B GIO DC V O TO

TI LIUTP HUN

PHNG PHP V K THUT T CHC HOT NG HC THEO NHM V HNG DN HC SINH T HC

MN TON

(Dnh cho cn b qun l, gio vin trung hc ph thng)

LU HNH NI B

H Ni, thng 7 nm 2017

2

MC LC Trang LI NI U 3 PHN I. MT S VN CHUNG V I MI NI DUNG, PHNG PHP, HNH THC T CHC DY HC V KIM TRA, NH GI (chung cho cc mn)

5

1. i mi hnh thc v phng php dy hc nhm pht huy tnh ch ng, tch cc, sng to v rn luyn phng php t hc; tng cng k nng thc hnh, vn dng kin thc, k nng vo gii quyt cc vn thc tin

5

2. Kim tra, nh gi trong qu trnh dy hctheo nh hng pht trin nng lc hc sinh, v s tin b ca hc sinh 11

3. Tiu ch nh gi bi hc 14 II. Quy trnh xy dng bi hc 20 1. nh hng chung 20 2. Quy trnh xy dng bi hc 21 III. Cc bc phn tch hot ng hc ca hc sinh 28 IV. Cu hi tho lun v tin trnh bi hc 29 PHN II. XY DNG BI HC V T CHC HOT NG HC THEO NHM V HNG DN HC SINH T HC 31

1. Cch thit k v t chc hot ng ca mt bi hc mn Ton 31 2. V d minh ha 28 PHN 3. HNG DN BIN SON, QUN L V S DNG BI HC TRN MNG "TRNG HC KT NI" (chung cho cc mn) 52

I. Truy cp v ng nhp h thng 52 II. ng k bi hc ca kha tp hun 53 III. Cch thc thc hin cc bi hc 54 IV. Cch thc trao i, tho lun trong mi bi hc 55 V. Thit k bi hc trc tuyn 56

3

LI NI U Vic i mi phng php, hnh thc dy hc v kim tra, nh gi theo nh

hng pht trin nng lc hc sinh c trin khai t hn 30 nm qua. Hu ht gio vin hin nay c trang b l lun v cc phng php v k thut dy hc tch cc trong qu trnh o to ti cc trng s phm cng nh qu trnh bi dng, tp hun hng nm. Tuy nhin, vic thc hin cc phng php dy hc tch cc trong thc tin cn cha thng xuyn v cha hiu qu. Nguyn nhn l chng trnh hin hnh c thit k theo kiu "xoy c" nhiu vng nn trong ni b mi mn hc, c nhng ni dung kin thc c chia ra cc mc khc nhau hc cc cp hc khc nhau (nhng khng thc s hp l v cn thit); vic trnh by kin thc trong sch gio khoa theo nh hng ni dung, nng vlp lun, suy lun, din giihnh thnh kin thc; cng mt ch /vn nhng kin thc li c chia ra thnh nhiu bi/tit dy hc trong 45 pht khng ph hp vi phng php dy hc tch cc; c nhng ni dung kin thc c a vo nhiu mn hc; hnh thc dy hc ch yu trn lp theo tng bi/tit nhm "truyn ti" ht nhng g c vit trong sch gio khoa, ch yu l "hnh thnh kin thc", t thc hnh, vn dng kin thc. khc phc nhng hn ch trn, B Gio dc v o to bin son ti liu tp hun v "Phng php v k thut t chc hot ng hc theo nhm v hng dn hc sinh t hc" nhm hng dn gio vin cc mn hc ch ng la chn ni dung sch gio khoa hin hnh xy dng cc bi hc theo ch ; thit k tin trnh dy hc theo cc phng php v k thut dy hc tch cc nhm nng cao cht lng t chc hot ng hc theo nhm v hng dn hc sinh t hc. Ngoi cc vn chung v i mi ni dung, phng php, hnh thc, k thut t chc dy hc v kim tra, nh gi theo nh hng pht trin nng lc hc sinh, ti liu tp trung vo vic xy dng bi hc theo ch gm 6 bc: Bc 1: Xc nh vn cngii quyt trong dy hc ch s xy dng Bc 2: La chn ni dung t cc bi hc trong sch gio khoa hin hnh ca mt mn hc hoc cc mn hc c lin quan xy dng ni dung bi hc Bc 3: Xc nh chun kin thc, k nng, thi theo chng trnh hin hnh; d kin cc hot ng hc s t chc cho hc sinh xc nh cc nng lc v phm cht ch yu c th gp phn hnh thnh/pht trin trong bi hc Bc 4: Xc nh v m t mc yu cu (nhn bit, thng hiu, vn dng, vn dng cao) ca mi loi cu hi/bi tp c th s dng kim tra, nh gi nng lc v phm cht ca hc sinh trong dy hc Bc 5: Bin son cc cu hi/bi tp c th theo cc mc yu cu m t Bc 4 s dng trong qu trnh t chc cc hot ng dy hc v kim tra, nh gi, luyn tp theo ch bi hc

4

Bc 6: Thit k tin trnh dy hc bi hc thnh cc hot ng hc theo tin trnh s phm ca phng php dy hc tch cc t chc cho hc sinh thc hin trn lp v nh. Trong sinh hot chuyn mn da trn "Nghin cu bi hc", cc t/nhm chuyn mn c th vn dng quy trnh ny xy dng v thc hin "Bi hc minh ha".Cc bi hc c xy dng v trnh by trong ti liu khng phi l "mu" m c xem l cc "Bi hc minh ha" gio vin trao i, tho lun, iu chnh, b sung cho ph hp vi iu kin thc tin ca cc a phng, nh trng.Vic phn tch, rt kinh nghim bi hc c thc hin theo cc tiu ch ti Cng vn 5555/BGDT-GDTrH ngy 08/10/2014. Tuy ht sc c gng nhng ti liu khng trnh khi nhng thiu st. Cc tc gi mong nhn c kin gp ca cc thy gio, c gio ti liu c hon thin hn, p ng c yu cu i mi gio dc hin nay. Trn trng cm n./. Nhm bin son

5

PHN I MT S VN CHUNG

V I MI NI DUNG, PHNG PHP, HNH THC T CHC DY HC V KIM TRA, NH GI

I.Mt s vn chung v i mi dy hc v kim tra, nh gi 1. i mi hnh thc v phng php dy hc nhm pht huy tnh ch ng, tch

cc, sng to v rn luyn phng php t hc; tng cng k nng thc hnh, vn dng kin thc, k nng vo gii quyt cc vn thc tin

Gio dc ph thng nc ta ang thc hin bc chuyn t chng trnh gio dc tip cn ni dung sang tip cn nng lc ca ngi hc, ngha l t ch quan tm n vic hc sinh hc c ci g n ch quan tm hc sinh lm c ci g qua vic hc. m bo c iu , nht nh phi thc hin thnh cng vic chuyn t phng php dy hc nng v truyn th kin thc sang dy cch hc, cch vn dng kin thc, rn luyn k nng, hnh thnh nng lc v phm cht; ng thi phi chuyn cch nh gi kt qu gio dc t nng v kim tra tr nh sang kim tra, nh gi nng lc vn dng kin thc gii quyt vn , ch trng kim tra nh gi trong qu trnh dy hc c th tc ng kp thi nhm nng cao cht lng ca cc hot ng dy hc v gio dc.

- Bo co chnh tr i hi ng ton quc ln th XI:i mi chng trnh, ni dung, phng php dy v hc, phng php thi, kim tra theo hng hin i; nng cao cht lng ton din, c bit coi trng gio dc l tng, gio dc truyn thng lch s cch mng, o c, li sng, nng lc sng to, k nng thc hnh, tc phong cng nghip, thc trch nhim x hi.

- Ngh quyt Hi ngh Trung ng 8 kha XI v i mi cn bn, ton din gio dc v o to: Tip tc i mi mnh m phng php dy v hc theo hng hin i; pht huy tnh tch cc, ch ng, sng to v vn dng kin thc, k nng ca ngi hc; khc phc li truyn th p t mt chiu, ghi nh my mc. Tp trung dy cch hc, cch ngh, khuyn khch t hc, to c s ngi hc t cp nht v i mi tri thc, k nng, pht trin nng lc. Chuyn t hc ch yu trn lp sang t chc hnh thc hc tp a dng, ch cc hot ng x hi, ngoi kha, nghin cu khoa hc. y mnh ng dng cng ngh thng tin v truyn thng trong dy v hc; i mi cn bn hnh thc v phng php thi, kim tra v nh gi kt qu gio dc, o to, bo m trung thc, khch quan. Vic thi, kim tra v nh gi kt qu gio dc, o to cn tng bc theo cc tiu ch tin tin c x hi v cng ng gio dc th gii tin cy v cng nhn. Phi hp s dng kt qu nh gi trong qu trnh hc vi nh gi cui k, cui nm hc; nh gi ca ngi dy vi t nh gi ca ngi hc; nh gi ca nh trng vi nh gi ca gia nh v ca x hi. - Chin lc pht trin gio dc giai on 2011 2020 ban hnh km theo Quyt

6

nh 711/Q-TTg ngy 13/6/2012 ca Th tng Chnh ph: "Tip tc i mi phng php dy hc v nh gi kt qu hc tp, rn luyn theo hng pht huy tnh tch cc, t gic, ch ng, sng to v nng lc t hc ca ngi hc"; "i mi k thi tt nghip trung hc ph thng, k thi tuyn sinh i hc, cao ng theo hng m bo thit thc, hiu qu, khch quan v cng bng; kt hp kt qu kim tra nh gi trong qu trnh gio dc vi kt qu thi".

- Ngh quyt Hi ngh Trung ng 8 kha XI v i mi cn bn, ton din gio dc v o to xc nh Tip tc i mi mnh m v ng b cc yu t c bn ca gio dc, o to theo hng coi trng pht trin phm cht, nng lc ca ngi hc; Tp trung pht trin tr tu, th cht, hnh thnh phm cht, nng lc cng dn, pht hin v bi dng nng khiu, nh hng ngh nghip cho hc sinh. Nng cao cht lng gio dc ton din, ch trng gio dc l tng, truyn thng, o c, li sng, ngoi ng, tin hc, nng lc v k nng thc hnh, vn dng kin thc vo thc tin. Pht trin kh nng sng to, t hc, khuyn khch hc tp sut i. Theo tinh thn , cc yu t ca qu trnh gio dc trong nh trng trung hc cn c tip cn theo hng i mi.

- Ngh quyt s 44/NQ-CP, ngy 09/6/2014 Ban hnh Chng trnh hnh ng ca Chnh ph thc hin Ngh quyt s 29-NQ/TW ngy 04 thng 11 nm 2013 Hi ngh ln th tm Ban Chp hnh Trung ng kha XI v i mi cn bn, ton din gio dc v o to, p ng yu cu cng nghip ha, hin i ha trong iu kin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha v hi nhp quc t: i mi hnh thc, phng php thi, kim tra v nh gi kt qu gio dc theo hng nh gi nng lc ca ngi hc; kt hp nh gi c qu trnh vi nh gi cui k hc, cui nm hc theo m hnh ca cc nc c nn gio dc pht trin...

Thc hin nh hng nu trn vic i mi ni dung, phng php, hnh thc t chc dy hc v kim tra, nh gi theo nh hng nng lc ngi hc trong gio dc ph thng cn c thc hin mt cch ng b. C th nh sau: a) V ni dung dy hc

Nhm to iu kin thun li cho gio vin p dng thng xuyn v hiu qu cc phng php dy hc tch cc, B Gio dc v o to ch o cc a phng giao quyn t ch xy dng v thc hin k hoch gio dc, pht huy vai tr sng to ca nh trng v gio vin. Theo , cc c s gio dc trung hc, t chuyn mn v gio vin c ch ng, linh hot trong vic xy dng k hoch gio dc nh hng pht trin nng lc hc sinh ph hp vi iu kin thc t ca nh trng, a phng v kh nng ca hc sinh. Nh trng t chc cho gio vin r sot ni dung chng trnh, sch gio khoa, iu chnh ni dung dy hc theo hng tinh gin; xy dng cc ch tch hp, lin mn nhm khc phc hn ch v cu trc chng trnh kiu "xoy c" dn n mt s kin thc hc sinh c hc lp di c th li c tc gi a

7

vo sch gio khoa lp trn theo lgic ca vn khin hc sinh phi hc li mt cch cha hp l, gy qu ti.

