tho-cham-ngon-tap-1-thai-ba-tan

THƠ CHÂM NGÔN – TẬP 1 THÁ I BÁ TÂN

1

Convert to pdf: TRẦN HỮU TẤN


2

THÁ I BÁ TÂ N

THƠ CHÂM NGÔN

(1.000 bài)

_____________________


3

THAY LỜI TỰA

Chẳng qua buồn, rỗi việc,

Viết mấy bài châm ngôn,

Ai rỗi, xin mời đọc,

Quả không dám dạy khôn.

Nhiều ý của ngƣời khác,

Toàn các bậc uyên thâm,

Chép lại, mong bạn đọc

Phần nào bớt lỗi lầm.

Bản thân tôi, nói thật,

Dẫu viết sách dạy đời,

Còn lâu mới hoàn hảo.

Đơn giản - tôi là ngƣời.

Châm ngôn, thơ mộc mạc,

Thậm chí chẳng là thơ -

Kinh nghiệm của đầu bạc,

Tích lũy tự bao giờ.

Quan trọng của châm ngôn

Là nhớ để áp dụng.

Đừng nhƣ bà cụ non,

Đọc để phán sai đúng.

Có ngƣời đọc và biết

Nghìn câu châm ngôn hay.

Biết mà không áp dụng,

Hỏi ích gì điều này?

Sống, làm theo châm ngôn,

Chắc chúng ta thành thánh.

Nhƣng thánh, thiếu chất ngƣời,

Vô tri và giá lạnh.

Ngƣời viết tập thơ này

Từng ngô nghê, lầm lạc.

Giờ cũng chẳng khá hơn,

Có điều theo kiểu khác.

Phần Một

1

Cây ngay thƣờng chết đứng,

Dây leo chẳng hề gì.

Đó cũng là sự thật,

Tin hay không thì tùy.

2

Ai cũng biết kim cƣơng

Vì hiếm mà giá trị.

Nếu kim cƣơng có nhiều

Ắt sẽ không còn quí.

3

Mọi cái ở trên đời

Đều có tính so sánh.

Nếu không có mặt trời,

Vàng sẽ không lấp lánh.


4

4

Nhiều khi, kể cũng lạ,

Rằng đời cũng cần buồn.

Vì đời mà vui quá,

Đời sẽ thành rất buồn.

5

Muốn xây nhà, trƣớc hết

Phải làm móng, đổ nền.

Xƣa nay ai có thể

Túm tóc mình kéo lên?

6

Không hề có khái niệm

Bất hạnh hoặc không may,

Chỉ có cách nhìn nhận

Tiêu cực về điều này.

7

Biết nơi mình đang đứng

Là quan trọng, dẫu sao

Cái thực sự quan trọng:

Biết mình đi hƣớng nào.

8

Ở đời, hỏi có gì

Hơn lòng thƣơng, lẽ phải?

Mọi cái sẽ qua đi,

Chỉ tình ngƣời ở lại.

9

Bắt đầu từ việc dễ,

Phải từ từ, vừa vừa:

Ai, một tay, có thể

Nâng cả hai quả dƣa?

10

Giúp thành công, xin có

Một bí quyết nho nhỏ:

Làm những việc bình thƣờng

Bằng say mê phi thƣờng.

11

Ngƣời lạc quan luôn thấy

Cơ hội trong khó khăn.

Ngƣời bi quan cằn nhằn

Khó khăn trong cơ hội.

12

Không phải ai cũng biết

Cái nghịch lý thế này:

Muốn giữ chặt hạnh phúc

Thì cần phải nới tay.

13

Theo qui luật vật lí:

Cho thì sẽ không còn.

Theo qui luật từ thiện:

Cho - mình sẽ nhiều hơn.

14

Chƣa có cái ta mong,

Đừng buồn, đừng đau khổ.

Hãy biết vui, yên lòng


5

Với cái ta đang có.

15

Có thể ta không thắng,

Nhƣng phải đấu đến cùng.

Có thể không thành công,

Nhƣng phải luôn có gắng.

16

Lời nói và thời gian -

Phải suy đi, tính lại,

Vì cả hai cái này

Không thể nào lấy lại.

17

Gặp khó khăn, mất mát,

Bất cứ với điều gì,

Đừng tìm một lối thoát,

Mà tìm một hƣớng đi.

18

Chúng ta có thể ghét

Những ngƣời mình đã yêu.

Chúng ta rất khó yêu

Những ngƣời mình đã ghét.

19

Một khi anh có thể

Không coi trọng chính mình,

Thì làm sao ngƣời khác

Không xem thƣờng, không khinh?

20

Giá trị một món quà

Không ở lớn hay nhỏ,

Mà ở cách ngƣời ta

Nó i và đƣa tặng nó.

21

Tai họa thƣờng bắt đầu

Bằng một cơn cuồng giận,

Và kết quả về sau

Là nỗi buồn hối hận.

22

Những gì mình sắp nói,

Phải suy nghĩ thật lâu.

Không thật cần, đừng nói

Những gì nghĩ trong đầu.

23

Suy cho cùng, ở đời,

Thành công lớn hơn cả

Là biết tự đứng lên

Sau mỗi lần vấp ngã.

24

Làm quen với một ngƣời

Thƣờng nhanh và không khó,

Nhƣng phải mất cả đời

Để quên đi ngƣời đó.

25

Nói câu “Anh yêu em!”


6

Chỉ vài giây, tuy vậy,

Ta phải mất cả đời

Để chứng mình điều ấy.

26

Con tiêu tiền bố mẹ

Coi nhƣ chuyện đƣơng nhiên.

Hiếm khi thấy bố mẹ

Ngửa tay xin con tiền.

27

Con ngƣời phải buồn đau

Cô đơn và quẫn bách,

Vì thay cho xây cầu,

Họ xây tƣờng ngăn cách.

28

Chúa Jesus từng dạy:

“Thiên đƣờng trong trong ta.

Cũng trong ta - địa ngục”.

Vậy còn tìm đâu xa?

29

Chúng ta ai cũng chết

Chỉ duy nhất một lần,

Vì vậy phải cố gắng

Để chỉ chết một lần.

30

Cái để đo đời ngƣời

Là tƣ tƣởng, hành động,

Chứ không phải là lời

Hay thời gian đã sống.

31

Cuộc đời là cuốn sách

Phải đọc chậm, dần dần,

Vừa đọc vừa suy ngẫm,

Vì chỉ đọc một lần.

32

Khi sống chỉ vì mình

Cốt đƣợc no, thoải mái,

Tức là ta thành thừa

Với những ngƣời còn lại.

33

Thảm họa của tuổi già

Không phải do ta già,

Mà vì không muốn trẻ,

Nên ta thành ngƣời già.

34

Đời thực sự đáng sống

Khi biết sống vì đời.

Ngƣời thực sự ngƣời tốt

Khi biết sống vì ngƣời.

35

Khi bạn muốn điều gì,

Thì đừng chờ điều ấy.

Hãy chủ động đi tìm -

Có tìm ắt có thấy.


7

36

Nụ cƣời mang hạnh phúc

Cho những ngƣời xung quanh.

Nụ cƣời mang hạnh phúc

Chủ yếu cho chính anh.

37

Thú vui và công việc,

Ai cũng có - Và ngƣời

Biết kết hợp thành một,

Mới hạnh phúc suốt đời.

38

Ta không biết có gì

Trƣớc khi đánh mất nó,

Cũng không biết cần gì

Cho đến khi ta có.

39

Thời nào và ở đâu

Ngƣời già cũng cau có,

Chê các thế hệ sau

Không giỏi, tốt nhƣ họ.

40

Trái đất mà hình vuông,

Đƣờng không nghiêng, chắc chắn.

Nhƣng rất tiếc, nó tròn,

Nên phải đi cẩn thận.

41

Keo kiệt là không tốt.

Điều ấy đúng, khỏi bàn,

Ngoại trừ một trƣờng hợp,

Là keo kiệt thời gian.

42

Ai không muốn mất bạn,

Xin hãy nhớ điều này:

Cứ cho, nếu có thể,

Hỏi vay, không cho vay.

43

Mọi việc không vô cớ,

Vậy đừng quên điều này:

Trong cái may có rủi,

Trong cái rủi có may.

44

Càng sống, càng thấy đúng

Một chân lý hiển nhiên:

Cái gì cũng mua đƣợc,

Không ít thì nhiều tiền.

45

Điều này luôn vẫn đúng,

Mọi thời và mọi nơi:

Thời gian là thầy thuốc

Vĩ đại nhất trên đời.

46

Kiếm đƣợc tiền là khó,

Tiêu tiền khó hơn nhiều.

Muốn đánh giá ai đó,


8

Hãy nhìn cách chi tiêu.

47

Lo việc nghĩa - quân tử.

Lo việc lợi - tiểu nhân.

Quân tử càng quân tử,

Biết kiếm tiền khi cần.

48

Việc đã quyết là làm,

Đem hết sức mà làm.

Nhất định không trì hoãn,

Mà làm phải ra làm.

49

Con ngƣời, về bản chất

Là tham và vô ơn.

Nhờ học hỏi, từng trải,

Chuyện ấy mới đỡ hơn.

50

Hành vi của con ngƣời -

Ai dùng ngƣời nên nhớ -

Chi phối bởi hai điều:

Lòng tham và nỗi sợ.

51

Đời ngƣời không quá ngắn

Để nở một nụ cƣời.

Nhƣng cũng không dài quá

Để suốt ngày ăn chơi.

52

Để sống vui, hạnh phúc,

Có tiền là rất cần.

Nhƣng chỉ dừng ở đó,

Hạnh phúc mới một phần.

53

Hèn, đƣơng nhiên là xấu,

Nhƣng đôi khi cũng cần:

Nhẫn nhục lo việc lớn -

Gọi là hèn đại nhân.

54

Đƣờng khó khăn không phải

Do cách núi, ngăn sông.

Khó ở chỗ ta ngại

Vƣợt núi và vƣợt sông.

55

Thú vị khi làm ngƣời

Còn nhiều cái chƣa biết.

Động lực sống ở đời

Lại chính là cái chết.

56

Không ai đƣợc phép chọn

Bố mẹ và nơi sinh.

Bố mẹ càng nghèo khổ,

Càng yêu bố mẹ mình.

57

Ngƣời nói xấu ngƣời khác


9

Cho bạn nghe, có ngày

Họ nói xấu về bạn

Y hệt theo cách này.

58

Một ngƣời mà luôn tốt

Với tất cả mọi ngƣời,

Ngƣời ấy sẽ không tốt

Với một ai trên đời.

59

Không nhất thiết thông minh

Để thành ngƣời may mắn.

Nhƣng phải rất may mắn

Mới thành ngƣời thông minh.

60

Chỉ ngƣời ít hiểu biết

Ai nói gì cũng tin.

Muốn có đƣợc chính kiến,

Phải luôn đọc, nghe, nhìn.

61.

Cứ lắng nghe ngƣời ta

Nói việc này, việc nọ.

Chỉ tin khi kiểm tra

Nói và làm của họ.

62

Không ai cam khổ mãi

Ngƣời bốc vác than đen

Luôn mơ tƣơng lai sáng

Khi con cái lớn lên.

63

Tàn nhẫn, nhƣng quả thật

Rằng đôi khi chính anh

Phải chấp nhận tàn nhẫn

Để làm điều tốt lành.

64

Đàn ông muốn con gái

Ngoan, ít lời, thông minh,

Thì tốt nhất phải dạy

Bắt đầu từ vợ mình.

65

Đêm, trời lạnh, hãy nhớ

Chuyển lửa cho ngƣời bên.

Phật Thích Ca đã dạy:

Đèn thắp sáng từ đèn.

66

Mọi cái có giới hạn,

Chỉ duy nhất ở đời

Một cái không giới hạn -

Sự đểu cáng của ngƣời.

67

Khó có thể yêu nƣớc

Khi không yêu quê nhà.

Làm sao yêu ngƣời khác,

Khi không yêu mẹ cha?


10

68

Có một điều thật lạ:

Thời gian vẫn trôi qua

Cả khi ta vội vã

Hay nằm lƣời ở nhà.

69

Dễ thấy vết bẩn nhỏ

Trên tấm kính trong phòng,

Thế mà nhiều khi khó

Thấy nó lớn và trong.

70

Khi đang ăn, ai đó

Nhỡ làm đổ bát canh,

Ngƣời thực sự thông minh,

Coi nhƣ không nhìn thấy.

71

Có thể không ai biết

Việc mình làm không hay,

Nhƣng trời biết, mình biết -

Quan trọng ở chỗ này.

72

Phải dạy sao để trẻ,

Trong cái nhỏ, cái to,

Biết rằng quan trọng nhất

Không phải xin, mà cho.

73

Sách tinh lọc kiến thức

Của bao đời xƣa nay,

Do vậy học ở sách

Còn hơn học ở thầy.

74

Sao thế nhỉ, ở đời

Làm ngƣời tốt đã khó,

Lại còn bị chê cƣời

Và thƣờng là đói khổ?

75

Bao giờ và thời nào

Ngƣời tốt cũng thua thiệt.

Ngƣời xấu đƣợc đề cao,

Giàu sang, ăn không hết.

76

Sống thật, dễ bị lừa,

Nhƣng vẫn nên sống thật.

Ngay cả khi bị lừa,

Niềm tin đừng để mất.

77

Một ngƣời chết - Chắc gì

Anh ta từng đã sống.

Thực sự sống là khi

Con ngƣời yêu lao động.

78

Không ai tin đã khổ.

Khổ hơn - không tin ai.

Thiếu niềm tin, cuộc sống


11

Chỉ là sự kéo dài.

79

Chúng ta ngại thừa nhận

Một thực tế hiển nhiên,

Rằng ngƣời bạn tốt nhất

Cuối cùng vẫn là tiền.

80

Anh kêu đời tráo trở.

Thì thế mới là đời.

Nếu mọi cái tốt đẹp,

Anh khó mà thành ngƣời.

81

Không chỉ là gánh nặng

Đè lên vai, tuổi già

Còn là gia tài quí

Của mỗi một chúng ta.

82

Đối với ngƣời trẻ tuổi,

Các sai lầm trong đời

Thậm chí còn cần thiết,

Nếu không, khó thành ngƣời.

83

Ta vui hay ta khổ,

Đời vẫn cứ trôi qua

Theo cách riêng của nó,

Mà không thèm hỏi ta.

84

Nếu tất cả đều giàu,

Thì coi nhƣ nghèo hết.

Nếu tất cả giống nhau,

Xã hội coi nhƣ chết.

85

Cái hay của thiếu tiền

Là ta muốn có tiền.

Nó bắt ta làm việc

Cho đến khi có tiền.

86

Nhƣ chờ sinh, bà mẹ

Muốn sinh con đúng ngày.

Cái gì đến sẽ đến,

Vội, chắc gì đã hay.

87

Có thể luật nhân quả

Chỉ là cái răn đời,

Nhƣng nhờ luật nhân quả,

Ngƣời tốt hơn với ngƣời.

88

Không tin vào thần phật,

Khó tin vào chính mình.

Không tin vào trời đất

Là xúc phạm thần linh.

89

Khi đi về phía trƣớc,


12

Phía mặt trời long lanh,

Tức là ta để lại

Bóng tối sau lƣng mình.

90

Nếu có nghe ai nói

Một cộng một là ba,

Thì cũng đừng cãi vội.

Đó là chuyện ngƣời ta.

91

Đúng sai chỉ tƣơng đối.

Nhiều cái đúng mà sai.

Khó phân biệt ranh giới

Giữa điên và thiên tài.

92

Chọn bạn nên cẩn thận,

Bỏ cũng thế, mà rồi

Xin có một lời nhắn:

Trẻ, bạn bè ít thôi.

93

Thật may: Ta không giàu.

May nữa: Ta phải chết.

May còn có buồn đau.

Vì sao? Ngẫm thì biết.

94

Đời vừa nhƣ con đĩ,

Vừa cô gái đáng yêu.

Anh muốn gì cũng đƣợc,

Cái gì nó cũng chiều.

95

Suy cho cùng, sống xấu

Cũng chẳng lợi hơn gì.

Cứ bắt chƣớc Lão Tử,

Sống lành, sống vô vi.

96

Tu thân rồi tề gia,

Trị quốc, bình thiên hạ.

Nếu làm ngƣợc, chúng ta

Tất sẽ gặp tai họa.

97

Câu “Khinh tiền, trọng nghĩa”

Rất chí lý, tuy nhiên,

Chí lý hơn nên nói:

“Trọng nghĩa, trọng cả tiền.”

98

Ngƣời ta nghiện, quả thế,

Chỉ toàn thứ đắng cay.

Ngẫm mà xem, có lẽ

Không ngẫu nhiên điều này.

99

Giàu cũng chẳng làm gì.

Danh cũng chẳng làm gì.

Vậy sống để làm gì?

Thực ra, chẳng làm gì.


13

100

Ai cũng sống vì mình,

Mà nên sống vì mình,

Rồi mới vì ngƣời khác,

Tức là cũng vì mình.

Phần Hai

1

Có thể không có trời,

Nhƣng ta sống ở đời,

Để yên tâm, chắc chắn,

Ta nên tin có trời.

2

Bí quyết để có tiền

Là không chỉ kiếm tiền,

Mà còn biết tiêu tiền

Và luôn để dành tiền.

3

Không ngƣời nào có thể

Biết mọi cái trên đời.

Ngƣời cái gì cũng tốt

Thì chẳng còn là ngƣời.

4

Thật lạ, đời cũng cần

Thằng ngu, cô gái xấu.

Đời sẽ buồn một khi

Toàn thiên tài, hoa hậu.

5

Về già, con mới biết

Một chân lý hiển nhiên:

Bố mẹ nhận bão tố

Cho con cháu bình yên.

6

Trong các tội ở đời,

Lớn nhất - tội bất hiếu.

Tiếc, chỉ khi có con,

Điều này ta mới hiểu.

7

Nghèo không phải tội lỗi,

Nếu có thể, đừng nghèo.

Nhƣng giàu mà phạm tội,

Nếu có thể, cứ nghèo.

8

Ai chƣa từng bị đói,

Sẽ không biết mình no.

Ngƣời theo Ấn Độ giáo

Không nói: “Ngu nhƣ bò”.

9

Có thể với mọi ngƣời

Bạn là hạt cát nhỏ.

Có thể với ai đó

Bạn là cả cuộc đời.

10


14

Ngƣời ta có thể quên

Lời bạn nói sai trái,

Nhƣng không bao giờ quên

Ấn tƣợng bạn để lại.

11

Một khi đã quyết định,

Thì phải bắt đầu ngay.

Không tìm cớ trì hoãn.

Bây giờ, ngay lúc này!

12

Không phải chuyện nhân quả,

Nhƣng sự thật: Vốn thƣờng,

Ai yêu thƣơng nhiều quá,

Sẽ chết vì yêu thƣơng.

13

Cuộc sống chỉ đáng sống

Khi biết sống vì đời.

Nghe có vẻ sáo rỗng,

Nhƣng đúng đến lặng ngƣời.

14

Không tin vào chính mình,

Rồi băn khoăn, lần lữa,

Tức là chƣa bắt đầu,

Đã thất bại một nửa.

15

Anh có thể là ngƣời

Công tâm, can đảm nhất,

Cũng đừng trách những ngƣời

Không dám nói sự thật.

16

Đúng, tuy nghe nhàm chán:

Ta cho đời cái gì

Sẽ nhận lại cái ấy.

Lại tin không thì tùy.

17

Thƣờng vẫn thế, ta buồn,

Khi mất mát, dù nhỏ.

Thế mà ta ít vui

Với cái ta đang có.

18

Saadi, ai cũng biết,

Đã chia ba cuộc đời

Để đọc, đi và viết.

Phần còn lại - nghỉ ngơi.

19

Không có gì vô duyên

Bằng ăn tục, nói láo.

Không có gì hƣớng thiền

Bằng lao động sáng tạo.

20

Trời - lúc nắng, lúc mƣa.

Ngƣời - lúc vui, lúc khổ.

Đừng quá thiếu, quá thừa.

Đừng quá lớn, quá nhỏ.


15

21

Khi ta sống hết mình,

Nghĩa là ta quên mình.

Tƣởng không sống cho mình,

Nhƣng lại sống cho mình.

22

Quân tử và tiểu nhân

Có một điều khác biệt:

Tiểu nhân lo miếng ăn,

Quân tử lo hiểu biết.

23

Bạn là một thế giới

Duy nhất, không giống ai,

Nhiều tầng nhƣ vũ trụ,

Bí ẩn nhƣ con bài.

24

Thực tài luôn là ngƣời

Cứ lặng lẽ làm việc.

Bất tài luôn là ngƣời

Cứ nằm dài than tiếc.

25

Sách - sản phẩm vĩ đại

Và quí nhất ở đời.

Không có sách, nhân loại

Không bao giờ thành ngƣời.

26

A friend in need

Is a friend in deed.

Bạn là để giúp nhau,

Chứ không phải giải sầu.

27

Bạn tốt chính là ngƣời

Thăm ta khi đau ốm

Hay khi ta ngồi tù.

Ngoài ra là bạn rổm.

28

Ở độ tuổi hai mƣơi

Mà bạn chỉ thích lƣời,

Thì hãy đem tuổi ấy

Bán đi, kiếm chút lời.

29

Đừng nói câu “Rất tiếc”

Với ngƣời mình đang yêu,

Giống nhƣ khi làm việc

Không kêu khó khăn nhiều.

30

Đàn ông không có vợ

Héo khô về tâm hồn.

Đàn bà không đẻ con

Héo khô về thể xác.

31

Napôlêông nói

Ô ng ta luôn thành công


16

Vì đã không do dự.

Bạn có làm thế không?

32

Không có gì biến mất,

Không có gì ngẫu nhiên.

Trăng lặn, trăng lại mọc,

Hết tiền, lại có tiền.

33

Việc gì cũng quan trọng -

Cày ruộng hay viết văn.

Miễn là làm thật tốt,

Miễn là phải chuyên cần.

34

Khi mới sinh, bạn khóc

Còn mọi ngƣời thì cƣời.

Mong bạn vui, lìa đời

Để lại nhiều tiếng khóc.

35

Ý nghĩa của cuộc sống

Luôn nằm trong lao động.

Còn nghỉ ngơi, vô lo

Chỉ khi ta xuống mồ.

36

Ngƣời có chí tiến thân,

Số phận sẽ dìu dắt.

Ngƣời ngồi ì, bất cần,

Số phận sẽ xếp đặt.

37

Nói thì lại nhàm chán:

Ta không thể thanh thản

Sống với quá khứ buồn.

Vậy vứt đi, vứt luôn!

38

Con ngƣời vốn bảo thủ.

Việc của mình, cứ khuyên.

Nghe hay không tùy họ,

Đừng áp đặt, thêm phiền.

39

Không ai sƣớng cả đời.

Không ai khổ cả đời.

Vậy vấn đề ở chỗ

Tùy cơ và tùy thời.

40

Con đƣờng đến thành đạt,

Vừa ngắn, vừa an toàn,

Là học vấn, hơn thế,

Sống lại đƣợc thanh nhàn.

41

Đừng so ngƣời với ta,

Đừng so ta với ngƣời,

Vì đƣợc sinh ra đời,

Ai cũng là đặc biệt.

42


17

Ta viện đủ lý do,

Cùng một việc, một lúc

Để làm hoặc không làm,

Mà nghe đều thuyết phục.

43

Thôi ƣớc mơ, hy vọng,

Nghĩa là ta ngừng sống.

Con ngƣời có thể bay,

Tiếc ta quên điều này.

44

Đừng hối tiếc, than khóc

Những việc buồn đã qua,

Hãy vui mừng: Phía trƣớc

Tƣơng lai đang chờ ta.

45

Shakespeare nói chí lý

Yêu thì yêu mọi ngƣời.

Tin thì tin vài ngƣời.

Ghét - không ghét ai cả.

46

Hãy chọn một mục đích,

Cố đeo đuổi, không rời,

Vì nó rất có thể

Là mục đích cả đời.

47

Khi có trẻ nghèo đói

Không khoe con mình giàu.

Với ngƣời không chỗ ở,

Đừng nhắc chuyện nhà lầu.

48

Con ngƣời đƣợc sinh ra

Không phải để biến mất,

Mà in dấu chân mình

Trong lòng ngƣời, trên đất.

49

Điều này rất quan trọng:

Chọn bạn nào để chơi.

Quan trọng hơn: Không để

Cái bẩn bám lên ngƣời.

50

Đừng làm phiền ngƣời khác,

Khi có thể tự làm.

Khi phần mình đã có,

Phần của ngƣời, đừng tham.

51

Khi bắt đầu công việc,

Phải luôn luôn lạc quan.

Còn nếu muốn bi quan,

Hãy chờ khi xong việc.

52

Dù chuyện gì xẩy ra,

Cũng tĩnh tâm để hiểu

Rằng cuộc sống chúng ta

Quả là điều kỳ diệu.


18

53

Lincohn đúng khi nói:

Ta thất bại ra sao

Không quan trọng bằng việc

Chấp nhận nó thế nào.

54

Đừng đổ lỗi số phận

Thất bại hoặc ƣu phiền,

Phải thẳng thắn nhìn nhận

Một phần mình gây nên.

55

Tốt là khi lặng lẽ

Làm việc tốt cho đời.

Xấu là khi lặng lẽ

Lo bòn vét của đời.

56

Không biết thì cứ hỏi

Chẳng có gì đáng chê.

Ai không biết lắng nghe,

Không bao giờ biết nói.

57

Có thể bạn ngu dốt

Một chốc khi hỏi ngƣời.

Ai dốt, không dám hỏi,

Sẽ ngu dốt suốt đời.

58

Ngƣời khiêm tốn thực sự

Là ngƣời biết rõ mình,

Dám nói điều mình biết,

Dám nhận mình thông minh.

59

Bạn đã thử sức chƣa,

Mà nói mình không thể?

Chƣa bắt đầu, làm sao

Biết đƣợc khó hay dễ?

60

Đáng thƣơng và ngu ngốc

Kẻ làm ác, mà rồi

Chẳng đƣợc tí lợi lộc,

Lại còn bị chê cƣời.

61

Cái tốt nhất ta có

Chính là lòng trung thành.

Sự kính trọng, thanh danh.

Mọi cái đều từ đó.

62

Lý trí giúp ta tránh

Những việc không nên làm.

Trái tim thì ngƣợc lại,

Mách những việc cần làm.

63

Kẻ lƣời biếng không biết

Nghịch lý này của đời:


19

Chỉ những ai làm việc

Mới thực sự nghỉ ngơi.

64

Muốn hay không cũng vậy:

Quay lƣng với mặt trời,

Rốt cục ta chỉ thấy

Cái bóng mình mà thôi.

65

Nếu thực sự ta hiểu

Ngƣời khác nhƣ hiểu ta,

Thì lỗi lầm của họ

Ta dễ dàng bỏ qua.

66

Ta miễn phí tiêu dùng

Những tháng năm trƣớc mặt.

Nhƣng năm tháng đã qua

Có giá, và rất đắt.

67

Thực sự có nhiều ngƣời

Lời đi trƣớc ý nghĩ.

Nói, chẳng biết nói gì,

Đó là điều tối kỵ.

68

Phải lựa chọn quần áo

Hợp với tính cách mình.

Không đƣợc để quần áo,

Chi phối tính cách mình.

69

Thƣờng những ngƣời tuyệt vời

Uyên thâm và tuấn kiệt,

Dám thẳng thắn trả lời:

“Quả thật tôi không biết.”

70

Đọc mà không suy nghĩ

Chỉ lãng phí thì giờ.

Đọc mà không nhớ đƣợc

Do khi đọc hững hờ.

71

Không có sự nghiệp lớn,

Nếu mọi việc trơn tru.

Cuộc đời thƣờng vẫn vậy,

Luôn có luật trừ bù.

72

Thất bại là bình thƣờng,

Nhƣng thất bại lớn nhất

Là không dám thử làm,

Và đó là sự thật.

73

Thấy điều gì chƣa rõ,

Phải tìm hiểu đến nơi.

Thà suốt đêm không ngủ,

Hơn nghi ngờ suốt đời.

74


20

Con đƣờng của thiên tài

Luôn gập ghềnh đá sỏi,

Con đƣờng chƣa có ai

Từng đi hay nghe nói.

75

Muốn thực sự hơn ngƣời,

Ta phải nhìn lên trời,

Vì khi ta nhìn xuống,

Ta thấy ta hơn ngƣời.

76

Cây mọc đƣợc xanh tốt,

Lại còn cho quả ngọt

Là nhờ ở dƣới cây

Xác chết tích lâu ngày.

77

Sao không buồn cho đƣợc,

Khi sự thật vẫn là:

Chƣa kịp học cách sống,

Cái chết đã chờ ta.

78

Kinh nghiêm là cái lƣợc

Mà thiên nhiên, buồn sao,

Ban cho ta khi tóc

Đã không còn sợi nào.

79

Thành La Mã đƣợc xây

Không phải trong một ngày,

Nhƣng phá nó, có thể

Trời chỉ mất vài giây.

80

Ngƣời bác sĩ đích thực

Của tâm hồn chúng ta

Lại chính là triết học

Chứ không phải thơ ca.

81

Dựa vào tài ngƣời khác,

Ta có thể uyên bác.

Nhƣng muốn thành thông minh,

Phải dựa vào chính mình.

82

Của cải có thể mua

Bằng lao động trí tuệ,

Nhƣng tiền bạc không thể

Mua đƣợc trí tuệ nào.

83

Trí tuệ không dùng lâu,

Nhƣ trái cây khô thối.

Nhƣng trí tuệ gặp nhau

Sẽ lóe lên sáng chói.

84

Thà ngu dốt còn hơn

Thông minh mà độc ác.

Đặc tính của ngƣời ngu:

Chỉ thấy lỗi ngƣời khác.


21

85

Ai không biết tƣởng tƣợng,

Không có cánh để bay.

Có cánh mà không bay

Là phí óc tƣởng tƣợng.

86

Con đƣờng của vinh quang

Luôn tiến lên phía trƣớc,

Vừa hẹp, lại khó đi,

Nên không thể lùi bƣớc.

87

Cuộc đời xƣa và nay

Luôn khách quan, và nó

Không tốt, không xấu hơn

Nhƣ bản thân vốn có.

88

Ngƣời chỉ sống bằng tình,

Kết thúc là bi kịch.

Còn hài kịch là ngƣời

Sống chỉ bằng thông minh.

89

Ngƣời thực sự uyên bác,

Nói giản dị, chân thành.

Ngƣời tỏ ra uyên bác

Nói rối rắm, vòng quanh.

90

Quân tử chính là ngƣời

Không bỏ nghĩa vì lợi.

Tiểu nhân thì suốt đời

Đâu có tiền là tới.

91

Với những kẻ muốn chết,

Giúp cũng chẳng ích gì.

Gặp kẻ đang khát bạc,

Thì đừng khuyên, quên đi.

92

Tiểu nhân luôn hiếu danh,

Việc làm thƣờng giả dối.

Quân tử hiểu chính danh,

Làm nhiều mà ít nói.

93

Khổng Tử dạy: Họa trời

May ra còn cứu đƣợc,

Nhƣng nếu là họa ngƣời,

Thì coi nhƣ hết nƣớc.

94

Học, học nữa, học mãi,

Sớm muộn cũng thành danh.

Cứ kiên gan, bền chí,

Chuyện gì làm cũng thành.

95

Có học, không có đức

Là ngƣời ác, đáng chê.


22

Có đức, không có học,

Ấy là ngƣời chân quê.

96

Quân tử sống ở đời,

Nhƣ Khổng Tử đã nói -

Trên - không dám oán trời,

Dƣới - không nỡ trách ngƣời.

97

Nói nhiều thì nhiều lỗi,

Và sự thật vẫn là:

Ngƣời biết thƣờng im lặng,

Kẻ dốt thích ba hoa.

98

Nếu đã làm việc nghĩa,

Thì không đƣợc suy bì.

Đã anh hùng, hảo hán,

Sao còn ngại gian nguy?

99

Ngƣời xƣa dạy: Làm việc,

Phải làm trƣớc mọi ngƣời.

Nếu quả tình phải nói,

Nên nói sau mọi ngƣời.

100

Bạn gặp nạn, đừng hỏi:

“Tớ có thể làm gì.”

Muốn giúp thì cứ việc

Lặng lẽ mà giúp đi.

Phần Ba

1

Cái ta làm cho mình

Sẽ mất khi ta chết.

Cái ta làm cho đời

Sẽ trƣờng tồn, bất diệt.

2

Ngƣời uyên thâm không biết

Hết mọi cái trên đời.

Chỉ thằng ngu mới biết

Hết mọi cái trên đời.

3

Bạo lực không thuần túy

Là đánh từ bên ngoài.

Cũng là dạng bạo lực

Khi ghét hay thù ai.

4

Ngƣời ác là đáng sợ.

Nhƣng đáng sợ gấp đôi

Là khi ngƣời thiện ngồi

Thản nhiên nhìn cái ác.

5

Không phải là nghệ sĩ

Nếu anh không có tài.

Có tài không tác phẩm


23

Còn tồi tệ gấp hai.

6

Mục đích ta đeo đuổi -

Không phải sống muôn đời,

Mà làm cái gì đó

Sống mãi trong lòng ngƣời.

7

Dễ, khi anh no đủ,

Khuyên ngƣời cam cảnh nghèo.

Nhƣng nếu anh nghèo khổ,

Liệu anh có nghe theo?

8

Chỉ đọc những cuốn sách

Ai cũng đọc trên đời,

Rốt cục anh suy nghĩ

Y hệt nhƣ mọi ngƣời.

9

Ghét, thù hận không khó,

Cái khó là thƣơng yêu.

Cũng vậy, sống thiện khó,

Sống ác dễ hơn nhiều.

10

Thật lạ, cái đẹp nhất,

Luôn hấp dẫn chúng ta

Chính là cái chƣa biết,

Còn đâu đó rất xa.

11

Ở Hà Nội sắp tới

Số lƣợng nhà bỏ không

Lớn hơn ngƣời thuê trọ.

Một thực tế đau lòng.

12

Ta sống trong thế giới

Phải giấu khi yêu nhau,

Giữa thanh thiên bạch nhật

Bạo lực ngẩng cao đầu.

13

Bạn có thể đƣa ngựa

Đến dòng suối xanh trong,

Nhƣng bất lực trƣớc việc

Nó chịu uống hay không.

14

Không phải ai cũng biết

Là làm việc càng nhiều

Ta càng thấy hạnh phúc

Và hiểu ra nhiều điều.

15

Dạy con sống hạnh phúc,

Đừng dạy chúng làm giàu,

Để khôn lớn chúng biết

Cái đẹp nằm ở đâu.

16

Tôi làm anh lo sợ,


24

Tôi làm anh cô đơn,

Tôi làm anh hờ hững,

Tôi làm anh giận hờn.

Tôi là tên khủng bố,

Tôi làm anh ngu si,

Tôi giết anh… đơn giản

Tôi là chiếc ti-vi.

17

Ai luôn đứng một chỗ,

Dẫu khôn ngoan, thông minh,

Sẽ không nghe tiếng xích

Đang trói buộc chân mình.

18

Ngƣời tốt không phụ thuộc

Tôn giáo, màu da nào,

Mà cách họ đối xử

Với mọi ngƣời ra sao.

19

Có năm mƣơi nghìn tỉ

Tế bào dƣới lớp da.

Mỗi tế bào tƣơng tự

Nhƣ mỗi ngƣời chúng ta.

Sự giống nhau sinh học

Giữa ngƣời và tế bào

Làm nảy sinh câu hỏi

Rất tự nhiên - Vì sao

Năm nghìn tỉ “ngƣời” ấy

Sống với nhau hài hòa,

Trong khi luôn chém giết

Bảy tỉ ngƣời chúng ta?

20

Bản chất của phụ nữ

Là hễ ta cho gì

Là họ nhân cái ấy

Lên nhiều lần, tin đi.

Họ sẽ cho em bé

Nếu nhận đƣợc tinh trùng.

Ta cho họ căn hộ,

Họ sung sƣớng vô cùng,

Và lập tức biến nó

Thành tổ ấm gia đình.

Chỉ cần ta cƣời mỉm,

Họ trao trái tim mình.

Thế đấy, họ, phụ nữ,

Luôn nhân gấp nhiều lần

Những cái họ nhận đƣợc

Từ bạn bè, ngƣời thân.

Và cũng theo cách ấy,

Họ đổ lên đầu ta

Cả một tấn phân thối,

Nếu giở trò xấu xa.

21


25

Cuộc đời nhƣ bữa tiệc,

Bạn mời rất nhiều ngƣời.

Một số luôn đến dự,

Một số không nhận lời.

Một số rất vui vẻ,

Một số buồn ủ ê.

Một số nán ở lại.

Một số vội ra về.

Nhƣng bao giờ cũng vậy,

Khi cuối cùng tiệc tan,

Chỉ một số rất ít

Ở lại giúp dọn bàn.

Thêm một sự thật nữa,

Là số ít ngƣời này

Khiêm tốn khi ăn, nói.

Đời vẫn thế xƣa nay.

22

Bạn có thể đánh giá

Bản chất của một ngƣời

Bằng cách xem ngƣời ấy

Khi cƣ xử ngoài đời

Đã thƣờng xuyên đối xử

Tốt hoặc xấu ra sao

Với ngƣời không quen họ,

Chƣa giúp họ lần nào.

23

Nếu bạn không muốn học,

Thì mọi ngƣời bó tay.

Nếu bạn quyết tâm học,

Ai cản đƣợc điều này?

24

Phật nói: mỗi sáng dậy,

Tức là ta tái sinh.

Và điều quan trọng nhất -

Ta làm gì với mình.

25

Tai họa kinh khủng nhất

Của thế giới văn minh

Là bọn điên, bọn ngốc

Rất tin tƣởng vào mình.

Trong khi ngƣời thông thái

Và ngƣời tốt luôn luôn

Nghi ngờ mình, do dự.

Hơn thế, họ dễ buồn.

26

Không có ngƣời cai trị

Nếu không ai phục tùng.

Chân lý này đơn giản

Nhƣng lại đúng vô cùng.

27

Một máy bay chiến đấu,

Giá gần tỉ đô la,

Ném quả bom năm tấn


26

Vào chỉ một ngôi nhà.

Quả bom năm tấn ấy

Giá năm mƣơi nghìn đô.

Còn ngôi nhà bị phá

Có tƣờng trát bùn tro.

Chiến tranh thời hiện đại

Là thế đấy. Vậy mà

Ngƣời trả giá cho nó

Lại chính là chúng ta.

28

Nếu muốn thành vĩ đại

Thì cứ cố mà thành,

Không cần phải xin phép,

Vừa đỡ mệt, vừa nhanh.

29

Vấn đề là ở chỗ

Anh có làm hay không.

Cả khi rất thật lòng,

Đừng nói: “Tôi sẽ cố.”

30

Có một sự thật nữa:

Kể cả ngƣời thông minh,

Rất ít ai cảm nhận

Và nhìn bằng mắt mình.

31

Anh cảm thấy đau khổ

Không có cái mình cần.

Anh cũng thấy đau khổ

Khi có cái mình cần.

Vì cái mình cần ấy

Anh không giữ đƣợc lâu,

Vì vạn vật thay đổi.

Thay đổi là nhu cầu.

Nó còn là qui luật.

Qui luật của muôn đời.

Không ai cản đƣợc nó,

Cả ngƣời và cả trời.

32

Chỉ có hai lựa chọn

Bạn đối mặt hàng ngày:

Chấp nhận cái có sẵn,

Hoặc tìm cách đổi thay.

33

Suy cho cùng, tiền bạc

Là ảo ảnh mà thôi.

Cái thực sự có thật

Là thiên nhiên quanh tôi.

