TRNG I HC NGN HNG TP HCM Khoa Qun Tr Kinh Doanh

TIU LUN MI TRNG KINH DOANH:

THC TRNG BO V NGI TIU DNG THEO NGHNH

GV hng dn: TS Trnh Quc Trung Nhm 2 : V Th My Na 030325090057 Nguyn Khnh Tng 030325090134 Ngy Thnh Nhn 030325090187 ng Th Dim Lan 030325090041 Phm Nh Qunh 030325090085

1

Mc lc: Phn 1 Li m u. Phn 2 B lut bo v ngi tiu dng. 3 3

2.1 H thng cc ch th c chc nng bo v li ch ca NTD.

4 4 44

2.1.1:Bo v quyn v li ch hp php ca NTD l trch nhim chung ca ton x hi. 2.1.3: Cc t chc chnh tr, chnh tr-x hi, x hi, x hi-ngh nghip.2.1.2: C quan nh nc. 2.2 B lut bo v quyn li ngi tiu dng (2010) . 2.2.1 Nhng ni dung c bn ca lut bo v quyn li ngi

5 56 10 10

tiu dng.2.2.2 Mt s ni dung c bn ca Lut. 2.3 Mt s b lut lin quan. Phn 3 Thc trng bo v ngi tiu dng Vit Nam hin nay. 3.1.Hot ng ca c quan nh nc, cc t chc chnh tr, chnh tr-x hi, x hi, x hi-ngh nghip. 3.2 Hot ng ca cc doanh nghip. Phn 4 Nguyn nhn thc trng BVNTD ngnh sa. 4.1 Thc trng vn bo v ngi tiu dng trong ngnh sa. 4.1.1 Gi c. 4.1.2 Cht lng sn phm. 4.1.3 Thng tin sn phm v thng tin thng hiu. 4.1.4 Chnh sch hu mi. 4.1.5 Dch v t vn. 4.1.6 Qung co. 4.1.7 Bi thng, thu hi khi sn phm c khuyt tt. 4.2 Quy nh ca php lut. Phn 5 Gii php cho nghnh sa.

11 13 14 14 14 15 16 17 18 18 19 20 28

2

Phn 1:Li m u Trong nhng nm gn y, hot ng bo v ngi tiu dng ang l mt vn ht sc nghim trng, nng bng v cng khng km phn quan trng i vi s pht trin ca cc doanh nghip. Tt c mi hot ng sn xut v kinh doanh ca bt k doanh nghip no cng u xut pht t th trng, u hng n vic tha mn tt nht nhu cu ngy cng phong ph v a dng ca ngi tiu dng. Tht vy, ngi tiu dng l mt b phn quan trng trong x hi, chnh h l ng lc thc y vic sn xut v tiu th hng ha, v nu khng c h th cng khng c vic sn xut. nng cao hiu qu hot ng sn xut kinh doanh v uy tn ca doanh nghip, ngoi vic o to pht trin ngun nhn lc, pht trin R&D, khng ngng i mi cng ngh, ci tin mu m sn phm, to ra nhng sn phm c cht lng cao, gi thnh hp l..th doanh nghip cng cn phi cng c, duy tr v pht trin uy tn thng hiu ca doanh nghip mnh. Mt trong nhng phng php em li hiu qu cao nht cho cc doanh nghip l hot ng bo v li ch ngi tiu dng, li ch ca doanh nghip cng phi c s kt hp hi ha v i i vi li ch ca ngi tiu dng cng nh ton x hi. Trong thi gian qua, c rt nhiu vn tiu dng ang ngy cng e da ti sc khe, quyn li v thm ch n tnh mng ca ngi tiu dng m biu hin c th ca n l s xut hin ca cc hng ha km cht lng, hng gi, hng ha khng r ngun gc, sn phm c cha cc cht nh hng khng tt n sc khe ca ngi tiu dng. Chnh v vy, vn bo v quyn li ngi tiu dng l trch nhim ca doanh nghip, nh nc, cc c quan chuyn ngnh cng nh chnh bn thn ngi tiu dng. Trong qu trnh hi nhp kinh t quc t ca nc ta hin nay, vn bo v ngi tiu dng khng nhng ch mang tnh cht quc gia m cn mang tnh cht quc t. Theo cc bi bo cng nh cc n kin ca ngi tiu dng th phn ln cc vi phm n quyn li ca ngi tiu dng lin quan trc tip n vn v sinh an ton thc phm nh: tht tm t bng cht ha hc nhm lu gi lu ngy, g c nhum vng bi vecni nh bng g, tm c bm thch nhm tng trng lng, cng ngh lm nhn bnh bao t v hp cacton, nc ung ng chai c cha cc tp cht, gia v c hi, vi phm quy nh cht lng hng ha, quy nh ghi nhn hng ha ca cc cng ty sa c tn tui trong ngnh nh Vinamilk, Hanoimilk, .. gy hoang mang cho ngi tiu dng. ng trc tnh trng quyn li ngi tiu dng bi xm phm nghim trng nh vy, Lut Bo v quyn li ngi tiu dng thay th cho Php lnh Bo v quyn li ngi tiu dng nm 1999 s chnh thc c hiu lc t 1/7/2011. S ra i ca Lut bo v quyn li ngi tiu dng Vit Nam 2010 to hnh lang php l vng chc cng tc bo v ngi tiu dng c thc thi c hiu qu. Qua qu trnh phn tch thc trng hin ti v Lut Bo v quyn li ngi tiu dng , nhm a ra mt s nh gi v thc trng quyn li ca ngi tiu cng nh nh hng ca b lut ny n hot ng ca cc doanh nghip v cc t chc c lin quan. ng thi nhm c kin ngh mt s bin php nhm nng cao tnh cht ch ca Lut bo v quyn li ngi tiu dng, qua gip doanh nghip d dng nng cao uy tn thng hiu trn th trng. Phn 2: Lut bo v quyn li ngi tiu dng

3

2.1 H thng cc ch th c chc nng bo v li ch ca NTD 2.1.1:Bo v quyn v li ch hp php ca NTD l trch nhim chung ca ton x hi Lut bo v quyn li ngi tiu dng nm 2010 (LBVNTD) quy nh Bo v quyn li ngi tiu dng l trch nhim chung ca Nh nc v ton x hi (on 1 iu 4 Chng I ). Quy nh ny th hin mt nhn thc ng n v tm quan trng v tnh cn thit ca vic bo v li ch ca NTD. Bi v cc quyn c bn ca NTD m Bn hng dn v bo v NTD ca Lin Hip quc nm 1985[2] a ra, bao gm (1) quyn c tha mn nhu cu c bn, (2) quyn c an ton, (3) quyn c thng tin, (4) quyn c la chn, (5) quyn c lng nghe, (6) quyn c bi thng, (7) quyn c gio dc v tiu dng v (8) quyn c c mt mi trng lnh mnh v bn vng, r rng ch c th c m bo bng s chung sc ca ton x hi. Php lnh BVNTD nm 1999 cng quy nh: C quan nh nc, t chc kinh t, t chc chnh tr, t chc chnh tr x hi, t chc x hi, t chc x hi ngh nghip, n v v trang nhn dn v mi c nhn c trch nhim thc hin cc quy nh ca Php lnh ny v cc quy nh khc ca php lut c lin quan v bo v quyn li ngi tiu dng. y ban Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh c trch nhim tuyn truyn, gio dc, ng vin nhn dn tham gia cc hot ng bo v quyn li ngi tiu dng v thi hnh php lut v bo v quyn li ngi tiu dng (on 2, 3 iu 2). Chc chn rng, tt c cc ch th ny u cn phi v c th, ph hp vi chc nng ca mnh, ng mt vai tr nht nh trong vic bo v cc quyn v li ch hp php ca NTD. Tuy nhin quy nh trn ch l quy nh c tnh nguyn tc, trc ht c gi tr lm cn c cho cc quy nh ngha v c th khc, t cha th rt ra mt ngha v c th no ca cc ch th c nu. 2.1.2: C quan nh nc Cn c quy nh ca LBVNTD, mi c quan nh nc u c trch nhim bo v NTD. Tuy nhin, nhim v v phng thc thc hin ca cc c quan nh nc lin quan n bo v NTD l rt khc nhau. C th phn loi thnh cc phng thc gin tip v trc tip thc hin nhim v bo v NTD. Trc tip thc hin nhim v bo v NTD trc ht phi k n h thng cc c quan qun l nh nc v tiu chun, o lng, cht lng v qun l nh nc v thng mi. Cc c quan nh nc thc hin nhim v bo v ngi tiu dng ch p dng cc bin php hnh chnh v ch ti hnh chnh trong quan h gia nh nc vi ngi sn xut, ngi phn phi v cung ng dch v. Trong khi , cc tranh chp pht sinh gia ngi tiu dng v doanh nghip l cc tranh chp dn s, c gii quyt trc cc c quan ti phn, lut c p dng gii quyt m khng tn ti s bo v ngi tiu dng theo ngha ng v pha ngi tiu dng. Trong s cc c quan qun l nh nc, nay B Cng Thng c nhim v l c quan chuyn trch bo v NTD, Cc qun l Cnh tranh c giao nhim v gip B Trng thc thi php lut bo v quyn li NTD cng nh qun l Nh nc v bo

4

v NTD trong phm vi c nc. iu l ph hp vi quy nh ti Lut Cnh tranh, theo Cc Qun l cnh tranh cng c nhim v iu tra cc v vic cnh tranh lin quan n hnh vi hn ch cnh tranh v hnh vi cnh tranh khng lnh mnh; x l, x pht hnh vi cnh tranh khng lnh mnh. Giao nhim v trn cho Cc Qun l cnh tranh t ra l ph hp, bi mc tiu ca php lut cnh tranh cng l bo v ngi tiu dng (thng qua m bo mt mi trng cnh tranh lnh mnh gia cc doanh nghip). Nh vy, im c bit y l i vi c hai nhm hnh vi cnh tranh c th xm hi quyn li NTD, Cc qun l cnh tranh t tin hnh iu tra hoc iu tra trn c s n khiu ni ca NTD theo mt th tc t tng cht ch, v c x l hnh vi cnh tranh khng lnh mnh bng cc ch ti ca Lut Cnh tranh v cc ch ti hnh chnh. 2.1.3: Cc t chc chnh tr, chnh tr-x hi, x hi, x hi-ngh nghi p Theo LBVNTD, tt c cc loi t chc ny u c trch nhim thc hin cc quy nh ca php lut c lin quan v bo v quyn li ngi tiu dng. y ban Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh c trch nhim tuyn truyn, gio dc, ng vin nhn dn tham gia cc hot ng bo v quyn li NTD v thi hnh php lut v bo v quyn li NTD. phm vi trung ng t nm 1991 c Hi Tiu chun v Bo v ngi tiu dng Vit Nam (VINASTAS) thc hin chc nng chuyn trch t chc cc hi ph trch hot ng bo v NTD vi tn gi t chc bo v quyn li ngi tiu dng. Hin nay c 30 tnh thnh trn c nc c Hi bo v quyn li ngi tiu dng c thnh lp trn c s cc quy nh ca Ngh nh s 69/2001/N-CP. T chc bo v quyn li NTD c xc nh l t chc x hi c thnh lp trn c s t nguyn, bnh ng, khng phn bit thnh phn kinh t, dn tc, tn gio, tn ngng, trnh , ngh nghip; l t chc i din bo v quyn li NTD theo quy nh ca php lut (iu 14 Ngh nh 69/2001/N-CP). Cc t chc ny phi hot ng theo nguyn tc (1) l t chc i din cho NTD, (2) khng lin quan n vic khuych trng cho bt k t chc, cc nhn no khc, (3) khng qung co cho bt k mc ch thng mi no trong cc hot ng ca mnh, (4) khng c khai thc thng tin, hng dn NTD nhm mc ch kinh doanh, (5) khng chu nh hng hoc chu l thuc bi vic nhn ti tr ca cc t chc, c nhn trong v ngoi nc trong mi hot ng. y l cc nguyn tc hot ng c trng ca mt t chc x hi bo v quyn li NTD. 2.2 B lut bo v quyn li ngi tiu dng (2010). Nhm bo v quyn li ngi tiu dng v xy dng mi trng cnh tranh lnh mnh, ngy 17 thng 11 nm 2010, sau hai nm xy dng, Lut Bo v quyn li ngi tiu dng c Quc hi thng qua v c hiu lc thi hnh t ngy 01 thng 7 nm 2011. S ra i ca vn bn php lut ny phn nh k vng ca cc cp qun l v ca ngi tiu dng v mt cng c c sc mnh trn chnh v thit lp cc quy tc bo v quyn li ngi tiu dng. 2.2.1 Nhng ni dung c bn ca lut bo v quyn li ngi tiu dng Lut Bo v quyn li ngi tiu dng c b cc thnh 6 chng nh sau:

