ËÁÒÂ

à˵غ

Ãó

Ò¸Ô¡Ò

Ãed

itor’s

not

e

TIRATHAI JOURNAL ฉบบ LIVE A GREEN LIFE ทอยใน

มอทานน เปนฉบบทบงบอกถงทศทางและความตงใจอนแนวแน

ของถรไทยในอนทจะสงเสรมการอนรกษพลงงานและการเปนมตร

กบสงแวดลอม โดยเรมจากรปแบบของวารสาร ฉบบนเราเปลยน

มาใชกระดาษทผลตจากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรผาน

กระบวนการผลตทมประสทธภาพเพอใหไดเยอกระดาษคณภาพ

ทเปนมตรกบสงแวดลอมและใสใจสขภาพผอาน เปนกระดาษ

ทถนอมสายตา และปลอดสารพษจากกระบวนการผลต พรอม

กนนน กระบวนการพมพวารสารฉบบนกใชหมกพมพทผลตจาก

น�ามนถวเหลอง เพอใหแนใจวาทานผอานจะไมสมผสสารเคมเปน

พษใดๆ

ส�าหรบเนอหาของวารสารฉบบน กมงเนนไปทเรองราว

เกยวกบพลงงานทดแทน และการแสวงหาพลงงานทเปนมตร

กบสงแวดลอม โดยมบทสมภาษณพเศษ คณสมพนธ วงษปาน

กรรมการผจดการบรษท ถรไทย จ�ากด (มหาชน) เกยวกบทศทาง

ของถรไทยตอการอนรกษพลงงาน บทความทางวชาการเกยวกบ

พลงงานแสงอาทตย ของร.ต.ดร.โตศกด ทศนานตรยะ กบโรง

ไฟฟาพลงงานลมชนดนอกชายฝง ของดร.ชาญชย อมรวภาส ใน

คอลมนวศวกรรมไฟฟา

คอลมน ครไฟฟา ฉบบน น�าเสนอ จนตภาพขอมล ของ

รศ.ไชยะ แชมชอย พดถงเทคนคอยางหนงทใชแปลงขอมลเชง

ตวเลขใหเปนขอมลเชงรปภาพ ซงท�าใหสามารถเปรยบเทยบขอมล

ไดงายกวาและรวดเรวกวา ตามดวยคอลมน วทยานพนธเดน ของ

กานต วงษปาน กบกลยศ อดมวงศเสร ในหวขอ การจดสรร

ก�าลงไฟฟาสญเสยในระบบสง ส�าหรบระบบการซอขายไฟฟาแบบ

ผสมระหวางการซอขายผานตลาดกลางและการซอขายนอกตลาด

สวนคอลมน คณท�าได น�าเสนอวธเขาใจหมอแปลงผานแผนปาย

เพอใหทานผอานใชเปนแนวในการศกษาและเขาใจ

หมอแปลงอยางงายๆ

ส�าหรบคอลมน - ฉบบน พลาด

ไมไดกบ การร�าลกความทรงจ�าเกยวกบถรไทยทบางป ของ

คณอวยชย ศรวจนา ตามดวยคอลมนบรหารนอกต�ารา ทเปรยบ

เทยบคนบางคนทท�าตวไมตางจากลงในหองแคบ และปดทายดวย

คอลมน ยอนรอยหมอแปลง พดถงแงงามของความดทหน�าเทพ

ศลป ในยามทบานเมองเราวนน ความดกลายเปนสงทผคนโหยหา

สดทายฉบบน “เปดตว 12 ทมเยาวชนคนเกง โครงการถร

ไทย แชมเปยน โรงเรยนประหยดไฟ” ใครเปนใคร พลกดเดยวน

เลย

ณรงค ทธ ศรรตโนภาส

เจาของ : บรษท ถรไทย จ�ากด (มหาชน)

1 1 หม นคมอตสาหกรรมบางป

ต�าบลแพรกษา อ�าเภอเมอง

จงหวดสมทรปราการ 102 0

ทปรกษา : สมพนธ วงษปาน

อปกรม ทวโภค

สนนท สนตโชตนนท

บรรณาธการ : ณรงค ทธ ศรรตโนภาส

กองบรรณาธการ : ยศกร บรกรรมโกวท

อวยชย ศรวจนา

สมศกด คอมรพ นะ

เฉลมศกด ว เศลา

สาเรศ ดภาพร

กานต วงษปาน

รฐพล เกษมวงศจตร

สพรรณ ศกษา

ศรนทรภรณ หลาบหนองแสง

ศลปกรรมและจดพมพ : บรษท โฟร นเดรท จ�ากด

บรษท ถรไทย จ�ากด (มหาชน) มงหวงใหหนงสอเลมนเปนมตรกบสงแวดลอมและใสใจสข าพผอาน ปกและเนอในจงจดพมพบนกระดาษทผลตดวยกระบวนการปลอดสารพษ จากวสดเหลอใชทางการเกษตร และใชหมกพมพทผลตจากน�ามนถวเหลอง

TM

ในฉบบcontents

ขอเขยนทงหมดใน Tirathai Journal ฉบบนไมสงวนลขสทธส�ำหรบทำนทตองกำร

น�ำไปเผยแพรตอโดยไมมวตถประสงคทำงกำรคำ ทำนไมจ�ำเปนตองขออนญำตเรำ

แตหำกทำนจะแจงใหเรำทรำบบำงวำทำนน�ำไปเผยแพรตอทใด กจกเปนพระคณยง

สมภาษณพเศษ/Interview - ทศทางของถรไทยตอการอนรกษพลงงาน/สมพนธ วงษปาน 02

25 ป ถรไทย/Tirathai 25th Anniversary - “ถรไทย” ทบางป/อวยชย ศรวจนา 06

วศวกรรมไฟฟา/Electrical Engineering - พลงงานแสงอาทตย Solar Energy/ร.ต.ดร.โตศกด ทศนานตรยะ 14- โรงไฟฟาพลงงานลมชนดนอกชายฝง Offshore Wind Power Plant/ดร. ชาญชย อมรวภาส 22

ครไฟฟา/Guru’s Writing - จนตภาพขอมล Data Visualization/รองศาสตราจารยไชยะ แชมชอย 30

วทยานพนธเดน/Recommended Thesis - การจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยในระบบสงส�าหรบระบบการซอขายไฟฟาแบบผสมระหวางการซอขายผานตลาดกลางและการซอขายนอกตลาด Transmission Loss Allocation for a Mixed Pool Bilateral Market /กานต วงษปาน,กลยศ อดมวงศเสร 36

คณท�าได /Do It Yourself- เขาใจหมอแปลงผาน Nameplate/อคควซง 40 บรหารนอกต�ารา/Beyond Management School- ลงในหองแคบ/ณรงคฤทธ ศรรตโนภาส 44

ยอนรอยหมอแปลง/Along the Transformer Site- แงงามของความดทหน�าเทพศลป/ตามตะวน 47

ถรไทยกบสงคม/Tirathai & Society - เปดตว 12 ทมเยาวชนคนเกง โครงการ ถรไทยแชมเปยน โรงเรยนประหยดไฟ/รฐพล เกษมวงศจตร 56

2 TIRATHAI JOURNAL

ปจจบนการจดการเรองการใชพลงงานใหคมคา และเกดประ ยชนสงสด

จดวาเปนเรองทหลาย าคสวนใหความส�าค และร รงค อกาสนนายสมพน

วง ปาน กรรมการผจดการบร ทถรไทย จ�ากด มหาชน จะมาบอกเลาถง

ความตงใจ ในการรวมเปนสวนหนงในการอนรก พลงงาน องประเท ในแตละ

บทบาท ตงแตการประหยดพลงงานในหนวยงาน จนถงการรวมเปนสวนหนง

ในการพ นาค าพสงแวดลอมในนคมอตสาหกรรมบางป และ ครงการ ถร

ไทย แชมเปยน รงเรยนประหยดไฟ ตลอดจนแผนการด�าเนนงานในอนาคต”

“

จดเรมต ง วคดดา การ รกษพลงงา

แนวคดดานการอนรกษพลงงาน คงเรมตนตงแตเขาเรยนทคณะ

วศวกรรมศาสตร จ าลงกรณมหาวทยาลย เมอประมาณเกอบ 0 ปทแลว จน

กระทงเรมท�างานเปนวศวกรไฟฟา เราไดเรยนรมาโดยตลอดวาพลงงานโดย

เฉพาะพลงงานไฟฟา มความส�าคญและจ�าเปนตอการด�ารงชวตเปนอยางมาก

การผลตไฟฟาใชเชอเพลงประเภทฟอสซลเปนหลก ซงแนนอนเชอเพลงประเภท

นกลวนแลวแตใชแลวหมดไป หากเราไมมการใชอยางประหยด หรอใชใหคมคา

และพอเพยง เรากมแนวคดแบบนมาโดยตลอดจนไดมากอตง “ถรไทย” รวมกบ

วศวกร และพนกงานรนบกเบก กน�ามาเปนนโยบาย เรมตนจากประหยดภายใน

โรงงาน ขยายขนมาเรอยๆ ตงแตสงคมภายในครอบครวพนกงาน ชมชน จนถง

สงคมภายนอก

ทศทางของ ถรไทย ตอการอนรกษพลงงาน

สม าษ พเศษInterview

สมพ วงษ า การศกษา :

- ปรญญาตร สาขาวศวกรรมศาสตร(ไฟฟา)

จ าลงกรณมหาวทยาลย

- ประกาศนยบตร การศกษาหลกสตร การบรหาร

เศรษ กจสาธารณะ ส�าหรบนกบรหารชนสง รนท

สถาบนพระปกเกลา

การท�างาน :

- ประธานกรรมการบรหารบรษทถรไทย จ�ากด

(มหาชน)

- กรรมการผจดการ บรษทถรไทย จ�ากด (มหาชน)

TIRATHAI JOURNAL 3

ตามทไดกลาวมาขางตนแลววา เชอเพลงประเภท

ฟอสซล หรอเชอเพลงทใชแลวหมดไป เปนเชอเพลงหลกทใช

ในการผลตไฟฟา ปญหาคอเชอเพลงดงกลาวเรมเหลอนอยลง

ทกท ราคาสงขน ประกอบกบกระบวนการผลตสงผลกระทบตอ

ระดบชนบรรยากาศ ท�าใหเกดโลกรอน สงผลกระทบโดยตรงตอ

ผบรโภคและคนทงโลก

พลงงานทดแทนจงมการพดถงในวงกวางขนมาเรอยๆ

ทงนพลงงานทดแทน นาจะหมายถง พลงงานทมอยทวไปตาม

ธรรมชาตและสามารถทดแทนไดอยางไมจ�ากด เชน พลงงาน

ลม, พลงงานน�า, พลงงานแสงอาทตย, ไบโอฟล, พลงงานจาก

ขยะ, พลงงานชวมวล เปนตน

ภายหลงจากโรงไฟฟานวเคลยรระเบดทประเทศยเครน

โลกไดเรมเปลยนทศทางไปหาพลงงานหมนเวยนมากขน แม

ตนทนการผลตในระยะแรกจะแพงกวาเชอเพลงฟอสซลและ

นวเคลยร แตแลกมาดวยสขภาพจตทดและไมสรางปญหาโลก

รอน

ส�าหรบประเทศไทย หากเราไปดขอมลเรองตนทนการ

ผลตของโรงไฟฟาดวยพลงงานประเภทตางๆ พบวาตนทนการ

ผลตตอหนวยไฟฟาดวยพลงงานนวเคลยรมตนทน หนวยไฟฟา

ต�าสด ประมาณ 2. บาท รองลงมาไดแก ถานหน 2.

บาท , พลงงานชวมวล 3 3. 0 บาท , พลงงานขยะ

3- บาท , พลงงานความรอนรวม ( ) 3.

บาท ซงในสวนนถาประเทศไทยสามารถผลตพลงงาน

ไฟฟาจากเชอเพลงประเภทพลงงานชวมวล และพลงงานขยะ

ไดในปรมาณทมากพอ กจะสงผลดตอภาคเกษตร รวมทงถา

สามารถแปรสภาพจากขยะมาเปนพลงงานและมระบบการ

ควบคมมลพษทมประสทธผล กจะสงผลดตอชมชนและสงคม

อยางมหาศาลเลยทเดยว

ทศ เกยวกบพลงงา ทด ท มมม งต าดา พลงงา ง ร เทศ จจบ ล าคต

ปญหาดานพลงงานของประเทศ จดเปนปญหาระดบชาต เนองจากประเทศไทยมนโยบายทจะเปนศนยกลางของอาเซยน และการเกดขนของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอ

ท�าใหประเทศไทยจ�าเปนตองมอตราการเจรญเตบโตสง หรอสงกวาหรอทดเทยมประเทศในแถบอาเซยนดวยกน และทผานมาประเทศไทยมอตราการเตบโตของรายไดประชาชาตเฉลยปละประมาณ ขณะทอตราการเตบโตของการใชไฟฟาเฉลยปละประมาณ .2 ซงแนนอนความตองการใชพลงงานไฟฟายอมสงขน โดยเฉพาะภาคอตสาหกรรม และทอยอาศย หากมองยอนไปถงเชอเพลงทใชผลตกระแสไฟฟา ยงคงใชกาซธรรมชาตเปนหลก ประมาณเกอบ 0 ของเชอเพลงทงหมด ซงมสดสวนทสงมาก นอกจากนนยงเปนการน�าเขาจากตางประเทศ ยงมความเสยงสงตามไปอกดวย ถาหากเกดกาซขาดแคลนหรอมการปดซอมบ�ารงแทนขดเจาะ หรอกาซมราคาแพง กจะสงผลใหปรมาณกาซทน�ามาผลตไฟฟาขาดหายไปไดแนนอนยอมสงผลกระทบตอประเทศในทกๆ ดาน อยางไรกตาม ปญหาวก ตพลงงานไฟฟา เปนปญหาทตองมการแกไขอยางมแบบแผนทงระยะสน และระยะยาว ประกอบกบททกๆ คนตองมสวนรวมทงภาครฐและเอกชน ตงแตการกระจายความเสยงออกไปยงเชอเพลงชนดอนๆ เชน ถานหน, น�ามน หรอพลงงานหมนเวยน โดยสงเสรมใหเกดโรงไฟฟาขนาดเลกทมประสทธภาพ กระจายไปตามพนทตางๆ เพอใหเกดการใชเชอเพลงทพงพาตนเองและสามารถควบคมมลพษใหอยในระดบมาตรฐานทยอมรบได ส�าหรบภาคประชาชน เราตองมการสงเสรม ใหความร รณรงคใหเกดแนวคดดานการใชไฟฟาอยางมประสทธภาพ ใชอปกรณทมประสทธภาพสงชวยใหประหยดพลงงาน ซงในสวนน “ถรไทย” กมโครงการเพอสรางเสรมใหเกดแนวคดนมาโดยตลอด

4 TIRATHAI JOURNAL

ถรไทย กบการดาเ งา ดา การ รกษพลงงา วงท า มา

ชวงเวลา 2 ปเศษทกอตงบรษทมา เรามนโยบายใน

การเปนมตรกบชมชน และสงคมมาโดยตลอดในเบองตนเรา

ไดรบการรบรองมาตรฐานการจดการสงแวดลอม : 1 001

เมอปพ.ศ. 2 และไดก�าหนดไวในพนธกจของบรษทททกคน

ตองรวมมอกนลดการใชพลงงานอยางสนเปลอง เรามการจดตง

คณะกรรมการทรบผดชอบดานการอนรกษพลงงาน ท�าหนาท

คอยตรวจสอบ ด�าเนนการและกระตนเตอนใหทกคนในบรษท

มสวนรวมในการอนรกษพลงงาน ตลอดจนก�าหนดโครงการ

วธการ เพอลดตนทนการใชพลงงานไฟฟาในโรงงาน ซงเปน

โครงการทเกดประสทธผลตอองคกรและสรางความตระหนก

ใหกบกลมผบรหารและพนกงานไมนอยทเดยว เชน การให

หนวยงานแตละหนวยงานก�าหนดมาตรการดานการอนรกษ

พลงงานของแตละหนวยงาน, โครงการปรบปรงระบบฉนวนทอ

สงจายความรอนทสงไปยงเตาอบสญญากาศ, โครงการเปลยน

มอเตอรประสทธภาพสง เปนตน นอกจากนนในแตละปยงม

กจกรรมดานการอนรกษพลงงาน และสงแวดลอมอยางตอเนอง

ทกป เชน กจกรรม al Rallyถรไทยรกษโลก, กจกรรมปลก

ปาเฉลมพระเกยรต และรวมเปนหนงในโรงงานอตสาหกรรม

น�ารอง “โครงการเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ (EC ndustrial

Estate)” ในนคมอตสาหกรรมบางปเพอจดท�าขอมล

ขององคกร การจดท�าขอมลตนทนสงแวดลอม เพอ

น�ามาวเคราะหหามาตรการปรบปรงประสทธภาพดานการปลอย

กาซเรอนกระจก

นอกจากนน ในป 2 ถง 2 ถรไทยมโครงการเพอ

เปนการฉลองทบรษทมอายครบรอบ 2 ป โดยรวมกบ การ

ไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย การไฟฟานครหลวง การไฟฟา

สวนภมภาค และส�านกงานการศกษาขนพนฐาน จดท�าโครงการ

สงเสรมใหนกเรยน นกศกษาในระดบมธยมศกษา สงผลงานการ

ประหยดพลงงานไฟฟาในสถานศกษาเขาประกวด ภายใตชอ

“ถรไทย แชมเปยน โรงเรยนประหยดไฟ” ชงเงนรางวลรวม

2 0,000 บาท ซงดจากผลงานของเดกๆ พบวากลมเยาวชน

เหลาน หากไดรบการปลกฝงความรดานการประหยดพลงงาน

และไดรบการสนบสนนอยางตอเนอง กจะเปนประโยชนตอ

ชมชน และประเทศไดไมนอยทเดยว

TIRATHAI JOURNAL 5

การดาเ งา าคต

ส�าหรบตวผลตภณ หมอแปลงไฟฟา เรามงมนทจะเปน

ผน�าในการเปนผผลต จ�าหนาย และใหบรการหมอแปลงไฟ

ฟาในภาคพนเอเชยและโอเชยเนย ดวยผลงานทตอบสนอง

ความตองการของลกคาและสรางสรรคสงทดงามตอสงคม ซง

แนวทางการอนรกษพลงงานท “ถรไทย” ท�ามาโดยตลอด กเพอ

ท�าใหสงคมมคณภาพชวตทดขน

ส�าหรบแผนงานในอนาคต เรามแนวคดจะขยายแบรนด

“ถรไทย” ไปยงกลมสนคาประเภทอนๆ ภายใตกลมลกคาเดมท

ยงคงใหความไววางใจ “ถรไทย” ตลอดมา ซงแนวทางของเรา

จะมงไปในทศทางดานพลงงาน โดยเฉพาะผลตภณ ดานการ

ใหพลงงานไฟฟาทอยในแผนงานขณะนคอ “โคมไฟ และหลอด

ไฟถนน ” นนเอง

ปจจบนหลอด หรอ - คอ

เทคโนโลยการประหยดพลงงานทนาสนใจมาก เนองจากม

คณสมบตสามารถเปลงแสงไดเมอจายกระแสไฟฟาเขาเพยง

เลกนอยเทานน และประสทธภาพในการใหแสงสวางกยงดกวา

หลอดไฟขนาดเลกทวไป มประสทธภาพสง อกทงยงสามารถ

พ นาไดอยางตอเนอง การขยายตวของตลาดมแนวโนมเตบโต

สงขน ซงโคมไฟถนน โดยใชหลอด เปนผลตภณ ทนา

สนใจมาก

ในแตละป การใชพลงงานไฟฟาตามไฟถนนในพนท

สาธารณะ เปนมลคากวา 1, 00 ลานหนวย (ขอมลเฉพาะ

กฟภ.) ซงหากสามารถน�าหลอด มาใชไดจนครบ กจะ

ประหยดไฟฟาไดรอยละ 0 - 0 ซงมอายการใชงาน 0,000

ชวโมงและคาบ�ารงรกษาต�า ตลอดอายการใชงาน นอกจากนน

ยงลดการปลอยกาซเรอนกระจก, ลดการใชพลงงาน ลดการน�า

เขาเชอเพลง รวมทงลดภาวะโลกรอนอกดวย

ยาก าก ไร กบ า ร เยาว ต การ รกษพลงงา

ทกวนนเราใชพลงงานตอหวประชากรสนเปลองมากอน

ดบตนๆ ของโลกทงๆ ทเรามทรพยากรธรรมชาตหลายๆ ดานท

น�ามาเปนพลงงานทดแทนได เพยงแตยงน�ามาใชไมเตมท ตอง

อาศยความรวมมอจากทกภาคสวน รวมทงปลกฝงจตส�านกดาน

การใชพลงงานใหคมคา ใชพลงงานใหเกดประโยชนสงสด ใน

ภาคเอกชนนอกเหนอจากการผลตสงของผลตภณ ตางๆ ใหได

ตามความตองการของลกคา ใหลกคาเกดความพอใจสงสดแลว

คงตองใสใจดานการใชพลงงานดวย หากทกสวนใหความรวม

มอ และมการด�าเนนการอยางตอเนอง ทงการประหยดพลงงาน

และการหาแหลงพลงงานทดแทน กจะท�าใหลกหลานของเราม

พลงงานใชตอไปนนเอง...

