title cover - สถาบันสารสนเทศทรัพยากร...
TRANSCRIPT
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย
ปพทธศกราช 2557
จดทำาโดย
สถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร
(องคการมหาชน)
กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
เดอนมนาคม 2558
สารบญ
บทท 1...............................................................................................บทสรปผบรหาร.........................................................2
1.1 พาย รองมรสม และลมประจำาถน.........................21.2 ปรมาณฝน..................................................41.3 ตนทนนำ�าและสมดลนำ�า......................................51.4 พ�นทนำ�าทวม.................................................61.5 พ�นทประสบภยแลง.........................................81.6 สถานการณนำ�าเคมรกลำ�า.................................10
บทท 2....................................................................................................สรปขอมลฝน.......................................................11
2.1 สถานการณฝนเปรยบเทยบรายป......................112.2 สถานการณฝนเปรยบเทยบรายภาค...................132.3 สถานการณฝนเปรยบเทยบรายเดอน.................14
บทท 3............................................สรปขอมลนำ�าในอางเกบนำ�าขนาดใหญ.......................................................22
3.1 สถานการณปรมาณนำ�าเกบกก ปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ และปรมาณนำ�าระบาย.................................................22
3.2 สดสวนปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสม และปรมาณนำ�าระบายสะสม............................................................27
3.3 สดสวนปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสม ตอความจอางฯ ทระดบเกบกก...........................................................33บทท 4................................................................................................................สมดลนำ�า
.......................................................344.1 สมดลนำ�าท�งประเทศ......................................344.2 สมดลนำ�ารายภาค.........................................36
บทท 5.......................................................................................บนทกเหตการณนำ�า.......................................................42
5.1 สถานการณนำ�าทวม.......................................425.2 สถานการณนำ�าแลง.......................................525.3 สถานการณนำ�าเคมรกลำ�า.................................535.4 ปรมาณนำ�าในลมนำ�าเจาพระยา............................57
ภาคผนวกภาคผนวก ก ขอมลฝนภาคผนวก ข ขอมลนำ�าในอางเกบนำ�าขนาดใหญภาคผนวก ค สรปขอมลพ�นทนำ�าทวม
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
สถานการณนำ�าประเทศไทย ปพทธศกราช 2557บทท 1 บทสรปผบรหาร
1.1 พาย รองมรสม และลมประจำาถน
ปพทธศกราช 2557 มพายหมนเขตรอนทกอตวทางดานตะวนตกของมหาสมทรแปซฟกเหนอและบรเวณทะเลจนใตนอยกวาปกต โดยมพายจำานวน 3 ลก ทสงผลกระทบทางออมตอประเทศไทย ประกอบดวย พายไตฝนรามสร (RAMMASUN) ในชวงกลางเดอนกรกฎาคม พายไตฝนคลแมก (KALMAEGI) ในชวงกลางเดอนกนยายน และพายโซนรอนซนลาก (SINLAKU) ในชวงปลายเดอนพฤศจกายน นอกจากน�รองมรสมและลมประจำาถนมกำาลงแรงในหลายชวง สงผลใหเกดฝนตกหนกและนำ�าทวมในบางพ�นท (หวขอ 5.1)
3
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 1 เสนทางพายทสงผลกระทบทางออมตอประเทศไทยในป 2557
4
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
เดอนมถนายน มรสมตะวนตกเฉยงใตพดปกคลมบรเวณทะเลอนดามน ประเทศไทย และอาวไทยตลอดเดอน โดยมกำาลงแรงเปนระยะๆ ประกอบกบในชวงกลางเดอนรองมรสมไดพาดผานบรเวณภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน นอกจากน�ในบางชวงมหยอมความกดอากาศตำาปกคลมบรเวณประเทศเวยดนามตอนบนและอาวตงเกย ลกษณะดงกลาวทำาใหมฝนตกหนกถงหนกมากบรเวณดานตะวนออกของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนออกบรเวณจงหวดจนทบรและตราด รวมท�งภาคใตบรเวณจงหวดชมพร ระนอง พงงา ภเกต และสราษฎรธาน (หวขอ 2.3 )
เดอนกรกฎาคม มรสมตะวนตกเฉยงใตพดปกคลมทะเลอนดามน ประเทศไทย และอาวไทยตลอดท�งเดอน โดยมกำาลงแรงเปนระยะๆ ท�งน� ประกอบกบในชวงกลางเดอนมรสมตะวนตกเฉยงใตมกำาลงแรงมากข�นเนองมาจากอทธพลของพายไตฝน “รามสร”(RAMMASUN) สวนและชวงปลายเดอนไดเกดหยอมความกดอากาศตำาปกคลมบรเวณประเทศเวยดนามตอนบนและอาวตงเกยลกษณะดงกลาวทำาใหมฝนตกหนกถงหนกมากบรเวณตอนบนของภาคเหนอ ดานตะวนออกของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนออกบรเวณจงหวดตราดและจนทบร และภาคใตฝงตะวนตก และสงผลใหเกดนำ�าทวมในหลายพ�นท ไดแก บรเวณจงหวดยโสธร รอยเอด ศรสะเกษ อำานาจเจรญ และอบลราชธาน (หวขอ 2.3 และหวขอ 5.1)
เดอนสงหาคม มรสมตะวนตกเฉยงใตพดปกคลมทะเลอนดามน ประเทศไทย และอาวไทยตลอดเดอน โดยประกอบกบในชวง
5
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ปลายเดอนรองมรสมพาดผานประเทศไทยตอนบนบรเวณภาคเหนอ ภาคกลาง และภาคตะวนออกเฉยงเหนอเขาสหยอมความกดอากาศตำาบรเวณอาวตงเกย ประกอบกบนอกจากน�ในบางชวงมหยอมความกดอากาศตำาปกคลมบรเวณภาคเหนอในบางชวงลกษณะดงกลาวทำาใหมฝนตกหนกบรเวณตอนบนของภาคเหนอ ตอนบนและดานตะวนตกของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนออก และภาคใตฝงตะวนตก และสงผลใหเกดนำ�าทวมในหลายพ�นทของภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รวมท�งภาคกลางบรเวณจงหวดนครสวรรค (หวขอ 2.3 หวขอ 5.1)
เดอนกนยายน มรสมตะวนตกเฉยงใตพดปกคลมทะเลอนดามน ประเทศไทย และอาวไทยเกอบตลอดเดอน โดยประกอบกบในชวงตนและปลายเดอนรองมรสมไดพาดผานบรเวณประเทศไทยตอนบน โดยพาดเขาสหยอมความกดอากาศตำาบรเวณทะเลจนใตตอนกลางและชายฝงประเทศเวยดนามตอนบนเปนระยะๆ สวนและในชวงกลางเดอนมรสมตะวนตกเฉยงใตมกำาลงแรงมากข�นเนองมาจากอทธพลเปนชวงทประเทศไทยไดรบผลกระทบทางออมจากไตฝน “คลแมก” (KALMAEGI) ทออนกำาลงลงเปนพายดเปรสชนและหยอมความกดอากาศตำา กอนเคลอนเขาปกคลมบรเวณประเทศลาวตอนบนและประเทศพมา สงผลใหมรสมตะวนตกเฉยงใตทพดปกคลมทะเลอนดามน ประเทศไทย และอาวไทยมกำาลงแรงข�นในชวงดงกลาว ลกษณะดงกลาวทำาใหมฝนตกหนกบรเวณตอนบนของภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอภาคตะวนออก ภาคกลางตอนลาง และภาคใตฝงตะวนตก และสงผลใหเกดนำ�าทวมในหลายพ�นท โดยเฉพาะภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (หวขอ 2.3 และหวขอ 5.1)
6
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
เดอนตลาคม รองมรสมพาดผานบรเวณภาคกลางตอนลาง ภาคใตตอนบน และภาคตะวนออกในระยะครงแรกของเดอน ประกอบกบบรเวณความกดอากาศสงกำาลงคอนขางแรงจากประเทศจนไดแผลงมาปกคลมบรเวณภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย และมคลนกระแสลมตะวนออกเคลอนเขาปกคลมภาคใตตอนบนและอาวไทย ลกษณะดงกลาวทำาใหเกดฝนตกหนกบรเวณภาคตะวนออกและภาคใต และสงผลใหเกดนำ�าทวมในหลายพ�นทของภาคใต ไดแก จงหวดเพชรบร ประจวบครขนธ สราษฎรธาน ตรง พงงา และสตล (หวขอ 2.3 และหวขอ 5.1)
เดอนพฤศจกายน ภาคใตมฝนตกหนาแนนโดยเฉพาะทางฝงตะวนออกของภาคและมรายงานนำ�าทวมและนำ�าปาไหลหลากบางพ�นทในชวงกลางเดอน โดยเฉพาะจงหวดพทลงทสถานการณรนแรงเกดนำ�าทวมในหลายพ�นท จากอทธพลของมรสมตะวนออกเฉยงเหนอทพดปกคลมอาวไทยและภาคใตตลอดเดอนและมกำาลงแรงข�นในชวงกลางเดอน ประกอบกบหยอมความกดอากาศตำาทปกคลมบรเวณอาวไทยและภาคใตในชวงตนเดอนและกลางเดอน สำาหรบนอกจากน�ในชวงปลายเดอนมลมตะวนออกพดปกคลมบรเวณภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง ภาคกลาง และภาคตะวนออก ประกอบกบพายโซนรอน “ซนลาก” (SINLAKU) ไดเคลอนตวผานประเทศเวยดนามและเขามาสลายตวบรเวณประเทศกมพชา ลกษณะดงกลาวทำาใหภาคใตฝงตะวนออกมฝนตกหนาแนนและมรายงานนำ�าทวมและนำ�าปาไหลหลากบางพ�นทในชวงกลางเดอน โดยเฉพาะจงหวดพทลงทสถานการณรนแรงเกดนำ�าทวมในหลายพ�นท และมฝนเพมข�นบรเวณประเทศไทยตอนบน (หวขอ 2.3 และหวขอ 5.1)
7
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
เดอนธนวาคม ในชวงกลางเดอนจนถงปลายเดอน มรสมตะวนออกเฉยงเหนอทพดปกคลมอาวไทยและภาคใตมกำาลงแรงอยางตอเนองในชวงกลางเดอนจนถงปลายเดอนลกษณะดงกลาวทำาสงผลใหเกดฝนตกหนกถงหนกมากในหลายพ�นทของภาคใต โดยเฉพาะพ�นทภาคใตตอนลาง บรเวณจงหวดยะลา ปตตาน นราธวาส สงขลา พทลง และนครศรธรรมราช จากเหตการณฝนตกหนกดงกลาว สงผลใหเกดนำ�าทวมในหลายพ�นทของภาคใตฝงตะวนออก (หวขอ 2.3 และหวขอ 5.1)
1.2 ปรมาณฝน
ปพทธศกราช 2557 มปรมาณฝนสะสมเฉลยท�งประเทศ 1,370 มลลเมตร หรอตำากวาใกลเคยงคาเฉลย 1,374 มลลเมตร (ป 2493 ถงป 2540) อยรอยละ 0.28 โดยภาคเหนอและภาคกลางมปรมาณฝนตำากวาคาเฉลย คดเปนรอยละ 5 และ 14 ตามลำาดบ สำาหรบภาคอนๆ มปรมาณฝนใกลเคยงและสงกวาคาเฉลย โดยเฉพาะภาคใตฝงตะวนตกทสงกวาคาเฉลยถงรอยละ 20 (หวขอ 1.2 ภาพท 10)
ถงแมวาปรมาณฝนเฉลยท�งประเทศจะใกลเคยงตำากวาคาเฉลยเลกนอย แตกลบมหลายพ�นทประสบปญหาอทกภยจากฝนตกหนก เนองดวยลกษณะของกลมฝนทตกหนกกระจกตวในบางพ�นท ไดแก ตอนบนของภาคเหนอ ดานตะวนออกของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนออก และภาคใต โดยพ�นทดงกลาวสวนใหญอยนอกเขตพ�นทรบนำ�าของอางเกบนำ�าขนาดใหญ สงผลใหปรมาณนำ�าไหลลงอางเกบนำ�าฯของป 2557 มคอนขางนอย (หวขอ 2.1-2.2)
8
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
[ภาพท 2] แผนภาพแสดงการกระจายตวของฝนสะสมรายป ป พ.ศ. 2553-2557 เปรยบเทยบกบฝนสะสมรายปเฉลยระหวางป
พ.ศ. 2493 ถงป 2540
1.3 ตนทนนำ�าและสมดลนำ�า
ปรมาณนำ�าเกบกกคงเหลอในอางเกบนำ�าขนาดใหญทวประเทศเพอทจะนำ�าเปนตนทนในป 2558 มคอนขางนอย โดยเฉพาะภาคเหนอและภาคตะวนตกทมปรมาณนำ�าเกบกกคงมเหลอนอยมากพรอมกน โดยมเปนปรมาณนำ�าคงเหลอนอยทสดในรอบ 10 ป ซงจะสงผลกระทบมาถงการใชนำ�าภาคกลางเนองจากตองพงพาอาศยแหลงนำ�าตนทนจากท�งสองภาค (หวขอ 3.1-3.3)
ปรมาณนำ�าไหลลงอางฯเกบนำ�าขนาดใหญทวประเทศ สะสมตลอดป2557 มปรมาณ 30,828 ลานลกบาศกเมตร ท�งประเทศนอยกวาแตปรมาณนำ�าทระบายสะสมตลอดป2557 สงกวาปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ อยประมาณ 3,046 ลานลกบาศกเมตร หรอคดเปนรอยละ 10 ของปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ โดยเฉพาะอยางยงในภาคตะวนตกทมการระบายนำ�าสงกวาปรมาณนำ�าไหลลงอางเกบนำ�าอยถงรอยละ 61 และหากเปรยบเทยบกบขอมลสถตยอนหลงต�งแต พ.ศ.ป 2549 ถงป พ.ศ. 2557 พบวาป 2557 มปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมตลอดปและปรมาณนำ�า
