tim hieu ngu phap tieng han

8/6/2019 Tim Hieu Ngu Phap Tieng Han

1/71 1

Lu Tun Anh

Mi kin ng gp: [email protected]

Trong qu trnh dy ting Hn, cng nh cc ngoi ng khc, bn cnhnhng kin thc v t vng, tnh hung hi thoi, cch pht m..., ging dy ng

php cng l cng vic khng th thiu. Bi ng php l ton b nhng quy tc

bin i v kt hp ca t thnh cm t v cu trong mt ngn ng. Tuy nhin,

do c im v tnh cht ca sinh vin ngnh Hn Quc hc, vic ging dy v

ng php, y c th l ng php ting Hn khng ch dng li nhng cu

trc ng php c bn, n thun hc sinh da vo m ghp cc t thnh

cu. Trang b cho sinh vin nhng kin thc v ngn ng, c bit l nhng kinthc ngn ng trong ting Hn cng rt quan trng. Ni cch khc, khi hc v

ng php, sinh vin cn c nhng kin thc ngn ng c bn ti thiu phi nm

c ting Hn. S d l v, cc sinh vin khng c hc v ngn ng, hoc

c th cng l nhng kin thc v ting Vit, c tip thu t trc y rt lu

khi hc PTTH, ting Hn v ting Vit li khc nhau v loi hnh nn s hn

ch sinh vin i vi vic t duy trong hc tp, hiu, phn tch vn v luyn

tp t cu... Bi ging ng php ting Hn ny, v vy

c bin son nhma ra mt s khi nim ngn ng c bn ni chung v mt s trng hp c

bit c ting Hn ni ring, gip cho sinh vin c c nhng nhn thc mt

chng mc nht nh v cc thut ng ngn ng khi hc v ng php.

Vi tnh cht nh vy, bi ging c chia thnh hai phn: phn nhng

khi nim ngn ng c bn v phn ng dng trong ng php ting Hn. Bi

ging c s dng km theo trong cc tit hc v ting Hn, km theo cc gio

trnh dy ting Hn,

c vn dng khi gii thch cc cu trc ng php. Do ,v thi lng bi ging c th khng b khng ch mt s tit nht nh,

chuyn v ng php m c chia ra v xen ln vo cc tit dy ting. Tuy nhin

khng phi l bi ging chuyn su v ngn ng hc, nn bi ging s ch c

gng a ra trnh by v gii thch mt s khi nim ngn ng hc mt cch d

hiu nht. Phn hai ca bi ging l cc ng dng trong ng php ting Hn, vi

nhng cu trc c th c lin quan n cc khi nim ngn ng trnh by

phn mt. Hy vng bi ging s gp phn thc y s tin b ca sinh vin trong

vic hc ting Hn.


2/71 2

Phn 1: Mt s khi nim ngn ng c bn

I. Ting Hn v chp dnh

Ting Hn thuc loi hnh ngn ng chp dnh, vi nhng khi nimnhng thut ng tng i mi m vi ngi hc l ngi Vit.

nhp mn ting Hn, khi bt u hc v ng php ting Hn, cn nm

c mt s c im sau:

a) Trong ting Hn c ph t l nhng hnh v hn ch, khng c kh nng

vn dng c lp, c gn vo cn t hay t thay i ngha t vng ca

cn t hay t (ph t phi sinh), hoc chp dnh vo mt t, mt thn t no

biu th cc chc nng c php hay chuyn i phm tr ng php cho thay thn t m n kt hp.

b) Hin tng chp dnh th hin r rng trong qu trnh bin i dng

thc ca t (: conjugation). Cc ph t ng php, c kh nng thay th kt

hp vo phn thn t mang ngha t vng biu th ngha ng php cho t,

khc vi vic th hin ra bng trt t sp xp t hay h t ting Vit. V thc

cht, chp dnh l hin tng ni cc hnh v h (empty morpheme - hnh v

khng c ngha t vng r rng), vo hnh v thc thc hin pht ngn.C th hnh dung vic bin i dng thc ca t trong ting Hn thnh

mt h thng nh sau:

- Chp dnh thay i cc hnh v h (ng php) biu th cch ( tiu

t) vo hnh v thc (t vng) l cc th t (tn gi chung cho danh t, i t v

s t, nhng t loi thng xut hin v tr ch ng v b ng trong cu),

biu th nhng mi quan h ng php trong cu ca cc t ny. V d nh hnh v

ng php

chp dnh vo sau danh t

(ng

i) s biu th

(ng

i)m nhn vai tr ch ng trong cu, nhng thay bng hnh v ng php th

s biu th (ngi) lm thnh phn b ng ca cu.

Cch (case) y nh vy, c th hiu l hnh thi phm tr ca danh t,

biu th mi quan h ng php ca ni vi cc t khc trong cm t v cu.

- Chp dnh thay i cc hnh v h (ng php) biu th cc ngha ng

php ( - ui t: biu th ngha thi, th, lin kt cu, kt thc cu, knh

ng...) vo hnh v thc (t vng) l cc v t (tn gi chung cho ng t, tnh t

nhng t loi thng xut hin v tr v ng trong cu). V d: Chp dnh thay


3/71 3

th cc hnh v ng php ui t -, -, -, -, -(), -

... vo hnh v t vng - (c), ta s c cc ngha ng php sau cho t:

. : trn thut (c) . : tng lai (s c)

? : nghi vn (c ) ... : lin kt iu kin (nu c). : qu kh ( c) ... : lin kt nguyn nhn (v c)

c) Trong ting Hn trt t ca cc thnh phn cu o ngc so vi ting

Vit. C th l thng th thnh phn b ngha cho mt thnh phn khc lun

c t trc cc thnh phn c b ngha nh:

b ng trc v ng:

cm ntrng ng (trng t) trc v ng:

cm ngon n

nh ng trc danh t(danh ng):

(sch ny),

ny sch

(sch hm qua cho m

n) ...hm qua cho mn sch ...

d) Mt phm tr ng php khc l knh ng, phm tr ng php kh c

bit, kh c th thy r trong ting Vit, ting Anh... Trong ting Hn ng php

knh ng hnh thnh theo h thng vi nhng quy tc nht nh. C th nht, v

c th thy r nht l php knh ng i vi cc i tng tham gia giao tip th

hin bng chp dnh ui t (hnh v ng php) vo v tr cui ca pht ngn

(ui cu). Cc hnh v ng php - ui t ny theo

c gi l ui t ktthc cu, nh dng nn loi pht ngn cho cu ng thi biu th thi cung

knh, khim nhng hay khng ca ngi ni i vi i tng ngi nghe.

e) Trong i thoi trc tip gia ngi th nht, ngi ni vi ngi th hai

ngi nghe, thng thng ch ng c rt gn, do cc bn i tng tham gia

giao tip t ngm hiu c ch ng ca cu. Tuy nhin, khng phi bt c

lc no ch ng cng c th c lc b.


4/71 4

II. Hnh v v t1. Hnh v ( ):

Hnh v c nh ngha l n v ngn ng c ngha nh nht trong thnh

phn t, c th hin trong li ni di dng nhng hnh t c th. Trong tingVit, t c th bao gm mt hnh v nh: v, ca, go..., hai hoc ba hnh v nh:

cng nhn, chin li phm, bc s... Hnh v c th bao gm trong n mt m tit

nh: b, chu... hoc vi ba m tit nh cc trng hp t vay mn ting nc

ngoi: ra-i-, t-l-kh...

Trong ting Hn, hnh v c nh ngha cng tng t nh vy:

,

c ngha l hnh v l n v ngn ng c ngha nh nht trong cc n v ngnng. Tuy nhin, hnh v trong cc ngn ng khc nhau c th khng ging nhau.

Do c im ca loi hnh chp dnh, nn hnh v trong ting Hn c nhiu im

khc vi hnh v ting Vit. a s cc hnh v trong ting Vit c tnh c lp

cao, c th tr thnh nhng t c lp nhng hnh v ting Hn li c phn

chia r rng ra thnh cc hnh v t do v hnh v hn ch. y l cch phn loi

hnh v theo tiu chun c hay khng tnh c lp (kh nng hot ng c lp).

Hnh v hn ch l nhng hnh v khng c kh nng tn ti c lp, btbuc phi kt hp ph thuc vi cc hnh v khc khi tham gia hot ng ngn

ng:

. Hnh v hn ch c s lng ln

trong ting Hn, bao gm c nhng hnh v c ngha t vng c th (nh: - :

cao; - : ln; - : c), chng hnh thnh nn mt h thng, i lp li vi cc

hnh v t do l nhng hnh v c kh nng tr thnh t, hot ng c lp trong

cu

(v d nh

:

: ng

i;

:sch...).

Cn c theo tiu chun ngha, hnh v ting Hn cng c phn chia

thnh hai loi: 1) cc hnh v t vng(lexical morphemes), l nhng hnh v biu

th ngha t vng nh: : ngi; : bu tri; - : n; : xanh. 2)

cc hnh v ng php (grammatical morphemes) nh: -/-(thi qu kh); -

/( ngha lin kt cu nguyn nhn kt qu)... Tt c cc hnh v biu th

ngha ng php trong ting Hn u l cc hnh v hn ch, khng c kh nng

hot ng c lp. c im ny dn n mt khc bit gia ting Hn v ting


5/71 5

Vit l, nu nh trong ting Vit ngha ng php c th hin ra bng cc t

c lp (h t), th trong ting Hn ngha ng php c biu hin nh vo cc

hnh v ph thuc chp dnh vo sau cc hnh v khc.

Ngc li vi cc hnh v ng php, hnh v t vng trong ting Hn, nhtrn cp, bao gm c cc hnh v t do v hnh v hn ch, iu m hu nh

khng th thy c trong ting Vit. S d c nh vy l do, cc hnh v biu th

ngha t vng cho ng t v tnh t trong ting Hn tt c u l hnh v hn

ch. Hay ni cch khc chng ch c coi l ng t hay tnh t khi ng sau

cc b phn biu th ngha t vng ny c nhng ui t ng php c

chp dnh vo.

2. Cn t v ph t phi sinh ( )a) Cn t (): Phn mang ngha s vt, ngha t vng v l b phn

trung tm ca t, khng b thay i trong qu trnh bin i hnh thi cu to ca

t, khng cha bt k ph t no. C th ni vn tt l phn cn li ca t sau

khi gt b tt c cc yu t cu to t (nh ph t cu to t) v

bin i dng thc t (nhui t ng php ). V d: -, -, - , ,

trong (sch), (yn lng), (gp, vi), (ch

tay khng), (tht sng)... l cc cn t. Khc vi cn t ting Vit, c thc lp tr thnh n v t, ting Hn, cn t l b phn trung tm ca t, xung

quanh n c s chp dnh thm vo cc ph t cu to t em li ngha mi

cho t, hay chuyn i t v mt t loi.