6 TIRATHAI JOURNAL

อปสรรคการเสนอขายหมอแปลงเรมลดลงเนอง จาก

ความเชอมนของลกคามเพมมากขนอยางรวดเรวดวยผใชงาน

หมอแปลงทบอกตอกน ท�าใหถรไทยมยอดขายเพมขนเปนอยาง

มากในเวลาเพยงไมนาน พนทโรงงานประมาณ 1,200 ตาราง

เมตร (300 ตารางวา) กแออดเตมไปดวยหมอแปลงทอยระหวาง

การผลตและหมอแปลงทรอสงมอบลกคา เปนปญหาท�าใหถร

ไทยไมสามารถรบค�าสงซอและผลตหมอแปลงเพอสงมอบไดทน

ตามก�าหนด

จากยางกาวแรกทบางนา ระหวางป

2530-2533 เปนเวลา 3 ปทกลาวไดวา

พนกงานถรไทยทกคนเหนอยมาก ตองฟน

ผาอปสรรคนานปการ การท�างานใชแรงงาน

เปนหลก เครองมอ เครองจกร เครองทน

แรงไมเพยงพอ ”

“

“ถรไทย” ทบางป(ความทรงจ�าระหวางป )

25 »‚ ¶ÔÃä·ÂTirathai 25th Anniversary

ÍǪѠÈÔÃÔǨ¹Ò

การศกษา

- ปรญญาตร สาขาวศวกรรมศาสตร (ไฟฟา)

สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา วทยาเขตธนบร

- ปรญญาโท ศลปศาสตรบณ ต สาขาวชาการจดการ

ความขดแยง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

การท�างาน

- ผจดการ ายขาย บรษทถรไทย จ�ากด (มหาชน)

ÊÙ‹...ºÒ§»Ù

ถรไทย ตดสนใจขยายโรงงานโดยซอทดนจ�านวน ไร ทนคม

อตสาหกรรมบางป เพอกอสรางโรงงานแหงใหม และเมอโรงงานใหมสรางเสรจ

ไดประทานทลเชญ เจาประคณสมเดจพระพ าจารย (เกยว อปเสโณ) เปนองค

ประธานเปดปายโรงงาน เมอวนท 1 มกราคม 2 3

TIRATHAI JOURNAL 7

โรงงานใหมมพนทท�างานเพมขน มเครองจกรอปกรณ

เคลอนยายท�าใหการท�างานสะดวก รวดเรว มประสทธภาพ

ท�าใหถรไทยมยอดจ�าหนายหมอแปลงเพมสงขนทกป จากยอด

ขายเพยง 1 0 ลานบาทในป 2 33 เพมเปน 2 ลานบาท ใน

ป 2 3 และเปน 300, 0 เรอยไปจนเปน 00 ลานบาทใน

ป 2 0 ท�าใหพนทโรงงานแหงใหมนเรมคบแคบ ไมสามารถ

รองรบความตองการสงซอทเพมขนไดอก

นอกจากค�าสงซอทเพมขนในระหวางป 2 33-2 3

ถรไทยยงไดรบความเชอมน โดยมค�าสงซอหมอแปลงขนาด

ใหญ 10,000 - 20,000 เควเอ จ�านวนมากกวา 0 เครอง เปน

หมอแปลงไฟฟาแบบปรบแรงดนอตโนมต (

) ขนาด 1 ,000 - 1 ,000 เควเอ จ�านวน

เครองจากการไฟฟาสวนภมภาค หมอแปลงแบบปรบแรงดน

อตโนมต ขนาด 12, 00 - 1 ,000 เควเอ จากเอสโซ สแตนดารด

แหงประเทศไทย หมอแปลงขนาด 1 ,000 เควเอ จากสยามยา

มาโตะ และหมอแปลงขนาด 1 ,000 เควเอ จากปนซเมนตไทย

เปนตน

ดวยประสบการณความสามารถของถรไทย ทผลต

หมอแปลงขนาดใหญมากกวา 1 ,000 เควเอจ�านวนมาก เปน

ทเชอมนในคณภาพของผใชทวไป กอปรกบความตงใจของผ

บรหารทตองการเปนผผลตหมอแปลงไฟฟาก�าลง ทมขนาดใหญ

ขนกวาเดม และมแรงดนไฟฟามากกวา 33 กโลโวลต ทท�าการ

ผลตโดยคนไทย (ซงในขณะนน มผผลตหมอแปลงก�าลงขนาด

ใหญจากตางประเทศ 2 รายดวยกน คอ เอบบและไดเ น) จง

ตดสนใจทจะเพมไลนการผลตหมอแปลงไฟฟาขนาดใหญขน

นบเปนยางกาวทส�าคญยงของวงการอตสาหกรรม

หมอแปลงไทย ทถรไทยมความตงใจทตองการสรางอตสาห-

กรรมหมอแปลงใหเปนของคนไทยอยางแทจรง

เทค ลยทกมม ลก

ถรไทย มเทคโนโลยการผลตหมอแปลงระบบจ�าหนาย

และหมอแปลงก�าลงจาก “ศรวว น” ทศรวว นซอลขสทธการ

ผลตหมอแปลงระบบจ�าหนาย (แรงดนไฟฟาไมเกน 3 เคว)

จากบรษท เอลโก จ�ากด ประเทศอสราเอล และหมอแปลงก�าลง

ขนาดใหญจากบรษท เวสตงเ าส จ�ากด ประเทศสหรฐอเมรกา

โดยสามารถท�าการผลตไดขนาดสงถง 120,000 เควเอ (120 เอม

วเอ) แรงดนไฟฟาสงสด 230 เคว

8 TIRATHAI JOURNAL

ถงแมถรไทยจะมเทคโนโลยการผลตหมอแปลงก�าลง

ขนาดใหญ และมประสบการณในการผลตหมอแปลงขนาด

0,000 เควเอ ในขณะทอย กบศรวว น เพอตดตงทการ

ไฟฟานครหลวง ถรไทยจงมเพยงเทคโนโลยเทานน การไฟฟา

นครหลวง การไฟฟาสวนภมภาค ยงไมยอมรบประสบการณท

จะใชอางองเพอท�าการผลตหมอแปลงก�าลงขนาดใหญ จ�าหนาย

ใหกบการไฟฟาทง 2 แหงได

ถรไทย จงตดสนใจซอเทคโนโลยการผลตจาก บรษท

อเลคโตรบาว ( ) ประเทศออสเตรย โดยสามารถ

ผลตหมอแปลงไดขนาด 100 เอมวเอ แรงดนไฟฟาสงสด 132

เคว โดยลงนามสญญาเมอวนท 1 มกราคม 2 3 และได

ลงทนสรางโรงงานททนสมยแหงใหม บนเนอท ไรเศษ ใน

นคมอตสาหกรรมบางป ใกลกบโรงงานเดม

นอกจากเทคโนโลยการผลตหมอแปลงจากยโรป ถรไทย

ยงไดซอลขสทธการผลตหมอแปลงจากบรษท ฟจ อเลคทรค

จ�ากด ( ) ประเทศญปน โดยสามารถผลตหมอแปลง

ไดขนาด 30,000 เควเอ และหมอแปลงแบบใชเตาหลอม ขนาด

10,000 เควเอ และหมอแปลงเรคตฟลาย ขนาด 10,000 เควเอ

เมอวนท 23 กมภาพนธ 2 3

ความแปลกของการเปนพนธมตรทางธรกจระหวางถร

ไทยกบอเลคโตรบาวหรอ นน เกดจากการทถรไทยเปน

คแขงขนจ�าหนายหมอแปลง ทการไฟฟาสวนภมภาค ท

ในอดต เปนผครองตลาดการไฟฟาสวนภมภาคแตเพยงผ

เดยว แตตองสญเสยตลาดนใหกบถรไทย ดงนน จงรจก

ถรไทยเปนอยางด เมอมการเจรจาทางธรกจในการซอ -

ในการผลตหมอแปลงก�าลงทระดบแรงดน 11

เควจงสามารถตกลงกนไดดวยมตรภาพอนดยง

รงงา ท สมยˌͧ·´Êͺ มาตรฐา ลก

นอกจากเทคโนโลยการผลตแลว ถรไทยไดตดตง

เครองจกรททนสมย เพอเพมขดความสามารถในการผลต

โดยลงทนเครองตดแกนเหลกไสหมอแปลงทควบคมดวยระบบ

คอมพวเตอรทงระบบ จาก ประเทศเยอรมน, เตา

อบสญญากาศขนาดใหญททนสมย ใชระบบ

สามารถอบแหงไลความชนและท�าความสะอาดขดลวดไดอยาง

มประสทธภาพจาก ประเทศสวตเซอรแลนด พรอมกนน

ไดพ นาหองป บตการทดสอบใหทดเทยมผผลตหมอแปลงชน

น�าของโลก มขดความสามารถทดสอบทง ,

และ ไดทกมาตรฐานของโลก โดยเฉพาะ

การทดสอบแรงดนฟาผา ( )

โดยสามารถทดสอบไดถง 1, 00

หองป บตการทดสอบหมอแปลงของถรไทย ไดรบ

การรบรองมาตรฐาน มอก.1300 ( 2 ) จาก

ส�านกงานมาตรฐานผลตภณ อตสาหกรรม เมอวนท 22

กมภาพนธ 2 3 และยงไดรบการแตงตงใหเปนหนวยงานกลาง

TIRATHAI JOURNAL 9

( ) ทสามารถท�าการทดสอบและรบรองผลหมอแปลง

ของผผลตหมอแปลงรายอนๆ ทยนค�าขอใบอนญาตมาตรฐาน

ผลตภณ อตสาหกรรม (มอก.3 -2 3) ได

วก ตเศรษฐกจ

เมอโรงงานใหมสรางเสรจในเดอนมถนายน 2 0

เหตการณทคาดไมถงกเกดขน เมอวนท 2 กรก าคม 2 0

รฐบาลประกาศลอยตวคาเงนบาท ท�าใหคาเงนบาทออนตว

ทนท จากเดมคาเงนดอลลารสหรฐถกตรงคาอยท 2 . 0 บาท

ตอ 1 ดอลลารสหรฐ ไดออนตวลงตามล�าดบ ในชวงเวลาต�า

ทสดมคาตกลงมาถง บาทตอ 1 ดอลลารสหรฐ ท�าใหเกด

วก ตเศรษฐกจครงส�าคญของประเทศ ทเรยกวา “วก ตการณ

ตมย�ากง”

วก ตเศรษฐกจในครงน ท�าใหภาคธรกจเอกชน เชน

บรษทบานจดสรร, อตสาหกรรมกอสราง, อตสาหกรรมผลต

วสดกอสราง, สถาบนการเงน ธนาคาร, ธรกจสงพมพและการ

โ ษณา ตลอดจนธรกจอนๆ ทกเงนสกลดอลลารสหรฐจาก

ตางประเทศ ถกกระทบอยางรนแรง หลายธรกจตองปดกจการ

หลายธรกจมหนทวมตว พนกงานจ�านวนมากถกปลดออกจาก

งาน

ถรไทย เปนอกธรกจหนงทไดรบผลกระทบตอวก ต

เศรษฐกจในครงน เงนกเพอใชกอสรางโรงงานแหงใหมทเปน

สกลดอลลารสหรฐ เมอเปลยนเปนสกลเงนบาท ท�าใหถรไทย

มหนเพมขนเกอบเทาตว และยอดขายหมอแปลงกลบลดลงจาก

เดมอยางมาก เหลอเพยงรอยละ 0 จากยอดขายเดม ท�าใหถร

ไทยมสถานะทางการเงนทขาดสภาพคลอง ไมสามารถช�าระหน

ไดทนเวลา กลายเปนหนเสย ( - ) ตอง

ปรบโครงสรางหนกบเจาหน ในขณะเดยวกนกตองตดสนใจ

ลดพนกงาน ลดเงนเดอน ลดวนท�างาน และลดคาใชจายเพอ

ประคองใหอยรอด รอวนทเศรษฐกจจะกลบมาฟนตวอกครง

วก ตทหนกหนาสาหสในครงน นบเปนบทเรยนทส�าคญ

ของถรไทยครงหนงทตองบนทกไว

ในวก ยอมม อกาส ดงทหลายคนชอบพดถง ถร

ไทยแปรวก ตในครงนใหเปนโอกาสโดยตงเปาหมายทจะสง

หมอแปลงไปขายยงตางประเทศ ดวยคาเงนบาททออนคาท�าให

ราคาขายหมอแปลงของถรไทยทแปรเปนเงนสกลดอลลารสหรฐ

มคาลดลง

มงม เพ การสง ก

10 TIRATHAI JOURNAL

ถรไทย มงมนรกตลาดตางประเทศ ยอดการจ�าหนาย

หมอแปลงมมลคาเพมขนตามล�าดบ เปนผลใหถรไทยไดรบ

รางวลผสงออกสนคาดเดน

ประจ�าป 2542 จาก ฯพณฯ นายกร มนตรชวน หลกภย เมอ

วนท กนยายน 2 2 นบเปนรางวลทสรางก�าลงใจและท�าให

ถรไทยมความมงมนแสวงหาตลาดตางประเทศเพมมากขน

ส�าหรบประเทศแอฟรกาใต ผลตภณ ใดๆ ทจะสงไป

จ�าหนายไดนน จะตองไดรบการรบรองเครองหมายมาตรฐาน

( ) กอน ซง

ขบวนการตรวจสอบ ด�าเนนการลกษณะเดยวกบการตรวจสอบ

ระบบคณภาพ 000 โดยถรไทยสามารถผานการตรวจสอบ

และไดรบเครองหมาย จาก พณ เอกอครราชทต

แอฟรกาใต เมอวนท 1 กรก าคม 2

ถรไทยตงเปาหมายทประเทศในทวปแอฟรกา คอ

ประเทศแอฟรกาใต และประเทศนามเบย

เมอ ฯพณฯ เ ก กงกอบ นายกรฐมนตรของนามเบย

ไดมาเยอนประเทศไทย ถรไทยไดเรยนเชญมาเยยมชมกจการ

โรงงานผลตหมอแปลงของถรไทย เมอวนท 2 กนยายน 2 3

ซงนบเปนเกยรตประวตทส�าคญอกครง

TIRATHAI JOURNAL 11

ถรไทย มงมนตงแตเรมกอตง ทจะเปนผผลตหมอแปลง

ทมคณภาพเพอทดแทนการน�าเขาและสงไปจ�าหนายยงตาง

ประเทศ ปจจบนถรไทยสงหมอแปลงไปยงประเทศตางๆ ทว

โลกมากกวา 30 ประเทศ เปนผลใหถรไทยไดรบรางวลผสง

ออกสนคาดเดน ประจ�าป

2551 จาก ฯพณฯ นายกร มนตร สมคร สนทรเวช เมอวนท

2 สงหาคม 2 1

รางวลผสงออกสนคาดเดนทง 2 ครง เปนเครองยนยน

ถงความสามารถของถรไทย ได ทถรไทยมสวนชวยลดดลการคา

และยงแสวงหาเงนตราเขาประเทศ

ร บบค าพ

ถรไทย ม งมนพ นา

สรางสรรคหมอแปลงทมคณภาพ

ทด ไมเพยงแตดานเทคโนโลย

การผลต เครองจกร หองทดสอบ

ททนสมยเทานน ยงมงมนพ นา

ระบบบรหารคณภาพอยางตอ

เนอง

ถรไทย ไดรบการรบรอง

มาตรฐาน 001 จากสถาบน

( ) จากประเทศ

องก ษ เมอวนท 11 เมษายน 2 0 และจากส�านกงาน

มาตรฐานผลตภณ อตสาหกรรม (สมอ.) เมอวนท 11 สงหาคม

2 0 โดยตอมา สมอ. ไดโอนหนวยงานน ใหกบสถาบนรบรอง

มาตรฐานไอเอสโอ ( )

ถรไทย ตระหนกใหความส�าคญของสภาพแวดลอมทม

แตมลพษเพมขน จงพ นาระบบควบคมความสมพนธระหวาง

กจกรรมตางๆ ทเกยวของกบผลตภณ หมอแปลงและบรการ

กบสงแวดลอม เชน การสรางและปลอยมลพษในอากาศ พน

ดนหรอน�า จนไดรบการรบรองมาตรฐานการจดการดานสง

แวดลอม 1 001 จากสถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ เมอ

วนท 13 ธนวาคม 2

นอกจากนน ถรไทยยงตระหนกถงคณภาพชวต คณคา

ของพนกงานและผรบจางชวง ใหมสขภาพอนามยทด มความ

ปลอดภยขณะป บตงานทงภายในโรงงานและภายนอก ไดสง

เสรมใหมการจดการสรางระบบ วธป บตการปองกนอบตเหต

จนไดรบการรบรองมาตรฐานระบบการจดการอาชวอนามยและ

ความปลอดภย มอก.1 000 จากสถาบนรบรองมาตรฐานไอเอส

โอ และสถาบน เมอวนท 11 กนยายน 2 2

ทกยางกาวทกาวเดน ถรไทย ตองการสงมอบหมอแปลง

ทมคณภาพ ประสทธภาพทด ระบบการจดการ ระบบคณภาพ

ทค�านงถงผลตภณ

ค ณ ภ า พ ช ว ต ข อ ง

พนกงาน และผลกระ

ทบตอสงแวดลอม เพอ

ยนยนถงคณภาพของ

หม อแปลงอกระดบ

นอกจากการทดสอบ

ควบคมคณภาพแบบ

ประจ�า ( )

และแบบเฉพาะ ( )

ถรไทย ยงไดสงหมอแปลงไปทดสอบ

ยงหองทดสอบตางประเทศ เพอยนยนถง

คณภาพ ความแขงแรงของขดลวด และ

โครงสรางภายใน โดยท�าการทดสอบการ

12 TIRATHAI JOURNAL

ทนตอการลดวงจร ( ) ทสถาบน

ประเทศเนเธอรแลนด ซงเปนหองป บตการทดสอบทมชอ

เสยงอนดบหนงของโลก จ�านวน 20 ขนาด ซงกผานการ

ทดสอบทงหมด และไดรบใบรบรองการทนตอการลดวงจร

ของหมอแปลงขนาด 0 แรงดน 11 เมอวนท 1

กรก าคม 2

ส ม า อตสาหกรรมการผลตหมอแปลง เปนอตสาหกรรมท

ตองใชเงนทนหมนเวยนสงมาก โดยเฉพาะอตสาหกรรมการ

ผลตหมอแปลงก�าลงขนาดใหญ ( ) ยง

จ�าเปนใชเงนลงทนเพมขนมาก จากการลงทนกอสรางโรงงาน

ทมโครงสรางแขงแรง เงนทนหมนเวยนเพอการจดซอวตถดบ

และเครดตของลกคา

จากเหตการณวก ตทางเศรษ กจ นป 2540 เปนบท

เรยนครงส�าคญท�า หถรไทยตระหนกด หากบรษทยง ชสนเชอ

จากธนาคารเพยงอยางเดยว การเตบโตของบรษทคงเตบโตชา

และไมทนกบการเตบโตของเศรษ กจของประเทศ

ถรไทย ไดรบการสงซอหมอแปลงขนาด 200

แรงดน 230 จ�านวน 2 เครองจากการไฟฟาฝายผลต

แหงประเทศไทย เมอวนท มถนายน 2 นบเปนวน

ถรไทย ไดวางแผนทางการเงน สรางความแขงแกรง

ลดตนทนทางการเงน และตองการใหเปนบรษทของทกคน ท

คนไทยทกคนสามารถเปนเจาของได จงแปรสภาพเปนบรษท

มหาชน และระดมทนโดยจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย

เมอวนท 10 พ ษภาคม 2

จากตนทนทางการเงนทต�า ถรไทยไดคนหนเงนกระยะ

ยาวกบสถาบนทางการเงน และไดขยายกจการเพมขน โดยตง

เปาหมายทจะผลตหมอแปลงทมก�าลงไฟสงถง 300 แรง

ดนไฟฟา 230

ม ลงกาลง าด

ถรไทย ประสบความส�าเรจในการผลตหมอแปลงไฟฟา

ก�าลง ระดบแรงดน 11 จ�าหนายใหกบการไฟฟานครหลวง

การไฟฟาสวนภมภาค โรงงานอตสาหกรรมชนน�า และสงไป

จ�าหนายยงตางประเทศ

ดวยประสบการณทมากพอ ถรไทยจงขอซอลขสทธ

การผลตหมอแปลงขนาด 300 แรงดน 230

จาก เพมขนเมอป 2 เพอรองรบตลาดของการ

ไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย และประเทศในอาเซยน

TIRATHAI JOURNAL 13

ม ก าด ทสดถรไทย ไดยนค�าขอใบรบรองมาตรฐานผลตภณ

อตสาหกรรมหมอแปลงไฟฟาก�าลง ตาม มอก.3 -2 3 จากส�านกงานมาตรฐานผลตภณ อตสาหกรรม โดยไดรบการรบรองหมอแปลงไฟฟาก�าลง ก�าลงไฟฟาทก�าหนด 300,000 ระดบแรงดนไมมากกวา 300 เมอวนท 30 พ ศจกายน 2 3 ซงนบไดวาเปนผผลตหมอแปลงไฟฟาทไดรบใบอนญาตใหแสดงเครองหมายมาตรฐานกบผลตภณ อตสาหกรรมหมอแปลงไฟฟา ทมขนาดก�าลงไฟสงทสด

ทกยางกาวทกาวไป เปนรอยประทบความทรงจ�าทภาค

ภมใจเมอประสบความส�าเรจ หดห ทอแทใจ เมอพบกบวก ต

แตทกครงทสามารถยนหยด กาวเดนตอไปได ทงน ดวยแรง

สนบสนนจากผมพระคณ ทเลงเหนความมงมนตงใจจรงของ

ถรไทย จากทานผวาการ, ผบรหาร และเจาหนาททกระดบ

ของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย, การไฟฟานครหลวง

และการไฟฟาสวนภมภาค ตลอดจนรฐวสาหกจอนๆ รวมถง

บรษท โรงงาน อตสาหกรรมชนน�าของประเทศ ทไดใหความ

อนเคราะห สงเสรม ใชหมอแปลง ของถรไทย...หมอแปลงของ

คนไทย

รากฐา

ถรไทยมความตงใจทจะเปนผผลตหมอแปลงทมคณภาพ

ดทสดของคนไทย โดยใหมคณภาพทดเทยมกบผผลตจากยโรป

และอเมรกา จงมงมนทจะพ นาหมอแปลงในทกดาน พรอมทง

น�าเทคโนโลยจากตางประเทศเขามา ทงน ดวยความปรารถนา

ทตองการใหเทคโนโลยการผลตหมอแปลงไฟฟาแรงสง ใหอย

ภายในประเทศอยางแทจรง และเปนรากฐานของประเทศอยาง

ยงยนตลอดไป

ความส�าเรจขางตน ถรไทยไดน�าผลงานดงกลาวไป

อางองเพอขายหมอแปลงก�าลงขนาดใหญทตางประเทศ โดย

ไดรบค�าสงซอจากประเทศอนเดยเปนขนาด 1 0 แรง

ดน 220 จ�านวน 2 เครอง ประเทศเวยดนาม ขนาด 12

แรงดน 220 จ�านวน 3 เครอง เมอวนท 23 สงหาคม

2 0 และประเทศปากสถาน ขนาด 0 แรงดน 220

จ�านวน เครอง เมอวนท 21 กนยายน 2 0

ประวตศาสตรของวงการอตสาหกรรมหมอแปลงไทยอกวนหนง

โดยหมอแปลงน ถรไทยไดสงมอบและตดตงใชงานทสถานไฟฟา

แรงสงทาวง จ.ลพบร เมอวนท 1 มนาคม 2

ตอมา การไฟฟานครหลวงไดสงซอหมอแปลงขนาด 300

แรงดน 230 จ�านวน 2 เครอง เมอวนท ตลาคม

2 0 โดยถรไทยไดผลต สงมอบและตดตงใชงานทสถานไฟฟา

แรงสงชดลม เมอวนท 1 ธนวาคม 2 1 หลงจากนน การไฟฟา

ฝายผลตแหงประเทศไทย ไดสงซอหมอแปลงขนาด 300

แรงดน 230 อกจ�านวน 2 เครอง เมอวนท 1 มนาคม 2 2

โดยถรไทยไดผลต สงมอบและตดตงใชงานทสถานไฟฟาแรงสง

บางกอกนอย เมอวนท 20 ธนวาคม 2 3 ตอมาถรไทยไดรบค�า

สงซอหมอแปลงขนาด 300 230 อก 3 เครองและ

เครอง เพอตดตงใชงานทสถานไฟฟาแรงสงล�าพน, นครราชสมา

และล�าลกกา ปทมธาน

14 TIRATHAI JOURNAL

บท า

ปจจบนพลงงานแสงอาทตยกลายเปนแหลงพลงงาน

หมนเวยน ( ) ทนยมใชกนอยางแพร

หลายเพอตอบสนองตอความตองการพลงงานทวโลก เนองจาก

การแกวงของราคาเชอเพลงฟอสซล (เชน น�ามน กาซธรรมชาต

และถานหน) เพมสงขน เมอพจารณาราคาน�ามนดบเพอสะทอน

ถงราคาของเชอเพลงฟอสซลดงแสดงในรปท 1 ราคาน�ามน

ดบชวงกลางป ค.ศ. 200 เคยเพมสงสดถง 1 .31 เหรยญ

สหรฐตอบารเรล แตดวยวก ตเศรษฐกจทเกดในสหรฐอเมรกา

( ) หรอเรยกกนวาวก ตแ มเบอรเกอร สงผลให

ปลายปเดยวกนราคาน�ามนดบลดลงมาต�าสดท 30.2 เหรยญ

สหรฐตอบารเรล อยางไรกตามเมอปญหาเศรษฐกจคลคลาย

ลงราคาน�ามนดบกกลบเพมสงขนอก และปจจบนราคาน�ามน

ดบแกวงตวอยในชวงระหวาง 0 – 0 เหรยญสหรฐตอบารเรล

น�ามนเปนแหลงเชอเพลงทมจ�ากดและรอยหรอลงไปทกขณะ

Solar Energy

พลงงา สง าทตย

การศกษา - ปรญญาเอก สาขาวศวกรรมศาสตร (ไฟฟา) สถาบนเทคโนโลย พระจอมเกลา พระนครเหนอ

การท�างาน - หวหนาคณะทปรกษาของการไฟฟานครหลวง ในการบรการงานศกษาและวเคราะระบบไฟฟาก�าลง- กรรมการบรหาร EEE Po er Energy Society - hailand- กรรมการบรหาร และประธานกรรมการวชาการ สมาคมอตสาหกรรม ไฟฟาแหงประเทศไทย ( ES )- อาจารยพเศษ วชาดานวศวกรรมไฟฟา ระดบปรญญาตร โท และเอก สถาบนการศกษาตางๆ

เร ากาศตร ดร ตศกด ทศ า ตรย

วศวกรรมไ าElectrical Engineering

TIRATHAI JOURNAL 15

รปท 1 เสนโคงราคาน�ามนดบ (ค.ศ. 1 ถง ค.ศ. 011)