34

Tôi không đánh giá mình

Bao nhiêu lần sa bẫy.

Tôi chỉ đánh giá mình

Bao nhiêu lần thoát dậy.


27

Tôi không hề tự hào

Bao nhiêu nơi đã tới.

Nhƣng tôi luôn tự hào

Tìm ra chân trời mới.

35

Với chồng lƣời, hãy nói:

“Đừng nằm lỳ trên giƣờng,

Trừ phi anh vừa ngủ

Vừa kiếm tiền nhƣ thƣờng.

36

Sự cô đơn, tôi nghĩ,

Rất bổ ích cho ngƣời.

Nó giúp ta yên tĩnh

Suy ngẫm về sự đời.

Ngƣời muốn làm việc lớn,

Cô đơn lại càng cần.

Nhiều ngƣời chỉ chật chỗ

Và càng thêm vƣớng chân.

37

Phụ nữ không cần đẹp,

Hay thậm chí dễ coi.

Họ không nợ ai cả

Vẻ ngoài ấy, và rồi

Duy nhất một mình họ

Chỉ cần nó, cho mình.

Ngƣời khác ƣ? Mặc kệ,

Miễn họ thấy mình xinh.

38

Thành công, nhƣ bà chửa.

Ai cũng mừng, cũng chào,

Nhƣng ít ai biết đƣợc

Bạn nặng nề thế nào.

39

Ngƣời hạnh phúc không có

Cái tốt nhất ở đời,

Nhƣng họ biết làm đẹp

Mọi cái có ở đời.

40

Đừng bao giờ để ý

Ngƣời khác đang nghĩ gì

Về việc làm của bạn.

Cứ kệ họ, quên đi.

Vì bạn luôn là bạn.

Bạn làm cái mình cần.

Đừng mong đợi nhiều quá.

Mọi cái sẽ đến dần.

Triết lý này đơn giản

Giúp tôi sống xƣa nay

Nhẹ nhàng và thoải mái

Ở đời phức tạp này.

41

Biết bao từ đẹp đẽ

Ta nói với con mình


28

Về trời sao nhấp nháy,

Bí ẩn và lung linh…

Thực ra ta lừa chúng,

Lừa đã bao đời nay.

Có lẽ giờ là lúc

Nên dạy chúng thế này:

*

Trăng là thiên thể chết,

Không đẹp một chút nào.

Nó chỉ là mảnh vỡ

Của mặt trời hay sao.

Sao ƣ? Sao thực chất

Là ngọn lửa sáng ngời.

Sao cũng sinh và chết

Y hệt nhƣ con ngƣời.

Sao chết nguy hiểm lắm,

Có thể thành hố đen.

Hố đen sẽ nuốt hết

Những gì có kề bên.

Trái đất ta cũng thế,

Tức là mẹ và con,

Có thể bị nó nuốt,

Và sự sống chẳng còn.

Mặt trời, nhƣ con thấy

Thực ra là ngôi sao.

Mà sao thì sẽ chết,

Có đúng thế không nào?

Nó đã năm tỉ tuổi,

Tức hơn nửa cuộc đời.

Năm tỉ nửa nó chết,

Kéo theo cả loài ngƣời.

*

Đại khái là nhƣ vậy.

Chẳng thi vị chút nào,

Nhƣng ít ra nói đúng

Về mặt trời và sao.

Trẻ bây giờ khôn lắm,

Chắc chúng không buồn đâu.

Mà rồi mặt trời chết -

Năm tỉ năm, còn lâu!

42

Đào sâu tìm chân lý

Hay đào cát giấu đầu

Để khỏi nhìn sự thật,

Rốt cục vẫn là đào.

43

Cuối cùng sẽ tan rã,

Chấm hết Hệ Mặt Trời.

Cùng tan rã theo nó

Là chúng ta, loài ngƣời.

Dẫu không lãng mạn lắm,

Nhƣng tôi nghĩ điều này


29

Ta buộc phải nói thật

Với lũ trẻ ngày nay.

Cũng thôi không kể chuyện

Các nàng tiên dễ thƣơng.

Thôi không hẹn gặp chúng

Đâu đó ở thiên đƣờng.

44

Có thể biết một ít

Về tất cả mọi điều.

Nhƣng khi về một điều

Thì phải biết tất cả.

45

Xã hội sẽ tốt đẹp

Khi ngƣời già nhƣ tôi

Trồng cây non, dù biết

Bóng nó ngƣời khác ngồi.

46

Làm việc thiện, nhất thiết

Không đƣợc khoe với ngƣời.

Làm mà khoe, chẳng khác

Khoe buôn bán với trời.

47

Các bà mẹ mơ ƣớc

Sinh con, chờ đến khi

Con hỏi: “Mẹ hãy nói,

Chiến tranh là cái gì?”

48

Những kẻ hay thù hận

Chẳng khác gì những ngƣời

Miệng đang ngậm thuốc độc,

Thế mà họ, buồn cƣời,

Lại nghĩ thuốc độc ấy

Nhất định sẽ có ngày

Giết chết ngƣời họ ghét.

Đáng thƣơng loại ngƣời này.

49

Đừng quên: Rất quan trọng

Điều bạn làm hôm nay,

Vì điều ấy thay đổi

Cuộc đời bạn sau này.

50

Hãy cố sống tử tế

Với những ngƣời xung quanh

Khi anh đang cố gắng

Leo bậc thanh công danh.

Bởi vì rất có thể

Do tai họa, có ngày,

Anh rơi xuống, lại gặp

Chính những con ngƣời này.

51

Bóng tối không bao giờ

Có thể xua bóng tối.

Cũng thế, chỉ tình yêu


30

Xua hận thù, tội lỗi.

52

Cái đau không xuất hiện

Tự nhiên trong ngƣời anh.

Mà nó là dấu hiệu

Cái gì đó không lành.

53

Có một sự lạ nữa,

Là hầu hết mọi ngƣời

Không muốn đƣợc giải phóng.

Nghe lạ và buồn cƣời.

Nhƣng ngẫm, điều ấy đúng:

Trách nhiệm và tự do

Tuy hai nhƣng mà một.

Ngƣời ta sợ, và lo.

54

Tình bạn đƣợc thiết lập

Nhờ quan hệ làm ăn

Tốt hơn việc làm ăn

Chỉ dựa vào tình bạn.

55

Khi bạn nghĩ ai đó

Có lỗi, không phải mình,

Cũng có nghĩa là bạn

Đang làm khổ chính mình.

Còn khi bạn dũng cảm

Nhận lỗi là do mình,

Cũng có nghĩa là bạn

Đang tự giải phóng mình.

56

Thực ra, sự thô bạo

Chỉ có ở những ngƣời

Muốn tỏ ra mình mạnh,

Tự tin và phớt đời.

57

Với những ai thất vọng,

Hãy nói lời yêu thƣơng.

Hãy chìa tay giúp đỡ

Ngƣời ngã gục bên đƣờng.

Vì ngƣời, nhƣ đồ vật,

Thƣờng trục trặc bên trong,

Cần sửa chữa, làm mới,

Mà với cả tấm lòng.

58

Bộ óc bị tác động

Bởi niềm vui, nỗi đau,

Không bao giờ có thể

Trở lại giống ban đầu.

59

Đời này, tội nghiệp nhất

Là dốt nát chân thành

Và ngu có ý thức.

Hãy thử nhìn xung quanh.


31

60

Trái đất của chúng ta

Ngƣời “thành đạt” quá đủ,

Giờ cần ngƣời có tâm,

Bác sĩ và bà vú.

Cần những ngƣời không giàu

Nhƣng biết yêu ngƣời khác,

Những ngƣời chìa bàn tay

Cứu giúp ngƣời lầm lạc.

Trái đất cũng rất cần

Những ngƣời nghèo nhân ái

Lo trồng cây để ta

Và cháu con tồn tại.

Ngƣời “thành đạt”, thực ra

Không giúp đƣợc nhiều lắm

Để xã hội bớt đau

Và trái tim thêm ấm.

61

Ở đời, cái đẹp nhất

Không thể nhìn hoặc tìm,

Mà phải cảm nhận nó

Bằng tất cả trái tim.

62

Khi tôi còn bé tí,

Tôi muốn mình lớn nhanh.

Giờ lớn, mới nhận thấy

Sai lầm này của mình.

63

Với những gì anh nói,

Hãy cẩn thận: Mọi ngƣời

Rất có thể tha thứ,

Nhƣng họ sẽ nhớ đời.

64

Bạn cũng giàu đấy chứ,

Nếu bạn tính thành tiền

Những khả năng bạn có,

Không mua đƣợc bằng tiền.

65

Quanh ta, mọi ngƣời nói,

Nói cả đêm lẫn ngày,

Rằng họ muốn, rất muốn

Cái nọ hoặc cái này.

Là ngƣời, tôi cũng muốn,

Muốn nhiều, không thua ai.

Đây là cái tôi muốn,

Cả một danh sách dài.

Tôi muốn ngƣời nghèo khổ

Không bị đói triền miên,

Và khi họ đau ốm,

Chính phủ sẽ chi tiền.

Tôi muốn ngƣời già yếu

Và trẻ em mồ côi


32

Có ngƣời nhận nuôi dƣỡng

Nhƣ con và bố tôi.

Và điều tô i muốn nhất

Là loài ngƣời chúng ta

Biết thƣơng yêu, đùm bọc

Nhƣ anh em một nhà.

66

Nhiều ngƣời lấy làm tiếc

Về lời nói của mình.

Rất ít ai hối hận

Vì mình đã lặng thinh.

67

Có một sự thật nữa,

Rất phổ biến, đó là:

Ta nhìn nhận sự việc

Theo mong muốn của ta.

Trong khi cần nhìn chúng

Trực diện và khách quan,

Nhƣ chúng vốn tự có .

Điều ấy khỏi phải bàn.

68

Muốn đánh giá ai đó

Xấu hoặc tốt ra sao,

Hay xem cách con chó

Yêu anh ta thế nào.

69

Tôi là ngƣời bản lĩnh,

Nhƣng vẫn thƣờng nhắc mình

Không nhất thiết bắt chƣớc

Giống những ngƣời xung quanh.

70

Mỗi lần máy vi tính

Hỏng hóc gì bên trong,

Nhờ thằng cháu cài lại,

Chỉ một loáng là xong.

Tôi mong ƣớc đến lúc

Công nghệ tiến đủ xa,

Có chƣơng trình cài lại

Tâm hồn của chúng ta.

71

Thƣờng thành công chỉ đến

Với những ngƣời luôn tay

Làm việc, bận đến mức

Không nghĩ tới điều này.

72

Bố: “Con phải lấy vợ

Theo ý muốn của ta!”

“Không!” “Lấy con Bill Gates!”

“Thế thì đƣợc, thƣa cha.”

*

“Dạ, thƣa ông Bill Gates,

Cháu muốn lấy con ông.”

“Không”. “Nhƣng cháu Chủ Tịch


33

Của World Bank.” “Bằng lòng.”

*

“Xin World Bank Chủ Tịch

Bổ nhiệm con trai tô i

Làm CEO nào đó.

Nó, thằng bé không tồi.”

“Không đƣợc, tôi đang bận.

Hắn là ai, láo ghê.”

“Thƣa, con rể Bill Gates.”

“Thế thì tốt. Ô -kê.”

*

Cuộc đời là thế đấy.

Chuyện ở huyện thƣờng ngày.

Ở đâu cũng thế cả.

Và thế cả xƣa nay.

73

Đến ngày tuyệt chủng hết

Mọi loài trong thiên nhiên,

Ta, con ngƣời, mới biết

Mình không ăn đƣợc tiền.

74

Suy cho cùng, thực tế

Là ảo ảnh mà thôi.

Có điều ảo ảnh ấy

Cứ bám ta suốt đời.

75

Cái cách thông thƣờng nhất

Ta từ bỏ các quyền

Chính là cách ta nghĩ

Ta không hề có quyền.

76

Mục đích là kiếm tiền

Mà suốt ngày đếm tiền,

Thì đó là dấu hiệu

Không kiếm đƣợc nhiều tiền.

77

Ngƣời mà có nhiều bạn,

Hóa ra lại là ngƣời

Không có bạn nào hết.

Thƣờng vẫn thế ở đời.

78

Rồi sẽ thành nô lệ

Những ngƣời vốn không giàu,

Lại đua đòi phóng khoáng.

Rồi xem, không lâu đâu.

79

Ngƣời ngu tìm hạnh phúc

Ở đâu đó xa xôi.

Ngƣời khôn tìm hạnh phúc

Ngay ở chỗ mình ngồi.

80

Anh tức giận ai đó,

Chỉ ngón tay của mình.


34

Thì ba ngón còn lại

Đang chỉ về phía anh.

81

Hãy cẩn thận với ngƣời

Đề nghị việc gì đó

Mà anh ta an toàn

Vì không phải làm nó.

82

Vì cái tâm ta hẹp

Ta thƣờng trách mọi ngƣời

Không rộng, không hào hiệp,

Rồi chuyển sang trách trời.

83

Suy cho cùng, hạnh phúc

Chính là cái quá trình

Cố gắng đạt mục đích

Cho ngƣời và cho mình.

Vì con ngƣời, bản chất,

Không bao giờ chịu yên,

Liên tục phấn đấu mãi.

Không hẳn chỉ vì tiền.

85

Chừng nào anh còn sống,

Hãy cố làm cái gì.

Cụ thể, rất đơn giản:

Nhìn. Nghe. Chọn. Làm đi!

86

Bƣớc đầu tiên cần có

Để đạt một cái gì

Là anh phải biết rõ

Anh muốn đạt cái gì.

87

Cuộc đời thật kỳ diệu,

Luôn đầy những bất ngờ.

Xƣa hay nay vẫn vậy.

Hãy dũng cảm đón chờ.

Điều bất ngờ mang lại

Cả cái rủi, cái may.

Đời mà lên kế hoạch

Thì chán cái đời này.

88

Ta sinh ra để sống,

Để bƣớc ngay vào đời,

Chứ không phải cẩn thận

Chuẩn bị để vào đời.

89

Cuộc sống là hạnh phúc.

Cái chết là bình yên.

Nhƣng từ sống thành chết,

Cái ấy mới thật phiền.

90

Cuộc đời này không dễ

Và phức tạp, tất nhiên.


35

Không thể điều khiển nó,

Cả khi anh nhiều tiền.

Nhƣng việc anh nhẫn nhục

Chấp nhận nó, có ngày

Anh sẽ vƣợt qua đƣợc

Tráo trở cuộc đời này.

91

Gần nhƣ thành qui luật:

Một chân lý ở đời

Trƣớc hết bị cƣời diễu,

Rồi bị đánh tơi bời.

Sau đấy, bỗng tất cả

Khen nó đúng và hay,

Không một ai nhớ nó

Bị cƣời, đánh trƣớc đây.

92

Con ngƣời nhƣ tấm kính

Lấp lánh dƣới mặt trời.

Khi hết nắng, cũng hết

Vẻ đẹp của con ngƣời.

Nhƣng con ngƣời vẫn đẹp

Trong bóng tối mùa đông,

Nếu có những tia sáng

Phát ra từ bên trong.

93

Có một chân lý nữa:

Rằng mọi cái trên đời

Đẹp cách riêng của nó,

Nhƣng chúng ta, con ngƣời,

Không muốn hoặc không thấy

Cái đẹp có khắp nơi.

Phần vì ta ích kỷ,

Cũng một phần vì lƣời.

94

Phụ nữ giữ sắc đẹp

Hơn giữ vàng, đúng không?

Cái họ muốn giữ nhất

Lại chính là ông chồng.

95

Thƣờng những ngƣời tầm thƣờng

Thích tỏ ra khiêm tốn.

Vừa để nâng mình lên,

Vừa giấu cái đần độn.

96

Bạn có thể né tránh

Một thực tế đắng cay,

Nhƣng không thể né tránh

Hậu quả của điều này.

97

Ta đòi quyền đƣợc nói

Nhiều khi vì ta lƣời

Sử dụng quyền đƣợc nghĩ.

Ý nghĩ còn hơn lời.


36

98

Một ngƣời mặc quần rách

Sẽ bị gọi là điên.

Nhƣng nhiều ngƣời cùng điên

Thì đó sẽ là mốt.

99

Duy nhất chỉ hai cái

Vô tận và muôn đời.

Đó chính là vũ trụ

Và cái ngu con ngƣời.

Einstein nói thế,

Và nói thêm, gãi đầu:

Về vũ trụ vô tận

Tôi chƣa chắc lắm đâu.

100

Lại còn chuyện này nữa:

Anh không muốn chiến tranh.

Nhƣng chiến tranh, thật tiếc,

Bao giờ cũng muốn anh.

Phần bốn

1

Để lên đến đỉnh núi,

Có nhiều đƣờng khác nhau.

Nhƣng từ đỉnh nhìn xuống,

Cảnh vật luôn giống nhau.

2

Một trong những dấu hiệu

Của chứng bệnh tâm thần

Là khi có ai đó

Nhắc lại rất nhiều lần

Rằng công việc của họ

Đang làm là cực kỳ,

Vâng, cực kỳ quan trọng.

Điều này đúng, tin đi.

3

Cái gì cũng có thể

Lên kế hoạch hàng ngày.

Trừ việc lên kế hoạch

Sống thế nọ, thế này.

Đơn giản vì cuộc sống

Có nhiều điều ngẫu nhiên.

Cuộc sống vui nhờ có

Một liều lƣợng buồn phiền.

4

Có tỉ phú ngƣời Mỹ,

Một ngƣời giỏi kiếm tiền,

Lần nọ đã tuyên bố

Nghiêm túc và thản nhiên,

Rằng không ai có thể

Kiếm một triệu đô - la

Bằng con đƣờng trung thực.


37

Cứ thế mà suy ra.

Còn Balzac thì nói,

Đằng sau mỗi gia tài

Đều có một tội ác.

Đúng là một đề tài.

5

Onassis có nói

Một câu hay cực kỳ:

“Nếu không có phụ nữ,

Tiền chẳng để làm gì!”

6

Lịch sử của nhân loại

Đã chứng minh nhiều lần:

Tình yêu mãnh liệt nhất

Là tình yêu thức ăn.

7

Có những điều ngu ngốc

Không tiện nói thành lời,

Nên ngƣời ta phổ nhạc

Rồi đem hát khắp nơi.

Ai nghi ngờ điều ấy,

Hãy chú ý lắng nghe,

Sẽ thấy lời bài hát

Rất nhảm nhí, ngô nghê.

8

Thực ra ngƣời giàu nhất

Không phải ngƣời có nhiều,

Mà ngƣời cần ít nhất,

Đặc biệt trong chi tiêu.

9

Ngƣời dũng cảm không phải

Không sợ gì trên đời,

Mà vì anh ta biết

Một khi đã làm ngƣời,

Thì phải sống trung thực,

Và còn có nhiều điều

Đáng sợ hơn nỗi sợ,

Đặc biệt trong tình yêu.

10

Ngƣời đầu óc khiêm tốn,

Suy nghĩ không khác ai.

Suy nghĩ theo số ít

Là đầu óc hạng hai.

Ngƣời đầu óc hạng nhất,

Tức là ngƣời thông minh,

Trong mọi việc đều nghĩ

Theo cách riêng của mình.

11

Trƣớc khi tôi cƣới vợ,

Mấy đêm liền tôi ngồi

Vạch ra sáu phƣơng án

Để nuôi dạy con tôi.


38

Bây giờ sáu con nhỏ,

Mà suốt ngày đòi ăn.

Cả sáu phƣơng án ấy

Hóa ra tôi chẳng cần.

Tôi chỉ cần duy nhất

Một phƣơng án - kiếm tiền.

Tức là phải làm việc,

Vâng, làm việc triền miên.

Câu chuyện này có thật.

Một anh bạn của tô i

Đã than thở nhƣ thế.

Một câu chuyện không tồi.

12

Khó tin, nhƣng có thật,

Rằng quả không ít ngƣời

Sợ, không dám tự tử

Vì lo hàng xóm cƣời.

13

Khi ai đó nhờ bạn

Khuyên họ nên làm gì,

Thì ngƣời đó đã biết

Bạn khuyên gì, tin đi.

Vì sao họ làm thế?

Vì họ muốn biết ngay

Bạn nghĩ đúng nhƣ họ.

Hãy ghi nhớ điều này.

14

Thuốc chữa cho chán nản

Chính là sự tò mò.

Nhƣng thói thích tò mò,

Không thuốc nào chữa nổi.

15

Khi một ngƣời không biết

Tự cƣời diễu chính mình,

Thì đó chính là lúc

Anh ta bị cƣời khinh.

16

Tôi không muốn bất tử

Nhờ tác phẩm của mình.

Tôi chỉ muốn bất tử

Qua nhiều lần tái sinh.

17

Tôi nhớ đọc đâu đó,

Lão Tử nói câu này:

“Học giả thích sống sƣớng

Là học giả giả cầy.”

18

Nhiều khi sự im lặng

Là lập luận hùng hồn,

Khó ai có thể bác.

Lập luận của ngƣời khôn.

19

Đi một mình, không bạn,


39

Có thể lên đƣờng ngay.

Đi thành nhóm, phải đợi

Hết ngƣời nọ, ngƣời này.

20

Chỉ vì chƣa ăn cắp

Không thể nói anh ta

Trung thực và ngay thẳng.

Vì đời còn dài mà.

21

Đừng bao giờ tin tƣởng

Vào một ngƣời thông minh

Nếu anh thấy ngƣời ấy

Chỉ thông minh với mình.

22

Bạn bè thân thiết nhất

Rất có thể trở thành

Kẻ thù nguy hiểm nhất,

Vì họ quá biết mình.

23

Tôi rút ra kinh nghiệm:

Muốn tình bạn bền lâu

Thì phải giữ khoảng cách.

Thân quá không hay đâu.

24

Ngƣời khôn ngoan phải biết:

Không cần tìm vận may.

Vận may sẽ tự đến

Qua công việc hàng ngày.

25

Đẹp hay xấu, thực chất,

Là quan niệm từng ngƣời.

Khỉ luôn nghĩ mình đẹp.

Còn nhìn ta, chúng cƣời.

26

Kinh nghiệm của tán gái:

Gặp đối tƣợng, cứ khen.

Không mất gì của bọ.

Có khi còn đƣợc tiền.

27

Con gái nghèo, xinh đẹp

Thƣờng rất khó tìm chồng.

Tìm ngƣời tình thì dễ.

Rất láo bọn đàn ông.

28

Điều này nên lƣu ý:

Trong các cuộc cãi nhau

Ngƣời khôn nói nhỏ nhẹ.

Ngƣời ngu hét váng đầu.

29

Con trai khi lấy vợ,

Coi nhƣ con của ngƣời.

Dù lấy chồng, con gái

Vẫn là con suốt đời.


40

30

Thƣờng cây nghiêng hƣớng nào

Sẽ đổ về hƣớng ấy.

Con ngƣời ta cũng vậy,

Đa tình, chết vì tình.

31

Thực chất là đôi đũa

Không biết món ăn ngon.

Cũng giống nhƣ thằng ngốc

Không hiểu đƣợc cái khôn.

32

Trong mắt ngƣời ngu dốt

Không có ngƣời thông minh.

Hệt nhƣ bọn trộm cắp

Nghĩ mọi ngƣời giống mình.

33

Ngƣời Đức có tục ngữ:

Trong mỗi ngƣời đàn bà

Có thiên thần, quỉ dữ

Và thêm một con la.

34

Ngƣời Ý ghét Hy Lạp

Đến mức nói thế này:

Sau khi bắt tay hắn,

Phải đếm lại ngón tay.

35

Ai đã nghiện cờ bạc

Thì có khuyên cũng thừa.

Giống nhƣ sắp chết đuối,

Đừng dọa trời đang mƣa.

36

Ngƣời đói dễ tức giận

Và đáng sợ lắm thay.

Muốn kiểm chứng điều ấy,

Hãy nhịn ăn vài ngày.

37

Cha chung không ai khóc.

Nhƣng vẫn thế ở đời:

Cha chết mà lắm của,

Chắc sẽ có ối ngƣời.

38

Phòng tối thì thắp nến,

Đừng nguyền rủa bóng đen.

Cũng thế, tiền không có

Thì phải lo kiếm tiền.

39

Nếu buộc phải lựa chọn

Giữa hai điều không hay,

Hãy chọn cái mình biết

Và trải qua trƣớc đây.

40

Tôi nhớ Khổng Tử dạy:

Ai quần áo sạch bong,

Môi mỏng, đầu chải chuốt,


41

Là cứ phải đề phòng.

41

Con chó im không sủa

Là con chó cắn ngƣời.

Gặp anh nào tẩm ngẩm,

Phải cẩn thận khi chơi.

42

Ai một lần nói dối,

Rồi lần hai, lần ba,

Sẽ nghĩ rằng nói dối

Không có gì xấu xa.

43

Cái chết thƣờng không đến

Theo mong muốn của ta.

Nó đến hoặc quá sớm,

Hoặc khi ta quá già.

44

Cái hay của cái chết

Là không phải kiếm tiền,

Thôi không phải trả nợ,

Vợ con không làm phiền.

45

Ta nghe tỉ lời khuyên,

Toàn quí và rất đúng,

Thế mà khi cần dùng,

Ta lại quên mất chúng.

46

Hoàn toàn không ngẫu nhiên:

Máu đặc hơn nƣớc lã.

Cũng vậy, ngƣời thân quen

Đáng tin hơn ngƣời lạ.

47

Mỗi lần gặp tai họa,

Cầu trời cứ việc cầu.

Khi chƣa thấy trời đâu,

Lo cứu mình cái đã.

48

Đàn ông thật kỳ lạ:

Bú tí lúc bé con.

Trƣởng thành vẫn còn bú.

Bú nhiều, mà bú luôn.

49

Trƣớc khi trời làm bão,

Trời thƣờng đầy mây đen.

Trƣớc khi vợ làm bão,

Trong nhà thƣờng hết tiền.

50

Kinh nghiệm nhƣ chiếc lƣợc,

Chỉ tiếc trời cho ta

Khi đầu không còn tóc,

Chỉ biết ngồi đuổi gà.

51

Xƣa, các cụ nói đúng:


42

Sự thật hay mất lòng.

Nay cuộc sống cho thấy:

Nói dối giúp thành công.

52

Bạn bè nhƣ dây đàn,

Không đƣợc lên căng quá.

Ngƣợc lại, không quá thân

Với những ngƣời xa lạ.

53

Vì không thể có mặt

Khắp mọi lúc, mọi nơi,

Nên thƣợng đế buộc phải

Tạo ra Mẹ trên đời.

54

Cây dù cao đến mấy,

Lá của nó cuối cùng

Rụng, cũng rơi xuống đất.

Đó là qui luật chung.

55

Lƣợng sức mình mà tiến.

Đừng vội cố leo lên.

Các cột đèn cao quá

Dƣới chân thƣờng tối đen.

56

Tiền có thể bất lực

Trong việc mua thông minh.

Thằng dốt giàu có thể

Mua bằng cấp cho mình.

Thậm chí còn mua đƣợc

Thẻ Hội Viên Nhà văn,

Mua danh hiệu Nghệ sĩ,

Và cả bạn, nếu cần.

57

Ngƣời sống bằng hy vọng

Thì sớm muộn sau này

Thân gầy nhƣ chiếc đũa,

Chết nhƣ ngƣời ăn chay.

58

Lấy vợ vì tiền bạc

Cũng không xấu lắm đâu.

Vợ ngoan không chƣa biết,

Nhƣng chắc chắn ta giàu.

Khối anh trong thực tế

Cũng rất muốn làm theo.

Không đƣợc mới buộc phải

Lấy vợ tốt nhƣng nghèo.

59

Ta có thể thất bại

Trong việc tìm vận may.

Nhƣng ai tìm tai họa,

Thì sẽ tìm thấy ngay.

60

Ai một lần bị bỏng


43

Vì húp canh quá nóng,

Thì chắc chắn về sau

Ngồi chờ nguội rất lâu.

61

Ngƣời nào thờ hai chủ,

Tƣởng mình khôn nhất đời,

Sớm muộn sẽ phản bội

Một, hoặc cả hai ngƣời.

62

Ai chân lùn, lại béo

Chắc chắn nhảy không cao.

Ngƣời mặt mày cau có

Khó lòng mà thành “sao”.

63

Khi một ngƣời vĩ đại,

Nhiều khả năng đám đông

Thấy con chó ngƣời ấy

Cũng vĩ đại nhƣ ông.

64

Nếu một ngƣời lừa bạn

Một lần, thì ngƣời này

Thật xấu và đáng trách.

Thƣờng là thế xƣa nay.

Nhƣng cũng chính ngƣời ấy,

Nếu lừa hơn một lần,

Thì bạn mới đáng trách

Bởi vì bạn ngu dần.

65

Con chó đang nằm ngủ,

Hãy để nó ngủ yên.

Với ai muốn vay nợ,

Đừng nhắc đến chuyện tiền.

66

Trong tình huống nguy kịch,

Cái giúp ta thoát nguy

Không phải là lý trí,

Mà bản năng, tin đi.

67

Sống lâu với chó sói,

Rất có thể có ngày

Anh tru lên nhƣ chúng

Mà tự mình không hay.

68

Đàn ông yêu bằng mắt.

Yêu bằng tai - đàn bà.

Thích yêu bằng cái khác

Là mấy bác già già.

69

Tình yêu không muốn biết

Thời gian trôi thế nào.

Thời gian thì rất biết

Phá tình yêu ra sao.

70


44

Love me, love my dog

Là mệnh lệnh tình yêu.

Em yêu anh, cũng thế,

Phải yêu cả cái nghèo.

71

Anh muốn yêu hàng xóm

Thì xin mời, cứ yêu.

Nhƣng bờ rào ngăn cách

Không đƣợc làm vẹo xiêu.

72

Trên đời có ba cái

Không ai giấu đƣợc ai:

Tình yêu, Tiền, Đau đớn.

Chúng tự lộ ra ngoài.

73

Vì một câu nói đùa,

Nhiều ngƣời để mất bạn.

Xƣa nay rất ít ngƣời

Nói đùa, tìm đƣợc bạn.

74

Lấy nhau đi, sẽ biết

Cái trần trụi đời thƣờng

Không đẹp và thơ mộng

Nhƣ trần trụi trên giƣờng.

75

Đừng yêu ai say đắm

Qua cái nhìn đầu tiên.

Nhìn cái nữa cho chắc

Về chuyện nhà, chuyện tiền.

76

Ngƣời Anh có ngạn ngữ:

Đừng lấy vợ vì tiền.

Vay tình yêu cho rẻ.

Chia tay cũng đỡ phiền.

77

Bí quyết làm nhiều việc

Chỉ đơn giản thế này:

Cái làm đƣợc hôm nay

Không gác lại mai, mốt.

78

Hơi buồn, nhƣng sự thật:

Không nƣớc gì trên đời

Chóng khô bằng nƣớc mắt,

Nhất là nƣớc mắt ngƣời.

79

Đời có nhiều gánh nặng.

Nhƣng nặng nhất, đó là

Khi ta biết bí mật,

Mà không đƣợc nói ra.

80

Tôi thấy có sự lạ:

Phụ nữ ít khen nhau.

Đấy là chƣa nói chuyện

Họ thích làm nhau đau.


45

Phần lớn các trƣờng hợp

Có liên quan đàn ông.

Nhƣng không ít trƣờng hợp,

Thật lạ, hoàn toàn không.

81

Ngƣời đi giày mới biết

Giày chật làm đau chân.

Cũng thế, no hay đói

Là chuyện của ngƣời ăn.

82

Chính trị nhƣ trứng thối,

Vỡ ra chẳng thơm gì.

Chuyện gia đình cũng thế.

Giấu đƣợc thì giấu đi.

83

Muốn biết kẻ thù bạn

Lo sợ nhất cái gì,

Lặng lẽ quan sát hắn

Đánh bạn bằng cái gì.

84

Cứ thử rồi sẽ biết:

Mời thằng láo ngồi ăn.

Một chốc sau, chính hắn

Gác lên bàn hai chân.

85

Con còn nhỏ làm bạn

Nhiều khi rất đau đầu.

Tệ hơn, khi chúng lớn

Thƣờng xuyên làm tim đau.

86

Cái đau chồng hƣ hỏng

Sắc nhọn nhƣ mũi kim.

Không có thuốc gì chữa.

Cứ nhói mãi trong tim.

87

Đời có hai bi kịch,

Đều trên giƣờng - đó là:

Một - liên quan cái chết.

Hai - liên quan đàn bà.

88

Ngọc muốn thành bóng loáng

Phải cọ xát nhiều lần.

Ngƣời không đƣợc cọ xát,

Suốt đời vẫn ngu đần.

89

Cứ nói thẳng cho gọn:

Ai không hiểu lợn gà,

Bếp núc và kim chỉ,

Không thể hiểu đàn bà.

90

Đừng hếch mũi lên thế.

Có thể anh hơn ngƣời.

Trời cao, nhƣng hãy nhớ:


46

Ngoài trời còn có trời.

91

Mọi cái ở đời này

Có mặt trái của nó.

Nhƣng vẫn đề ở chỗ:

Nhiều mặt trái rất hay.

92

Tôi, tác giả, to béo,

Ngẫm mà thấy đắng cay,

Chắc chắn sẽ chết trƣớc

Mấy dòng vớ vẩn này.

93

Ngƣời Pháp có tục ngữ:

Ai muốn nghèo suốt đời

Thì hãy sống trung thực.

Không thể không ngậm cƣời.

94

Ngọn cỏ nào cao nhất

Sẽ bị nhổ đầu tiên.

Sống ở đời cũng thế,

Đừng ngốc mà tớn lên.

95

Ở đời đáng sợ nhất

Không phải là gƣơm đao.

Đáng sợ là cái lƣỡi

Và những tiếng xì xào.

Lƣỡi ngƣời đời sắc lắm,

Sắc hơn dao rất nhiều.

Giết mà không chảy máu,

Thậm chí không tiếng kêu.

96

Bão mạnh mấy cũng tạnh

Tiệc vui mấy cũng tàn.

Nhƣng có cái vô tận -

Tâm địa của ngƣời gian.

97

Khi một ngƣời phụ nữ

Đã quyết định phá thai,

Thì chắc chắn không ai

Có thể ngăn điều ấy.

Trong tình yêu cũng vậy,

Một khi thằng Sở Khanh

Quyết định bỏ ngƣời tình,

Thì coi nhƣ chấm hết.

Đơn giản là chỉ biết

Để đề phòng lần sau.

Đừng buồn và đừng đau.

Moi cái còn phía trƣớc.

98

Rùa đẻ cả nghìn trứng,

Lặng yên, không ai hay.

Trong khi gà chỉ một,

Mà quang quác suốt ngày.


47

99

Có một chân lý nhỏ,

Đại khái là thế này:

Ngƣời no béo chắc chắn

Khó hiểu ngƣời đói gầy.

100

Đáng thƣơng và lố bịch

Thấy ngƣời làm trò hề.

Gấp vạn lần lố bịch -

Già, còn làm trò hề.

Phần năm

1

Lãnh đạo của một nƣớc

Đƣợc đánh giá ra sao

Dựa vào dân nƣớc ấy

Tuân thủ luật thế nào.

2

Cứ thực ra mà nói,

Chó khôn hơn đàn bà,

Chí ít là ở chỗ

Nó không sủa chủ nhà.

3

Các cụ nói chí phải:

Bia rƣợu vào, lời ra.

Sƣớng chỉ ngƣời uống rƣợu,

Còn khổ thì cả nhà.

4

Thức ăn của chó sói

Luôn nằm ở bốn chân.

Còn ngƣời phải động não

Mới có cái mà ăn.

5

Nhà không có con chó,

Hay chí ít con mèo,

Thì dù giàu đến mấy

Cũng vẫn là nhà nghèo.

6

Ngƣời khôn ngoan tự quyết

Mọi công việc trong đời.

Ngƣời ngu dốt ngƣợc lại,

Cố bắt chƣớc giống ngƣời.

7

Cẩn thận với nhiều bác

Đang cổ vũ chúng ta

Phải thế này, thế nọ

“Vì tƣơng lai nƣớc nhà”.

Ở nƣớc ngoài mà nói,

Ai chẳng nói đƣợc hay.

Ở trong nƣớc, chƣa chắc

Họ làm những việc này.

8


48

Với ai có quyền lực,

Thích thì cứ lừa chơi,

Nhƣng đừng chọc hắn giận,

Vì hắn dám giết ngƣời.

9

Ta có hai cách sống

Để sống tốt đời mình:

Một, tin vào phép lạ.

Hai, chỉ tin vào mình.

10

Ngƣời biết đọc, không đọc

Cũng chẳng hơn gì ngƣời

Ngu si và mù chữ.

Lại còn thêm tội lƣời.

11

Tƣợng Rodin rất đẹp.

“Ông tạo nó thế nào?”

Ông đáp: “Rất đơn giản,

Tôi lấy đục và dao

Gọt đi từ tảng đá

Những gì tô i thấy thừa.

Thế là thành tác phẩm.

Tôi nói thế đủ chƣa?”

12

MacAthur tuyên bố:

“Chúng ta không rút lui,

Mà tiến theo hƣớng khác.

Thực ra tiến là lùi.”

13

Nếu bạn phải lựa chọn

Chỉ một trong hai điều:

Ngƣời ta rất sợ bạn,

Hoặc đƣợc ngƣời ta yêu?

Cả hai, nếu có thể.

Không thì chọn cái đầu.

Yêu có thể thay đổi.

Sợ sẽ là sợ lâu.

14

Hemingway có nói

Một câu này rất hay:

“Chữa văn nên tỉnh táo.

Viết thì nên lúc say.”

Bản thân tôi thì nghĩ:

Cả viết cả chữa văn

Đầu phải luôn luôn tỉnh.

Say, chỉ say cái thần.

15

Trong phê bình nghệ thuật,

Quan trọng là biết khen,

Chứ không phải tìm lỗi,

Và tránh đƣa lời khuyên.

16

Thƣợng đế cho nam giới


49

“Cái ấy” và ái đầu.

Tiếc ngài quên không dặn

Sử dụng luân phiên nhau.

Chứ sử dụng cùng lúc

Sẽ phạm sai lầm ngay.

Vì tim không đủ máu

Cho cả hai cái này.

17

Omar Khayyam nói

Một câu này khá hay:

“Nếu đời toàn sung sƣớng

Thì không đến phần mày.”

18

Một con chó bỗng sủa,

Chó sẽ sủa khắp nơi.

Qui luật khó chịu ấy

Á p dụng cho cả ngƣời.

19

Theo qui luật, táo chín

Sẽ tự rơi, thế mà

Có nhiều vị chín nẫu

Vẫn không về đuổi gà.

20

Khi ta thấy chú chuột

Dám trêu chú mèo vàng,

Thì chắc chắn cạnh nó

Có sẵn một chiếc hang.

21

Mọi ngƣời nghe ta hát.

Ấy thế mà ít ai,

Cả khi đang ngồi cạnh,

Nghe tiếng ta thở dài.

22


Cho biết tuổi của mình,

Thì ngƣời ấy chắc chắn

Còn trẻ và rất xinh.

Hoặc có thể ngƣời ấy

Đã là một bà già,

Không còn gì để mất,

Cũng chẳng cần gì ta.

23

Đời có một nghịch lý:

Ai cũng ghét tuổi già,

Nhƣng xƣa nay ta thấy,

Ai cũng muốn chết già.

24

Đời có bốn giai đoạn:

Hai mƣơi năm trẻ ranh.

Hai mƣơi năm bạt mạng,

Hai mƣơi năm trƣởng thành.

Còn hai mƣơi năm cuối,

Thực ra chẳng ai cần.


50

Con cháu càng không muốn,

Nên cứ lụi tắt dần.