Ni cch khc, im khc nhau gia ting Vit v ting Hn l: trong

ting Vit cn t hot ng c lp nh t c vit tch ri ra, trc v sau c

du ngng ngh, cn trong ting Hn khi nim cn t l i li vi ph t

(phi sinh), vi mt trong nhng ph

ng php cu to nn t mi ca ting Hnl chp dnh trc tip cc ph t (phi sinh) vo cn t.

C nhng trng hp cho thy cn t ca danh t c th hot ng c lp

nh t ging nh trong ting Vit, chng hn nh (tay) l cn t trong

(tay khng), (t) l cn t trong (t xanh), ng thi khi bn

ngoi cu trc t ghp ny, chng cho thy kh nng hot ng c lp nh

nhng t cn t tay, t trong ting Vit. iu ny c th gii thch nh sau: th

nht, d l cn t tay, t c th hot ng c lp nh t ging nh trong ting

Vit, nhng chng li c im khc l khi xut hin trong cu hay c thng


6/71 6

xut hin chp dnh km theo chng l nhng hnh v ng php biu th cch

(biu th thnh phn cu ca t). Th hai, khi nim cn t trong ting Hn l

dng ch mt n v thnh phn trong lnh vc cu to t ( y l n v c

ngha t vng thc, lm trung tm), nn khi nim ny ch xut hin trong cutrc t ghp, i lp li vi khi nim ph t cu to t. Do , s khng dng

n khi nim cn t trong nhng trng hp m cn t c hnh thi trng vi t,

khng c ph t. Th ba, bn cnh nhng cn t ca danh t nh trng hp tay,

t nu trn, tt c cc cn t ca ng t, tnh t chim s lng ln trong t

vng ting Hn khng c kh nng hot ng c lp, chng ch c ngha thc

nhng l cc hnh v hn ch, nh trng hp -, - trong

(sch), (yn lng). Nhng cn t ny ch tr thnh t hotng c lp khi chng hon chnh v c chp dnh vi nhng ui t ng

php.

b) Ph t phi sinh ():

Ph t trong ting Hn c nh ngha l : ,

dch theo ting Vit thnh: ph t trong ting Hn l

hnh v h

(empty morpheme) lm thnh phn ph gn vo xung quanh thnhphn chnh ca t nh cn t hay thn t b sung thm ngha t vng hay

thay i tnh cht (ng php) cho t.

Theo , ph t i th c chia thnh hai loi l: ph t cu to t (hay

cn gi l ph t phi sinh, derivational affix) kt hp vo cn t (hay t) to

nn mt t mi v ph t ng php (hay cn gi l ph t bin i dng thc,

inflectional affix) m nhn vic bin i cc dng thc ng php cho t.

Cn c theo v tr

c sp xp trong t, so vi b phn trung tm ca t(cn t, thn t), ph t cng c phn ra thnh cc tin t (prefix) v hu t

(suffix). Trong ting Hn khng c trung t (infix). ng thi, cc ph t phi

sinh cu to t, c c tin t v hu t (tc l c c ph t phi sinh c chp

dnh pha trc ln ph t phi sinh chp dnh vo pha sau ca cn t) nhng

cc ph t bin i dng thc th ch c hu t (tc l ph t bin i dng thc

duy nht ch phn b sau thn t), do cn c gi l ui t (thnh phn sau

ca t).


7/71


8/71 8

4) Ph t c tnh cht hn ch trong phn b (xut hin cc cu trc t).

Chng hn ph t danh t ho ng t - hay , - v d di y cho

thy rng khng phi i vi tt c cc cn t ng t l n c th kt hp c.

- - - - (hi) x x

- (cht) x x

- (chy) x x

- (nm) x x

- (n) x x

3. Thn t v ui t ( ):a) Thn t: Khi nim thn t(stem) l ch vo c tng th hon chnh ca

b phn mang ngha t vng trong t, l ci c chp dnh vi cc ui t ng

php (ph t bin i dng thc) pha sau trong qu trnh biu th ngha ng

php ca t, t hp nn cc cu trc c php. Hay ni cch khc thn t l phn

cn li ca t sau khi loi b bin t (ph t bin i dng thc, hnh v ng

php).

Thn t tuy cng c im chung vi cn t ch chng u l cc hnh vthc, song khc vi cn t, n l khi nim ch ra thnh phn ca t trong qu

trnh bin i dng thc ng php (nh chia ng t, tnh t) ch khng tham gia

(khng c chc nng) cu to t.

Ni mt cch khc nu nh cn t l thnh phn c nh, khng thay i

trong qu trnh cu to t th thn t l thnh phn c nh ca t khi tham gia

hot ng ng php, bin i dng thc. V d cn t -(n) l thnh phn c

nh khi thay i ph t kt hp vi n (nh

,

) to nn cc t mi nh

(cho n), (c n, b n)... Cn - hay - c gi l thn

t, l phn c nh ca t khi bin i dng thc ng php bng cch chp dnh

vi cc ph t ng php pha sau nh:

: ang n ()

: n ()

: s n ()

: n v... ()

: va n va... ()

: ang n ()

: n ()

: s n ()

: n v... ()

: va n va... ()


9/71 9

...

i vi nhng t c cu trc phc hp (t ghp) gia cn t v thn t c s

khu bit r rng, nhng trong cu trc t n, cng c khi cn t v thn t

ging nhau, cng c biu hin ra bi mt thnh phn. V d, trng hp(ang p), l mt t n nn c th phn tch thnh (p) va l cn

t va l thn t, kt hp vi l ph t bin i dng thc (ch thi hin ti,

cu trn thut dng vn vit). Trong nhng trng hp ny vic phn bit khi

nim cn t thn t khng cn cn thit na.

b) ui t:

ui t, nh trn trnh by l nhng hnh v ng php ph thuc, chp

dnh vo pha sau phn thn t, em li ngha ng php cho t trong qu trnhbin i dng thc. ui t nh vy l mt tn gi khc ca ph t bin i dng

thc. Mc d vy, ui t nu so snh vi ph t, c th l ph t phi sinh, tuy

cng l hnh v h (hnh v hnh thc ) nhng ph t phi sinh l yu

t thay i trong cu to t cn ui t l yu t thay i trong qu trnh kt hp

ng php ca t (chia t: : conjugation).

Cc ph t lm ui t trong ting Hn, do vy c mt vai tr c bit quan

trng trong vic biu th cc ngha ng php nh

: thi, th, lin kt cu, thnhphn cu, nh dng cu, biu th php knh trng vi i tng giao tip v.v... Cc

ph t ny trong ting Hn c phn loi da theo v tr phn b trong cu trc kt

hp vi t v vai tr trong cu theo nhbng tng hp sau:

Trc ht cn c theo v tr xut hin trong t, ui t c phn ra thnh

hai loi ln l cc ui t thuc hng trc(: Prefinal ending) v cc

ui t hng trc

ui t lin kt

ui t chuyn loi danh t ui t chuy n loi nh t ui t chuy n loi ph t

ui t chuyn loi

ui t khng kt thc cu ui t kt thc cu

ui t hng sau

ui t


10/71 10

ui t thuc hng sau (: final ending). Trong ting Hn, vic kt hp

gia ui t vi thn t khng c nhiu hn ch, c th c hai hay nhiu ui t

cng c chp dnh, kt hp vo mt thn t. Cc ui t hng sau l cc

ui t c v tr biu th cho s kt thc mt t, cn cc ui t hng trc khngc chc nng ny, chng xut hin sau cc thn t v pha sau chng bt buc

phi c mt ui t hng sau khc xut hin.

V mt ngha, cc ui t hng trc thng l cc ui t biu th

ngha ng php v thi, th hay ngha knh trng. Cc ui t hng sau li cn

c theo kh nng c th biu th s kt thc mt cu hay khng m tip tc c

chia thnh ui t kt thc cu (:Terminative ending) v ui t khng

kt thc cu (). Nh chng ta bit mt c im trong ting Hn l t cui cng ca cu bao gi cng c kt hp cc ui t biu th s kt thc

mt cu, cc ui t ny nh dng nn cu cho bit l thuc vo loi cu g,

cu cm thn hay cu nghi vn, cu trn thut v.v..., ng thi qua cc ui t

ny, chng ta cng c th bit c sc thi tnh cm ca ngi ni hay mc

knh trng i vi cc i tng tham gia giao tip ca ngi ni.

Ngc li, ui t khng kt thc cu ch biu th s kt thc mt b phn

ca cu v cho thy mi lin kt ng php gia cc thnh phn cu. Do uit khng kt thc cu li c th chia nh ra thnh ui lin kt v ui chuyn

loi t. ui t lin kt (: Conjunctive ending) c chc nng ni cc v

ca cu vi nhau cn ui t chuyn loi (: Transition ending) l ui

t chuyn i chc nng ng php ca cc t loi ng t, tnh t hay cc cm

ng t, tnh t sang thnh danh ng, nh ng.

(Xem II, phn A; B; C)

4. T loi ( ):

. Vi ngha l: t loi l cc lp t c phn chia, gp li thnh nhm

trn c s tnh ng nht v cc thuc tnh ng php.

C 3 tiu chun c cn c phn chia t loi trong ting Hn:

- Chc nng ng php (): cc chc nng v tnh cht kt hp c php

trong cm t v cu ca t. (Mi quan h ca t vi cc t khc trong cu).

- Ng ngha (): ngha tng qut ca s vt, hnh ng hoc trng

thi, phm cht... ca t.


11/71 11

- Hnh thi (): Cc phm tr hnh thi ca t, c trng v hnh thi

ca t.

Cn c theo 3 tiu chun trn t ting Hn c phn ra thnh 9 t loi

sau: danh t (), i t (), s t (), ng t (), tnh t(), trng t (), nh t (), cm thn t (), tiu t

(). Trong s cc t loi ting Hn, c mt s t loi c bit, khng tng

ng nu so snh vi ting Vit nh: nh t, tiu t.

5. Tiu t ( ):

Theo ting Hn vay mn t ch Hn gi l () c ngha l tr

t, nhng t tr gip cho th t, y thut ng tiu t (Particles) c s dng

trnh hiu nhm vi khi nim tr t trong ting Vit. Tiu t trong ting Hnl nhng t ng php, c tnh hn ch, ph thuc, trong cu chng kt hp vi

nhng t (hay ng) c tnh c lp v biu th mi quan h ng php gia cc t

(ng) :

. Tiu t trong ting Hn c chia thnh hai

loi: tiu t ch cch () v tiu t c bit ().