รปท พลงงานขาเขาจากแสงอาทตยมาสพนดน (ตอป) เปรยบ

เทยบกบความตองการพลงงานรวมของมนษยชาต

มากกวา 1,000 เทาของพลงงานทมนษยชาตตองการ นอกจากดวงอาทตยมพลงงานอนมากลนแลว ยงมขอดอกนานปการ ดงตอไปน 1. แสงอาทตยเปนพลงงานจากธรรมชาตไดมาฟร ไมตองเสยคาใชจาย 2. ดวงอาทตยไมตองการการบ�ารงรกษา 3. แสงอาทตยเปนพลงงานไมตองไปขดเจาะเสาะหา หรอไมตองผานกระบวนการใดๆ มากอนใช . แสงอาทตยเปนพลงงานสะอาด ไมมมลภาวะหรอของเสยหลงจากการใช . แสงอาทตยเปนสงทท�านายได . แสงอาทตยรบไดทกแหงหนบนผวโลก (เฉพาะชวงกลางวน) . ดวงอาทตยเปนแหลงจายพลงงานทมความมนคงมาก (พลงงานทอสระ) . ดวงอาทตยมเชอเพลงเหลอใหใชไดอก พนลานป แมวาพลงงานแสงอาทตยมประโยชนมากมายดงกลาว อยางไรกตามมขอจ�ากดในการน�าพลงงานแสงอาทตยไปประยกตใชเชนกน ดงน 1. ทเวลาใดๆ ดวงอาทตยไมไดสงพลงงานไปทใดทหนงมากพอ ดงนนจงตองการพนทจ�านวนมากเพอเกบพลงงานใหเพยงพอตออตราการใชงาน 2. ปรมาณแสงอาทตยทมาถงพนผวโลกไมคงท ทงนขนอยกบสถานท ชวงเวลาของวน ชวงเวลาของป และสภาพภมอากาศ ส�าหรบความเขมของแสงอาทตยทสองมากระทบพนผวโลกสามารถวดไดโดยเครองมอความเขมของแสงอาทตย เชน ไพราโนมเตอร ( ) จากการวดความเขมของแสงอาทตยหลายๆ สถานทแลวน�ามาพ นาเปนแผนทพลงงานแสง

ดวยเหตนราคาน�ามนดบจงเพมสงขนอยางรวดเรวเมอมความ

ตองการสง

นอกจากนการเกดภาวะโลกรอน ( )

ยงเปนสวนเสรมใหพลงงานแสงอาทตยเปนทางเลอกหลกของ

การแกปญหาดงกลาว เพราะกระบวนการผลตไฟฟาจากน�ามน

หรอถานหนมการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด (2) ออกส

บรรยากาศ ซงกาซ 2 เปนหนงในกาซเรอนกระจกทส�าคญ

และมผลตอการเกดภาวะโลกรอนมากทสด

ศกย าพ งพลงงา สง าทตย

จากระบบสรยจกรวาลทมดวงอาทตยเปนศนยกลางและ

มดาวนพเคราะหโคจรไปรอบดวงอาทตยตลอดเวลา ดวงอาทตย

ถอวาเปนแหลงพลงงานทยงใหญอกทงเปนแหลงก�าเนดแสงปฐม

ภมของระบบสรยะน โลกเปนดาวเคราะหและเปนบรวารดวง

หนงทโคจรรอบดวงอาทตย พนผวของโลกดดซมพลงงานจาก

ดวงอาทตยไวประมาณ 1. 10 เทระวตต-ชวโมง ( ) ตอ

ป จากพลงงานทผานเขามาสบรรยากาศเหนอโลกตอเนองตลอด

เวลาเทากบ 1. 101 วตต เมอเปรยบเทยบกบความตองการ

พลงงานรวมของมนษยชาต (ไมรวมอาหารและไม) เทากบ 1.3

10 เทระวตต-ชวโมงตอป เราพบวาแสงอาทตยทสาดสองมา

สพนดน ชวโมงสามารถจายพลงงานใหไดตามความตองการ

ของมนษยชาตอยางเพยงพอตลอดทงป ดงแสดงในรปท 2

สามารถกลาวไดวา ดวงอาทตยจดเตรยมพลงงานให

16 TIRATHAI JOURNAL

รปท สเปกตรมคลนแมเหลกไฟฟาทขยายยานทมองเหนได

ความสมพนธโดยตรงระหวางความยาวคลน ความถ

และความเรวของแสงเปนไปตามสมการ

= (1)เมอ คอ ความเรวของแสงมคา 3 10 เมตรตอวนาท ( )

คอ ความถ

คอ ความยาวคลน มหนวยเปนเมตร ( ) หรอ นาโน

เมตร ( )

โดยทความเรวแสงมคาคงท ดงนนคลนทมความยาว

มากกวาจงมความถนอยกวา นอกจากนยงมความสมพนธ

ระหวางความถและพลงงานทแตละความยาวคลนของแสงดง

สมการ

รปท การแทนคลนแสงดวยสวนประกอบของสนามไฟฟาและ

สนามแมเหลกไฟฟา

สงจากดวง าทตย

ดวงอาทตยใหพลงงานโดยการแผรงส ( -

) เรยกวา “แสง” ทอยในรปสเปกตรมการแผรงสแมเหลก

ไฟฟาทครอบคลมชวงของรงสหรอคลนจากรงสคอสมก รงส

อลตราไวโอเลต คลนแสงชวงทมองเหนได ( ) รงส

อนฟราเรด ตลอดจนคลนวทยทงหมด ดงแสดงในรปท

รปท แผนทพลงงานแสงอาทตยเ ลยตลอดปของประเทศไทย

อาทตย ( ) ดงตวอยางในรปท 3 แสดง

แผนทพลงงานแสงอาทตยเฉลยตลอดปของประเทศไทย ซง

พบวาบรเวณทไดรบความเขมแสงอาทตยสงสดเฉลยทงปอยท

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยครอบคลมบางสวนของจงหวด

นครราชสมา บรรมย สรนทร ศรสะเกษ รอยเอด ยโสธร

อบลราชธาน และอดรธาน และบางสวนของภาคกลางทจงหวด

สพรรณบร ชยนาท อยธยา และลพบร โดยไดรบรงสดวงอาทตย

เฉลยทงป 1 20 เมกะจลตอตารางเมตรตอวน ( 2- ) คลนแสงชวงทมองเหนไดมความยาวคลน ( -

) อยในชวงระหวาง 3 0 ถงประมาณ 0 นาโนเมตร

ประกอบดวย ส ไดแก มวง คราม น�าเงน เขยว เหลอง แสด

แดง โดยทความยาวคลนคอ ระยะระหวาง 2 ยอดคลนทอยตด

กนดงแสดงในรปท แสงมคณสมบตบางอยางของคลนและ

อนภาค ซงอนภาคของแสงเรยกวา โฟตอน ในบาง

สถานการณเพอความสะดวกจะคดวาแสงเปนโฟตอนและบาง

กรณกจะถอวาแสงเปนคลน

TIRATHAI JOURNAL 17

E = h (2)

เมอ E คอ พลงงานของอนภาคแสง 1 โฟตอน

h คอ คาคงทของ

f คอ ความถของแสง

ทความถสงกวา (ความยาวคลนสนกวา) แสงจะมพลงงาน

มากกวา เมอค�านวณระดบพลงงานดงแสดงในตารางท 1 จะ

พบวาแสงสแดงมพลงงานนอยกวาแสงสเหลอง

ตารางท 1 ระดบพลงงานของแสงชวงทมองเหนได ม

หนวยเปนจลตอโมลของโฟตอน (โมลมคา .023 1023 ของ

อนภาคแสง)

ความรอน ( ) โดยทวไปแผงรวมความรอนเรยกวา แผงรวมความรอนแบบแผนเรยบ ( - )แผงรวมความรอนแบบแผนเรยบประกอบบนกลองโลหะสเหลยมผนผาและปดคลมดวยวสดโปรงใส การใชงานโดยน�ามาตดตงบนหลงคาเพอรบพลงงานจากแสงอาทตยดงแสดงในรปท (ก) ภายในกลองไดวางทอน�าเลกๆ ไว ทอน�าเหลานตดตงใหแนบกบแผนดดความรอน ( ) ททาสด�า เมอความรอนในแผงรวมความรอนเพมสงขนจงท�าใหน�าทไหลผานทอรอน และไหลไปกกเกบทถงเกบความรอนดงแสดงในรปท (ข) ส�าหรบระบบทใชของไหล ( ) ชนดอนทไมใชน�ามารบความรอนท ตองมทอแลกเปลยนความรอนอกชดหนงในถงเกบความรอนเพอใหของไหลถายเทความรอนไปท�าใหน�ารอน

ระบบท�าน�ารอนดวยพลงงานแสงอาทตยสามารถเปนไดทงแบบแอกทฟ ( ) หรอแบบพาสซฟ ( ) แตสวนใหญมกเปนระบบแบบแอกทฟทตองใชปมสบของเหลวระหวางแผงรวมความรอนและถงเกบความรอน ขณะทระบบแบบพาสซฟใช

แรงโนมถวงของโลกและน�าทถกท�าใหรอนไหลวนอยางธรรมชาต

ความยาวคลน( ) ส ระดบพลงงาน

00 แดง 1. 10

00 เหลอง 2.0 10

00 น�าเงน 2. 10

00 มวง 3.0 10

รปท แผงรวมความรอนจากแสงอาทตยแบบแผนเรยบ

(ก) แผงรวมความรอนแบบแผนเรยบตดตงบนหลงคา

(ข) ทอน�าและการท�าน�ารอนดวยแสงอาทตย

การ พลงงา สง าทตย (Solar Energy Applications)

เทคโนโลยพลงงานแสงอาทตยเปนการใชแสงอาทตย

เพอผลตพลงงานอนเปนประโยชนตอการใชงาน โดยมการผลต

เปนพลงงานหลกอย 2 รปแบบ ดงน

พลงงานความรอน คอการใชการพลงงานแสง

อาทตยท�าน�ารอนส�าหรบใชในบานเรอน อาคาร หรอสระวายน�า

2. พลงงานไ า พลงงานแสงอาทตยสามารถผลต

ไฟฟาได 2 วธ ไดแก 1) โฟโตโวลทาอก หรอการใชเซลลแสง

อาทตย และ 2) โรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย

การทา าร ดวยพลงงา สง าทตย (Solar Water Heating)

สวนใหญระบบท�าน�ารอนดวยพลงงานแสงอาทตย

ส�าหรบอาคารมสวนประกอบหลกอย 2 สวน คอ 1) แผงรวม

ความรอนจากแสงอาทตย ( ) และ 2) ถงเกบ

18 TIRATHAI JOURNAL

(ก) เซลล

ต วลทา ก (Photovoltaic : PV)

ในป ค.ศ.1 3 นกฟสกสชาวฝรงเศสชอ -

คนพบปราก การณ วล าอก

(photovoltaic effect) ขณะก�าลงทดลองโดยใหแสงสองไปท

เซลลแยกไฟฟา ( ) ทท�าจากโลหะ 2 ชน ซง

พบวามกระแสไฟฟาปรมาณเลกนอยเกดขน

6.1 เ ลลแสงอาทตยกบปราก การณโฟโตโวลทาอก

พลงงานโฟโตโวลทาอกใชประโยชนจากปราก การณโฟ

โตโวลทาอกโดยใชเซลลแสงอาทตย ( ) เปลยนพลง

งานแสงอาทตยใหเปนไฟฟาไดโดยตรง เมออนภาคของแสง

อาทตยหรอโฟตอนตกกระทบลงบนเซลลแสงอาทตย พลงงาน

บางสวนสะทอนกลบ บางสวนทะลผาน และบางสวนถกดดกลน

โดยอะตอมของเซลลแสงอาทตยทท�ามาจากซลคอน ( )

ซงเปนสารกงตวน�าชนด และชนด มาตอกนดงแสดงในรป

ท ดงนนพลงงานของโฟตอนสวนทถกดดกลนจะถายโอนไป

สอเลกตรอนของอะตอมทรบพลงงานเขามา หากมพลงงานมาก

พออเลกตรอนจะถกขบออกจากอะตอมกลายเปนอเลกตรอน

อสระ ( ) จงท�าใหมโ ล ( ) ทมประจเปน

บวกเกดขน

เมออเลกตรอนอสระซงมประจเปนลบและมจ�านวนมาก

เคลอนทไปสผวดานหนาของเซลล เปนผลใหเกดความไมสมดล

ระหวางประจทผวดานหนาและดานหลงของเซลล จงเกดศกย

ไฟฟาขนคลายกบขวลบและขวบวกของแบตเตอร เมอผวทง

สองดานของเซลลแสงอาทตยตอผานโหลดภายนอกกจะท�าให

มกระแสไหล โดยไฟฟาทผลตไดจากเซลลแสงอาทตยเปน

ไฟฟากระแสตรงรปท รปแบบโครงสรางของเซลลแสงอาทตย

(ค) อารเรย

อารเรยของเซลลแสงอาทตยแบบแผนเรยบเหลาน

สามารถตดตงท�ามมคงท ดงแสดงในรปท (ก) และ (ข) หรอ

ตดตงใหอารเรยของเซลลแสงอาทตยหมนตดตามดวงอาทตย

เพอรบแสงอาทตยใหไดมากทสดตลอดทงวน ดงแสดงในรปท

(ค)

รปท การเกดปราก

การณโฟโตโวลทาอกท

เ ลลแสงอาทตย

6.2 การประกอบเ ลลแสงอาทตยส�าหรบการ ชงาน

เซลลแสงอาทตยตามรปท (ก) เปนวสดพนฐานของระบบ

โฟโตโวลทาอก แตละเซลลมขนาดเสนทแยงมมจาก 0. ถง

ประมาณ นว อยางไรกตามเซลลแสงอาทตยเพยงหนงเซลล

ผลตไฟฟาได 1 หรอ 2 วตต ซงสวนใหญก�าลงไฟฟาขนาดน

ไมเพยงพอตอการใชงาน

เพอเพมก�าลงไฟฟาขาออก จงตองตอเซลลแสงอาทตย

เปนโมดล ( ) ดงแสดงในรปท (ข) นอกจากนโมดล

ยงสามารถตอเพมขนใหเปนอารเรย ( ) ดงแสดงในรปท

(ค) โดยจ�านวนของโมดลทถกน�ามาตอเขาดวยกนเปนอารเรย

ขนอยกบปรมาณก�าลงไฟฟาขาออกทตองการ

(ข) โมดล

TIRATHAI JOURNAL 19

(ก) แบบมมคงทตดตงบนพนดน

(ข) แบบมมคงทตดตงบนหลงคา (ค) แบบหมนตามดวงอาทตยตดตงบนพนดน

รปท การตดตงอารเรยของเซลลแสงอาทตยแบบแผนเรยบ 6.3 ประสทธภาพของเ ลลแสงอาทตย

สมรรถนะของเซลลแสงอาทตยวดดวยประสทธภาพท

เซลลแสงอาทตยเปลยนแสงอาทตยเปนไฟฟาเทานน เนองจาก

พลงงานแสงอาทตยทตกกระกระทบเซลลอาจสะทอนกลบ ทะล

ผาน หรอดดกลนโดยวสดทใชท�าเซลลแสงอาทตย โดยทวไป

เซลลแสงอาทตยทใชกนในเชงพาณชยมประสทธภาพประมาณ

รอยละ 1 กลาวคอ ประมาณหนงในหกของแสงอาทตยท

ตกกระกระทบเซลลเปนพลงงานทผลตไฟฟาได การทเซลลแสง

อาทตยประสทธภาพต�า หมายถงความตองการอารเรยขนาด

ใหญกวา และท�าใหตองมคาใชจายสงกวาดวย การปรบปรง

ประสทธภาพของเซลลแสงอาทตยและขณะเดยวกนการท�าราคา

ตอเซลลใหลดลงเปนเปาหมายทส�าคญของอตสาหรรมโฟโตโวล

ทาอก

ประสทธภาพของเซลลแสงอาทตยหาไดจากสดสวนของ

ก�าลงทตกกระทบเซลล (ก�าลงขาเขา) ซงเปลยนเปนไฟฟาดง

สมการตอไปน

Pmax

= VOC

ISCFF (3)

= VOC

ISCFF ( )

เมอ VOC คอ แรงดนเปดวงจร I

SC คอ กระแสลดวงจร FF คอ

และ คอ ประสทธภาพ

ตวอยางเชน เซลลแสงอาทตยขนาด 10 10 2, ม

ก�าลงขาเขา 100 2, VOC 0. 11 , I

SC 3. และ

Pin

20 TIRATHAI JOURNAL

FF 0. ดงนนประสทธภาพเซลลแสงอาทตยคอ

= 0. 11 3. 0.

10

รงไ าพลงงา สง าทตย บบรวม สง (Concentrating Solar Power: CSP)

ปจจบนโรงไฟฟาพลงความรอนใชเชอเพลงฟอสซลเปน

แหลงพลงงาน ส�าหรบใหความรอนในการ ตมน�าใหกลายเปน

ไอน�า แลวจงน�าไอน�าทมความดนและอณหภมสงไปขบเครอง

กงหนไอน�าทตอเพลารวมกบเครองก�าเนดไฟฟาใหหมนเพอ

ผลตไฟฟา แตการผลตไฟฟาแบบใหมของโรงไฟฟาระบบรวม

แสงอาทตยทใชดวงอาทตยเปนแหลงพลงงานความรอนแทน

ดงแสดงในรปท 10 โรงไฟฟาระบบรวมแสงอาทตยแบงออก

เปน 3 ประเภท ไดแก 1) ระบบรวมแสงเชงเสน 2) ระบบจาน

เครองจกร และ 3) ระบบหอคอยรวมแสง

รปท 11 ระบบรางพาราโบลก

รปท 10 โรงไฟฟาระบบรวมแสงอาทตย

เพอสงไปตมน�าใหกลายเปนไอน�าทหมอน�า แลวน�าไอน�ามาผลต

ไฟฟาโดยชดเครองกงหนไอน�าและเครองก�าเนดไฟฟาเหมอนกบ

โรงไฟฟาพลงความรอนทใชเชอเพลงฟอสซล โรงไฟฟาระบบ

รวมแสงเชงเสนแบงออกเปน 2 ชนด ดงน

1. ระบบรางพาราโบลก

ระบบนทอรวมแสงถกตดตงไปตามแนวเสนรวมแสง

( ) ของกระจกพาราโบลกแตละชด ดงแสดงในรปท

11

รปท 1 ระบบเครองสะทอนแสงเชงเสนฟรสเนล

0.1 หรอ 1 .

7.1 ระบบรวมแสงเชงเสน -

ระบบรวมแสงเชงเสนรวบรวมพลงงานของดวงอาทตย

โดยการใชกระจกสเหลยมผนผายาวและโคง (เปนตว ) กระจก

ตดตงใหตงเอยงไปยงดวงอาทตยและสะทอนใหแสงอาทตยไป

รวมกนททอ (หรอตวรบแสง) ทวางไปตามความยาวของกระจก

แสงอาทตยนไปใหความรอนแกของไหล ( ) ทไหลผานทอ

2. ระบบเครองสะทอนแสงเชงเสนฟรสเนล

ระบบนมทอรวมแสงเพยงทอเดยวถกตดตงไวเหนอ

กระจกจ�านวนหลายชด ทงนเพอใหกระจกไดเคลอนทตดตาม

ดวงอาทตย ดงแสดงในรปท 12

TIRATHAI JOURNAL 21

7.2 ระบบจาน / เครองจกร

ระบบจาน เครองจกรดงแสดงในรปท 13 ใชกระจก

รปจานรวบรวมแสงแสงอาทตยและสะทอนความรอนของแสง

อาทตยใหไปรวมกนอยทเครองรบแสง เพอดดกลนความรอน

และถายเทความรอนนไปสของไหลภายในเครองจกร ความรอน

ท�าใหของไหลขยายตวไปปะทะกบลกสบหรอเครองกงหนใหเกด

ก�าลงทางกล หลงจากนนจงใชก�าลงทางกลไปหมนเครองก�าเนด

ไฟฟาเพอผลตไฟฟาตอไป

รปท 1 ระบบระบบจาน / เครองจกร รปท 1 ระบบหอคอยรวมแสง

เอกสารอางอง1 Solar Energy vaila le http .helpsavetheclimate.com

Solar Energy ap vaila le .dede.go.th

Energy rom the Sun vaila le .eia.gov

Solar Energy Resources vaila le http .eere.energy.gov

ypes o Solar Energy vaila le http .rene a leenergy orld.com

Solar po er ho to use its Energy vaila le http .petervaldivia.com

Solar energy po er rom the sun vaila le http .petervaldivia.com

E ciency vaila le http pveducation.org

7.3 ระบบหอคอยรวมแสง

ระบบหอคอยรวมแสงดงแสดงในรปท 1 ใชลานกระจก

รวบรวมแสงอาทตยไปยงสวนยอดของหอคอยทตดตงเครอง

รบแสงไว เพอไปใหความรอนกบเกลอหลอมละลาย (

) ทไหลผานเครองรบแสง ดงนนความรอนของเกลอถกใช

ผลตไฟฟาผานกระบวนการท�างานของชดเครองกงหนไอน�าและ

เครองก�าเนดไฟฟา เกลอหลอมละลายรกษาความรอนไดอยาง

มประสทธภาพ จงสามารถสะสมความรอนไดเปนวนกอนทใช

ผลตไฟฟา และยงสามารถผลตไฟฟาไดในวนททองฟามเม

หรอหลงจากดวงอาทตยลบขอบฟาไปแลว

22 TIRATHAI JOURNAL

ปจจบนแนวโนมการใชพลงงานทดแทน ( ) เพอ

การผลตกระแสไฟฟามเพมมากขนทวโลกเนองจากเปนพลงงานชนดทไมกอ

ใหเกดมลพษตอสงแวดลอม นอกจากนนเนองจากราคาเชอเพลงทน�ามาผลต

กระแสไฟฟา เชน น�ามนและกาซธรรมชาตมแนวโนมเพมสงขนอยางตอเนอง

และปรมาณส�ารองทนบวนจะยงลดลง จงเปนปจจยทกระตนใหมการใชพลงงาน

ทดแทนมากขน ส�าหรบประเทศไทยแลวรฐบาลมนโยบายตงเปาการผลตกระแส

ไฟฟาจากพลงงานทดแทนใหได 1 ภายในอนาคตอนใกลน ซงการจะบรรล

เปาหมายนไดตองอาศยเทคนคการใชพลงงานทดแทนในหลากหลายรปแบบผสม

กน ( ) ในสวนของประเทศไทยแลวพลงงาน

ทดแทนทเปนทรจกแพรหลายมากทสดคอพลงงานแสงอาทตย ( ),

พลงงานน�า ( ), พลงงานชวมวล ( ) และ พลงงานแกส

ชวภาพ ( )

เมอพดถงเรองพลงงานทดแทนแลว กลมประเทศในทวปยโรปนบวา

เปนผน�าทงในเรองเทคโนโลยและการใชประโยชนจากพลงงานทดแทนใน

âç俿‡Ò¾Åѧ§Ò¹ÅÁª¹Ô´¹Í¡ªÒ½˜›§

´Ã. ªÒުѠÍÁÃÇÔÀÒÊ การศกษา

- ปรญญาตร วศวกรรมศาสตร สาขาวชาไฟฟา

จ าลงกรณมหาวทยาลย

- ปรญญาโท วศวกรรมศาสตร สาขาวชาไฟฟา

achen niversity o echnology ermany

- ปรญญาเอก วศวกรรมศาสตร สาขาวชา

ไฟฟา ei ni niversity o annover er-

many

การท�างาน

-

Offshore Wind

Power plant

ÇÔÈÇ¡ÃÃÁä¿¿‡ÒElectrical Engineering

โรงไฟฟาพลงงานลมชนดนอกชาย ง

TIRATHAI JOURNAL 23

อตราทสงมาก ซงบางประเทศมสดสวนการผลตกระแสไฟฟา

จากพลงงานทดแทนมากกวา 30 ของปรมาณกระแสไฟฟา

ทใชภายในประเทศ หนงในพลงงานทดแทนทส�าคญและเปนท

แพรหลายในทวปยโรปคอพลงงานลม ซงมแนวโนมพ นาจาก

ภาคพนดน ( ) ไปสบรเวณนอกชายฝง

( ) มากขน โดยเฉพาะบรเวณแถบนอก

ชายฝงมหาสมทร โดยพลงงานลมจากบรเวณนอกชายฝงชวย

ท�าใหบางประเทศสามารถน�ามาใชในการผลตกระแสไฟฟาเปน

สดสวนทมากทสดในกลมพลงงานทดแทน

ส�าหรบประเทศไทยแลวพลงงานลมในการผลตกระแส

ไฟฟาอาจถอวายงไมเปนทแพรหลายมากนก แตกสามารถ

พจารณาเปนอกหนงทางเลอกในการใชผลตกระแสไฟฟาจาก

ใบพดโรเตอร ( ) ของกงหนลมผลตไฟฟาโดย

ทวไปจะเปนชนดสามใบพด ส�าหรบชนดของเครองก�าเนด

ไฟฟาประเภทนนยมใชทงแบบ และ

โดยตองใชคกบอนเวอเตอร ( ) ซงเปน

อปกรณอเลกทรอนกสทตดตงดานขาออกของเครองก�าเนด

ไฟฟาเพอควบคมความถไฟฟาใหเขากบระบบ ( 0 หรอ 0

) โดยทความเรวรอบของโรเตอรจะถกควบคมใหสมพนธกบ

ความเรวของกระแสลมเพอใหสามารถผลตกระแสไฟฟาใหได

ประสทธภาพสงสด ( ) สวนก�าลง

การผลตไฟฟาของกงหนลมชนดนอกชายฝงมใชตงแตขนาด

2 กวาๆ จนถงขนาดประมาณ . ซงเปนขนาดท

ใหญทสดในปจจบนดวยความสงของกงหนลมถง 13 เมตร

และขนาดเสนผานศนยกลางของใบพดโรเตอร 12 เมตร สวน

รปท 1 สเตเตอรของกงหนลมผลตไฟฟา

พลงงานทดแทนไดในอนาคต ส�าหรบบทความนผเขยนตงใจ

จะใหความรเบองตนแกผอานในเรองโรงไฟฟาพลงงานลมชนด

นอกชายฝง ( ) ซงหมายถงการ

เชอมตอกงหนลมผลตไฟฟาบรเวณนอกชายฝงหลายๆตวเขา

ดวยกนในรปแบบของทงกงหนลมผลตไฟฟา (

) ทมขนาดก�าลงการผลตไฟฟาใหญมากพอเทยบเทากบ

ขนาดของโรงไฟฟาหนงโรง ผเขยนหวงเปนอยางยงวาจะท�าให

ผอานไดความรความเขาใจเบองตนเกยวกบโรงไฟฟาชนดนใน

รปแบบทางเลอกอกประเภทหนงของการใชพลงงานทดแทน ซง

อาจจะน�าไปใชในการประกอบการตดสนใจในการลงทนพ นา

โรงไฟฟาชนดนนอกชายฝงของประเทศไทยหรอประเทศเพอน

บานในกลมอาเซยนในอนาคต

สวนประกอบทส�าคญทสดของกงหนลมผลตไฟฟาคอ

เครองก�าเนดไฟฟา ( ) ซงมลกษณะพเศษกวา

เครองก�าเนดไฟฟาประเภทอนๆ คอเปนชนดวงแหวน (

) ทมขนาดเสนผานศนยกลางของสเตเตอร ( )

