,doanhnhân,cácpháiđoànTrungHoatrênđấtMỹ,vàcảnhữngngườiMỹgốcHoacóthểlàmgiánđiệpđược.(TheoTheChristianSceinceMonitor)

Trongđôiủng(vaitrò)củamình,vớichiêuthứcgiánđiệptruyềnthống,chínhphủTrungQuốcvàrấtnhiềucơsởcôngnghiệphiệnhành(state-runindustries)đangráoriếtthựchiệnchiếnlượcgiánđiệpbarăngnanh(mũinhọn–three-prongedespionage)chốnglạinhiềuquốcgiatrênthếgiới-mànhữngkẻthùchínhcủahọlàMỹ,ChâuÂu,Nhậtđượcchútâmnhiềunhất.Chiếnlượcgiánđiệpbamũinhọnnàybaogồmtấncôngcáchọcviệnhọcthuật,họcviệncôngnghệvàhọcviệnquốcgiađểăncắpcácthôngtinquýgiávềtàichính,côngnghệ,chínhtrịvàkỹthuật,đồngthờichuẩnbịcáccuộctấncôngphávỡvàhủydiệttrongcuộcchiếntranhnóngkhicóthể.

Thậtra,trongkhihệthốngtìnhbáocủaHoaKỳđangtậptrungchocuộcchiếnchốngkhủngbố,giánđiệpTrungQuốcđãđượctựdopháttriểndữdội(wild)trênđấtMỹ.Phươngtiệntruyềnbácủahọlàmộtmạnglướigiánđiệp“laitạp”tinhvi,rấtkhácvớichiêuthứcgiánđiệptruyềnthốngcủaXôViết.

Ởđỉnhcaocuộcchiếntranhlạnh,cơquantìnhbáoXôViết(SovietUnion’sKGB)hoạtđộngdựavàosốnhỏcácgiánđiệpchuyênnghiệpsốngởnướcvàhỗtrợliêntụcchonhữngtênMỹphảnbội,thựchiệnthôngquacácvụhốilộhoặctốngtiền.TrongkhiTrungQuốckhôngnhữngcócácđặcvụbímậtvàngườiMỹbiếnchất(turnedAmericans),họcòndựavàomộtmạnglướikhôngtậptrungcácgiánđiệpcấpthấp,đólàsốđôngcựclớnngườidânsắctộcTrungHoa.

LựclượngnòngcốtcácđiệpviênkhôngchuyênvànhữngkẻcungcấpthôngtinchoTrungQuốcđượcchiêumộbởitổchứcnhưCụcAnninhTìnhbáoTrungQuốc(theMinistryofStateSecurityChina’sKGB)vàcácnhómcông

nghiệpcụthể.MộtsốnhữnggiánđiệpnàycóthểđượcchọntừcộngđồngngườiMỹgốcHoa.NhưđượcmôtảtrongcuốnMốiđedọagiánđiệp(TheIntelligenceHandbook),họđượckếtnạpvào“vòibạchtuộc”bằng2cách:hoặcbằngcáchkêugọichủnghĩadântộcvàsắctộcTrungHoahoặcbằngcáchđedọacưỡngépcáccánhâncóngườithânsốngởTrungQuốc.

Hơnnữa,cácđiệpviênTrungQuốccònđượccàivàotrongsố750,000ngườiTrungHoađượccấpvisavàoMỹhàngnăm.HọcóthểlànhữngnhàbáocủahãngtinXinhua,lànhữngsinhviênởcáctrườngđạihọcMỹ,cácdoanhnhân,nhữnglaođộngxuấtkhẩutạicáctậpđoànvàphòngnghiêncứuquốcgiacủaHoaKỳ,hoặcđơngiảnchỉlànhữngkháchdulịch.Thậtsự,từsốlượnglớncácdukháchhợpphápTrungHoađếnMỹhàngnămkếthợpvớicộngđồngrộnglớnngườiMỹgốcHoa,họdễdàngthunạpcác“conbọ”giánđiệptungbaydướiradarFBIvàthựchiệnđiềurăncủaMaoTrachĐông“bơicùngvớicá”.

VISAMIỄNPHÍĐẾNCÁC“TIỆMBÁNH”MỸ

“Giánđiệplàcuộcchiếnkhôngtiếngsúng”(LiFengzhi)

TrườnghợpcủaLiFengzhiđánglàmộtbàihọcchotavìnómôtảcáchđiệpviênTrungQuốcđãthâmnhậpvàoMỹdễdàngnhưthếnàovàmạnglướichânrếtgiánđiệpTrungQuốchoạtđộngsâurasao.LiđãlàmviệcnhưlàmộtchuyêngiaphântíchchoCụcAnNinh(MinistryofStateSecurity)khianhtaâmthầmvàoMỹdướidanhmộtduhọcsinhsauđạihọctạitrườngđạihọcDenvernăm2003.

TheocáccuộcphỏngvấnmàchúngtôithựchiệnđượcvớiLi,anhtatừngcómộtcuộcđờitrongsạch,sinhnăm1968,làcontraicủamộtgiađìnhtríthứcởtỉnhLiaoning.Saukhitốtnghiệpđạihọcnăm1990,LigianhậpcơquantìnhbáođịaphươngvàvàinămsauchuyểnlênCụcAnNinh,nơimàanhtalàmviệcchoBắcKinhnhưmộtmậtvụtạiquênhà.TheoLi,dướiánhmắtmộtchàngtraitrẻngâyngô,anhtathấyđâylà“mộtcôngviệctốtvàlàmộtsựnghiệpđặcbiệtphụngsựchochínhphủ”.

KhilàphântíchviênchoCụctìnhbáoTrungQuốc,LiđãgiànhthờigianthuthậpthôngtintìnhbáoởĐôngÂuvàNgatrongkhitheohọctiếnsĩngànhchínhtrịquốctế.Vàonăm2003,anhtađượcchọntớiMỹ.Tuynhiên,thayvìlàmgiánđiệpchốnglạiMỹ,anhtađãđượckhaisáng(epiphany).

Khicàngthấyđượcthếgiớibênngoàivàtựdolànhưthếnào,Linói,anhta

“bắtđầuthấyrằngĐảngCộngSảnTrungQuốclàácquỷvàđanglàmhạicảchínhngườidânTrungHoa”.VớitrênsứcmạnhcủasựkhaisángnàymàLiđã“cảiđạo”vàtheoMỹ(LisoughttodefecttotheUS).

TheoLi,khianhtarờibỏCụcAnninhTìnhbáoTrungQuốc,họđãcókhoảng100,000điệpviênvànhữngngườicungcấptintức,khôngkểnhữngkẻnghiệpdư,vàmộtsốlượnglớnnhữngcánhânlàmgiánđiệptrongcáctổchứcchínhphủTrungQuốc.Sovới13,000nhânviêntìnhbáoFBI.

CũngtheoLi,vàđâycólẽlàsựtiếtlộđángghêrợnnhấtcủaanhta,thìphầnđôngcácgiánđiệpTrungQuốcchínhlàcácphóngviênTrungHoa,cácnhiếpảnhgia,cácnhânviênphichínhchủ,cácnhàlãnhđạongườiMỹgốchoa,nhữngthươngnhân,kỹsư,họcgiả.TheolờiLi,trongkhinhữngđiệpviênchuyênnghiệpnày“cóthểkhôngcóđiềukiệnđểtiếpcậncácthôngtinquantrọng,thìhọsẽtậptrungvàoviệcchiêudụnhữngngườicungcấpthôngtinđểlấybằngđượccáctintứctìnhbáonày”.

NhữnggìđángnghinhậnvềcâuchuyệncủaLi,ngoàiviệcanhtadễdàngquamặtchínhphủMỹnhưthếnào,dùbảnthâncónềntảnghoạtđộngtìnhbáo,màcònlàviệcanhtacómộtcáinhìnchânthựcvềTrungQuốcrasao,hơnbấtkỳmộtcôngdânMỹnào.

MỘTTỔONGTHẬTSỰVÀCÁCHOẠTĐỘNGHÚTCHÍCHCỦACHÚNG

VậychínhxácmạnglướigiánđiêpTrungQuốclàmnhữnggìvàchúnghoạtđộngrasao?Trênđấutrườngtìnhbáocôngnghiệp,mạnglướinàyhiểnnhiênlàsụcsạovàthulượmcáccôngnghệmới,cácbímậtkinhdoanhvàcácphươngphápsảnxuất.Trongmặttrậnkhoahọcquânsư,mụctiêuhoạtđộngcủacácgiánđiệprộngkhắptừviệcgiànhđoạtnhữnghệthốngvũkhímớiđếnthunhặtcácthôngtinchitiếtvềcáchoạtđộngquânsựcủaMỹ.

Trongcảhailãnhvựccôngnghiệplẫnquânsự,dấuhiệunhậnbiếtvềgiánđiệpTrungQuốclànhững“tổong”hoạtđộngbềnbỉcủachúng.Từngthậpkỷđiqua,hàngngàngiánđiệpvàkẻthulượmtintức,nhưnhữngcon“ongthợ”hútchích(vacuumup)cầnmẫntừngmẫuthôngtinnhỏnhấttừcáctrườngđạihọcMỹ,cácphòngnghiêncứu,cácphòngthínghiệmquốcgia,thunglũngSiliconvàtừcáccơquanquốcphòngliênquan.

Chínhsáchlạnhlùngtiếnbước,âmthầmngặmnhấm(time-consummingprocess)chínhlàtínhcáchtiêubiểutronglịchsửcủaTrungHoa,vàhọkiên

địnhvớichâmngônnổitiếngcủaTônTử“mộttêngiánđiệpgiátrịbằngcảđạoquânhàngvạntên”.Đếnkhitừngmẫuthôngtinđượcbònrút(rúttrích)đầyđủthìchúngđượcgửivềchođấtmẹTrungHoavàđượcbiêndịch,cácthôngtinnàycungcấpcácchocáctổchứctìnhbáoTrungQuốcvàcácvùngtựtrịmộtcáinhìnrõràngvềtoànbộcáccôngnghệ,quytrìnhsảnxuấthayhệthống.

NhưScottHendersonđềcậptrongcuốn“Nhữngvịkháchđentối”(TheDarkVisistor):“thayvìđặtramộtmụctiêutìmkiếmthôngtinnhấtđịnh,họthuthậpbấtcứthôngtingìcóthểđểkhiđặtvàomộttìnhhuốngcụthểsẽhiểurõhơn”.Cáchthulượmthôngtinkiểunàykháhữuhiệu,phảnánhđúngcâunóinổitiếngcủakhôngaikháchơnlàGeogeWashington,chađẻcủanướcMỹ.Vềlợiíchcủaviệcgiánđiệptoàndân(grassrootsintelligencegather),ôngđãkhônngoannhậnxét:

Dùlànhữngthôngtinvụtvặtthìchúngcũngcógiátrịnhấtđịnhtrongviệcthuthậpthôngtincủata,bởinhữngđiềutưởngnhưhoàntoàntầmthường,khiđượckếthợplạivớicácphầnkhác,cóthểchoranhữngđúckếtcógiátrị.

Đếnnay,mạnglướigiánđiệpTrungQuốcđãăncắpcáckỹthuậtvàquytrìnhsảnxuât,từcáchệthốngconcủahệthốngphònghộtênlửapháhủy(Aegisguidedmisiledestroyer),hoạtđộngbêntrongcủabomneutron,thiếtkếcáclòphảnứngthủylực(navalreactordesigns)đếnkếhoạchphóngtàuconthoi(spaceshuttle),tênlửadòtìmmụctiêuDeltaIV(tênlửađạnđạo-DeltaIVrocketspecs),hệthốngchỉdẫnICBM(ICBM-capableguidancesystems).TổongcácđảngviênCộngSảnTrungQuốcđã“hútchích”mộtcáchhiệuquảtừngchitiếtcủacáchệthốngvũkhí,từbomB1-B,cácmáybaytựđiềukhiển(khôngngườilái–unmannedaerialvehicle),hệthốngtàungầm(submarinepropulsionsystems)đếnđộngcơphảnlực(jetengines),hàngkhôngmẫuhạm(aircraftcarrierlaunchsystem)vàthậmchíquytrìnhvậnhànhtàuchiếnHoaKỳ(USwarshipoperationsprocedures).

CuộcchiếnkhôngtiếngsúngcủaTrungQuốcchốnglạiMỹ,trêncảphươngdiệndanhchínhlẫngiánđiệp,đềucựckỳ“êmái”(lax),trongkhicácchínhtrịgiacủaMỹkhônghềcóhànhđộngtrảđũagìvàcộngđồngMỹcũngkhônghềhaybiếtgì.

Vàtrênhết,rấtnhiềunhữngnhàhọcthuậtHoaKỳvàcáchọcviệnnghiêncứuđãtrởthànhnhữngnhàtiênphongngâythơcho“phépmàukinhtếTrungHoa”.Mộtphầncủavấnđềlàhiệncónhữngnguồnlợivàcácmón

tiềnkhổnglồđangcuộnchảyđểhỗtrợchomọinỗlựcnghiêncứucủangườiTrungHoa.ĐiềunàylàmchonhiềutrườngđạihọcMỹmiễncưỡng“ngoặmmiếngbánhTrungHoađểsống”.Thậmchí,phầnnổicộmcủavấnđềchínhlàhàngtỷđôlahọcphíthuđượctừhơn125,000duhọcsinhTrungQuốctạiMỹ.TrongsốphầnđôngcácsinhviênTrungHoaởMỹ,nhữngsinhviêngiỏinhất,làmviệcchămchỉnhấtvàsẽcốnghiếnchonướcMỹvàthếgiới,thìcũngđủtrongsốhọchịusựảnhhưởngcủaCộngSảnTrungQuốcđểtiếptụcchomộttiếntrìnhthoáihóatrầmtrọng(seriousupfrontvettingprocess).

QuanđiểmchungmởrộngcánhcửagiáodụcHoaKỳchobấtkỳngườiTrungHoanàolàmộttròchơinguyhiểm.VìTrungQuốcbiếtrõrấtnhiềucảicáchcôngnghệđưaMỹlênđỉnhcaođượcbắtnguồntừcáctrungtâmnghiêncứunhưCalTech,Havard,MITvàcácphòngnghiêncứuquốcgianhưArgonne,Lawrence,Berkeley,LosAlamos,Sandia.Thựcvậy,cáctrườnghọcvàcácphòngnghiêncứu,cũngnhưcáctrungphốihợpnghiêncứuvàpháttriểntạithunglũngSiliconhaycáccơquanquốcphòngnhưHughesandLoralđãtrởthànhcáigọilà“khomật”(candystore)chocác“ongthợ”giánđiệpcôngnghệvàquânsựcủaTrungQuốc.

MỘTĐIỆPVIÊNHAIMANG(MỘTKẺBIẾNCHẤT)RẤTĐÁNGGIÁ-VÀCÁCBẢNÁNTÙ

(Onegoodturnagentdeservesanother–andlifeimprisonment)

“ShriverđãbánrẻđấtnướcvànhiềulầntìmkiếmmộtvịtrítrongtổchứcgiánđiệpcủatađểhắntacóthểcungcấpnhữngtinmậtchoCộnghòaNhândânTrungHoa”(LuậtsưNeilMacBride,theoReuters)

TrongkhisắcdânTrungHoahìnhthànhvôsốnhữngmạnglướigiánđiệp,cácđiệpviênchuyênnghiệpTrungQuốccódưthờigianđểchiêudụnhữngaikhôngphảilàngườiTrungQuốctrởthànhgiánđiệp,theocáchcũmàXôViếtđãlàm.

Chẳnghạn,Ko-SuenMoo,mộtcôngdânHànQuốcđãbántựbánmìnhchoLockheedMartinvàcáccơquanquốcphòngkhác.ĐiệpviênhaimangnàyđãphươnghạimộtnhàchứamáybayởFlorida,cốgắngmuatoànbộbảnthiếtkếsảnxuấtcủađộngcơphảnlựccógắnquạtGE,đượcthiếtkếđặcbiệtchomáybaykhôngchiếnđệnhấtF16(dogfighterparexcellenceF16).Maymắnthay,hảiquanMỹđãkhámpháravụviệc,nhưngkhôngphảilầnnàoHoaKỳcũngmaymắnnhưthế.

MộttrườnghợpkhácôngKwonHwanPark,mộtngườiHànQuốckhácbịTrungQuốcchiêudụ.ÔngnàythànhcôngtrongviệcxuấtkhẩuhaiđộngcơmáybaytrựcthăngBlackhawkchoTrungQuốcthôngquamộtđạidiệnMalysia.Tuynhiên,cơmaykhôngđếnhailần,ôngParkbịbắtởsânbayDullestrênđườngtớiTrungQuốcvớimộtvalichứađầycácthiếtbịquânsự.

TrongsốcácgiánđiệpTrungQuốccóvẻkhôngchuyênnhưMoovàPark,cácđiệpviênkhác,còngọilà“điệpviênnằmvùng”đãđượccàicắmtrênđấtMỹ.ĐólàcáchmàkỹsưBoeingDonfanChungcuỗmcácthiếtkếtàuconthoi,tênlửadòtìmmụctiêuDeltaIVchuyểnvềchoBắcKinh.Chođếnkhibịbắt,Chungđãtíchlũyđược3triệuđôlavàtạinhàhắn,ngườitatìmđượchơn300,000tàiliệukỹthuật,cùngvớicácghichúchothấyhắnhivọngthếnàovềviệcgiúpđỡchoquêhươngmình.

TrườnghợpcủaChiMakkhárắcrối.Hắnbịbắtkhichuyểncáckếhoạchtàungầmhạtnhân(nuclearsubmarinepropulsion),hệthốngralệnhvàkiểmsoátthủyquânchoTrungQuốc.VụáncủaMaklàbàihọcđắtgiávìnóminhhọabằngcáchnàogiánđiệpTrungHoađềuđặnăncắpdanhsáchcáccôngnghệtiêntiếnmànướchọđangcần.NhữngtàiliệubịhủyđượcFBIphụchồiminhchứngrằngMakđã“thamgianhiềuhộithảovềcácchủđềđặcbiệt”vàvềviđiềukhiển.Nỗlựcgiánđiệpcủahắnđượckểđếngồmnhữngcôngnghệđượcquantâmđặcbiệtnhư“ngưlôi,tàusânbay,trạmkhônggianvũtrụ(space-launchedmagneticlevitationalplatform”.

Vàđâymớilàđiềuđángsợnhấtcủa“điệpviênnằmvùng”:cảMakvàChungđãâmthâmsốngởMỹhàngthậpkỷnhưnhữngcôngdânmẫumực.HọcósứmệnhphảnbộilạiđấtnướcđãcưumanghọvàăncắpcáccôngnghệvũkhítiêntiếnnhấtcủaMỹchokẻthùTrungQuốc.

Thậtra,cáchìnhthứcgiánđiệpnàylàtộimưuphảnnghiêmtrọngnhất,MakvàChunglẽraphảilãnhántửhình.Tuynhiên,hìnhphạtđóchưabaogiờđượctuyên,vàtronghệthốngtưpháprắcrốicủaMỹ,bảnánchocácgiánđiệpTrungHoalàquánhẹnhàng,họchỉlãnhántươngứng24nămvà15nămtù.

ĐiềunàythậtsựgâybốirốichotavềhầuhếtcácvụángiánđiệpTrungHoatrênđấtMỹ:CácquantòavàhộithẩmđoànMỹdườngnhưkhôngxemvấnđềlànghiêmtrọng,họkhôngnhậnthứclàtađangtrongmộtcuộcchiếntranhngầm.Thậtvậy,dầndần,cácbảnántùchocácgiánđiệpTrungQuốccànglúccàngnhẹvàkhôngcótínhchấtngănchặnbọnhọphảnbộilạinướcMỹ.Chẳnghạn,trườnghợpKwonHwanParknêutrên,hắnlãnhmộtbảnán

nựccười–32thángtùgiamchoviệcăncắpnhữngcôngnghệmàcóthểđẩymạngsốngcủacácbinhlínhMỹvànhândâncácnướcNhật,ĐàiLoan,HànQuốcvàovòngnguyhiểm.

Vàtahãychúý:khôngchỉnhữngngườichâuÁnhưMoovàPark,haynhữngngườiMỹgốcHoanhưMakvàChungmớiphảnbộiHoaKỳ,bánmìnhchoTrungQuốc.VụviệccủaGleenShriverthìsao?

TrườnghợpnàykhôngphảilàđạidiệntiêubiểuchonhữngngườiconvùngGrandRapids,Michigan,chỉlàmôtảcáchbọnTrungQuốchunghăngcóthểchiêudụcácgiánđiệpnướcngoài.ShriverlàsinhviênMỹduhọcởThượngHải.HắnrốtcuộcđãcógắngđộtnhậpvàoCIAdướisựđiềukhiểnvàmuachuộccủađiệpviênTrungQuốc.Minhhọachomộtkẻphảnquốcđồibạingàynaynhưthếnào,nhưngShriverchỉphảinhậnmột“cáiđánhnhẹvàotay”:4nămtùgiam.

CHƯƠNG10-CáichếttừTintặcMũĐỏ:

Từ“HắcKhách”[1]củaThànhĐôđếnnhữngchipđiệntửMãnChâu

Giánđiệphệthốngmạnglàmộtvấnnạnchungcủacảnhânloại.Cácnướckhôngcònphảichinhiềutỷđô-lađểxâydựngnhữngvệtinhphủsóngrộngtoàncầuđểtheođuổichươngtrìnhthuthậpthôngtintìnhbáohiệnđạikhimàhọchỉcầnthựchiệnmụcđíchđóquamạngInternet.-Bóngđêmtrongđámmây

TrongkhimạnglướiăncắpthôngtincánhâncủaTrungquốcđang“bònrút”mộtcáchkhôngthươngtiếctấtcảnhữnggìđượccholàbímậtmàchúngcóthểlấytừnhữnggiảngđườngđạihọcMỹ,nhữngcôngty,cácphòngthínghiệm,vănphòngchínhphủmàcáctrinhthámcủahọcóthểthâmnhậpvào,sựpháttriểncủanhữngkẻtintặcmộtcáchđầytranhcảiđãđặtramộtsựđedọangangtàingangthậmchícònvượttrộihơn.

Ngàynay,nhữngđộingũtintặcnguyhiểmcủaTrungQuốcđãthâmnhậpvàoNASA,LầuNămgócvàNgânhàngthếgiới;đãtấncôngCơquanThươngmạiMỹchuyêntráchvềCôngnghiệpvàvìlýdobảomậtquácaochúngđãphảiphátoànbộdửliệucủahàngtrămmáytính,xóasạchổcứngcủadựánChiếnđấucơvàdộibomF-35củahãngLockheedMartinvàdộibomtrảithảmảovàohệthốngĐiểukhiểnKhôngLưucủaKhônglựcHoaKỳ.ChúngcũngđãtấncôngvàomáytínhcủaNghịsĩcótưtưởngcảicáchcũngnhưcủaỦybanĐốingoạiHạviện.

VàothờiđiểmvậnđộngtranhcửtổngthốngMỹnăm2008,độingũTinTặcMũĐỏcủaTrungQuốcthậmchícònxâmnhậpvàomáychủthưđiệntửcủachiếndịchvậnđộngtranhcửObamavàMcCaincũngnhưvàocảTòaBạchỐccủaTổngthốngBush.Vàcảmộttrongnhữngtìnhhuốngmànghithứcngoạigiaođượccholàrấtantoàn[2]cácmáytínhxáchtaycủaBộTrưởngThươngMạivàmộtsốnhânviênđãbịđánhcắpvàbịcàinhữngphầnmềmgiánđiệptrongmộtcuôchọpvềThươngmạitạiBắcKinh.

Hơnthếnữa,khimàđộingũtintặctruyềnthốngdựachủyếuvào“BẫyHũMậtNgọt”[3],mộtđiệpviênnhịtrùngkiểuMaraHari[4]tìmkiếmnhữngbímậttrongnhữnglúcthủthỉtrêngiườnghoặclàmộtmónquàmỹnhânquađêmđểkiếmđượcưuthếtrongmộtvịtríthỏahiệpnàođó.NhữngchuyênviêngiánđiệpmạngảocủaTrungQuốcđangsửdụngmộtsố“Hũmật”kỹthuậtsốđểăncắpdửliệutừcácmáytính.Thậtvậy,hơncảviệcchogáimạidâmvàophòngngủvàđánhcắpsốliệungaytừphòngkháchsạnởThượng

Hải,cácgiánđiệpTrungquốchiệnnaytặngnhữngthẻnhớcóchứamãvirusẩnvàthậmchícảviệcdùngmáychụphìnhkỹthuậtsốlàmquà.TheoCụcMậtvụAnhMI5khikếtnốivàocácmáytínhcủanạnnhân,nhữngHũmậtkỹthuậtsốtànđộcnàychophépnhữngkẻtấncôngmạngchiếmquyềnđiềukhiển.

Trongthựctế,theomộtChuyêngiachuyênvềtintặcTrungQuốcvàcũnglàtácgiảquyểnsáchVịkháchcủamànđêm,ScottHenderson,việctrởthànhTintặcởTrungQuốcđượcvínhưngôisaonhạcrock.NóthậmchícònlàmộtnghềmàtrongbáocáogầnđâychobiếtkhoảngchừngmộtphầnbatrẻemTrungQuốcmơước.

GiốngnhưmáynhânbảntrựctuyếncủamạnggiánđiệpphânbốcủaTrungQuốc,mộtlượnglớnnòngcốtdânnghiệpdưđạiđasốcácphầnviệckhókhăntrongmộtphầncủanổlựcchiếntranhmạngđạitrà.Hằngngày,hàngngànngườiđượcgọilà“hacktivist”[5]liêntụcdòtìm,pháhoạivănhóa,vàăncắptừcáchọcviệncủaPhươngTâycũngnhưlàcácđốithủởÁChâunhưNhậtBảnvàẤnĐộ.

KhiquantâmđếnsựlớnmạnhcủahệthốngchiếntranhmạngcủaTrungQuốc,trướcnhấtcầnnênnhậndạngmụctiêuchínhcủacácbọngiánđiệpmạng.ViệctấncôngđơngiảnnhấtlàlàmgiánđoạnhoạtđộngcủacáchệthốngcácnướcPhươngTâybằngviệcpháhoạicácwebsitehoặclàmchoquátảicácservervớidịchvụtấncông“từchốidịchvụ”[6].

Mộtmụctiêuthứhairõrànglàđánhcắpthôngtincógiátrị:sốthẻtíndụngvàchứngminhthưởmứcđộcánhân;côngnghệ,tàiliệuđấuthầu,tàichínhcủacôngty,vàbuônbáncácbímậtởmứcđộcôngnghiệp;vàcáchệthốngvũkhíởcấpđộquânsự.

Vẫncònđómụctiêuthứbatrongcuộcchiếntrênmạnglàviệcăncắpsốliệubằngphươngthứcmàgâyratổnthấtnặngnềchokháchhàngsửdụnghệthống.Chẳnghạnnhư,bằngviệcthỏahiệphệthốngmuabáncổphiếuhoặctráiphiếu,bọnTintặcMũđỏTrungquốccóthểlàmgiánđoạnviệcmuabán,thaotúngcácgiaodịchhoặcbópméosốliệubáocáovàdođókíchđộnglàmnáoloạnthịtrườngtàichính.

Cuốicùngbọntintặccóthểảnhhưởngthếgiớithựcbằngviệcnắmquyềnkiểmsoáthệthốngquảnlýtàisản.Chẳnghạnnhư,mộtnhómcyberspatriot[7]cóthểlàmngưngtrệlướiđiệnquốcgiacủaNewEnglandnằmtrừngphạtMỹliênquanđếnnhữngđộngtháichàođónĐứcĐạtLaiLạt

makhiđếnthămTòaBạchỐchoặcliênquanđếnviệcbuônbánvũkhíchoĐàiLoan.

NhữngvịkháchBóngđêmđếntừBắcKinhdướiquốckỳ

Câuhỏi:Trongtìnhhuốngnàothìchúngtatiếnhànhtấncôngmạng?

Trảlời:Nếucómộtvấnđềmànóảnhhưởngđếnchúngtatrênbìnhdiệnquốctếthìchúngtasẽtậphợplựclượngđểtiếnhànhtấncông.-TríchHộithảocủaNhómHackerTrungQuốc

TấtcácáchoạtđộngchínhcủacácnhómTintặcMũĐỏChinacóđiểmtươngđồnglàhọtiếnhànhđộclậpvàdướisựgiámsátlỏnglẻocủaĐảngCộngSảnChina.DĩnhiênlàĐảngCôngsảnduytrìmộtkhoảngcáchmộtcáchthíchhợpvìthếhọluônluônđưaramộtsựphủnhậnhợplýchonhữngviệcgâynênsựphảnứngmạnhmẽcủacôngchúng-đólàvụtấncôngtrơtrẽn,táobạovàoLầuNămGóc,tấncônggâycảntrởlớntrênđườngtruyểnInternettrongvòng18phút,vụtấncôngvàomãnguồncủaGooglevàcònnhiềuvụkhácnữa.

Nhưngkhôngđượcmắcsailầmvềđiềunày.Cáiđượcgọilàdânquâncủa“trườngpháitintặc”khôngthểtồntạinếukhôngcóbàntaycủaBắcKinh.TheoMulvenonthuộcTrungtâmNghiêncứuvàPhântíchTìnhbáocógiảithích,“CácnhómtấncôngmạngtrẻtuổinàyđềuđượcbaochevớiđiềukiệnlàhọkhôngđượctổchứccáccuộctấncôngvàomạngnộibộcủaTrungQuốc.HọlànhữngthằngngốchữudụngchochếđộBắcKinh.

“Nhữngthằngngốchữudụng”,thựcsựlàvậy.TrongkhitạiLosAngelescócácbăngnhómbịtướcquyềncôngdân(bỉổi)tênlà“Crips”và“Bloods”,thìnhómtheotrườngpháitấncôngmạngcuaTrungQuốcđãtổchứcthànhhàngngànnhómnhỏvớitêngọinhưlà“GreenArmyCorps”,“theCrabGroup”,vàthậmchítoànphụnữtậphợplạinhư“SixGoldenFlowers”.Họlàmviệcchungvớinhauđểcảithiệnkỹnăng,chiasẻcôngcụ,vàkỹthuậtvàsỉnhụctinhthầndântộccủanhau.Kếthợplại,nhữngbănggăngtơmạng[8]nàyhìnhthànhmộtmộtliênminhtưtưởngmộtcáchkhôngrõràngvớimộttrêngọikhámàumèlà“Honkers”

TạiTrungQuốccóhàngtrăm“trườngđàotạotintặc”đểdạyvềmathuậtchonhữngvịphùthủytrẻtuổi[9].Hàngloạtcácquảngcáovềđàotạonghềgiánđiệpmạngvàcáccôngcụcóthểtìmthấytrongnhữngnơicôngcộng,vàtheonhưWangXianbingcủahackerbase.com,họdạychohọcsinhcách

thứctấncôngnhữngmáytínhkhôngđượcbảovệvàăncắpthôngtincánhân.TrongkhiđóChínhquyềnTrungươngTrungQuốcchophépcácnhómnhưlàHiệphộiTintắcTrungQuốchoạtđộngcôngkhaivàthậmchíduytrìvănphònglàmviệctrongkhiđangtrấnlộtnhữngngườingoạiquốcchođếnkhinàohọkhôngcòntấncôngvàocáctranghoặccácphầnmềmtrongnước.

NhằmlàmchomọingườihoàinghivềhoạtđộngcủahacktivistnằmdướisựbảotrợcủaChínhphủtrungương,TrungquốcxemmìnhlànướccóhệthốngInternetđượckiểmsoátvàgiámsátchặtchẻnhấttrênthếgiới.ThậtrõrànglàđiênrồnếucóýkiếnchorằngmộtkẻtấncôngmạngtinhnghịchnàođócóthểtồntạitrongthờigiannàođóởTrungquốcmàcóthểnằmngoàitầmkiểmsoátcủaBắcKinh.

Trênthựctế,khicónhómtấncôngmạngviphạmluậtbấtthànhvăntorấtquantrọngcủaTrungQuốc,đừngbaogiờtấncônghệthốngcủaChínhphủ,chắcchắnrằngsựtrừngphạtđếnngaytứckhắc.ChẳnghạnnhưmộtvàithànhviêntrongmộtnhómTintặckhaithácmộtlỗhỏngtrongphầnmềmcủahệthốngkiểmduyệtcủaTrungQuốccótênlàGreenDam,mộtcôngcụquantrọngđượcTrungQuốcsửdụngđểtheodõihànhđộngcủangườisửdụngmạngInternetTrungQuốc,nhữngngườitấncôngmạngđãbịbắtngaylậptức.TheotờChinaDaily,mộtTintặctênlàSođãthaythếhìnhảnhcủamộtquanchứctrênwebsitecủachínhphủbằnghìnhmộtcôgáimặcbikini.TênchơikhămtrênmạngnàyđãđượcxửnhẹtheochuẩnmựccủaTrungQuốc,đólàchỉmôtnămrưỡitù.

Tấtnhiên,chínhnhữngloạibắtbớthườngxuyênnàyđãkhiếnchođộingũTintặcmũđỏtậptrungvàochínhphủvàcơquannướcngoài.VànhữngnhómnàyluônluôncóthểtậptrunglạimộtcáchnhanhchóngvàochủnghĩadântộcđiêncuồngvớichỉmộtcáinháymắtvàgậtđầutừlãnhđạoĐa?ngCộngsản.

Đâychỉlàmộttrườnghợpbẽmặtnhỏ:KhiThủtướngNhậtJunichiroKoizumithămđềntưởngniệmchiếntranhYasukuni–nơimànhữngngườitheochủnghĩadântộcTrungQuốcxemlàđềncủatộiácchiếntranh–nhữngtintặcTrungQuốcđãthayđổibộmặtcủawebsitecủangôiđềnShintovớidòngchữ,“côgáiđangđáitrêntoiletYasukuni.”HonkersUnionsauđótiếptụctấncôngdồndậpvàohangchụcwebsitecủachínhphủNhật,kểcảSởCứuhỏavàThiêntaivàCụcPhòngvệ.Bâygiờ,bạncóthểtưởngtượngđượcsựphảnứngcủachínhphủTrungQuốcnếunhữngTintặcNhậtlàmnhữngviệctươngtựđốivớiwebsiteTrungQuốcvềThếvậnhội

OlympichoặcBộQuốcphòngTrungQuốc.VàkhôngchỉNhậtBảnphảichịusựquấypháđịnhkìcủanhữngngườiđầutàutheochủnghĩadântộccủaTrungQuốc.KhiliênhoanphimhàngnămMelbourneởÚcdámchiếumộtđoạnphimtàiliệuvềlãnhđạoDuyNgôNhĩcủaTrungQuốc,nhữngkẻhackerTrungQuốcđãpháhỏnghệthốngbánvétrênmạng.

GiớitintặchàngđầuởBắcKinhtấncôngcảVuacôngnghệGoogle

NếunhưGoogle,vớitấtcảnguồnlựcvàchuyênmôntinhọccủahọ,đanglolắngbảovệtàisảnmãnguồnquígiátrướcsựxâmnhậpcủacácgiánđiệptinhọcthìcáccôngtyFortune500khácliệucóđủtựtinđểbảovệthôngtincủamìnhkhông?-TheChristianScienceMonitor

ĐểthấyrõtâmđịaxảoquyệtcủagiớitintặcTrungQuốc,tanêntìmhiểuquacáchthứchoạtđộngcủanhómtintặc“OperationAurora”.Chúngtừngthựchiệncácđợttấncôngcóhệthốngvàomộttrongnhữngcôngtytinhọccómứcđộkỹthuậtphứctạpnhấtthếgiới–Google,cùngvớihơn200côngtykháccủaMỹ,từAdobe,DowChemical,DuPontchođếnMorganStanley,NorthrupGrumman.TheocôngtyanninhmạngiDefense,cácđợtxâmnhậpđượcthựchiệntừmộtnhómhoặctrựcthuộchoặcđượcsựủyquyềncủanhànướcTrungQuốc.

ỞOperationAurora,cáctintặcthiếtlậpcácđợttấncôngtinhọchếtsứcphứctạp.Đầutiên,chúngtìmcáchlàmquenvàgiúpđỡcácnhânviêncủacôngtymụctiêuthôngquacácmạngxãhộinhưFacebook,Twitter,hayLinkedIn.Saumộtsốlầnchat,cácđiệpviêntinhọcTrungQuốcsẽtìmcáchdụsốnhânviênnàyvàocáctrangchiaxẻhìnhảnhmàthựcralàbìnhphongcủamộttệpcàiđặtphầnmềmgiánđiệpcủaTrungQuốc.Khiđãsabẫy,máytínhcủacácnhânviênnàysẽbịnhiễmmộtloạivirútvốnthựchiệnviệclấyvàchuyểntiếptênvàmậtkhẩusửdụngchocáctintặc.Sauđóchúngsẽsửdụngcácthôngtinnàyđểthâmnhậpvàokhodữliệutolớncủacáccôngty–kểcảnguồnmãgiátrịcủaGoogle.

Khôngchỉlấytrộmmãnguồn,theođúngbảnchấttoàntrịcủanhànướcTrungQuốc,bọntintặccònxâmnhậpvàotàikhoảnthưđiệntửcủacácnhàhoạtđộngnhânquyền.

TacóthểdựđoánđượclàchínhphủTrungQuốcsẽphủnhậnmọidínhliếu.Tuynhiên,lầntheođịachỉIPtacóthểdễdàngbiếtđượcthủphạmthựchiệnlàtừmộttrườngđạihọccómốiquanhệvớiquânđộiTrungQuốc.SựviệcnàycònđángchêtráchhơnvìcósựđồnglõacủaChínhphủTrungQuốc,

mạngWikiLeadsđãđưaracácchứngminhchothấy“cácđợttấncôngvàoGoogleđượcđạodiễnbởimộtlãnhđạocaocấpđãtừnggõtênmìnhlênGooglevàtìmthấycácbàichỉtríchchínhcánhânôngta”.

Khuônmẫucủasựthôbạo

NgoàiOperationAuroracònrấtnhiềutrườnghợpkhácnhữngkẻtấncôngmạngngườiTrungQuốcđãgâyrahậuquảnghiêmtrọng.ĐiểnhìnhnhưtrườnghợpgâychấnđộngcủaNightDragon.ĐợttấncôngđãnhắmvàocáccôngtynănglượnglớnởchâuÂunhưngđượcpháthiệnvàngănchặnnhờcôngtyanninhmạngMcAfee.

Gọilàgâychấnđộngvìđâykhôngphảinhưmộtđợttấncôngthôngthườngnhằmăncắpthẻtíndụnghoặcphápháchchovui.Chúngđãhoạchđịnhvàtiếnhànhmộtcáchbàibảnnhằmkiểmsoátcácmáytínhvàhộpthưđiệntửcủacáclãnhđạocaocấpmàđíchcuốicùnglàcáctáiliệunộibộvềcáchoạtđộng,thôngtintàichínhvàđấuthầu.

TạisaochínhphủTrungQuốcmuốncónhữngthôngtinnày?Vìchúngrấtcógiátrịđốivớicáccôngtynhànướcvốnđangcạnhtranhvớicácđốithủngoạiquốctronglĩnhvựcnănglượngtrênphạmvitoàncầu.

HiểuđượcmụctiêuchiếnlượccủaNightDragontứclàhiểuđượcviệcTrungQuốcthậtsựđangtiếnhànhmộtcuộcchiếnkinhtếtoàncầu.Thậtra,hiệnnaykhôngthángnàolàkhôngxảyranạnlấytrộmdữliệuquimôlớntừMỹ,Nhật,ĐàiLoanhaychâuÂuđượcthựchiệntừTrungQuốc.

ChúngtachỉcóthểhìnhdungđượcbaonhiêukếhoạchxâmnhậpmạngđãthựchiệnnhưngkhôngbịpháthiệnvàmứcđộthiệthạimàcácnềnkinhtếphươngtâycũngnhưmộtsốnướcchâuÁphảigánhchịu.Tuynhiên,thậtkhóhiểutạisaochínhphủcácnướcnạnnhânnhưMỹ,châuÂu,Nhật,Ấn,…,lạikhôngcónhữngphảnứngđủmạnhđốivớicuộcchiếntinhọcvốngâyratừTrungQuốcnày.

Tạochuyểnluồngchui(khôngtặcmạng)trênmạngtoàncầu

Trongthờigian18phútvàotháng4,mộtcôngtyviễnthôngthuộcsởhữucủanhànướcTrungQuốcđãtạochuyểnluồngchui15%lưulượngthôngtintrênmạnginternettrêntoànthếgiới,baogồmcácdữliệutừquânđộiđếncáctổchứcdânsựcủaMỹvàđồngminh.Việctáiphânluồngvớiquimôlớnđãthuhútsựchúýcủagiớitruyềnthôngchínhthốngdocáchthứcthựchiệnphảithựcsựlàtừnhữngtaychuyênnghiệpvềanninhmạng.-Tạpchí

NationalDefense

Trongkhiđó,mộtcôngcụkhácsẵncótrongtaycácđộiquântintặcđỏcủaTrungQuốcvốnđượcgọilà“Khôngtặctuyến”.Sửdụngkỹthuậtnày,TrungQuốcđãtrơtrẽnchothếgiớithấyhọcókhảnăngchiếmquyềnkiểmsoátmộttỉlệlớncácphânluồngtrênmạnginternettoàncầu.

KỹthuậtkhôngtặctuyếncũngchothấysựtiếptaycủacáccôngtynhànướctrongcácchiếndịchchiếntranhmạngcủaBắcKinh.Chẳnghạn,bằngcáchcấuhìnhcácbộđiềutuyếninternetnộiđịanhằmtạoquảngcáosaichomộtthaotáctắtcủamộtkênhinternettiềmnăng,côngtyquốcdoanhChinaTelecomđãlừađượcmộtlượngdữliệukhổnglồbênngoàiTrungQuốcchuyểnluồngđiquamạngcủahọ.Dĩnhiên,sauđợttạochuyểnluồngchuibỉổinày,chínhphủTrungQuốcnhưthườnglệvẫnchốibaychốibiến.

CấpcứuDNStheokiểukhôngtặcmạngTrungQuốc

NếubạnởngoàiTrungQuốcvàtìnhcờtruyvấntêngốcmộtmáychủởTrungQuốc,truyvấncủabạnsẽbuộcphảiquamộtbứcsiêutườnglửa,nghĩalàbạnsẽbịkiểmduyệtnhưmộtcôngdânTrungQuốcvậy.-EarlZmijewski

Vớicâunóitrên,ôngZmijewskiđangnóivềvấnđềgì?ĐólàvấnđềđượcgọilàthuậtxửlýDNS,vàcũngcónghĩalàTrungQuốcđangkiểmduyệtcảngườisửdụnginternetbênngoàibứcsiêutườnglửacủahọ.

DNSlàchữviếttắtcủa“DomainNameServices–Dịchvụtênmiền”,chínhcácbảngghiDNSnàyđóngvaitrònhưmộtdanhbạđiệnthoạitrêninternet.ThuậtxửlýDNSdiễnrakhidữliệuDNSkhôngđầyđủđượcsửdụngđểngănchặnngườidùnginternetởcáckhuvựckháctrênthếgiớitruycậpđếncáctrangwebmàchínhphủTrungQuốccholàkhôngthânthiện.

ĐểhiểuđượcthuậtxửlýDNSnhằmkiểmduyệtcảngườidùngngoàibiêngiớiTrungQuốc,giảsửbạnđanglàmộtngườidùngFacebookởmộtquốcgiachẳnghạnnhưMỹhoặcChiLê.Vàomộtthờiđiểmnàođó,bạnmuốntruycậpvàoFacebooknhưngkhôngđượcnênbạnchorằngđangbịnghẽnmạng,vàtínhsẽthửlạisau.Đâycóthểlàchuyệnthậtsựđangdiễnra:truyvấncủabạnsẽbịchuyểnđếnmộtmáychủởTrungQuốcvốntựxưngnhưmộtbảnsaocủamáychủcóDNSgốcđặttạiThụyĐiển.DĩnhiênvấnđềlàcáimáychủởTrungQuốcnàychỉlàbảnsaonhữnggìtrêninternetmàgiớilãnhđạoởBắcKinhmuốnchobênngoàitiếpcậnđếnmàthôi–đươngnhiênlàkhôngcóFacebooktrongđó.

