tips spelend leren kern 11 - zwijsen · spelbord lange woorden voorbereiding: • print kopieerblad...

Veilig leren lezen • Digiregie � Naslag � Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 1 van 29

Tips spelend lerenkern 11

In kern 11 zijn de opdrachten voor spelend leren behalve op het thema ook gericht op het ontdekken van drielet-tergrepige woorden. Sommige opdrachten zijn echter ook nog gericht op de tweelettergrepige woorden, zodat ook de leerlingen die nog werken aan E3-doelen hiermee aan de slag kunnen gaan. Bij diverse opdrachten zijn doekaarten gemaakt. Met behulp daarvan kunnen leerlingen steeds zelfstandiger aan de slag.

Voor kern 11 zijn de volgende opdrachten uitgewerkt:• een leeswielspel met open lettergrepen• een tekenspel, waarbij lijnen van getal naar getal

worden getrokken• een schrijfopdracht (een verhaal maken met behulp

van plaatjes bij wie-wat-waar)• een lees-bingospel over musea• een dobbelspel met drielettergrepige woorden• een loopspel: van opgeknipte zinnen een goede zin

maken

Het thema van kern 11 is ‘Wat bewaar jij?’, waarbij verzamelingen en musea centraal staan. In het lees-bingospel staan musea centraal. In het tekenspel ontstaat door het trekken van lijntjes van getal naar getal een dinosaurus. Ook dat past in het thema van musea. De andere spellen hebben betrekking op de woordtypen open lettergreep en op drielettergrepige woorden. En bij al deze opdrachten wordt er dus opnieuw veel gelezen en geoefend!

Instructie bij de diverse opdrachtenKeuzewerk bestaat voor een deel uit opdrachten die in de kernen daarna terugkomen en waarvan alleen de inhoud verandert. Instructie is dan niet meer nodig. Het spel met de open lettergreep is gelijk aan het spel van de tweelet-tergrepige woorden van de vorige kern. Alleen zoeken leerlingen nu de woorden met behulp van een leeswiel-tje. Het tekenspel is ook gelijk aan een spel van kern 9. Daar tekenden de leerlingen een lijn van afbeelding naar afbeelding. Nu gaan ze van getal naar getal. De andere spellen zijn nieuw. Maak van die opdrachten een foto en print die op de helft van een A4’tje. Hang deze A4’tjes naast het planbord. Geef bij de start van een nieuwe kern de instructie bij een nieuw werkje aan één kind. Als het kind dit goed begrijpt, mag het zijn naam onder de foto van het werkje schrijven. Kinderen die dit werkje ook kiezen, vragen of dit kind hun even wil uitleggen wat de bedoeling is. Daarna mogen ook zij hun naam onder de foto zetten.

Josée WarnaarSusan van der Linden

In de serie Tips spelend leren voor kern start t/m kern afsluiting worden opdrachten beschre-

ven die leerkrachten in het keuzewerk voor hun klas kunnen opnemen op het gebied van

lezen, spellen en creatief schrijven.


Leeswieltjes met tweelettergrepige woorden met open lettergreepDoel: het lezen en samenstellen van open lettergreep woorden met twee lettergrepen zoals ‘tafel’, ‘beren’, ‘muren’ en ‘horen’

Voorbereiding:• Print kopieerblad 1 vier keer uit op stevig papier.• Knip de wieltjes uit en lamineer ze.• Print kopieerblad 2 één keer op stevig papier. • Pak een van de stroken van kopieerblad 2 en bevestig

die met behulp van een splitpen onder een van de wieltjes (zie foto). Maak zo 8 wieltjes met verschillende combinaties.

• Print kopieerblad 3 één keer voor elke leerling. • Print kopieerblad 4 één keer.• Maak een foto van het leeswieltje en kopieerblad 3 (zie

foto). Maak er een planbordkaartje van.• Print de foto ook op de helft van een A4’tje. Hang dit

A4’tje naast het planbord. Leerlingen die het spel onder de knie hebben kunnen hun naam onder de foto schrijven. Dan weten andere leerlingen dat zij het spel kunnen uitleggen.

• Print kopieerblad 5 en lamineer het.

Instructie:• Met dit spel kunnen de leerlingen individueel aan de

slag, maar er kan ook gewerkt worden in tweetallen.• Eerst zoekt een leerling met een van de leeswieltjes

naar het eerste woord dat hij kan maken (en dat hij kent). Dat woord schrijft de leerling bij de juiste rij (-ten, -len, -ren of –pen) op het schrijfblad (kopieer-blad 3).

• Als alle woorden van het eerste wieltje zijn gevonden, neemt de leerling het volgende wieltje en gaat hij op zoek naar woorden die passen in een van de andere rijen.

