YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN

TİYATRO KİTABI OKUMA REHBERİ

Kemal Oruç

Son dönemde bana sıklıkla sorulan sorulardan biri şu

olmuştur: “Tiyatroya dair okumalar yapmak istiyorum,

ama nereden başlamam gerektiğini bilmiyorum. Ne

önerirsiniz?”

Bu sevindirici soru bu rehberi yazmama vesile olmuştur.

Tiya t roya baş l ad ığ ım y ı l bana okumam iç in

Stanislavski’nin “Bir Aktör Hazırlanıyor” adlı kitabını

vermişlerdi. Henüz bir lise öğrencisiydim, ilk kez elime bir

tiyatro kitabı almıştım ve açıkçası okuduğum kitaptan hiçbir şey anlamamıştım.

Dolayısıyla, kendi okuma serüvenimi de gözden geçirdiğimde, başta tiyatroyu genel

olarak tanıtan ve anlamlandırmaya yarayan kitaplarla başlamanın daha uygun

olacağına karar verdim. Elbette yer verdiğim kitaplar benim kendi isteğimle seçtiğim

kitaplar. Bir başkası hazırlasa muhakkak farklı kitaplara da yer verirdi. Ben kuramsal

kitaplarda basit okumadan detaylı okumaya doğru giden bir listeye, oyunlarda ise

dünya tiyatro tarihinde en çok tercih edilmiş iyi oyunlara yer vermeye çalıştım. Ayrıca

anı / söyleşi kitaplarının okuyucuya çok yararlı olacağını düşündüğüm için birkaç

kitap ismine yer verdim.

Rehberde özellikle basımı olan kitaplara yer vermeye çalıştım. Yayınevi adlarını

bilinçli olarak yazmadım. Çünkü birçok kitabın yayınevi yeni basımlarla birlikte

değişti. Yeni basımını kitabevlerinde, eski basımlarını sahaflarda bulabilirsiniz.

Öncelikle internette arama yapmak ve kitaba nereden ulaşacağınızı öğrenmek daha

sağlıklı olabilir. Okuyucu bu listeyi bir başlangıç olarak kabul etmeli ve daha sonra

okuma listesini genişletmelidir.

İyi okumalar ve yararlı üretimler dilerim.

! 1

KURAMSAL KİTAPLAR

Oyunculuk Atlası / Cüneyt Uzunlar

Tiyatronun İlkeleri / Yıldırım Keskin

Tiyatronun ABC'si / Aziz Çalışlar

Yeni Başlayanlar İçin Tiyatro Tarihi / Nerio Tello - Alejandro Ravassi

Tiyatro Kavramları Sözlüğü / Aziz Çalışlar

Bir Aktör Hazırlanıyor / Stanislavski

Sinema ve Tiyatro Oyunculuğu / Kemal Oruç

Dramaturgi -Tiyatroda Düşünsellik- / Zehra İpşiroğlu

Oyuncuya / Michael Chekhov

Alıştırmalı Diksiyon Sanatı (Söz ve Diksiyon Sanatı) / Nüzhet Şenbay

Oyunculuğun Yolculuğu / Selda Ergün vd.

Sahne Bilgisi / Özdemir Nutku

Poetika / Aristoteles

Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi / Sevda Şener

Tiyatro Tarihi / Oscar G. Brocket ve Franklin J. Hildy

ANI / SÖYLEŞİ KİTAPLARI Sanat Yaşamım / Stanislavski

Benden Sonra Tufan Olmasın / Muhsin

Ertuğrul

Tiyatronun Cadısı / Macide Tanır

İki Kalas Bir Heves / Erol Günaydın

Yaşamdan Sahneye / Jale Sancak

OYUN KİTAPLARI

ANTİK YUNAN DÖNEMİ

Antik Yunan Tragedyaları

Kral Oidipus / SophoklesOidipus Kolonos'ta / Sophokles

! 2

Antigone / SophoklesElektra / Euripides

Bakhalar / EuripidesMedea / EuripidesPersler / AiskhylosZincire Vurulmuş Prometheus / Aiskhylos

Antik Yunan Komedyaları Kadınlar Savaşı / AristophanesKuşlar / AristophanesEşekarıları / Aristofanes