5

Chng I: Nhng quy nh chung bao gm 10 iu trong ng lu vi cc ni dung v phm vi iu chnh ca Lut, cc nguyn tc, cc quy nh v bo v thng tin ca ngi tiu dng, Chng ny cng a ra 8 quyn c bn, 2 ngha v ca ngi tiu dng, 8 hnh vi b cm, nhng nguyn tc c bn trong x l vi phm php lut v bo v quyn li ngi tiu dng. Chng II: Trch nhim ca t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v i vi ngi tiu dng bao gm 15 iu, trong ng lu l cc iu quy nh v: Yu cu c quan qun l nh nc bo v quyn li, gii quyt yu cu bo v quyn li ngi tiu dng. Chng III: Trch nhim ca t chc x hi trong vic tham gia bo v quyn li ngi tiu dng bao gm 3 iu. Chng IV: Quy nh v cc phng thc gii quyt tranh chp gia ngi tiu dng v t chc c nhn kinh doanh hng ha bao gm: Thng lng, ha gii, trng ti, gii quyt tranh chp ti ta n. Chng IV c 4 mc: Mc 1 quy nh v khuyn khch ngi tiu dng v t chc, c nhn kinh doanh gii quyt tranh chp bng phng thc thng lng. Php lut khng can thip vo vic la chn s dng phng thc ny cng nh qu trnh thng lng v thi hnh kt qu thng lng thnh ca cc bn. Tuy nhin, khng c thng lng trong trng hp tranh chp gy thit hi ln n li ch ca Nh nc, li ch ca nhiu ngi tiu dng, li ch cng cng. Mc 2 quy nh t chc, c nhn kinh doanh hng ha dch v v ngi tiu dng c quyn tha thun la chn bn th ba l c nhn, t chc ha gii thc hin vic ha gii. Khng c ha gii trong trng hp tranh chp gy thit hi n li ch ca Nh nc, li ch ca nhiu ngi tiu dng, li ch cng cng. Mc 3 quy nh trnh t, th tc gii quyt tranh chp ti trong ti c thc hin theo quy nh ca php lut v trng ti thng mi. Mc 4 v phng thc gii quyt tranh chp ti Ta n. Khng nh i vi ngha v chng minh trong v n dn s v bo v quyn li ngi tiu dng: Ngi tiu dng c ngha v cung cp chng c v chng minh trong v n dn s bo v quyn, li ch hp php ca mnh theo quy nh ca php lut v t tng dn s, tr vic chng minh li ca t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v. T chc, c nhn kinh doanh hng ho, dch v c ngha v chng minh mnh khng c li gy ra thit hi. To n quyt nh bn c li trong v n dn s v bo v quyn li ngi tiu dng. n ph, l ph Ta n i vi v n dn s v bo v quyn li ngi tiu dng c thc hin theo quy nh ca php lut v n ph, l ph Ta n. Ngi tiu dng khi kin v n dn s bo v quyn, li ch hp php ca mnh khng phi np tm ng n ph, tm ng l ph To n. Chng V: Trch nhim qun l nh nc v bo v quyn li ngi tiu dng. Chng VI: iu khon thi hnh. 2.2.2 Mt s ni dung c bn ca Lut * Nguyn tc bo v quyn li ngi tiu dng (iu 4) Bo v quyn li ngi tiu dng l trch nhim chung ca Nh nc v ton x hi.Quyn li ca ngi tiu dng c tn trng v bo v theo quy nh ca php lut. Bo v quyn li ca ngi tiu dng phi c thc hin kp thi, cng bng, minh bch, ng php lut. Hot ng bo v quyn li ngi tiu dng khng c xm phm n li ch ca Nh nc, quyn, li ch hp php ca t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v v t chc, c nhn khc 6

* Bo v thng tin ca ngi tiu dng (iu 6) y l quy nh hon ton mi ca Lut Bo v quyn li ngi tiu dng so vi Php lnh Bo v quyn li ngi tiu dng trc y. Xut pht t yu cu chnh ng cn c bo v thng tin trong khi tham gia giao dch, s dng hng ha ca ngi tiu dng, Lut Bo v quyn li ngi tiu dng a nguyn tc bo v thng tin ca ngi tiu dng thnh mt trong nhng nguyn tc c bn ca Lut, trong khng nh: Ngi tiu dng c bo m an ton, b mt thng tin ca mnh khi tham gia giao dch, s dng hng ha, dch v, tr trng hp c quan nh nc c thm quyn yu cu. Trng hp thu thp, s dng, chuyn giao thng tin ca ngi tiu dng th t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v c trch nhim: Thng bo r rng, cng khai trc khi thc hin vi ngi tiu dng v mc ch hot ng thu thp, s dng thng tin ca ngi tiu dng; S dng thng tin ph hp vi mc ch thng bo vi ngi tiu dng v phi c ngi tiu dng ng ; Bo m an ton, chnh xc, y khi thu thp, s dng, chuyn giao thng tin ca ngi tiu dng; T mnh hoc c bin php ngi tiu dng cp nht, iu chnh thng tin khi pht hin thy thng tin khng chnh xc; Ch c chuyn giao thng tin ca ngi tiu dng cho bn th ba khi c s ng ca ngi tiu dng, tr trng hp php lut c quy nh khc. * Quyn ca ngi tiu dng (iu 8) Lut quy nh r 8 quyn ca ngi tiu dng trong ng ch nht l cc quyn nh: Quyn c bo m an ton tnh mng, sc khe, ti sn, quyn, li ch hp php khc khi tham gia giao dch, s dng hng ha, dch v do t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v cung cp. Quyn c cung cp thng tin chnh xc, y v ngun gc, xut x hng ha, c cung cp ha n, chng t, ti liu lin quan n giao dch c yu cu bi thng thit hi khi hng ha, dch v khng ng tiu chun, quy chun k thut, cht lng, s lng, tnh nng, cng dng, gi c cng b, nim yt, qung co hoc cam kt. c quyn khiu ni, t co, khi kin hoc ngh t chc x hi khi kin bo v quyn li ca mnh theo quy nh ca Lut * Quy nh c th v ngha v ca ngi tiu dng (iu 9) Khng ch quy nh v quyn v cc bin php bo v quyn li ca ngi tiu dng, mt trong nhng im mi ni bt m Lut Bo v quyn li ngi tiu dng a ra l quy nh c th v ngha v ca ngi tiu dng. Theo , ngi tiu dng c ngha v m bo v to iu kin cho cng tc bo v quyn li ngi tiu dng c thc hin mt cch hiu qu. C th, ngi tiu dng c ngha v kim tra hng ho trc khi nhn; la chn tiu dng hng ha, dch v c ngun gc, xut x r rng, khng lm tn hi n mi trng, tri vi thun phong m tc v o c x hi, khng gy nguy hi n tnh mng, sc khe ca mnh v ca ngi khc; thc hin chnh xc, y hng dn s dng hng ha, dch v. c bit so vi Php lnh Bo v quyn li ngi tiu dng, Lut Bo v quyn li ngi tiu dng khng nh ngha v ca ngi tiu dng trong vic thng tin cho c quan nh nc, t chc, c nhn c lin quan khi pht hin hng ha, dch v lu hnh trn th trng khng bo m an ton, gy thit hi hoc e da gy thit hi n tnh mng, sc kho, ti sn ca ngi tiu dng; hnh vi ca t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v xm phm n quyn, li ch hp php ca ngi tiu dng. * Cc hnh vi b cm trong lnh vc Bo v quyn li ngi tiu dng (iu 10) Lut Bo v quyn li ngi tiu dng a ra cc quy nh chi tit v y v cc hnh vi b cm nh: cm t chc, c nhn kinh doanh thc hin nhng hnh vi nh la di, gy

7

nhm ln cho ngi tiu dng thng qua hot ng qung co hoc cung cp khng y , sai lch, khng chnh xc hoc che du thng tin v hng ha, dch v, v uy tn, kh nng kinh doanh; cm vic tip xc, lin h tri mun ca ngi tiu dng t 2 ln tr ln Cm t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v dng v lc, e da dng v lc hoc cc bin php khc gy thit hi n tnh mng, sc khe, danh d, uy tn, nhn phm, ti sn ca ngi tiu dng; Li dng hon cnh kh khn ca ngi tiu dng hoc li dng thin tai, dch bnh p buc giao dch. Vic quy nh c th ny s to c s php l cho ngi tiu dng c bo v y hn, ng thi rng buc cht ch hn cc trch nhim lin quan n bo v quyn li ngi tiu dng ca cc t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v. * X l vi phm php lut v bo v quyn li ngi tiu dng (iu 11) C nhn, t chc vi phm php lut v bo v quyn li ngi tiu dng th ty theo tnh cht, mc vi phm m b x pht vi phm hnh chnh hoc b truy cu trch nhim hnh s, nu gy thit hi th phi bi thng theo quy nh ca php lut. * Trch nhim ca bn th ba vi ngi tiu dng (iu 13) im mi quan trng trong Lut l quy nh v trch nhim rng buc i vi bn th ba trong vic cung cp thng tin v hng ha, dch v cho ngi tiu dng. Bn th 3 y c th hiu l nhng n v truyn thng qung co v hng ha, dch v ca t chc, c nhn kinh doanh ti ngi tiu dng. C th, Lut quy nh chi tit trch nhim ca bn th 3 v cc vn nh: phi bo m chnh xc, y thng tin v hng ha, dch v cung cp; yu cu t chc, c nhn kinh doanh cung cp chng c chng minh tnh xc thc v y ca thng tin; chu trch nhim lin i trong trng hp cung cp thng tin khng chnh xc, y Lut c nhng quy nh mi, tp trung vo vn trch nhim bo hnh hng ha v thu hi hng ha c khuyt tt, bi thng thit hi do khuyt tt ca hng ha gy ra cho ngi tiu dng. * Hp ng giao kt vi ngi tiu dng, iu kin giao dch chung (iu 14) Trn thc t, thng thng cc hp ng giao dch gia t chc, c nhn kinh doanh vi ngi tiu dng do c nhn kinh doanh n phng son tho. Vic a ra cc quy nh iu chnh quan h hp ng gia t chc, c nhn kinh doanh v ngi tiu dng gip khc phc s yu th ca ngi tiu dng khi thng lng, giao kt hp ng vi t chc, c nhn kinh doanh. Tuy nhin, Php lnh nm 1999 cng nh Ngh nh hng dn thi hnh Php lnh li cha cp, cha c nhng quy nh c th iu chnh vn ny. Khc phc iu , Lut Bo v quyn li ngi tiu dng quy nh kh y vic ng k hp ng theo mu i vi nhng hng ha, dch v thit yu do Th tng Chnh ph ban hnh theo tng thi k. Quy nh ny khng ch gip bo v ngi tiu dng trong qu trnh mua, s dng hng ha, dch v thit yu phc v cuc sng hng ngy m cn gip c quan nh nc v bo v quyn li ngi tiu dng. * Trch nhim ca t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v i vi ngi tiu dng K tha nhng u im ca Php lnh nm 1999 v cn c vo tnh hnh v nhu cu thc t v bo v quyn li ngi tiu dng, Lut Bo v quyn li ngi tiu dng a ra nhng quy nh mi v cht ch v trch nhim ca t chc, c nhn kinh doanh i vi ngi tiu dng. Lut c nhng quy nh mi, tp trung vo vn trch nhim bo hnh v thu hi hng ha c khuyt tt, bi thng thit hi do khuyt tt ca hng ha gy ra cho ngi tiu

