ThS.BS. TRẦN NGUYỄN DU

TRƯƠNG ĐH Y DƯƠC CẦN THƠ

KHOA Y TẾ CÔNG CỘNG

BM DICH TÊ HOC

1. Trinh bay đươc đăc điêm dich tê hoc bênh

viêm gan B trên thê giơi.

2. Trinh bay đươc đăc điêm dich tê hoc bênh

viêm gan B tai Viêt Nam.

3. Phân tich cơ chê va đương truyên nhiêm cua

bênh viêm gan B.

4. Nêu cac biên phap phong chông bênh viêm

gan B.

MUC TIÊU

HBsAg Anti HBs Anti HBc Kết luận

- - - Chưa nhiêm, chưa tiêm ngừa VGB

- + - Miên nhiêm sau khi chích ngừa

- + + Miên nhiêm sau khi nhiêm HBV tự nhiên

+ - IgM+ Nhiêm cấp hay đơt kich phat cua nhiêm man nêu IgG+

+ + +/IgM- Nhiêm man

Chim Hoàng đảng (Icterus) BN bị vàng da (Jaundice) hay chứng hoàng đảng (Icterus)

ĐÔI NÉT LICH SỬ

Thành phố Bremen (Đức) năm 1883

Bs Wilhelm Lürman: Bênh xảy ra trên nhóm công nhân tau chở hang mơi đươc tiêm phòng vaccine đậu mùa sx từ bach huyêt cua ngươi khac

ĐÔI NÉT LICH SỬ

1942: Bùng phát dich VGB trong quân đội Hoa Kỳ (28 ngàn

binh sĩ nhiêm) sau khi tiêm ngừa vaccine sôt vàng da

ĐÔI NÉT LICH SỬ

Thế giới:

- Khoảng 2 tỷ ngươi đã và đang nhiêm.

- 350 triêu ngươi nhiêm VGB man.

- 600 ngàn ngươi chêt do hậu quả cua

VGB/năm.

TÌNH HÌNH NHIÊM VGB TRÊN THẾ GIỚI

- 3 mưc độ dich lưu hanh.

- Khac biêt:

+ Tân suất nhiêm

+ Ti lê nhiêm

+ Độ tuôi nhiêm

+ Cach truyên bênh chu yêu

PHÂN VÙNG NHIÊM VGB

- Chiêm 45% dân sô toan câu.

- Nhiêm HBV man: 8%.

- Huyêt thanh ngươi lơn chưng to nhiêm

virus trươc đó: > 70%.

- Độ tuôi nhiêm: đa sô < 1 tuôi va tre nho.

VÙNG DICH LƯU HÀNH CAO

- Chiêm 43% dân sô toan câu.

- Nhiêm HBV man: 2 – 7%.

- Ngươi lơn từng nhiêm HBV: 20 – 50%.

- Độ tuôi: tất cả cac nhóm tuôi, nhưng chu

yêu la tre nho, thiêu niên, thanh niên.

VÙNG DICH LƯU HÀNH TRUNG BÌNH

- Chiêm 2% dân sô toan câu.

- Nhiêm HBV man: < 2%.

- Ngươi lơn từng nhiêm HBV: < 20%.

- Độ tuôi: chu yêu la ngươi lơn.

VÙNG DICH LƯU HÀNH THẤP

Tân suât HbsAg trên thê giơi (nguôn: WHO 2010)

Dịch tễ học bệnh VGB (1957 – 2013), nguôn The Lancet, 2013

- Nguôn truyên nhiêm HBV ngươi chính la

con ngươi.

- Trung gian: dung cu y tê (kim tiêm, dao

mô...); ban chải đanh răng; dao cao râu,...

- Ô chưa dich ôn đinh: mau va dich cơ thê

con ngươi.

- Khả năng lây nhiêm: HBV = HIV x 100

CƠ CHẾ & ĐƯỜNG TRUYỀN NHIÊM

Lây

nhiêm

theo

chiêu

doc?

Lây nhiêm theo chiêu ngang?

CƠ CHẾ & ĐƯỜNG TRUYỀN NHIÊM

Lây nhiễm theo chiều dọc:

- Mẹ con.

- Thơi kỳ chu sinh hay những tháng

đâu sau sinh.

- Không lây nhiêm qua nhau thai.

- Quan trong nhất ở vùng lưu hành

cao.

CƠ CHẾ & ĐƯỜNG TRUYỀN NHIÊM

Lây nhiễm theo chiều ngang:

- Tình duc.

- Tiêp xúc qua niêm mac vơi máu,

vật phẩm chưa máu hoăc dich tiêt

VGB(+).