9
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ระบายสะสมนอยทสด (หวขอ 3.2)
ถงแมวาในป 2557 อางเกบนำ�าสวนใหญในพ�นทตอนบนของประเทศจะมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมตลอดปคอนขางนอย แตกลบพบวาปรมาณนำ�าไหลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสมของเขอนสรนธร กลบมากทสดในรอบ 9 ป เนองจากเกดฝนตกหนกในพ�นทรบนำ�าของเขอน ในชวงเดอนกรกฎาคมถงสงหาคม 2557 โดยมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ รายวนสงสด 120 ลานลกบาศกเมตร ในวนท 24 กรกฎาคม 2557(หวขอ 3.2)
10
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 2[ภาพท 3] ปรมาณนำ�าเกบกกคงเหลอของอางเกบนำ�าขนาดใหญท�งประเทศ ณ วนท 31 ธนวาคม 2557
1.4 พ�นทนำ�าทวม
ป พ.ศ. 2557 มพ�นทประสบภยนำ�าทวมขงท�งส�น 2,814,832 ไร เปนพ�นทนำ�าทวมคร�งเดยว 2,225,090 ไร และเปนพ�นทนำ�าทวมซำ�า (นำ�าทวมนานมากกวา 1 เดอน) 589,745 ไร นอยกวา
11
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ปทแลวคอนขางมาก โดยเดอนกนยายน เปนเดอนทมพ�นทประสบภยมากทสด จำานวน 1,510,827 ไร รองลงมาคอเดอนสงหาคมและเดอนธนวาคม 998,652 และ 325,982 ไร ตามลำาดบ (บทท 5 และภาคผนวก ค)
จงหวดทประสบภยนำ�าทวมท�งส�น 46 จงหวด ไดแกo ภาคเหนอ 7 จงหวด ประกอบดวย เชยงราย พะเยา
กำาแพงเพชร พจตรสโขทย พษณโลก และอตรดตถo ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 15 จงหวด ประกอบดวย
เพชรบรณ ขอนแกน ชยภม ยโสธร อดรธาน นครพนม สกลนคร หนองคายนครราชสมา บงกาฬ อำานาจเจรญ รอยเอด ศรสะเกษ สรนทร และอบลราชธาน
o ภาคกลาง 10 จงหวด ประกอบดวย อทยธาน ชยนาท นครสวรรค ลพบร สงหบร อางทองพระนครศรอยธยา สมทรสงคราม เพชรบร และประจวบครขนธ
o ภาคตะวนออก 4 จงหวด ประกอบดวย ฉะเชงเทรา ชลบร นครนายก และปราจนบร
o ภาคใต 10 จงหวด ประกอบดวย ตรง นครศรธรรมราช สราษฎรธาน นราธวาส ปตตาน พงงา สตลสงขลา พทลง และยะลา
12
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 3[ภาพท 4] ป 2554 พ�นทนำ�าทวม 31,580,347 ไร (ซาย)ป 2555 พ�นทนำ�าทวม 5,643,850 ไร (ขวา)
13
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 4[ภาพท 5] ป 2556 พ�นทนำ�าทวม 12,407,488 ไร(ซาย)ป 2557 พ�นทนำ�าทวม 2,814,832 ไร(ขวา)
1.5 พ�นทประสบภยแลง
วนท 1 ตลาคม 2556 ถง 30 เมษายน 2557 มพ�นทประสบภยแลงกรณฉกเฉน 43 จงหวด 308 อำาเภอ 1,913 ตำาบล 18,246 หมบาน เกษตรไดรบความเดอดรอน 125,004 ราย พ�นทประสบภย 922,854 ไร แบงเปน ขาว 798,103 ไร พชไร 12,532 ไร พชสวนและอนๆ 112,219 ไร
ตารางท 1 พ�นทประสบภยแลงชวงวนท 1 ตลาคม 2556 ถง 30 เมษายน 2557
ภาค จงหวด
อำาเภอ
รายชอ
เหนอ 12 116 เชยงราย (108) เชยงใหม (25) นาน (13) อตรดตถ (9) สโขทย (9) พะเยา (9) ตาก (9) แพร (8) ลำาพน (8) แมฮองสอน (7) พษณโลก(5) พจตร (4)
ตะวนออกเฉยงเหนอ
10 90 ขอนแกน(22) กาฬสนธ (18) ชยภม (15) มหาสารคาม (13)ศรสะเกษ(7) หนองบวลำาภ (6) หนองคาย(3) นครราชสมา (2) สรนทร(2) บรรมย (1)
กลาง 8 28 นครสวรรค (6) ชยนาท (6) สงหบร (5) กาญจนบร (3) ปทมธาน (2) สระบร (2) สพรรณบร (2) สมทรปราการ (2)
ตะวนออก 6 39 จนทบร (10) สระแกว (8) ฉะเชงเทรา (7) ปราจนบร (7) ตราด (6) ชลบร (1)
ใต 7 35 ตรง (10) กระบ (8) นครศรธรรมราช (5) ชมพร (5) สตล (4)
14
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาค จงหวด
อำาเภอ
รายชอ
ปตตาน (2) สราษฎรธาน (1)
วนท 1 พฤษภาคม 2557 ถง 23 กนยายน 2557 เกดฝนท�งชวง ทำาใหพ�นทการเกษตรประสบภย8 จงหวด ไดแก จงหวดพษณโลก นครสวรรค ชยภม นครราชสมา ลพบร สระบร สพรรณบร และสงขลา เกษตรกรไดรบผลกระทบ 6,088 ราย พ�นทเกษตรไดรบความเสยหาย 82,700 ไร แบงเปน ขาว 10,535 ไร พชไร 71,673 ไร พชสวนและอนๆ 492 ไร
15
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 5[ภาพท 6] แผนทพ�นทประสบภยแลง ป พ.ศ.25571.6 สถานการณนำ�าเคมรกลำ�า
เมอตนป พ.ศ. 2557 6 มฝนตกในพ�นทรบนำ�าของอางเกบนำ�าเขอนภมพลและเขอนสรกตคอนขางนอย สงผลใหมปรมาณนำ�าตนทนคงเหลอสำาหรบป 2557 คอนขางนอยตามไปดวย อกท�งชวงตนป 2557 มฝนยงคงตกนอยตอเนอง ทำาสงผลใหสถานการณนำ�าในเขอนตกพ�นทภาคกลางอยในภาวะเสยงตอการขาดแคลนนำ�า แตในทางตรงกนขาม ชวงเวลาดงกลาว ขณะเดยวกนเกษตรกรกลบเพาะปลกพชเกนจากแผนทกรมชลประทานวางจดสรรนำ�าไวคอนขางมาก โดยเฉพาะ
16
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
อยางยงในพ�นทลมนำ�าเจาพระยาทมการปลกขาวนาปรงในเขตพ�นทชลประทานเกนจากแผนจดสรรนำ�ากวาสองเทาตวหรอไปถงรอยละ 119%ทำาใหปรมาณนำ�าทระบายจากอางเกบนำ�าเพอสนบสนนการอปโภคบรโภค รกษาระบบนเวศ และเกษตรกรรม เขอนจงถกสบออกจากลำานำ�าเพอนำาไปใชในการเกษตรเปนสวนใหญเกอบท�งหมด สงผลใหมเหลอปรมาณนำ�าไมเพยงพอสำาหรบใชในการผลกดนนำ�าเคม ซงในป 2557 ไดเกดสถานการณนำ�าเคมรกลำ�าลำานำ�าต�งแตชวงปลายเดอนมกราคม ซงเปนการรกลำ�าทเรวกวาปกตมาก (โดยปกตนำ�าเคมจะรกลำ�าชวงเดอนพฤษภาคมของทกป) รวมท�งคาระดบความเคมเกนคามาตรฐานคอนขางมากโดยเฉพาะในแมนำ�าเจาพระยาและแมนำ�าบางปะกง สงผลกระทบตอเนองไปถงการใชนำ�าดานการเกษตรรวมท�งการผลตนำ�าประปาเพออปโภคบรโภค
[ภาพท 7] ระดบความเคมบรเวณแมนำ�าเจาพระยา ทสถานสบนำ�าดบสำาแล จงหวดปทมธาน
ในชวงระหวางวนท 1 มกราคม ถง 7 เมษายน 2557
17
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
บทท 2 สรปขอมลฝน
2.1 สถานการณฝนเปรยบเทยบรายป
ปรมาณฝนสะสม ป 2553 2554 2555 2556 และ 2557 เปรยบเทยบกบปรมาณฝนสะสมรายปเฉลยท�งประเทศระหวางป 2493 ถงป 2540 ซงเทากบ 1,374 มลลเมตร พบวามความเบยงเบนคดเปนรอยละ +4.48 +32.77 +7.32 +14.23 และ -0.28 ตามลำาดบ
18
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 6[ภาพท 8] ปรมาณฝนสะสม ป2553 2554 2555 2556 และ 2557 เปรยบเทยบกบปรมาณฝนสะสมรายปเฉลย
ระหวางป 2493 ถงป 2540
19
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
มลลเมตรคาเฉลยระหวางป 2493-2540 ป 2557
(1,374 มม.) (1,370มม.)
ปรมาณฝนสะสมเฉลยท�งประเทศ ป 2557 มคาเทากบ 1,370 มลลเมตร ซงตำากวาคาเฉลย 48 ป(ระหวางป 2493-2540) เพยงเลกนอย หรอคดเปนรอยละ 0.28 เมอพจารณาถงการกระจายตวของฝนป 2557 พบวาพ�นทภาคเหนอและภาคกลางมปรมาณฝนตำากวาคาเฉลยเปนบรเวณกวางถงแมวาปรมาณฝนเฉลยท�งประเทศของป 2557 จะตำากวาคาเฉลยเพยงเลกนอยแตกลบมหลายพ�นทประสบปญหาอทกภยจากฝนตกหนก เนองดวยลกษณะของกลมฝนทตกหนกกระจกตวในบางพ�นท ไดแกตอนบนของภาคเหนอ ดานตะวนออกของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนออก และภาคใต โดยพ�นทดงกลาวสวนใหญอยนอกเขตพ�นทรบนำ�าของอางเกบนำ�าขนาดใหญ สงผลใหปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ ของป 2557 มคอนขางนอย
ภาพท 7[ภาพท 9] แผนภาพแสดงการกระจายตวของฝนสะสมป 2557 เปรยบเทยบกบฝนสะสมรายปเฉลยระหวางป 2493
ถงป 2540
20
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
2.2 สถานการณฝนเปรยบเทยบรายภาค
ปรมาณฝนสะสมเฉลยท�งประเทศป 2557 นอยกวาคาเฉลยระหวางป 2493-2540 และป 2556 คดเปนรอยละ 0.28 และ 12.70 ตามลำาดบ และเมอเปรยบเทยบปรมาณฝนสะสมเปนรายภาค พบวาในป 2557 มปรมาณฝนสะสมนอยกวาคาเฉลยในภาคเหนอและภาคกลาง คดเปนรอยละ 5 และ 14 ตามลำาดบ แตมปรมาณฝนสะสมมากกวาคาเฉลยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนออก และภาคใต โดยเฉพาะภาคใตฝงตะวนตกทมากกวาคาเฉลยถงรอยละ 20 และเมอพจารณาเปรยบเทยบกบป 2556 พบวาในป 2557 มปรมาณฝนสะสมนอยกวาป 2556 ในทกภาค โดยเฉพาะภาคตะวนออกและภาคกลางทนอยกวาป 2556 อยรอยละ 28 และ 16 ตามลำาดบ
21
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
เหนอ ตอ.เฉยงเหนอ กลาง ตะวนออก ใตตะวนตก ใตตะวนออก ประเทศไทย
เหนอ ตอ.เฉยงเหนอ กลาง ตะวนออก ใตตะวนตก ใตตะวนออก ประเทศไทย
ความเบยงเบนจากคาเฉลย
-5.38
%1.24
%-
13.62%
1.65%
19.93%
7.50%
-0.28
%ความเบยงเบนจากป 2556
-13.48%
-7.76
%
-16.49%
-27.68%
-8.42
%
-10.68%
-12.70%
ภาพท 8[ภาพท 10] ปรมาณฝนสะสมรายภาค ป 2557 เปรยบเทยบกบปรมาณฝนเฉลย
ระหวางป 2493 ถงป 2540 และป 2556
22
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป 23
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
2.3 สถานการณฝนเปรยบเทยบรายเดอน
ปรมาณฝนในชวง 6 เดอนแรกของป 2557 นอยกวาคาเฉลยเกอบทกเดอน โดยเฉพาะเดอนมกราคมและเดอนกมภาพนธทนอยกวาคาเฉลยถงรอยละ 71 และ 86 ตามลำาดบ ยกเวนในเดอนเมษายนและเดอนมถนายนทมากกวาคาเฉลยอยรอยละ 16 และ 9 ตามลำาดบ สำาหรบปรมาณฝนในชวง 6 เดอนหลงของป 2557 พบวามปรมาณมากกวาคาเฉลยเกอบทกเดอน โดยเฉพาะเดอนธนวาคมทมากกวาคาเฉลยถงรอยละ 80 ยกเวนในเดอนกนยายนและเดอนตลาคมทนอยกวาคาเฉลยอยรอยละ 10 และ 7 ตามลำาดบ
ปรมาณฝนของป 2557 นอยกวาป 2556 เกอบทกเดอน โดยเฉพาะเดอนมกราคมและเดอนกมภาพนธทนอยกวาป 2556 อยรอยละ 84 และ 87 ตามลำาดบ ยกเวนในเดอนเมษายน เดอนสงหาคม และเดอนธนวาคมทมากกวาป 2556 อยรอยละ 12 14 และ 27 ตามลำาดบ
24
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
เดอนความเบยงเบนจาก
คาเฉลยความเบยงเบนจาก
ป 2556ม.ค. -70.66% -83.56%ก.พ. -85.55% -87.26%ม.ค. -44.20% -25.52%เม.ย. 15.53% 12.00%พ.ค. -26.69% -14.67%ม.ย. 9.11% -0.49%ก.ค. 23.84% -13.37%ส.ค. 5.18% 14.13%ก.ย. -9.84% -31.81%ต.ค. -6.97% -15.47%พ.ย. 23.70% -15.28%ธ.ค. 80.25% 26.86%
ภาพท 9[ภาพท 11] ปรมาณฝนสะสมรายเดอน ป 2557 เปรยบเทยบกบปรมาณฝนเฉลย
ระหวางป 2493 ถงป 2540 และป 2556สรปขอมลฝนป 2557 เปรยบเทยบกบขอมลฝนเฉลยรายเดอนระหวางป 2493 ถงป 2540
จากขอมลฝนเฉลยรายเดอน เดอนพฤษภาคมเปนเดอนทเรมมฝนตกและฝนตกหนกในชวงเดอนพฤษภาคมถงเดอน
25
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
กรกฎาคม1สำาหรบป 25572ฝนเรมตกต�งแตเดอนพฤษภาคม แตมปรมาณฝนนอยกวาคาเฉลยถงรอยละ 27 โดยปรมาณฝนของเดอนน�นอยกวาคาเฉลยในทกภาค โดยเฉพาะอยางยงในภาคกลาง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคตะวนออก
นอกจากน�ยงพบวาในเดอนมกราคม เดอนกมภาพนธ เดอนมนาคม เดอนกนยายน และเดอนตลาคมมปรมาณฝนนอยกวาคาเฉลย แตมหลายพ�นทประสบปญหาอทกภย เนองจากมกลมฝนตกหนกกระจกตวในบางพ�นท ไดแก เดอนกนยายนมฝนตกหนกถงหนกมากบรเวณภาคเหนอตอนบน ดานตะวนออกของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนออก และภาคใตฝงตะวนตก เนองจากอทธพลของรองมรสมพาดผานบรเวณภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอเขาสหยอมความกดอากาศตำาบรเวณชายฝงประเทศเวยดนาม จากน�นเลอนลงมาพาดผานภาคเหนอตอนลาง ภาคกลางตอนบน และภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง ประกอบกบมรสมตะวนตกเฉยงใตพดปกคลมทะเลอนดามน ประเทศไทย และอาวไทยเกอบตลอดเดอน โดยในชวงกลางเดอนเปนชวงทประเทศไทยไดรบผลกระทบทางออมจากไตฝน “คลแมก” (Kalmaegi) ทออนกำาลงลงอกเปนพายดเปรสชนและหยอมความ