8

dng. Theo , t chc, c nhn kinh doanh phi thc hin y ngha v bo hnh i vi hng ha do mnh cung cp, trong thi gian bo hnh phi cung cp cho ngi tiu dng hng ha tng t s dng tm thi hoc c hnh thc gii quyt khc c ngi tiu dng chp nhn, phi chu chi ph v sa cha v vn chuyn hng ha, linh kin c bo hnh i vi hng ha c khuyt tt, t chc, c nhn kinh doanh phi thng bo cng khai trn cc phng tin thng tin i chng, tin hnh thu hi v bo kt qu vi c quan qun l nh nc v bo v quyn li ngi tiu dng. Nhng quy nh mi trong Lut khng ch gip bo v quyn li ngi tiu dng ti a, qua cn gp phn nng cao trch nhim ca cc t chc, c nhn kinh doanh i vi hng ha, dch v do mnh cung cp. * Vai tr ca t chc x hi trong bo v quyn li ngi tiu dng Bn cnh k tha cc nguyn tc v hot ng, quyn, ngha v ca t chc bo v quyn li ngi tiu dng ca Php lnh nm 1999, Lut cng c thm nhng quy nh mi nng cao vai tr ca t chc bo v ngi tiu dng, gp phn x hi ha cng tc bo v ngi tiu dng nh: quy nh quyn t khi kin v li ch cng cng ca t chc bo v quyn li ngi tiu dng (Php lnh nm 1999 ch quy nh quyn khi kin ca t chc bo v quyn li ngi tiu dng khi c ngi tiu dng y quyn); quy nh t chc bo v quyn li ngi tiu dng c Nh nc cp kinh ph v cc iu kin khc khi t chc ny thc hin nhim v c c quan nh nc giao. Quy nh ny th hin r quan im nh hng trong qu trnh xy dng Lut Bo v quyn li ngi tiu dng l x hi ha hot ng bo v quyn li ngi tiu dng. * Gii quyt tranh chp ti ta n gia ngi tiu dng v cc t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v theo th tc n gin Chng IV quy nh cc phng thc gii quyt tranh chp gia ngi tiu dng v t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v, bao gm: thng lng; ha gii; trng ti v ta n. Lut c quy nh rt tin b, c bit phng thc gii quyt tranh chp ti ta n. Theo , ta n p dng th tc rt gn gii quyt v n dn s v bo v quyn li ngi tiu dng trong trng hp v n dn s n gin, c nhn l ngi tiu dng khi kin; t chc, c nhn trc tip cung cp hng ha, dch v cho ngi tiu dng b khi kin; v n n gin, chng c r rng; Gi tr giao dch di 100 triu ng. Quy nh ny gip cho nhng tranh chp nh, n gin c gii quyt nhanh chng, thun tin cho ngi tiu dng. * B sung phng thc thng lng gii quyt tranh chp gia ngi tiu dng v t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v khuyn khch ngi tiu dng v t chc, c nhn kinh doanh t gii quyt tranh chp, Lut Bo v quyn li ngi tiu dng a ra quy nh gii quyt tranh chp bng phng thc thng lng. y l mt im hon ton mi so vi Php lnh Bo v quyn li ngi tiu dng. Theo , ngi tiu dng c quyn gi yu cu n t chc, c nhn kinh doanh hng ho, dch v thng lng khi cho rng quyn, li ch hp php ca mnh b xm phm. T chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v c trch nhim tip nhn, tin hnh thng lng vi ngi tiu dng trong thi hn khng qu 07 ngy lm vic, k t ngy nhn c yu cu. Php lut khng can thip vo vic la chn s dng phng thc ny cng nh qu trnh thng lng v thi hnh kt qu thng lng thnh ca cc bn. Tuy nhin Lut quy nh khng c thng lng, ho gii trong trng hp tranh chp gy thit hi n li ch ca Nh nc, li ch ca nhiu ngi tiu dng, li ch cng cng.

9

* V vic min ngha v chng minh li v min tm ng n ph Lut Bo v quyn li ngi tiu dng cng a ra quy nh min ngha v chng minh li v min tm ng n ph cho ngi tiu dng khi tin hnh khi kin cc t chc c nhn vi phm quyn v li ch hp php ca mnh. Quy nh ny xut pht t v tr yu th ca ngi tiu dng trong mi quan h vi t chc, c nhn sn xut, kinh doanh hng ha, dch v. Trong hu ht cc v vi phm, ngi tiu dng hu nh khng th chng minh c li ca t chc, c nhn sn xut, kinh doanh hng ha, dch v do thiu kin thc, phng tin, nng lc ti chnh nh v xng pha aceton; sa nhim melamine Trong cc v vic ny, ngi tiu dng khng th chng minh c cc cht ha hc c hi trong sn phm. Ngoi ra, trong mt s v vic lin quan n li ch x hi th Nh nc cn c c ch h tr ngi khi kin thng qua vic min tm ng n ph hoc n ph. 2.3: Mt s b lut lin quan: Bn cnh , Quyn li ca ngi tiu dng cn c bo v bi nhiu quy nh trong cc vn bn php lut khc nh: B lut Dn s (2005), B lut Hnh s (2000), Lut Thng mi (2005), Lut Cnh tranh (2004), Lut Tiu chun v Quy chun k thut (2006), Lut Bo v mi trng sa i (2005), Lut Cht lng sn phm (2007), Lut V sinh an ton thc phm (2010), Php lnh Qung co (2001) iu 14, mc 2, chng I Lut thng mi c nu : i u 1 4 . Nguyn tc bo v li ch chnh ng ca ngi tiu dng 1. Thng nhn thc hin hot ng thng mi c ngha v thng tin y , trung thc cho ngi tiu dng v hng ho v dch v m mnh kinh doanh v phi chu trch nhim v tnh chnh xc ca cc thng tin . 2. Thng nhn thc hin hot ng thng mi phi chu trch nhim v cht lng, tnh hp php ca hng ho, dch v m mnh kinh doanh. B Lut Dn s: ti iu 630 Lut Dn s 2005 c quy nh: Cc c nhn, php nhn, ch th khc sn xut kinh doanh khng m bo cht lng hng ha m gy thit hi cho ngi tiu dng th phi bi thng. iu 4.2 ca Lut cnh tranh "Vic cnh tranh phi c thc hin theo nguyn tc trung thc, khng xm phm n li ch ca Nh nc, li ch cng cng, quyn v li ch hp php ca doanh nghip, ca ngi tiu dng v phi tun theo cc quy nh ca Lut ny." Phn 3: Thc trng bo v ngi tiu dng Vit Nam hin nay: Nhng nm gn y, quyn li ca ngi tiu dng ngy cng b xm hi trong nhiu lnh vc. l tnh trng hng gi, hng nhi nhn mc, km cht lng c tr trn a vo lu thng, tnh trng mt v sinh an ton thc phm, tnh trng cn, o, ong, m khng m bo ng nh lng, gian di vi ngi tiu dng.. nguyn do cng v nhn thc ca ngi tiu dng v h khng bit khiu ni u v c nhng quyn li g. Ngoi ra, trch nhim ca cc nh sn xut, cc c quan nh nc cng cha quan tm y . Thc t hot ng bo v quyn li ngi tiu dng Vit Nam cha c hiu qu thit thc c nhng phong tro ngi tiu dng, cc hot ng lin kt c tnh cht cng ng ngi tiu dng; cng cha to nn ting ni c trng lng, tc ng n cc quyt sch ca nh nc, 10

ngnh, b, a phng, c s, nhm lm cng tc t vn, phn bin gim nh x hi... mnh m nh cc nc pht trin. t chc ngi tiu dng VN cng c tc ng, nhng ch vi tnh cht l chc nng m thi.

Sau y l thc trang chung trong thi gian va qua:

3.1.Hot ng ca c quan nh nc, cc t chc chnh tr, chnh tr-x hi, x hi, x hi-ngh nghip:

Cc t chc bo v ngi tiu dng Vit Nam, m in hnh l Hi Tiu chun v Bo v ngi tiu dng Vit Nam (Vinastas) c nh gi c vai tr ngy cng quan trng trong lnh vc ny khi Lut Bo v ngi tiu dng c Quc hi thng qua. Vi tnh trng quyn li ngi tiu dng b xm hi ngy cng nghim trng nh hin nay, Hi cng y mnh hot ng ca cc Hi a phng, cc Vn phng gii quyt khiu ni, ch ng tham gia vi cc c quan Nh nc trong qu trnh xy dng vn bn quy phm php lut, xy dng tiu chun, quy chun k thut, d kin xy dng danh mc hng ho, cnh bo ngi tiu dng v nguy c mt an ton khi dng. Hi cng ang cng cc c quan hu quan xy dng v xt tng cc Danh hiu Vn minh thng mi ngi tiu dng Vit Nam nhm tn vinh cc Doanh nghip c o c kinh doanh v ngi tiu dng. Trong nm 2009, hai vn phng ca Vinastas ti H Ni v Tp.HCM tip nhn hn 310 h s khiu ni ca ngi tiu dng. Chn thng va qua ca nm 2010, con s ny l khong 200, cha k cc trng hp tip nhn khiu ni v t vn qua in thoi. Trong cc h s khiu ni, c khong 80% s v c gii quyt thnh cng v c kt qu c th. Tuy nhin, theo nh gi th thc t s v vi phm quyn li ngi tiu dng ca cc doanh nghip sn xut, kinh doanh vt xa so vi s v khiu ni. iu ny c th do ngi tiu dng thiu thng tin, hiu bit v php lut cn hn ch, khng bit phi tm kim s tr gip t c quan no khi xy ra cc s c hoc khng tin tng vo nng lc gii quyt ca cc c quan qun l...s ngi hiu bit v Hi v n khiu ni vi Hi v cc thit thi ca mnh cn qu hn ch, cha phn nh ng vi cc bin ng ca x hi. Ci kh th nht l phi kim cho c con ngi c tm huyt vi Hi v c trnh nng lc. Th hai, kh quan trng l phi c kinh ph ti thiu trang tri cc chi ph trong qu trnh hot ng, c bit l ph cp cho ngi thng trc chuyn trch theo gi hnh chnh vn phng khiu ni (t nht 500.000 ng/ngi/thng).Hin nay php lut gii quyt tranh chp ca ngi tiu dng vn thng qua cc hnh thc nh ho gii, thng lng, trng ti v to n. Tuy nhin, n nay cha c tranh chp no ca ngi tiu dng c gii quyt bng trng ti. Cn hnh thc gii quyt tranh chp qua to n t khi ngi tiu dng la chn do trnh t, th tc phc tp, thi gian ko di. S lng ngi khiu ni v quyn li tiu dng rt nh. iu ny ng nhin khng phi v quyn li ngi tiu dng t b xm phm m tm l s rc ri nn ngi ta thng e ngi. Bi chia nh quyn li cho mi c nhn, gi tr kinh t thng khng ln, thit hi ca ngi tiu dng ch thc s khng l khi n c 11

mang tnh cng ng. V d mt chic ni cm in b li r-le, th rng mang i thay mt 40.000 ng, cn hn l vc n i kin nh sn xut, cha bit n bao gi mi thng? Nhng bn cnh nhng u im, cc phng thc gii quyt tranh chp bng ho gii, thng lng cn c nhng hn ch l qu trnh gii quyt cn phi ph thuc vo thin ch ca cc bn, quyt nh ch mang tnh ng thun, khng c gi tr rng buc php l; thi gian gii quyt ko di... Theo quy nh ca php lut, NTD khi mua sn phm khng m bo cht lng, dch v cung cp khng t, c quyn trc tip thng lng vi nh sn xut, nu nh sn xut khng gii quyt th thng qua cc vn phng khiu ni t vn tiu dng ca VINASTAS ti cc a phng v thnh ph trong c nc. H cng c th khiu ni n cc c quan qun l Nh nc nh Tng cc TCLCL, Cc ATVSTP, Cc Qun l cnh tranh..., ngoi ra h cn c quyn kin ra ta. Khi NTD n vn phng t vn khiu ni hng tiu dng ca VINASTAS khiu ni, ngi c thm quyn s mi nh sn xut n trao i v tm hiu l do ti sao cht lng sn phm khng ng nh cng b ca nh sn xut. ng thi, hi cng tm hiu xem phn nh ca NTD c ng so vi cng b cht lng ca nh sn xut hay khng. Da trn kin ca hai bn s a ra phng n ho gii, gip cho NTD cm thy quyn li ca mnh c bo v v gip cho nh sn xut c c hi ci tin sn phm ng thi lm ng trch nhim ca mnh. Thc t, quyn li ca NTD ang b xm phm nghim trng nhng vic bo v NTD hin nay vn cn nhiu kh khn.Lut php ch cho php Hi c php ha gii. NTD Vit Nam b xm phm v quyn li ch yu mang tnh nh l, gi tr kinh t khng cao nn ch yu s ha gii. Nu gi tr cao (trn 100 triu ng), Hi s thay mt NTD ng ra khi kin. Cc ch ti x pht ca nc ta vn cn nh, quy nh ca php lut v bo v NTD cn lng lo, cha st vi thc t khin nhiu khi NTD bit mnh b la di, b xm hi m khng lm th no c. cc nc EU, Nht, Singapore, vic a ra danh sch en cnh bo cc thc phm, hng ho c vn v kim tra nghim ngt cc sn phm l chuyn rt bnh thng. C th ni, trong iu kin x hi ngy cng vn minh, th vn quyn li v sc khe ca ngi tiu dng cng phi c ch trng, tuy nhin hin ti c hai vn ny u bc l nhng bt cp. Vic cc nh sn xut, phn phi vi phm v cc quyn tiu dng qu ph bin, c th gp bt c phn on th trng no ca thnh ph. Ngy nay th on ca cc i tng vi phm ngy cng tinh vi xo quyt. Nhn vo s liu ca Chi cc qun l th trng, tnh t u nm n nay, Chi cc thc hin kim tra 1.253 v, th c ti 1.032 v vi phm cc quy nh ca nh nc, mt t l rt cao m iu ng ni y ch l mt phn nh trong s tip din lin tc ca th trng. C th trn lnh vc chng bun lu, vn chuyn v bun bn hng cm, Chi cc thc hin kim tra 18 v, c 18 v u c du hiu vi phm. Trn lnh vc chng sn xut v bun bn hng gi hng km cht lng, t l cng l 100% gia kim tra v x l vi 27 v. Khi nim quyn li ngi tiu dng c nhc n nhiu, nhng trn thc t ngi tiu dng cha mn m lm vi vn ny. Trong khi , vic mua phi nhng sn phm km cht lng, vic bo tr bo hnh khng thc hin ng cam kt i khi l tha