6. nh t ( ):

nh t, cng nh

trng t, khng bin i dng thc khi tham gia cchot ng ng php, khng c tnh c lp, gm cc t c v tr chuyn i trc

cc th t gii hn, b sung v mt ngha cho cc th t :

. T loi ny,

trong ting Hn lun c chc nng lm nh ng v c hnh thi ring bit. Tuy s

lng t khng nhiu nhng trong ng php ting Hn cc t ny cng c xp

vo mt t loi ring, gi l (), dch theo thut ng ting Anh l

Determinative hoc Adnominal ngha l cc t hn nh cho danh t, t

ng

ngvi cc nh t. nh t c chia lm ba loi chnh l cc nh t ch tnh cht,

trng thi (), nh t ch s lng () v nh t ch nh

()

7. Trng t:

Trng t trong ting Hn c mt s im khc bit v mt hnh thi so vi

mt s ngn ng khc nh ting Vit. Nhn chung trong cc gio trnh ngn ng,

trng t c nh ngha l t loi c t trc cc v t hay cc t khc


12/71 12

gii hn v mt ngha cho cc t :

.

Trng t trong ting Hn c phn thnh hai loi chnh l cc trng t b

ngha cho c cu () v cc trng t b ngha cho thnh phn cu().

8. ng t v tnh t:

ng t v tnh t trong ting Hn l hai t loi c vai tr ch yu l lm

v ng trong cu. Theo , y cng l hai t loi c s bin i hnh thi ca t,

hay ni cch khc, ta c th thy r nht chng hin tng bin i dng thc

(chp dnh) ca t khi s dng trong cu.

ng t l t loi biu th hnh ng hoc trng thi nh mt qu trnh:.

Tnh t l t loi biu th tnh cht, thuc tnh ca s vt, hnh ng:

. Chc

nng tnh t c th m nhn trong cu l v ng v nh ng.

9. Danh t, i t v s t:

, , ,

.

.

C th hiu rng: danh t, i t v s t trong ting Hn thng xut hin

nhng v tr biu hin ch th ca cu nn cn c gi chung li l th t. Cc

t loi ny c th m nhn c vai tr lm b ng hay v ng trong cu, song

chc nng ch yu thng thy chng l chc nng lm ch ng.

Danh t l t loi, v mt ngha, biu th tn gi cho cc s vt, hintng:

. V mt chc nng, danh t ch yu c chc nng ng php lm ch ng

v b ng trong cu. V mt hnh thi, c th ni, danh t ting Hn khng bin

i v hnh thi khi hot ng ng php. c bit danh t khng c cc phm

tr v ging(ging c-ging ci) hay phm tr v s(s t-s nhiu, s m

c-s khng m c). Trong ting Hn, danh t c phn thnh cc loi:

danh t chung (), danh t ring (), danh t c lp

(), danh t ph thuc ().


13/71 13

i t l nhng t dng thay th, ch nh danh t trong nhng ng

cnh nht nh:

. Trong ting Hn, i t cng c th chia ra thnh

i t nhn xng () v i t ch nh ().S t l cc t ch s lng hay th t ca s vt:

. Theo s t c phn lm hai loi:

s t s lng () v s t th t ().

II. Cu1. Thnh phn cu:

Thnh phn cu trong ting Hn, c cp mt cch n gin l: . Tuy nhin, nn hiu mt

cch c th hn, thnh phn cu l cc yu t (t hay cm t) hot ng chc

nng trong cu, biu th cc quan h c php nht nh v trong th lin quan

c php nht nh. V d: ch ng, trng ng .... l cc thnh phn cu.

Ch , n v ng php c th tham gia m nhn thnh phn cu ting

Hn c th l t, tit on, cm t hay mnh . Tuy nhin, tiu t c lp mt

mnh khng th lm thnh phn cu, m bt buc phi kt hp vi mt th t(danh t, i t, s t) mi c th m nhn vai tr thnh phn cu:

, , , .

.

.

2. Thnh phn chnh ca cu:

L nhng thnh phn ct li, khng th thiu ca cu, v d nh

ch ng,v ng, b ng.

.. Trong ting Hn, thnh phn chnh ca cu gm c

cc thnh phn: (ch ng), (v ng), (b ng), (ng

b sung).

3. Thnh phn ph ca cu:

L cc thnh phn trong mi lin h ph thuc vo thnh phn chnh ca

cu hoc gia chng vi nhau, dng gii thch, b sung, chnh xc ho

ngha cho cc thnh phn nng ct.


14/71 14

.

. Thnh phn ph cu ting Hn

gm c hai loi chnh: (trng ng) v (nh ng).

4. Cu n v cu phc:a) Cu n ( ):

(). C th hiu cu n

l cu c hnh thnh bi mt cp ch v, c th c cu n ch n thun hnh

thnh nn t ch ng v v ng, nhng cng c th c nhng cu n bao gm c

cc thnh phn b ngha nh nh ng, trng ng. Cu n c v ng l ngoi

ng t s i hi phi c mt thm thnh phn b ng.

b) Cu phc( ): - (). Cu phc l cu cha t hai kt cu ch

- v tr ln. Xt mi quan h gia cc kt cu ch - v trong cu phc c th phn

bit cu cu ghp (, ) v cu phc m rng thnh phn

(, ).

b1) Cu ghp (,)1

Cu ghp l cu gm hai hoc nhiu v cng loi hnh vi cu n v cu

trc ng php

c ghp ni vi nhau to thnh mt cu ln hn, thng nht v ngha, cu to v ng iu. Trong ting Hn cc mnh (cu n) c quan h

vi nhau v , c ghp li nh vo cc ui t lin kt to nn cu ghp.

ui t lin kt (: Conjunctive ending) c gn vo sau v ng chnh

ca mnh lm v trc, gii ngha cho mnh ny v ni n vi mnh

lm v sau. ngha m ui t lin kt mang li c th biu hin quan h bnhng hoc cng c th biu hin quan h ph thuc v ng php gia cc v ca

cu. Do , cn c theo loi ui t lin kt

c kt hp trong cu, ng

i tachia cu ghp ra thnh cu ghp ng lp(: coordinate conjunction) v

cu ghp ph thuc(: subordinate conjunction).

b1.1. Cu ghp ng lp:

Cn gi l ghp song song, gm hai hay nhiu v cu din t ngha c

lp, lin kt vi nhau bng quan h bnh ng. Cn c theo ui t lin kt cu

ghp ng lp c nhng loi tiu biu sau:

1 C ti liu gi l , theo khi nim ca t ghp th y v c th hiu vi nghanh nhau.


15/71 15

- Lin kt theo quan h lit k hai hay nhiu vic: s dng cc ui lin kt -

(v); -()(va kim).

- Lin kt biu hin hai hay nhiu s vic cng ng thi xy ra: -

()(va... va...).- Lin kt biu hin hai hay nhiu s vic ni tip nhau, xy ra gn nh cng

mt lc: -(ngay khi).

- Lin kt biu tun t xy ra trc sau, mt cch lin tc ca hai hay nhiu

hnh ng: -(xong...), -(ri th...), -(/)(ri).

- Lin kt biu th s la chn hoc ph nhn la chn: -(hay, hoc), -

(hay hoc).

- Lin kt biu th ngha i nghch nhau: -()(nhng), -(tuy...nhng).

S lng cc ui t lin kt to nn cu ghp ng lp tng i t, s

ui t lin kt cn li, a s l cc ui t biu hin quan h ph thuc cho cu.

b1.2. Cu ghp ph thuc:

Cn gi l cu ghp chnh ph, gm hai hay nhiu v cu lin kt vi nhau

theo quan h ph thuc v ng php, trong c v cu mang chnh v v cu

mang ph. C nhng loi ui t lin kt tiu biu sau, em li nhng quan hring bit cho cc v cu.

- Lin kt theo quan h iu kin, gi nh: -()(nu), -(nu l), -

(nu nh), -(cho d, thm ch), -(/)(d).

- Lin kt theo quan h nguyn nhn, l do: -()(do), -()(v), -

(/)(v)...

- Biu th s tin dn ca mt s vic so vi s vic khc: -()

(khng ch... cn...), -(

)

(cng... cng...).- Biu th , mc ch: -()(...nh...), -(...mun...), -

()(......).

- Biu th s bt buc: -(/)(phi... mi...).

- Cho thy bi cnh no ca s vic: -()/( ...m..., ...th m...).

- Th hin quan h t n mc no ca mt s vic: -(... m..., ...

sao cho ...).

Nhn chung s lng cc ui t lin kt trong ting Hn rt nhiu, cc

ui t lin kt ny i khi c ngha ng php rt gn nhau, nhng li phn


16/71 16

bit r rng vi nhau nhng nt sc thi ngha v tnh hung s dng. C mt

s c im sau trong vic dng ui t lin kt to lp nn cu ghp:

- ui t lin kt c kt hp vo b phn v ng ca mt mnh , em

li nhng ngha ng php khc nhau cho ton th cu ghp. N c kt hpla chn theo tng loi v ng khc nhau, c nhng ui t ch kt hp c vi

v ng l ng t(v d: mc ch: -(), :-(), bi cnh cng vic:-

, iu kin, gi nh: -()...), c nhng ui t ch kt hp c vi v ng

l tnh t hay tiu t (tng ng h t: l)(v d: -()), c

nhng ui t ch kt hp c vi v ng l t (v d: iu kin, gi nh:

-, kt qu ngc li vi d on: -)... Tt c nhng ui t ny, nh

vy, xc lp nn mt h thng tiu chun hnh thi trong qu trnh bin idng thc ca v t, hay ni cch khc l qu trnh chp dnh ui t ng php

vo thn t trong ting Hn.

- C nhng loi ui t lin kt yu cu ch ng hay mt s thnh phn

khc trong cc v trc v sau phi l mt. Trng hp ny, trnh phi nhc

li, nhng thnh phn trng lp c th c lc b.

V d:

.(a nh gp giy mu lo ri ct ngay ngn thnh bn mnh.)