K hoch gio dc ca mi trng c xy dng t t b mn, c phng, s gp v ph duyt lm cn c t chc thc hin v thanh tra, kim tra. K hoch nh vy to iu kin cho cc trng c linh hot p dng cc hnh thc t chc gio dc, cc phng php dy hc tin tin m khng b p t t cp trn. b) V phng phpdy hc C nhiu nng lc cn hnh thnh v pht trin cho hc sinh trong dy hc nh: nng lc t hc; nng lc pht hin v gii quyt vn ; nng lc sng to; nng lc giao tip v hp tc; nng lc s dng cng ngh thng tin v truyn thng... Trong s , pht trin nng lc sng to, nng lc pht hin v gii quyt vn ca hc sinh l mc tiu quan trng, qua gp phn thc y s hnh thnh v pht trin ca cc nng lc khc. c th t c mc tiu , phng php dy hc cn phi i mi sao cho ph hp vi tin trnh nhn thc khoa hc hc sinh c th tham gia vo hot ng tm ti sng to gii quyt vn ; gp phn c lc hnh thnh nng lc hnh ng, pht huy tnh tch cc, c lp, sng to ca hc sinh t bi dng cho hc sinh phng php t hc, hnh thnh kh nng hc tp sut i. Vic tp dt cho hc sinh bit pht hin, t ra v gii quyt nhng vn gp phi trong hc tp, trong cuc sng ca c nhn, gia nh v cng ng phi c t nh mt mc tiu ca gio dc v o to.

T nm hc 2011 - 2012, B GDT ch o trin khai p dng phng php "Bn tay nn bt" tiu hc v trung hc c s. Bn cht ca phng php dy hc ny l t chc hot ng hc da trn tm ti, nghin cu; hc sinh chim lnh c kin thc, k nng da trn cc hot ng tri nghim v t duy khoa hc. Tng cng ch o vic hng dn hc sinh vn dng kin thc lin mn vo gii quyt cc vn thc tin thng qua "Dy hc da trn d n", t chc cc "Hot ng tri nghim sng to"; t chc cu lc b m nhc, m thut, th thao c tc dng huy ng cc bc cha m, cc lc lng x hi tham gia gio dc hc sinh ton din. Cc phng php dy hc tch cc nh vy u l dy hc thng qua t chc hot ng hc. Trong qu trnh dy hc, hc sinh l ch th nhn thc, gio vin c vai tr t chc, kim tra, nh hng hot ng hc tp ca hc sinh theo mt chin lc hp l sao cho hc sinh t ch chim lnh, xy dng tri thc. Qu trnh dy hc cc tri thc thuc mt mn khoa hc c th c hiu l qu trnh hot ng ca gio vin v ca hc sinh trong s tng tc thng nht bin chng ca ba thnh phn trong h dy hc bao gm: Gio vin, hc sinh v t liu hot ng dy hc. Hot ng hc ca hc sinh bao gm cc hnh ng vi t liu dy hc, s trao i, tranh lun vi nhau v s trao i vi gio vin. Hnh ng hc ca hc sinh vi t liu hot ng dy hc l s thch ng ca hc sinh vi tnh hung hc tp ng thi l hnh ng chim lnh, xy dng tri thc cho bn thn mnh. S trao i, tranh

8

lun gia hc sinh vi nhau v gia hc sinh vi gio vin nhm tranh th s h tr x hi t pha gio vin v tp th hc sinh trong qu trnh chim lnh tri thc. Thng qua cc hot ng ca hc sinh vi t liu hc tp v s trao i m gio vin thu c nhng thng tin lin h ngc cn thit cho s nh hng ca gio vin i vi hc sinh. Hot ng ca gio vin bao gm hnh ng vi t liu dy hc v s trao i, nh hng trc tip vi hc sinh. Gio vin l ngi t chc t liu hot ng dy hc, cung cp t liu nhm to tnh hung cho hot ng ca hc sinh. Da trn t liu hot ng dy hc, gio vin c vai tr t chc, kim tra, nh hng hot ng ca hc sinh vi t liu hc tp v nh hng s trao i, tranh lun ca hc sinh vi nhau. Trong dy hc pht hin v gii quyt vn , hc sinh va nm c tri thc mi, va nm c phng php lnh hi tri thc , pht trin t duy tch cc, sng to, c chun b mt nng lc thch ng vi i sng x hi, pht hin kp thi v gii quyt hp l cc vn ny sinh. Nh vy, phng php dy hc tch cc hng ti vic hot ng ha, tch cc ha hot ng nhn thc ca ngi hc, ngha l tp trung vo pht huy tnh tch cc ca ngi hc ch khng phi l tp trung vo pht huy tnh tch cc ca ngi dy, tuy nhin dy hc theo phng php tch cc th gio vin phi n lc nhiu so vi dy theo phng php th ng. Phng php dy hc tch cc nhn mnh vic ly hot ng hc lm trung tm ca qu trnh dy hc, ngha l nhn mnh hot ng hc v vai tr ca hc sinh trong qu trnh dy hc, khc vi cch tip cn truyn thng lu nay l nhn mnh hot ng dy v vai tr ca gio vin. Mc d c th c th hin qua nhiu phng php khc nhau nhng nhn chung cc phng php dy hc tch cc u c nhng c trng c bn sau: - Dy hc l t chc cc hot ng hc tp ca hc sinh: Trong phng php dy hc tch cc, hc sinh c cun ht vo cc hot ng hc tp do gio vin t chc v ch o, thng qua t lc khm ph nhng iu mnh cha r ch khng phi th ng tip thu nhng tri thc c gio vin sp t. c t vo nhng tnh hung ca i sng thc t, hc sinh trc tip quan st, tho lun, lm th nghim, gii quyt vn t ra theo cch suy ngh ca mnh, t nm c kin thc k nng mi, va nm c phng php chim lnh kin thc, k nng , khng rp theo nhng khun mu sn c, c bc l v pht huy tim nng sng to. Dy theo cch ny th gio vin khng ch gin n truyn t tri thc m cn hng dn hnh ng. - Dy hc ch trng rn luyn phng php t hc: Cc phng php dy hc tch cc coi vic rn luyn phng php hc tp cho hc sinh khng ch l mt bin php nng cao hiu qu dy hc m cn l mt mc tiu dy hc. Trong cc phng php hc th ct li l phng php t hc. Nu rn luyn cho ngi hc c

9

c phng php, k nng, thi quen, ch t hc th s to cho h lng ham hc, khi dy ni lc vn c trong mi con ngi, kt qu hc tp s c nhn ln gp bi. V vy, cn phi nhn mnh mt hot ng hc trong qu trnh dy hc, n lc to ra s chuyn bin t hc tp th ng sang t hc ch ng, t vn pht trin t hc ngay trong trng ph thng, khng ch t hc nh sau bi ln lp m t hc c trong tit hc c s hng dn ca gio vin. - Dy hc tng cng hc tp c th, phi hp vi hc tp hp tc: Trong mt lp hc m trnh kin thc, t duy ca hc sinh khng th ng u tuyt i th khi p dng phng php tch cc phi c s phn ha v cng , tin hon thnh nhim v hc tp, nht l khi bi hc c thit k thnh mt chui hot ng c lp. p dng phng php tch cc trnh cng cao th s phn ha ny cng ln. Tuy nhin, trong hc tp, khng phi mi tri thc, k nng, thi u c hnh thnh bng nhng hot ng c lp c nhn. Lp hc l mi trng giao tip gio vin - hc sinh v hc sinh - hc sinh, to nn mi quan h hp tc gia cc c nhn trn con ng chim lnh ni dung hc tp. Thng qua tho lun, tranh lun trong tp th, kin mi c nhn c bc l, khng nh hay bc b, qua ngi hc nng mnh ln mt trnh mi. c s dng ph bin trong dy hc hin nay l hot ng hp tc trong nhm nh. Hc tp hp tc lm tng hiu qu hc tp, nht l lc phi gii quyt nhng vn gay cn, lc xut hin thc s nhu cu phi hp gia cc c nhn hon thnh nhim v chung. - Dy hc c s kt hp nh gi ca thy vi t nh gi ca tr: Trong qu trnh dy hc, vic nh gi hc sinh khng ch nhm mc ch nhn nh thc trng v iu chnh hot ng hc ca tr m cn ng thi to iu kin nhn nh thc trng v iu chnh hot ng dy ca thy. Trong phng php tch cc, gio vin phi hng dn hc sinh pht trin k nng t nh gi t iu chnh cch hc. Lin quan vi iu ny, gio vin cn to iu kin thun li hc sinh c tham gia nh gi ln nhau. Trong dy hc tch cc, gio vin khng cn ng vai tr n thun l ngi truyn t kin thc, gio vin tr thnh ngi thit k, t chc, hng dn cc hot ng c lp hoc theo nhm nh hc sinh t lc chim lnh ni dung hc tp, ch ng t cc mc tiu kin thc, k nng, thi theo yu cu ca chng trnh. Trn lp, hc sinh hot ng l chnh, gio vin c v "nhn" hn nhng trc , khi son gio n, gio vin phi u t cng sc, thi gian rt nhiu so vi kiu dy v hc th ng mi c th thc hin bi ln lp vi vai tr l ngi gi m, xc tc, ng vin, c vn, trng ti trong cc hot ng tm ti ho hng, tranh lun si ni ca hc sinh. Gio vin phi c trnh chuyn mn su rng, c trnh s phm lnh ngh mi c th t chc, hng dn cc hot ng ca hc sinh m nhiu khi din bin ngoi tm d kin ca gio vin. c) V k thut t chc hot ng hc ca hc sinh

10

Theo quan im dy hc nh hng pht trin nng lc hc sinh, qu trnh dy - hc bao gm mt h thng cc hnh ng c mc ch ca gio vin t chc hot ng tr c v tay chn ca hc sinh, m bo cho hc sinh chim lnh c ni dung dy hc, t c mc tiu xc nh. Trong qu trnh dy hc, gio vin t chc nh hng hnh ng chim lnh tri thc ca hc sinh phng theo tin trnh ca chu trnh sng to khoa hc. Nh vy, chng ta c th hnh dung din bin ca hot ng dy hc nh sau: - Gio vin t chc tnh hung, giao nhim v cho hc sinh. Hc sinh hng hi m nhn nhim v, gp kh khn, ny sinh vn cn tm ti gii quyt. Di s ch o ca gio vin, vn c din t chnh xc ha, ph hp vi mc tiu dy hc v cc ni dung c th xc nh. - Hc sinh t ch tm ti gii quyt vn t ra. Vi s theo di, nh hng, gip ca gio vin, hot ng hc ca hc sinh din ra theo mt tin trnh hp l, ph hp vi nhng i hi phng php lun. - Gio vin ch o s trao i, tranh lun ca hc sinh, b sung, tng kt, khi qut ha, th ch ha tri thc, kim tra kt qu hc ph hp vi mc tiu dy hc cc ni dung c th xc nh. T chc tin trnh dy hc nh vy, lp hc c th c chia thnh tng nhm nh. Ty mc ch, yu cu ca vn hc tp, cc nhm c phn chia ngu nhin hay c ch nh, c duy tr n nh hay thay i trong tng phn ca tit hc, c giao cng mt nhim v hay nhng nhim v khc nhau. Trong nhm nh, mi thnh vin u phi lm vic tch cc, khng th li vo mt vi ngi hiu bit v nng ng hn. Cc thnh vin trong nhm gip nhau tm hiu vn nu ra trong khng kh thi ua vi cc nhm khc. Kt qu lm vic ca mi nhm s ng gp vo kt qu hc tp chung ca c lp. Cc k thut dy hc tch cc nh s c s dng trong tt chc hot ng nhm trn lp thc hin cc nhim v nh nhm t mc tiu dy hc. Nh vy, mi bi hc bao gm cc hot ng hc theo tin trnh s phm ca phng php dy hc tch cc c s dng. Mi hot ng hc c th s dng mt k thut dy hc tch cc no t chc nhng u c thc hin theo cc bc nh sau:

(1) Chuyn giao nhim v hc tp: nhim v hc tp r rng v ph hp vi kh nng ca hc sinh, th hin yu cu v sn phm m hc sinh phi hon thnh khi thc hin nhim v; hnh thc giao nhim v sinh ng, hp dn, kch thch c hng th nhn thc ca hc sinh; m bo cho tt c hc sinh tip nhn v sn sng thc hin nhim v.