ThuậtxửlýDNSnóitrênchothấyTrungQuốccóthểkiểmduyệtinternetracảbênngoàibiêngiớicủahọ;vàtìnhtrạngsẽchỉtồitệhơnkhiTrungQuốccốđòithêmquyềnquảntrịmạnginternettoàncầu.

Đâykhôngphảilàchuyệnnhỏ.Dotínhtoàncầucủamạnginternet,mộtngàynàođóhoàntoàncókhảnăngcácyêucầuvềđịachỉinternetcủabạnsẽđượcchuyểnsangTrungQuốc.Thậtra,hàngnămcóhơnmộtnửamạnginternettoàncầutruyvấnđếncácmáychủDNSởTrungQuốc.Mộtkhảnăngcóthểxảyralàviệctrangwebbạncầntruycậpsẽđượcbáolà“khôngtìmthấy”vìsựkiểmduyệtcủachínhphủTrungQuốcchỉcótănglênchứkhônggiảmxuống.ĐólàdothayvìkhôngngừngmởcửaInternetnhưTrungQuốcvẫnluôntuyênbố,danhsáchcáctrangwebbịkiểmduyệtthựctếluônkéodàikhônggiớihạn.

NhưmộtghinhậncuốivềcácmốinguyhiểmcủathuậtxửlýDNScủaTrungQuốc,nóđãđượcchủđộngsửdụngliênquanđếncáccuộcbiểutìnhchốngchínhphủtheosaucácchuyểnbiếntạiAiCập.Thậtvậy,trongthờigiandiễnracácbấtổnxãhộiởAiCập,thuậtxửlýDNScùngcáckỹthuậtkhácđượcsửdụngđểchặntrangmạngxãhộikinhdoanhLinkedIncũngnhưcáctìmkiếmvàcáctrangwebcóchứacáctừkhóa“Egypt”,“Jasmine”,vàtêncủaĐạisứMỹtạiTrungQuốc–“Huntsman”.

Mộtchúthàihước,chúngtathiếtthađềnghịgiớicảnhsátmạngTrungQuốchãyđổitêndanhsáchđencáctrangwebbịchặnthànhlàdanhsáchtrắngvìsốlượngbịchặnđếnlúcnàođósẽnhiềusốlượngđượctruycập!

NghiệpChướngXấuĐangTấnCôngCôngnghệThôngtinĐứcĐạiLaiLạtMa?

Sau10thángđiềutravềgiánđiệptinhọc,cácnhànghiêncứuđãtìmthấy1.295máytínhở103quốcgiacócácphầnmềmđánhcắpdữliệutừcácmụctiêuquantrọngnhưđứcĐạiLaiLạtMavàcáccơquanchínhphủtrêntoànthếgiới.CáccuộctấncôngtinhọccódấuvếttừcácmáytínhđặttạiTrungQuốc.

HotHardware.com

BêncạnhviệcđánhcắpcáchệthốngvũkhítừLầuNămGócvàcácbímậtcôngnghiệpvàquânsựtừcáccôngtynhưDuPont,NorthropGrumman,vàGoogle,cáclữđoànTinTặcMũĐỏcủaTrungQuốccóthểđượchuyđộngđểnghiềnnátcácluồngtưtưởngbấtđồngchínhkiếnbêntronghoặcbên

ngoàilãnhthổTrungQuốc.HãyxemxétlạinhữnggìđãxảyrađốivớicácmáytínhcủalãnhtụlưuvongĐạiLaiLạtMavànhữngngườiủnghộôngtatrongphongtràochốngđốiởTâyTạng(TânCương).Cáce-mail“lừađảo”đượcgửitớicảchínhphủlưuvongTibetởDharamsala,ẤnĐộvàcảcácvănphòngtạiLondonvàNewYork.CáctinnhắntừđịachỉtincậyđãkhiếnngườinhậnkhôngngầnngạimởcáctàiliệubịnhiễmvirusTrojancótênlà“Gh0stRat”.

Khiđượckíchhoạt,“Gh0stRat”chiếmquyềnđiềukhiểnhệđiềuhànhWindowscủangườisửdụng,tựnhânbảnsangcácmáytínhkhácvàbắtđầutìmkiếmhệthốngtàiliệuvàsauđóchuyểncáctàiliệutớicácmáychủởtỉnhSichuanthuộcTrungQuốc.Trongmộtsốtrườnghợp,cácphầnmềmgiánđiệpcònghinhậntấtcảthôngtingõlênbànphímvàthậmchítrưngdụngcácwebcamvàmicrophoneđểlưugiữvàchuyểnnộidungcáccuộcnóichuyệntrongphòngđặtmáytínhnhiễmvirus.

Virus“GhostRat”nóitrêncòntấncôngcácmáytínhbịlâynhiễmđặttạicáccơquanchínhphủvàđạisứquáncủaHànQuốc,ẤnĐộ,Đứcvàkhoảng100quốcgiakhác;cácchuyêngiaphântíchcáccuộctấncôngCNTTvàlàmviệcbímậtphíasaucácdiễnđànvềtấncôngtinhọccủaTrungQuốccóthểlầntheodấuvếttớiChenduvàthậmchíđếntậntừngcánhânởĐạihọcKhoahọcvàCôngnghệThôngTin.Tấtnhiên,chínhphủTrungQuốckhônghềcóbấtcứhànhđộngnàođểngănchặncáccuộctấncôngtinhọc,hayítracũngđiểmmặtcácthủphạm.BắcKinhcũngkhôngcócácphảnứngngoạitrừviệclêntiếngphủnhậnnhưthườngthấy.

Mộtlầnnữa,chúngtaphảiđặtcâuhỏi:chẳnglẽcácchínhphủcủacácquốcgianhưMỹ,ẤnĐộ,vàNhậtBảnlạihỗtrợchocáchoạtđộngchiếntranhtinhọctrắngtrợnnhưvậy?

ỨngViênMãnChâuCóGắnChípTrênVai

TintặcởTrungQuốc…đãthâmnhậpsâuvàohệthốngthôngtincủacáccôngtyvàcáccơquanchínhphủMỹ,đánhcắpcácthôngtinquantrọngtừcácnhàquảntrịMỹtrướccáccuộchọpcủahọởTrungQuốc,vàtrongmộtsốtrườnghợp,thâmnhậpvàocácnhàmáyđiệnởMỹ,cóthểđãgâynênhaisựcốmấtđiệntrêndiệnrộngxảyragầnđâytạiFloridavàkhuvựcĐôngBắc.TheNationalJournal

Hãycânnhắckịchbảnsau:mộtkỹsưTrungQuốcthiếtkếmột“cửasau”điềukhiểntừxavàohệthốngđiềukhiểnmáytính,hoặcmột“côngtắcchết

người”khôngthểpháthiệndễdàngvàochípmáytínhphứctạpđượcđặthàng.Sauđó,cácchíp“MãnChâu”và“cửasau”đượcgắnvớinhauđượcTrungQuốcbímậtxuấtsangMỹ,nơimàchúngtrởthànhmộtbộphậntrongcáchệthốngkhổnglồđangđượcvậnhànhbìnhthường.

Tronglúcđó,nhưtrongbộphimỨngViênMãnChâu[10],cácthiếtbịMãnChâuđóchờđợicáctínhiệucóthểchophépBắcKinhđóngmởhoặcđiềukhiểncáchệthốngquantrọngnhưmạnglướiđiệnlực,hệthốngđườngngầmđôthị,hoặchệthốngtheodõiGPS.

Đừngnghĩrằngtrênđâychỉlàkhoahọcviễntưởng,bởivìviệcgắncácthiếtbịManchurianrấtdễdàng–đặcbiệtlàtạimộtđấtnướcđượccoilàcôngxưởngcủacảthếgiới.Việcgắncácconbọđiệntửvàomáytínhcũngdễdàngbởilẽcácchươngtrìnhphầnmềmhiệnđạicótớihàngtriệuđoạnmãhóa.GắncácthiếtbịManchurianvàovimạchcủamáytính,điệnthoạivàiPods–kểcảcáchệthốnganninh–cũngdễdàngkhôngkémvậybởilẽcácvimạchcóthểbaogồmhàngtrămtriệucổnglogiccóthểgiấuviệcđánhcắpthôngsố.

Bâygiờ,nếubạnnghingờrằngnhữngsựviệctrêntrênthựctếcóthểkhôngbịpháthiện,chúngtôisẽchobạnbiếtmộtsốthôngtin.Cáckỹsưphầnmềmvàcácnhàthiếtkếvimạchgiấunhữngthứtrongcôngviệccủahọtrongsuốtthờigianlàmviệcchỉđểbàytỏsựphảnđối.MộtthídụtruyềnthốnglàconchimcắtmàaiđóđãtạoravànóxuấthiệnmỗikhimộtchuỗicáchànhđộngđượcthựchiệntrongphầnmềmAdobePhotoshop.Thậmchí,nhânvậtchínhcủaquyểnsáchWhere’sWaldo?đượcmộttaykỹsưtinhnghịchđưavàovớikíchthướcchỉbằng30micrométvàobộvixửlý.

Nhìnrộnghơn,việcpháthiệncácđánhcắpMãnChâunhưvậytrongmãnguồnhoặcchípmáytínhnóichungkhôngphảilàmộtphầntrongquytrìnhbảođảmchấtlượngđượcsửdụngđểkiểmtracácphụkiệntừTrungQuốc.Tấtcảnhữnggìcácnhânviênkiểmtrachấtlượngthựchiện–thậmchíđốivớicácnhânviênkiểmtrachấtlượnghànghóaquânsự-làbảođảmcácmáymóc,thiếtbịsẽvậnhànhnhưthiếtkếkỹthuậtsaukhilấyrakhỏikhỏibaobì.TheolờigiảithíchcủaRubyLee,giáosưngànhkỹthuậtđiệncủaĐạihọcPrinceton“khôngthểbiếtđượcnhữngđiềuvôhạncóthểxảyramàkhôngđượcđềcậptới”.

ViệccáctintặcTrungQuốccóđủkhảnăngcàicácchípMãnChâulàthựcsựđánglongại,bởilẽngàynay,phầnlớnmáytínhcủacáchãngHewlett-Packard,DellvàAppleđượcsảnxuấttạiTrungQuốc–thựctế,hầuhếtđược

lắpráptạicùngtrongmộtnhàmáykhổnglồtạiShenzhen.Hơnthếnữa,TrungQuốclànguồnchínhmàmàbạntảixuốnghệđiềuhànhWindowshoặcMac,cùngvớicácchươngtrìnhphầnmềmứngdụngkhác.

Mộtlầnnữa,chúngtôimuốnnhấnmạnhrằngđókhôngphảilàkhảnăngtưởngtượngbíẩnhoặclýthuyếtgiánđiệptừxanàođó.Trongthựctế,chínhnướcMỹđãđitiênphongtrongviệcsửdụngchípManchuriannhiềunămvềtrướctrongthờigianChiếnTranhLạnhvớiLiênXô.Vàđâylàmộtvídụlịchsử.

TheowebsitecủaCIA,TổngthốngReaganđãthôngbáoriêngchoCIAvềmộtđiệpviênhaimangquantrọngcủaKGBđượcbiếtdướibídanh“Farewell”,ngườiđãtiếtlộthôngtinvềcáchmàLiênXôcóđượccáccôngnghệquantrọngcủaphươngTây.Thayvìbịtlạichỗròrỉmộtcáchđơngiản,cốvấnchínhsáchGusWeissđãnghĩramộtphươngthứckhônngoan,đólàcàichípmáytínhđượcthiếtkếriêngbiệtvàothiếtbịquânsựcủaLiênXô.

Việcnhữngconchípmáytínhđượcthiếtkếriêngbiệtcóthểgâythiệthạinghiêmtrọngđượcminhchứngbởivụnổkhôngcótácnhânhạtnhânlớnnhấttronglịchsử.Sựcốxảyravàonăm1982khimộtđoạnốngởvùngxaxôicủatuyếnđườngốngquantrọngdẫndầuxuyênSibericủaLiênXôbịnổtung.Nguyênnhâncủavụnổđượcxácđịnh,đólàphầnmềmkiểmsoátđườngốngmàtìnhbáoCIAđãpháhỏngvàsauđócốtìnhđểLiênXôđánhcắptừmộtcôngtyCanada.

Rõràng,vụnổđườngốngxuyênSiberidoCIAsắpđặtlàhậuquảnhãntiềncủa“nghệthuậtđen”vềsựpháhoạiđốivớithếgiớithậtcóliênquanđếncôngnghệtinhọcngàycànggiatăng.Vớisốlượngmáytínhđượccấuhìnhnhưthiếtbịđiềukhiểnbántựđộngngàycàngnhiều,từthiếtbịbơmtruyềntrongytếđếncácnhàmáyđiệnnguyêntử,cuộcsốngcủaconngườingàycàngphụthuộcvàochípvàphầnmềm.

Thựctế,tintặcTrungQuốccóthểđãlàmmấtổnđịnhhệthốngđiệnlướiquốcgiacủaMỹ,khôngchỉmộtlầnmànhiềulần.TheotờNationalJournal,cóbằngchứngchothấymộttintặcTrungQuốcđãtạođiềukiệnđểgâyra“tìnhtrạngmấtđiệnlớnnhấttronglịchsửởmiềnNamnướcMỹ”;trongđó,cósựcốảnhhưởngđếnkhoảng50triệungười.

Nóirộnghơn,tríchdẫnlờicủamộtchuyêngiatìnhbáolâunămcủaMỹđượcđăngtrêntờTheWallStreetJournal,“ngườiTrungQuốcđangtìmcáchthâmnhậpvàokếtcấuhạtầngcủachúngta,đặcbiệtlàlướiđiện”,và

việcthâmnhậpđãđểlạicácphầnmềm“cóthểđượcsửdụngđểpháhủycácthànhphầnhạtầng”.Ôngtakhôngnghingờkhichorằng“nếuxảyrachiếntranhvớihọ,họsẽtìmcáchkhởiđộngcácphầnmềmnàylên.”

Quanđiểmcủachúngtôi,đơngiảnlà:cácconchípManchurianlàrấtthựctiễn.VớihiệntượngkhánhiềucôngtyMỹđangchuyểnviệcsảnxuấtphầncứngvàphầnmềm–kểcảcôngtácnghiêncứuvàpháttriển–vàoTrungQuốc,chúngtacóthểđãtựtạoraviệcnhậpkhẩukhôngchỉsảnphẩmTrungQuốcmàcònhàngloạtchípMãnChâu.

ĐểđánhgiácácchứngcứngàycànggiatăngvềtìnhtrạngchiếntranhvàgiánđiệptinhọcdoTrungQuốcgâyra,câuhỏicốtyếuđượcđặtralà,liệuchúngtacónêncoicáchoạtđộngtấncôngtinhọccủaTrungQuốclàhànhđộngchiếntranhđúngvớibảnchấtcủachúng,haychỉđơngiảnlàkhăngkhăngbảothủvàkhôngchấpnhậncácthảmhọagâyrabởilữđoànTinTặcMũĐỏ.Đểcânnhắccâutrảlời,hãyđừngquênlờicảnhbáocủatướngJamesCartwright,nguyênlàngườiđứngđầuBộtưlệnhChiếnlượcMỹvànguyênPhóchủtịchcủaBộTổngThamMưuLiênQuân.Cartwrightchorằng,tầmảnhhưởngcủanhữngcuộctấncôngtinhọcđượctổchứchoànhảovớiquymôlớn“trênthựctếcóthểđãđạttớimứcđộcủavũkhíhủydiệthàngloạt”.

________________________________________

[1]Darkvisitor:hắckhách

[2]Mostbrazenbreechesofdiplomaticprotocol

[3]Honeypottrap

[4]MaraHari:vũcôngHàLanthờiđệnhấtthếchiến

[5]Hacktivist:Nhữngkẻcóhànhđộngtấncôngmạng

[6]DeniedofService:Tấncôngtừchốidịchvụ

[7]Cyberpatriot:ngườiáiquốcmạng

[8]Cybergang:Găngtơmạng

[9]Metaphor:Whizzes=witches;TừdarkartcótrongHarryPotter

[10]TheManchurianCandidate(1959),byRichardCondon,isapoliticalthrillernovelaboutthesonofaprominentUSpoliticalfamilywhoisbrainwashedintobeinganunwittingassassinfortheCommunistParty.-Wikipedia.org

Chương11:ChếtbởiDarthLiu:

Mẹ,hãynhìn,đólàNgôisaochếtchócđangchiếuxuốngChicago

Chúngtacốnghiếnchoviệcsửdụnghòabìnhkhônggianvũtrụvàsẵnsàngmởrộnghợptácvớicácnướckhác.—ChủtịchHuJintao

NếunhữngaimuốnbiếtnhữnggìmàNhậtBảnđãlênkếhoạchđểlàmtrongnhữngnăm1930,thìtấtcảnhữngđiềuhọcầnlàmlàđọccáckếhoạchvàcáctàiliệuhuấnluyện.CáckếhoạchnàysauđóđượcthựchiệntrêntoànkhuvựcchâuÁ-TháiBìnhDương.NhiềungườiởMỹđãcoinhữngtuyênbốvềmốiđedọangàycàngtăngcủaquânđộiNhậtBảnlàphilýbởivìNhậtđãcamkếtpháttriểnhòabình.TrungQuốccũngtuyênbốpháttriểnhòabìnhnhưvậy,cùngvớisựpháttriểnmạnhmẽlựclượngvũtrangvàvũkhícủamình.Tấtcảnhữngthứđólàcầnthiếtbâygiờ,vìsaunày,sẽlànhữngnhìnnhậnnghiêmkhắcvềcácchínhsáchvàhọcthuyếtcủaQuânGiảiphóngNhândân(TrungQuốc)...đốivớicáckhảnăngvàsứcmạnhvũkhíkhônggian[củahọ]cũngnhưnhữnggìhọđãlênkếhoạchđểlàm,đólàđểđốilạivớiưuthếvũtrụcủachúngta.—ChristopherStone,SpaceReview

ChỉcoinhưnhữngchuyếnduhànhquanhTráiđất,TrungQuốctuyênbốhọchỉtìmkiếm“sựvươnlênhòabình”vàobầutrời.Tuynhiên,mộttrongnhữngcâuhỏilớnnhấtmàLầuNămGócđangphảiđốimặtlàliệusựvươnlênmạnhmẽcủaTrungQuốcvàokhônggianliệucuốicùngcótrởthànhvũkhíđểbắtMỹphảiquyhàngkhông.Đâylàcâuhỏicựckỳquantrọngtrongkỷnguyên,khimà1quốcgiađãtừngđưađượcngườilênđibộtrênmặttrăngthìnayđangcómộtchươngtrìnhkhônggianlàtốtnhấttronghiệntạinhưnglạilàtồinhấttrongchạyđua.

Xinđừngmắcsailầmvềđiềunày;chươngtrìnhkhảosátkhônggiancủaTrungQuốclàcựckỳấntượngvàmạnhmẽ.Trongvàithậpkỷtới,TrungQuốcdựkiếnsẽđưaphihànhđoànlêncảmặttrăngvàsaohỏa,vàchỉtrongnămngoái(2010),TrungQuốcđãphóng15chuyếnbaychởhàngvàoquỹđạo.LịchtrìnhphóngtàuđầythamvọngnàyđãlàmchoTrungQuốctrởthànhquốcgiađầutiênsánhnganghàngvớiHoaKỳvềphóngtàuvũtrụ;vàTrungQuốcrõrànglàcóxuthếsẽvượtHoaKỳvềsốlượngphóngtàuvũtrụvớimứcđộgầnbằngsốlầnphóngmàMỹdùngđểhoànthànhchươngtrìnhtàuconthoicủamìnhvàkếtthúcchươngtrìnhnày.

ĐểnóichínhxácvềnhữnggìTrungQuốcđangphónglênquỹđạo,cácchuyếntàubaogồmtừnhữngvệtinhquansátvàbổsungthêmnhữngvệ

tinhGPSchotớinhữngchuyếnbayvũtrụcóngườiđiềukhiểnvàđưavệtinhthứhailênquỹđạomặttrăng.TrungQuốccũngdựkiếnsẽphóngtrạmquỹđạokhônggiandùngchocảcácmụcđíchkhoahọcvàquânsựvàonăm2012cùng3chuyếnbaytrong2nămtiếptheođượcdựkiếnsẽkếtnốivớitrạmvũtrụđó.Ngoàira,bằngcáchđiềuchỉnhsứcmạnhchếtạocủamình,TrungQuốcđangchuyểnhướngdầntừchếtạonhữngchiếctàuvũtrụđượcthiếtkếđơnchiếcsangnhữngloạitàuđượcchếtạovàlắpráphàngloạt;sựđổimớinàysẽchophéphọgiatăngtốcđộphóngtàuvũtrụlênmứckhủngkhiếp.

NgaycảkhiTrungQuốcđãbaycao,thìchươngtrìnhvũtrụNASAcủaMỹ-vớiđầyrẫychậtvậtvềcôngnghệ-đãtiêumấtnguyêncảmộtthậpkỷvàovũtrụ.

ChươngtrìnhtàuconthoiđầytrắctrởcủaMỹđượcdựkiếnsẽkếtthúcvàocuốinăm2010,nhưngdosựtrìhoãncácchuyếnbayvàcóthêmmộtnhiệmvụbổsungnênnósẽkếtthúcvàonămnay(2011).Sauđó,vẫnchưacókếhoạchrõràngnàochonhữngchuyếnbayvũtrụcóngườiláicủaMỹ.ĐiềunàylàdobộmáycủaObamavàQuốchộiMỹvẫncònđangtranhcãivềcả2vấnđề:nhữngsứmệnh(chuyếnbay)nàolàcầnthiết,vànhữngphươngphápnàocóthểdùngđểthựchiệncácsứmệnhđó.

SựrốirenvềchínhtrịnàycónghĩalàsẽkhôngcóchuyếnbaycóngườiđiềukhiểnnàodochínhphủMỹđiềuhànhđượcđưavàovũtrụtrongvòngítnhấtlà5nămnữa.Trongtươnglaigần,điềunàycónghĩalàcácnhàduhànhvũtrụMỹsẽphải“đinhờ”đểlênTrạmKhônggianQuốctếcùngvớingườiNga–ngaycảkhiTrungQuốcthúcđẩymạnhmẽcácchươngtrìnhvềmặttrăngvàtrạmvũtrụkhônggiancủamình.

VớiCâuchuyệnvềHaichươngtrìnhVũtrụtheo2hướngtráingượcnhau,chúngtaquaylạicâuhỏi:LiệuđâycóphảilàsựvươnlênbầutrờivìhòabìnhcủaTrungQuốchaykhông,haysẽlàcuộcđuađểcuốicùngnắmlấynhữngvịtrícao(highground)trongkhitấtcảchươngtrìnhkhônggiancủaMỹvẫncònnhưnglànằmtrênmặtđất?

Bachàngngựlâmkhảosátkhônggian

Trong2.900km3của[tiểuhànhtinh]Eros,cóchứalượngnhôm,vàng,bạc,kẽm,cácloạikimloạithôngthườngvàkimloạihiếmnhiềuhơntổnglượngcủatấtcảcáckimloạinàyđãtừngđượckhaitháctrênTráiđất.—BBCNews

ĐểminhchứngchotưtưởngrằngchươngtrìnhkhảosátvũtrụcủaTrungQuốcchỉlàphầnmởrộngcủaquátrìnhvươnlênmộtcáchhòabình,cóítnhấtbalýdokhiếnTrungQuốcthúcđẩychươngtrìnhnàymộtcáchmạnhmẽ.Trướchếtlàsựpháttriểncủanhiềungànhcôngnghệmớiđòihỏiphảiluônđikèmvớinhữngkhảosátkhônggian.ThứhailàviệckhaithácvàvậnchuyểntrongtươnglaicácnguồnnănglượngcũngnhưcácloạinguyênvậtliệuthenchốttừkhônggianvàolãnhthổTrungQuốc.

LýdothứbacóthểcoinhưđâylàcáicửathoáthiểmĐác-Uynchomộthànhtinhđangbịquátảivềdânsốvàđangnónglênnhanhchóng.Mỗiyếutốtrongđólạicònbaogồmtrongnónhữnglýdoquantrọngvềnghiêncứukhônggianphiquânsự.Tậphợplại,chúngcóthểđượcsửdụngđểvẽnênbứctranhtoàncảnhvềnhữngnỗlựcnghiêncứukhônggiancủaTrungQuốc.

TừGPSvànănglượngmặttrờitớiCATScan

Từbứctranhtoàncảnhnày,mộttrongnhữnglýdoquantrọngđểcamkếttheođuổichươngtrìnhkhônggianchínhlàđiềumànướcMỹđãhoàntoànmấttầmnhìn–chươngtrìnhkhảosátnàycóthểthúcđẩyquátrìnhđổimớicôngnghệvàpháttriểnkinhtếtrongnướcmộtcáchmạnhmẽnhất.ĐiểmnổibậtởđâylàcácnhàlãnhđạochínhtrịcủaMỹđãnhanhchóngquênmấtvaitròmàkhảosátkhônggianđãgópphầnkíchthíchnềnkinhtếMỹ-vàcảithiệncuộcsốngngườidân–trongvòng50nămqua.

Hãynhìnnhậnlại,nếunhưkhôngcóNASAvàchươngtrìnhkhônggiancủachúngta(Mỹ),cóthểchúngtađãkhôngcóđượcInternetnhưđangcóngàynay,mạnglướiGPS,cácloạicôngnghệnănglượngmặttrờikhácnhau,cácứngdụngytếtừCATscan[CTscan]vàMRI[chụpảnhcộnghưởngtừ]chotớikimsinhthiếtvú,nhữngchấtdẻovàchấtbôitrơnkỳdiệu,vàhệthốngtheodõithờitiếtđểcảnhbáolốcxóayvàcháyrừnggiúpcứuthoáthàngtrămnghìnsinhmạngcùnghàngtỷđô-lathiệthạiđồngthờigópphầnđángkểnângcaonăngsuấtmùamàng.Bêncạnhđó,chỉriêngnhữngđổimớinàyđãmanglạihàngnghìntỷđôlalợinhuậnchonềnkinhtếchúngta.Vàchúngtacũngđừngquênnhữngphátminhnặngtínhtrầntụcnhưngkhôngkémphầnhữudụngnhư“bọtnhớ”(“memoryfoam”)choloạiđệmTempur-Pedic.

TrongkhinướcMỹđãquêntầmquantrọngcủanghiêncứukhônggianvớivaitrònhưchấtxúctácchonềnkinhtếthìTrungQuốclạihoàntoànnắmđượcnó.Thựctế,ngườiđứngđầuchươngtrìnhmặttrăngcủaTrungQuốc,

OuyangZiyuan,đãphátbiểucôngkhairằngnhữngnỗlựccủachươngtrìnhApollolênmặttrăngđãkíchđộngquátrìnhpháttriểncôngnghệởMỹ,vàôngtathườngxuyênsửdụngýtưởngđóđểlàmcơsởlýluậnchoviệcTrungQuốcđilênmặttrăng.Tuynhiên,đókhôngchỉlànhữngđổimớinhanhchónghơnmàTrungQuốcnhậnđượctừchươngtrìnhkhônggiancủamình.

Sựkhaithácphongphú

NhữngthứTrungQuốctìmkiếmtrongvũtrụlànhữngthứcógiátrịnhưnhữngkimloạiquývànhữngnguyênliệukháctừlớpvỏcủamặttrănghaytừcáctiểuhànhtinhgầntráiđấtkhác.Nhữngmónquànàycóthểlàvàng,platinhaynhữngkimloạicựckỳhiếmcóvaitròtốiquantrọngtrongcôngnghệcao.

Thựcvậy,khaimỏthànhcôngtrongvũtrụsẽgiúpnhiềuchoviệcgiảmbớtsựkhanhiếmngàycànggiatăngcủacácnguyênvậtliệucũngnhưsựônhiễmđikèmvớicácquátrìnhkhaitháctàinguyên.Vídụ,tahãyxemxéttrườnghợptiềuhànhtinhAsteroid433,cònđượcgọilàEros.CácnhàkhoahọckhiviếttrêntạpchíNatuređãdựđoánrằngtrongtươnglaixa,hànhtinhkhổnglồnàyvớikhốiđánặng34nghìntấncókhảnăngsẽvavàotráiđấtcủachúngtavàgâyramộtthảmhoạcònlớnhơncảthảmhoạđãquétsạchloàikhủnglong65triệunămvềtrước.Tuynhiên,tintốtlàEroslạichứađầynhữngkhoángchấtcógiátrịđangchờđợicáccôngtykhaitháckhônggianđếnđểlấyvề.Hơnnữa,cùngvớicácyếutốnhưtrọnglựcnhỏtạivàhoàntoànkhôngcónhữngràngbuộcvềmôitrường,việckhaitháckhoángsảntạiErossửdụngnănglượngmặttrờimiễnphísẽcóthểlàkháđơngiảnmộtkhicóđượcphươngtiệnvậntải.ĐiềunàyhoàntoànkhôngphảilàchuyệnviễntưởngkhoahọcvìmộtthiếtbịlấymẫuvũtrụcủaNASAđãđếnErosvàonăm2000vàhạcánhxuốngđóvàonăm2001.

VàđâylàtưtưởngcốtlõiđượcđềxuấtbởinhàkinhdoanhvũtrụtưnhânJimBensonnhằmđồngthờitránhchotráiđấtmộttaihoạvàđồngthờilấyvềchotráiđấtnhữngkhoángvậtquýbáucủaEros:phóngcáctênlửatớitiểuhànhtinhđểđiềuchỉnhquỹđạocủanó.Bằngcáchnày,cuốicùngcóthểsẽđưađượcErostớiđượcmộtvịtrícốđịnhtronghệtráiđất-mặttrăngcủachúngtavàdovậyloạibỏđượcnguycơvachạm.Tấtnhiên,kịchbảnnàylàmnảysinhcâuhỏiaisẽđếnđóđầutiênđểcắmlácờcủamình–vàláicáctênlửa–trêncácnguồntàinguyênnhưcủaEros.

TrungQuốckhôngchỉtìmkiếmnhữngnguyênliệuthônhôm,vàngvàkẽmtrongvũtrụ.Trongtươnglaigần,TrungQuốccóthểthuđượcnhữngthành

quảlớntrênmặttrăngkhikhaitháctiềmnăngthựchiệncácphảnứngtổnghợpnhiệthạch.Khácvớinhữngnhàmáyđiệnhạtnhânđangtồntạivớiđầyrẫycácvấnđềtrêntráiđất,nănglượngnhiệthạchcóthểsẽlàvừasạchvàvừaantoànvàthựcsựlà“quárẻđểsosánh”.Vàcầunốivớimặttrănglà:ThànhphầnmàcácnhàkhoahọctinrằngsẽgiúpthựchiệnphảnứngnhiệthạnhchínhlàHelium3-mộtđồngvịcựckỳhiếm(trêntráiđất)thìlạiđượcchorằngkháphongphútrênmặttrăng.

NhưvịHoàngđếmặttrăngcủaTrungQuốcđãđóngkhungtiềmnăngcủaHelium3:“Hàngnăm,3chuyếntàuconthoicóthểsẽmangvềđầyđủnhiênliệucholoàingườitrêntoàntráiđất”.Mr.Ouyangcóthểđãnóirõràngvềviệctriểnkhaithànhcôngnguồnnănglượngnhiệthạchtừmặttrăng-nguồnvậtchấtcơbảnsẽgiángđònquyếtđịnhđậpchếttậpđoàndầumỏOPECvàlàmộtđiểmsángđểchốnglạisựấmlêntoàncầu.

NhữngngườiTrungQuốcmơmộngnhưôngOuyangcũngcoimặttrăngnhưlànơihứahẹnmộtmôitrườngtựdo,khôngbóngtốimàtạiđócóthểsảnxuấtnănglượngmặttrờivớimứcđộhiệuquảgấp8lầnsovớiởtráiđấtvàsauđó‘bắn’chúngvềtráiđất.‘Chuyệnviễntườngkhoahọcà?’-bạncóthểhỏivậy.Vâng,đúnglànhưvậy.Giốngnhưaiđóđangđibộtrênmặttrăngvànóichuyệnvớimộtaiđóởmộtnơibấtkỳtrêntráiđấtbằngthiếtbịcầmtay.

Vàkhinóichuyệnvềđibộtrênmặttrăng,hoàntoàncóthểhiểuđượcvìsaochươngtrìnhvũtrụcủaTrungQuốclạinónglòngnhằmvàomặttrăngvớiviệcphóngthànhcônghaivệtinhnhântạomặttrăngvàđangxâydựngýđịnhchocáccuộcđổbộbằngthiếtbịrobotvàconngười.Tuynhiên,điềulộnxộnđốivớicáctổchứctưnhânkhônggianMỹ,nhưtrườnghợpcủanhàtỷphúRobertBigelowlạilàtrongkhiTrungQuốcbậnrộnchuẩnbịchoviệccắmcờlênmặttrăngthìnướcMỹlạiquayđi.

NhưBigelowcảnhbáo:VàothờiđiểmTrungQuốcbắtđầulàmviệcnàymộtcáchcóhệthốngtạinhữngkhuvựcthenchốttrênmặttrăng,thìcóthểđãlàquámuộnđốivớicácnướckháctrongviệccùngnhautiếnhànhkhảosátđểngăncảnsựchiếmhữutoànbộ(củaTrungQuốc)nhữngnơicónước,băngvànhữngkhuvựccógiátrịkhác.

CuộcchạytrốnDarwin

Bêncạnhvaitròlàchấtxúctácchođổimớicôngnghệvàlànguồncungcấpdồidàonănglượngvàcáckhoángsảntựnhiên,khảosátvũtrụcòncótiềm

nănglàchiếcvanthoáthiểmquantrọngtrongkỷnguyênbùngnổdânsốvàbiếnđổikhíhậu.Nếubạnnghĩrằngđâycũnglạilàchuyệnviễntườngkhoahọcthìhãynghĩlại.NhưMichaelGriffin,ngườiđiềuhànhNASAđãnhậnxét:

Mụcđíchnàykhôngchỉlàkhảosátkhoahọc…nócònbaogồmviệcmởrộngmôitrườngsốngcủaloàingườitừtráiđấtvàotronghệmặttrờikhichúngtabướcvàocácthờikỳ…Trongdàihạnnhữngloàichỉsốngđượctrênmộthànhtínhsẽkhôngthểtồntại.Chúngtađãcónhữngbằngchứngvềđiềunày.

CònđâylàmộtcảmnghĩđượcchiasẻbởinhàvậtlýStephenHawkingkhiônggõnhữngdòngnàytrênmáytínhcủamình:“Cơhộiduynhấtđểtồntạilâudàicủachúngtalàkhôngchỉởlạivànhìnxuốngmặtđấtmàlàphảilantỏavàovũtrụ.”

Tấtnhiên,côngcuộcchinhphụcmặttrăngsaoHỏavànhữnghànhtinhkhácsẽphảimấtnhiềuthậpkỷnữa.Tuynhiên,mộttrongnhữngưuthếmàTrungQuốccóhơnMỹlàkhảnăngtậptrungchodàihạnvàsuytínhchonhiềuthếhệthayvìlàchocáccánhân.Docáchnhìndàihạnnày,vàothờiđiểmhiệntại,TrungQuốccónhiềukhảnănghơnbấtcứnướcnàođểchinhphụcthànhcôngnhữngtàisảncógiátrịnhấttrongvũtrụ.CâuhỏimàchúngtaphảiquaylạilàliệuviệcTrungQuốcchiếmđoạtđượcnhữngđỉnhcaotuyệtđốinàycóphảichỉđượcdùngchocácmụcđíchhòabìnhhaykhông,hayngượclạisẽgiúphọchinhphụccácđốithủ.ĐâylàcâuhỏimàbâygiờchúngtaphảiquaylạikhinhìnthấykhovũkhíquốcphòngcủaTrungQuốcđanglớnlênnhanhchóngcùngvớinhữngkếhoạchpháttriểnkhảnăngquốcphòngcủamình.

SựxuấthiệnvũkhíkhônggiancủaTrungQuốc–Phòngthủtốtnhấtlàsựphòngthủtốt

Khônggianvũtrụsẽđượctrangbịvũkhíngaytrongthờicủachúngta-ĐạitáYaoYunzhu,Họcviệckhoahọcquânsự,QuângiảiphóngnhândânTrungQuốc

CólẽbằngchứngrõnhấtvềnhữngýđịnhtrangbịvũkhíchovũtrụcủaTrungQuốccóthểđượctìmthấytrongvôsốnhữngphátngôncôngkhaivềvũkhívũtrụcủavôsốquanchứcvànhữngnhàchiếnlượcquânsựTrungQuốc.Từ“tấncôngplasmatiêudiệtcácvệtinhquỹđạothấp”và“nhữngthiếtbịtiêudiệtcơđộng”(“kinetickillvehicles”)chotới“cácvũkhíchiếu

tia”(“beamweapons”)và“cáctênlửađạnđạotrênquỹđạo,”nộidungthôngthườngcủaloạitàiliệunày–màđasốtrongđóđãđượcphântíchkỹtrongỦybanTrung-Mỹ-làpháhủyhoặcchinhphụccáclựclượngquânsựcủaMỹthôngquakhaitháccácđiểmcaotừvũtrụ.

Vídụ,đâylàquanđiểmhiếuchiếnkiênđịnhcủaĐạitáLiDaguangtrongcuốnsáchcủaôngtaVũkhíkhônggian.BêncạnhviệcbiệnhộchochươngtrìnhkhônggiancủaTrungQuốckếthợpsửdụngchocảdânsựvàquânsựvìcáclýdokinhtế,Lichorằngchiếnlượcquânsựtốiưulàchiếnlượcphảilàmđượccácviệcsau:

Pháhủyhaylàmvôhiệuhóatạmthờimọivệtinhcủakẻthùbêntrênlãnhthổcủachúngta,[triểnkhai]cácloạivũkhíchốngvệtinhtrênmặtđấtvàtrongkhônggian,cáchệthốngphòngthủchốnglạicáctênlửacủaMỹ,duytrìhìnhảnhquốctếtốtcủachúngta[bằngcáchchegiấuviệctriểnkhaivàcấtgiữ]cácloạivũkhítấncôngkhônggianđượcgiấudiếmvàchỉtungravàothờiđiểmxảyrakhủnghoảng.

Sựtồntạicủanhữngấnphẩmkiểunàytrongmộtthếgiớiđượccheđậychặtchẽcủa****Cộngsảnlàmộtđiềulạlùng.ChúngkhôngchỉcôngkhaimâuthuẫnvớiluậnđiểmchínhthứccủagiớilãnhđạodânsựTrungQuốcmàchúngcòngâynhiễuloạnchocácchuyêngiaphântíchcủaLầuNămgóctrongviệchìnhdungrachínhxácnhữngđiềugìđangdiễnrađằngsautấmmàntrúc–vànướcMỹcầncóphảnứngnhưthếnào.

CómộtkhảnănglàcảkhốilớntàiliệumôtảcácphươngthứcđểbuộcchúSamphảiquỳgốinàyđơngiảnchỉlàâmmưuđểnhằmkíchđộngMỹlaovàocuộcchạyđuavũtrangtrongkhônggiantốnkém.MộtkhảnăngkháclànhữngnguycơtươngtựnhưđiềumàĐạitáLilàthựctế;và,nếukhôngcónhữngbiệnphápđápứngđầyđủthìnướcMỹsẽphảichịutổnthương,hoặclàtheokiểutươngtựnhư1trậnTrânChâucảngnữa,hoặcsẽlàkẻthuacuộccủamộtsựđãrồi.

Dùtheocáchnàođichăngnữathìcũngcómộtđiềurõrànglà:NướcMỹhiểnnhiênvẫncòngiữvịtríchiếnlượccaotrongkhônggianvàothờiđiểmhiệntại.Tuynhiên,nhiềungườisẽhỏirằng,vậythìaisẽnắmgiữvịtríchiếnlượccaonàysaunhiềulần‘ngàymai’nữa?

Từvịtríchiếnlượccaonày,cảnềnkinhtếvàquânsựcủanướcMỹphụthuộcnặngnềvàohệthốngphứctạpgồmhơn400vệtinhquỹđạocungcấptấtcảcácloạithôngtin,từdothámvàdẫnđườngchotớiviễnthôngvàđo

đạctừxa(viễntrắc-telemetry).ĐâythựcsựlàmộtmạnglướiấntượnggiúpchosứcmạnhcủanướcMỹtrởnêngầnnhưsiêuphàmtrongconmắtcủacácđốithủ.

Sửdụnglợiđiểmtrongkhônggianvàhàngloạtưuthếvềvũkhícôngnghệcao,nướcMỹđãcóthểthamgiavàohàngloạtcáccuộcchiếntranhvởitỷlệchênhlệchvềthươngvongrấtlớn.Trongkhichỉcó150lĩnhMỹchếttrongcuộcchiếntranhvùngVịnhlầnthứnhất,thìđãcótớikhoảng30.000–56.000línhIraqbịtiêudiệt.TỷlệchênhlệchvềthươngvongtươngtựnhưvậycũngxảyratrongcuộctấncôngcủaNATOdoMỹđiềuhànhvàonăm1999trongcuộcchiếntạiKosovocũngnhưtronggiaiđoạnđầuchiếndịchchiếmlạiIraqvàonăm2003.

BấtkểbạncóquanđiểmthếnàovềnhữnghànhđộngquânsựnàycủanướcMỹ,sựthốngtrịkhônggian“làmthayđổicuộcchơi”củangườiMỹđãđượcTrungQuốcđểý.Thựctế,cuộcchiếntranhvùngVịnhnăm1991đãthườngxuyênđượcLầunămgóccoinhưnhữngtiếngchuôngbáođộngchoBắcKinhrằngngaycảmộtđộiquânlớnnhấtthếgiới,ởđâylàTrungQuốc,cũngcóthểbịchinhphụcbởimộtđốithủcósốlượngíthơnnhiềulần.

Tiêudiệthaybịtmắt,câuhỏitừTrungQuốc

KhichươngtrìnhkhônggiancủaTrungQuốcđượctraovàotaycáctướnglĩnh,nósẽchủyếuphảnánhnhữngnhucầuchiếnlượccủaQuângiảiphóngnhândânTrungQuốc.ĐâylàtrườnghợpđãtừngxảyraởLiênbangXôViếtcũ,nơimàlựclượngquânsựcũngkiểmsoátchươngtrìnhkhônggiancủaLiênXô.Quansátsựpháttriểncủacáchệthốngvũkhíchốngvệtinhđadạngvớiviệcsẵnsàngđưacácứngdụngquânsựvàotrongchươngtrìnhkhônggiancóngườiđiềukhiển,cùngvớinhữnglờidốitrá,TrungQuốcngàycàngtheođuổimạnhmẽhơnphươngthứccủaLiênXôcũtrongviệctìmkiếmưuthếthốngtrịvềquânsựtrongkhônggianvũtrụ.—RichardFisher,StrategyCenter.net

TheoquanđiểmcủaTrungQuốc,cóítnhấthaibiệnphápcóthểsửdụngđểđốiphóvớiưuthếkhônggiancủaMỹ.Cáchthứnhấtlàpháhủymộtphầnhaytoànbộcácchòmsaovệtinhcủachúngta.Cáchthứhai–cũngđạtđượcmụcđíchnhưvậymàkhôngcầnpháhủy–đơngiảnlàbịtmắtnhữngconchimquansátcủachúngta.ĐốivớinhữngaiquantâmlolắngthìsẽcónhiềubằngchứngchohọtìmhiểuvềviệcTrungQuốcđangpháttriểncácnănglựctrêncảhaiphươngdiệnnày.

Tronglĩnhvựcpháhủycácvệtinh,TrungQuốcđãthựchiệnthửnghiệmmộtsốphươngpháplàmnổtung–hayđúngralàbắtcóc–cácvệtinhcủaMỹ.Thửnghiệmnàyđượcbắtđầuvớimộtvụnổlớnvàmờámvàotháng1/2007,khiđóquânđộiTrungQuốcđãbắnhạmộtvệtinhcũcủamìnhtrênbầutrời.