- Mi ui t lin kt u c ngha c th ring, theo chng cng b nh

hng bi nhng hn ch v mt ng php trong cch s dng. Chng hn nhng

ui t biu hin s vic v trc lun xy ra trc so vi v sau nh: -, -

/, -, -()... thng khng th kt hp vi cc yu t ch thi nh: -

/(qu kh), -(tng lai), -(hi tng) trong qu trnh chp dnh vo v

ng ca v cu lin kt vi cc v khc.- Khng phi bt c ui t lin kt no cng c kh nng xut hin trong

tt c cc cu nh trn thut, nghi vn, ngh, mnh lnh. C nhng ui t

lin kt b gii hn, ch xut hin mt s loi hnh cu theo mc ch pht

ngn. Chng hn cc ui lin kt: -(/)(phi), -(do), -

(cn), -(va mi, ngay khi)... khng th xut hin trong nhng cu

ghp c ui kt thc nh dng cu loi mnh lnh hay ngh; cc ui t

nh: -(v), -(tuy nhng) khng th xut hin trong cu nghi vn; ui


17/71 17

t: -(iu kin, nu) khng th xut hin trong cu trn thut hay cu

nghi vn...

b2) Cu phc m rng thnh phn (,)

Cu phc m rng thnh phn, gi tt l cu phc thnh phn, l loi cuphc, ngoi kt cu ch v lm nng ct ra cn c nhng kt cu ch v khc

m nhn cc chc nng thnh phn cu. Trong ting Hn cc kt cu ch v ng

vai tr thnh phn cu ny c gi l mnh (), c th hin nh vo vic

chp dnh vi cc ui t chuyn loi(:Transition ending). Do , c

th ni cch khc l, cu phc m rng thnh phn ting Hn l cu m ui t

chuyn loi c gn vo cc mnh , chuyn i, em li cho mnh tcch

ca mt t lm thnh phn cu. Cn c vo vai tr thnh phn m nhn trong cuca cc mnh , c th phn chng ra thnh cc loi: danh ng mnh (),

nh ng mnh () v trng ng mnh ().

b2.1. Cu phc m rng thnh phn danh ng - Danh ng mnh :

Mt kt cu ch v c vai tr v chc nng nh ca mt danh t, thng

qua vic chp dnh vo pha sau v ng cc ui chuyn loi: -(), -, -

(v ngha tng ng vi cc t: vic, s, iu, ci, cuc trong ting

Vit). Vic la chn kt hp cc ui chuyn loi -(), -, -,

c cnc theo loi v t lm v ng mnh c s dng kt hp v ng cnh s

dng.

Danh ng mnh c chc nng nh mt danh t trong cu, c th tip

tc kt hp vi cc tiu t cch, lm thnh phn ch ng, b ng, hay trng ng

trong cu. V d:

.

(Vic ng

i c nhiu tin (l) r rng.).

(Ti mong cho cng vic ca cu nm nay cng c thun li.)

.

(Ti bit vic ngi ni di)

.

(Chng ti mong h s i x lch s.)

.

(Kh hu ni y thch hp vi vic cy sm pht trin.)


18/71 18

b2.2. Cu phc m rng thnh phn nh ng - nh ng mnh :

L nhng mnh c ui chuyn loi -, -, -, -() kt hp

vo pha sau v t lm v ng, em li cho mnh t cch ng php ca mt

nh ng. Cc ui t chuyn loi nh ng cho mnh c kt hp la chncn c theo t loi ca v t lm v ng trong mnh v thi ca mnh . V

d:

.

(T bo ngi ang xem l Jungang-ilbo)

.

(Quyn sch m ti tng c mt ri)

.(Chic xe -t m ngi s bn l mi)

Do ng vai tr lm nh ng, b ngha gii hn, hn nh v mt ngha

cho cc thnh phn khc trong cu nn sau nh ng mnh thng l cc danh

t c b ngha (lm chc nng ch ng hay b ng trong cu). iu cn ch

y l, cn c theo quan h gia nh ng v danh t c b ngha c th

phn ra lm hai loi nh ng mnh : nh ng mnh m v mt cu trc

ngha, bao gm c danh t

c b ngha pha sau lm mt thnh phn trongn(relative sentence) v nh ng mnh m danh t c b ngha pha sau,

khng c phn tch, a vo lm thnh phn ca mnh (complement). V

d:

.

(Quyn sch m ti tng c mt ri)

V mt ngha, c th gii thch: (quyn sch m ti tng

c) thnh cu trc c bn l

(ti tng c quyn sch),(sch) l mt thnh phn b ng khng th thiu ca nh ng mnh . Ngc

li,

.

(Ting ma ang ri nghe tht l hay)

(ting ma ri), (ting) khng c baohm v mt ngha l mt thnh phn ca nh ng mnh , hay ni cch khc

(ma ri) c th c xc lp thnh mt cm ch v m khng cn

n s c mt ca (ting).


19/71 19

b2.3. Cu phc m rng thnh phn trng ng - Trng ng mnh :

L mnh c v ng c chp dnh vi cc ph t phi sinh trng t: -

, hoc cc ui t lin kt: -, -, lm chc nng trng ng trong

mt cu phc m rng thnh phn. .

(Ngi b i khng mt li ni)

.

(Cc hc sinh c v n v c c hng)

.

(Ti ni chuyn sao cho bn khi xu h)

Cc ui t -, - v ph t l nhng du hiu cho bit ul trng ng c m rng thnh phn b ngha cho v ng ca c cu.


20/71 20

Phn 2: ng dng v tiu t v ui ttrong ng php ting Hn

I. tiu t ()1) -/:

- Chp dnh sau danh t, hay danh ng biu th chc nng ng php lm

ch ng trong cu cho danh t hay danh ng. chp dnh vi danh t kt hp

c ph m cui, cn chp dnh vi danh t kt hp khng c ph m cui.

v c s dng thay th khi ch ng l i tng c knh trng

hay c ngha biu th mt t chc on th.

V d: : +

.

: +

.

- Ch : khi danh t kt hp vi / l cc t : (tao, t- ngi 1thn

mt), (my, cu ngi 2 thn mt), (ti - ngi 1 khim nhng), (ai-

i t nghi vn), s chuyn hnh thi sang thnh: , , , .

- Luyn tp: in vo ch trng( ) . ( ) .

( ) . ( ) .

( ) ? ( ) ?

( ) ? ( ) ?

2) /

- Chp dnh sau danh t hay danh ng biu th chc nng ca danh t haydanh ng l b ng trong cu. s dng vi cc danh t kt hp c ph m

cui, cn s dng khi danh t kt hp khng c ph m cui.

V d: : +

.

: +

.


21/71 21

- Ch : Trong vn ni, / c th c lc b hoc gin lc thnh

hnh thc: kt hp trc tip ngay sau nguyn m ca danh t nh:

.

- Luyn tp: in vo ch trng( ) . ( ) .

( ) . ( ) .

( ) . ( ) .

( ) . ( ) .

3) -

- Chp dnh sau cc danh t hay danh ng, biu th thm ngha cho danht: khng nh v mt s ging nhau ca hin tng (hot ng, trng thi, tnh

cht), tng ng vi ngha ca t cng trong ting Vit. Ngoi danh t v

danh ng ra, - cn c th kt hp vi cc tiu t khc nhn mnh nh:

(cng i vi, cng cho...), / (cng vi...) ...

V d: . + .

. .

. +

.

. .

- Luyn tp:

a) in vo ch trng

. ( ) .

. ( ) .

. ( ) .

.

( )

.. ( ) .

. ( ) .

. ( ) .

b) Hon thnh on hi thoi

: ( ) ?

: , .........................

: ( ) ?

: , .........................


22/71 22

4) /

Chp dnh sau danh t (danh ng), sau ph t hay cc tiu t khc, biu

th thnh phn m n kt hp l ch ca cu hoc biu th thm cc ngha

nh i chiu, nhn mnh cho thnh phn cu. chp dnh sau cc t cph m cui, cn s dng sau cc t khng c ph m cui.

V d: : +

. .

: +

. .

: +

. .- Luyn tp:

a) in vo ch trng

. ( ) .

. ( ) .

. ( ) .

. ( ) .

b) Hon thnh on hi thoi: ?

: , .........................

: .......................

: , ( ) .

5)

5.1) biu th v tr. Chp dnh sau cc danh t c ngha v thi gianhay a im, biu th cc ngha v v tr, phng hng, hay thi im.

V d:

v tr: + ( ca hng)

.

thi im: + (vo bui sng)

.

phng hng: + (v, ti th vin)

.


23/71 23

- Luyn tp:

a) in vo ch trng

( ) ( ) .

( ) ( ) .( ) ( ) .

( ) ( ) .


: ( ) ( ) ?

: ( ) .

: ( ) ?

: 3 ( ) .5.2) biu th n v hay i tng c ly lm chun mc tnh

ton. Chp dnh sau cc danh t c ngha ch n v m.

V d: + (bt)

. (mt ci bt 4000won)

+ (tun)

. (mt tun i hai ln)

- Luyn tp:a) Hon thnh cu vi nhng t cho

2 .......................................

1 .......................................

3 .......................................

2 .......................................

4 .......................................

b) Hon thnh on hi thoi: ?

: ........................... ( - 10 )

: ?

: ................................ (2 )

6)

6.1) biu th im xut pht. Kt hp chp dnh sau cc danh t c

ngha ch a im, biu th danh t l im xut pht ca hnh ng.


24/71 24

V d: +

.(Henry n t Php)

+

. (c lin lc n t vn phng)- Ch : Trong vn ni, c th c rt gn thnh nh: ,

...

V d: ? (Th t u n?)

? (in thoi t Pu san ti y ?)

- Luyn tp:

a) in vo ch trng:

( ) ( ) .( ) ( ) .

( ) ( ) .

( ) ( ) .

b) Hon thnh on hi thoi vi t cho:

: ?

: ....................................()

: ?: .......................................... ()

6.2) biu th ni ch. Chp dnh sau cc danh t c ngha v a

im, biu th ni xy ra hnh ng.

V d: +

.

+

.- Ch : Sau cc danh t c ngha ch tp th, on th, cng c

s dng nh tiu t ch cch, biu th ch ng -/.

V d: .

i s qun t chc.

- Luyn tp:

a) in vo ch trng

( ) ( ) .

( ) ( ) .


25/71 25

( ) ( ) .

( ) ( ) .

( ) .

b) Hon thnh on hi thoi sau: ?

: , .................................

: ?

: ..................................()

7)

Chp dnh sau cc danh t, b ngha cho mt danh t khc pha sau, biuth ngha s hu, ph thuc. Danh t c chp dnh trc tip pha trc l

ch s hu, danh t pha sau l vt s hu, ph thuc.

V d: +

.

+

.

+ ?

- Ch : Khi quan h b ngha (s hu, ph thuc) r rng c th

c lc b. V d: ; ...