25

Độ tuổi nào cũng đẹp,

Tuổi hồng rồi tuổi xanh,

Nhƣng cái đẹp thực sự

Là ở tuổi trƣởng thành.

26

Trong tình yêu, nhớ nhé:

Những ai không kiên trì,

Tức không yêu, mà muốn,

Là chồng chẳng ra gì.

27

Khi yêu, đừng mong đợi

Mình nhận đƣợc cái gì.

Ngƣợc lại, phải chuẩn bị

Cho ngƣời yêu cái gì.

28

Cái đẹp của ngƣời già

Khi đƣợc yêu cũng giống

Nhƣ ta thấy bông hoa

Giữa mùa đông lạnh cóng.

29

Một cái, càng lớn tuổi,

Tôi càng nghi, đó là

Cái ngƣời ta vẫn gọi

Sự thông thái ngƣời già.

30

Không có tuổi nào xấu.

Chỉ sợ tiền không nhiều.

Có tiền, có nhà cửa,

Sẽ có khối ngƣời yêu.

31

Tình yêu luôn vẫn vậy:

Khi một ngƣời muốn hôn,

Thì phải có ngƣời khác

Chìa má để chờ hôn.

32

Dấu hiệu rõ ràng nhất

Của việc mình đã già,

Là cô đơn vô cớ,

Cả khi ngƣời đầy nhà.

33

Nghịch lý này nên biết,

Phổ biến trong tình yêu:

Nếu ta càng yêu ít,

Ta càng đƣợc yêu nhiều.

34

Tình yêu cũng có giá

Nhƣ mọi cái trên đời,

Dù không mua, không bán,

Giá là trái tim ngƣời.

35


51

Cách con ngƣời chịu đựng

Một tai họa trong đời

Quan trong hơn gấp bội

Tai họa của con ngƣời.

36

Không gì là không thể.

Phần lớn cái trƣớc đây

Ngƣời ta tƣởng không thể,

Thành hiện thực ngày nay.

37

Tuổi đẹp nhất có lẽ

Ba mƣơi đến sáu mƣơi.

Trƣớc đấy - mơ nhảm nhí.

Sau - hối tiếc cuộc đời.

38

Tôi từ chối chấp nhận

Mình đã ngoài sáu mƣơi,

Thậm chí khi điều ấy

Làm con gái phì cƣời.

“Nhƣng bố đã có cháu.

Hay vì bố tảo hôn?”

“Thì sao? Bố còn trẻ

Cả thể xác, tâm hồn.”

39

Sống lâu, tô i càng thấy

Rằng chính sự quyết tâm

Làm con ngƣời vĩ đại.

Tuyệt đối không thể nhầm.

40

Theo chỗ tô i quan sát,

Nhà thơ chính là ngƣời

Ngạc nhiên trƣớc mọi việc,

Xúc động trƣớc mọi ngƣời.

Mà xúc động chân thật.

Hơn ai hết, nhà thơ

Vừa phải rất hiện thực,

Lại vừa rất mộng mơ.

Vì là nghề, nghề khó,

Nên nhà thơ suốt đời

Phải học nghề vất vả,

Còn học cả làm ngƣời.

Các nhà thơ, nghe nói,

Nghèo, nát rƣợu, lẳng lơ…

Nếu theo cái chuẩn ấy,

Tôi không là nhà thơ.

41

Tôi nhớ có ai đó

Nói về thơ thế này:

Viết thơ khó, tế nhị

Nhƣ vẽ tranh lên mây.

42

Ngƣời khác tô i không biết,

Chứ tôi, cũng nhà thơ.


52

Tôi viết theo kế hoạch,

Chính xác đến từng giờ.

Bản thân tôi tự biết,

Nói các bác đừng cƣời,

Rằng trong tô i chất máy

Còn nhiều hơn chất ngƣời.

Là nói về kỷ luật

Tôi bắt mình phải theo.

Chứ đã ngồi vào viết,

Tôi để hồn phiêu diêu.

Và tất nhiên lúc ấy

Ở trong tôi, chất ngƣời

Lại nhiều hơn chất máy.

Tôi là thế, suốt đời.

43

Củi già thƣờng dễ cháy,

Rƣợu ủ lâu lên men,

Bạn già đáng tin cậy,

Đồ cổ mới đắt tiền.

Nói thế là đủ biết

Già cũng có cái hay.

Hay nhất là con gái

Cho trông cháu hàng ngày.

44

Cùng thời gian ta sống,

Ta trở lại chính mình,

Không quá ƣ sôi nổi,

Không quá ƣ thông minh.

Không tốt cũng không xấu.

Ta lại đúng là ta.

Ai bảo không thi vị

Cảnh giúp vợ đuổi gà?

45

Con ngƣời kể cũng lạ.

Điều lạ nhất, đó là,

Trẻ con muốn chóng lớn.

Lớn rồi, không muốn già.

Mặc dù ai cũng biết,

Trẻ mãi cũng rất phiền

Vì yêu đƣơng mệt mỏi,

Vì vất vả kiếm tiền.

Rồi vợ hƣ, con láo,

Rồi lục đục gia đình.

Trong khi già, thoải mái,

Ngồi im, cƣời một mình.

46

Ngƣời ta có thể yêu

Mà không cần tính toán,

Nhƣng để thành vợ chồng

Là cả một bài toán.

47

Tình yêu khi trẻ tuổi


53

Là ngọn lửa cháy to.

Nhƣ than đỏ trong lò

Là tình yêu các cụ.

48

Cái đẹp của tình yêu

Là khi còn bí mật.

Khi trở thành công khai,

Ít nhiều sẽ bị mất.

49

Đối lập với tình yêu

Không phải là thù ghét,

Mà là sự chia tay.

Cứ ngẫm rồi sẽ biết.

Vì ai có thể ghét

Ngƣời vừa mới yêu thƣơng?

Có chăng, lắng đọng lại

Chút khói buồn vấn vƣơng.

50

Hôn nhân là phƣơng thuốc

Chữa bệnh điên tình yêu.

Cũng có thể ngƣợc lại,

Nếu dùng không đúng liều.

Vấn đề nằm ở chỗ

Hai ngƣời là bệnh nhân,

Cũng lại là thầy thuốc.

Bệnh khó, phải chữa dần.

51

Tình yêu là viên ngọc

Lặng lẽ sáng trong đêm.

Là hoa nhài mới nở

Vƣơng vấn hƣơng ngoài thềm.

Tình yêu là nhịp đập

Của trái tim hai ngƣời,

Là chùm sao tuyệt đẹp

Ai đó tung lên trời.

52

Hôn nhân qua mai mối

Thực ra cũng chẳng sao.

Vấn đề nằm ở chỗ

Mai mối đến mức nào.

Trƣớc bố mẹ toàn thế,

Mà sống ngon xƣa nay.

Không có mai mối ấy,

Làm sao có chúng mày?

53

Trăng mật, chƣa hẳn ngọt,

Chỉ kéo dài mấy ngày,

Là cái giá phải trả

Cho cả đời đắng cay.

54

Tình yêu nhƣ trận đánh.

Không chỉ biết tấn công,

Mà phải biết, khi muốn,


54

Rút lui theo đƣờng vòng.

Mà tấn công thì dễ,

Rút lui khó hơn nhiều.

Vậy nên cân nhắc kỹ

Trƣớc khi lao vào yêu.

55

Có thể tình yêu đẹp,

Nhƣng hôn nhân thì không.

Nếu thấy chƣa chắc lắm,

Thì cố thuyết phục chồng

Hãy sinh con muồn muộn,

Để nhỡ có chuyện gì,

Lại một mình, thanh thản

Dứt tình rồi ra đi.

Cái ý này thực tế

Tôi đã khuyên một cô.

Tháng trƣớc cô ta đến

Với gói quà rất to.

“Cảm ơn thầy lắm lắm.

Chúng em đã chia tay.

May chƣa có con cái.

Lần nữa cảm ơn thầy.”

Chúc các bạn hạnh phúc

Trong tình yêu… Mà rồi,

Nếu thấy lời khuyên đúng,

Nhớ mang quà cho tô i.

56

Khi chọn chồng, con gái

Nên chọn ngƣời già già.

Mọi cái đã có sẵn,

Lại vui cửa, yên nhà.

Vì vợ hƣ, chồng nghĩ:

Trẻ con, chấp làm gì.

Chồng hƣ, vợ tha thứ:

“Già lẩm cẩm, thôi đi.”

Rồi villa cứ ở,

Ô tô phóng bon bon.

Ngộ nhỡ chồng chết trƣớc

Mình vẫn cứ còn son.

57

Trong tình yêu, kinh nghiệm

Không đáng một đồng chinh.

Ta cứ luôn lầm lỗi

Trên con đƣờng ái tình.

Mà ngƣời yêu kinh nghiệm

Sẽ là anh chồng tồi.

Cứ thử đi, sẽ biết.

Sau này cấm trách tôi.

Đấy là chƣa nói chuyện,

Hơn mọi cái trên đời,

Tình yêu luôn có số.

Trời định sẵn cho ngƣời.


55

Để chứng minh điều ấy,

Tôi xin kể chuyện này.

Chuyện có thật, hơn thế,

Đƣợc kiểm chứng xƣa nay.

*

Nghe nói ít ngƣời đẹp

Bằng công chúa Tiên Dung,

Đẹp nghiêng nhà, xiêu cửa,

Con một vị vua Hùng.

Thế mà nàng, thật tiếc,

Quyết định chẳng lấy chồng,

Để suốt ngày du ngoạn

Trên hồ và trên sông.

Theo cách nói hiện đại

Của một vài chị em,

Tức là đẹp, sống thế

Cho con trai nó thèm.

Mà rồi thích du ngoạn

Thì đi Tây, đi Tàu,

Chứ sông nƣớc chán chết,

Một mình thì hơi đâu.

Thời ấy ở Chử Xá,

Thuộc Hƣng Yên ngày nay,

Có cha con nhà nọ

Sống cơm cháo qua ngày.

Con là Chử Đồng Tử,

Cha là Chử Cù Vân.

Cha con thƣơng nhau lắm,

Dẫu sống cảnh thanh bần.

Họ làm nghề chài lƣới.

Sau một vụ cháy nhà,

Còn lại chỉ chiếc khố

Cho con và cho cha.

Nghĩa là khi cha mặc,

Anh con phải ở truồng,

Cho nên muốn ra phố

Đành chờ khi đêm buông.

Phải công bằng mà nói,

Ta thật sƣớng ngày nay.

Cơm ăn những ba bữa,

Quần áo mặc cả ngày.

Tiếp: Ô ng bố bệnh nặng,

Trƣớc khi chết dặn con:

Con để khố mà mặc,

Chứ không đƣợc đem chôn.

Chử Đồng Tử, không nỡ

Để bố chết lõa lồ,

Nên chiếc khố duy nhất

Đã bị chôn xuống mồ.

Ở quê tô i, xin nói,

Tức Diễn Châu, dẫu nghèo,


56

Mọi cái của ngƣời sống

Khi chết phải chôn theo.

Hai cụ tôi vì vậy,

Đã gần chục năm nay,

Không chịu mặc đồ mới,

Không cho mua dép, giày.

Vậy là Chử Đồng Tử

Không có gì che ngƣời.

Đêm mới đi câu cá,

Ngày phơi nắng giữa trời.

Nửa ngƣời dƣới ngập nƣớc,

Còn nửa trên ở trần,

Khi tìm thuyền bán cá,

Hoặc lúc đói, xin ăn.

Nàng Tiên Dung ngày nọ,

Lại dong thuyền đi chơi,

Ngang qua làng Chử Xá,

Cờ và trống rợp trời.

Chàng thấy thế, hoảng sợ,

Lên bãi cát gần nhà,

Vùi sâu mình ở đó,

Chờ thuyền rồng đi qua.

Đúng là trời dun dủi,

Khi đi ngang chỗ này,

Nàng Tiên Dung muốn tắm,

Và thuyền dừng tại đây.

Kể ngày xƣa cũng khổ,

Đến công chúa đi chơi,

Mà không có bồn tắm,

Vòi hoa sen, bể bơi.

Nên nàng sai ngƣời dựng

Một tƣờng ngăn xung quanh,

Rồi tự self - service,

Múc nƣớc dội ngƣời mình.

Ngẫu nhiên chỗ nàng tắm,

Trên bãi cát ven sông,

Lại đúng nơi chàng trốn,

Nằm dƣới cát, tồng ngồng.

Tôi xin nhƣờng bạn đọc

Tự hình dung điều này,

Vì tôi không đủ sức

Mô tả hết ra đây.

Chỉ một trai, một gái,

Không mảnh áo trên ngƣời.

Chắc họ ngạc nhiên lắm?

Hay ngƣợc lại - vui cƣời?

Quả là tô i không biết.

Tôi chỉ biết Tiên Dung

Khi thấy Chử Đồng Tử,

Hơi thoáng chút thẹn thùng.

Rồi tĩnh tâm, nàng nói:


57

“Tôi định không lấy chồng,

Nhƣng chắc trời định sẵn,

Chàng có lấy tôi không?”

Anh chàng kia, thật ngốc,

Lại từ chối lời mời.

May thời xƣa phong kiến,

Không ai dám trái lời.

Vậy là thành chồng vợ.

Một cuộc tình mộng mơ.

Họ sống rất hạnh phúc,

Nghe nói tận bây giờ.

Ô i, cuộc đời trái khoáy!

Ôi, cay đắng tình duyên!

Một anh không có khố

Mà lấy đƣợc nàng tiên!

Còn ta, không nghèo đói,

Quần áo mấy tủ đầy,

Thế mà rồi ta ế.

Thật trớ trêu điều này.

Hay muốn kiếm đƣợc vợ,

Phải lõa thể và nghèo.

Nghe đồn ở Chử Xá

Có mấy chàng làm theo.

Tức là cởi quần áo,

Vùi trong cát bên sông.

Tiên Dung đâu chẳng thấy,

Chỉ muỗi đốt sƣng mông.

Nghĩa là đƣờng duyên phận

Trời mới là ông tơ.

Trời cho gì đƣợc nấy.

Vậy cứ chờ, cứ chờ.

58

Lấy đƣợc chồng đã khó,

Giữ chồng khó gấp đôi.

Để làm đƣợc chuyện ấy,

Hãy đọc truyện của tôi.

*

Câu chuyện này ngắn gọn,

Cũng của Bồ Tùng Linh,

Không hề có ma quái,

Nhƣng đọc vẫn thấy kinh.

Chuyện nói về nghệ thuật

Làm sao giữ đƣợc chồng

Cái thời xa xƣa ấy

Khi mấy bà một ông.

Vốn dĩ hòa vi quí,

Muốn đƣợc sống bình yên,

Tôi là một chiến sĩ

Trên mặt trận nữ quyền.

Vì rất yêu phụ nữ,

Dẫu cũng một anh chồng,

Tôi thực sự muốn họ


58

Biết xỏ mũi đàn ông.

Vì thế, tuy buồn ngủ,

Vợ từ lâu đang chờ,

Tôi vẫn thức, chép lại

Câu chuyện này bằng thơ.

Xƣa, chàng Hồng Đại Nghiệp,

Ngƣời gốc ở Yên Kinh,

Có vợ là Chu Thị

Đảm đang và rất xinh.

Họ sống thật hạnh phúc,

Nhƣ chim cu bên nhau

Cho đến ngày Đại Nghiệp

Lấy vợ lẽ - cô hầu.

Cô này tên Bảo Đới,

Nhan sắc loại bình thƣờng,

Thế mà thật khó hiểu,

Lại đƣợc chồng yêu thƣơng.

Thành ra bà vợ cả,

Tốt từ đầu đến chân,

Chiều chuộng chồng hết mực

Mà vẫn bị xa dần.

Trong khi ông hàng xóm

Cũng hai bà trong nhà,

Vợ cả luôn vui vẻ,

Chẳng bao giờ kêu ca.

Hơn thế, cô vợ bé

Trẻ trung và xinh tƣơi

Không đƣợc chồng yêu quí

Nhƣ vợ cả bốn mƣơi.

Chắc bà ta phải có

Cái bí quyết giữ chồng

Để tuổi già, kém sắc

Vẫn thu hút đàn ông.

Thế là nàng Chu Thị

Sang thỉnh giáo bà này.

Bà có tên Hằng Thị,

Kinh nghiệm và dạn dày.

Thế là than với khóc,

Chuyện phụ nữ với nhau,

Là chia sẻ kinh nghiệm

Là lời khuyên nhƣ sau:

“Một - Em cứ kệ nó,

Cho nó ngủ suốt ngày

Với cái con bé ấy,

Rồi nó sẽ chán ngay.

Phàm ở đời là thế,

Cứ cái gì quá thừa

Là trƣớc sau cũng ngấy.

Về làm thế, nhớ chƣa?”

Lập tức nàng Chu Thị,

Thay tiếng bấc, tiếng chì,


59

Luôn miệng dục Bảo Đới:

Lên giƣờng với anh đi!

“Hai - Hằng Thị lại dặn, -

Em về nhà từ nay

Vờ ăn mặc nhếch nhác,

Vờ làm lụng suốt ngày,

Để cho hắn xót vợ.

Em - vợ cả cơ mà.

Hắn sẽ bắt con bé

Thay em làm việc nhà!”

Mọi việc đúng nhƣ vậy.

Khoảng chừng một tháng sau:

“Hôm nay em và chị

Đi chơi chùa với nhau.

Nhớ ăn mặc thật đẹp,

Son phấn cũng chẳng sao.

Tối hắn sẽ mò đến,

Đóng cửa, đừng cho vào!”

Phải công nhận Hằng Thị

Nhà tƣ vấn đại tài.

Anh chồng tội nghiệp ấy

Ba đêm phải đứng ngoài.

Đêm thứ tƣ, may quá,

Anh ta đƣợc vào phòng,

Quên hết cả vợ bé,

Â n ái thật mặn nồng.

Và rồi sau, thành lệ,

Hàng ngày cứ bảy giờ

Là vào phòng vợ cả

(Kẻo đóng cửa) và chờ.

Qua truyện này, ta thấy

Rằng cuộc chiến giành chồng

Vô, vô cùng ác liệt

Dù thầm lặng, đúng không?

May thời ta, dân chủ,

Chỉ mỗi ông một bà

(Ấy là nói chính thức),

Nên gia đình thuận hòa.

Hy vọng các bà vợ,

Các ông chồng ngày nay

Rút ra đƣợc bài học

Trong cái cuộc chiến này.

Nhân tiện, xin đƣợc nói

Tôi là “ngƣời gia đình”,

(Family man), đúng thế,

Nhƣng cứ nghĩ: Thực tình

Nếu pháp luật cho phép

Đƣợc lấy thêm mấy bà,

Thì tôi xin lấy trƣớc,

Cam kết sống thuận hòa.

Hơn thế, tô i sòng phẳng,


60

Không để ai mất lòng.

Sƣu thuế nộp đầy đủ,

Khỏi phải tranh giành chồng.

Tôi đề nghị Quốc Hội

Cái việc ấy nên bàn.

Năm ngoái, để tìm hiểu,

Tôi sang tận Iran.

Ở đấy, theo Hồi luật,

Đàn ông, thật khó tin,

Đƣợc phép lấy bốn vợ,

Thê thiếp đúng một nghìn.

Nhƣng rồi tô i thất vọng

Thấy nƣớc này đàn ông

Bỏ phí quyền của họ,

Vẫn một vợ một chồng.

Một bác tài cho biết

Rằng ở nƣớc ông ta

Chỉ bốn ngƣời dũng cảm

Cƣới nhiều hơn một bà.

Thật thế ƣ? Có thể

Ở Iran, đàn ông,

Đẹp trai thì đẹp thật,

Nhƣng yếu khoản làm chồng.

“Bốn vợ ƣ? - ông nói. -

Bốn vợ để làm gì?

Tôi chỉ muốn nửa vợ!”


Cái ý tƣởng “nửa vợ”

Nghe cũng thấy hay hay:

Đỡ sƣu cao thuế nặng,

Lại chỉ gặp cách ngày.

Thế là tôi cụt hứng

Bỏ ý định lƣu vong

Sang Iran sinh sống

Để có quyền làm chồng

Của bốn bà chính thức

Cùng một nghìn thiếp tỳ.

Thậm chí muốn nửa vợ -

Lại tin không thì tùy.

PS.

Câu chuyện này hƣ cấu

Của Facebook mà thôi,

Không phản ánh quan điểm

Và lập trƣờng của tôi.

Tôi rào trƣớc nhƣ vậy

Để tránh vợ hiểu lầm.

Mụ Vợ tôi, thú thật,

Rất kinh và rất thâm.

Cuối cùng, xin đƣợc chúc

Các bà giữ đƣợc chồng.

Giới mày râu cố gắng

Giữ đƣợc chất đàn ông.


61

59

Xƣa, có cô gái nọ,

Nhà nghèo phải đứng đƣờng.

Có một bà hoàng hậu,

Thấy thế, tỏ lòng thƣơng.

Bà nhận làm con gái,

Đƣa về sống trong cung,

Thành một nàng công chúa,

Danh giá đến tột cùng.

Khắp nơi, các hoàng tử

Tranh nhau cầu hôn cô.

Cô không thèm để ý,

Phải quay về, tẽn tò.

Mà cô, nàng công chúa,

Trƣớc làm nghề đứng đƣờng,

Giờ chẳng xinh hơn mấy,

Trí óc cũng bình thƣờng.

Xƣa nay luôn vẫn thế.

Vâng, vẫn thế xƣa nay.

Và ta, dẫu khó chịu,

Phải chấp nhận điều này.

60

Đàn bà, đâu cũng vậy,

Phƣơng Tây hay Á Đông

Luôn đòi hỏi nhiều cái

Ở một ngƣời đàn ông.

Còn đàn ông, ngƣợc lại,

Cả ở Việt Nam ta,

Chỉ đòi hỏi một cái

Ở nhiều ngƣời đàn bà.

61

Có thể có phụ nữ

Không ngoại tình, vân vân.

Nhƣng không có phụ nữ

Chỉ ngoại tình một lần.

62

Đàn ông hay ong bƣớm,

Đặc biệt khi về già,

Tôi thì khác, hẳn thế,

Thích phở hơn cơm nhà.

Vậy phải làm sao nhỉ?

Ly dị hay ly thân?

Hay sống chung với lũ?

Hay “giáo dục” dần dần?

Quả thật tôi không biết.

Nhƣng có chân lý này:

Muốn nắm giữ hạnh phúc

Thì phải nới bàn tay.

Tất nhiên, nói thì dễ,

Đặc biệt là ngƣời ngoài.

Dẫu sao cũng nên thử,

Không đƣợc, chẳng chết ai.


62

63

Cái ta gọi không thể,

Suy cho cùng là điều

Ta chƣa biết rõ lắm

Và không dám thử liều.

Sao lại biết không thể

Khi chƣa thử sức mình?

Chẳng khác ngƣời chƣa chết

Đã tự nguyện hy sinh.

Tôi luôn nghĩ nhƣ vậy,

Và thật lạ, điều này,

Giúp tôi đạt đƣợc cái

Tƣởng rất khó trƣớc đây.

PS

Cái đƣợc gọi “không thể”

Thƣờng xuất phát từ ngƣời

Bất tài, thiếu kiên nhẫn,

Cộng thêm cái thói lƣời.

64

Chính trong lúc gian khổ

Và đầy rẫy khó khăn

Ta thƣờng đạt đƣợc cái

Thực sự tốt và cần.

Điều ấy không lạ lắm,

Nhƣ tia chớp sáng ngời

Từ đám mây tối nhất

Đâu đó ở góc trời.

65

Giây phút khó khăn nhất

Trong mọi việc ta làm

Là khi phải quyết định

Nên làm hay không làm.

Nó cũng rất quan trọng,

Nhất là trong tình yêu.

Vƣợt qua giây phút ấy,

Mọi cái dễ hơn nhiều.

66

Mới chỉ đƣợc một nửa

Khi ta có quyết tâm.

Nửa khác mới quan trọng -

Làm việc ta quyết làm.

Quyết tâm và ý chí

Không nên nói với ai.

Cứ lặng lẽ mà tiến.

Tuyệt đối không thở dài.

67

Vĩ đại là những ngƣời

Đạt đƣợc cái vĩ đại.

Muốn đạt cái vĩ đại,

Phải quyết tâm hơn ngƣời.

68

Điều kiện cần và đủ


63

Để thành công trong thơ

Là cắn răng làm việc,

Không để ý thì giờ.

Ai nghĩ gì, mặc kệ,

Đƣờng ta ta cứ đi.

Tuyệt đối không chờ hứng,

Tuyệt đối không muốn gì.

Với tôi, thêm điều kiện:

Phải có chai cô ca,

Bao Thăng Long đầu lọc

Và không ai trong nhà.

69

Đời có ba bồ chữ.

Cao Bá Quát lấy hai.

Thành ra chỉ còn một,

Không biết chia cho ai.

Thôi, tô i lấy một nửa.

Các bác chia với nhau

Nửa bồ chữ còn lại.

Cũng không ít lắm đâu.

70

Vui, kể ngƣời khác biết.

Buồn, giữ kín cho mình.

Đời không cần khuôn mặt

Chán và buồn của anh.

71

Khi đọc, ngƣời trẻ tuổi

Không hiểu, hỏi ngƣời ta.

Còn nhận xét, phê phán

Là việc của ngƣời già.

72

Bắt đầu bằng những việc

Nhất thiết mình phải làm.

Sau chuyển sang những việc

Biết mình có thể làm.

Cuối cùng là phải thử

Những cái không thể làm.

Và điều quan trọng nhất -

Đã muốn, nhất định làm.

73

Khó khăn và tai họa

Không mãi mãi kéo dài.

Ý chí và nghị lực

Có thể mãi kéo dài.

74

Hầu hết các trở ngại

Do tƣởng tƣợng mà thôi.

Các trở ngại còn lại

Chỉ mang tính tạm thời.

75

Cách tốt nhất phụ nữ

Càng già càng đƣợc yêu

Là lấy nhà khảo cổ.


64

Họ chẳng đòi hỏi nhiều.

Chỉ bộ xƣơng là đủ,

Nứt rạn vẫn hài lòng.

Hoan hô nhà khảo cổ

Một tấm gƣơng làm chồng.

76

Công bằng ra mà nói,

Ngƣời hạnh phúc hơn nhiều

Là ngƣời có con cháu,

Không phải ngƣời đang yêu.

Yêu, rồi buồn, rồi cƣới,

Lo nhà cửa, tiền nong,

Lo đẻ con, con ốm,

Cuối cùng mới thành ông.

77

Ngƣời tài năng xuất chúng

Là những ngƣời bình thƣờng

Cộng thêm chút kiến thức

Và nghị lực phi thƣờng.

78

Cái đích của cuộc sống

Với ngƣời tốt, thông minh,

Không phải là hạnh phúc,

Mà giá trị đời mình.

Hay nói theo cách khác,

Không phải nhận đƣợc gì,

Mà dấu ấn để lại

Trên đƣờng đời đã đi.

79

Nhà thơ thích hội thảo,

Lên đài và ti-vi

Để đánh bóng tên tuổi,

Thơ thƣờng không ra gì.

Không lạ lắm điều ấy.

Luật bù trừ - Nhà thơ

Yếu khả năng sáng tạo,

Nên phải lo pờ - rờ (PR).

Tƣơng tự, thiếu ý tƣởng

Và cái đầu thông minh,

Họ viết rất rối rắm,

Lừa đời và lừa mình.

80

Chắc không phải vô cớ

Câu đùa trong dân gian:

Lấy chồng, không đƣợc lấy

Nhà thơ, cán bộ đoàn.

Cán bộ đoàn dẻo mỏ,

Loại nửa ông, nửa thằng,

Giỏi văn nghệ, đồng bóng,

Kiểu bác Đinh La Thăng.

Còn nhà thơ, xin lỗi,

Tôi cũng là nhà thơ,


65

Bắt ngƣời ta chịu trận,

Nghe thơ mình hàng giờ.

Chƣa nói chuyện ít tắm,

Đầu tóc luôn bù xù,

Miệng nồng nặc mùi rƣợu,

Trong tú i không một xu.

Lại thêm tội háu gái,

Ngộ nhận mình thiên tài,

Cố tỏ ra lập dị,

Một năm viết vài bài…

Dân gian nghĩ thế đấy,

Làm tôi sợ hết hồn,

Viết thơ, nhƣng dấu nhẹm

Đã bốn mƣơi năm tròn.

Giờ có thằng Facebook

Nên mọi ngƣời cũng biết tôi

Hóa ra cũng thơ phú,

May thơ không quá tồi.

81

Ngƣời khôn, trong mọi chuyện,

Đều tính trƣớc đƣờng lui.

Đừng vội vã cƣa, chặt

Cành cây mình đang ngồi.

82

Ngƣời ta muốn ta sợ.

Vậy thì ta đừng sợ.

Khi nỗi sợ không còn,

Không có gì để sợ

83

Cứ đều đều mà tiến.

Vội vã mà làm gì.

Cái gì đến sẽ đến.

Cái gì đi sẽ đi.

84

Không thể im lặng mãi,

Không thể lo sợ mãi,

Thế mà rồi chúng ta

Im và lo sợ mãi.

85

Ngƣời ta vƣợt đèn đỏ

Để tiết kiệm mấy giây,

Về nhà ôm điện thoại

Buôn chuyện gần nửa ngày.

86

Khoa học giúp thu hẹp

Khoảng cách các thiên hà,

Biến trái đất rộng lớn

Bé nhỏ nhƣ ngôi nhà.

Thế mà buồn, khoảng cách

Giữa ngƣời với con ngƣời,

Nhƣ nhiều nghìn năm trƣớc

Vẫn xa vời, xa vời.


66

Con ngƣời nhờ khoa học,

Có thể thành văn minh,

Nhƣng nó chƣa thắng nổi

Bản năng ác của mình.

87

Các quan trắng trợn khoe

Ngoại tình và đút lót...

Còn ta, trắng trợn im,

Nghe chúng khoe chúng tốt.

88

Thực sự ta không biết

Mình là loại ngƣời nào

Chừng nào chƣa thử thách

Mình vƣợt khó ra sao.

89

Ta thành đạt trong đời

Chƣa hẳn là hạnh phúc.

Nhƣng chính nhờ hạnh phúc,

Ta thành đạt trong đời.

90

Từ ngàn xƣa đã vậy,

Ta, con ngƣời, bao giờ

Cũng nghĩ thế hệ trƣớc

Tốt đẹp hơn bây giờ.

Thực ra thƣờng ngƣợc lại.

Vì sao? Vì chúng ta

Chỉ muốn nhớ cái tốt

Và quên cái xấu xa.

91

Nếu muốn có hạnh phúc,

Hãy gắn bó đời anh

Với một mục đích tốt,

Rồi cùng nó đồng hành.

92

Cái khó của ngƣời dạy

Là phải dạy làm sao

Để ngƣời học muốn học.

Không quan trọng cách nào.

Cũng vậy, ngƣời chữa bệnh,

Việc quan trọng hàng đầu

Là giúp mọi ngƣời tránh

Không mắc bệnh, ốm đau.

93

Phải rút ra bài học

Từ sai lầm của ngƣời,

Nếu không, ta lặp lại,

Mà lặp lại suốt đời.

94

Duy nhất giúp cuộc sống

Tồn tại ở đời này

Là cái ta chƣa biết,

Cái bất ngờ hàng ngày.

95


67

Chúng ta, ngƣời, ông chủ,

Có thể học rất nhiều

Từ một con chó nhỏ

Chúng ta nuôi, và yêu.

Mỗi buổi sáng tỉnh dậy,

Nó dạy ta yêu đời

Bằng các trò của nó,

Ngộ nghĩnh và buồn cƣời.

Nó giúp ta trân trọng

Những việc nhỏ hàng ngày,

Nhƣ đi dạo cùng nó,

Hay ngồi nghỉ dƣới cây.

Và quan trọng hơn cả,

Qua đôi mắt long lanh,

Nó dạy ta nhẫn nhục,

Tình bạn, lòng trung thành.

96

Đừng lấy đi hy vọng

Của ai đó, bởi vì

Có thể ngoài hy vọng,

Họ chẳng còn cái gì.

97

Bố mẹ mà tâm nguyện

Suốt đời lo cho con,

Cũng có nghĩa là họ

Suốt đời làm hại con.

98

Phần nhiều là vô bổ

Cái khôn của ngƣời già.

Nó chỉ dạy thận trọng

Và tró i buộc chúng ta.

99

Ngƣời đàn ông có thể

Tha hết cho vợ mình

Trừ việc đã ngu ngốc,

Còn tỏ ra thông minh.

100

Không ít ngƣời thú thật,

Đừng cho họ là gàn,

Rằng làm họ phát ốm

Là thức ăn an toàn.

Tôi cũng thấy phát ốm

Vì phải nghe hàng ngày

Các bác sĩ căn dặn

Phải thế này, thế này…

Phần Sáu

1

Nhiều bố mẹ thoải mái

Mua cho con ô tô,

Nhƣng họ không mua nổi

Sách và pi-a-no.


68

Vì sao? Vì bố mẹ,

Ít ra là nhiều ngƣời,

Dƣới tầm những cái ấy.

Vì họ chƣa hiểu đời.

2

Sớm muộn rồi sẽ hết

Hối hận cái đã làm.

Nhƣng sẽ hối hận mãi

Những cái đã không làm.

3

Phải nhớ, khi gặp gỡ

Hay nói chuyện với ai,

Ta tôn trọng họ một,

Họ tôn trọng ta hai.

4

Anh cầu trời, khấn Phật,

Mà Phật vẫn làm thinh?

Đừng buồn, vì mọi cái

Có thời điểm của mình.

Cũng thế, luật nhân quả.

Nhiều đứa ác ngày nay

Vẫn chƣa bị trừng trị.

Không sao, sẽ có ngày…

Nhƣ hạt giống dƣới đất

Khao khát chờ mƣa rơi,

Hạt giống ân oán ấy

Cũng chờ lúc, chờ thời.

5

Cuộc chiến gian khổ nhất,

Lại kéo dài suốt đời,

Mà ta thƣờng thua cuộc,

Là chống lại thói lƣời.

Lý do lƣời không ít,

Nghe hợp lý, có điều

Lý do để làm việc

Thú thật là không nhiều.

Thành ra ai chiến thắng

Sẽ thành công hơn ngƣời.

Bí quyết thật đơn giản:

Xin bơn bớt thói lƣời.

6

Không phải tồi tệ lắm

Cái ta gọi tuổi già,

Nếu đem nó so sánh

Những gì đã trải qua.

Làm con nít rất khổ,

Bị răn đe suốt ngày.

Lớn lên, phải làm việc,

Lại chịu nhiều đắng cay.

Còn chết thì khỏi nói,

Vừa sợ lại vừa đau,

Nếu không, chắc các cụ

Đã tự tử từ lâu.


69

7

Bắt đầu một ngày mới

Nên bằng một nụ cƣời.

Vậy hãy cƣời, nhớ nhé.

Không muốn cũng phải cƣời.

Nó giúp dãn cơ mặt,

Tức dãn bớt buồn phiền.

Và điều quan trọng nhất

Cƣời không phải trả tiền.

8

Cần, và quan trọng nhất

Khi giao tiếp với ngƣời

Là lắng nghe những cái

Họ chƣa nói thành lời.

Cũng quan trọng tƣơng tự

Là khi ta lặng im

Để nói chuyện với họ

Bằng tiếng nói trái tim.

9

Đỉnh cao của hạnh phúc

Và tột bậc thông minh,

Là qua bao chìm nổi,

Ta trở lại chính mình.

10

Có cái buồn này nữa,

Đúng với khá nhiều ngƣời:

Thực ra nhà ta ở

Là nhà tù suốt đời.

11

Không phân tán tƣ tƣởng,

Không sợ hãi cái gì,

Đã quyết là làm đƣợc.


12

Ngƣời chia thành hai loại.

Một, làm việc suốt ngày.

Hai, lƣời biếng, để sống,

Luôn chạy chọt đi vay.

Vay tiền không phải dễ,

Nhục, và cũng rất phiền.

Vậy nên chọn làm việc,

Làm tốt để kiếm tiền.

13

Muốn làm đƣợc nhiều việc,

Phải bắt tay làm ngay,

Từng tí, từng tí một,

Làm đều đặn hàng ngày.

Sẽ có lúc nào đó,

Khi ngoảnh lại, ta nhìn,

Thấy công việc làm đƣợc

Nhiều đến mức khó tin.

Châm ngôn bạn đang đọc


70

Cũng đƣợc viết cách này,

Từng chữ, từng bài một,

Viết từng giờ, từng ngày.

Cũng thế, bạn lặng lẽ

Đọc từng chữ, từng câu,

Sẽ có lúc bạn thấy

Thực sự mình rất giàu.

14

Một xã hội đầy rẫy

Những vật chất tầm thƣờng,

Chắc chắn xã hội ấy

Thiếu tình yêu, tình thƣơng.

15

Thời gian là tiền bạc,

Cái ta có không nhiều.

Tiền của anh, vì vậy

Phải cẩn thận khi tiêu.

Không đƣợc để ngƣời khác,

Hãy ghi nhớ điều này,

Tiêu hộ anh tiền ấy,

Dù chỉ một vài giây.

16

Cả khi biết ai đó

Khen bạn không thật lòng,

Nhƣng đƣợc khen xinh đẹp,

Bạn vẫn thấy hài lòng.

17

Hạnh phúc là những ngƣời

Không mong nhiều ở đời.

Để không phải thất vọng

Khi sa cơ, lỡ thời.

18

Tai họa với lớp trẻ,

Đặc biệt là sinh viên

Không phải khi tiền ít,

Mà là khi nhiều tiền.

19

Phát hiện ra Châu Mỹ

Tất nhiên là tuyệt vời.

Không phát hiện ra nó

Có thể cũng tuyệt vời.

20

Các mơ ƣớc tuổi trẻ

Phần lớn là hão huyền,

Khi va chạm thực tế

Sẽ ngã thành màu đen.

Nhƣng ai còn trẻ tuổi,

Không mơ ƣớc, không đau,

Thì bản thân ngƣời ấy

Đã đen ngay từ đầu.

21

Ngƣời - chia thành hai loại,

Luôn vẫn thế xƣa nay.


71

Loại cho và loại nhận,

Loại gian và loại ngay.

Một bên là lạm dụng.

Một bên là có lòng.

Ngƣời cho biết chừng mực,

Còn ngƣời nhận thì không.

22

Cả thiên tài cũng có

Những cái ngốc buồn cƣời.

Ngƣời cái gì cũng giỏi

Thì không phải là ngƣời.

23

Nuôi sống cả xã hội

Chính là ngƣời nông dân.

Thế mà ngƣời nuôi ấy

Đôi khi không có ăn.

Công nhân xây biệt thự,

Trọ mƣời ngƣời một phòng,

Và thƣờng bị đá đít

Khi biệt thự xây xong.

Cũng thế, bầy con cháu

Của ông thợ đóng giày,

Không đủ ăn một nhẽ,

Còn chân trần cả ngày.

Cái sự trớ trêu ấy

Đã tồn tại bao đời,

Bất kể sự tiến bộ

Của văn mình loài ngƣời.

24

Cái đẹp của tuổi trẻ

Là cái đẹp tự nhiên.

Cái đẹp ngƣời trung niên

Là cái đẹp nghệ thuật.

25

Đối với ngƣời trẻ tuổi,

Thì mơ ƣớc hão huyền

Cũng là một cái đẹp,

Mà cái đẹp đầu tiên.

26

Các ý tƣởng mới mẻ

Khó chui đƣợc vào đầu,

Vì các ý tƣởng cũ

Bám ở đó từ lâu.