12

thun c tnh ch quan, v y chnh l im yu cc nh sn xut, phn phi li dng. ch t do vic ni thch cn iu vn d thnh np truyn thng, nhng ngay ti cc siu th, chng hn Metro khi nim yt gi, nh phn phi in gi trc thu th to ng, gi bn thc th nh xu tinh mt mi thy. C th mc vi phm khng c hoc kh xc nh, nhng dng nh n vn phng pht nhng hnh vi lp l thiu minh bch, thay cho cch m ngi tiu dng c tip cn hng ha ng hong hn. Lut bo v ngi tiu dng l c hi, th ch khi cc c qun thc thi quyn bo v ch ng, n mi thu ht c s quan tm ca mi ngi. 3.2 Hot ng ca cc doanh nghip: Hin nay, ngi tiu dng ni chung rt thiu kin thc nhn bit hng gi, hng tht. Mua bt k mt sn phm no, ngi tiu dng u bn khon, lo lng v cht lng sn phm. Nim tin ngi tiu dng ang gim xung trong qu 01 nm 2011. Gn 2/3 doanh nghip cho rng nn kinh t ang i xung v 48% mong rng h s t c mc tiu ra so vi nm ngoi. Ch 1/3 ngh rng iu kin kinh doanh s c ci thin trong 12 thng ti, a s u cho rng tnh trng hin ti vn tip tc duy tr. Lm pht v tin ng mt gi l mi quan tm hng u ca cc nh lnh o, tuy nhin h ni rng h vn c kh nng xoay s t c mc tiu kinh doanh

5 mi quan tm hng u ca 5 mi quan tm hng u ca ngi doanh nghip tiu dng 1) Lm pht 2) Tin ng mt gi 3) Kh nng tng gi 4) p lc cnh tranh/ hot ng/ tng trng 5) GDP tng chm 1) Sc khe 2) Gi thc phm tng 3) Gi in/ nc/ gas tng 4) m bo cng vic 5) Tng lai ca con ci

Bt chp nhng ni lo trn, cc doanh nghip ln (90%) vn tin rng vic kinh doanh ca h s tng trng gp i. Nh ta bit, DN c vai tr quyt nh trong vic dp b tn gc cc hnh vi vi phm quyn li NTD. DN chnh l ngi thit k, sn xut v a sn phn hng ha, dch v ra th trng. Nu DN no cng thc hin tt cc quy nh ca php lut v kinh doanh nh: lut Thng

13

mi, lut Cnh tranh, lut Cht lng sn phm, lut o lng, lut ATVSTP, php lnh qung co th s khng c hng ha, dch v km cht lng, khng c qung co, thng tin sai lch, la di NTD trn th trng Khi c pht sinh v quyn li ca NTD (hng b li, km cht lng) th DN l ngi gii quyt tha ng nht nhng yu cu ca NTD, gip cho NTD c nhng thng tin, kin thc ng n v sn phm hng ha, dch v ca mnh, m bo quyn c khiu ni, bo hnh hng ha ca NTD. Thc t hin nay cc DN v li nhun nn c nhng hnh vi c vi phm php lut, xm hi n quyn li NTD. iu ng lo ngi l cc hnh vi vi phm ang rt ph bin, a dng v ngy cng tinh vi, phc tp. Nhiu hnh vi vi phm m bn thn NTD rt kh nhn bit c. Nhng hnh vi ny khng nhng vi phm nghim trng n quyn li NTD m cn nh hng trc tip n hot ng kinh doanh ca cc DN chn chnh, lm mt lng tin ca NTD i vi cc DN.NTD l i tng d b tn thng v b xm hi quyn li. Do , hng ti mt x hi cng bng nhng thit thi ca NTD i hi phi c gii quyt tha ng. DN cn ngi t hng gi Nhim v chng sn xut v bun bn hng gi thuc v 3 i tng: Nh nc (cc cp, cc ngnh, c quan chc nng, bo i), cc on th x hi, NTD v bn thn cc DN. Trong 3 i tng ny, DN phi l chnh, phi ch ng. Thc t l nhiu DN ngi khng mun t gic, u tranh khi sn phm hng ha ca mnh b lm gi. Khi DN bo v quyn li NTD cng chnh l cch m DN nng cao uy tn cho chnh mnh. Mt thc t ng lo ngi l cc loi hng ha, trong c c mt hng nhu yu phm ang b tht gi ln ln. Hng gi c khp mi ni, ch yu l cc loi ru, bia, thc phm t hng cao cp n hng bnh dn u c nhng sn phm lm nhi, lm gi. iu d chng t cc DN chn chnh vn cha mnh dn u tranh, t gic hng gi. Chnh v vy, uy tn ca DN suy gim v NTD mt lng tin vi chnh DN lm n chn chnh . Trong thi gian va qua, khng c t v vi phm quyn li ngi tiu dng nh 312.000 in k in t gi ngun gc xut x phi thu hi, ta n x hnh s; v c cht 3-MCPD cha trong nc tng c hm lng cao vt qu tiu chun cho php 5,27 ln; ri hnh vi ci t h thng chp in t trong my bm xng bt xn ca khch hng Nn nhn hng chu hu qu, khng ai khc chnh l ngi tiu dng. Do , Lut Bo v quyn li ngi tiu dng, ngoi nhng quy nh chung, cn quy nh cc vn c th nh: Trch nhim ca t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v i vi ngi tiu dng; trch nhim ca t chc x hi trong vic tham gia bo v quyn li ngi tiu dng; gii quyt tranh chp gia ngi tiu dng v t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v Phn 4 Nguyn nhn thc trng BVNTD ngnh sa. 4.1 Thc trng vn bo v ngi tiu dng trong ngnh sa. 4.1.1 Gi c.

14

Vic gim st gi sa ti Vit Nam trong nhng nm gn y dng nh vt tm kim sot ca c quan chc nng. Ti hi tho Sa vi sc khe ngi tiu dng Vit Nam, H Ni ngy 27-6-2011, Cc Qun l Cnh tranh (B Cng Thng) cho bit, thng k cho thy trong 3-4 nm qua, gi bn sa nc ngoi nhp ti Vit Nam ch c tng khng gim. Theo ti liu ca D n b sa Vit- B, mt d n do B ti tr v pht trin ngnh sa Vit Nam, gi sa bn l ti Vit Nam l 1,4 la M/lt, ngang bng vi gi ti nhng nc pht trin nh M, Canada, Hn Quc, l mc gi cao nht th gii. Quc gia - vng lnh th Vit Nam H Lan c Trung Quc n Gi sa (USD/lt) 1,4 0,8 0,9 1,1 0,5

Trong khi gi sa bn l ti Vit Nam thuc loi cao nht th gii th mc li nhun ca cc doanh nghip sa cng mc cao nht nh th gii. C th, li nhun ca cc doanh nghip kinh doanh sa bt 22-86%. i vi sa nc, mc li nhun ca cc doanh nghip cng ln ti 48%. iu ny cho thy cc doanh nghip hot ng trng ngnh sa ang lm mo m gi c sn phm sa gy thit hi to ln cho ngi tiu dng, trong khi thu nhp ngi dn tng rt t th gi c sa li tng mnh, khng tng xng. Mt in ng lu na trong khi gi sa nguyn liu nhp khu gim mnh, mt s hng sa bt ng iu chnh gi bn vi mc tng 4-15%. 2011 tng 20-25% gi. Hng sa Nestl iu chnh tng gi dng sa Lactogen t 3-10%. T ngy 7-9-2010, Friesland Campina VietNam cng iu chnh tng gi 4-15% mt s mt hng sa bt nh Friso, Dutch Lady. Cc nhn hng sa ngoi ang ti ra mc gi tng bt hp l nhng vn khng b cc c quan chc nng v gim st th trng tin hnh thanh tra, r sot vic tng gi. Quyn li ngi tiu dng ang b xm hi nghim trng. 4.1.2 Cht lng sn phm. Cht lng sn phm sa trong giai on gn y ang nhn c s quan tm c bit ca d lun. Th nht v hm lng sa trong cc sn phm, theo thng tin t Cc An ton v sinh thc phm (B Y t), trong t kim tra 6 thng va qua ( 2 qu u nm 2011), cc a phng pht hin nhiu sn phm sa km cht lng, nh thiu m, thiu cht bo. Ring ti S Y t Hi Phng, kim nghim 22 mu sa ng gi trong nc thy c 6 mu khng t tiu chun. Trong s cc sn phm km cht lng trn l ba mu sn phm ca hai cng ty C phn Sa Vit Nam Vinamilk v Dutch lady Vit Nam, b coi l c hm lng cht bo thp hn cng b. Theo , Vinamilk c 2 mu, sn xut hai a ch khc nhau, gm: - Sa c c ng hiu ng Th: mc cht bo cng b trn nhn 9g%, thc kim: 6,32g% (ngy sn xut: 11/1/2009, hn s dng: 11/1/2010, hp 380gr, sn phm ca C

15

phn Sa Vit Nam Vinamilk, a ch: s 57/22, Bu Ct 9, phng 14, qun Tn Bnh, TP HCM). - Sa bt Vinamilk dielac Star Step 1: mc cng b trn nhn: 28g%, thc kim: 23,3g% ( ngy sn xut: 12/6/2007; hn s dng: 12/6/2009, hp 400gr, sn phm ca Cng ty C phn Sa Vit Nam Vinamilk, a ch 184-186-188 Nguyn nh Chiu, phng 6, qun 3, TP HCM). Mt mu khc l sa c c ng Duchtlady: mc cng b trn nhn 11g%, thc kim: 7,55g% (ngy sn xut: 1/11/2008, hn s dng: 1/11/2009, hp 380gr, sn phm ca Cng ty TNHH v nc gii kht Ducht Lady VN, x Bnh Ho, Thun An, Bnh dng). Th hai v vn nhim melamine trong cc sn phm sa, theo thng tin t Cc An ton v sinh thc phm B Y t n ht ngy 2/10/2008, pht hin 18 sn phm c nhim melamine c bn ti Vit Nam. Chnh thanh tra B Y t Trn Quang Trung cho bit, ngy 2/10, Thanh tra B Y t c vn bn yu cu Hanoimilk tiu hu ngay hai l sa 180 tn nhim melamine. Hai l sa ny c nhn hiu: Sa bt nguyn kem Grate A ca Cng ty Long Com (Trung Quc, hm lng melamine l 145mcg/kg vi hn s dng n thng 9/2008) v nhn sa bt nguyn kem Blue Cow (hm lng melamine 200mcg/kg c hn s dng n 26/11/2008). Vn ny nhn c s quan tm c bit ca ngi tiu dng, kho st sao l mt v d.