Kurbağalar / Aristophanes

Barış / Aristophanes

Huysuz Adam / Menandros

ANTİK ROMA DÖNEMİ

Latin Tragedyaları

Phaedra / Seneca

Medea / Seneca

Troialı Kadınlar / Seneca

Latin Komedyaları

Palavracı Asker /Plautus

Amphitryon / Plautus

Buğday Kurdu / Plautus

Andros Güzeli / Terentius

Kaynana / Terentius

Erkek Kardeşler / Terentius

Hadım Ağa / Terentius

Phormio / Terentius

Kendinin Celladı / Terentius

! 3

ORTAÇAĞ DÖNEMİ

Ortaçağ Tiyatrosu / Murat Tuncay (Bu kitapta “Nuh Tufanı” ve “İnsanoğlu İbret

Oyunu” adlı iki oyunun çevirisini okuyabilirsiniz.)

RÖNESANS DÖNEMİ

Shakespeare Oyunları (Elizabeth Dönemi İngiliz Tiyatrosu)

Hamlet MacbehtRomeo ile JulietYaz Gecesi RüyasıKral LearOthello III. Richard Venedik TaciriFırtına Atinalı Timon

Cristopher Marlowe Oyunları Dr. Faustus

Kartaca Kraliçesi Dido

II. Edward

Paris’te Katliam

Maltalı Yahudi

Moliere Oyunları (Fransız Tiyatrosu)

Cimri

Kibarlık Budalası

Hastalık Hastası

Tartuffe

Scapin'in Dolapları

İnsandan Kaçan

! 4

Carlo Goldoni Oyunları (İtalyan Halk Tiyatrosu)

İki Efendinin Uşağı

Yabanlar

Yalancı

Otelci Kadın

Yelpaze

Kahvehane

ROMANTİK TİYATRO

Faust / Goethe

Haydutlar / Schiller

Cyrano de Bergerac / Edmond Rostand

GERÇEKÇİ TİYATRO

Rus Tiyatrosu

Ayaktakımı Arasında / Maksim Gorki

Küçük Burjuvalar / Maksim Gorki

Sonuncular / Maksim Gorki

Yazlıkçılar / Maksim Gorki

Bir Delinin Hatıra Defteri / Gogol

Bir Evlenme / Gogol

Müfettiş / Gogol

Martı / Anton Çehov

Vanya Dayı / Anton Çehov

Vişne Bahçesi / Anton Çehov

Üç Kız Kardeş / Anton Çehov

Amerikan Oyunları

Satıcının Ölümü / Arthur Miller

Cadı Kazanı / Arthur Miller

Arzu Tramvayı / Tennessee Williams

! 5

Sırça Kümes / Tennessee Williams

Aç Sınıfın Laneti / Sam Shepard

Allahın Ayısı / Eugene O’neill

İskandinav Oyunları

Nora, Bir Bebek Evi / Henrik Ibsen

Bir Halk Düşmanı / Henrik Ibsen

Peer Gynt / Henrik Ibsen

EPİK TİYATRO

Bertolt Brecht Oyunları

Üç Kuruşluk Opera

Yuvarlak Kafalar Sivri Kafalar

Carrar Ananın Silahları

Cesaret Ana ve Çocukları

Sezuan’ın İyi İnsanı

Puntila Ağa ile Uşağı Matti

Kafkas Tebeşir Dairesi

Turandot veya Aklayıcılar Kongresi

Ana

ABSÜRT TİYATRO

Samuel Beckett Oyunları

Godot'yu Beklerken

Oyun Sonu

Eugene Ionesco Oyunları

Ders

Kel Şarkıcı

Gergedanlar

İki Kişilik Hırgür

! 6

Amedee

Jean Genet Oyunları Hizmetçiler

Balkon

Paravanlar

ÇAĞDAŞ İTALYAN HALK TİYATROSU

Dario Fo Oyunları

Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü

Klaksonlar, Borazanlar ve Bırt

Kadın Oyunları

Elizabeth, Neredeyse Kadın

Ödenmeyecek, Ödemiyoruz

Japon Kuklası

TÜRK TİYATROSU

Şair Evlenmesi / ŞinasiVatan Yahut Silistre / Namık KemalKeşanlı Ali Destanı / Haldun TanerGözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım / Haldun TanerSersem Kocanın Kurnaz Karısı / Haldun Tanerİnek / Nazım HikmetFerhad ile Şirin / Nazım HikmetKafatası / Nazım HikmetAsiye Nasıl Kurtulur? / Vasıf ÖngörenTaziye / Murathan MunganAyak Bacak Fabrikası / Sermet ÇağanÇıkmaz Sokak / Tuncer CücenoğluMidasın Kulakları / Güngör Dilmen