1เดอนพฤษภาคม ฝนตกหนกทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอบรเวณจงหวดหนองคาย ภาคกลางบรเวณจงหวดกาญจนบร ภาคตะวนออกบรเวณจงหวดจนทบรและตราด รวมท�งภาคใตบรเวณจงหวดระนองและพงงา เดอนมถนายน ฝนตกหนกบรเวณภาคตะวนออกเฉยงเหนอฝงตะวนออก ภาคกลางบรเวณจงหวดกาญจนบร และนครนายก ภาคตะวนออกบรเวณจงหวดปราจนบร จนทบร และตราด รวมท�งภาคใตบรเวณจงหวดระนองและพงงา เดอนกรกฎาคม มบรเวณพ�นททฝนตกหนกเชนเดยวกบเดอนมถนายน และมฝนตกหนกเพมข�นในภาคเหนอบรเวณจงหวดนาน พะเยา เชยงราย พษณโลก และพจตร 2 ขอมลฝนสะสมรายเดอน จากสถานตรวจอากาศ กรมอตนยมวทยา
26
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
กดอากาศตำา กอนเคลอนเขาปกคลมบรเวณประเทศลาวตอนบนและประเทศพมา สงผลใหมรสมตะวนตกเฉยงใตทพดปกคลมทะเลอนดามน ประเทศไทย และอาวไทยมกำาลงแรงข�นในชวงดงกลาวและเดอนตลาคมมฝนตกหนกถงหนกมากบรเวณภาคใต เนองจากอทธพลของรองมรสมพาดผานบรเวณภาคกลางตอนลาง ภาคใตตอนบนและภาคตะวนออกในระยะครงแรกของเดอน ประกอบกบบรเวณความกดอากาศสงกำาลงคอนขางแรงจากประเทศจนไดแผเสรมลงมาปกคลมภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทยและมคลนกระแสลมตะวนออกเคลอนเขาปกคลมภาคใตและอาวไทยเกอบตลอดชวง
สำาหรบในเดอนเมษายน เดอนมถนายน เดอนกรกฎาคม เดอนสงหาคม เดอนพฤศจกายน และเดอนธนวาคมมปรมาณฝนมากกวาคาเฉลย และมการกระจายตวของฝนทแตกตางออกไป อยางเชน เดอนกรกฎาคมมปรมาณฝนมากกวาคาเฉลยอยรอยละ 24 โดยมฝนตกหนกถงหนกมากบรเวณตอนบนของภาคเหนอ ดานตะวนออกของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนออกตอนลางบรเวณจงหวดจนทบรและตราด รวมท�งภาคใตฝงตะวนตก เนองจากอทธพลของมรสมตะวนตกเฉยงใตทพดปกคลมทะเลอนดามน ประเทศไทย และอาวไทยตลอดท�งเดอน โดยมกำาลงแรงเปนระยะๆ ท�งน� ในชวงกลางเดอนมรสมตะวนตกเฉยงใตมกำาลงแรงมากข�น เนองจากอทธพลของพายไตฝน “รามสร”(RAMMASUN) สวนชวงปลายเดอนไดเกดหยอมความกดอากาศตำาปกคลมบรเวณประเทศเวยดนามตอนบนและอาวตงเกย และเดอนธนวาคมมปรมาณฝนมากกวาคาเฉลยถงรอยละ 80 โดยมฝนตกหนกถงหนกมากบรเวณภาคใต โดยเฉพาะทางฝงตะวนออกของภาค เนองจากอทธพลของมรสมตะวนออกเฉยงเหนอทพดปกคลมอาวไทยและภาคใตมกำาลงแรงอยางตอเนองในระยะกลาง
27
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
และปลายเดอน ท�งน�สามารถสรปเหตการณฝนตกหนกในหลายพ�นทของประเทศรายเดอนไดดงน�
1) เดอนเมษายน ฝนตกหนกทางภาคใตบรเวณจงหวดตรงและสตล
2) เดอนพฤษภาคม ฝนตกหนกทางภาคใต บรเวณจงหวดพงงา
3) เดอนมถนายน ฝนตกหนกทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอ บรเวณจงหวดบงกาฬ หนองคาย สกลนคร นครพนม มกดาหาร อำานาจเจรญ ยโสธร ศรสะเกษ และอบลราชธานภาคตะวนออก บรเวณจงหวดจนทบรและตราด รวมท�งภาคใต บรเวณจงหวดชมพร ระนองพงงา ภเกต และสราษฎรธาน
4) เดอนกรกฎาคม ฝนตกหนกทางภาคเหนอ บรเวณตอนบนของจงหวดเชยงราย เชยงใหม และนาน รวมท�งจงหวดกำาแพงเพชร และตาก ดานตะวนออกของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง บรเวณตอนบนของจงหวดกาญจนบร ภาคตะวนออก บรเวณจงหวดปราจนบร จนทบร และตราด รวมท�งภาคใต บรเวณจงหวดชมพร ระนอง พงงา และสราษฎรธาน
5) เดอนสงหาคม ฝนตกหนกทางตอนบนของภาคเหนอรวมท�งจงหวดอตรดตถ พษณโลก และเพชรบรณ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ บรเวณจงหวดหนองคาย บงกาฬ อดรธาน สกลนคร นครพนม มหาสารคาม บรรมย และสรนทร ภาคตะวนออก บรเวณจงหวดปราจนบร สระแกว จนทบร และตราดรวมท�งภาคใต บรเวณจงหวดชมพร ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง สราษฎรธาน นครศรธรรมราช สตล และปตตาน
6) เดอนกนยายน ฝนตกหนกทางภาคเหนอ บรเวณตอนบนของจงหวดเชยงใหม และเชยงราย ดานตะวนออกของภาคตะวนออก
28
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
เฉยงเหนอ ภาคกลาง บรเวณจงหวดสพรรณบร และ พระนครศรอยธยา ภาคตะวนออก บรเวณจงหวดนครนายก ปราจนบร ฉะเชงเทรา จนทบร และตราด รวมท�งภาคใตบรเวณจงหวดชมพร ระนอง พงงา ภเกต สราษฎรธาน กระบ ตรง และสตล
7) เดอนตลาคม ฝนตกหนกทางภาคตะวนออก บรเวณจงหวดชลบร ระยอง จนทบร และตราด และทวท�งพ�นทของภาคใต
8) เดอนพฤศจกายน ฝนตกหนกทวท�งพ�นทของภาคใต9) เดอนธนวาคม ฝนตกหนกทางภาคใตฝงตะวนออก ต�งแต
บรเวณจงหวดสราษฎรธานลงไป รวมท�งทางดานตะวนตกของภาคบรเวณจงหวดตรงและสตล
29
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
แผนภาพสถตฝนสะสมรายเดอน
เฉลยป 2493 – 2540
แผนภาพสถตฝนสะสมรายเดอนป 2557
เดอนมกราคม เดอนมกราคม
30
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
(15.36 มม.) (4.51 มม.)
เดอนกมภาพนธ
(20.18 มม.)
เดอนกมภาพนธ
(2.92 มม.)เดอนมนาคม เดอนมนาคม
31
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
(38.70 มม.) (21.59ภาพท 10[ภาพท 12] สถตฝนสะสมรายเดอนเฉลย 48 ป ระหวางป
2493 ถงป 2540 (แถวต�งซาย)เปรยบเทยบฝนสะสมรายเดอนป 2557 (แถวต�งขวา)
32
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
แผนภาพสถตฝนสะสมรายเดอน
เฉลยป 2493 – 2540
แผนภาพสถตฝนสะสมรายเดอนป 2557
เดอนเมษายน เดอนเมษายน
33
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
(70.61 มม.) (81.58 มม.)
เดอนพฤษภาคม
(174.05 มม.)
เดอนพฤษภาคม
(127.59 มม.)เดอนมถนายน เดอนมถนายน
34
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
(169.90 มม.) (185.38 มม.)
ภาพท 12 (ตอ) สถตฝนสะสมรายเดอนเฉลย 48 ป ระหวางป 2493 ถงป 2540 (แถวต�งซาย)
เปรยบเทยบฝนสะสมรายเดอนป 2557 (แถวต�งขวา)
35
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
แผนภาพสถตฝนสะสมรายเดอน
เฉลยป 2493 – 2540
แผนภาพสถตฝนสะสมรายเดอนป 2557
เดอนกรกฎาคม เดอนกรกฎาคม
36
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
มลลเมตรเมตร
(182.82 มม.) (226.40 มม.)
เดอนสงหาคม
(219.16 มม.)
เดอนสงหาคม
(230.51 มม.)เดอนกนยายน เดอนกนยายน
37
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
(235.96 มม.) (212.75 มม.)
ภาพท 12 (ตอ) สถตฝนสะสมรายเดอนเฉลย 48 ป ระหวางป 2493 ถงป 2540 (แถวต�งซาย)
เปรยบเทยบฝนสะสมรายเดอนป 2557 (แถวต�งขวา)
38
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
แผนภาพสถตฝนสะสมรายเดอน
เฉลยป 2493 – 2540
แผนภาพสถตฝนสะสมรายเดอนป 2557
เดอนตลาคม เดอนตลาคม
39
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
มลลเมตรเมตร
(149.12 มม.) (138.72 มม.)
เดอนพฤศจกายน
(68.44 มม.)
เดอนพฤศจกายน
(84.66 มม.)เดอนธนวาคม เดอนธนวาคม
40
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
(29.72 มม.) (53.57 มม.)
ภาพท 12 (ตอ) สถตฝนสะสมรายเดอนเฉลย 48 ป ระหวางป 2493 ถงป 2540 (แถวต�งซาย)
เปรยบเทยบฝนสะสมรายเดอนป 2557 (แถวต�งขวา)
41
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
บทท 3 สรปขอมลนำ�าในอางเกบนำ�าขนาดใหญ
3.1 สถานการณปรมาณนำ�าเกบกกปรมาณนำ�าไหลลงอางเกบนำ�า และปรมาณนำ�าระบาย
จากรายงานขอมลนำ�าในอางเกบนำ�าขนาดใหญของกรมชลประทานและการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ณ วนท 31 ธนวาคม 2557 พบวาปรมาณนำ�าเกบกกรวมท�งประเทศมอยท�งส�น 44,851 ลานลกบาศกเมตร ซงนอยทสดเมอเทยบกบป 2553 ป 2554 ป 2555 และป 2556 โดยเฉพาะอยางยงนอยกวาป 2553 ซงเปนปทประเทศไทยเกดภยแลงรนแรง อยรอยละ 10.07 และนอยกวาป 2554 ซงเปนปทเกดนำ�าทวมหนกอยรอยละ 26.59 (ตารางท 2 และภาพท 13)
ปรมาณนำ�าไหลลงอางเกบนำ�าสะสมต�งแตตนปจนถงวนท 31 ธนวาคม 2557 มอยท�งส�น 30,828 ลานลกบาศกเมตร ซงนอยทสดเมอเทยบกบป 2553 ป2554 ป 2555 และป 2556 โดยนอยกวาป 2553 อยรอยละ 24.29 และนอยกวาป 2554 อยรอยละ 57.27 (ตารางท 3 และภาพท 13)
นอกจากน�ปรมาณนำ�าระบายสะสมต�งแตตนปจนถงวนท 31 ธนวาคม 2557 มอยท�งส�น 33,874 ลานลกบาศกเมตร ซงนอยทสดเมอเทยบกบป 2553 ป 2554 ป 2555 และป 2556 โดยนอยกวาป 2553 อยรอยละ 11.71 และนอยกวาป 2554 อยรอยละ 40.03 (ตารางท 4 และภาพท 13)
หากพจารณาขอมลแยกเปนรายภาค สำาหรบปรมาณนำ�าเกบกกป 2557 เทยบกบป 2553 ป 2554 ป 2555 และป 2556 พบวา ภาคเหนอ ภาคตะวนตก และ
42
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาคตะวนออก มปรมาณนำ�าเกบกกนอยกวาทกป อยในสภาวะนำ�านอยวกฤต สวนภาคกลางปรมาณนำ�าเกบกกป 2557 มากกวาป 2555 เพยงเลกนอย ประกอบกบตนทนนำ�าทสำาคญของภาคกลางไดมาจากภาคเหนอและภาคตะวนตก ซงปรมาณนำ�าเกบกกคงเหลออยในสภาวะนอยวกฤต ทำาใหภาคกลางตกอยในสภาวะนำ�านอยวกฤตดวยเชนกน ดานภาคใตสถานการณนำ�าอยในสภาวะปกต (ตารางท 2 และภาพท 14)
ดานปรมาณนำ�าไหลลงอางเกบนำ�าสะสมต�งแตตนป 2557 เทยบกบป 2553 ป 2554 ป 2555 และป 2556 พบวาภาคเหนอและภาคตะวนออกมปรมาณนำ�าไหลลงอางนอยกวาทกป (ตารางท 3 และภาพท 15)
สวนปรมาณนำ�าระบายสะสมต�งแตตนป 2557 เทยบกบป 2553 ป 2554 ป 2555 และป 2556 พบวา ภาคเหนอและภาคกลางมการระบายนำ�านอยกวาทกป (ตารางท 4 และภาพท 16)
หากพจารณาขอมลปรมาณนำ�าเกบกก ณ วนท 31 ธนวาคม 2557 สำาหรบเปนตนทนนำ�าในป 2558 แยกเปนรายอางเกบนำ�า รายละเอยดดงน� (ภาพท 17 และภาคผนวก ข ตารางท 1)
อางเกบนำ�าทมปรมาณนำ�าเกบกกเกนรอยละ 80 มท�งส�น 6 อาง ประกอบดวย เขอนสรนธร (รอยละ 81) เขอนหนองปลาไหล (รอยละ 92) เขอนขนดานปราการชล (รอยละ 83) เขอนประแสร (รอยละ 95) เขอนรชชประภา (รอยละ 83) และเขอนบางลาง (รอยละ 97)
อางเกบนำ�าทมปรมาณนำ�าเกบกกอยระหวางรอยละ 51-80 มท�งส�น 19 อาง ประกอบดวย เขอนสรกต (รอยละ 62) เขอนแมงดสมบรณชล (รอยละ 70) เขอนกวลม (รอยละ 75) เขอนกวคอหมา (รอยละ 58) เขอนแควนอย
43
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
บำารงแดน (รอยละ 73) เขอนลำาปาว (รอยละ 57) เขอนลำาตะคอง (รอยละ 51) เขอนนำ�าอน (รอยละ 62) เขอนจฬาภรณ (รอยละ 71) เขอนลำานางรอง (รอยละ 68) เขอนลำาแซะ (รอยละ 57) เขอนปาสกชลสทธ (รอยละ 79) เขอนกระเสยว (รอยละ 54) เขอนศรนครนทร (รอยละ 73) เขอนวชราลงกรณ (รอยละ 59) เขอนบางพระ (รอยละ 51) เขอนคลองสยด (รอยละ 52) เขอนแกงกระจาน (รอยละ 62) และเขอนปราณบร (รอยละ 65)
อางเกบนำ�าทมปรมาณนำ�าเกบกกอยระหวางรอยละ 30-50 มเพยง 6 อาง ประกอบดวย เขอนภมพล (รอยละ 46) เขอนอบลรตน (รอยละ 49) เขอนหวยหลวง (รอยละ 42) เขอนมลบน (รอยละ 50) เขอนนำ�าพง (รอยละ 43) และเขอนทบเสลา (รอยละ 33)
อางเกบนำ�าทมปรมาณนำ�าเกบกกนอยกวารอยละ 30 มเพยง 2 อาง ประกอบดวย เขอนแมกวงอดมธารา (รอยละ 18) และเขอนลำาพระเพลง (รอยละ 25)
ตารางท 2 ปรมาณนำ�าเกบกกป2553–2557
ภาค
ความจท รนก.(ลาน
ลบ.ม.)