กวางและความหนานอยดงแสดงในรปท 1

¡Ñ§ËѹÅÁ¼ÅԵ俿‡Ò

24 TIRATHAI JOURNAL

หมอแปลงไฟฟาถกน�ามาใชส�าหรบเปลยนระดบแรงดน

ไฟฟาจากระดบต�า ( ) เชน 0. หรอ

0. ซงเปนระดบแรงดนทวไปดานขาออกของอนเวอเตอร

และเครองก�าเนดไฟฟาส�าหรบการใชงานประเภทน ไปสแรง

ดนระดบกลาง ( ) เชน 33 ซงเปน

ระดบแรงดนทนยมใชในทงกงหนลมไฟฟา ส�าหรบกงหนลมผลต

ไฟฟารนใหมจะออกแบบใหหมอแปลงไฟฟาตดตงอยบรเวณดาน

บนของสวนกงหนลมโดยตอโดยตรงเขากบหลงอนเวอเตอร ซง

การออกแบบนจะไมเหมอนกบโมเดลรนกอนๆ ทออกแบบให

หมอแปลงไฟฟาอยบรเวณฐานของกงหนลม โดยขอดของการ

ออกแบบชนดใหมกเพอลดความสญเสยทางไฟฟา (

) ทเกดขนทสายเคเบลภายในทาวเวอรของกงหนลมใหเหลอ

นอยทสดโดยใชเทคนคการลดขนาดกระแสไฟฟาอนเนองมา

จากการเปลยนระดบแรงดนไฟฟาใหสงขนภายในบรเวณดาน

รปท สวนประกอบของกงหนลมผลตไฟฟา

บนของกงหนลมกอนจะผานสายเคเบลไฟฟาภายในทาวเวอร

หมอแปลงไฟฟาทใชเพอวตถประสงคนจะเปนชนดแหง (

) และจะถกออกแบบใหมขนาดเลกเนองจากขนาดพนท

ใชสอยทจ�ากดและเพอเปนการลดน�าหนกโหลดตอโครงสราง

ส�าหรบการพนขดลวดของหมอแปลงไฟฟาประเภทนนยมใช

แบบ โดยขดลวดทางดานแรงดนสงตอเปนแบบเดลตา

( ) สวนดานแรงดนต�าทตอเขากบอนเวอเตอรจะเปนแบบ

วาย ( )

ส�าหรบการตดตงกงหนลมผลตไฟฟานอกชายฝงจะท�า

โดยการใชเครนชวยยกสวนประกอบตางๆขนจากเรอแลวคอยๆ

ประกอบเขาดวยกนบนฐานราก ( ) ทฝงลกลงใตทอง

ทะเลดงแสดงในรปท 3 และรปท 4

ประกอบตางๆ ของกงหนลมผลตไฟฟาสามารถดไดในรปท 2

TIRATHAI JOURNAL 25

โดยทวไปแลวเทคนคการออกแบบโรงไฟฟาประเภทน

จะขนอยกบสองปจจยทส�าคญคอขนาดพนทของทงและจ�านวน

กงหนลม สวนขนาดก�าลงการผลตของโรงไฟฟาชนดนจะมาก

หรอนอยขนอยกบจ�านวนกงหนลมในทงและขนาดก�าลงไฟฟา

ของกงหนลมแตละตว โรงไฟฟาชนดนอาจมก�าลงการผลต

รปท การยกใบพดโรเตอรเพอ

การตดตงบนกงหนลมผลตไฟฟา

นอกชาย ง

รปท การตดตงกงหนลมผลต

ไฟฟานอกชาย งบน านราก

ตงแตเพยงไมก ไปจนถงหลายรอย ในบทความนจะ

น�าเสนอเทคนคส�าหรบเชอมตอทงกงหนลมไฟฟาเขากบระบบ

สายสงภาคพนดน ( )

โดยผานหมอแปลงชนดสองขดลวด ( -

) ดงแสดงในรปท 5

ครงสราง รงไ าพลงงา ลม ด ก าย ง

26 TIRATHAI JOURNAL

ดงทไดแสดงในรปท 5 กงหนลมไฟฟาจ�านวนหนงจะ

ถกเชอมตอเขาดวยกนดวยสายไฟฟาเคเบลใตน�าแลวเชอมตอ

เขากบสถานไฟฟานอกชายฝง ( ) โดยรป

ท 6 แสดงการวางสายไฟฟาเคเบลใตน�า ส�าหรบรปแบบการ

เชอมตอกงหนลมเขาดวยกนสามารถเปนแบบแนวเสน (

) ดงแสดงในรปท 5 หรอแบบลป ( ) ท

มการเชอมตอกงหนลมเขาดวยกนเปนวง

ทสถานไฟฟานอกชายฝงจะมการตดตงหมอแปลงไฟ

ฟาส�าหรบแปลงระดบแรงดน เชนจากระดบ 33 ซงเปน

ระดบแรงดนทวไปในทงกงหนลม ไปสแรงดนระดบทสงขน

เชน 11 ซงเปนระดบแรงดนทเหมาะสมเพอสงพลงงาน

โดยทมระดบความสญเสยทางไฟฟาในระดบต�า หลงจากนน

จงสงพลงงานไฟฟาจากสถานไฟฟานอกชายฝงผานสายเคเบล

ไฟฟาใตน�าขนาดยาวหลายกโลเมตรเขาสระบบสงไฟฟาภาค

พนดนบรเวณชายฝง ส�าหรบหมอแปลงไฟฟาทใชในสถานไฟฟา

นอกชายฝงนยมใชแบบขดลวดชนด โดยทจดนวทรลของขด

ลวดดานวายซงเปนดานแรงดนสงจะตอลงดนโดยตรง ทงนเพอ

ใหระบบปองกนไฟฟาสามารถตรวจพบกระแสไฟฟาลดวงจรได

ในทนทและก�าจดความผดปกตนไดอยางรวดเรว

ส�าหรบระบบทมขนาดใหญขน อาจมการตดตง

หมอแปลงตวทสองเขาไปทสถานไฟฟานอกชายฝงดงแสดงใน

รปท 5 ซงในสภาวะปกตเบรกเกอรทสถานไฟฟาจะอยในสถานะ

เปดเพอแยกวงจรกงหนลมทงสองชดออกจากกน ในสภาวะน

หมอแปลงทงสองตวจะแบงกนสงผานก�าลงไฟฟาเขาสระบบ

ภาคพนดนผานสายไฟฟาเคเบลใตน�า แตในสภาวะทผดปกต

เชนหมอแปลงตวใดตวหนงไมสามารถใชงานได เบรกเกอรจะ

ถกสงใหปดเพอถายพลงงานไฟฟาจากดานหนงไปสอกดานหนง

ซงจะเปนการรวมพลงงานไฟฟาทงทงกงหนลมผานหมอแปลง

เพยงตวเดยว

ทจดเชอมตอบรเวณชายฝง (

) อาจมการเชอมตอเขากบสถานไฟฟาบรเวณชายฝง

( ) กอนทจะเชอมตอเขากบระบบสงไฟฟา

ภาคพนดนเพอปรบระดบแรงดนไฟฟาใหเหมาะสมกบระบบสง

ไฟฟาภาคพนดน

รปท การเชอมตอฟารมกงหนลมไฟฟาเขากบระบบ

สงไฟฟา าคพนดน

TIRATHAI JOURNAL 27

รปท การวางสายไฟฟาเคเบลใตน�า

ส�าหรบการเชอมตอทงกงหนลมผลตไฟฟาเขากบระบบ

สงไฟฟาภาคพนดน คณลกษณะตางๆ ทางไฟฟาทจดเชอมตอ

นอกชายฝง ( ) จะตองเปนไปตาม

ทระบไวในขอบงคบส�าหรบการเชอมตอ ( -

) ยกตวอยางเชน คาแรงดนไฟฟา และคาตวประกอบ

ไฟฟาก�าลง ( )

เพอรกษาระดบแรงดนไฟฟาทจดเชอมตอใหอยในระดบ

ทก�าหนดไว อปกรณ ( ) ได

ถกน�ามาใชส�าหรบหมอแปลงเพอควบคมระดบแรงดนไฟฟา

( ) รปท 5 แสดงถงการเชอมตอฟารม

กงหนลมไฟฟาโดยผานหมอแปลงสองตวขนานกนโดยตดตง

ทฝงขดลวดแบบเดลตาซงเปนดานทมระดบแรงดนทต�า

กวา โดย จะถกควบคมโดยอตโนมตใหท�าการปรบคา

อตราสวนแรงดนไฟฟาของหมอแปลง (

) ใหสอดคลองกบระดบแรงดนไฟฟาดานเดลตาซงมการ

เปลยนแปลงตลอดเวลาการท�างานของทงกงหนลม ซงผลลพธ

ทไดคอระดบแรงดนไฟฟาทางดานวายของหมอแปลงทงสองตว

ทจดเชอมตอจะถกควบคมใหอยในระดบทก�าหนดไวตามทระบ

ในขอบงคบ

ส�าหรบการรกษาคาตวประกอบไฟฟาก�าลงใหอย ใน

ระดบตามทก�าหนดไว จะใชหลกการของการชดเชยคาก�าลง

ไฟฟารแอคทฟ ( ) ซงจาก

การศกษาพบวาในสภาวะททงกงหนลมผลตกระแสไฟฟาได

นอยมากๆ ( ) คาตวประกอบ

ไฟฟาก�าลงทจดเชอมตอจะมระดบทต�ากวาปกตมาก ทงนเนอง

มาจากคาก�าลงไฟฟารแอคทฟชนดคาปาซทฟ (

) ทเกดขนเนองมาจากคณลกษณะทเปนตว

เกบประจไฟฟา ( ) ของสายเคเบลใต

น�าทมผลกระทบตอระบบมากในสภาวะน วธแกไขสามารถท�าได

โดยการตดตงรแอคเตอร ( ) ทสถานไฟฟานอกชายฝง

ดงแสดงในรปท 5 ซงโดยหลกการแลวกคอการใชขดลวดไฟฟา

เพอสรางก�าลงไฟฟารแอคทฟชนดอนดกทฟ ( -

) ไวเพอชดเชยกบคาก�าลงไฟฟารแอคทฟชนดคา

ปาซทฟเนองมาจากสายเคเบลใตน�า สวนในสภาวะททงกงหน

ลมผลตกระแสไฟฟาไดมาก ( )

ระบบจะไมไดรบผลกระทบจากก�าลงไฟฟารแอคทฟชนดคาปา

ซทฟจากสายเคเบลใตน�า ดงนนในสภาวะการท�างานนรแอค

เตอรจะไมถกเชอมตอเขากบระบบ

การเ มต เ ากบร บบสงไ า

28 TIRATHAI JOURNAL

ร บบ งก ทางไ า

โรงไฟฟาพลงงานลมประเภทนจะมการตดตงระบบ

ปองกนทางไฟฟาแบบคดแยก ( )

ดงแสดงในรปท 7 โดยหลกการท�างานแลวระบบปองกนจะแบง

สวนตางๆ ของระบบเปนโซนยอยๆ โดยแตละโซนจะมระบบ

ปองกนของตวเองส�าหรบก�าจดความผดปกตทางไฟฟาภายใน

โซนนนๆ แตถาหากวาระบบปองกนภายในโซนตวเองไมท�างาน

รปท ระบบปองกนไฟฟาแบบคดแยกส�าหรบโรงไฟฟา

พลงงานลมนอกชายฝง

ระบบปองกนของโซนขางเคยงถดไปจะท�างานแทนในฐานะ

แบคอพเพอเพมความปลอดภยอกชน ซงระบบปองกนไฟฟา

ลกษณะนจะสามารถก�าจดความผดปกตทางไฟฟาทกรปแบบ

ทเกดขนภายในระบบโดยอตโนมต เชนกระแสไฟฟาลดวงจร

หรอแรงดนไฟฟาสงหรอต�ากวาระดบปกตมากภายในเวลาไม

เกน 1 0 ซงจะไมน�ามาสความเสยหายใดๆ ในระบบ

TIRATHAI JOURNAL 29

โรงไฟฟาพลงงานลมชนดนอกชายฝงทผเขยนไดกลาว

ถงในบทความนนบวาเปนอกหนงทางเลอกในการผลตกระแส

ไฟฟาจากพลงงานทดแทน ซงถงแมวาโรงไฟฟาพลงงาน

ทดแทนชนดนจะสามารถผลตกระแสไฟฟาไดในระดบทคอน

ขางสงอนเนองมาจากความเรวลมทแรงและสม�าเสมอซงมผล

ใหสามารถน�ามาใชผลตเปนกระแสไฟฟาไดมากขนเมอเทยบกบ

พลงงานลมบนบก และเมอเทยบกบโรงไฟฟาโซลาร อตราสวน

ก�าลงไฟฟาทผลตไดตอพนททใชในตดตงของโรงไฟฟาชนดนก

มากกวามาก แตอยางไรกตามตนทนในการกอสรางโรงไฟฟา

ชนดนเมอเทยบกบโรงไฟฟาพลงงานทดแทนชนดอนๆ กนบ

วาสงกวามากอนเนองมาจากปจจยสภาพแวดลอมในทะเลทม

ความรนแรงมากกวาบนบกมาก ซงสงผลโดยตรงตอการเลอก

ใชงานอปกรณไฟฟาตางๆ ใหเหมาะสมกบลกษณะงานประเภท

บทสงทาย

น เชน กงหนลมผลตไฟฟาทตองสามารถทนตอการกดกรอน

ในระดบทสงในทะเล การสรางสถานไฟฟานอกชายฝงซงตอง

ค�านงถงการใชประโยชนจากพนททมขนาดจ�ากดมากดงแสดง

ในรปท 8 และเทคนคการวางสายไฟฟาเคเบลใตน�าซงระดบ

ความยากงายขนกบสภาพระดบความลกของทะเล นอกจากนน

ระบบสายสงพลงงานไฟฟาบรเวณชายฝงทะเลส�าหรบเชอมตอ

โรงไฟฟาประเภทนเขากบระบบสายสงภาคพนดนกยงไมไดถก

พ นาไปมากจนถงขนรบพลงงานไฟฟาระดบสงๆ เขาสระบบ

โดยตรง ยงไปกวานนยงมอกปจจยหนงทมความส�าคญมากก

คอเรองผลกระทบตอสงแวดลอมทงบรเวณนอกชายฝงและบน

ชายฝงซงตองน�ามาใชประกอบการพจารณาควบคพรอมกนใน

การตดสนใจลงทนกอสรางโรงไฟฟาชนดน

เอกสารอางอง

: , 1 , 2011

รปท สถานไฟฟานอกชายฝง

30 TIRATHAI JOURNAL

ในยคปจจบน ขอมลถอวาเปนปจจยทส�าคญมากตวหนงในการท�าธรกจใน

ทกภาคสวน ไมวาจะเปนภาคธรกจ หรอ ภาคอตสาหกรรม อยางไรกตามหาก

ขอมลมจ�านวนมาก หรอมการวเคราะหขอมลทไมเหมาะสมกจะท�าใหเกดความ

เสยหายตอการน�าไปใชงานได จงเปนทมาของศาสตรทางดาน การท�าเหมอง

ขอมล ( ) บทความนจะกลาวถงเทคนคอยางหนงทใชในเรองการ

ท�าเหมองขอมล คอ จนตภาพขอมล ซงเปนเทคนคทใชในการแปลง ขอมลเชง

ตวเลขใหเปนขอมลเชงรปภาพ (ในทนหมายถง รปกราฟชนดตางๆ แผนภม ล )

ขอมลทใชประกอบการบรรยายจะเปนขอมลเกยวกบเรองการจดการพลงงานท

โรงงานควบคมภายใตพระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน ตองด�าเนน

การโดยการจดท�ารายงานการจดการพลงงานรายปสงใหกบกระทรวงพลงงาน

(กรมพ นาพลงงานทดแทน และอนรกษพลงงาน, พพ.) ปละ 1 ฉบบ

จนตภาพขอมล

Data Visualization

ครไ าGuru’s Writing

ร งศาสตราจารยไ ย ม ย

การศกษา :

- ปรญญาโท าควชาวศวกรรมไฟฟา

คณะวศวกรรมศาสตร จ าลงกรณมหาวทยาลย

การท�างาน :

- รองศาสตราจารย าควชา

วศวกรรมไฟฟา คณะวศวกรรมศาสตร จ าลงกรณ

มหาวทยาลย

TIRATHAI JOURNAL 31

มลดบ ล ร บบการ าเส ทวไตารางท 1 ขอมลผลผลตและปรมาณพลงงานไฟฟารายเดอน นรอบ 2 ป ชวงป 2554 2555

Product and Electrical Energy Consumption (2554-2555)

month Prod. (ton) Energy (kWh) month Prod. (ton) Energy (kWh)

1 4,230.72 2,127,600 1 5,230.08 2,176,200

2 4,788.00 2,233,800 2 5,106.96 1,987,200

3 5,299.20 2,339,000 3 3,882.24 1,760,400

4 4,939.20 2,043,000 4 4,531.68 1,918,800

5 5,459.04 2,444,400 5 4,449.60 2,001,600

6 6,029.28 2,430,000 6 4,628.16 2,095,200

7 6,203.52 2,594,800 7 5,180.40 2,253,600

8 5,263.20 2,179,800 8 5,834.88 2,408,400

9 4,942.08 2,109,600 9 6,192.00 2,415,600

10 4,651.20 2,064,600 10 6,110.64 2,480,400

11 5,427.36 2,244,600 11 5,774.40 2,271,600

12 4,613.76 1,936,800 12 4,502.16 1,935,200

sum 61,846.56 26,748,000 sum 61,423.20 25,704,200

จากตวอยางขอมลเชงตวเลขในตารางท 1 น ทาน

สามารถสรปไดหรอไม วา

- เดอนใดมประสทธภาพการใชพลงงานสงสด และ ต�า

สด

- ปใด (ป 2 หรอป 2 ) มประสทธภาพการใช

พลงงานสงกวา

- ปทมประสทธภาพการใชพลงงานต�ากวาท�าใหเกดการ

สญเสยพลงงานไปเทาใด

- พ ตกรรมการใชพลงงานเปนอยางไร เชน ม

ประสทธภาพสงอยางตอเนองในชวงเวลาใดบาง

- ศกยภาพการประหยดพลงงานเกดขนในชวงเวลาใด

และมปรมาณมากนอยเพยงใด

- ศกยภาพการประหยดพลงงานดงกลาว ยงมอยหรอได

ด�าเนนการประหยดพลงงานไปแลว

- มความผดปกตเกดขนในเดอนใดบาง เชน ใชพลงงาน

สง หรอ ต�าผดปกต รปท 1 กราฟเสนเชงอนกรมเวลาของปรมาณผลผลตและปรมาณ

พลงงานไฟฟาทใชเปนรายเดอน

ขอมลเชงอนกรมเวลาตามตวอยางนมกนยมน�าเสนอเปน

กราฟเสน ดงรปท 1 ซงการน�าเสนอในรปแบบนยงไมสามารถ

ใชตอบค�าถามตางๆ ดงกลาวได เพราะเปนเพยงการน�าเสนอ

ขอมลดบเทานน ไดเพยงขอสรปเบองตนวา เดอนทผลตมากจะ

ใชพลงงานมาก และเดอนทผลตนอยกจะใชพลงงานนอย แต

ไมรวาพลงงานกบผลผลตมความสมพนธซงกนและกนอยางไร

32 TIRATHAI JOURNAL

ร สท าพการ พลงงา ประสทธภาพการใชพลงงานในภาคอตสาหกรรม จะวเคราะหออกมาเปน คาการใชพลงงานจ�าเพาะ (

) คอปรมาณพลงงานทใชตอหนวยผลผลต ตารางท 2 แสดงคาการใชพลงงานจ�าเพาะรายเดอน พรอมคาเฉลยรายปจากขอมลในตารางท 1

จากผลการวเคราะหในตารางท 2 น สวนมากจะสรป

กนทนทวา การใชพลงงานของปพ.ศ. 2 มประสทธภาพสง

กวาปพ.ศ. 2 เพราะมคาการใชพลงงานจ�าเพาะต�ากวา การสรปผลลพธในลกษณะนอาจเปนจรง หรอไมเปนจรงกได เพราะสรปแบบไมไดค�านงถงปรมาณผลผลตทเกดขนในแตละป การสรปผลดานประสทธภาพการใชพลงงานดวยการใชคาการใชพลงงานจ�าเพาะนนท�าไดแตตองอยบนฐานปรมาณผลผลตทเทากน จากแนวคดดานจนตภาพขอมล จงน�าขอมลคาการใชพลงงานจ�าเพาะทเปนขอมลเชงตวเลขในตารางท 2 ไปเขยนเปนกราฟการกระจายตวของขอมลระหวางคาการใชพลงงานจ�าเพาะกบปรมาณผลผลต ดงแสดงในรปท 2 จากการพจารณา

ขอมลในรปนสามารถสรปไดทนท และไดอยางมนใจวา การ

ใชพลงงานในปพ.ศ. 2 มประสทธภาพสงกวาปพ.ศ. 2 เนองจากเสนกราฟทเปนตวแทนของ คาการใชพลงงานจ�าเพาะ

ของปพ.ศ. 2 อยใตเสนกราฟของปพ.ศ. 2 ทงเสน รปท 3 แสดงตวอยางของกราฟการกระจายตวของคาการใชพลงงานจ�าเพาะกบปรมาณผลผลตแบบแยกรายป กรณ

ทคาการใชพลงงานจ�าเพาะเฉลยของปพ.ศ. 2 มคาต�ากวา

ปพ.ศ. 2 แตมประสทธภาพการใชพลงงานต�ากวา เพราะ

เสนกราฟทเปนตวแทนของคาการใชพลงงานจ�าเพาะของปพ.ศ.