Cc t(tao, t), (ti, em), (my, cu) khi kt hp vi c rt

gn v mt hnh thi thnh (ca tao, ca t), (ca ti, ca em), (ca my,

ca cu). V d: ; ; .

- Luyn tp:a) in vo ch trng

( ) ( ) .

( ) ( ) ?

( ) ( ) .

( ) ( ) ?


: ?

: ........................... ()


26/71 26

: ?

: ........................... ()

8) /, -Chp dnh sau danh t, biu th ngha lin kt cc danh t vi nhau.

Theo ting Vit c ngha l v, vi. kt hp sau cc danh t khng c ph

m cui, cn chp dnh sau cc danh t c ph m cui. c s dng

nhiu trong khu ng, vn ni. c th kt hp c vi tt c cc danh t

khng cn chia.

V d: +

+

.

+

.

.

- Ch : -/ c th tip tc kt hp c vi cc tiu t khc nh -,

-, -, -, -, -...V d: .

Ngi cng c th ni chuyn c vi ng vt.

- Luyn tp:

a) in vo ch trng

( ) ( ) .

( ) ( ) ?

( )

( )

.

( ) ( ) .

b) Hon thnh hi thoi

: ?

: .................................... (, )

: ?

: ..................................... (, )


27/71 27

9) -, -, -

-, -, - l cc tiu t chp dnh sau cc danh t hu sinh, nh

cc danh t ch ngi hay ng vt, biu th hnh thi tng cch ca danh t. Ni

mt cch c th hn, nhng tiu t ny lm cho danh t c chng kt hp vitr thnh cc i tng gin tip c hnh ng tc ng ti hay hnh ng xy

ra i vi chng. Dch sang ngha ting Vit, tng ng vi cho, i vi, vi.

V d: +

. (Gi th cho bn)

+

. (Cho con gu bnh ko)

- Ch : Cc tiu t ny thng xut hin trong cu c ng t ch ngtc, - c la chn s dng nhiu dng vn ni, v d:

? ( cho con ch thc n cha?)

Khi t c kt hp cng l danh t ch i tng cn phi knh trng cho

ph hp vi phm tr knh ng, - c la chn s dng thay th. V d:

. ( gi in thoi cho thy)

Trng hp danh t c chp dnh vo l cc danh t v sinh (hay danh

t bt ng vt), -

c s dng thay th cho , -. V d:. (Em ti nc cho chu hoa)

- Luyn tp:

a) in vo ch trng

( ) .

( ) .

( ) .

( ) .

b) Hon thnh hi thoi: ?

: ............................... ()

: ?

: ................................ ()

10) , , -

Kt hp chp dnh sau cc danh t ch ngi, (trong quan h ca danh t

vi ng t khc lm v ng) biu th ngha: ng tc c bt u t ngi .


28/71 28

V d: +

.

- Ch : Khi danh t kt hp c ngha ch i tng l ngi phi knh

trng, - c s dng thay th. V d:() .

-() c th c s dng cho c trng hp danh t kt hp vi

chng mang ngha ch mt c nhn ai v c trng hp danh t biu th

ngha mt c quan on th ni chung. dng vn ni, -() c thayth, s nhiu bng .

V d: .

.- Luyn tp:

a) in vo ch trng

( ) ( ) .

( ) ( ) .

( ) ( ) .

( ) ( ) .

b) Hon thnh on hi thoi sau: ?

: ................................................. ()

: ?

: .................................................. ()

11) ~ -, - ~ -

Chp dnh sau cc danh t c ngha v thi gian hay a im, biu ththi im, a im xut pht v thi im, a im t n ca hnh ng.

~ - s dng cho cc trng hp ch a im cn - ~ - s

dng cho cc trng hp ch thi gian.

V d: ~

?

7 ~ 11 7 11

7 11 .


29/71 29

- Ch : - ~ - cn c s dng trong nhng trng hp ni v tin.

V d: .

- Luyn tp:

a) in vo ch trng( ) ( ) .

( ) ( ) .

12 ( ) 2 ( ).

( ) ( ) ?

( ) ( ) ?

b) Hon thnh on hi thoi sau

: ?: ......................................................................(11 ~12 )

: ?

: ................................................................. ( ~ )

12) ()

12.1) ( ) biu th phng hng. Chp dnh sau cc danh t ch v tr

hay a im, th

ng xut hin trong cu c v ng l ng t chuyn ng, biuth phng hng ca chuyn ng . c s dng khi danh t kt hp

khng c ph m cui hoc c ph m cui l , cn s dng vi cc

trng hp danh t c ph m cui.

V d: +

. (Hy i v pha trng hc)

+

. (Hy th i v vn phng xem)

+ ()

. (Hy qua qun c ph)

- Luyn tp:

a) in vo ch trng

( ) ?

6 ( ) .

( ) .

( ) .


30/71 30


: . ?

: .................................... ()

: ?: ..................................... ()

12.2) -( ) biu th cng c. Chp dnh sau danh t, biu th ngha

y l phng tin, phng php hay dng c thc hin hnh ng. s

dng khi danh t kt hp khng c ph m cui hoc c ph m cui l , cn

s dng vi cc trng hp danh t c ph m cui.

V d: +

. (Hy ni chuyn bng ting Hn) +

. ( n y bng tu ho)

+ ()

.(Lm b hoa bng hoa hng)

+ ()

.(n m bng a)

- Luyn tp:a) in vo ch trng

( ) ( ) .

( ) ( ) ?

( ) ( ) ?

( ) ( ) .

b) Hon thnh hi thoi

:

?: ...................................... ()

: ?

: ...................................... ()

13) -

Tiu t s dng khi so snh. Kt hp chp dnh sau danh t biu th

ngha so snh danh t vi danh t khc. Danh t c chp dnh ngay sau


31/71 31

l danh t th hin cho i tng c a ra so snh vi. thng xut

hin trong cu c trng t mc (hn).

V d: +

. +

.

- Ch : Khi s dng trong cu c v ng l ng t biu hin ng tc,

so snh, bt buc phi c cc trng t b ngha.

V d: .

- Luyn tp:

a) in vo ch trng( ) ( ) . ()

( ) ( ) . (


32/71 32

trng i vi ngi ni, hoc ngi ni chn nhng khng hon ton hi lng

vi s la chn ca mnh.

V d: .

(Nng qu hay l i bi i - nh tm i bi vy)() Cn c dng biu th ngha nhn mnh, khi kt hp sau cc

danh t ch s lng. Thng th vi cu khng c i t nghi vn km theo,

ngha ca -() s l: tht ngc nhin ngoi d on, cn trng hp cu c

i t nghi vn () s c ngha khong chng.

V d: ? (Hc khong my ting?)

9 ? (Hc tn 9 ting c ?)

- Luyn tp:a) in vo ch trng:

( ) ( ) .

( ) .

( ) ( ) .

( ) ( ) .

5 ( ) 6 ( ) .

( ) ( ) .b) Hon thnh hi thoi

: ?

: ................................ (, )

: ?

: .................................... (, )

15) -Biu th ngha la chn duy nht, thnh phn n kt hp cng c gi tr

ngc li vi nhng g c cp, nhng g l tin trc . Dch theo

ngha ting Vit l ch.

V d: +

. Ch Su-mi thch sa.

+

. Su-mi ch thch sa.


33/71 33

Luyn tp:

a) in vo ch trng

( ) .

( ) ?

( ) .

( ) ( ) .

b) Hon thnh hi thoi

: ?

: , ...........................

: ?: , ..................... ()

: ?

: , ............................

: ?

: , ....................... ()

16) -()

Chp dnh sau danh t, c chc nng ngha ging nh /(i chiu),

song phn b hn ch hn. - c ngha nhn mnh, s dng trong nhng cu

m ngi ni nhn nh ni dung vn l ng nhin, tt nhin nh vy.

kt hp vi t khng c ph m cui cn kt hp vi t c ph m cui.

V d: + .

( )

+

- Ch : -/ ch xut hin cu trn thut, tuy nhin cu trc xut

hin / thng phi c nhng v cu lin kt theo sau, c ni dung i

chiu vi v trc. Do , v ni ng sau v cu hay cu c thng l cc


34/71 34

ui t lin kt -, -() hoc l cc trng t lin kt cu -,

.

- Luyn tp:

a) in vo ch trng

( ) ( ) . ...

( ) ...

( ) ?

( ) ?

b) Dch sang ting Vit cc cu sau

.

.

.

?

17) -()

Biu th ngha ging vi (), song khc ch s dng khi

ngi ni c thi bt mn i vi kt qu la chn, nh gi mt cch ph

nh ci c chn l th yu th -() s dng khi ngi ni khng nh

gi tr ca vt c chn tuy thp song i vi ngi ni th mc l

may mn ri.

V d: +

.

Ch c mt ci qut thi th cng tt ri.

So snh: .

Nu c mt ci qut th cng tt.- Ch : - cn khc vi ch c th kt hp vi cc trng t

biu th ngha nhn mnh, cn khng c chc nng ny. V d:

(Chui rt l t).

- Luyn tp:

a) in vo ch trng

( ) .

( ), ( ) .


35/71 35

( ) .

( ) , ( ) .

b) Dch sang ting Vit cc cu sau

.

.

.

.

18) , ,

V mt ngha gn ging vi (cng). Tuy nhin, , , c s dng khi cn biu th nhng s vic ngoi l, khng dng cho nhng s

vic c ngha tt yu, ng nhin. c bit, ba tiu t ny c ngha tng

i ging nhau, kh phn bit trong cch s dng:

hn ch s dng trong nhng trng hp ngi ni khng th ng

c, khng mong i, cng chnh vy m n thng khng c s dng trong

cc cu mnh lnh hay ngh.

V d: +

.

Thm ch c hc sinh gii Su mi cng thi trt.

So snh : khng ni .

(Thm ch my cng ng n mun.)

mang ngha rt ging vi . Tuy nhin, - c tnh chtnhn mnh hn so vi , thng biu th ngha: tt c, k c mt ci cui

cng, ng thi cn c th c dng trong nhng cu biu hin vn c

ngi ni mong i, hy vng t trc.

V d: +

.

Ma xun ny s phi a nt a em gi i ly chng.(cn li mt

a em cui cng)


36/71 36

+

? Cn li c my cng nh b i ?

cng ging v mt ngha, song li ging im c

th dng trong nhng tnh hung biu hin s mong i ca ngi ni.

V d: +

.

Nu thua c trn u ln ny th khng cn g ni.

So snh: .