เกบกก(ลานลบ.ม.)
เฉลย 2553 2554 2555 2556 2557
เหนอ 24,715 16,469
17,141
23,093
14,765
14,217
13,130
ตะวนออกเฉยงเหนอ
8,323 5,621 6,342 7,154 3,649 5,990 4,971
กลาง 1,360 1,025 1,121 1,118 852 1,092 944ตะวนตก 26,605 20,96
618,69
422,66
022,73
122,55
218,19
3ตะวนออก 1,173 961 1,030 965 972 990 850
ใต 8,194 6,146 5,544 6,108 5,510 6,803 6,763
44
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
รวม 70,370 51,189
49,872
61,098
48,479
51,644
44,851
45
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ตารางท 3 ปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสม ป2553–2557
ภาค
ความจท รนก.(ลาน
ลบ.ม.)
ไหลลงอางฯ สะสม(ลาน ลบ.ม.)
เฉลย 2553 2554 2555 2556 2557
เหนอ 24,715 15,715
14,687
29,924
12,479
11,566 9,921
ตะวนออกเฉยงเหนอ
8,323 8,571 10,023
13,645
4,447 8,290 6,447
กลาง 1,360 3,237 4,357 5,673 1,577 2,919 1,657
ตะวนตก 26,605 10,526 6,071 14,53
613,8
6812,02
9 6,124
ตะวนออก 1,173 1,332 1,208 1,796 1,250 1,397 1,011
ใต 8,194 5,861 4,371 6,568 6,189 6,508 5,669
รวม 70,370 45,242
40,718
72,143
39,811
42,708
30,828
ภาค
ความจท รนก.(ลาน
ลบ.ม.)
ระบายสะสม(ลาน ลบ.ม.)
เฉลย 2553 2554 2555 2556 255
7
เหนอ 24,715 15,147
11,455
23,025
19,808
11,173
10,272
ตะวนออกเฉยงเหนอ
8,323 6,959 7,351 10,982
6,601 4,071 5,79
0กลาง 1,360 2,925 4,027 5,068 1,57
6 2,416 1,539
ตะวนตก 26,605 10,712 9,364 9,972 12,9
2811,43
59,85
9ตะวนออก 1,173 1,209 932 1,722 1,08
9 1,305 999
ใต 8,194 5,562 5,236 5,718 6,549 4,892 5,41
5รวม 70,370 42,51
438,36
656,48
648,5
5135,29
133,8
74ตารางท 4 ปรมาณนำ�าระบายสะสมป2553–2557
46
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
หมายเหต ตารางท 2 - 4 : ความจทระดบเกบกก (รนก.)อางองป 2557 ใชขอมลอางเกบนำ�าขนาดใหญของกรมชลประทาน และการไฟฟาฝายผลตแหง
ประเทศไทย ขอมลทแสดงในตารางต�งแตป 2553-2557 เปนขอมล ณ วนท 31 ธนวาคม
ของแตละป ภาคเหนอ ประกอบดวยอางเกบนำ�า 7 อาง ไดแก อางเกบนำ�าเขอนภมพล สรกต
แมงดสมบรณชล กวลม แมกวงอดมธารา กวคอหมา และแควนอยบำารงแดน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ประกอบดวยอางเกบนำ�า 12 อาง ไดแกอางเกบนำ�า
เขอนลำาปาว ลำาตะคอง ลำาพระเพลง นำ�าอน อบลรตน สรนธร จฬาภรณ หวยหลวง ลำานางรอง มลบน นำ�าพง และลำาแซะ
ภาคกลาง ประกอบดวยอางเกบนำ�า 3 อาง ไดแก อางเกบนำ�าเขอนปาสกชลสทธ กระเสยว และทบเสลา
ภาคตะวนตก ประกอบดวยอางเกบนำ�า 2 อาง ไดแก อางเกบนำ�าเขอนศรนครนทร และวชราลงกรณ
ภาคตะวนออก ประกอบดวยอางเกบนำ�า 5 อาง ไดแก อางเกบนำ�าเขอนบางพระ หนองปลาไหล คลองสยด ขนดานปราการชล และประแสร
ภาคใต ประกอบดวยอางเกบนำ�า 4 อาง ไดแก อางเกบนำ�าเขอนแกงกระจาน ปราณบร รชชประภา และบางลาง
47
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 11[ภาพท 13] กราฟเปรยบเทยบสถานการณนำ�าในอางเกบนำ�าขนาดใหญ ระหวางป 2553-2557
48
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 12กราฟเปรยบเทยบปรมาณนำ�าเกบกกรายภาค ระหวางป 2553 ถงป 2557
49
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 13กราฟเปรยบเทยบปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมรายภาค ระหวางป 2553 ถงป 2557
50
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
[ภาพท 14] กราฟเปรยบเทยบปรมาณนำ�าระบายสะสมรายภาค ระหวางป 2553 ถงป 2557
51
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 14[ภาพท 15] ปรมาณนำ�าเกบกกคงเหลออางเกบนำ�าขนาดใหญท�งประเทศ ณ วนท 31 ธนวาคม 2557
52
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
3.2 สดสวนปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสม
จากการเปรยบเทยบสดสวนของปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมตอปรมาณนำ�าระบายสะสมของอางเกบนำ�าขนาดใหญท�ง 33 อางทวประเทศ ป 2557 พบวาปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมนอยกวาปรมาณนำ�าระบายสะสมอยประมาณ 3,046 ลานลกบาศกเมตร คดเปนรอยละ 10 และหากพจารณาเปนรายภาค พบวาภาคเหนอมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมนอยกวาปรมาณนำ�าระบายสะสมอยประมาณ 351 ลานลกบาศกเมตร คดเปนรอยละ 4 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมมากกวาปรมาณนำ�าระบายสะสมอยประมาณ 657 ลานลกบาศกเมตร คดเปนรอยละ 10 ภาคกลางมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมมากกวาปรมาณนำ�าระบายสะสมอยประมาณ 118 ลานลกบาศกเมตร คดเปนรอยละ 7 ภาคตะวนตกมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมนอยกวาปรมาณนำ�าระบายสะสมอยประมาณ 3,735 ลานลกบาศกเมตร คดเปนรอยละ 61 ภาคตะวนออกมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมมากกวาปรมาณนำ�าระบายสะสมอยประมาณ 12 ลานลกบาศกเมตร คดเปนรอยละ 1 สวนภาคใตมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมมากกวาปรมาณนำ�าระบายสะสมอยประมาณ 254 ลานลกบาศกเมตร คดเปนรอยละ 4 (ตารางท 5)ตารางท 5 สดสวนของปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ ตอปรมาณนำ�า
ระบาย ป 2557 แยกตามรายภาค
ภาคปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสม(ลาน
ลบ.ม.)
ปรมาณนำ�าระบายสะสม
(ลาน ลบ.ม.)สดสวน
เหนอ 9,921 10,272 -4%ตะวนออกเฉยง 6,447 5,790 + 10%
53
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
เหนอกลาง 1,657 1,539 + 7%
ตะวนตก 6,124 9,859 -61%ตะวนออก 1,011 999 + 1%
ใต 5,669 5,415 + 4%รวม 30,828 33,874 -10%
หากเปรยบเทยบกบขอมลยอนหลงต�งแตป 2549 ถงป 2557 พบวาป 2557 มปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสมนอยทสด หากพจารณาเปนรายภาค พบวาภาคเหนอมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสมนอยทสด ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมมากกวาป 2555 แตยงถอวาอยในเกณฑนอย และมการระบายนำ�าอยในเกณฑคอนขางนอยเมอเทยบกบปอนๆ ภาคกลางมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสมใกลเคยงกบป 2555 ภาคตะวนตกมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสมใกลเคยงกบป 2553 ซงเปนปทเกดภยแลงรนแรง ภาคตะวนออกมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสมใกลเคยงป 2552 ซงเกดภยแลงในชวงปลายป สวนภาคใตสถานการณปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสมอยในสภาวะปกต (ภาพท 18-24)
54
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 15[ภาพท 16] เปรยบเทยบปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสม
ในป 2549 ถง ป 2557 ของอางเกบนำ�าขนาดใหญท�งประเทศ
ภาพท 16[ภาพท 17] เปรยบเทยบปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสม
ในป 2549 ถง ป 2557 ของอางเกบนำ�าขนาดใหญภาคเหนอ
ภาพท 17[ภาพท 18] เปรยบเทยบปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสม
55
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ในป 2549 ถง ป 2557 ของอางเกบนำ�าขนาดใหญภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ภาพท 18[ภาพท 19] เปรยบเทยบปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสม
ในป 2549 ถง ป 2557 ของอางเกบนำ�าขนาดใหญภาคกลาง
ภาพท 19[ภาพท 20] เปรยบเทยบปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสม
56
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ในป 2549 ถง ป 2557 ของอางเกบนำ�าขนาดใหญภาคตะวนตก
ภาพท 20[ภาพท 21] เปรยบเทยบปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสม
ในป 2549 ถง ป 2557 ของอางเกบนำ�าขนาดใหญภาคตะวนออก
ภาพท 21[ภาพท 22] เปรยบเทยบปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสม
ในป 2549 ถง ป 2557 ของอางเกบนำ�าขนาดใหญภาคใต
57
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
หากพจารณารายเขอน พบวาอางเกบนำ�าทมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมมากกวาปรมาณนำ�าระบายสะสม มท�งหมด 13อาง ไดแก อางเกบนำ�าเขอนสรนธร เขอนบางลาง เขอนสรกต เขอนลำาปาว เขอนปาสกชลสทธ เขอนแควนอย เขอนอบลรตน เขอนประแสร เขอนนำ�าอน เขอนรชชประภา เขอนขนดานปราการชล เขอนนำ�าพง และเขอนหวยหลวง (ภาคผนวก ข ตารางท 2)
สวนอางเกบนำ�าขนาดใหญทมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมนอยกวาปรมาณนำ�าระบายสะสม มท�งหมด 20 อาง ไดแก อางเกบนำ�าเขอนศรนครนทร เขอนวชราลงกรณ เขอนภมพล เขอนแกงกระจาน เขอนลำาแซะ เขอนคลองสยด เขอนกวคอหมา เขอนลำาตะคอง เขอนแมกวงอดมธารา เขอนปราณบร เขอนลำาพระเพลง เขอนกระเสยว เขอนมลบน เขอนแมงดสมบรณชล เขอนหนองปลาไหล เขอนกวลม เขอนทบเสลา เขอนลำานางรอง เขอนบางพระ และเขอนจฬาภรณ (ภาคผนวก ข ตารางท 3)
หากเปรยบเทยบขอมลอางเกบนำ�าขนาดใหญต�งแตป 2549 ถงป 2557 พบวาในป 2557อางเกบนำ�าทมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมนอยทสดในรอบ 9 ปเปนอางเกบนำ�าทอยในพ�นทภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง และภาคตะวนออก จำานวน 13 อาง ประกอบดวย เขอนภมพล เขอนแมงดสมบรณชล เขอนกวลม เขอนแมกวงอดมธารา เขอนลำาตะคอง เขอนลำาพระเพลง เขอนจฬาภรณ เขอนลำานางรอง เขอนมลบน เขอนนำ�าพง เขอนทบเสลา เขอนศรนครนทร และเขอนประแสร และม 4 เขอน ใน 13 เขอนทมปรมาณนำ�าระบายสะสมนอยทสดในรอบ 9 ป ประกอบดวย เขอนภมพล เขอนนำ�าพง เขอนทบเสลา และเขอนประแสร (ภาคผนวก ข ตารางท 4)
58
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ถงแมในป 2557 อางเกบนำ�าสวนใหญในพ�นทภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลางจะมปรมาณนำ�าไหลลงอางสะสมคอนขางนอย แตกลบพบวาปรมาณนำ�าไหลลงอางสะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสมของเขอนสรนธร กลบมากทสดในรอบ 9 ป เนองจากเกดฝนตกหนกในพ�นทรบนำ�าของเขอน ในชวงเดอนกรกฎาคมถงสงหาคม 2557 โดยมปรมาณนำ�าไหลลงอางรายวนสงสด 120 ลานลกบาศกเมตร ในวนท 24 กรกฎาคม 2557 (ภาพท 25-26)
ภาพท 22[ภาพท 23] เปรยบเทยบปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมและปรมาณนำ�าระบายสะสม
ในป 2549 ถง ป 2557 ของเขอนสรนธร
ภาพท 23[ภาพท 24] กราฟแสดงปรมาณนำ�าไหลเขารายวนของเขอนสรนธร
59
24 ก.ค. 57, 120
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป 60
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
3.3 สดสวนปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมตอความจอางฯ ทระดบเกบกก