Đâylàmộtvệtinhthờitiết“đãđếnhạnnghỉhưu”đãtừngbaymỗingàyvàivòngquanhtráiđấttronghơn1thậpkỷ;nhưngđâycũnglàmộtmiếngngoncholoạitênlửađạnđạoxuyênlụcđịacảitiếnDF-21đượcphóngtừcăncứởXichangthuộctỉnhTứXuyên.Tênlửanàyphóngramộtthiếtbịtìmdiệtcơđộngđểtúmlấymụctiêukhivachạm;vàkhivachạm,tấtcảnhữngthứnhưđinhốc,bùloong,cáctấmbảng,dâyđiện..củavệtinhcùngvớihàngngànmảnhvụcủathiếtbịtìmdiệtsẽtạothànhmộtđốngrácvũtrụlớnnhấtthiênhàcủachúngta.

Ngàynay,bãirácthảivũtrụcủaTrungQuốcvẫncònlàmốitaihọalớnchocácchuyếnbay;TrungQuốchiểnnhiênlàluônsẵnlònggâyônhiễmchokhônggianvũtrụgiốngnhưhọđãlàmchocácsôngngòivàbầukhíquyểncủahọ.Hơn2/3trongsốgần3.000vệtinhvàthiếtbịbaytrongquỹđạolàrácthảivũtrụcủaTrungQuốctạorarủirovachạmtrongvũtrụ.Thựctế,danhsáchnhữngnạnnhântiềmtàngcònbaogồmcảTrạmVũtrụQuốctếcùngphihànhđoàn,họđãtừngphảiđiềuchỉnhquỹđạoítnhất1lầnđểtránhvaphải1thiếtbịkhônggiancủaTrungQuốc.

KhócóthểnóiđâylàdấuhiệuduynhấtthểhiệnviệcTrungQuốcđangpháttriểncácloạivũkhíchốngvệtinhhay“ASAT”đểhạgụchệthốngGPScủaMỹkhỏibầutrời.Tháng1/2010,vũkhívũtrụcủaTrungQuốcđãbắnhạmộtmụctiêuởquỹđạothấpvớiđộcaokhoảng150dặmbằng1loạihỏatiễndùngnhiênliệurắnđặttrênxecơđộngvàmộtthiếtbịtiêudiệtcơđộngkiểumớiđượcgọilàKT2.Vàcầnlưuýrằng,KT2làcôngnghệcótínhđedọakép–làphươngtiệnphòngthủtốtđốivớicáctênlửađạnđạođồngthờicóthểpháhủycáchệthốngtrênquỹđạo.

BêncạnhnhữngvũkhínàydùngđểngăncảnsựpháttriểncủacácvệtinhMỹtrênbầutrờiđêm,TrungQuốccòncóloạivũkhímớimangtên“Kẻbắtcóckhônggian”(“SpaceKidnapper”).Loạivũkhínàyđượcthửnghiệmvàotháng8/2010khi2vệtinhcủaTrungQuốccócuộcgặpnhaubímậttrongvũtrụ.Mụcđíchcủathửnghiệmlàđểtìmhiểuxemliệumộtvệtinhcóthểthựchiệncáiđượcgọigiảndịlà“cuộcgặpgỡrobotkhônghợptác”vớimộtvệtinhkháckhông.ThếgiớivẫncònchờđợiđểnghetừTrungQuốcxemcuộcgặpgỡcóthànhcôngkhông-mặcdùcácquansáttừmặtđấtchothấynóđã

thànhcông.Vànếucôngnghệnàyđượcứngdụngthànhcông,bạnchỉcầntưởngtượngraviễncảnhmộtphiđộinhữngkẻbắtcócnàyđượctungrađểtómgọntoànbộgiađìnhcácvệtinhcủaMỹ.

Mùtrongánhsáng—Cácvệtinhcủachúngtacầnbóngtốitrongmộttươnglaiđầyánhsáng.Họchochúngtathấylasercủahọ.Dườngnhưhọđangdọachúngta.—GaryPayton,PhóbíthưKhônglựcHoaKỳphụtráchcácchươngtrìnhkhônggian

Tấtnhiên,bạnkhôngnhấtthiếtphảipháhủyhaybắtcócmộtvệtinhcủaMỹđểvôhiệuhóanó.Cómộtcáchkhácvừalịchsựhơnvàvừabớtkhiêukhíchhơnlàtạmthời“làmchóimắt”hayđơngiảnlàlàmmùvệtinh.Trênđấutrườngnày,dườngnhưTrungQuốcđangpháttriểnnhữngnănglựckhủngkhiếpcủamình.

Thựctế,cuộctrìnhdiễnmangtínhkhiêukhíchkiểunàycủađãbắtđầuvàomùathunăm2006.NhưđượcthôngbáotrongtạpchíJane’sDefenceWeekly,trongthờigiannày,cácvệtinhgiánđiệpcủaMỹđã“bấtngờbịsuygiảmhiệuquả”khichúng“bayngangquaTrungQuốc”.Cũngvàothờiđiểmđó,cáckínhviễnvọngđặttạibãithửReagantạiKwajeleinAtoll,vùngNamTháibìnhDương,đãpháthiệnđượccáctiasánglaserđểxácnhậnnguyênnhânvànguồngốctừTrungQuốc.

Ởmứcđộrộnghơn,tạpchíTheEconomistđãviết,“TrungQuốcthườngxuyênchiếutialasercườngđộmạnhlêntrờiđểtrìnhdiễnkhảnănglàmlóamắthaylàmmùvĩnhviễncácvệtinhgiánđiệp”.Tuynhiên,phảnứngcủaMỹlạilàimlặng-chủyếulàdonhữnghạnhẹpvềngânsáchdolựclượngquânsựMỹđangđangvướngvàocáccuộcchiếntranhtrêncácchiếntrườngkhác.

Tấtnhiên,đốivớinhữngnướclánggiềngcủaTrungQuốcnhưNhậtvàĐàiLoanthìkhảnăngtiềmtàngbịmấtcơsởhạtầngkhônggianđểhỗtrợchohảiquânMỹđượctiếpcậntựdotạivùngTâyTháiBìnhDươngsẽlàrấtđángquanngại.

TừBuckRogersđếnhệthốnghạtnhânquỹđạocủaBắcKinh

TrungQuốctìmcáchvượtlêntrongcuộcchạyđuakhônggiantạichâuÁhướngtớimặttrăng,đưa1tàukhônggianvàoquỹđạomặttrăngvàongày6/10vớimụctiêuchuẩnbịchomộtcuộchạcánhxuốngmặttrăngtrongvòng2-3nămtới…SứmệnhđượcgọilàChang’e2nàyđánhdấusựdũng

cảmpháttriểnnhanhchóngcủacôngnghệvũtrụTrungQuốcnhưtheotruyệndângianTrungQuốcnữanhhùngđãđilênmặttrăngcùngvớimộtconthỏ....ChuyếnbaylênmặttrăngcủaTrungQuốc,giốngnhưmọichươngtrìnhkhônggiankhác,cótiềmẩnnhữngýđồquânsự.ChươngtrìnhkhônggiancủaTrungQuốcđượckiểmsoátbởiQuânđội,vẫnliêntụctíchlũyngàycàngnhiềukinhnghiệmvềviễnthôngvàđođạctầmxa,côngnghệtênlửa,vàvũkhíchốngvệtinhthôngquacácsứmệnhnhưChang’e2.—TheChristianScienceMonitor

TrongkhisửdụngkhônggianvũtrụlàmđiểmquansátcáchoạtđộngquânsựcủaMỹvàvôhiệuhóacáchệthốngvệtinhcủaMỹlànhữngmụctiêuphòngvệquantrọngtrongchươngtrìnhkhônggiancủaTrungQuốc,thìgiátrịthựctếcóthểlạilàsửdụngkhônggianlàmcăncứtấncôngquânsự.Cácphươngánbaogồmtoànbộnhữngthứcóthể,từviệcnémnhữnghònđálăntừmặttrăngvớisứcđủmạnhđểtiêuhủycảmộttrungtâmđôthịtrêntráiđất,cácloạibomxungđiệntừtrườngđượcthiếtkếđểvôhiệuhóacơsởhạtầngđiệntửcủachúngta,vàcácloạivũkhínănglượngđượcđịnhhướngbắntừkhônggian,chotớinhữngquảbomHđượcđặttrênquỹđạovànhữngcontàuvũtrụcókhảnăngrảithảmhạtnhânxuốngbấtkỳthànhphốnàotrêntráiđất.

Thựctế,nếuTrungQuốccóthểnémmộtquảbomhạtnhântừquỹđạothìđiềuđóchắcchắnsẽhiệuquảhơnnhiềusovớiviệcphóngmộtđầuđạngiốngnhưvậytừsamạcGôbi.Đólàvìnhữngtênlửaphóngtừmặtđấtphátranhữngdấuhiệuvềnhiệtrõràngđểcóthểpháthiệnsớmvàdohànhtrìnhdàinêncóthểtheodõivàđánhchặnđược.Mặtkhác,mộtquảbomhạtnhântừquỹđạochỉcầnmộtđộngcơdungkhôngkhínénkhôngthểpháthiệnđượcđểphóngxuốngtừkhônggianyênlặng.Sauđó,nhờtrọnglựcnócóthểdễdàngvượtquakhoảngcáchkhoảng200dặmđểrơixuốngtớibềmặttráiđấttrongkhiđườngđicủanóhầunhưkhôngthểpháthiệnđược–chotớikhibiếtthìđãquámuộn.

Đểhỗtrợchocácnănglựcphòngvệtrongchươngtrìnhkhônggiancủamình,TrungQuốcđangxâydựngmộtcơsởhạtầngkhônggiankhổnglồ.Cơsởnàybaogồm:mộtphiđộivớisốlượngngàycàngtăngcáccontàuvũtrụlớncónhiệmvụtheodõi;nhữngbãiphóngvũtrụmới;hàngchụcvệtinhmớilàmnhiệmvụthôngtin,tiếpâm,vàgiámsát;vàcuốicùng,nhưngchắcchưaphảilàhết,làmộthệthốngGPScựckỳđắttiềncủariênghọ.

HệthốngGPScủaTrungQuốccótêngọilàBeidou,đượcđặttheotêngọicủachòmsaoĐạiHùngTinh(chòmsaogấulớn)cóđuôikéodàiđểlàmdấu

chocácthủythủbiếthướngđitớiphươngBắc.ViệcTrungQuốctungrahệthốngGPScủariêngmìnhđốichọilạivớihệthốngcủaMỹlàdấuhiệurõràngchothấynhữngýđịnhquânsựcủaTrungQuốc.Hiệntại,MỹđangcungcấpviệcsửdụngGPSmiễnphíchotoànthếgiớivàkhôngcólýdogìđểmộtquốcgiabấtkỳtiêumộtkhoảntiềnlớnkhủngkhiếpxâydựngmộthệthốngchoriêngmình-trừphinướcđócóýđịnhpháhủyhệthốngGPScủaMỹhaynóicáchkháccóhànhđộngquânsựchốnglạiMỹ.

DườngnhưkhôngphảilàchúngtađãkhôngđượcbáotrướcvềcácmốiđedọacủacácvũkhíphòngtừvũtrụcủaTrungQuốc.Vàotháng1/2001,ỦybananninhkhônggianđượcchỉđịnhbởiHouseandSenateArmedServicesCommitteesđãkếtluậnrằngnướcMỹđangđứngtrướcnguycơnghiêmtrọngcủamộttrận“TrânChâucảngkhônggian”vàrằngcầnphảicóhoạchđịnhchiếnlượcgấpđểcânbằnglạivớisựpháttriểncácnănglựctấncôngcủaTrungQuốc(vàcảnướcNga).Vớinhiềulờicảnhbáonhưvậy,cáckiếnnghịcủabáocáonàyđãkhôngđượcxemxétđếnmộtcáchđầyđủdosựkiện11/9dolựclượngquânsựMỹvàcáchoạtđộngtìinhbáođãphảichuyểnhướngcáchoạtđộngquânsựvàtìnhbáovàonhữngnguycơcấpchiếnthuậtvớinhữngkẻthùthôsơ.

CuộcchiếnkếtliễuĐàiLoan:Ngănchặntiếpcận/Chốngxâmnhập

“Mụcđíchcủađònđánhbấtngờvàkinhsợtừvũtrụlànhằmngănchặnkẻthùchứkhôngphảikhiêukhíchkẻthùlaovàocáctrậnchiến.Vìlýdonày,nhữngmụctiêuđượclựachọncủamộtđònđánhcầnphảiítvàchínhxác..Điềunàysẽlàmđảolộncơcấuhệthốngtổchứcvậnhànhcủađốithủvàsẽtạoratácđộngtâmlýlớntrongsốnhữngngườiraquyếtđịnhcủađốithủ”.—ĐạitáYuanZelu,Quângiảiphóngnhândân

ĐạitáYuanđãhùnghổvẽraviễncảnhTrungQuốcvềmộttrậnTrânchâucảngvũtrụđốivớichúngta.ÔngtavànhiềunhàlãnhđạodiềuhâucủaTrungQuốccoinhữngloạivũkhíchốngvệtinh,hệthốnglaserlàmmùGPSvàcáchệthốngbomhạtnhântrongquỹđạocùnghệthốngtênlửađạnđạochốnghạm,mộtđộitàungầmlớn,cácvũkhítinhọccôngnghệcao,cũngnhưcácdạngthứckhácnhaucủavũkhíkinhtếsẽlànhữngquâncờlinhhoạttrongváncờđượcsắpđặtđểgiànhđượcnướcchiếuhếtbấtngờvềchínhtrịđốivớiMỹtrongkhitránhđượcsựtrảđũadoưuthếvượttrộivềchấtlượnglựclượngquânđộivàvũkhícủaMỹ.

Vềtổngthể,TrungQuốcpháttriển5lĩnhvựcvũkhí:đốiđất,đốikhông,đốibiển,tinhọc,vàkhônggianđểhỗtrợchochiếnlượcđãđượcLầuNămgóc

đểcậptớitrongcácthôngbáocủamìnhnhưnhữnggiảiphápngănchặntiếpcận/chốngxâmnhập,haycòngọilàA2/AD(anti-access/areadenial).MụcđíchnàylànhằmngănchặnhảiquânMỹtiếpcậntớicácvùnggầnbởbiểnTrungQuốcđểtừđóTrungQuốccóthểlantỏasứcmạnhcủamìnhrakhuvực.

Tấtnhiên,nếucỗmáychiếntranh5chiềucủaTrungQuốccóthểđẩylựclượnghảiquânMỹrangoàivùngđượcgọilà“chuỗiđảothứhai”,là1đườngđượctưởngtượngchạytừNhậtBảnquaGuamxuốngtớiIndonesia,thìchínhphủdânsựcủaTrungQuốccóthểsẽdễdàngnóivớiNhật,HànQuốc,ĐàiLoanvàViệtNamrằngcácvấnđềđãđượcgiảiquyếtthếnàovàcácnguồntàinguyênsẽphảiđượcchiarasao.Đâylàmộtsựpháttriểnlạnhgáy,đặcbiệtlàđốivớiĐàiLoan,vìmộtkhichiếnlượcA2/ADcủaTrungQuốcđượctriểnkhaiđầyđủ,hònđảonhỏcủanhữngngườiTrungQuốctựdokhiđósẽchỉcònrấtíthyvọngđượctồntạiđộclậptrướcđạilục.

Vìsaoư?VìchiếnlượchiệnnaycủaMỹlàchỉlàsẽngănngừaquânđộiTrungQuốcchiếmĐàiLoanbằngcáchsửdụngnhữnghàngkhôngmẫuhạmcủachúngta(Mỹ).NếuhạmđộiTháiBìnhDươngcủaMỹthựctếbịđẩyrangoàichuỗiđảothứhai,quânđộiTrungQuốcsẽdễdàngnhấnchìmsứcphòngngựcủaĐàiLoanbằnghàngngàntênlửavàđộiquânvớisứcmạnhvượttrội.Sauđó,MỹthựctếsẽkhôngthểcókếhoạchnàohaymộtgiảiphápcótínhthuyếtphụcnàođểtáichiếmlạihònđảotừmộtđộiquâncủaTrungQuốcđãnấpkỹtrongnhữngdânthường.ĐâylàloạitìnhhuốngmàthuyềntrưởngJamesT.Kirktừngmôtảtrongcâuchuyệnhàihướcnổitiếngvềnhữngkẻbịtreocổvớicâunói:“Chúngtatómđượchọởchínhtạinơihọtruynãchúngta!”.

Nhữngquansátnàyđưachúngtaquaylạivớicâuhỏi:LiệusựvươnravũtrụcủaTrungQuốccóthựcsựvìmụcđíchhòabình?XemxétchitiếthơnnhữnggìTrungQuốcthựcsựđưalênvũtrụsẽchothấythậmchícònnhiềuhơncảthuốcsúngchongọnlửaquânsự.

HãyđóngcửaTrạmVũtrụ!NgườiTrungQuốcđangđến

Vàongày27tháng9,tàuvũtrụShenzhou[ThầnChâu]củaTrungQuốcđãtiếnđếnkhoảngcách45kmgầnTrạmVũtrụQuốctế,và2trongsố3phihànhgiađãthựchiệncuộcđibộrangoàivũtrụlầnđầutiêncủaTrungQuốc(bướcrangoàitàuvũtrụtrongbộquầnáobảovệ).Sauđó,mộtvệtinhnhỏnặng88-pound(BX-1)đãđượcphóngtừtàuShenzhou.Cóvẻđâylàmộtthínghiệmkhoahọc,nhưngvấnđềlàtàuShenzhouđãtiếnđếnquágầnTrạm

VũtrụQuốctế,vàsauđóphóngramộtvệtinhcơđộngnhỏBX-1(quamộtốngphóngnhỏbằngkhínén),đãchothấymộtbàitậppháhủyvệtinhkhác.VệtinhBX-1cóthểdễdàngđượcdẫnđếngầnTrạmkhônggianvàpháhủynó.—JamesDunnigan,StrategyPage.com

MỗilầnTrungQuốcphóngmộttầuThầnChâucóngườiđiềukhiểncủamình,họcũngđềuđặtvàoquỹđạomộtmôđunhìnhtrụlớnhoạtđộngtựđộng.Cácmôđuncókíchthướckhoảng8x9ft[đườngkínhxchiềudàihìnhtrụ];vàdohoàntoànkhôngcósựminhbạchtrongchươngtrìnhkhônggiancủaTrungQuốcnênphầncònlạicủathếgiớituyệtđốikhôngcóđượcchútýtưởngnàovềnhữnggìđượcchứatrongcácmôđunđó.Liệuđócóphảilàbomhạtnhân?Thiếtbịgiánđiệp?Haycókhichỉlàloạikhoaitâyđỏvũtrụhaymộtthínghiệmtrồngnhânsâmvôhại?Aibiếtđược?

Cònđâylànhữnggìchúngtabiết,ítnhấtlàvề1trongsốnhữngchuyếnbayThầnChâunày.Sựcốnàymộtlầnnữachochúngtathấytậnmắtnhữngchiếnthuậtcủamộtquốcgiacóthểdùngxetăngđểđèlênnhữngngười*********khôngbạođộng-tới2lầnđểđạtmụcđíchcủamình.

ChuyếnbayThầnChâu7khôngchỉđưalênvũtrụ3phihànhgia;nócũngcònmangtheomột“vệtinhsiêunhỏ”(“microsatellite”)cótêngọiBX-1.Theokếhoạchđượclậpcẩnthậnnhưngvôcùngnguyhiểm,tầuThầnchâu7-Thầnchâuđượcdịchlà“contàuthầnkỳ”–kéotheomộtthiếtbịdothám(warhawk)loạicựcnhỏkhôngđượccôngbốcủaTrungQuốc.Đâylàconbọ“bayngangqua”TrạmVũtrụQuốctếcùngcontàuvũtrụtrênquỹđạo.

Táoganhơnnữa,cácphihànhgiaTrungQuốccũngphóngvệtinhsiêunhỏBX-1trướckhinóbayngangquaTrạmVũtrụ,cóthểnómuốnthửlàmmộtcuộcdothámnhỏ-haycóthể,nhưnhàphântíchJamesDunniganđãgiảđịnh,tiếnhànhmôphỏngmộtcuộcthửvũkhíchốngvệtinh.Trongquátrìnhnày,TrungQuốcđãviphạmkhoảngcáchgọilà“hộpgiaohội”(“conjunctionbox”range)màtheođónhữngngườiđiềukhiểncácchuyếnbaycủaNASAcóthểcầnphảixemxétdịchchuyểntrạmvũtrụ-nếuhọbiếtcóvậtlạđangtiếnđến.

ĐểhiểuđượcsựkinhngạcmàđiềunàygâyratạiNASA,bạncầnbiếtrằngcácphihànhgiaTrungQuốcđiquangayphíadướiTrạmVũtrụvớikhoảngcáchchỉ25dặm,vàvệtinhbímậttíhonBX-1cóthểđãtiếntớigầnđếnkhoảngcáchchỉ15dặm.Khibạnởtrongquỹđạovớichiềudàihơn26.000dặmvàbayvớitốcđộ18.000dặm/h,thìđâylàkhoảngcáchrấtgầnvàcựckỳnguyhiểm.

Đểlêntiếngthanphiềnvềsựnguyhiểmcóthểxảyra,đàitruyềnhìnhTrungQuốcthậmchíđãđưarathôngbáotrongchuyếnbaycủavệtinhsiêunhỏ40kgrằng“nóđãphảithayđổiđườngđisovớiquỹđạođịnhtrước”.ĐiềunàykhócóthểlàmhàilòngcácnhàduhànhvũtrụchâuÂuvàMỹđangngồitrongchiếcthùngnhômtrịgiá100tỷđô-laquansátvệtinhgiánđiệpcủaTrungQuốcvàmộtđámphihànhgiaTàuđangỏmtỏitiếnlạigần.

ĐươngđầubấtđốixứngvớisứcmạnhquânsựMỹ

Mộtkẻthùmạnhvớiưuthếtuyệtđốikhônghẳnlàkhôngcónhữngđiểmyếu….Nhữngsựchuẩnbịquânsựcủachúngtacầnnhằmtrựctiếpvàotìmkiếmnhữngchiếnthuậtđểkhaithácnhữngđiểmyếucủamộtkẻthùmạnh.—NhậtbáoQuângiảiphóngnhândân

TrướckhiđểchoTrungQuốcnổilêntrởthànhmốinguycơtrongvũtrụ,cũngcầnđặtcácnănglựcvũkhíphòngthủvàtấncôngđanglớnmạnhcủahọvàoxemxéttrongmộtbốicảnhchiếnlượcrộnglớnhơn.Thựctế,hònngọcvươngmiệncủaquátrìnhhoạchđịnhquânsựtỷmỷcủaTrungQuốcchínhlàsựtậptrungvàocáigọilà“chiếntranhbấtđốixứng.”

CáckỹthuậtchiếntranhbấtđốixứngđiểnhìnhlàsựđóngvaichàngDavidnhỏbéyếuhơnnhưngthôngminhhơnsovớigãkhổnglồvềsứcmạnhhaycôngnghệlàGoliath.TrongtrườnghợpcủaTrungQuốc,khiphảiđốimặtvớisựyếuthếrõràngvềcôngnghệ-tráingượcvớiưuthếmộtđộiquânhùnghậu–cácnhàchiếnlượcTrungQuốcthườngxuyêntìmkiếmnhữngphươngthứcbấtngờvàkhôngtốnkémđểvôhiệuhóa,pháhủy,hayđánhbạibằngcáchnàođónhữngsứcmạnhcôngnghệlớnnhấtcủaMỹ.

Vídụ,chúngtađãthấymộtloạivũkhíchiếntranhbấtđốixứngđiểnhìnhtrongchương8,“DeathbyBlueWaterNavy.”ĐâylàmộtloạitênlửađạnđạokhôngđắttiềnlắmcókhảnăngđánhchìmtàusânbaycủaMỹ-hayítnhấtlàmchonóphảikhiếpsợvàchạyrangoàichuỗiđảothứhai.MộtvídụkháctrongchươngnàylàcácloạivũkhíchốngvệtinhcókhảnăngtháodỡdầnmạnglướivệtinhGPSvàviễnthôngcủaMỹ.NhưnhàchiếnlượcquânsựlớncủaPhổClausewitzđãtừngnói,“Nếucácngươidùngnhữngthànhtrìvữngchắcđểchechởchomình,cácngườiđãbuộckẻthùphảitìmragiảiphảpởmộtchỗnàođó.”

ĐểhiểuđượcýtưởngbằngcáchnàomàcácvũkhírẻtiềncủaTrungQuốclạicóthểđươngđầutrongtươnglaivớicáccôngnghệđắttiềnhơnnhiềucủaMỹ,hãyxemxétthếcờthíquân(gambit)sauđượcnêuratrongSách

TrắngquốcphòngTrungQuốcvớitiêuđề“NhữngphươngphápđánhbạiGPS”:

Mộttênlửathờitiếtthôngthườngkhôngđắttiềnlắmcóthểmanglênmộtquỹđạodựđịnhtrướcmộtquảbomchứamộtlượnglớncácviênđạnchìnhỏ.Khibomnổ,nhữngviênđạnchìnhỏsẽbayravớitốcđộtới6,4km/svàpháhủybấtcứthứgìnógặp.Khivàikgsỏiđượcnémvàoquỹđạo,chúngsẽtấncôngcácvệtinhgiốngnhưnhữngtrậnmưasaobăngvàvôhiệuhóanhữngchòmsaoGPSđắttiền.

ĐâychínhxáclànhữngloạivũkhívàkịchbảnmàTrungQuốcđangpháttriểnthểhiệnsựdốitrátrongcáctuyênbốcủamìnhvềbaylên[vũtrụ]vìhòabình.TấtcảchúngtađangsốngởbênngoàiTrungQuốccầnluônnhớrằngsự“baylênvìhòabình”ngherấthùngbiệnnàyđượcthiếtkếcóchủýnhằmcheđậynhữngýđịnhquânsựthựcsựcủaTrungQuốc.ĐạitáJiaJunmingđãlàmrõhơnnhữngđiềunàykhiviếtrarằng:

Trongtươnglaichươngtrìnhvũkhíkhônggiancủachúngtacầnphải[côngbố]chỉởmứcthấpvà‘mạnhmẽởbêntrong’nhưngthểhiệnrangoàithìkhôngcógìđểduytrìhìnhảnhvàvịthếquốctếtốtđẹp.

Vàonăm2001ỦybanKhônggianMỹđãcảnhbáo:“Chúngtađangđượcthôngbáo–nhưngchúngtađãkhôngnhậnra”.

Ngườidịch:NL

CHƯƠNG12:ÁnTửchoHànhtinhlớn:

Bạncómuốnbịchếtthuivàongàytậnthếđó?

CácvấnđềmôitrườngcủaTrungQuốcđanggiatăng.Nướcônhiễmvàkhanhiếmlàgánhnặngcủanềnkinhtế,mứcđộônhiễmkhôngkhígiatăngđedọasứckhỏecủahàngtriệungườiTrungQuốc,vànhiềuvùngđấtđangbiếnthànhhoangmạckhánhanhchóng—ForeignAffairs

SovớithànhphốxámtroLâmPhần(Linfen)thuộctỉnhSơnTây(Shanxi)nộiđịaTrungQuốc,LuânĐônutốitrongtruyệncủaDickentrôngtinhkhôinhưmộtcôngviênthiênnhiên.SơnTâylàtrungtâmcủavànhđaithanđánướcnày,nhữngngọnđồixungquanhLâmPhầnlỗchỗcácmỏthan-cảmỏlậulẫnhợppháp,khôngkhíđầymuộithan.Đừnglophơiđồgiặtcủabạn–chúngsẽđượcnhuộmđentrướckhikịpkhô.—Time

KhôngaicholàngườidânTrungQuốcngungốc.NhưngnhữnggìcácnhàlãnhđạochínhphủvàgiớikinhdoanhTrungQuốcđanglàmvớibầukhôngkhí,nướcvàđấtđaicủađấtnướchọ-vớisựchấpnhậnngầmcủađasốdânchúng–hẳnphảilàhànhvigâyhạidiệnrộngxuẩnngốcnhất,thiểncậnnhất,vàdẫnđếntựhủydiệtđốivớiMẹThiênNhiênmàthếgiớitừngchứngkiến.Đólàđaunhứcmắt,ngứahọngvớithứkhôngkhínhiễmđộcđếnxéphổiphunraởcáckhunhàmáycủaTrungQuốc,hayồạtcáchóachấtgâyungthư,phânvàchấtthảichưaxửlýtrànngậpcácdòngsônglớnnhấtnhưHoàngHà(Yellow)vàTrườngGiang(Yangtze/DươngTử),hayônhiễmlượnglớncáckimloạinặng,thuốctrừsâudưlượngvàcácchấtthảiđiệntửchếtngườiđầytrongđấtnôngnghiệphaylàcuộcĐạiTrườngchinh(LongMarch)phárừngvàsamạchóatừvùngcựctâyTânCương(Xinjiang)đếntậncửangõBắcKinh,tấtcảhơnbaogiờhếtvẫnđanghìnhthànhmột“Mùaxuânthầmlặng”cùngnămtháng.

Tấtnhiên,thóithườngcủacácquanchứcĐa?ngCộngsảnTrungQuốcbiệnhộchotộiácchốngMẹThiênNhiênrằngđếchếnontrẻcủahọvẫnđangtronggiaiđoạnđầucủapháttriểnkinhtế.HọnhấnmạnhrằngítnhấtvẫnlườngđượcmộtsốtổnhạivềmôitrườngtrướckhiTrungHoaĐỏ(RedChina)tạonênmộtquátrìnhchuyểnđổi“khôngthểtránhkhỏi”thànhTrungQuốcXanh.

Vàmộtsốvịlãnhđạođảngtheothuyết“việclàmchobâygiờ,môitrườngđểsaunày”hẳnnhanhchóngchỉrarằngkhinướcMỹcôngnghiệplầnđầutiênpháttriểntừhơnmộtthếkỷtrước,Pittsburghđãbịbọctrongtấmvải

liệmnạmthanvàClevelandlàthànhphốmàởđónếubạnkhôngthểđibộtrênmặtnướcvìquátùđọngthìítnhấtcóthểđốtcháynướctrênngọnlửa.

Vâng,thưaTrungQuốc,chúngtôibiếtthế.NhưngTrungQuốcxinhãyngheđiềunày:BấtkỳđiềugìMỹđãtừnglàmtronglịchsửmôitrườngcủanóhayviệcnướcAnhtriềuđạiVictoriađãlàmtrongsuốtcuộcCáchmạngCôngnghiệphayBrazilhoặcIndonesia,MexicohoặcthậmchíbấtkỳcácnướclớnnàokháchômnayđanglàmtạibấtkểđâulàkhôngđángkểgìsovớisựbángbổmôitrườnghàngloạttừnhỏđếnlớnđangdiễnraởTrungQuốc.VàtakhôngcầnphảilàAlGoređểhiểucáisựthậttệhạinày:Phầnlớncácthiệthạimôitrườngđanggâyralàkhôngthểsửachữa;hiệuứng“đốnvàđốt”côngnghiệpcủaTrungQuốcđanglantỏanhưmộtcănbệnhungthưrakhắpthếgiới.

ChínhbởiđiềuđótấtcảchúngtaởbênngoàiTrungQuốcrốtcụcphảibănkhoănvềsựsốtsắngthiểncậncủachínhphủChinangangnhiênđánhđổikhôngkhí,nướcvàđấttrồnglấy30đồngbạcvàmảnhthịphầnlớnhơntrênthịtrườngtoàncầu.KhônggiốngnhưởLasVegas,“CáigìxảyraởTrungQuốckhôngởlạiTrungQuốc”.Hãymangkhẩuhiệunàyđếnngaytrướcthềmnhàchúngta,hãycânnhắcviệckhíđộchạigiatăngnhưchâuchấutừcácnhàmáyTrungQuốcnayđanglàmbẩnbầukhôngkhíkhôngchỉcủaNhậtBản,ĐàiLoanvàbánđảoTriềuTiênmàcòncủaLosAngeles,SanFranciscovàDenver.

NhưtrongChương2“ChếtvìchấtđộcTrungQuốc”minhhọakhásinhđộng,cácvikhuẩn,chấtđộcdioxin,kimloạinặng,thuốctrừsâudưlượngđộchạilàmônhiễmnguồnnướcvàđấtđaiTrungQuốctấtcảđangluẩnquẩnđâuđótrongsảnphẩmnướctáo,thịtgà,cá,tỏi,mậtong,vitamin,vàcácloạithực-dượcphẩmkhácMỹnhậpkhẩutừTrungQuốc.

Vànhìnvàotươnglaiconcháuchúngta,khisựônhiễmnướcvàkhôngkhí,samạchóa,pháttriểntháiquá,nhiễmđộcđấtgiatăngvàsựbiếnđổikhíhậuđangdầnlàmeohẹpvàpháhoạivụthuhoạchnhữngloạicâylươngthựcchínhnhưlúamì,gạovàđậunànhnướcnày,TrungQuốcsẽgiatăngcạnhtranhtìmnguồncungcấpthựcphẩmtừkhắpthếgiới–vàhệquảgiácảsẽtăngđộtbiếnsuốttừcáclàngtậnChâuPhichođếncácsiêuthịởChâuÂuhaytậncáclốiđikhuthựcphẩmcủaWalmarttrênđấtMỹ.

Vìtấtcảcáclýdođóvànhiềulýdokhácnữa–baogồmcảvaitrònghiêmtrọngnhấtcủaTrungQuốctrongsựnónglêntoàncầu–tấtcảchúngtatrênkhắpthếgiớicầnhiểurõcái“ThảmkịchcủaBànănchungToàncầu”đang

dầnbộclộvàcầnđươngđầuvớiTrungQuốcmộtcáchtươngxứng.

ĐừngđểhọphủNâubầutrờixanhcủata.

ỞMỹ,chúngtađưalũtrẻđếncácnôngtrạiđểchỉchochúngxembòvàbiếtsữalấytừđâu.ỞTrungQuốc,theocùngmộtcáchdãngoạinhưvậy,nhữngngườilớnlênởcácthànhphốcôngnghiệpnhưBắcKinh,TrùngKhánhvàThànhĐô(Chongqing&Chengdu)điđểnhậnrabầutrờithựcsựcómàuxanhvàobanngàyvàcócácngôisaolúcbanđêm.

TôiđãtrựctiếpnhậnđượcbàihọcnàytrongmộtsứmệnhnhânđạokhigiúpcácbácsĩTrungQuốcởthànhphốđikiểmtrabệnhkhuyếttậttimbẩmsinhởtrẻemvàbệnhcaohuyếtápởngườitrưởngthànhvùngnôngthôn.Khinhữngchúchuộtthànhthịnàyravùngthônquê,họnhìnthấycácngôisaovàtỏrakinhngạcthựcsự.

ThứkhôihàilàviệcbầukhôngkhíônhiễmlanđếntậnvùngnúiVânNam(Yunnan),thayvìlẽrađượcchứngkiếncảnhtượngtuyệtvờicủahainghìnngôisaolấplánhthườnglàmchoángngợpbọntrẻMỹtrongchuyếncắmtrạiđếnJoshuaTreehayMỏmWashington,tấtcảthứmàchúngtôithấylàchỉnhữngdấumờlấplánhmàbạncóthểthấyvàobấtkỳđêmnàoởLosAngeles.—GregAutry

AiđãtừngđếnTrungQuốcđểxemTửCấmThành,VạnLýTrườngThànhhaynghĩatrangtuyệtvờicủanềndânchủvớicáitênQuảngTrườngThiênAnMônđềubiếtchínhxácvấnđềlà:Bạncólẽkhôngnênthấy,nếmthử-haybịnghẹtthở-trongbầukhôngkhíbạnđangphảihítthở.NhưngnóđầyrẫytrongcuộcsốnghàngngàycủahàngtrămtriệudânTrungQuốcvớibệnhhođãthànhmãntính,hầuhếttrongsốhọhẳnlàkhôngbiếtrằngbầutrờicólúcxanhthẳmvàobanngàyvàlấplánhhàngtỷngôisaovàobanđêm.

Tuynhiên,điềuđókhôngphảichỉlàviệcmộtbầutrờimàunhờnhờ,ngườiTrungQuốccầnlongạivềbiểuhiệntácđộnggâybệnhcủaônhiễmkhôngkhí.TheomộtnghiêncứucủaNgânhàngThếgiới,ônhiễmnhưvậyhằngnămgiếtchếttới700,000ngườiTrungQuốc.NóướcchừngtươngđươngvớiviệclàmngạtthởtoànbộdânsốthànhphốSanFrancisco,cácbangcủaWyominghayDelaware,vùngdâncưCanadacủaNewBrunswick,haythậmchítoànbộquốcgiaBahrainmỗinăm.

Giờhãyphântíchviệcnày:TheophongcáchtinhhoakiểunhànướcđộctàitoàntrịcủaOrwell[ii],khinghiêncứuđócủaNgânhàngThếgiớilầnđầu

tiênxuấthiện,bộphậncảmbiếnkiểmduyệtyêucầuconsốthốngkê700,000xácchếtphảibịcắtbỏtrongấnbảnincuốicùngcủabáocáonày,nhữngkẻsămsoithuêcủaĐảngCộngSảnđãkhôngcaogiọngnóiđiềuđókhôngđúngsựthật,đơngiảnlàesợconsốchếtchócnàycóthểdẫnđếnbấtổnxãhội.Thậtvậy-vàliệuvấnđềcóthậtchỉlàthờiđiểmtránhcôngbố?

Vàđâynữa,mộtthốngkêlạnhgáykhácdùkhôngphảilàmộtbímậtquốcgiagìcả.Đấtnướcđôngdânnhấtthếgiớinàynổibậtvớihơn100thànhphốcóhơn100triệudân;vàthựctếlàmỗicộngđồngđôngđúcnàycủanhânloạiđềuđượcbaophủdướimộtđámmâymùđộchạilưuhuỳnhhaiôxít(SO2/sulfurdioxide)vàcáchạtbụithấuphổi.Hơnnữa,trongsố20thànhphốlớnnhấtthếgiớibịônhiễmkhôngkhítồitệnhất–dùcáitênMexicoCity(thủđôMexico)vàJakartaxuấthiệnngaytrongđầuchúngta–thìcótới16đôthị“kiểucầnđeomặtnạdưỡngkhí”đóởTrungQuốc.

VậytạisaokhôngkhíởTrungQuốcdơbẩnthế?Đơngiản,vìthanđáđápứngđến75%nhucầunănglượngcủaTrungQuốc–mànỗlựcquảnlýkhaithácsửdụngthansạchthậtítỏi.Thựcvậy,hàngngàytrênkhắpđấtnướcnày,thanđượcvậnchuyển,đốtcháy,xửlýchỉvớicôngnghệkiểmsoátônhiễmsơsàivàchẳngaibuồnquantâmđếntácđộngcủacácquytrìnhđóđếnđờisốngconngườihayđộngvật.(MộttrongsốchúngtôithậmchíđãtậnmắtchứngkiếncáccôngtrườngnơihàngtấnhàngtấnthantrôixuốngsôngTrườngGiangtừcácvựachứađượcxâydựngcẩuthả-rồisaulạiđượcvávíuqualoavàthờơ.)

Thankhôngchỉlàlựachọncủacácnhàmáyđiện.ỞnhiềugiađìnhnôngthônTrungQuốc,thanthônguyênliệuđượcdùngđểnấuănvàsưởiấm-màhệthốngthônggiótrongnhàdânlạihầunhưkhôngcó.ThanhiệndiệnkhắpnơitrongnềnkinhtếTrungQuốcgâyratới90%khíthảiSO2-thànhphầnchínhtronglớpmâymùnướcnày.SựlệthuộcvàothanđácũnglàlýdokhôngkhíTrungQuốcđọngđầycáchạtbụichấtthảichếtngười,chúngcóthểxâmnhậpsâuvàxéráchmôphổi.

VậytạisaomỗingườichúngtaphảiquantâmviệcngườidânTrungQuốccứmuốnchếtngạtnhưthế,hãynhớrằng:cứvới100tấnSO2haykhíthảidạnghạthoặccóchứathủyngânchếtngườitừcácnhàmáycủaConRồngnàyphunlênbầutrờiTrungQuốc,hàngngànpound[iii]chấtthảiônhiễmcuốicùngsẽgâytổnthươngmắt,phổi,họngvàhệthầnkinhdâncưởNhật,HànQuốc,ĐàiLoanvàsauđócảởBắcMỹ.Vớiđiềuđó,bạnchẳngthểthứcdậyởCarson,CaliforniahaySeattle,Washingtonrồikêulên:“tôithậtghétthấycáimùiTrungQuốcnàyvàobuổisáng.”

Nước,NướcỞMọinơimàChẳngcóGiọtnàođểUống

BaconsônglớnnhấtnướcMỹ-Colorado,MississippivàOhiocũnglàdơbẩntheonghĩaconngườisẽgặpnguyhiểmnếubơilộihayăntômcáđánhbắtởđó.NhữngđoạnsôngOhiochảyquaPittsburghcũngtùđọng,đenngòmsềnsệtnhưthểngườitacóthểbướcđitrênđó.—FactsandDetails.com

TacũngkhôngchẳngcầnphảilàngườicóthẻthànhviênCâulạcbộSierra[iv]đểbiếtđoạntríchdẫntrênlàthiếucăncứ.Nhưngngaykhitathaythếcáctừ“Mỹ”bằng“TrungQuốc”,“TrườngGiang,ChâuGiangvàHoàngHà”thaycho“Colorado,MississippivàOhio”,“QuảngChâu”đổithành“Pittsburgh”,bứctranhmôitrườngmàtrangwebFactsandDetails.comđómôtảthậttrungthực.

CũngchẳngcầnphảilàthànhviênHiệphộiSúngtrườngquốcgia[v]đểbiếtnếucácconsôngvàđườngthủyởMỹnhiễmbẩndùchỉbằngmộtphầnmườisôngngòiTrungQuốc,nhữngngườicótráchnhiệmnângcaonhânquyềnhaynhàmôitrườngyêunướcđãcùngsátcánhphảnđối.

Thựclòngmànói,tìnhtrạngthiếuquảnlýmôitrườngởTrungQuốclàmchúngtôingạcnhiênnhất.Chiếmtới20%dânsốthếgiới,TrungQuốcchỉcó7%nướcngọtthếgiới;nhiềuvùngđấtrộnglớnởnướcnày–baogồmhơn100thànhphố-phảichịuhạnhántriềnmiên.Bấtchấpthựctếthiếunước,cáckhốiócvàchỗđặtniềmtincủaChínhphủvàgiớikinhdoanhTrungQuốcvẫnchophép70%toànbộsôngsuối,aohồvà90%nướcngầmnướchọtrởnênônhiễmnghiêmtrọng.Thậmchí,ởcácthànhtrìcôngnghiệpnhưSơnTây,phầnlớnnướcsôngngòiđộchạitớimứckhôngthểnhúngtayxuống.JeffreyHayescungcấpmộtvàicảnhtómtắtbộphimthựctếđangdiễnratrêncácsônghồởkhắpTrungQuốc:Dòngnướcđánglẽđầycátômvàthânthiệnvớinhữngngườithíchbơilộithìnaylàmặtnướcđenphảnchiếuvàngầubọt,bốcmùihôithối.Cácconkênhlớplớprácrưởilềnhbềnh,ráccứkendàyhaibờkênh.Đasốlàcácloạirácthảinhựađủmàuđangphainhạtvớimứcđộkhácnhaudướinắngmặttrời.

Sựnguyhạiấygâyrabởilũlượthàngtỷtấnchấtthảicôngnghiệpchưaxửlý,phânhóahọc,nướcthảitươicủangườivàđộngvậtthảiratừcácnhàmáyhóachất,sảnxuấtthuốcvàsảnxuấtphânbón,từnhàmáythuộcda,sảnxuấtgiấyhaynhữngtrangtrạinuôilợn.Chínhvìcáiđậpxảchấtthảichưaxửlýđó,hàngtỷdânTrungQuốcphảiuốngnướcônhiễmhàngngày,ítnhất700triệungườitrongsốđócũngphảiquenvớiloạinướcuốngchứagiavịchấtthảingườivàđộngvật.

