M T : Cy HAN NGC cn gi l cy " Nht Nguyt ",v nhiu tn na l " T Linh", " Thn dng sinh "...c tn khoa hc l Pseuderanthemur thuc h R (Acanthaceae) .C l, cha c mt cy thuc no m li c nhiu tnh nng tr bnh nh vy . Truyn thuyt, Han Ngc vn l cy mc hoang trong rng Cao Lng, cy mc v sng rt d dng, mt nm c th cao 3 mt. L mm, khng x, di nhn, mt phi xanh thm, mt tri xanh nht. L gi hi ng,l non nh khng mi v. L mc i xng to thnh mt, l vng d rng. V ma xun, cy ra hoa thnh chm cui cnh, cun hoa ngn, ng hoa di, hoa c 6 cnh nh, mu trng tm nht, khng thy qu. Thn cy gi, mu xm nu, r mc chm, khng c r ci. Cy c sc sng khe, rt thch nc. V vy m vo ma ma cy pht trin mnh m, vt cao rt nhanh, cnh l xum xu. CCH DNG V LIU LNG : Ngi ta dng l ti l ch yu. Nhng trong trng hp, phng thuc dng l kh cng tt, nhng phi mt nm l trn bn tay, v sc theo kiu c in: nc nht, 3 chn, cn li 1 chn, nc nh, 2 chn cn 8 phn. -Cn l ti th n ngay, gi hay xay sinh t ung, hoc l nu canh n. Liu lng trong 1 ngy dng trn nm l chia u 3 bui sng, tra, chiu. - Thng thng, nhai t 7 l n 10 l, bnh nh nhai 3 ln , bnh nng nhai 6 ln. Mi ln nhai khng qu 10 l, nu khng bit m nhai qu liu th b chong nh, nhng khng sao ch trong vng 10 n 15 pht l khi. CNG DNG : 1.Cha cc bnh v ng tiu ha :i lng, ri lon tiu ha, to bn, au bng . - n t 7 n 9 l , mt ngy 4 ln . Ba ngy lnh bnh. - Nu au bng m nghi l au rut tha cha kp i cp cu ( v bnh vin xa nh ), n liu cao :15 n 20 l, bnh tnh c rng nhai cho k , n 4 ln trong vng 1 n 2 gi , cn au khng cn bc bch , s gim nh , v tip tc phi i bnh vin cp cu. 2. Bnh km theo chy mu :chy mu d dy, ng rut, phn c mu, i tiu ra mu k c i but, i gt (i nh git v nng ). - Ly 1 nm l ti, 2 chn nc, nu cn 1 chn, ung sng sm khi cha n g, hoc lc bng i, hoc l nu canh nht, n 1 bt nh . n 1 ngy 3 ln sng, tra , chiu. Mt tun l ht bnh. 3. Bnh ung th thi k mi pht, bnh nhn thng au nhc nhiu, n ng khng c. - Nhai chm chm 10 l ( nh l phi nhai sao cho c nc ming ). n l xong, sau 20 pht l cn au gim dn. C nh th, mt ngy 5 ln. Sau 3 thng, ht ung th . ***** Nu ung th lu.cng khng nn bi quan, c nhai chm 15 l, mt ngy 6 ln. Nhng sng sm ung 1 ly nm l xay sinh t, ti ung 1 ly nm l nu chn ( mt nm l bng nm tay bnh nhn ). Nn nh l king m ng vt ( tht heo, g , b.. ) v nhng thc n ny lm cho t bo ung th sinh sn mau chng .Bn c rt nhiu hy vng, khng dm ni l cha lnh ung th , nhng iu thy trc mt l bn nhc nhi .Mong bn kin nhn , thc hin xem sao, cn nc, cn tt m. (Ung th l bnh Tr ku ai, ny d. Mong bn ng bi quan, c va n l Hon Ngc, va nim A-DI--PHT, rt nhiu hy vng khi bnh). 4. Cha cc bnh u x phi, tin lit tuyn : - mt nm l ti xay sinh t vi 1 chn nc, ung trc ba n. Mi ngy 3 ln, ung 1 thng ht bnh . 5 Cc bnh v gan :x gan c trng, vim gan: - n 10 l ti khi bng cn i. Mt ngy 3 ln. - L phi kh xay bt, ha vi bt Tam Tht theo t l 1/1, chnh l thuc tr x gan c chng c hiu .Bnh nhn ung trc ba n 1 mung c ph , 1 ngy 3 ln. Bng cm thy nh v