สดสวนปรมาณนำ�าไหลลงอางสะสมตอความจอางทระดบเกบกกของอางเกบนำ�าขนาดใหญ จำานวน 33 อาง คำานวณจากคาเฉลย 9 ป (ป 2549 – 2557) แบงออกเปน 4 กลม คอ
กลมท 1 นำ�าไหลลงอางฯ มปรมาณนอย (ปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ นอยกวา 0.8 เทา ของความจอางฯ) มท�งหมด 12 อาง ไดแก เขอนภมพล(0.48) เขอนสรกต(0.66) เขอนแมกวงอดมธารา(0.72) เขอนนำ�าอน(0.71) เขอนลำานางรอง(0.55) เขอนมลบน(0.79) เขอนนำ�าพง(0.77) เขอนศรนครนทร(0.30) เขอนวชราลงกรณ(0.67) เขอนบางพระ(0.46) เขอนคลองสยด(0.77) เขอนรชชประภา(0.51)
กลมท 2 นำ�าไหลลงอางฯ อยในระดบปกต (ปรมาณนำ�าไหลลงอางอยระหวาง 0.8 ถง 1 เทาของความจอางฯ)มท�งหมด 2 อางไดแก เขอนลำาปาว(0.99) เขอนลำาแซะ(0.86)
กลมท 3 นำ�าไหลลงอางฯ คอนขางมาก (ปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ อยระหวาง 1 ถง 2 เทา ของความจอางฯ)มท�งหมด 17 อางไดแก เขอนแมงดสมบรณชล(1.23) เขอนกวคอหมา(1.44) เขอนแควนอยบำารงแดน(1.62) เขอนลำาตะคอง(1.12) เขอนลำาพระเพลง(1.82) เขอนอบลรตน(1.23) เขอนสรนธร(1.03) เขอนจฬาภรณ(1.12) เขอนหวยหลวง(1.15) เขอนกระเสยว(1.73) เขอนทบเสลา(1.02) เขอนหนองปลาไหล(1.33) เขอนขนดานปราการชล(1.39) เขอนประแสร(1.13) เขอนแกงกระจาน(1.38) เขอนปราณบร(1.16) เขอนบางลาง(1.24)
61
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
กลมท 4 นำ�าไหลลงอางฯ มปรมาณมาก (ปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ มากกวาความจอางฯ ต�งแต 2 เทาข�นไป)มท�งหมด 2 อาง ไดแก เขอนกวลม(6.76) เขอนปาสกชลสทธ(2.84)
รายละเอยดเกยวกบขอมลสดสวนปรมาณนำ�าไหลลงอางสะสมตอความจอางทระดบเกบกกระหวางป 2549-2557 แสดงดงภาคผนวก ข ตารางท 5
62
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
บทท 4 สมดลนำ�า
4.1 สมดลนำ�าท�งประเทศ
จากขอมลการเปรยบเทยบปรมาณฝนสะสมรายปของสถานตรวจอากาศกรมอตนยมวทยา พบวา ปรมาณฝนสะสมรายป 2557 เทากบ 1,370 มลลเมตร หรอตำากวาคาเฉลยระหวางป 2493-2540 คดเปนรอยละ 0.28 สำาหรบขอมลเขอนขนาดใหญกรมชลประทานและการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย พบวา ปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ ป 2557 นอยกวาคาเฉลยระหวางป 2553-2557 รอยละ 31.86 และปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ ป 2557 นอยกวาปรมาณนำ�าระบายอย 3,046 ลานลกบาศกเมตร (ตารางท 6)
หากเปรยบเทยบกบปทเกดภยแลง ป 2553 พบวา ปรมาณนำ�าฝนเฉลยของป 2557 นอยกวา ป2553 อย 65 มลลเมตร และมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ นอยกวาป 2553 อย 9,890 ลานลกบาศกเมตร ป 2557 มปรมาณนำ�าเกบกก อยท 44,851 ลานลกบาศกเมตร ซงนอยกวาป 2553 อย 5,021 ลานลกบาศกเมตร
63
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ตารางท 6 สมดลนำ�าประเทศไทย ป 2553-2557
รายละเอยดคาเฉลย
ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 ป 2557
ปรมาณ
เบยงเบน ปรม
าณ
เบยงเบน ปรม
าณ
เบยงเบน ปรม
าณ
เบยงเบน ปรม
าณ
เบยงเบน
รอยละ
รอยละ
รอยละ
รอยละ
รอยละ
ขอมลปรมาณฝนปรมาณนำ�าฝนเฉลย (ม.ม.) 1,37
41,43
6 4.481,82
432.7
51,47
5 7.321,56
914.2
31,37
0 -0.28ปรมาณนำ�าทไดจากฝน(ลาน ลบ.ม.) 702,
610734,110 4.48
932,850
32.75
754,022 7.32
802,576
14.23
700,657 -0.28
ขอมลอางเกบนำ�า (ลาน ลบ.ม.)เกบกก 51,1
8949,8
72 -2.5761,0
9819.3
648,4
79 -5.2951,6
44 0.8944,8
51-
12.38
นำ�าเขา 45,242
40,718
-10.0
072,1
4359.4
639,8
11
-12.0
042,7
08 -5.6030,8
28-
31.86ระบาย 42,5
1438,3
66 -9.7656,4
8632.8
748,5
5114.2
035,2
91-
16.933,8
74-
20.32
64
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
9
สวนตางปรมาณนำ�า2,728
2,352
15,657
-8,74
07,41
7
-3,04
6หมายเหต ตารางท6: ปรมาณฝนเฉลย 48 ป ระหวางป 2493 ถงป 2540 ( สถานตรวจอากาศกรมอตนยมวทยา 118
สถาน) ขอมลอางเกบนำ�าเฉลย 5 ป ระหวางป 2553 ถงป 2557 (กรมชลประทาน และการไฟฟาฝายผลตแหง
ประเทศไทย) พ�นทลมนำ�าท�งประเทศประมาณ 511,361 ตารางกโลเมตร สำาหรบคำานวณปรมาณนำ�าเปนพ�นทไมรวม
เกาะตางๆ ยกเวนเกาะภเกต สวนพ�นทลมนำ�าท�งประเทศเมอรวมเกาะตางๆ ประมาณ 512,107 ตารางกโลเมตร (สำานกนโยบายสาธารณะ สำานกงานสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต)
65
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
4.2 สมดลนำ�ารายภาค
เมอพจารณาสมดลนำ�ารายภาค ตารางท 67-10 11 พบวาป 2557 ภาคทมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ มากกวาปรมาณนำ�าระบาย ไดแก 1) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2) ภาคตะวนออก ใต และ 3) ภาคภาคตะวนออกใต โดยทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มสวนตางปรมาณนำ�าไหลลงอางฯมากกวาปรมาณนำ�าระบายสงสด อยท 657 ลานลกบาศกเมตร สวนภาคเหนอ กบภาคกลางและภาคตะวนตก มปรมาณนำ�าระบายมากกวาปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ โดยทภาคกลางและภาคตะวนตก มสวนตางปรมาณไหลลงอางฯนอยกวาปรมาณนำ�าระบายสงสด อยท 3,617 ลานลกบาศกเมตร ซงเปนปทมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯนอยทสดในชวงป 2553 ถง ป 2556
66
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ตารางท 7 สมดลนำ�าภาคเหนอ ป 2553-2557
รายละเอยดคาเฉลย
ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 ป 2557
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ขอมลปรมาณฝนปรมาณนำ�าฝนเฉลย (ม.ม.) 1,21
51,26
4 3.981,73
837.5
51,28
2
-26.2
31,32
9 3.641,15
0 -5.38ปรมาณนำ�าทไดจากฝน(ลาน ลบ.ม.) 156,
064162,358 3.98
223,243
37.55
164,670
-26.2
3170,707 3.64
147,682 -5.38
ขอมลอางเกบนำ�า (ลาน ลบ.ม.)
เกบกก16,4
6917,1
41 4.0823,0
9340.2
214,7
65
-10.3
514,2
17
-13.6
813,1
30
-20.2
8
นำ�าเขา15,7
1514,6
87 -6.5429,9
2490.4
112,4
79
-20.5
911,5
66
-26.4
09,92
1
-36.8
7ระบาย 15,1 11,4 - 23,0 52.0 19,8 30.7 11,1 - 10,2 -
67
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
47 5524.3
7 25 1 08 8 7326.2
3 7232.1
8
สวนตางปรมาณนำ�า3,23
26,89
9
-7,32
9 393 -351หมายเหต ตารางท7 :
ขอมลปรมาณฝนเฉลยคำานวณระหวาง ป 2493 ถง ป 2540 ขอมลปรมาณฝนจากสถานตรวจอากาศกรมอตนยมวทยา โดยใชการประมาณปรมาณฝนเชงพ�นท ดวย
วธ Inverse Distance Weight พ�นทลมนำ�าภาคเหนอ 128,448 ตารางกโลเมตร
68
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ตารางท 8 สมดลนำ�าภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ป 2553-2557
รายละเอยดคาเฉลย
ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 ป 2557
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ขอมลปรมาณฝน
ปรมาณนำ�าฝนเฉลย (ม.ม.)
1,327
1,300
-2.08
1,662
25.18
1,262
-4.94
1,457 9.76
1,344 1.24
ปรมาณนำ�าทไดจากฝน(ลาน ลบ.ม.)
235,744
230,880
-2.08
295,171
25.18
224,131
-4.94
258,756 9.76
238,678 1.24
ขอมลอางเกบนำ�า (ลาน ลบ.ม.)
เกบกก5,62
16,34
212.8
27,15
427.2
73,64
9
-35.0
95,99
0 6.564,97
1
-11.5
7
นำ�าเขา8,57
110,0
2316.9
513,6
4559.2
14,44
7
-48.1
18,29
0-
3.276,44
7
-24.7
8
69
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ระบาย6,95
97,35
1 5.6410,9
8257.8
16,60
1-
5.144,07
1
-41.5
05,79
0
-16.8
0
สวนตางปรมาณนำ�า2,67
22,66
3
-2,15
44,21
9 657หมายเหต ตารางท8 :
ขอมลปรมาณฝนเฉลยคำานวณระหวาง ป 2493 ถง ป 2540 ขอมลปรมาณฝนจากสถานตรวจอากาศกรมอตนยมวทยา โดยใชการประมาณปรมาณฝนเชงพ�นท ดวย
วธ Inverse Distance Weight พ�นทลมนำ�าภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 176,600 ตารางกโลเมตร
70
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ตารางท 9 สมดลนำ�าภาคกลางและภาคตะวนตก ป 2553-2557
รายละเอยดคาเฉลย
ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 ป 2557
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ขอมลปรมาณฝนปรมาณนำ�าฝนเฉลย (ม.ม.)
1,182
1,255 6.17
1,375
16.33
1,247 5.56
1,222 3.44
1,021
-13.6
2ปรมาณนำ�าทไดจากฝน(ลาน ลบ.ม.)
116,369
123,584 6.17
135,400
16.33
122,796 5.56
120,378 3.44
100,522
-13.6
2ขอมลอางเกบนำ�า (ลาน ลบ.ม.)
เกบกก21,9
9119,8
15-
9.9023,7
78 8.1223,5
83 7.2423,6
64 7.5119,1
37
-12.9
8
นำ�าเขา13,7
6210,4
28
-24.2
320,2
0946.8
415,4
4512.2
314,9
48 8.627,78
1
-43.4
6
71
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ระบาย13,6
3713,3
91-
1.8015,0
4010.2
914,5
04 6.3613,8
51 1.5711,3
98
-16.4
2
สวนตางปรมาณนำ�า
-2,96
35,16
9 9411,09
7
-3,61
7หมายเหต ตารางท9 :
ขอมลปรมาณฝนเฉลยคำานวณระหวาง ป 2493 ถง ป 2540 ขอมลปรมาณฝนจากสถานตรวจอากาศกรมอตนยมวทยา โดยใชการประมาณปรมาณฝนเชงพ�นท ดวย
วธ Inverse Distance Weight พ�นทลมนำ�าภาคกลางและภาคตะวนตก 98,473 ตารางกโลเมตร
72
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ตารางท 10 สมดลนำ�าภาคตะวนออก ป 2553-2557
รายละเอยดคาเฉลย
ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 ป 2557
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ขอมลปรมาณฝนปรมาณนำ�าฝนเฉลย (ม.ม.)
1,59
11,73
8 9.252,03
728.0
41,92
120.7
12,23
640.5
61,61
7 1.65ปรมาณนำ�าทไดจากฝน(ลาน ลบ.ม.)
57,972
63,328 9.25
74,222
28.04
69,995
20.71
81,473
40.56
58,929 1.65
ขอมลอางเกบนำ�า (ลาน ลบ.ม.)
เกบกก 9611,03
0-
7.14 965 0.37 972 1.10 990 2.97 850
-11.5
8นำ�าเขา
1,332
1,208
-9.33
1,796
34.79
1,250
-6.18
1,397
-4.85
1,011
-24.1
73
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
2
ระบาย1,209 932
-22.9
41,72
242.3
81,08
9-
9.961,30
5 7.90 999
-17.3
9สวนตางปรมาณนำ�า 276 74 161 92 12
หมายเหต ตารางท 10 : ขอมลปรมาณฝนเฉลยคำานวณระหวาง ป 2493 ถง ป 2540 ขอมลปรมาณฝนจากสถานตรวจอากาศกรมอตนยมวทยา โดยใชการประมาณปรมาณฝนเชงพ�นท ดวย
วธ Inverse Distance Weight พ�นทลมนำ�าภาคตะวนออก 36,437 ตารางกโลเมตร
74
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ตารางท 11 สมดลนำ�าภาคใต ป 2553-2557
รายละเอยดคาเฉลย
ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 ป 2557
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ปรมาณ
เบยงเบนรอยละ
ขอมลปรมาณฝนปรมาณนำ�าฝนเฉลย (ม.ม.)
1,933
2,060 6.58
2,611
35.09
2,268
17.35
2,257
16.78
2,030 5.01
ปรมาณนำ�าทไดจากฝน(ลาน ลบ.ม.)
131,812
147,115 6.58
186,433
35.09
161,942
17.35
161,137
16.78
144,922 5.01
ขอมลอางเกบนำ�า (ลาน ลบ.ม.)