Trongkhiđó,sôngLiaolớnmiềnnamMãnChâulàbiểutrưngchocâuchâmngônTrungQuốccàngpháttriểnnhanh,việcbảovệmôitrườngcàngbịtảnglờ.Ngaycảkhihaibờconsôngnàyđượctrangbịnhiềucơsởxửlýnướckiểumới,nhữngcơsởnàyhoàntoànbịcácmứcđộônhiễmliêntụcgiatănglấnát.

GiảithíchtạisaocáclưuvựcởTrungQuốclạiônhiễmquámức,hãylấymộttrườnghợp“điđêm”điểnhìnhcủa“Vuasơmi”ởTỉnhQuảngĐông–CôngtydệtmayFuan.BịcáogiáctrongphóngsựcủatờWashingtonPost,nhàmáycủaFuanđãphảiđóngcửavìđổtráiphép20,000tấnchấtthảinhuộmđỏdòngsôngđịaphương.Thếnhưng,trướcnạnthấtnghiệpgiatăng,cácviênchứcCộngsảncủachínhquyềnđịaphươngâmthầmkhuyếnkhíchFuanchỉcầnđổitênvàchuyểnđếnđịađiểmmới.

Thựctế,ônhiễmnướchãihùngcủaTrungQuốcđãthêmvàokhotừvựngvềcácthảmhọamôitrườngmộtthuậtngữmới–“làngungthư”.ChỉtínhdọctheosôngHoài(Huai)đãcóhơn100làngungthư;cácnôngdânởkhulàngdòngnướcconsôngnàybaoquanhdầndầnmắcbệnhungthưthựcquản,ruộtvàdạdàyvớitỷlệcaonhưtỷlệtửvongcủađámlínhbộbinhMỹđổbộxuốngbờbiểnNormandy.

Xemnào,gầnđâynhấtvàothờiMaoTrạchĐông,ngườiTrungQuốcrấtgắnbóvớicácnguồnnước.Tuynhiên,ngàynay,thậmchícảmộtMaochủtịchtáisinh–ngườiluônyêuthíchbơidọcsôngTrườngGiang-cólẽcũngkhôngthểbịlừachếttrongđóđược.Vớicùngkiểuthíchnướcmàumènhưthế,chodùdễdàngđếnvớinhiềusôngsuốivùngnúi,cáccưdânthànhthịnhưThànhĐôvàTrùngKhánhcũngkhônglựachọnnhữngnơiđóđểcâucágiảitríthayviệctìmđếncácaođàonằmtrongcáckhu“côngviêncâucá”.Trongkhiấy,hàngtriệungườidânThượngHảisinhsốngngayvùngbờbiểnvàcửasông,chẳngaidámliềutắmmìnhhoặcbơilộitrongcácvùngnướcchếtquanhthànhphốđó.

ĐểthấynỗihổthẹnmôitrườngnàytừquanđiểmMỹ,hãyxétcảnhngộTháiHồ(LakeTai).TươngđươngHồPlacidtuyệtđẹpởAdirondacks,Mỹ,hồnàylớnthứbaởTrungQuốcvàlànhàchungchohơn90hònđảo,nổitiếngvớicáctuyệttácđávôihìnhthànhtựnhiên.Nhưngngàynay,quầnthểTháiHồlạinổidanhdođangđổisangmàuxanhsángvìtảosinhsôimạnhđanglàmcạnkiệtôxi,giếtchếttômcátronghồ,làmchonướchồhoàntoànkhôngthểxửlýthànhnướcuốngsinhhoạt.

TrướcnguycơhủydiệttàinguyênthiênnhiênTrungQuốcnhưtrườnghợp

TháiHồ,cóhaykhôngbấtkỳmộtnhàhoạtđộngmôitrườngtừngbịđànápvìbảovệnó?WuLihongđãcốgiữniềmtintrong5ngàytrướckhibịcảnhsátbuộc“thúnhậntộilỗi”vànémvàotù–mộtnơiđúnglàtrạigiamởTrungQuốc.

Đấtnhiễmđộc–KẻtrừngphạtvôhìnhcủaTrungQuốc

ÔngZhouXiansheng,GiámđốcCụcbảovệmôitrườngnhànướcStateEnvironmentalProtectionAgency(SEPA)cảnhbáo:ĐấtcanhtáccủaTrungQuốc–nơinuôidưỡngcho22%dânsốthếgiớinày–đangđốimặtvớisựônhiễmvàthoáihóatồitệ….SựthoáihóachấtlượngđấttrởthànhmộtvấnđềđánglongạinhấttrongsốcácsảnphẩmphụcủasựtăngtrưởngkinhtếbấtchấphậuquảcủaTrungQuốc.Kimloạinặngtíchtụtrongđất,làmcứngbềmặtđấtvàgiảmmàumỡcủađấtvàdưlượngcủaphânhóahọcvàthuốctrừsâuthấyrõtrongcácnôngsản,gâyngộđộcchocảconngườivàvậtnuôi.Gầnđây,cókhoảng10triệuhec-tađấttrồngtrọt–tươngđương10%đấttrồngnướcnày-bịônhiễmvàhủyhoại.—WorldwatchInstitute

TờThờibáomôitrườngTrungHoagọinhiễmđộcđấtlà“sựônhiễmvôhình”bởivìnókhôngthểthấyrõbằngmắtthườngnhưsựônhiễmnướcvàkhôngkhí.Ngàynay,nhặtbấtkỳnắmđấtTrungQuốcnào,thựcsựbạnđangnắm“chấtđộctrongđất.”

Vídụ,ởcáctrungtâmsảnxuấtđồđiệntửởĐồngbằngchâuthổChâuGiang(PearlRiver),vấnđềnghiêmtrọngnhấtlàkimloạinặngtrongđấtgồmthủyngân,chìvànikel.Tuynhiên,ởvựalúamìmiềnBắc,đấtđaingậptrongthuốctrừsâu,còncácvùngtrồngrauchínhcủaTrungQuốctranlànchấtnitrategâyungthưdokíchthíchsinhtrưởngquáđộ.Trongkhiđó,cácvùngtrồngcâyănquảvàvườncâytráitrêncảnướctậptrungsửdụng“cácchấtdiệttrùngvàthuốctrừsâucóthànhphầnđồngsulfatCuSO2dẫnđếnnhiễmđộctráicâytrànlancóthểgâyngộđộcmãntính”.BấtchấplệnhcấmDDTtrêncảnước,chúngvẫnđượcsửdụngthườngxuyênvànhữngtáchạidàihạnthấyhiểnnhiênởcáckhuvựctuyệtnhiênkhôngcôntrùnglẫnchimchócởcácvùngnôngtrangphíaTâyTrungQuốc.

Thậtthiểncậnlàmsao,quánhiềusựônhiễmđộchạiđólàácquảtựnhiêncủacáitriếtlýđiênrồ“cứcàngnhiềucàngtốt”đượchàngtriệunôngdânTrungQuốctánđồng.Chodùlàphânbónhaythuốctrừsâuchomùamàng,chấtkhángsinhởgiasúc(haychìtrongđồchơivàsơncủachúngta),sẽchẳngcókháiniệmhóachấtđộchạitiềmẩnnàoởTrungQuốctrừcáitâmlý“cứđổvào”hay“tôlên”rằngcáchthứcđóantoànkiểunhưchothêmít

giavịchứachấtplutonivàokhoaitâychiên.

CănbệnhkíchthíchtăngtrưởngnôngsảnquáliềucủaTrungQuốcnhưsau:Cácnôngdânnướcnàysửdụnghơn30triệutấnphânđạmmỗinămvàthườngxuyêndùnggấpđôihaygấpbalượngcầnthiết.TheochuyêngiavềđấtFusuoZhangởĐạihọcNôngnghiệpTrungQuốc,bónphânquálượnglàmđộpHtrongđấtgiảmmạnh,kếtquảđấtbịa-xíthóasẽlàmgiảmsảnlượngcâytrồngtừ30-50%ởmộtsốkhuvực.

Tươngtự,việchámdùngthuốctrừsâuđếnbệnhhoạn-thườngkèmvớiviệcphunthuốckhôngđúngcách-dẫnđếnônhiễmhơn5%đấttrồngTrungQuốc.Nhưđãnóitrên,tổngcộngđấtcanhtácbịmấtdonhiễmđộclêntới10%.Cụthểhơn,đólàhơn20triệumẫu[vi]đấtnhiễmđộc;tươngđươngpháhủyhoàntoànhơn80%đấtnôngnghiệpởIowa.

Tuynhiên,câuchuyệnkiểunàyvẫnchưadừnglại.MộtvấnđềnữalàTrungQuốcsẵnsàng–quảthựccònvôcùngháohức–dànhcácbãirácthảichonhữngloạihợpchấtđộchạinhấtmàthếgiớihiệnđạitạora–cáigọilà“chấtthảiđiệntử”.

Chấtthảiđiệntửgồmnhữngthứcònlạicủacácmáytínhhỏngbịvứtbỏ,điệnthoạidiđộnglỗithờivàcácđồđiệntửkhác;đóthựcsựlàmộtbảnhòatấucủacáckimloạinặngchẳnggiốngởđâu.TờKhoahọchàngngàykể:“Mỗinămcótới50triệutấnchấtthảiđiệntửđượctạoratrêntoàncầu-đủđểchấtđầyđoànxetảithugomrácxếphàngdàitớinửavòngtráiđất;”vàđươngnhiên,TrungQuốcdựtrữđủxetảichởrácđểthugomtới70%sốrácthảiđiệntửđó.

ĐâykhôngchỉlàPhươngTâythảisangphươngĐông.Đócònlàthếkỷ15chạmmặtthếkỷ21.Trongthếgiớichấtthảiđiệntửbẩnthỉuđó,nôngdânTrungQuốcngồixổmtrướclònướngthancủibétẹođểlàmtanchảyhànchìởcácbảngmạchvàcũngchỉdùngchiếcquạtcầmtaybebéđểtránhlànkhóiđộchạigiốngnhưviệchọdùngcácngóntaytrầntáchcácconchipmáytính,cáctụđiệnvàđiốtđểsaubánlạichocácnhàmáysảnxuấtđồdùngđiện.

Đóđúnglàmộtquátrìnhtáichếvôcùngnguyênthủygiữacácđồdùngcủacuộcsốnghiệnđại.ĐiềuđólàmtăngthêmmộtmũicạnhtranhtừcácnhàmáyTrungQuốcđốivớicácnướcnhưBrazil,MexicohayPháp,Mỹlànơisẵnlòngđốixửvớicôngdânnướchọnhưnhưngconngườichứkhôngphảihysinhconngườichocáimụctiêuvôthầncủasảnxuấtgiárẻ.

Sựthậtđángghêtởmấyđãvàvẫntiếpdiễn,vàthậmchícòntệhơnthếbởivìbụiđộchạitừquátrìnhtáichếsẽbayxahàngdặmđếntậncácvùngnôngthônTrungQuốc.Thựcvậy,ởtạivàxungquanhkhuổchuộtcủaquátrìnhtáichếchấtthảiđiệntửđó,nhưvùngGuiyuởtỉnhQuảngĐông,mứcđộônhiễmđồng,chì,nikelvànhiềuloạikimloạinặngkháccaogấp100,200vàtới300lầnmứcantoàn.

Vậythìsauđấy,chiphítổngcộngcủatấtcảmọinguồnnhiễmđộcđất-từhóachất,phânbónvàthuốctrừsâuchotớichấtthảiđiệntử-sẽlàbaonhiêu?TheocácnhàkhoahọccủachínhTrungQuốc,mứcgiáphảitrảlàhơn10triệutấnngũcốcmấtđihằngnăm-consốtươngđươngmộtphầnsáutổngthuhoạchlúamìcủaMỹ,mộtnửasảnlượngngôcủaMexico,vàgầnnhưtoànbộsảnlượnglúagạohằngnămcủaNhật.Vâng,đọckỹcáibảnggiánàytheocáchkhác,chúngtasẽđauđớnhiểurakhiđếnkhuvựcthanhtoáncủahiệutạphóađịaphương,đóchínhlà10triệutấnngũcốcTrungQuốchằngnămphảilùngsụctrongnguồncunglươngthựccủacácquốcgiakhácdosựthiếuquảnlýmôitrườngcủanó.

Vịhoàngđếlàmtoàncầunónglên

Thếgiớikhôngbaogiờphảiđốimặtvớimốiđedọanhãntiềnđếnsảnxuấtlươngthựcquimôlớnđếnthếnếukhôngphảicác“núibăng”ChâuÁđangtanchảy.TrungQuốcvàẤnĐộlàhainướchàngđầuthếgiớivềsảnxuấtlúamìvàgạo-loạicâylươngthựcchínhcủanhânloại.SảnlượngthuhoạchlúamìcủaTrungQuốcgấpđôiMỹnướcđứngthứbasauẤnĐộ.Cònvớilúagạo,hainướcnàybỏxacácnướcsảnxuấthàngđầukhác,tổngsảnlượnglúagạo2nướcchiếmphânnửasảnlượngtoàncầu.—FriendsoftheEarth

Đếnlúcnày,chúngtôinghĩbạnđãnắmrõbứctranhvềsựônhiễm–việcTrungQuốcbỏmặcnguồntàinguyênthiênnhiênnhưthếtácđộngđếntấtcảchúngta.Tuythế,vẫncònmộtvấnđềmôitrườngkhácchúngtacầnđặtlênbànthỏaluậncấphànhtinh.ĐólàvấnđềrấtcótrọnglượngvềsựđónggópphithườngcủacácnhàmáycủaTrungQuốcvàobiếnđổikhíhậu.

Trướckhichúngtađisâuvàovấnđềnày,chúngtôibiếtrằngnhiềungườiMỹkhôngtinvấnđềbiếnđổikhíhậulàcóthật,ítnhiềuchỉlàmộtnguycơchínhđáng.Chúngtôichỉmuốnnóiđiềunàyvớicácbạnởđây:

Cáigiáphảitrảchohậuquảviệckhôngngănchặnbiếnđổikhíhậunếunóđúnglàcóthậtsẽcaohơnnhiềubấtkỳsốchiphínàochúngtacầnbỏrađểngănbiếnđổikhíhậunếuhóarađóchỉlàtròlừađảo.Theoquanđiểmtích

cựcnày,hànhđộngvềbiếnđổikhíhậudườngnhưlàmộthợpđồngbảohiểmthậntrọngchốnglạimộthiệntượngchúngtavẫnchưabiếtthếnàolàđủhoặcđếnđâulàvừa.

Vìvậy,trongbốicảnhcủanhữngquansátnày,chúngtôilưuýrằngtừhồiđầunăm2006–vàinămtrướckhibấtkỳchuyêngianàothựcsựnghĩđiềuđócóthểxảyra-TrungQuốcđãcóbướcnướcrútquamặtMỹtrongviệctrởthànhquốcgiathảikhígâyhiệuứngnhàkínhlớnnhất.Hơnnữa,sauvàithậpkỷtới,nếucứtiếnhànhkhôngkiểmsoát,môhìnhtăngtrưởngnhờ-đốt-thancủaTrungQuốc,điđôivớisựtấtyếunhungnhúchàngtrămtriệuôtômớitrênđườngphốTrungQuốc,sẽdẫnđếnsựgiatăngcácloạikhígâyhiệuứngnhàkínhtheocấpsốnhân–mứcđộtăngmàmọiquốcgiakháckểcảHoaKỳcộnglạicũngkhôngbìkịp.

Đươngnhiên,đámbiệnhộTrungQuốcsẽlậpluậnrằngnướcnàycó“quyền”gâyônhiễmthếgiớitươngứngvớimứcđộđôngdâncủanó.NhưngxinđặtracâuhỏirằngchínhxácthìaisẽchịutráchnhiệmvềviệcTrungQuốcgâyônhiễmnghiêmtrọngquámứcngaytừđầu?TrungQuốcchắcchắnkhôngthểthoáitháctráchnhiệmnàychobấtkỳainữa.

SựtrớtrêulớnnhấtcủatấtcảviệcnàylàTrungQuốcthựcsựcũnglàmộttrongsốcácnạnnhânlớnnhấtcủabiếnđổikhíhậu.Đểhiểunguyênnhân,nênbiếtrằngcácdòngnướchùngvĩchảyvàohaiconsônglớnnhấtTrungQuốc–HoàngHàvàTrườngGiang-phầnlớnbắtnguồntừvùngbăngtuyếtcủacaonguyênTâyTạng-ThanhHải(Tibetan-QinghaiPlateau).Vùngđóngbăngnàymỗinămđãtanrakhoảng7%,nếuhànhtinhTráiĐấtthựcsựtiếptụcnónglên,cáctảngbăngnàysẽtannhanhhơnnhiều.HậuquảlàTrungQuốcsẽlànướcđầutiênđốimặtvớinhiềuthậpkỷnhữngtrậnlũlịchsử-sauđólàhạnhánvàđóikémtriềnmiênkhicảhaiconsônglớnnhấtnàycạnkiệt.

Trongkhiđó,cácmỏmbăngvùngcựctráiđấttiếptụctanvàmựcnướcbiểndânglên,cácthànhphốvenbiểnnhưThượngHảivàThiênTân(Tianjin)sẽngậpnước.ĐâylàmộtkhảnăngxảyđếnrấtrõràngđượcxácnhậnbằngmộtcảnhbáothảmkhốccủaTiếnSĩPeterWalkerởChữThậpđỏ:“Trong[vòng]80năm,vùngđấthiệncó30triệungườiTrungQuốcsinhsốngsẽnằmdướibiển,chúngtabiếtđiềuđósắpxảyra,vìvậychúngtaphảitìmcáchđểbảovệkhuvực.”

Vậyđấy,thưaTrungQuốc,saoNgàikhôngbắtđầubảovệchínhngàivàngườihàngxómẤnĐộcủangàicùngphầncònlạicủachúngta–màkhông

phảiđổlỗichophầncònlạicủathếgiớivềvấnđềnàynọvàyêusáchChâuÂuhayMỹtrảtiềnchogiảiphápnàođó?

SaoChinacứtựkếtliễumình-rồicảhànhtinhnàynữa

MộtthànhphốcôngnghiệpnhưTianying(ThiênTân)–dùTrungQuốcchưathậtsựcókiểuthànhphốcôngnghiệp–sảnxuấthơnnửasảnlượngchìnướcnày.Vìcôngnghệsảnxuấtnghèonàn,quiđịnhsảnxuấtcònnghèonànlỏnglẻohơn,nhiềukimloạiđộchạiđọnglạitrongđấtvànguồnnướccủaTianying,rồinằmtrongmáutrẻemvùngnày.—Time

Đểkhéplạichươngnày,chúngtacầnphảitrảlờimộtcâuhỏirànhrànhlúcnày:TạisaochínhphủđộctàitoàntrịChina–cáibộmáycóthểkiểmsoátmọithứnómuốnnằmtrongphạmvibiêngiớicủanó–lạiđểnướcmìnhbiếnthànhbãiráccủathếgiới?

Lờigiảithíchchocâuhỏinàyrấtquantrọng–khôngchỉdànhchonhândânTrungQuốc.Sựthậtchắcchắnlà,sựdậpvùiMẹThiênnhiêncủahọsẽcóquảbáokinhhoànghơnbấtkỳđiềugìngườidânTrungQuốcđãchịuđựngtrongcuộcCưỡnghiếpNamKinh(Nanking)kinhhoàngnhữngnăm30quânNhậthoànggâyra,hơncả“cuộcchiếntranhnhaphiến”tànnhẫncủaĐếquốcAnhvàothếkỷ19.Thậtvậy,những“nỗinhụcngoạibang”màĐảngcộngsảnTrungQuốcthíchrêuraovớithếgiớiđó,dùđãvôcùngtànbạovàgâyxúcđộngsâurộngthờiđiểmấy,giờcònphảichàothuasovớinỗinhụcmôitrườngĐảngCộngsảnTrungQuốcđanggâyrachongườidân.

VậychínhxácthìtạisaoThảmkịchvĩđạicủaBànănchungnàylạixảyra?Chắcchắn,mộtphầnlỗiphảithếnàocũngnằmđâuđótrongphòngHộiđồngquảntrịcủacáccôngtynướcngoàinhưBASF,DuPont,GE,IntelvàVolkswagen,nhữngkẻxuấtkhẩuônhiễmmộtcáchchiếnlượcsangTrungQuốc.Ngoàiviệcsaysưaápdụngnhiềubiệnpháptrợgiábấthợppháp,chínhphủChinathườngkhuyếnkhíchgiacông,banđiềuhànhcáccôngtynướcngoàihẳnthíchcácquyđịnhlỏnglẻosơsàicủa“CụcBảo“thịt”MôiTrường”TrungQuốc(EnvironmentalPredationAgency)hơnnhiềusovớiquiđịnhcủacácCơquanBảovệMôiTrườngMỹ,NhậthayEU.

Tuyvậy,suychocùng,kẻchịutráchnhiệmvề“ÁnTửdànhchoHànhtinh”phảilàchínhĐảngCộngsảnTrungQuốcvìnókhôngchỉchấpnhậnsựhủyhoạimôitrườngtồitệmàcòntrợgiúpkỹthuậtlẫntàichínhchoviệcđó.Trongthựctế,cáikiểusốtsắngchưatừngthấycủamột“TrungQuốcmàu-gì-cũng-được-trừ-màu-Xanh”chophépbántháokhôngkhí,nướcvàhệsinh

tháiđấttrồngđượcquivề3yếutốđơngiảndẫnđếnsuyvongvìhoàntoànchẳngcóchúttầmnhìnnàochotươnglai.

YếutốthứnhấtđượcthểhiệntrongnguyêntắcbấtthànhvăncủaĐa?ngCộngsản“ônhiễmvớităngtrưởngngaybâygiờ,cònbảotồncứđợiđã.”Từgócnhìnthiểncậnđó,họthàđánhđổimộtphầnmôitrườngTrungQuốcđểcướpđivàitriệuviệclàmcủaphươngTây–vànhờđóđểgiữổnđịnhtrongnước–hơnlàtrảchiphíbảovệmôitrường.

VấnđềthứhaibắtnguồntừrấtnhiềudoanhnghiệpnhànướcởTrungQuốc,concáokhôngchỉcanhchừngcáichuồnggàmôitrường;nócònkinhdoanhbuônbáncảlũgàlẫntrứnggà.Thựctế,cácdoanhnghiệpnhànướccũngnằmtrongđámtộiđồtệhạinhấtxảcảđốngchấtthảicácnguồnnướcvàphunkhíthảiônhiễmkhíquyểnTrungQuốc.

VàyếutốthứbacănnguyênchosựdửngdưngtrướcmôitrườngnằmởtưtưởngNhogiáo,theođó,conngườiđóngvaitròchinhphụcthiênnhiênchứkhôngphảithíchnghivàsốngcộngsinhcùngmôitrường.MộttrongnhữngminhhọabithảmnhấtvềảotưởnglậpdịnàylàtừthờiMaoTrạchĐôngvàBướcđạinhảyvọtvàonhữngnăm60.Cáichiếndịch“Giếtconchimsẻ”khéttiếngcủaMao–nhàđộctàiTrungQuốcphảivậtlộncứunôngthônthoátkhỏilũchuột,muỗivàcôntrùnggâyhại,chỉvìconchimsẻtầmthường.

CáitrọngtộingớngẩnchốnglạithiênnhiênấycứnhưmộtvởnhạckịchcáchmạngTrungquốckhiChủtịchMaohuyđộnghàngtriệunôngdânhòhát,lahétvàđậpxongchảobengbengđểxuađuổilũchimsẻrakhỏicáccánhđồng.MụctiêucủaMaolàngănlũsẻkhôngđánhchénhạtgiốngcâytrồng.Nhưngđiềuvịchủtịchkhôngtínhđếnlàlũchimsẻănsốcôntrùngcònnhiềugấpmấysốhạtgiống.

ChonênngaysaukhiChinađànápđượcsốlượngchimsẻ,cácvùngđấtnôngnghiệpchínhcủaTrungQuốcđãbịđámchâuchấuđóitànphá.Hậuquả,nạnđóitheođúngnghĩađencướpđisinhmạnghàngchụctriệungườiTrungQuốc.TấnbikịchcòndàidàivìĐa?ngCộngsảnvẫnchưarútrađượccảnhbáonàotừkiểuquảnlýmôitrườngkhônngoanđó.

________________________________________

TheRedArmyin1934

AlthoughtheliteraltranslationoftheChineseChángZhēngis“Long

March”,officialpublicationsofthePeople'sRepublicofChinareferto"TheLongMarchoftheRedArmy"(Chinesetraditional:紅軍⾧征,Chinesesimplified:红军长征,pinyin:HóngjūnChángzhēng).TheLongMarchmostcommonlyreferstothetransferofthemaingroupoftheFirst(orCentral)RedArmy,whichincludedtheleadersoftheCommunistPartyofChina,fromYuduintheprovinceofJiangxi,toYan'aninShaanxi.Inthissense,theLongMarchlastedfrom16October1934to19October1935.Inabroaderview,theLongMarchincludedtwootherforcesretreatingunderpressurefromtheKuomintang:theSecondRedArmyandtheFourthRedArmy.TheretreatofalltheRedArmieswasnotcompleteuntil22October1936,whenthethreeforceslinkedupinShaanxi.

TácphẩmnổitiếngcủaRachelLouiseCarson(27tháng5năm1907–14tháng4năm1964),Mùaxuânthầmlặng(SilentSpring)1962,đượcghinhậnlàđãlàmxuấtphátđiểmchophongtràobảovệmôitrườngtrêntoàncầu.

[ii]Nguyêngốc“Orwellianfashion”=liênquan,gợinhiềuliêntưởngcủacáctácphẩmcủaGeorgeOrwell,đặcbiệtlàcuốntiểuthuyếttràophúng1984,môtảmộtnhànướcđộctàitoàntrịcủatươnglai.

[iii]1pound~450gram

[iv]SierraClub:Tổchứcmôitrườnglớnnhất,lâuđờinhấtvàcóảnhhưởngrộngrãinhấtởMỹ,đượcthànhlậptưnăm1892ởSanFrancisco

[v]theNationalRifleAssociation–NRAtổchứcủnghộchoviệcbảovàthúcđẩyquyềnsởhữusúng,antoànvũkhí,bảovệsănbắnvàtựvệtạiMỹ.TheomộttạpchíFortunekhảosátnăm1999,cácnhàlậpphápvànhânviênquốchộixemxétNRAnhómvậnđộnghànhlangcóảnhhưởngnhất.HoạtđộngchínhtrịcủanólàdựatrênnguyêntắcrằngquyềnsởhữusúnglàmộtquyềntựdodânsựđượcbảovệbởiĐiềubổsungsửađổithứhaicủaTuyênngônNhânquyền,vànóvẫnlàtổchứchoạtđộngdânquyềnlâuđờinhấttạiMỹ.NRAđãcógầnbốntriệuthànhviên.

[vi]Acre:mẫuAnh

Chương13.ThảmsátngườiTrungquốc:

KhiMaogặpgỡOrwellvàĐặngTiểuBìnhtạiQuảngtrườngThiênAnMôn

Chủnghĩacộngsảnkhôngphảilàtìnhyêu.Chủnghĩacộngsảnlàbúatạđểchúngtađậpnátkẻthù.-MaoTrạchĐông

Trong"thiênđườngcôngnhân"Trungquốc,quáđỗibìnhthườngkhi"kẻthù"củanhànướcĐa?ngCộngsảnlạichínhlàngườidâncủaTrungquốc.NhữngkẻthùcôngdânnầylànhữngngườilaođộngchămchỉchânthựctrongnướcCộnghòa"Nhândân"muốncóthunhậpcaohơn,điềukiệnlàmviệctốthơn,nhữngngườikhaokhátcóđượcnướcsạchvàkhôngkhídễthở,nhữngngườiđấutranhvìtrợcấphưutrívàchămsócytếthỏađáng,nhữngngườituyệtvọngvànhiệtthànhmưucầutựdođượcbàytỏquanđiểmchínhtrịvàtôngiáocủamình.

TạinhữnglãnhthổchiếmđóngnhưTâyTạng,NộiMông,vàtỉnhTânCương,những"kẻthù"nầycủaĐa?ngCộngsảnTrungquốccũngchínhlàngườidânbảnđịadámmưucầuquyềntựchủvớiBắcKinh,nhữngngườiđòihỏiphầnchiacôngbằngtrongsựthịnhvượngđượctạoratừviệckhaitháctàinguyêntrênquêhươngcủamình,nhữngngườiphẫnnộsâusắcvàtừtrongxươngtủydòngngườinhậpcưồạtcủasắctộcHánTrunghoathốngtrịdoBắcKinhđưavàonhằmmụcđíchđặcbiệtlàphaloãngvà"thanhtẩy"bộgiencủahọ.

ĐốivớihàngtrămtriệunạnnhâncủaCộnghòaNhândânTrunghoa,đấtnướcnầylàmộtlàbộbagồm:

•Sựđànápđượcnuôidưỡngtrongnhàvớimôhìnhtăngtrưởngkinhtếgâyônhiễmtrànlanhoạtđôngdựatrênnhâncôngrẻmạt

•ChếđộthầnquyềncủaĐa?ngCộngsảndựatrêngiaicấp,khôcứngítgiúpchosựthayđổiđilên,và

•Mộtchủnghĩatoàntrịkiểu"Orwellvềsteroids"theodõitừngcửđộngnhỏcủachúngta,bópnghẹttừnghơitathở,vàtuyệtđốikhôngchophépđốilập.

Trênthựctế,cáitênđầymỉamai"CộnghòaNhândân"vừakhôngphảilàmộtnềndânchủđạidiệntrongđónhữngngườilãnhđạođượcnhândânbầuramộtcáchchínhđángtạinhữngthùngphiếu,cũngkhôngphảilàmộtnền

"cộnghòa"nơimàngườidânvớibấtkỳcáchthức,khuônmẫu,hayhìnhthứcnào,duytrìsựkiểmsoátcầnthiếtđốivớichínhquyền.Thayvàođó,cáccuộchọpvàquátrìnhraquyếtđịnhcủaĐa?ngCộngsảnTrungquốccầmquyềnhoàntoànkhôngrõràngvàđượccácphươngtiệntruyềnthôngdoĐa?ngkiểmsoátbằngbàntaysắtlượclọc.

SựdốitrátolớnbắtđầuvớicáitêncủanướcTrungquốcvàđượcnêutronghiếnphápcủanó

CôngdânnướcCộnghòaNhândânTrunghoacóquyềntựdongônluận,báochí,hộihọp,lậphội,tuầnhànhvàbiểutình.-Điều35HiếnphápTrungquốc

CũngnhưcáitêncủanướcTrungquốc-"CộngHòaNhândân"-mộtsựdốitráđầymỉamai,HiếnphápcủanướcCộnghòaNhândânnầycũnglàmộttròđốchữđầyrẫynhữngđiềuvôlý.Trongkhiđiều35bảođảmcácquyềnnhưtựdongônluận,lậphội,hộihọpvàbiểutình,thìviệcthựchiệnbấtcứquyềnnàotrongsốđó-nhấtlàbiểutình-sẽbịđánhchothêthảmhoặcbịbỏtù,haybịcảhai.

Vềtựdobáochí,mộtđiềukiệntiênquyếtchomộtnhànướccảnhsátthànhcônglàkhảnăngcủanótrongcảkiểmsoátcácluồngthôngtinvàcảđịnhhìnhnhậnthứchiệnthưcbêntrongvàbênngoàithôngquaquảnlýtruyềnthôngvàovàra.Đâylàmộtquátrìnhcóhaibướcnhằmđànápthôngtinchânthựcvàthaythếnóbằngsựlừadốiđầythuyếtphục;vàTrungquốcsửdụngbáochívàtruyềnthôngđiệntửcủanólàmđiềunầyrấthiệuquả.Thựctế,ChỉsốTựdoBáochigầnđâynhấtdoTổchứcPhóngviênKhôngbiêngiớicôngbốxếpTrungquốcởthứhạng171trongsố178nước,chỉđứngtrênkhoảngvàihốđenkiểmduyệtngặtnghèonhưSudan,BắcHàn,vàIran.

ĐốivớiĐiều40củaHiếnpháp,nêu,"TựdovàsựriêngtưthưtíncủacôngdânnướcCônghhòaNhândânTrunghoađượcluậtphápbảovệ."Điềunầycũngthậtnựccười.ThửlêninternetởTrungquốcvàgửithưđiệntửchomộtngườibạn.Bứcthưmangtính"riêngtư"sẽbịkiểmtrabởimột"VạnlýHỏathành"sửdụngtrên50.000cảnhsátmạngvànhânviênkiểmduyệt;chúngtôiđãtrựctiếpthấyđượcđiềunầykhicảnhsátởThẩmquyếnbắtgiữnhữngngườibấtđồngchínhkiếnmàchúngtôiđãsắpxếplịchgặpthôngquathưđiệntử.

ĐểbiếttácdụngcủabứcVạnlýHỏaThành,tacóthểthửnhưsau:Vàomộtquáncà-phêinternetởbấtkỳthànhphốTrungquốcnàovàthửđánhvào

trìnhduyệtwebcụmtừnhư“freedomofspeech”(tựdongônluận)hay“TiananmenSquaredemonstrations”(biểutìnhởQuảngtrườngThiênAnmôn.)Cácđườnglinktìmđượcsẽbịkhóa.Thửlầnnữa,máycủatasẽbịtắtngúm.Lặplạiviệcđó,hẩunhưtasẽbịcảnhsátmạngTrungquốctrựctiếpthămhỏi-haybịaiđótrongmạnglướianninhkhôngchuyêntúmgiữ,nhữngngườinầygiờđâygiaonộpcôngdânmạngđồngbàocủamìnhđểlấytiềnthưởng.ChủtịchHồCẩmĐàođãcảnhbáo:

[Chúngtaphải]tăngcườngvàcảitiếnhơnnữaviệckiểmsoátcáctrangthôngtinmạng,nângcaomứcđộkiểmsoátxãhộiảo,vàhoànthiệncơchếcủachúngtađốivớicáckênhtrựctuyếnýkiếncôngchúng.

Cũngcóíchkhibiếtthêmrằng,kiểmduyệt,giốngnhưnhiềuthứkhácởTrungquốc,đượckếthợptrongchiếntranhkinhtếcủaBắcKinhchốnglạicácđốitácthươngmạivàđốithủcạnhtranhcủanó.Vídụ,việccấmcácrạpTrungquốcchiếuphimcủaHollywoodvớilýdophảnđốivềmặtvănhóavàđạođứctrongkhingầmchophépsaochépchúngtrênđườngphốThượngHảirõrànglàmộtràocảnthươngmạitolớnnhằmvàomộttrongnhữngngànhcôngnghiệptolớncủaMỹ.

Tươngtự,ngăncảncáccôngtyMỹnhưGoogle,YouTube,vàFacebookxâmnhậpthịtrườngTrungquốctrongkhiđólạinuôidưỡngcáchãngnháinhưBaidu,Youku,vàRenRenlàmộtsựviphạmtrắngtrợnluậtlệcủaTổchứcThươngmạiThếgiớiẩnnúpđằngsaulậpluậnquáiđảnchorằngkiểmduyệtlàmộtlýdohợplệchứkhôngphảilàtộiácchồngchất.Businessweekđãlưuý,"NéuFacebooktrồngbắphaychếtạoxe,tiếngthétsẽvượtrangoàirằngTrungquốcđangdựnglêncácràocảnthươngmại"

Vàđâylàmộtđiềukhoảnkháctronghồsơđầymỉamaiđó:ThựctếlàrấtnhiềucôngdânTrungquốcbịgiamgiữvìcốgắngthựchiệnquyềntựdoquyđịnhtạicácĐiều35và40chothấyrõràngrằngcônganTrungquốcchẳngthèmbậntâmđọcđếnĐiều35củaHiếnpháp.Nónêurõ

SựtựdocủacôngdânnướcCộngHòaNhândânTrungHoalàbấtkhảxâmphạm.

Thựctế,hiệnnaycókhoảnghaitriệungườidânTrungquốcđangchếtmòntronghơn300nơiđượcgọilàtrại"CảitạoLaođộng";vàhàngchụcnghìnngườidânđangbịgiamgiữvìnhữngtộinhưtheođạoThiênchúa"chưađượcđăngký"haylàthànhviêncủagiáopháiPhápLuânCông.Điềunầynữa,cũngthậtkỳlạvìĐiều36củahiếnphápđónêurõ:

CôngdânnướcCộnghòaNhândânTrungHoacóquyềntựdotínngưỡng.

Tấtnhiên,khingườidânTrungquốcbìnhthườngbuộcphảiđốimặtvớisựtươngphảnhoàntoàngiữanhữnglýtưởngđượcHiếnphápcủahọquyđịnhvàhiệnthựccuộcsốnghàngngàykiểunhưnhàvănOrwellđãmôtả,họtựtrảinghiêmtìnhhuốngđốinghịchnhậnthứcnghiêmtrọngcủariêngmình.Điềuđólàmnảysinhcâuhỏi:Điềugìđãkhiếnmộtquốcgiacóngườidânchămchỉ,thôngminh,vàmộtlịchsửkinhtế,vănhóalâuđời,phongphúnhưthếlạirơivàođịangụctoàntrịnhưhômnay?Đểtrảlờicâuhỏiđó,nênxemxétvắntắtítravàikhúcquanhlịchsửchủyếu.

Mộtđếquốchùngmạnhsuytàntrongđóinghèocôlập

Mộthạmđội[TrungHoa]khổnglồrờicảngvàonăm1414giongbuồmđivềphươngTâytrongmộtchuyếnđithươngmạivàthámhiểm.NhiệmvụđóvượtxanhữnggìColumbus...cóthểhìnhdung.Hạmcóítnhất62chiếctàuthươngmạikiểuGalileotolớn,bấtcứchiếcnàotrongsốđóđềucóthểchứabatàunhỏcủaColumbustrênsàncủanó.-TheEmperor’sGiraffe

PhầnlớnsựđổimớivàchuyểnđộngmàchúngtagắnvớiTrungquốccónguồngốctừtriềuđạinhàĐường(khoảngtừnăm600đếnnăm900sauCôngnguyên)vàđầutriềuđạinhàMinh(khoảng1370-1450).Trongcảhaithờikỳnầy,Trungquốc-nướcphátminhramọithứtừlabàn,thuốcsúng,tênlửanhiềutầngđếntiềngiấy,xeđẩy,rượu,cờtướng-chođếnlúcđólànềnvănminhthịnhvượngnhất,hùngmạnhnhất,ổnđịnhvàtiêntiếnnhấttrênTráiĐất.

ĐặcbiệttrongtriềuđạinhàMinh,khichâuÂucònngủvùitrongthờikỳtămtối,Trungquốcđãpháttriểnmộtnềnkinhtếtiêudùngvữngchắcđượcmộtđếchếsángtạocôngnghệvàthươngmạiquymôhỗtrợ.ChínhtrongthờikỳnầyhoàngđếthứbatriềuMinhđãhạthủyhạmđộithámhiểmlớnnhấtmàthếgiớitừngthấy-cảtrướcvàsauthờikỳđó.

TheoghichéptrongcuốnTheEmperor’sGiraffecủaSamuelWilson,hạmđộiviễnchinhhoànggiacủaTrungquốccóhàngtrăm"thuyềnchởchâubáu"đồsộ-bằngkhoảngmộtnửachiềudàichiếcduthuyềnhiệnđại.ChúngchởhàngchụcnghìnthủythủTrungquốcđếnẤnđộ,châuPhi,vàTrungĐông,vàtrởvềvớiđồcốngnạpvàcácđạisứtừphươngxa.Nếusosánh,tấtcảnhữngthứmàChristopherColumbuscóchỉlàmộtnhúmthuyềnnhỏtộinghiệp,vàvớiviệchạthủyhạmđộihoànggiacủanó,TrungquốcđãsẵnsàngđểtrởthànhmộtthếlựcquốctếcóthểdễdànggạtTâyBanNhavà

Anhsangmộtbêntrongcuộcchinhphụcđịavịbáchủtoàncầuởthếkỷmườisáu.

Tuythế,giấcmơđếquốccủaTrungquốcđãkhôngbiếnthànhhiệnthực.Năm1433,nhữngquantháigiámđầyquyềnlựcđãđộtngộtcắtđứtcácchuyếnthámhiểm,pháhủytàuthuyền,vàthậmchícốxóasạchhồsơchuyếnđiđó.TheosauđólàmộtchínhsáchbiệtlậptaihạikhiếnđấtnướcTrunghoavĩđạimộtthờidầndầnchìmvàonhữngthờikỳđentốitrongkhiphươngTâylạipháttriểnrựcrỡ.

Vàođầunhữngnăm1800,bấtchấpchínhsáchbiệtlậpcủanó,Trungquốcvẫnchiếmmộtphầnbatồngsảnlượngnộiđịa(GDP)củathếgiớisovới3%khiêmtốncủaMỹ.Tuynhiênởkhúcquanhquantrọngnầycủalịchsử,TrungquốcđãhoàntoànchốibỏcuộcCáchmạngCôngnghiệp.

Thayvàođó,trongmộtvụ"gậyôngđậplưngông"tolớncủalịchsử,nhữngcôngnghệTrunghoanhưthuốcsúng,labànđượccácnướcchâuÂubiếnthànhvũkhívàrốtcuộctiếnhànhcướpbócVươngquốcTrungtâmmộtthờikiêuhãnhvàhùngmạnhnầy.ChínhtrongthờikỳdàimàngườiTrungquốcgọilàthờikỳ"sỉnhụccủangoạiquốc"nầy,cácthếlựcđangnổilêncủaphươngTâyđãthiếtlậpcáccăncứtiềntiêuởcácthànhphốcảngnhưQuảngChâu,HạMôn,PhúcChâu,NinhBavàThượngHải.NhữngkẻthựcdânnầykhôngđếntronghòabìnhmàđếnđểbònrútcủacảicủaTrungquốcđểchởvềAnh,Hàlan,vàBồĐàoNha.

CũngtrongthờikỳnầynướcAnhphátđộngcuộcChiếntranhThuốcphiệnbuộcTrungquốcchấpnhậnnhậpkhẩuthuốcphiệnđầychếtchóctừẤnđộđểAnhcóthểcânbằngthâmhụtthươngmạikhổnglồvớiTrungquốcvềnhữnghànghóanhưbông,lụa,trà.NhữngcuộcchiếntranhnầylênđếnđỉnhđiểmvớicuộcnổidậycủaNghĩaHòaĐoàn,mộtcuộcnổidậycủangườiHoachốnglạingườinướcngoàiđãbịlựclượngviễnchinhchungcủaquânđộiChâuÂuvàMỹđànápdãman.ChínhcácđộiquânnướcngoàinầyđãtiếnvàoTửCấmThànhbướcquala(ngtẩmcủacáchoàngđếtriềuMinhvĩđạixénátmẩucuốicùngcủalòngtựtrọng,sựkiênnhẫn,vàquantrọngnhất,sựđoànkếtcủangườiTrungquốc.

Theosausựsỉnhụccủanướcngoàinầy,Trungquốctừtừphânrãtrongcuộccáchmạngtoàndiện.SauhyvọngngắnngủivềmộtnềncộnghòadướisựlãnhđạocủaTônTrungSơnvàonăm1912,Trungquốcnhanhchóngbịcuốnvàocuộcnộichiếnđẫmmáu,phứctạpgiữanhữngngườiquốcgia,cộngsản,vàđịachủtưnhân.Đâylàmộtsựhỗnloạnlàmsuynhượcvàmời

gọicuộcxâmlượctànbạocủaNhậtBảnvànóđạtđỉnhđiểmvớisựnổilêncủaMaoTrachĐông,sựthànhlậpnướcCộnghòaNhândânvàonăm1949,vàcuộcđàothoátsangĐàiloancủanhữngngườiquốcgiaTrungquốc.