2 อยเหนอเสนกราฟของปพ.ศ. 2 ทงเสน

รปท 2 กราฟการกระจายตวของคาการใชพลงงานจ�าเพาะกบปรมาณผลผลตแบบแยกรายป

รปท 3 กราฟการกระจายตวของคาการใชพลงงานจ�าเพาะกบปรมาณผลผลตแบบแยกรายป

ตารางท 2 คาการ ชพลงงานจ�าเพาะ นรอบป 2554 2555Product and Electrical Energy Consumption (2554 - 2555)

month Prod. (ton) Energy (kWh) SEC (kWh/ton) month Prod. (ton) Energy (kWh) SEC (kWh/ton)

1 4,230.72 2,127,600 502.89 1 5,230.08 2,176,200 416.09

2 4,788.00 2,233,800 466.54 2 5,106.96 1,987,200 389.12

3 5,299.20 2,339,000 441.39 3 3,882.24 1,760,400 453.45

4 4,939.20 2,043,000 413.63 4 4,531.68 1,918,800 423.42

5 5,459.04 2,444,400 447.77 5 4,449.60 2,001,600 449.84

6 6,029.28 2,430,000 403.03 6 4,628.16 2,095,200 452.71

7 6,203.52 2,594,800 418.28 7 5,180.40 2,253,600 435.02

8 5,263.20 2,179,800 414.16 8 5,834.88 2,408,400 412.76

9 4,942.08 2,109,600 426.86 9 6,192.00 2,415,600 390.12

10 4,651.20 2,064,600 443.89 10 6,110.64 2,480,400 405.91

11 5,427.36 2,244,600 413.57 11 5,774.40 2,271,600 393.39

12 4,613.76 1,936,800 419.79 12 4,502.16 1,935,200 429.84

average 5,153.88 2,229,000 432.49 average 5,118.60 2,142,017 418.48

TIRATHAI JOURNAL 33

การวเคราะหเปรยบเทยบประสทธภาพการใชพลงงาน

รายป ระหวางปพ.ศ. 2 กบ ปพ.ศ. 2 จะใชกราฟการก

ระจายตวของขอมล และสมการเสนฐาน ( )

ทไดจากการวเคราะหการถดถอยแบบเชงเสนทแสดงความ

สมพนธของปรมาณผลผลตกบปรมาณพลงงานทใช ดงแสดงใน

รปท กราฟการกระจายตวของขอมลเปนการน�าเสนอขอมล

ดบแตอยในรปแบบเชงเปรยบเทยบทสามารถระบความแตกตาง

ของชดขอมลได เชนระบไดวาชดขอมลใดดกวา หรอดอยกวา

ชดขอมลใด นอกจากนยงแสดงผลการวเคราะหความสมพนธ

ของตวแปรหนง (ผลผลต) ทมผลตออกตวแปรหนง (พลงงาน)

ไดดวยกราฟเสนฐาน จากกราฟและสมการเสนฐานในรปท

ใหผลลพธอยางชดเจนวาการใชพลงงานในปพ.ศ. 2 ม

การวเครา เ รยบเทยบ ร สท าพการ พลงงาคาพลงงานฐานรายเดอน ( ) คาผลตาง ( )

และคาผลตางสะสม ( ) ดงรายละเอยดในตารางท 3

ตารางท 3 การวเคราะหขอมลทอางองกบสมการเสน านของป 2554DIFF and CUSUM analysis (54 based)

month Prod. (ton) Energy (kWh) Base (kWh) DIFF (kWh) CUSUM (kWh)

1 4,230.72 2,127,600 1,969,337 158,263 158,263

2 4,788.00 2,233,800 2,126,087 107,713 265,977

3 5,299.20 2,339,000 2,269,875 69,125 335,102

4 4,939.20 2,043,000 2,168,616 -125,616 209,486

5 5,459.04 2,444,400 2,314,834 129,566 339,052

6 6,029.28 2,430,000 2,475,230 -45,230 293,822

7 6,203.52 2,594,800 2,524,239 70,561 364,383

8 5,263.20 2,179,800 2,259,749 -79,949 284,434

9 4,942.08 2,109,600 2,169,426 -59,826 224,608

10 4,651.20 2,064,600 2,087,608 -23,008 201,600

11 5,427.36 2,244,600 2,305,924 -61,324 140,277

12 4,613.76 1,936,800 2,077,077 -140,277 0

13 5,230.08 2,176,200 2,250,433 -74,233 -74,233

14 5,106.96 1,987,200 2,215,803 -228,603 -302,836

15 3,882.24 1,760,400 1,871,317 -110,917 -413,753

16 4,531.68 1,918,800 2,053,990 -135,190 -548,943

17 4,449.60 2,001,600 2,030,903 -29,303 -578,246

18 4,628.16 2,095,200 2,081,127 14,073 -564,173

19 5,180.40 2,253,600 2,236,459 17,141 -547,032

20 5,834.88 2,408,400 2,420,549 -12,149 -559,182

21 6,192.00 2,415,600 2,520,999 -105,399 -664,581

22 6,110.64 2,480,400 2,498,114 -17,714 -682,295

23 5,774.40 2,271,600 2,403,538 -131,938 -814,233

24 4,502.16 1,935,200 2,045,686 -110,486 -924,719

Based line equation; y = 281.27655 x + 779,334.42453

รปท กราฟการกระจายตวของขอมลปรมาณพลงงานไฟฟากบปรมาณผลผลต แบบเปรยบเทยบรายป

ประสทธภาพสงกวาปพ.ศ. 2

เพอหาปรมาณพลงงานทใชตางกน

ในแตละเดอน และผลตางสะสมจง

ใชสมการเสนฐานของปพ.ศ. 2

เปนคาอางองจะไดผลการวเคราะห

34 TIRATHAI JOURNAL

รปท กราฟ และ C S ทใชวเคราะหประสทธ าพการใชพลงงานไฟฟา แบบเปรยบเทยบรายป

รปท กราฟการกระจายตวของขอมลปรมาณพลงงานไฟฟากบ

ปรมาณผลผลตรวม ป

การวเครา พ ตกรรม การ พลงงา

น�าขอมล และ มาเขยนกราฟ จะไดผลดง

รปท จากขอมลในตารางท 3 และรปท ไดขอสรปวา ป

2 ใชพลงงานไฟฟานอยกวาป 2 จ�านวน 2 , 1

คดเปน 3. ของปรมาณพลงงานไฟฟารวมทใชในปพ.ศ.

2 จงสรปไดวามประสทธภาพสงกวา ผลประหยดทเกดขน

ในปพ.ศ. 2 เกดขน 2 ชวง คอ ชวงแรกเกดขนระหวาง

เดอน มกราคม ถง เมษายน และชวงหลงเกดขนระหวางเดอน

กนยายน ถง ธนวาคม เปนชวงทเสนกราฟ มความ

ชนเปนลบ

รปท กราฟ และ C S ทใชวเคราะหพ ตกรรมการใช

พลงงานไฟฟา

พลงงาน ครง เสนกราฟ ชวงใดมความชนเปนบวกจะหมายถงชวงทมการใชพลงงานสงกวาคาฐานจงเปนชวงทมประสทธภาพการใชพลงงานต�ากวาคาเฉลย ชวงใดมความชนเปนลบจะหมายถงชวงทมการใชพลงงานต�ากวาคาฐานจงเปนชวงทมประสทธภาพการใชพลงงานสงกวาคาเฉลย และชวงใดมความชนเปนศนยจะหมายถงชวงทมการใชพลงงานใกลเคยง

กบคาฐานจงเปนชวงทมประสทธภาพการใชพลงงานใกลเคยง

กบคาเฉลย

การวเคราะหพ ตกรรมการใชพลงงานระหวางปพ.ศ.

2 กบ ปพ.ศ. 2 เพอศกษาวาการใชพลงงานในแตละเดอนมประสทธภาพสง หรอต�า พ ตกรรมดงกลาวมลกษณะตอเนอง หรอผนผวน ตลอดจนการระบจงหวะเวลาทมการเปลยนแปลงพ ตกรรมการใชพลงงาน การวเคราะหนจะใชกราฟการกระจายตวของขอมล และสมการเสนฐาน (

) ของขอมลรวมทง 2 ป ดงแสดงในรปท เมอใชสมการเสนฐานเปนคาอางอง จะไดผลการวเคราะห คาพลงงานฐานรายเดอน ( ) คาผลตาง ( ) และคาผลตางสะสม ( ) ดงรายละเอยดในตารางท เมอน�าขอมล

และ ทเปนขอมลเชงตวเลขจากตารางท มาเขยนกราฟ จะไดผลดงรปท ไดขอสรปเบองตนวา พ ตกรรมการใชพลงงานมลกษณะท�าใหเสนกราฟ เปนรป คว�าใหญ กบ คว�าเลก ท�าใหมการเปลยนแปลงพ ตกรรมการใช

TIRATHAI JOURNAL 35

สร

เมอแปลงขอมลเชงตวเลขเปนขอมลเชงรปภาพ ทเปน

แนวคดของ จนตภาพขอมล จะท�าใหสามารถสรปเปรยบเทยบ

ขอมลไดงายและรวดเรวกวาการใชขอมลเชงตวเลขโดยตรง

บทความนเปนเพยงจดเรมตนของสาระในเรองน หากทานผ

ตารางท 4 การวเคราะหขอมลทอางองกบสมการเสน านของป 2554 2555

DIFF and CUSUM analysis (54+55 based)

month Prod. (ton) Energy (kWh) Base (kWh) DIFF (kWh) CUSUM (kWh)

1 4,230.72 2,127,600 1,923,076 204,524 204,524

2 4,788.00 2,233,800 2,084,584 149,216 353,740

3 5,299.20 2,339,000 2,232,736 106,264 460,004

4 4,939.20 2,043,000 2,128,403 -85,403 374,601

5 5,459.04 2,444,400 2,279,060 165,340 539,940

6 6,029.28 2,430,000 2,444,324 -14,324 525,617

7 6,203.52 2,594,800 2,494,821 99,979 625,596

8 5,263.20 2,179,800 2,222,303 -42,503 583,093

9 4,942.08 2,109,600 2,129,238 -19,638 563,455

10 4,651.20 2,064,600 2,044,937 19,663 583,118

11 5,427.36 2,244,600 2,269,879 -25,279 557,839

12 4,613.76 1,936,800 2,034,086 -97,286 460,552

13 5,230.08 2,176,200 2,212,704 -36,504 424,048

14 5,106.96 1,987,200 2,177,023 -189,823 234,225

15 3,882.24 1,760,400 1,822,082 -61,682 172,543

16 4,531.68 1,918,800 2,010,298 -91,498 81,045

17 4,449.60 2,001,600 1,986,511 15,089 96,134

18 4,628.16 2,095,200 2,038,260 56,940 153,075

19 5,180.40 2,253,600 2,198,307 55,293 208,368

20 5,834.88 2,408,400 2,387,984 20,416 228,784

21 6,192.00 2,415,600 2,491,482 -75,882 152,902

22 6,110.64 2,480,400 2,467,903 12,497 165,399

23 5,774.40 2,271,600 2,370,456 -98,856 66,543

24 4,502.16 1,935,200 2,001,743 -66,543 0

Based line equation; y = 289.81389 x + 696,954.63921

อานตองการทราบรายละเอยดมากกวานตองตดตามอานตอน

ตอๆ ไป และถาตองการความรในเชงลกกสามารถศกษาได

จากหนงสอ “การใชเทคนค กบงานการจดการพลงงาน”

หนา 00 หนา

36 TIRATHAI JOURNAL

การจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยในระบบสงส�าหรบระบบการซอขายไฟฟาแบบผสม

ระหวางการ อขายผานตลาดกลางและการ อขายนอกตลาดTransmission Loss Allocation for a Mixed Pool – Bilateral Market

วทยา พ เดRecommended Thesis

บทความนน�าเสนอวธการจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยทเกดขนในระบบไฟฟาก�าลงแบบผสมระหวางการซอขายไฟฟาผานตลาดกลาง และ การซอขายไฟฟานอกตลาด โดยวธทน�าเสนอพ นาขนจากพนฐานสมการก�าลงไฟฟาสญเสย และใชหลกการทวาปรมาณการซอขายไฟฟาใดมคามากกควรทจะตองรบผดชอบก�าลงไฟฟาสญเสยมากดวย ส�าหรบก�าลงไฟฟาสญเสยทเกดจากการซอขายไฟฟาผานตลาดกลางจะก�าหนดใหผควบคมดแลตลาดเปนผจดหาก�าลงไฟฟามาชดเชย สวนการซอขายไฟฟานอกตลาดกลางจะใหเครองก�าเนดไฟฟาทเกยวของเปนผจายก�าลงไฟฟามาชดเชย วธการทน�าเสนอไดน�าไปท�าการทดสอบกบระบบทดสอบ 30 บส ผลทไดรบเปนทนาพอใจ คาสาคญ การจดสรรกาลงไ าสญเสย การ อ ายไ าผาน ลาดกลาง การ อ ายไ านอก ลาดกลาง

กา ต วงษ า

การศกษา : - ปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณ ตบณ ต (ไฟฟา) จากจ าลงกรณมหาวทยาลย เมอปการศกษา 2 2

การท�างาน : ผจดการโรงงาน 1 บรษท ถรไทย จ�ากด (มหาชน)

กลยศ ดมวงศเสร

การศกษา : - ปรญญาวศวกรรมศาสตรดษฎบณ ต (ไฟฟาก�าลง) จากมหาวทยาลยโตเกยว เมอป พ.ศ.

การท�างาน : อาจารย าควชาวศวกรรมไฟฟา คณะวศว กรรมศาสตร จ าลงกรณมหาวทยาลย

AbstractThis paper proposes a new method for allocating transmis-sion loss in a mixed pool – bilateral market. The proposed method is based on a derivation of loss formula. In addi-tion we use the concept that the more the power trans-ferred, the larger the losses they should responsible for. The loss occurred in the pool market will be compensated by the slack bus and the loss occurred in the bilateral market will be compensated by all candidates according to agreement. This method is tested with 30- bus test system. Satisfactory results are obtained.

ey ord oss llocation Pool mar et ilateral mar et

บท า ในปจจบนระบบไฟฟาก�าลงทวโลกบางสวนไดถกแปรรป ซงท�าใหระบบไฟฟาก�าลงมโครงสรางเปลยนไป โดยในโครงสรางใหมนไดมการยอมใหบรษทเอกชนเขามามสวนในระบบสงไฟฟามากขน โดยปกตแลวในโครงสรางใหมนจะประกอบดวยตลาดหลก 2 แบบ คอ การซอขายไฟฟาผานตลาดกลางและการซอขายไฟฟานอกตลาดกลาง โดยเมอมการซอขายทงสองแบบนเกดขนจะท�าใหมก�าลงไฟฟาสญเสยเกดขนดวย ดงนนการจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยจงมความส�าคญเพอท�าใหเกดความยตธรรมกบทงผซอและผขาย ในบทความนไดน�าเสนอวธการจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยทเกดขนในระบบไฟฟาผสมระหวางการซอขายไฟฟาผานตลาดกลางและการซอขายไฟฟานอกตลาดกลาง โดยมพนฐานอยบนสมการก�าลงไฟฟาสญเสย และใชหลกการทวาการซอขายก�าลงไฟฟาใดมปรมาณมากกควรทจะตองรบผดชอบตอก�าลงไฟฟาสญเสยมากดวย ในบทความนไดมการนยามเมตรกซการซอขายไฟฟานอกตลาดกลาง ( ) ส�าหรบระบบการซอขายไฟฟานอกตลาดกลาง ซงเปนเมตรกซทบอกถงต�าแหนงของบสทท�าการซอขายกน ส�าหรบการซอขายไฟฟา

บทคดย

TIRATHAI JOURNAL 37

ผานตลาดกลาง ก�าลงไฟฟาสญเสยทเกดขนจะใหเครองก�าเนดไฟฟาทผควบคมดแลตลาดก�าหนดเปนผจายก�าลงไฟฟาสวนเกนน สวนในการซอขายไฟฟานอกตลาดกลางนน ก�าลงไฟฟาสญเสยจะถกจายโดยเครองก�าเนดไฟฟาทเกยวของในการซอขายนนๆ บทความฉบบนไดแบงเนอหาออกเปน 3 สวนหลก คอ เมตรกซการซอขายไฟฟานอกตลาดกลาง และสมการก�าลงไฟฟาสญเสย สวนทสองคอ ผลการทดสอบวธการทพ นาขนกบระบบทดสอบ 30 บส และสดทายจะเปนการสรปถงขอดขอเสยของวธการทน�าเสนอ

ลกการ ล ท ษ

2.1 เมตรก การ อขายไฟฟานอกตลาดกลาง

ส�าหรบระบบทม n บส และ m การซอขายไฟฟานอกตลาด เราจะนยามเวกเตอรการซอขายไฟฟานอกตลาดกลาง T โดยเวกเตอร T มขนาดเทากบ m x 1 ซงจะแสดงถงปรมาณการซอขายไฟฟานอกตลาดกลาง สมาชกตวท j ของเวกเตอรนแสดงถงปรมาณการซอขายไฟฟานอกตลาดกลางท j ตอไปจะนยามเมตรกซการซอขายไฟฟานอกตลาดกลาง M ใหเปนเมตรกซทมขนาด m x n ซงจะแสดงถงต�าแหนงบสทมการซอขายไฟฟากน สมาชกแตละตวของเมตรกซ M นนคอ m

ij มรายละเอยดดงตอไปน

mij = 1 เมอ การซอขายท i ถกสงมาจากบส j

mij เมอ การซอขายท i ถกสงไปทบส j (1)

mij = 0 เมอ การซอขายเกดขนทบสเดยวกนหรอในกรณ

อนๆ เมตรกซ M นใชเพอทจะเปลยนขอมลปรมาณการซอขายไฟฟาของเวกเตอร T ใหอยในรปก�าลงไฟฟาจรงทฉดเขาสบสดงน P

bus = MTT (2)

2.2 สมการก�าลงไฟฟาสญเสย ในบทความนจะนยามสมการก�าลงไฟฟาสญเสยในรปแบบทใกลเคยงกบวธการหาก�าลงไฟฟาสญเสยแบบสมประสทธ ( - ) โดยก�าลงไฟฟาสญเสยจะอยในรป

ของก�าลงไฟฟาทฉดเขาททกๆ บส แทนทจะเปนก�าลงไฟฟาขาออกจากเครองก�าเนดไฟฟา ในขนแรกจะเรมตนจากสมการก�าลงไฟฟาปราก ทฉดเขาทบส i ใดๆ

Si = P

i + jQ

i =V

iIi (3)

ผลรวมของก�าลงไฟฟาททกบสจะมคาเทากบก�าลงไฟฟาสญเสยของระบบ

PL + j Q

L = ΣV

i I*

i = VT

busI*

bus ( )

โดยท P

L คอ ก�าลงไฟฟาจรงสญเสยของระบบ

QL คอ ก�าลงไฟฟารแอคทฟสญเสยของระบบ

Vbus คอ คอลมนเวกเตอรของแรงดนทบส

Ibus คอ คอลมนเวกเตอรของกระแสทฉดเขาบส

จากสมการปม แรงดนทบสสามารถเขยนในรปของ กระแสทฉดเขาบสดงน

Vbus

= Zbus

Ibus ( )

โดยท Zbus คอ บสอมพแดนซเมตรกซ

แทนคา Vbus จาก ( ) ลงใน ( ) จะไดวา

PL + j Q

L = I

busZ

bus I*

bus =

ΣΣZ

ijIiI*

j ( )

เนองจาก Zbus เปนเมตรกซสมมาตร ดงนน ( ) สามารถ

ถกเขยนใหมไดเปน

PL = j Q

L 21 ΣΣZ

ij (I

i J*

j + I

jI*

i ) ( )

จาก ( ) คาในวงเลบเปนจ�านวนจรงเสมอดงนนเมอแยกสวนจรงและสวนจนตภาพของ ( ) จะไดวา

PL =

21 Σ Σ R

ij (I

i I*

j + I

jI*

i ) ( )

QL =

21 Σ ΣX

ij (I

i I*

j + I

j I*) ( )

โดยท Rij และ X

ij คอ สวนจรงและสวนจนตภาพของ Z

ij ตาม

ล�าดบ และเนองจาก Rij เปนเมตรกซสมมาตร ดงนน ( )

สามารถเขยนไดเปน

PL = IT

bus R

bus Ibus (10)

จาก (3) กระแสทฉดเขาทบสใดๆ สามารถเขยนไดเปน

Ii = S*

i =

(P

i - jQ

i ) = (1 - jQ

i/ P

i ) (11)

V*i V*

i V*

i

คาของ Pi และ Q

i สามารถหาไดจากการวเคราะหการไหลของ

ก�าลงไฟฟา ( ) ดงนนเราจะสามารถเขยนกระแสทฉดเขาสบสใดๆ ในรปของก�าลงจรงทฉดเขาบสใดๆ ไดดงน

Ibus = ΨP

bus (12)

n

n

n n

n

j=1

j=1

i=1

i=1

i=1

T

n n

i=1 j=1

n n

i=1 j=1 i

Pi = ϕ

iP

i

38 TIRATHAI JOURNAL

จาก (1 ) เราสามารถแยกพจารณาการค�านวณส�าหรบแตละพจน ไดดงน

P BPP = ΣΣB

ijP

PiP

Pj = ΣB

ijP2 + 2Σ B

ijP

PiP

Pj (1 )

2P CT = 2Σ ΣCijP

PiT

j (20)

TT HT = ΣΣH

ijT

iT

j = ΣB

ijT2 + 2Σ B

ijT

iT

j (21)

จาก (1 ) - (21) จะเหนวาก�าลงฟาสญเสยทเกดขนใน

ระบบจะประกอบดวยสวนทเกดจากก�าลงไฟฟาแตละบสเอง

(ΣBijP2

Pi) หรอเกดจากสญญาซอขายนอกตลาดแตละสญญา

เอง (ΣBiiT

i2) และก�าลงไฟฟาสญเสยทเกดขนเนองจากการม

อยของก�าลงไฟฟาระหวางบสหรอระหวางสญญาซอขายไฟฟา

เชน ΣBijP

PiP

Pj , ΣB

ijP

PjT

j และ ΣB

ijT

iT

j

เนองจากในบทความนเราจะอาศยหลกการทวา การ

ซอขายก�าลงไฟฟาใดมปรมาณมากกควรทจะตองรบผดชอบ

ตอก�าลงไฟฟาสญเสยมากดวย ดงนนเราจะท�าการจดสรรก�าลง

ไฟฟาสญเสยใหกบแตละสญญาซอขายในตลาด โดยแบงตาม

สดสวนของก�าลงไฟฟาทท�าการซอขาย โดยอาศยหลกการดง

กลาว ก�าลงไฟฟาสญเสยทถกจดสรรใหผเกยวของแตละราย

สามารถเขยนไดดงน

จดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยใหกบแตละสญญาซอขาย

ไฟฟาในตลาดกลางสามารถก�าหนดไดดงน

LPk = B

kkP + 2ΣB

kj P

Pk P

Pj x

(22)

+2 = ΣCkjP

PkT

j x

ส�าหรบการจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยไปใหกบการซอขาย

ไฟฟานอกตลาดสามารถก�าหนดไดดงน L

Bk = H

kkT2 + 2Σ H

kj T

Pk T

Pj x

+2 = ΣC

kjP

PkT

j x

(23)

ตามปกตเมอมการเพมก�าลงการผลตมาเพอชดเชยก�าลงไฟฟาสญเสยเหลานจะท�าใหเกดก�าลงไฟฟาสญเสยในระบบเพมขนมาอก (ΔP

loss) ดงนนเราจงตองท�าการการจดสรรก�าลงไฟฟา

สญเสยเพมเตมอกดงน

P =Lk + [L

k / Σ L

j ]ΔP

Loss (2 )

โดยท

Ψ คอ เมตรกซเสนทแยงมมหลกโดยสมาชกแตละตวมคา เทากบ ϕ

i

Pbus

คอ คอลมนเวกเตอรของก�าลงไฟฟาจรงทฉดเขาบส

แทนคากระแสทฉดเขาบส (12) ใน (10) จะไดดง (13) และเนองจากคาทไดจาก (11) เปนจ�านวนเชงซอนแตก�าลงไฟฟาจรงสญเสยเปนคาทไดจากสวนจรง ดงนนจงสามารถเขยน (13) ดง (1 )

PL = PT

bus (ΨTR

busΨ*)P

bus (13)

P

L = PT

bus Re{ΨTR

busΨ*}P

bus = PT

busBP

bus (1 )

จาก (1 ) จะพบวาเราไดนยามก�าลงไฟฟาจรงสญเสยในรปของก�าลงไฟฟาจรงทฉดเขาสบสได สมมตวาก�าลงไฟฟาจรงทฉดเขาสบสมาจากการซอขายไฟฟาผานตลาดกลางและนอกตลาดกลาง นนคอ

Pbus

= PP + P

B (1 )

โดยท P

P คอ ก�าลงไฟฟาจรงทฉดเขาสบสของการซอขายไฟฟาผาน

ตลาดกลาง P

B คอ ก�าลงไฟฟาจรงทฉดเขาสบสของการซอขายไฟฟานอกตลาด

น�า (1 ) แทนลงใน (1 ) จะไดวา

PL = (P

P + P

B)T B (P

P + P

B) (1 )

เนองจาก PPT BTP

B = P

PTBP

B เมอกระจายเทอมใน (1 ) จะไดวา

PL = P

PT BP

P + 2P

PTBP

B+ P

PTBP

B (1 )

