1  

Tibetano II

Tempi Verbali del Tibetano Moderno Standard.

1. Passato 1.1 Passato dei verbi volitivi

Forma assertiva Stemma verbale al passato V

+ pa/ba པ /བ1

+ yin/ red ཡིན་ / རདེ་

Forma negativa

Negazione ma མ་

+ Stemma verbale al passato V + Stemma verbale al passato V+ pa red ་པ/ བ་རེད་

Forma interrogativa

Stemma verbale al passato V

+ pa/ba yin པ་/བ་ ཡིན་ + pa/ba red པ་/བ་རེད་

+ particella interrogativa pas པས་ + particella interrogativa pas་ པས་

Forma interrogativa con pronome interrogativo

Pronome interrogativo

Stemma verbale al passato V

+ particella pa པ + pa red ་པ་རེད་

Forma interrogative negative

Negazione ma མ་

Stemma verbale al passato V

+ particella pas པས་ +pa/ba red pas པ་/་བ་རེད་པས་

                                                                                                               1  La particella པ་ pa segue i verbi che terminano con i seguenti suffissi: ga ག , da ད, na ན, ba་བ, ma་མ, sa་ས. La particella ba་བ segue i verbi che terminano con i seguenti suffissi: nga་ང, ra་ར, la་ལ e vocali.

  2  

1.2 Il passato che indica una costatazione con song སོང Forma assertiva

Stemma del verbo al passato

+ song སོང་

Forma negativa

Stemma del verbo al passato +ma མ་ + song སོང་

Forma interrogativa

Stemma verbale al passato +song སོང་ + ngas ངས་ Forma interrogative negative

Stemma verbale al passato +ma ་མ་ + song ngas སོང་ངས་ 1.3 Passato con byung ་!ང་: passato dei verbi non volitivi e forma egoforica e recettiva Forma assertiva

Stemma verbale al passato V + byung !ང་ Forma negativa

Stemma verbale al passato V + ma མ་ + byung ་"ང་ Forma interrogativa

Stemma verbale al passato V + byung !ང་ +ngas ངས་ Forma interrogativa negativa Stemma del verbo al passato V +ma ་མ་ + byung ngas !ང་ངས་

  3  

2. Presente Forma assertiva

Stemma verbale al presente V

+ gi གི

2

+ yod (egoforica) ཡདོ་ +’dug (costatativa)་ འ"ག་ + yod red (assertiva) ཡོད་རེད་*

* nel parlato yod red diventa ཡོའོ་རདེ་ Forma assertive usata nella lingua parlata in caso di prima persona singolare.

Stemma del verbo al presente + gis !ིས་ Forma negativa Stemma verbale al presente

+gi ་གི + med མེད་ + mi’dug ་མི་འ%ག་ + yod ma red་ ཡོད་ མ་རེད་

Forma interrogativa

Stemma verbale al presente

+gi ག ི+ yod pas ཡོད་པས་ +’dug gas འ"ག་གས་ +yod red pas ཡོད་རེད་པས་

Forma interrogative con pronome interrogativo

Pronome interrogativo Stemma del verbo al presente

+ gi yod གི་ཡོད་ +gi’dug གི་འ%ག་ +gi yod red་གི་ཡོད་རེད་

                                                                                                               2  Gi    གི་ si  trova  dopo  i  verbi  che  terminano  con  i  suffissi  ga་ག  e  nga་ང་ ‘a ;    la  particella  muta  in  kyi    !ི་ dopo  i  suffissi  finali  da  ད་ ba བ་ sa ས་, mentre diventa gyi !ི་ dopo na ན་ ma མ་ ra ར་ la ལ་.

  4  

Forma interrogativa negativa

Stemma del verbo al presente

+gi གི་

+ med pas མེད་པས

+ mi ’dug gas མི་འ%ག་གས + yod ma red pas ཡོད་མ་རེད་པས་

3. Futuro Forma assertiva

Stemma del verbo al futuro +gi3 ་གི་ + yin/ red ཡིན་/ རེད་ Forma negativa

Stemma del verbo al futuro + gi གི་ + min/ma red མིན་/མ་རེད་ Forma interrogativa

Stemma del verbo al futuro

+ gi གི་

+ yin pas ཡིན་པས་ + red pas རེད་པས་

Forma interrogativa con pronome interrogativo

Pronome interrogativo Stemma verbale al futuro +ga ག་ + gi red གི་རེད་

Forma interrogativa negativa

Stemma del verbo al futuro + gi གི་ + min pas མིན་པས་ + ma red pas མ་རེད་པས་

                                                                                                               3 Per le varianti fonetiche fare riferimento alla nota precedente.

  5  

4. Esempi 4.1 Frasi con il Passato. ༡. ང་རོམ་ལ་'ིན་པ་ཡནི༏ ༢. ཁོ་རང་རོམ་ལ་ཕེབས་པ་རེད༏ ༣. ཁོ་རོམ་ལ་'ིན་སངོ༏ ༤. མོ་རི་མོ་ཡག་པོ་)ིས་སོང༏ ༥. ང་ན་$ང༏ ༦. ངས་མོ་&ས་པ་རེད༏ ༧. ང་མོ་མཐོང་&ང༐ ༨. འདི་%་བཟོས་པ་རེད༏ ༩. !་ོ"ེ་ལགས་རི་མོ་དེ་,ེད་རང་.ིས་་ཡིན་པས༏ 4.2 Frasi con il Presente. ༡. ལས་$་པོ་ཡོང་གི་རེད༏ ༢. ང་#ན་སི་ལ་བ)ད་+ི་ཡིན༏ ༣. ང་གཉིས་མཉམ་(་འ*ོ་གས༏ ༤. རང་$་མཉམ་པོ་འ*ོ་ག༏ ༥. !ེད་རང་ཞལ་ལག་བཟའ་གི་མད་པས༐ ༦. !་མོ་མི་འ'ག་གས༏་ 4.3 Frasi con il Futuro. ༡. ང་ཡི་གེ་!ི་$ི་ཡནི༏ ༢. !ེད་རང་སང་ཉིན་+ིང་གར་ཕེབས་/ི་རེད་པས ༣. !ེད་རང་'་སར་ག་*ས་ཕེབས་ག༏ ༤. ཪང་ཤིན་ཏོག་ཉོ་)ི་མ་རེད་པས ༥ . ས་ཉིན་&་ཡོང་གི་རེད༏