11

(2) Thc hin nhim v hc tp: khuyn khch hc sinh hp tc vi nhau khi thc hin nhim v hc tp; pht hin kp thi nhng kh khn ca hc sinh v c bin php h tr ph hp, hiu qu; khng c hc sinh b "b qun".

(3) Bo co kt qu v tho lun: hnh thc bo co ph hp vi ni dung hc tp v k thut dy hc tch cc c s dng; khuyn khch cho hc sinh trao i, tho lun vi nhau v ni dung hc tp; x l nhng tnh hung s phm ny sinh mt cch hp l.

(4) nh gi kt qu thc hin nhim v hc tp: nhn xt v qu trnh thc hin nhim v hc tp ca hc sinh; phn tch, nhn xt, nh gi kt qu thc hin nhim v v nhng kin tho lun ca hc sinh; chnh xc ha cc kin thc m hc sinh hc c thng qua hot ng.

2. Kim tra, nh gi trong qu trnh dy hctheo nh hng pht trin nng lc hc sinh, v s tin b ca hc sinh

Thc hin chuyn t ch trng kim tra kt qu ghi nh kin thc cui k, cui nm sang coi trng kt hp kt qu nh gi phong cch hc v nng lc vn dng kin thc trong qu trnh gio dc v tng kt cui k, cui nm hc hng ti pht trin nng lc ca hc sinh; coi trng nh gi gip hc sinh v phng php hc tp, ng vin s c gng, hng th hc tp ca cc em trong qu trnh dy hc. Vic kim tra, nh gi khng ch l vic xem hc sinh hc c ci g m quan trng hn l bit hc sinh hc nh th no, c bit vn dng khng.

Kim tra, nh gi trong qu trnh dy hc sinh l nhng hot ng quan st, theo di, trao i, kim tra, nhn xt qu trnh hc tp, rn luyn ca hc sinh; t vn, hng dn, ng vin hc sinh; nhn xt nh tnh hoc nh lng v kt qu hc tp, rn luyn, s hnh thnh v pht trin mt s nng lc, phm cht ca hc sinh nhm mc ch gip hc sinh t rt kinh nghim v nhn xt ln nhau trong qu trnh hc tp, t iu chnh cch hc, qua dn hnh thnh v pht trin nng lc vn dng kin thc, kh nng t hc, pht hin v gii quyt vn trong mi trng giao tip, hp tc; bi dng hng th hc tp v rn luyn ca hc sinh trong qu trnh gio dc. Thng qua kim tra, nh gi, gio vin rt kinh nghim, iu chnh hot ng dy hc v gio dc ngay trong qu trnh v kt thc mi giai on dy hc v gio dc; kp thi pht hin nhng c gng, tin b ca hc sinh ng vin, khch l; pht hin nhng kh khn cha th t vt qua ca hc sinh hng dn, gip ; a ra nhn nh ph hp v nhng u im ni bt v nhng hn ch ca mi hc sinh c bin php khc phc kp thi nhm nng cao cht lng, hiu qu hot ng hc tp, rn luyn ca hc sinh. nh gi phi hng ti s pht trin phm cht v nng lc ca hc sinh thng qua mc t chun kin thc, k nng, thi v cc biu hin nng lc, phm cht ca hc sinh da trn mc tiu gio dc THCS; coi trng nh gi gip hc sinh v phng php hc tp.Ch trng nh gi thng xuyn i vi tt c

12

hc sinh: nh gi cc hot ng trn lp; nh gi qua h s hc tp, v hc tp; nh gi qua vic hc sinh bo co kt qu thc hin mt d n hc tp, nghin cu khoa hc, k thut, bo co kt qu thc hnh, th nghim; nh gi qua bi thuyt trnh (bi vit, bi trnh chiu, video clip,) v kt qu thc hin nhim v hc tp (sau y gi chung l sn phm hc tp); kt hp nh gi trong qu trnh dy hc, gio dc v nh gi tng kt cui k, cui nm hc. Kt hp nh gi ca gio vin vi t nh gi v nh gi ln nhau ca hc sinh, nh gi ca cha m hc sinh v cng ng.Coi trng nh gi s tin b ca mi hc sinh, khng so snh hc sinh ny vi hc sinh khc; coi trng vic ng vin, khuyn khch s hng th, tnh tch cc v vt kh trong hc tp, rn luyn ca hc sinh; gip hc sinh pht huy nng khiu c nhn; m bo kp thi, cng bng, khch quan, khng to p lc cho hc sinh, gio vin v cha m hc sinh. a) nh gi qu trnh hc tp ca hc sinh Trong qu trnh dy hc, cn c vo c im v mc tiu ca bi hc, ca mi hot ng trong bi hc, gio vin tin hnh mt s vic nh sau: - Theo di, kim tra qu trnh v tng kt qu thc hin nhim v ca hc sinh theo tin trnh dy hc; quan tm tin hon thnh tng nhim v ca hc sinh p dng bin php c th, kp thi gip hc sinh vt qua kh khn. - Ghi nhn xt vo phiu, v, sn phm hc tp... ca hc sinh v nhng kt qu lm c hoc cha lm c, mc hiu bit v nng lc vn dng kin thc, mc thnh tho cc thao tc, k nng cn thit... - nh gi s hnh thnh v pht trin phm cht, nng lc ca hc sinh, quan st cc biu hin trong qu trnh hc tp, sinh hot v tham gia cc hot ng tp th nhn xt s hnh thnh v pht trin mt s phm cht, nng lc ca hc sinh; t ng vin, khch l, gip hc sinh khc phc kh khn; pht huy u im v cc phm cht, nng lc ring; iu chnh hot ng, ng x tin b. - Khuyn khch, hng dn hc sinh t nh gi v tham gia nhn xt, gp bn, nhm bn: Hc sinh t rt kinh nghim ngay trong qu trnh thc hin tng nhim v hc tp, hot ng gio dc khc; trao i vi gio vin c gp , hng dn; Hc sinh tham gia nhn xt, gp bn, nhm bn ngay trong qu trnh thc hin cc nhim v hc tp mn hc v hot ng gio dc; tho lun, hng dn, gip bn hon thnh nhim v. Kim tra, nh gi thng xuyn c tin hnh trong qu trnh hc sinh thc hin cc nhim v hc tp. Mc ch v phng thc kim tra, nh gi trong mi giai on thc hin mt nhim v hc tp nh sau: - Chuyn giao nhim v: Gio vin t chc mt tnh hung c tim n vn , la chn mt k thut hc tch cc ph hp giao cho hc sinh gii quyt tnh hung. Trong qu trnh chuyn giao nhim v, gio vin cn quan st, trao i vi

13

hc sinh kim tra, nh gi v kh nng tip nhn v sn sngthc hin nhim v hc tp ca hc sinh trong lp. - Thc hin nhim v: Hc sinh hot ng t lc gii quyt nhim v (C nhn, cp i hoc nhm nh). Hot ng gii quyt vn c th (thng) c thc hin ngoi lp hc v nh. Trong qu trnh hc sinh thc hin nhim v hc tp, gio vin quan st, theo di hnh ng, li ni ca hc sinh nh gi mc tch cc, t lc v sng to ca hc sinh; kh nng pht hin vn cn gii quyt v xut cc gii php nhm gii quyt vn ; kh nng la chn, iu chnh v thc hin gii php gii quyt vn ; pht hin nhng kh khn, sai lm ca hc sinh c gii php h tr ph hp gip hc sinh thc hin c nhim v hc tp. - Bo co, tho lun: S dng k thut c la chn, gio vin t chc cho hc sinh bo co v tho lun v kt qu thc hin nhim v, c th l mt bo co kt qu thc hin mt d n hc tp; d n nghin cu khoa hc, k thut; bo co kt qu thc hnh, th nghim; bi thuyt trnh (bi vit, bi trnh chiu, video clip,) v kt qu thc hin nhim v hc tp. b)Kim tra, nh gi kt qu hc tp ca hc sinh

nh hng chung trong nh gi kt qu hc tp ca hc sinh l phi xy dng thi, kim tra theo ma trn; nh gi kt qu hc tp, rn luyn ca hc sinh trong dy hc c thc hin qua cc bi kim bao gm cc loi cu hi, bi tp theo 4 mc yu cu: - Nhn bit: hc sinh nhn bit, nhc li hoc m t ng kin thc, k nng hc khi c yu cu. - Thng hiu: hc sinh din t ng kin thc hoc m t ng k nng hc bng ngn ng theo cch ca ring mnh, c th thm cc hot ng phn tch, gii thch, so snh; p dng trc tip (lm theo mu) kin thc, k nng bit gii quyt cc tnh hung, vn trong hc tp. - Vn dng: hc sinh kt ni v sp xp li cc kin thc, k nng hc gii quyt thnh cng tnh hung, vn tng t tnh hung, vn hc. - Vn dng cao: hc sinh vn dng c cc kin thc, k nng gii quyt cc tnh hung, vn mi, khng ging vi nhng tnh hung, vn c hng dn; a ra nhng phn hi hp l trc mt tnh hung, vn mi trong hc tp hoc trong cuc sng. Cn c vo mc pht trin nng lc ca hc sinh tng hc k v tng khi lp, gio vin v nh trng xc nh t l cc cu hi theo 4 mc yu cu trong cc bi kim tra trn nguyn tc m bo s ph hp vi i tng hc sinh v tng dn t l cc cu hi mc yu cu vn dng, vn dng cao. Bng di y l mt v d m t v 4 mc yu cu cn t ca mt s loi cu hi, bi tp thng thng:

14

Loi cu hi/bi

tp

Mc yu cu cn t

Nhn bit Thng hiu Vn dng Vn dng cao

Cu hi/bi tp nh

tnh

Xc nh c mt n v kin thc v nhc li c chnh xc ni dung ca n v kin thc .

S dng mt n v kin thc gii thch v mt khi nim, quan im, nhn nh... lin quan trc tip n kin thc .

Xc nh v vn dng c nhiu ni dung kin thc c lin quan pht hin, phn tch, lun gii vn trong tnh hung quen thuc.

Xc nh v vn dng c nhiu ni dung kin thc c lin quan pht hin, phn tch. lun gii vn trong tnh hung mi.

Cu hi/bi tp nh lng

Xc nh c cc mi lin h trc tip gia cc i lng v tnh c cc i lng cn tm.

Xc nh c cc mi lin h lin quan n cc i lng cn tm v tnh c cc i lng cn tm thng qua mt s bc suy lun trung gian.

Xc nh v vn dng c cc mi lin h gia cc i lng lin quan gii quyt mt bi ton/vn trong tnh hung quen thuc.

Xc nh v vn dng c cc mi lin h gia cc i lng lin quan gii quyt mt bi ton/vn trong tnh hung mi.

Cu hi/bi tp thc hnh/th nghim

Cn c vo kt qu th nghim tin hnh, nu c mc ch v cc dng c th nghim.

Cn c vo kt qu th nghim tin hnh, trnh by c mc ch, dng c, cc bc tin hnh v phn tch kt qu rt ra kt lun.

Cn c vo phng n th nghim, nu c mc ch, la chn dng c v b tr th nghim; tin hnh th nghim v phn tch kt qu rt ra kt lun.

Cn c vo yu cu th nghim, nu c mc ch, phng n th nghim, la chn dng c v b tr th nghim; tin hnh th nghim v phn tch kt qu rt ra kt lun.