Bng thm d kin ca VnExpress. Trn y ch l nhng nt c bn trong vic kim sot cht lng sn phm cng nh trch nhim ca doanh nghip trong vic qun l cht lng sn phm, iu ny cho thy quyn li ngi tiu dng cha c doanh nghip quan tm ng mc v cc c quan chc nng vn cha gim st tt cng tc bo v ngi tiu dng trc vic cht lng sn phm b sai lch. 4.1.3 Thng tin sn phm v thng tin thng hiu. T 1/1/2012, cc sn phm sa lu thng trn th trng Vit Nam s buc phi ghi nhn bng ting Vit. Trong trng hp thng tin trn ghi khng r rng, dn n hiu lm ca ngi tiu dng gy hu qu nghim trng, n v chu trch nhim c th b truy t. Hin c nhiu doanh nghip sn xut, kinh doanh cha p ng cc yu cu, dn n sn phm sa khng bo m cht lng, nh hng ti sc khe ngi tiu dng - l khng nh ca ng Nguyn Phng Nam - Ph Cc trng Cc Qun l cnh tranh (B Cng Thng) ti hi tho "Sa vi sc khe ngi tiu dng Vit Nam" t chc ngy 27/6 ti H Ni.

16

Theo cc Qun l cnh tranh; trong cn bo hng nhp khu hin nay, ngi tiu dng thng b nhiu thng tin, mua bn theo phong tro, d dn n tin mt tt mang, sc khe khng c bo m. Bn cnh , ngi tiu dng vn cha quan tm st sao ti cc vn v la chn sn phm, cht lng, cch bo qun , cch thc s dng hoc nhng yu cu bo m ATVSTP ca cc doanh nghip ng Nguyn Cng Khn - Cc trng Cc ATVSTP (B Y t) - cho hay: Rt nhiu ngi tiu dng nhm ln gia qung co v thng tin. Hin nay, nh nc c nhiu ci tin qun l mt hng ny bng vic ban hnh nhng b quy chun cht lng. Song, cht lng sa o bng v vn tiu chun. Mi dng sa, loi sa li c nhng tiu chun khc nhau. Nh qun l a ra quy chun, cn nh sn xut phi i tin phong trong vic hng dn mt cch t m, chi tit, y v chnh xc cho ngi tiu dng, khng ch la chn sa m cn l cch bo qun, s dng nh th no cho tt nht... Tuy nhin, khi no cc nh sn xut lm c iu ny vn l cu hi ang b ng. Thng tin tng hiu l mt trong cc yu t quan trng gip khch hng ra quyt nh mua hng mt cch chun xc. Trong ngnh sa vit Nam hin nay vn cha tn ti h thng nh v thng hiu ring cho sn phm sa, cc nhn hiu sa ngoi trn lan trn th trng nhng khng r ngun gc v xut x. nhn hiu thng c ghi ging vi cc thng hiu ni ting trong ngnh sa nhm to ra s nhm ln cho ngi tiu dng khi mua hng. C quan chc nng vn cha xy dng h thng cc nhn hiu, thng hiu c uy tn trong ngnh mt cch chi tit v cng khai cho ngi tiu dng bit n.

V d in hnh l v vic nhn hiu sa nhi AC Food ca cng ty Chu nm 2008. Trn v hp cc loi sa ny u c ghi nguyn liu nhp khu t Australia v c nhiu im tng t vi sa Golden Food (mt cng ty sa ca Australia). Tuy nhin, gim nh ca Cc C36 cho thy trong thnh phn ca sa AC Food c ti 32,97% sa bt Trung Quc, sa bt Australia ch chim 2,4%, s cn li xut x t Hn Quc, Thi Lan vic khng kim sot c thng tin sn phm cng nh uy tn thng hiu gy ra nhiu tn tht to ln cho ngi tiu dng v nn kinh t.4.1.4 Chnh sch hu mi. Trong thi gian gn y vic tin hnh cc chng trnh hu mi khi mua sa ang c cc doanh nghip ch tm thc hin. ta c th xt n mt s cc chng trnh c th nh Cng ty CP Sa Vit Nam - Vinamilk, nhn hng sa bt Dielac Alpha c chng trnh khuyn mi Tit kim thng minh nhm chia s kh khn vi cc b m nui con nh.

17

Theo , cc sn phm Dielac Alpha hp giy 400g c dn tem khuyn mi dnh cho tr t mt n ba v bn n su tui s c tng thm 15% trng lng (tng ng tng thm 60g sa/hp), vi gi khng i. D kin s c hai triu hp Dielac Alpha trng lng tng thm 15%, tng ng gi tr tit kim cho ngi tiu dng ln n hn 20 t ng. Chng trnh khuyn mi Mua sa bt Morinaga nhn qu Nht Bn cho b t ngy 01/06/2011 n 30/07/2011, khch hng khi mua sn phm sa bt Morinaga sn xut ti Nht Bn Cc chng trnh nh th ny thng c doanh nghip t chc thc hin nhng thiu s gim st ca c quan chc nng v cht lng sn phm, tnh trung thc ca cc chng trnh cng nh tnh lnh mnh trong cnh tranh gia cc doanh nghip. 4.1.5 Dch v t vn. Dch v t vn cho qu trnh mua hng ti vit nam vn cha tht s c kim sot cht ch bi cc c quan chc nng, cha hnh thnh khung php l iu tit hot ng t vn do cc hot ng ny ph thuc ch yu vo o c ngh nghip ca ngi hnh ngh. Th nht, t vn trc v khi mua hng: cha xy dng i ng t vn chuyn nghip gip khch hng xc nh ng loi sn phm cn mua. Hot ng t vn ch yu thng qua qung co i tr qua cc phng tin truyn thng. Tuy nhin sa l thc phm dinh dng nn nhu cu gia tng th trng khc nhau nn phng php i tr nh th khng m bo li ch ca ngi s dng. Theo AP,kt qu cuc kho st nm 2009 cc b m, bc s, nhn vin y t v nhn vin bn hng u cho kt qu: cc cng ty sa bt tr tin cho bc s qung co s dng sn phm ca h, khuyn khch s dng sn phm ny cho tr di 1 tui v gi cho cc b m cng nh nhn vin y t ti cc c s chm sc y t - tt c u phm lut bo v ngi tiu dng v vi phm o c ngh nghip ca dch v t vn. Th 2, t vn sau khi mua hng: mi loi sn phm sa c phng php s dng khc nhau, cc quy trnh ny cha c h tr c th, vic ghi nhn mc v cch s dng bng ting nc ngoi gy cn tr to ln n a phn ngi tiu dng v ngn ng, c th gy hiu nhm hoc s dng sai phng php v mc ch. Cho n thi in hin nay vn cha c quy nh c th v dch v t vn s dng sn phm. 4.1.6 Qung co.

18

Nhng qung co sa hin nay rt d gy hiu lm cho ngi tiu dng vi nhng vi cht b khng c ghi ch c th v thnh phn, cng dng cng nh xut x. Mt hng sa ngy cng phong ph, hin c khong 300 nhn mc khc nhau vi cc loi sa bt, sa nc do vic qung co gy nhm ln hoc c tnh che giu thng tin tht u to s la chn bt cn xng trong quyt nh mua hng nh hng trc tip n quyn li ca ngi tiu dng. Qu Nhi ng Lin Hp Quc (UNICEF) cho bit kt qu kho st khc cho thy ngnh cng nghip sa chi hn 10 triu USD cho ring qung co trong nm 2009, tr thnh mt trong 5 ngnh qung co nhiu nht Vit Nam. Theo Trung tm T liu Lut php Quc t (t chc phi li nhun hot ng trong n lc loi tr tnh trng tip th v trch nhim cc sn phm thc phm tr em, c tr s ti Malaysia), qung co sa v ti v l tnh trng chung ph bin khp khu vc, t Trung Quc, Indonesia, n Philippines, Vit Nam. Trung tm ny cho rng cc nc ang pht trin gp nhiu kh khn trong vic "u tranh" vi cc cng ty quc t lun c mt ngn sch khng l dnh cho qung co, lc lng bn hng ng o v c mt i ng c vn php lut h tng. Lut php Vit Nam cm qung co cc sn phm sa bt cho tr di 1 tui, cm bn sa bt dnh cho tr s sinh bn trong cc bnh vin tuy nhin thc t cc hot ng ny vn din ra hng ngy ti cc bnh vin trn c nc. Nhng li i bn ngoi bnh vin dnh cho b m v tr s sinh ln nht H Ni li trng y nhng nhn hiu sa ca M v chu u. Cc nh tr khp H Ni v Thnh ph H Ch Minh thng c trang tr y nhng logo ca cc hng sa Mead Johnson v Abbott c qung co l xut x t M, km theo bn gh, chi v nhng qu tng khc. Nhng cng ty ny thng xuyn ln ting bo m rng tr s thng minh hn, kh mnh hn nu chng s dng cc loi sa bt vi dy dng cht b sung ca h- mt qung co lun b cc chuyn gia y t c lp phn i. 4.1.7 Bi thng, thu hi khi sn phm c khuyt tt. V nhim sa melamine ti vit nam: B Y t va c vn bn s 1076/BC-BYT bo co Th tng Chnh ph v cc hot ng trin khai nhm ngn chn tnh trng sa nhim melamine cng nh xut bin php x l. Hin tng s sa nhim malemine v khng c ngun gc khong 700 tn. Cc on kim tra, thanh tra lin ngnh a phng v trung ng pht hin mt lot cc t chc, c nhn sn xut, kinh doanh cc sn phm sa khng r ngun gc. Tt c u b c quan chc nng nh ch lu hnh xem xt, x l theo quy nh. Theo bo co ca cc on thanh tra v cc a phng c 23 sn phm b pht hin c nhim melamine, mt sn phm c quyt nh thu hi v tiu hy (nhn sa ti Yili nhp t Trung Quc), s cn li ang c nim phong ch phng n x l ca cc c quan chc nng. B Y t yu cu tt c cc Cty sa ti Vit Nam tng cng t kim tra cht lng VSATTP ti cc cng on trong quy trnh sn xut sa v cc sn phm c nguyn liu l sa; phn tch cht melamine v mt s ch tiu an ton. Doanh nghip phi hon ton chu trch nhim v cht lng v sinh an ton thc phm i vi cc sn phm sa ca mnh. Cn c vo kin ca cc chuyn gia u ngnh trong cc lnh vc, c s tham vn ca ca WHO, FAO, cng nh tham kho i sch x l tnh hung sn phm c nhim melamine ca cc nc, B Y t c kin ngh Th tng Chnh ph, ngh Th tng ch o B Ti nguyn v Mi trng, B Nng nghip v Pht trin nng thn, B Cng Thng hng dn cc doanh nghip tin hnh thu hi v tiu hy theo quy nh.

19

ng thi, ngh Chnh ph h tr cho Ngnh Y t tng cng nng lc h thng kim nghim VSATTP, hot ng kim tra p ng c nhim v qun l nh nc v lnh vc ny. Ch o B Thng tin v Truyn thng c cc thng tin chnh xc, kp thi, y n ngi tiu dng, gp phn khn trng khi phc sn xut, kinh doanh mt hng sa v cc sn phm sa th trng Vit Nam. 4.2 Quy nh ca php lut. Gi sa 1. Cc vn bn php lut c ban hnh ca c quan qun l Thng t 104/2008/TT-BTC c B Ti chnh ban hnh nm 2008 hng dn vic bnh n gi sa: trong thi gian ti thiu 15 ngy lin tc, gi bn l sa tng vt 20% tr ln so vi gi th trng trc khi c bin ng. C ba bin php bnh n gi sa c hng dn c th Ngh nh 75/2008/N-CP 1.1 Hip thng gi - H s hip thng gi gm c: vn bn ch o bt buc hip thng gi ca c quan qun l cng vi bin bn yu cu hp thng gi ca bn mua hoc bn bn (hoc c hai bn). - Phng n gi hip thng: i vi bn bn cn thit phi gii trnh nhng vn : - Tnh hnh sn xut - tiu th, cung - cu ca hng ho, dch v; - Phn tch mc gi ngh hip thng: Lp bng tng hp c cu tnh gi theo cc yu t hnh thnh gi, phn tch thuyt minh c cu tnh gi (c phn tch, so snh vi c cu hnh thnh gi trc khi c yu cu hoc ngh hip thng gi). Phn tch tc ng ca mc gi mi n hiu qu sn xut, kinh doanh n hot ng ti chnh, i sng ngi lao ng trong doanh nghip v ngha v vi ngn sch nh nc. Nhng vn m bn bn cha thng nht c vi bn mua, lp lun ca bn bn v nhng vn cha thng nht. Cc kin ngh (nu c). Lp bng tng hp c cu tnh gi theo cc yu t hnh thnh gi ca hng ha, dch v do mnh sn xut ra tnh theo gi u vo mi m bn bn d kin bn. Thuyt minh c cu tnh gi (c phn tch, so snh vi mc gi u vo trc khi c yu cu hoc ngh hip thng gi). Phn tch tc ng ca mc gi mi n hiu qu sn xut, kinh doanh, n hot ng ti chnh, i sng ca ngi lao ng trong doanh nghip, gi bn ca sn phm, kh nng chp nhn ca ngi tiu dng, so snh vi gi hng ha, dch v cng loi trn th trng v ngha v i vi ngn sch nh nc. Nhng vn m bn mua cha thng nht vi bn bn, lp lun ca bn mua v nhng vn cha thng nht . Cc kin ngh khc (nu c).

i vi bn mua cn thit phi gii trnh nhng vn :

Khi c ch o hip thng gi bt buc theo yu cu ca c quan c thm quyn th c hai bn mua v bn u phi lp h s hip thng gi theo hng dn trn.

