tinka van vuuren - online talent manager · vitaliteitsmanagement: je hoeft niet ziek te zijn om...
TRANSCRIPT
Vitaliteitsmanagement: je hoeft niet ziek te
zijn om beter te worden!
Tinka van Vuuren
Online Talent Manager event – 12 mei 2014
Inhoud presentatie
• Wat is vitaliteit?
• Welke factoren beïnvloeden de vitaliteit van
werknemers?
• Waarom is beleid gericht op vitaliteit noodzakelijk?
• Het dilemma van de vijftigers
• Welke interventies vergroten de vitaliteit van
werknemers?
Wat is vitaliteit?
• Productief zijn
• Duurzaam inzetbaar zijn
• Fit zijn
• Eeuwig jong zijn
• Gezond zijn
• Gelukkig zijn
• Bevlogen zijn
• Open staan voor veranderingen
Wat is vitaliteit?
• Veel beschrijvingen van vitaliteit bevatten de woordstam ‘vita’, dat ‘leven’ betekent, zoals ‘levenskracht’, ‘levendigheid’, ‘levenslust’, ‘levensenergie’, etcetera.
• Vitaliteit staat voor energiek, veerkrachtig, gemotiveerd en met doorzettingsvermogen
• Gemotiveerd en energiek zijn waardoor men gezond en productief aan het werk kan zijn en het plezier in het werk behoudt
Duurzame inzetbaarheid: in staat zijn om huidig en
toekomstig werk uit te kunnen en willen blijven voeren
Werkvermogen
Vitaliteit
Employability
Werkvermogen: mate waarin mensen fysiek, psychisch en
sociaal in staat zijn om te werken
Wat is gezondheid?
• Gezondheid is een toestand van volledig
lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn
en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere
lichamelijke gebreken
(Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) 1948)
• Het vermogen van mensen zich aan te passen en
een eigen regie te voeren, in het licht van fysieke,
emotionele en sociale uitdagingen van het leven
(Machteld Huber, 2011)
Employability
• De kansen en door mensen ervaren mogelijkheden
om met plezier aan het werk te komen en aan het
werk te blijven
Wat maakt en houdt u vitaal?
• Wat vindt u zelf de belangrijkste oorzaak van uw
eigen vitaliteit en duurzame inzetbaarheid?
Oorzaken van vitaliteit en duurzame
inzetbaarheid
• Resultaat interactie tussen de capaciteiten en de kenmerken van
de werknemer en de kenmerken van het werk.
• Werknemer: functionele capaciteiten (lichamelijk, psychisch en
sociaal), gezondheid, kwalificaties (opleiding) en competenties,
motivatie, normen en waarden.
• Werk: lichamelijke en psychische eisen van het werk, de
werkomstandigheden en de sociale werkomgeving.
organisatie
draaglast
werknemer
draagkracht
Vitaliteit en inzetbaarheid medewerkers
inhoud, omstandigheden,
verhoudingen, voorwaarden
van arbeid
motivatie, attitude, waarden,
normen, competenties, leeftijd,
gezondheid, privésituatie
Hulpbronnen duurzame inzetbaarheid
• Hulpbronnen:
– Gezondheid
– Bekwaamheid en arbeidsmarktkansen
– Motivatie en energie
Waarom zijn vitaliteit en duurzame
inzetbaarheid van belang?
• Wat vindt u zelf de belangrijkste reden waarom
vitaliteit en inzetbaarheid van belang zijn voor
organisaties?
Overgewicht bij één op de twee volwassenen
Stijging psychische klachten
Meldingsfrequentie ziekteverzuim naar
leeftijd in 2010 (Bron: TNO, 2012)
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
1,2
1,4
mfreq
< 25
25-34
35-44
45-54
55-64
totaal
Ziekteverzuimduur naar leeftijd in 2010 (Bron: TNO, 2012)
0
5
10
15
20
25
zvzduur
< 25
25-34
35-44
45-54
55-64
totaal
Ziekteverzuimpercentage naar leeftijd in
2010 (Bron: TNO, 2012)
0
1
2
3
4
5
6
zvz%
< 25
25-34
35-44
45-54
55-64
totaal
Ziekteverzuim naar leeftijd en zonder of
met chronisch aandoening in 2010 (Bron: TNO, 2012)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
zvz% zvz%
zonder
zvz% met
< 25
25-34
35-44
45-54
55-64
totaal
Pagina 21
Grijze druk
65+: 65+ : (20-65)
AOW’ers AOW’ers : werkenden”
1957: 738.693 16 : 100
1968: 1.000.000 19 : 100
1989: 2.000.000 22 : 100
2011: 3.000.000 30 : 100
2038: 4.500.000 48 : 100
Leeftijdsverdeling van de bevolking in Nederland (CBS Statline)
Langer doorwerken moet!