3. Tiu ch nh gi bi hc

Mi bi hc c th c thc hin nhiu tit hc nn mt nhim v hc tp c th c thc hin trong v ngoi lp hc. V th, trong mt tit hc c th ch

15

thc hin mt s hot ng hc trong tin trnh bi hc theo phng php dy hc tch cc c s dng. Khi phn tch, rt kinh nghim mt bi hc cn s dng cc tiu ch phn tch, rt kinh nghim v k hoch v ti liu dy hc c nu r trong Cng vn s 5555/BGDT-GDTrH ngy 08/10/2014. Bng di y a ra 03 mc ca mi tiu ch nh gi.

a) Vic nh gi v k hoch v ti liu dy hc c thc hin da trn h s dy hc theo cc tiu ch v: phng php dy hc tch cc; k thut t chc hot ng hc; thit b dy hc v hc liu; phng n kim tra, nh gi qu trnh v kt qu hc tp ca hc sinh.

Tiu ch Mc

Mc 1 Mc 2 Mc 3

Mc ph hp ca

chuihot ng hc vi mc tiu, ni

dung v phng php dy hc c

s dng.

Tnh hung/cu hi/nhim v m

u nhm huy ng kin thc/k

nng c ca hc sinh chun b hc kin thc/k nng mi nhng

cha to c mu thun nhn thc t ra vn /cu hi chnh ca bi

hc.

Tnh hung/cu hi/nhim v m

u ch c th c gii quyt mt phn hoc

phng on c kt qu nhng

cha l gii c y bng kin

thc/k nng c ca hc sinh; to c mu thun

nhn thc.

Tnh hung/cu hi/nhim v m

u gn gi vi kinh nghim sng ca hc sinh v ch c th c gii quyt

mt phn hoc phng on c kt

qu nhng cha l gii c y bng kin thc/k

nng c; t ra c vn /cu hi chnh

ca bi hc.

16

Kin thc mi c trnh by r rng, tng minh

bng knh ch/knh

hnh/knh ting; c cu hi/lnh c

thcho hc sinhhot ng tip thu kin thc

mi.

Kin thc mi c th hin trong

knh ch/knh hnh/knh ting; c cu hi/lnh c th cho hc sinh hot ng tip thu

kin thc mivgii quyt c y tnh

hung/cu hi/nhim v m

u.

Kin thc mi c th hin bng knh ch/knh hnh/knh ting gn vi vn cn gii quyt; tip ni vi vn /cu hi chnh ca bi

hc hc sinh tip thu vgii quyt

c vn /cu hi chnh ca bi hc.

C cu hi/bi tp vn dng trc tip nhng kin thc mi hc nhng

cha nu r l do, mc ch ca mi cu hi/bi tp.

H thng cu hi/bi tp c

la chn thnh h thng; mi cu

hi/bi tp c mc ch c th, nhm rn luyn cc kin

thc/k nng c th.

H thng cu hi/bi tp c la chn

thnh h thng, gn vi tnh hung thc tin; mi cu hi/bi tp c mc ch c th, nhm rn luyn

cc kin thc/k nng c th.

C yu cu hc sinh lin h thc t/b sung thng

tin lin quan nhng cha m t r sn

phm vn dng/m rng m hc sinh phi thc hin.

Nu r yu cu v m t r sn phm vn dng/m rng m hc sinh phi

thc hin.

Hng dn hc sinh t xc nh vn , ni dung, hnh

thc th hin ca sn phm vn dng/m

rng.

Mc r rng ca mc tiu, ni dung,

k thut t chc v sn

phm cn t c ca mi nhim v hc

Mc tiu ca mi hot ng hc v sn phm hc tp m hc sinh phi hon thnh trong mi hot ng

c m t r rng nhng cha nu r phng thc hot

Mc tiu v sn phm hc tp m

hc sinh phi hon thnh trong mi hot ng hc c m t r

rng; phng thc hot ng hc

c t chc cho

Mc tiu, phng thc hot ng v

sn phm hc tp m hc sinh phi hon

thnh trong mi hot ng c m t r rng; phng thc

hot ng hc c t chc cho hc sinh

17

tp. ng ca hc sinh/nhm hc sinh nhm hon thnh sn phm

hc tp .

hc sinh c trnh by r rng, c th,

th hin c s ph hp vi sn

phm hc tp cn hon thnh.

th hin c s ph hp vi sn phm

hc tp v i tng hc sinh.

Mc ph hp ca thit b dy hc v hc liu c s dng t chc cc hot ng hc ca

hc sinh.

Thit b dy hc v hc liu th hin c s ph hp vi sn phm hc tp m hc sinh phi hon thnh

nhng cha m t r cch thc m hc sinh hnh

ng vi thit b dy hc v hc liu

.

Thit b dy hc v hc liu th hin c s ph hp vi sn phm hc tp m hc sinh phi hon thnh; cch thc m hc sinh hnh ng

(c/vit/nghe/nhn/thc hnh) vi

thit b dy hc v hc liu c m t c th, r

rng.

Thit b dy hc v hc liu th hin

c s ph hp vi sn phm hc tp m hc sinh phi hon

thnh; cch thc m hc sinh hnh ng

(c/vit/nghe/nhn/thc hnh) vi thit b dy hc v hc liu c m t c th, r rng, ph hp vi k thut hc

tch cc c s dng.

Mc hp l ca phng n kim tra, nh gi trong qu

trnh t chc hot ng hc ca hc sinh.

Phng thc nh gi sn phm hc tp m hc sinh phi hon thnh trong mi hot

ng hc c m tnhng cha c phng n kim

tra trong qu trnh hot ng hc ca

hc sinh.

Phng n kim tra, nh gi qu

trnh hot ng hc v sn phm hc tp ca hc sinh c m t r,

trong th hin r cc tiu ch cn

t ca cc sn phm hc tp trong cc hot ng hc

Phng n kim tra, nh gi qu trnh

hot ng hc v sn phm hc tp ca

hc sinh c m t r, trong th hin r cc tiu ch cn

t ca cc sn phm hc tp trung gian v sn phm hc tp cui cng ca cc hot ng

hc.

b) Vic phn tch, rt kinh nghim v hot ng ca gio vin v hc sinh c thc hin da trn thc t d gi theo cc tiu ch di y.

- Hot ng ca gio vin

18

Tiu ch Mc

Mc 1 Mc 2 Mc 3

Mc sinh ng, hp dn hc sinh ca phng php v hnh thc chuyn giao nhim v hc tp.

Cu hi/lnh r rng v mc tiu, sn phm hc tp phi hon thnh, m bo cho phn ln hc sinh nhn thc ng nhim v phi thc hin.

Cu hi/lnh r rng v mc tiu, sn phm hc tp, phng thc hot ng gn vi thit b dy hc v hc liu c s dng; m bo cho hu ht hc sinh nhn thc ng nhim v v hng hi thc hin.

Cu hi/lnh r rng v mc tiu, sn phm hc tp, phng thc hot ng gn vi thit b dy hc v hc liu c s dng; m bo cho 100% hc sinh nhn thc ng nhim v v hng hi thc hin.

Kh nng theo di, quan st, pht hin kp thi nhng kh khn ca hc sinh.

Theo di, bao qut c qu trnh hot ng ca cc nhm hc sinh; pht hin c nhng nhm hc sinh yu cu c gip hoc c biu hin ang gp kh khn.

Quan st c c th qu trnh hot ng trong tng nhm hc sinh; ch ng pht hin c kh khn c th m nhm hc sinh gp phi trong qu trnh thc hin nhim v.

Quan st c mt cch chi tit qu trnh thc hin nhim v n tng hc sinh; ch ng pht hin c kh khn c th v nguyn nhn m tng hc sinh ang gp phi trong qu trnh thc hin nhim v.

Mc ph hp, hiu qu ca cc bin php h tr v khuyn khch hc sinh hp tc, gip nhau khi thc hin nhim v hc tp.

a ra c nhng gi , hng dn c th cho hc sinh/nhm hc sinh vt qua kh khn v hon thnh c nhim v hc tp c giao.

Ch ra cho hc sinh nhng sai lm c th mc phi dn n kh khn; a ra c nhng nh hng khi qut nhm hc sinh tip tc hot ng v hon thnh nhim v hc tp c giao.

Ch ra cho hc sinh nhng sai lm c th mc phi dn n kh khn; a ra c nhng nh hng khi qut; khuyn khch c hc sinh hp tc, h tr ln nhau hon thnh nhim v hc tp c giao.

Mc hiu qu hot ng

C cu hi nh hng hc sinh tch cc

La chn c mt s sn phm hc tp ca

La chn c mt s sn phm hc tp in

19

ca gio vin trong vic tng hp, phn tch, nh gi kt qu hot ng v qu trnh tho lun ca hc sinh.

tham gia nhn xt, nh gi, b sung, hon thin sn phm hc tp ln nhau trong nhm hoc ton lp; nhn xt, nh gi v sn phm hc tp c ng o hc sinh tip thu, ghi nhn.

hc sinh/nhm hc sinh t chc cho hc sinh nhn xt, nh gi, b sung, hon thin ln nhau; cu hi nh hng ca gio vin gip hu ht hc sinh tch cc tham gia tho lun; nhn xt, nh gi v sn phm hc tp c ng o hc sinh tip thu, ghi nhn.

hnh ca hc sinh/nhm hc sinh t chc cho hc sinh nhn xt, nh gi, b sung, hon thin ln nhau; cu hi nh hng ca gio vin gip hu ht hc sinh tch cc tham gia tho lun, t nh gi v hon thin c sn phm hc tp ca mnh v ca bn.

- Hot ng ca hc sinh

Tiu ch Mc

Mc 1 Mc 2 Mc 3

Kh nng tip nhn v sn sng thc hin nhim v hc tp ca tt c hc sinh trong lp.

Nhiu hc sinh tip nhn ng nhim v v sn sng bt tay vo thc hin nhim v c giao, tuy nhin vn cn mt s hc sinh bc l cha hiu r nhim v hc tp c giao.

Hu ht hc sinh tip nhn ng v sn sng thc hin nhim v, tuy nhin cn mt vi hc sinh bc l thi cha t tin trong vic thc hin nhim v hc tp c giao.

Tt c hc sinh tip nhn ng v hng hi, t tin trong vic thc hin nhim v hc tp c giao.

Mc tch cc, ch ng, sng to, hp tc ca hc sinh trong vic thc hin cc nhim v hc tp.

Nhiu hc sinh t ra tch cc, ch ng hp tc vi nhau thc hin cc nhim v hc tp; tuy nhin, mt s hc sinh c biu hin da dm, ch i, li.

Hu ht hc sinh t ra tch cc, ch ng, hp tc vi nhau thc hin cc nhim v hc tp; cn mt vi hc sinh lng tng hoc cha thc s tham gia vo hot ng nhm.

Tt c hc sinh tch cc, ch ng, hp tc vi nhau thc hin nhim v hc tp; nhiu hc sinh/nhm t ra sng to trong cch thc thc hin nhim v.

Mc tham gia tch cc ca hc sinh

Nhiu hc sinh hng hi, t tin trnh by, trao i kin/quan im ca c

Hu ht hc sinh hng hi, t tin trnh by, trao i

Tt c hc sinh tch cc, hng hi, t tin trong vic trnh by, trao i kin,

20

trong trnh by, trao i, tho lun v kt qu thc hin nhim v hc tp.

nhn; tuy nhin, nhiu nhm tho lun cha si ni, t nhin, vai tr ca nhm trng cha tht ni bt; vn cn mt s hc sinh khng trnh by c quan im ca mnh hoc t ra khng hp tc trong qu trnh lm vic nhm thc hin nhim v hc tp.

kin/quan im ca c nhn; a s cc nhm tho lun si ni, t nhin; a s nhm trng bit cch iu hnh tho lun nhm; nhng vn cn mt vi hc sinh khng tch cc trong qu trnh lm vic nhm thc hin nhim v hc tp.

quan im ca c nhn; cc nhm tho lun si ni, t nhin; cc nhm trng u t ra bit cch iu hnh v khi qut ni dung trao i, tho lun ca nhm thc hin nhim v hc tp.