จะพบวา ก�าลงไฟฟาจรงสญเสยสามารถแบงออกไดเปน

3 สวน ดงน

1. PPTBP

P เปนก�าลงไฟฟาจรงสญเสยทมาจากการซอขายไฟฟา

ผานตลาดกลางอยางเพยงเดยว

2. 2PPTBP

B เปนก�าลงไฟฟาจรงสญเสยทมผลมาจากการซอขาย

ไฟฟาทงในตลาดกลางและนอกตลาดกลาง

3. PBTBP

B เปนก�าลงไฟฟาจรงสญเสยทมาจากการซอขายไฟฟา

นอกตลาดกลางเพยงอยางเดยวเทานน แทนคา P

B จาก (2) ลงใน (1 ) จะได

PL = P

BP

P + 2P (BMT

)T+TT(MBMT

)T

PL = P

BP

P + 2P CT+TTHT (1 )

i=1 j=1 i=1

i=1 j=1

j=1

m m m

n n

n

m

i=1 j=1

i≠j

i≠j

PPk

(PPk

+ T

j)

Tk

( PPj

+ T

k )

n

n

n

m

m

i=1

j=1j≠1

j=1j≠1

j=1

TP

TP

TP

TP

TP

TP

2Pk

PPk

(PPk

+ P

Pj)

Tk

(Tk +

T

j)

i

k

j=1

n + m

Pi

PL

TIRATHAI JOURNAL 39

ในบทความนก�าลงไฟฟาสญเสยทเกดขนมาจากการซอขายไฟฟานอกตลาด ผซอและผขายไฟฟาจะเปนผทตองรบผดชอบตอก�าลงไฟฟาสญเสยในสวนน ส�าหรบก�าลงไฟฟาสญเสยทเกดจากการซอขายไฟฟาผานตลาดกลาง จะให บสอางองเปนตวทจายก�าลงสญเสยในสวนน ส�าหรบขนตอนของวธทน�าเสนอในบทความนเปนไปดงน 1) ท�าการวเคราะหการไหลของก�าลงไฟฟาในระบบรวมทมทงการซอขายไฟฟาผานตลาดกลางและการซอขายไฟฟานอกตลาด จากนนเราจะทราบคาก�าลงไฟฟาสญเสยของระบบ และหาคา dP

L

2) ค�านวณคาเมตรกซ B, H, C ตาม (1 ) และ (1 ) จากนนท�าการจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยตาม (22) - (2 )3) จดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยไปใหเครองก�าเนดไฟฟาโดยส�าหรบการซอขายไฟฟาผานตลาดกลางใหจดสรรไปใหบสอางองของระบบ สวนการซอขายไฟฟาแบบนอกตลาดใหจดสรรไปเครองก�าเนดไฟฟาทเกยวของ) ถาคา dP

L ยงมคามากกวาคาทก�าหนดไวใหกลบไปท�าขน

ตอนท 1 3 อกครง แตถา dPL นอยกวาคาทก�าหนดแลวให

หยดท�าการค�านวณ

ลการทดส บ

บทความนไดท�าการพ นาโปรแกรมเพอจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยในระบบผสมระหวางการซอขายไฟฟาผานตลาดกลางและการซอขายไฟฟานอกตลาดกลาง และไดท�าการทดสอบกบระบบทดสอบ 30 บสโดยระบบทดสอบเปนดงรปท1

รปท 1 ระบบ

ทดสอบ 0 บส

บส ( ) บส ( ) บส ( )

3 1 2 10

10 1 2

1 2 3

. 1 10 2 2

2. 1 10 30 10

10 20

12 11 23 3

ตารางท 1 ต�าแหนงโหลดของการซอขายไฟฟาผานตลาดกลาง

ตารางท 2 ผลการจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยการซอขายนอกตลาดกลาง

สญญาซอขาย 1 2 3

( ) 0 0. 2 -0. 2 0. 1 0.

บส ( ) บส ( ) บส ( )

1 -0. 0 12 0. 3 23 -0. 1

2 -0. 22 13 -1.3 1 2 0. 3 2

3 0.12 1 0.31 2 0. 3

0.330 1 0. 3 2 0.1

0.1 01 1 0.2 2 0.0 3

0.3 31 1 0. 0 1 30 0. 2

0.0 1 0. 0

10 0.31 3 20 0.2

ตารางท 3 ผลการจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยการซอขายผานตลาดกลาง

ระบบทดสอบมการซอขายไฟฟานอกตลาดกลางดงตอไปน1. ซอขายจากบส 2 ไป บส 2 ปรมาณ 22 2. ซอขายจากบส 2 ไป บส ปรมาณ 23 3. ซอขายจากบส 22 ไป บส ปรมาณ 30 . ซอขายจากบส 23 ไป บส 1 ปรมาณ 1 . ซอขายจากบส 23 ไป บส 1 ปรมาณ 1

ส�าหรบการซอขายไฟฟาผานตลาดกลางมโหลดดงตารางท 1 และผลการจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยโดยใชโปรแกรมทพ นาขนเปนดงตารางท 2 - 3

จากตารางท 2 จะพบวาคาการจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยของการซอขายท 1 เปนศนย เนองจากเปนการซอขายไฟฟาทบสเดยวกน สวนการซอขายท 3 มคาเปนลบซงแสดงวาการซอขายไฟฟานท�าใหก�าลงไฟฟาสญเสยลดลง และคาการจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยของการซอขายอนๆ ทมคาเปนบวกจะถกชดเชยโดยเครองก�าเนดไฟฟาทเกยวของ จากตารางท 3 คาการจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยทเปน

ลบจะบงชวาการซอขายไฟฟาทบสนนๆ ท�าใหก�าลงไฟฟาสญเสยมคาลดลง สวนคาอนๆ ทเปนบวกจะตองถกชดเชยโดยผควบคมดแลตลาดไฟฟา

สร

บทความนน�าเสนอวธการจดสรรก�าลงไฟฟาสญเสยของระบบไฟฟาผสมทมการซอขายไฟฟาแบบผานตลาดกลาง และการซอขายไฟฟานอกตลาดกลาง โดยการจดสรรมพนฐานมาจากสมการก�าลงไฟฟาสญเสย และใชหลกการทวาปรมาณการซอขายไฟฟาใดมคามากกควรทจะตองรบผดชอบก�าลงไฟฟาสญเสยมากดวย โปรแกรมทพ นาขนถกทดสอบกบระบบทดสอบ 30 บส ซงผลทไดเปนทนาพอใจ

เอกสารอางอง1 udomvongseree and o oyama “ ransmission oss llocation or a ultiple- ransaction ar et in the eregulated Environment” EE apan ol.

PE-0 No.11 .11 .11 -1 .1 -1 Page. - ( 00 )

40 TIRATHAI JOURNAL

มาเจอกนอกครงนะครบทกๆทาน ชวงนยงคงคกคกกนไมหายส�าหรบ

ชาวเมองกรงหลงจากเพงผานการเลอกสรรพอเมองของกรงเทพมหานครไป ซง

ในระหวางทมการหาเสยงทกๆ ทานหากมโอกาสมาเยยมเยยนกรงเทพเมองฟา

อมรคงไดพบเหนกบปายหาเสยงจ�านวนมากมาย ซงมไวแนะน�าตวบาง กลาว

ถงประวตการท�างานทผานมาบาง บอกแนวทางการท�างานในอนาคตบาง โดย

บางทานเขยนไวละเอยดจนจ�าแทบไมหมดทงนโยบายขายฝน ทงนโยบายลดแลก

แจกแถม ทงนสวนใหญลวนแลวแตเพอตองการบงบอกในคณลกษณะของตน

เพอใหผอนไดรบทราบรวมทงพยายามใหเกดความประทบใจในความเปนตวตน

ของแตละทาน และเพอใหเขากบบรรยากาศนเองทางกระผมขอใหความกระจาง

เพอเขาใจหมอแปลงโดยอาศยแผนปาย ทมไวบอกคณลกษณะของ

หมอแปลงไฟฟา โดยยดตาม 00 -1 2011 โดยมขอ

ก�าหนดหลกๆ ดงตอไปน

(1) ชนดของหมอแปลง เชน หมอแปลง , หมอแปลง ,

หมอแปลง เปนตน

(2) เลขทของมาตรฐาน ( ) ทน�ามาใชในงานออกแบบ

(3) ชอบรษทผผลต ประเทศและเมองของสถานทตงของโรงงานผผลต

( ) เลขหมายประจ�าเครองของหมอแปลงจากโรงงานผผลต

( ) ปทผลต

เขาใจหมอแปลงผาน

Nameplate

ค ทาไดDo It Yourself

คคว ง

การศกษา :

- ปรญญาตร คณะวศวกรรมศาสตร (ไฟฟาก�าลง)

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

- ปรญญาโท คณะบรหารธรกจ การจดการ

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

การท�างาน :

- ผจดการสวนขายในประเทศ

บรษท ถรไทย จ�ากด (มหาชน)

TIRATHAI JOURNAL 41

( ) จ�านวนเฟส

( ) ขนาดก�าลง (เปน หรอ )

( ) ความถทก�าหนด ( )

( ) ระดบแรงดน (เปน หรอ ) และพสยจดตอแยก

(10) เวคเตอรกรป หรอสญลกษณการตอหมอแปลง

(11) หรอ อมพแดนซลดวงจร ( - -

) ซงหาคาไดจาก √x R

2 + x L

2

(12) ชนดของการระบายความรอน

(13) น�าหนกทงหมดของหมอแปลง (เปนกโลกรมหรอ

เมตรกตน)

(1 ) น�าหนกของฉนวนหมอแปลงทเปนของเหลว (เปน

กโลกรมหรอลตร)

(1 ) คาสงสดของกระแสขณะลดวงจรและระยะเวลาท

หมอแปลงสามารถทนได

(1 ) คาระดบการฉนวน ( ) ของ

ขดลวดแตละชด

(1 ) จ�านวนการปรบเปลยนแทป โดยแสดงคาของแรง

ดนและกระแสของแตละต�าแหนง

(1 ) แสดงภาพการตอของ

แตละชดขดลวด

(1 ) น�าหนกสงสดส�าหรบการขนสง

(20) น�าหนกสวนของ ขณะยกออกจากตว

ถงหมอแปลง ส�าหรบรายละเอยดเพมเตมทควรระบมดงน

(21) ชนดและรายละเอยดของอปกรณปรบเปลยนแทป

(22) ซงตดตงอยภายใน

หมอแปลง

โดยกระผมมตวอยาง ดานลางนมาอธบาย

ครบ

เรมตนท (1) หมอแปลงไฟฟาใบนเปน -

หรอกคอหมอแปลงไฟฟาก�าลงโดยในประเทศไทยถอวา

หมอแปลงทมระดบแรงดนสงกวา 33 หรอขนาดมากกวา

10000 (2) ทน�ามายดถอคอ 00 (3)

ชอบรษทผผลตซงคอ ถรไทย ( ) . 212 1 ขน

กบบรษทผผลตเปนผก�าหนด ( ) เดอน ป 2011 เดอนป

ทท�าการผลตของหมอแปลง ( ) จ�านวนเฟส 3 เฟส โดยใน

ประเทศไทยมการใชงานทงแบบ 3 เฟสและแบบ 1 เฟส ( )

ขนาด ของหมอแปลงไฟฟาซงมหนวยเปน โดย

หมอแปลงไฟฟาใบนมขนาด 0 0 ( ) ความถ 0

ซงใชโดยทวไปในประเทศไทย และอกยานความถทมใชกน

คอ 0 ( ) แรงดนท ต�าแหนงท 11 ม

คาแรงดนดานแรงสง 11 000 (เนองจากมอปกรณปรบเปลยน

แทปทดานแรงสงดงนนจงตองมการก�าหนดแรงดนทแทปต�าสด

และสงสดไวดวย) และแรงดนดานแรงต�า 23000 โดยปกต

แลวระดบแรงดนทใชในประเทศไทย 00 (จากแหลงผลต

ไฟฟาขนาดใหญ) - 230 (ระบบสายสงของ ) -

11 (ระบบสายสงของ ) หรอ 112 (ระบบสายสงของ

) - 33 , 22 (ระบบจ�าหนายของ ) - 2 ,

12 (ระบบจ�าหนายของ ) - 00 230 (แรงดนใชงาน

ทมพนทอยในการใหบรการของ ) - 1 2 0 (แรงดน

ใชงานทมพนทอยในการใหบรการของ ) (10)

เปน 11 โดยตวอกษรทมขนาดใหญหมายถงดาน

แรงสงซงตอใชงานแบบ และตวอกษรทมขนาดเลกคอ

ดานแรงต�าซงตอใชงานแบบ และมการออกลกถวยทขว

ส�าหรบตวเลขคอมมเฟสทท�ากนระหวางแรงสงกบ

แรงต�าส�าหรบใบนมมม 330 องศา (11) ซงกคอ -

มคาเทากบ 10.3 และตองแจงดวย

วา 0 เพราะหมอแปลงไฟฟาใบ

น ม 2 นนคอ 0 กบ 0 โดย

หมอแปลงไฟฟามอปกรณปรบเปลยนแทปทดานแรงสงดงนนจง

ตองมการก�าหนดคาทแทปต�าสดและสงสดไวดวย (12)

คอหมอแปลงใบนมวธการระบายความรอนเปน 2 ขน

โดยขนแรกหากใชงานหมอแปลงไมเกนขนาด 0 จะระบาย

ความรอนแบบธรรมชาตอาศยพนทผวและอณหภมทแตกตาง

ระบายความรอนสอณหภมรอบๆ รวมทงอาจจะมลมพด หรอ

มฝนตกมาชวย และเมอใชงานตงแต 0 ขนไปอปกรณ

พดลมระบายความรอนจะท�างานโดยอตโนมตซงสงการโดยใช

42 TIRATHAI JOURNAL

สถานทตดตงท บรษท ปน เมนตไทย (แกงคอย) จ�ากด

อ�าเ อแกงคอย จงหวดสระบร

ซงตงคาอณหภมในการสง

การไวแลว ซงคาตางๆ นน�ามาจากการทดสอบ

เฉพาะแตละการออกแบบ ( ) เพอตรวจสอบขนาด

( ) เปนไปตามทไดการนตไวหรอไม (13) น�า

หนกรวม , 00 (1 ) ส�าหรบน�าหนกของน�ามนหมอแปลง

21,000 (1 ) คา - แยก

เปนฝงแรงสงเทากบ 2. 2 และแรงต�าเทากบ 12.10 โดย

หาไดจาก น�าคา -

ไมเกน 2 วนาท (1 )

คาความทนตอการทดสอบแรงสงทง ของแรงสงเทากบ

0 และแรงต�าเทากบ 12 และทนตอการทดสอบ

ของแรงสงเทากบ 230 และแรงต�าเทากบ 0

(1 ) ตารางแสดงคากระแส แรงดนตามจ�านวนแทปทสามารถ

ปรบเปลยนไดทงหมดทงดานแรงสงและดานแรงต�า โดยตามท

แสดงไวมอปกรณปรบเปลยนแทปดานแรงสงเปน 10 -

1.2 คอสามารถปรบแรงดนขน 10 ขนแตละขนเพมแรงดน

1, 3 และสามารถปรบลดแรงดนลงได ขนแตละขนลดแรง

ดน 1, 3 (1 ) ภาพแสดงการตอชดขดลวดเพอใหได

ตรงตามทตองการ 11

(1 ) น�าหนกสงสดในขณะขนสง ,300 โดยกระผม

ไดแนบแบบการขนสงมาดวยซงจะระบทงน�าหนกและความ

กวาง ความยาว ความสง

(20) น�าหนกสวนของ ขณะ -

เทากบ 0, 00 (21) รายละเอยดของอปกรณปรบเปลยน

แทปเปนชนดทสามารถปรบเปลยนไดในขณะทยงจายไฟอย

( - ) ซงมระบผผลตและรน รวมทงเลข

หมายประจ�าตวของอปกรณจากโรงงานผผลต -

0 300 คอแจงถงระดบ ททนการใชงานไดสงสดของ

อปกรณท 0 และทกระแส 300 รวมทงแจงรนของอปกรณ

TIRATHAI JOURNAL 43

ดวย (22)

ซงมตดตงทงหมด 3ตว ตวท 1 ใชส�าหรบตรวจสอบ

ตวท 2 ส�าหรบสงสญญาณกระแสไปสงการ

เพอปรบเปลยนแทปไดโดยอตโนมต ตว

ท 3 ส�าหรบสงสญญาณกระแสใหกบอปกรณวดอณหภมขดลวด

ของหมอแปลงไฟฟา

ส�าหรบ ทน�ามาเปนตวอยางนเปนของ

หมอแปลงทขณะนใชงานอยทสถานไฟฟาแรงสง 11 ของ

บรษท ปนซเมนตไทย (แกงคอย) จ�ากด ตามทไดแสดงไวใน

รปถายครบกระผม

ขออ�าลากนไปกอนนะครบส�าหรบฉบบนกบบทเพลง

เศราๆ ทอนสดทายซงเปนเรองราวของชายหนมทโดนหญงสาว

ทเขารกจากไปกบชายอนและเขายงคงรอเธอกลบมา เปนเพลง

ดงสมยยค 0 ขบรองโดย กาน แกวสพรรณ

“แกงคอย พคอย เหมอนดงชอแกง

เกลยด สดเกลยด ทใจ นองแบง ดวงใจ รกให ชายชาญ

โอวาแกงคอย เหลอเพยง รอยเงา ราวราน

สง เกาเกา เผาใจ ไปนาน โอชาน กระทอมแกงคอย

แกงคอย แกงคอย แกงคอย”

รปหมอแปลงไฟฟาใบดงกลาวขณะใชจายโหลดใหกบโรงปน

เมนตไทย(แกงคอย)

สถานทตดตงท บรษท ปน เมนตไทย (แกงคอย) จ�ากด

อ�าเ อแกงคอย จงหวดสระบร

44 TIRATHAI JOURNAL

เรองทจะเลาตอไปน ไมทราบวาตนตอหรอเจาของเรอง

คอใคร เพราะไดรบการถายทอดมาจากอาจารยธระชย เชมนะ

สร เจาส�านก ทมความสามารถและมชอเสยง

เปนทร จกกนดในแวดวงการบรหารทรพยากรมนษยและการ

พ นาองคการ ซงอาจารยธระชยกไดรบการถายทอดมาจาก

เพอนของทานอกตอหนง จงตองขอขอบพระคณทานเจาของ

เรองและทานทเลาขานตอๆ กนมา จนท�าใหไดมโอกาสน�ามา

ถายทอดใหทานผอาน “ ” ในวนน

เรองเลามอยวา...

ใหน�าลง ตวไปไวในหองสเหลยมแคบๆ ทมกลวยหอม

ใบเของแขวนไวทเพดานกลางหอง วธการเดยวทจะไปถงกลวย

หอมอนเยายวนใจนนได กมแตตองปนบนไดทตงไวกลางหอง

ลง ง คบ

บร าร กตาราBeyond Management School

รงค ท ศรรต าสการศกษา :

- ปรญญาตร นตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

- ปรญญาโท ร ประศาสนศาสตร จ าลงกรณ

มหาวทยาลย

การท�างาน

- ผอ�านวยการส�านกทปรกษาการพฒนา

การบรหาร และส�านกทปรกษารอยชกสาม

- ทปรกษา ายบรหาร บรษท ถรไทย จ�ากด (มหาชน)

แตเมอใดกตามทลงตวหนงตวใดเหยยบบนไดขนแรกกจะมน�า

ทเยนจดฉดออกมาจากทอไปทลงตวนน และฉดกราดไปทวหอง

จนลงทกตวเปยกปอนหนาวสนแทบขาดใจ เหตการณเปนเชนน

ครงแลวครงเลา จนไมมลงตวไหนอยากปนบนไดอก หรอแมแต

คดกยงไมกลา

น�าลงตวทหนาวสนทสดตวหนงออกมาจากหอง แลวน�า

ลงตวท เขาไปแทน วนาทแรกทลงตวท เหนกลวยหอม มน

TIRATHAI JOURNAL 45

รวมทงลงตวท ทเพงเขาไปอยใหมดวย แถมยงเกรยวกราด

มากกวาตวอนทงทตวมนเองกยงไมรเหตผลวาท�าไมการปน

บนไดจงเปนสงตองหาม และท�าไมลงชดเกาจงตองกลวบนได

กนถงขนาดน อยางไรกดมนยนดผสมโรงสหบาทาไปกบเขาดวย

และรนแรงกวาเสยดวยซ�า

เหตการณเชนนเกดขนตอไปอกนานแสนนาน จนแม

ลงเการ นแรกจะครบเกษยณอายและถกทดแทนดวยลงชด

ใหมทงหมดแลว แตลงรนหลงกพรอมใจกนปกปองบนไดอน

ศกดสทธนนไวอยางเหนยวแนน

เรองลงในหองแคบทเลาขานกนมากจบลงเพยงเทาน

นทานเรองนสอนใหรวา.....