Muốn sắm đồ đạc mới

Thì phải vứt khỏi nhà

Các bàn ghế cũ nát.

Từ đó mà suy ra.

27

Nhà nào chồng nghiện ngập

Hay cờ bạc, lô đề,

Nhất định sớm hoặc muộn

Phải bán nhà ra đê.


72

Tất nhiên trong nhà hắn

Vợ con chính là ngƣời

Phải khổ và nhục nhất,

Mà khổ nhục suốt đời.

Vậy là thằng chồng ấy,

Không đáng mặt làm chồng,

Đang hèn hạ làm hại

Vợ con mình, đúng không?

Nhân tiện, nhắc phụ nữ,

Tuyệt đối phải lánh xa

Những loại ngƣời nhƣ thế,

Loại mất dạy, phá nhà.

28

Con ngƣời, về bản chất

Là tham và thích lƣời.

Luôn tiềm ẩn đâu đó

Chất con và chất ngƣời.

Ngƣời tử tế ý thức

Cƣỡng lại hai thói này.

Không dễ, nhƣng cƣỡng đƣợc,

Nếu quyết tâm hàng ngày.

29

Có một gia đình nọ,

Gien di truyền tâm thần,

Sinh đƣợc cậu quí tử,

Dị dạng và ngu đần.

Làng bên có cô gái,

Xinh đẹp và hồn nhiên.

Cô đã bị đem bán

Cho nhà ấy, lấy tiền.

Cả hai họ vui lắm,

Ăn uống những mấy ngày.

Mà chính quyền, nghe nói,

Cũng dính vào vụ này.

Cuộc đời trô i lặng lẽ,

Lặng lẽ cô gái buồn

Với ông chồng quặt quẹo,

Nửa ngây và nửa khôn.

Chuyện ấy chẳng gì lạ.

Vẫn thế bao đời nay.

Vâng, đúng vậy, nhƣng nếu

Chính ta gặp chuyện này,

Chắc ta không nói thế,

Dƣng dƣng và phớt đời.

Thế đấy, các bạn ạ.

Thế đấy một kiếp ngƣời.

30

Nhà nào chồng sợ vợ,

Là các bác yên tâm,

Nhà ấy sống hòa thuận.


Kể hơi tội chút ít


73

Cho ông chồng, tuy nhiên,

Kính vợ, họ đắc thọ,

Thảnh thơi lên cõi thiền.

31

Cách đánh giá ngƣời khác

Của những ngƣời thông minh:

Tìm cái tốt ngƣời khác

Và cái xấu của mình.

32

Tôi lặng lẽ quan sát

Và nhận thấy một điều:

Ngƣời không có cái xấu,

Cái tốt thƣờng không nhiều.

33

Khi biết đƣợc thói xấu

Và cái yếu của mình,

Bạn đã đi một nửa

Con đƣờng tới thông minh.

34

Ngƣời ta mất phƣơng hƣớng

Khi gặp đƣờng quanh co,

Chứ đƣờng thẳng và lớn,

Chẳng ai lạc bao giờ.

35

Ngƣời tài không biết hết

Các tài năng của mình,

Thì trong mắt ngƣời khác

Chẳng tài và thông minh.

36

Có một điều chắc chắn

Ta biết chắc, đó là,

Không có gì chắc chắn

Trong thời đại chúng ta.

37

Thêm một chân lý nữa:

Không có gì trần truồng

Làm ta thấy bất tiện

Nhƣ chân lý trần truồng.

38

Thuốc đắng luôn dã tật,

Sự thật luôn mất lòng.

Nhƣng bù lại, sự thật

Luôn giúp ta thành công.

39

Sự thật đúng và đẹp,

Nhƣng than ôi, ở đời

Giả dối cũng rất đẹp,

Lại đƣợc lòng mọi ngƣời.

Dù thực sự không muốn,

Gặp giả dối hàng ngày,

Ta buộc phải nói dối,

Nếu muốn làm ngƣời ngay.

40


74

Ai cũng đeo mặt nạ

Trong cuộc sống hàng ngày.

Từ lâu tô i biết thế

Và muốn cƣỡng điều này.

Tôi cố sống trung thực,

Không nói dối, nhƣng rồi

Vẫn phải đeo mặt nạ,

Chỉ mỏng hơn mà thôi.

41

Chỉ đánh giá ai đấy

Qua việc làm hàng ngày,

Chứ không phải lời nói,

Nhất là lời nói hay.

42

Một ngƣời mà nghi kỵ,

Không tin cả chính mình,

Thì chắc chắn ngƣời đó

Không tin ngƣời xung quanh.

43

Chỉ một cách duy nhất

Làm ngƣời khác đáng tin

Là ta phải tin họ,

Cả qua cách ta nhìn.

44

Ngƣời dễ tin, chắc chắn

Cũng rất dễ bị lừa.

Tính chi ly hơn thiệt,

Tin vẫn hơn, còn thừa.

45

Đừng bao giờ tức giận.

Đừng bao giờ dọa ngƣời.

Nên mở đầu, kết thúc

Câu chuyện bằng nụ cƣời.

46

Tôi thấy một sự lạ,

Là giao tiếp ngoài đời,

Chúng ta thƣờng nhỏ nhẹ,

Nhã nhặn với mọi ngƣời.

Nhƣng cái nhã nhặn ấy,

Vừa bƣớc chân vào nhà,

Ta chợt quên, nói chuyện

Với ngƣời thân của ta.

Ta bực mình vô cớ,

Nhăn mặt, nói trống không

Với ngƣời ta yêu nhất.

Thƣờng vẫn thế, lạ không?

Tƣơng tự, các bạn trẻ

Tặng nhau rất nhiều quà,

Mà không nghĩ tới việc

Tặng quà cho ngƣời nhà.

Sao thế nhỉ? Không lẽ

Họ nghĩ: Đã ngƣời thân

Thì không phải nhỏ nhẹ,


75

Quà cáp càng không cần?

Nhân tiện, tô i có dịch

Một bài thơ gần đây,

Mời các bạn thử đọc,

Cũng về đề tài này.

*

Hãy nói lời nhỏ nhẹ.

Tình yêu hơn roi đòn.

Đừng để lời nói nặng

Làm hỏng việc dạy con.

Hãy nhẹ nhàng với trẻ.

Trẻ sẽ yêu ta hơn.

Những lời nói âu yếm

Xóa hết nỗi giận hờn.

Với những ngƣời có tuổi,

Hãy nói lời nhẹ, êm.

Trái tim họ đã nặng,

Đừng làm nó nặng thêm.

Hãy nói lời nhỏ nhẹ

Với cả ngƣời lỗi lầm.

Bằng lòng tốt của bạn,

Hãy thu phục nhân tâm.

Những lời nói nhỏ nhẹ,

Dịu dàng, đầy thƣơng yêu.

Việc bé mà lợi lớn,

Lớn hơn ta tƣởng nhiều.

47

Tôi quan sát và thấy

Phụ nữ thích “lộ hàng”,

Khoe những đƣờng cong đẹp

Hay làn da mịn màng.

Khi con tô i còn nhỏ,

Học lớp bốn, lớp năm

Tôi đã thấy điều đó,

Và kết luận, không nhầm,

Rằng cái khuynh hƣớng ấy

Thuộc bản chất đàn bà.

Trời bắt họ làm thế

Để quyến rũ chúng ta.

Đƣợc, thì cho quyến rũ.

Tôi thay mặt đàn ông

Cho “lộ hàng” thoải mái,

Nhƣng chỉ khi vắng chồng.

48

Ngƣời muốn làm việc lớn,

Không đi theo đƣờng mòn,

Mà tự mình vạch lối

Để tạo thành đƣờng mòn.

49

Bạn có thể phản đối,

Khi tôi nói thế này,

Rằng kẻ thù lớn nhất


76

Của lớp trẻ ngày nay

Chính là chiếc điện thoại,

Và quá nhiều bạn bè,

Cộng thêm thằng Facebook.

Thằng này cũng rất ghê.

Ba kẻ thù tôi nói

Chiếm rất nhiều thời gian.

Mà thời gian là cái

Ngƣời trẻ tuổi rất cần.

Rồi bạn sẽ tự biết

Tôi nói đúng hay sai.

Nghe tôi thì đƣợc sƣớng.

Không, còn khổ dài dài.

Vậy nhớ nhé: Điện thoại,

Facebook và bạn bè -

Phải giảm xuống tối thiểu.

Ngƣời lớn khuyên, nên nghe.

50

Hứa vƣợt quá khả năng

Chính là ngƣời giả dối.

Hứa hay mà không làm

Là một dạng tội lỗi.

PS

Cá nhân tôi, nói thật,

Đã hứa là làm liền,

Nhất là với trẻ nhỏ,

Hoặc liên quan đến tiền.

Tôi không nghĩ mình tốt.

Đó là chuyện bình thƣờng.

Lời hứa là danh dự,

Quyết không thể xem thƣờng.

Với tôi, ai thất hứa,

Dù duy nhất một lần,

Là tô i ghi sổ đỏ,

Và không muốn lại gần.

51

Ta làm việc từ thiện

Để giúp đỡ chúng sinh.

Trong chừng mực nào đó,

Là giúp đỡ chính mình.

52

Nói thì nghe to tát,

Nhƣng thực sự con ngƣời

Chỉ có thể cao đẹp

Khi mong muốn giúp đời.

Sống cho mình, giỏi lắm,

Chỉ mình anh yêu anh.

Sống vì đời, ngƣời khác

Sẽ nhớ và yêu anh.

53

Xƣa nay ngƣời ta nói:

Bạn còn quí hơn vàng.


77

Tôi chỉ muốn nhắc nhở:

Đừng kết bạn vội vàng.

Tai họa của ngƣời trẻ

Là hiểu nhầm, hiểu sai

Thế nào là tình bạn,

Và nên bạn với ai.

Tính tô i thích nói thật,

Vậy xin nói thế này:

Trong số rất nhiều bạn

Mà anh có hôm nay

Thực chất không phải bạn,

Mà cùng hội a dua,

Vay tiền, nhờ giúp đỡ,

Giết thời gian, vui đùa.

Rồi xem, nói dại miệng,

Khi gặp việc chẳng lành,

Liệu có bao nhiêu bạn

Chìa bàn tay giúp anh?

Các thói hƣ tật xấu

Do học bạn mà ra,

Chứ dứt khoát không phải

Bố mẹ hay ngƣời nhà.

Tóm lại, nên ít bạn.

Vài ba ngƣời, nếu cần.

Những ai chƣa thử thách,

Tuyệt đối không chơi thân.

54

Xin cƣợc một ăn mƣời:

Tôi dám chắc nhiều ngƣời

Không thích, hoặc rất chán

Phải dự sinh nhật bạn.

Mà nào có ít gì.

Vậy đi hay không đi?

Một tháng dăm sinh nhật,

Hoặc ba là ít nhất.

Rồi còn tiền mua hoa,

Không lẽ không có quà?

Chƣa nói chuyện ngày lễ

Mà vô duyên, rất tẻ.

Chƣa nói chuyện thời gian.

Cái ấy mới đáng bàn.

Không đi thì lại sĩ.

Tôi nói đúng không nhỉ?

Tất cả cái chán này

Anh phải chịu xƣa nay,

Anh gây cho mình đấy.

Không phải tôi, chắc vậy.

PS

Xin hãy cho tô i biết:

Theo anh “bạn” là ai?

Chƣa biết rõ điều ấy,

Thì tốt nhất là bye!


78

55

Khoảng mấy năm về trƣớc,

Ở tuổi gần sáu mƣơi,

Khi phải nằm bệnh viện,

Tôi gọi cho một ngƣời:

“Tớ mới mổ, đau lắm,

Cậu vào thăm tớ đi.”

Ngƣời ấy đáp: “Thế hả?”

Rồi im, không nói gì.

Rồi không hề thấy đến.

Rồi sau gặp, thanh minh:

“Lúc ấy tớ đang bận,

Có khách đến nhà mình…”

Có khách thì phải tiếp.

Tiếp những hai mƣơi ngày.

Sau đó tôi ra viện,

Không thể quên điều này.

Đó là một ngƣời “bạn”

Hai mƣơi năm thơ văn,

Hai mƣơi năm bia bọt,

Bù khú rất nhiều lần.

Thế mà không một phút,

Ngồi bên, an ủi nhau,

Nhất là khi mới mổ,

Đái không đƣợc, rất đau…

Thế đấy, các bạn trẻ.

Lúc ấy tôi sáu mƣơi,

Tƣởng không gì không biết,

Tƣởng hiểu đời, hiểu ngƣời.

Tất nhiên, sau vụ ấy,

Tuyệt đối tô i lánh xa,

Không bắt tay, nói chuyện,

Thấy mặt là đi ra.

Lần nữa, xin nhắc lại:

Bạn xôi thịt rất nhiều.

Nhƣng bạn đúng nghĩa bạn

Thì chẳng có bao nhiêu.

56

Con ngƣời có xu hƣớng

Tin bất kỳ cái gì,

Tin một cách nghiêm túc,

Miễn là nó li kỳ.

Tôi nghiệm thấy nhƣ vậy

Mới thời gian gần đây,

Và thú thật, không thể

Không ngạc nhiên điều này.

57

Chỉ mang tính tƣơng đối

Cái gọi là giàu nghèo.

Các đại gia, ta biết,

Là con nợ, nợ nhiều.


79

Trong khi tôi, hƣu trí,

Lƣơng đúng bốn triệu đồng,

Mà sống ngon, thoải mái.

Nợ thì tuyệt đối không.

Nhiều bạn trẻ, thật lạ,

Đặc biệt là sinh viên,

Cứ suốt ngày nhăn nhó

Chỉ vì nỗi thiếu tiền.

Rồi đâu sẽ vào đấy.

Sớm muộn bạn cũng giàu,

Vì bạn đang trẻ, khỏe

Và có một cái đầu.

Ai muốn đổi không nhỉ?

Đổi tuổi trẻ lấy nhà,

Kèm theo trăm đầu sách

Và chiếc xe KIA.

Chắc chắn không, nếu có

Thì xin báo cho hay.

Còn giờ thì mời đọc

Một bài thơ thế này.

*

Xƣa, một ông già nọ

Chợt thấy có chàng trai

Ngồi một mình, buồn bã,

Chốc chốc cứ thở dài.

“Sao cháu buồn nhƣ vậy,

Trục trặc chuyện tình yêu?”

“Không, cháu đã rất cố

Mà suốt đời vẫn nghèo.”

“Hình nhƣ cháu nhầm đấy.

Cháu cũng là ngƣời giàu.”

“Ông đừng trêu cháu nữa.

Cháu có đồng nào đâu.”

“Thôi đƣợc, nếu cháu muốn,

Ta thỏa thuận thế này:

Cháu cho ta chặt đứt

Cứ mỗi một ngón tay

Ta sẽ đƣa cho cháu

Đúng ba lạng vàng ròng.

Hoặc cả bàn tay cháu -

Ba mƣơi lạng, đƣợc không?”

Chàng trai nghe trố mắt:

“Chặt bàn tay? Không đâu!”

“Hay để ta móc mắt,

Một trăm lạng, thừa giàu?

Thế đấy, cháu không muốn.

Cháu là một chàng trai,

Mọi cái đang trƣớc mặt,

Trông dễ coi, có tài.

Liệu cháu có đồng ý

Thành ngƣời già nhƣ ta

Để đổi lấy nghìn lạng?


80

Cháu không muốn thật à?

Giờ thì cháu đã biết

Cháu giàu có thế nào.

Chuyện tuổi trẻ túng thiếu

Là bình thƣờng, không sao.”

Chàng trai nghe, chợt hiểu

Mình cũng là ngƣời giàu.

Giàu thời gian, tuổi trẻ,

Giàu cả cái trong đầu.

Chàng cúi chào rất thấp,

Cảm ơn ông già này,

Rồi đi, miệng huýt sáo,

Còn vung vẩy đôi tay.

PS

Thế đấy, các bạn ạ,

Cái khái niệm nghèo giàu

Chỉ mang tính so sánh,

Không quan trọng lắm đâu.

Nếu bạn sáng ngủ dậy,

Thấy khỏe mạnh bình thƣờng,

Thức ăn đầy tủ lạnh,

Đƣợc ƣờn èo trên giƣờng,

Thì bạn đã hạnh phúc

Hơn cả một tỉ ngƣời.

Không ít trong số họ

Phải qua đêm ngoài trời.

Đấy là chƣa nói việc

Bạn không phải ngồi tù

Nhƣ trăm triệu ngƣời khác

Trong xà lim tù mù.

Bạn không thể tƣởng tƣợng

Bạn thuộc tám phần trăm

Ngƣời giàu nhất thế giới

Dù chỉ ăn rồi nằm.

Lý do thật đơn giản -

Nếu bạn đến ngân hàng

Mở tài khoản tiết kiệm,

Với số dƣ làng nhàng.

Lại nữa, bạn biết đọc,

Đọc bài này, rồi cƣời,

Nghĩa là bạn hạnh phúc

Hơn hai tỉ con ngƣời

Không biết đọc, biết viết

Trên hành tinh chúng ta.

Thế đấy, các bạn ạ.

Nó thế đấy, vậy là…

Vậy là bạn, thực chất

Là ngƣời giàu, mà rồi,

Vì khỏe mạnh và trẻ,

Bạn đang giàu hơn tôi.

58


81

Giàu, giàu tinh thần trƣớc,

Rồi sau mới giàu tiền.

Đƣợc cả hai cái ấy,

Cái giàu mới lâu bền.

Thằng ngu có tiền tỉ

Mà thực ra không giàu.

Hắn chỉ lắm tiền bạc.

Giàu phải ở trong đầu.

59

Giàu, nƣớc ta có lẽ

Ít ai bằng Bầu Kiên.

Thế mà nay bị bắt,

Tất nhiên vì chuyện tiền.

Nghèo, nƣớc ta chắc chắn

Nhiều ngƣời nghèo nhƣ tôi,

Mà ăn no, ngủ kỹ,

Vì ít tiền, thế thôi.

Vậy là chúng ta thấy,

Sự khác nhau là tiền.

Và cái sƣớng, cái khổ

Cũng là nó, tất nhiên.

Bầu Kiên giàu, nhiều nhất,

Ăn ba bữa một ngày.

Tôi nghèo nhƣng cũng đủ

Ăn theo tiêu chuẩn này.

Hình nhƣ ông một lúc

Giày chỉ đi một đôi.

Mà rồi quần áo mặc

Cũng không nhiều hơn tôi.

Có đúng thế không nhỉ?

Vậy thì ai hơn ai?

Tiền tất nhiên là quí,

Nhƣng không bằng đức, tài.

Giàu tiền, giàu tạm bợ.

Giàu đức, giàu muôn đời.

Cái ý này giản dị

Tôi muốn nhắn mọi ngƣời.

60

Hãy học hỏi Quá khứ.

Hãy sống vì Hôm nay.

Vì Tƣơng lai, hy vọng.

Einstein nói điều này.

61

Có sự khác biệt lớn

Giữa các bậc thiên tài

Và những ngƣời ngu ngốc,

Chỉ rõ ai là ai.

Dẫu trong cách ứng xử

Có đôi nét ƣơng đồng.

Thiên tài có giới hạn,

Còn thằng ngốc thì không.

62


82

Mọi ngƣời đều bình đẳng

Trong con mắt Chúa Trời.

Ít ra về một điểm:

Ta đều ngu và lƣời.

63

Ở nƣớc ta không phải

Không có ngƣời khổng lồ.

Nhƣng ngƣời lùn không muốn

Họ trở thành khổng lồ.

64

Sức hút của Trái Đất

Kéo anh xuống hố đen.

Mặt Trăng có sức hút,

Nhƣng không kéo anh lên.

Bè bạn xô anh ngã

Vào tội ác, lỗi lầm.

Bố mẹ vực anh dậy,

Thoát khỏi chỗ tối tăm.

65

Einstein khiêm tốn,

Nói mình nhƣ mọi ngƣời.

Nếu khác, khác ở chỗ

Tò mò hơn mọi ngƣời.

66

Khoa học và công nghệ

Vƣợt xa mức ta cần,

Nếu so với giá trị

Xã hội và nhân văn.

67

Tôi có một hạnh phúc,

Hạnh phúc lớn nhất đời,

Là nghe nhạc của Bach,

Do Glenn Gould chơi.

Tôi chẳng làm gì khác

Ngoài viết thơ hàng ngày.

Và hàng ngày nghe nhạc,

Chỉ nhạc của ông này.

Với tôi, thơ và nhạc

Luôn đan quyện với nhau.

Một câu thơ tôi viết,

Một dòng nhạc trong đầu.

Cũng thế, khi chơi nhạc,

Tôi nghe rõ tiếng thơ,

Thơ ngân vang, có nhịp,

Nhƣ tiếng nhạc mộng mơ.

Tôi nghĩ, nhờ âm nhạc

Mà thơ tôi có vần,

Biết lúc nhanh, lúc chậm,

Lúc trầm, bổng, vân vân.

Nhân tiện xin đƣợc nói,

Trong các điều diệu kỳ,

Â m nhạc kỳ diệu nhất.



83

Nếu đƣợc phép khuyên bạn

Một điều duy nhất thôi:

Hãy yêu nhạc cổ điển!

Yêu suốt đời, nhƣ tôi.

68

Tất nhiên ai cũng có

Sở thích riêng của mình.

Của tô i: Sách, Â m Nhạc

Và Ngồi Im Một Mình.

69

Beethoven và Bach,

Mozart và Chopin

Là biểu tƣợng cái thiện

Và những điều tốt lành.

Ai yêu âm nhạc họ,

Đến mức lệ chảy nhòa,

Ít khả năng ngƣời ấy

Làm những điều xấu xa.

70

Với ta, cách tốt nhất

Để không nghĩ về tiền,

Là làm sao trong két

Đã có rất nhiều tiền.

71

Nghèo không phải tội lỗi,

Đừng mặc cảm cái nghèo.

Nhƣng nếu có thể đƣợc

Thì hãy cố đừng nghèo.

72

Trót sinh trong nghèo đói,

Không phải lỗi của anh.

Nhƣng chết trong nghèo đói,

Chính là lỗi của anh.

73

Khi kiếm đƣợc một triệu,

Chỉ tiêu chín trăm nghìn,

Bạn sẽ thấy hạnh phúc,

Yên tâm và tự tin.

Nhƣng nếu có một tỉ,

Tiêu tỉ mốt, tỉ hai,

Bạn nhất định sẽ khổ.

Tuyệt đối đúng, không sai.

Hầu hết mọi tai họa

Có liên quan đến tiền,

Là do ta tiêu quá

Khả năng ta kiếm tiền.

74

Đây cũng là chân lý:

Cái sƣớng của có tiền

Chỉ có thể cảm nhận

Khi ta từng thiếu tiền.

75


84

Cái sai lầm lớn nhất

Lại chính là sai lầm

Rằng ta không làm việc

Để thỉnh thoảng sai lầm.

Đơn giản vì cuộc sống

Luôn có đúng, có sai.

Càng làm việc, chắc chắn

Sẽ nhiều đúng, ít sai.

76

Nếu muốn, anh cứ thử.

Có thể không thành công.

Nhƣng nếu anh không thử,

Chắc chắn không thành công.

77

Quan sát kỹ, ta thấy

Một thực tế, đó là:

Ngƣời hèn nhát độc ác.

Ngƣời dũng cảm vị tha.

78

Phụ nữ, đâu cũng thế,

Có biệt tài thế này:

Chồng tìm gì không thấy

Là vợ tìm thấy ngay.

Ở nhà tôi cũng vậy.

Cả nhà bạn, đúng không?

Tôi ngạc nhiên, thầm nghĩ:

Hay họ giấu của chồng?

Phụ nữ luôn bí ẩn.

Bí ẩn cả việc này.

Không chỉ nƣớc ta nhé.

Cũng không chỉ ngày nay.

Mấy chục năm chung sống,

Tôi chẳng hiểu vì sao.

Hỏi thì vợ không nói.

Ý kiến bạn thế nào?

79

Xƣa, có anh chàng nọ,

Nghèo, thông minh, nhƣng lƣời.

Sáng, ra sông câu cá.

Câu đủ ăn, nằm chơi.

Kiếm đủ ăn không khó,

Cậu sống, rất hài lòng.

Ngày câu một vài tiếng,

Ngồi ngắm cảnh trên sông.

Rồi gia đình bắt cậu

Đi học nghề kinh doanh,

Vừa tốn, vừa vất vả,

Ở Oxford, nƣớc Anh.

Học xong, về nhà cũ,

Cậu mua một chiếc thuyền,

Thuê nhiều ngƣời đánh cá,

Kiếm đƣợc kha khá tiền.


85

Cậu dùng số tiền ấy

Lại mua thuyền, thuê ngƣời,

Việc làm ăn phát đạt.

Một tấm gƣơng cho đời.

Sau nhiều năm vất vả,

Cuối cùng khi về già,

Cậu thành giàu, giàu lắm,

Nhiều tàu thuyền, nhiều nhà.

Cậu lại ra chỗ cũ,

Nơi ngày xƣa vẫn ngồi,

Nhớ tháng năm nghèo khổ,

Hờ hững ngắm mây trôi.

Giật mình, cậu chợt nghĩ:

Mình lại về số không.

Sau nhiều năm vất vả,

Vẫn lại ngồi bên sông.

Nghĩa là đã vô ích

Nỗ lực bao lâu nay.

Trƣớc nghèo ngắm mây nƣớc,

Giờ giàu, ngắm nƣớc mây.

PS

Với rất nhiều ngƣời khác,

Cũng đúng câu chuyện này,

Thí dụ gầy, cố béo.

Béo, luyện tập cho gầy.

Cho nên tô i, dứt khoát

Là không chạy theo tiền.

Chỉ cần đủ ăn mặc

Và cuộc sống bình yên.

80

Edison, ta biết,

Nhà phát minh thiên tài,

Mà suýt bị đuổi học

Khi đang học lớp hai.

Thấy ông nghịch, học dốt,

Ngƣời ta bảo bố ông:

“Cho cháu đi chăn lợn,

Học làm gì, mất công.”

Mà Einstein, nghe nói

Học cũng chẳng giỏi gì,

Nhất là thời tiểu học,

Nhƣ thiểu năng, ù lỳ.

Beethoven, mƣời tuổi,

Bị bố đánh nhiều lần:

“Chơi đàn nhƣ bổ củi.

Mày là thằng ngu đần!”

Còn nhiều thí dụ lắm.

Để ý nhìn, thấy ngay:

Ai lúc nhỏ học dốt

Lại thƣờng giỏi sau này.

Tuy nhiên, điều ấy đúng

Thƣờng chỉ với con trai.


86

Hiếm ngƣời bé, học giỏi,

Sau trở thành thiên tài.

Bài thơ này tôi viết

Là để nhắc mọi ngƣời

Nếu thấy con học dốt,

Không đánh, mà phải cƣời.

Vợ chồng tôi ngày trƣớc,

Con gái đi học về,

Thấy điểm kém, thích quá,

Nhìn nhau cƣời hề hề.

Sau này nó cũng giỏi,

Nhƣng không thành thiên tài,

Chỉ tốt nghiệp đại học -

Vì quá ít điểm hai.

Bản thân tôi, thú thật

Xƣa, cũng dốt và lƣời.

Lớp sĩ số sáu mốt,

Tôi luôn đứng sáu mƣơi.

Thế đấy, các bác ạ.


Đừng mắng con, tội chúng,

Đừng kèm cặp hàng ngày.

81

Edison, lần nọ,

Cho gọi vào phòng mình

Cô thƣ ký bẽn lẽn,

Tên Mary, rất xinh.

“Cô biết, tôi rất bận,

Nên không thể dài dòng.

Xin hỏi, cô có muốn

Làm vợ của tô i không?”

Cô Mary tội nghiệp,

Tội nghiệp cô Mary,

Nghe hỏi đƣờng đột thế,

Quả không biết nói gì.

“Tôi cho cô năm phút

Vì không thể chờ lâu.

Xin hãy cho tô i biết.”

Cô Mary gật đầu.

Một nhà viết tiểu sử

Còn ghi rõ thế này:

Cô thƣ ký xinh đẹp

Đồng ý sau mƣời giây.

Nhân tiện hỏi các vị,

Các vị chờ bao lâu

Mới đƣợc các bà xã

Cho một cái gật đầu.

Còn tô i thì, tội nghiệp,

Thậm chí chƣa tỏ tình,

Mụ Vợ đã đòi lấy,

Mà Mụ cũng rất xinh.


87

Tại cái tính hay nể,

Nên tôi đã gật đầu.

Thế là thành chồng vợ,

Có thua kém ai đâu.

Vậy, bài học quí giá

Rút ra từ chuyện này:

Đối tƣợng mà ngỏ ý

Là phải gật đầu ngay.

82

Milton, nhà thơ lớn

Ở nƣớc Anh mù sƣơng,

Khi lấy vợ, ông viết

Cuốn “Đánh mất thiên đƣờng”.

Rồi sau, vợ ông chết,

Ô ng viết cuốn thứ hai,

Cuốn “Thiên đƣờng lấy lại”,

Đều thuộc loại thiên tài.

Chủ nhật buồn, tô i kể

Chuyện này với mọi ngƣời.

Không có ý ám chỉ,

Xỏ xiên hay trêu cƣời.

Có bài học không nhỉ?

Tôi nghĩ không, thực tình

Nếu bác nào thấy có,

Thì rút ra cho mình.

83

Lại còn chuyện này nữa.

Chuyện ông Bernard Shaw.

Ông này có ngƣời bạn,

Gặp phải chuyện buồn lo.

Ô ng thất vọng đến mức

Quyết định sẽ quyên sinh.

Hoặc lao vào tàu hỏa,

Hoặc bắn vào đầu mình.

Chọn cách nào tốt nhất?

Ông suy nghĩ mấy ngày.

Cuối cùng ông lấy vợ.

Kết thúc câu chuyện này.

84

Heinrick Heine, ngƣời Đức,

Viết thơ tình rất hay.

Tôi dịch ông nhiều lắm,

Mọi ngƣời đọc, thấy ngay.

Ô ng có một ông bác

Chủ nhà băng, cực giàu.

Nhà ông luôn đói khổ,

Cũng không ít buồn đau.

“Thƣa Ngài,” ngƣời ta hỏi.

“Sao bác, chủ nhà băng

Mà cháu nhà thơ nhỉ,

Ở đâu sự công bằng?”

“Vì mẹ tôi,” ông đáp,


88

“Yêu thiên nhiên, mộng mơ,

Lại suốt ngày đọc sách,

Nên sinh tôi nhà thơ.

Còn mẹ của bác ấy

Tỉnh táo, không mơ màng,

Không đọc sách, độc ác,

Nên con chủ ngân hàng.”

85

Tháp Eiffel, biểu tƣợng

Của Paris phù hoa.

Điều ấy ai cũng biết.

Điều không biết, đó là

Ngƣời ta xây tháp ấy,

Định sử dụng một lần

Rồi sau sẽ tháo dỡ,

Vì nó chẳng còn cần.

Nhƣng dỡ nó mệt quá,

Mà con ngƣời lại lƣời,

Nên nó cứ đứng thế,

Tơ hơ giữa đất trời.

“Con quái vật bằng thép”.

“Làm xấu hẳn Paris’.

“Chiếc gai châm vào mắt”…

“Phá nó đi, phá đi!”

Cột tháp sắt tội nghiệp,

Thấy mình cũng khó coi,

Muốn nhanh chóng đƣợc dỡ,

Nhƣng vì lƣời… Và rồi,

Nhìn mãi thành quen mắt.

Một nhà thơ rất nghèo

Nói: “Tôi thấy nó đẹp.”

Rồi mọi ngƣời khen theo.

Rồi dần dần “quái vật”,

“Chiếc gai” cần nhổ đi

Thành biểu tƣợng bất biến

Của thành phố Paris.

*

Rút bài học không khó

Từ chuyện tháp Eiffel:

“Cái gì dù xấu mấy,

Nhìn mãi rồi cũng quen.”

Bài học này có thể

Á p dụng cả với ngƣời:

“Vợ xấu, đừng vội bỏ.”

“Chồng ngu, chƣa vội cƣời.”

Ráng chịu thêm chút nữa,

Có thể xấu thành xinh.

Ai biết, sẽ có lúc

Ngu dốt là thông minh.

86

Cách phạt ngƣời phụ nữ

Có hiệu quả khác thƣờng


89

Là nhốt vào phòng kín,

Không điện thoại, không gƣơng.

87

Cái khó của nam giới

Khi yêu ngƣời đàn bà

Là phải thật kiên nhẫn

Để hiểu đƣợc cô ta.

Khó nữa, sau khi cƣới,

Cái cần hiểu hiểu rồi,

Nên yêu tiếp rất khó.

Phải làm gì, than ôi?

88

Nhiều vị từng hăng hái

Tỏ tình yêu, và rồi

Nhận câu này quen thuộc:

“Ta làm bạn mà thôi.”

Moliere có nói

Về chính vấn đề này:

“Nghe thế, bạn đừng nản,

Vì phụ nữ xƣa nay

Không đốt cháy giai đoạn,

Họ cứ muốn chắc ăn.

Tình bạn phải có trƣớc.

Tình yêu sẽ đến dần.”

Vậy đấy, nên bình tĩnh.

Đừng vội vã buồn đau.

Không loại trừ trƣờng hợp

Nói thế là gật đầu.

89

Voltaire đã từng ví

Rất hay về đàn bà,

Khi nói họ cũng giống

Mấy ngài chính trị gia.

Khi họ nói rằng “Có’,

Là “Có thể”, nói vòng.

Còn họ nói “Có thể”

Thì chắc chắn là “Không”.

Nếu “Không”, họ quả quyết,

Thì lúc ấy chúng ta

Có thể biết chắc chắn

Họ không phải đàn bà.

90

Ô ng Warren Buffett,

Giàu thứ hai trên đời,

Chỉ thua ông Bill Gates,

Nhƣng hà tiện hơn ngƣời.

Ô ng mời cơm ai đó,

Ngƣời ấy phải trả tiền,

Hàng triệu đô mỗi bữa.

Tiền mặt và trả liền.

Chƣa hết, cúng từ thiện

Ba lăm tỉ đô la,


90

Nghĩa là ông chừa lại

Một phần trăm ở nhà.

Đúng, ông keo kiệt thật,

Còn lại có chút tiền

Mà không chịu cúng nốt.

Hay không lẽ ông điên?

91

Lần nọ, thi hào Goethe

Dạo chơi trong rừng thông.

Một thiếu phụ xinh đẹp

Lại gần, nói với ông:

“Thƣa nhà thơ vĩ đại,

Tôi và ông lấy nhau,

Con chúng ta chắc chắn

Cái gì cũng hàng đầu.

Từ mẹ, nó xinh đẹp

Loại có một không hai.

Từ bố, nó chắc chắn

Sẽ là một thiên tài.”

“Rất cảm ơn,” ông đáp.

“Cái tôi sợ, đó là

Nó giống tôi vẻ đẹp

Và thông minh giống bà.”

*

Qua chuyện này ta thấy

Rằng vấn đề di truyền

Con cái từ bố mẹ

Dễ nhầm và rất phiền.

Không tin, xin để ý

Nhìn những ngƣời xung quanh.

Hoặc nhìn mình, ngắm vợ.

Có thể bạn giật mình.

92

Khi đƣợc hỏi bí quyết

Về hạnh phúc gia đình

Einstein đã đáp

Với nụ cƣời thông minh:

“Chúng tôi có nguyên tắc

Mọi việc lớn trong nhà

Đều do chồng đảm nhận.

Còn việc nhỏ - đàn bà.”

Sau một lúc im lặng,

Ô ng nói thêm thế này:

“Nhà tôi toàn việc bé,

Ba bốn chục năm nay.”

*

Einstein nói chí phải.

Nhà tôi cũng phân công:

Vợ chỉ lo việc bé,

Việc lớn giành cho chồng.

Nhân đây xin thú thật,

Rằng gia đình chúng tôi,


91

Bình thƣờng, không vĩ đại,

Nên toàn việc bé thôi.

93

Churchill rất khó chịu

Với Clement Atlee,

Vị thủ tƣớng trƣớc đó,

Mà lý do là vì

Ô ng này tìm mọi cách

Quốc hữu hóa nhiều ngành,

Nhƣ đƣờng sắt, mì, sữa,

Làm điêu đứng dân tình.

Một chiều nọ, hai vị

Đi dạo trong rừng thông.

Churchill buồn đi tiểu,

Bảo bạn tránh xa ông.

Xong việc, Atlee hỏi:

“Đi tiểu thì có gì

Mà bắt tô i phải tránh?

Sao lại vậy, nói đi.”

“Là vì ông, tôi biết,

Cứ thấy cái gì to

Đều muốn quốc hữu hóa,

Làm sao tôi không lo?”

Đây là chuyện có thật,

Đƣợc truyền tụng lâu nay.

Mọi ngƣời đọc, tự rút

Bài học từ chuyện này.

94

Tình bạn nhƣ tiền bạc.

Kiếm đƣợc đã khó khăn.

Giữ để không bị mất

Còn khó gấp nhiều lần.

95

Kẻ thù, ta tha thứ

Dễ và nhanh hơn nhiều

Tha thứ cho ngƣời bạn

Ta từng tin và yêu.

96

Gặp nguy hiểm, bỏ chạy,

Nguy hiểm sẽ gấp đôi.

Gặp thằng ngu, bắt chuyện,

Sẽ là ngu gấp đôi.

97

Tình bạn nhƣ sức khỏe -

Chừng nào chƣa ốm đau,

Ta không biết giá trị

Của tình bạn bền lâu.

98

Cũng có tính tƣơng đối

Cái sƣớng khổ ở đời.

Muốn biết mình sƣớng, khổ,

Hãy so sánh với ngƣời.


92

99

Đúng, đời là bể khổ,

Lời của Phật Thích Ca.

Nửa đời đầu, bố mẹ

Luôn kiểm soát chúng ta.

Nửa đời sau, cũng thế,

Ta chẳng sống cho mình,

Mà phải hầu con cháu.

Hầu nghiêm túc, nhiệt tình.

100

Đổi hƣớng gió đang thổi

Là không thể, tất nhiên,

Nhƣng lựa chiều gió thổi,

Ta có thể tiến lên.

Gió thổi theo nhiều hƣớng.

Ta phải chọn cho mình

Hƣớng đƣa ta đến đích

Vừa nhẹ lại vừa nhanh.

Ta có thể tài giỏi

Và thông minh hơn ngƣời,

Nhƣng không biết lựa thế,

Khó thành đạt trong đời.

Phần Bảy

1

Ít nhiều ai cũng có

Cái gọi là lƣơng tâm.

Khác nhau: cắn đau nhói,

Hay chỉ cắn âm thầm.

2

Mỗi lần gặp tai họa,

Bạn bè không giúp đâu,

Hoặc giả nếu có giúp,

Cũng rất chậm và lâu.

Có thể nhờ bố mẹ

Nếu thực sự thấy cần.

Nhƣng xƣa nay tốt nhất

Là dựa vào bản thân.

3

Ngƣời biết yêu cuộc sống,

Biết vui đùa, là ngƣời

Sớm muộn sẽ thành đạt

Và hạnh phúc ở đời.

Ai chỉ biết than vãn

Và nhăn nhó suốt ngày,

Thì trời cũng bất lực.

Tội nghiệp cái anh này.

4

Về bản chất, tiền bạc

Chỉ khêu gợi lòng tham,

Chứ không mang hạnh phúc.

Mà tham thì lại thâm.


93

Càng có nhiều tiền bạc,

Ngƣời ta càng muốn thêm.

Nhƣ ngƣời thích của ngọt,

Không bao giờ đã thèm.

5

Đi nhà chùa cúng Phật

Có thể bằng tay không.