Mc ng n, chnh xc, ph hp ca cc kt qu thc hin nhim v hc tp ca hc sinh.

Nhiu hc sinh tr li cu hi/lm bi tp

ng vi yu cu ca gio vin v thi gian, ni dung v cch thc trnh by; tuy nhin, vn cn mt s hc

sinh cha hoc khng hon thnh ht nhim v, kt qu thc hin nhim v cn cha chnh xc, ph hp

vi yu cu.

a s hc sinh tr li cu hi/lm bi tp ng vi yu cu ca gio vin v thi gian, ni

dung v cch thc trnh by; song vn

cn mt vi hc sinh trnh by/din t kt qu cha r rng do cha nm

vng yu cu.

Tt c hc sinh u tr li cu hi/lm bi tp ng vi yu cu ca gio vin v thi gian, ni dung v cch thc trnh by; nhiu cu tr li/p n m hc sinh a ra th hin s sng to trong suy ngh v

cch th hin.

II. Quy trnh xy dng bi hc 1. nh hng chung Cn c vo nhng c trng ca phng php dy hc tch cc, khi xy dng cc bi hc theo ch cn da trn mt phng php dy hc tch cc c th c la chn hnh dung chui hot ng hc s t chc cho hc sinh thc hin. Nhn chung cc phng php dy hc tch cc u da trn vic t chc cho hc sinh pht hin v gii quyt vn thng qua cc nhim v hc tp. Chui hot ng hc trong mi chuyn v th u tun theo con ng nhn thc chung nh sau: - Hot ng gii quyt mt tnh hung hc tp: Mc ch ca hot ng ny l to tm th hc tp cho hc sinh, gip hc sinh thc c nhim v hc tp, hng th hc bi mi. Gio vin s to tnh hung hc tp da trn vic huy ng kin thc, kinh nghim ca bn thn hc sinh c lin quan n vn xut hin trong ti liu hng

21

dn hc; lm bc l "ci" hc sinh bit, b khuyt nhng g c nhn hc sinh cn thiu, gip hc sinh nhn ra "ci" cha bit v mun bit.

- Hot ng tm ti, khm ph, lnh hi c kin thc, k nng mi hoc/vthc hnh, luyn tp,cng c, hon thin kin thc, k nng va lnh hi c nhm gii quyt tnh hung/vn hc tp.

- Hot ng vn dng c cc kin thc, k nng pht hin v gii quyt cc tnh hung/vn thc tin. Da trn con ng nhn thc chung v cn c vo ni dung chng trnh, sch gio khoa hin hnh, t/nhm chuyn mn t chc cho gio vin tho lun, la chn ni dung xy dng cc chuyn dy hc ph hp. 2. Quy trnh xy dng bi hc Mi bi hc theo ch phi gii quyt trng vn mt vn hc tp. V vy, vic xy dng mi bi hc cn thc hin theo quy trnh nh sau: a) Bc 1: Xc nh vn cngii quyt trong bi hc. Vn cn gii quyt c th l mt trong cc loi sau: - Vn tm kim, xy dng kin thc mi. - Vn kim nghim, ng dng kin thc. - Vn tm kim, xy dng, kim nghim v ng dng kin thc mi. Cn c vo ni dung chng trnh, sch gio khoa ca mn hc v nhng ng dng k thut, hin tng, qu trnh trong thc tin, t/nhm chuyn mn xc nh cc ni dung kin thc lin quan vi nhau c th hin mt s bi/tit hin hnh, t xy dng thnh mt vn chung to thnh mt chuyn dy hc n mn. Trng hp c nhng ni dung kin thc lin quan n nhiu mn hc, lnh o nh trng giao cho cc t chuyn mn lin quan cng nhau la chn ni dung thng nht xy dng cc ch tch hp, lin mn. Ty ni dung kin thc; iu kin thc t ca a phng, nh trng; nng lc ca gio vin v hc sinh, c th xc nh mt trong cc mc sau: Mc 1: Gio vin t vn , nu cch gii quyt vn . Hc sinh thc hin cch gii quyt vn theo hng dn ca gio vin. Gio vin nh gi kt qu lm vic ca hc sinh. Mc 2: Gio vin nu vn , gi hc sinh tm ra cch gii quyt vn . Hc sinh thc hin cch gii quyt vn vi s gip ca gio vin khi cn. Gio vin v hc sinh cng nh gi. Mc 3: Gio vin cung cp thng tin to tnh hung c vn . Hc sinh pht hin v xc nh vn ny sinh, t xut cc gi thuyt, gii php v la chn gii

22

php. Hc sinh thc hin gii php gii quyt vn . Gio vin v hc sinh cng nh gi. Mc 4: Hc sinh t lc pht hin vn ny sinh trong hon cnh ca mnh hoc cng ng, la chn vn cn gii quyt. Hc sinh gii quyt vn , t nh gi cht lng, hiu qu, c kin b sung ca gio vin khi kt thc. V d: Mt bi hc vt l c xy dng theo tin trnh dy hc gii quyt vn mc 3 c th c xy dng nh sau: Theo sch gio khoa Vt l lp 10 trung hc ph thng, cc nh lut cht kh c trnh by trong 3 tit ring bit: nh lut Bil - Marit (1 tit); nh lut Scl. Nhit tuyt i (1 tit); Phng trnh trng thi ca kh l tng. nh lut Gay Luy xc (1 tit). Ni dung ca 3 tit hc u gii quyt mt vn chung l mi quan h gia cc thng s trng thi ca mt khi lng kh nht nh. V vy, cn phi xy dng ni dung dy hc thnh chuyn "Cc nh lut cht kh". Theo lch s vt l, 3 nh lut v cht kh u c pht hin bng thc nghim: nh lut Bi-l Ma-ri-t (1662), nh lut Sc-l (1787), nh lut Gay Luy-xc (1802). Sau ny, Cla-p-rn gp kt qu ca 3 nh lut vo mt phng trnh (1834), l phng trnh trng thi. Lgc trnh by trong sch gio khoa bt u t vic t vn : Tm mi lin h gia 3 i lng p, V, t c trng cho trng thi ca mt lng kh xc nh. V n gin, c nh mt i lng bt k v nghin cu quan h gia 2 i lng cn li. Nhng vn lgc t nhin t ra l: Ti sao khng nghin cu qu trnh ng p trc m li nghin cu qu trnh ng nhit v qu trnh ng tch trc? Trong khi, theo lch s hnh thnh, c 3 qu trnh ny c nghin cu c lp v u bng con ng thc nghim? Hn na, trong chng trnh vt l ph thng, cng c nhiu kin thc c xy dng nh nghin cu mi quan h gia 3 i lng song phn ln cc trng hp l cc i lng c mi quan h nhn qu. V d nh quan h I, U, R, quan h a, F, m, quan h F, I, l nhng khng xt mi lin h gia 2 i lng c vai tr c lp nh 3 i lng p, V, t c th kho st mi quan h gia 3 i lng ng vi 3 trng hp ring mt cch ng thi, bnh ng v c lp vi nhau. V vy, nu t chc dy hc xy dng 3 nh lut cht kh v t khi qut ln phng trnh trng thi ca kh l tng theo con ng nghin cu ng thi, c lp 3 qu trnh ng th s c nhiu c hi pht huy tnh tch cc nhn thc v nng lc sng to ca hc sinh trong hc tp b) Bc 2: Xy dng ni dung ch bi hc Cn c vo tin trnh s phm ca phng php dy hc tch cc c s dng t chc hot ng hc cho hc sinh, t tnh hung xut pht xy dng, d kin cc nhim v hc tp c th tip theo tng ng vi cc hot ng hc ca hc sinh, t xc nh cc ni dung cn thit cu thnh ch bi hc. La chn cc ni dung ca ch t cc bi/tit trong sch gio khoa ca mt mn hc hoc/v cc mn hc c lin quan xy dng chuyn dy hc. Thng thng, cc bi hc

23

thuc cng mt ch trong sch gio khoa hin hnh c t gn nhau, trong cng mt chng, gm: cc bi hc l thuyt mi; bi hc luyn tp; bi hc thc hnh; bi n tp, cng c V thc cht, mi bi hc ny tng ng vi 1 loi hot ng hc theo tin trnh s phm ca phng php dy hc tch cc. V d: i vi bi hc ni trn, ni dung bi hc gm:

- Phng trnh trng thi ca kh l tng: p sut, nhit tuyt i v th tch

ca mt khi kh xc nh quan h vi nhau theo h thc: PVT

hng s

- Cc nh lut cht kh: + nh lut Bi-l Ma-ri-t: nhit khng i, tch ca p sut p v th tch

V ca mt lng kh xc nh l mt hng s. + nh lut Sc-l: Vi mt lng kh c th tch khng i th p sut p ph

thuc vo nhit t ca kh nh sau: 0 (1 )p p t ; p0l p sut 00C, p l p sut

t0C, c gi tr nh nhau i vi mi cht kh, mi nhit v bng 1273

-1 c

gi l h s tng ng tch. + nh lut Gay Luy-xc: Vi mt lng kh c p sut khng i th th tch V

ph thuc vo nhit t ca kh nh sau: 0 (1 )V V t ; V0l th tch 00C, V l p sut

t0C, c gi tr nh nhau i vi mi cht kh, mi nhit v bng 1273

-1 c

gi l h s n ng p. - Thang nhit tuyt i: Trong thang nhit tuyt i, khong cch nhit 1

ken-vin (1K) bng khong cch nhit 10C. Khng tuyt i (0K) ng vi nhit -2730C. H thc T = t + 273 trong , T l s o nhit trong nhit giai Ken-vin, t l s

o nhit trong nhit giai Xen-xi-t. c) Bc 3: Xc nh mc tiu bi hc Xc nh chun kin thc, k nng, thi theo chng trnh hin hnh v cc hot ng hc d kin s t chc cho hc sinh theo phng php dy hc tch cc, t xc nh cc nng lc v phm cht c th hnh thnh cho hc sinh trong chuyn s xy dng. V d: i vi bi hc Vt l ni trn, Chng trnh gio dc ph thng vt l quy nh mc cn t ca hc sinh v ch "Cc nh lut cht kh" nh sau:

- V kin thc: + Pht biu c cc nh lut Bi-l Ma-ri-t, Sc-l.

+ Nu c nhit tuyt i l g.

24

+ Nu c cc thng s p, V, T xc nh trng thi ca mt lng kh.

+ Vit c phng trnh trng thi ca kh l tng pVT

hng s

- V k nng: + Vn dng c phng trnh trng thi kh l tng.