20

C quan c thm quyn t chc hip thng gi thc hin theo quy nh ti khon 8, iu 1 Ngh nh s 75/2008/N-CP. Kt qu hip thng gi c quy nh ti iu 12 ca Php lnh gi. 1.2 Kim sot cc yu t hnh thnh gi Vic kim sot cc yu t hnh thnh gi thc hin theo quy nh ti iu 22 a, khon 10, iu 1 Ngh nh s 75/2008/N-CP. Hng ha, dch v thuc danh mc thc hin bnh n gi khi c bin ng bt thng quy nh ti khon 2, iu 1 Ngh nh s 75/2008/N-CP v ph lc s 1a km theo Thng t 104/2008/TT-BTC. Vic x l cc vi phm trong lnh vc gi thc hin theo cc quy nh hin hnh ca php lut v x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc gi v nhng quy nh ca php lut c lin quan. 1.3 ng k gi hng ha (p dng vi sa bt cho tr em di 6 tui) ng k gi l vic cc t chc, c nhn sn xut, kinh doanh thc hin ng k mc gi hng ho, dch v thuc danh mc bnh n gi, hng ha, dch v quan trng, thit yu vi c quan qun l nh nc. Doanh nghip sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc din phi ng k gi l cc Tp on kinh t, Tng Cng ty, Cng ty C phn, Cng ty TNHH c trn 50% vn s hu nh nc trong vn iu l doanh nghip. Cn c tnh hnh bin ng gi c th trng tng thi im c th, B Ti chnh s thng bo b sung cc doanh nghip phi thc hin ng k gi. B Ti chnh ch tr, phi hp vi cc B, ngnh lin quan quy nh c th danh mc hng ha, dch v phi ng k gi ngoi danh mc quy nh ti khon 2 iu 1 Ngh nh 75/2008/N-CP; quy nh th tc, h s ng k gi v gim st vic thc hin theo nguyn tc m bo vai tr qun l nh nc, pht huy quyn quyt nh gi ca doanh nghip ph hp vi yu cu qun l trong iu kin mi, bo v li ch hp php ca ngi tiu dng v ph hp vi thng l quc t. i vi doanh nghip ng k gi: Doanh nghip c trch nhim phi ng k gi vi c quan thm quyn. Doanh nghip ng k gi phi chu trch nhim trc php lut v mc gi ng k. Cng b cng khai thng tin v gi; nim yt gi bn ng k cng khai trong ton h thng, thc hin ng gi nim yt, ng thi phi chp hnh cc bin php bnh n gi theo quy nh ca php lut khi th trng c bin ng bt thng. Cng khai gi c quy nh ti khon c iu 22 ca Ngh nh 75/2008/N-CP.

Cng vn 3450/VPCP-KTTH ban hnh thng t qun l gi sa i thng t 104/2008/BTC sa i khon 2 mc I phn B, trong c iu kin p dng bin php bnh n gi. C th nh sau: C quan qun l nh nc c thm quyn cng b p dng cc bin php bnh n gi theo quy nh ca php lut khi gi th trng trong nc ca hng ho, dch v thuc danh mc hng ho, dch v thc hin bnh n gi c bin ng bt thng xy ra thuc t nht mt trong cc trng hp sau: Gi tng cao hn so vi mc tng gi ca cc yu t u vo, hoc cao hn so vi gi vn hng nhp khu do t chc, c nhn sn xut, kinh doanh tnh ton cc21

yu t hnh thnh gi (chi ph sn xut, gi thnh, chi ph lu thng, li nhun, v.v.) khng ng vi cc ch chnh sch, nh mc kinh t - k thut v quy ch tnh gi do c quan nh nc c thm quyn ban hnh. Gi gim thp hn khng hp l so vi chi ph sn xut v gi thnh sn phm c tnh ton theo cc ch chnh sch, nh mc kinh t - k thut v quy ch tnh gi do c quan nh nc c thm quyn ban hnh. Gi tng hoc gim khng c cn c, trong khi cc yu t hnh thnh gi khng c bin ng trong cc trng hp xy ra thin tai, ho hon, dch bnh, ch ho, khng hong kinh t - ti chnh, mt cn i cung - cu tm thi hoc do cc tin n tht thit khng c cn c v vic tng gi hoc gim gi. Gi tng hoc gim khng hp l do t chc, c nhn sn xut, kinh doanh lm dng v th c quyn, thng lnh th trng, lin kt c quyn v gi theo quy nh ca Lut Cnh tranh v php lut c lin quan.

2.Ch ti p dng khi thc hin sai bnh n gi Ngh nh 84/2011/N-CP quy nh x pht hnh chnh trong lnh vc gi, thay th ngh nh 169/2004/N-CP (c hiu lc bt u t 15/11/2011). i vi mt hng sa c nhng x l nh sau: Thc hin sai vic bnh n gi: Pht tin 10.000.000 ng i vi hnh vi khng bo co, hoc bo co khng ng quy nh theo yu cu ca c quan nh nc c thm quyn. Pht tin 15.000.000 ng i vi hnh vi khng thc hin hoc thc hin khng ng cc bin php bnh n gi do c quan c thm quyn quy nh. Pht tin 30.000.000 ng i vi hnh vi vi phm quy nh v trch lp v s dng Qu bnh n gi. Buc thc hin hoc thc hin ng cc bin php bnh n gi do c quan c thm quyn quy nh. Thu hi np vo ngn sch nh nc ton b s tin s dng sai Qu bnh n gi. Buc chp hnh ng cc quy nh ca php lut hin hnh v vic trch lp v s dng Qu bnh n gi, cc khon tin thc hin bnh n gi v chnh sch gi theo quy nh ti khon 3 iu ny; Buc phi np vo Qu bnh n gi ton b s tin do khng trch lp Qu bnh n gi theo quy nh; Chu mi chi ph thc hin vic hon tr tin do t chc, c nhn vi phm.

- Bin php khc phc hu qu:

Khng chp hnh ng gi hip thng: Pht tin 15.000.000 ng i vi hnh vi mua, bn hng ha, cung cp dch v khng ng vi mc gi tm thi trong hip thng gi hoc gi hip thng c c quan c thm quyn ban hnh. Bin php khc phc hu qu: Tch thu np vo ngn sch nh nc s tin chnh lch gi c c do khng thc hin ng gi hip thng. Vi phm quy nh v lp phng n tnh gi: Pht tin 15.000.000 ng i vi hnh vi lp phng n tnh gi hng ha, dch v thuc danh mc Nh nc nh gi, bnh n gi theo quy nh ca php lut khng ng vi hng dn v Quy ch tnh gi do c quan c thm quyn quyt nh. Bin php khc phc hu qu: buc phi lp li phng n tnh gi theo ng vi 22

hng dn v Quy ch tnh gi do c quan c thm quyn quyt nh. Vi phm v ng k gi: - Pht tin 7.000.000 ng i vi hnh vi khng cng khai mc gi do doanh nghip ng k gi, k khai gi. - Pht tin 15.000.000 ng i vi hnh vi vi phm ca cc t chc, c nhn xy dng cc biu mu, mc gi k khai gi khng ng vi hng dn v Quy ch tnh gi do c quan c thm quyn quy nh. - Pht tin 20.000.000 ng i vi hnh vi vi phm ca cc t chc, c nhn xy dng cc mc gi ng k gi khng ng vi hng dn v Quy ch tnh gi do c quan c thm quyn quy nh. - Pht tin 25.000.000 ng i vi hnh vi khng k khai theo quy nh ca php lut v gi hng ha, dch v vi c quan qun l nh nc c thm quyn theo quy nh. - Pht tin 30.000.000 ng i vi hnh vi khng ng k theo quy nh ca php lut v gi hng ha, dch v vi c quan qun l nh nc c thm quyn theo quy nh. - Hnh thc x pht b sung:+ Tc quyn s dng c thi hn n mi hai (12) thng giy chng nhn iu kin kinh doanh, cc loi giy php kinh doanh c cp hoc tc quyn s dng khng c thi hn giy chng nhn iu kin kinh doanh, cc loi giy php kinh doanh c cp trong trng hp vi phm nhiu ln hoc ti phm.

Quyt nh nh ch vic thc hin mc gi bn hng ha, dch v do t chc, c nhn quy nh khi ng k gi, k khai gi bt hp l khng ng vi hng dn v Quy ch tnh gi do c quan c thm quyn quyt nh.+

- Bin php khc phc hu qu: Tch thu np vo ngn sch nh nc ton b s tin chnh lch gi do vi phm hnh chnh do vic ng k gi, k khai gi khng ng vi hng dn v Quy ch tnh gi do c quan c thm quyn quy nh;+ + Buc cc t chc, c nhn phi thc hin vic ng k gi, k khai gi li theo quy nh khi c hnh vi vi phm.

Cht lng: Cht lng sa c quy nh ti tiu chun TCVN/TC/F17 ca cc kim nh v o lng cht lng Vit Nam. Thng tin sn phm v thng tin thng hiu: B Cng Thng xy dng d tho Thng t quy nh ghi nhn i vi sn phm sa lu thng trn th trng Vit Nam. Theo d tho trn t 1/1/2012, cc sn phm sa lu thng trn th trng Vit Nam s buc phi ghi nhn hng ha, thnh phn, nh lng, cc cht ph gia, tn nh sn xut, li cnh bo nguy him v ngun gc xut x... bng ting Vit. Nhng tiu ch bt buc phi c l nh lng, xut x, thnh phn ca sn phm. Theo d tho, cc sn phm d kin phi ghi nhn mc gm sa sn xut trong nc, ch bin, ng gi, nhp khu lu thng v kinh doanh trn th trng. nhn sn phm ny phi th hin c nhng ni dung c bn, cn thit, gip ngi tiu dng nhn bit v lm cn c la chn, tiu th hng. ng thi, nhn sn phm phi m bo cc tiu ch cn