Các mâm cỗ đầy ắp

Chƣa hẳn bằng tấm lòng.

6

Khi dính vào phụ nữ,

Dẫu thần thánh hay ngƣời,

Đều mất thiêng, điều ấy

Đúng mọi lúc, mọi nơi.

Đặc biệt khi ông chủ

Trót dính vào Ô -sin,

Thì chủ không là chủ,

Mà trở thành con tin.

7

Ai ôm máy điện thoại

Suốt ngày gọi và nghe,

Tôi cá mƣời ăn một,

Thần kinh có vấn đề.

Tôi, cả tuần không gọi

Nghe thì buộc phải nghe,

Ngày vài cuộc, có lẽ

Thần kinh cũng vấn đề.

8

Nhiều ngƣời hay lợi dụng

Tình bạn và tình thân,

Nói điều không tế nhị,

Đôi lúc không thực cần.

Ngƣợc lại, đã thân thiết,

Càng phải nói nhẹ nhàng.

Họ là ngƣời trƣớc hết

Đáng để ta dịu dàng.

9

Nô tỳ lấy ông chủ,

Thì dẫu trƣớc nô tỳ,

Giờ vẫn là bà chủ,

Chẳng coi ai ra gì.

Ô ng chủ mà dại dột

Trót dính vào ô-sin,

Thì ô-sin là chủ,

Ô ng chủ là ô -sin.

10

Thời trang với phụ nữ

Còn hơn cả quan tòa.

Quan đòi hối lộ một.

Quần áo đòi gấp ba.

11

Ai đến ba mƣơi tuổi

Chƣa khôn ngoan thành ngƣời,


94

Thì suốt đời ngƣời ấy

Khó khôn ngoan thành ngƣời.

12

Tôi quan sát, và thấy

Nhiều ngƣời hứa rất nhiều,

Nhƣng chẳng làm đƣợc mấy

Cho ngƣời mình nói yêu.

Không ít ngƣời hào phóng

Hứa giúp đỡ, tuy nhiên,

Họ lặng lẽ biến mất

Khi liên quan đến tiền.

Đừng tin ai to tiếng

Thƣơng xót bạn suốt ngày.

Ngƣời thực sự muốn giúp

Nói ít và giúp ngay.

13

Đừng tin ai tuyên bố,

Dẫu chân thật, hồn nhiên:

Họ muốn làm việc thiện,

Chỉ tiếc không có tiền.

Tạm gác chuyện ngƣời ấy

Có tiền thật hay không.

Có một điều chắc chắn:

Ngƣời ấy không có lòng.

14

Muốn biết ai bần tiện

Và keo kiệt thế nào,

Hãy xem họ sử dụng

Điện cơ quan ra sao.

Nếu họ bật máy lạnh,

Đóng cửa đi chơi lâu,

Ở nhà mình, chắc chắn,

Họ chỉ thắp đèn dầu.

15

Một khi anh giàu có,

Bạn kéo đến rất đông.

Họ có phải bạn không,

Chỉ khi nghèo mới biết.

16

Xƣa, một cô bé nọ,

Mong ƣớc suốt ngày đêm,

Có chiếc váy thật đẹp,

Nhƣ của nàng Lọ Lem.

Tất nhiên cô diện nó

Trong ngày cƣới của mình.

Cô nghèo, ngƣời lại xấu,

Chắc nó làm cô xinh.

Thế là cô ki cóp

Từng đồng một âm thầm

Tiền quà, tiền ăn sáng,

Tiền mừng tuổi đầu năm.

Đến năm mƣời ba tuổi


95

Cô góp đƣợc khá nhiều,

Đủ mua nửa chiếc váy,

Loại có chỉ vàng thêu.

Cô sẽ nhịn ăn nữa,

Sẽ làm nũng, xin bà.

Còn lại nửa chiếc váy,

Mục tiêu không còn xa.

Tiếc rằng một ngày nọ,

Mẹ cô đi đâu về,

Thấy số tiền cô giấu,

Liền đem đi chơi đề.

17

Tôi có ông hàng xóm,

Đƣợc mời, không mất tiền,

Ô ng gọi món đắt nhất,

Gọi to và thản nhiên.

Ở nhà, ông ghê lắm.

Con cá trích chia ba

Cho ba đứa con nhỏ.

Ô ng và vợ ăn cà.

Một lần, ông nổi hứng,

Mời bạn chơi tất niên.

Uống bia xong, ông nói:

“Để đấy, tớ trả tiền.”

Ô ng bắt đầu móc túi.

Móc rất chậm, than ôi,

Đến khi tìm đƣợc ví,

Thì bạn đã trả rồi.

Ô ng này, buồn cƣời lắm.

Cái gì cũng tranh hơn.

Cái gì cũng sợ thiệt.

Không biết nói “Cảm ơn”.

“Chắc một bác Hai Lúa” -

Bạn nghĩ thế? Ú i dào!

Một vụ trƣởng cơ đấy.

Vụ lãnh sự, ngoại giao.

Trƣớc làm việc, không biết,

Giờ về hƣu, hàng ngày

Ô ng chửi đảng, chính phủ

Bài bạn và rất hay.

Mời bạn hình dung thử

Ông lãnh đạo thế nào

Cái vụ lãnh sự ấy,

Vụ lớn, bộ Ngoại giao.

18

Bọn trộm cƣớp, cặn bã,

Đĩ điếm và du côn,

Vì là ngƣời, nên chúng

Tất nhiên cũng có con.

Bố mẹ đã nhƣ thế,

Con cái sẽ ra sao?

Chúng, lũ trẻ tội nghiệp,


96

Đƣợc nuôi dạy thế nào?

Ba mƣơi năm về trƣớc,

Sống ở Ngõ Mai Hƣơng,

Tôi tận mắt chứng kiến

Câu chuyện này đáng thƣơng.

Một câu chuyện có thật,

Nhƣ vừa mới hôm nay.

Bạn đọc rồi suy ngẫm.

Đại khái là thế này.

*

Thằng nghiện lên cơn thèm,

Cần tiền mà không có.

Nhà chỉ có bóng đêm,

Mùi hôi và ít gió .

Vợ hắn vào giờ này

Đang hành nghề ăn cắp.

Khốn nỗi mấy hôm nay

Toàn công an bắt gặp.

Còn hắn thì tay chân

Luôn run run vì đói -

Đói chích và đói ăn,

Cả ngƣời đau nhức nhối.

Hắn nhìn quanh khắp nhà

Không thấy gì, tức giận

Đá thằng con lên ba

Bẩn và gầy nhƣ hắn.

Hắn chửi đất, chửi trời,

Chửi đứa con quấy nghịch.

Chửi vì sống ở đời

Không có tiền để chích.

Cuối cùng hắn nghĩ ra

Cách kiếm tiền hiếm có.

Hắn lôi con khỏi nhà

Rồi ngồi chờ trƣớc ngõ.

Thì ra hắn sẵn sàng

Chỉ rình xô con ngã

Vào xe ngƣời đi ngang

Để bắt đền, ăn vạ.

Mọi ngƣời biết, bảo nhau

Phải lánh xa, cẩn thận.

Xe nhiều mà hồi lâu

Không ai chèn con hắn.

Còn thằng bé đáng thƣơng

Luôn khóc kêu sợ sệt,

Vì bị xô ra đƣờng,

Bị đánh vì không chết.

Thằng nghiện đang lên cơn,

Hắn gầm gừ tức giận,

Mong ai đó ban ơn

Chẹt hộ con cho hắn.

20


97

Hôm nọ, do click chệch,

Lạc vào một trang Phây

Của bác gái nào đó.

Bác post cái tin này:

“Mình mua chiếc áo mới

Giá bảy mƣơi nghìn đồng.

Màu cũng đẹp đấy nhỉ?

Mọi ngƣời thấy đƣợc không?”

Status chỉ thế.

Tôi thoáng đọc, giật mình.

Hơn một trăm còm sĩ

Cùng xúm lại rồi bình.

Có bác còm mấy bận,

Còm ngắn rồi còm dài.

Sôi nổi và nghiêm túc.

Số còm lên trăm hai.

Ngƣời còm ở Hà Nội,

Ở Mỹ, Nhật, Trung Đông…

Tán về một chiếc áo

Giá bảy mƣơi nghìn đồng.

Cái hoạt động còm ấy

Kéo dài hai giờ liền.

Có cả lời châm chọc,

Cả chửi thề, xỏ xiên.

Tôi ngồi im, thuỗn mặt.

Đứng dậy, ra ban - công.

Không thể không thất vọng,

Không thể không đau lòng.

Bao cái hay cần đọc,

Bao cái tốt của đời

Không thèm đọc, không biết,

Họ, friends của tôi.

PS

Thú thật, sau vụ ấy

Tôi bỏ Phây hai ngày,

Suýt nữa thì bỏ hẳn.

Tiên sƣ thằng Phây này.

21

Ngày xƣa có cây táo,

Lá xum xuê và dày.

Một cậu bé rất thích

Chơi với nó hàng ngày.

Cậu thƣờng leo lên nó,

Hái quả ăn ngon lành.

Trƣa mệt, cậu nằm ngủ

Dƣới tán lá cây xanh.

Cậu bé yêu cây táo

Chân thành và ngây thơ.

Cây táo cũng yêu cậu,

Ngày nào nó cũng chờ.

Thời gian trôi, cậu bé

Cứ lớn dần, lớn dần,


98

Cậu bận học, có vẻ

Đã quên ngƣời bạn thân.

Một hôm cậu xuất hiện,

Đôi mắt thoáng buồn rầu.

Cây táo hồ hởi nói:

“Nào, ta chơi với nhau!”

Cậu bé đáp: “Xin lỗi,

Tớ đã lớn, buồn sao,

Không thể chơi với cậu

Vui vẻ nhƣ ngày nào.

Tớ muốn đồ chơi đẹp,

Mà lại không có tiền.”

Cây táo nói: “Thật tiếc,

Tớ cũng không, tất nhiên,

Nhƣng cậu có thể hái

Táo của tớ trên cây.

Cách ấy tớ có thể

Giúp đƣợc cậu lần này.”

Cậu bé nghe, sung sƣớng

Hái hết táo mang đi,

Rồi không thấy quay lại.

Cây buồn, không nói gì.

Bỗng một hôm, cậu bé,

Giờ là ngƣời đàn ông,

Quay lại gặp cây táo,

Nhiều phiền muộn trong lòng.

Lần nữa ông xin lỗi:

“Tớ đã có gia đình,

Mà nhà thì chƣa có,

Một ngôi nhà của mình.”

Cây táo đáp: “Thật tiếc,

Tớ cũng không có nhà.

Nhƣng cậu có thể chặt

Cành lá tớ xùm xòa.

Hy vọng cậu đủ gỗ

Để xây nhà cho mình.

Ngôi nhà quan trọng lắm

Khi cậu có gia đình.”

Ngƣời đàn ông sung sƣớng

Chặt hết cành mang đi,

Không một lần quay lại.


Rất cô đơn và lạnh

Khi gió bão, mƣa sa,

Nhƣng cây táo hạnh phúc

Biết bạn mình có nhà.

Ngƣời đàn ông lại đến,

Mái tóc bạc trên đầu.

Cây táo thấy, vui sƣớng:

“Nào, ta chơi với nhau!”

“Không, tớ già, muốn nghỉ.


99

Bao phiền muộn trong lòng.

Tớ cần chiếc thuyền nhỏ.

Cậu giúp tớ đƣợc không?”

“Thế thì chặt thân tớ,

Để đóng một con tàu.

Cậu tha hồ chơi biển,

Sẽ không thấy buồn rầu.”

Ô ng già chặt cây táo,

Thuê xe đến mang đi

Rồi không hề quay lại.


Cuối cùng ông cũng đến,

Một ông lão yếu gầy.

“Tớ không còn gì nữa

Để cho cậu lần này, -

Cây nói. - Không còn táo

Để cậu thích thì ăn.”

Ông lão đáp: “Răng rụng,

Không nhai đƣợc, không cần.”

“Thân tớ không còn nữa

Để leo nhƣ ngày nào.”

“Đã qua rồi thời đó.

Ừ, cái thời vui sao.”

“Vậy thì tớ quả thật

Không còn gì để cho,

Ngoài gốc cây và rễ

Đang mục dần thành tro.”

“Bây giờ, - ông lão nói. -

Tớ quả không cần nhiều.

Chỉ một nơi để nghỉ

Và để sƣởi nắng chiều.”

“Thế thì tốt, thật tốt.

Tớ giúp cậu lần này.

Để tựa và để nghỉ,

Gì tốt hơn gốc cây?”

Ô ng lão ngồi xuống nghỉ,

Tựa lƣng ông bạn già.

Cây táo vui, muốn khóc,

Đôi mắt lệ ƣớt nhòa.

2

Các bạn trẻ thân mến,

Tôi viết câu chuyện này

Cho bạn - những cậu bé,

Còn bố mẹ là cây.

Thế đấy, ta, con cái,

Chỉ biết nghĩ về mình.

Không biết rằng bố mẹ

Phải suốt đời hy sinh.

Ta đƣợc sinh, khôn lớn,

Rồi đi xa, bay xa,

Cuối cùng lại cần đến

Vòng tay bố mẹ già.


100

Câu chuyện này triết lý

Hãy đọc cho con mình,

Để chúng không ích kỷ,

Dẫu tài giỏi, thông minh.

22

Theo ngƣời ta kể lại,

Xƣa có ngƣời đàn ông

Sống với một cậu bé

Trong ngôi nhà ven sông.

Đó là hai ông cháu.

Ngƣời ông tóc bạc phơ.

Cậu bé mới mƣời tuổi.

Quang cảnh đẹp, nên thơ.

Hàng ngày ông đọc sách.

Vâng, đọc sách hàng ngày.

Có nhiều cuốn sách cổ

Gáy bọc da, rất dày.

Còn cậu bé đi học,

Cũng hàng ngày, buổi chiều,

Khi làm xong bài tập,

Cậu chơi bóng, thả diều.

Cũng có hôm chơi chán,

Cậu đọc sách cùng ông,

Nhƣng đọc không hứng lắm,

Và lúc hiểu, lúc không.

“Ông ơi, sao thế nhỉ, -

Cháu đọc thấy không hay,

Lại buồn ngủ, không hiểu.

Mà ông đọc suốt ngày.”

Ô ng mỉm cƣời bảo cậu

Lấy chiếc giỏ than đen

Vừa đổ than vào bếp,

Xuống sông xách nƣớc lên.

Cậu vâng lời, rất cố,

Nhƣng khi lên đến nơi,

Nƣớc đã chảy ra hết.

Ô ng cậu lại mỉm cƣời:

“Thì cháu hãy thử lại.

Lần này đi nhanh hơn.”

Cậu đi gần nhƣ chạy,

Mà nƣớc vẫn không còn.

Cậu xách thêm lần nữa,

Mồ hôi chảy thành dòng:

“Không thể dùng chiếc giỏ

Để lấy nƣớc, thƣa ông.”

Ô ng cậu đáp: “Đúng vậy.

Thực ra ông hôm nay

Không muốn cháu lấy nƣớc,

Mà muốn nói điều này:

Giỏ không đựng đƣợc nƣớc.

Nhƣng giỏ bám than đen,


101

Sau mấy lần “lấy nƣớc”

Sẽ sạch, trắng dần lên.

Cũng vậy, cháu đọc sách,

Khó hiểu, thấy không cần.

Nhƣng cháu kiên trì đọc,

Đầu óc sẽ sáng dần.”

Cậu bé nhìn chiếc giỏ,

Hình nhƣ lần đầu tiên,

Thấy nó đƣợc nƣớc rửa

Không còn bám bụi đen.

Vâng, ông già nói thế,

Rằng đọc sách rất cần

Tâm hồn và ý nghĩ

Sẽ thanh lọc dần dần.

Còn tô i thì nhân tiện

Xin nói thêm một điều:

Tƣơng tự, nhạc cổ điển

Cũng giúp ta rất nhiều.

Nghe nó, từng tí một,

Nhƣ đọc sách hàng ngày,

Ta trở thành ngƣời tốt

Tự lúc nào không hay.

Nó làm ta tinh tế,

Thấy cái đẹp của đời,

Nghe bài ca của gió,

Thấm cái đau của ngƣời.

23

Khi một cửa bị đóng,

Có thể cách không xa,

Một cửa khác đang mở,

Bạn có thể đi qua.

Thế mà bạn chỉ tiếc

Chiếc cửa đóng, buồn phiền.

Không tìm các lối khác

Để tiếp tục đi lên.

24

Tứ Thƣ của Khổng Tử

Có cuốn gọi Trung Dung,

Khuyên ta trong mọi cái

Đừng đẩy đến tận cùng.

Lão Tử, còn hơn thế,

Khuyên ta sống tự nhiên

Nhƣ mây trời, cây cỏ,

Sẽ thoát hết buồn phiền.

Cứ đều đều mà tiến.

Vội vã mà làm gì.

Cái gì đến sẽ đến.

Cái gì đi sẽ đi.

Trong cái may có rủi.

Trong rủi có cái may.

Để chứng minh điều ấy,

Tôi có câu chuyện này.


102

*

Một bác nông dân nọ

Có con ngựa cái non.

Thế mà nó chạy mất,

Khiến cả nhà rất buồn.

Hay tin, nhiều hàng xóm

Đến chia buồn với ông.

Ông nói: “Ừ, rủi thật.

Cũng có thể là không.”

Hôm sau, con ngựa cái

Tự nhiên chạy về nhà,

Kéo theo một con đực.

Ối chà chà, ối chà!

Hàng xóm lại kéo đến

Chia vui, uống say mèm.

Chủ nhà vẫn tỉnh táo:

“Ừ, còn để rồi xem.”

Đƣợc hai ngày, bất cẩn,

Thằng con cả của ông

Tập cƣỡi con ngựa mới,

Ngã gãy chân, vẹo hông.

Hàng xóm đến an ủi:

Ô i tiếc sao, buồn sao.

Ô ng bố tƣ lự nói:

“Để còn xem thế nào.”

Bỗng xẩy ra chiến sự.

Lính vua đến đầy nhà

Để bắt lính, cậu cả

Chân què, nên đƣợc tha.

Hàng xóm lại kéo đến,

Lại mừng, uống suốt đêm.

Ô ng chủ nhà không uống,

Lẩm bẩm: “Để rồi xem.”

25

Câu chuyện này có thật,

Mà lại chuyện ngày nay,

Đƣợc nhiều ngƣời biết đến.

Đại khái chuyện thế này.

Có một nhà toán học

Trẻ tuổi và thông minh,

Tiếc rằng chàng nghèo quá

Nên đã bị ngƣời tình

Bỏ rơi, theo ngƣời khác,

Theo một chàng sĩ quan.

Cuộc đời vốn vẫn vậy,

Chẳng có gì đáng bàn.

Một lần, hai chàng ấy

Cãi cọ rất gắt gay,

Rồi thách nhau đấu súng,

Hẹn sau hai mƣơi ngày.

Nhƣng đời thật trái khoáy:


103

Trong hai mƣơi ngày sau,

Nhiều phƣơng trình toán học

Bỗng xuất hiện trong đầu.

Chàng cắm cúi làm việc,

Chạy đua với thời gian,

Hết tính toán lại viết,

Không rời khỏi chiếc bàn.

Rồi hai mƣơi ngày hết,

Công trình vẫn chƣa xong.

Một công trình vĩ đại,

Chàng ấp ủ trong lòng.

Thôi thì đành chịu nhục.

Phải hoàn tất công trình,

Chàng xin hủy cuộc đấu,

Và đã đƣợc ngƣời tình

Thẳng thừng ném vào mặt

Một chữ “Hèn” sỗ sàng.

Chữ “Hèn” nhục nhã ấy

Suýt đã giết chết chàng.

Nhƣng chàng cố gƣợng dậy,

Bất chấp lời thị phi,

Lại làm việc, làm việc,

Ngoài ra không biết gì.

Cuối cùng, công trình ấy

Cũng đƣợc chàng viết xong,

Một công trình vĩ đại

Chàng thực sự hài lòng.

Chàng tắm rửa sạch sẽ,

Uống một cốc rƣợu vang,

Cầm khẩu súng thách đấu

Rồi bắn vào tim chàng.

*

“Bàn về toán vũ trụ”,

Công trình toán “dở hơi”,

Đƣợc in mấy trăm bản

Sau khi chàng qua đời.

Rồi thiên tài vật lý

Einstein, một ngày,

Trong cửa hàng sách cũ

Nhìn thấy công trình này.

Ông say mê đọc nó,

Quả có một không hai.

Chốc chốc ông ngả mũ

Nhƣ cúi chào thiên tài.

Đọc xong ông kinh ngạc,

Suýt nữa thì kêu lên,

Khi thấy chữ “Le Lâche”,

Tên tác giả - Thằng Hèn.

Lát sau ông chữa lại

Thành “Lâche le Grand”,

Tức “Thằng Hèn Vĩ Đại.”

Cũng là một dạng hèn.


104

*

Câu chuyện chỉ có thế.

Chẳng biết viết thêm gì.

Mà cũng chẳng cần viết.

Ai nghĩ gì thì tùy.

Có cái sai trong đúng,

Có cái đúng trong sai.

Có những ngƣời nhỏ bé,

Có những bậc thiên tài.

Có cái hèn hèn thật,

Có cái hèn tạm thời.

Ừ, thì hèn cũng đƣợc,

Miễn có ích cho đời.

26

Cả khi nhiều ngƣời trách,

Anh cũng chớ nản lòng.

Thƣờng sai và thiên vị

Là ý kiến đám đông.

27

Lấy vợ, anh sẽ chết.

Không lấy càng chết hơn.

Hay chọn cái ở giữa

Có vợ và cô đơn?

28

Đừng đem chiếc lƣợc quí

Tặng ông hói đáng thƣơng.

Đừng mong ngƣời mù mắt

Cảm ơn anh cho gƣơng.

29

Ai may mắn có cháu

Và đƣợc gọi bằng ông,

Thì phải nhớ cƣ xử

Đúng nghĩa một ngƣời ông.

30

Khổng Tử có một thuyết

Gọi là thuyết Chính Danh.

Ai làm việc ngƣời ấy,

Theo chức phận của mình.

Ngƣời dạy phải dạy tốt.

Ngƣời học phải siêng năng.

Tuyệt đối không lẫn lộn,

Kiểu nửa ông nửa thằng.

Ta bây giờ, thật lạ,

Ai cũng muốn làm thầy,

Dù ít học, ngu dốt.

Tai họa là chỗ này.

31

Ngƣời dân quê chân chất,

Thật thà và hiền lành.

Có thể đúng thế thật,

Nhƣng nhiều bác cũng kinh.

Đặc biệt là mấy bác


105

Đạp xe bán hàng rong,

Thƣờng nói thách, cân thiếu

Với tôi, khách đàn ông.

Họ thơ ngây, cứ nghĩ

Dân thành phố dễ lừa.

Chuyện nhỏ, tô i không nói,

Nhƣng biết thì biết thừa.

32

Nhiều ngƣời nói hay lắm,

Nghe cứ nhƣ thánh thần,

Nhƣng làm thì dở ẹc,

Đặc biệt trong thơ văn.

Là ý tô i muốn nói

Rằng khi nghe nhà thơ,

Muốn thì tin một nửa,

Còn thì hãy cứ chờ.

Lại nữa, đọc thơ họ

Mà bạn không hiểu gì

Thì lỗi không phải bạn,

Mà là họ, tin đi.

Vì trong trƣờng hợp ấy,

Điều họ viết, thực ra

Không có gì để hiểu,

Toàn nhảm nhí, ba hoa.

Thấy nhà thơ nào đó

Nói oang oang, hùng hồn,

Cam đoan, thơ ngƣời ấy

Bé tí, cỏn còn con.

33

Về khái niệm hạnh phúc,

Ngƣời ta nói mãi rồi.

Xin phép kể câu chuyện

Từng xẩy ra với tô i.

Lần ấy nằm bệnh viện,

Phải mổ, đái không ra.

Có thằng nhóc giƣờng cạnh,

Lên hai hoặc lên ba.

Hắn tè vào bô sắt,

Tiếng thật đều, thật êm.

Nói thật với các bác,

Tôi nghe thế mà thèm.

Và nghĩ, nếu đái đƣợc,

Chắc chắn tôi là ngƣời,

Dẫu nghèo, dẫu sắp mổ,

Hạnh phúc nhất, nhất đời.

Sau lần ấy, ra viện,

Tôi vẫn tè hàng ngày,

To và êm hơn nó,

Thế mà lạ điều này,

Tôi nghĩ sự tè ấy

Là bình thƣờng, đƣơng nhiên,

Không thấy mình hạnh phúc,


106

Cũng chẳng sƣớng nhƣ tiên.

Thế đấy, ta đang có

Nhiều cái để làm ta

Trở thành ngƣời ta muốn.

Vậy còn kiếm đâu xa?

34

Để kính trọng ngƣời khác,

Ngƣời có tài, thông minh,

Trƣớc hết anh phải học

Kính trọng bản thân mình.

35

Mấy cái vụ bê bối

Về thơ thẩn vừa rồi,

Lỗi không phải tác giả,

Mà lỗi chính, theo tô i,

Là dân trí nó thấp,

Là xã hội nó điên,

Là những trò vớ vẩn

Nghe thum thủm mùi tiền.

36

Ta có thể hào phóng

Chơi thân với một ngƣời.

Tặng quà, mời ăn nhậu…

Liên tục mấy năm trời.

Nhƣng một lần, vô ý,

Nhỡ làm hắn mất lòng.

Hắn gọi ta là chó,

Trở mặt, coi nhƣ không.

Điều này nghe thật lạ,

Nhƣng lạ nữa, bây giờ

Đa phần là nhƣ thế.

Không tin, mời cứ chờ.

37

Bào thai trong bụng mẹ

Chỉ chín tháng mƣời ngày.

Khó tin nhƣng sự thật:

Trong quãng thời gian này

Bào thai ấy lặp lại

Lịch sử của cuộc đời,

Nhiều triệu năm tiến hóa

Từ đơn bào thành ngƣời.

38

Không có ai, nam giới,

Là phái mạnh hoàn toàn.

Không có ai, nữ giới,

Là phái yếu hoàn toàn.

Yếu hay mạnh phụ thuộc

Cách ứng xử với nhau.

Muốn gì sẽ đƣợc ấy,

Thậm chí cả đối đầu.

39

Đàn ông sống không vợ,


107

Nhà không còn là nhà.

Quan trọng không phải sex,

Mà hơi ấm đàn bà.

40

Tục ngữ Anh có nói:

Lúc trẻ ai thích lƣời

Thì yên tâm mà khổ

Ở phần cuối cuộc đời.

A youngman iddle,

An old man needy.

Ngƣời Anh nói thế đấy,


41

Trung Quốc có tục ngữ:

Trồng cây mất mƣời năm.

Trồng ngƣời cả thế kỷ.


42

Tục ngữ của ngƣời Pháp:

Đàn ông mà không chơi,

Tức là không tán gái,

Coi nhƣ phí cuộc đời.

Tôi thấy họ nói đúng.

Các bác thấy đúng không?

Vậy hãy rút bài học,

Cho đáng mặt đàn ông.

43

Nƣớc ta có tục ngữ

Rằng gần mực thì đen.

Nhƣng tôi thấy nhiều bác

Vấn tối khi gần đèn.

44

Cái đích của nghệ thuật,

Nhất là trong văn thơ,

Là trong sáng, giản dị,

Không vòng vo, ỡm ờ.

Mà thƣờng, nhƣ ta thấy,

Chỉ có các bậc thầy,

Ngƣời thực sự uyên bác,

Mới đạt đƣợc đích này.

45


Thƣờng nói to, nói nhiều

Là ngƣời ít suy nghĩ.

Mà lắm khi nói điêu.

46

Thắng lợi to lớn nhất

Trong mọi cuộc chiến tranh

Là thắng lợi tốn ít

Xƣơng máu dân nƣớc mình.

47

Sự dạy và sự học

Là hoạt động hai chiều.


108

Ta dạy ngƣời, ngƣợc lại,

Ta học ngƣời cũng nhiều.

48

Nhiệt tình mà thái quá

Thƣờng hỏng việc; nhiệt tình

Phải đúng lúc, đúng chỗ

Và hợp khả năng mình.

49

Trong trƣờng hợp xấu nhất,

Kẻ thù tấn công anh.

Cũng thế, rất có thể

Bàn bè chống lại anh.

Điều ấy không đáng sợ.

Đáng sợ - ngƣời xung quanh

Không yêu cũng không ghét,

Mà dửng dƣng với anh.

50

Ngƣời bây giờ đa số

Ngu dốt và tham lam.

Quan bây giờ đa số

Là quan dốt và quan tham.

Thế mà lạ, tất cả,

Vâng, không trừ một ai,

Đều nghĩ mình tử tế,

Trung thực và có tài.

51

Tôi nghĩ ngƣời Pháp đúng

Khi nói: Với đàn bà

Không bao giờ đƣợc đánh,

Thậm chí bằng bông hoa.

52

Một sự thật chua xót:

Sống gần hết đời ngƣời,

Có lẽ ta mới biết

Ý nghĩa của cuộc đời.

Tƣợng tự, thành chồng vợ,

Một bầy con đầy nhà,

Ta mới thực sự hiểu

Bạn đời chúng ta.

53

Đúng, mẹ hát con khen,

Kẻ sĩ sinh kẻ sĩ,

Nhƣng sao gà mái đen

Đẻ trứng màu trắng nhỉ?

54

Hàng xóm muốn hòa thuận

Là phải có bờ rào.

Mời các bác tƣởng tƣợng

Không có sẽ thế nào.

55

Gió ngƣợc chiều, thổi mạnh

Mà anh vẫn coi khinh,

Nhổ nƣớc bọt vào gió


109

Là tự nhổ vào mình.

56

Pháp có câu tục ngữ,

Rất đúng với nhiều ngƣời:

Nếu cắn đƣợc thì cắn,

Đừng sủa, nghe buồn cƣời.

57

Về việc thiện, ngƣời Pháp

Có tục ngữ thế này:

Anh muốn làm việc thiện,

Vậy xin mời, làm ngay.

Mà bắt đầu từ việc,

Đối xử với vợ con.

Làm sao không để vợ

Thiếu nƣớc hoa và son.

58

Khách đến chơi là tốt.

Chủ vui, khách cũng vui,

Nhƣng nhớ: Khách nhƣ cá,

Ba ngày sẽ bốc mùi.

59

Giúp đỡ ngƣời là tốt,

Và dẫu không mất tiền,

Nhƣng khi chƣa đƣợc hỏi,

Chƣa vội đƣa lời khuyên.

60

Đừng vội nói nên lời

Trong trƣờng hợp tế nhị.

Vì im không trả lời

Cũng là cách trả lời.

61

Trong hầu hết trƣờng hợp

Chuyện trong nhà, chuyện ngoài,

Ta phải tin bằng mắt

Chứ không tin bằng tai.

62

Gái đẹp lấy chồng sớm

Cũng là chuyện bình thƣờng.

Bông hoa dại nở đẹp

Kho đứng lâu bên đƣờng.

63

Việc cũng ba bảy loại,

Y hệt nhƣ con ngƣời.

Việc thú vị, làm việc

Lại chính là nghỉ ngơi.

64

Ngƣời Đức có tục ngữ,

Nhiều ngƣời biết xƣa nay.

Tôi không biết sai đúng,

Nhƣng đại khái thế này:

Ngày cƣới cô dâu khóc,

Sau thành vợ hay cƣời.

Ngày cƣới mà nàng cƣời,


110

Nhất định sau cau có.

65

Đồ vật cũ là vứt,

Trừ trƣờng hợp đàn bà.

Nhƣ ngƣời ta vẫn nói:

Cũ ngƣời nhƣng mới ta.

66

Sống lâu, tô i nhận thấy:

Ngƣời nói đẹp, nói hay

Dễ thành ngƣời nói dối.

Xin lƣu ý điều này.

67

Làm gì cũng suy nghĩ,

Nhƣng vấn đề là anh

Nghĩ, phải nên nghĩ chậm,

Còn làm, phải làm nhanh.

68

Không có gì chung thủy

Với ngƣời bằng cái nghèo.

Bạn bè bỏ đi hết,

Nó vẫn cứ bám theo.

69

Núi nào nhìn từ xa

Cũng xanh và thơ mộng.

Biển ngắm từ trên cao

Luôn hiền hòa, lặng sóng.

Con ngƣời ở xa nhau

Dễ yêu thƣơng, cũng vậy.

Nhiều cái xấu của nhau

Vì xa nên không thấy.

70

Ngƣời ta không thể sống

Duy nhất bằng bánh mì.

Ngƣời cần thêm cuốn sách.

Ngƣời chỉ cần ti-vi.

Thanh niên cần ai đó

Để nhớ và yêu thƣơng.

Tôi thì mong cháu lớn

Để đƣa cháu đến trƣờng.

71

Vợ chồng con năm ngoái

Về quê thăm ông bà.

Đông nhƣ một đại đội,

Tiếng cƣời nói vang nhà.

Bất chợt bà cụ nói:

“Vợ chồng anh lại đây.

Nghe nói nhà cũng khá,

Mà sao lại thế này?

Là ý tô i muốn nói

Có tiền mua ô tô ,

Mà quần con anh mặc

Có miếng thủng rất to.”


111

Tôi gãi tai, im lặng,

Chẳng biết nói thế nào.

Không lẽ nói là mốt,

Quần rách, ngƣời cào cào.

May Mụ Vợ nhanh trí,

Nhảy vào cứu: “Dạ thƣa.

Quần cũ của con đấy,

Nay cháu nó mặc thừa.”

Bà cụ nghe, thích lắm,

Rồi quay sang bảo tôi:

“Vợ con anh khá đấy.

Biết tiết kiệm, mà rồi

Mua quần mới cho nó,

Giá rẻ, chợ bán đầy.

Không thì nên vá lại,

Ai mặc rách thế này.”

72

Ngƣời Ý có tục ngữ:

Đàn ông mà không râu

Trông vừa gian vừa xấu,

Còn hơn cả hói đầu.

Vâng họ nói thế đấy.

Tôi chẳng hiểu vì sao.

Chắc không phải vô cớ.

Các bà nghĩ thế nào?

73

Đàn ông vì tuổi tác

Mà cảm thấy mình già.

Thôi không muốn trang điểm

Là cái già đàn bà.

74

Chỉ mất một con gà

Mà đem nhau ra tòa,

Thì quan tòa chắc chắn

Đƣợc ăn mƣời con gà.

Chỉ vì một chuyện nhỏ,

Loại bé nhƣ con thỏ,

Mà vợ chồng cãi nhau,

Hàng xóm đƣợc con trâu.

75

Tớ đang gặp phiền muộn.

Khuyên nhủ làm đếch gì.

Bạn bè, nói thật nhé,

Có tiền thì cho đi.

76

Bát cơm là bát ngọc,

Cũng là bát mồ hôi

Ngƣời nông dân cày ruộng

Làm ra để nuôi tôi.

Một hạt rơi xuống đất,

Một viên ngọc của đời.

Sao có thể nỡ phí?

Cúi nhặt, cháu con cƣời.


112

Cƣời thì cƣời, vẫn nhặt,

Còn nâng bằng hai tay

Giọt nắng, giọt nƣớc mắt

Của tổ tiên đi cày.

77

Cháu mới đi chập chững,

Đƣợc ông dắt đi chơi.

Lần đầu ông dắt cháu

Chập chững bƣớc vào đời.

Một ngƣời cực to béo,

Một ngƣời bé tỉ ti.

Thẳng hƣởng mặt trời mọc,

Cùng dắt tay nhau đi.

78

Suốt đêm thơ với thẩn.

Sáng dậy mệt bã ngƣời.

Ra ban công hút thuốc,

Ngỡ ngàng vì mặt trời.

Ngỡ ngàng vì ruộng lúa,

Xanh đến nhói trong lòng.

Mấy cô gái hôm trƣớc

Vẫn bón phân đón đòng.

Thƣơng các cô vất vả

Lo chăm lúa nuôi ngƣời.

Thƣơng cả mình vắt óc

Viết thơ dâng cho đời.

Nhƣng ai cũng cần gạo,

Còn thơ thì chắc không.

Tự nhiên ngồi đực mặt,

Hơi ngƣờng ngƣợng trong lòng.

79

Chỉ mong cháu chóng lớn

Để dạy pi-a-nô,

Dạy tiếng Anh cực giỏi,

Dạy thêm cả các trò .

Một trong những trò ấy -

Ô ng khóa trái cửa phòng,

Giấu bà ngoại và mẹ,

Dạy câu đ. m. ông.

Hai Mụ mà nhẩy cẫng,

Ô ng cứu cháu, không lo.

Ô ng sẽ nói: Hay nhỉ,

Đ. m. là Đi Mô.

80

Hóa ra, toàn thế giới

Đều có chung ý này:

Cách giữ bạn tốt nhất,

Có tiền, đừng cho vay.

81

Ngƣời thực sự thông thái

Tự biết giá trị mình,

Nên cách sống, đồ đạc


113

Giản dị là thƣờng tình.

Ngƣời chƣa thông thái lắm,

Muốn nâng mình lên cao,

Họ chơi toàn đồ xịn,

Bằng bất cứ giá nào.

Cứ để ý thì thấy

Rằng tô i nói không sai.

Ngƣời mua xe tiền tỉ

Là mua cho ngƣời ngoài.

82

Ở nƣớc nào cũng vậy.

Có nhiều ngƣời đang nghèo,

Bỗng nhiên thành giàu có,

Mà chƣa biết chi tiêu,

Thì có thể nói chắc,

Rằng với những ngƣời này

Tiền bạc và giàu có

Mang họa nhiều hơn may.

83

Ta nên học ngƣời Đức,

Ai ăn tự trả tiền.

Chứ ta, vì bệnh sĩ,

Hóa ra lại rất phiền.

Ai cũng tranh nhau trả,

Nhƣng móc ví thật lâu.

Ai “nhanh tay” thanh toán,

Về nhà cứ lầu bầu.

Hơn thế, có nhiều bác

Mời ngƣời ta đi ăn

Mà tiền thì đếch có,

Phải suýt khóc nhiều lần.

Lại nữa, ai to tiếng

Tuyên bố “tớ khinh tiền!”,

Thì đích thị ngƣời ấy

Trong tú i không có tiền.

84

Có một điều thật lạ:

Nhiều thanh niên ngày nay

Sợ đọc đến co rúm

Khi thấy cuốn sách dày.

Nên văn hóa của họ

Dừng ở báo An Ninh,

Nghe các Sao Việt hát

Và điện thoại thông minh.

Nhìn mà thấy thƣơng hại.

Thƣơng hại hơn: Hàng ngày

Các thanh niên “lùn” ấy

Tỏ vẻ rất ta đây.

85

Có một sự khác biệt

Giữa đọc tờ An Ninh

Và đọc sách, đọc báo


114

Loại đáng đọc, tiếng Anh.

Khác biệt về đẳng cấp,

Giữa cái thấp, cái cao,

Nhƣ nghe nhạc cổ điển

Và nghe nhạc tầm phào.

86

Ngày xƣa các cụ nói

Thùng rỗng luôn kêu to.

Giờ, nhiều anh tiền ít

Mà vẫn đi ô tô.

87

Tôi, nông dân chính gốc,

Xin đƣợc nói thế này:

Ta nông dân, khôn lắm,

Mặc dù cứ giả ngây.

Tức là khôn mà ngốc,

Kiểu tƣ lợi tiểu nông.

Cái gì cũng muốn có,

Không mất tiền, mất công.

Và ta, cả tôi nữa,

Rất sợ phải tiêu tiền.

Hám lợi từng tí một,

Gì cũng muốn có liền.


Mà tất cả điều này

Là đặc tính cố hữu

Của nông dân xƣa nay.