• Om pensioen betaalbaar te houden
• Om voldoende arbeidskrachten te houden
• Om Bruto Nationaal Product op peil te houden
Dilemma van de vijftigers
• Oudere werknemers zijn de klapstoelen op de
arbeidsmarkt: n geval van krimp worden ze ingeklapt
en in geval van schaarste aan personeel worden ze
uitgeklapt.
Langer doorwerken moet, maar wil en kan
men ook?
• Bij langer doorwerken gaat het niet alleen over
moeten, maar ook over willen en kunnen.
Leeftijd waarop men gemiddeld wil en kan
doorwerken in 2011 (bron: NEA, 2011 CBS/TNO Arbeid)
52
54
56
58
60
62
64
66
wil kan
15-24
25-54
55-64
totaal
Levensverwachting / Gezonde LevensVerwachtingCBS 2005 / 2008
79,1
71,1 71,3
77,1
64,6
83,7
66,2
74,6
59,6
81,1
60,9
71,2
50
78,1
51,5
83,8
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
LV GLV LV GLV
Mannen Vrouwen
Lee
ftijd
WO/HBO
Havo/VWO/MBO
VMBO
Basisonderwijs
Gezonde levensverwachting hangt samen
met opleiding
Kans op werkloosheid neemt toe met de
leeftijd (APE, 2008)
0
2
4
6
8
10
12
14
2005
< 25
26-35
36-45
46-55
56-65
totaal
Werkloosheid naar leeftijdsgroep (CBS, april 2014)
Oudere werkloze vindt minder snel een
baan dan jongere (CBS, 2013)
31
Oordeel werkgevers O&O productiviteit &
loonkosten (bron: ROA, 2012)
Mobiliteitsbereidheid naar leeftijdsklasse (OU, 2012)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
25-34 jr 35-44 jr 45-54 jr 55-64jr
dezelfde
specialiseren
verbreden
doorgroeien
andere functie
andere afdeling
gesolliciteerd
totaal
Scholingsbereidheid naar leeftijdsklasse (OU, 2012)
Hoe vitaliteit en duurzame inzetbaarheid
te bevorderen?
Vitaliteitsmanagement
• Activiteiten die werknemers en hun werkgevers
ontplooien om werknemers te stimuleren om gezond,
productief en met plezier huidig en toekomstig werk te
willen en kunnen blijven doen
• Positieve invalshoek
• Human Resource Management
Wat doet uw organisatie aan
vitaliteitsmanagement?
• Bespreekt uw organisatie de wensen van de medewerkers over
hun loopbaanontwikkeling?
• Let uw organisatie op de leefstijl van de medewerkers?
• Richt uw organisatie het werk zo in dat de zelfstandigheid,
competentie en samenwerkingsmogelijkheden van de
medewerkers worden bevorderd?
• Is het ziekteverzuim in uw organisatie lager dan 4%?
• Neemt uw organisatie werknemers ouder dan 55 jaar aan van
buiten?
Niet alleen HR-maatregelen,
• Loopbaancentra gericht op de bevordering van
interne, vrijwillige mobiliteit van het personeel
• Stimuleren van oudere, laagopgeleide werknemers
om hen te bewegen tot ontwikkeling en scholing
• Leidinggeven, feedback en beoordeling
• Werving & selectie
• Arbeidsvoorwaarden
maar ook Arbomaatregelen
• Leefstijlmaatregelen
• Verbetering van de arbeidsomstandigheden
– Bespreekbaar maken van psychisch verzuim
– Verminderen werkdruk
– Tilhulpen voor verlichten fysieke belasting
• Re-integratiemaatregelen
40
Active Aging en HRM
Human Resource Management én Arbobeleid
Arbo- verzuim- en
re-integratiebeleid
/gezondheidsmanagement
Opleiding en
ontwikkeling Arbeidsvoorwaarden
en beloning
Personeel en
planning
Werving en
selectie Leidinggeven,
feedback en
beoordeling
Vitaliteitsmanagement
Loopbaan- en
mobiliteit-
beleid
Niet alleen curatie en preventie, maar ook
amplitie
• Curatie gericht op ‘zieke’ medewerkers:
verzachten en verminderen van gevolgen van
verminderde vitaliteit, werkvermogen en employability
• Preventie gericht op risicogroepen:
voorkomen van verminderde vitaliteit, werkvermogen
en employability
• Amplitie gericht op alle medewerkers:
versterken van vitaliteit, werkvermogen en
employability
Je hoeft niet ziek te zijn om
beter te worden!