+ V c ng ng tch, ng p, ng nhit trong h ta (p, V). - V nng lc: Qua vic thc hin cc hot ng hc trong bi hc, hc sinh c rn luyn v nng lc t hc, pht hin v gii quyt vn . d) Bc 4: Xc nh v m t mc yu cu (nhn bit, thng hiu, vn dng, vn dng cao) ca mi loi cu hi/bi tp c th s dng kim tra, nh gi nng lc v phm cht ca hc sinh trong dy hc. ) Bc 5: Bin son cc cu hi/bi tp c th theo cc mc yu cu m t s dng trong qu trnh t chc cc hot ng dy hc v kim tra, nh gi, luyn tp theo ch xy dng. V d: i vi bi hc Vt l ni trn, vic kim tra, nh gi nh sau: - nh gi bng nhn xt: Vi tin trnh dy hc nh trn, chng ta c th hnh dung cc hot ng hc ca hc sinh c din ra trong 2 tun vi 3 tit hc trn lp. Thng qua quan st, trao i v cc sn phm hc tp ca hc sinh, gio vin c th nhn xt, nh gi c s tch cc, t lc v sng to ca hc sinh trong hc tp: + nh gi tnh tch cc, t lc ca hc sinh: Mc hng hi tham gia pht biu kin ca hc sinh; Thi lng nghe ca hc sinh khi gio vin gi , hng dn; Mc hng hi tho lun nhm ca hc sinh gii quyt nhim v hc tp; Kh nng tp trung, t lc gii quyt cc nhim v hc tp ca mi c nhn; Vai tr ca nhm trng trong vic t chc hot ng ca nhm; Trch nhim ca mi thnh vin trong nhm, th hin trch nhim hon thnh cc phn vic c phn cng; nu kin c lp v tham gia tho lun thng nht c kin chung; S tin b v kh nng hon thnh nhim v ca hc sinh sau mi tit hc, th hin t ch gio vin phi gi tng bc hc sinh tr li cu hi n vic gio vin ch a cc nhim v v h tr khi thc s cn thit; Kh nng ghi nh nhng iu hc c th trnh by li ni dung bi hc theo ngn ng ring v vn dng c nhng kin thc vo thc tin; S t tin ca hc sinh khi trnh by, bo v kt qu hot ng ca nhm trc lp mt cch cht ch, thuyt phc. + nh gi kh nng sng to, pht hin v gii quyt vn ca hc sinh: Trong qu trnh hc tp, hc sinh c thc t hot ng phng theo con ng nhn thc ca nh khoa hc: xut gi thuyt, d on gii php, xut phng n th nghim, phn tch kt qu thc nghim, d on quy lut th,... Gio vin c th nh gi c mc p ng ca hc sinh i vi cc hot ng sng to ny thng

25

qua quan st, nhn xt s tri nghim hot ng nhn thc sng to v kh nng luyn tp t duy sng to, pht hin v gii quyt vn thng qua hc tp theo tin trnh dy hc k trn nh: Hc sinh a ra c gi thuyt v mi quan h gia cc i lng p, V, t da trn cn c l thuyt ng hc phn t cht kh v kinh nghim sng ca bn thn; Hc sinh xut c gii php nghin cu mi quan h gia cc thng s trng thi cht kh l suy lun l thuyt t thuyt ng hc phn t cht kh v tin hnh th nghim o p, V, t; Hc sinh thit k c phng n th nghim v nu c d kin tin hnh th nghim ng vi 3 trng hp ring; T bng s liu, hc sinh d on c p t l nghch vi V v bit kim tra d on ny bng cch tnh tch p.V ng vi mi cp s liu p V v xem chng c bng nhau khng... - nh gi kt qu hc tp ca hc sinh: Cn c vo cc mc yu cu ca cu hi, bi tp c m t trong bng trn, gio vin c th xy dng cc cu hi, bi tp tng ng kim tra, nh gi kt qu hc tp ca hc sinh. Cn c vo mc pht trin nng lc ca hc sinh tng hc k v tng khi lp, gio vin v nh trng xc nh t l cc cu hi, bi tp theo 4 mc yu cu trong cc bi kim tra trn nguyn tc m bo s ph hp vi i tng hc sinh. e) Bc 6: Thit k tin trnh dy hc Thit k tin trnh dy hc ch thnh cc hot ng hc c t chc cho hc sinh c th thc hin trn lp v nh, mi tit hc trn lp c th ch thc hin mt s hot ng trong tin trnh s phm ca phng php v k thut dy hc c s dng. Trong chui hot ng hc, c bit quan tm xy dng tnh hung xut pht. Trong qu trnh t chc hot ng dy hc mi chuyn theo phng php dy hc tch cc, hc sinh cn phi c t vo cc tnh hung xut pht gn gi vi i sng, d cm nhn v cc em s tham gia gii quyt cc tnh hung . Trong qu trnh tm hiu, hc sinh phi lp lun, bo v kin ca mnh, a ra tp th tho lun nhng ngh v nhng kt lun c nhn, t c nhng hiu bit m nu ch c nhng hot ng, thao tc ring l khng to nn. Nhng hot ng do gio vin xut cho hc sinh c t chc theo tin trnh s phm nhm nng cao dn mc hc tp. Cc hot ng ny lm cho cc chng trnh hc tp c nng cao ln v dnh cho hc sinh mt phn t ch kh ln. Mc tiu chnh ca qu trnh dy hc l gip hc sinh chim lnh dn dn cc khi nim khoa hc v k thut, hc sinh c thc hnh, km theo l s cng c ngn ng vit v ni. Nhng yu cu mang tnh nguyn tc ni trn ca phng php dy hc tch cc l s nh hng quan trng cho vic la chn cc chuyn dy hc. Nh vy, vic xy dng cc tnh hung xut pht cn phi m bo mt s yu cu sau y: - Tnh hung xut pht phi gn gi vi i sng m hc sinh d cm nhn v c t nhiu nhng quan nim ban u v chng.

26

- Vic xy dng tnh hung xut pht cn phi ch to iu kin cho hc sinh c th huy ng c kin thc ban u gii quyt, qua hnh thnh mu thun nhn thc, gip hc sinh pht hin c vn , xut c cc gii php nhm gii quyt vn . Tip theo tnh hung xut pht l cc hot ng hc nh: xut gii php gii quyt vn ; thc hin gii php gii quyt vn ; bo co, tho lun; kt lun, nhn nh, hp thc ha kin thc... V d: Bi hc Vt l ni trn c th c tin hnh nh sau:

TT Hot ng Ni dung

Tnh hung xut pht - xut vn

1 Chuyn giao nhim v

Trong tit 1, gio vin c th giao cho hc sinh trnh by cch lm phng qu bng bn b bp v gii thch.

2 Thc hin nhim v

Hc sinh c th lm vic c nhn sau trao i vi bn bn cnh v cch lm v thng nht cch gii thch ti sao vi cch lm ca mnh th qu bng bn c th ly li hnh dng ban u.

3 Bo co, tho lun

Gio vin t chc cho hc sinh trnh by v tho lun v cc cch lm qu bng bn phng tr li. Qu trnh tho lun lm bc l cc thng s c trng cho trng thi ca mt khi lng kh l nhit , p sut v th tch.

4 Pht biu vn

T kt qu bo co, tho lun pht hin vn cn gii quyt l: Cc thng s trng thi ca mt khi lng kh c mi lin h g vi nhau hay khng? Nu c th mi quan h nh th no?

xut gii php gii quyt vn

1 Chuyn giao nhim v

Gio vin giao nhim v cho hc sinh tho lun v gii php nhm xc nh mi quan h (nu c) gia cc thng s nhit , p sut, th tch ca mt khi lng kh.

2 Thc hin nhim v

Hc sinh c th tho lun vi bn bn cnh hoc theo nhm (Nu khng c iu kin b tr li lp hc th c th chia nhm theo tng bn hoc gp bn trn v bn di). Kt qu tho lun nhm c th c trnh by trn bng ph hoc giy A0.

27

3 Bo co, tho lun

Gio vin t chc cho cc nhm bo co v tho lun v gii php nhm gii quyt vn t ra.

4 La chn gii php

T kt qu bo co, tho lun, gio vin gip hc sinh nhn thy l cn phi ln lt cho mt thng s khng i v kho st mi quan h gia hai thng s cn li. C th tm hiu ti liu trc ri lm th nghim kim tra hoc ngc li.

Thc hin gii php gii quyt vn (L thuyt)

1 Chuyn giao nhim v

Gio vin giao cho hc sinh nghin cu ti liu v mi quan h gia cc thng s trng thi nh chun b bo co vo tit hc tip theo. C th giao cho mi nhm hc sinh bo co v mt mi quan h gia hai thng s.

2 Thc hin nhim v

Hc sinh nghin cu ti liu, chun b bi bo co v mi quan h gia hai thng s c giao. Hnh thc bo co c th l bng Powerpoint hoc trn t giy A0.

3 Bo co, tho lun

Trong tit 2, gio vin t chc cho hc sinh bo co v tho lun. Kt qu bo co v tho lun ca hc sinh nu ra c cc mi quan h P-V; P-t; V-t. Tip theo, gio vin yu cu hc sinh xut phng n th nghim nhm kim tra li cc kt qu trn.

4 Kt lun, nhn nh

Gio vin nhn xt v kt qu nghin cu ca hc sinh; thng nht phng n chung l phi tin hnh o cc i lng nghim li mi quan h ca chng.

Thc hin gii php gii quyt vn (Thc hnh)

1 Chuyn giao nhim v

Gio vin giao cho hc sinh tm hiu ti liu hng dn chun b tin hnh cc th nghim nhm nghim li mi quan h gia cc thng s trng thi trong tit 3.

2 Thc hin nhim v

Trong tit 3, hc sinh tin hnh th nghim theo nhm. Gio vin phn cng cho mi nhm thc hin mt bi th nghim (khc vi mi quan h c phn cng tm hiu ti liu v trnh by tit 2)

3 Bo co, tho lun

Hc sinh bo co kt qu th nghim theo nhm v tho lun v cc kt qu thu c.

28

4 Kt lun, nhn nh, hp thc ha kin thc

Gio vin nhn xt kt qu lm vic ca hc sinh v xc nhn mi mi quan h tm c tng ng vi mt nh lut cht kh. Thng bo tn cc nh lut kh, ng thi hng dn hc sinh xy dng phng trnh trng thi ca kh l tng t cc nh lut .

Tm li, mc tiu, ni dung, phng php, hnh thc t chc dy hc v kim tra nh gi ca qu trnh gio dc c lin quan cht ch vi nhau nn cn phi i mi mt cch ng b, trong khu t ph l i mi kim tra, nh gi theo nh hng chuyn t ch trng kim tra kt qu ghi nh kin thc sang coi trng kt hp kt qu nh gi phong cch hc v nng lc vn dng kin thc trong qu trnh gio dc v tng kt cui k, cui nm hc hng ti pht trin nng lc ca hc sinh; coi trng nh gi gip hc sinh v phng php hc tp, ng vin s c gng, hng th hc tp ca cc em trong qu trnh dy hc. Vic kim tra, nh gi khng ch l vic xem hc sinh hc c ci g m quan trng hn l bit hc sinh hc nh th no, c bit vn dng khng. III. Cc bc phn tch hot ng hc ca hc sinh Vic phn tch, rt kinh nghim 1 hot ng hc c th trong gi hc c thc hin theo cc bc sau: 1. Bc 1: M t hnh ng ca hc sinh trong mi hot ng hc M t r rng, chnh xc nhng hnh ng m hc sinh/nhm hc sinh thc hin trong hot ng hc c a ra phn tch. C th l: - Hc sinh tip nhn nhim v hc tp th no? - Tng c nhn hc sinh lm g (nghe, ni, c, vit) thc hin nhim v hc tp c giao? Chng hn, hc sinh nghe/c c g, th hin qua vic hc sinh ghi c nhng g vo v hc tp c nhn? - Hc sinh trao i/tho lun vi bn/nhm bn nhng g, th hin thng qua li ni, c ch th no? - Sn phm hc tp ca hc sinh/nhm hc sinh l g? - Hc sinh chia s/tho lun v sn phm hc tp th no? Hc sinh/nhm hc sinh no bo co? Bo co bng cch no/nh th no? Cc hc sinh/nhm hc sinh khc trong lp lng nghe/tho lun/ghi nhn bo co ca bn/nhm bn nh th no? - Gio vin quan st/gip hc sinh/nhm hc sinh trong qu trnh thc hin nhim v hc tp c giao nh th no? - Gio vin t chc/iu khin hc sinh/nhm hc sinh chia s/trao i/tho lun v sn phm hc tp bng cch no/nh th no?