เกบกก6,14
65,54
4-
9.796,10
8-
0.615,51
0
-10.3
46,80
310.7
06,76
310.0
5
นำ�าเขา5,86
14,37
1
-25.4
26,56
812.0
66,18
9 5.596,50
811.0
45,66
9-
3.28
75
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ระบาย5,56
25,23
6-
5.855,71
8 2.806,54
917.7
44,89
2
-12.0
55,41
5-
2.64สวนตางปรมาณนำ�า -865 850 -360
1,617 254
หมายเหต ตารางท 11 : ขอมลปรมาณฝนเฉลยคำานวณระหวาง ป 2493 ถง ป 2540 ขอมลปรมาณฝนจากสถานตรวจอากาศกรมอตนยมวทยา โดยใชการประมาณปรมาณฝนเชงพ�นท ดวย
วธ Inverse Distance Weight พ�นทลมนำ�าภาคใต 71,403 ตารางกโลเมตร
76
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
บทท 5 บนทกเหตการณนำ�า
5.1 สถานการณนำ�าทวม
1) วนท 18 – 26 กรกฎาคม 2557สภาพอากาศ: พายไตฝนรามสร ไดเคลอนข�นฝงประเทศจน
ตอนใตในชวงเชาของวนท 19 กรกฎาคม 2557 จากน�นเคลอนตวเขาสประเทศเวยดนามตอนบนพรอมออนกำาลงลงเปนพายโซนรอน และพายดเปรสชนตามลำาดบ กอนออนกำาลงลงเปนหยอมความกดอากาศตำาปกคลมประเทศจนตอนใตและประเทศเวยดนามตอนบน โดยอทธพลของพายไตฝนรามสร สงผลใหมรสมตะวนตกเฉยงใตทพดปกคลมทะเลอนดามน ประเทศไทยและอาวไทยมกำาลงแรงข�น ทำาใหประเทศไทยมฝนตกหนาแนนเกอบตลอดชวงในระยะครงหลงของเดอนกรกฎาคม โดยเฉพาะบรเวณตอนบนของประเทศ สวนภาคใตมฝนตกหนกถงหนกมากบางพ�นท
ปรมาณฝน:จงหวดระนอง ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง วนท 18 กรกฎาคม 2557 วดได 115.6 มลลเมตร3จงหวดตราด ฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง วนท 21 กรกฎาคม 2557 วดได 132.6 มลลเมตร4จงหวดศรสะเกษ ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง วนท 22 กรกฎาคม 2557 วดได 128.4 มลลเมตร5รองลง
3 ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานตรวจอากาศอตโนมตโรงพยาบาลระนอง ดวยความรวมมอจากกรมชลประทาน บรษทแอดวานซอนโฟรเซอรวส จำากด และสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร อำาเภอเมองระนอง จงหวดระนอง4ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาตราด อำาเภอคลองใหญ จงหวดตราด5 ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานตรวจอากาศอตโนมตเมนรทกนทรารมย ดวยความรวมมอจากกรมชลประทาน บรษทแอดวานซอนโฟรเซอรวส จำากด และสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร อำาเภอเมองกนทรารมย จงหวดศรสะเกษ
77
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
มาทจงหวดอบลราชธาน วดได 114.0 มลลเมตร6จงหวดสราษฎรธาน ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง วนท 25 กรกฎาคม 2557 วดได 102.6 มลลเมตร7
ภาพท 24[ภาพท 25] ปรมาณฝนสะสมชวงวนท 18–25 กรกฎาคม 2557
ทมา : แผนภาพฝนจาก National Aeronautics and Space Administration – NASA
http://disc2.nascom.nasa.gov/Giovanni/tovas/realtime.3B42RT.2.shtml#description
นำ�าในเขอน: เมอวนท 24 กรกฎาคม 2557 อางเกบนำ�าเขอนสรนธร มปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สงสด 120.06 ลานลกบาศกเมตร และอางเกบนำ�าเขอนขนดานปราการชล มปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สงสด 9.54 ลานลกบาศกเมตร
6ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาอบลราชธาน สกษ. กงอำาเภอสวางวระวงศ จงหวดอบลราชธาน7ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานตรวจอากาศอตโนมตชยบร ดวยความรวมมอจากกรมชลประทาน บรษทแอดวานซ อนโฟรเซอรวส จำากด และสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร อำาเภอชยบร จงหวดสราษฎรธาน
78
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
พ�นทประสบภย: มพ�นทประสบภย8ท�งส�น 12 จงหวด ไดแก จงหวดนาน เชยงราย เลย อบลราชธาน อำานาจเจรญ ยโสธร ศรสะเกษ สกลนคร กระบ สราษฎรธาน ระนองและจงหวดปราจนบร 27 อำาเภอ 74 ตำาบล 482 หมบาน ราษฎรไดรบความเดอดรอน 17,364 ครวเรอน พ�นทการเกษตรไดรบความเสยหาย 25,982 ไร
2) วนท 1-31 สงหาคม 2557สภาพอากาศ: มรสมตะวนตกเฉยงใตกำาลงปานกลางพด
ปกคลมทะเลอนดามน ประเทศไทยและอาวไทย ตลอดท�งเดอน โดยในชวงตนเดอน รองมรสมพาดผานเหนอประเทศไทยบรเวณประเทศพมา ลาว และเวยดนามตอนบน สวนในชวงปลายเดอน รองมรสมดงกลาวไดเลอนลงมาพาดผานประเทศไทยตอนบนบรเวณภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคกลาง ประกอบกบมหยอมความกดอากาศตำาปกคลมบรเวณภาคเหนอในบางชวง ทำาใหบรเวณประเทศไทยตอนบนมฝนตกกระจายเปนระยะ โดยเฉพาะในชวงปลายเดอน สำาหรบภาคใตฝงตะวนตกมฝนหนาแนนเปนระยะ กบมฝนตกหนกถงหนกบางพ�นท
ปรมาณฝน:จงหวดนครพนม ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 2 และ 3 สงหาคม 2557 วดได 107.3 มลลเมตร9และ 90.4 มลลเมตร10จงหวดอบลราชธาน ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง วนท 4 สงหาคม 2557 วดได 106.0 มลลเมตร11จงหวดตราด ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 5
8รายงานสรปสถานการณสาธารณภยประจำาสปดาหวนท 22-28 กรกฎาคม 2557 กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย9ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยานครพนมสกษ. อำาเภอเมองนครพนม จงหวดนครพนม10ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยานครพนม อำาเภอเมองนครพนม จงหวดนครพนม
79
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
และ 6 สงหาคม 2557 วดได 166.4 มลลเมตร12 และ 127.9 มลลเมตร13 ตามลำาดบจงหวดกระบ ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 14 และ 15 สงหาคม 2557 วดได 123.2 และ 159.0 มลลเมตร14จงหวดสมทรปราการ ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง วนท 26 สงหาคม 2557 วดได 113.9 มลลเมตร15จงหวดบงกาฬ ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง วนท 28 สงหาคม 2557 วดได 106.0 มลลเมตร16จงหวดตราด ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง วนท 29 สงหาคม 2557 วดได 161.6 มลลเมตร17รองลงมาทจงหวดบรรมย วดได 110.8 มลลเมตร18
11ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานตรวจอากาศอตโนมตบานนาโพธทอง ดวยความรวมมอจากกรมชลประทาน บรษทแอดวานซอนโฟรเซอรวส จำากด และสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร อำาเภอโขงเจยม จงหวดอบลราชธาน12ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานตรวจอากาศอตโนมตหาดทบทม ดวยความรวมมอจากกรมชลประทาน บรษทแอดวานซ อนโฟรเซอรวส จำากด และสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร อำาเภอเมองตราด จงหวดตราด13ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาตราด อำาเภอคลองใหญ จงหวดตราด14ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาเกาะลนตา อำาเภอเกาะลนตา จงหวดกระบ15ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยานำารอง อำาเภอเมองสมทรปราการ จงหวดสมทรปราการ16ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานตรวจอากาศอตโนมตหวยกานเหลอง ดวยความรวมมอจากกรมชลประทาน บรษทแอดวานซอนโฟรเซอรวส จำากด และสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร อำาเภอบงกาฬ จงหวดบงกาฬ17ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาตราด อำาเภอคลองใหญ จงหวดตราด18ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยานางรอง อำาเภอนางรอง จงหวดบรรมย
80
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 25[ภาพท 26] ปรมาณฝนสะสมชวงระหวางวนท 2-7 สงหาคม 2557 (ภาพซาย)
และชวงระหวางวนท 26-30 สงหาคม 2557 (ภาพขวา)ทมา : แผนภาพฝนจาก National Aeronautics and Space
Administration – NASAhttp://disc2.nascom.nasa.gov/Giovanni/tovas/
realtime.3B42RT.2.shtml#description
นำ�าในเขอน: อางเกบนำ�าเขอนแควนอย มปรมาณนำ�าไหลลงอางฯสงสด 23.78 ลานลกบาศกเมตร เมอวนท 19 สงหาคม 2557 และอางเกบนำ�าเขอนลำาปาว มปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สงสด 42.34 ลานลกบาศกเมตร ในวนท 27 สงหาคม 2557
พ�นทประสบภย: มท�งส�น 21 จงหวด ไดแก จงหวดเชยงราย เชยงใหม นาน ลำาปาง อตรดตถ สโขทย นครพนม มกดาหาร ยโสธร เลย ศรสะเกษ สกลนคร อำานาจเจรญ อบลราชธาน จนทบร ตราด ปราจนบร ชมพร พงงา ระนอง นนทบร พ�นทการเกษตรไดรบความเสยหายประมาณ 73,168 ไร แบงเปนขาว 45,385 ไร พชไร 26,489 ไร พชสวนและอนๆ 844 ไร19
19รายงานสถานการณภยพบตดานการเกษตร วนท 27 สงหาคม 2557 ศนยตดตามและแกไขปญหาภยพบตดานการเกษตร
81
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
3) วนท15-25 กนยายน 2557 สภาพอากาศ: มรสมตะวนตกเฉยงใตกำาลงแรงพดปกคลม
ทะเลอนดามน ประเทศไทย และอาวไทย เนองจากอทธพลของไตฝนคลแมก เคลอนตวผานเกาะลซอน ประเทศฟลปปนสเขาสบรเวณทะเลจนใตตอนบน จากน�นเคลอนตวผานอาวตงเกยข�นสฝงบรเวณประเทศเวยดนามตอนบนในชวงดกของวนท 16 กนยายน 2557 แลวออนกำาลงลงเปนพายโซนรอนในวนตอมา กอนเคลอนตวเขาสมณฑลยนนาน ประเทศจน แลวออนกำาลงลงอกเปนพายดเปรสชนและหยอมความกดอากาศตำาตามลำาดบ โดยในวนท 18 กนยายน 2557 ไดเคลอนเขาปกคลมบรเวณประเทศลาวตอนบน และประเทศพมาและสลายตวไปในวนเดยวกน สงผลใหเกดฝนตกหนกในบางพ�นททางตอนบนของประเทศ โดยเฉพาะบรเวณจงหวดเชยงราย เชยงใหม หนองคายและจงหวดบงกาฬ ภาคกลางบรเวณพ�นทกรงเทพมหานครและปรมณฑล สวนภาคใตมฝนตกหนาแนน โดยเฉพาะทางฝงตะวนตกของภาค
ปรมาณฝน: จงหวดระนอง ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 15 และ 16 กนยายน 2557 วดได 127.6 และ 148.7 มลลเมตร20จงหวดเชยงราย ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง วนท 17 กนยายน 2557 วดได 182.2 มลลเมตร21 จงหวดบรรมย ปรมาณฝนสะสมสงสด
20ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาระนอง อำาเภอเมองระนอง จงหวดระนอง21ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานตรวจอากาศอตโนมตเชยงแสน ดวยความรวมมอจากกรมชลประทาน บรษทแอดวานซ อนโฟรเซอรวส จำากด และสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร อำาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย
82
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
24 ชวโมง วนท 21 กนยายน 2557 วดได 95.9 มลลเมตร22 รองลงมาจงหวดปทมธาน วดได 93.7 มลลเมตร23
ภาพท 26[ภาพท 27] ปรมาณฝนสะสมชวงวนท 15-21 กนยายน 2557
ทมา : แผนภาพฝนจาก National Aeronautics and Space Administration – NASA
http://disc2.nascom.nasa.gov/Giovanni/tovas/realtime.3B42RT.2.shtml#description
นำ�าในเขอน: อางเกบนำ�าเขอนรชชประภา มปรมาณนำ�าไหลลงอางฯสงสด 59.24 ลานลกบาศกเมตร ในวนท 17 กนยายน 2557
พ�นทประสบภย: มท�งส�น 7 จงหวด ไดแก จงหวดสโขทย พจตร พษณโลก เชยงราย กาฬสนธ พระนครศรอยธยา และปราจนบร พ�นทการเกษตรไดรบความเสยหายประมาณ 617,709 ไร แบงเปนขาว 453,721 ไร พชไร 159,676 ไร พชสวนและอนๆ 4,312 ไร24
22ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาบรรมยสกษ. อำาเภอเมองรอยเอด จงหวดรอยเอด23ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาปทมธานสกษ. อำาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน24รายงานสถานการณภยพบตดานการเกษตร วนท 19 กนยายน 2557 ศนยตดตามและแกไขปญหาภยพบตดานการเกษตร
83
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
4) วนท 3-15 ตลาคม 2557สภาพอากาศ: รองมรสมพาดผานบรเวณภาคกลางตอนลาง
ภาคใตตอนบน และภาคตะวนออก ประกอบกบอทธพลจากคลนกระแสลมตะวนออกเขาปกคลมภาคใตตอนบน สงผลใหภาคตะวนออกและภาคใต มฝนตกกระจายและมฝนตกหนกบางพ�นท โดยเฉพาะบรเวณพ�นทจงหวดเพชรบร ประจวบครขนธ สราษฎรธาน กระบ พงงา ภเกต สตล สงขลา และจงหวดนราธวาส
ปรมาณฝน: จงหวดพงงา ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 3 ตลาคม 2557 วดได 112.8 มลลเมตร25จงหวดระนอง ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 4 ตลาคม 2557 วดได 172.1 มลลเมตร26จงหวดเพชรบร ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 6 ตลาคม 2557 วดได 108.7 มลลเมตร27จงหวดสงขลา ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 15 ตลาคม 2557 วดได 135.2 มลลเมตร28
25ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาตะกวปา อำาเภอตะกวปา จงหวดพงงา26ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาระนอง อำาเภอเมองระนอง จงหวดระนอง27ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาเพชรบร อำาเภอเมองเพชรบร จงหวดเพชรบร28ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาสงขลา อำาเภอเมองสงขลา จงหวดสงขลา
84
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 27[ภาพท 28] ปรมาณฝนสะสมชวงวนท 2-7 ตลาคม 2557 (ภาพซาย)
และชวงวนท 12-16 ตลาคม 2557 (ภาพขวา)ทมา: แผนภาพฝนจาก National Aeronautics and Space
Administration – NASAhttp://disc2.nascom.nasa.gov/Giovanni/tovas/
realtime.3B42RT.2.shtml#description
นำ�าในเขอน: เมอวนท 9 ตลาคม 2557 อางเกบนำ�าเขอนแกงกระจาน และอางเกบนำ�าปราณบร มปรมาณนำ�าไหลลงอางฯสงสด 63.04 และ 18.51 ลานลกบาศกเมตร ตามลำาดบ
พ�นทประสบภย: จงหวดสราษฎรธาน เกดฝนตกหนกตอเนอง ทำาใหนำ�าลนตลง
เขาทวมในบรเวณอำาเภอพระแสง 6 ตำาบล 24 หมบาน มราษฎรไดรบผลกระทบ 227 ครวเรอน 1,385 คน
จงหวดสตล เกดฝนตกหนกตอเนองในชวงวนท 5 และ 6 ตลาคม 2557 ทำาใหนำ�าทวมในพ�นท 4 อำาเภอ 12 ตำาบล 63 หมบาน ไดแก อำาเภอควนโดน ทาแพ
85
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ควนกาหลง และอำาเภอละง มราษฎรไดรบผลกระทบ 2,834 ครวเรอน 9,447 คน
จงหวดกระบ ฝนตกหนกตดตอหลายวน เกดนำ�าทวมในพ�นท 3 อำาเภอ ไดแก อำาเภอเมองกระบ อำาเภอเหนอคลอง และอำาเภอเขาพนม ราษฎรไดรบความเดอดรอนประมาณ 200 ครวเรอน พ�นทเกษตรกรไดรบความเสยหายมากกวา 2,000 ไร
86
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
5) วนท 3-20 พฤศจกายน 2557สภาพอากาศ: หยอมความกดอากาศตำากำาลงแรงปกคลม
บรเวณอาวเบงกอลในวนท 5 พฤศจกายน 2557 ซงตอมาไดทวกำาลงแรงข�นเปนพายดเปรสชนเคลอนตวในอาวเบงกอลในวนเดยวกน สงผลใหเกดฝนตกหนาแนนบรเวณตะวนตกของภาคเหนอ โดยเฉพาะในพ�นทจงหวดเพชรบรณ ลำาปาง จากน�นหยอมความกดอากาศตำากำาลงแรงปกคลมอาวไทยตอนลางและเคลอนตวลงสทะเลอนดามน ประกอบกบมรสมตะวนออกเฉยงเหนอกำาลงคอนขางแรงพดปกคลมอาวไทยและภาคใต ทำาใหภาคใตฝนตกหนาแนน โดยเฉพาะทางฝงตะวนออกของภาคมฝนตกหนกถงหนกหนกมากหลายพ�นท
ภาพท 28[ภาพท 29] ปรมาณฝนสะสมชวงวนท 3-8 พฤศจกายน 2557 (ภาพซาย)
และชวงวนท 18-20 พฤศจกายน 2557 (ภาพขวา)ทมา: แผนภาพฝนจาก National Aeronautics and Space
Administration – NASAhttp://disc2.nascom.nasa.gov/Giovanni/tovas/
realtime.3B42RT.2.shtml#description
87
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ปรมาณฝน: จงหวดลำาปาง ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 5 พฤศจกายน 2557 วดได108.2 มลลเมตร29จงหวดปตตาน ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 7 พฤศจกายน 2557 วดได 143.9 มลลเมตร30รองลงทจงหวดเพชรบรณ วดได 125.0 มลลเมตร31จงหวดนครศรธรรมราช ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 8 พฤศจกายน 2557 วดได 151.2 มลลเมตร32จงหวดนราธวาส ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 18 พฤศจกายน 2557 วดได 135.2 มลลเมตร33จงหวดพทลง ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 19 พฤศจกายน 2557 วดได 161.0 มลลเมตร34
ระดบนำ�า: ขอมลระดบนำ�าจากสถานตรวจวดของสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร พบวา มระดบนำ�าลนตลงทสถานเวยงสระ อำาเภอเวยงสระ จงหวดสราษฎรธานในวนท 14 พฤศจกายน 2557 ระดบนำ�าสงสดอยท 9.69 เมตร เทยบระดบนำ�าทะเลปานกลาง (ระดบตลงอยท 9.29 เมตรเทยบระดบนำ�าทะเลปานกลาง: ม.รทก.) ทสถานเวยงสะเดา อำาเภอสะเดา จงหวดสงขลา วนท
29 ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาเถน อำาเภอเถน จงหวดลำาปาง30ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาปตตาน อำาเภอหนองจก จงหวดปตตาน31ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาวเชยรบร อำาเภอวเชยรบร จงหวดเพชรบรณ32ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานตรวจอากาศอตโนมตขนทะเล ดวยความรวมมอจากกรมชลประทาน บรษทแอดวานซ อนโฟรเซอรวส จำากด และสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร อำาเภอลานสกา จงหวดนครศรธรรมราช33ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยานราธวาส อำาเภอเมองสราธวาส จงหวดนราธวาส34ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาพทลงสกษ. อำาเภอเมองพทลง จงหวดพทลง
88
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
24 พฤศจกายน 2557 ระดบนำ�าสงสดอยท 17.96 ม.รทก.(ระดบตลงอยท 17.30 ม.รทก.)
