Trung bnh mi nm Vit Nam xy ra gn 100 v kin chng bn ph gi v tranh chp thng mi, a s cc v kin ny phn thit thi lun thuc v DN nc ta. y l nguy c cn bo ng bi kinh t Vit Nam ph thuc nhiu vo xut khu. Theo GS.,TS V Thanh Thu - Thnh vin Hi ng trng ti quc t Vit Nam:Mi nm VN xy ra gn 100 v kin chng ph gi v tranh chp thng mi,t l thua kin gn chim n 70%, v l nc ng th 7 trong 100 nc b kin nhiu nht th gii.Trong nm 2010, cc ngnh hng xut khu ch lc ca Vit Nam gp thm nhiu ro cn mi t cc th trng nhp khu. n c nh th trng EU, y l th trng xut khu ln th hai ca Vit Nam, nhiu mt hng xut khu ch lc ca Vit Nam nh dt may, da giy, th cng m ngh, hi sn ang chu p lc ln t cc hng ro k thut ca th trng ny. Trong , in hnh l mt hng giy m da, vi mc p thu chng bn ph gi ln n 10% ca y ban chu u t u nm 2010, v th kim ngch xut khu giy dp ca Vit Nam vo th trng chu u st gim ng k. Theo Hip hi Da giy Vit Nam: Hin sn phm giy m da xut sang chu u chim khong 20-25%. Cc ro cn v mt mi trng, trch nhim x hi lun bin ng, tc l khi DN Vit Nam p ng c th ngi tiu dng v cc nh nhp khu i hi tiu chun mc cao hn, nu DN khng quan tm vt ro cn th s nh hng n th trng pht trin bn vng, t tc ng n ngi lao ng v x hi ni chung. Nhn chung, DN ln c th p ng c nhng tiu chun, cn nhng DN nh th i hi phi n lc mi vt qua c.Hoa K v EU l hai th trng xut khu trng im. Trong khi nhng v kin chng bn ph gi, chng tr cp trc y i vi c, tm, ti nha, giy dp, xe p, n compact sang cc th trng ny cha c du hiu kt thc, nay xut hin thm nhiu cnh bo v cc nguy c, din bin mi c nh hng i vi cc mt hng thu sn, g xut khu ca Vit Nam. Theo Hip hi G v Lm sn Vit Nam cho bit: Xut khu g vo Hoa K lin tc phi i mt vi ro cn TBT, tc l cc v kin chng bn ph gi. T nm 2005 tr li y thng xuyn c thng tin M chun b kin Vit Nam bn ph gi, lm cho cc DN khng yn tm sn xut v xut khu. Bn cnh , DN Vit Nam cng ang phi i mt vi Lut Lecey ca M, theo t nm 2011 ngoi khai vo bn form ca nh nhp khu th cc DN phi km nhng b chng ch chng minh bn khai l ng, v phi c c quan hp php chng minh ngun g xut khu l hp php.Trong thi k suy gim kinh t, nhiu nc coi ro cn thng mi chnh l cng c chn hng xut khu ca Vit Nam. Hin nay, pht sinh nhiu tiu chun khc m DN xut khu ca Vit Nam phi vt qua nh: tiu chun kim dch ng thc vt an ton v sinh thc phm SPS, ng gi, duy tr n nh cht lng sn phm, ch th REACH - quy nh ho cht khng c s dng trong sn phm thc phm, hng dt may c kh nng gy ung th; tiu chun nh gi s ph hp vi tiu chun chu u ca cc loi chi m bo sc kho cho tr em... c bit, nhng sn phm dt may, giy dp phi p ng tiu chun sinh thi, an ton v sc kho i vi ngi s dng v khng gy nhim mi trng trong sn xut... Nhng ro cn ny khin cho cc nc xut khu chu , trong c Vit Nam phi lao ao.Cc DN Vit Nam ang phi i mt vi khng t thch thc t ro cn thng mi, trong khi , cc DN hin rt l m v vn ny. Rt nhiu DN b ng trong vic tip cn thng tin php lut thng mi ca cc nc m Vit Nam tham gia k kt. Vic lm r khi nim ro cn thng mi v cc tiu chun k thut m pha i tc a ra, v vic minh bch trong vic cng b xut x hng ha xut khu vn l mt thch thc khng nh i vi DN Vit Nam. c th coi l bi hc "nm lng" dnh cho tt c cc DN Vit Nam trc khi a hng ra nc ngoi.Vt ro cch no?Kh khn v thch thc m cc ro cn thng mi, cc v kin chng bn ph gi nhiu khi l rt bt cng v gy nn nhng tn tht m DN Vit Nam phi gnh chu. Lm th no DN c th gim thiu c nhng thit hi do ro cn thng mi gy ra: mun vy, cc DN phi thng xuyn thu thp thng tin v th trng, i ph vi kh khn v tng cng lin kt vi cc i tc cng vi s h tr ca cc hip hi sn xut kinh