Nu thua nt trn u ln ny th khng cn g ni.- Ch : c im khc vi l: thng dng trong cu m

kt qu ca s vic em li nhng bt li cho ngi ni, trong khi li c th

c s dng c nhng trng hp khc khng phi nhvy.

V d: +

.

Khng ng ci g keo kit mua c qu tng cho ti.

So snh: khng ni cu: .

(Khng ng ci g keo kit mua nt c qu tng cho ti.)

Ngoi ra cng khc vi ch dng trong cu khng

nh cn xut hin trong nhng cu ph nh s t nhin hn.

V d: cch ni t nhin:

.

Khng ngh l ci g keo kit li mua c qu em n.cch ni khng t nhin:

* .

(Khng ngh l ci g keo kit li mua thm ch qu em

n.)

So snh: cch ni t nhin:

.

Ngi thm ch c cho hi vi hng xm lng ging cng khng.


37/71 37

cch ni khng t nhin:

.

Ngi n c cho hi vi hng xm lng ging cng khng.

- Ch : -, -, - c th kt hp tip vi , thnh

, -, - vi ngha nhn mnh hn.

- Luyn tp: S dng -, -, - in vo ch trng

( ) ?

( ) .

10( ) .

( ) .( ) .

( ) .

( ) .

19) -

i sau cc danh t biu th ngha l mi..., hoc mi..., v mt

ngha ging vi hu t ch s nhiu -(nhng), khc ch l t xc

nh s lng chung ton b, ton th.

V d: +

.

Mi ngi(tng ngi mt) khen anh ta.

5 + 5

5 .Xe but c 5 pht li n.

- Luyn tp:

a) in vo ch trng

( ) .

( ) ?

( ) .

( ) .


38/71 38

b) Dch sang ting Vit

.

.

30.

!

20) -()

Biu th ngha nhn mnh vo i tng m th t kt hp pha trc ch

ra, thng ch xut hin v tr ch ng.

V d: +

.

Chnh s c gng l con ng tt ca thnh cng.

+

.

Chnh c gi l mt ngi p.

- Luyn tp

a) in vo ch trng

( ) .

( ) .

( ) .

( ) .

b) S dng () tr li cho nhng cu hi sau:

: ?

: ......... .

: ?

: ......... .

: ?

: ......... .

20)

Kt hp chp dnh sau cc danh t hay cc ng t hoc tnh t c

danh t ho bi ui chuyn loi danh t -(danh ng hoc danh ng mnh


39/71


40/71 40

sau cc thn ng t hay tnh khng c ph m cui, - sau cc

thn ng t hay tnh t c ph m cui.

V d: + -

.

+ -

.

- Ch : Trng hp v ng l danh t, chnh xc hn l s kt hp gia

danh t vi t (l), - cng c s dng, thnh -.

V d: .

- Luyn tp:

a) Chia cc ng t, tnh t v t (l) trong cc cu sau dng cu trn thut, knh trng:

() .......................................

() .......................................

() .......................................

() .......................................

() .......................................

() .......................................

b) Hon thnh hi thoi

: ?

: , .......................................

: ?

: , ................................ ()

: ?

: ....................................... ()

: ?

: , ....................................... ()

2) -/?

L dng thc biu th ngha nghi vn, hi ca ui t kt thc cu -

. Dng trong trng hp i tng ngi ni biu th s nghi vn hay hi


41/71 41

ngi nghe mt cch knh trng khch so. - dng sau cc ng t hay

tnh t khng c ph m cui, cn - dng trong trng hp t kt hp c

ph m cui.

V d: + -?

?

+ -?

?

- Ch : Trng hp v ng l danh t, cng ging nh -, hi,

nghi vn, ting Hn s dng -?

V d: + ?

? + ?

?

- Luyn tp:

a) Chn cu hi thch hp vi cu tr li

. ?

. ?

. ?. ?

a. .

b. .

c. .d. .

. ?

. ?

. ?

. ?

a. .

b. , .

c. , .

d. .

b) Chia cc t sau dng cu hi

: .............................................................. (, )

: .

: ............................................................... (, )

: .

: ................................................................. ()

: , .


42/71 42

: ................................................................. ()

: .

3) -/Loi ui kt thc cu trn thut, biu th thi knh trng thn mt vi

i tng ngi nghe. Chuyn s dng trong cu c v ng l danh t, vi cu

trc kt hp l danh t + (l) + . c s dng khi m tit cui cng

ca danh t kt hp khng c ph m cui cn c s dng khi m tit

cui ca danh t c ph m cui.

V d: +

.

+

.

- Luyn tp:

a) S dng ui kt thc -/- hon thnh cc cu:

.........

.........

.........

.........

b) Hon thnh hi thoi:

: ?

: ................................................. ()

:

?: .................................................. ()

4) -()

ui kt thc cu ngh, kt hp sau cc thn t ca ng t ch hnh

ng, biu th ngha, ngh, khuyn ngi nghe cng thc hin mt hnh

ng no . - kt hp sau cc thn ng t c m tit cui cng kt thc

bi mt nguyn m, cn - kt thc sau cc thn ng t m m tit cui


43/71 43

kt thc bi mt ph m cui.

V d: +

.

+

.

- Luyn tp:

a) S dng cc t sau t cu ngh:

(, ): ...........................................................................

(, ): ...........................................................................

(, ): .......................................................................(, ): ...........................................................................

b) S dng t cho hon thnh hi thoi:

: ?

: , ................................................ ()

: ? ?

: ................................................................()

5) -()?

ui kt thc cu gn sau cc thn ng t ch ng tc hay sau cc thn

tnh t ch tnh cht, trng thi, biu th ngha t vn , hi kin i

phng hay biu th phn on v mt s vic no ca ngi ni. - kt

hp sau cc thn ng t hay tnh t c m tit cui kt thc l mt nguyn m, -

kt hp sau cc thn ng t, tnh t c m tit cui cng kt thc bng

mt ph m cui. Trng hp t kt hp l mt danh t, (l) c s dng

kt hp theo mu: danh t + .

V d: + ?

?

+ ?

?

+ ?

?


44/71 44

- Ch : Ty theo nhn xng ca ch ng m ngha ca cu c

v cu tr li tng ng c th khc. Chng hn khi ch ng ca cu c

l cc i t nhn xng ngi th nht nh , th cu lc ny s c tnh

cht l hi kin ca i phng v , nh ca bn thn ngi ni, v lc

ny cu tr li tng ng s c dng mnh lnh, s dng cc ui nh -

(), -(). Trong trng hp ny, - ch kt hp vi cc thn

ng t ch ng tc.

V d: : ?

(By gi ti s dn dp nh)

: , .(Vng, xin hy dn dp lun by gi i )

- Khi ch ng ca cu c - l i t(chng ta), cu s c

ngha l ngi ni hi kin hay ch s ng ca i phng v hnh ng,

v lc ny cu tr li tng ng s di dng ngh -. Trng hp

ny - cng ch kt hp vi cc thn ng t ch ng tc.

V d: : ?

(Chng mnh n Naeng-myon nh)

: , .

(, hy cng n Naeng-myon i)

- Khi ch ng l i t nhn xng ngi th ba, - c th kt hp

c c vi cc thn ng t ch ng tc ln cc thn t ca tnh t ch tnh cht,

trng thi. Lc ny cu c ngha biu hin s phn on ca ngi ni.

V d: : ?Ngy mai tri c p khng nh?

: .

Vng c l ngy mai tri p y .

- Luyn tp:

a) c cu vi - bng cc t cho:

(, ) ....................................................................

(, ) ............................................................................


45/71 45

(, ) ............................................................................

(, ) ................................................................................


: ........................................................................

: , .

: ........................................................................ ()

: , .

6) -()

ui kt thc cu mnh lnh, biu th s knh trng i vi ng

i nghe.L ui cu trong cu trc lun c s kt hp vi yu t knh trng ch th ca

hnh ng -(). - c s dng khi kt hp vi cc thn t ca

ng t c m tit cui tn cng bng mt nguyn m, cn - kt hp

vi cc thn t ca ng t c m tit cui tn cng bng mt ph m cui.

V d: +

.

+

.

- Luyn tp:

a) Hon thnh cu vi t cho di y:

(, ): ............................................................................

(, ): ............................................................................

(, ): ............................................................................(, ): .......................................................................


: ?

: .......................................................... ()

: ?

: .......................................................... ()


46/71 46

7) -?

ui kt thc cu biu th ngha ngi ni ang ni ti mt s vic m

mnh c bit v mun xc nhn li i vi ngi nghe.

V d: + +

: ? (trng hp ch i s ng )

: , .

+

: ?

(trng hp xc nh li, khng cn tr li)

- Ch : - c th kt hp vi cc danh t thng qua t (l),thnh ?.

V d: ? (Ci l ci g nh?)

- Luyn tp:

a) t cu vi t cho di y:

(, ): ..........................................................................

(, ): ..........................................................................

(, ): ......................................................................

(, ): .......................................................................


: .................................................................................

: , .

: ....................................................................................

: , .

8) -()

ui cu biu th s phn on hoc biu th mt s vic cha c xc

thc r rng i vi ngi ni. - c s dng khi kt hp vi c thn

ng t hay tnh t c m tit cui tn cng l mt nguyn m, - dng

khi thn t ca ng t hay tnh t c m tit cui tn cng l mt ph m.

Trng hp t kt hp l danh t, (l) c s dng vi hnh thc


47/71 47

.

V d: +

.

+

.

+

.

- Ch : S dng vi cc ng t c ngha hnh ng trng hp ch

ng l ngi th nht (ti) (chng ti), -/ biu th ch, k

hoch hay s ha hn, th tht ca ng

i ni.V d: .

Khi biu th cc ngha ch, k hoch, ha hn nh trn dng vn ni,

-/ c th c s dng thay th cho -/.

V d: ; ...

- Luyn tp:

a) Chia ng t trong cc cu sau:

.......................................... ()

.................................. ()

......................................... ()

...................................... ()


: ?: ....................................... (3)

: ?

: , ....................................

9) -()

ui kt thc cu c th kt hp c vi tt c thn t ca ng t, tnh

t, hay danh t (thng qua -l). c s dng biu th l do, hay gii


48/71


49/71 49

ngi nghe, khi kt hp vi thn ng t, - hay c s dng, khi kt

hp vi thn t ca tnh t- hay - c s dng v khi kt hp vi danh

t vi t (l), () c s dng. Trong cch ni biu th s knh trng

vi i tng ngi nghe "-" c thm vo thnh - , -, -().

V d: + -

!

+ -

!