พ�นทประสบภย: มท�งส�น 6 จงหวด 19 อำาเภอ 70 ตำาบล 229 หมบาน ไดแก จงหวดชมพร นครศรธรรมราช ตรง พทลง กระบ และจงหวดปตตาน โดยราษฎรไดรบผลกระทบ 7,857 ครวเรอน พ�นทการเกษตรไดรบความเสยหายประมาณ 2,000 ไร
89
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
6) วนท 13-30 ธนวาคม 2557สภาพอากาศ: มรสมตะวนออกเฉยงเหนอกำาลงแรงพด
ปกคลมอาวไทยและภาคใตอยางตอเนอง ชวงวนท 13-14,16-17 และ 20-24 ธนวาคม 2557 ทำาใหพ�นทภาคใตตอนลางมฝนตกหนก โดยเฉพาะบรเวณจงหวดยะลา ปตตาน นราธวาส สงขลา พทลง และนครศรธรรมราช
ปรมาณฝน: จงหวดนครศรธรรมราช ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 13 ธนวาคม 2557 วดได 131.6 มลลเมตร35รองลงมาทจงหวดสงขลา วดได 109.0 มลลเมตร36จงหวดนราธวาส ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 14 ธนวาคม 2557 วดได 194.8 มลลเมตร37
ในวนท 16 ธนวาคม วดได 203.3 มลลเมตร38จงหวดยะลา ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 21 ธนวาคม 2557 วดได 124.8 มลลเมตร39รองลงมาทจงหวดพทลง วดได 107.5 มลลเมตร40จงหวดนราธวาส ปรมาณฝนสะสมสงสด 24 ชวโมง ในวนท 22 ธนวาคม 2557 วดได 95.8 มลลเมตร41
35ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยานครศรธรรมราช อำาเภอเมองนครศรธรรมราช จงหวดนครศรธรรมราช36ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาหาดใหญ อำาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา37ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานตรวจอากาศอตโนมตทวาการอำาเภอตากใบ ดวยความรวมมอจากกรมชลประทาน บรษทแอดวานซ อนโฟรเซอรวส จำากด และสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร อำาเภอลตากใบ จงหวดนราธวาส38ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยานราธวาส อำาเภอเมองนราธวาส จงหวดนราธวาส39ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยายะลาสกษ. อำาเภอเมองยะลา จงหวดยะลา40ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานอตนยมวทยาพทลง อำาเภอเมองพทลง จงหวดพทลง41ขอมลฝนสะสม 24 ชวโมง สถานตรวจอากาศอตโนมตททำาการอำาเภอสครน ดวยความรวมมอจากกรมชลประทาน บรษทแอดวานซ อนโฟรเซอรวส จำากด และสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร อำาเภอสครน จงหวดนราธวาส
90
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
นำ�าในเขอน: อางเกบนำ�าเขอนบางลาง มปรมาณนำ�าไหลลงอางฯสงสด วนท 25 ธนวาคม 2557 เทากบ 102.90 ลานลกบาศกเมตร
พ�นทประสบภย: มท�งส�น 8 จงหวด ไดแก จงหวดสราษฎรธาน นครศรธรรมราช พทลง สงขลา ปตตาน ยะลา นราธวาส และตรง รวม 72 อำาเภอ 462 ตำาบล 2,744 หมบาน มผเสยชวต 15 ราย (จงหวดสงขลา 4 ราย ยะลา 3 ราย นราธวาส 3 ราย ปตตาน 3 ราย พทลง 1 ราย และจงหวดนครศรธรรมราช 1 ราย) โดยราษฎรไดรบความเดอดรอน 208,131 ครวเรอน 643,472 คน พ�นทการเกษตรไดรบความเสยหายประมาณ 119,839 ไร
5.2 สถานการณนำ�าแลง
1) วนท 1 ตลาคม 2556–30 เมษายน 2557พ�นทประสบภยแลง ท�งส�น 43 จงหวด 308 อำาเภอ 1,913
ตำาบล 18,246 หมบาน เกษตรไดรบความเดอดรอน 125,004 ราย พ�นทประสบภย 922,854 ไร แบงเปน ขาว 798,103 ไร พชไร 12,532 ไร พชสวนและอนๆ 112,219 ไร42
ตารางท 12 พ�นทประสบภยแลง ชวงวนท 1 ตลาคม 2556 ถง 30 เมษายน 2557
ภาค จงหวด อำาเภอ รายชอเหนอ 12 116 เชยงราย (108) เชยงใหม (25) นาน
(13) อตรดตถ (9) สโขทย (9) พะเยา (9) ตาก (9) แพร (8) ลำาพน (8) แมฮองสอน (7) พษณโลก(5) พจตร (4)
ตะวนออกเฉยง 10 90 ขอนแกน(22) กาฬสนธ (18) ชยภม 42รายงานสถานการณภยพบตดานการเกษตร ประจำาวนท 30 เมษายน 2557
91
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
เหนอ (15) มหาสารคาม (13)ศรสะเกษ(7) หนองบวลำาภ (6) หนองคาย(3) นครราชสมา (2) สรนทร(2) บรรมย (1)
กลาง 8 28 นครสวรรค (6) ชยนาท (6) สงหบร (5) กาญจนบร (3) ปทมธาน (2) สระบร (2) สพรรณบร (2) สมทรปราการ (2)
ตะวนออก 6 39 จนทบร (10) สระแกว (8) ฉะเชงเทรา (7) ปราจนบร (7) ตราด (6) ชลบร (1)
ใต 7 35 ตรง (10) กระบ (8) นครศรธรรมราช (5) ชมพร (5) สตล (4) ปตตาน (2) สราษฎรธาน (1)
2) วนท 1 พฤษภาคม 2557- 23 กนยายน 2557เกดสถานการณฝนท�งชวง สงผลใหพ�นทการเกษตรประสบ
ภย 8 จงหวด ไดแก จงหวดพษณโลก นครสวรรค ชยภม นครราชสมา ลพบร สระบร สพรรณบร และสงขลา เกษตรกรไดรบผลกระทบ 6,088 ราย พ�นทการเกษตรไดรบความเสยหาย 82,700 ไร แบงเปน ขาว 10,535 ไร พชไร 71,673 ไร พชสวนและอนๆ 492 ไร43
5.3 สถานการณนำ�าเคมรกลำ�า
ป 2557 แมนำ�าเจาพระยาเกดสภาวะนำ�าเคมรกลำ�าเรวกวาปกตและมคาความเคมสงกวามาตรฐานในระดบรนแรง โดยเมอวนท 15 กมภาพนธ 2557 เวลา 22.00 น. จากการตรวจวดทสถานสบนำ�าสำาแล จงหวดปทมธาน ของการประปานครหลวง พบวา มคาความเคมสงสดถง 1.92 กรมตอลตร เกนคามาตรฐานความเคมนำ�าดบสำาหรบผลตนำ�าประปาทตองตำากวา 0.25 กรมตอลตร โดยสถานการณเกดข�นตอเนองนานถง 70 ชวโมง และสงกวาป 2553 มาก เปนเหตใหนำ�า
43รายงานสถานการณภยพบตดานการเกษตร ประจำาวนท 23 กนยายน 2557
92
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ประปาของการประปานครหลวงมรสกรอย เปนอนตรายตอผปวยโรคไตรวมท�งผสงอาย (ภาพท 32)
โดยปกตคาความเคมของแมนำ�าเจาพระยาจะเรมสงกวามาตรฐานในชวงเดอนพฤษภาคม แตในป 2557 สถานการณความเคมเกดข�นต�งแตชวงปลายเดอนมกราคมตอเนองถงเดอนมนาคม ท�งน�มสาเหตหลกจากการเกดสภาวะนำ�าทะเลหนนสงกวาปกตในชวงตนป รวมไปถงมรสมตะวนออกเฉยงเหนอมกำาลงแรงในบางชวง สงผลใหเกดคลนสงพดเขาสอาวไทย ระดบนำ�าทตรวจวดไดจรงบรเวณปากแมนำ�าเจาพระยา จงสงกวาทกรมอทกศาสตรไดคาดการณไว โดยในวนท 15 และ 21 กมภาพนธ 2557 ระดบนำ�าทตรวจวดไดจรงสงกวาทคาดการณถง 60 เซนตเมตร นอกจากน�ยงมสาเหตทสำาคญ คอ อางเกบนำ�าเขอนภมพลและเขอนสรกต ซงเปนแหลงนำ�าตนทนทสำาคญของลมนำ�าเจาพระยามปรมาณนำ�าคอนขางนอย เนองจากมฝนตกในพ�นทอยในเกณฑนอยตอเนองต�งแตป 2555 จนถงป 2556 ประกอบกบในพ�นทลมนำ�าเจาพระยามการปลกขาวนาปรงสงเกนกวาแผนมาก จงเกดการสบนำ�าไปใชระหวางทาง ทำาใหปรมาณนำ�าทระบายจากเขอนเหลอนอยไมสามารถชวยผลกดนนำ�าเคมไดอยางมประสทธภาพ (ภาพท 32 33 34 และ 35)
จากปญหานำ�าเคมรกลำ�าทเกดข�น กรมชลประทานไดกำาหนดมาตรการในเบ�องตน โดยเพมการระบายนำ�าทเขอนเจาพระยา จากเดม 50-60 ลกบาศกเมตรตอวนาท เปน 80 ลกบาศกเมตรตอวนาท รวมท�งผนนำ�าจากแมนำ�าแมกลองผานคลองจระเขสามพนและคลองทาสาร-บางปลา ลงสแมนำ�าทาจน แลวผนเขาคลองพระยาบนลอ ลงสแมนำ�าเจาพระยาบรเวณ
93
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
อำาเภอบางไทร จงหวดพระนครศรอยธยา แตคาความเคมในบางชวงกยงคงเกนกวาคามาตรฐานความเคมนำ�าดบสำาหรบผลตนำ�าประปา เนองจากยงคงมการสบนำ�าไปใชระหวางทางจำานวนมากและปรมาณนำ�ายอนกลบจากพ�นทการเกษตรมนอย
นอกจากน� การประปานครหลวง กรมชลประทาน กองทพเรอ กรมทางหลวง กรงเทพมหานคร และสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำ�าและการเกษตร (องคการมหาชน) ไดรวมกนปฏบตการผนนำ�าจากลมนำ�าแมกลองเพอเจอจางความเคม ต�งแตวนท 22 มนาคม 57 โดยรบนำ�าจากแมนำ�าแมกลองเขาคลองประปามหาสวสด ปลอยลงสคลองปลายบาง ใหไหลตอเนองไปยงคลองมหาสวสด คลองบางกอกนอย และแมนำ�าเจาพระยา ตดต�งเครองผลกดนนำ�าเพอเรงความเรวของนำ�าใหไหลไปยงแมนำ�าเจาพระยาใหมากข�น ควบคไปกบบรหารการระบายนำ�าของเขอนเจาพระยาและเขอนพระรามหก สงผลใหสถานการณความเคมในแมนำ�าเจาพระยาทเกดข�นต�งแตชวงปลายเดอนมกราคม เขาสสภาวะปกตในชวงปลายเดอนมนาคม และชวยใหคาความเคมบรเวณสถานสบนำ�าสำาแล ลดตำาลงจนไมมผลกระทบตอการผลตนำ�าประปา และจากการวเคราะหคาไอโซโทปของนำ�าในแมนำ�าเจาพระยา พบวานำ�าจากแมนำ�าแมกลองไดไหลมาผสมกบนำ�าในแมนำ�าเจาพระยาเปนจำานวนมาก โดยเฉพาะบรเวณทานำ�าสามเสน กรมชลประทาน มสดสวนของนำ�าจากแมนำ�าแมกลองถงรอยละ 65-74 แมนำ�าเจาพระยารอยละ 25-33 และนำ�าทะเลรอยละ 1.5 อกท�งคาความเคมบรเวณคลองมหาสวสดจนถงคลองบางกอกนอยลดลงอยางมากเมอเทยบกบกอนเรมปฏบตการ สงผลใหคลองสาขาในพ�นทกรงเทพมหานครบรเวณทศใตของคลองมหาสวสด มคณภาพด สามารถนำาไปใชในการเกษตรได ซงโดยปกตชวงเวลาน�ของทกป กรงเทพมหานครจะปดประตระบายนำ�าไมใหนำ�าจากคลองมหาสวสดเขา
94