29

2. Bc 2: nh gi kt qu/hiu qu ca hot ng hc Vi mi hot ng hc c m t nh trn, phn tch v nh gi v kt qu/hiu qu ca hot ng hc c thc hin. C th l: - Qua hot ng , hc sinh hc c g (th hin qua vic chim lnh c nhng kin thc, k nng g)? - Nhng kin thc, k nng g hc sinh cn cha hc c (theo mc tiu ca hot ng hc)? 3.Bc 3: Phn tch nguyn nhn u im/hn ch ca hot ng hc Phn tch r ti sao hc sinh hc c/cha hc c kin thc, k nng cn dy thng qua mc tiu, ni dung, phng thc hot ng v sn phm hc tp m hc sinh phi hon thnh: - Mc tiu ca hot ng hc (th hin thng qua sn phm hc tp m hc sinh phi hon thnh) l g? - Ni dung ca hot ng hc l g? Qua hot ng hc ny, hc sinh c hc/vn dng nhng kin thc, k nng g? - Hc sinh c yu cu/hng dn cch thc thc hin nhim v hc tp (c nhn, cp, nhm) nh th no? - Sn phm hc tp (yu cu v ni dung v hnh thc th hin) m hc sinh phi hon thnh l g? 4. Bc 4: Gii php nng cao hiu qu hot ng hc nng cao kt qu/hiu qu hot ng hc ca hc sinh cn phi iu chnh, b sung nhng g v: - Mc tiu, ni dung, phng thc, sn phm hc tp ca hot ng hc? - K thut t chc hot ng hc ca hc sinh: chuyn giao nhim v hc tp; quan st, hng dn hc sinh thc hin nhim v hc tp; t chc, hng dn hc sinh bo co, tho lun v sn phm hc tp; nhn xt, nh gi qu trnh hot ng hc v sn phm hc tp ca hc sinh. IV. Cu hi tho lun v tin trnh bi hc hon thin, tin trnh dy hc mi bi hc theo ch c xy dng cn c trnh by v tho lun da trn mt s cu hi gi nh sau: 1. Tnh hung xut pht 1.1. Tnh hung/cu hi/lnh xut pht nhm huy ng kin thc/k nng/kinh nghim sn c no ca hc sinh? (Hc sinh hc kin thc/k nng khi no?)

30

1.2. Vn dng kin thc/k nng/kinh nghim c th hc sinh c th tr li cu hi/thc hin lnh nu n mc no? D kin cc cu tr li/sn phm hc tp m hc sinh c th hon thnh. 1.3. hon thin cu tr li/sn phm hc tp ni trn, hc sinh cn vn dng kin thc/k nng mi no s hc phn tip theo trong Hot ng Hnh thnh kin thc? (C th khng phi l ton b kin thc/k nng mi trong bi). 2. Hnh thnh kin thc mi 2.1. Kin thc mi m hc sinh phi thu nhn c ca bi hc l g? Hc sinh s thu nhn kin thc bng cch no? C th l hc sinh phi thc hin cc hnh ng (c/nghe/nhn/lm) g? Qua hnh ng (c/nghe/nhn/lm), hc sinh thu c kin thc g? Kin thc gip cho vic hon thin cu tr li/sn phm hc tp tnh hung xut pht nh th no? 2.2. Nu c lnh/cu hi trong phn Hnh thnh kin thc th cn lm r: - Lnh/cu hi c lin h th no vi lnh/cu hi tnh hung xut pht? - Cu tr li/sn phm hc tp m hc sinh phi hon thnh l g? - Hc sinh s dng kin thc g tr li cu hi/thc hin lnh ? 3. Hnh thnh k nng mi 3.1. Nu r mc ch ca mi cu hi/bi tp luyn tp trong bi hc. C th l cu hi/bi tp nhm hnh thnh/pht trin k nng g? 3.2. Nu c nhiu hn 01 cu hi/bi tp cho vic hnh thnh/pht trin 01 k nng cn gii thch ti sao?

4. Vn dng v m rng Cn tr li c cc cu hi sau: Vn dng: Hc sinh c yu cu vn dng kin thc vo gii quyt mt iu g trong cuc sng? Cn thay i g trong hnh vi, thi ca bn thn hc sinh? xut vi gia nh, bn b thc hin iu g trong hc tp/cuc sng? M rng: Hc sinh c yu cu o su/m rng thm g v nhng kin thc c lin quan n bi hc? Lch s hnh thnh kin thc? Thng tin v cc nh khoa hc pht minh ra kin thc? Nhng ng dng ca kin thc trong i sng, k thut? Hc sinh cn trnh by/bo co/chia s cc kt qu hot ng ni trn nh th no? Di hnh thc no?

31

PHN II XY DNG BI HC V T CHC HOT NG HC

THEO NHM V HNG DN HC SINH T HC

Ni dung phn ny hng dn c th vic la chn ni dung xy dng bi hc theo ch ; thit k tin trnh dy hc theo cc phng php v k thut dy hc tch cc; hng dn t chc hot ng hc ca hc sinh theo tin trnh bi hc thit k. 1. Cch thit k v t chc hot ng ca mt bi hc mn Ton

i mi dy hc, bi hc nn c thit k v t chc theo cc hot ng c bn sau y.

* Hot ng khi ng Mc ch l to tm th hc tp cho hc sinh, gip cc em thc c nhim v

hc tp, hng th vi hc bi mi. Gio vin s to tnh hung hc tp da trn vic huy ng kin thc, kinh

nghim ca hc sinh c lin quan n vn xut hin trong ti liu hng dn hc; lm bc l "ci" hc sinh bit, b khuyt nhng g c nhn hc sinh cn thiu, gip hc sinh nhn ra "ci" cha bit v mun bit thng qua hot ng ny. T , gip hc sinh suy ngh v bc l nhng quan nim ca mnh v vn sp tm hiu, hc tp. V vy, cc cu hi, hay nhim v trong hot ng khi ng l nhng cu hi, hay vn m, cha cn HS phi c cu tr li hon chnh.

Kt thc hot ng ny, gio vin khng cht v kin thc m ch gip hc sinh pht biu c vn chuyn sang cc hot ng tip theo nhm tip cn, hnh thnh nhng kin thc, k nng mi, qua tip tc hon thin cu tr li hoc gii quyt c vn .

* Hot ng hnh thnh kin thc Mc ch l gip hc sinh chim lnh c kin thc, k nng mi v b sung

vo h thng kin thc, k nng ca mnh. Gio vin gip hc sinh hnh thnh c nhng kin thc mi thng qua cc

hot ng khc nhau, nh: nghin cu ti liu; tin hnh th nghim, thc hnh; hot ng tri nghim sng to,...

Kt thc hot ng ny, trn c s kt qu hot ng ca hc sinh th hin cc sn phm hc tp hon thnh, gio vin cn cht kin thc mi cc em chnh xc ho, ghi nhn v vn dng.

* Hot ng luyn tp

32

Mc ch l gip hc sinh cng c, hon thin kin thc, k nng va lnh hi c.

Trong hot ng ny, hc sinh c luyn tp, cng c cc n v kin thc va hc, thng qua p dng kin thc vo gii quyt cc cu hi/bi tp/tnh hung/vn ny sinh trong hc tp, hay t thc tin.

Kt thc hot ng ny, nu cn, gio vin cn gip hc sinh lnh hi c v tri thc ln tri thc phng php, bit cch thc gii quyt cc cu hi/bi tp/tnh hung/vn v vn dng, t nht l gii quyt c vn t ra trong "Hot ng khi ng".

* Hot ng vn dng Mc ch l gip hc sinh vn dng c cc kin thc, k nng hc pht

hin v gii quyt cc tnh hung/vn ny sinh trong cuc sng gn gi, gia nh, a phng.

Gio vin cn gi hc sinh pht hin nhng hot ng, s kin, hin tng ny sinh trong cuc sng hng ngy, m t yu cu cn t (v sn phm) hc sinh lu tm thc hin.

Hot ng ny khng cn t chc trn lp v khng i hi tt c hc sinh phi tham gia. Tuy nhin, gio vin cn quan tm, ng vin c th thu ht nhiu hc sinh tham gia mt cch t nguyn; khuyn khch nhng hc sinh c sn phm chia s vi cc bn trong lp.

* Hot ng tm ti m rng Mc ch l gip hc sinh khng ngng tin ti, khng bao gi dng li vi

nhng g hc v hiu rng ngoi nhng kin thc c hc trong nh trng cn rt nhiu iu c th v cn phi tip tc hc, gp phn hc tp sut i.

Gio vin cn khuyn khch hc sinh tip tc tm ti v m rng kin thc ngoi sch v, ngoi lp hc. Hc sinh t t ra cc tnh hung c vn ny sinh t ni dung bi hc, t thc tin cuc sng, vn dng cc kin thc, k nng hc gii quyt bng nhng cch khc nhau.

Cng nh Hot ng vn dng, hot ng ny khng cn t chc trn lp v khng i hi tt c hc sinh phi tham gia. Tuy nhin, gio vin cn quan tm, ng vin c th thu ht nhiu hc sinh tham gia mt cch t nguyn; khuyn khch nhng hc sinh c sn phm chia s vi cc bn trong lp.

2. V d minh ha V d 1.

33

PHNG TRNH V H PHNG TRNH BC NHT NHIU N I. N TP V PHNG TRNH V H PHNG TRNH BC NHT HAI N

1. Phng trnh bc nht hai n

V d. Lan c 50.000 ng. Mi quyn v c gi 8.000 ng v mi chic bt c gi 2.000 ng. Hi Lan c th mua c bao nhiu quyn sch v bao nhiu quyn v nu Lan tiu va ht s tin trn.

Gi

2. H hai phng trnh bc nht hai n

V d 1. H phng trnh bc nht hai n 2 35 3 2

x yx y

c nghim l 1

1xy

.

V d 2. Gii h phng trnh sau bng phng php th v phng php cng i s: 2 3 34 3 7

x yx y

.

II. H BA PHNG TRNH BC NHT BA N

1. Gii bi ton

Tng ca ba phn s bng 1. Hiu ca phn s th nht v th hai bng phn s th ba. Tng ca phn s th nht v phn s th ba bng hai ln phn s th hai. Tm ba phn s .

Gi

Gi 3 phn s ln lt l .

Tng ca ba phn s bng 1:

Hiu ca phn s th nht v th hai bng phn s th ba: .

Tng ca phn s th nht v phn s th ba bng hai ln phn s th hai: .

C h phng trnh:

Gii h c , , .

Gi s sch l x, s v l y vi c phng trnh

Kt qu: (1;21), (2;17), (3;13), (4;9), (5;5), (6;1).

34

2. Khi nim

3. V d

V d 1. B ba s 1;2;3 l nghim ca h phng trnh 6

2 13 8

x y zx y z

x y z

V d 2. Gii h phng trnh sau 2 2

3 4 63 3

x y zx y z

x y z

III. Luyn tp 1. Gii cc h phng trnh

a) 2 42 3x y

x y - =

+ =; b) 3 1

4 3 2x y

x y - =- + =

.

2. Gii cc h phng trnh

a) 2 4

2 5 82 3 6

x y zx y zx y z

; b) 3 2 5

2 4 5 173 9 9 31

x y zx y z

x y z

.

3. Mt s t nhin c hai ch s. Nu ly s tr i hai ln tng cc ch s ca n th c kt qu l 51. Nu ly hai ln ch s hng chc cng vi ba ln ch s hng n v th c 29. Tm s cho.

- H ba phng trnh bc nht ba n c dng tng qut l

trong x, y, z l ba n; cc ch cn li l cc h s. - Nu cp s nghim ng c ba phng trnh ca h th c gi

35

4. Hai ngi th cng sn ca cho mt ngi nh th 2 ngy xong vic. Nu ngi th nht lm trong 4 ngy ri ngh ngi th hai lm tip trong 1 ngy na th xong vic. Hi mi ngi lm mt mnh th bao lu xong cng vic? 5. Ba phn s u c t s l 1 v tng ca ba phn s bng 1. Hiu ca phn s th nht v phn s th hai bng phn s th ba, cn tng ca phn s th nht v phn s th hai bng 5 ln phn s th ba. Tm ba phn s .

6. Mt ca hng bn o s mi, qun o nam v vy n. Ngy th nht bn c 12 o, 21 qun v 18 vy, doanh thu l 5 349 000 ng. Ngy th hai bn c 16 o, 24 qun v 12 vy, doanh thu l 5 600 000 ng. Ngy th ba bn c 24 o, 15 qun v 12 vy, doanh thu l 5 259 000 ng. Hi gi mi o, mi qun v mi vy l bao nhiu?

IV. ng dng, m rng

1. Trong kho tng vn ha dn gian Vit Nam c bi ton: Trm tru trm c sau y:

Trm tru trm c

Tru ng n nm

Tru nm n ba

L kh tru gi

Ba con mt b.

Hi c bao nhiu tru ng, bao nhiu tru nm, bao nhiu tru gi ?