Giờ ta lên thành phố,

Nên dù muốn hay không,

Ta vẫn phải thay đổi

Cái chất ấy tiểu nông.

Khó, việc này khó lắm.

Phải cố, biết làm sao.

Tôi, thú thật, đã cố,

Nên cũng giảm phần nào.

88

Có một cô gái nọ,

Vừa xinh, vừa nết na,

Nên con trai gần đấy

Luôn tấp nập vào ra.

Nhiều chàng cũng khá lắm,

Nhƣng cô cứ lắc đầu.

Đêm, vào Phây tình tự

Với một chàng đâu đâu.

Chàng ấy ở xa lắm,

Chƣa gặp mặt bao giờ.

Thế mà yêu, họ hẹn,

Rồi thề thốt đợi chờ.

Thằng Phây và Số Phận

Tiếc, đã không chiều ngƣời.

Cô lấy chàng trai ảo,

Chịu đau khổ suốt đời.


115

Câu chuyện buồn, có thật,

Tôi đem kể ra đây

Chỉ để các cô gái

Ngẫm nghĩ bài học này.

89

Yêu, không cần thề thốt.

Nghe mà thấy ghê ghê.

Cá nhân tôi, thú thật

Rất sợ các lời thề.

90

Một sinh viên “sống thử”,

Đến nhà chùa sinh con,

Nhờ sƣ cụ đùm bọc,

Rồi cũng đƣợc vuông tròn.

Khi con gần một tuổi,

Tính toán rất tinh vi,

Cô lừa chùa một vố,

Rồi ôm con ra đi.

Từ đấy cô biệt tích

Cùng hơn mƣời triệu đồng.

Sƣ cụ biết mọi chuyện,

Nhƣng cứ lờ nhƣ không.

91

Khi bàn tay dính bẩn,

Rửa là xong, không sao.

Nhƣng ý nghĩ trót bẩn,

Phải rửa bằng cách nào?

Mỗi ngƣời theo một cách.

Có nhiều cách khác nhau.

Tốt nhất, nhìn mắt trẻ,

Chăm chú và thật lâu.

92

Một ngƣời mà không biết

Rằng mình không biết gì,

Thì đó là thằng ngốc,

Hãy quên anh ta đi.

Một ngƣời có đầu óc,

Tự mình không nhận ra,

Thì ngƣời ấy đang ngủ.

Hãy đánh thức anh ta.

Một ngƣời giỏi và biết

Mình biết rất nhiều điều,

Thì đó là hiền triết,

Hãy cố gắng đi theo.

93

Đàn ông nhƣ con chó

Nuôi giúp việc trong nhà.

Đƣợc nuôi tốt thì nó

Là bạn của đàn bà.

94

Để thành ngƣời hạnh phúc,

Chí ít trong một ngày,


116

Tôi có một bí quyết,

Mời bạn thử, thế này:

Ra khỏi nhà buổi sáng,

Bạn đứng im, nhắc mình:

Không nói dối, không vội,

Không suy nghĩ linh tinh.

Gặp ai cũng chào hỏi,

Nếu đƣợc thì mỉm cƣời.

Hãy cố tìm cái tốt,

Cái hay của từng ngƣời.

Tuyệt đối không chê trách,

Lại càng không dạy khôn.

Nếu tiện thì chọn lúc

Xin hoặc nhận chiếc hôn.

95

Thêm một bí quyết nữa

Để mạnh khỏe, sống lâu

Và béo nhƣ tôi béo,

Nghiêm túc, không đùa đâu,

Là cố không nghĩ xấu

Về bất kỳ ngƣời nào.

Nói to, cƣời thoải mái,

Và - gặp ai cũng chào.

96

Muốn bảo đảm biết đúng

Và đầy đủ một điều,

Thì thông tin nhất thiết

Phải hai hoặc nhiều chiều.

97

Nói về điều nhỏ nhặt,

Tôi có bài thơ này,

Ngẫu nhiên đọc, rồi dịch.

Cực đúng và cực hay.

*

Những giọt nƣớc bé nhỏ,

Những hạt bụi đang bay

Đã làm nên biển lớn

Và cả trái đất này.

Cũng thế, giây và phút,

Ta tƣởng ngắn, không dài,

Đã làm nên thế kỷ,

Quá khứ và tƣơng lai.

Những sai lầm nhỏ bé,

Ta tƣởng chẳng là gì,

Tích lại là tai họa,

Làm ta chệch hƣớng đi.

Những điều tốt nhỏ nhặt;

Những lời nói yêu thƣơng

Làm trái đất thành đẹp,

Đẹp nhƣ chốn thiên đƣờng.

98

Thời bé ta mơ mộng


117

Đủ cái hay trên đời.

Sau ta thành ngƣời lớn,

Ngẫm lại thấy buồn cƣời.

Cuộc đời luôn vẫn vậy,

Mộng mơ cứ mộng mơ,

Nhƣng phải biết, cơm áo

Không đùa với khách thơ.

Có một ông ngƣời Bỉ

Viết bài thơ nhƣ sau.

Chỉ mấy dòng, nhƣng đúng,

Vừa đúng lại vừa đau.

*

Nếu không là con gái,

Tớ đã bỏ nhà đi,

Cô bé nói với bạn.

Mà sang tận châu Phi!

Còn cậu bạn thì đáp:

Nếu không là con trai,

Tớ sẽ thêu tấm lụa

Bằng tia nắng ban mai.

Rồi hai ngƣời khôn lớn.

Sau thành vợ, thành chồng,

Suốt từ sáng đến tối

Chỉ nói chuyện tiền nong.

99

Có nhà thơ đã nói,

Rằng chúng ta con ngƣời,

Khiêm tốn và nhỏ bé,

Không cần nhiều ở đời.

Và cái ta cần nhất

Là biết đƣợc ở nhà,

Khi ta đi đâu vắng,

Có ngƣời đang chờ ta.

100

Không việc gì phải sợ

Ngƣời khác chống lại anh.

Chính nhờ gió thổi ngƣợc,

Diều bay lên trời xanh.

Phần Tám

1

Giá của ngƣời, đôi lúc,

Đƣợc tính bằng giá tiền.

Và hai đại lƣợng ấy

Nhƣ hình bóng, đi liền.

Tiền chỉ một mệnh giá,

Cả mặt trong, mặt ngoài.

Trong khi ngƣời một mặt,

Mà lòng thì thƣờng hai.

2

Trò bập bênh của trẻ

Giống quan hệ ngƣời đời.


118

Có lên rồi có xuống

Theo qui luật cuộc chơi.

Trò ấy vừa phức tạp,

Lại cũng vừa giản đơn.

Ngƣời ta dìm anh xuống

Để nâng họ cao hơn.

Cũng trong trò chơi ấy,

Khi anh ngã, buồn phiền,

Lại có ngƣời tự xuống

Để giúp nâng anh lên.

3

Cơ thể ngƣời phụ nữ

Làm họ thành sexy.

Khuôn mặt ngƣời phụ nữ

Làm họ thành pretty.

Làm họ thành nồng cháy

Là ánh mắt, nụ hôn.

Nhƣng cái làm họ đẹp

Lại chính là tâm hồn.

4

Không nhất thiết phải cố

Lọt vào trái tim ngƣời.

Một khi anh xứng đáng,

Họ sẽ tự chào mời.

5

Khi yêu mà bạn gái

Kể chuyện buồn của mình,

Thì đó là dấu hiệu

Ngƣời yêu đang tin anh.

6

Khi trẻ, ngƣời phụ nữ

Cố hấp dẫn đàn ông.

Khi già, họ tìm kiếm

Sự kính trọng, cảm thông.

7

Tình yêu luôn dịu ngọt

Và làm đẹp cuộc đời.

Tình yêu chỉ đau đớn

Khi ta yêu nhầm ngƣời.

8

Con gái nhà tử tế

Thành con gái đi hoang

Phần nhiều do nam giới

Cƣ xử không đàng hoàng.

9

Cái đau nhất ở đời

Là khi ta phải cƣời

Để khỏi òa lên khóc

Trƣớc đám đông nhiều ngƣời.

10

Bi kịch của nam giới -

Do nhầm tƣởng đàn bà

Là đồ chơi, chơi chán,


119

Thì vứt ra khỏi nhà.

Khi ruồng bỏ phụ nữ

Thực chất, ngƣời đàn ông

Đã ruồng bỏ chính họ,

Dù ý thức hay không.

11

Nếu muốn thì hãy cố

Thành ngƣời tốt ở đời.

Có điều đừng chứng tỏ

Với mình và với ngƣời.

12

Ở đời ai cũng có

Con đƣờng riêng của mình.

Nếu thực sự may mắn,

Anh có bạn đồng hành.

Có bạn, anh đỡ mệt,

Khi cần còn giúp nhau.

Nhƣng không ai đi hộ

Con đƣờng của anh đâu.

13

Không nhất thiết phải nói

Để bày tỏ cảm thông.

Tốt hơn, nên kiên nhẫn

Nghe ngƣời ta trải lòng.

14

Khốn khổ ngƣời phụ nữ

Bị bắt phải thủy chung

Với thằng chồng lếu láo,

Bất lực và điên khùng.

Nên cuối đời, dễ hiểu,

Họ chua xót trong lòng,

Vì từ chối chuyện ấy

Với nhiều ngƣời đàn ông.

15

Còn khốn khổ cả chuyện

Đàn ông muốn lúc nào

Là mở cửa phòng ngủ,

Cầm tay vợ kéo vào.

Còn những khi vợ muốn,

Thì vợ cũng là ngƣời,

Đi ngang rồi đi lại,

Thay áo rồi mỉm cƣời.

Thế mà thằng chồng ấy

Ra bộ không hiểu gì.

Thậm chí nói: Anh bận.

Để lúc khác, thôi đi.

16

Cảm xúc nhƣ ngọn sóng,

Tự nó cứ dâng trào.

Ta không thể cản đƣợc,

Dẫu cố đến mức nào.

Nhƣng điều ta có thể


120

Là chọn lúc, chọn nơi

Để cùng lƣớt theo nó

Trong phiêu diêu biển đời.

17

Chẳng sao, nếu ai đó

Bảo bạn không bình thƣờng,

Vì cuộc đời quá ngắn

Để làm ngƣời bình thƣờng.

18

Một khi bị xúc phạm,

Thì tốt nhất là anh

Vờ nhƣ không nhận thấy,

Rồi mình đi đƣờng mình.

Nghe có vẻ hèn yếu,

Nhƣng tôi nghiệm, điều này

Lại là cách tốt nhất

Tránh đƣợc chuyện không hay.

19

Có một sự thật nữa

Chỉ mình biết riêng mình:

Ngƣời ta thêm yêu vợ

Sau mỗi lần ngoại tình.

20

Đức Khổng Tử từng nói:

Một ngƣời phạm sai lầm,

Không chữa sai lầm ấy,

Tức lại phạm sai lầm.

21

Trong thời đại bùng nổ

Thông tin nhƣ ngày nay.

Làm một anh ngu dốt

Có lẽ lại là hay.

22

Ngƣời đời, kể cũng lạ,

Thƣờng rất dễ bị lừa.

Nhƣng thật khó thuyết phục

Rằng họ đang bị lừa.

23

Lão Tử xƣa từng dạy:

Mọi cái phải dần dần.

Chuyến du hành nghìn dặm

Bắt đầu bằng bƣớc chân.

24

Sự tuyệt vọng lớn nhất

Là khi ta thở dài,

Không biết, không muốn biết

Thực sự mình là ai.

25

Tôi khuyên nên cẩn thận

Khi tự nói về mình,

Vì ngoài nhiều ngƣời khác,

Anh cũng đang nghe anh.

26


121

Socrat từng nói,

Tin hay không thì tùy:

Nhờ biết nhiều, ta biết

Rằng ta chẳng biết gì.

27

Trẻ con sợ bóng tối,

Là chuyện rất bình thƣờng.

Ngƣời lớn sợ ánh sáng

Là rất không bình thƣờng.

28

Có một cõi im lặng

Nhƣ vũ trụ bao la

Đang nằm yên đâu đó

Trong mỗi một chúng ta.

Và ta chỉ thực sự

Biết đƣợc mình là ai,

Nghe sự im lặng ấy,

Trăn trở suốt đêm dài.

29

Tình yêu, về nguyên tắc,

Phải là cái cho không,

Chứ mất tiền mới có ,

Có chỉ thêm đau lòng.

30

Chia tay đau đớn nhất

Là khi cả hai ngƣời

Không nói, không giải thích,

Lặng im, không một lời.

31

Cái cách anh đối xử

Với chính bản thân mình

Sẽ trở thành chuẩn mực

Đời đối xử với anh.

Anh không biết tự trọng,

Nói lời không giữ lời,

Sao còn mong nhận đƣợc

Sự kính trọng của đời.

32

Không có ngƣời hoàn hảo.

Mà rồi cũng không cần.

Sống với ngƣời hoàn hảo,

Bạn sẽ thấy khó khăn.

Con ngƣời, thật kỳ lạ,

Đáng yêu và dễ thƣơng

Khi chƣa thật hoàn hảo.

Nôm na là bình thƣờng.

33

Vòng trang sức quí nhất,

Quí hơn cả kim cƣơng,

Là vòng tay em bé

Ô m cổ mẹ yêu thƣơng.

34

Anh nói anh mơ ƣớc


122

Một mái ấm gia đình,

Thế mà anh không thích

Ở nhà với vợ mình.

Với ngƣời không xứng đáng,

Đừng lãng phí thời gian.

Có thể cơm đã dọn,

Vợ đang chờ bên bàn.

Ngƣời chồng lý tƣởng nhất

Là ngƣời thích ở nhà.

Đứa con ngoan ngoãn nhất

Thƣờng thích gần mẹ cha.

35

Nhiều khi cảm thấy ngƣợng

Vì viết thơ châm ngôn,

Nhƣ mình thông thái lắm,

Nhƣ mình đang dạy khôn.

Trong khi tôi, tác giả,

Giống phần lớn mọi ngƣời,

Cũng sai lầm, dại dột,

Yếu đuối, và cũng lƣời.

Có điều, tôi cảnh giác,

Nên viết để răn mình,

Nhân tiện giúp ngƣời đọc

Sống đẹp và thông minh.

Xƣa tôi trẻ, ngu dại,

Thích bốc đồng, ba hoa.

Giờ khôn nhƣng vẫn dại,

Cái dại của ngƣời già.

36

Có thể trong cuộc sống

Nhiều ngƣời không tin anh,

Nhƣng điều quan trọng nhất

Là anh phải tin anh.

Có thể chết là hết,

Nhƣng đã sinh làm ngƣời,

Thì chết, cố để lại

Cái gì đó cho đời.

37

Cuộc đời không dài lắm,

Nên mỗi ngày cuộc đời

Đều quí và có giá

Trong quá trình làm ngƣời.

Những ngày vui, đáng nhớ

Là hạnh phúc lung linh.

Những ngày buồn có thể

Là trải nghiệm của mình.

Còn những ngày tồi tệ,

Suy cho cùng, cũng hay.

Ta rút đƣợc bài học

Để sống tốt sau này.

38

Tất nhiên là hạnh phúc,


123

Có ô tô , có nhà.

Nhƣng cũng rất hạnh phúc -

Biết yêu nhạc Mozart.

Sự khác nhau ở chỗ

Có tiền mới có xe,

Còn nhạc thì thoải mái,

Miễn là anh muốn nghe.

Nhân tiện, xin đƣợc nói,

Hạnh phúc nhạc Mozart

Lớn, mà lại bền vững

Hơn ô tô và nhà.

Hãy nghiêm túc suy ngẫm

Bài thơ này thông minh.

Hy vọng nó giúp bạn

Tìm thấy hạnh phúc mình.

39

Cố thành ngƣời hoàn hảo

Chƣa hẳn đã là hay.

Nhƣng hay và cần thiết,

Xin bảo đảm điều này:

Chƣa nói chuyện xấu tốt,

Anh phải là chính mình,

Duy nhất và độc đáo

Trong muôn triệu hành tinh.

40

Nói thì nghe nhàm chán,

Nhƣng lại đúng cực kỳ:

Học im lặng rất khó.

Không tin, cứ thử đi.

Lại nữa, nghe nhạc khó.

Còn có cái khó hơn.

Đó là nghe im lặng.

Nghe, và thích cô đơn.

41

Sự cô đơn, thực chất

Là cái đẹp thảnh thơi,

Là chiều sâu suy nghĩ,

Về mình và về đời.

Ai thích nơi ồn ĩ

Và không thể ngồi yên,

Hay nói cƣời luôn miệng,

Ngƣời ấy không thể thiền.

Soi mình vào chậu nƣớc,

Ta không thấy hình ta

Nếu chậu nƣớc chƣa lặng.

Đừng quên lời Thích Ca.

Nói thật nhé, xin lỗi,

Vô duyên và đáng thƣơng

Là những ai mắc bệnh

Thích chạy rong ngoài đƣờng.

Gia đình đƣợc sƣởi ấm

Bằng hơi thở chúng ta.


124

Tuyệt đối, không cần thiết,

Không đi ra khỏi nhà.

PS

Ai muốn làm việc lớn,

Học đƣợc tô i thì hay:

Ngồi một mạch tám tiếng.

Lặng im suốt cả ngày.

Tôi chỉ làm ba việc,

Mà suốt đời, tin không,

Là đọc, nghĩ và viết.

Và tôi rất hài lòng.

42

Ai cũng yêu con trẻ,

Cũng mong chúng lớn khôn.

Nhƣng có sự khác biệt

Về cách nuôi dạy con.

Khác biệt về đẳng cấp

Giữa ông bố suốt ngày

Dạy con: “Chào ông ạ”,

Bắt cúi đầu, khoanh tay.

Và một bên, đơn giản,

Cứ để con tự nhiên

Chơi, mệt, ngồi lòng bố

Nghe kể chuyện thần tiên.

Đó cũng là khác biệt

Giữa bố mê ti-vi

Và bố mê đọc sách.

Khác biệt lớn, tin đi.

43

Tôi đứng ra bảo đảm

Sẽ hạnh phúc dài lâu.

Con gái khi kén chọn,

Phải chọn ngƣời nhƣ sau.

Một, không ăn thịt chó.

Hai, không ham rƣợu chè.

Ba, thƣơng yêu loài vật.

Bốn, không nghiện lô đề.

Năm, đọc và mua sách.

Sáu, ít nói, hay cƣời.

Bảy, thích nhạc cổ điển.

Tám, trăn trở với đời.

Chín, nói gì làm nấy.

Mƣời, yêu cầu cuối cùng,

Cuối cùng nhƣng phải nói,

Lại quan trọng vô cùng,

Là không đƣợc thơ thẩn,

Không bắt chƣớc thầy Tân,

Ngồi toét mắt, nát đít

Để tìm ý, tìm vần.

PS

Có đƣợc mƣời điều ấy

Chƣa chắc đã thành công


125

Nếu vợ cứ một mực

Đòi thông minh hơn chồng.

Vợ mà buôn điện thoại

Và bè bạn suốt ngày

Thì nhất định hạnh phúc

Sẽ đổ vỡ sau này.

44

Chƣa hẳn đã thất bại,

Ngã nhiều lần trong đời.

Nhƣng anh sẽ thất bại,

Nếu đổ lỗi cho ngƣời.

45

Ngƣời đàn ông thực sự,

Khi cần, dám hy sinh

Cái cuối cùng mình có

Cho ngƣời đàn bà mình.

46

Tình yêu đích thực đến

Khi bạn tìm đƣợc ngƣời

Biết hết khuyết điểm bạn,

Vẫn yêu bạn suốt đời.

47

Ghen tuông, về thực chất,

Là biểu tình tình yêu.

Ghen có thể cần thiết,

Thậm chí tốt, có điều…

48

Không có gì đáng ngại

Việc bạn yêu nhiều ngƣời

Cuối cùng mới tìm đƣợc

Ngƣời gọi là bạn đời.

Loại tình yêu sét đánh

Hiếm khi đƣợc bền lâu.

Vì nói gì thì nói,

Yêu cũng cần bằng đầu.

49

Chỉ là chuyện cổ tích,

Lều tranh, trái tim vàng.

Yêu là phải tính toán,

Mà tính toán kỹ càng.

Vì ngoài chất lãng mạn

Còn có chất đời trần.

Các khó khăn cuộc sống

Làm tình yêu chết dần.

50

Có hạnh phúc, bất hạnh

Trong tình yêu bình thƣờng.

Nhƣng quả bất hạnh nhất

Là tình yêu đơn phƣơng.

51

Có một sự thật nữa,

Rằng xƣa nay ở đời

Những ngƣời thực sự tốt,


126

Quan tâm đến mọi ngƣời,

Lại thƣờng, bản thân họ,

Trong cuộc sống hàng ngày,

Cô đơn và khép kín.

Kể cũng lạ điều này.

52

Sinh ở đời, chúng ta

Mỗi ngƣời một nguyên bản.

Vậy cố đừng chết buồn

Nhƣ bản sao nhàm chán.

53

Khi ai đó yêu bạn,

Tin cứ tin, dù sao

Phải xem cách ngƣời ấy

Đối với bạn thế nào.

54

Khi ai đó bất chợt

Đến với ta một ngày,

Thì điều ấy có nghĩa

Số phận muốn điều này.

Ngƣời ấy sẽ giúp bạn

Hiểu cái xấu con ngƣời.

Cũng có thể ngƣời ấy

Sẽ trở thành bạn đời.

55

Thật kỳ lạ, bộ óc

Làm việc không nghỉ ngơi,

Không một phút sao nhãng

Từ khi bạn ra đời.

Thế mà bộ óc ấy,

Không ai hiểu một điều:

Tự nhiên thôi hoạt động

Khi bạn bắt đầu yêu.

56

Có một chân lý nhỏ:

Thời gian quí hơn tiền.

Thời gian mất, mất mãi.

Hết tiền lại có tiền.

Suy luận theo kiểu ấy

Thì trẻ giàu hơn già.

Tiếc họ lãng phí quá.

Nhìn mà thấy xót xa.

57

Vấn đề là ở chỗ

Anh muốn sống tƣơi vui

Mà suốt ngày ủ rũ,

Hết khóc lại sụt sùi.

Thế thì cũng chẳng khác

Anh muốn nấu thức ăn

Mà không chịu nhóm lửa,

Chỉ ngồi mà cằn nhằn.

58


127

Trẻ con luôn bắt chƣớc.

Hãy lợi dụng điều này

Bằng cách cho chúng thấy

Những cái tốt, cái hay.

59

Một ngƣời thực sự tốt

Là ngƣời đủ thông minh

Khêu gợi những cái tốt

Ở ngƣời xung quanh mình.

60

Về tình yêu say đắm,

Platông nói nhiều lần:

Ta phải thừa nhận nó

Là một dạng tâm thần.

61

Nếu bạn thấy không thích

Chỗ nọ hay chỗ này,

Thì dọn đi chỗ khác.

Bạn đâu phải cái cây.

62

Ngƣời sinh ra cốt để

Thƣơng yêu nhau, xƣa nay

Đồ vật làm cốt để

Sử dụng chúng hàng ngày.

Thế giới thành điên loạn

Vì đồ vật đƣợc yêu,

Ngƣời thì bị sử dung,

Lầm chỗ và lộn chiều.

63

Trong tình yêu, bất hạnh

Lại thƣờng ở chiếc giƣờng.

Trƣớc khi cƣới có “thử”

Cũng là chuyện bình thƣờng.

64

Cuộc sống chính là cái

Đang diễn ra vô hình

Khi chúng ta bận rộn

“Lo cuộc sống” cho mình.

65

Cái gì cũng có giá.

Giá học để thông minh

Luôn rẻ hơn cái giá

Ngu do không học hành.

66

Xin đừng quên, cái ác

Ẩn náu trong mỗi ngƣời.

Nhiều khi nó thắng thế,

Chui ra để hại đời.

67

Suy cho cùng, đau khổ

Cũng là cái rất cần.

Cái đau và cái khổ

Giúp ta trƣởng thành dần.


128

Cũng nhờ hai cái đó

Ta mới trở thành ngƣời.

Không thì ta đơn giản

Chỉ bề ngoài giống ngƣời.

68

Gọi điện thoại luôn miệng,

Suốt ngày đi long nhong

Thƣờng là ngƣời yếu đuối,

Nên tìm kiếm đám đông.

69

Cứ để ý, sẽ thấy,

Ngƣời yếu đuối và hèn

Bao giờ cũng tìm cách

Chứng tỏ mình không hèn.

70

Nhiều ngƣời không muốn nghĩ,

Vì nghĩ sợ đau đầu.

Đã nghĩ, phải kết luận.

Kết luận có khi đau.

71

Nƣớc ổn định và tốt

Thƣờng thì luật không nhiều.

Tacius nói thế,

Gợi ta ngẫm nhiều điều.

72

Ngƣời nói chịu trách nhiệm

Về lời nói của mình.

Họ không chịu trách nhiệm

Về cách hiểu của anh.

73

Tôi yêu mến Steve Jobs

Không chỉ vì Iphone,

Mà còn vì ông nói

Một câu hay, hùng hồn:

Viễn cảnh chết tỉ phú

Không hề hấp dẫn tô i,

Nhƣng tôi vui khi nghĩ

Mình cống hiến không tồi.

Nếu đƣợc quyền phong thánh,

Tôi phong thánh cho ông.

Nghĩ ra vài nút bấm,

Ông thay đổi cộng đồng,

Thay đổi cách ta nghĩ,

Cách làm việc, vui chơi.

Dạ, thƣa thánh Steve Jobs,

Con ơn Ngài suốt đời.

74

Trong đêm khuya tĩnh lặng,

Một mình với chính mình

Anh mới ý thức hết

Các lỗi lầm của anh.

75

Lòng tốt là ngôn ngữ


129

Dễ hiểu với mọi ngƣời,

Cả ngƣời mù, ngƣời điếc,

Thậm chí ngƣời dở hơi.

76

Không ngẫu nhiên mà có

Tình bạn giữa hai ngƣời.

Điều này cần kiên nhẫn,

Thời gian và hiểu đời.

Hơn thế, quan trọng nhất,

Điều quan trọng hàng đầu:

Cả hai ngƣời phải muốn

Làm bạn tốt với nhau.

77

Phải thừa nhận một việc,

Là từ ngày có Phây,

Tôi viết nhiều hơn hẳn.

Cảm ơn friends điều này.

Về phần mình, các bạn,

Chứng kiến sự ra đời

Của những bài thơ ngắn,

Kiểu vu vơ dạy ngƣời.

Rất có thể, ai biết,

Những bài vu vơ này

Sống lâu hơn ta sống,

Ta - tô i, bạn hôm nay.

78

Khi bạn nói sự thật

Mà ngƣời ta chồm lên,

Thì hãy tin rằng họ

Vừa giả dối, vừa hèn.

79

Ngƣời ta học im lặng

Từ những ngƣời nói nhiều,

Bao dung từ ngƣời ác,

Chân thật từ ngƣời điêu.

Còn học thƣơng, học nhớ,

Thì phải học ở đời.

Học cách nghe và hiểu

Nhịp đập trái tim ngƣời.

80

Ngƣời ngu muốn thay đổi

Cả thế giới xung quanh.

Ngƣời khôn thì khiêm tốn

Muốn thay đổi chính mình.

81

Không có ai già quá

Để thôi không ƣớc mơ,

Thậm chí không hò hẹn

Và hồi hộp đợi chờ.

82

Con ngƣời, ai cũng sợ.

Chỉ sợ ít hay nhiều.

Học nhiều sẽ sợ ít.


130

Học ít sẽ sợ nhiều.

83

Napoleon nói:

Lịch sử, suy cho cùng,

Là một đống giả dối

Mọi ngƣời chấp nhận chung.

84

Ngƣời thực sự thông thái

Không để ý vẻ ngoài.

Nhiều khi họ không biết

Tóc mình ngắn hay dài.

Còn những ngƣời trống rỗng,

Họ quan âm miếng ăn,

Chẳng biết nghĩ gì khác,

Ngoài nghĩ chuyện áo quần.

85


Khi nói chuyện, nhiều ngƣời

Nghe không phải để hiểu,

Mà chỉ để trả lời.

86

Rumi, nhà thơ lớn

Xứ Iran ngày nay,

Nói một câu triết lý

Đại khái ý thế này:

Bạn không phải giọt nƣớc

Giữa mênh mông đại dƣơng,

Mà là đại dƣơng lớn

Trong giọt nƣớc bình thƣờng.

87

Khi xã hội bệnh tật

Sẽ không có ngƣời nào

Đƣợc hoàn toàn khỏe mạnh.

Một chân lý buồn sao.

88

Đã quyết làm việc lớn

Thì không sợ sai lầm.

Đúng thì nói, đừng sợ

Bị cho là thằng hâm.

89

Viết loại thơ châm ngôn,

Thực ra không phải khó.

Tôi không dám dạy khôn

Các friends này nọ.

Đã sống chết với nghề,

Thì đƣơng nhiên phải viết

Cái đã đọc, đã nghe,

Thậm chí cái chƣa biết.

Tác giả những dòng này

Từng ngô nghê, lầm lạc.

Giờ cũng chẳng khá hơn,

Có điều theo kiểu khác.


131

90

Ƣớc mơ và sự thật

Là hai nửa cối xay

Mà ta kẹt ở giữa.

Ngẫm, thật sợ điều này.

91

Tôi hết lòng ngƣỡng mộ

Mahatma Gandhi,

Một ngƣời bất bạo động,

Vị thánh, nhà tiên tri.

Ô ng dạy: Sống, phải sống

Nhƣ sẽ chết ngày mai.

Còn học thì phải học

Bền bỉ và lâu dài.

92

Việt Nam là cƣờng quốc

Về tiến sĩ, biết không?

Nhƣng công trình khoa học

Gần nhƣ con số không.

Thế mới biết, bằng cấp

Chỉ là cái bề ngoài.

May xƣa nay chƣa có

Bằng chứng nhận thiên tài.

Một nhà văn Pháp nói,

Có bằng cấp, ngƣời ta,

Nhƣ đồng hồ bỏ tú i,

Ai hỏi mới lô i ra.

Thế mà các vị ấy,

Đi đâu cũng đem khoe

Cái bằng tiến sĩ giấy,

Cả với mụ nhà quê.

Tƣơng tự, có nghìn vị

Hội viên Hội Nhà Văn.

Nhƣng nhiều vị chỉ viết

Và in một hai lần.

Đấy là chƣa nói chuyện

Viết cho ai, viết gì.

Nhƣng họ giỏi chém gió,

Trên báo, đài, ti-vi.

Còn với giới nghệ sĩ

Thì “Ƣu tú”, “Nhân dân”.

Thằng Tây nghe mà hãi,

Thậm chí chẳng dám gần.

Cái nƣớc ta thế đấy.

Danh thì nghe rất to,

Mà thực chất trống rỗng,

Chẳng làm gì ra trò .

May tôi, vì học dốt,

Chỉ có bằng cử nhân.

May nữa, chƣa đƣợc nhận

Bằng “Nhà thơ nhân dân.”

93


132

Đời vốn đã phức tạp,

Vậy mà rồi, chúng ta

Làm phức tạp thêm nó.

Thôi, phiên phiến cho qua.

94

Anh có thể nhắm mắt

Để không thấy những gì

Mà anh không muốn thấy

Trên đƣờng đời anh đi.

Nhƣng anh luôn bất lực,

Không thể bắt trái tim,

Khi gặp điều oan trái,

Phải thờ ơ nằm im.

95

Ta có thể đoán biết

Ngƣời khác đang nghĩ gì -

Không phải qua lời nói,

Mà qua họ làm gì.

96

Mark Twain có lần nói:

Ngân hàng giống nhƣ ngƣời

Cho mƣợn ô lúc nắng,

Đòi lại lúc mƣa rơi.

97

Luôn có ngƣời chỉ trích

Cho dù anh làm gì.

Đừng để ý đến họ.

Việc cần làm, làm đi.

98

Đau khổ trong cuộc sống

Luôn có và đƣơng nhiên,

Nhƣng ta đƣợc lựa chọn

Nên hay không buồn phiền.

99

Thầy giáo có thể dạy

Học trò nhiều điều hay,

Nhƣng không thể bắt họ

Chịu suy nghĩ hàng ngày.

100

Ngẫm kỷ nguyên ta sống,

Không thể không giật mình:

Kỷ nguyên ngƣời ngu dốt

Dùng điện thoại thông minh.

Phần Chín

1

Ngày bé, khổ, mót lúa

Góp phần giúp gia đình

Nuôi các em còn nhỏ

Và nuôi cả chính mình.

Giờ già, tôi lại mót

Các ý hay ở đời,

Giúp giáo dục con cháu,


133

Nhân tiện, giúp mọi ngƣời.

Nôm na và giản dị

Những vần thơ châm ngôn.

Hy vọng ngƣời đọc chúng

Biết cách ứng xử khôn.

2

Theo một tờ báo Mỹ,

Cả cần và không cần,

Trung bình ta nói dối

Mỗi ngày khoảng bốn lần.

Và câu phổ biến nhất

Là I am OK.

Ta nói rất nghiêm túc,

Với khuôn mặt nặng nề.

3

Vào Phây, nhƣ ta thấy

Một ít ngƣời viết bài,

Phần nhiều hay, nghiêm túc,

Dẫu có khi hơi dài.

Còn tuyệt đại đa số

Thì vào đọc và còm,

Hăng hái và năng nổ.

Có thể nói om xòm.

Họ lớn tiếng phán xét,

Có khi chửi, chửi đau.

Trong khi số ít ấy

Lặng lẽ viết bài sau.

4

Tiền là loại vũ khí

Hủy diệt và chết ngƣời,

Hơn mọi vũ khí khác

Đã, đang có trên đời.

Thế mà vũ khí ấy,

Lại hợp pháp, đƣơng nhiên.

Đƣợc yêu và kính trọng.

Không có, sẽ rất phiền.

5

Vào đầu thế kỷ trƣớc

Có một vị giáo sƣ,

Ngƣời Nhật, rất uyên bác,

Nhã nhặn và hiền từ.

Chiều chiều, hết làm việc,

Ông đi bộ về nhà

Cùng một con chó nhỏ,

Quãng đƣờng từ sân ga.

Bỗng đột ngột ông chết.

Và từ đó, hàng ngày

Con chó đáng thƣơng ấy

Vẫn chờ ông ở đây.

Nó chờ, chờ liên tục

Suốt những chín năm ròng,

Cho đến khi nó chết,


134

Bên đƣờng tàu, chờ ông.

Tôi đơn giản kể lại

Câu chuyện có thật này,

Chỉ muốn bạn chịu khó

Suy ngẫm một vài giây.

Tôi thực sự yêu chó,

Hệt nhƣ yêu trẻ con.

Chúng thông minh, chung thủy

Và, đặc biệt, có hồn.

6

Cùng hành tinh Trái Đất

Và Mặt Trời, anh bay

Hơn sáu mƣơi nghìn dặm,

Chƣa đọc hết dòng này.

Thế mà anh, thật lạ,

Ngồi im, chẳng làm gì.

Đừng cƣỡng lại qui luật.

Đời vẫn cuốn anh đi.

7

Sự thay đổi đôi lúc

Làm chúng ta hoảng hồn.

Nhƣng nhờ có thay đổi,

Ta trƣởng thành, lớn khôn.

8

Hoàn toàn không ích kỷ

Khi ngƣời ta yêu nhau,

Muốn đƣợc là duy nhất,

Mà ngay từ lúc đầu.

Anh phải biết, cô gái

Muốn là bạn gái anh,

Chứ không phải là một

Trong các bạn gái anh.

Một đòi hỏi giản dị

Và chính đáng xƣa nay.

Anh còn vờ không hiểu,

Muốn bắt cá hai tay.

9

Cẩn thận khi tiết lộ

Các điểm yếu của mình.

Không ít ngƣời có thể

Dùng nó chống lại anh.

10

Cảm giác dễ chịu nhất

Là khi biết đƣợc mình

Có ý nghĩa nào đó

Với mọi ngƣời xung quanh.

Và đó cũng là cái

Làm ta thấy yêu đời.

Suy cho cùng, hạnh phúc

Là sống vì mọi ngƣời.

11

Hình nhƣ Khổng Tử nói,


135

Không hiểu có đúng không,

Rằng ngƣời nào thấy ngứa

Rồi đƣa tay gãi mông,

Thì chắc chắn ngƣời ấy

Sẽ không cắn móng tay.

Nghe có lý, tuy vậy,

Phải xác minh điều này.

12

Ngƣời đàn bà có thể

Là bạn tốt của anh,

Một ngƣời vợ tận tụy,

Đảm đang và trung thành.

Nhƣng có thể ngƣợc lại

Sẽ trở thành kẻ thù,

Cơn ác mộng thực sự,

Khổ hơn cả nhà tù .

Anh muốn gì đƣợc ấy.

Hoàn toàn tùy vào anh.

Muốn con quỉ ác mộng,

Hay ngƣời vợ trung thành?

13

Con ngƣời thật kỳ lạ.

Họ phá rừng, đốn cây

Lấy nguyên liệu làm giấy,

Đã hàng trăm năm nay.

Rồi họ lấy giấy ấy

Cho đem dán khắp nơi:

“Hãy bảo vệ cây cối.

Có cây mới có ngƣời.”

14

Ngƣời mà ngay thẳng quá

Chƣa hẳn đã là hay,

Nhƣ cây ngay thẳng quá

Sẽ bị đốn chặt ngay.

Quan điểm này độc đáo

Của một ngƣời thông minh.

Tôi ngẫu nhiên đọc thấy,

Chƣa hẳn đã đồng tình.

15

Nói, ai cũng nói đƣợc,

Mà nói nhiều, nói hay.

Còn làm lại chuyện khác,

Nhất là khi điều này

Dính đến chuyện bắt bớ,

Bị tù hay đánh đau.

Vấn đề là thế đấy.

Đừng khen, đừng khích nhau.

16

Lời có thể giả dối,

Nhƣng việc làm thì không.

Qua việc làm, ta biết

Thực hay không thực lòng.


136

Việc làm và lời nói

Có thể khác xa nhau.

Vậy, quan sát cái trƣớc.

Đừng vội tin cái sau.

17

“Đừng lo về con số.

Giúp một ngƣời một lần.

Hãy bắt đầu từ việc

Giúp ngƣời đang ở gần.”

Đó là một câu nói

Của Mẹ Theresa,

Ngƣời phụ nữ vĩ đại,

Đàn bà nhất đàn bà.

18

Đàn ông yêu thực sự

Không cởi váy đàn bà

Khi trái cây chƣa chín

Và đƣờng tình còn xa.

Không đi đâu mà vội.

Cơ hội vẫn còn nhiều.

Chƣa nói chuyện việc ấy

Khiến đàn bà càng yêu.

19

Gia đình ai cũng vậy,

Không hoàn hảo bao giờ.

Giận, cãi nhau, to tiếng

Hay lặng im, hững hờ.

Nhƣng sau mƣa, trời nắng.

Gia đình vẫn gia đình.

Ở đấy có ràng buộc,

Có hơi ấm, có tình.

Ở đấy mới thực sự

Có ngƣời thƣơng yêu ta.

Ta thƣơng yêu ngƣời khác.

Ở đấy - là ở nhà.

20

Niềm tin của ngƣời khác

Là cái quí nhất đời.

Phải nhiều năm gây dựng,

Chỉ một phút, đánh rơi.

21

Một tình yêu nghiêm túc

Và chân thành luôn luôn

Phải vƣợt qua trở ngại,

Nhiều khi cũng phải buồn.

Sau khi vƣợt thử thách,

Tình yêu ấy bền lâu,

Đứng vững trƣớc giông tố,

Vì có rễ rất sâu.

