tkyd- sayi 3-son · 2020. 7. 7. · leri, halka arzlarda yat›r›m fonlar›na tahsis...

Gür ÇA⁄DAfiTKYD Baflkan›

Kurumsal Yat›r›mc›’n›n

üçüncü say›s›nda da

sizlerle sektörün birçok

önemli konusunu

paylaflaca¤›z. TKYD’nin

sektörü ve Derne¤i

tan›tmaya yönelik lobi

faaliyetleri, Komitelerin

çal›flmalar›, EFAMA’dan

fon s›n›fland›rmas›

çal›flmas› ve sektörel

veriler de bu say›m›zda

yer alan konular

aras›nda bulunmakta.

“

”

Kurumsal Yat›r›mc›’n›n üçüncü say›s› haz›rl›klar›na bafllarken dünya finans pi-yasalar›nda baz› s›k›nt›lar oldu¤unu biliyor, ama krizin küresel boyutta bu ka-dar fliddetlenece¤ini ve birçok de¤iflikli¤i gündeme getirece¤ini tahmin etmi-yorduk. Geliflmifl ve geliflmekte olan birçok ülke küresel krizin daha büyükboyutlara ulaflmamas› için bugünlerde büyük çabalar harcamaktalar.

Küresel krizin etkileri ülkemizde de yaflanmakla birlikte, Türkiye’nin bir flans›,önceki y›llarda yaflanan ekonomik krizlerden al›nan dersler ve o y›llarda al›-nan birçok tedbir ve yap›lan düzenlemelerle finans sektörünün güçlü bir ya-p›ya kavuflturulmufl olmas›d›r.

Türkiye bu küresel krizi al›nacak baz› önlemlerle bir f›rsata dönüfltürebilir, böl-ge ülkeleri ve di¤er geliflmekte olan ülkeler aras›ndaki yerini güçlendirebilir.Bu konuda hem sektör temsilcisi olarak bizlere, hem de kamu otoritemize gö-revler düflmektedir. Dünya ülkeleri tüm finansal araçlar›n risk mekanizmalar›-n› gözden geçirirken, denetleme mekanizmalar›n›n daha iyi çal›flmas› içinsistemi bafltan sona sorguluyor.

Bizler de ülkemiz sermaye piyasas›n›n daha güçlü bir konuma gelmesi içintüm geliflmeleri takip ederek ülkemiz için gerekti¤inde önlem al›nmas› konu-sunda kararl› olmal›y›z. Kurumsal ve bireysel yat›r›mc› taban›n›n geniflletilme-si her geçen gün daha büyük önem kazanmakta, bu konuda da misyonu-muz çerçevesinde çal›flmalar›m›z› sürdürece¤iz.

Kurumsal Yat›r›mc›’n›n üçüncü say›s›nda da sizlerle sektörün birçok önemlikonusunu paylaflaca¤›z. TKYD’nin sektörü ve Derne¤i tan›tmaya yönelik lobifaaliyetleri, Komitelerin çal›flmalar›, EFAMA’dan fon s›n›fland›rmas› çal›flmas›ve sektörel veriler de bu say›m›zda yer alan konular aras›nda bulunmakta.

Dergimizin bu say›s›nda ayr›ca, Takasbank’›n yürütmekte oldu¤u Fon Platfor-mu çal›flmas›, Bireysel emeklilik sistemindeki yenilikler ve sektörün beklenti-leri, halka arzlarda yat›r›m fonlar›na tahsis konular›nda sektör yöneticileri ileyapt›¤›m›z söylefliler yer al›yor. Eylül ve Ekim aylar›nda ‹stanbul’dagerçeklefltirilen Küresel Finans Merkezi: Lüksemburg ve Funds World2008 konferanslar› ile ilgili genifl bilginin de yer ald›¤› dergimizde, yinede¤erli ekonomistlerimizin görüfllerini, fon dünyas›nda yaflanan olaylarve yeni kitaplardan seçmeleri de bulacaks›n›z.

Dergimizi keyifle okuman›z dile¤iyle, hepinize sayg›lar sunuyorum.

Gür ÇA⁄DAfiTKYD Yönetim Kurulu Baflkan›

BAfiKAN’DAN

1kurumsal yat›r›mc› ekim 2008

De¤erli Okurlar›m›z,

SEKTÖRDENHABERLER

4 kurumsal yat›r›mc› ekim 2008

1. T. Garanti Bankas› A.fi.- B Tipi %100 Anapara Koruma Amaçl› Birinci Yat›r›m Fonu- B Tipi %10 Getiri Garantili Menkul K›ymet Yat›r›m Fonu

2. Finansbank A.fi.- B Tipi %100 Anapara Koruma Amaçl› Eczac›bafl› Birinci Yat›r›m Fonu- B Tipi %100 Anapara Koruma Amaçl› Eczac›bafl› ‹kinci Yat›r›m Fonu- B Tipi %100 Anapara Koruma Amaçl› Eczac›bafl›

Üçüncü Yat›r›m Fonu

3. Türk Ekonomi Bankas› A.fi. - B Tipi %100 Anapara Koruma Amaçl› Dördüncü Yat›r›m Fonu

4. Yap› ve Kredi Bankas› A.fi. - B Tipi %100 Anapara Garantili V Yat›r›m Fonu

5. HSBC Bank A.fi. - B Tipi %100 Anapara Koruma Amaçl› Mavi Yat›r›m -Fonu- B Tipi %100 Anapara Koruma Amaçl› Lacivert Yat›r›m Fonu

kurulufluna izin verilerek, kat›lma paylar› kayda al›nd›.