Kurban / Güngör Dilmen

! 7

Ben, Anadolu / Güngör Dilmen

Sınır / Muzaffer İzgü

Rumuz Goncagül / Oktay Arayıcı

Analık Davası / Mehmet Akan Ful Yaprakları / Civan CanovaYedi Kocalı Hürmüz / Sadık ŞendilYaşar ne Yaşar ne Yaşamaz / Aziz Nesin

Hadi Öldürsene Canikom / Aziz NesinHisseli Harikalar Kumpanyası / Haldun DormenTöre / Turgut Özakman İçerdekiler / M. Cevdet AndayÇok Uzak Fazla Yakın / Adalet AğaoğluPaydos / Cevat Fehmi BaşkutKöşebaşı / Ahmet Kutsi Tecer

Ay Tedirginliği / Özen Yula

Ayrılık / Behiç Ak

Karagöz Metinleri (Cevdet Kudret’in “Ortaoyunu” adlı kitabından)

18.06.2017

! 8

Kemal Oruç

Tiyatro ve Drama Akademisi Kurucusu/Eğitim

Koordinatörü, Tiyatro Eğitim Derneği Başkanı, Drama Kumpanya Kurucusu/Sanat Yönetmeni…

Adana Şehir Tiyatrosu’nda aldığı tiyatro eğitiminin ardından, Marmara Üniversitesi’nde “Drama ve Okul

Tiyatrosu” teziyle pedagojik formasyon aldı. Oluşum Drama Enstitüsü Yaratıcı Drama Eğ itmenliğ i

Programı’nı “Oyunculuk Eğ i t iminde Yaratıcı Drama” teziyle, Beykent Üniversitesi Sinema-TV

Yüksek Lisans Programı’nı ise “Sinema ve Tiyatro Oyunculuğu İlişkisi” teziyle tamamladı. Şu an Beykent Üniversitesi Sinema-TV Sanatta Yeterlik (Doktora)

Programı’na devam ediyor. Bunlarla birlikte birçok kurumda dans tiyatrosu, yönetmenlik, diksiyon ve Commedia dell’Arte gibi eğitimler aldı.

Onlarca tiyatro temelli sosyal projenin koordinatörlüğünü yaptı. Yirmi yıl içinde, altmışın üzerinde oyunda yazar, yönetmen ve oyuncu olarak yer aldı. On üç yıl içinde

birçok farklı kurumda, tüm yaş gruplarına yaratıcı drama, tiyatro ve dramatik yazarlık eğitimleri verdi. Halen Tiyatro ve Drama Akademisi’nde eğitmenlik, Drama

Kumpanya’da yönetmenlik ve oyunculuk yapmaktadır.

Birçok dergide makaleleri ve köşe yazıları yayımlandı. Yazdığı büyük oyunların tamamı çeşitli tiyatrolar tarafından; kısa oyunlar ise Türkiye, Almanya, Hollanda, Kıbrıs ve Belçika’da yüzün üzerinde tiyatro topluluğu tarafından sahnelendi.

“Yeni Başlayanlar İçin Tiyatro Rehberi”, “Oyunculuk Eğitiminde Yaratıcı Drama”,

“Sinema ve Tiyatro Oyunculuğu”, “Drama ve Okul Tiyatrosu”, “Ortaokul Dönemi Oyun Metinleri”, “Othello’nun Delisi”, Cihan Özdeniz’le birlikte kaleme aldığı “Geleceğimin

Atölyesi” ile “Ortaokul Döneminde Yaratıcı Drama”, ve birçok akademisyen/yazarla birlikte kaleme aldığı “Sanatta İşlenebilecek Suç Yoktur!” ve “Faşizme Karşı Özgür Sanat” basılan kitaplarıdır.

Web sitesi: www.kemaloruc.net

! 9