ĐiềuMaođãlàmởWoodstock

NamKinhlàmộtthànhphốlớncó500.000dân...sốngườibịxửtửởNamKinhítquá,phảigiếtnhiềungườiNamKinhhơnnữa.-chỉđạocủaMaoTrạchĐôngđànápphảncáchmạngởNamKinhvàThượngHải

MaoTrạchĐôngđượctônvìnhlàngườiđãtáithốngnhấtTrunghoa,đặtdướisựcaitrịcủa"Hán"tộc,trụcxuấtvôdiềukiệntấtcảngườinướcngoài,khôiphụcniềmtựhàoTrunghoa.Điềuđóchothấy,cáigiánhândânTrungquốcđãphảitrảbằngmáu,nướcmắt,mồhôi,laođộngcưỡngbức,tùtộivàtrảchosựhoangtưởnggiảiphóngkiểucộngsảncủaMaolàmộtcáigiácựckỳđắt.

TrongkhiHitlergiếthaytiêudiệtkhoảng12triệudânthườngvàStalinkhoảng23triệutrongcáccuộcthanhtrừngvànạnđóicủahắn,sốngườichếtdoMaođâuđótrongkhoảngtừ49đến78triệu.ĐiềuđókhiếnMaotrởthànhkẻgiếtngườihàngloạtácđộcnhấttrongmọithờiđại-theoPieroScaruffi,ngườiđãnghiêncứunhữngcuộcdiệtchủngkinhhoàngnhấttronglịchsử..

Trênthựctế,trongsuốthaithậpkỷrưởicaitrịcủaMao,khikhôngbơiquasôngDươngTửđểluyệnsứckhỏe,ngàiChủtịchtâmthầnnầysẽnhảytừmộtchươngtrìnhđiênrồhaymộtcuộcthảmsátnầysangmộtchươngtrìnhđiênrồhaymộtcuộcthảmsátkhác.Chẳnghạn,chươngtrình"Đạinhảyvọt"củaôngtabaogồmviệcnấuchảytoànbộsắtthéptrongnướctạinhữnglòrèntựchếtạinhàvôdụngvàtậndiệtchimsẻ.ThảmhọakinhtếvànạnđóilantràntấtyếutheosautừngbướccảicáchhoàntoànđiênrồcủaMao.

Khôngkémthảmkhốc-vàkhủngkhiếp-lànhữngcuộcthanhtrừngđịnhkỳcủaMaonhằmvàocácphầntửphảncáchmạng,tríthức,cácphầntửtrongĐa?ngmàôngtagọilà"nhữngkẻtheoconđườngtưbản".Hiệntượngnhữngnăm1960đượcbiếtđếnnhưlàcuộc"CáchmạngVănhóa"cựckỳtànbạo;vàtấtcảnhữngngườiđãsốngquathờikỳđóđềulưulạinhữngvếtsẹotrongtâmkhảm.

TrongthờikỳCáchmạngVănhóanầy,khicácbannhạcRollingStonesvàBeatlesnổilêntừnướcAnhlàmsôiđộngthếgiớiâmnhạcvànhữngngười

hip-piphảnkhángtìmkiếmhòabìnhvàtìnhyêutrênnhữngcánhđồngWoodstock,nhữngđộiviênđiêncuồngHồngVệBinhsụcsọimọingócngáchphốphườngđểtìmkiếmnạnnhânchobạolựcchínhtrịkỳdịcủachúng.Đồngthời,doanhnhân,tríthức,giáosưbịđổtộichotấtcảnhữngđiềuxấuxacủaTrungquốcvàbịcưỡngbứclaođộngchântay,cònnhữngngườithiếunhiệttìnhcáchmạngthườngbịvâybắt,bịlàmnhụccôngkhai,vàbịgiamgiữnhiềunămtrongtrạicảitạolaođộng.NgaycảkhinềnkinhtếTrungquốctiếptụcrơivàotrìtrệ,ngườidânTrungquốcđượcdạynóiláođểtồntạivàvânglờiđểtiếnthân;vàtấmkhănliệmkiểuOrwellphủtrênnướcCộnghòaNhândânnầyvẫntiếptụclàdisảnbềnvữngnhấtcủaMao.

ChủnghĩaTưbảnNhànướctrỗidậytừđốngđổnátcủaChủnghĩaCộngsảnNhànước

Mèotrắnghaymèođenkhôngquantrọng,miễnlànóbắtđượcchuột.-ĐặngTiểuBình

NgườiđãđưaTrungquốcrakhỏibãilầykinhtếcủaMaolàĐặngTiểuBình.ÔngtalàmộtcựulãnhđạoĐa?ngtừngbịthanhtrừngđưavềlàmviệctạimộtnhàmáysảnxuấtmáykéotrongCáchmạngVănhóa.SaukhicontraiôngtabịHồngVệbinhđánhđậpvànémracửasổtầngtư,ĐặngđượcHoaQuốcPhong,ngườithừakếcủaMao,ânxávàphụchồi.

SaucáichếtcủaChủtịchMao,ĐặngquỷquyệtđãcáogiàhơnbàgóaphụcủaMaovàBèlũBốntênkhéttiếngcủabàtacũngnhưcáogiàhơnHoaQuốcPhong,ngườiđãcứuôngta.TrongkhikhôngbaogiờtuyênbốcácchứcvụlãnhđạoĐa?ngchínhthức,Đặngđãnắmquyềnlựcmộtcáchkhôngchínhthức,vàmọingườiđềubiếtôngtalàchủnhânthựcsựcủabầyrối.

Thựcra,ĐặngTiểuBìnhlànhânvậtquantrọngnhấtởTrungquốchiệnđạiítravìhailýdo,Thứnhất,trongkhiTổngbíthưMikhailGorbachevnhượngbộngườibiểutìnhvàchophépsựtanrãcủaLiênXôCộngsản,chínhĐặnglàngườiđãralệnhquânđộiTrungquốctànsátnhữngngườibiểutìnhtạiThiênAnmônvàonăm1989-đểbảovệnhànướcTrungCộngvônhânvàhàkhắc.

Quantrọngkhôngkém,Đặngđượcghinhậnlàđãmộtmìnhthúcđẩynhãnhiệuchủnghĩatưbảntrọngthươngđượcnhànướcbaocấp,đặctrưngcủanềnkinhtếTrungquốc"lợimình,hạingười"ngàynay.ChínhĐặnglàngườimởracácđặckhukinhtếchophươngTâyvàlàngườirốtcuộcđãgiảiphóngmộtlựclượnglaođộngkhổnglồtrênthịtrườngthếgiớiđượctrangbị

nhữngvũkhíhủydiệtviệclàmmạnhmẽnhưtrợcấpxuấtkhẩuphiphápvàđồngtiềnbịthaotúng.

ChínhđólàTrungquốcngàynaymàMaovàĐặngđãtạora,tànnhẫnvớinhândâncủamìnhvàchơibẩnvớiđốitácthươngmại.Trongchươngtiếptheo,chúngtôisẽtrìnhbàyviệcđànápvàsựtànbạotrongtấtcảCáichếtdoTrungquốctrênsựônhụcTrungquốc.Khichúngtalàmđiềuđó,tasẽthấyđượchaidisảncủaChủtịchMaovàĐặngTiểuBìnhtiếptụcduytrìnhưthếnàotrongmộtnhànướccảnhsáttoàntrịtànbạonhấttronglịchsử.

Chương14:ĐưagencủaBắcKinhthốngtrịthếgiớivànhữngcâuchuyệncóthật

Dúiđầuxuốngcống,rútmóngtay,làmmấtngủ,làmbỏngbằngđầuthuốclávàđánhđậpbằngroiđiệnlàmộttrongsốnhữngthủđoạntratấndãmancủacảnhsátTrungQuốcvànhânviênnhàtùđểlấycungvàduytrìkỷluậtđốivớitùnhân,theomộtđiềutravàpháthiệncủaLiênHiệpQuốc.-TheothờibáoGuardiancủaLondon

Đa?ngCộngSảnTrungQuốcngàynayđãđánhđập,tratấn,bònvắtsứclaođộngđếntậnxươngtủy,làmchovôsinh,bỏtùvàgiếtchếtchínhcôngdâncủahọ,hàngtriệungườiTâyTạng,NộiMôngvàngườidântộcthiểusốUyghursnhưthếnào?Ởchươngnày,chỉcầnđọclướtquanhữngthủđoạntànbạovànhamhiểmcủaBắcKinhbạndễdànghiểurằngvấnđềởTrungQuốclàdochínhquyềngâyra.Dânchúngchỉlànhữngngườivôtộibịchínhquyềnđànápmàthôi.

Trẻsơsinhnamkhôngbaogiờbịbỏrơi-ngoạitrừnhữngemđãbịnémtrongthùngrác

Việcdìmchếttrongnướchoặcruồngrẫyđốivớitrẻsơsinhnữlàmộthànhviphạmtộinghiêmtrọng–ĐộtnhậpvàomộtbứctườngbệnhviệnởlàngDaiButỉnhVânNam.

ChỉtínhriêngTrungQuốcthìsốlượngthanhniênđộcthânđượcgọibằngcụmtừ“nhữngnhánhcâychết”đãbằngsốlượngthanhniêncủatoànnướcMỹ.Ởbấtcứquốcgianào,đànôngtrẻkhônggiađìnhlàbáohiệucủavôsốrắcrốinhưtỉlệtộiphạm,nạnbuônbáncôdâu,lạmdụngtìnhdục,ngaycảtỉlệtựtửcủanữgiớiđanggiatăngvàconsốnàysẽcòntănghơnnữakhilớptrẻbâygiờlớnlên.–Theotạpchíkinhtế

Cómộtsựthậtkhôngthểchốicãiđược,rằngTrungQuốclàquốcgiavừacótốcđộbùngnổdânsốlớnnhất,vừađôngdânnhấthànhtinh.Bằngnhiềugiảiphápchođếnnay,TrungQuốcđãnỗlựckhắcphụctìnhtrạngquátảivềdânsốbằng“chínhsáchmộtcon”–nhưngnóđãkhônggiảiquyếtđượcvấnđềmàcòntạorathêmnhiềurắcrốikhác.TrongkhimộtsốnướcđangpháttriểnkhácnhưBra-xin,ẤnđộvàMễTâyCơđãquảnlýdânsốhiệuquảbằngcácgiảiphápmangtínhnhânvăn,thìchínhquyềnTrungQuốclạilạnhlùngduytrìkiểmsoátthựctrạngsinhsảnbằngcưỡngbức,épbuộctriệtsản,nạopháthaivàgiếtchếttrẻsơsinh.

ĐiểmnhấntrongchínhsáchcưỡngchếcủaTrungQuốclàtiềnphạtđốivớitrườnghợpsinhconthứhai,sốtiềnphạtkhổnglồđógầnnhưluônvượtquákhoảnthunhậphàngnămcủanhiềugiađình.Khoảntiềnphạtlớntớimứcnếuquyếtđịnhsinhđứaconthứhai,hầuhếtcáccặpvợchồngphảiđươngđầuvớisựkiệtquệ,tiêutantàichính.HậuquảkhôngcógìngạcnhiênrằngsốcanạopháthaitạiTrungQuốccònhơnlớnhơnsốcanạothaicủatấtcảcácquốcgiakháctrênthếgiớicộnglạivớigần13triệucamộtnăm,theoconsốướctínhdèdặtcủachínhphủ.

Tuynhiênphảilưuýrằngngaycảkhimộtcặpvợchồngcóđủtiềnđểtrảtiềnphạthoặcbiệnminhchosựngoạilệ,điềuđócũngkhôngcónghĩahọcóthểsinhđứathứhai.Cácquanchứchăngháiđịaphươngnhữngngườimàcơhộithăngtiếncủahọphụthuộcvàomứcđộchấphànhchínhsáchmộtcon,thườngđượcbiếtnhưnhữngngườidùngvũlựcđểvâybắtphụnữcóthai.

Chẳnghạnnhư,tờThờiBáođãnêutrườnghợp61phụnữcóthaiđãbịcưỡngépvàđưađếnbệnhviệnQuảngTâyđểtiêmthuốcpháthainhưthếnào.KênhtruyềnhìnhphổthôngAlJeezerađãlàmphóngsựrấtđiểnhìnhvềviệctươngtựđốivớiXiaoAiYing,ngườiđãbịépbuộcnạophábàothai8thángbởivìbàấyđãcómộtcongái10tuổi.CònĐàiPhátThanhQuốcGiađãmiêutảmụcsưđạocơđốcLiangYagevàvợ,côWeiLinrongbịépbuộcđưađếnbệnhviệnđểpháthainhưthếnàomặcdùhọmuốnđượctrảtiềnphạtđểsinhđứaconthứhai.Khicặpvợchồngtừchốikýđơnđồngýpháthai,cácquanchứcđãkýgiảchữkýcủahọvàtiêmthuốcchongườivợđangmangthai7tháng.Ngàyhômsau,bàWeiđãtrảiqua16giờđồnghồkhủngkhiếptrongnhữngcơnđaucobópdạcontrướckhichoramộtbétraiđãchết,thithểbésauđóđãbịnhânviệnbệnhviệnnémvàotúirácnilông.

TrongkhiWeiLinrongmấtđứacontraithìhầuhếtcácbégáiđãlànạnnhânbởichínhsáchmộtconcủaTrungQuốc.Thựcvậy,hầuhếtcácthainhibịloạibỏlàbégái,rấtnhiềucanạopháthailàhậuquảcủasựlựachọngiớitính,vàviệcloạibỏthainhigáihiệnvẫncònquáphổbiếnnênphảicầnđếnnhữngcuộcvậnđộngcôngkhaimangtínhchấtcộngđồngđểchốnglạinhữngthựctếvônhânđạođó.

VìluậtphápTrungQuốcnghiêmcấmvợchồngkểcảđãvàchưacócondưới35tuổinhậnthêmconnuôi,chonênkhôngcógìđángngạcnhiênkhihàngngànbégáiTrungQuốcvôthừanhậnlạimaymắntìmthấymáiấmởMỹ,ÚcvàchâuÂu.Nhờđó,vấnđềtraođổiconnuôinhânđạocủachínhquyềnTrungQuốcđốivớinướcngoàiđãgặtháiđượcnhiềukếtquả.

ÍtnhấtđốivớinhàbáoJosephFarah,chínhsáchchọnlọcthainhicủaTrungQuốcđượccholà"sựtànsátkhủngkhiếplớnnhấttronglịchsửnhânloại."Dùbạnđồngýhaykhông,thìsựthựclàviệcloạibỏthainhicóchọnlọccủaTrungQuốcđãdẫnđếnbấtổnxãhộidomấtcânbằnggiớitính.Trênthựctế,tạiTrungQuốccứ119bétraiđượcsinhramớicó100bégái,trongkhiởmộtsốtỉnhtỷlệnàycaohơn,khoảng130:100BottomofForm

DochínhsáchmộtconnàymàngàynayhơnmộttrămtriệuđànôngTrungQuốckhôngthểtìmđượcvợ.Những“nhánhcâychết”này-cụmtừthườngdùngởTrungQuốcđểchỉthanhniênkhôngvợ-cònnhiềuhơncảsốlượngđànôngcủaNhậtBảnvàHànQuốccộnglạihaybằngtoànbộthanhniêncủaMỹ.

Hậuquảkhôngthểtránhkhỏilàsựgiatăngđộtbiếnvềnạnmãidâmvànhữnghệlụyđicùngnó,nôlệtìnhdục,cảviệcbắtcóctốngtiềnphụnữtừnướcngoài.Thậtvậy,tờBưuĐiệnNữuƯớckhẳngđịnhcóhơncảtrămngànphụnữBắcTriềuTiênđãđượcđưavàoTrungQuốcđểlàmnôlệtìnhdục.Thựctế,nhữnggìxảyraởTrungQuốckhôngchỉdừnglạiởTrungQuốc.

BatỉnhtựtrịcủasáchKhảiHuyền

Chúngtôiđãbịlừa,bịsáthại,hãmhiếp,viphạm,bịtướcđoạt,bịphảnbội,bỏđi,bánvàbịtratấnquálâu!-KekenusSidik,mộtngườibiểutìnhphảnđốiUyghur.

TriệtsảnbắtbuộckhôngchỉgiớihạnđốivớiphụnữTrungQuốcđãcómộtcon.Thậtvậy,nócònlàmộtquiđịnhbắtbuộcđượcápdụngngaycảTâyTạng,InnerMongoliavàTâyTurkestan–batỉnhđượcgọivớicáitênnựccườilà“tựtrị”củaTrungQuốc.Đâylàmộtbứctranhtoàndiệnhơnvềmưuđồxóabỏdântộcthiểusố.

MặcdùBắcKinhtrêndanhnghĩatuyênbốrằngTâyTạng,NộiMôngvàTâyTurkestannằmdướisựthốngtrịcủaTrungQuốcđãnhiềunăm,trênthựctếnhữngvùngnàyvẫnduytrìnhữngnétvănhóariêngbiệt,đặctrưngcủahọvàthựchiệncơchếtựquảnchođếnkhiĐa?ngCộngsảnbànhtrướngtrongnhữngnăm50.Trongsuốtthờigiannày,HồngQuânLiênXôđãxuaĐứcĐạtLaiLạtMarờikhỏiTâyTạngvàMaoTrạchĐôngđãtáchNộiMôngCổrakhỏiLiênXô.VớisựtrợgiúpcủaStalin,MaocũngđãkhéoléođạodiễnthànhcôngvụtainạnđâmmáybayđểthủtiêucáclãnhđạochínhtrịcủaĐôngTurkestanvànhờđóđãdễdàngthaythếdànlãnhđạonàybằng

nhữngconrốibùnhìnngườiTrungQuốc.

Ngàynay,sauhơnnămmươinămtrôiqua,cảbavùnglảnhthổtựtrịnàycònvẫnđượcduytrìdướiđôiủngcủaĐa?ngCộngsảnTrungQuốc.HọbịtổnhạitừchiếndịchđồnghóadântộctànnhẫnvớimụcđíchđểthaythếdântộcthiểusốbảnđịabằngdântộcHánTrungQuốc.Điềunàyđượcgọilà"Hánhóa"TâyTạng,NộiMông,vàĐôngTurkestanliênquanđếntấtcảmọithứtừviệcsắpxếpđưavàohàngtriệungườidântộcHánTrungQuốccũngnhưloạibỏ(hoặcgiếtchết)ngườidânđịaphươngtớiviệclàmcácphụnữđịaphươngvôsinhhoặclaigencủahọthôngquachínhsáchphátđộngkếthônvớiđànôngHán.ListenReadphoneticall

Dictionary

Đếnnay,việcđồnghóadântộcđãthànhcôngnhấttạiNộiMôngCổ,nơicóđến80%dânsốlàngườiHán.TheoĐa?ngNộiMông,đểthựchiệnchínhsáchHánhóanày,hơnmộtphầntưtriệungườiNộiMôngCổđãbịsáthại,đểthaythếhọ15triệungườiHoađượcdicưđếnđểxóadầnnềnvănhóaNộiMông.

ỞmiềnĐôngTurkestanngàynaynơiđượcbiếtnhưtỉnhTânCươngtrênbảnđồTrungQuốc-RebiyaKadeer,mộtlảnhđạongườiUyghurbịtrụcxuấtsangMỹtừquêquánTânCươngcủacôtađãkhaibáovớiQuốchộiMỹrằngcóđến240.000ngườicủacôta,hầuhếtlàphụnữbịbắtbuộcphảirờikhỏiquêhương.ĐasốnhữngngườiphụnữnàyđãbịépbuộclàmvợnhữngngườiđànôngHánTrungQuốcđểlaigiống,trongkhinhiềungườikhácbịcưỡngbứclàmnôlệvànhâncôngtìnhdụcgiárẻ.Thêmvàođó,mặcdùcótrườnghợpngoạilệdànhvềchínhsáchmộtconchocácdântộcthiểusố,thếnhưnghàngngànphụnữUyghurđãphảichịu“épbuộcpháthai,triệtsản,đặtvòngtránhthai”.

SựbấtbìnhvàlòngoánhậnởTânCươngđãlênđỉnhđiểmvàonăm2009vớinhữngphảnđốileothangdẫnđếncuộcchiếngiữangườiUyghursvàngườiHán.Bằngnhữngphảnứngkhôngkhoannhượng,CảnhSátTrungQuốcđãvâybắtvàđánhđậphàngtrămngườichốngđối–thậmchíhọđãthủtiêuhàngchụcđànôngUyghur.MộtcưdânUrumqimôtảcuộcđànápdãmanđóvớitổchứcgiámsátnhânquyền:"Mọingườibịxuarakhỏinhà,Phụnữvàngườigiàđứngsangmộtbên,tấtcảđànôngtừ12đến45xếpthànhhàngúpmặtvôtường.Họtùytiệnđánhngười,ngaycảnhữngngườigià–mộtngườihàngxómtuổi70củachúngtôiđãbịđấmvàđánhiềulần.Chúngtôikhôngthểlàmgìđểngănchậnhọ,họđãkhôngthèmnghechúng

tôi."

TìnhhìnhởTâyTạnghầunhưkhôngkháhơnhơnsovớiNộiMôngCổ,TânCương.Trênthựctế,sựrađờicủamộttuyếnđườngsắtcaotốcđếnTâyTạngtừcácthànhphốnhưBắcKinh,ThànhĐô,QuảngChâuvàThượngHảichỉđơnthuầnnhằmtăngtốcvàcủngcốsựbànhtrướngdườngnhưkhôngbaogiờkếtthúccủangườiHánTrungQuốcvàodãyHyMãLạpSơn.

ỞTâyTạngngàynay,ngườiHánTrungQuốcsởhữuhầuhếtcáccửahiệuởthủđôLhasavàdườngnhưchiếmphầnlớndânsốcủathủđô.Tronglúcđó,tiếngTâyTạnghiệnđangdạynhưngoạingữthứhaicòntiếngQuanThoạilàngônngữđộcnhấtđượcphépsửdụngtrongcáctrườngtrunghọc.

NôngthônTâyTạngnằmtrongmộtcuộcbaovâyHánhóatươngtự.MộtsốtrườnghợpngườiHánđãxâydựngnhữngconđậpchonhữngngôilàngTâyTạng,saukhiđậpvỡ,toànbộngôilàngđãbịsơtán,dândumụcthìbịdồnvàocáctrạibêtôngcònvậtnuôicủahọbịtịchthusungcôngquỹ.Mộttùnhântrongtrạigiảithíchcảnhngộéolecủanhữngngườidândumụcbịgiamtrongđó:"Họkhôngcóviệclàmcũngchẳngcóđấtđai,cáchduynhấtđểcóthểsốngvàtồntạilàăncắp."`

Vàđâylàmộtbảnlấycungsố-22củangườiTâyTạng:MộtsốnôngdânđịaphươngđãphảithuhẹpphầnđấtchothuêcủahọđốivớingườiHánđểtrảlạicáckhoảnvaychocácngôinhàmớimàhọđãbuộcphảimuatheochínhsáchtáiđịnhcưcủachínhphủ.Dĩnhiên,cácchủngânhàngTrungQuốclàngườithựchiệncáchợpđồngthỏathuậnchothuênày.

Nhữngnguyêndokểtrênđãbịdồnnéncùngnhữngnguyêndokhácnữanêncáchđâyvàinăm,sựcămhờncủangườiTâyTạngđãdânglênđỉnhđiểm.Họđãnổiloạnnémđávàocảnhsát,tấncôngngườiHántrênxeđạp,trongxetaxivàđốtcháycáccơsởkinhdoanhcủangườiHán.Khôngngoàidựđoán,nhữngngườinổiloạnđãbịtrấnápmộtcáchtànbạo,ngaycảhàngtrămsưsãicũngkhôngngồiyêntụngkinhniệmPhậtnữa,họcũngxuốngđườngthamgiabiểutìnhtronghòabìnhvàđãbịvâybắtvàđánhđập.

Tronglúcđó,đểchedấuhànhviđànáp,BắcKinhđãkhắtkhehạnchếkhôngchophóngviênvàoTâyTạng.Hơnthếnữa,bấtcứkháchthamquannướcngoàinàomuốnvàophảixingiấyphépđặcbiệt,vàtrongnhữngnămgầnđâygầnđếnnhữngngàylễkỷniệmchốngđối,việccấpgiấyphépbịcấmtuyệtđối.NhữngaivàochuiđượcnhưnhàlàmphimngườiAnhJezzaNeumannkhilàmbộphimtàiliệu“BímậtởTâyTạng”thìlấylàmkinh

khiếp“Tôikhônggặpbấtcứaiđãbịbắtgiữmàkhôngbịtratấn."-ôngnói.

NhữngnhàlàmphimtheokípcũngbáocáorằngngườiHoađãtrànvàoTâyTạngvớinhữngxetảitriệtsảndiđộngvàbằngvũlựcđãđặtvòngtránhthaicốđịnhvàophụnữTâyTạngcũngnhưthựchiệnthắtốngdẫntrứngmàkhôngcầngâymê.Mộtnạnnhânmiêutảquitrình:

Tôibịcưỡngchếbắtlàmnhữngđiềutráivớiýmuốncủatôi.Tôicảmthấymệt,chóngmặtvàkhôngthểnhìnlên.Rõrànghọđãcắtốngdẫntrứngvàkhâunólại.Tôithấyđaukhủngkhiếp.Họkhônghềdùngthuốctê,họchỉbôimộtchấtnhờngìđólênbụngtôivàthựchiệnviệctriệtsản.

TrongkhiĐứcDalaiLamabịlưuđàytạinhàcủaôngởẤnđộ,bấtlựctrongviệchướngngườidâncủamìnhđếnquyềntựtrịthậtsựkhỏiluậtlệTrungQuốc,thìởmộtcôngviêngầncungđiệnmùađôngthiêngliêngPotalanơimàngàiđãtừngsốngtrướcđây,cácmônđệđãphảigiấubứcảnhbịcấmcủangàitrongtúihọvàcầunguyệntrongkhicácloaphátthanhtuyêntruyềncủachínhquyềnvẫnlảinhảinhữngthôngđiệpkiểunhư:“ChúngtalàmộtphầncủađấtnướcTrungQuốchãycùngđónggópchomộttươnglaitươisáng–chúngtalàngườiHoa”.

ĐâylàchínhsáchđượcsửdụngcómụcđíchxuyênsuốttrongđôiủngcủaBắcKinh:HọrắptâmthựchiệnhaibướcđểĐứcĐạtLaiLạtMatươnglaisẽtrởthànhmộttrongnhữngconrốibùnhìncủahọchứkhôngcòncótiếngnóiđộclậpnhưhìnhảnhcủaĐứcDalaiLamahiệntại.Đầutiên,họđánhcắpphậtđầuthai6tuổi,hiệnthânchoPanchenLama-làbiểutượngcóảnhhưởnglớnthứhaitronggiớiphậtgiáoTâyTạng.Khôngaicònnhìnthấytùnhânchínhtrịnhỏtuổinhấtthếgiớinàykểtừnăm1996.

Thứhai,điềumàcườicholắmlạiphảibậtkhóclàBắckinhcấmcácsưsãitheophậtgiáoởTâyTạngkhôngđượctựhànhlễđầuthaimàkhôngđượcsựđồngýcủachínhphủ.TờHuffingtonPostđãcólờigiảithíchkếhoạchđằngsauquyđịnhvôlýnàynhưsau:“BằngviệccấmđoáncácsưsãitheođạophậtsốngbênngoàilãnhthổTrungQuốckhôngđượctìmkiếmsựđầuthai,luậtphápđãchonhữngnhàcầmquyềnTrungQuốcquyềnlựcmạnhmẽđểchọnraĐứcDalaiLamakếtiếp,ngườimàtâmhồn,theođúnggiáolý,đượctáisinhtronghìnhhàiconngườimớiđểtiếptụcsứmệnhtriệtbỏkhổhạnh”

CharlesDickenscóthểviếttruyệntừĐôngQuan

CácdoanhnghiệpTrungQuốccócácnhàmáy5saođảmbảocáctiêuchuẩn

đạođứccủacáccôngtylớnmàhọphụcvụ.[Alexandra]Harney[trongcuốnGiáTrungQuốccủabàta]lấymộtvídụcủamộtnhàđiềuhànhWalmartđếnthămmộtnhàmáychuyêncungcấphàngchoWalmart.CôngviệccủacôấylàxácđịnhviệcsảnxuấtcủanhàmáycóphùhợptheotiêuchuẩnđạođứccủaWalmarthaykhông–tiêuchuẩnđóbaogồmviệccấmtuyệtđốisửdụnglaođộngtrẻemvànôlệcùngnhữngquiđịnhvềnhữngnguyhiểmrủirotrongnghềnghiệp,giờlàmviệcvàmứclươngtốithiểu.“NơinhàđiềuhànhWalmartkiểmtrađúnglàmộtnhàmáytiêuchuẩnnămsaothậtnhưngthựctếsảnxuấtlạiởmộtnhàmáybímậtkhác”.Nằmđáokíntrongmộtbãiđậuxe,nhàmáynàyhoạtđộngkhôngđăngkývớichínhquyềnsởtại.Có500côngnhâncùnglàmviệctrênmộtmặtbằng,khôngđượctrangbịthiếtbịantoànlaođộnghoặcbảohiểmvàlàmviệcvượtquámứcgiờquiđịnhcủaluậtpháp.Họđượctrảlươngtheongàycôngchứkhôngphảilươngtháng.KhôngaitừWalmartnhìnthấycảnhtượngcủanhàmáynàymặcdùhọmuarấtnhiềusảnphẩmtừđó–TheotờThờibáo&PhânTích

TrongkhingườiTâyTạng,NộiMôngCổvàUyghurschịuđựngdướiđạoluậtđôiủngkhắcnghiệtcủaĐa?ngCộngSảnTrungQuốc,thìngườicôngnhâncũngkhôngđượcđốixửtửtếgìhơn.Thựctế,trongkhicácquanchứcTrungQuốcưathíchđưacácnhàquảnlý,doanhnhânÂu-Mỹđếnthamquancáigọilànhàmáy5saovớicácdâychuyềntiêuchuẩnsạchsẽđượctrangbịđầyđủcácthiếtbịantoànvàbảovệmộitrường,họhiếmkhiđượcphépnhìnthấysựthậtcủanhữngđiềutệhạikhôngthểdungthứchegiấuđằngsaucáccổngđiệntửvàcáclềuchỏngsơsàicómặthầunhưxungquanhtấtcảcácnhàmáycủangườiTrungQuốc.ChẳnghạnnhưmộtcôngnhâncủamộtnhámáylắprápXboxescủaMicrosoftởphíaNamTrungQuốcbộcbạch:“Banquảnlýchỉchobậtmáylạnhkhinàocósựxuấthiệncủacáckháchhàngnướcngoài”.

LaođộngtrongcácxínghiệpbịbóclộttàntệchỉlàmộttrongnhiềutrườnghợplàmviệcđầutắtmặttốimàhàngtriệucôngnhânTrungQuốcphảiđốimặt;đâylàđiềuđúngngaycảtrongcácnhàmáycóvẻbọcbênngoàidướisựchỉđạocủacáccôngtylớncủaMỹnhưMicrosoftvàWalmart.XemxétvídụcủacôngtyYuweitạithànhphốmiềnnamĐôngQuan.Côngtysảnxuấtlinhkiệnbằngthépvànhựachocácbộphậnphụtùngôtônhưphanh(thắng),cửasổvàhộpsố,vàcôngtyôtôFordmuađến80%sảnphẩmcủahọ.Ngoàira,YuweicòncungcấpcácdịchvụchoGeneralMotors,Chrysler,Honda,andVolkswagen;vànhưmộtphầnkếtnốivớivớicácđốitácMỹ,YuweithậmchícònthiếtlậpvănphòngchinhánhvàkhobãicủahọtạiAnnArbor,Michigan,HoaKỳ.

BâygiờđâychínhlàđờisốngthựccủacôngnhântạicáccơsởYuweitheomộtbáocáođiềutra2011vớitiêuđề“Nhữngphầnbẩnthỉu/nơinhữngngóntayquárẻmạt:FordtạiTrungQuốc”nhưbáocáonàychothấy:CôngnhâncủaYuweilàmviệccựcnhọc7ngàymộttuần,14giờmộtngày,vậnhànhcácdâychuyềnsảnxuấtmàcácthiếtbịantoànhầunhưkhônghoạtđộng.Kếtquảlànăngsuấtlaođộngđạtkhácao;nhưngtráilạilàsựtăngđộtbiếnvềtỉlệthươngtật,đứttaychânhaytànphế.Nhưbáocáo“FordởTrungQuốc”miêutảsựtànácnày.

Côngnhân“A”21tuổibịcắtđứt3ngóntayvàhưkhớptrênbàntaytráikhinóbịmắckẹttrongmộtmáydậpnéncườnglực,haymáydậphìnhnổi.Côngnhânấyvậnhànhmáygiacông“ốngRT”đểxuấtbánchoFordtạithờiđiểmxảyratainạn.

Quảnlýchủtâmhướngdẫncôngnhântắtcácthiếtbịantoàntheodõihồngngoạiđểôngcóthểlàmviệcnhanhhơn.Chúngtôiđãphảitắtnóđi.Ôngchủcủatôiđãkhôngđểchotôibậtnólên,"CôngnhânA.Ôngđãphảiđóngdấu3.600"RTống"mộtngày,mỗiống12giây.

VậythìviệcđánhmấtbangóntayđượcbùđắpnhưthếnàoởTrungQuốc?chỉkhoảng7.000dollarsMỹđượctrảchosựtổnhại,mấtviệclàmvàviễncảnhnghềnghiệptươnglai.Và,nhântiệnkểrađây,bấtcứcôngnhânnàobỏmộtngàylàmviệctạinhàmáyYuweisẽbịtrừbangàylương.Thậtvậy,bịcháygâyrathươngtíchlàchuyệnthườngngàyởTrungQuốc.MộtngườibạncủachúngtôibánnhuyếuphẩmchonhàmáyThươngHảikểrằng“Nếuxảyratạinạn,ngaycảchếtngườicũngkhôngđượcđiềutra.Lầntainạnthứhaivớicôngviệctươngtựcũngkhôngđượcđiềutra.Lầnthứbasẽcóthểđượcđiềutra.“VuilòngghinhớtấtcảnhữngđiềunàykhicânnhắcmuamộtsảnphẩmcủaFordcholà“sảnxuấtởMỹ”nhưnglắpcùngvớiphầnlớnphụtùngTrungQuốc.

Khônggìlà“Quasi”/”Khôngthể”đốivớichếđộtùnhânkhổsainày

Tỉlệlaođộngtrẻemtrongđộtuổitừ10đến14ởTrungQuốclà11.6%.Rấtnhiềudoanhnghiệpchuộnglaođộngtrẻemvìgiárẻ,sẵnsàngtuânlệnhnhanhnhẹn,đủđểcơđộngtrongkhuvựclàmviệcchậthẹpvớimáymóc.-TuầntintứcTùnhânkhổsaitrẻemIHS-Họlợidụngemtraitôivìemtôicóvấnđềvềtâmthần.Họbuộcemtôilàmviệc,đánhđậpvàtratấnemtôi,khiemtôisứctànlựckiệt,họnémemtôirađường.

Khôngcógìbấtngờ,đặcbiệttronglĩnhvựcsảnxuấtgạchthủcông,vàsản

xuấtđồchơi–cáccôngviệclặpđilặplại,nơimàmôitrườnglàmviệctựanhưđịangụctrầngian–rấtkhótuyểnlaođộng.Trongcácngànhnày,ngườituyểndụnglaođộngnhìnnhậnviệcthiếunguồnlaođộngnhưmộtsựmờichàochotệnạnbuônngười.Trẻemvàngườikhiếmkhuyếtthầnkinhluônđứngđầudanhsáchcủabọnbuônngười.

Cónhữngtrườnghợp,bọngiảmạolànhàtuyểndụngđãlừahoặccưỡngchếtrẻemvàngườitâmthầnrồibánhọchocácnhàmáy.Hoặccókhichínhcácchủnhàmáybắtcóctrẻemvàngườitâmthần.Dùbằngcáchnàođinữa,họcũngbịbuộcphảilàmviệctrongđiềukiệntồitệkhôngthểtảđược.

ĐólàsốphậncủangườinghèoLiuTiểuBình,mộtngườibịtâmthần30tuổi.AnhđãđượcđưarakhỏigiađìnhmìnhbởimộttrongnhữngđạilýnôlệthờiđạimớicủaTrungQuốcvàbánchomộtlògạchkhéttiếngvàtànbạonhấttrongcácđịangụclaođộngcủaTrungQuốc.

KhiLiulàmviệcvớilònung,nóbịvỡ,nhưngngườiđànôngvẫncònsốngtrênđườngphốvớinhữnggìLosAngelesTimesmôtảlà"bàntayđỏnhưtômhùmtươiluộckhilàmviệcvớitừngviêngạchnóngtừlòmàkhôngcógăngtaybảovệthíchhợp."Cùngvớiđôibàntaytômhùm,ngườiđànôngtrongmộtvùngđấtcủalờithấthứanàyđãbịtênquảnđốcthihànhhìnhphạtbằngcáchinhìnhcáixíchtrêncổtayanhvàđãdùngviêngạchnungđỏdívàođôichânanh.ÔngCharlesDickensởđâukhibạncầnông?

Và,bằngcáchnày,ngaycảtrongnhữngnhàmáythânthiệnnhấtđồivớicôngnhâncủaTrungQuốc,thườngkhôngthểchịuđựngcácáplựctạoratừviệcsốngxanhàhàngtrămdặmvớinhữngngườikhôngquenbiết,trongkhichịuđựngvớicôngviệclắpráptrongthờigiandàivàđơnđiệu.Mộttrongchúngtôi(Autry)đãchứngkiếntrựctiếptrongmộtchuyếnthămbímậtthànhphốFoxconntạiShenzen.Đâylànhàmáylớnnhấtthếgiớivới350.000côngnhânsảnxuấtnhữngsảnphẩmrấtphổbiếnnhưiPadcủaApple.

TrongsốcácnhàmáyTrungQuốc,cơsởhạtầngcủaFoxconnđượcđiềuhànhbởingườiĐàiLoanlàtốthơncả.Trongchuyếnthăm,Autrynhìnthấycáckýtúcxá,nhàbếp,vàcáckhuvựclàmviệcđượccoilàhạngnhất,ítnhấtlàtheotiêuchuẩnTrungQuốc.Thậmchícòncócảphònggiảitrí,phòngtậpthểdụcvàbểbơi.Tuynhiên,"tiệnnghi"thườngthấynhấttạiFoxconnlàlướiantoànnhôratừtầnghaicủacáctoànhà.Nhữnglướinàyđượcthiếtkếđểngănchặnlànsóngtựtửcủangườilaođộng.Điềunàylàsựthểhiệnđángbuồntronglốigiảiquyếtđốivớiđiềukiệnlàmviệchàkhắc

củaTrungQuốc–nókhôngcảithiệnvấnđề,cóchăngchỉkhiếnviệctựtửbằngcáchnhảyrakhỏitòanhàtrởnênkhókhănhơnmàthôi.

ĐừngngạiKiểmTraNhãnHiệuLiênMinh

Tấtnhiên,mộtnguyênnhânchínhgiảithíchtạisaocáccôngtyTrungQuốccóthểthựchiệnviệcbóclộtcôngnhâncủahọsuônsẻđếnvậylàbởivìviệcđiềuhànhcôngđoànthựcsựtrong"thiênđườngcủangườilaođộng"củaTrungQuốclàthựcsựbấthợppháp.Trongkhiđó,liênđoànthươngmạitoànTrungQuốcdochínhphủhậuthuẫnchínhthứccủatổchứccôngđoàncũngđồngthờilàmộtconrốibịcáccôngtymànóphụcvụgiậtdâyvàlàmộtcôngcụquảnlýđểtheodõivàkiểmsoátcôngnhân.

TìnhhìnhtùnhânkhổsaitạiTrungQuốctiếptụcphứctạpbởithựctếnótuânthủcácmốiquanhệlaođộngTrungQuốc:Hầuhếtcácnỗlựctổchứccủangườilaođộngbịtànnhẫnnghiềnnátbởicảnhsáthoặccônđồđượcthuê-việcthuêcônđồđánhđậpvàđedọalàmộtthựctếphổbiếnởTrungQuốc.

Mộthìnhảnhminhhọađượccungcấpbởisốphậncủa2.000côngnhântạinhàmáysảnxuấtmáymócKOKbênngoàiThượngHải.Họđãdámliềulĩnhtổchứcmộtcuộcđìnhcôngđểphảnđốicácđiềukiệnkhắcnghiệtbaogồmlàmviệcvớicaosunóngdướinhiệtđộphònglênđến50oC.Mộtnữnhânviênmôtảnhữnggìđãxảyrakhiphongtràophảnđốicủahọtrànquacácđườngphố:"Cảnhsátđãđánhchúngtôimộtcáchbừabãi.Họđávàdẫmlêntấtcảmọingười,khôngcầnphânbiệtnamhaynữ."

Ngaycảviệcnộpđơnkhiếunạitrongkhuônkhổluậtđịnhcủahệthốngcũngcóthểđẩybạndínhvàorắcrốinghiêmtrọng.Vídụ,LiGuohong,mộtnhânviêndầumỏởHàNam,bịnhậnán18tháng“cảitạolaođộng"trongmộttrongcáctrạilaođộngkhéttiếngcủaTrungQuốc.Ôngđãphạmtộigì?Kiếnnghịnộpđơn,khởikiệnđểphảnđốibịsathải.

Tấtnhiên,khiphảnđốisathảiôngkhôngtàinàohìnhdungđượcnơimìnhđượcgửitớilạilàmộttrạilaođộngcưỡngbức.Tuynhiên,ôngđãgianhậpvàohuynhđệđoàngồmhơn50triệucôngdânTrungQuốctrong50nămqua,nhữngngườiđãđiqua(hoặcchết)tạihơn1.000trạilaođộngcưỡngbứccủaTrungQuốc.Ngàynay,cáctrạinàyđượcbiếtđếnnổitiếngởTrungQuốcnhưcácLaogai(hoặcLaojiao)làtrạiđôngnhất,nơichứatới7triệucôngdânTrungQuốc,nhiềungườitrongsốhọkhôngcótộigìhơnlàcốgắngthựchiệnmộtsốquyềntựdotrongdiễnthuyết,thờphụng,đoànkết,

hoặctổchức.

VàđâylàmộtquansátcuốicùngvềquyềnđìnhcôngởTrungQuốc:ChínhphủsẽchỉchophépcáccuộcđìnhcôngvớimụcđíchcólợichodoanhnghiệpTrungQuốctrongviệcđánhbạicácđốithủcạnhtranhnướcngoài.

MộttrườnghợphàngloạtcáccuộcđìnhcôngvàbiểutìnhrộngrãiđượcchỉralàbiểutìnhđóngcửamộtsốnhàmáyôtôHonda.Thayvìcanthiệp,cảnhsátchốngbạođộngchỉđứngvàcuốicùngbỏđi.SựviệcđókhiếnmụctiêusảnxuấthàngnghìnxeôtôcủaHondathấtbại.ViệcthiếucanthiệpcủacảnhsátchốngđìnhcôngbuộcHondaphảithươnglượngmứclươngcaohơnvớicáccôngnhângiậndữcủaTrungQuốc.Tấtnhiên,điềunàylàmgiảmtínhcạnhtranhcủaHondaNhậtBảnvớicáccôngtyôtôTrungQuốcnhưCheryvàGeely.

LàmthếnàocảnhsátTrungQuốcbắtgiáodânTrungQuốcquìgốitrướchọ

“Mongmuốnduytrìkiểmsoátkhuvựcriêngtưnhấttrongcuộcsốngcủacôngdân,cụthểlàtâmlinhcủahọ,vàcanthiệpvàođờisốngnộibộcủaGiáoHộiCôngGiáochẳngđemlạikếtquảgìchoTrungQuốc.Ngượclại,nócóvẻlàbiểuhiệncủasựsợhãivàmềmyếuhơnlàsứcmạnh.”–TheothôngcáoHộithánhVatican.

Chủnghĩacộngsảnxưanaylà1lýtưởngđoànkếtkhôngchophépbấtđồngýkiếnvàĐa?ngCộngsảnTrungQuốcđãlợidụngrấttốtđiềunày,họtheosắclệnhcủaMarxđểxoábỏtôngiáo.Cuốicùng,Đa?ngyêucầutấtcảcáchoạtđộngtôngiáođượcthựchiệnthôngquacácnhàthờđượcnhànướcchấpthuận,cáchoạtđộngtôngiáotráiphépsẽbịtrừngphạtnặngnề.