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
พ�นท เนองจากมคาความเคมเกนคามาตรฐานทำาใหพ�นทเกษตรไดรบผลกระทบเปนประจำา
สำาหรบแมนำ�าบางปะกง จากการตรวจวดคาความเคมของกรมควบคมมลพษ ทสถานบางแตน ต.บางแตน อ.บานสราง จ.ปราจนบร ซงเปนบรเวณใกลจดบรรจบของแมนำ�าปราจนบรและแมนำ�านครนายก พบวามคาความเคมอยในชวง 4.7-7.9 กรมตอลตร ซงเกนคามาตรฐานสำาหรบการผลตนำ�าประปาและมาตรฐานนำ�าเพอการเกษตร สวนท อ.เมอง จ.ฉะเชงเทรา คาความเคมมากกวา 10 กรมตอลตร สงผลใหระบบผลตนำ�าประปาทใชนำ�าดบจากแมนำ�าบางปะกง อาท การประปาสวนภมภาคท อ.บางคลา จ.ฉะเชงเทรา รวมไปถงระบบประปาชมชนในหลายแหง เกดปญหาในการผลตนำ�าประปาเนองจากมความเคมเกนคามาตรฐาน ซงคาความเคมทเกนมาตรฐานเปนอนตรายตอสขภาพ (ภาพท 36)
สวนแมนำ�าทาจน ไมไดรบผลกระทบนำ�าจากปญหานำ�าเคมรกลำ�า เนองจากกรมชลประทาน ไดผนนำ�าจากแมนำ�าแมกลองผานคลองจระเขสามพนและคลองทาสาร-บางปลา ลงสแมนำ�าทาจนเปนจำานวนมากทำาใหคาความเคมอยในเกณฑมาตรฐานเพอการผลตนำ�าประปาตลอดชวงฤดแลง
95
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 29[ภาพท 30] ความเคมของแมนำ�าเจาพระยา หนาสถานสบนำ�าดบสำาแล ป 2553 และป 2557
ภาพท 30[ภาพท 31] ความเคมของแมนำ�าเจาพระยา หนาสถานสบนำ�าดบสำาแล ป 2557
ภาพท 31[ภาพท 32] กราฟแสดงระดบนำ�าบรเวณอาวไทยทสถานกองบญชาการกองทพเรอ
และสถานปอมพระจลจอมเกลา พบวาระดบนำ�าทตรวจวดจรง(เสนสแดง)
สงกวาระดบนำ�าทำานายคอนขางมาก โดยเฉพาะวนท 15 และ
96
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
21 กมภาพนธ 2557 ทระดบนำ�าตรวจวดจรงสงกวาคาดการณถง 60 เซนตเมตร
ภาพท 32[ภาพท 33] แผนภาพความสงและทศทางของคลนบรเวณอาวไทย
แสดงใหเหนวาวนท 15 และ 21 กมภาพนธ ความสงของคลนบรเวณอาวไทยเพมสงข�นเนองจากเปนชวงทมรสมตะวน
ออกเฉยงเหนอมกำาลงแรง
ภาพท 33[ภาพท 34] กราฟแสดงการตรวจวดคาความเคมในแมนำ�าบางปะกง
97
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
บรเวณ ต.บางแตน อ.บานสราง จ.ปราจนบร พบวาปรมาณนำ�าเคมเกนคามาตรฐานคอนขางมาก ท�งมาตรฐานเพอการ
ผลตนำ�าประปาและมาตรฐานเพอการเกษตร
98
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
5.4 ปรมาณนำ�าในลมนำ�าเจาพระยา
1)ลมนำ�าเจาพระยาตอนบนปรมาณนำ�าในลมนำ�าเจาพระยาตอนบน สามารถพจารณาไดจาก
ปรมาณนำ�าทไหลผานจงหวดนครสวรรค ซงมาจากสองสวน สวนแรก คอ ปรมาณนำ�าระบายจากอางเกบนำ�าขนาดใหญในภาคเหนอรวมกน สวนทสอง คอ นำ�าหลากจากฝนทตกใตเขอน (side flow) โดยสวนแรกประเมนจากผลรวมของนำ�าระบายจากอางเกบนำ�าขนาดใหญ ซงไดแก เขอนภมพล (แมนำ�าปง) เขอนสรกต (แมนำ�านาน) เขอนแควนอยบำารงแดน (แมนำ�าแควนอย) เขอนกวลม (แมนำ�าวง) และสถานวดนำ�าทาทสะพานบานนำ�าโคง จงหวดแพร (แมนำ�ายม) สวนทสองประเมนจากผลตางระหวางปรมาณนำ�าทไหลผานสถานวดนำ�าทาคายจรประวต จงหวดนครสวรรค กบปรมาณนำ�าในสวนแรก
พบวาชวงเดอนมกราคมถงเดอนกรกฎาคม 2557 ปรมาณนำ�าทไหลผานจงหวดนครสวรรคนอยกวาปรมาณนำ�าทระบายจากเขอนในพ�นทภาคเหนอในทกเดอน ซงหมายถงมปรมาณนำ�าทระบายจากเขอนคางอยในพ�นท หรอถกนำาไปใชในพ�นท หรอมฝนตกในพ�นททายเขอนคอนขางนอยทำาใหปรมาณนำ�าระบายจากเขอนไหลสจงหวดนครสวรรคมปรมาณลดลง (ภาพท 37)
ตอมาในชวงเดอนสงหาคมถงเดอนพฤศจกายน 2557ปรมาณนำ�าทไหลผานจงหวดนครสวรรค มสดสวนของนำ�าหลากจากฝนทตกทายเขอนสงกวาปรมาณนำ�าทระบายจากเขอนในภาคเหนอในทกเดอน โดยเดอนกนยายนมนำ�าหลากจากฝนทตกใตเขอนมากทสด เทากบ 1,192 ลานลกบาศกเมตร รองลงมา คอ เดอนสงหาคมและตลาคม ทมปรมาณนำ�าหลากจากฝนทตกใตเขอน อย 732 และ 535 ลานลกบาศกเมตร ตามลำาดบ สวนในเดอนธนวาคม พบวามการระบายนำ�าจากอางเกบนำ�าขนาดใหญในภาคเหนอเพมสงข�นเมอเทยบกบเดอนกอน
99
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
หนา แตปรมาณนำ�าไหลผานทคายจรประวตกลบตำากวาปรมาณนำ�าทระบายจากเขอนขนาดใหญในภาคเหนอ และตำากวาเดอนกอนหนาคอนขางมาก เนองจากเขาสฤดเพาะปลกมการสบนำ�าจากลำานำ�าเขาไปใชในพ�นทการเกษตร รวมท�งเปนชวงฤดแลงมฝนตกนอย โดยตวเลขท�งหมดเปนการคำานวณเฉพาะปรมาณนำ�าทอยในลำานำ�าเทาน�น (ภาพท 37)
หากเปรยบเทยบปรมาณนำ�าระบายจากเขอนขนาดใหญในภาคเหนอ ชวงป 2553 ถงป 2557 พบวาในภาพรวมท�งป 2557 มการระบายนำ�านอยกวาทกป เนองจากมปรมาณนำ�าตนทนคอนขางนอยมาต�งแตป 2556 ประกอบกบมปรมาณนำ�าไหลลงอางฯ สะสมระหวางปนอยทสด อนเนองมาจากมฝนตกในพ�นทรบนำ�าเหนอเขอนคอนขางนอย แตหากพจารณาเปนรายเดอน พบวาชวงเดอพฤษภาคม มถนายน และกรกฎาคม ป 2557 มการระบายนำ�าคอนขางมากโดยเฉพาะเมอเทยบกบป 2553 และ 2556 โดยเปนการระบายเพอชวยเหลอดานการเกษตรในชวงฤดฝน (ภาพท 38)
ภาพท 34[ภาพท 35] การเปรยบเทยบนำ�าระบายรายเดอนในแมนำ�าเจาพระยาตอนบน ระหวางนำ�าระบายจาก
100
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
อางเกบนำ�าในภาคเหนอ และสถานวดนำ�าทาคายจรประวต จงหวดนครสวรรคป 2557
ภาพท 35[ภาพท 36] การเปรยบเทยบปรมาณนำ�าระบายจากอางเกบนำ�าขนาดใหญในภาคเหนอ
ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 และ ป 2557
101
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
2)ลมนำ�าเจาพระยาตอนกลางหากพจารณาปรมาณนำ�าหลากในแมนำ�าเจาพระยาตอนกลาง
โดยเปรยบเทยบนำ�าทไหลผานสถานวดนำ�าทาคายจรประวต จงหวดนครสวรรค และสถานทายเขอนเจาพระยา จงหวดชยนาท พบวาในป 2557 ปรมาณนำ�าไหลผานททายเขอนเจาพระยานอยกวาปรมาณนำ�าไหลผานทคายจรประวตในทกเดอน ซงหมายถง มปรมาณนำ�าคางอยในพ�นทหรอถกนำาไปใชในพ�นททกเดอน โดยเฉพาะเดอนสงหาคม มปรมาณนำ�าคางอยในพ�นทหรอถกนำาไปใชในพ�นทสงสด 972 ลานลกบาศกเมตร รองลงมาคอ เดอนมถนายน 804 ลานลกบาศกเมตร และเดอนกรกฎาคม 753 ลานลกบาศกเมตร หากพจารณาเฉพาะเดอนกนยายน พบวาปรมาณนำ�าทคายจรประวตเพมข�นคอนขางมาก อนเปนผลมาจากสถานการณฝนตกหนกบรเวณภาคเหนอตอนลางต�งแตชวงปลายเดอนสงหาคมจนถงตนเดอนกนยายน สงผลใหเกดนำ�าทวมในหลายพ�นท และปรมาณนำ�าดงกลาวไดไหลลงสพ�นทภาคกลางตอนบน ประกอบกบเปนชวงทมการใชนำ�าในพ�นทเกษตรนอยลง ทำาใหมปรมาณนำ�าคงเหลอไหลลงไปทเขอนเจาพระยาเพมข�นคอนขางมากเมอเทยบกบเดอนกอนหนา โดยมนำ�าคางอยในพ�นทหรอถกใชไปในพ�นทเพยง 417 ลานลกบาศกเมตร ซงตวเลขท�งหมดเปนการคำานวณเฉพาะปรมาณนำ�าทอยในลำานำ�าเทาน�น (ภาพท 39)
หากเปรยบเทยบปรมาณนำ�าไหลผานทคายจรประวตและเขอนเจาพระยา ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 และ ป 2557 พบวาป 2557 ท�งสองแหงมปรมาณนำ�าไหลผานนอยกวาทกป เนองจากการลดปรมาณนำ�าระบายจากอางเกบนำ�าขนาดใหญในพ�นทภาคเหนอรวมท�งมปรมาณฝนตกในพ�นททายเขอนคอนขางนอย (ภาพท 40 และ 41)
102
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 36[ภาพท 37] การเปรยบเทยบนำ�าระบายรายเดอนในแมนำ�าเจาพระยาตอนกลาง ระหวางสถานวดนำ�าทา คายจรประวต จงหวดนครสวรรค และสถานทายเขอนเจาพระยา จงหวด
ชยนาทป 2557
ภาพท 37[ภาพท 38] การเปรยบเทยบปรมาณนำ�าไหลผานทสถานวดนำ�าทาคายจรประวต
ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 และ ป 2557
103
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
ภาพท 38[ภาพท 39] การเปรยบเทยบปรมาณนำ�าไหลผานทสถานทายเขอนเจาพระยา
ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 และ ป 2557
หมายเหต: ภาพท 37 ถง 41 ขอมลนำ�าในเขอน และขอมลนำ�าทา จากกรมชลประทาน ขอมลทแสดงผลในทกกราฟ เปนการคำานวณปรมาณนำ�าทอยในลำานำ�าเทาน�น แมนำ�าปง ใชขอมลปรมาณนำ�าระบายทอางเกบนำ�าเขอนภมพล อำาเภอแมสอด
จงหวดตาก แมนำ�าวง ใชขอมลปรมาณนำ�าระบายทอางเกบนำ�าเขอนกวลม อำาเภอเมองลำาปาง
จงหวดลำาปาง แมนำ�ายม ใชขอมลปรมาณนำ�าไหลผานทสถานวดนำ�าทาสะพานบานนำ�าโคง
(Y.1C) อำาเภอเมองแพร จงหวดแพร แมนำ�านาน ใชขอมลปรมาณนำ�าระบายทอางเกบนำ�าเขอนสรกต อำาเภอทาปลา
จงหวดอตรดตถ แมนำ�าแควนอย ใชขอมลปรมาณนำ�าระบายทอางเกบนำ�าเขอนแควนอยบำารงแดน
อำาเภอวดโบถส จงหวดพษณโลก แมนำ�าสะแกกรง ใชขอมลปรมาณนำ�าไหลผานทสถานวดนำ�าทาหนาศาลากลาง
จงหวด (Ct.2A) อำาเภอเมอง จงหวดอทยธาน
104
สรปสถานการณนำ�าประเทศไทย ป
แมนำ�าเจาพระยา ใชขอมลปรมาณนำ�าไหลผานทสถานวดนำ�าทาคายจรประวต อำาเภอเมองนครสวรรค จงหวดนครสวรรค และ สถานทายเขอนเจาพระยา อำาเภอสรรพยา จงหวดชยนาท
105