22

Có cô học trò nọ

Đến thăm tôi gần đây,

Lúc về, quên điện thoại,


137

Thế là tôi suốt ngày,

Vâng, suốt ngày liên tục

Chuông réo, phải trả lời.

Khoảng dăm phút một lƣợt.

Vâng, dăm phút, ôi trời.

Máy thông minh, hiện đại,

Chẳng biết tắt thế nào.

Đành nghiến răng chịu trận,

Nƣớc mắt suýt tuôn trào.

Nhƣng điều tô i buồn nhất

Là lớp trẻ bây giờ

Phí thời gian thế đấy.

Chắc toàn chuyện vu vơ.

Nhân tiện, xin nhắc lại -

Điện thoại, bạn, thằng Phây

Là kẻ thù lớn nhất

Của lớp trẻ ngày nay.

23

Cảm giác sâu lắng nhất

Thƣờng cảm thấy về đêm

Khi xung quanh yên tĩnh

Và lòng cũng lặng êm.

24

Lại một nghịch lý nữa:

Thƣờng những ngƣời hiền lành

Bị ngƣời đời đối xử

Một cách không hiền lành.

25

Trong mỗi giọt nƣớc mắt,

Tình - chín chín phần trăm,

Trong khi nƣớc chỉ một.

Cũng có thể tô i nhầm.

Trong nƣớc mắt cá sấu

Hay nƣớc mắt giả vờ,

Tỉ lệ là ngƣợc lại.

Còn nƣớc mắt trong thơ,

Thì tôi xin bảo đảm

Tình chẳng có chút nào.

Trăm phần trăm là nƣớc,

Loại nƣớc lấy từ ao.

26

Giận, cãi nhau đã khổ.

Nhƣng còn khổ hơn nhiều

Khi dửng dƣng, im lặng

Vì không còn tình yêu.

27

Vì sao ta nhắm mắt

Khi cầu nguyện hay mơ?

Vì những gì đẹp nhất

Luôn lung linh, ảo mờ.

Và ta nhìn thấy chúng

Bằng trái tim yêu thƣơng,


138

Chứ không phải bằng mắt,

Tỉnh táo và bình thƣờng.

28

Ngƣời ta làm việc thiện

Không phải vì họ giàu,

Mà vì họ biết rõ

Cái giá của buồn đau.

29

Hãy nhớ, khi bán dạo,

Ngƣời nông dân hiền lành

Thƣờng cân điêu, nống giá

Và tìm cách lừa anh.

Vì sao? Vì mất đất,

Vì kiếm ăn hàng ngày,

Họ phải lên thành phố

Và học đƣợc điều này.

30

Không quên ngƣời giúp mình.

Không ghét ngƣời yêu mình.

Không bao giờ lừa dối

Ngƣời đã tin tƣởng mình.

Đó là ba nguyên tắc,

Đƣợc gọi Nguyên Tắc Vàng

Trong giáo lý Đạo Phật.

Đơn giản và rõ ràng.

31

Shakespeare đã từng nói:

Biết, phải biết thật nhiều.

Nói, nên nói in ít.

Cả khi mình đang yêu.

32

Đời này, đâu cũng thế:

Nhiều ngƣời nhịn cả ăn

Để mua sắm những thứ

Mà họ không thực cần.

Để làm gì? Đơn giản

Để khoe mẽ điều này

Với ngƣời không quen biết

Hay vẫn ghét xƣa nay.

33

Theo chƣơng trình lập sẵn

Của bản năng sinh tồn,

Trái tim của ngƣời mẹ

Bao giờ cũng bên con.

Cũng theo chƣơng trình ấy,

Đàn ông gần đàn bà,

Và đàn bà son phấn

Để quyến rũ anh ta.

34

Cứ thêm một ngày mới,

Thức dậy cùng bình minh,

Ta thêm một cơ hội

Để làm mới chính mình.


139

35

Đừng tìm kiếm cuộc sống

Bình yên và nhẹ nhàng.

Hãy tìm kiếm sức mạnh

Để vƣợt qua dễ dàng

Những khó khăn, thử thách

Của cuộc sống tràn đầy

Đam mê và ý nghĩa.

Bruce Lee nói câu này.

36

Thực sự yêu ai đấy,

Ngƣời ta bỏ ngoài tai

Những gì thuộc quá khứ,

Để hƣớng tới tƣơng lai.

37

Tất nhiên là rất đúng

Khi nói ánh mặt trời

Mang lại cả hạnh phúc

Và niềm vui cho ngƣời.

Nhƣng tôi thì lại thấy

Nhảy múa giữa trời mƣa,

Trêu đùa nhau, cũng sƣớng.

Bạn thử điều này chƣa.

Đặc biệt, tôi rất thích

Một mình lái ô tô

Đi giữa trời mƣa gió,

Thầm mong mƣa thật to.

Một sở thích kỳ cục.

Mụ Vợ mắng: “Ấm đầu!”

Tôi đáp: “Chào!” rồ máy,

Không cần biết đi đâu.

38

Cuộc đời nhƣ cuốn sách,

Có nhiều chƣơng khác nhau.

Một chƣơng chán, buồn tẻ,

Còn có nhiều chƣơng sau.

39

Tình yêu nói thành lời,

Bấp bênh nhƣ cuộc sống.

Nói thế này thì vui.

Nói thế kia, thất vọng.

“Nhƣng anh rất yêu em!”

Vui khi nghe câu ấy.

“Anh rất yêu em, nhƣng…”

Nghe thật buồn, hẳn vậy.

40

Một ngẫu nhiên nho nhỏ:

Cầu vồng có bảy màu.

Â m nhạc có bảy nốt.

Thế giới có bảy châu.

Bảy ngày một tuần lễ.

Bảy chữ cái - FRIENDS


140

Bảy chữ cái TÌNH BẠN.

Hay không phải ngẫu nhiên?

41


Không đòi hỏi quá nhiều,

Thì ngƣời phụ nữ ấy

Rất đáng đƣợc nhận nhiều.

42

Để ý, tôi nhận thấy,

Phụ nữ, kể cũng điên,

Thích chồng ngồi bên cạnh,

Còn hơn cả thích tiền.

Mụ Vợ tôi chẳng hạn.

Thích tôi ngồi ở nhà,

Hơn phải đi công tác,

Dù đi về, có quà.

43

Ta gặp, yêu ai đó,

Chắc không phải ngẫu nhiên.

Tôi thì tôi cứ nghĩ

Có thể do nhân duyên.

Trƣớc có ông thầy tƣớng

Nói với tôi nhiều lần:

“Mụ vợ bác ngày trƣớc

Là tỳ thiếp đời Trần.

Còn bác là vua lớn,

Một ông vua làm thơ…”

“Tên là gì?” tôi hỏi.

“Để em tính lại giờ.”

Có thể thầy nói đúng.

Cũng có thể là không.

Nhƣng tôi nghi: Tỳ thiếp,

Dám mắng vua, tức chồng?

44

Có phụ nữ là tốt,

Nhƣng cũng lắm chuyện phiền.

Ngoài việc dạy con cái

Và cơm áo gạo tiền,

Còn nhiều chuyện khó chịu,

Nhƣ phụ nữ gọn gàng,

Thành ra mình luộm thuộm,

Nhiều lần bắt quả tang.

Vả lại, chúng rất sạch,

Sạch một cách khác thƣờng.

Còn bảo chồng: không tắm

Là không cho chung giƣờng.

Chúng luôn đoán chính xác

Chồng nghĩ gì trong đầu.

Không cần khai cũng biết,

Đi với ai, đi đâu.

Tôi, một anh chồng tốt,

Tất nhiên là thế rồi.


141

Chỉ ghét Vợ một điểm,

Là Mụ sạch hơn tôi.

45

Khi nói, nên cẩn thận,

Vì lời nói đê hèn

Có thể đƣợc tha thứ,

Nhƣng không bao giờ quên.

46

Thỉnh thoảng cũng phải có

Một vài ngày xấu trời.

Nếu không, ta chẳng biết

Thế nào là đẹp trời.

47

Hãy nói khi cảm thấy

Những lời nói của anh

Hay hơn sự im lặng.

Im lặng cũng tốt lành.

48

Niềm tin của bố mẹ

Vào con cái, luôn luôn

Là món quà lớn nhất

Họ biết dành cho con.

49

Khi ngƣời ta tức giận,

Lớn tiếng nói thành lời,

Thì đó chính là lúc

Họ nói thật trong đời.

50

Â m nhạc là cảm xúc

Đƣợc nói bằng âm thanh.

Anh là ngƣời, không thể

Không có nhạc trong anh.

51

Cho dù bận đến mấy,

Nếu quan tâm tới anh,

Ngƣời ta vẫn tìm đến,

Nói những lời tốt lành.

52

Đừng bao giờ nhăn mặt.

Thứ nhất là hại da.

Thứ hai là rất xấu

Trong con mắt đàn bà.

Ngƣời có mặt nhăn nhó,

Không thể gọi là ngƣời.

Đã là ngƣời, nhất thiết

Mặt phải có nụ cƣời.

53

Không có ngƣời dũng cảm

Mà chƣa từng yếu mềm.

Không ai yêu ánh sáng

Chƣa từng sợ bóng đêm.

Nếu chúng ta may mắn

Thành thông thái sau này,


142

Thì điều ấy có nghĩa

Ta đã từng thơ ngây.

54

Nhƣ mọi lĩnh vực khác

Của hoạt động con ngƣời.

Yêu vợ mãi cũng mệt

Rồi từ mệt thành lƣời.

Yêu ở đây có nghĩa

Chỉ thuần túy yêu thƣơng.

Không thể lãng mạn mãi

Cuộc sống thật bình thƣờng.

55

Trao tim cho ngƣời khác,

Tức là anh vô tình

Trao cho ngƣời vũ khí

Có thể chống lại anh.

56

Suy cho cùng, đừng sợ

Kẻ thù tấn công anh.

Thay vào đó, hãy sợ

Bạn xấu đang ôm anh.

57

Tôi có một kinh nghiệm:

Khi không biết làm gì,

Cứ ngồi im, nhắm mắt.

Ngồi thật im, đến khi

Cuối cùng cũng xuất hiện

Cái việc mình đã quên.

Lúc ấy hãy đứng dậy

Làm nó, và làm liền.

58

Trong giao tiếp xã hội,

Muốn tốt đẹp, đàng hàng,

Cũng có ba nguyên tắc,

Có thể gọi là “vàng”:

Một, không đƣợc nói dối.

Hai, không đƣợc lừa ngƣời.

Ba, một khi đã hứa,

Nhất quyết phải giữ lời.

59

Không có gì vô ích.

Có thể yêu nhầm ngƣời.

Nhƣng nhờ sự nhầm ấy,

Ta tìm đƣợc đúng ngƣời.

Vậy, đừng vội thất vọng,

Đừng oán trách làm gì.

Cái phải đến sẽ đến.

Cái phải đi sẽ đi.

60

Để dính vào tình yêu,

Kể ra không phải khó.

Thực sự khó hơn nhiều -

Thoát khỏi tình yêu đó.


143

Vì vậy, không ngẫu nhiên,

Mới yêu thật hạnh phúc.

Mọi đau khổ, ƣu phiền

Nằm ở phần kết thúc.

61

Tôi quan sát và thấy

Rằng có rất nhiều ngƣời,

Vay đƣợc tiền ai đấy,

Coi nhƣ tiền của trời.

Họ không nghĩ chuyện trả,

Cả khi túi đầy tiền.

Ngƣời cho vay nhắc đến,

Thậm chí còn ngạc nhiên.

Càng thân lại càng thế.

Cả ngƣời nhà, bạn bè.

Mà khi vay, ta biết,

Họ thề thốt rất ghê.

Thế đấy các bác ạ.

Tôi cũng dính nhiều lần.

Vậy, nói thẳng cho gọn,

Hãy nhớ lời thầy Tân:

Phòng bệnh hơn chữa bệnh.

Cứ cho, nếu có tiền.

Tuyệt đối không vay mƣợn.

Tránh đƣợc bao sự phiền.

PS

Nói thế, nhƣng thỉnh thoảng

Tôi vẫn phải cho vay

Nhƣ mua thuốc chữa bệnh.

Tức, cho không khoản này.

62

Khi biết chắc không thể

Làm cái việc muốn làm,

Thì tốt nhất lập tức,

Quên nó đi, đừng làm.

63

Ở đời, ai cũng vậy.

Sai lầm là chuyện thƣờng.

Anh phải biết tha thứ,

Tha thứ để yêu thƣơng.

Nếu anh để bụng mãi

Các sai lầm của ngƣời.

Anh sai lầm, cũng thế,

Ngƣời để bụng suốt đời.

64

Giống nhƣ làm việc thiện,

Việc tha thứ, thực ra

Không chỉ vì ngƣời khác,

Mà một phần vì ta.

Làm việc thiện, tha thứ,

Sẽ giúp lòng thảnh thơi

Để dấn bƣớc đi tiếp,


144

Lạc quan và yêu đời.

65

Bao giờ, tô i không biết,

Nhƣng tôi hứa với anh,

Rồi mọi thứ sẽ dễ,

Rồi công việc sẽ thành.

Nhƣng anh, anh phải hứa

Không bao giờ buông xuôi

Công việc anh đeo đuổi.

Nhớ nhé, hứa với tô i.

66

Nếu vô tình a đó

Làm anh đau trƣớc đây,

Quên đi, nhƣng hãy nhớ

Bài học từ việc này.

67

Tranh cãi với thằng ngốc

Thì ngƣời ta biết ngay

Anh cũng là thằng ngốc.


68

Ta nói bằng nƣớc mắt

Khi ta bỗng khóc òa,

Khi bằng lời không thể

Nói chuyện gì xẩy ra.

69

Đừng bao giờ so sánh

Tình yêu của chúng ta

Với tình yêu phim ảnh,

Ly kỳ và cao xa.

Vì trong phim, đạo diễn

Hƣớng dẫn các diễn viên,

Còn tình yêu của bạn

Do số phận dựng nên.

70

Sự thanh thản chí đến

Đâu đó từ bên trong.

Đừng thơ ngây tìm kiếm

Bên ngoài mà mất công.

71

Học kính trọng ngƣời khác

Trƣớc hết từ chính anh.

Hãy kính trong mình trƣớc

Rồi đến ngƣời xung quanh.

Trong tình yêu cũng vậy.

Sao có thể nặng tình

Khi chính anh nông cạn

Và hời hợt với mình?

72

Không phải vì xa cách

Mà tình hết, lòng đau.

Cái làm tình yêu chết

Là còn chƣa tin nhau.


145

73

Có thể bạn không biết

Nhẫn cƣới ngƣời ta đeo

Ngón thứ tƣ tay phải,

Cả ngƣời giàu, ngƣời nghèo.

Là vì chỉ ngón ấy,

Có lẽ bởi ý trời,

Có động mạch trực tiếp

Dẫn đến trái tim ngƣời.

74

Đừng để một cô gái

Tự ngã vào tay anh

Khi chƣa chọn cô ấy

Làm bạn đời của mình.

75

Ngƣời bạn tốt thực sự

Không phải tốt trƣớc anh,

Mà tốt và trung thực

Thƣờng khi không có anh.

76

Nhiều khi ta xin lỗi

Không phải vì ta sai,

Mà vì ta mong muốn

Tình bạn đƣợc lâu dài.

77

Có ba nguyên tắc nữa,

Cũng loại “Nguyên Tắc Vàng”,

Giúp ta vƣợt thử thách

Tự tin và vững vàng.

Không để bị chi phối

Bởi, thứ nhất là tiền,

Thứ hai là ngƣời khác.

Và thứ ba - ƣu phiền.

78

Nếu tự anh không muốn

Xây ƣớc mơ cho mình,

Thì ngƣời khác mƣớn anh

Xây ƣớc mơ của họ.

79

Ngƣời có hai vẻ đẹp,

Bên ngoài và bên trong.

Hai cái đều quan trọng

Với đàn bà, đàn ông.

Yêu bề ngoài - hời hợt.

Yêu bề trong mới sâu.

Khốn nỗi, ngoài có trƣớc.

Còn trong là chuyện sau.

80

Nhiều khi, dẫu không muốn,

Bạn cũng nên chia tay

Với một ngƣời nào đó,

Ít nhất để ngƣời này


146

Dù một lần, hiểu đƣợc

Bạn quan trọng thế nào.

Để thấm thía, thiếu bạn,

Ngƣời ấy sẽ ra sao.

81

Quái thật, ông Bill Gates

Nói một câu lạ đời:

“Để làm một việc khó,

Tôi luôn chọn ngƣời lƣời.

Vì thích lƣời, ngƣời ấy

Sẽ chọn cách dễ dàng.”

Tức cái việc khó ấy

Sẽ trở thành dễ dàng?

Có thể, vì nhiều chuyện

Ta tƣởng khó vô cùng.

Thực ra rất đơn giản,

Do ta mà rối tung.

82

Kẻ thù không truyền kiếp,

Bạn cũng chẳng muôn đời.

Cả ở cấp nhà nƣớc,

Cả ở cấp con ngƣời.

Cả thù và cả bạn

Cũng có thể đổi thay.

Cả chính chúng ta nữa.

Phải ghi nhớ điều này.

83

Khi ngƣời ta tranh luận,

Cứ lặng im ngồi bên

Nói dở thành lố bịch.

Nói hay chẳng ai khen.

84

Đời có một nghịch lý:

Nhiều ngƣời không thân quen

Lại giúp ta hào phóng,

Cả khi không biết tên.

Trong khi nhiều hàng xóm,

Ta giúp đỡ hàng ngày,

Lại ghét ta vô cớ.

Thật khó hiểu điều này.

85

Cái gì mà nhiều quá,

Dẫu tốt cũng thành nhàm.

Cả nghìn lời nói đẹp

Không bằng một việc làm.

Thơ châm ngôn cũng vậy.

Đọc nhiều dễ quên ngay.

Tốt hơn, nên đọc ít,

Nhƣng chiêm nghiệm hàng ngày.

Còn tô i, trời bắt tội,

Nên cứ phải viết nhiều.

Vì không thể không viết.

Không viết là tôi tiêu.


147

86

Tôi dám chắc phía trƣớc

Nhiều điều tốt đang chờ.

Vậy ráng mà đi tiếp.

Đừng bỏ cuộc bao giờ.

86

Khi ai đó ác ý,

Cố tình hạ thấp anh,

Thì ngƣời đó chắc chắn

Hèn và thấp hơn anh.

87

Khi anh buồn, đau khổ,

Xin hãy nhớ một điều:

Đời này còn lắm kẻ

Đau khổ hơn anh nhiều.

Anh thấy đƣợc an ủi,

Và hiểu ra: Ở đời

Phải có lúc đau khổ.

Nếu không, chẳng là ngƣời.

88

Ngƣời thực sự dũng cảm

Lại thƣờng là những ngƣời

Không chỉ lên tiếng nói

Vì lẽ tốt trên đời.

Quan trọng hơn, họ biết

Tự kiềm chế, lắng nghe

Ngƣời khác chỉ trích họ,

Cả những lời nặng nề.

89

Đừng phán xét ngƣời khác

Khi ta chƣa biết nhiều

Về chuyện riêng của họ.

Hãy nói lời thƣơng yêu.

Hoặc tốt nhất, im lặng,

Đặt bàn tay của mình

Lên bờ vai của họ.

Bàn tay ấm, có tình.

90

Con chó đƣợc yêu quí

Không vì tiếng sủa hay.

Đánh giá ngƣời phải nhớ

Qua công việc hàng ngày.

91

Khi nói xấu ngƣời khác,

Thì hãy nhớ rằng mình

Vừa mắc tội nói xấu,

Vừa bị ngƣời nghe khinh.

Nếu ngƣời nghe, ngƣợc lại,

Thích nghe những lời này,

Thì ngƣời ấy chắc chắn

Cũng nói xấu hàng ngày.

92


148

Khi buồn và thất vọng,

Hãy nói đúng mƣời lần:

“Mọi cái sẽ tốt đẹp!”

Rồi anh thấy vui dần.

Thử nhiều lần điều ấy,

Thƣờng chƣa đến số mƣời,

Tôi đã đứng bật dậy,

Thậm chí còn mỉm cƣời.

93

Xƣa, có một chàng nọ,

Hiền, chất phác, chàng này

Phải vào rừng đốn củi

Để kiếm ăn qua ngày.

Một hôm, đi ngang suối,

Chàng để rơi chiếc rìu,

Mò mãi vẫn không thấy,

Chàng ngồi khóc, buồn thiu.

Bụt hiện lên, hỏi chuyện,

Chàng kể hết sự tình.

Ngài hứa sẽ tìm giúp,

Đừng lo, đừng bực mình.

Rồi bụt lặn xuống suối,

Một lát sau ngoi lên

Với chiếc rìu bằng bạc.

“Không, của con màu đen.”

Ngài lặn xuống lần nữa,

Lần này lặn khá lâu,

Mang chiếc rìu vàng chói.

Chàng trai lại lắc đầu.

Chàng kêu lên sung sƣớng

Khi bụt, lần thứ ba,

Đƣa chàng chiếc rìu sắt.

Bụt nói: “Con thật thà,

Nên xứng đáng đƣợc thƣởng

Một lúc ba chiếc rìu.

Chàng trai nghe, sung sƣớng,

Từ đó hết buồn thiu.

Hai chiếc vàng và bạc

Bán, đƣợc rất nhiều tiền,

Chàng xây nhà, lấy vợ,

Một nàng đẹp nhƣ tiên.

Một hôm, chàng đƣa vợ

Tới con suối ngày nào,

Vừa để tạ ơn bụt,

Vừa du ngoạn xem sao.

Chàng chợt để rơi vợ

Nhƣ xƣa rơi chiếc rìu.

Rồi xuống suối mò mãi,

Không thấy, khóc, buồn thiu.

Bụt hiện lên, hỏi chuyện,

Chàng kể hết sự tình.

Ngài hứa sẽ tìm giúp,


149

Đừng lo, đừng bực mình.

Bụt liền lặn xuống suối,

Một lát sau mang lên

Một Á Hậu xinh đẹp,

Da trắng, ngƣời Thái Nguyên.

Chàng reo to và nói:

“Đây là vợ của con.”

Bụt nghe, hơi khó chịu,

Rồi bảo chàng ôn tồn:

“Chỉ mấy năm sung sƣớng

Mà con đã đổi thay.

Vợ của con ngƣời khác,

Chứ không phải ngƣời này.”

“Bẩm bụt, vâng đúng thế.

Con sợ nhƣ trƣớc đây,

Bụt tặng hai vợ nữa

Thì con chết, rất gay.

Thứ nhất, vì nhà nƣớc

Bắt một vợ một chồng.

Thứ hai, sức con yếu,

Ba vợ, kham đƣợc không?”

Bụt nghe xong, đắc chí,

Vuốt râu cƣời khà khà,

Thấy chàng, dẫu giàu có,

Vẫn là ngƣời thật thà.

Rồi ngài vụt biến mất.

Cô Á Hậu Thái Nguyên

Chợt biến thành vợ cũ,

Xinh đẹp và dịu hiền.

PS

Đây là chuyện có thật,

Thật đến chín phần mƣời.

Xin bạn đọc tự rút

Các bài học dạy đời.

94

Trên đời có nhiều cái

Không cần hiểu làm gì.

Nó tồn tại, còn việc

Chấp nhận không thì tùy.

95

Không ngƣời nào có thể

Thay đổi tƣơng lai mình.

Nhƣng ai cũng có thể

Thay đổi thói quen mình.

Mà thói quen chắc chắn

Sẽ thay đổi tƣơng lai.

Hóa ra lại có thể

Thay đổi cả tƣơng lai.

96

Đức Phật nói: Tức giận

Nhƣ hòn than trong tay.

Vậy đừng nên nắm mãi.


150

Thật thâm thúy điều này.

97

Không khó lắm để có

Trăm ngƣời bạn trong đời.

Nhƣng thực sự rất khó

Để có chỉ một ngƣời.

Và ngƣời ấy duy nhất

Chìa bàn tay cho ta,

Khi chín chín ngƣời khác

Thấy ta nghèo, lánh xa.

98

Đừng khóc khi ai đó

Làm bạn thấy buồn đau.

Hãy mỉm cƣời và nói:

“Tôi không giận anh đâu.

Cảm ơn vì bài học.

Bằng việc làm của mình,

Anh cho tôi cơ hội

Tìm ngƣời tốt hơn anh.”

99

Trở thành giàu tƣởng khó,

Mà không khó lắm đâu.

Khi anh cảm thấy đủ,

Tức là anh đã giàu.

100

Một mình giữa hoang đảo,

Không giao tiếp với ngƣời,

Anh sẽ mất khái niệm

Giàu và nghèo ở đời.

Phần Mƣời

1

Tình bạn thực sự lớn

Gồm hàng triệu thành phần -

Nụ cƣời, giọt nƣớc mắt,

Lời khen chê, vân vân.

Một vài phần nào đó

Có sai sót, chẳng sao,

Miễn hai ngƣời ý thức

Cùng chung tay vun vào.

2

Đừng quan tâm thái quá

Việc mọi ngƣời nghĩ gì.

Vì ngƣời đời đa số

Rất lƣời nghĩ, tin đi.

3

Nhà văn, mời hội thảo,

Nếu đƣợc, đừng tham gia.

Bắt chƣớc tôi, lặng lẽ

Cứ ngồi viết ở nhà.

Vì nhà văn sẽ sống

Bằng việc viết đƣợc gì,


151

Chứ không bằng hùng biện

Và chém gió ti-vi.

4

Ngƣời thực sự hạnh phúc

Là ngƣời không kêu ca

Những bất hạnh mình gặp,

Mà ngẩng mặt nhìn ra

Để thấy đời vẫn đẹp,

Rồi cảm ơn Chúa Trời

Không bắt mình chịu đựng

Bất hạnh của nhiều ngƣời.

5

Để thành công, quan trọng

Là phải biết ngồi lỳ.

Ai luôn luôn nhấp nhỏm,

Đố làm đƣợc việc gì.

Tôi viết nhiều, bởi lẽ

Biết ngồi bốn, năm giờ

Không nhấc đít khỏi ghế,

Chỉ để tìm vần thơ.

6

Đừng tốn công thuyết phục,

Thêm khó chịu, nặng nề,

Vì ngƣời nghe chỉ muốn

Nghe những điều muốn nghe.

7

Chinh phục nhiều phụ nữ

Không phải là chiến công,

Ngƣợc lại, là thất bại,

Nếu anh là đàn ông.

Ngƣời đàn ông đích thực

Chỉ chinh phục một ngƣời,

Tốt, thủy chung, nồng thắm,

Để cùng sống trọn đời.

8

Chỉ vì quá mệt mỏi

Và thất vọng với ngƣời,

Nhiều phụ nữ quyết định

Sống độc thân suốt đời.

Quyết định thì quyết định,

Nhƣng rất sâu trong lòng

Họ vẫn mơ gặp đƣợc

Ai đó đáng làm chồng.

9

Thêm một bí quyết nữa:

Để làm việc thành công,

Là ai mời ăn nhậu,

Phải dứt khoát nói không.

Cũng cƣơng quyết nhƣ thế

Trong việc định thời gian.

Chƣa đến giờ, tuyệt đối

Không chịu rời khỏi bàn.


152

Ai nói gì cũng kệ,

Dù khen hay dù chê.

Không quan trọng trời nắng

Hay trời mƣa dầm dề.

Dứt khoát không chờ hứng,

Phải làm việc nhƣ tôi,

Tức là nhƣ chiếc máy

Chỉ biết ngồi, ngồi, ngồi.

Không viết thì ngồi đọc.

Không đƣợc nằm, tất nhiên,

Vì nằm dễ ngủ thiếp.

Đọc, đọc mãi, triền miên.

Vì trong nghề thơ phú

Là cứ phải đọc mƣời

Mới đƣợc phép viết một.

Đọc mọi thứ trên đời.


Tôi bảo đảm những ai,

Làm đúng nhƣ tôi nói,

Sớm muộn sẽ thành tài.

PS

Ấy là với điều kiện

Không thuộc dạng thiểu năng,

Biết quan sát, biết nghĩ

Và thần kinh cân bằng.

10

Để mình có đƣợc cái

Chƣa từng có trong đời,

Anh buộc phải làm cái

Chƣa từng làm trong đời.

11

Đừng ngoái đầu nhìn lại

Khi anh đang tiến lên.

Ngoái nhìn khi tới đích

Lại là việc rất nên.

12

Để nhìn thấy ánh sáng,

Hạt giống chịu vùi sâu

Trong đất bẩn đen tối,

Rồi ngoi lên, ngẩng đầu.

13

Nhiều khi ta ái ngại,

Buồn buồn và thƣơng tình

Khi thấy ngƣời tóc bạc

Phải ngồi ăn một mình.

14

Vì là ngƣời, tất cả

Chúng ta đều giống nhau.

Tim ai cũng nhức nhối

Â m thầm một nỗi đau.

Khác biệt chỉ ở chỗ

Ngƣời giấu sau nụ cƣời,

Ngƣời giấu trong tiếng khóc


153

Nỗi đau của từng ngƣời.

15

Bạn tốt, không nhất thiết

Phải ý hợp tâm đầu,

Quan trọng là chấp nhận

Sự khác biệt của nhau.

16

Ba điều này nên nhớ:

Một, nếu anh không tìm,

Sẽ không bao giờ thấy.

Vậy, muốn gì cứ tìm.

Hai, nếu anh không hỏi,

Sẽ không có trả lời.

Vậy, hãy đặt câu hỏi

Để có câu trả lời.

Ba, nếu đứng một chỗ,

Anh sẽ chẳng đi đâu.

Vậy, đừng lƣời thám hiểm,

Để đừng chẳng đi đâu.

17

Hạnh phúc là nụ cƣời.

Không nhất thiết mình cƣời,

Mà nhìn thấy ngƣời cƣời.

Vậy hãy làm họ cƣời.

18

Không cần ngƣời hoàn hảo,

Mà chỉ cần một ngƣời

Làm anh thấy mình tốt

Và duy nhất trên đời.

19

Tốt hơn nên im lặng

Khi ngƣời phụ nữ buồn.

Hãy ngồi bên lặng lẽ,

Khẽ chạm một cái hôn.

Không cần nói gì cả.

Cứ ngồi yên, hiền lành.

Ngồi, chờ ngƣời phụ nữ

Ngả đầu vào vai anh.

20

Thử thách với phụ nữ

Là khi ngƣời đàn ông

Nghèo, không có gì cả,

Chỉ có một tấm lòng.

Với đàn ông, thử thách

Là khi anh ta giàu.

Giàu đến mức có thể

Làm ngƣời phụ nữ đau.

21

Phụ nữ, về bản chất,

Chung thủy và hiền lành.

Nếu có hƣ, chỉ tại

Mấy cái thằng Sở Khanh.


154

22

Các bạn đọc, chiêm nghiệm,

Thấy thơ đúng và hay,

Mong nó là điểm tựa

Cho các bạn hàng ngày.

Nếu quả đƣợc nhƣ thế,

Tôi, tác giả, là ngƣời,

Nói thật, rất nghiêm túc,

Hạnh phúc nhất trên đời.

Ai đó làm tỉ phú,

Ai đó làm quan to,

Mong cho họ hạnh phúc.

Tôi chỉ muốn làm thơ.

23

Ai cũng muốn hạnh phúc,

Còn đau buồn thì không.

Nhƣng không có mƣa lạnh,

Sẽ không có cầu vồng.

24

Đừng quên Đức Phật dạy,

Ngài là ngƣời nhƣ anh.

Ngài chỉ đã thành Phật,

Còn anh thì chƣa thành.

Tức ý Ngài muốn nói,

Trong tất cả chúng ta

Ai cũng có cái thiện,

Vậy phải cố khơi ra.

25

Ai cũng là hoàng tử

Và công chúa, có điều

Họ thiếu óc tƣởng tƣợng

Và lãng mạn khi yêu.

26

Đời có một nghịch lý,

Là ngƣời chúng ta cần

Thƣờng đến không đúng lúc,

Hay nhỡ hẹn nhiều lần.

Ngƣợc lại, ngƣời thực sự

Ta không muốn chút nào

Lại đến rất đúng lúc,

Khi ta yếu, buồn sao.

27

Phụ nữ, khi là vợ,

Tƣởng đòi nhiều, hóa ra

Lại đòi hỏi rất ít:

Chỉ cần chồng ở nhà,

Để thỉnh thoảng tế nhị

Nói vài câu nịnh đầm,

Để vợ vờ trách khéo,

Nhƣng trong lòng vui thầm.

Cái giống này rất lạ.

Khi hiền thì cực hiền,

Nhƣng nếu bị xúc phạm,


155

Sẽ chồm lên nhƣ điên.

Tôi, kinh nghiệm, tuyệt đối

Không cãi vợ bao giờ.

Cứ đóng vai anh ngốc.

Đƣợc hầu và đƣợc thờ.

Tóm lại: Một - không cãi.

Hai - luôn cố ở nhà.

Ba - mọi việc lớn nhỏ

Tôi giao hết cho bà!

Bốn - nịnh đầm thật khéo.

Năm - ăn nói nhẹ nhàng.

Đấy, chìa khóa hạnh phúc,

Là năm Nguyên Tắc Vàng.

PS

Đàn ông còn một việc,

Thuộc vào loại đƣơng nhiên,

Là không đƣợc ăn “phở”,

Và kiếm thật nhiều tiền.

28

Cẩn thận khi ngƣời khác

Nói những lời “chân thành”.

Không phải ai cũng tốt

Khi mỉm cƣời với anh.

Càng đặc biệt cẩn thận,

Khi ai đó thƣờng ngày

Rất bình thƣờng, bất chợt

Trở thành “tốt” thế này.

29

Tôi có một nguyên tắc:

Tuyệt đối không bao giờ

Than buồn với ngƣời khác,

Cùng lắm, chỉ với thơ.

Vì sao? Vì ngƣời khác

Buồn đau đã quá nhiều.

Cái họ cần ở bạn

Là tiếng cƣời, tình yêu.

Ai chẳng có đau khổ,

Một khi đã làm ngƣời.

Tôi luôn cố che dấu

Cái buồn sau nụ cƣời.

30

Công bằng ra mà nói

Các vấn đề của anh

Phần nhiều lỗi ngƣời khác.

Lỗi thế giới xung quanh.

31

Những sai lầm ngu ngốc

Mà ta phạm trƣớc đây,

Giúp ta thành chín chắn,

Trƣởng thành nhƣ ngày nay.

Phạm những ngu ngốc ấy

Cũng là chuyện đƣơng nhiên.


156

Ai có thể túm tóc

Để tự nâng mình lên?

32

Với các vợ chồng trẻ,

Nhiều cãi vã đời thƣờng,

Rốt cục, rất êm thấm,

Đƣợc giải quyết trên giƣờng.

33

Càng trƣởng thành, ta thấy,

Bạn không cần số nhiều.

Ít thôi, nhƣng bạn tốt,

Bạn đúng nghĩa thƣơng yêu.

34

Tài sản quí giá nhất

Không phải là cái đầu

Đầy ắp các kiến thức,

Cái gì cũng thuộc làu.

Mà là trái tim nóng,

Nơi ấp ủ rất nhiều

Sự quan tâm, đồng cảm,

Tình thƣơng và tình yêu.

35

Những ngƣời mạnh mẽ nhất

Lại thƣờng chính là ngƣời

Có trái tim nhạy cảm,

Dễ đau vì sự đời.

Những ngƣời hiền lành nhất

Thƣờng bị oan trái nhiều.

Ngƣời yêu ngƣời khác nhất

Lại rất cần đƣợc yêu.

Tóm lại là ngƣời tốt

Hay chuốc vạ vào mình.

Thật lạ, để sống đẹp

Cũng phải chịu hy sinh.

36

Đi đƣờng, không nên nghĩ

Đƣờng còn xa bao nhiêu,

Mà nghĩ, mình đi đƣợc

Chừng ấy là khá nhiều.

37

Trƣớc khi bị giết thịt,

Bất cứ chó nhà nào

Cũng chơi đùa với trẻ

Nhƣ ngƣời bạn, vui sao.

Cứ nghĩ đến điều ấy,

Mà tô i sợ hết hồn.

Đừng giết trẻ, giết chó!

Đừng giết bạn trẻ con!

38

Ai cũng kêu thành phố,

Nơi họ sống hàng ngày

Là kẹt xe, ô nhiễm,

Là thế nọ, thế này.


157

Vậy mà trên thực tế

Rất ít ngƣời bỏ đi.

Nghĩa là thành phố ấy

Vẫn có một cái gì.

Ai cũng kêu đời khổ,

Phải quần quật suốt ngày,

Phải thiếu thốn, bệnh tật,

Phải thế nọ, thế này.

Vậy mà, nhƣ ta thấy,

Ngƣời tự tử không nhiều.

Nghĩa là cuộc sống ấy

Vẫn có cái đáng yêu.

39

Platông, ngƣời Hy Lạp,

Từng có câu châm ngôn:

Nhà mà có tủ sách,

Là nhà có tâm hồn.

40

Einstein từng nói:

Ngƣời may mắn ở đời

Tích lũy đƣợc kiến thức,

Phải hành động giúp ngƣời.

41

Cái chết, suy cho cùng,

Không phải là bi kịch.

Cái đáng sợ hơn nhiều

Là sống không mục đích.

42

Vâng, nói gì thì nói,

Nhƣng xƣa nay ở đời

Tiền vẫn là tôn giáo

Lớn nhất của con ngƣời.

Nhƣ tình yêu lớn nhất

Đƣợc chứng minh nhiều lần

Và rất khó phủ nhận,

Là tình yêu thức ăn.

43

Không thể sống hạnh phúc

Khi trong túi không tiền.

Đó là một sự thật,

Khó chịu nhƣng hiển nhiên.

Ai tuyên bố ngƣợc lại,

Muốn thì cứ tin đi,

Nhƣng thƣờng thì ngƣời ấy

Trong tú i chẳng có gì.

44

Thêm một sự thật nữa,

Cũng thuộc loại hiển nhiên.

Cái ta quan tâm nhất

Là tình dục và tiền.

45

Khi có tuổi, tình bạn


158

Giữa đàn bà, đàn ông

Thƣờng dẫn đến tình dục,

Dẫu có muốn hay không.

46

Sự thật vốn trần trụi.

Khi có tuổi, yêu nhau,

Cái trần trụi nhà nghỉ

Thƣờng bộc lộ rất mau.

Về khoản này, bọn trẻ

Nghiêm túc hơn rất nhiều.

Không phải xấu, mà tuổi.

Mỗi tuổi một cách yêu.

47

Ngƣời vĩ đại thảo luận

Các ý tƣởng thông minh.

Hay nói về đồ vật

Là loại ngƣời trung bình.

Còn đề tài thƣờng nhật,

Có thể nói muôn đời

Của loại ngƣời bé nhỏ

Là đàm tiếu về ngƣời.

48

Cãi nhau với thằng ngốc

Là ta hạ thấp mình

Để trở thành thằng ngốc.

Nó thì thành thông minh.

49

Khi chỉ tay giận dữ

Mắng ngƣời trƣớc đám đông,

Trƣớc hết phải xem kỹ

Tay mình có sạch không.

50

Dalai Latma nói

Rằng ngƣời ta thƣờng tình

Mỗi ngƣời theo một cách

Tìm hạnh phúc cho mình.

Và rằng trong cuộc sống,

Đó là chuyện bình thƣờng.

Ngƣời không đi với bạn,

Không có nghĩa lạc đƣờng.

51

Thật ra, sự thanh thản

Không phải ở những nơi

Không tiếng ồn, phiền muộn,

Không lo lắng sự đời.

Sự thanh thản thực sự

Là khi giữa đời trần

Ta giữ đƣợc bình tĩnh

Để vƣợt qua khó khăn.

