TIEN HAIKOES VIR DIE VREDEFORTKOEPEL

DEUR HANS DU PLESSIS

WAT WEET ONS VAN DIE VREDEFORT-METEORIET?

❑HET EEN VAN DIE GROOTSTE IMPAK KRATERS OP AARDE GEVORM

❑WAS OMTRENT 10 KM BREED (SOOS ‘N BERG)

❑HET TEEN 36 000 KM/H BEWEEG

❑HET KRATER GEVORM MET ‘N DEURSNEE VAN ONGEVEER 300 KM

❑OOR DIE 2 MILJARD JAAR OUD – 2023 MILJOEN JAAR GELEDE

❑TOE WAS DAAR NOG GEEN MENSE EN DIERE OF PLANTE OP AARDE

SOOS ONS DIT VANDAG KEN NIE

❑KOEPEL IS GEVORM DEUR IMPAK. KOEPEL IS DIE DIE MIDDELSTE

DEEL VAN DIE KRATER. ROTSLAE VORM DIE KOEPEL OM SOOS ‘N

ONDERSTEBO SOPBAKKIE TE LYK

DIE STOFWOLK: Toe die meteoriet die

aarde se oppervlak tref, het dit ’n reuse-

ontploffing veroorsaak. Klippe en stof het

in die lug opgeskiet. Die aarde is

heeltemal in ’n dik stoflaag gehul wat die

son se strale afgesluit en ’n lang, donker

winter veroorsaak het.

OOR VERSKIETENDE STERRE

➢DIS KLEIN STUKKIES ROTS WAT UITBRAND SODRA HULLE DIE

AARDE SE ATMOSFEER BINNEKOM.

➢OORBLYFSELS VAN TOE DIE SON EN PLANETE GEVORM IS.

➢GROTER STUKKE WORD ASTEROIDES GENOEM – HULLE IS TE

GROOT OM UIT TE BRAND EN VAL OP DIE AARDE. DAN NOEM

ONS DIT ‘N METEORIET

➢VERNIETIG HOMSELF AGV INTENSE HITTE

➢MILJOENE KERE KRAGTIGER AS DIE GROOTSTE ATOOMBOM WAT

NOG OOIT GEBOU IS

WAT IS ‘N HAIKOE?

• ‘N JAPANSE DIGVORM.

• DIS ‘N RYMLOSE VERS.

• ‘N HAIKOE VERF ‘N PRENTJIE IN ONS

GEDAGTES

HOE LYK ‘N HAIKOE?

DRIE REËLS; 17 LETTERGREPE

Hai-koe-wê-rel-djie: 5 LETTERGREPE

net se-wen-tien treë tot by 7 LETTERGREPE

die top van Fu-ji 5 LETTERGREPE

BOU VAN DIE GEDIG

• UITERLIK

HAIKOE:

5 LETTERGRPE

7 LETTERGREPE

5 LETTERGREPE = 17

LETTERGREPE

NET 3 REËLS

• INNERLIK

DIE ONTSTAAN VAN DIE VREDEFORTKOEPEL.

VGL SKEPPINGSVERHAAL (STORY OF CREATION)

VGL DAG 6: MENS

HAIKO 7 – 9: INVLOED VAN DIE MENS OP DIE

SKEPPING

HAIKO 10: VOORSPELLING

HAIKOE 1

METEORIET

Deur die donker klief

`n klipvuis en klap lewe

uit die aarde uit.

HAIKOE 2

WIND

`n Asem jaag oor

yslike nagte en vee

ons winternis weg.

HAIKOE 3

WATER

Jy maak so silwer

sonder droë woorde sin

wat my skoon verstom.

HAIKOE 4

GROND

Vang reën en son in

die bakhand van jou lyf waar

lewe kliphart klop.

HAIKOE 5

BOOM

Veerlig dwarrel herfs

van kil takke los en broei

nóg `n lente uit.

HAIKOE 6

MENS

Toe staan stof uit stof

en oorheers die aarde op

grond van sy bestaan.

HAIKOE 7

WÊRELDERFENIS

En ons koepel skeur

al langs perforasies van

mens-dom middeldeur.

HAIKOE 8

BESOEDELING

Nou moet dier en duif

hees van die rook en roet vir

byl en treksaag boet.

HAIKOE 9

DANKGEBED

Heer, ons paaie lê

uitgeteer oor brûe met

water onderdeur.

HAIKOE 10

TIEN

Vuis van swael en vuur

gaan duskant ons groot ekskuus

weer kom asem haal.