การเชออะไรหรอท�าอะไรตามอยางกนโดยไมมความ

เขาใจ ไมรเหตผล ไมรทมา ไมแมแตจะคดหาเหตผลของการ

กระท�า ยอมไมตางอะไรกบลงในหองแคบทคอยปกปองบนได

ประหนงเปนของตองหาม เปนของศกดสทธ ซงตวมนเองกไมร

วาท�าไมตองท�าเชนนนเหมอนกน

นาสงสารทบรรดาลงในหองแคบเหลานนไมมโอกาสได

เรยนรหลกแหงความเชอโดยใชปญญาทพระพทธองคทรงสอน

ชาวกาลามะแหงเกสปตตนคม แควนโกศล ทเรยกวา “กาลาม

สตร” อนไดแก อยาปลงใจเชอเพราะฟงตามๆ กนมา อยา

ปลงใจเชอเพราะป บตตามๆ กนมา และอยาปลงใจเชอเพราะ

ก�าลงเลาลอกระฉอน เปนตน

แตทนาสงสารกวาลงกคอคน โดยเฉพาะคนทเชอและท�า

อะไรตามๆ กนโดยไมใชปญญาคดพจารณาหาเหตหาผลและ

ใครครวญอยางรอบดาน เชน ความเชอเรองท�าอะไรใหญทสด

ในโลกถวายวดแลวไดกศลแรง ดวยเหตนจงมการแขงกนท�าธป

ดอกใหญทสด หลอเทยนเลมใหญทสด หลอพระองคใหญทสด

หรอผดหมกะทะใหญทสด เปนตน กระแสความเชอเรองหอย

เหรยญจตคามรามเทพในอดต กเปนอกตวอยางหนง ความเชอ

เรองบรจาคทรพยท�าบญใหวดยงมาก กจะยงไดบญมาก กเปน

อกตวอยางหนง

ในสงคม ในองคการทงภาครฐและภาคเอกชน

ว นธรรมสงคมและว นธรรมองคการรวมทงวตรป บตท

สมาชกยดถอป บตกนอยางเครงครดทแสดงออกมาในรปของ

แบบแผนหรอวธการป บตหลายแหงในปจจบน กไมสามารถ

อธบายไดวาท�าไมจงเปนเชนนน แตกระนนทกคนกพรอมจะ

ประพ ตป บตตามๆ กนโดยไมเคยมใครตงขอสงสย ตวอยาง

รบถลาเขาหาบนได แตกถกสกดกนอยางโหดรายบาเลอดจาก

ลงรนพทงสตว เปนอยเชนนครงแลวครงเลา จนลงนองใหมไม

กลาเขาไปใกลบนไดอกแมจะมความงนงงและประหลาดใจเปน

ยงนก

น�าลงตวท เขาไปแทนลงร นพอกตวหนง และ

เหตการณเดมกเกดขนอก เมอลงนองใหมลาสดถลาเขาหา

บนไดกจะถกรมกดอยางเอาเปนเอาตายจากลงรนพทกตว

46 TIRATHAI JOURNAL

เชน

ท�าไมในสงคมไทยพทธจงนยมสงเสรมใหชายไทยบวช

พระมากกวาสงเสรมใหรกษาศล ทงทปจจบนพระในเมองไทย

จ�านวนมากกวามากเปนเพยงคนโกนผมหมเหลองทไมใชพระ

และไมใชพทธ

ท�าไมองคกรสทธมนษยชนทงหลาย จงเปนหวงเปนใย

และเอาการเอางานกบการปกปองสทธของผรายและผตองหา

มากกวาจะรสกรสากบชวต ความเสยหายและสทธของพลเมอง

ดทถกกระท�าอยไมเวนวน

ท�าไมในสงคม

ของเรา จงมการจด

ตงองคกรเพอคมครอง

และ เ ร ยก ร อ งส ท ธ

มนษยชนมากมาย แต

แทบไมมองคกรไหน

เลยจดตงขนมาเพอสง

เสรมหนาทมนษยชน

ทงทสงคมมแนวโนมท

คนพรอมจะไมป บต

หนาททพงป บตของ

ตน และใชสทธของ

ตนเกนเลยไปรอนสทธ

หรอสรางความเดอดรอนแกผอน

ท�าไมในการช�าระภาษใหรฐ ประชาชนจงตองเสยคาปรบ

เมอช�าระภาษไมทนตามก�าหนด แตรฐไมตองจายดอกเบยเมอ

คนเงนภาษลาชาและไมมก�าหนด

ท�าไมในองคการภาคเอกชนทตางเหนตรงกนวา คนเปน

ทรพยากรทมคาทสดขององคการ แตในทางป บต การลงทน

หรอท�าอะไรเกยวกบคน ผบรหารจ�านวนมากจงมกค�านงถงเปน

อนดบทายๆ เสมอ

ล

การทคนเราเชอและท�าอะไรตามอยางกนโดยไมคด

เคยท�าอยางไรกท�าอยางนน เขาท�ากนอยางไรเรากท�าอยางนน

โดยไมคดเปลยนแปลงนน ทส�าคญเปนเพราะเราไมถกฝกให

ใชปญญาคดอยางวพากย ( ) หรออยางมเหตผลและ

อยางรอบดาน ทงเรายงไมเคยถกฝกใหมความคดรเรมและ

เปนตวของตวเอง ดงนนเราจงมกคดและท�าตามทคนอนๆ เขา

ท�ากน หรอตามทโบราณประเพณท�ากน โดยไมเคยใชปญญา

ขบคดวาอะไรด ควรสบทอดท�าตอไป และอะไรไมด ไมควร

ท�าตาม หรอไมเคยใชปญญาขบคดวาอะไรดทเรายงไมท�าตอง

รบน�ามาท�า ยงถาเปนสงทตางชาตท�าแลว เรายงยกมาเปน

ขออางองหรอขอสนบสนนอยางขงขงจรงจง ประหนงใครจะ

ละเมดมได ดวยเหตนจงมกไดยนการขมขดวยประโยคท�านองน

บอยๆ เชน “เรองนเมองนอกเขาท�ากน” หรอ “เรองนประเทศท

เจรญแลวเขาไมท�ากน” ทงทจะท�าหรอไมท�า จะเชอหรอไมเชอ

นน ไมเกยวกบวาเมองนอก

หรอเมองไหนเขาท�าหรอไมท�า

แตขนกบวาท�าหรอไมท�านน

เปนกศลหรออกศล เปนคณ

หรอเปนโทษตอประเทศชาต

และประชาชนของเราเองโดย

องครวมมากกวา

ทนาแปลกคอ การทจรต

คอรรปชน ประเทศทเจรญ

แลวเขาไมท�ากน แตบาน

นเมองนกลบเหนเปนเรอง

ธรรมดา ยงถาโกงแลวท�าให

ตวเองไดประโยชนดวย กยง

ไมเปนไร

เวรกรรม องลงแ

ผลวจยเชงส�ารวจ เรอง “การศกษาเปรยบเทยบระดบการ

ตอตานร บาลททจรตคอรรปชนถงแมตนเองจะไดประโยชน

ดวยระหวางประเทศไทยกบประเทศมาเลเ ย” ทมหาวทยาลย

อสสมชญ รวมกบ มหาวทยาลย CS ของมาเลเ ยด�าเนน

การวเคราะหขอมลระหวางเดอนสงหาคม กนยายน

จ�านวนทงสน 1 ตวอยาง พบวา ประชาชนมาเลเ ยสวน

ใหญ หรอรอยละ .1 “ตอตาน” ร บาลทจรตคอรรปชนถง

แมตนเองจะไดผลประโยชน แตประชาชนไทยทถกศกษาสวน

ใหญ หรอรอยละ . ยงเอนเอยง “ยอมรบ” ร บาลทจรต

คอรรปชน ถาตนเองไดรบผลประโยชน

TIRATHAI JOURNAL 47

ทความดเรมทว ย

เมองไทยในวนทมากดวยความขดแยงและความเหนตาง มากดวยการ

แกงแยงเอาเปรยบ และการค�านงถงผลประโยชนสวนตน หากเราจะลองคนหา

หากเราจะใชเวลาทองเทยวเดนทางไปทโนนทน ไปพนจสงโนนสงน ตามยานน

ถนนน เราจะพบวา เมองไทยวนน ยงมสงดๆ หลงเหลอหลบซอนใหผคนพบเหน

และภาคภมใจอกมาก

“ยอนรอยหมอแปลง” ฉบบน จงอาสาพาทานไปสมผสกบสงดๆ เรองดๆ

และคนดๆ ในหลากหลายแงมม ทอาจสามารถปลอบประโลมใจใหทานทตงมน

ในความด มก�าลงใจยนหยดท�าความดอยางมนคงและไมรสกโดดเดยวอกตอไป

แผนทความดของเราวนน เรมตนท บรษท วนชย พาเนล อนดสทรส จ�ากด

เราเลอกไปทนน นอกจากเพอสมผสเรองดๆ ของทนนแลว ยงเพอเยยมเยอน

หมอแปลงไฟฟาจ�านวนมากของบรษทถรไทยทตดตงอยตรงนนดวย

วนชย พาเนล อนดสทรส ตงอย ณ สวนอตสาหกรรมกลมวนชย ต�าบล

เขานพนธ อ�าเภอเวยงสระ จงหวดสราษ รธาน เปนบรษทในเครอวนชย กรป ซง

พ นาตวเองจากโรงเลอยไมทใชเทคโนโลยรนเกาเมอกวา ปทแลว จนกลาย

ย ร ย ม ลงAlong the Transformer Site

แงงามของความดท

หน�าเทพศลป

ตามต วการศกษา :

- ปรญญาตร นตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

การท�างาน :

- นกเขยนอสระ

48 TIRATHAI JOURNAL

มาเปนบรษทมหาชนทเปนผผลตแผนไมทดแทนธรรมชาตดวย

เทคโนโลยทนสมยทใหญทสดในทวปเอเชย มทนจดทะเบยนรวม

ทงกลมกวา ,000 ลานบาท ในจ�านวนนกวา ,000 ลานบาท

เปนทนจดทะเบยนของ วนชย พาเนล อนดสทรส ทเราก�าลง

เดนทางไปเยยมเยอน

วนชย พาเนล อนดสทรส มก�าลงการผลตแผนไมทดแทน

ธรรมชาตรวม 1,3 0,000 ลกบาศกเมตรตอป โดยแบงเปน

0,000 ลกบาศกเมตร หรอแผน

ไมทมเสนใยความหนาแนนปานกลาง 10,000 ลกบาศกเมตร

และ

อก 100,000 ลกบาศกเมตร นบเปนบรษทหลกทมก�าลงการผลต

สงสดของวนชย กรป โดยมยอดขายปจจบนประมาณ ,000

ลานบาทตอป หรอ ประมาณ 0 ของยอดขายรวมของกลม

ทวนชย พาเนล อนดสทรสแหงน มโรงงานทงหมด โรง เปน

โรงงานผลต 2 โรง และ อก 2

โรง ทส�าคญมหมอแปลงไฟฟาของถรไทยเพยงเจาเดยวอยรวม

กนทงหมดกวา 0 เครอง

คณวศษฐ มงคง ผจดการฝายบรหารทมาตอนรบเรา

เปนบณ ต ภาควชาวศวกรรมไฟฟา คณะวศวกรรมศาสตร

รนท จากรวจามจร เคยไดรบทนจากสมาพนธอตสาหกรรม

องก ษซงจดโดย เดนทางไปฝกงานในโรงงาน

อตสาหกรรมเมอง เมองแหงต�านานการท�า

เซรามคขององก ษอยปครง กอนกลบมาท�างานในแวดวง

อตสาหกรรมเซรามคอยนานกวายสบป โดยเรมจากท ไทย-

เยอรมน เซรามค แลวยายมาท โสสโก กอนทหนงในหนสวน

ของโสสโกจะชวนมาท�างานใหกลมวนชยจนถงทกวนน ถานบ

เวลากกวาสบปแลว

วนนน คณวศษฐขบรถพาเราชมการผลตและผลตภณ

ทเตรยมสงออกของโรงงานตางๆ และกลาวอยางภาคภมใจวา

การประกอบอตสาหกรรมการผลตแผนไมทดแทนธรรมชาตของ

วนชย คอการประกอบการผลตทรบผดชอบตอสงคมโดยตวมน

เอง เพราะโรงงานของวนชยเปนโรงงานทน�าเศษไมทเหลอจาก

การใชงานอนๆ แลวมาท�าเปนแผนไมทดแทนธรรมชาต เฉพาะ

การผลตทวนชย พาเนล อนดสทรส ทสราษ ร แหงเดยว ก

สามารถทดแทนการตดไม รกษาปาไมธรรมชาตไมใหถกท�าลาย

ไดถงปละหาหมนไร ถารวมทกโรงงานในกลมวนชยกอาจรวม

หนงแสนไรเลยทเดยว นอกจากนการประกอบกจการของวนชย

ยงเปนการชวยสรางรายไดเพมใหกบเกษตรกรทน�าเศษไมเหลอ

ใชมาขายใหโรงงาน ทงยงเปนการชวยลดมลภาวะจากการเผา

ไมอกดวย

TIRATHAI JOURNAL 49

หางจากวนชย พาเนล อนดสทรส ไปทางเหนอประมาณ

สบกวากโลเมตร คอทตงของอนสรณสถานบานชองชาง ต�าบล

พรพ อ�าเภอบานนาสาร ซงเคยเปนเขตตอสดวยอาวธ และเปน

จดทมนทางการทหารของพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทยท

นกศกษาประชาชนจ�านวนมากทสดหลงไหลเขาไปพงพงหลง

เกดเหตการณ ตลาคม 2 1 เราไมมโอกาสแวะไปเยยมชม

เนองจากวนนเรามนดส�าคญกบนายหนงหนมวยสสบ เจาของ

ฉายา “ตะลง 3 ภาษา มหาบณ ต” ทในแวดวงศลปนพนบาน

วนนน คณวศษฐยงไดขบรถพา

เราเยยมชมหมอแปลงตางๆ ของถรไทย

ตงแตหมอแปลงรนแรก รนกลาง มา

จนถงรนทายๆ ทนาภมใจคอ หมอแปลง

แตละใบ รวมทงหมอแปลงรนแรกๆ ทตง

ไวกลางแจงนอกตวอาคาร ยงดสดใสและใหมเหมอนหมอแปลง

ทเพงผลตออกมาใหมๆ เนองจากการดแลรกษาและใสใจอยาง

ดของวศวกรทรบผดชอบ คณวศษฐกลาววา วนชยใชหมอแปลง

ของถรไทยมาตลอดตงแตโรงงานทบานบง และคงไมคดจะ

เปลยนไปใชหมอแปลงอนเนองจากมนใจในคณภาพตลอดระยะ

เวลาทใชงานมา นคอภาพประทบในชวงเวลาสบกวาปทคณว

ศษฐใชหมอแปลงของถรไทยทสราษ ร ซงไมตางจากภาพ

ประทบของผบรหารรนแรกๆ ของกลมวนชยทเคยใชหมอแปลง

ของถรไทย ตงแตถรไทยเรมกอตงโรงงานหมอแปลงเมอยสบ

กวาปทแลว และเคยใชหมอแปลงทผบรหารถรไทยผลตในนาม

“ศรวว น” ของ ดร.สมเจตน ว นสนธ ผบกเบกอตสาหกรรม

หมอแปลงไฟฟาไทยกอนทจะตงบรษทถรไทยเสยอก ความ

สมพนธอนยาวนานระหวางวนชยกบถรไทย จงโยงใยไวดวย

ความเชอมนของวนชยในความรบผดชอบและคณภาพของ

หมอแปลงถรไทย กบความศรทธาของถรไทยในความมงมน

และความคดสรางสรรคของวนชยในการน�าเศษไมทไรคามา

ผานกระบวนการทางเทคโนโลยททนสมย กลายเปนผลตภณ

ทดแทนธรรมชาตทมสวนชวยอนรกษปา ทรพยากรธรรมชาต

อนมคาของชาตอยางยากทอตสาหกรรมอนจะท�าได นคอความ

งดงามทปราศจากตวเลขซงนกพ นาเศรษฐกจมกมองขามเลย

ต ลง าษาม าบ ต

ภาคใตตอนบนรจกกนเปนอยางด นายหนงคนนเปนใคร ท�าไม

เราจงสนใจถงกบดนดนขบรถฝาผนปายางพาราเขาไปถงบาน

เขาและกลบออกมาในค�าคนอนมดมดของปาสวนยางทไมคน

ทางและออกจะนากลวส�าหรบคนทเคยแตจะขบรถอยบนถนน

ทเตมไปดวยแสงสและรานรวง

50 TIRATHAI JOURNAL

เทพสน ผองแกว คอชอจรงนามสกลจรงของนายหนงผน เขาเปนเจาของคณะหนงตะลง “เทพศลป ผองแกว” (ชอ เทพสน แตคณะหนงตะลงใชค�าวา เทพศลป) เรารจกเขาผานการแนะน�าของคณวรรณรกษ เพชรพรหม เจาหนาทการทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ประจ�าจงหวดสราษ รธาน ทกรณาแนะน�าเรองดๆ ในจงหวดสราษ รธานใหเราทราบ และหนงในเรองทแนะน�ากคอ “หนงเทพศลป ตะลง 3 ภาษา มหาบณ ต” ของเทพสน ผองแกว เจาหนาท ททท. จงหวดสราษ รธาน เพอนรวมงานของเขานนเอง

บายแกๆ วนนน หลงจดการงานในหนาทของเขาเรยบรอยแลว หนงเทพสนขบรถของเขาน�าทางเราจากทท�างานไปยงบานซงอยหางออกไปทางเหนอราว 2 กโลเมตร ณ บานหลงน และบนผนแผนดนทตงตวบานหลงน มเรองราวดๆ มากมายเกดขน และถายทอดออกมาจากปากของเขาใหเราไดซมซบตงแตเยนย�าจวบจนค�ามดของคนทจนทรเหลอเพยงครงดวง กอนทเราจะขอตวกลบขนรถขบลบฝาความมดมดของแนวปาสวนยางออกมา

มาตดตอใหไปเลนทไชยา แตเขาป เสธเพราะยงไมคดจะรบงานเปนอาชพ ตอเมอเจาภาพบอกวา แมเคยมาดเขาตอนงานชกพระแลวชอบมาก ตอนนแมเสยแลว จงอยากใหไปเลนในงานท�าบญครบรอยวน เขาจงรบปากไปเลนใหทนท จากนนจงพยายามฝกฝนจากครพนบานนายหนงรนกอนๆ และมคนมารบไปแสดงตามงานตางๆ เปนระยะๆ กระทงปพ.ศ. 2 จงไปครอบครกบหนงศรพ น เกอสกล เพอใหถกตองตามธรรมเนยมป บตทสบทอดกนมา ถอเปนนายหนงเตมตวตงแตนนมา ถาเรองราวของนายหนงเทพสนมเพยงน “ยอนรอยหมอแปลง” คงไมน�ามาเลาใหทานผอานเสยเวลา เพราะทเราจะเลาตอไปนเปนเรองราวทท�าใหเขาแตกตางจากนายหนงทวไป

นายหนงเทพสน ผองแกว ณ พงศ พนจ(ทบ) ธรช พลจร(ปใน)

ทยรตน จนทรนล พสาวนายหนง(โหมง)

เทพสน ผองแกวเกดทน ในขน�าเลกๆ หลงหนงของบานไสขาม หม 2 ต�าบลชางซาย อ�าเภอกาญจนดษฐ จงหวดสราษ รธาน ในครอบครวหมอพนบาน ทเปนทพงยามปวยไขของชาวบานแถบนน เขาเรมหลงใหลหนงตะลงตงแตอายได - ขวบ เคยเกบเงนคาขนมไปซอตวหนงตะลงจากวดพระบรมธาต จงหวดนครศรธรรมราชตวละ 10 บาทซงนบวาแพงมากส�าหรบเดกสมยนนมาเกบไวเปนของตนเองครงแรกตงแตยงเรยนอยชนประถมอายได 10 ขวบ จากนนกเรมฝกท�าตวหนงตะลงดวยกระดาษเพอใชแสดงใหเพอนๆ ชม โดยใชรานขายขนมจนเปนทแสดงในชวงค�าของวนหยดดวยความใฝฝนอยากเปนนายหนงตะลงซงกถกพอกบแมคดคานมาโดยตลอด เพราะพนฐานของครอบครวไมเคยมใครเปนนายหนงมากอน ครนตอมาเมอเขาไดมโอกาสศกษาความเปนมาของหนงตะลงในชนเรยนมธยมศกษาตอนตน ซงเปนสวนหนงของบทเรยนเกยวกบประวตของหนงตะลง บทของตวละคร บทพากยกบบทรอง เขายงเกดความรสกรกและหวงแหนในศลปะแขนงนมากขน เกดเปนแรงบนดาลใจทจะฝกฝนและอนรกษศลปะแขนงนอยางจรงจง ดงนนเมอโตขนถงแมจะไมไดเรยนในสาขานโดยตรง เขากพยายามศกษาหาความรดวยการเขาไปขอเรยนรและฝกฝนกบนายหนงชอดงในพนท อาท นายหนงประสทธ ประดษ ศลป นายหนง ากรศลป สทธสราษฎร นายหนงศรพฒน เกอสกล เปนตน โดยอาศยวธ “ครพกลกจ�า” และขอเขาไปเปนลกค จนสามารถฝกรองกลอนสดไดดวยตวเอง กระทงปพ.ศ 2 เทพสน ผองแกวจงตดสนใจเลนหนงตะลงโรงใหญเปนครงแรกในงานชกพระทอดผาปาและแขงขนเรอยาว จงหวดสราษ รธาน ทงๆ ทยงไมไดรบการฝกหดอยางดมากอน แตเพอเอาชนะพอทคดคาน ขณะเดยวกนกเพอใหพอสมหวงทอยากเหนเขาออกทว หลงจากเลนทงานชกพระไมนานกมคน

TIRATHAI JOURNAL 51

กลาวคอในปพ.ศ. 2 3 ในวยเพยง 21 ป ซงเปนปทเขาเพงจบอนปรญญา สาขาวชาการโรงแรมและการทองเทยวจากวทยาลยชมชนสราษ รธาน มหาวทยาลยสงขลานครนทร และเรมท�างานในบรษทน�าเทยวแหงหนง เขาไดเรมคดคนบท กลอนภาษาองก ษส�าหรบการแสดงหนงตะลงและมโนราหใหกบสถาบนการศกษาตางๆ เพอตองการเผยแพรประชาสมพนธใหนกทองเทยวชาวตางประเทศไดชมและเขาในว นธรรมพน

บานแขนงนมากยงขน นคอจดเรมตนของการก�าเนดตะลง 3 ภาษา คอภาษาไทยถนใต ภาษาไทยภาคกลาง และภาษาตาง

ประเทศ ภายหลงเมอมาท�างานท ททท.ตงแตปพ.ศ. 2 1 เปนตนมา หนาทการงานท�าใหมโอกาสตอนรบชาวตางประเทศมากขน เขาจงพ นาบทรองภาษาตางประเทศเพมขนจากภาษาองก ษ เปนภาษามลาย และภาษาจน ประกอบกบระหวางท�างานเขาไดใชเวลาวางเขาศกษาตอจนจบปรญญาตร นเทศศาสตรบณ ต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช และปรญญาโท ศกษาศาสตรมหาบณ ต มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษ รธาน ในปพ.ศ. 2 0 และ 2 ตามล�าดบ หนงตะลงคณะ “เทพศลป ผองแกว” จงไดฉายา “ตะลง 3 ภาษา มหาบณ ต” ตงแตนนมา

say Sa adee lady and gentleman sho my hand and say Sa adee สบนวประนม บงคมวนทา ชายหญงถวนหนา กลาวค�าวาสวสด his is hai song not long sing hen singing you seeing to me เปนเพลงพนบาน ขอขานขอของ พรรคพวกเพอนพอง ฟง นรองนองพ li e to do that sho hat sho hand inger nose nail eye and all ody อวดนวออนชอย เทรดนอยไรผม คว คาง นาชม ตาคมสมศร han you very much to touch my culture m Shado player and singer y me ขอขอบพระคณ ทการญเมตตา

หนงสาม าษา นอมรบอาร

บทกลอนพนบานทขบขานเปนภาษาตางประเทศ สลบ

การแปลความหมายอยางไพเราะเพราะพรง ถายทอดอยางได

อารมณดวยสมเสยงส�าเนยงใตตามแบบฉบบและจงหวะการเออนของนายหนงเทพสน ผองแกว รบกบเสยงของลกคทรองสรอย พรอมจงหวะของทบ กลอง ปใน โหมง และฉง ทเรงรอน บวกกบลลาการเชดตวหนงและบทพากยตวละครททกตวออกมาจากปากของนายหนงเพยงคนเดยว สรางความสนกสนานและนาสนใจใหกบคนดทงชาวไทยและชาวตางประเทศยงนก หลายปมานกลาวไดวาว นธรรมพนบานของชาวใตไดถกถายทอดสชาวตางชาตตางว นธรรมจ�านวนไมนอย ผานศลปะการแสดงหนงตะลงของ “คณะเทพศลป ผองแกว” ทแยกไมออกจากความคดรเรมสรางสรรคของนายหนงเทพสนผน

52 TIRATHAI JOURNAL

งงาม งความด ท าเทพศล เรองราวของนายหนงเทพสนถามเพยงน กคงไมมอะไรทเราตองใหความสนใจมากนก แตท “ยอนรอยหมอแปลง” น�าเรองราวของเขามาถายทอด กเนองจาก ณ บานทเรานงสนทนากบเขาคนนน มเรองราวดๆ เกดขนมากมาย อยางทบางเรอง เราและทานอาจตองนงทบทวนดวาในชวตของพวกเราไดเคยท�าอะไรอยางทนายหนงวยสสบผนท�าบางหรอเปลา ณ บานทสรางดวยไมหลากชนดหลงน เดมเคยเปนขน�าหรอกระตอบเลกๆ ของหมอพนบานสองสามภรรยาทชาวบานไสขามและบานใกลเคยงใหความเคารพรกดวยเปนทพงและก�าลงใจในยามปวยไขเสมอมา ความเมตตาการญของสองสามภรรยาคนถายทอดทางสายเลอดมาสบตรชายหญงของเขาซงหนงในนนคอนายหนงเทพสนคนน ป 2 3 ขน�านอยของสองสามภรรยาไดรบเดกคนหนงทบานอยในหบเขามาพกอาศย เพอทเดกจะสามารถเดนทางไปโรงเรยนอนบาลในเมองได ตอมาเมอมเดกทประสบปญหาพอแมแยกทางกน ขน�านอยหลงนกรบใหทอยทกน นานวนเขาเดกในอปการะกเพมมากขน กระทงผเปนพอและแมสนบญ หนงเทพสนกยงคงรบอปการะเดกๆ เหลานตอไป เดกนอยคนแรกทรบมาจากบานในหบเขา ปจจบนเปนนกศกษาปท คณะนตศาสตร มหาวทยาลยราชภ สราษ รธาน ทกวนนหนงเทพสนหรอครไกของเดกๆ มเดกในอปการะทมาพกอาศยอยกบเขารวมทงสน คน เดกเหลานไดรบการฝกใหมความรบผดชอบและการใชชวตอยางพอเพยง นอกจากหนาทเรยนหนงสอแลว แตละคนยงฝกศลปะพนบานและมเสรภาพทจะท�ากจกรรมทตนชอบท�า บางคนเลยงเปด บางคนเลยงไก ในพนทกวา ไร นอกจากตนผลหมากรากไมทเขาปลกไวแลว เรายงพบเปดเทศ เปดพนธบาบาร หาน และไกเบตง รวมทงขน�านอยอก 2 หลงทเดกผรกสนโดษบางคนมาปลกทงไวเปนทพกอาศยของตน

2 เมษายน 2 เทพสน ผองแกว ไดตงชมรม “หน�าเทพศลป” ในพนท ไรซงเปนทพกอาศยของเขาขน เพอหวงใหเปนแหลงเรยนร เปนทรวบรวมศลปนพนบาน และเปนทสรางคนรนใหม มการจดตงโรงเรยนหนงตะลง ภายใตโครงการ