Bi ton trn thuc loi phng trnh i--phng, mang tn nh ton hc c Hi

Lp l Diophante.

Trong ton hc, phng trnh Diophante l mt phng trnh a thc khng xc nh m n s cng nh cc h s l nhng s nguyn dng hay m. Trong bi ton Diophante, s phng trnh t hn s n s v nghim s phi l s nguyn dng hay m.

Thng qua vic gii cc phng trnh Diophante, cc nh ton hc tm ra c nhng tnh cht su sc ca s nguyn, s hu t, s i s. Gii phng trnh Diophante a n s ra i ca Lin phn s, L thuyt ng cong elliptic, L thuyt xp x Diophant, Thng d bnh phng, S hc modular

36

2. Mt s bi ton dn gian v phng trnh Diophante

Mt n em nh ng ven sng To nh ci nhau chuyn chia bng

Mi em nm qu cn nm qu Mi em su qu mt em khng

Hi chng trai tr ang dng bc C my em th, my qu bng?

em mt trm ng chn

Mua g c trm con Nm ng mi con trng

Con mi ba ng trn Mi ng ba g chip (g con)

Hi mi loi my con?

V d 2. Mnh

37

38

39

40

41

42

43

44

45

V

V d 3. Ngguyn hmm

46

47

48

49

50

51

I. TS

thng S- T- K- C

- Kni

HBI

Truy cp v dng ti k

on bi dTruy cp truKch chut Chuyn san

Kch chut ng nhp;

NG DNI HC TR ng nhkhon cy Online. uonghockevo Banne

ng trang T

vo nt

N BIN SRN MNp h thngc cp ca T

etnoi.edu.ver ca t tp hun tr

ng nhp

52

PHN 3SON, QUNG "TRg Trng h

vn; tp hun.

c tuyn

(Xem hnh

UN L VNG HC

c kt ni

h): S dn

S DNC KT N

ng nh

ng ti khon

NG I"

hp v s d

n Trng h

dng h

hc kt

II. M

vc kh

- Ltham gia

- Mthy/c

ng k bi kha hc nhau.

La chn ca kha tp Mi chuys tin hn

bi hc cc trn h th

huyn mchun.

n mc/mnh ng k

a kha thng c

c/mn hc

n hc/lnh tng bi h

53

p hun c phn chia

c/lnh vc p

h vc baohc nh m

a thnh cc

ph hp v

o gm ccm t trong

c chuyn m

i mnh

c bi hc hnh di.

mc/mn h

bt u

khc nhau.

hc/lnh

ng k

u. Qu

LhomeSc

IIISau

bi hc.hot thy/c trn men

- Vtrc ph

u : Khichool do B

I. Cch thu khi ng. Ch khi h

ng honhn bit. nu bn tri

Vi cc hohng n l

i ng kBan t ch

c thc hig k tham gon thnh

n thnh, dMc h

i. t ng yua chn c

bi hcc cp nh

in cc bigia bi hc,

hot ng du tch x

hon thnh

u cu tr la mnh v

54

c, h thn hnh min

i hc , thc hintrc th c

xanh s hibi hc hi

i cc cu i tng cu

ng s yunh ha d

n ln lt ccc hot n ln cin th bn

hi trc ngu hi.

u cu nhi y.

cc hot ng sau mcui tn hg thanh M

ghim, tch

p th

ng theo tii m ra. V

hot ng Mc hon

h chn vo

ng k

n trnh Vi cc qu n thnh

o trn

- Vvo nt

Khgi kt q

IVH4.1M

thy/c chuyn

Kh

vi cc 4.2Nh

lp bng

Vi hot Tr li t

hung tr lqu ca m

V. Cch th thng cun1. Trao ii nhm ltrong qugia gc

hung chat schuyn gia

2. Trao ihm trao g cch ch to mt n

ng yu ctng ng

i s hin rnh ln h c trao ng cp 02 ki vi chuynh vc s trnh hcc di bn

s hin ra a. i nhm. i vi cc n nt Th

nhm trao

u tr li cvi mi c

ra nh thng.

i, tho lukhng giann gia.

c cc ch. trao tri mn h

gc ph

thnh vino lun i mi, h

55

c cu hi u hi (yumy cu t

n trong mn trao i, t

huyn gia i vi chnh.

i bn di

n khc cngc di by click v

t lun (yu cu). tr li trc

mi bi htho lun t

c phn huyn gia,

i mn hnh

ng tham gibn tri mo du + h

yu cu np

c tip hoc

c trong mi b

n cng phqu thy/c

h thc h

ia bi hc n hnh. nh trn

p sn phm

nh km

bi hc:

trch h tc chn n

hin vic t

c th

.

m), kch

m file

tr qu t Hi

trao i

c thit

Kh

Sauhnh th

V. - S

ri chn

hung khi t

u khi khio lun. Thit k b

Sau khi nn Khng g

to tho lu

i to, khun

bi hc trcng nhp thgian gio v

n hin ra

ng chat s

c tuyn nh cng,

vin:

56

nh hnh d

hin ln

kch chut

di y.

gc di

t vo biu

bn phi

tng c n

mn hnh

nhn (Xem

tin

m hnh),

- K bn tphn d

5.1B

ca bi

Khi , bnto gio ni).

1. To bi hc 1: Kchc hin ra

n s vo Khn in t O

hc mi ch chut va:

hng gian Online (H

Nhp cc o nt To

57

gio vin.ng dn so

thng tin co bi hc,

Ti y, hon chi tit

c bn caca s nh

h thng ht s c t

a bi hc hp cc th

h tr cc ctrnh by c

ng tin thu

cng c c th

uc tnh

B- T- H- M- N

- L5.2Sau

sau:

c 2: NhTiu caHnh nh mM t, gii Nhp cc t

Lu thng t2. To hotu khi lu c

p cc thna bi hc;

minh ha chthiu ngn

kha lin

tin c bn t ng hccc thng

ng tin c b

ho bi hc;n gn v bn quan n

ca bi hc tin c bn

58

n ca bi

; i hc; bi hc;

c bng cc

n ca bi h

hc, bao g

ch kch chu

hc, mn h

gm (xem

ut vo nt

hnh qun l

mu ):

t Lu li

l bi hc

:

.

s nh

Vo b

5.2- K- M- T- N5.2

tip tc soi hc. Kh

2.1. Cu trKhung lit kM t chunThanh cngNt To ho2.2. To ho

on ni duhi , mn

c khng gk danh sg ca bi h

g c iu kot ng.

ot ng

ung bi hchnh son

gian son bch cc hohc; hin;

59

c (to ra cni dung b

bi t ng

c hot nbi hc xu

c to ra tr

ng), bn kt hin:

rong bi h

kch chut v

c;

vo nt

Bthanh c

- N- C

nh gi- N- K* C

Flash, H(Xem h

(1)

c 1: Kcng c.

Nhp tiu Chn Th s c t

Nhp ni duKch chut Cng c nHnh nh, nh).

) Nhng lin

h chut v

ca hotloi hot trnh by ung ca hovo nt Ly h tr m) gi

nk Youtube

o nt T

t ng; ng: Ho

phn dot ng; Lu li mi nh d

o vin th

e:

60

o hot n

t ng di);

ghi ni dudng d lic hin so

ng hoc

y hc (

ung hot u (Vn bn tho n

Thm ho

i vi Ho

ng vo hn, Video i dung c

t ng m

t ng ki

thng. t lm, Yoa tng ho

i trn

im tra,

outube, t ng

(2)

(3)

) Thm vid

) Thm ni

deo t lm

i dung tnng tc Flas

61

sh

(4)

(5)

(6)

) t lin k

) Thm, ch

) Thm cc

kt n We

hn hnh n

c biu tn

ebsite khc

nh vo ni

ng vo ni

62

c

dung hot

dung hot

ng

ng

BSau

(1)

c 2: Chnu khi ghi n

) Thm ti

nh sa, hini dung ho

liu tham k

u chnh not ng, b

kho cho h

63

i dung hobn c th t

hot ng h

t ng thc hin c

hc

cc chnh ssa nu cn thit.

(2)

(3)5.2Ho

hc sinhmt s h

QuB

- N- C- K

hi vo thng.

) Chnh sa

) Xa hot 2.3. To hoot ng nh. Gio vihot ng huy trnh toc 1: To

Nhp tiu Chn Th loKch chut

h thng h

a ni dung

ng hc. ot ng kiy cho phn c th shc ty v

o hot nghot ng

ca hotoi hot vo nt C

hoc Kch

im tra, np gio vis dng h

o ni dungg kim tra,g (Tng t

t ng; ng: Hot Cu hi tchut vo

64

nh gi n ci t ot ng ng v tin tr nh gi b nh To

ng kim lun ho

nt Lu

cc nh gny sau tnh dy hbao gm chot ng

m tra, nh c Cu hli ghi

gi trong qng hot c. c bc sa

g hc n

gi; i trc nghii ni dung

qu trnh hng hc ho

au: u trn).

im thhot ng

hc ca oc sau

hm cu g vo h

* CFlash, H(Ging p

(1)(2)

ng; (3)(4)(5)

dng ca(6)Sau

ng ki

Cng c nHnh nh, phn To h

) Ni dung) Chn Th

) Ni dung) L gii, gi) Xc nhao; ) Chn phu khi in m tra, n

y h tr ) gihot ng

cu hi; h loi cu

phng nii thch ph

h mc c

ng n thng t

nh gi.

mi nh do vin th

hc nu

u hi trc n

n 1; hng n 1ca cu h

ng. tin, kch ch

65

dng d lic hin sou trn).

nghim: M

1 (nu c);i: Nhn b

hut vo n

iu (Vn bn tho n

Mc nh 4

bit Thn

nt (7) Lu

bn, Video i dung ca

4 la chn

ng hiu

u li ghi

t lm, Yoa tng ho

n v 01 l

Vn dng

i cu hi v

Youtube, t ng

a chn

g Vn

o hot

Kh

Gi(1)(3)(4)Nh

bao gmxen cchc ca

Mi04 Hot

hi , mn

o vin c ) (2) Thm ) Thm m) Sa cu hh vy, m mt chu Hot mnh.

inh ha dt ng hc

hnh mi h

th: cu hi m

t chung chi hin tison bi Oi cc hong hc v

i y l mv 04 Ho

hin ra nh

mi; cho c hoi.

Online, giot ng lin Hot

mt bi git ng ki

66

sau:

t ng;

o vin cn n tip nhaung kim

ng Onlinm tra, n

chun b ku. Trong tra, nh g

e bao gmnh gi cho b

kch bn (ti, gio vigi th

m 08 hot bi hc.

in trnh) dn c th tc hin

ng, trong

dy hc to an dy

g c

VI6.1

xem trsau:

- H

- T6.2- S- H

hc sinh

I. Khng g1. Trong khc Previe

Hin th ch

Tt hin th2. Hot nSau khi soHc sinh thh kt thc h

gian hc thng gian ew, tc l

hc si

ch hng hc can bi xonghc hin tuhot ng

p ca hcson tho

giao din

inh: Kch c

c sinh: Kca hc sinhg, gio vinun t tnghin ti, h

67

c sinh ca gio v

n m hc si

chut vo t

ch chut v

n c th cpg hot ng thng s

vin, h thinh c ti

thanh Prev

o nt

p quyn g ca bi ht gi ho

ng cung cip cn b

view:

ng.

hc sinh hc do giot ng tip

cp thm ci hc. C t

vo hc bo vin to p theo.

cng c th nh

i. ra. Khi

- ca hcvi cu vi tng

(a)

(b)

i vi cc sinh (i hi t lu

g bi hc tr Qun l k

) Trao i,

c Hot nvi cu hn). Gio vrn h thnkt qu, ch

tho lun

ng kim trai trc ngh

vin c thng; chm m im

vi hc sin

68

a, nh gihim) v gh

truy cp kim; qun

nh

: H thnhi li sn pkt qu hcn l im; t

ng s t chphm m hc tp ca ttrao i th

hm im bhc sinh ntng hc sio lun,

bi lm np (i inh gn

.