23

thit gip c quan chc nng tin kim tra, kim sot. Trn nhn hng ha ny cng phi th hin c cc ni dung c bn gm tn sn phm sa, tn t chc c nhn chu trch nhim, nh lng, ngy sn xut, hn dng, xut x, thng tin dinh dng, cnh bo v sinh thc phm, tiu chun cht lng, hng dn s dng v bo qun, an ton... Cc ni dung ny c th hin bng ting Vit. Mu sc ch, hnh v, k hiu trn nhn phi r rng, c mu tng phn trn mu nn sn phm. i vi cc sn phm sa nhp khu vo Vit Nam m trn nhn cha th hin hoc th hin cha nhng ni dung bt buc bng ting Vit th n v phn phi phi c nhn ph km theo. Bn dch ra ting Vit phi m bo ng ni dung gc... Cc t chc, c nhn n v sn xut, ch bin ng gi khi a sn phm ra th trng phi chu trch nhim v cc thng tin cng b trn bao b sn phm v phi ng k vi S Cng Thng. Nu cc ni dung ghi trn khng r rng, dn n hiu lm ca ngi tiu dng th t chc, doanh nghip, c nhn phi chu trch nhim. Trong trng hp gy hu qu s b truy t trc php lut. iu 8 Ngh nh 21/2006/N-CP quy nh nhn sn phm dinh dng dng cho tr nh nh sau: - Nhn sn phm dinh dng dng cho tr nh phi bo m cc yu cu sau: + Phi c ch (in hoa): "Ch ", sau l cc ch (in thng) v ni dung cn ch nh sau: "Sa m l thc n tt nht cho sc kho v s pht trin ton trin ca tr nh. Cc yu t chng nhim khun, c bit l khng th ch c trong sa m c tc dng gip tr phng, chng bnh tiu chy, nhim khun ng h hp v mt s bnh nhim khun khc". Chiu cao ca cc ch khng c di 2 mm; + Phi c cc ch (in thng): "Ch s dng sn phm ny theo ch dn ca bc s. Pha ch theo ng hng dn. Cho tr n bng cc, tha hp v sinh". Chiu cao ca cc ch khng c di 1,5 mm; + Phi ghi r tui ph hp ca tr dng sn phm; + Trn nhn ca sn phm phi in s chng nhn cng b tiu chun cht lng, v sinh an ton thc phm. - Cc ni dung khc ca nhn sn phm dinh dng dng cho tr nh phi thc hin theo ng quy nh ca php lut v ghi nhn hng ha lu thng trong nc, hng ha xut khu, nhp khu v phi bo m cc yu cu sau: + Hng dn ng cch pha ch v cc bng biu n gin, d hiu bng ting Vit; + Gii thiu y v chnh xc ngun gc xut x, ngy sn xut, hn s dng, thnh phn, s chng nhn cng b tiu chun cht lng, v sinh an ton thc phm v thng tin dinh dng ca sn phm; + Nhn ca sn phm khng c c hnh nh, tranh v tr di 12 thng tui, bnh b vi u v nhn to, nm v gi; khng c s dng ngn ng, hnh nh th hin sn phm c cht lng tng ng hoc tt hn sa m. iu 12 Lut bo v ngi tiu dng quy nh v trch nhim ca t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v trong vic cung cp thng tin v hng ha, dch v cho ngi tiu dng nh sau: - Ghi nhn hng ha theo quy nh ca php lut. - Nim yt cng khai gi hng ha, dch v ti a im kinh doanh, vn phng dch v. - Cnh bo kh nng hng ha, dch v c nh hng xu n sc khe, tnh mng, ti sn ca ngi tiu dng v cc bin php phng nga. - Cung cp thng tin v kh nng cung ng linh kin, ph kin thay th ca hng ha.

24

- Cung cp hng dn s dng; iu kin, thi hn, a im, th tc bo hnh trong trng hp hng ha, dch v c bo hnh. - Thng bo chnh xc, y cho ngi tiu dng v hp ng theo mu, iu kin giao dch chung trc khi giao dch. T vn iu 12 ngh nh 21/2006/N-CP quy nh trch nhim ca thy thuc, nhn vin y t trong cc c s khm cha bnh nh sau: -Thy thuc, nhn vin y t trong cc c s khm bnh, cha bnh c trch nhim: + Tuyn truyn, khuyn khch vic nui tr bng sa m; + Hng dn vic s dng ng cc sn phm dinh dng dng cho tr nh, cho cc b m hoc thnh vin trong gia nh h trong cc trng hp c bit cn phi s dng cc sn phm . - Thy thuc, nhn vin y t trong cc c s khm bnh, cha bnh khng c: + Nhn trc tip hoc gin tip sa dng cho tr di 12 thng tui, thc n dng cho tr di 6 thng tui; cc li ch vt cht hoc cc hnh thc biu hin khc c tn hoc biu tng ca sa dng cho tr di 12 thng tui do cc c s sn xut, kinh doanh sn phm dinh dng dng cho tr nh hoc ngi i din ca h tng; +Gip cc c s sn xut, kinh doanh tng mu, tng qu lin quan n sn phm dinh dng dng cho tr nh; +Hng dn, t vn hoc k n cho sn ph s dng cc sn phm dinh dng dng cho tr nh trong trng hp khng cn thit phi s dng sn phm . Tuy nhin theo kin ca cc lut s cng nh nh sn xut v mt b phn nh ngi tiu dng cho rng ngh nh 21/2006/N-CP cha hp l mt s im, v d: nu ngi m khng c sa cho tr ngay t lc mi sinh th h bt buc s dng sa bt, do lut khng nn cm qung co sa bt thay th sa m cho tr di 6 thng tui, m nn quy nh vic hng dn ngi m phng php s dng sa bt. Qung co Trong cc loi hnh truyn thng marketing nh khuyn mi (sales promotion), quan h cng chng (public relations), bn hng c nhn (personal selling), tip th trc tip (direct marketing), t chc s kin (events), truyn thng ti im bn hng (POS), truyn thng in t (e-communication) ... qung co l mt hnh thc truyn thng marketing hu hiu nht. Qung co l hnh thc tuyn truyn c tr tin thc hin vic gii thiu thng tin v sn phm, dch v, cng ty hay tng, qung co l hot ng truyn thng phi trc tip gia ngi vi ngi m trong ngi mun truyn thng phi tr tin cho cc phng tin truyn thng i chng a thng tin n thuyt phc hay tc ng n ngi nhn thng tin. Qung co l nhng n lc nhm tc ng ti hnh vi, thi quen mua hng ca ngi tiu dng hay khch hng bng cch cung cp nhng thng ip bn hng theo cch thuyt phc v sn phm hay dch v ca ngi bn. Tuy nhin thc trng qung co trn lan sa v cc sn phm t sa gp phn to ra s ri lon cho th trng trong thi gian qua. Ngh nh 21/2006/N-CP v vic kinh doanh v s dng cc sn phm dinh dng dng cho tr em c thng qua ngy 27 thng 02 nm 2006 l mt cn c php l quan trng. iu 6 ngh nh 21/2006/N-CP quy nh vic qung co sn phm dinh dng cho tr nh nh sau: - Nghim cm qung co sa dng cho tr di 12 thng tui, thc n dng cho tr di 6 thng tui, bnh b vi u v nhn to v nm v gi di mi hnh thc. 25

-Vic qung co cc loi sa dng cho tr t 12 thng tui n 24 thng tui phi bo m cc yu cu sau: + Phn u ca qung co phi c ni dung: "Sa m l thc n tt nht cho sc kho v s pht trin ton din ca tr nh"; + Ni dung qung co phi ph hp vi quy nh ti iu 4 (Ti liu thng tin, gio dc, truyn thng v nui dng tr nh), iu 5 (Ti liu thng tin - gio dc - truyn thng v s dng cc sn phm dinh dng dng cho tr nh) ca Ngh nh ny v cc quy nh khc ca php lut v qung co. - Trc khi thc hin qung co sa dng cho tr t 12 thng tui n 24 thng tui, t chc, c nhn phi gi h s ng k qung co n B Y t theo quy nh ca php lut v qung co. Khon 1, khon 2 iu 10 Lut bo v ngi tiu dng quy nh: 1. T chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v la di hoc gy nhm ln cho ngi tiu dng thng qua hot ng qung co hoc che giu, cung cp thng tin khng y , sai lch, khng chnh xc v mt trong cc ni dung sau y: a) Hng ha, dch v m t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v cung cp; b) Uy tn, kh nng kinh doanh, kh nng cung cp hng ha, dch v ca t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v; c) Ni dung, c im giao dch gia ngi tiu dng vi t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v. 2. T chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v quy ri ngi tiu dng thng qua tip th hng ha, dch v tri vi mun ca ngi tiu dng t 02 ln tr ln hoc c hnh vi khc gy cn tr, nh hng n cng vic, sinh hot bnh thng ca ngi tiu dng. Bi thng thu hi khi sn phm b li iu 23, 24 Lut bo v ngi tiu dng quy nh: iu 23. Trch nhim bi thng thit hi do hng ha c khuyt tt gy ra 1. T chc, c nhn kinh doanh hng ha c trch nhim bi thng thit hi trong trng hp hng ha c khuyt tt do mnh cung cp gy thit hi n tnh mng, sc khe, ti sn ca ngi tiu dng, k c khi t chc, c nhn khng bit hoc khng c li trong vic pht sinh khuyt tt, tr trng hp quy nh ti iu 24 ca Lut ny. 2. T chc, c nhn kinh doanh hng ha quy nh ti khon 1 iu ny bao gm: a) T chc, c nhn sn xut hng ha; b) T chc, c nhn nhp khu hng ha; c) T chc, c nhn gn tn thng mi ln hng ha hoc s dng nhn hiu, ch dn thng mi cho php nhn bit l t chc, c nhn sn xut, nhp khu hng ha; d) T chc, c nhn trc tip cung cp hng ha c khuyt tt cho ngi tiu dng trong trng hp khng xc nh c t chc, c nhn c trch nhim bi thng thit hi quy nh ti cc im a, b v c khon ny. 3. Vic bi thng thit hi c thc hin theo quy nh ca php lut v dn s. iu 24. Min trch nhim bi thng thit hi do hng ha c khuyt tt gy ra T chc, c nhn kinh doanh hng ha quy nh ti iu 23 ca Lut ny c min trch nhim bi thng thit hi khi chng minh c khuyt tt ca hng ha khng th pht hin c vi trnh khoa hc, k thut ti thi im t chc, c nhn kinh doanh hng ha cung 26

cp cho ngi tiu dng. ng thi ca cc t chc bo v ngi tiu dng 1. Vn bn quy phm php lut Chng III lut bo v ngi tiu dng quy nh v trch nhim cc t chc x hi trong vic tham gia bo v quyn li ngi tiu dng (iu 27, iu 28, iu 29) iu 27. T chc x hi tham gia bo v quyn li ngi tiu dng 2.2 T chc x hi thnh lp theo quy nh ca php lut v hot ng theo iu l c tham gia hot ng bo v quyn li ngi tiu dng. 2.3 Hot ng bo v quyn li ngi tiu dng ca t chc x hi phi theo quy nh ca Lut ny v quy nh khc ca php lut c lin quan. iu 28. Ni dung tham gia bo v quyn li ngi tiu dng ca t chc x hi 1. T chc x hi tham gia bo v quyn li ngi tiu dng bng cc hot ng sau y: a) Hng dn, gip , t vn ngi tiu dng khi c yu cu; b) i din ngi tiu dng khi kin hoc t mnh khi kin v li ch cng cng; c) Cung cp cho c quan qun l nh nc v bo v quyn li ngi tiu dng thng tin v hnh vi vi phm php lut ca t chc, c nhn kinh doanh hng ha, dch v; d) c lp kho st, th nghim; cng b kt qu kho st, th nghim cht lng hng ha, dch v do mnh thc hin; thng tin, cnh bo cho ngi tiu dng v hng ha, dch v v chu trch nhim trc php lut v vic thng tin, cnh bo ca mnh; kin ngh c quan nh nc c thm quyn x l vi phm php lut v bo v quyn li ngi tiu dng; ) Tham gia xy dng php lut, ch trng, chnh sch, phng hng, k hoch v bin php v bo v quyn li ngi tiu dng; e) Thc hin nhim v c c quan nh nc giao theo quy nh ti iu 29 ca Lut ny; g) Tham gia tuyn truyn, ph bin, gio dc php lut v kin thc tiu dng. 2. Chnh ph quy nh iu kin t chc x hi tham gia bo v quyn li ngi tiu dng thc hin quyn khi kin v li ch cng cng quy nh ti im b khon 1 iu ny. iu 29. Thc hin nhim v c c quan nh nc giao 1. Khi thc hin nhim v c c quan nh nc giao, t chc x hi tham gia bo v quyn li ngi tiu dng c Nh nc h tr kinh ph v cc iu kin khc theo quy nh ca php lut. 2. Chnh ph quy nh c th nhim v c quan nh nc giao cho t chc x hi tham gia bo v quyn li ngi tiu dng thc hin. 2. T chc bo v ngi tiu dng Trong khun kh cuc pht ng Ngi Vit u tin dng hng Vit ca B Chnh Tr, Hi tiu chun v bo v ngi tiu dng Vit Nam (VINASTAS) t chc chng trnh Ngi Vit u tin dng sa Vit (18/08/2009) vn ng ngi tiu dng la chn, mua v s dng sa ni c cht lng tt do cc doanh nghip trong nc sn xut bi sa ni c cht lng tt v gi r. Cng ty Vinamilk l nh sn xut sa v cc sn phm sa hng u ti Vit Nam,