xp dn .Hai thng ht hn . 6. Bnh v thn: vim thn cp, hoc mn, suy thn, cc hin tng, i c, i ra mu :Nhai 9 l , 1 ngy 3 ln. Sau 1 thng cc triu chng trn gim dn v ...ht bnh . 7.Cha vim let : - n l ti khi bng cn i, nht l bui sng, mi ln 7 l, 3 ln bui sng, 2 ln bui chiu. Ch cn n trong 2 tun. Sau khi lnh bnh, tuyt i cm ung ru. Nu ung ru th bnh pht nng hn v khng cha bng l hon ngc c ! 8. iu chnh huyt p, n nh thn kinh : - Khi bin i huyt p (cao hay thp ), nhai chm , rt chm 9 l ( cho nc ming quyn vo l. n xong, nm nhm mt ngh ngi trong thi gian ngn khong 15 pht th huyt p s tr li bnh thng . 9. Cha v chn thng : Cc loi chn thng, chy mu, gy, dp xng hay bp tht ...L han ngc gi c tc dng cm mu, khi phc cc m c b dp, vim nhim . - Ty vt thng nng, nh, to, nh...m nhai l p vo vt thng. Trc ht, cm mu, sau th p l v bng li. Khang 2, 3 gi sau th thay bng. 10.Khi cm cm : c hin tng au u, st, mt mi, nga c ho khan : - n 8 l, c cch 1 gi n 8 l, 3 ln nh th cn st nhanh chng h, ht au u .Cn mt n cho c hay cho tht nu vi l han ngc, hnh, gng, tiu. Mt ngy sau s tr li bnh thng . Theo nghin cu ca Vin khoa hc Hoa K nm 1981, l Han Ngc c khng rt mnh chng Virus cm ngi, cng nh con g, con vt ( dn gian cn gi l mc dch ) 11. Khi phc sc khe: Khi mt mi ton thn v lao ng nhiu, hay bnh mi ht, bing n, kh ng : - Sng trc khi n im tm, nhai 5 n 7 l. Ti trc khi i ng nhai 5 n 7 l.C nh th khang 1 tun l th rt khe. PHNG PHP NHN GING V TRNG CY : - Lc u ta ch cn c 1 cy. - Sau khi mc nhnh c trn 3 t, ta ct t th 3 - v cm 1 t xung t .Nn che nng v gi m . - Sau 1 tun, nu ngn khng ho th cy bn r. ***** Khi ngt l, trnh ngt ht cun, cnh s chay (cng) s khng ra l na.Ta nn ct t u thn l . CHNG CH NH :CY HON NGC KHNG C CHNG CH NH : Cy Han ngc khng c, khng khng thuc, sau khi phn cht gm c :sterol, ng t do, carotenoit, flovonoit, acit hu c. Khng c biu hin khc thng no i vi ngi dng . CH : 1./ Theo Tin s, Bc s L Th Trung cy Han ngc c cha tr trn lm sng ,cc bnh nhn bnh vin 103 , th hiu qu rt ng tin cy . Qu v phi tun th theo hng dn v liu lng nh trn . 2/ Nc bt ng vai tr quan trng trong cha bnh, nht l phi nhai chm cng vi l han ngc . 3/ Khi iu tr ph n ang cho con b, khng nh hng n tuyn sa. 4/ Cc sc vt nh ch, g, chim b cu, v c chut rt thch l cy ny. Ln n l s kch thch tiu ha v mau ln.