• Heeft de leerling alle acht leeswieltjes gedaan, dan mag hij kopieerblad 4 bij u ophalen en kijkt welke van de daar genoemde woorden ook voorkomen op zijn schrijfblad. De gevonden woorden mag hij aankruisen.

• Bij het werken in tweetallen zoekt een leerling met het leeswieltje de woorden die de andere leerling opschrijft. Bij elk wieltje wisselt de rol.

• Laat de leerlingen in een presentatieronde de gevon-den woorden ook voorlezen.

LijnenspelDoel: het oefenen van leesbegrip

De leerlingen lezen een tekst met instructies en moeten die uitvoeren. In deze leesopdracht moeten namen van getallen worden gelezen. In kern 11 hebben de kinderen in het ankerverhaal kennisgemaakt met een museum waarin botten worden bewaard van dinosaurussen. Het eindresultaat van deze tekenopdracht, een dino, sluit daar mooi op aan. Het beste is natuurlijk dat leerlingen die deze opdracht maken dit nog verborgen houden voor de rest van de groep. Aan het einde van de kern kunnen op een geza-menlijk moment alle resultaten tegelijkertijd worden getoond.

Voorbereiding:• Print kopieerblad 6 dubbelzijdig voor alle leerlingen of

slechts enkele keren (als u deze tekst hergebruikt) en lamineer het blad.

• Print kopieerblad 7 voor alle leerlingen. • Print kopieerblad 8 en lamineer het. Het is de nakijk-

kaart van het lijnenspel. Deze kaart krijgen de leerlin-gen dus pas na afloop te zien.

Instructie:• Als de opdracht al in kern 9 is geïntroduceerd, kunt u

er nog op wijzen dat de leerlingen nu niet van plaatje naar plaatje een lijn trekken, maar van getal naar getal. Besteed hierbij aandacht aan het feit dat de getallen niet in de volgorde van de telrij moeten worden gevolgd, maar dat in de tekst telkens staat naar welk getal een lijn moet worden getrokken. Bij het lezen van de tekst wijst het zich vanzelf.


Fantasietekst schrijvenDoel: een verhaal schrijven met behulp van gegeven afbeeldingen

Voorbereiding: • Print de kopieerbladen 9, de ‘wie’-kaart, 10, de

‘wat’-kaart, en 11, de ‘waar’-kaart, en lamineer ze.• Print kopieerblad 12, het schrijfblad, voor alle

leerlingen.• Neem twee dobbelstenen en leg deze bij de

‘wie-wat-waar’-kaarten.• Neem ook drie fiches en leg deze erbij.• Maak een foto van de materialen en hang die op het

planbord.• Print deze foto ook op de helft van een A4’tje. Hang dit

A4’tje naast het planbord.

Klassikale instructie:• Laat in een korte klassikale instructie de ‘wie-wat-

waar’-kaarten zien en leg deze in het midden van de instructiekring.

• Laat een van de leerlingen met de twee dobbelstenen gooien en laat de fiche neerleggen bij het gegooide aantal ogen van de dobbelsteen. We tellen van regel naar regel, dus van links naar rechts, en dan bij de volgende regel weer van links naar rechts. Leg de fiche op de afbeelding waar je op uitkomt.

• Gooi opnieuw met twee dobbelstenen. Tel met een tweede fiche op de ‘wat-kaart’.

• Gooi nog een keer met twee dobbelstenen. Tel met de derde fiche op de ‘waar’-kaart.

• Bekijk en bespreek de drie plaatjes waar de fiches op liggen: wie speelt een rol in jouw verhaal, wat gebeurt er in jouw verhaal en waar gebeurt dat? Laat de leerling eventueel kort dit verhaal al vertellen.

• Geef daarna aanwijzingen voor het verwerken van deze opdracht. (Bedenk een naam voor de hoofdpersoon, bedenk wat er gebeurt (plaatje ‘wat’) en waar het gebeurt (plaatje ‘waar’). Schrijf dat op je schrijfblad. Bedenk een titel en schrijf het verhaaltje op als een echt verhaal.) Vertel ook dat elke leerling op deze manier een eigen verhaal schrijft. De verhalen kunnen tijdens een presentatiemoment worden voorgelezen.

Bingo met woorden bij museaDoel: woorden lezen en op basis van betekenis rubrice-ren bij musea

In kern 11 staat het thema ’Wat bewaar jij?’ centraal. In het ankerverhaal komen al twee musea aan de orde. In deze opdracht komen daar nog vijf musea bij: een voertuigenmuseum, een speelgoedmuseum, een muziekmuseum, een museum met gereedschappen en een meubelmuseum.Op kopieerblad 14, de vier bingokaarten, staan woorden. De leerlingen koppelen de woorden van hun eigen bingokaart aan een museum en proberen zo als eerste een kaart vol te krijgen.