+ -()

!- Luyn tp:

a) Chia cc t sau hon thnh cu:

...................................... ()

.......................................... ()

......................................... ()

.............................................. (40 )

b) Hon thnh hi thoi:: ?

: ............................................. ( )

: ?

: , ....................................... ( )

B. Loi ui t khng kt thc cu ( )

B.1. Cc ui t chuyn loi nh ng

L loi ui t nm v tr kt thc ca mt nh ng. Gm 2 loi chnh l

nh ng do ng t v nh ng do tnh t m nhn hoc lm thnh phn trung

tm.

1) Cc ui t chuyn loi nh ng kt hp vi tnh t (loi ui t ny

c s dng cho c trng hp mt nh ng mnh c v ng l tnh t).

ui -() c s dng kt hp vi phn thn t ca tnh t biu th

tnh t c t trc mt danh t, c vai tr lm nh ng b ngha cho danh

t. - kt hp vi cc thn t ca tnh t c m tit cui tn cng bng mt


50/71 50

nguyn m cn - c s dng vi tnh t c m tit cui tn cng bng mt

ph m.

V d: + -

. + -

.

- Ch : Mc d v mt ngha l tnh t nhng cc t c v

xut hin trong cu trc v mt hnh thi nh: , ,

, , , s khng kt hp vi -() m kt hp vi

-.

V d: +

.

Luyn tp:

a) Hy chia cc tnh t sau di dng nh ng b ngha cho danh

t:

: , : .............................................................

: , : .....................................................

: , : .....................................................: , :..............................................................

b) Hon thnh hi thoi

: ?

: , .......................................... ()

: ?

: ......................................................... ()

2) Cc ui chuyn loi nh ng kt hp vi ng t (loi ui t ny

c s dng cho c trng hp mt nh ng mnh c v ng l ng t)

Cc ui -(), -, -() c s dng kt hp vi phn thn t ca

ng t, biu th ng t c t trc mt danh t, c vai tr lm nh ng

b ngha cho danh t. -() l ui biu hin hnh ng ca ng t kt hp

hon thnh, thi ca ng t l qu kh, - l ui biu hin hnh ng

ca ng t kt hp ang c tin hnh, thi ca ng t l hin ti, cn -

() l ui biu hin thi tng lai ca ng t kt hp.


51/71 51

V d:

Thi qu kh:

.

.Thi hin ti:

.

.

Thi tng lai:

.

?

Ch , trng hp mt danh t b ngha cho mt danh t khc, cng ch ramt i tng, t(l) s c s dng kt hp di hnh thc -.

V d: +

.

ui t - biu th s hi tng v vic tin hnh hot ng, nhng trng

thi qua trong qu kh hoc nhng thi quen m ngi ni kinh nghim,

tri qua c s dng kt hp di dng ui kt thc nh ng l .

V d: ? ?

.

Khi nh ng b ngha cho danh t, c ng t hay tnh t biu hin

ngha hi tng li mt s vic hon thnh trong qu kh, ui kt thc nh

ng s c hnh thc kt hp l (-/), gm c ui t biu th ngha hon

thnh -/- + ui t biu th hi tng - + ui t biu th nh ng-.

V d: + + +

.

+ + +

.

Luyn tp:

a) Chn ng t thch hp lm nh ng trong cc cu sau:

(, , ) ?

(, , ) ?

(, , ) ?


52/71 52

(, , ) ?

b) S dng t cho trong ngoc hon thnh hi thoi:

: ?

: .................................... ( + ): ?

: .....................................

( + )

B.2. Loi ui t chuyn loi danh ng

1) -

L loi ui t kt hp sau cc thn t ca ng t hay tnh t, bin i,

em li tcch ca mt danh t hoc danh ng cho ng t, tnh t . V d:(ni) - (s ni, vic ni)

(nghe) - (s nghe, vic nghe)

Sau khi qua qu trnh danh t ho vi , cc cu trc ny thng hay

tip tc kt hp vi cc tiu t: -, -, - hoc cc ui t -, -.

V d:

+ = ; + =

+ = ; + =

Ch : Yu t - thng c s dng th hin tc ng hay biu ng.

V d: (nm m n bnh Teok)

(Vit ting Hn trong lp hc)

- cng c s dng cu to nn nhng danh t mi trong cu to t,

nh

:

,

,

,

,

,

...Luyn tp:

a) S dng t cho di y t cu c s dng :

, : ............................................................

, : ...............................................................

, : ........................................................

, : ....................................................................

b) Hon thnh on hi thoi sau:

: ?


53/71 53

: ...........................................................(, )

: ?

: ...........................................................(, )

2) -()-() cng ging nh - c s dng kt hp sau cc ng t, tnh t

danh t ho cc ng t, tnh t ny.

V d: (m) + = (gic m, vic m)

(kh) + = (s kh, ni kh)

(hp) + () = (s cht hp)

V i th, -() c phn bit vi - v ng chnh ca c cu vn,

nu s vic c biu hin danh ng l mt s vic c xc nh -()c s dng v ngc li, i vi s vic cha xc nh r rng, - c s

dng.

V d: .

.

.

Ch : -() cng c s dng trong cc trng hp th hin biu ng,

v d: ...-() cng xut hin trong cu to t, to nn nhng danh t mi: ,

, , , , , , , ...

Luyn tp:

a) Chuyn cc ng t, tnh t sau sang thnh cu trc c chc

nng danh t, sp xp theo cp tng ng:

. (....................) . (....................)

.

(....................)

.

(....................). (....................) . (....................)

. (....................) . (....................)


: ?

: ...............................(, )

: ?

: ............................ . ()


54/71 54

B.3. Loi ui t chuyn loi trng ng

- gn sau cc ng t hay tnh t, chuyn ho chc nng ca ng t

tnh t ny thnh ph t, b ngha cho ng t (khc) lm v ng ca cu.

V d: + = .

+ =

.

+ =

.

Ch : Trng hp - gn sau cc ng t ch hnh ng c th c i,

s dng thay th nh -.

V d:

.

.

.

Luyn tp:

a) S dng t cho di y t cu vi -

. , : ................................................................

. , : ....................................................................

. , : ....................................................................

. , : ........................................................


: ?

: , ......................................... (): ?

: , ......................................... ()

C. ui t lin kt cu

1) -

ui t lin kt sp xp, ni cc ng t vi nhau, tnh t hay danh t vi

nhau, biu hin theo ngha lit k n thun hay lit k theo trnh t thi gian.


55/71 55

V d:

+

.

+ . + + .

.

Ch : Khi s dng vi hnh thi danh t + , danh t + , c th

c hiu theo ngha cng vi cch s dng: --(bt c l

ci g/ai, khng la chn/phn bit). V d:

.

, . .

.

Khi biu hin ngha lit k s vic theo trnh t thi gian, - c th

c s dng ging vi cc hnh thc: - hay -. V d:

.

.

Khi kt hp, ni cc ng t hay tnh t tri ngha vi nhau, - cng biuhin ngha lit k c tnh cht i chiu. V d:

.

.

Luyn tp:

a) Hon thnh cu vi cc t cho di y vi -:

;

..........................................................................;

..........................................................................

;

..........................................................................

b) in vo ch trng hon thnh cu:

.... . ()

.... . ()

... . ()


56/71 56

2) /()

Loi ui t lin kt, gn sau cc ng t hay tnh t, ni hai v cu vi

nhau, biu th (v trc l) nguyn nhn hay iu kin ca cu vn v sau,

cng c trng hp / c s dng biu th tun t v mt thi gian.

Cc thn ng t, tnh t m m tit cui c nguyn m l , s kt

hp vi ; Cc thn ng t, tnh t m m tit cui c nguyn m nh,

, , s kt hp vi ; Trng hp thn ng t hay tnh t kt thc

bng m -(trong ) s kt hp vi . Khi kt hp vi danh t, -

(/) c th c s dng vi hnh thc -/.

2.1) /() biu th nguyn nhn, l do:V d: + -/ +

.

+

.

+

.

+

.

Ch , khi -(/) c s dng biu th l do hay nguyn nhn,

ui t kt thc c cu vn khng th dng cc dng mnh lnh, ngh, hi

kin nh: -(); -(); -()?... Nhng lc ny nn thay

th -(/) bng -() cu vn s c t nhin hn.

V d: { (ng), (sai), (sai),? (sai)}

{ (ng), (ng),

(ng), ? (ng)}

Luyn tp:

a) Ghp hai cu thnh mt cu phc:

) +

.....................................................


57/71 57

) +

.....................................................

) +

.....................................................

b) Chia ng t, tnh t cho vi ui t thch hp:

) () .

) () .

) () .

2.2) (/) biu th ngha tun t v mt thi gian:

Biu th ngha v trc v v sau ca cu vn c lin quan mt thit n

nhau, s vic v trc phi c thc hin th mi c s vic v sau. Lc ny, v trc ca cu ch c th xut hin vi cc ng t ch hnh ng. v sau,cc ui t nh dng cu, kt thc cho c cu c th c xut hin vi cc hnh

thc mnh lnh, ngh.

V d: +

.

+

.

Luyn tp:

a) Ghp hai cu thnh mt cu:

) +

.....................................................

) +

.....................................................) +

.....................................................

b) Chia cc t cho trong ngoc vi ui t thch hp:

) () .

) () .

) () .

) () .


58/71 58

3) -(), -()

ui lin kt hai v cu, biu th v trc l nguyn nhn, l do ca s

vic din ra v sau. Trng hp biu th ngha l l do, () s dng

khc vi -(/) ch n c th s dng kt hp vi cc ui t kt thc

ton cu vn dng: -(), -(), -()? l cc ui kt thc

cu dng mnh lnh, ngh, hi kin.

- c s dng kt hp vi cc thn ng t, tnh t tn cng l

nguyn m; -() c s vi cc thn ng t, tnh t m tit cui kt thc

bng mt ph m cui; cn -() c s dng kt hp vi danh t, m

v thc cht l s kt hp ca t

(l) vi -

.V d: +

.

+ ()

.

+

+

Luyn tp:

a) Ghp hai cu sau thnh mt cu:

) +

...........................................................

) +

...........................................................) +

...........................................................

b) S dng () in vo ch trng:

) ........ .

) ....... .

) ........ .

) ........ .


59/71 59

4) () (//)

Loi ui t lin kt ni hai v cu. c gn vo sau cc ng t ch

hnh ng v trc lin kt vi v sau l cc ng t ch s di chuyn, i li,

biu th ngha: Hnh ng di chuyn v sau l nhm thc hin , mcch v trc. Khi kt hp vi cc ng t tn cng bng mt ph m cui,

ngoi tr m ra, () c chn thm vo.