TrườnghợpcủaYangXuanlàmộtvídụ.MụcsưcủanhàthờkhôngphépLifentạiFushanbịkếtán3nămtùvìxâydựngmộtnhàthờbấthợppháp.Sauđó,vợcủaông,YangRongli,bịđánhđậpdãmanvìlầnđầutổchứcmộtcuộcbiểutìnhphảnđốiviệcgiamgiữchồngvàsauđóbịtrừngphạtvớibảynămbóclịchtrongtù.Khibạnđọcnhữngdòngsauđây,hãytưởngtượnglúcđó,Lifenlàmộtnhàthờtrongkhuphốcủariêngbạn:

VàosángsớmngàyChủNhật13tháng9,cácthànhviênGiáoHộiLifenbịxốcdậybởinhữngtiếngcòihúchóitai.Mộtđámhỗnhợpgồm400nhânviêncảnhsát,chínhphủquanchứcđịaphương,vàcônđồđánhthuêxôngvàohànhhungcácthànhviênnhàthờđangngủtạicôngtrườngxâydựngcủanhàthờmớicủahọ.Máuchảyrấtnhiều,hơn20thànhviênđãbịthương

nặngvàphảinhậpviện.Cácquanchứcđịaphươngchỉđạocácbệnhviệnkhôngcungcấptruyềnmáuchocácnạnnhân,buộchọphảididờiđểchămsóctạibệnhviệntuyếntrên.

VềviệctiếpcậnvớiKinhThánh,ngườitachỉcóthểsaochéptừnhữngbảncóđóngdấuchínhthức"HộiđồngKitôgiáoTrungQuốc",vớisốlượngbịchínhphủhạnchế.Hơnnữa,nhữngaidínhlíutớinhữngbảninkhôngquakiểmsoátvàphânphốiKinhThánh,tàiliệuKitôGiáocóthểbịbắtgiữ.DĩnhiênkhôngchỉcótínđồKitôvàCônggiáomớimạohiểmvớisựgiậndữcủaĐa?ngCộngsảnTrungQuốc.ThànhviêncủanhữngnhómbántôngiáonhưPhápLuânCôngcũngthườngxuyênphảinếmmùiđaokiếmcủaTrungQuốc.

Xéttrênnhiềuphươngdiện,áccảmcựcđoancủaĐa?ngCộngsảnđốivớicáchọcviênPhápLuânCôngrấtkhólýgiải.CáchọcviênPhápLuânCôngtheomộttriếtlýhòabìnhdựatrênPhậtgiáovàĐạoLãovàhọthựchànhnhữngbàitậpthểdụccónguồngốckhícôngtruyềnthốngcủaTrungQuốc.ChúngđượcsángtạorađểgiúpđiềuhòahơithởvàcơthểmộtcáchtựnhiênđồngthờigiácngộýthứccủangườitậpvớichânlýChân-Thiện-NhẫnchứkhôngcómốiliênquanvớimụcđíchpháhoạinhànướcCộngsảnTrungQuốc.

Vàocuốinhữngnăm1990,việcgiáopháinàypháttriểnvớitốcnhanhchóngđãthuhútsựchúýcủabộmáyanninhCộngsảnvàhệthốngtuyêntruyền,họgắnngaychonócáimác"giáopháinguyhiểm."TháiđộphảnứngvớiPhápLuânCôngngaytrongnhậnthứcđãlàmộttínhtoánchínhtrịsailầmlớn.Khi10.000tínđồtụtậpđểphảnđốiimlặngbênngoàicácbứctườngcủacácnhàlãnhđạoCộngsảnởTrungNamHải,ChủtịchGiangTrạchDânđãsợhãi,vàôngđãralệnhĐa?ngCộngsảnđànápcứngrắn.

Saunhiềuthángđìnhcông,PhóThủtướngLiLanqingbáocáocótrên35.000họcviênPhápLuânCôngđãbịvâybắt,vàkểtừthờiđiểmđótrởđi,nhữngcuộcđànápđốicácthànhviêngiáopháicàngngàycàngtăngkểcảvềtầnsuấtlẫnđộdãmanhungác.

Tấtnhiên,phảnứngthôbạocủaĐa?ngCộngsảnđãlàmdấylênchiếndịchphảnđònchốngĐa?ngCộngsảntrêntítmộttờbáolớnvàđượctruyềnhìnhquavệtinhtrêntoànthếgiớidướihìnhthứcdẫnchuyệncủamộthọcviênPhápLuânCông.TuynhiêntạiTrungQuốc,việctrấnápgiáopháinàyvẫntiếptụcdiễnrakhôngthươngtiếc,hàngngàntínđồđãđượcchuyểnđếntạicảitạoLaogaiTrungQuốcđểđánhđậpvàtratấn.

HọcviênPhápLuânCôngcũngthườngxuyênbịnhốtbiệtlậptrongkhumởrộngđượcgọilàphòng"tâmthần"củaLaogaivớimụcđíchcuốicùnglàtẩynão.MộtnhânchứngtênEthanGutmannnóitrướcQuốchộinhưsau:"HọcviênPhápLuânCôngchiếmkhoảng15đến20%toànbộhệthốngLaogai.NơiđógiamtrungbìnhnửatriệuđếnmộttriệuPhápLuânCông,đâycóthểcholàhànhđộnganninhlớnnhấtcủaTrungQuốckểtừthờiMaoTrạchĐông."

Giốngcáchìnhthứcnôlệlaođộngkháccótạoratổnhạiphụchongườilaođộngtrêntoànthếgiới,việcđànápPhápLuânCôngđãgâytácđộngđốivớithịtrườnglaođộngtoàncầu.Đểthấynhữngtácđộngnày,chúngtakếtthúcchươngnàybằngviệcxemmộtngàybìnhthườngcủamộttùnhânPhápLuânCôngcuảTrungtâmThôngtinPhápLuânĐạiPhápdiễnranhưthếnào:

ÔngWangJiangpingbịkhuyếttậtvàkhôngđannhanhnhưnhữngngườikhác.Gần2giờsángvàtùnhânPhòngSáuđãlàmviệckểtừlúcbìnhminh.Họphảiđanxongđúnghạn.CácbạnđồngtuPhápLuânCôngcủaôngchỉvìngủgậtđãbịquảngiáolấykéođâmvàongườiđểđánhthức.ÔngWangkiệtsức.Quảngiáonémgạchvàongựcông.TrạiLaođộngChangjiphảithựchiệnđượchạnngạchxuấtkhẩuáolenkiểuKashmircủacôngtyThiênSơnWooltex,bằngkhôngquảngiáosẽbịcắttiềnthưởng.Nhữngtrại"cảitạothôngqualaođộng"TrungQuốcđãbịtưnhânhóa.Họlàcácdoanhnghiệpnhỏkýhợpđồngvớicáccôngtylớnvàxuấtkhẩucácsảnphẩmracáctrungtâmmuasắmởnướcngoài.

Đólàmộtnơimàkẻtratấntrởnêngiàucó,vàlànơihọcviênnôlệPhápLuânlàmviệcđểtrảtiềnchonhữngchínhchiếcdùicuiđiệnsẽdívàongườihọnếuhọkhônglàmnhanh.Ởnhữngnơinhưthếnàysựhànhhạngượcđãiđẻratiền.Ởnhữngnơinhưthếnàygiấcngủvàthựcphẩmluônthiếuthốn,cònrácrưởi,mùihôithối,đánhđập,nóng,lạnh,vàmùihôithốiđộchạilàchuyệncơmbữa.Ởnhữngnơinhưthếnàycácsảnphẩmxuấtkhẩuđượcthựchiệnbởitùnhânkhổsai.Bácsĩ,giáoviênvàhọcsinh-nhữngngườicótínngưỡngchỉvìchótluyệntậpPhápLuânCôngmàkhôngthểvềnhànữa.

Chương15-ChếtbởiKẻỦngHộTrungQuốc:

FareedZakariabiếnđi

SựtăngtrưởngcủaTrungQuốcmanglạilợiíchrõràngvàđầyngạcnhiênchothếgiớivàđặcbiệtchonướcMỹ.-FareedZakaria

NàyFareed,ôngcómuốnmộtchútmùtạccholờingoadụđókhông?VàsaukhiôngkếtthúcsựvồnvãvớiTrungQuốc,làmơnhãytrảlờicâuhỏinày:

Làmsaomàmộtnhàbáo,giámđốcđiềuhành,ngườitiêudùng,nhàchínhtrị,nhàphêbìnhhayhọcgiảngườiMỹnàođócóthểbảovệmộtchếđộtoàntrịchuyênbánsảnphẩmđộchạikémchấtlượng,tấncôngmáytínhcủachúngtađểăpcắptàisảntrítuệ,tiếnhànhcáccuộctấncônghámlợivàonềnkinhtếchúngtađểăpcắpcôngănviệclàm,sửdụngTráiĐấtnhưmộtgạttànthuốckhổnglồ,đốixửvớicôngnhâncủachínhhọnhưlàmộtlũnôlệ,vàđangtiếnhànhvũtrangtậnrăngđểcóthểđánhchìmhạmđộicủachúngta,vàbắnhạcácvệtinhcủachúngtavàlàmtheocáchcủanóvớithếgiới?

Đólàmộtcâuhỏirấthay.Vànókhônghềcómộtcâutrảlờithuyếtphụcnàocả.DùvậyhàngngàytrênkhắpnướcMỹvẫncómộtsốlượnglớnđếnmứcđángkinhngạcBọnỦnghộ,BọnNhânnhượng,nhữngkẻnhưFareedZakaria,JamesFallows,TomFriedman,vàFredHiattđếnNicholasKristof,DavidLeonhardtvàJosephStiglitz,bảovệkịchliệtchoTrungQuốcchốnglạinhữngngườimuốngâysứcépthựchiệnnhữngcảitổđánglẽphảilàmtừlâurồi.

Thựctế,sựtồntạicủaLiênMinhỦngHộTrungQuốckhôngchínhthứcnàytrongbiêngiớinướcMỹcómộtngụýquantrọngvềmặtchínhtrị:chúngtavớitưcáchlàmộtquốcgiakhôngthểđươngđầumộtcáchhiệuquảvớichínhphủTrungQuốckhinàochúngtachưavạchmặtbọnBiệnHộnàyvàsauđóđậpbỏnhữngthànhtrìkiêncốchuyênchốnglạisựthayđổiđầyýnghĩatrongquanhệMỹ-TrungQuốcnày.Đólàmụcđínhchínhcủachươngnày,vàđểbắtđầu,đâylàdanhsáchcủasáuthànhviênchínhtrongLiênMinhỦngHộTrungQuốc.

Họbaogồmnhữngthànhviênsau,khôngkểthứtự:

-NhữngNgườiTheoPháiTựDo“DânChủHóavàThuầnHóaRồng”

-NhữngNgườiTheoPháiBảoThủ“ChốngPháHoạiThươngMại,HướngĐếnTựDoThươngMạiBằngMọiGiá”

-NhữngKẻPhátNgônLưuVongChoNhàBăngỞPhốWall

-NhữngKẻNhânNhượngTinhHoaCủaThếLựcWashington

-NhữngBậcThầyToànCầuHóaTrong“ThếGiớiPhẳng”

-NhữngNhómTưVấnYêuGấuTrúc

NhữngNgườiTheoPháiTựDo“DânChủHóavàThuầnHóaRồng”

TổngthốngClintonsẽđónglạihàngnămdàitranhluậnvềchínhtrịvàkinhtếvàongàyThứBavàđánhdấumộtthànhtựulớncủachínhquyềnthờiôngtabằngviệckýthôngquabìnhthườnghóathươngmạivớitrungQuốc….BướcđinàyđượcthiếtkếnhằmmởcửathịtrườngTrungQuốcrộnglớnchodoanhnghiệpMỹvàmởđườngchoTrungQuốcgianhậpTổchứcThươngmạiThếgiới….TổngthốngClintonlậpluậnrằngmangTrungQuốcgianhậpcơchếthươngmạitoàncầusẽgiúpTrungQuốctrởthànhmộtthànhviênđángtinvàcótráchnhiệmhơntrongcộngđồngquốctế.-CNN

Kếtlọcbảnchấtcủanó,lậpluậncủaNhữngNgườiTheoPháiTựDo“DânchủhóaRồng”choviệchỗtrợsựnổilêncủaTrungQuốclà:chúngtaphảigắnkếtvớiRồngđểthuầnhóanó.

Trongcáchnhìnnày,tấtcảnhữnggìmàmộtTrungQuốcToànTrịthậtsựcầnđểtrởthànhmộtTrungQuốcDânChủlàthờigianvàmộtliềuthuốcnặngkýcủakinhtếthịnhvượng.Bằngviệctrởnêngiàucóhơn,lậpluậntiếptục,“họ”sẽtrởthànhnhư“chúngta”,cónghĩalàmộtnềndânchủdânsựtôntrọngtựdongônluận,quyềnconngười,sởhữutrítuệ,luậtlệcủatựdothươngmạivàtínhbấtkhảxâmphạmcủabỏphiếunghịviện.

ChínhlậpluậnsailầmnàylàgốcrễcủanhữngvấnđềkinhtếhiệnnaycủaMỹvớiTrungQuốc.ĐiềunàylàbởivìchínhquyềnClintonlợidụngnótriệtđểtrongnhữngnămcuốithậpniên1990đểhỗtrợchochínhsách“gắnkết”vớiTrungQuốcvàgâyáplựcchocácnhàlậpphápQuốchộicầnthiếtđểđưaTrungQuốcvàoTổchứcThươngmạiThếgiớitrongnăm2000.

Tấtnhiên,kếtquảlịchsửchứngminhđâylàmộtvếtnhámchoTổngthốngClinton.Trongthậpniênqua,Mỹđãchỉnhậnđượckếtquảngượclạilờihứahẹntừchínhsách“gắnkết”vớiTrungQuốccủachínhquyềnôngta.

Indeed,themorewealththatChina’seconomyhasgeneratedforitsbuddingmiddleclass,themoreChinesecitizenshavebeenwillingtobuyintotheideathattotalitarianismisbothnecessaryanddesirabletokeepthemiraclegrowing.ProfessorMingXiahasdescribedtheAmericanLiberal’stotalmisreadoftheAsianneo-conservativemindset:

Thậtra,nềnkinhtếTrungQuốccàngtạoranhiềucủacảichotầnglớptrunglưuđangtăngnhanhcủanó,càngnhiềungườidânTrungQuốcsẵnsàngchấpnhậnýtưởngrằngchủnghĩatoàntrịvừalàcầnthiếtvừalàmongướcđểgiữchođiềuthầnkỳnàyđượctiếptục.GiáosưMingXiađãmôtảNhómTựdoMỹđãhoàntoànhiểusaisuynghĩcủanhómtânbảothủChâuÁ:

ỞphươngTây,nhữngNhàDânchủtựdothườngmongđợirằngnềnkinhtếmớinổisẽtạoramộttầnglớptrunglưuđủlớn,nhữngngườisẽtrởthànhxươngsốngcủaxãhộidânsựvàlàlựchướngchoquátrìnhdânchủ.NhưngnhiềuchuyêngiaChâuÁđãpháthiệnrằngđiềunàykhôngđúngởĐôngÁ:dướichủnghĩatưbảnđịnhhướngnhànướcởĐôngÁ,tầnglớptrunglưuthườngphụthuộcnhànướcchoviệclàm(chuyênviênvàcôngchứcnhànước)vàtàinguyên(doanhnhân)vàvìvậykhôngchủđộngtrongviệcchốnglạinhànước.ĐâycũnglàtrườnghợpxảyraởTrungQuốc.Khônghềngạcnhiên,tầnglớptrunglưuđãđứngbêncạnhchủnghĩatânbảothủởTrungQuốctừnhữngnăm1990.

Mộtcáchdễhiểuhơn,càngcónhiềungườiTrungQuốcdườngnhưsẵnsàngtửbỏcácquyềntựdongônluậnvàquyềnconngườiđểđổilấyquyềnvàtiềncầnthiếtđểmuaxeBMWvàbánhBigMac(nd:mộtloạibánhhamburger).ĐólàlýdotạisaoGiáosưĐạihọcHarvardSamuelHuntingtoncảnhbáonhữngNgườiTựdotronggiữathậpniên1990khôngnêntinhoàntoànvàokháiniệmkếtnối.CảnhbáocủaHuntingtonđượctríchdẫntrongtờTaiwanReview:

BảnchấtcủanềnvănminhphươngTâylàMagnaCarta,chứkhôngphảiMagnaMac.Thậtra,ngườiTrungQuốccóthểănbánhBigMachaythậmchíláixehơi,nhưngvẫnkhôngquantâmđếnviệcđưadânchủvàotrongnềnchínhtrịcủahọ,đặcbiệtkhihọpháttriểnmạnhdướisựlèoláicủachínhphủ,chủnghĩatưbảntoàntrị.

Trongquátrìnhtưduyxuyênsuốtvấnđềnày,chúngtamuốnlàmmộtvấnđềtrởnênthấuđáo:Khôngcócáigọilà“tínhTrungQuốc”cốhữuvềchủnghĩatoàntrịvàkhôngcónhữngthứngăncảnngườiTrungQuốcđếnsựthịnhvượngtrongcácxãhộitựdo.Thậtsự,ĐàiLoan,HồngKông,

SingaporevàHoakiềukhắpthếgiớiđãchứngminhđiềunày.

Thậtra,sựthànhcôngcủangườiTrungQuốctrongcáchệthốngkhácdânchủhơnlàkếtquảcủalòngtựtôn,đạolýlàmviệcchămchỉ,vàtinhthầntrọnghọc.TuyvậythậtbuồnbộmáytuyêntruyềncủaĐa?ngCộngSảnđãthuyếtphụcmộtcáchsailầmmộtbộphậnquantrọngcủaTrungQuốcvànhiềungườitrênthếgiớirằngsựlãnhđạođầycảmhứngcủaĐa?ngCộngSảnđãtạorasựgiàucóchoTrungQuốc.

VìvậylầntớikhibạnnghenhữngNgườiTựDokhăngkhăngrằngchúngtaphảikếtnốivớiRồngvàthuầnhóanó,hãynhắcnhởhọrằngkếtnốichỉhoạtđộngnếuTrungQuốcsẵnsàngchơitheoluậtPhươngTây–khôngphảitạoramộtluậtcủariêngnó.

NhữngNgườiTheoPháiBảoThủ“ChốngPháHoạiThươngMại,HướngĐếnTựDoThươngMạiBằngMọiGiá”

Nhưthểnềnkinhtếthếgiớichưađủyếuớt,cácchínhtrịgiaởMỹvàTrungQuốcdườngnhưdựtínhtiếnhànhmộtcuộcchiếntranhtiềntệkiểucũ.TrongvấnđềnàyMỹsainhiềuhơnTrungQuốc,vànóthậtquantrọngđểtìmhiểulýdođằngsau,đểhaiquốcgiakhôngđưathếgiớiquayvềthờikỳđentốicủachủnghĩabảohộtiềntệtheokiểuTôi-Được-Anh-Mất(beggar-the-neighbour).-TheWallStreetJournal

ĐểaiđókhỏinghĩchúngtađangchọnramộtcáchchủquantrongnhómCánhTả.ChúngtachọnramộtđoạntríchcủaCánhHữuởMỹcóphêbìnhtươngtự.

DấuhiệunhậnbiếtcủanhữngNgườiTheoPháiBảothủ“ChốngPháHoạiThươngMại,HướngĐếnTựDoThươngMạiVớiMọiGiá”làmộtniềmtinmùquángvàonguyênlýcủatựdothươngmạibấtkểloạichínhsáchthươngmạivàbảohộmàđốitácthươngmạicủaMỹchấpnhậnvàthựchiện.Tuynhiên,nhưchúngtađãhọcđượcmộtcáchđauđớntrongChương4“CáichếtchocơsởsảnxuấtchếtạocủaMỹ”,thươngmạitựdochỉmanglạilợiíchchocảhainếucảhaichơitheoluật.Ngượclại,vànhưlàmộttrườnghợpđiểnhìnhchoquanhệthươngmạiMỹ-TrungQuốcbấtcânxứng,mộtquốcgiasẽthuđượcthànhquảdosựmấtmátthunhập,việclàm,cơsởsảnxuấtvàthịnhvượngcủaquốcgiacònlại.

ĐiềucólẽbốirốinhấtvềnhữngNgườiBảoThủ“Hướngđếnthươngmạitựdobằngmọigiá”làgầnnhưkhôngthểtranhluậnvớihọ.Nhữngkẻảotưởng

luôntựchomìnhđúngnàykhôngchỉbỏquagầnnhưbấtkỳviphạmluậtlệtựdothươngmạinàocủaTrungQuốcmàlạicònnhấnđinhấnlạirằngMỹcầntiếptụctuânthủnhữngluậtlệnày.Thậtra,khôngcóchỗnàotrongnãotrạnglýtưởngnàycósựlinhhoạttríócđểphânbiệt,vídụ,giữacácloạithuếbảohộxấuvàcáchạnngạchđượcthiếtkếđểđóngcửathịtrườngvớingườinướcngoàivớicácbiệnpháppháplýcủaviệctựbảovệnhưcácsắcthuếtrừngphạtnhữngbiểuhiệncủanhữngtrợcấptráiluậtcủachínhphủTrungQuốc.

Vậythìchínhxácailàngườimàchúngtađangnóiđếnởđây?MộtđiểmkhởiđầucóíchlànhữngtrangxãluậncủatờTheWallStreetJournal.Chomỗikhiđoạntríchdẫnmởđầucủamụcnàyminhhọa,bấtcứkhinàochủđềcảicáchthươngmạixuấthiện,TheWallStreetJournalvàcảđàntaybútxãluậnvàOp-Edcủanóhăngháitiếnhànhmộtcuộccôngkíchsửdụngcáchthứctuyêntruyềnđã-thử-và-đúng(tried-and-true).

CáchthứcnàyluônbắtđầuvớiviệcquykếtbấtcứhànhđộngphòngvệnàovớiTrungQuốclà“chủnghĩabảohộ”.Saumộtđoạnđầycảmtính,TheWallStreetJournaltiếptụcvớimộtcảnhbáokinhkhủngvềcuộcchiếnthươngmạisắpxảyđếnnếuMỹcốgắngbảovệbảnthânnókhỏinhữngkẻsănmồiTrungQuốc.

Tấtnhiên,nếucảicáchthậtsựlàmộtkhảnăng,tờTheWallStreetJournalsẽthậtsựcốgắngdọachúngtabằngviệcthamkhảođếnvaitròcủasắcthuếSmoot-HawleytrongviệcgâyracuộcĐạiKhủngHoảng.Điềunàykhôngkhácgìmộtđốngphânbò,nhưngnólàsựtuyêntruyềnhiệunghiệmmộtcáchkhôngthểchốibỏđãphụcvụrấttốtchươngtrìnhnghịsự“HướngĐếnTựdoThươngMạiVớiMọiGiá”trongnhữngnămqua.

TờTheWallStreetJournalkhônglẻloitrongsốcácthànhviêntinhanhcủagiớibáochítàichínhtrongviệcđánhmạnhvàonhữngngườicảicáchTrungQuốc.Thậtđángtiếc,haitaychơitoàncầulớnkhác–nhậtbáoFinancialTimesvàtuầnbáotạpchíEconomist–bịámảnhbởithiênhướnghệtưtưởngtươngtựđểbỏquacáchànhvithươngmạikhôngcôngbằngcủaTrungQuốcvớinỗisợhãirằngphávỡnhữnghànhvinhưvậysẽlàmxóimòncơchếthươngmạitựdotoàncầu.

ChúngtacũngsẽbịbỏlỡlầnnữanếuchúngtakhôngthêmvàotrongtậpđoànNhàỦngHộnàynhiềuhọcgiảbảothủvàthànhviêncủamộtvàitổtưduycủađấtnước.Vídụ,DanGriswoldởViệnCatovàEdFeulnercủaTổchứcHeritagecóthểđượcnghethấynhiềulầnkhichơigiaiđiệutựdo

thươngmạinày.VàGregMankiwcủaHarvardvàRonaldMcKinnoncủaStandfordcũngđượcđếmvàonhữngngườiđangdệtnênlácờtựdothươngmạingaytừdấuhiệucủanhữngluậtQuốchộivềchủđềnhưcảicáchtiềntệ.Tuynhiên,nhữnggìmàtấtcảnhữngtưtưởngdễvỡnàydườngnhưkhôngnhậnralà:

Nhưmộtmệnhđềtoàncầumangtínhdàihạn,TrungQuốcđanglàmhạiquálớnđếnthươngmạitựdo,dùápdụngbấtcứsựtrừngtrịthẳngtaymangtínhchấttựvệnàođốivớichủnghĩatrọngthươngvàchủnghĩabảohộTrungQuốc.

NhữngKẻPhátNgônLưuVongChoNhàBăngỞPhốWall

NhữngtàinguyênđượckếthợplạicủaGoldmanSachs,GSGHvàGauHua273đạidiệnchođộingũlớnnhấttrongsốcácngânhàngđầutưquốctếtạiTrungQuốc.-GoldmanSachswebsite

TrongkhichúngtakhôngđặtdấuhỏichocảtínhchínhtrựclẫnđộngcơcủanhữngNgườiTheoPháiTựDo“DânChủHóavàThuầnHóaRồng”haynhữngNgườiTheoPháiBảoThủ“HướngĐếnThươngMạiTựDoBằngMọiGiá”–họômchặtmộtcáchrấtnhiệtthànhvịtrícủahọdựatrênmộtcamkếtlýtưởng–tuynhiênsựđánhgiánhânđạonàykhôngthểtraochothànhphầnthứbacủachúngtatrongLiênMinhỦngHộTrungQuốc.NhữngKẻPhátNgônLưuVongChoNhàBăngỞPhốWallđạidiệnchotấtcảcácngânhànglớnđadạngvàcáccôngtydịchvụtàichínhđãđầutưlượnglớnvàoTrungQuốcvàhiệnđangxoatayđếmtiền–thườngvớiphítổnchoMỹ.Dĩnhiên,chiếnlượcchínhcủanhómnàylàsửdụngcáclậpluậnđượccôngchúngyêuthíchđểlàmtănglợiíchtàichínhcủabảnthânhọ.

Hơigâytranhcãimộtchút,nhữngkẻphạmtộitệnhấttrongnhómnàylàcácôngkhổnglồtàichínhnhưGoldmanSachsvàMorganStanley.HọđãthiếtlậpmộtvàichinhánhthuộcloạilớnnhấtcủaMỹtạiTrungQuốc,thườngcómốiquanhệkhắngkhítvớicácquanchứcTrungQuốc,vàmuốnbảođảmrằngkhôngcógìcóthểlàmchaođảoconthuyềnvàngcủahọ.

ĐỉnhđiểmcủađiềunàylàhọđãthuêhaitrongsốnhữngtaysúngđánhthuêcóthànhtíchcaonhấttrongcuộctranhluậnvềTrungQuốc–JimO’Neil,chủtịchcủaGoldmanSachsAssetManagement,vàStephenRoach,cựuchủtịchcủaMorganStanleyAsia.CũngnhưcácbiêntậpviêncủatờTheWallStreetJournal,mỗimộttrongsốhọnhanhchóngquykếtchobấtcứaitìm

kiếmsựcảicáchvớiTrungQuốclà“KẻBảoHộ”haylà“KẻVùiDậpTrungQuốc”–vàcảhaitậnhưởngthânphậnnhưnhữngngôisaonhạcrocktrêntruyềnthôngTrungQuốcvốndochínhphủhỗtrợ.Nhưngnhữngđiềulàmphânbiệtnhấtgiữahaitayđấmnặngkýnàyvớiđámđônglàsựsửdụngtàitìnhcủahọvềcáclậpluậnkinhtếvàsửdụngxuyêntạcnhữngconsốthốngkê.

HãyxemJimO’Neilnhưmộtvídụ.TrongthờigiantrướckhimộtquyếtđịnhcựckỳquantrọngxemxétbởiBộTàichínhMỹvềvấnđềTrungQuốcthaotúngtiềntệ,tờFinancialTimesđãtraochoO’Neilmộtcộtbáođểđưaramộtluậnđiệulạlùnglà“đồngnhândântệrấtgầnvớigiáthựccủanó”274.Đúngvậy,Jim.VàMaoTrạchĐôngđãlàmộtnhàtưbản.ThếcònđoạntríchloantruyềnnỗisợhãitừChinaDailyởBắcKinh,nóluônnhanhchóngđưachoStephenRoachmộtchútmựcdínhmáu.

ChủtịchMorganStanleyAsiaStephenRoachnóivàohômthứsáurằngsẽthậtmỉamaichoMỹkhiquykếttiềntệcủaTrungQuốcchotỉlệthấtnghiệpcaovàthâmhụtthươngmại,vànhữngtrừngphạtthươngmạiTrungQuốcsẽđưađếnmộtkếtquảtaihạichoMỹ….ThâmhụtthươngmạisongphươngMỹ-TrungQuốccórấtítđiềuđểlàmvớiđồngnhândântệ.NóphảnảnhmộtsựthậtrằngMỹkhôngcótiếtkiệmvànhữngquốcgiakhôngtiếtkiệmphảinhậpkhẩutiếtkiệmthặngdưtừnướcngoài.

Giỏithật!Chỉtrongmộtđoạn,RoachđãchuyểntoànbộquykếtchoMỹchovấnđềthâmhụtthươngmạilớnvớiTrungQuốc,sửdụngloantruyềnsựsợhãiđểlàmtăngnỗiámảnhcủa“kếtquảtaihại”vốnđượcđịnhnghĩamơhồ,vàtuyệtđỉnhcủasựmơhồ,xácnhậnrằngđồngnhândântệđịnhgiáthấpcủaTrungQuốckhôngthựcsựlàmộtyếutố.

NoristhereanythingsubtleaboutRoach.InresponsetoaNobelLaureate’sharshcriticismofanundervaluedrenminbi,Roachbarked:“IthinkweshouldtakeoutthebaseballbatonPaulKrugman.”

Roachcũngchẳngtinhtếgì.PhảnứngvớimộtphêbìnhgaygắtcủamộtngườidạtgiảiNobelvềvấnđềđồngnhândântệbịđịnhgiáthấp,Roachquáttháo:“TôinghĩchúngtanêndùnggậybóngchàyđậpchoPaulKrugmanmộttrận.”

Tấtnhiên,khichúngtađọcnhữngđiềunhưthếnày,chúngtaluôntựhỏitạisaoTrungQuốckhôngsẵnlòngđịnhgiáđồngtiềncủanómộtcáchcôngbằngnếu,nhưRoachxácnhận,nókhôngthậtsựlàmộtlựcđẩylớnchonền

kinhtếcủaTrungQuốc.Vềlờicáobuộc“Mỹkhôngtiếtkiệm”,RoachtừchốighinhậnvaitròquantrọngmàquátrìnhthaotúngđồngnhândântệgâynêntrongviệcnénmộtcáchnhântạolãisuấtcủaMỹvàdođótỉlệtiếtkiệmcủanó.

ĐiềucólẽchánngấynhấtvềsởthíchcủaO’NeilvàRoachlàsựsẵnlòngcủahọtrongviệcxàonấusốliệuthốngkêchođếnkhichúngbộclộrađiềugìđómàhọmuốn.HãyxemlờixácnhậnmàRoachđưaratrongmộtcuộcphỏngvấntrênBarron’s:

Nămngoái,Mỹchịuthâmhụtthươngmạivới90quốcgia276.TrungQuốclàlớnnhất,nhưngcó89quốcgiakháctổnghợplạinhiềuhơnsốthâmhụtthươngmạicủachúngtavớiTrungQuốc.

Ồ,thậtvậysaongàiRoach.Thậtsự,TrungQuốcmộtmìnhnóđónggóp45%trongtổngsốthâmhụtthươngmạihànghóacủaMỹ,để89quốcgiakháccủaRoachchianhauphần55%cònlạivớitrungbìnhíthơn1%chomỗiquốcgia.

Càngtệhơnnữa,TrungQuốcđónggópđến75%trongtổngsốthâmhụtthươngmạihànghóakhiloạibỏnhậpkhẩuxăngdầukhỏisựcânbằng.Chưađủvớivaitrò“LeeAtwater”củaConrồngkinhtế,RoachthànhcôngvớiviệccáobuộccácquốcgiakhácchịutráchnhiệmnhiềuhơnchovấnđềthâmhụtthươngmạicủaMỹkhichẳngcógìxarờisựthật.

DĩnhiênnhìnrộnghơnlàkhibạnthấynhữngngườiủnghộtừWallStreetnhưO’NeilvàRoachlậpluậnchốnglạinhữngcảicáchđầyýnghĩavớiTrungQuốc,hãynhớlạirằnghọlàmviệcchoaivànồicơmcủahọđếntừđâu.

NhữngKẻNhânNhượngTinhHoaCủaThếLựcWashington

Tôitinrằngthờiđạichúngtalàthờiđạihòabình.-NevilleChamberlain

TôituyệtđốitinrằngsựtrỗidậyhòabìnhcủaTrungQuốclàtốtchothếgiới,vàcũngtốtchoMỹ.-BarackObama\

Trongthậpniênqua,việcTrungQuốcthiếplậpđượccáchthứccủanólênnềnkinhtếMỹ,cóvẻnhưbấtchấpaiđangngồiởNhàTrắng,đangvậnhànhBộTàichính,haychiếmđasốtạiĐồiCapitol.Bấtchấpđa?ngchínhtrịnàochiếmđượcquyềnlực,sựđồngthuậntronggiớiTinhHoaởThếLựcWashingtonlànhânnhượnghơnlàđốiđầuvớiRồng.

VớiTổngthốngGeorgeBush,vấnđềchủyếuthuộcvềhệtưtưởng–làmộtnhàthươngmạitựdo,ôngtađãkhôngthểthămdòthiệthạigâyrachocơsởsảnxuấtMỹbởimộtTrungQuốctrọngthươngvàbảohộ.ThêmvàosựxaolãngnàycủaBushlàcuộcchiếnởIraq,cuộcchiếnchốngkhủngbố,vàsựámảnhcủaôngtavớitrụcmaquỷ,vàchúngtađãbịtổnthươngvới8nămcủachínhsách“khôngthấytaihọaTrungQuốc”từngườiđànôngquyềnlựcnhấthànhtinh.

Vàlúcnàychúngtôiphảithúnhận.CảhaichúngtôicóhyvọngcaođộrằngmộtkhichúngtacómộtsựthayđổichínhthểởWashingtontrongcuộcbầucử2008,MỹsẽnhanhchóngchuyểnsanglộtrìnhcủanhữngcảicáchcóýnghĩavớiTrungQuốc.Tuynhiên,vớiTổngthốngBarackObama,cuốicùngquárõràngrằngchúngtađãđánhđổimộtKẻNhânNhượngTinhHoaCủaThếLựcWashingtonbằngmộtngườikhác.

ThứrắcrốinhấttrongnhữngđiềunàylàTổngthốngObamadườngnhưhoàntoànkhôngđủkhảnăngkếtnốinhữngđiểmđangngàycàngrõrànggiữasựkhốnkhócủanềnkinhtếMỹvớiVũKhíHủyDiệtViệcLàmcủaTrungQuốc.CólẽlàbởivìôngtatinrằngôngtacầntiếptụcvaymượntiềncủaTrungQuốcđểtàitrợchogóikíchthíchtàikhóakhổnglồvàthâmhụtngânsách.CólẽlàbởivìôngtabịvâyquanhbởicácthànhviênnộicácvàcốvấnthânTrungQuốcnhưJasonFurmancủaNhàTrắng,BộtrưởngThươngmạiGaryLockem,GiámđốcHộiđồngAnninhQuốcgiaJeffreyBader,LaelBrainardcủaBộTàiChính,vàcácquanchứcJamesSteinbargvàKurtCampbellcủaBộNgoạigiao.

Đángngạinhất,cólẽlàTổngthốngObamathậtsựkhônghiểunhữngrắcrốicủakinhtếvĩmôtoàncầuvà,nhưlàmộtphiênbảnhiệnđạicủaNevilleChamberlain,“tuyệtđốitin”rằng“sựtrỗidậy”củaTrungQuốcsẽ“hòabình”và“tốtchoMỹ”.Dùcáchnàođinữa,chúngtanhữngngườisốngởMỹchưađượcphụcvụtốtvềcâuhỏiTrungQuốcbởihaiôngchủgầnđâycủaNhàTrắng.

Vàvớicâuchuyệnnàycủahaitổngthống,khôngngạcnhiênkhichúngtacónhữngcâuchuyệntươngtựcủahaiBộtrưởngTàichính,HenryPaulsoncủaBushvàTimothyGeithnercủaObama.Dùchocórấtnhiềucơhội-vànhữngbằngchứngtrànngập!–cảhaiđãtừchốinhiềulầnviệctiếnhànhmộtbướcđiquantrọngnhấtvàtrựctiếpnhấtmàđấtnướcnàycóthểthựchiệntrênconđườnghướngđếncảicáchthươngmạicóýnghĩavớiTrungQuốc,đólàquychoTrungQuốclànướcthaotúngtiềntệ.

Dĩnhiên,khôngaithậtsựmongđợiHankPaulsontháongòiquảbomtiềntệcủaTrungQuốc,Sauhết,trướckhitrởthànhBộtrưởngTàichính,PaulsonlàmộttrongnhữngtayđầusỏcủaNhữngKẻPhátNgônLưuVongChoNhàBăngỞPhốWall.Thậtra,trêncươngvịlàchủtịchvàCEOcủaGoldmanSachs,Paulsonđãthựchiệnhơn70chuyếnđiđếnTrungQuốc.MốiliênkếtTrungQuốccủaPaulsonđãgiúpchohãngcủaôngtakiếmhàngtrămtriệuđôla;vàkhôngthểnàomộttaygạocộicủaWallStreetlạiđicắnBắcKinhvốnđangnuôisốngchocácđồngchíGoldmanSachsquátốt.

VềviệcTimothyGeithnerthayđổimộtcáchnhanhchóngsangthànhmộtnhàỦngHộTrungQuốcnhưthếnàocònhơnlàmộtđiềubíẩn.Vàcácchàngtrai,cóphảichúngtađanghàmýnhanh.TrongmộtgiâyphútchớpnhoángmọithứđềucóthểthayđổiởNewYork,GeithnerđitừmộtnhàcảicáchTrungQuốc,hứahẹnsẽquykếtTrungQuốclàmộtnướcthaotúngtiềntệtrongsuốtcuộcđiềutrầncủaôngta,đếnmộtngườinhânnhượngTrungQuốcngaykhiôngtangồivàovănphòngBộTàichính.

NhữngBậcThầyToànCầuHóaTrong“ThếGiớiPhẳng”

Chođếngiờ,mốiquanhệkinhtếvớiTrungQuốccủaMỹđãthànhcôngvàcólợi279–vàcólợichocảhaiphía….

Calàmviệctrongnhàmáy[ởTrungQuốc]thườnglà12giờ,vàthườngvới2lầnnghỉởgiữachohọdùngbữa(cótrợcấphaymiễnphí),sáuhaybảyngàymộttuần.Bấtcứkhinàocósựcố-nếudâychuyềnbịdừnglạivìlýdonàođó,nếumộtcôngnhâncódưđượcchútthờigiantạibữanghỉcadùngbữa–nhiềungườigụcđầuvàocáibàntrướcmặthọvàthườngrơivàogiấcngủngaylậptức.-JamesFallows,,“ChinaMakes,TheWorldTakes,”(August26,2008)

LàmthếnàomàmộttríthứcMỹnhưJamesFallowslạicóthểhòahợpđượcphátbiểuđầutiêncủaôngtavớiquansátthứhaicủaôngta?Điềunàycũnglàmộtcâuhỏitốt;nhưngnếucácBậcThầyToànCầuHóacủaMỹgiỏimộtthứgìđó,thìđólàkhảnănglướtquanhữngmâuthuẫndướisựbaophủcủanhữngcâuchuyệnnhưThroughtheLookingGlassnhưsựphụthuộcnặngnềcủaTrungQuốcvàolựclượnglaođộngdôidưbịbóclộtbằngcáchnàođómanglạilợiíchchonướcMỹvànhữngngườicôngnhânTrungQuốc.

VềphầnnhữngBậcThầyToànCầuHóa,họlànhữngngườiđànông(đôilúclàphụnữ)vốnviếtnênnhữngbàitụngcađầytínhnghệthuậtvàđănglênnhữngtrangtạpchívàobáouytínnhưAtlanticMonthly,TheNewYork

Times,vàTime.NgòaiFallows,họcòncónhữngcáitênnhưTomFriedman,NicholasKristof,vàvâng,FareedZakariađãđềcậptrướcđây.

NhữnggìmànhữngKẻHuýtSáo(PiedPipers)vềmộtThếGiớiPhẳngTuyệtVọngchiasẻcùngnhaulàcáiniềmtinngungốcrằngcáccôngnhânvàcôngtyMỹvốntuyểndụnghọkhôngcònkhảnăngcạnhtranhvềmặtchiphívớicácquốcgiađangpháttriểnnhưTrungQuốc.

Cáihộiđồngcủasựtuyệtvọngnàyvừakỳdịvừaphảnthựctếbởivìtronglịchsử,Mỹluôncókhảnăngcạnhtranhvớicácnướclươngthấpbằnglợithếnăngsuấtvượttrộicủanó.Vớilợithếđó,nókhôngquantâmnếunhữngngườicôngnhânởThâmQuyếnhaySàiGònđangkiếm50xumộtgiờvànhữngngườicôngnhânMỹđangkiếmgấp30lầnnếunhữngngườicôngnhânMỹđượctrangbịkỹthuậtcôngnghệmớihơnvàtrangbịvốnvượttrộicónăngsuấtgấp30lần.

Dĩnhiên,vấnđềhiệnnaycủaMỹvớiTrungQuốclànókhôngphảicạnhtranhvềlươngthấp.NhưchúngtađãthảoluậnnhiềuởChương4,cáccôngtyMỹvàcôngnhâncủahọphảivượtquanhữngtrợcấpxuấtkhẩutráiluậtcủaTrungQuốc,thaotúngtiềntệ,vàhàngloạiVũKhíHủyDiệtViệcLàmkhác.KhôngcómộtngườiMỹnàonêntỏýnghingờvớimộtchânlýkinhtếđãtồntạirấtlâunày:

GivenalevelplayingfieldwithChinaoranybodyelse,Americancompaniesandtheirworkerscancompetewithanyoneintheworld.

CùngmứcsânchơinhưnhauvớiTrungQuốchaybấtcứquốcgianàokhác,cáccôngtyMỹvàcôngnhâncủahọcóthểcạnhtranhvớibấtcứaitrênthếgiới.

ĐólàbởivìsựthậtrằngnhữngcảicáchthươngmạivàtiềntệthậtsựvớimộtTrungQuốcchơixấulàrấtthiếtyếutạithờiđiểmchuyểntiếpnàytronglịchsửcủachúngta.Dùvậy,cácBậcThầyToànCầuHóatừchốighinhậnsựthậtnàyvàthayvìvậykhăngkhăngrằngnhữngngườicôngnhânMỹkhôngcầnnhữngcôngviệcsảnxuấtchếtạobởivìnhữngcôngviệcnàychạyđếncácnướcnhưTrungQuốclàkhôngthểtránhđược.

LờiphànnàncủachúngtavớinhữngBậcThầyToànCầuHóakhôngchỉởmứcrằnghọđãsailầmkhủngkhiếp.NócònlàviệchọsửdụngnhữngvịtríđặcquyềnvàquyềnlựccủahọtạinhữngvịtrícấpcaotronggiớiphóngviênxôithịtđểđịnhhướnglệchlạcvàtrongmộtvàitrườnghợpnóidốitrắngtrợncôngchúngMỹtrongviệcđềcaolịchtrìnhtoàncầuhóacủahọ.Lấyví

dụhãyxemFareedZakariahuênhhoangchốnglạicảicáchtiềntệTrungQuốctừvịtríđặcquyềncủaôngtaởtạpchíTime:

Vàongày29/9,Hạviệnđãthôngquamộtđạoluật280vốnsẽtrừngphạtTrungQuốcbởiviệcgiữđồngtiềncủanódướigiátrịthậtbằngviệcđánhcácsắcthuếvàohànghóaTrungQuốc.Mọingườidườngnhưđồngýrằngđólàthờiđiểm.Nhưngnókhôngphải.Đạoluậtnàyhoàntoànvônghĩavàlàmộtsựmịdânnguyhiểmnhất.Nósẽkhônggiảiquyếtvấnđềmànóđangtìmkiếmgiảiquyết.Đánglohơn,nólàmộtphầncủamảngchốngTrungQuốcđanglênởnướcMỹvốnbỏquatháchthứcthậtsựcủagiaiđoạnpháttriểntiếptheocủaTrungQuốc.