Voorbereiding:• Print kopieerblad 13 en 15 en lamineer ze.• Print kopieerblad 14, de bingokaarten. Elke leerling

krijgt een van deze kaarten.• Neem een dobbelsteen.• Maak er een foto van en hang die op het planbord.• Print deze foto ook op de helft van een A4’tje. Hang dit

A4’tje naast het planbord.

Instructie: • Gooi met de dobbelsteen en kijk hoeveel stippen je

hebt gegooid.


• Noem hardop het museum van het vakje met hetzelfde aantal stippen.

• Zoek op je speelkaart welk woord bij dat museum past.• Noem dat woord en bespreek dat met de andere

leerlingen.• Wordt het goedgekeurd, dan streep je dat woord door. • Staat de pion op het vakje met ‘Kies een woord’ boven,

dan mag je dus zelf een woord kiezen dat je wilt doorstrepen.

• Zet na elke beurt de pion terug op het vakje met start.• Wie als eerste alle woorden van de bingokaart heeft

doorgestreept, is de winnaar.

Spelbord lange woordenVoorbereiding:• Print kopieerblad 16 t/m 18 en knip de afbeeldingen

uit.• Print kopieerblad 20 op gekleurd stevig papier en knip

de kaartjes uit. Plak de afbeeldingen van kopieerblad 16 t/m 18 zo dat telkens het aan te vullen woord op de ene kant staat en het bijbehorende aangevulde woord op de andere kant. Dit zijn de spelkaartjes voor het spel van kopieerblad 21.

• Print kopieerblad 21 op stevig gekleurd papier en verdeel de spelkaartjes over de drie hokjes in het midden. Leg de kaartjes met de aan te vullen woordjes naar boven.

• Leg pionnen en een dobbelsteen klaar. • Maak er een foto van en hang die op het planbord.• Print deze foto ook op de helft van een A4’tje. Hang dit

A4’tje naast het planbord.• Geef de onderstaande instructie aan het eerste duo/

groepje dat het spel gaat spelen. Als deze kinderen dit goed begrijpen, mogen ze hun naam onder de foto van het werkje schrijven. Kinderen die dit werkje ook kiezen, vragen of een van deze kinderen hun even wil uitleggen wat de bedoeling is. Daarna mogen ook zij hun naam onder de foto zetten.

Instructie:• Dit spel kan door twee, drie en vier leerlingen worden

gespeeld. Elke speler krijgt een pion en begint bij start. • De kleinste speler begint met het gooien van de

dobbelsteen en telt het evenveel hokjes op het spelbord als het aantal gegooide stippen.

• Komt de speler op een van de woorden, dan zoekt hij uit de drie kaartjes die open liggen een passend kaartje. Vindt de speler een passend kaartje, dan leest hij het woord voor en controleert op de achterkant of het gekozen kaartje juist is.

• Is het woord juist, dan mag de speler dat kaartje houden.

• Is het niet juist, dan legt de speler het kaartje onder aan de stapel.

• Ligt er geen passend kaartje, dan gaat de beurt voorbij.

• Bij de hokjes met ‘wacht’ slaat de speler een beurt over.

• Bij de hokjes met ‘kies’ mag de speler zelf een van de kaartjes kiezen en oplezen, zonder op de achterkant te kijken natuurlijk. Na het lezen controleert de speler het woord en als het juist is, mag hij dat kaartje houden.

• Wie heeft aan het eind van het spel (tijd om/ kaartjes op) de meeste kaartjes?

Loopspel: zinnen makenVoorbereiding:• Print kopieerblad 22 op wit papier en knip de zinsdelen

uit• Print kopieerblad 23 twee keer op gekleurd papier.

Knip de kaders uit.• Plak de zinsdelen in de kaders van kopieerblad 23 en

lamineer ze. Houd bij het kopiëren al rekening met de hoeveelheid leerlingen in de klas. Op kopieerblad 22 staan voldoende zinsdelen voor 34 leerlingen. Ze staan in passende volgorde, dus laat de onderste vervallen als er minder leerlingen zijn.

• Bekijk of er woorden in de zinnen staan die uw leerlingen niet kennen.

Spelinstructie :• Deel de zinsdelen uit: elke leerling krijgt een zinsdeel.

Verduidelijk indien nodig de betekenis van enkele woorden.