CƠ CHẾ & ĐƯỜNG TRUYỀN NHIÊM

Đương truyên nhiêm HBV (nguôn: University of Washington)

Phân bố virus VGB trong dịch cơ thể

Cao Vưa Thâp hoăc Không phat hiên

Mau Tinh dich Nươc tiêu

Huyêt thanh Dich âm đao Phân

Dich tiêt vêt thương Nươc bot Mô hôi

Nươc măt

Sữa

Vung dịch lưu hành cao:

- Một sô quôc gia Đông A: truyên nhiêm chu

sinh yêu tô quan trong nhất là ngươi mẹ bi

nhiêm VGB.

- Châu Phi, Nam My, Trung Đông, Tây Thai Binh

Dương: băt đâu từ thơi thơ ấu

CÁC KIỂU TRUYỀN NHIÊM VGB THEO VÙNG

3.2. Vung dịch lưu hành trung binh:

- Tôn tai song song nhiêu kiêu:

+ Chu sinh, tuôi nho, ngươi lơn.

+ Cả chiêu doc va chiêu ngang.

3. CÁC KIỂU TRUYỀN NHIÊM VGB THEO VÙNG

Vung dịch lưu hành thâp:

- Xảy ra ở ngươi lơn qua tiêp xuc vơi mau ngươi

HBV (+) hoăc qua QHTD.

CÁC KIỂU TRUYỀN NHIÊM VGB THEO VÙNG

Nguy cơ chuyển sang mạn tính:

- Chung các lưa tuôi: 5 – 10%

- Măc phải lúc sinh: 95%

- Tre nho: 70%

- Ngươi trưởng thành: < 5%

CÁC KIỂU TRUYỀN NHIÊM VGB THEO VÙNG

Giảm ti lê nhiễm HBV mạn tinh:

- Ngăn chăn hơn 95% cac case lây nhiêm.

- Cộng đông không chung ngừa cung đươc bảo

vê nhơ miên dich cộng đông.

- Chương trinh TCMR (2003, 2006) giảm đang

kê ti suất nhiêm HBV.

Giảm ti lê măc ung thư tế bào gan

HIỆU QUẢ CỦA TIÊM PHÒNG VACCINE VGB:

WHO:

- Đương lây truyên chính: me con.

- 8,6 triêu ngươi VN nhiêm HBV.

- Ti lê nhiêm HBV man: 8,8% ở phu nữ; 12,3% ở nam

giơi.

- Ti lê nhiêm HBV man phu nữ mang thai: 10%

Trân Ngọc Dung, Huynh Thị Kim Yến (2010): ti lê nhiêm

HBV tai quận Ninh Kiêu: 7%

DICH TÊ HOC BỆNH VGB TẠI VIỆT NAM:

The Lancet (2013):

- Ươc tính tỷ lê nhiêm VGB man: 10,79%

- HBsAg(+): #9,6 triêu ngươi (dân sô: #89

triêu)

DICH TÊ HOC BỆNH VGB TẠI VIỆT NAM:

- Dân cư lao động: 8% - 25% (trung binh 11%).

- Anti – HBc(+): 54% – 75%.

- Anti – HBs(+): 30% – 37%.

DICH TÊ HOC BỆNH VGB TẠI VIỆT NAM:

- Nam > Nữ.

- Mẹ HBsAg(+)con: 40% trong gđ chu sinh.

- Mẹ HBsAg(+) + HBeAg(+) con: > 90% trong gđ

chu sinh.

DICH TÊ HOC BỆNH VGB TẠI VIỆT NAM:

Phong:

- Tru cột: vaccine viêm gan B (1982).

- Tiêm ngừa VGB cho:

+ Tre em trong vong 24h đâu sau sinh (TCMR 2006).

+ Tre em + thiêu niên (<18 tuôi) chưa tiêm.

+ Những ngươi nhóm nguy cơ cao (ghep tang, loc

mau, TCMT, NVYT, du khach...).

CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG – CHỐNG VGB:

Chống: ngươi nhiêm HBV nên:

- Kiêm tra sưc khoe đinh kỳ.

- Không uông cac thưc uông có côn.

- Kiêm tra chưc năng gan khi có kê hoach dùng một

loai thuôc nao đó (vd: Acetaminophen).

- Tranh dùng chung cac vật dung ca nhân, dùng cac

biên phap an toan khi QHTD.

CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG – CHỐNG VGB:

1. Trên thê giơi có khoảng bao

nhiêu ngươi đã và đang nhiêm

bênh Viêm gan B?

2. Theo sự phân bô tình trang nhiêm

virus, bênh Viêm gan B đươc phân

thành bao nhiêu vùng trên thê giơi?

3. Trong bênh Viêm gan B, truyên

nhiêm qua quan hê tình dục là kiêu

truyên nhiêm chu yêu cua vùng dich

nào?

4. Đương lây truyên chủ yếu cua bênh

Viêm gan B tai Viêt Nam là gì?