V d: +

.

+ ()

.

Luyn tp:a) Ni cc cu sau thnh mt cu:

) + .

.......................................................

) + .

.......................................................

) + .

.......................................................b) S dng -() in vo ch trng:

..... .

...... .

....... .

....... .

5) -() ()Loi ui lin kt cu, biu hin hnh ng v sau ca cu c tin

hnh vi mt mc ch hay no m hin ti vn cha t c v trc

ca cu. Loi ui t ny ch kt hp vi cc ng t ch hnh ng, tuy nhin,

khc vi -(), cc ng t xut hin v sau ca cu c th l cc ng t

khc, khng gii hn cc ng t ch s chuyn ng. Tuy nhin cn lu

rng, cu c s dng -() khng th xut hin vi cc ui kt thc dng

ngh hay mnh lnh. -

kt hp vi cc thn ng t c m cui


60/71 60

cng l nguyn m hoc m ; - kt hp vi thn ng t tn cng

bng ph m cui.

V d: +

. +

.

Luyn tp:

a) Lin kt hai cu thnh mt cu:

) +

) +

) + b) Chia cc ng t trong ngoc, chp dnh vi ui lin kt

:

) ().......... .

) ().......... .

) ()........... .

) ()............. .

6) -

ui lin kt cu, s dng kt hp c vi c ng t v tnh t, khi v

sau ca cu c ni dung i lp li vi v trc ca cu. ng t hay tnh t v

trc, trong kt hp vi - c th s dng theo thi qu kh hoc tng lai

nh chp dnh vi cc ui t -/; -. V trc v v sau c th o ln cho

nhau, song cu c - thng khng xut hin di dng nghi vn.

V d:

+

.

+

.

Ch , khi s dng vi danh t, t(l) s xut hin vi hnh

thc (). V d:

+ .

+ .


61/71 61

c th xut hin phn trc nh mt khi ng, bt u cho vic th

hin phn sau ca cu. V d: , ,

...(?)

Luyn tp:


) +

........................................................

) +

........................................................

) + ........................................................

b) S dng thch hp vi cc ng, tnh t trong ngoc:

) () ............. .

) () ........... .

) () ........... .

) ()............. .

7) -()

ui lin kt, chp dnh sau ng t hay tnh t, biu th s tin hnh

ng thi ca hai hnh ng hay trng thi c hai v trc v sau ca cu. Ch

ng hai v cu thng l mt, ngoi ra -() cn c th kt hp vi cc

tiu t, xut hin di cc hnh thc khng nh, nhn mnh: -(); -

()... - kt hp vi thn ng t hay tnh t c m cui cng l

nguyn m hay ph m ; - kt hp vi cc thn ng, tnh t kt thc

bi ph m cui; () s dng khi kt hp vi danh t.

V d: +

.

+

.

+ + .


62/71 62

Luyn tp:


) +

........................................................) +

........................................................

) +

........................................................

b) Chp dnh cc ng, tnh t trong ngoc vi -():

) ()..............

) ()...............) ().............

) ()..............

8) -(); -; -

ui lin kt c s dng khi mun biu hin cc : gii thch l do,

chuyn mun ni, i chiu, hoc gii thch mt tnh hung no . - kt

hp vi thn tnh t tn cng bng nguyn m; - kt hp vi thn tnh t tn

cng bng ph m cui; - kt hp vi thn ng t; - kt hp vi danh

t.

V d: + (i chiu)

.

+ (l do)

. + ?

(chuyn )

?

+ (gii thch tnh hung)

.

Ch , cc trng hp t kt thc bng -/, khng c kt hp

s dng vi ui -() m c s dng vi ui -. ui -()/


63/71 63

c th c s dng nh ui kt thc cho c cu. V d: (),

(), ().

Luyn tp:


) + ?

.................................................

) +

.................................................

) + ?

.................................................b) Chia -()/ vi cc t trong ngoc:

) 2 ()........ .

) ().......... .

) ()........... .

) ()............ .

9) (/), /

Kt hp vi c ng t hay tnh t, biu th ngha gi nh, cho php,

hoc chp nhn. Phn u cu hay xut hin ph t km theo nhn

mnh, pha cui cu thng hay s dng vi cc t: (tt), (khng

sao), (c). s dng kt hp vi cc thn ng, tnh t c nguyn m

ca m tit cui l , ; s dng vi cc nguyn m cn li; dng

khi kt hp vi t kt thc bng (c th xut hin di dng ); -/ dng khi kt hp vi danh t.

V d: + ?

?

+ ?

?

+

.


64/71 64

+

+

.

Ch , khi cu vn l cu nghi vn, dng hi kin cu tr li, nu l

cu ph nh s s dng cu trc: -() biu th ngha cm on. V

d:

: ?

: , .

Luyn tp:a) Ghp hai cu thnh mt cu:

) +

.....................................

) + ?

.................................................

) +

..................................................

b) Chp dnh ui / vi cc t trong ngoc:

) ().................. ?

) ()................... .

) () .................. .

) () ............ .

10) -

10.1) ng t +

L loi ui lin kt s dng khi ch ng ca c v trc v v sau cu l

mt, biu hin ngha, hnh ng v trc ca cu c chuyn sang mt

hnh ng khc ( v sau ca cu).

V d: +

.


65/71 65

+

.

Ch , - cng c th dng khi v trc ca cu biu thi nguyn nhn

v v sau biu th kt qu (vi ngha, hnh ng v trc c thc hin xong,

dn n kt qu l hnh ng v sau). V d:

.

.

Cng c trng hp, ch ng ca v trc v v sau khc nhau. Lc ny,

ng t biu th hnh ng v trc v v sau s l mt, s c ngha ch

ra tnh hung hai v cu thay i.V d: .

Luyn tp:


) +

.........................................

) +

.........................................

) +

.........................................

b) Chp dnh ui t thch hp vi ng t trong ngoc:

) ()............... .

) ()............... .

) ()............. .) ()............... .

10.2) ng t, tnh t + /()

Biu th ngha sau khi s vic v trc c hon tt, mt hnh

ng (s vic) ngc li vi n li tip tc xy ra v sau. Trong trng hp ny,

ch ng ca v trc v v sau phi l mt v cc ng t v trc v v sau

phi c ngha tri ngc nhau. Thng th ch xut hin gii hn cc ng t

hnh thnh nn cp tri ngha nh /; /; /;


66/71 66

/; /; /; /...

- s dng vi cc ng t c nguyn m ca m tit cui l , ;

- s dng vi cc ng t c nguyn m ca m tit cui l cc m cn

li; - kt hp vi cc ng t kt thc bng -.

V d: +

+

+

.Ch , cng c nhng trng hp -/ biu th hnh ng v

trc l l do, l hon cnh dn n hnh ng v sau. V d:

.

.

Luyn tp:


) + .

.......................................

) + .

.......................................

) + .

.......................................

b) Chia cc ng t trong ngoc vi -/:) () ......... .

) ().............. .

) ()............... .

) () .

10.3) /()

L ui loi c s dng khi mt hnh ng pht sinh mt a

im, c tip ni vi mt hnh ng c lin quan vi n mt a im khc.


67/71 67

- s dng vi thn ng t c nguyn m ca m tit cui l , ;

s dng vi cc thn ng t c nguyn m ca m tit cui l cc m

cn li; - s dng vi cc thn ng t tn cng bng (,

).V d: +

() .

+

() .

+

() .

Ch , tuy ging vi cu trc -// nhng trng hp s dng -// a im xy ra hnh ng v trc v v sau ca cu nht thit

phi thay i. V d:

() () .

() () .

Luyn tp:


) + . .......................................................

) + .

.......................................................

) + .

.......................................................

b) Chia ng t trong ngoc vi //:

)

(

)...............

.) ()................ ?

) ()................... .

) ()................. .

11) -()

S dng ni hai v cu, biu hin ng tc hay trng thi v trc cng

tr nn nng n, nghim trng hn. - s dng vi cc thn ng t, tnht kt thc bi nguyn m hay ph m ; - s dng vi cc thn ng


68/71 68

t, tnh t kt thc bng ph m cui.

V d: +

.

+

.

Ch , ngha ca - s cng c nhn mnh hn khi s dng kt

hp vi -, di dng -() -().

V d: .

.

Luyn tp:a) Ghp hay cu thnh mt cu:

) +

..........................................

) +

..........................................

) +

.................................................

b) Chia cc ng, tnh t trong ngoc vi -() v -():

) ()........ ()............ .

) ()............... .

) ()........... ()............... .

) ()........... .

12) -

ui lin kt, s dng biu hin ngha tin hnh t ti mt mc

no hay c nh hnh ng v trc ca cu. - cng c dng khi

mun biu hin mc tiu hay phng hng ca hnh ng. C th ni v trc

ca cu ni bng c vai tr nhmt trng ng cho v sau ca cu.

V d: +

.


69/71 69

+

.

Ch , - c th c thay th bng - ca dng thc gy khin -

.

V d: .

.

Luyn tp:


) + .

.....................................................) + .

.....................................................

) +

.....................................................

b) Chia ng t trong ngoc, chp dnh vi -:

) 2 ()............. .

) ().............. .) ().............. .

) ()............. .

12) -/()

ui lin kt, c th kt hp c vi cc thn ng t hay tnh t, biu

hin v trc ca cu l tin , v sau ca cu l kt qu.

V d: +

.

+

.

Ch , khi v sau ca cu c ngha ph nh, -/ c ngha ging

vi -(/) (cho d .....).

V d: .

.


70/71 70

-(/) ngha s c nhn mnh hn khi kt hp vi - hoc .

V d: () .

() .

-(/) cng biu hin ngha hi hn khi kt hp vi dng qukh: -(/).

V d: .

.

-(/) nu kt hp s dng vi hay s biu hin ngha

l ngha v.

V d: .

.

Luyn tp:


) +

.......................................................

) +

.......................................................

) +

.......................................................

b) Chia cc ng t trong ngoc di y vi -//:

) ()........... .

) ()........... .

) ()............ .

) ()................ .

14) -

ui lin kt, kt hp vi thn ng t, s dng khi mun biu hin trong

khonh khc hnh ng ca ng t v trc va kt thc, ngay lp tc hnh

ng ca ng t v sau c bt u.

V d: +

.


71/71

+

.

Luyn tp:


) +

..........................................................

) +

..........................................................

) +

..........................................................b) Chia ng t trong ngoc vi -:

) ().................. .

) ().................. .

) ()...................... .

) ()............... .

15) -, ()

.....

cn na

tim hieu ngu phap tieng han

Documents