• Laat de leerlingen met het zinsdeel rondlopen (terwijl er een muziekje speelt) en geef een stopteken.

• Na het stopteken stoppen de leerlingen bij een van de klasgenoten en lezen ze samen of de zinsdelen een goede zin vormen. Is dat zo, dan mogen ze blijven staan en hoeven ze niet meer rond te lopen. De andere leerlingen lopen wel weer tot het volgende stopteken.

• Bij een oneven aantal leerlingen neemt u zelf ook een strook en het kan een sport zijn om te kijken wie er uiteindelijk overblijft met een passend stukje bij uw zinsdeel. Maar misschien blijven er meer leerlingen over? Bedenk zelf passende regels bij het spelen van dit spel.

• De zinnen zijn zo opgesteld dat er steeds drie zinnen zijn waarbij de aanvullende zinsdelen ook onderling kunnen wisselen. Zo kan er dus een zin ontstaan als:


‘Een leeuw is een beest dat gevaarlijk kan zijn.’ Maar ook: ‘Een leeuw is een dier dat in een dierentuin woont.’ Of ‘Een leeuw is een dier dat in de tropen woont.’ Dat maakt de match-kans voor het vinden van een passend zinsdeel groter en er worden zo steeds varianten van zinnen gevonden.

TIPhet spel kan ook gespeeld worden in een binnen- en buitenkring.

Digiregie/Leerkrachtmodule• Artikel Tips voor spelend leren kern 9, geschreven

door Josée Warnaar en Susan van der Linden


kern 11 • kopieerblad 1

Leeswieltjes

kno-

kno-kno-

kno-

bo

galo

komu

be

mo

go

la

kaspe

do

za

ha

kno

ho



Stroken bij leeswieltjes

ten

ten

pen

pen

len

len

ren

ren



Schrijfblad bij leeswieltjes -ten

-pen

-len

-ren


-pen

-ten

-len

-ren

ga

pen

ga

ten

sp

elen

ha

ren

ka

pen

ha

ten

ha

len

ga

ren

ho

pen

la

ten

za

len

ho

ren

lo

pen

b

eten

m

olen

b

oren

ko

pen

za

ten

ho

len

ko

ren

d

open

go

ten

ko

len

sp

eren

kn

open

m

oten

d

olen

b

eren

lo

ten

m

uren

b

oten



ukern 11 • kopieerblad 5

Doekaart leeswieltjes

1. Draai het leeswieltje tot je een goed woord ziet.

3. Schrijf het woord op.

5. Doe dit met alle leeswieltjes.

2. Zoek de goede rij.

4. Maak zo nog meer woorden.

6. Pak het leesblad. Staat jouw woord erop? Zet dan een kruisje.


Lees goed wat je moet doen:Trek een lijn van getal naar getal.Eerst doe je dat met alle getallen die in een rondje staan.Let op: het is geen telrij!

Volg eerst alle nummers in een rondje. • Begin bij nummer tien in een rondje.• Trek een lijn van tien naar zes in een rondje.• Dan van acht naar elf. Dus zo:

• Ga verder naar twintig en dan naar dertig.• Van dertig naar één en verder naar zestien.• Door naar dertien, vijftien en zeven.• Dan naar negen, naar twee en naar drie.• Nu door naar vier, naar veertien, naar veertig en naar nul.

Zie je al wat het wordt?• Pas op! Ga door naar vijf en van twaalf naar tachtig.• Dan van achttien naar zeventien en verder naar zestig.

Ben je al moe? Dan rust maar even uit.Maar daarna gaan we door:• Van zestig naar vijftig en door naar negentien.• Trek dan de lijn door naar honderd.

Draai het blad om.


Wat maak jij nu?

10

68

11



Denk nu niet dat je klaar bent! Je doet alles nog een keer, maar nu met alle getallen die in een driehoek staan.• Dus je gaat van honderd naar tien in een driehoekje en dan naar zes in een driehoekje en zo verder van acht naar elf in een driehoekje. Lees de schuine tekst op de voorkant van dit blad dus nog een keer. Trek weer lijnen van stip naar stip.

Zie jij wat je hebt gemaakt? Zet dat onder de tekening.

Wat maak jij nu?