“นองหดป พหดหนง” ในชวงวนหยดหรอชวงเสรจสนจากการเรยนปกตใหแกเดกๆ โดยไมตองเสยคาใชจายใดๆ มครพนบาน อาทครสนท หนสข ปราชญทองถน ผเชยวชาญในการเลนหนงตะลงและดนตรพนบานโดยเฉพาะป ซงหาผฝกสอนยากมากมาเปนผฝกสอน (ปจจบนทานไดเสยชวตแลว)

ในชมรมหน�าเทพศลป นอกจากหนงตะลงแลว ยงมมโนราห กลองยาว ร�าวงเวยนครก ดนตรไทย และดนตรสากล มเดก เยาวชน นกเรยน นกศกษา ทงชายหญงอายระหวาง 10-20 ป รวมกวา 0 คนอยในชมรม และเพอพ นาเดกรน

ใหม หนงเทพสนไดสรางตะลงชดเลกสนๆ ขน ใหเดกเลนโดยไมคดคาใชจาย เพอใหเดกไดมเวทฝก ถาเจาภาพใหเงนกใหเดกไปบรหารจดการกน เปนคาขนม คาใชจาย และเปนเงนออม สวนศลปนอาวโส เขากพยายามหางานใหแสดงเพอใหมรายได เลยงตวเองไดในยามแกเ า ระหวางนนคณะหนงตะลง เทพศลป ผองแกว และสมาชกชมรมหน�าเทพศลปไดมโอกาสออกแสดงหลายงาน รวมทงแสดงตอหนาพระพกตร สมเดจพระนางเจา พระบรมราชนนาถ และสมเดจพระบรมโอรสาธราช สยามก ราชกมาร ณ พระต�าหนกทกษณราชนเวศน ในป 2 และแสดงหนาพระพกตรทลกระหมอมหญงอบลรตน ในป 2 ความรกและความมงมนในการอนรกษและเผยแพรศลปะพนบานทนบวนจะถกทอดทงและทดแทนดวยความบนเทงสมยใหมทงายกวาและมราคาถกกวา เชน ภาพยนตร ดนตร หรอแมกระทงละครในทว ท�าใหเทพสน ผองแกว

TIRATHAI JOURNAL 53

ไวจะน�าไปลงทนสรางโรงหนงและซอเครองเสยงหมดแลวกตามการปลกบานใหมหลงน มการตระเตรยมทเราฟงแลวอดชนชมไมได กลาวคอ มการวางแผนปลกบานใหมมาเปนเวลากวา 10 ปแลว เนองจากไมมเงน จงใชวธปลกตนไมและท�าสวนในพนท ไรทมอย ระหวางนนกทยอยเกบผลไมและตดไมไปขายเปน

ทนเกบไวปลกบาน พอเวลาผานไปกวา 10 ป ไมทปลกไวสรางบาน เชน กระทงฟา สะเดา และขเหลก เปนตน กโตพอตดได บานหลงใหมนเรมสรางเมอวนท 2 พ ศจกายน 2 และมาเสรจเอาป 2 2 การสรางบานหลงนนอกจากไมตองเสยเงนซอไมแลว ยงไดเพอนบานมาชวยกนสราง เจาของรานวสดกมน�าใจใหเชอกอน บานทสรางใหมนเขาใหชอวา “หน�าเทพศลป” ตงใจใชชอนเพอไมใหลมอดตวาเคยอยขน�ามากอน เปนบานสองชน ขางบนแบงเปน 2 หอง มมม ระเบยง และนอกชานกวางใหญใหคนนอนไดเปนสบๆ คน ทานจะเชอไหมวา บานหลงนนอกจากจะใชเปนทพกอาศยของนายหนงเทพสน กบเดกในอปการะอก - คน และใชเปนทท�าการของชมรมหน�าเทพศลปทเปนแหลงรวมศลปนพนบานและทฝกฝนเยาวชนใหเรยนรและอนรกษศลปะพนบานแลว บานหลงนยงเปนทพกคางแรมของคณะศลปนพนบานคณะตางๆ ทมาขอพกอาศยระหวางทตองเดนทางไกลไปเลนตามทตางๆ โดยทบางครงนายหนงเจาของบานไมเคยเหนหนาของแขกผมาเยอนเลย เพราะบางครงเมอเขากลบจากงานแสดงตอนดก มาถงบานกเหนรองเทาถอดไวหนาหองจ�านวนมาก รงเชาเขาตองรบออกไปท�างานท ททท.เจาของรองเทากยงไมตน พอเลกงานกลบมาอกท เจาของรองเทากเดนทางจากไปแลว เปนเชนนอยบอยครง และเปนทรกนดในหมศลปนพนบานทงใกลและไกลทเคยมาขอใชบรการ ค�าคนนน เราสมผสไดถงความดทบรสทธสะอาดในตวนายหนงหนมผน ไมเพยงแตจากเรองทเขาเลา แตยงจากภาพทเราเหน มชาวบานพรอมเดกๆ ผลดเวยนมาหาเขา ทกทายบาง ขอความชวยเหลอเลกๆ นอยๆ บาง และมครงหนงเราไดยนเขาพดโทรศพทกบเดกในอปการะของเขาคนหนงดวยความเปนหวงและอาทรเยยงบดาทมตอบตร เราจบความจากบทสนทนาภาษาใตของเขาไดคราวๆ วา “เธอตองหยดเลย เธอตองหยดหมด ใกลสอบแลว เธอรบดหนงสอ งานอนยงไมตองท�า” ขณะเดยวกนนน เพอนบานอกรายหนงกจงลกนอยมาถามหาพสาวคนหนงของเขา คณวนเพญ ผองแกว เจาหนาทประปา เขต ซงยงไมกลบจากทท�างาน เพอใหชวยจดยาให เนองจากพสาวคนนสบทอดวชาหมอพนบานชวยรกษาชาวบานตอจากคณพอและคณแมทสนบญไปแลว ทงหมดนคอแงงามของความดทเราสมผสไดทหน�าเทพศลป

ตดสนใจน�าเงน 0,000 บาท ท เตรยมไวปลกบานแทนขน�าหลงนอย มาลงทนสรางโรงหนงแบบถอดประกอบได (

) ทพรอมแสดงไดตลอดเวลาและทกสถานท ซอเครองดนตรและเครองเสยง เพอจะไมตองเชาและสามารถรบงานไดเพมมากขนมาชวยคาใชจายใน

ชมรม ท�าใหชมรมและสมาชกทกคนอยได ทส�าคญยงเปนการสรางคนด เพราะถาอนรกษแคไหน ฝกปรอดแค ไหน แตไม มโอกาสแสดง ไมมโอกาสสรางความรบร ใหประชาชนรจกศลปะพนบาน หน งตะล งก อาจตองตาย เพราะ

เวลานนหนงตะลงซบเซามาก ใหดฟรบางทคนยงไมด ภารกจสรางคนด ดวยการลงทนสรางโรงหนงเคลอนท หาโอกาสแสดงมากๆ ไมวาจะไดคาจางหรอไมได จงเปนภารกจทส�าคญมาก หนงเทพสนจะสอนเดกๆ ของเขาเสมอวา เราสรางศลปน

อยางเดยวไมพอ เรายงตองสรางคนดดวย ดงนน แมแตคนดทเมามายกอยาไปดถก เพราะคนเมานแหละทอยเปนเพอนดเราจนถงเชา

ป 2 หลงจากมโรงหนงและเครองเสยงของตวเองแลว มชมรมหน�าเทพศลปแหลงรวมศลปนพนบานและการเรยนรของเยาวชนแลว รวมทงมเดกและครอบครวศลปนทเขาตองอปการะอกสวนหนง นายหนงเทพสนจง “ประกาศเลกจน” ดวยการหางานแสดงใหเปนแหลงรายไดทางธรกจมาสนบสนนการท�างานดานการกศล เขาเรยกสงนวาเปน “กจกศล” ทกคนทอยกบเขาจะตองเลกจนเหมอนกนหมด มการท�าบญช ดแลคาใชจายใหเหมาะสม ทกคนตองขยน ประหยด เกบออม และแบงปน สงตางๆ เหลานหนงเทพสนประพ ตป บตตนเปนตวอยางทงสน ตามค�าสอนของทานพทธทาสทวา “ท�าใหด อยใหเหน เยนใหสมผส” และเมอประกาศเลกจน จะอยขน�าเกาซอมซอแบบนนกดจะขดแยงกน เขาจงตดสนใจปลกบานหลงใหมแมเงนทเตรยม

54 TIRATHAI JOURNAL

สงครามโลกครงท 2 และพบกบคณแสงจนทร ชวยเกด หรอพ

จม หลานของโกต สามแมกม ทมาอยกบแมกมซงมศกดเปน

ยายตงแตอายได 10 ขวบ เวลานนลกๆ ของแมกมขนมาอยท

กรงเทพ กนหมด พจมจงชวยยายกมท�าไขเคม และกลายเปน

ผสบทอดต�านานการท�าไขเคมไชยาเจาแรกๆ อยจนทกวนน

การเปนเจาแรกๆ ของไชยา ถาเปนคนอนกอาจใชเรอง

นมาโ ษณารานของตนซงไมมใครวาไดเพราะเปนความจรง แต

ส�าหรบพจมกลบตรงกนขาม นอกจากไมไดโ ษณาวาเปนเจา

แรกของไชยาแลว พจมยงบอกกบเราวา ไขเคมไชยาเจาไหนก

เหมอนกน เพราะท�าดวยสตรเดยวกน คอเอาไขเปดมาพอกดวย

ดนปลวกทผสมเกลอ แลวคลกขเถาแกลบ ทไขเคมไชยามชอ

เพราะไขเปดทไชยามาจากเปดทไดกนหวกง ไขจงออกมาแดง

พจมยงบอกดวยวา ชวงปใหม ตรษจน กบ สงกรานต ไขเคม

จะไมแดง เพราะเปดไมไดกนหวกงเนองจากโรงงานทสงหวกง

ปด

ค�าพดซอๆ ของพจม ท�าใหเราสมผสไดลกๆ ถงแง

งามความดทมอยในตวผพด และสงทเราสมผสไดนกไดรบการ

ยนยนอกครง เมอเราไดทราบภายหลงวา ทกวนน พจมยงเกบ

ภาพโกต แมกม ยายแดง (แมของแมกม) และกง (พอของโกต)

รวมทงอฐ และสงของเครองใชตางๆ ไวทงหมด และทกเดอนพ

จมจะเดนทางขนมากรงเทพเพอเยยมโกต ญาตผใหญทเธอเคย

อยดวยเพยงคนเดยวทยงมชวตอยวนนดวยวย 103 ปในปน

ไ เคม มกม ความงาม ความ

มาสราษ ร ทงท ถาไมแวะไชยากเหมอนไมไดมา

สราษ ร เพราะนอกจากสวนโมกขพลารามกบพระธาตไชยา

แลว ยงมไขเคมไชยาอนเลองชอทนกเดนทางไมควรพลาด แต

ไขเคมไชยานนมนบเปนรอยเจา เจาไหนเลาทเราควรไปหา

จากการศกษาของเราพบวา ไขเคมไชยาเจาแรกๆ ทยงท�าขาย

อยจนถงทกวนนมเพยงรายเดยวคอ ไขเคมราน “แมกม” ขาง

ทางรถไฟ ตลาดไชยา เราไปทนน ณ บานไมทสรางสมยกอน

พจมยงเกบ าพเกาแกของกงไว

แมกม

TIRATHAI JOURNAL 55

บง มด ลม งบา พมเรยง

หางจากตลาดไชยาไปทางรมทะเลดานตะวนออกราว 10 กวากโลเมตร จะมชมชนไทยมสลมบานพมเรยงทประกอบอาชพทอผาไหมตงอยรวมกบชมชนไทยพทธ เราแวะไปทนนและไดพบกบบงหมดหลม นยหมม เจาของราน “วรรมะไหมไทย” ผผลตและจ�าหนายผาไหมพมเรยงทใหญทสดของเมองไทย บงหมดหลมตอนรบเราดวยรอยยมและใบหนาทดออนกวาวย 0 ของแกอยมาก บงหมดหลมกบหวนมะภรรยาของแกมบดามารดาเปนคนพมเรยง แตบรรพบรษของบงมาจากกลนตน ตรงกาน ในขณะทบรรพบรษของมะมาจากยะหรง ปตตาน เมอเราไดพดคยกบบง เรากรวาบงมความรและการศกษาในดานตางๆ มาเปนอยางด แมแตเรองพระพทธศาสนา บงกอานงานเขยนของทานพทธทาสมาแลวหลายตอหลายเลม ไมวาจะเปนคมอมนษย ตายกอนตาย ล บงวเคราะหใหเราฟงวา แตเดมชมชนมสลมบานพมเรยงนาจะอยแถวแหลมโพธซงอยหางจากทนประมาณ 1 กโลเมตร เหตผลเพราะทนนมกโบ(ปาชา) ตามหลกศาสนาอสลาม มสลมตองสรางกโบไวขางหมบาน ความสมพนธระหวางไทยพทธกบไทยมสลมทพมเรยงไมมปญหา ผหญงมสลมสวนใหญจะทอผาซงถายทอดจากแมมาสลกรนแลวรนเลา ในขณะทชายมสลมจะออกทะเลหาปมามาขาย ผชายทมความรหนอยกจะไปหางานท�าในเมอง บงบอกวาทสามจงหวดภาคใตมปญหาเพราะไมมความเปนธรรม คนมสลมเปนเพยงประชาชนชนสอง แมแตค�าเรยกกเรยกวา “แขก” เราท�าทาสงสยวาท�าไมเรยก “แขก” ไมได บงจงอธบายวา “แขก” หมายถง “ผอาศย ไมใชเจาของพนท” ระหวางสนทนากนบงไมลมแสดงน�าใจเรยกเรากนโนนกนนตลอดเวลา กอนพาเราเขาไปหลงรานทท�าเปนโรงงานทอผาไหม มคนงานซงเปนชาวบานแถบนนนงทอกนอยมาก พลางอธบายใหเราฟงถงการทอผาลายตางๆ รวมทงลายราชวตรโคมทพระเจาอยหวรชกาลท ทรงออกแบบพระราชทานใหชาวพมเรยงจนเปนเอกลกษณของผาไหม

พมเรยงตราบจนทกวนน กอนกลบ บงกระซบกบเราวา สมเดจพระเทพ เคยทรงชวนใหไปท�างานศลปาชพ แตบงกราบทลไปวา ไปไมไดเพราะตองอยทนชวยชาวบาน ถาไปเสยแลวชาวบานอกหลายครอบครวจะไมมงานท�า ซงพระเทพ กตรสวา “ดแลว” เยนวนนน เราขบรถออกจากบานพมเรยงชาๆ เลาะเลยบไปตามชายทะเลและแนวสวนยางทปลกแนนเรยงตวจนเปนปา หวงหนงแหงภวงคเหมอนคนใจลอย เราเหนดวงหนาของมสลมผใฝศกษาและดวงตาทบงบอกถงความเปนคนใจดลอยอยขางหนา พรอมกบค�าพดทวา “แขกหมายถงผอาศย ไมใชเจาของพนท” จรงสนะ บนผนแผนดนอนกวางใหญไพศาล ผอยยอมไมควรเปนเพยงผอาศย

บงหมดหลม

56 TIRATHAI JOURNAL

เปดตว 12 ทมเยาวชนคนเกง

โครงการ ถรไทยแชมเปยน

โรงเรยนประหยดไฟ

ถรไทยกบสงคมTirathai & Society

รฐพล เกษมวงศจตร

การศกษา :

- ปรญญาตร คณะบรหารธรกจ

สาขาการโฆษณา มหาวทยาลยรามค�าแหง

การท�างาน :

- ผจดการสวนทรพยากรมนษย บรษท ถรไทย

จ�ากด (มหาชน)

ถรไทย จบมอ กฟผ. กฟน. กฟภ และ สพฐ. เปดตว 12 ทมสดทาย

เขารอบ โครงการ ถรไทย แชมเปยนโรงเรยนประหยดไฟ กอนเดนสายสญจร

ประเดมมอบทนการศกษา อบรม พรอมถายท�าโครงการเพอออกอากาศทาง

โทรทศน คนหาสดยอดโรงเรยนประหยดไฟดเดน

บรษท ถรไทย จ�ากด (มหาชน) พรอมดวยผสนบสนนหลกไดแก การ

ไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย, การไฟฟานครหลวง, การไฟฟาสวนภมภาค

และส�านกงานการศกษาขนพนฐาน ประกาศผลกลมเยาวชนระดบมธยมศกษา

จากทวประเทศทสงเขาแขงขนในโครงการรณรงคเพอปลกจตส�านกในการ

ประหยดไฟฟา ภายใตชอ “ถรไทย แชมเปยนโรงเรยนประหยดไฟ” โดยมกลม

เยาวชนเขารอบสดทายจ�านวน 12 กลม 12 โรงเรยน ทกภมภาคทวประเทศ

ซงแตละกลม ทางทมงานจาก “ถรไทย” พรอมดวย วทยากรจากการไฟฟาทง

3 แหง จะผลดเปลยนหมนเวยนกนไปแนะน�าโครงการ พรอมใหความร รวมทง

มอบทนสนบสนนอปกรณการเรยนการสอน โรงเรยนละ 10,000 บาท และถาย

ท�าสกปแนะน�าโครงการของแตละโรงเรยน ออกอากาศเดอนเมษายนน

คณสมพนธ วงษปาน กรรมการผจดการบรษท ถรไทย จ�ากด (มหาชน)

กลาวในพธเปดโครงการประชาสมพนธสญจร ครงท 1 แกคณะคร นกเรยน

โรงเรยนชลกนยานกล จ.ชลบร ซงเปน 1 ใน 12 โรงเรยนทเขารอบสดทายของ

โครงการ

TIRATHAI JOURNAL 57

“ถรไทย เราเปนผผลตหมอแปลง

ไฟฟา ซงเปนอปกรณไฟฟาชนด

หนง ในระบบการสงจายพลงงาน

เพราะฉะนน มสวนส�าคญในการ

ท�าใหพลงงานไฟฟา กระจายไป

ยงโรงงานอตสาหกรรม บานเรอน

ตางๆ จากแหลงผลตทไกลออกไป

ยกตวอยางจาก โรงไฟฟาแมเมาะ

จ.ล�าปาง ผลตพลงงานไฟฟา จาก

ลกไนต โรงไฟฟาบางปะกง ผลตแกส จากอาวไทย รวมทงโรง

ไฟฟาราชบร ผลตจากแกสทซอจากประเทศพมา ซงโรงไฟฟาทง

3 แหงทยกตวอยางมา ถอเปนแหลงผลตใหญ ทผลตพลงงาน

ไฟฟา สงใหพวกเราไดใชกน

ในระยะยาว ประเทศไทยจะมการขยายตวทงภาค

อตสาหกรรมและครวเรอนอยางมาก ความตองการใช

พลงงานไฟฟากมากขนตามไปดวย ในขณะเดยวกนตนทน

ของการผลตพลงงานไฟฟากแพงขนเรอยๆ ปจจบนกถงยค

ทเราตองมาพดคยกนวา ท�าอยางไร เราถงจะใชพลงงาน

เหลานอยางคมคา อยางประหยด เพราะการใชไฟฟามอตรา

เพมมากขนเรอยๆ ถาเราใชอยางประหยด อยางคมคา ก

เสมอนหนงเปนการทเราลดความตองการสรางการผลตเพม

ขนในอนาคตได เพราะฉะนนถอวาเปนสงทส�าคญในเวลาน

ประกาศผลรายชอ 12 กลม จาก 12 โรงเรยนทวประเทศ

ทเขารอบสดทายโครงการ “ถรไทย แชมเปยนโรงเรยนประหยด

ไฟ”

1. โรงเรยนสวรรคอนนตวทยา จ.สโขทย

2. โรงเรยนไตรเขตประชาสามคค จ.นาน

3. โรงเรยนสวนบญโญปถมภ จ.ล�าพน

4. โรงเรยนหนองบวพทยาคาร จ.หนองบวล�าภ

5. โรงเรยนกนทรารมย จ.ศรสะเกษ

6. โรงเรยนชลกนยานกล จ.ชลบร

7. โรงเรยนประจนตราษฎรบ�ารง จ.ปราจนบร

8. โรงเรยนสตรวทยา จ.กรงเทพฯ

9. โรงเรยนบางมดวทยา “สสกหวาดจวนอปถมภ”

จ.กรงเทพฯ

10. โรงเรยนเลาขวญราษฎรบ�ารง จ.กาญจนบร

11. โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร

ภเกต จ.ภเกต

12. โรงเรยนกนตงรษฎาศกษา จ.ตรง

โดยการประชาสมพนธสญจร ยง 12 โรงเรยนทเขารอบ

สดทายในครงน ประกอบไปดวย

• การแนะน�าโครงการ พรอมมอบประกาศนยบตรและ

ปายประชาสมพนธโรงเรยน

• การใหความรดานการประหยดไฟฟาแกเดกนกเรยน

• มอบเงนสนบสนนอปกรณการเรยนการสอน 10,000

บาท

• การถายท�ารายการออกอากาศทางโทรทศน เพอน�า

เสนอแนวคด และการน�าไปใชจรง

พลาดไมได! พบกบผลงานโครงการ ของกล ม

ตางๆ เหลานไดทางโทรทศน ชอง “Nextstep รายการของด

ประเทศไทย” รปแบบรายการสนกสนาน ใหความรเชง Real-

ity แนว Edutainment Program ออกอากาศในวนเสาร เวลา

11.00 น.

ประมวลภาพประชาสมพนธสญจร โครงการ “ถรไทย

แชมเปยน โรงเรยนประหยดไฟ” โดยคณะผบรหาร ถรไทย ทม

วทยากรจากการไฟฟาฯ และ ทมงานผลตรายการโทรทศน

สดทายน กระผมและคณะท�างานโครงการ ถรไทย

แชมเปยน โรงเรยนประหยดไฟ รสกดใจทไดมาเยยมเยอน และ

มารบร แนะน�าโครงการ ซงเรากจะคดสรรโรงเรยนทสงเขารวม

โครงการทวประเทศ เขารอบสดทาย 12 โรงเรยน และหวงเปน

อยางยงวาหลานๆ ทกคนจะน�าความรและประสบการณทไดรบ

จากโครงการนไปใชและเปนก�าลงส�าคญในการอนรกษพลงงาน

ของประเทศชาตตอไป” คณสมพนธ วงษปาน กรรมการ

ผจดการ บรษท ถรไทย จ�ากด (มหาชน) กลาวทงทาย

58 TIRATHAI JOURNAL

1.

โรงเรยนสวรรคอนนตวทยา จ.สโขทย

ชอโครงการ : ถรไทย-สวรรคอนนต รวมกนประหยดไฟ

3.

โรงเรยนสวนบญโญปถมภ จ.ล�าพน

ชอโครงการ : สวนบญรวมใจประหยดไฟชวยชาต

4.

โรงเรยนหนองบวพทยาคาร จ.หนองบวล�าภ

ชอโครงการ : ลดการใชพลงงาน สบสานคณธรรมน�าใจ เพอ

เทดไทองคราชน

2.

โรงเรยนไตรเขตประชาสามคครชมงคลาภเษก จ.นาน

ชอโครงการ : ประหยดไฟฟาดวยพลงงานน�าเหลอใช

TIRATHAI JOURNAL 59

5.

โรงเรยนกนทรารมย จ.ศรสะเกษ

ชอโครงการ : ชาว ก.ร. รวมใจลดใชพลงงาน

6.

โรงเรยนชลกนยานกล จ.ชลบร

ชอโครงการ : ชลกนยารวมพลงประหยดไฟฟาอยางยงยน

7.

โรงเรยนประจนตราษฎรบ�ารง จ.ปราจนบร

ชอโครงการ : ประจนตราษฎร ประสานใจ...รวมลดใช

พลงงานไฟฟา

8.

โรงเรยนสตรวทยา จ.กรงเทพฯ

ชอโครงการ : ส.ว. รวมใจประหยดไฟฟา

60 TIRATHAI JOURNAL

9.

โรงเรยนบางมดวทยา “สสกหวาดจวนอปถมภ” จ.กรงเทพฯ

ชอโครงการ : Saving Electrical Energy Champion School

10.

โรงเรยนเลาขวญราษฎรบ�ารง จ.กาญจนบร

ชอโครงการ : ประหยดไฟฟาเพอพฒนาชาตไทย

11.

โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทรภเกต

จ.ภเกต

ชอโครงการ : ปลกจตส�านกในการประหยดพลงงานไฟฟา

12.

โรงเรยนกนตงรษฎาศกษา จ.ตรง

ชอโครงการ : ตนกลาสบสาน พลงงานแหงสายพระเนตร

เพอโลก เพอเรา