Thậtsự,bộmáytuyêntruyềncủaBắcKinhđãkhôngthểkhuấytunglênmộtcáchtàitìnhnghệthuậthơn.Bằngviệclậpluậnrằngđạoluậtcảicáchtiềntệsẽ“trừngphạtTrungQuốc”,ZakirangaytừđầuđãthiếtlậpTrungQuốcnhưlàmộtnạnnhânđángthươngbị“đánh”bởicácsắcthuếhơnlàmộtkẻsănmồitrọngthươngmàMỹphảitựvệchốnglại.HãytrởvềmặtđấtFareed:địnhgiáđồngtiềncủabạnthấphơn40%giátrịthậtđơngiảnchỉđểlàmnghèođicácđốitácthươngmạicủabạnmớilàchốnglạicácluậtlệthươngmạitựdo.

ZakariakếtiếpcònquảquyếtrằngđánhthuếtrảđũađểbùđắpchođồngtiềnbịđánhgiáthấpcủaTrungQuốc“sẽkhônggiảiquyếtđượcvấnđềmànóđangtìmkiếmgiảiquyết”.Ồthậtkhông?NếuvấnđềlàđưađồngtiềncủaTrungQuốctrởvềgiátrịthật,dĩnhiêncácbiệnphápbùđắpsẽtốt,vànhữngsắcthuếnhưvậysẽtạoramộtcáchthíchhợpmộtvàilợitứcxấunhưngcầnthiếtchochínhphủMỹchođếnkhiTrungQuốctừbỏhaychơimộtcáchcôngbằng.

CũnglưuýrằngtênZakaria“chỉtaynămngón”đãkhéoléocốgắngquykếtchobấtkỳaihỗtrợcảicáchthươngmạinhưlàmộttaynhànghềvềmịdânnguyhiểm.VàcáimàZakariathân-RồnghuyênhhoangmàkhôngcầnđánhgiácủacáigọilàvùidậpTrungQuốcvàsựnổilêncủamột“cảmtínhchốngTrungQuốcđanglên”.

ĐâythậtsựlàmộtsựtuyêntruyềnbậcthầyvàTimeWarnerđãtrảchoZakiriakháhàophóngvìđiềuđó.Nhưngvấnđềlớnhơnvớicác“nhàhọcgiả”nhưZakarialàhọđơngiảnkhônghềtiếnhànhmộtnghiêncứuthậtsựnàođểbênhvựcchonhữngđánhgiáthânTrungQuốccủahọ.

VídụhãyxemnhữngmôtảđặcđiểmcủaZakariavềnhữngnguồngốcđược

cholàlợithếchiphícủaTrungQuốcsovớicácnhàsảnxuấtMỹtrongcùngbàibáotạpchíTimeởtrên.VớiZakaria,vấnđềkhôngchỉlàlươngthấp.Nócònlàcácyếutốkhácnhư“sựtrọngthịvớikinhdoanh,cáccôngđoàndễbảo,vàmộtlựclượnglaođộngchămchỉ”.

Dĩnhiêm,cótấtcảnhữngthứnhonhỏsailầmtrongphântíchcủaZakaria.Trongphạmtrù“sựtrọngthịvớikinhdoanh”,ZakariaphảitintưởngrằngtệthamnhũnglantrànởTrungQuốcbằngcáchnàođógiúpcảithiệnmôitrườngkinhdoanh.Vềcụmtừ“cáccôngđoàndễbảo”củaZakaria,nónhưviệcthoasoncholợn;cáccôngđoànlaođộngTrungQuốcchỉtồntạitrêndanhnghĩavàThượngĐế(vàmộtđộingũbácsĩđikèm)phảiđếnđểgiúpđỡnhàtổchứclaođộngnàođóvốncốgắnghìnhthànhnênmộtthỏathuậnthậtsự.Vàliênquanđến“lựclượnglaođộngchămchỉ”củaTrungQuốc,nếuôngmuốnnóilàngườiMỹkhôngsẵnlònglàmviệc12giờmộtngày,6ngày1tuầnvớigiờđivệsinhđượcluậthóatrongđiềukiệnbóclộttàntệthìvângFareed,ôngđãđưachúngtôiđếntìnhtrạngđó.

NhưngnhữngđiềunàychỉlànhữnglýsựcùnnhỏnhặtvớiphântíchcủaZakariavềlợithếchiphísảnxuấtcủaTrungQuốc.VấnđềlớnthậtsựtronglậpluậncủaôngtalàôngtakhônghềđềcậpđếnnhữngnguồngốcthậtsựcủalợithếcạnhtranhcủaTrungQuốc.Tấtnhiênnhữngthứnàychínhlànhữngvũkhíhủyviệcviệclàmnhưđãnóitrướcđâyvốngầnnhưviphạmmọiluậttrongsáchtựdothươngmại.MộtlầnnữanhưđãghitrongChương4,chúngbaogồmcáctrợcấpxuấtkhẩuđồsộtráiluậtcủaTrungQuốc,hànhđộngthaotúngtiềntệcủanó,việcăncắpvàlàmhànggiảtrànlan,chínhsáchtráiluậttrongviệcbắtbuộcchuyểngiaocôngnghệ,vàvânvân.Vàtrongcáivânvânđó,chúngtađừngquênlợithếchiphícủacácnhàmáycủaRồngcóđượctừviệcsửdụngcácconsông,consuốivàbầukhíquyểnthếgiớinhưlànhữngđịađiểmxảrácthảikhổnglồ.

VậythìtạisaoZakarialựachọnđểcốtìnhbỏsótnhữngnguồngốcquantrọngnhấtcủalợithếcạnhtranhcủaRồngngoàilaođộnggiárẻcủanó?Thậtsựchỉcóthểcóhaikhảnăng.

KhảnăngthứnhấtlàZakariahiểusứcmạnhcủanhữngVũKhíHủyDiệtViệcLàmnàynhưngchủýlựachọnbỏquachúng.Nóđưađếnnhữngvấnđềvềsựchínhtrực.

KhảnăngthứhailàZakariathậtsựkhônghiểutìnhtrạngkinhtếcủaquanhệthươngmạiMỹ-TrungQuốc.Nóđưađếnnhữngvấnđềvềsựtínnhiệm–vàkhảnăngthậtsựmànhàhọcgiảrỗngtuếchhạngsiêugànàynênbiến

đivàomộtngàynàođó.

Dĩnhiên,tạilúcnàyđâybạncóthểnghĩchúngtôiđanglàmviệctríchdẫnácývớiFareedZakaria,nhưngchúngtôilàmvậychỉbởivìchúngtôitinrằngôngtakhôngchỉlàmộttrongsốnhữngngườiảnhhưởngnhấtcủacủacáigọilàNhữngBậcThầyToànCầuHóamàcònlànhânvậtvôtráchnhiệmnhấtcủanó.Đểminhhọachođiểmcuốicùngnày,sẽhữuíchđểđịnhgiálậpluậncuốicùngcủaNhữngBậcThầyToànCầuHóamàZakariađãgiúplàmchotrởnênphổbiến.ĐâylàlậpluậncủaZakariavớiđầyđủtinhthầncủacâunóicủaMarieAntoinette“HãyđểBombayănbánhmừngthắnglợi”[1]:ThậmchínếuTrungQuốcđãtừbỏconđườngtrọngthươngcủanó,sựtănglênvềmặtchiphícủahàngxuấtkhẩuTrungQuốcsẽkhônglàmgiảmthâmhụtthươngmạicủaMỹhaylàmtăngsốlượngviệclàmsảnxuấtchếtạo.Thayvìvậy,mộtsânchơinhưthếsẽchỉđơnthuần,theolờicủaZakaria,“giúpcácnềnkinhtếlươngthấpnhưViệtNam,ẤnĐộvàBăng-la-đét,vốnlàmracácsảnphẩmnhưcủaTrungQuốc”.

Dĩnhiên,dựatrênnhữngphântíchkinhtếcủabảnthânchúngtôi,chúngtôitintưởngrằngZakariađãsailầmchếtngườivềđiềunày.Nhưchúngtôiđãnói,chúngtôitintưởngrằngcáccôngtyvàcôngnhânMỹcóthểcạnhtranhvớibấtcứaitrênthếgiớitrênmộtsânchơicôngbằng,đặcbiệttronglĩnhvựcsảnxuấtchếtạonơimàsựtựđộnghóavàtàikhéoléothườngcóvaitròáthẳnlaođộngchântay.

ButsupposeZakariaisactuallyright.WhatheissayingisthatAmericashouldn’tcrackdownonChinesemercantilismbecauseitreallywouldn’thelpus.ItwouldonlyhelpabunchofotherThirdWorldcountriesthatnobody(oratleastFareed)presumablycaresabout—placesaroundtheworldbadlysufferingfromChina’sbeggar-thy-neighborpolicies,likeourgoodneighborMexicoandZakaria’shomecountryofIndia.Well,Fareed,that’sjustplaincold.HaveyouforgottenyourownrootsandtheslumsofBombay?

CácNhómTưVấnYêuGấuTrúc

NhữngaixâydựngnênmộtVạnLýTrườngThànhcủaMỹđểđẩyluiảnhhưởngcủaTrungQuốccóthểkếtthúcvớiviệclàmnguyhạiđếnhòabìnhvàthịnhvượngtrongdàihạntrongkhichỉcầnlàmmộtchútđểcảithiệntriểnvọngchoviệcthayđổichínhtrịởTrungQuốc.-AlbertKeidel,AtlanticCouncil

LàthànhviêncuốicùngcủaLiênMinhỦngHộTrungQuốc,córấtnhiềuNhómTưVấnYêuGấuTrúctrongvàngoàiBeltway[2]màthườngtựđưamìnhvàocáccuộctranhluậnvềTrungQuốc.ChúngtôikhôngchắcchắnchínhxáctạisaonhữngtổtưduynàylạiquáthânTrungQuốcmộtcáchdễđoánvậyvàchúngtôikhôngcóýmuốnđặtvấnđềvềtínhchínhtrựccủahọhaynhữngđộngcơcủahọ.Tuynhiên,chúngtôimuốnđịnhranhữngđốitượngtìnhnghibìnhthườngtrongnhómnày,đểtrongtrườnghợpbạngặpnhữngluậnđiệucủahọtrênphươngtiệntruyềnthông,bạncóthểkhôngđếmxỉađếndữliệuvàýkiếnđódựatrênnguồngốccủachúng.

Thếthìđâylàmộtdanhsáchthugọn,khôngkểthứtự,củacácnhómtưvấnvànhàphântíchmàchúngtôiđãtìmthấysựngudốttrongcáisángsuốtvàsâusắccủanhữngbàiviếtvềTrungQuốccủahọ.

•AlbertKeidelcủaHộiđồngAtlantic

•PeterBotteliervàDougPaalcủaCarnegieEndowment

•KennethLieberthal,BobRubinvàJohnThorntoncủa(vàbấtcứailiênquanđến)ViệnBrookings

•CharlesFreemancủa(vàbấtcứailiênquanđến)TrungTâmNghiênCứuChiếnLượcvàQuốcTế

•GầnnhưbấtcứailiênquanđếnHộiĐồngQuanHệQuốcTế(ElizabethEconomylàmộtngoạilệđángkể)

•EdGressercủaViệnChínhSáchTiếnBộ

Lạimộtlầnnữa,chúngtôikhôngmongmuốnnghingờđộngcơcủanhữngnhàphântíchnàyhayviệncủahọ.Chúngtôichỉđơngiảnnóilà“Ngườiđọc,hãycẩnthận!”

TổngkếtsáchlượccủaLiênMinhỦngHộTrungQuốc

Đểkếtthúcchươngnày,thậthữuíchđểtómlượccácđiểmchínhcủa“LiênMinhỦngHộTrungQuốc”.BấtcứkhinàobạnthấymộthoặcnhiềutrongsốnhữnglậpluậnnàytrêncáibàibáoOp-Ed,xãluận,diễnthuyết,tranhluậntruyềnhình,haybáocáotổtưduy,bạncóthểyêntâmchắcchắnrằngnhữngkẻđósẽchốnglạinhữngcảicáchcóýnghĩavớiTrungQuốc.Vìthế,đâylàmộtvàitròlừabịpphổbiếncủacácnhàủnghộTrungQuốc:

•Kiểuđiềukiệntiênquyết–buộctộibấtcứaichỉtríchTrungQuốclàmột“KẻvùidậpTrungQuốc”

•KiểuJoeMcCarthy–quykếtbấtcứaiủnghộcảicáchthươngmạilàmột“kẻbảohộ”.

•KiểuChơiđùatrênnỗisợhãicủachúngta–cảnhbáobấtcứnỗlựcnàonhằmbảovệMỹkhỏiChủnghĩaTrọngthươngvàChủnghĩaBảohộTrungQuốcsẽdẫnđếnmột“cuộcchiếnthươngmại”.

•KiểubiếnnóthànhmộttiểuthuyếtrungrợnStephenKing–ThamchiếuđếnvaitròcủacácsắcthuếSmoot–HawleytrongcuộcĐạiKhủngHoảngđểtạorasựấntượngrằngmộtcuộcchiếnthươngmạivớiTrungQuốcsẽtànphánềnkinhtếtoàncầu.

•Kiểutâmlýphảnphảnlực–cảnhbáorằngnếubạncốgắnggâyáplựclênbắtBắcKinhcamđoancảicáchchỉđơnthuầnmangđếnkếtquảngượcvớimongđợi.

•Kiểunétránhhếtlầnnàyđếnlầnkhác–nhấnmạnhrằng“bâygiờ”khôngphảilàthờiđiểmđểcamkếtcáccảicách–vàlặplạilậpluậnnàytừnămnàysangnămkhác.

•Kiểuchơibài“ngườinghèo”Walmart–yêusáchrằngbấtcứsựtổnhạinàođếncáccơsởsảnxuấtchếtạoMỹsẽđượcbùđắpnhiềuhơnbằnglợiíchcóđượcchongườitiêudungtừgiáthấphơncủahànghóaTrungQuốcgiárẻ.

•KiểusửdụngtròchơivỏsòStephenRoach–chorằngvấnđềthâmhụtthươngmạicủachúngtalàmộtvấnđề“đaphương”vớicảthếgiớihơnlàchủyếulàvấnđềsongphươngvớiTrungQuốc.

•Kiểugàivàophêbìnhbảnthânmình–quylỗichotỉlệtiếtkiệmthấpcủaMỹtrongvấnđềbấtcânxứngthươngmạiMỹ-TrungQuốcmàkhôngphảilàdocácmưuđồtrọngthươngcủaTrungQuốc.

•KiểutôicóthểbánchobạnCầuBrooklyn?–chorằngđồngtiềncủaTrungQuốckhôngthậtsựbịđịnhgiáthấpđếnmứcđó–haykhôngbịđịnhgiáthấpchútnào.

•KiểusửdụngbàochữaMarieAntoinette–FareedZakaria–chorằngcảicáchthươngmạivớiTrungQuốcsẽkhônggiúpMỹmàchỉchuyểnthương

mạiđếncácquốcgiachiphíthấpkhácnhưBangladeshvàViệtNam.

Well,foolusoncewiththesemisrepresentations,thenshameontheChinaapologists.Butfoolusrepeatedly,andshameonus.

Thếđấy,nếubạnlừatôimộtlầnvớinhữngsựxuyêntạcnàythìthậtxấuhổthaychocácnhàỦngHộTrungQuốc.Nhưngnếuchúngtabịlừadốinhiềulầnthìxấuhổthaychochúngta.

_______________________________________

[1]TácgiảnhạitheocâunóicủaMarieAntoinette,hoànghậuPháp,vợvuaLu-iXVI,khiđượcbáonhândânkhôngcólúamìđểăn:Hãyđểchúngănbánh.(Letthemeatcake).ND

[2]ÝnóiđếnhệthốngchínhtrịcủaMỹ.ND.

Chương16-SốngvớiChina:

LàmthếnàođểTồntạivàThịnhvượngtrongthếkỷcủaRồng

MộtchiếctàudongbuồmvềhướngĐông,

VàchiếckháctheohướngTây,

Mặckệnhữngcơngió,

Bởichínhcáccánhbuồm,

Chứkhôngphảilàcơngió,

Nóivớichúngtacáchđi.

-EllaWheelerWilcox,"Nhữngcơngióđịnhmệnh"

Lúcbắtđầucủacuốnsáchnày,chúngtôiđãcamkếtsẽcungcấpchobạncáchtồntạivàkếhoạchhànhđộngcụthể.Bâygiờ,lờihứanàysẽđượcthựchiệnthôngquaviệcđềcậpđếncáclựachọncánhân,cũngnhưcácquyếtđịnhcaocấp,vàchínhsáchhànhđộngcủachínhphủđểbảovệbạnvàgiađìnhcủabạnkhỏicácsảnphẩmkhôngantoàncủaChina;vàđồngthờicũngđemlạinhữngthayđổimangtínhxâydựngcầnthiếtđểtạodựngnênmốiquanhệvớimộtChinathịnhvượngchứkhôngphảilàmộtChinanguyhiểm.

ChúngtôitinrằngđểtạoranhữngthayđổithựcsựtrongmốiquanhệMỹ-China,chúngtacóthểbắtđầutừnhữngđiềucơbản.ĐólàlýdomụctiêuchínhcủachúngtôilàthôngbáorộngrãichocôngdântoànthếgiớivềcácmốiđedọamàChinađặtrachotấtcảchúngta.Chúngtôitrànđầyhyvọngrằngmộtkhicôngchúnghoàntoànhiểuđượcquymôtoàncầucủa"vấnđềChina,",thìđâychínhlàthờiđiểmchomộtthayđổichínhtrịtronghòabìnhmàchúngtacầntạoravềcảitổchínhtrịmangtínhxâydựngởWashington-cũngnhưởBerlin,Tokyo,SaoPaulo,vàcácthủđôkháctrênthếgiới.

Trướckhichúngtôiliệtkêcáclựachọncánhân,cácquyếtđịnhcaocấp,vàcảicáchchínhtrị,chúngtôixintríchdẫnvàilờisángsuốttừmộtsốnhàtưtưởngkhônngoannhấtthếgiới.Vớitấtcảcácnhàhoạchđịnhchínhsáchđangđọccuốnsáchnày,chúngtôixinlặplạilờikhuyêncủaBettyWilliamsvềviệckhônghànhđộng:"Hãyngưngngaynhữnglờisáorỗngtừcuộchọpnày,hãyhànhđộng”.Vớinhữngngườinghĩrằngchúngtaquácứngrắnvới

China,hoặcnhữngngườithấycóthểniềmlạcquancủahọvềmộtmộtChina"dânchủhóa"lớnhơncácbằngchứngxácthựccủabảnchấtđộctàitoàntrịcủanó,xinvuilòngghinhớcácchuẩnmựcđạođứctừAlbertCamusdẫndắtcuốnsáchnày:"Việccủangườibiếtsuynghĩlàkhôngđứngcùngphíavớiđaophủ”.Cuốicùng,vớibấtkỳcôngdânMỹnàocảmthấyquánhỏbévàbấtlựcđểchốnglại,xinvuilòngghitạctừnhữnglờinàycủaWilliamJames:"Cứhànhđộngnhưthểnhữnggìbạnlàmsẽtạorasựkhácbiệt.Thựctếsẽvậy".Vàmỗingày,hãycốgắnglàmtheophươngchâmcủaTheodoreRoosevelt:"Hãylàmnhữnggìbạncóthể,vớinhữnggìbạncó,chodùbạnđangởđâu."

TránhchếtbởihànghóarácrưởivàđộchạitừChina

ChúngtađiđếncửahàngbánlẻlớnnhưCostco,Target,WalmarthaymộtcửahàngbánlẻthuốcnhưWalgreens,CVShoặcmộtcửahàngtạphóanhưKrogerhoặcSafeway,vàhầunhưkhôngthểmuasảnphẩmnàongoàihàngChina.Điềunàykhôngchỉgâybựcbội,mànókhiếnchúngtaphátđiên.Nhưchúngtôiđãminhhọa,quánhiềuhàngrácrưởivàđộchạicủaChinađangđượcnhồinhétkhắpcáckệbánlẻcủanướcMỹ.Dướiđâylàmộtsốbướccụthểmàtấtcảchúngtacóthểlàmđểbảovệchínhmình.

#1:Đầutiên,hãythayđổitháiđộcủachúngta-"giárẻ"khôngphảilúcnàocũngrẻnhất

Chúngtakhôngthểthayđổihànhvimuahàngcủamìnhchođếnkhichúngtabiếtđượcnguyêntắcrằngsảnphẩmtưởngnhư"giárẻ"củaChinathựcsựlàkhôngrẻ.Bêncạnhgiátiềnbạnphảitrảtrênbảnggiá,bạncũngđốimặtvớicácyếutốgâynguycơthươngtíchhoặctửvong,tăngnguycơmấtviệclàmcủabạnhoặcngườiquenbởiviệckinhdoanhkhôngcôngbằngtrongchuỗicungcấphànghóaChina,vàchiphíquảnlývàthuếmákhácmàsảnphẩmcủaChinakhôngtínhđến.Vìvậy,nếuđólàsảnphẩm"SảnxuấttạiChina",hãydứtkhoátđặtnóxuống,trừkhibạnthựcsựcầnnóvàkhôngthểtìmthấymộtsảnphẩmthaythếhợplý.

#2:TìmNhãnhàng-sauđóđọcnómộtcáchcẩnthận!

ChúngtacũngkhôngthểkhôngmuacácsảnphẩmChinatrừkhichúngtabiếtđấylàhàngChina.Vìvậy,tấtcảchúngtacầnphảicẩnthậnđọcnhãnsảnphẩm.Thậtkhôngmay,trongkhiHảiquanHoaKỳquyđịnhphảighirõmục"Xuấtxứhànghóa"trêntấtcảcácsảnphẩm,việctìmkiếmdòngchữ"SảnxuấttạiChina"trênmộtsảnphẩmđượcvígiốngnhưchơitrò"Waldoở

đâu?"Vàđôikhithậmchíđòihỏiphảicómộtkínhlúp.(Chúngtôikhôngđùađâu.)Đólàlýdotạisaocácquyđịnhvềnhãnhàngyêucầuthôngtinphảiđượctiêuchuẩnhóa,dễtìm,vàdễđọc,tươngtựnhưviệcnhãnhàngthểhiệnthôngtindinhdưỡnghữuíchvềcácsảnphẩmthựcphẩmcủanướcta.Tuynhiên,sựlừagạtvềnhãnhàngkhôngphảilàvấnđềduynhấtchúngtaphảiđốimặttrongviệccốgắngdứtbỏcácsảnphẩmChina.Chínhviệcnàydẫnđếnhànhđộngtiếptheocủachúngta.

#3:ThắtchặtLỗhổngtrênmạngvềmục"Xuấtxứhànghóa"ghitrênnhãn

Trongmôitrườngbánlẻtruyềnthống,mục"Xuấtxứhànghóa"trênnhãngiúpngườitiêudùngkhônngoantrongviệclựachọnhànghóa.Tuynhiên,khicàngnhiềungườitiêudùngchuyểnsangmuahàngtrênmạng,thìviệcmấtđikhảnănglựachọncàngcaovà,chuyểnsanggiatănglợiíchcủacácnhàsảnxuấtvôđạođứccủaChina.Đểhiểuđượcvấnđề,bạnchỉcầnvàotrangwebcủaAmazon.Đốivớibấtkỳmặthàngnào,bạncũngcóthểnhìnthấymọithôngtinsảnphẩmtrừnơisảnxuất.Đâyrõrànglàmộtlỗhổngcầnphảiđượcthắtchặt.LuậtLiênbangnênyêucầutấtcảcácnhàbánlẻtrựctuyếnphảihiểnthịrõràngmụcnướcsảnxuấttrênnhãncủatấtcảcácsảnphẩm.

#4:Yêucầughirõ"Xuấtxứhànghóa"trênnhãnhàng

Nhưchúngtabiết,mộtsốsảnphẩmkhônghoàntoàn"SảnxuấttạiChina",nhưngchúngcókhánhiềuthànhphầnhoặcbộphậncấuthànhsảnphẩmcóxuấtxứtừChina.Vídụ,nếucácviênvitamintổnghợpđượcphatrộnvàđónggóitạiHoaKỳ,cácnhàsảnxuấtvẫncóthểdánvàomộtcáinhãn"SảnxuấttạiMỹ"mặcdùcácthànhphầnchínhcủasảnphẩmlàtừChina.Mộtvấnđềtươngtựtồntạiđốivớinhữngchiếcôtôđượcxemlà"hàngMỹ"cóthểcócácbộphậnquantrọngnhưmáphanh,lốpxesảnxuấttạiChina.

Chínhvìnhữngmốinguyhiểmdolỗhổngtrongnhãnhànggâyra,chúngtarấtcầnnhữngquyđịnhluậtphápkhắtkhehơntrongthôngtinnhãnhàng.Vídụ,************nênyêucầutấtcảcácnhàsảnxuấtthựcphẩmvàthuốcmenphảithểhiệnrõràngXuấtxứhànghóatrênnhãnhàngđốivớitấtcảcácthànhphầnchínhcủasảnphẩm-vàthôngtinphảiđượcthểhiệnmộtcáchtiêuchuẩnhóavàdễđọc.JeromeKrachenfelserđãdiễnđạtmộtcáchkhéoléo:"Nếubạnnuốtnóvàocơthểcủabạn,thìchíítbạncũngđượcquyềnbiếtđượcnótừđâura."

#5:ChocácnhàbánlẻbiếtbạnkhôngthíchhàngChina

NếucácnhàbánlẻnhưWalmart,Target,vàNordstrombiếtbạnmuốnchọnhànghóathaythếchohàngChina,họsẽthayđổinguồncunghàngcủamình.Vìvậy,hãydànhchútthờigiannóichuyệnvớitấtcảcácnhânviênbánhàngvàquảnlýtạicáccửahàngmàbạnthườngxuyênmuasắm,vàđểhọbiếtbạnsẽlàmộtkháchhàngtrungthànhhơnnữanếucáccửahàngcungcấpchobạnsảnphẩmthaythế.

ĐểgâyáplựchơnnữalêncácnhàbánlẻvàcáctrungtâmmuasắmđangquásaymêvớilợinhuậnthổiphồngcủahọbằngkinhdoanhnhữngsảnphẩmgiárẻkhácthườngcủaChina,bạncũngcóthểchuyểnsangmuahàngtrựctuyếnvàtìmkiếmcáctrangwebcungcấpsảnphẩmkhôngphảicủaChina.Tươngtựnhưvậy,bạncũngcóthểviếtthưhoặcgửiemailchobộphậnquanhệkháchhàngcủacảnhàsảnxuấtvàlẫncáccửahàngbánlẻ.HãychoApplevàBestBuybiếtrằng"ĐượcthiếtkếởCalifornia"chỉđơngiảnlàkhôngthểbaochecho"đượcchếtạoởQuảngĐông".

MộtkhicácnhàbánlẻnhậnđượcthôngđiệptẩychayhàngChina,họsẽbắtđầucạnhtranhnhaukhôngchỉvềgiácả,màcònvềXuấtxứhànghóa.Cuốicùng,quantrọnglàđiềunàykhôngphảiđểlêntiếngvề"SảnxuấttạiMỹ",màđúnghơnlàmộtchiếndịchcho"SảnxuấttạiThếgiớitựdo".NềnthươngmạitựdothựcsựlànềnthươngmạikhôngcótìnhtrạngtưtưởngconbuônvàbảohộsảnxuấtnhưcủaChina.ChínhcácsảnphẩmtuyệtvờitừcácđốitácthựcsựthươngmạitựdonhưNhậtBản,Mexico,vàĐứcđangcảithiệncuộcsốngvàgópphầnvàosựthịnhvượngchungcủachúngta.Chúngtacầnnhữngquốcgianàythamgiavàochươngtrìnhnghịsựvề"thươngmạitựdo"vàsẵnsàngbấtcứkhinàocũngcóthểchiasẻkhókhănnếucầnkhixửphạtmộtChinanặngtưtưởngconbuônvàbảohộ.

#6:HãycoichừngcácmặthàngcógiátrịlớntừChinamangthươnghiệu"nướcngoài"

MộttrongnhữngcáchchủyếumàChinacókếhoạchthâmnhậpthịtrườngởMỹ-đặcbiệtlàcácmặthàng"cógiátrịlớn"nhưôtô-làbánsảnphẩmcủamìnhdướitêncủacácthươnghiệuquenthuộcnướcngoàitạoranhữngảotưởnghànghóakhôngdínhdángđếnChina.MộttrườnghợpđiểnhìnhlàVolvo.Côngtyôtô"ThụyĐiển"trêndanhnghĩanàybâygiờlàhoàntoànthuộcsởhữucủaGeelyAutomotiveởChina,vàGiámđốcđiềuhànhStefanJacoby,gầnđâyđãtuyênbốrằngcôngtyđangcânnhắcxuấtkhẩuxehơiChinađếnHoaKỳvớinhãnhiệuVolvođángkính.CũnglưuýrằngHondađangbánmộtchiếcxehơiChina,xeJazz,vàochâuÂutừnăm2005.Vìvậy,mộtlầnnữa,ngườimuahãycẩnthận.CáccôngtyChinavớitiềnmặtphong

phú,đặcbiệtlàdoanhnghiệpnhànước-đangcắnxécácthươnghiệulớncủaphươngTâynhưkhôngcầnbiếtđếnngàymai,vàbạnsẽphảichúýđếnbáochítàichínhđểtìmhiểuvềcácvụmuabáncôngty.

#7:CảicáchluậtbồithườngbuộcChinavàcáctaytrunggianphảithựcsựchịutráchnhiệm

Chúngtathậmchíkhôngphảilàkẻủnghộnhỏcủacácvụkiệnlớn.Tuynhiên,chúngtatinrằngthậtsailầmkhicácnhàsảnxuấtChinakhôngthểbịxétxửtạicáctoàánMỹvàquốctế,trongkhicácđốithủcạnhtranhMỹ,châuÂu,vàNhậtBảnphảituântheophápluật.

MộtsựvôlýtươngtựlàcáccôngtyMỹnhậpkhẩucácloạithuốc,thựcphẩm,vàcácsảnphẩmnguyhiểmcủaChinacũngkhôngchịutráchnhiệm.TìnhhuốnghiệnnaygiảmđộnglựccảicáchluậtbồithườngbằngcáchchocáccôngtyMỹđiềukhoảngiảithoátcủaChina:hãydichuyểndâychuyềnsảnxuấtcủabạnđếnmộtsốnhàmôigiớibíẩntạiQuảngChâu,vàsauđógiảvờbạnkhôngbiếtchínhxácnơicácsảnphẩmcủabạnđượcsảnxuất.Đừngcười;điềunàyđãxảyra.ĐólàlýdotạisaochúngtacầnnhữngđiềuluậtrắnhơnđểchỉđịnhlỗithuộcbấtkỳmộtnhàbánbuônhaybánlẻhàngChinaởMỹphảichịutráchnhiệmvìbấtcứtổnhạinàocủacácsảnphẩmđóđếnngườiMỹ.Tăngtráchnhiệmgiảitrìnhsẽbuộccácnhàbánlẻđẩytráchnhiệmtrởlạinơimànóđượcsinhrahoặcđưaranhữnglựachọnthaythếkháckhiđưahànglênkệcủahọ.Vìvậy,hãyđểNhàTrắng,QuốchộivàHộiđồngbangbiếtđãđếnlúcphảitấncôngcácnhàbuôntrunggianchuyêncungcấphànghóavôbổvàchấtđộccủaChina.

TướcbỏvũkhíHủydiệtViệclàmcủaChina

CácchínhtrịgiaMỹcầnphảithôngminhnhiềuhơnvềcáihộpmàcácnhàbảohộvàconbuônChinađangnhétchúngtavào-bởivìnóngàycànggiốngnhưmộtcỗquantài!ĐólàlýdotạisaoQuốchộivàTổngthốngphảithôngbáochoChinahiểumộtcáchchắcchắnrằngHoaKỳsẽkhôngchấpnhậnbấtcứcuộctấnnàonhằmthâutómcácnhàchếtạogốcMỹnếuchúngkhôngđượcthựchiệntheonguyêntắcthươngmạitựdo.

NếuChinatừchốibuôngvũkhíHủydiệtViệclàm-viphạmmọiquytắctrongluậttựdothươngmại-TổngthốngvàQuốchộisẽkhôngcólựachọnnàokháchơnlàhànhđộngngaylậptức.DướiđâylànhữnggìmàMỹcóthểđơnphươnggiảigiápnhữngvũkhíđócủaChina.

#1:Thôngqua"ĐạoLuậtThươngmạitựdovàcôngbằngMỹ"[1]

BiệnpháppháplýhiệuquảnhấtđểđốiphóvớichủnghĩabảovệvàconbuônChinalà-vàtránhđốiđầutrựctiếpbởivìkhôngcầnphảinêuđíchdanh-Quốchộithôngqua"LuậtThươngmạitựdovàcôngbằngMỹ."Đạoluậtnàysẽđặtracácnguyêntắccơbảnsauđây-Vớicácbiệnpháptrừngphạtcứngrắnchonhữngaikhôngtuântheoluậtchơi:

BấtkỳquốcgianàocónhucầuthươngmạitựdovềhànghóachếtạovớiHoaKỳphảitừbỏtấtcảcáctrợcấpxuấtkhẩubấthợppháp,duytrìmộtđồngtiềncógiátrịhợplý,cungcấpbảovệnghiêmngặtvềsởhữutrítuệ,nêucaocáctiêuchuẩnmôitrường,sứckhỏevàantoànđápứngtiêuchuẩnquốctế,cungcấpchothịtrườngtoàncầukhônghạnchếnănglượngvànguyênliệuthô,mởcửachothịtrườngtrongnướcđượctiếpcậntựdo,baogồmcảphươngtiệntruyềnthôngvàcácdịchvụInternet.

Bằngcáchthôngqualuậtnày,QuốchộivừacóthểbảovệhệthốngthươngmạitựdoquốctếvàđảmbảosựthịnhvượnglâudàicủanềnkinhtếMỹ.Đạoluậtnàysẽkhôngmangtính"bảohộ"-điềumàchắcchắncácnhàbiệnhộChinasẽgắnmácchonó.Thayvàođó,nóchỉđơngiảnlàbiệnphápthôngthườngvàphòngvệchínhđángkhiđốimặtvớixâmlượckinhtếcủaChina.

#2Hợptácvàđiềuphốitoàncầulàkhẩulệnh

NhàyêunướcvĩđạingườiMỹ,BenFranklinđãnói"Tấtcảchúngtaphảiliênkếtcùngnhau,haychắcchắnchúngtasẽbịkếtliễuriêngrẽ."ĐólàvìsaohànhđộngphêduyệtđạoLuậtThươngmạitựdovàcôngbằngcủanướcMỹphảiliênkếtvớichâuÂu,Brazil,NhậtBản,ẤnĐộvàcácnạnnhânkháccủachủnghĩaconbuônvàbảohộChinađểcùngnhaukhiếunạilênTổchứcThươngmạiThếgiớibuộcChinaphảituânthủđầyđủcácđiềukhoảncủađạoluật.Chỉnhờsứcmạnhcủasốđông,HoaKỳvànhữngđốitáckhácmớicóthểthànhcôngtrongviệcđưaChinatừmộtkẻ"làmgiàunhờbóclộthàngxóm"hòanhậpthựcsựvớicộngđồngcácnướcthươngmạitựdo.

#3:Sứmạngbímậtgiảiquyếtthaotúngtiềntệ

NếuchúngtađượcyêucầuphảiđưaramộtvấnđềbứcxúcnhấttrongquanhệMỹ-China,chúngtasẽphảinóiđếnviệcgắncốđịnhtỷgiáđồngnhândântệvớiđôlaMỹ.Mộtđồngtiềnthảnổilàyếutốcơbảnđểtựđộngđiềuchỉnhdòngchảythươngmạivàngănchặnkiểuthặngdưthươngmạimãn

tínhmàChinađangđượchưởngtrongquanhệvớinhiềuđốitácthươngmại.

Tuynhiên,chúngtađồngývớinhữngngườibiệnhộchoChinarằngchínhphủChinakhôngphảnứngtíchcựcvớiáplựctrựctiếp.Dođó,ítnhấtlàđốivớivấnđềtiềntệ,lựachọntốtnhấtđểcóđượcmộtđồngtiềnđượcđịnhgiátươngđốihợplýcóthểlàbiệnpháp"ngoạigiaoconthoi"tốimật.

Trongcôngviệccựckỳcấpthiếtnày,NhàTrắngcầnngaylậptứccửmộtpháiviênđểthôngbáovớiĐa?ngCộngsảnChinarằng:HoaKỳsẽkhôngcólựachọnnàokhácngoàiviệccoiChinalàkẻthaotúngtiềntệtrongcuộchọpRàsoátKhobạctiếptheovàápđặtcácmứcthuếquanchốngtrảnếuChinakhôngtựnânggiátrịđồngbảntệlênmộtmứchợplý.

Trongnhữngthảoluậnvềviệcnày,pháiviênMỹphảigiảithíchrõlàHoaKỳmongmuốnviệccảicáchtiềntệlà"ýtưởngcủaChina",khôngphảilàcủaHoaKỳ;vàkhôngbaogiờHoaKỳmuốnChina"mấtmặt"vềvấnđềnày.Chínhvìthếmàsứmạngnàyphảiđượctiếnhànhhoàntoànbímật.

Tuynhiên,pháiviênMỹcầnchođốiphươnghiểurõlàsauhơnbảynămthảoluậnvềvấnđềnày,nướcMỹđãhếtsựkiênnhẫnvềmặtchínhtrị,vàhếtthờigianvềmặtkinhtế.Tấtnhiên,nếuChinakhônghànhđộngkịpthời,BộTàichínhphảitiếptụcđitớiviệccoiChinalàkẻthaotúngtiềntệvàápđặtcácloạithuếphòngvệđểđưađồngnhândântệlêngiátrịhợplý.

#4:NhậnthứcđượcrủirokinhdoanhthựctếkhichuyếnsangsảnxuấttạiChina

QuánhiềucácnhàquảnlýMỹkhicóquyếtđịnhchiếnlượcchuyểncơsởsảnxuấtvàcôngănviệclàmsangChinađãluônkhôngđánhgiáđầyđủmộtloạtnhữngrủiro.RủirodễthấylàbịmấtsởhữutrítuệcủacôngtydobịđánhcắphayquacácchínhsáchcủaChinaépbuộcchuyểngiaocôngnghệvàbắtbuộcphảichuyểncơsởnghiêncứuvàpháttriểnsangđấtChina.

Ngoàiviệcmấtsởhữutrítuệcủacôngty,cácrủirokhácbaogồmtừcănbệnhthamnhũng,ônhiễmnghiêmtrọng,haythiếunguồnnướctrongtươnglaichođếnmứcđộbảohộtolớnnhưVạnlýTrườngthànhcủaChina.Trongbấtkỳđánhgiátoàndiệnnàođốivớirủirokinhdoanh,cácnhàquảnlýcũngphảithừanhậnthựctếsau:

NếucómộtnướcmàHoaKỳcóthểcóxungđộtvũtrangtrongvòngmấythậpkỷtới,đóchắcchắnlànướcChinađangtăngcườngvũtrangnhanhchóng.Vànếubạnlàmộtnhàgiámđốckinhdoanhđangdựđịnhchuyểnsản

xuấtranướcngoài,liệubạncómuốnbỏtoànbộtrứngvàocáigiỏChinakhixungđộtnhưvậycóthểxuấtpháttừĐàiLoan,TâyTạnghaytranhchấplãnhthổởbiểnNamTrungHoahayvìquyềntiếpcậndầumỏTrungĐông?

TừđócácnhàquảnlýMỹđangđịnhchuyểnkinhdoanhsangChinacầnbỏcặpkínhmầuhồngravàthựchiệnđánhgiátoàndiệnhơnnữa.MộtcáinhìntỉnhtáonhưvậyđốivớinhữngrủirothựcliênquantớiviệcchuyểncáchoạtđộngkinhdoanhsangChinasẽgiúptạoralànsóngmớiđưakinhdoanhtrởvềvớinướcMỹ,Brazil,NhậtBản,châuÂu,vàcácthịtrườngmớinổibênngoàiChina.

#5:HãylàmnhưDanDiMiccocủaNucorSteel-đừnglàmnhưJeffreyImmeltcủaGE

NếucácgiámđốckinhdoanhcủaMỹmuốnhiểurõhơnvềnghệthuậtchốnglạichủnghĩaconbuônvàbảohộkiểuChina,họkhôngcầnnhìnđiđâuxamàhãyhọccôngtyNucorSteelnhưmộtvídụdotổnggiámđốcDanDiMiccođặtra.Ngoàiviệcđiềuhànhmộttrongnhữngcôngtythànhcôngvàtiêntiếnnhấtthếgiớivềmặtsángtạocôngnghệ,DiMiccobỏrathờigianđángkểtrêncácdiễnđàncôngcộngđểthuyếtphụcchocảicáchthươngmạithựcsựvớiChina.Bằngcáchđó,DiMiccocungcấpmộtđầumốiphảncôngmạnhmẽchốnglạihànhvingâythơhoặcthậmchíphảnbộicủacácgiámđốcnhưTổnggiámđốccủaGEJeffreyImmeltvàJackAllencủaWestinghouse.

#6:ChặnđứngviệcbắtbuộcchuyểngiaocôngnghệvàbắtcócthànhquảnghiêncứucủaMỹ

NhưỦybanMỹ-Chinađãkiếnnghịmạnhmẽ,chínhphủMỹcần“giúpcáccôngtyHoaKỳchốnglạinhữngmưutoancủanhàcầmquyềnChinaralệnhhaybắtbuộccáccôngtycôngnghệcaonướcngoàiphảitiếtlộthôngtinnhậycảmvềsảnphẩmcủamìnhđểđổilạiquyềntiếpcậnthịtrườngChina.”ChínhphủMỹcũngphảigiúpcáccôngtychốnglạiviệcbắtbuộcphảichuyểncơsởnghiêncứuvàpháttriểnsangChinanhưlàđiềukiệnđểcóthểgianhậpthịtrườngChina.CảdântộcchúngtađangtựđẩymìnhvàonhữngthậpkỷpháttriểntrìtrệdonhườngcôngnghệcủamìnhchoChina,vàđiềunàyphảichấmdứt!Vìtầmquantrọngcủavấnđềnày,chúngtacũngphảicânnhắcđếnđạoluậtcóthểngănchặncáccôngtycủachúngtakýkếtvớiChinacácđiềukhoảnyêucầuchuyểngiaocôngnghệlàmđiềukiệnđểtiếpcậnthịtrường.

#7:Chấmdứtsửdụngkiểmduyệtnhưmộtthứràocảnphithuếquan

NhiềumặthàngxuấtkhẩulớnnhấtcủanướcMỹlàtừcáccôngtyhàngđầuthếgiớicủachúngtatronglĩnhvựcgiảitrí,truyềnthông,vàInternet.ViệcmạnhtaykiểmduyệtcủaChinađốivớiphimảnh,truyềnhình,vàInternet,cùngvớisựhỗtrợngầmchonạnphổbiếnăncắpbảnquyềnlàsựtấncônghàngloạtvàothươngmạitựdo.TrongkhiFacebookbịcấmhoàntoàntạiThượngHải,côngtyRenRenđốithủtừChinalạinhậnđượcsựchàođónnồngnhiệtởHoaKỳvàđượcniêmyếtgiátrị500triệuUSDtrênNASDAQ.Điềuđórấtsaitrái!

ĐểđảmbảoChinakhôngđượclợitừchiếntranhkinhtếkiểutrấnlộtđó,QuốchộicầnthôngquađạoluậtngăncảnbấtkỳcôngtytruyềnthôngvàInternetnàocủaChinathamgiavàoviệckiểmduyệtđượcniêmyếtvàgọivốntừthịtrườngchứngkhoánMỹ.