100 10

11

8

6



Tekenblad bij lijnenspel10

68

11

131630

20

7

315

2

9

4

1714

1840

1

8012

100

100

05

19 50

60

50

10

1960 18

17

15

9

32

14

0

12

13

1

430

4020

511

608

6

716

Dit is een


10

68

11

131630

20

7

315

2

9

4

1714

1840

1

8012

100

100

05

19 50

60

50

10

1960 18

17

15

9

32

14

0

12

13

1

430

4020

511

608

6

716


Nakijkblad bij lijnenspel

Dit is een dino



Schrijf een verhaal: wie?

illus

trat

or: J

eska

Ver

steg

en



Schrijf een verhaal: wat?

illus

trat

or: J

eska

Ver

steg

en



Schrijf een verhaal: waar?

illus

trat

or: A

njo

Mut

saar

s en

Jesk

a Ve

rste

gen



Schrijfblad bij schrijf een verhaal

Mijn hoofdpersoon is:

Dit gaat er gebeuren:

De plek waar dat gebeurt, is:

De titel van mijn verhaal is:



Sp

elb

ord

bij

bin

go

spel

mu

ziek

meu

bel

verv

oer

spee

lgo

edg

eree

dsc

hap

Kie

s ee

n w

oo

rd

Beel

d: S

hutt

erst

ock/

kare

nfol

eyph

otog

raph

y, S

hutt

erst

ock/

piot

rbb,

Shu

tter

stoc

k , S

hutt

erst

ock/

Popo

va V

aler

iya,

Shu

tter

stoc

k/an

gelo

gila

rdel

li


b i n g ofietsen trommel trompet aanhanger fluit

tafel schaken dammen nijptang leunstoel

hamer kegelen bankstel schaaf bestelbus

b i n g osneltrein nachtkastje gitaar tamboerijn speelkaarten

servieskast barkruk houtzaag boor bankschroef

brommer dobbelen vliegtuig orgel bingo

b i n g ofietsen dammen trompet kegelen bankschroef

tafel hamer bankstel fluit servieskast

aanhanger tamboerijn bingo schaaf vliegtuig

b i n g otrommel nijptang gitaar boor nachtkastje

barkruk dobbelen brommer sneltrein speelkaarten

bestelbus schaken leunstoel orgel houtzaag


Speelkaarten bij bingospel


u

Doekaart bij bingospel

1. Gooi met de dobbelsteen. Hoeveel stippen zie je?

3. Welk museum staat daar? Zoek op je kaart een woord dat daarbij past.

5. Bij Kies een woord mag je zelf kiezen welk woord je doorstreept.

2. Zoek het vakje waar net zoveel stippen staan.

4. Is het een goed woord? Streep het door. Kun je geen woord vinden? Dan gaat je beurt over.

6. Is jouw kaart als eerste vol? Dan ben jij de winnaar!




Spelkaartjes lange woorden maken 1 - voorkant

pakken

blazen

schenken

wijzen

wassen

drogen

zagen

eten

rapen

breken

branden

meten


u


Spelkaartjes lange woorden maken 1 - achterzijde

inpakken

uitblazen

inschenken

aanwijzen

afwassen

afdrogen

afzagen

opeten

oprapen

doorbreken

afbranden

opmeten



Spelkaartjes lange woorden maken 1 - voorzijde

bellen

steken

stoppen

kleuren

rijgen

lachen

steken

knippen

pompen

kijken

strepen

komen


u


Spelkaartjes lange woorden maken 1 - achterzijde

aanbellen

uitsteken

instoppen

inkleuren

aanrijgen

uitlachen

aansteken

doorknippen

oppompen

doorkijken

doorstrepen

uitkomen



Achtergrondkaartjes spelkaartjes lange woorden



Spelbord lange woorden

aan wacht door uit

uit op

in kies

op aan

af af

kies door in wacht

START

Leg hier een stapel

spelkaartjes.

Leg hier een stapel

spelkaartjes.

Leg hier een stapel

spelkaartjes.



Een leeuw is een dier

Een nijlpaard is een beest

Een aap is een dier

Een paard zwaait de vlieg weg

Een fiets heeft

Een brommer heeft

Een motor heeft

Mijn pop heeft een pruik

Een dino kan

Op het schoolplein

In een speeltuin

Als je buiten bent

Wie ondeugend is

Wie niet goed luistert

Wie een ander plaagt

Als ik boos ben

Als ik verdrietig ben

dat in de tropen woont.

dat in de dierentuin woont.

dat gevaarlijk kan zijn.

met een lange staart.

wielen en een stuur.

een zadel en een koplamp.

een stuur en lampen.

met mooie krullen.

heel hard brullen

kun je hard hollen.

mag je fijn spelen.

speel je met je vriendjes.

moet voor straf naar bed.

krijgt geen beloning.

mag niet meedoen.

ga ik het liefst naar bed.

moet ik altijd huilen.

Zinsdelen bij zinnen maken



Achtergrondkaarten voor zinsdelen

tips spelend leren kern 11 - zwijsen · spelbord lange woorden voorbereiding: • print kopieerblad...

Documents