Voor iedereen ….
Vitaliteit is zaak voor iedereen!
• Primaire verantwoordelijkheid bij werknemer, in
samenspraak met werkgever
• Secundaire verantwoordelijkheid bij sociale partners
en overheid
• Eigen initiatief en zelfredzaamheid werknemer
belangrijk
HR-instrumenten voor oudere werknemers
in Overheids- en onderwijssectoren Totaal alle sectoren (% )
Tijdens functioneringsgesprekken wordt gekeken
naar de gezondheidssituatie van oudere werknemers
50
In persoonlijke gesprekken met oudere werknemers
biedt mijn organisatie informatie aan over de
financiële mogelijkheden om met vervroegd
pensioen te gaan
38
Mijn organisatie besteedt bewust meer aandacht aan
de taakbelasting van haar oudere werknemers
28
Mijn organisatie houdt er rekening mee dat de taken
van oudere werknemers niet routinematig of
eentonig zijn
14
Er wordt extra functie− of taakroulatie toegepast om
oudere werknemers scherp te houden
8
Totaal alle sectoren
(% )
Voert een leeftijdsbewust of
levensfasebewust
personeelsbeleid
35
Leeftijdsbewust / levensfasebewust
personeelsbeleid
Niet zomaar maatregelen invoeren, maar
dat doen op grond van een breed gedragen
en onderbouwd plan van aanpak
• Neem ‘ ‘-model als hulpmiddel
• Verkennen (wat is er aan de hand?)
• Voorlichten (werknemers erbij betrekken)
• Vitaliseren (vergroten belastbaarheid)
• Verlichten (beperken werkbelasting)
• Vertrekken (ander werk of stoppen met werken)
Wat kunt u er zelf aan doen om vitaal te
blijven?
Instrumenten gericht op versterken balans
draagkracht/draaglast
Vitaliseren Verlichten
Individueel niveau Werknemer
ontwikkelt zich
(kennis,
vaardigheden,
gezondheid)
Taken en/of
werkomgeving
worden aangepast
Organisatieniveau Organisatie biedt
meer
energiebronnen
Organisatie verlicht
taakeisen
Als u naar deze vierdeling kijkt:
Wat loopt goed?
Waar ziet u ontwikkelingsmogelijkheden
voor uw organisatie?
Keuze maatregelen
• Wat is het eerste dat u uw organisatie aanraadt om te
gaan ondernemen ter bevordering van de vitaliteit en
duurzame inzetbaarheid?
Vitaliseren door aanwezige
energiebronnen te vergroten
• Betekenisvol werk
• Erkenning voor inspanningen en resultaten
• Uitdaging in het werk
• Leerwaarde
• Vakmanschap
• Autonomie
• Samenwerking
Vitaliseren: draagkracht vergroten door
interventies op individueel niveau
• Scholing en opleiding: functiegerichte of
ontwikkelingsgerichte scholing
• Persoonlijk budget voor ontwikkeling
• Taakverbreding en taakverdieping
• Horizontale en verticale mobiliteit
• Leefstijl: gezonde voeding, fitness, stoppen
met roken, voldoende slapen en ontspannen
• Coaching: leren beter om te gaan met stress
Vitaliseren: draagkracht vergroten door
interventies op organisatieniveau
• Nieuwe organisatievormen met ruimte voor kennis,
initiatief en verantwoordelijkheid werknemers
• Herontwerp van functies
• Bevordering van samenwerking in en tussen teams
• Stijl van leidinggeven
• Het Nieuwe Werken
• Organisatiecultuur (geen leeftijdsdiscriminatie)
• Loopbaanpaden