doanh v c quan Nh nc.Ro cn thng mi l nhng ro cn k thut do cc nc nhp khu thit lp nn nhm bo v sn xut trong nc; trong qui nh cc tiu chun v an ton v sinh thc phm, bao b v cc quy nh v ha cht b cm trong cc sn phm thc phm. Do nh hng ca khng hong kinh t ton cu m cc ro cn thng mi li cng gia tng do cc nc u mun a ra cc gii php ngn chn hng ho nhp khu v bo h sn xut trong nc. V th, cc DN v hip hi ca nc ta nn nm bt nhng thay i v bin ng v ro cn thng mi nhm bo v sn xut ca mnh. V d, thu sut nhp khu thc ra s thp nu khng c lut chng bn ph gi nhng cc DN s phi chu mt mc thu sut nhp khu cao hn nhiu nu thu chng bn ph gi c p t. i ph vi ro cn thng mi, DN Vit Nam cn nm r cc qui nh ca php lut cng nh cc tiu chun v quy nh v th trng cc nc xut khu v s dng dch v php l (nu cn) nhm bo v mnh. Trong thc t, nhiu DN Vit Nam cha quen vi lut php quc t, c bit l cc hip nh thng mi a phng v song phng t bit tn dng nhng u th ca ro cn thng mi. ng ph vi nhng thch thc ny, cc chuyn gia nhn mnh, khi nh trin khai hot ng kinh doanh vi i tc nc ngoi, cc DN nn tp trung nghin cu k cc Hip nh thng mi t do a phng, song phng. c bit, trnh trng hp nh trc y n khi c s v xy ra mi cn t vn ca lut s, cc DN phi nhy bn hn, phi s dng t vn php l ngay t khu chun b m phn, trong m phn, cho n khu k kt hp ng, k c khi c tranh chp thng mi. Ngoi ra, nn tn dng ti a, kp thi nhng c hi, li th v hn ch nhng thch thc tim n, v d nh ri ro thay i chnh sch, cc bin php bo h ca nc c i tc. DN Vit Nam cn thit phi xy dng tnh cng ng cao hn na, bit bo v nhau t bo v li ch ca mnh khi tham gia xut khu sang th trng nc ngoi. Thc t cho thy, mc d tham gia hi nhp su rng nhng cc DN Vit Nam vn gi c im khng my thin cm l mnh ai ny lm thiu tinh thn on kt to sc mnh. Khi t canh tranh vi nhau xut khu vo th trng no y th rt nhiu DN cng chen nhau bng mi cch phi vo bng c th trng .C quan nh nc nc ngoi cng ng mt vai tr quan trng trong vic gip cc DN Vit Nam. gim thiu ri ro xy ra trong giao dch thng mi quc t cn c h thng cnh bo sm cho cc bn lin quan. iu ny s gip DN v hip hi tip cn thng tin th trng; m rng th trng ca h nc ngoi. Th trng m DN c kh nng phi i mt vi v kin chng bn ph gi cng cn c vn ng.Trn c s nghin cu thc trng v kinh nghim i ph vi ro cn thng mi ca mt s nc trn th gii, nhiu chuyn gia rt ra 8 bi hc quan trng gip cc DN Vit Nam i ph vi cc v kin bn ph gi:- Nh nc ng vai tr quan trng trong iu tit xut khu thng qua cc cng c thu xut khu; hn ngch, giy php xut khu to c cu xut khu hp l, gim thiu cc v kin chng bn ph gi nc nhp khu.- Nh nc xut khu (nc b kin) khng can thip trc tip vo cc v kin m ch gin tip cung cp thng tin v th trng, v nguy c b kin chng bn ph gi hoc thng tin qua con ng ngoi giao gy sc p vi nc nhp khu.- Nng cao vai tr ca hip hi ngnh hng xut khu trong iu tit xut khu ngnh hng, trong tp hp cc DN on kt tham gia tch cc vo cc v kin, ph bin kinh nghim v t chc hun luyn o to cc DN i ph vi cc v kin chng bn ph gi.- Cn khi kin (ng vai tr l nguyn n) khi c hin tng bn ph gi va bo h th trng ni a, va tr a, t v, m bo s cng bng trong thng mi quc t.- Khi b khi kin, DN phi tch cc ngay t u tham gia hu kin bo v quyn li ca mnh.- Minh bch h s, thu thp y cc chng t hch ton chi ph kinh doanh ca mnh ph hp vi chun mc k ton v kim ton quc t.- Kch thch pht trin cc cng ty lut c kh nng bo v cc DN trc cc v kin bn ph gi; khuyn khch s dng dch v t vn lut.- Nng cao trnh ca cc lut s, ca nhng nh qun tr xut khu v kin thc i ph vi cc v kin chng bn ph gi (c khi DN l b n, ln khi l nguyn n).