52

Không ai suốt đời sƣớng.

Chẳng ai khổ suốt đời.

Nhƣng ngu thì có đấy.


159

Nhiều ngƣời ngu suốt đời.

53

Mahatma Gandhi

Nói rất hay, nhớ lấy:

Anh suy nghĩ thế nào,

Sẽ thành ngƣời thế ấy.

54

Mỗi năm thuốc lá giết

Cả hàng chục triệu ngƣời.

Hàng chục triệu ngƣời khác

Vì rƣợu và bia hơi.

Nhƣng không ngƣời nào chết

Chỉ vì hút cần sa.

Sự thực là thế đấy,

Thế giới của chúng ta.

Thuốc lá và bia rƣợu

Đƣợc bày bán ngang nhiên.

Hút cần sa là tội.

Tội tù và phạt tiền.

55

Thế giới đầy nghịch lý.

Ngƣời nghèo càng thêm nghèo,

Ngƣời giàu cứ giàu mãi,

Bất công nhiều, càng nhiều.

Cứ kiểu này, chắc chắn,

Mà cũng chẳng lâu đâu.

Ngƣời nghèo, túng quẫn quá,

Sẽ ăn thịt ngƣời giàu.

56

Nếu tiền có tiếng nói,

Thì tiếng nói đói nghèo

Chính là sự im lặng,

Im lặng đến mốc meo.

57

Hai năm nay, thú thật,

Tôi không xem ti-vi,

Cũng không hề đọc báo,

Mà thấy chẳng hề gì.

Ngƣợc lại, lòng thảnh thản.

Tự nhiên, nhẹ cả đầu.

Không tin, xin cứ thử.

Cũng chẳng mất gì đâu.

58

Lão Tử nói: “Cẩn thận,

Ý nghĩ sẽ thành lời.

Lời sẽ thành hành động.

Hành động thành tính ngƣời.”

Tính ngƣời sẽ chi phối

Thành bại cuộc đời anh.

Vậy, xin hãy cẩn thận

Với ý nghĩ của mình.

59


160

Khi ai đó giải thích

Điều gì không rõ ràng,

Thì do bởi ngƣời đó

Hiểu nó không rõ ràng.

Nhận xét này chí lý

Của Anbe Anhxtanh.

Vậy nhớ mà đánh giá

Ngƣời nói chuyện với anh.

60

Ta sống ở thế giới

Mà bao giờ, ở đâu

Ngƣời ta cũng cố bắt

Mọi ngƣời phải giống nhau.

Vì vậy khó, rất khó

Giữ đƣợc bản sắc mình

Trong thế giới ta sống

Đƣợc gọi là văn minh.

61

Hầu hết mọi bi kịch

Đều do hai sai lầm:

Làm mà không chịu nghĩ,

Hoặc nghĩ mà không làm.

62

Ngƣời khổng lồ tử tế

Không thể sống yên lành

Với những ngƣời bé nhỏ

Và hèn mọn xung quanh.

63

“Einstein từng nói:

Nếu bạn muốn con mình

Sau lớn lên lành mạnh,

Dũng cảm và thông minh,

Thì phải đọc cho chúng

Nghe các chuyện thần tiên.”

Tôi nghĩ ông nói đúng.

Đấy là việc rất nên.

64

Ngƣời ta thành mạnh mẽ

Nhờ biết điểm yếu mình.

Nhờ học hỏi thất bại,

Ngƣời ta thành thông minh.

Sự buồn chán, đau khổ

Dạy ngƣời ta biết cƣời.

Nhờ từng bị thù ghét,

Ngƣời ta biết thƣơng ngƣời.

65

Trung Thu, Tết của trẻ,

Ngƣời lớn mua tặng nhau

Hộp bánh những mấy triệu

Của Tây và của Tàu.

Hộp bánh mấy triệu ấy,

Thƣờng kèm theo phong bì,

Nhiều lần đƣợc đem tặng,


161

Cùng những tiếng thầm thì.

Ngoài sân, trăng rất sáng,

Trẻ chơi trò tết hoa,

Không thèm biết ngƣời lớn

Chơi trò gì trong nhà.

66

Nếu anh nghĩ tiền bạc

Quan trọng nhất trên đời,

Thì rốt cuộc, suốt đời

Anh chạy theo tiền bạc.

67

Cẩn thận, các quảng cáo

Trên báo và ti-vi

Lừa ta mua những thứ

Thực ra chẳng làm gì.

Chúng còn là cái bẫy

Đƣa ta vào nợ nần,

Chi tiêu vƣợt quá sức

Cho những cái không cần.

68

Phụ nữ cần lý do

Trƣớc khi có tình dục.

Đàn ông thì sẵn sàng

Mọi nơi và mọi lúc.

69

Anh chán đời, có thể

Nguyền rủa cuộc đời mình.

Đừng quên, có ai đó

Chỉ mong đƣợc nhƣ anh.

70

Một công trình khoa học

Đã cho thấy thế này:

Ngắm ngực trần phụ nữ.

Đều đặn và hàng ngày,

Sẽ gia tăng đáng kể

Tuổi thọ của đàn ông.

Cũng muốn thử cho biết

Điều ấy đúng hay không.

Lại một công trình khác

Tôi mới đọc hôm qua,

Rằng đàn bà rất ngại

Cởi áo trƣớc đàn bà.

Trong khi đó, ngƣợc lại,

Cởi áo trƣớc đàn ông,

Họ cảm thấy thoải mái.

Các bác biết sao không?

Vì đàn bà xoi mói,

Tìm khiếm khuyết của nhau.

Còn đàn ông, khỏi nói,

Chiêm ngƣỡng họ thế nào.

71

Đức Phật nói: Bí quyết


162

Để khỏe mạnh hàng ngày,

Cả tâm hồn, thể xác,

Gồm bốn điểm thế này.

Một, quên chuyện quá khứ.

Hai, đừng lo tƣơng lai.

Ba, sống bằng hiện tại.

Bốn, không đƣợc thở dài.

72

Cũng Phật Thích Ca nói:

Chinh phục đƣợc chính mình

Còn khó hơn gấp bội

Chinh phục ngƣời xung quanh.

73

Chỉ tình yêu có thể

Xóa hận thù lòng ngƣời,

Và đó là chân lý,

Quy luật của muôn đời.

Đức Phật nói nhƣ thế,

Rằng thù hận xƣa nay

Chỉ làm tăng thù hận.

Phải ghi nhớ điều này.

74

Không có gì vô cớ

Tự nhiên đến rồi đi.

Mọi cái có nhân, quả.

Và cũng chẳng có gì

Riêng một mình tồn tại.

Trong vũ trụ bao la

Tất cả có quan hệ -

Cũng là lời Thích Ca.

75

“Cuộc đời là bể khổ.”

Phật dạy thế nhiều lần.

Khổ vì ta ngu muội,

Lo thỏa mãn xác thân.

Chỉ khi ta thực sự

Chăm lo trái tim mình,

Ta mới dám hy vọng

Thoát khỏi vòng vô minh.

76

Một số ngƣời thành đạt

Nhờ gặp may, gặp thời,

Nhƣng đa số thành đạt

Nhờ quyết tâm hơn ngƣời.

77

Những con ngƣời nhỏ bé

Luôn tìm cách cản anh.

Chúng chỉ mong công việc

Anh đeo đuổi không thành.

Chúng khôn, luôn giấu mặt,

Nhƣng để ý, biết ngay.

Vậy, thƣờng xuyên cảnh giác,

Tránh thật xa bọn này.


163

78

Ý tƣởng lớn xuất hiện

Trong cô đơn, thảnh thơi.

Tính cách mạnh xuất hiện

Trong bão táp cuộc đời.

79

Để khỏi bị chê trách,

Duy nhất chỉ cách này:

Không làm, cũng không nói,

Ngồi im nhƣ thằng ngây.

80

Để giấc mơ đẹp đẽ

Thành sự thật đời thƣờng

Thì việc làm trƣớc hết

Là bật dậy khỏi giƣờng.

81

Có nhiều bác thật lạ,

Cứ mong muốn thành công

Mà lại sợ thất bại.

Thế có buồn cƣời không?

Thất bại là tảng đá

Để ta bƣớc lên cao.

Không có tảng đá ấy,

Anh định bay lên sao?

82

Thực ra, trong cuộc sống

Ngƣời ta luôn đấu tranh

Vì miếng cơm, manh áo

Hơn quyền lợi của mình.

83

Không có gì để nói,

Tốt hơn, đừng nói gì.

Cũng thế, chƣa định hƣớng,

Đừng vội vã bƣớc đi.

84

Đức Khổng Tử đã dạy:

Ngƣời thực sự thông minh

Là ngƣời ý thức rõ

Các điểm yếu của mình.

85

Ta, các bậc bố mẹ,

Là những ngƣời lạ kỳ.

Vất vả dạy con nói,

Dạy tập đứng, tập đi.

Sau đó thì ngƣợc lại,

Ta bắt con chúng ta

Ngồi im, không đƣợc nói,

Không đƣợc ra khỏi nhà.

86

Einstein, khi giải thích

Thuyết Tƣơng Đối của mình,

Đã nêu một thí dụ

Hóm hỉnh và thông minh.


164

Hãy hình dung, các bạn

Đặt tay lên bếp lò

Chỉ một phút ngắn ngủi,

Mà những tƣởng hàng giờ.

Ngƣợc lại, ngồi tâm sự

Với ngƣời yêu nửa ngày,

Nhƣng các bạn cứ nghĩ

Nhƣ mới chỉ vài giây.

87

Không thể làm việc lớn

Khi thiếu sự đam mê.

Tốt hơn, đừng làm việc

Với cảm giác nặng nề.

88

Vào nhà ngƣời nào đó,

Ta thƣờng đoán không sai,

Khi nhìn qua tủ sách,

Biết chủ nhà là ai.

89

Có thể có khái niệm

Gặp may hoặc không may.

Nhƣng để đƣợc may mắn,

Phải làm việc hàng ngày.

90

Ngƣời đầu óc khoáng đạt

Không cáu vặt hàng ngày.

Ngƣời hẹp hòi, xét nét

Chuyên gia về chuyện này.

91

Mỗi lần anh tức giận,

Trƣớc khi nói thành lời,

Phải bắt mình nhẩm đếm

Từ một cho đến mƣời.

Sau đó vẫn tức giận,

Hãy đếm đến một trăm.

Jefferson khuyên thế,

Nếu tô i nhớ không nhầm.

92

Muốn thành ngƣời tử tế,

Phải rèn luyện dài lâu.

Trong nhiều cái, trung thực

Phải đặt lên hàng đầu.

93

Tôi để ý và thấy

Rằng có rất nhiều ngƣời

Chƣa bao giờ cầm đọc

Một cuốn sách trong đời.

Thế mà họ, thật lạ,

Vẫn sống rất ngon lành.

Ngon hơn tôi và bạn,

Dẫu ít đƣợc học hành.

Thôi, cũng mừng cho họ.


165

Nhƣng dẫu sao thì tô i

Vẫn tiếp tục đọc sách,

Khổ mãi thành quen rồi.

94

Phải cố gắng lịch sự

Với tất cả mọi ngƣời.

Nhƣng thân mật, nên nhớ

Với chỉ rất ít ngƣời.

95

Nói thật với các bác:

Tính tôi hơi khùng khùng.

Từ bé đã quyết định,

Hoặc là thành anh hùng,

Hoặc là không gì cả.

Không chấp nhận nửa vời.

Nhờ cái khùng khùng ấy,

Tôi thành đạt trong đời.

96

Mắng, phê phán ngƣời khác

Là việc dễ ở đời.

Một khi không giúp đƣợc

Thì đừng nên nặng lời.

97

Có thể diệt kẻ thù

Bằng một cách đơn giản:

Tìm cách biến kẻ thù

Thành đồng minh của bạn.

98

Xƣa, có nhà bác học

Dặn đầy tớ hàng ngày

Đánh thức ông buổi sáng

Bằng mấy câu thế này:

“Thƣa Ngài, mời Ngài dậy.

Bây giờ là sáu giờ.

Công việc đang làm giở.

Cả nhân loại đang chờ.”

Tôi thì dặn Mụ Vợ

Nói: “Ông Béo dậy không?

Các friends trên mạng

Đang chờ đọc thơ ông.”

99

Thà chịu nhục, im lặng,

Mặc ngƣời ta cƣời chê,

Hơn dốt mà lên tiếng,

Tự biến thành thằng hề.

100

Thế là tôi đã viết

Một nghìn bài châm ngôn.

Ai thích thì mời đọc.

Không hề dám dạy khôn.

Nhiều bài, xin nhắc lại,

Không phải ý của tô i.

Tôi cóp nhặt, thêm bớt


166

Rồi phổ thơ, thế thôi.

Bản thân tôi, nói thật,

Dẫu viết sách dạy đời,

Còn lâu mới hoàn hảo.

Vì tôi cũng là ngƣời.

Trƣớc ngô nghê, lầm lạc,

Giờ cũng thế thôi mà,

Có điều theo kiểu khác,

Kiểu của những ngƣời già.

Phần Mƣời Một: Phụ lục

NGẪU HỨNG KHI ĐỌC TAM TỰ KINH VÀ TỨ THƢ

Ngẫu nhiên ngồi đọc lại

Tứ Thƣ, Tam Tự Kinh,

Rồi ngẫu nhiên, muốn viết

Đôi ý nghĩ của mình.

Ngƣời xƣa thật chí lý,

Nói câu nào cũng hay.

Xin rông dài cóp nhặt

Những ý ấy ra đây.

Chúng có thể giúp bạn

Chiêm nghiệm lại chính mình,

Thanh lọc tâm và trí

Để thành ngƣời thông minh.

Có điều nhƣ Phật nói:

Để đạt tới giác thiền,

Phải tập trung suy nghĩ,

Ngồi lâu và ngồi yên.

Vậy hãy đọc chầm chậm.

Nên đọc một, nghĩ mƣời

Để lời thánh hiền dạy

Chầm chậm lắng vào ngƣời.

TAM TỰ KINH

1

Nhân chi sơ bản thiện.

Ai cũng tốt ban đầu.

Tính tƣơng cận, tƣơng viễn.

Sau này mới khác nhau.

2

Khi sinh ai cũng tốt.

Do giáo dục sau này,

Từ những ngƣời tốt ấy

Thành kẻ xấu, ngƣời ngay.

3

Lắm thƣơng, lắm đau khổ.

Tích nhiều sẽ mất nhiều.

Biết vừa là biết đủ.

Biết dừng là biết điều.


167

4

Bản tính ngƣời vốn thiện,

Nhƣng phải dạy từ đầu.

Trong việc dạy - quan trọng,

Phải dạy đều, dạy lâu.

5

Con hƣ tại bố mẹ

Không bảo ban hàng ngày.

Dạy mà không nghiêm khắc,

Trò hƣ là tại thầy.

6

Ngọc mà không gọt dũa -

Chỉ viên đá bình thƣờng.

Ngƣời mà không chịu hoc

Dễ thành ngƣời bất lƣơng.

7

Đạo làm con - từ nhỏ

Không đƣợc quá ham chơi.

Phải tìm thầy học chữ,

Học lễ nghi làm ngƣời.

8

Ông Hoàng Hƣơng, chín tuổi

Đã biết lấy thân mình

Làm ấm chăn cha đắp.

Thật chí hiếu, chí tình.

9

Ô ng Khổng Dung, bốn tuổi,

Biết nhƣờng lê cho anh.

Đó là tình huynh đệ,

Phải rèn luyện mới thành.

10

Nhân, nghĩa, lễ, trí, tín -

Ấy là năm đại thƣờng.

Bao trùm lên tất cả

Là tình yêu, tình thƣơng.

11

Đời có ba rƣờng cột:

Vua phải thƣơng dân mình.

Cha con phải hòa thuận.

Vợ chồng phải có tình.

12

Khổng Tử dạy: Trƣớc hết

Phải biết lo tu thân.

Thứ đến yêu cha mẹ.

Mọi cái sau học dần.

13

Tiếc bây giờ con trẻ

Không học Tam Tự Kinh.

Học để biết lễ nghĩa,

Biết chữ hiếu, chữ tình.

14

Thứ nhất phải học lễ,

Sau mới đến học văn.

Nhƣng khi đói trƣớc hết


168

Phải lo học kiếm ăn.

15

Trẻ học xong Tiểu Học

Mới chuyển sang Tứ Thƣ.

Vì học lời của thánh,

Nên học chậm, từ từ.

16

Tứ Thƣ có bốn cuốn.

Đại Học là cuốn đầu.

Tu thân phải học trƣớc,

Tề gia mới học sau.

Quên đi chuyện trị nƣớc.

Bình thiên hạ - tránh xa.

Con ngƣời tốt hay xấu

Ở tu thân, tề gia.

17

Luận Ngữ của Tứ Thƣ

Chỉ hai mƣơi chƣơng nhỏ.

Mọi triết lý cuộc đời

Gần nhƣ nằm trong đó.

18

Sách Trung Dung Khổng Tử

Súc tích và kiệm lời.

Không thể không đọc nó

Để trung dung ở đời.

Tử Tƣ, cháu Khổng Tử

Biên soạn cuốn sách này.

Ba mƣơi ba chƣơng nhỏ.

Giá trị đến ngày nay.

19

Sách Mạnh Tử

Chỉ bảy chƣơng.

Giảng đạo đức,

Thuyết luân thƣờng.

20

Tam Tự Kinh, sách cổ,

Thâm thúy và thật hay.

Ngoài vâng lời cha mẹ,

Trẻ nên đọc cuốn này.

21

Sau đời vua Nghiêu Thuấn

Là đến Hạ, Thƣơng, Chu

Với ba vua kiệt xuất

Để tiếng tốt nghìn thu.

Nhà Hạ có vua Vũ.

Vua Thang đời nhà Thƣơng.

Nhà Chu - vua Văn, Vũ,

Thành Tam Đại đế vƣơng.

22

Đạo Đức Kinh Lão Tử

Dạy vô vi, phớt đời.

Kinh Nam Hoa Trang Tử

Lấy ngụ ngôn dạy ngƣời.


169

Trong các sách chƣ tử

Nên đọc cả thầy Tuân,

Tức Tuân Tử nƣớc Sở,

Và thầy Vƣơng, thầy Văn.

23

Chuyện Ngu Công dời núi

Có thể chỉ hoang đƣờng.

Nhƣng không có chuyện ấy

Đời sẽ thành tầm thƣờng.

24

Đời loạn - về ở ẩn.

Đời thịnh ra làm quan.

Ai học theo Khổng Tử,

Sẽ đƣợc sống an nhàn.

25

“Tôi may đƣợc hơn ngƣòi

Nhờ biết đứng sau ngƣời”.

Lão Tử nói câu ấy.

Đáng noi theo, nhớ đời.

26

Quá mê nàng Đát Kỷ,

Vua Trụ thành bất lƣơng.

Vua Vũ dấy quân đánh -

Nhà Chu thay nhà Thƣơng.

27

Hán Cao Tổ dựng nghiệp,

Truyền đƣợc mƣời hai đời.

Sau bị Vƣơng Mãng tiếm,

Để bài học cho đời.

28

Thông minh nhƣ Khổng Tử

Mà cũng luôn học ngƣời.

Ngài học cả Hạng Thác,

Một cậu bé lên mƣời.

29

Triệu Phổ học Luận Ngữ

Giúp Thái Tổ, Thái Tôn.

Nửa cuốn giúp vua bố.

Nửa kia giúp vua con.

30

Ông Tôn Kinh nƣớc Tấn

Hiếu học, mồ côi cha.

Sợ ngủ quên, khi học

Tự treo ngƣợc lên xà.

31

Xả Doãn bắt đom đóm

Cho vào lọ làm đèn,

Đọc cho đến tận sáng,

Lĩnh hội ý thánh hiền.

32

Bố thi hào Tô Thức

Mãi đến gần ba mƣơi

Mới bắt đầu học chữ,


170

Sau dạy con thành ngƣời.

33

Ông Lƣơng Hiệu nƣớc Tống,

Dẫu sức yếu, tuổi già,

Vẫn đi thi, đỗ Trạng,

Ở tuổi gần tám ba.

34

Con ong cho mật ngọt,

Làm việc không nghỉ ngơi.

Còn nhỏ không chịu học,

Sau lấy gì cho đời?

35

Tri giả bất ngôn.

Ngôn giả bất tri.

Biết không nên nói.

Nói - không biết gì.

2. TỨ THƢ

Không đâu thấy mệt mỏi,

Buồn, suy nghĩ vẩn vơ.

Lại ngồi đọc Khổng Tử,

Lạm bàn mấy vần thơ.

Trƣớc hết đọc để biết,

Để học chút thông minh.

Sau nữa, quan trọng nhất -

Đọc để tự răn mình.

1

Mạnh Tử:

Thiên tác nghiệt, du khả vi.

Tự tác nghiệt, bất khả hoạt.

Trời gây họa, còn tránh trời.

Mình gây họa, tránh sao thoát.

2

Lão Tử:

Tri giả bất ngôn.

Ngôn giả bất tri.

Biết, im không nói.

Nói - không biết gì!

3

Khổng Tử:

Vật hữu bổn, mạt.

Sự hữu chung, thủy.

Tri sở tiên, hậu.

Tắc cận đạo hỹ.

Việc có sau, trƣớc.

Vật có đầu, đuôi.

Ai theo luật ấy

Rồi sẽ thành ngƣời.

4


171

Khổng Tử:

Thanh, tƣ trạc anh.

Trƣợc, tƣ trạc túc.

Nƣớc trong giặt mũ.

Đục - rửa chân tay.

Dùng ngƣời cũng vậy,

Nên nhớ điều này.

5

Mạnh Tử:

Đạo tại nhĩ, nhi cầu chi viễn.

Sự tại dị, nhƣ cầu chi nan.

Đức trong ta, đừng tìm đâu đó.

Thiện trong ta, sao cứ luận bàn?

6

Mạnh Tử:

Cố thành giả, Thiên chi Đạo giả.

Tƣ thành giả, Nhân chi Đạo giả.

Tính thành thật là Đạo của Trời.

Luyện thành thật là Đạo của Ngƣời.

7

Mạnh Tử:

Phù, nhân tất tự vũ.

Nhiên hậu nhân vũ chi.

Anh tự khinh mình trƣớc.

Nay đời khinh, kêu gì?

8

Khổng Tử nói với Tử Cống khi đƣợc hỏi:

“Muốn trở thành quân tử, phải làm gì?”

Tiên hành kỳ ngôn.

Nhi hậu tùng chi.

Khuyên ai làm gì,

Tự mình làm trƣớc.

9

Khổng Tử:

Quân tử chu nhi bất tỷ.

Tiểu nhân tỷ nhi bất chu.

Tiểu nhân lo tƣ lợi.

Quân tử lo cho đời.

Quân tử luôn thành đạt.

Tiểu nhân bị chê cƣời.

10

Khổng Tử:

Học nhi bất tƣ, tắc võng.

Tƣ nhi bất học, bất thành.

Học không nghĩ, là vô ích.

Nghĩ không học, không thành danh.

11

Khổng Tử:


172

Tri chi vi tri chi.

Bất tri vi bất tri

Mình biết, nói mình biết.

Không biết, nói không biết.

Giấu diếm mà làm gì!

12

Tử Cống:

Quân tử chi quá giã.

Nhƣ nhật nguyệt chi thực yên.

Quá giã nhân giai kiến.

Canh giã, nhân giai ngƣỡng chi.

Quân tử ngồi trên cao,

Mắc lỗi, ai cũng thấy.

Biết sửa lỗi, mọi ngƣời

Sẽ bỏ qua lỗi ấy.

13

Khổng Tử:

Bất tri mệnh, vô dĩ vi quân tử giả.

Bất tri lễ, vô dĩ lập giả.

Bất tri ngôn, vô dĩ tri nhân giả.

Không thể là quân tử

Khi không biết mệnh trời.

Chƣa hiểu hết đạo, lễ,

Không thể gọi là ngƣời.

Không hiểu đƣợc lời nói,

Làm sao hiểu đƣợc đời?

14

Dƣơng Hỗ:

Vi nhân bất phú.

Vi phú bất nhân.

Thằng xấu giàu mãi.

Ngƣời tốt nghèo dần.

15

Mạnh Tử:

Nhân chi loạn

Tại háo vi nhân sƣ.

Đời vẫn thế: thằng dốt

Lại cứ thích làm thầy

Gây nên bao tai họa

Cho mọi ngƣời xƣa nay.

16

Mạnh Tử:

Bất hiếu dĩ tam.

Vô hậu vi đại.

Theo Mạnh Tử, bất hiếu:

Hƣ, làm bố mẹ buồn.

Không phụng dƣỡng bố mẹ.

Không lấy vợ sinh con.


173

Ba điều bất hiếu ấy,

Lớn nhất điều thứ ba -

Không để lại con cháu

Mong nối dõi ông bà.

17

Mạnh Tử nói với Tề Tuyên Vƣơng:

Quân chi thị thần nhƣ thổ giái,

Tắc thần thị quân nhƣ khấu thù.

Vua coi bề tôi nhƣ cỏ rác -

Vua thành ngƣời xấu, một thằng ngu!

18

Mạnh Tử:

Vô tội nhi sát sĩ, tắc đại phu khả dĩ khứ.

Vô tội nhi lục dân, tắc sĩ khả dĩ nhĩ.

Vua giết dân vô tội,

Ngƣời có học bỏ đi.

Vua giết ngƣời có học,

Coi nhƣ chẳng còn gì.

19

Mạnh Tử:

Quân nghĩa, mạc bất nghĩa.

Quân nhân, mạc bất nhân.

Vua có tình, có đức,

Dân noi theo, tốt dần.

20

Khổng Tử:

Bất thiên chi vị trung.

Bất dịch chi vị dung.

Cố định, không thiên lệch,

Đó là thuyết trung dung.

Trong thuyết giáo Khổng Tử

Quan trọng nhất thuyết này.

Nó giúp ta kiềm chế,

Tĩnh tâm, giữ lòng ngay.

21

Khổng Tử:

Trung thứ vi

Đạo bất viễn.

Có chữ trung,

Đạo thăng tiến.

22

Khổng Tử nói về bậc quân tử:

Thƣợng bất oán thiên.

Hạ bất vƣu nhân.

Trên không trách trời.

Dƣới không phiền ngƣời.

23

Khổng Tử nói với Tử Cống:


174

Bất hoạn nhân chi bất kỷ tri.

Hoạn bất tri nhân giã.

Xƣa nay quân tử, bậc anh minh

Thấu hiểu lẽ đời ở chỗ:

Không sợ ngƣời khác không hiểu mình.

Chỉ lo mình không hiểu họ.

24

Khổng Tử nói về Kinh Thi:

Thi tam bá, nhất ngôn dĩ tế chi, viết: “Tƣ vô tà!”

Kinh Thi ba trăm thiên,

Chỉ một câu gói trọn:

Phải luôn giữ lòng mình

Không ác tà, khiêm tốn.

25

Khổng Tử:

Kiến nghĩa bất vi, vô dũng giã.

Thấy việc nghĩa không làm,

Ấy là ngƣời hèn nhát!

26

Khổng Tử:

Bất nhân giã bất khả dĩ cửu xử ƣớc,

Bất khả dĩ trƣờng xử lạc.

Nhân giã an nhân.

Tri giả lợi nhân.

Kẻ bất nhân không chịu khổ đƣợc lâu.

Mà có sƣớng, cũng không lâu bền đƣợc.

Ngƣời có nhân sống thanh thản, dù nghèo.

Ngƣời có nghĩa dùng nhân, mong giúp nƣớc.

27

Khổng Tử:

Triêu văn Đạo,

Tịch tử khả hỹ.

Sáng đƣợc nghe Đạo Lý,

Tối chết cũng cam lòng.

28

Khổng Tử:

Quân tử dục nột ƣ ngôn,

Nhi mẫn ƣ hạnh.

Quân tử kiệm lời,

Chăm việc nghĩa.

29

Khổng Tử:

Quân tử dục ƣ nghĩa.

Tiểu nhân dục ƣ lợi.


175

Ngƣời tốt trọng nghĩa, nhân.

Kẻ xấu trọng miếng ăn.

30

Khổng Tử:

Quân tử chi ƣ thiên hạ giã,

Vô thích, vô mịch giã

Nghĩa chi dữ tỷ.

Quân tử làm việc nghĩa

Bất kể thích hay không,

Miễn, có lợi cho nƣớc.

Miễn, hợp ý, hợp lòng.

31

Khổng Tử:

Bất hoạn vô vi.

Hoạn sở dĩ lập.

Bất hoạn mạc kỷ tri,

Cầu vi khả tri giã.

Đừng lo không đƣợc dụng.

Chỉ sợ mình bất tài.

Không sợ ngƣời không biết.

Sợ mình không bằng ai.

32

Khổng Tử:

Xảo ngôn, lệnh sắc, tiển hỹ nhân.

Ai nói lời hoa mỹ,

Xăng xái, dáng ân cần,

Luôn bảnh bao, kiểu cách,

Ngƣời ấy kém lòng nhân.

33

Khổng Tử:

Kiến hiền, tự tế yên.

Kiến bất hiền, nội tự tỉnh giả.

Gặp ngƣời hiền, cố noi theo.

Ngƣời bất hiền - phải tự biết.

34

Tử Du:

Sự quân sác, tƣ nhục hỹ.

Bằng hữu sác, tƣ sơ hỹ.

Can vua không nghe, nghĩ thấy nhục.

Can bạn không nghe, tôi đành im.

35

Khổng Tử:

Trí giả nhạo thủy.

Nhân giả nhạo sơn.

Ngƣời trí thích nƣớc.

Ngƣời nhân - núi non.


176

Trí giả động,

Nhân giả tĩnh.

Ngƣời trí ƣa động.

Ƣa tĩnh - ngƣời nhân.

Cả hai ngƣời ấy

Vì nƣớc, vì dân.

36

Khổng Tử trả lời vua Định Công nƣớc Lỗ

khi đƣợc hỏi về quan hệ vua tôi:

Quân sử thần dĩ lễ

Thần sự quân dĩ trung.

Vua với tôi - đúng phép.

Tôi với vua - hết lòng.

37

Khổng Tử nói về thuyết Trung Dung:

Trung Dung chi vi đức giã,

Kỳ chí hỹ hồ.

Dân tiển cửu hỹ.

Trung Dung là tuyệt đỉnh

Các đức hạnh xƣa nay.

Tiếc chƣa ai có thể

Lên tới đỉnh thuyêt này.

38

Khổng Tử:

Nhân viễn hồ tai?

Ngã dục nhân, tƣ nhân chí hỹ!

Điều nhân không đâu xa.

Nó ở ngay trong ta.

Nếu ta muốn điều ấy,

Tự khắc sẽ nghĩ ra.

39

Khổng Tử:

Quân tử thản đãng đãng.

Tiểu nhân trƣờng thích thích.

Quân tử vui, vô lo.

Tiêu nhân luôn âu lo.

40

Khổng Tử:

Dụng chi tắc hành.

Xả chi tắc tàng.

Đƣợc dùng, ra làm quan.

Không dùng, về ở ẩn.

41

Khổng Tử nói về Kinh Dịch:

Gia ngã sổ niên, tốt dĩ học Dịch,

Khả dĩ vô đại quá hỹ.


177

Nếu trời cho sống thêm,

Ta học xong đạo Dịch,

Không phạm thêm sai lầm,

Có ngày về tới đích.

42

Lời Tăng Tử trƣớc khi chết:

Điểu chi tƣơng tử, kỳ minh giã ai.

Nhân chi tƣơng tử, kỳ ngôn giã thiện.

Con chim sắp chết, kêu tiếng bi ai.

Con ngƣời sắp chết, nói điều đức, thiện.

43

Mạnh Tử:

Thiên thời bất nhƣ địa lợi.

Địa lợi bất nhƣ nhân hòa.

Từ lâu ngƣời xƣa nói thế.

Mà quan giờ chƣa nhận ra.

44

Mạnh Tử:

Hữu bất ngu chi dự.

Hữu cầu toàn chi hủy.

Thằng ngu lƣời, đƣợc khen.

Ngƣời tốt làm, bị trách.

45

Mạnh Tử:

Nhân hữu bất vi giã,

Nhi hậu khả dĩ hữu vi.

Trƣớc hết cần phải biết

Việc nào không đƣợc làm.

Rồi sau mới xem xét

Việc nào mình phải làm.

46

Mạnh Tử:

Dƣỡng sinh giả, bất túc dĩ đƣơng đại sự.

Duy tống tử, khả dĩ đƣơng đại sự.

Phụng dƣỡng mẹ cha là việc lớn.

Chôn cất mẹ cha còn lớn hơn.

47

Mạnh Tử:

Ngôn vô thật bất tƣờng.

Bất tƣờng chi thật,

Tế hiền giả đƣơng chi.

Nói không thật có hại.

Nhƣng hại nhất vẫn là

Dùng lời nói không thật

Để hãm hại ngƣời ta.

48


178

Mạnh Tử:

Quân tử chi trạch, ngũ thế nhi trảm.

Tiểu nhân chi trạch, ngũ thế nhi trảm.

Dƣ vị đắc vi Khổng Tử đồ giả,

Dƣ tƣ thục chƣ nhân giả.

Ân đức ngƣời cầm quyền thẩm thấu năm đời.

Ân đức những ngƣời hiền thẩm thấu năm đời.

Chƣa hân hạnh đƣợc làm trò Khổng Tử,

Ta vẫn hƣởng ân ngài, thẩm thấu năm đời.

49

Mạnh Tử:

Nhân giả ái nhân,

Lễ giả kính nhân.

Á i nhân giả, nhân hằng ái chi.

Kính nhân giả, nhân hằng kính chi.

Nhân là thƣơng ngƣời.

Lễ là kính ngƣời.

Mình thƣơng ngƣời sẽ đƣợc ngƣời ngƣời thƣơng lại.

Mình kính ngƣời sẽ đƣợc ngƣời kính lại.

50

Mạnh Tử:

Quân Tử thành nhân chi mỹ

Bất thành nhân chi ác.

Tiểu nhân phản thị.

Quân tử giúp ngƣời làm việc nhân,

Không giúp ngƣời làm ác.

Tiểu nhân thì khác.

51

Khổng Tử:

Tử sinh hữu mệnh.

Phú quí tại thiên.

Sống chết có số.

Giàu sang do trời.

52

Khổng Tử:

Quân tử thái nhi bất kiêu.

Tiểu nhân kiêu nhi bất thái.

Quân tử thoải mái, chẳng kiêu căng.

Tiểu nhân kiêu căng, không thoải mái.

53

Khổng Tử:

Tam quân khả đoạt súy giã.

Thất phu bất khả đoạt chí giã.

Có thê giết một nguyên soái ba quân.

Không thể giết ý chí một thằng dân.

54

Khổng Tử:


179

Sĩ nhi hoài cƣ

Bất túc dĩ vi sĩ hỹ.

Kẻ sĩ mà chỉ lo cái ăn,

Không đáng gọi là kẻ sĩ.

55

Khổng Tử:

Hữu đức giả tất hữu ngôn.

Hữu ngôn giả, bất tất hữu đức.

Nhân giả tất hữu dũng,

Dũng giả bất tất hữu nhân.

Ngƣời có nhân thƣờng luôn dũng cảm.

Ngƣời dũng cảm chắc gì có nhân!

Ngƣời có đức nói hay khi cần.

Ngƣời nói hay chắc gì có đức!

56

Khổng Tử:

Quân tử nhi bất nhân giả, hữu hỹ phù.

Vị hữu tiểu nhân nhi nhân giả giả.

Cũng có chuyện quân tử làm điều sai.

Không có chuyện tiểu nhân làm việc nghĩa.

57

Khổng Tử:

Kỳ ngôn bất tạc,

Tắc vi chi giã nan.

Kẻ nói dối không ngƣợng,

Khó giữ đƣợc lời mình.

58

Khổng Tử:

Cổ chi học giả vị kỷ.

Kim chi học giả vị nhân.

Ngƣời xƣa học cốt nên ngƣời.

Ngƣời nay học cốt giúp đời.

59

Khổng Tử:

Quân tử tƣ bất xuất kỳ vị.

Quân tử sỉ kỳ ngôn, nhi quá kỳ hạnh.

Quân tử làm việc gì

Cũng nằm trong bổn phận.

Trót hứa mà chƣa làm,

Luôn băn khoăn, hối hận.

60

Khổng Tử:

Quân tử cầu chƣ kỷ.

Tiểu nhân cầu chƣ nhân.

Ngƣời quân tử chỉ trong cậy vào mình.


180

Kẻ tiểu nhân luôn trông vào ngƣời khác.

61

Khổng Tử:

Quân tử bệnh vô năng yên,

Bất bệnh nhân chi bất tri kỷ giã.

Quân tử buồn vì mình không tài đức,

Chứ không buồn vì không ai biết mình.

62

Khổng Tử:

Quá nhi bất cải,

Thị vị quá hỹ.

Lỗi lầm, không chịu sửa,

Mới thật là lỗi lầm.

63

Khổng Tử:

Đạo bất đồng,

Bất tƣơng vị mƣu.

Ngƣời không cùng chí hƣớng,

Khó mà mƣu việc chung.

64

Khổng Tử:

Từ đạt, nhi dĩ hỹ.

Lời đủ ý, không cần hoa mỹ.

65

Khổng Tử:

Ẩn cƣ dĩ cầu kỳ chí.

Hành nghĩa dĩ đạt kỳ đạo.

Sống ẩn, nuôi chí lớn,

Làm quan, hành đạo mình.

66

Khổng Tử:

Tính tƣơng cận giã.

Tập tƣơng viễn giã.

Ai cũng tốt lúc đầu,

Sau tính mới khác nhau.

67

Khổng Tử:

Niên tứ thập nhi kiến ố yên,

Kỳ chung giã dĩ.

Ai đã bốn mƣơi tuổi

Mà còn chƣa thành ngƣời,

Thì khó lòng thay đổi

Và vẫn thế suốt đời.


181

68

Khổng Tử:

Duy nữ tử dữ tiểu nhân

Vi nan dƣỡng giã.

Cận chi tắc bất tốn,

Viễn chi, tắc oán.

Con hầu và thằng ở

Là hai loại khó chiều:

Thân mật, chúng thành láo.

Nghiêm minh, chúng lại kêu.

69

Mạnh Tử:

Nhân nhân chi an trạch giã.

Nghĩa, nhân chi chính lộ.

Nhân - làm yên lòng ngƣời.

Đức - đƣờng lớn của đời.

70.

Mạnh Tử:

Nhân chi thắng bất nhân giã,

Du thủy thắng hỏa.

Điều nhân thắng điều bất nhân,

Nhƣ xƣa nay nƣớc thắng lửa.

71

Mạnh Tử:

Mạc phi mệnh giã.

Thuận thọ kỳ chính.

Mệnh Trời định sẵn.

Liệu bề chấp nhận.

72

Mạnh Tử:

Vô vi kỳ sở bất vi.

Vô dục kỳ sở bất dục.

Đừng làm việc không nên làm.

Đừng muốn việc không nên muốn.

73

Mạnh Tử:

Trí giả vô bất tri giả,

Đƣơng vụ chi vi cấp.

Nhân giả vô bất ái giả,

Cấp thân hiền chi vi vụ.

Ngƣời trí phải biết hết,

Nhất là việc đang cần,

Ngƣời nhân phải yêu hết,

Nhất là những ngƣời thân.

74

Mạnh Tử:


182

Dân vi quí.

Xã tắc thứ chi.

Quân vi khinh.

Trong nƣớc, dân quí nhất.

Xã tắc đứng sau dân.

Rồi sau đó mới đến

Vua và các đại thần.

11. 11. 2011

tho-cham-ngon-tap-1-thai-ba-tan

Education