27

khng nh li cam kt ca mnh i vi ngi tiu dng l: lun mang n nhng sn phm dinh dng ph hp vi nhu cu dinh dng c th cho ngi Vit v ph hp vi thu nhp ca ngi Vit Nam. Thng qua s hp tc vi Vin Dinh Dng nhm tm kim nhng cng thc sa ti u. Vinamilk cng bo m s dng nhng ngun nguyn liu tt sn xut vi dy chuyn v cng ngh hin i khng thua km cc quc gia khc. Ngoi ra cn c cc hot ng ca hip hi Murtrap. Phn 5: gii php cho nghnh sa 1. Quy nh lut. Ch trng 5 nhm quyn c bn ca ngi tiu dng : bo v tnh mng,sc khe v ti sn; bo v li ch kinh t; bo v php l hiu qu; thng tin v gio dc, ph bin kin thc; quyn c t chc, thnh lp cc hip hi ngi tiudng nhm mc ch bo v v tng cng quyn, c tnh i din v tham gia vo qu trnh ra cc quyt nh lin quan ti li ch ca mnh. Nghin cu trng hp bo v ngi tiu dng khi chu chi phi bi lut nc ngoi hay cc cam kt thng mi khi hi nhp. 2. Hip hi Ngi Tiu dng a ra quy nh php l v vic thnh lp v ng k hip hi ngi tiu dng. Cn nhc vic tng cng vai tr cc hip hi ngi tiu dng trong vic thc hin kim tra so snh cc sn phm. Cn nhc a ra quy nh v s tham gia ca cc hip hi ngi tiu dng ti cc c quan c quyn ra quyt nh (Hi ng Ngi Tiu dng). Cn nhc cng c vai tr ca hip hi ngi tiu dng trong gio dc, thng tin tuyn truyn cho ngi tiu dng v gip ngi tiu dng s dng cng c php l m bo cng bng. Ngoi ra, nh nc nn khuyn khch s tch cc t pha cc c nhn nm trong Vinatas, nh nc nn c cc bin php v ti chnh: c thng theo s lng doanh nghip b x pht,... Cn nhc cng c vai tr ca hip hi ngi tiu dng trong gio dc, thng tin tuyn truyn cho ngi tiu dng v gip ngi tiu dng s dng cng c php l m bo cng bng V D NH M HNH " DN TIN CY..ngha l m rng nhng m hnh nh th ny di s kim sot ca hip hi 3. Yu cu v thng tin, ng gi v dn nhn Ngi tiu dng cn c cung cp thng tin mt cch r rng v tnh cht, s lng, cht lng v gi c ca sn phm. a ra nh ngha v cc sn phm nguy him tham kho cc quy nh c th ti Ch th1999/45 ca EC, bao gm danh sch ngoi l nu thy cn thit. a ra quy nh c th v yu cu ng gi, dn nhn i vi cc cht nguy him. Bao b cn phi dn nhn ghi r tn ca cht bn trong, c biu tng nguy him v ch nh mc nguy him v kh nng c cc ri ro lin quan. Dng cht liu phi bn v cng. Ngoi ra, nh nc c th quy nh v vic cng b rng ri cc doanh nghip vi phm nh: lp danh sch cng b rng ri cc siu th, cc khu mua sm... 4. Cht lng sn phm 28

a ra 1 chng v bo v sc khe v an ton. iu u tien trong chng ny cn nu r ngha v ca nh sn xut l ch c php lu hnh cc sn phm an ton trn th trng. a ra mt s nh ngha u chng v: sn phm an ton, sn phm nguy him, cc ri ro, nh sn xut, nh phn phi, thu hi sn phm. Nhng nh ngha ny cng c nu trong cc vn bn lut tng ng ca EU cng nh c nu trong Ch th 2001/95 ca EU. Xy dng yu cu v sn phm th no l an ton v cc tiu ch khc cn tun th khi nh gi mc an ton ca sn phm. Cn nhc s cn thit phi thit lp h thng bo ng nhanh trao i thng tin v cc sn phm nguy him Vit Nam h thng RAPEX hot ng trn phm vi ton EU c th c xem l m hnh mu v cc kha cnh th tc thng bo v vn hnh v c th lin kt c vi cc h thng hot ng tng ng cc nc ASEAN. 5. Nim yt gi Sa li li vn v hon thin quy nh ti iu 12 ca d tho Lut BVNTD trong nu r rng thng nhn c ngha v ghi r gi bn v n gi ca sn phm nhm cung cp thng tin cho khch hng v to iu kin ngi tiu dng so snh gi c khi quyt nh tiu dng. a ra nh ngha v gi bn, n gi, hng ha cng knh, hng ha cha ng gi v cc nh ngha khc c lin quan. a ra mt s iu khon dn chiu ti vic min tr v bin php x l ph hp vi cc vn bn php lut mu nh nu trn. 6. Quy ri ngi tiu dng. Hnh vi thng mi khng lnh mnh ca doanh nghp i vi ngi tiu dng a ra danh mc b cm i vi cc hnh vi thng mi gy nhm ln v quy ri ngi tiu dng. a ra quy nh cm chung i vi hnh vi thng mi khng lnh mnh: quy nh cm chung ch nn p dng khi hnh vi khng nm trong danh mc b cm. c bit, hnh vi khng nm trong danh mc cm nhng c coi l mu thun vi quy nh cm chung nu hnh vi ny tri vi: (i) yu cu thn trng ngh nghip m cc thng nhn thng s dng trong lnh vc kinh doanh lin quan; v (ii) hnh vi ny nh hng hoc c kh nng nh hng ti quyn t do la chn v kh nng a ra quyt nh tiu dng trn c s y thng tin. a ra nh ngha i vi cc thut ng c th s dng trong iu khon lin quan n hnh vi thng mi khng lnh mnh: mt s nh ngha c th khc vi cc nh ngha chung c s dng xuyn sut trong lut ngi tiu dng v d nh nh ngha v ngi tiu dng thng thng c th khc vi ngi tiu dng v iu ny l cn thit x l vn c th v hnh vi thng mi khng lnh mnh. Xc nh phm vi cc quy nh v hnh vi thng mi khng lnh mnh v mi quan h i vi cc kha cnh khc ca Lut Bo v ngi tiu dng. Cn phn bit gia hnh ng gy nhm ln vi vic khng a thng tin dn ti nhm ln. a ra quyt nh gii quyt tranh chp (cn gi l bin php o c): thng gia b co buc c hnh vi thng mi khng lnh mnh cn c to c hi cam kt vi c quan thi hnh php lut rng s loi b cc tc ng tiu cc ca hnh vi b co buc i vi ngi tiu dng. C quan thi hnh php lut cn c cho php tha thun cc cam kt loi ny vi thng nhn mt cch khng chnh thc (ex-officio). Vic x l theo hng ny ch c thc hin khi hnh vi b co buc cha chm dt cc tc ng tiu cc i vi ngi tiu dng. 7. Qung co so snh v gy nhm ln. a ra quy nh v qung co gy nhm ln v qung co so snh bo v li ch 29

ca cc thng nhn. a ra nh ngha v qung co gy nhm ln v qung co so snh cn c theo v d tham kho trong Ch th ca EC c lin quan. Cn nhc p dng quy tc thng nht i vi vic nh gi, xc nh qung co c b coi l gy nhm ln hay khng theo cc quy nh ny v quy nh thuc phn hnh vi thng mi khng lnh mnh. a ra cc bin php x l ph hp i vi cc hnh vi ny. Cn nhc trao vai tr c quan thc thi hnh chnh cho VCA. 8. Tip cn cng c xt x, m bo cng bng Cc quy nh lin quan thuc Phn 4 (Gii quyt tranh chp trong ta n) cc iu t 43 n 53 ca Lut BVNTD cn c hon thin v t chc li, bao gm ni dung gn vi cc quy nh mang tnh h tr trong Lut Dn s v Hnh s, Ngh nh s 5/2008/NDCP ngy 24/4/2008, v Php lnh 1999 v bo v quyn li Ngi tiu dng, Lut v Khiu ni v t co 2/12/1998 v cc lut khc c lin quan.Tiu ch phn loi v phn t cc loi khiu ni v gii quyt khiu ni theo ta n dn s hay hnh s cn c xc nh v a vo ni dung ca Lut. Xy dng quy nh v th tc thc thi cht ch m bo p dng cc quyt nh ca ta n mt cch hu hiu i vi vic bi thng thit hi gy ra cho ngi tiu dng. Quy nh v Hip hi Ngi tiu dng c i din cho Ngi tiu dng trong th tc ca ta v quy nh cc trng hp Hip hi Ngi tiu dng c quyn khi kin. C ch ny p dng vi cc Hip hi Ngi tiu dng v chng lin quan ca Lut BVNTD (i tng ca Lut) s cp v m t cc loi hot ng m Hip hi Ngi Tiu dng c php thc hin. R sot li c ch giao trch nhim chng minh nu ti iu 44 ca Lut BVNTD trn c s tham kho c ch chi tit c p dng trong cc Ch th Bo v Ngi Tiu dng ca EU. 9. Gii quyt ngoi ta n a ra quy nh r rng v: thm quyn ton n, th tc, chi ph th tc, quy nh lm c s ra quyt nh, thi hn v quy trnh qun l hot ng ca c quan ra quyt nh. [Cc ni dung ny c th c x l khi chnh ph xy dng quy ch v t chc, hot ng v gii th trung tm ha gii theo iu 24(5) trong D tho Lut BVNTD] a ra quy nh to iu kin cho ngi tiu dng thc hin cc th tc nu trn nhng khng bt buc phi s dng i din php l. a ra nguyn tc v i nghch li ch. a ra quy nh khng nh kt qu ca qu trnh quyt nh khng tc quyn ca ngi tiu dng c nu trong lut ngi tiu dng. a ra quy nh rng buc trch nhim ca c quan ra quyt nh phi thng bo quyt nh cho cc bn tham gia v nu r c s ca quyt nh. To iu kin cho cc bn c i din bi bn th 3 nu c nguyn vng. 10. Khiu ni/kin tp th Khiu ni/kin nhm/tp th i vi thit hi pht sinh i vi nhiu ngi tiu dng cng bi 1 l do vi phm. Hnh ng tp th c th tin hnh khiu ni/kin i vi cc hp ng mu chung, hnh vi thng mi khng lnh mnh, hnh vi phi cnh tranh v cc trng hp c trch nhim ngoi hp ng. Trao quyn cho quan ta xc nh nhm/tp th. Cho php tip cn cng c xt x, ta n i vi c nhn c li ch hp php hoc i vi i din hip hi nu h khiu kin cng vi t nht mt c nhn c quan tm. Trao quyn cho quan ta quyt nh c c s khiu kin hay khng. Cho php cc c nhn c quyn tham gia thm vo cc cuc khiu kin tp th 3 giai on khc nhau: ti giai on khi u, sau khi gii quyt tranh chp; hoc sau khi c 30

phn quyt ca ta. Nhng c nhn tham gia sau khng c php yu cu x l thng qua vic khiu kin 1 v khc tch. a ra cc quy nh v th tc cn nhc xem c nn cho cc bn t m phn l ph cho lut s, nh trong h thng php l ca Hoa K hay khng, hoc p t mc l ph trn, nh trng hp ti cc nc thnh vin EU. 11. Thc thi lut a ra quy nh ch r vic c quan kim tra c y quyn v thc thi Lut BVNTD, bao gm c c quan p dng ch ti trong cc trng hp vi phm. Xy dng cc loi hnh bin php c s dng trong qu trnh iu tra x l vi phm Lut BVNTD. a ra quy nh v cc tiu ch phn bit gia cc v vic hnh s, dn s hay hnh chnh. a ra quy nh v phn loi cc v vic theo mc rt nghim trng, nghim trng, nh theo cc tiu ch c da trn cc m hnh nu trn. B sung quy nh m t th tc kim tra, iu tra. Xc nh mc pht i vi cc v vic vi phm vi mc nh, nghim trng v rt nghim trng, bao gm quy nh cho php c quan c thm quyn c php r sot v iu chnh li mc pht mt cch thng xuyn. Xc nh cc bin php x l i vi trng hp vi phm nghim trng v ch nh i tng thc hin (v d, Lut Ty Ban Nha nu r Hi ng B trng c th quyt nh tm thi ng ca hot ng c s kinh doanh hoc tm nh ch vic cung cp dch v trong giai on ti a l 5 nm). B sung quy nh trong Lut BVNTD nu r bin php ch ti c th bao gm ph thu p dng vi thng nhn phc hi li hin trng trc vi phm v tin bi thng cho ngi tiu dng. a ra quy nh nu r khiu ni i vi quyt nh hnh chnh ca c quan kim tra/thanh tra s khng lm chm vic thc thi quyt nh ny.

31