#8:CấmcácdoanhnghiệpnhànướcChinamuacáccôngtytưnhân

Chúngtaphảichấmdứtviệcgiảvờchorằngviệccáccôngtydầukhí,viễnthông,haykhaimỏkhổnglồcósựhỗtrợcủanhànướcChinamuađốithủởMỹ,Canada,hayAustraliasẽtạoragiátrịthựcnàođóchongườitiêudùnghoặccổđông.Ngượclại,chúngtaphảinhậnracáccôngtynhànướccủaChinađượcnuôinấngtrongmôitrườngđộcquyền,lớnlênnhờlợinhuậncủanhữngkiểuthươngmạikhôngcôngbằng,cóquyềntiếpcậncáckhoảntàichínhưuđãikhổnglồ,vàtấtcảđượcđiềuhànhbởithànhphầnưutúcủaĐa?ngcộngsảnvớiýđồkhóachặtthịtrườngvàphongtỏacácnguồntàinguyêntrênthếgiới.TrongkhimộtsốtổnggiámđốcMỹsungsướngkhibánđượcnhữngtàisảnquốcgiacủachúngtachocáccánbộtưbảnnhànướccủaBắcKinhđểkiếmnhữngđồngtiềnănliềnthìnhữngvụmuabánđóthậmchíkhônghềcóíchchútnàochoquyềnlợiquốcgia.

Hãyhiểuthậtrõvềvấnđềnày:ChinakhôngbaogiờchophépmộtcôngtyphươngTâymuabấtcứcôngtyChinanàotronglĩnhvực"côngnghiệpchiếnlược"-baogồmmáybay,ôtô,nănglượng,tàichính,côngnghệ,tàinguyênthiênnhiên,vàgầnnhưlàtấtcảmọithứphứctạphơnviệcbándạobánhmỳkẹpthịtbămvàgàrán.

VìmốiđedọachiếnlượctừcácchínhphủnướcngoàichiếmquyềnkiểmsoátcáccôngtytưnhânởMỹ,QuốchộiMỹcầnthôngquađạoluậtngăncảncáccôngtytưnhântrongnướctiếpnhậncáclờiđềnghịtừcácdoanhnghiệpnhànước,dùđólàdoanhnghiệpChina,Nga,haygìđinữa.

#9:ChúngtacầnmộtTổngthốngvớicảTríócvàChỗdựa

PhầnlớnlỗitrongviệcpháhủycơsởsảnxuấtcủanướcMỹthôngquaviệcchuyểnhàngloạtranướcngoàicóthểđổtrựctiếplêncácthếhệcủaNhàTrắng.Từ2001đến2008,TổngthốngGeorgeW.BushchắcchắnđãcóchỗdựađểđứnglênchốnglạiChina.Nhưngđángtiếclànhữngkẻmùquángvềýthứchệtrongbộmáycủaôngtakhôngchophépôngtahiểusựkhácbiệtgiữathươngmạitựdovàthươngmạicôngbằng.Kếtquảlà,bộmáythiểunăngcủaBushchẳnglàmgìcảngoàiviệcđặtracuộcchiếnchốngkhủngbốtrongkhitưtưởngconbuônvàbảohộcủaChinacướpđimộtcáchhệthốngmộtphầncôngănviệclàmtrongnềnkinhtếvàthôntínhtừngcôngtymột.

Trongmộtsựtươngphảnrõrệt,TổngthốngBarackObamachắcchắnđủthôngminhđểhiểuvấnđề-ôngđãtranhcửvớiquanđiểmtấncôngvàochủnghĩaconbuôncủaChinavànắmvữngvấnđề.NhưngvấnđềcủaObamalạilàởchỗôngcóvẻnhưkhôngcóchỗdựađểthựchiệnnhữnghànhđộngcầnthiết.

Xinlỗivìsựnóithẳng,nhưngcáimàchúngtacầnbâygiờlàmộtlãnhđạovớicảtríócvàchỗdựa-mộtdạngWinstonChurchill,khôngphảilàNevilleChamberlain.BarackObamacóthểphùhợpnếuôngtahiểuđượcthôngđiệp-cònnếukhông,kỳbầucử2012sẽchonướcMỹmộtcơhộikhácđểtìmramộtTổngthốngdẫnchúngtarakhỏimiềnđấtchếthậucôngnghiệpmànướcMỹđangtiếnvàodướisựtànphácủavũkhíhủydiệtviệclàmdoChinachếtạo.

VạchraranhgiớicứngrắnchogiánđiệpvàchiếntranhmạngcủaChina

ChúngtađãthấylàChinavậnhànhmộtmạnglướigiánđiệphunghãnnhấttạiHoaKỳvàcáclữđoànhackerĐỏthườngxuyêntấncôngmạngmáytínhcủacánhân,doanhnghiệpvàchínhphủ.Chúngtacầnnhậnranhữngmốinguyhiểmhiểnhiệncủanhữngkiểu"chiếntranhkhôngtiếngsúng"đểđứngdậychốnglạichúng.Chúngtacũngphảiliêntụctựhỏimình:Tạisaochúngtalạibuônbánnhiềuthếvớimộtđấtnướctiếnhànhcôngtácgiánđiệphunghãnchốnglạichúngta?

#1:ĐẩymạnhcácnỗlựcphảngiánchốngChina

MộtphầnlớncácnguồnlựcdànhchocộngđồngtìnhbáoMỹ-CIA,FBI,vànhữngtổchứctolớnkhácnhưCơquanAnninhquốcgia-tiếptụcđượcđổvàocuộcchiếngầnnhưvôtậnchống************.Điềuđóchẳngcógìlà

ngạcnhiênvìmốiđedọacủamộtsốnhómHồigiáocựcđoanmuốnsởhữuvũkhíhủydiệthàngloạtlàmộtkhảnăngđángsợ.

Tươngtựnhưvậy,chúngtacũngphảiđốimặtvớimộtsựthậthiểnnhiên:thậmchíngaycảkhiChinađangtăngcườngvũtrangmộtcáchnhanhchóngvàtíchlũyhàngtrămvũkhíhạtnhân,họvẫntiếnhànhchiếntranhgiánđiệpvàchiếntranhmạngchốnglạiđấtnướcchúngta.Đểchốnglạimốinguyhiểmrõràngvàhiệnhữungangvới************đó,chúngtacầncảitổnhânlựctriệtđểvàđẩymạnhnhữngnỗlựcdànhriêngchochốngtìnhbáoChina-vàphốihợpcôngviệcđóvớinhữngđồngminhcủachúngtatạichâuÁ,châuÂu,vàMỹLatin.

Trongkhimỗikhoảnchibổsungkhómàđượcphêduyệttrongthờibuổicắtgiảmngânsáchnghiệtngãhiệnnay,cuốicùng,chúngtasẽcóđượccáimàchúngtatrảtiềnhaykhôngtrảtiềnchonó.Khicânnhắccácchitiêunày,chúngtaphảinhậnthứclànhữngthiệthạichosứckhỏenềnkinhtếcủachúngtadoriêngtìnhbáocôngnghiệpChinagâyrachắccũngđủbiệnhộchonhữngchiphítưởnglàtolớndànhchocôngtácphảngiánchốnglạiđedọaChina.

#2:MạnhtaytruytốvàtrừngphạtgiánđiệpChina

MộtgiánđiệpđónggópchokhảnăngcủaChinapháttriểncáchệthốngvũkhítiêntiếnvềmọikhíacạnhcũngnguyhiểmnhưmộtbinhsĩChinaấnnútbắnvũkhíđó.Đólàlýdotạisaotòaán,hộiđồngxétxửvàcáccôngtốviêncủachúngtacầnnghiêmtúchơnnhiềuđốivớivấnđềgiánđiệpChina;vàbấtkỳkiểulàmgiánđiệpnàocũngphảibịtruytốmạnhtay.

Vềmặthìnhphạtthíchhợp,côngdânMỹlàmgiánđiệpchoChinalàtộiphảnquốc-tộicaonhấtchốnglạiđấtnước.Tộiđóphảibịtrừngphạtbằngánchungthânvà,trongnhữngtrườnghợpliênquanđếnbímậtquânsựvàquốcphòng,phảidẫnđếnántửhình.

Hơnnữa,nếubấtkỳgiánđiệpChinanàobịbắttạinướcMỹ,chúngcầnbịgiamlạivàgầnnhưlànémchìakhóađi-bởivìchỉcótrừngphạtnặngnhưvậymớigiảmbớtđượchoạtđộnggiánđiệptrênđấtnướcchúngta.VànênbiếtlàbấtcứgiánđiệpMỹnàobịbắtởChinasẽphảichịusốphậntànbạohơnmọithứmàhệthốngtưphápcủachúngtacóthểđưara.

#3:TăngcườngkiểmsoátkháchChinavàthịthựcnhậpcảnh

ChínhphủChinarõràngkhôngchophépkháchdulịch,sinhviên,haycác

giámđốckinhdoanhđilạitựdotrênmọimiềnChina,vàhọápđặthạnchếchặtchẽđốivớinhiềuloạikháchthăm,baogồmcảnhàbáovànhữngngườilàmphimtàiliệu.TrongkhiđóHoaKỳchophépgầnnhưlàbấtcứcôngdânChinanàoxinthịthựcđềuđượcđilạitựdotrongnướcchúngta.Điềunàycầnphảichấmdứtngay!

Dođó,nhưmộtphầncủanỗlựcchốnggiánđiệp,cầnkiểmsoátbấtcứaiđếntừCộnghòaNhândânChinaxinthịthực.TrongkhiđạiđasốkháchChinađếntronghòabình,cóthừađủmậtvụtrongđámđôngđó,đủđểbuộcphảicósựphòngngừanghiêmtúchơn.

Liệuđiềuđócólà"phânloạichủngtộc"?Tuyệtđốikhông.Đólàphânloại"nướcxuấtxứ",vàđiềunàycầnphảilàmbởichínhChinađãchứngtỏlànướchunghăngnhấttrênthếgiớitrongviệcxuấtkhẩugiánđiệpsangMỹ.

#4:Tuyênbốtấncôngmạnglàhànhđộngchiếntranh-vàđáptrảthíchđáng

ChínhquyềncủaTổngthốngObamađãkêugọicómộtchínhsáchtoàndiệnhơnvềanninhmạng,vàđiềunàychỉcólợimàthôi.Hònđátảngcủachínhsáchnàyphảilàviệccoibấtkỳcuộctấncôngmạngnàodonhànướctàitrợlàhànhđộngchiếntranh,phảichịusựtrảđũabằngkinhtế,chínhtrị,vànếucầncảquânsự.Hơnnữa,chúngtacầnphảihoàntoàntrungthựcvềđiểmxuấtphátcủanhữngcuộctấncôngmạngđóvàđáptrảtrựctiếp.

Vềmặtnày,đãquálâu,chúngtachophépĐa?ngCộngsảnChinanấpđằngsaunhữnglýdolốbịchlànhữnghànhđộnghackxuấtpháttừmạngInternetkiểmduyệtvàgiámsátgắtgaonhấttrênthếgiớilàngoàitầmkiểmsoátcủaĐa?ng.Hãytinchúngtôi:NếunhữnghackerđóđangpháttánnhữngđoạnvideoquaycảnhđànáptànbạoởTâyTạnghaynhữngcuộcmíttinhủnghộdânchủởThượngHải,haynhữngngườitheoPhápLuânCôngởThànhĐô,cảnhsátmạngcủaChinacóthểvàsẽtìmravàngănchặnngay-gầnnhưlàvĩnhviễn.Nhưvậy,cầnphảichấmdứttròchơiđốchữvàgọihackerChinalàhackerđượcnhànướcChinabảotrợ.

ChúngtacũngtinlàviệcbồithườngthiệthạikinhtếchonhữngnạnnhâncủahackerChinaphảilàmộtphầncủabấtcứchínhsáchtoàndiệnvềanninhmạng.Tươngtựnhưvậy,QuốchộiMỹ,cùngvớiEU,QuốchộiNhậtBản,vàcáccơquanlậpphápkháctrêntoànthếgiớiphảiracácđạoluậtđòihỏibồithườngchocáccôngdân,côngtychịuthiệthạitừcácvụtấncôngcủahackernướcngoài.Đểchoviệcbồithườngcóhiệulực,nhữngđạoluậtđóphảicungcấpcơchếmạnhđểtịchbiêntàisảncủacáccôngtybịphát

hiệncóthamgiavàotấncôngmạng-trườnghợpnhưviệcthamgiacủamộtcôngtyviễnthônglớncủaChinavàocuộctấncôngchúngtôiđãmôtảởChương10.

#5:Pháttriểnmột“CôngtắcngắtChina”chomạngInternet

Từquanđiểmchiếnlược,khôngcósựkhácbiệtthậtsựnàogiữamộtnhàmáyđiệnbịtênlửaChinapháhủyhaymộtnhàmáybịlàmtêliệtbởihackerChina.Cảhaimốiđedọađềucóthực.Cảhaiđềucầnđượcdựtínhvàcóbiệnphápchốnglại.

Mộtkhingaytrongcảthờigianđượcgọilà"hòabình"hackerChinađãtấncôngvàthămdòliêntụccáccơquanMỹthìviệccấpthiếtphảilàmlàpháttriểnmột"côngtắcngắtChina"đểcóthểcắtliênkếtInternetnướcMỹrakhỏitấtcảcácđịachỉIPChinatrongtrườnghợpcóchiếntranhmạngtổnglực.Nhưngđókhôngphảilàtấtcả.

NhiềucuộctấncôngmạngcủaChinađượcthựchiệntừcácmáychủvàmáytínhcánhânbênngoàiChinamàđãbịcáclữđoànhackerĐỏchiếmquyềnsửdụng.ĐiềuđócónghĩalàcầncócôngtắcngắtmứchaiđểcáchlyhoàntoàncáccơsởthenchốtcủahạtầngnướcMỹ-cáccôngtycôngích,ngânhàng,cáccôngtyquốcphòng-khỏimạngInternet.

Thảoluậnchínhtrịvềhệthốngcựckỳcầnthiếtnàychắcchắnsẽbaogồmcácluậncứđầyýnghĩavềtựdongônluậnvàcácquyềntựdocôngdân.Rõrànglàbấtcứgiảiphápnàophảiđượcthiếtkếvớitácđộngnhỏnhấtlêntraođổithôngtindânsựvàtuyệtđốikhôngđượchạnchếtiếpcậnđếnbáochítruyềnthông.Tuynhiên,đángtiếclàđedọabênngoàiđốivớitựdocủachúngtahiệnthựchơncáccâuchuyệnmưutoantưởngtượngtrongnước;vànếuchúngtatintưởngởchínhphủcủamìnhvớimộtkhovũkhíhạtnhânkhổnglồ,chúngtacũngcầncókhảnăngtinlàchínhphủđócóthểcóhànhđộngđúnglúcđểbảovệđấtnướcchúngtakhỏicuộctấncôngmạngtổnglựctừbênngoài.

#6:NêuđíchdanhBắcKinhvớinhữngvụgiánđiệpvàăncắptáotợn

CũnggiốngnhưchúngtagọimộthackerChinalàhackerChina,chúngtacầngọigiánđiệplàgiánđiệpvàcôngkhaitrừngphạtChinachohànhvigiánđiệpthùđịch.ChúngtaphảithểhiệnrõlàHoaKỳ,NhậtBản,HànQuốc,ĐàiLoan,Australia,ẤnĐộ,vàLiênminhchâuÂusẽkhôngtiếptúcngoảnhmặtđitrongkhicácđiệpviêncủaBắcKinhăncắpcôngnghệcủa

chúngta,pháhoạicáccơquancủachúngta,vàchuẩnbịchocuộcchiếntranhmạngcủangàytậnthế.NếuCHNDChinamuốnlàmănvớichúngta,họsẽphảicưxửnhưlàhọthuộcvềcùngmộtcâulạcbộcủacácnướccóthươngmạitựdovàbìnhđẳng.

ĐốimặtvàchốnglạimốiđedọaquânsựngàycàngtăngcủaChina

Chúngtakhôngthểquaylưnglạivớithựctế:tăngtrưởngkinhtếnhanhchóngcủaChinatrêncơsởbàomònnănglựcchếtạocủanướcMỹđanglànguồntàichínhchoviệcleothangquânsựcủaChinanhanhhơncảtốcđộtăngtrưởngkinhtế.Đólàsựtăngcườngnhiềumặtcủacỗmáychiếntranhtrênkhông,dướiđất,trênbiển,trongkhônggianmạngvàtrongvũtrụmàsắptớisẽđedọaưuthếquânsựcủaMỹ.Chúngtacầnphảinhậnravàchốnglạimốiđedọađó;vàkhilàmviệcđó,chúngtaphảiluôntựhỏimình:TạisaochúngtalạimuanhiềusảnphẩmcủaChinađếnvậynếunhưlợinhuậntừsảnphẩmđóđượcdùngđểmuavũkhínhắmvàođầuchúngta?

#1:ChúngtakhôngthểápđảoChinavớisứcmạnhcôngnghiệp

Nhưnguyêntắcchiếnlượcđầutiên,HoaKỳphảinhậnralàChinađangđưaHoaKỳvàocùngmộtvaitrònhưnướcĐứcphảiđốimặtvớiHoaKỳthờiTổngthốngRoosevelttrongThếchiếnthứII.HoaKỳthắngnướcĐứcquốcxãkhôngphảinhờcôngnghệvượttrộimànhờsứcmạnhápđảocủabộmáycôngnghiệp.

Ngàynay,thếtrậnđãđảolạibởivìgiờđâyChinacóthểchoxuấtxưởnghàngđoàntàu,xetăng,vàphicơtừcácnhàmáycủamình.VìưuthếvềsốlượngvũkhícủaChinacóthểchônvùiưuthếvềchấtlượngvũkhícủaMỹ-giốngnhưsứcmạnhvậtchấtcủanướcMỹđãthắngĐứcquốcxã–chúngtacầnphảikhônngoanvàcóđầuóchơntrongchiếnlượcquânsự.

Đãthànhquyluật,chúngtaphảicấpthiếttăng“hiệuquảsửdụngvốn”từtổhợpcôngnghiệpquânsựgiànua,tốnkémcủachúngta.Hệthốngmuasắmvũkhíhiệnnaytạoracáchệthốngvũkhíđắtkhủngkhiếp,luônvượtmứcngânsách,luônchậmtiếnđộ,vàthườngcótrụctrặc.

Cùngthờigianđó,chúngphảinhậnralàkhiChinachạyđuavũtrangnhanhchóngthìkhảnăngdễbịtổnthươngcủachúngtachỉcótănglên.Dođó,nếuchúngtamộtngàynàođóphảiđốiđầuvớiChinatrongchiếntranhlạnhđangleothang,thìthờiđiểmlàbâygiờ.ChúngtacầnphảicôngkhainêuChinabằngtênkhácvớisựtăngtrưởnghòabìnhvànghiêmtúctựhỏitạisao

quychế“tốihuệquốc”lạithuộcvềmộtnhànướcđanglàmốiđedọaquânsựhàngđầucủachúngta.

#2:Chúngtakhôngthểbịlôikéovàochạyđuavũtrangvàchuivào“bẫyReagan”

Từquanđiểmchiếnlược,cáclãnhđạochínhtrịvàquânsựnướcMỹphảinhậnralàvớitiềnđầytúiBắcKinhsẽthíchđẩyHoaKỳvàovaitrògiốngnhưLiênXôđãđốimặtvớinướcMỹdướithờiRonaldReaganvàonhữngnăm1980.ChinabiếtrõlàchínhquyềnReaganđãchônvùiLiênXôbằngcáchlôikéovàochạyđuavũtrangdẫnđếnkiệtquệLiênXô–vàtạorasựsụpđổcủacácchếđộcộngsảntrêntoànthếgiới.

Ngàynay,lạimộtlầnnữa,thếtrậnđãđảolại.Chinavớihàngngàntỷđô-ladựtrữngoạihối,nềnkinhtếtăngtrưởngnhanh,quânsựhóachóngmặt,sẽrấtmuốnlôikéonướcMỹđangcạnkiệttàichínhvàomộtcuộcchạyđuavũtrangnhằmđánhsậpnềntàichínhnướcMỹ.ChínhthựctếnàyđòihỏiMỹphảivừakhônkhéovừacóđịnhhướngchiếnlược-cũngnhưcóhànhđộngchủđộngngănngừasựtăngtrưởngquânsựchớpnhoángcủaChina.

#3:Đánhgiátrungthựcnhữngđiểmdễbịtổnthươngcủachúngta

TheođềxuấtcủaỦybanMỹ-China,LầuNămgócphảibáocáohàngnămvềkhảnăngcủaquânđộiMỹchốnglạimộtcuộctấncôngtrênkhôngvàbằngtênlửacủaChinavàocáccăncứkhuvựcvàlêndanhsáchcácbướccụthểđểcóthểsốngsótsaucuộctấncôngđó.Ủybancũngđãyêucầubênquânsự"tăngcườngtươngtácvớicácđồngminhởTâyTháiBìnhDương"và"mởrộngmốiquanhệđếncácnướckhácởchâuÁđểthểhiệnsựcamkếtliêntụccủaMỹđốivớikhuvực."XâydựngcácmốiliênminhmạnhvớibanướccóthểlàmụctiêucủaChinatrongtươnglai-NhậtBản,ẤnĐộ,vàViệtNam-làmộtphầnquantrọngcủachiếnlượcnày.

#4:ChúngtacầntướcbỏVũkhíhủydiệtviệclàmcủaChinanếuchúngtamuốnngănchặnChinaxâydựngquânđộiđạiquymô

NhàlýthuyếtquânsựnổitiếngngườiPhổKarlvonClausewitzđãtừngnói"Chiếntranhlàsựtiếpdiễncủachínhtrị,nhưngbằngcácphươngtiệnkhác."Ngàynay,cũngtheotưduyđó,chúngtacầnnhậnralàviệcChinaxâydựngquânđộinhanhchónglàsựtiếpdiễntrựctiếpcủatăngtrưởngkinhtế,vàmộtphầnquálớncủatăngtrưởngđólànhờgâythiệthạichoHoaKỳ.

Đólàvìsaochúngtacuốicùngphảihiểulàcáchtốtnhấtđểtướcbỏvũkhí

hủydiệtviệclàmcủaChinakhôngphảilà"giữcôngănviệclàmcủachúngta"-mặcdùđiềunàycũngrấtquantrọng.Thayvìthế,cáchtốtnhấtđểđốiđầuvớinhữngmánhkhóethươngmạikhôngcôngbằngcủaChinalàphòngvệquốcgia:

NếuchúngtanhườngcơsởsảnxuấtchobọnconbuônChinatrongkhichúngtavẫntiếptụccấptàichínhchotăngtrưởngcủaChinabằngcáchmuasảnphẩmcủahọvàchịuthâmhụtthươngmạikhổnglồ,tấtcảnhữnggìchúngta,nhữngngườitiêudùng,đanglàmlàđảmbảocáichếtcuốicùngcủachínhmình.

ChốnglạiconRồngthựcdân

Nhưchúngtôiđãminhhọachitiết,gótgiàyChinađangduyệtbinhtrêntoànlụcđịachâuPhivàtiếntớiMỹLatintìmcáchđộcchiếmcácnguồnnănglượngvànguyênliệuthôchocỗmáycôngnghiệpcủaChina.Chođếnnay,đếchếthựcdânmớinàyđangmởrộngmàhầunhưkhônggặpphảisựtháchthứcnào.

ĐẩylùicơnthủytriềucủachủnghĩathựcdânChinachắcchắnkhôngphảilàviệcdễdàng.Nhưngmọihànhtrìnhđềubắtđầutừnhữngbướcđinhỏbé,ítrachúngtacóthểbắtđầumộtsốbướcđểđốiphóvớitháchthứctoàncầucủaChina.

#1:ChặnđứngviệcChinalạmdụngquyềnphủquyếttạiLiênHiệpQuốc

Đâylàmộttrongnhữngcâuhỏiluânlýquantrọngcủathờiđại,màmỗicánhânchúngta,vớitưcáchlàcôngdânMỹ,cầnphảiliêntụctựchấtvấnmìnhvàcácchínhtrịgia:TạisaoTổngThốngMỹ,NgoạiTrưởngMỹvàĐạisứMỹtạiLiênhiệpquốcvẫngiữimlặngtrongkhi“kẻbuônthảm”ChinatiếptụcsửdụngquyềnphủquyếtcủamìnhtạiLiênhiệpquốcnhưmộtcáilábàimặccảchoviệctiếpcậnnguồntàinguyênthiênnhiênvàcácnguồnnguyênliệuthôtạicácquốcgialèolánhưIranvàcácchếđộđộctàiquânsựnhưSudanvàZimbabwe?CáchànhvithươngmạithôbỉcủaChinanhằmxâydựngmộtđếchếthựcdâncầnphảiđượcthẳngthắnlênánkhôngchỉbởinướcMỹmàcảthếgiới–từÂusangÁđếnMỹLatin,đặcbiệtlàcảchâuPhivốnđãphảihứngchịuhậuquảcủachiếnlượcphủquyếttànbạovàmanrợcủaChina.

#2:CảitổcácpháiđoànngoạigiaovớitrọngtâmđốikhángChina

Chúngtacầncảitổvàtăngcườngnhânsựchocáccơquanđãvàđanggiúp

thựchiệnchínhsách"quyềnlựcmềm"củachínhphủMỹ.CáccơquannàynàybaogồmngànhNgoạigiao,CơquanPháttriểnquốctếHoaKỳ,Tổchứchòabình,vànhiềuđơnvịMỹđangthựchiệnnhiệmvụởcáckhuvựcđóngquân.

MộtphầntrongcuộccảitổngànhngoạigiaoMỹlàchúngtacầntheodõisátcáchoạtđộngcủaChinatrêntoànthếgiới.Sựtheodõinàyphảitiếnhànhtừnguồnthôngtincơsởtrêntoàncầu.Vìvậy,từngthànhviêntrongsốgần300sứquán,lãnhsự,pháiđoànngoạigiaotrêntoànthếgiớicầnphảibổsungchomìnhítnhấtmộtchuyêngianghiêncứuvềChina.Nóirộnghơn,trọngtâmmớinàygiúpchúngtaxâydựngmộtđộingũchuyêngiaphântíchChinacốtlõitrongcáccơquanngoạigiaovàtìnhbáoMỹ.

ChúngtacũngkhôngthểbỏquasựđónggópcủacácdoanhnghiệpchoviệctriểnkhaiquyềnlựcmềmcủanướcMỹ.SựthựclànhiềugiámđốcMỹtựcoimìnhlànhữngngườiyêunước,vàchúngtacầnlôikéocáccôngtycóhoạtđộngởnướcngoàihànhđộngnhưnhưđạisứcủađấtnướcchúngta.

#3:ĐemthôngđiệpcủanướcMỹđếntoànthếgiới

TấtcảchúngtađãvàđangđượcnghetintứctừđàiphátthanhHoaKỳởmọingõngáchthếgiới,vàchínhchúngtacũngbiếtđếnquyềnlựccủathôngtinnày.ChúngtacũngbiếttầmquantrọngcủacáccơsởnhưtrungtâmHoaKỳcungcấpthưviệnvàcácchươngtrìnhvănhóatrongviệccảmhóatráitimvàtâmhồnngườidânởcácnướcđangpháttriển.

VềĐàiTiếngnóiHoaKỳ,chúngtanênhiểumộtthựctếlàtruyềnhìnhvệtinhvôcùngphổbiếntạicáccùngnôngthônChina,nơinhữngngôinhànôngthônbằnggạchmộc200nămtuổivẫnthòranhữngchảovệtinhlớn.Vìthế,điềuquantrọnglàphủsóngsóngtruyềnhìnhvệcủaĐàiTiếngnóiHoaKỳtớilãnhthổChina.CóthểtậndụnghệthốngvệtinhđịatĩnhsẵncóởchâuÁ.NếungườiChinaphảnđối,chúngtacầnnóichohọbiếtđólàcáchchúngtathựchiệnmộtphầnđiềukhoản“tiếpcậnthịtrường”màhọđãkývớiTổchứcThươngmạiThếgiới.

PhươngTâycólẽcũngxemxétcácphươngthứcchủđộngcungcấpdịchvụmáychủproxymiễnphíchocôngdânChina.DịchvụnàysẽchophépngườidùnginternetbêntrongVạnlýHỏathànhcóthểthoảimáikhámphá"thếgiớimạngthựcsự".

Khixemxétcácphươngthứcnhưvậy,cầnnhớrằngnướcMỹvẫncònlà

ôngvuacựcmạnhtrongtruyềnthôngvàmarketingtrênthếgiới.Vớikhảnăngcủachúngta,thậtngạcnhiênkhichúngtađãhoàntoànthấtbạitrongviệctậndụngkhảnăngđóđểquảngbáhiệuquảcácgiátrịdânchủcủachúngtaranướcngoài.

#4:ThaythếtiếngPhápvàtiếngĐứcbằngtiếngHoatrongtrườngtrunghọccủachúngta

Chúngtađềucổsúythếgiớiđangônngữnhưhiệnnay,nhưngthậtvôcùngthiểncậntrongthếkỷ21nếunhiềutrườngtrunghọccứtiếptụcyêucầuhọcsinhphảiđápứngcácyêucầungoạingữvớinhữngkhóahọctiếngPhápvàtiếngĐứcchứkhôngphảitiếngHoaphổthông.Thựctế,tiếngHoacầnphảiđượcdạyngaytừkhiđầucấptiểuhọc.Đólàcáchchúngtađáplạikẻthù,vàđólàhệthốnggiáodụccủachúngta.Vìvậy,hãyvậnđộnghộiđồngnhàtrườngthayđổichophùhợp.(Khibạnthamgiavậnđộng,hãycốgắnglàmchohọthaythếviếttayuốnlượnbằngchữđánhquabànphím).

NgănchặnChinabằngchínhChina

NgaysaukhinhậnchứcNgoạitrưởng,HillaryClintonthôngbáochocảthếgiớilàMỹsẽkhônggâysứcépvớiChinavềvấnđềnhânquyền.Từđókhôngcólờilẽkhinhxuấtnàođượcnóivềvấnđềnày.

Sựthậtlà:Chúngtacầnmộtcuộc"cáchmạnghoanhài"ởChina–tronghòabìnhhaykhônghòabình–đểhoặclàgiảithoátnhândânChinakhỏisựđôhộcủaĐa?ngCộngsảnChinahoặclàmcholãnhđạoĐa?ngCộngsảnnớilỏngbàntaycaitrịchuyênchếđốivớiđấtnướcđôngdânnhấtthếgiới.Trongthựctế,hạnchếlờinóivàáplựcvềnhữngviphạmnhânquyềnnhưNgoạitrưởngClintonđãlàmđangđưaChinađisaihướngvàlàmchocảthếgiớiđangpháttriểncócảmgiác–hyvọnglàcảmgiácsai–làphươngTâyngầmđồngývớichếđộBắcKinhvànhãnhiệuchủnghĩatưbảnnhànướcchuyênchếcủahọ.

#1:ThiếtlậplạinhânquyềnlàmmộtyếutốcủachínhsáchđốingoạiHoaKỳ

NướcMỹvàcácnướckháctrênthếgiớiphảitiếptụctạoáplựclênChinayêucầutôntrọngnhữngquyềnconngườicơbản,baogồmtựdongônluận,tựdolậphội,tụtậpvàthờcúng,cùngvớiquyềntựdolậptổchứctạichỗlàmviệcvàquyềntựquyếtvềsinhđẻ.

HoaKỳphảisẵnsàngđứngrabảovệquyềnlợicủacácdântộcbảnđịanhư

nhữngngườiởTâyTạng,NộiMông,vàtỉnhTânCương;vàđiềunàybaogồmcảviệckêugọingừngngaylậptứccácchiếndịchthanhtrừngsắctộcđangxảyraởnhững"khutựtrị"giảtạocủaChina.

#2:Phântánđầutư,khôngđầutưtậptrung

ChiếndịchphântánđầutưchốnglạicáccôngtyNamPhiđãrấtthànhcôngtrongviệclậtđổchếđộphânbiệtchủngtộc.ChúngtôiđềnghịchiếnthuậttươngcóthểcũnghiệuquảđốivớiđấtnướcphụthuộcvàođầutưnướcngoàinhưChina.HãythựchiệncôngviệccủamìnhbằngcáchkhôngđầutưvàocáccôngtyChina,cácquỹđầutưtươnghỗ,haythậmchícácquỹtăngtrưởng"nướcđangpháttriển"đangmuađầycáccổphiếucủaChina.

Thựcra,bạnsẽlàmlợichomìnhbằngcáchgiảmsựphụthuộcvàomộtnềnkinhtếđầyrủiro,thamnhũng,khôngminhbạch,vớibongbóngbấtđộngsảnlúcnàocũngmuốnvỡ.NếubạnmuốnchơiquânbàităngtrưởngkiểuChina,ítnhấthãylàmđiềuđóởmộtkhoảngcáchbằngcáchcânnhắcđầutưvàocáccôngtyvàđồngtiềncủacácnướccótàinguyênphongphúnhưAustraliavàBrazilvàcũngđangtăngtrưởngnhanhnhưChina.

#3:HạnchếxuấtkhẩucôngcụkiểmduyệtInternet

Cóquánhiều"viêngạch"ảođãđượcđặtxuốngđểxâynên"VạnlýHỏathành"đượcchếtạoởHoaKỳbởinhữngcôngtytiếngtămnhất–trongđócóCiscolàđiểnhìnhchovấnđềnày.Đãquáđếnlúcchúngtaphảichấmdứttộiđồnglõavàchínhsáchhaimặtkiểunày.QuốchộiphảithôngquađạoluậthạnchếxuấtkhẩubấtkỳsảnphẩmphầnmềmhayphầncứngmàcóthểbịcácchếđộchuyênchếdùngđểkiểmduyệtInternetvàcáchệthốngviễnthông.

ĐươngđầuvớitháchthứckhônggiancủaChina

Trongnhữngvấnđềchúngtađãbànluận,sựcạnhtranhđểthiếtlậpquyềnlựctrongkhônggiantrêncaocóthểcótácđộnglớnnhấtđếntươnglaiconemchúngta.ViệcđảmbảochoconemchúngtasẽkhôngphảichịuđựngcơnácmộngcủaTổngthốngLyndonB.Jonson"ngủdướiánhtrăngcộngsản"buộcphảicóhànhđộngnhanhchóngngaylậptức.Vớichươngtrìnhvũtrụcôngcộngđangtanvỡvàngânsáchliênbangbịkhủnghoảng,cầncónhữngýtưởngmớimẻhoàntoàn.

#1:TậndụnglợithếcủacôngnghiệptưnhânMỹđểgiảmgiáthành

ựhỗtrợcủachínhphủđãlàcựckỳquantrọngđểbắtđầuxâydựngnhanhchươngtrìnhvũtrụcủachúngtasaukhixuấthiệnvệtinhSputnik.Tuynhiên,từsauthànhcôngcủachươngtrìnhApollo,rủirođạođứccủaviệcchitiêungânsáchcộngvớicáchthuvénngânsáchchokhuvựcbầucửcủacácnghịsĩđãtạorathịtrườnggầnnhưđộcquyềncủacácnhàkhổnglồhiệuquảthấptrongngànhvũtrụvàđểlạichochúngtasựquanliêutrongngànhthămdòkhônggian.Họchỉdámrụtrèđếnnhữngnơiconngườiđãkhámphánhiềulầnrồi-vớimộtchiphíkhổnglồ.

Đãđếnlúcphảibiếnsựđộcquyềncủachínhphủtrongngànhvũtrụthànhngànhcôngnghiệptưnhânvàđểchocảbêndânsựlẫnquânsựđượchưởnglợitừcácđộnglựcthịtrườngvốnđãluônphụcvụtốtchođấtnước.KhôngphảikỵbinhcủatướngCusterđãchinhphụcmiềnTâynướcMỹmàchínhnhữngngườikhaimỏ,chủtrangtrạigiasúc,nhữngđoànxevàđườngsắtđãlàmnênchiếncôngđó.MộtcontainerchứađầynhữngphihànhgiachínhphủbayquanhtráiĐấtởkhoảngcáchcòngầnhơnlàtừBostonđếnNewYorkkhôngphảilàcáchchúngtatiếnđếnnhữngchântrờimới.

Thựcra,giảmchiphíthámhiểmvũtrụlàđiềumàcáccôngtymớinăngđộngnhưSpaceX,ScaledComposites,SierraNevada,vàXCORđanglàm.Thậmchícònhayhơnkhitưduythiếtkếvũtrụtựdo,vậnđộngkhôngngừnglàđiềumàcácdoanhnghiệpnhànướctolớncủaChinakhôngthểbắtchướcvàgiớilãnhđạochuyênchếthíchkiểmsoátcủaChinakhôngbaogiờchophépthứtưduyđó-mặcdùcácgiánđiệpvàhackerChinachắcchắnsẽcốgắngăncắpcáccôngnghệmớiphátminhra.Dođó,chúngtacầnphảiđẩymạnhưuthếcôngnghiệptưnhânMỹtronglĩnhvựcsốngcònnày.

Vìnhữnglýdođó,giámđốcNASACharlesBoldenđãkêugọicáccôngtytưnhânnhanhchóngtiếpnhậnnhữngchứcnăngtrầntụchơnnhư"vậntảivũtrụ"vàcungcấp"tiếpcậntincậyvàthườngxuyênđếnquỹđạothấpvòngquanhtráiĐất."BàngiaonhữngchứcnăngtrầntụcđóchodoanhnghiệptưnhânsẽchophépNASAquaytrởvềvớinhữngtháchthứckhámphávũtrụhấpdẫnhơn.MụcđíchnàyđượchỗtrợbởingânsáchcủaTổngthốngObamacungcấpthêm6tỷUSDchoNASAđểphânbổchuyênchoviệcthuêdịchvụphóngtênlửacủatưnhân.ChúngtacầnngănchặnnhữngnỗlựccủaQuốchộimuốnnhấnchìmkếhoạchnày,họđangchốnglạitưnhânhóavàmuốnđưaNASAtrởlạichươngtrìnhbuồnngủvớinhữngcôngviệcxãhộihóa.

#2:KhuyếnkhíchgiáodụcSTEM

Chinađangsảnxuấtranhiềugấp10lầnsốnhàkhoahọcvàkỹsưsovớiHoaKỳ;vàđấtnướccủachúngtađangtụtlạixaphíasautronglĩnhvựcnày.Chúngtacầnnhânđôinhữngnỗlựccủamìnhởcấpcánhân,giađình,côngty,vàchínhphủđểthuhẹpkhoảngcáchđangngàycàngrộngnàybằngcáchđộngviênthếhệtrẻtrởthànhkỹsưvànhàkhoahọc,bằngcáchcungcấptàichínhthíchhợp,xâydựngcáccơsở,vàtạocơhộicholớptrẻ.

heođó,cáchọcbổng,chươngtrìnhchovaysinhviên,cácquỹgiáodụcphảiđượcđiềuchỉnhthíchhợpđểnhấnmạnhvàoKhoahọc,Côngnghệ,Kỹthuật,vàToánhọc-nhữngmônhọcSTEM.Cùnglúcđó,cácbậcphụhuynhcầnđộngviênconemmìnhtheođuổinhữngngànhnghềkhoahọccôngnghệ(STEM).Giớitruyềnthôngcũngcóthểđónggópphầncủamìnhbằngcáchtạoracácthôngđiệpvàcácnhânvậtđiểnhìnhvềnhữngđứatrẻthôngminhđãlàmnhữngđiềutolớnđểthúcđẩynềnvănminh.Tươngtự,cáccôngtycũngcóthểthamgiabằngcáchcôngkhaithưởngchonhữngkỹsưhàngđầucủamìnhgiốngnhưhọnângniulòngtựtrọngcủanhữngngườibánhànggiỏinhấtvớinhữngbữatốiphầnthưởngvàchuyếnđinghỉởmiềnnhiệtđới.

#3:XácđịnhchủquyềnvớimặtTrăngtrướckhiChinakịplàmđiềuđó

Saukhiđọcxongquyểnsáchnày,bạncóthựcsựnghĩchươngtrìnhkhônggiancủaChinasẽdànhchosựtốtđẹpcủathếgiới?SựthậtlàchúngtaphảitínhđếnviệcChinasẽbắtđầuchiếmđoạttàinguyênvũtrụgiốnghệtnhưhọđangvẽratoànbộbiểnNamChinalàkhuvựcảnhhưởngvàtuyênbốlãnhhảiNhậtBảncótiềmnănglớnvềtàinguyênlàlãnhthổđặcquyềncủaChina.

ĐólàlýdotạisaoHoaKỳphảibắtđầuđặtratuyênbốchủquyềnđốivớicáctàinguyênvũtrụnhưmặtTrăngkhichúngtacònđủmạnhđểlàmđiềuđó.ChúngtacũngphảituyênbốchủquyềnđốivớicácthiênthạchgiàutàinguyênnhưthiênthạchErosvànhữngđiểmcóthểchiếmđượcnhưtiểuhànhtinhCeres,saoHỏa,vàcácđiểmLagrangetrênquỹđạo.Khicácnướckháclaóphảnđốivềviệc"chiếmđất"củachúngta,hãymờihọđếnbànđàmphánvàthiếtlậpmộthệthốngcôngbằngchophéptựdokinhdoanh,tựdosuynghĩ,vàconngườitựdocóthểmangthừakếcủaloàingườiđếncácvìsaochứkhôngphảilànướctưbảnnhànướcChinachuyênchếvàđànáp.

Nhữngsuynghĩkếtluận

Trongkhimỗihànhđộngcánhân,quyếtđịnhcấpcao,vànhữngcảicách

chínhphủđãđượcđềxuấttrongchươngnàysẽcảithiệnđángkểtriểnvọnglàquanhệHoaKỳ-Chinasẽpháttriểnthịnhvượngchứkhôngphảilàănbámlẫnnhau,cáimàcảthếgiớiđangcầnlàđiềuchỉnhtháiđộchung.

Đãquálâu,chúngtaởphươngTâyđãchờđợinềnkinhtếtăngtrưởngcủaChinacóthểbiếnđổimộtchếđộchuyênchếtànbạothànhmộtđấtnướcdânchủ,tựdovàcởimở.ChúngtađãchờđợiquacuộctànsátởquảngtrườngThiênAnMôn,cácchiếndịchthanhtrừngsắctộcởNộiMông,TâyTạng,vàTânCương;sựpháttriểncủacỗmáytuyêntruyềnhoànthiệnnhấtthếgiớivàsựkiểmduyệtnghẹtthởđốivớiInternet;việcbántrànngậpthịtrườngthếgiớinhữngsảnphẩmnguyhiểmchếtngười;sựtànphácơsởsảnxuấtcủanướcMỹ;sựônhiễmquymôlớnnhữngtàisảnchungtoàncầu;sựtấncôngliêntụccủamộtmạnglướigiánđiệptinhvilênnhữngmụctiêuquânsựvàcôngnghiệp;vàsựnổilêncủalựclượngvũtrangviễnchinhnămthứquânđủkhảnăngmộtngàynàođósẽápđặtnhữngđòihỏivôlývềchủquyềnlêntoàncầu–vàkhôngnghingờlàcảvũtrụ.

Chúngtakhôngđượcphépchờđợithêm.ThựcrađãmuộnđểtấtcảchúngtacùngđốiđầuChina–thậmchíkhichúngtaphảiđốiđầuvớichínhnhữnghyvọnggiảtạolàbằngcáchnàođó,ngượcvớitấtcảnhữnggìchúngtachứngkiến,sựtrỗidậycủaChinasẽmangtínhhòabình.

Vàởđâycũngkhôngcầnphảinhắclạitrongkhichúngtatiếnhànhxửlýtừngvấnđềmột,từchủnghĩaconbuôncủaChinavàsựantoànsảnphẩmđếnbiếnđổikhíhậu,nhânquyền,vàhợptácquânsự,thìlàmviệcvớiChinaởbấtkỳcấpnàocũngsẽcầnluônđềcaocảnhgiác.ĐồngthờicầntuânthủchặtchẽlờikhuyêncủaRonaldReagantừthờichiếntranhlạnhvềđàmphánvớiLiênXô.V