1. Oyak Yat›r›m Menkul De¤erler A.fi. - B Tipi Likit Fonu

2. Baflak Groupama Emeklilik A.fi.- Gruplara Yönelik Gelir Amaçl› Kamu Borçlanma Araçlar› (Döviz) Emeklilik Yat›r›m Fonu

- Gruplara Yönelik Esnek Emeklilik Yat›r›m Fonu

- Gruplara Yönelik Büyüme Amaçl› Hisse Senedi Emeklilik Yat›r›m Fonu

- Gruplara Yönelik Gelir Amaçl› Kamu Borçlanma Araçlar› Emeklilik Yat›r›m Fonu

3. ‹fl Yat›r›m Menkul De¤erler A.fi. - Dinamik A Tipi ‹stanbul De¤iflken Yat›r›m Fonu

4. Finansbank A.fi. - Refleks B Tipi Karma Fonu

5. Denizbank A.fi. - Özel Bankac›l›k B Tipi Tahvil ve Bono Fonu- Özel Bankac›l›k B Tipi Performans Fonu

kat›lma paylar› kayda al›nd›.

SPK Haftal›k Bültenlerinden derlenmifltir.

YEN‹ ‹HRAÇLAR:

SEKTÖRDEN HABERLER

Fonu” ve 250 Milyon YTL bafllang›ç tutarl› “BüyümeAmaçl› Esnek Emeklilik Yat›r›m Fonu” ile 1 MilyarYTL bafllang›ç tutarl› “Gelir Amaçl› KamuBorçlanma Araçlar› Emeklilik Yat›r›m Fonu” unvanl›emeklilik yat›r›m fonlar›n›n kurulufluna izin verildi.

ÖZEL DURUMLAR:

1. Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi.’nin, kurucusu oldu¤u“Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. ‹htisaslaflm›fl ‹MKBUlusal 30 Endeks Emeklilik Yat›r›m Fonu”nun, “FortisEmeklilik ve Hayat A.fi. Büyüme Amaçl› Hisse SenediEmeklilik Yat›r›m Fonu” unvan› alt›nda türününde¤ifltirilmesi nedeniyle yap›lacak içtüzük, izahnameve tan›t›m formu de¤iflikliklerine izin verilmesi talebiolumlu karfl›land›.

2. Yap› ve Kredi Bankas› A.fi.’nin, 200 milyon YTLbafllang›ç tutarl›, “Yap› ve Kredi Bankas› A.fi. ‹stanbulSerbest Yat›r›m Fonu”nun kurulufluna izin verildi.

3. Türk Ekonomi Bankas› A.fi.’nin kurucusu oldu¤u, ATipi De¤iflken Fonu’nun B Tipi Kurumlara YönelikDe¤iflken Fonu’na dönüfltürülmesi nedeniyleyap›lacak içtüzük de¤iflikli¤ine izin verildi.

4. Gedik Portföy Yönetimi A.fi.’ye faaliyet izni ve port-föy yöneticili¤i yetki belgesi verilmesi talebi olumlukarfl›land›.

5. Temsilci Türk Ekonomi Bankas› A.fi., “PARVEST”yat›r›m fonlar› flemsiyesi alt›nda bulunan 16 adet altfonun belirtilen tutar ve pay say›lar›n›n kaydaal›nmas› talebiyle baflvurdu.

6. Yap› Kredi Emeklilik A.fi.’nin kurucusu oldu¤u“Yap› Kredi Emeklilik A.fi. Gelir Amaçl› KamuBorçlanma Araçlar› (Döviz) Emeklilik Yat›r›mFonu”nun, “Yap› Kredi Emeklilik A.fi. Gelir Amaçl›Kamu D›fl Borçlanma Araçlar› Emeklilik Yat›r›mFonu” bünyesinde birlefltirilmesine izin verildi.

SEKTÖRDENHABERLER


YEN‹ FAAL‹YET ‹Z‹NLER‹:1. Oyak Yat›r›m Menkul De¤erler A.fi.’nin her biri 15milyon YTL bafllang›ç tutarl› “Piyasa Nötr Serbest Yat›r›mFonu” ile “Trend Takibi Serbest Yat›r›m Fonu”nun kuru-lufluna izin verildi.

2. Finansbank A.fi.’nin 50 milyon YTL bafllang›ç tutarl›Finansbank A.fi. “Refleks B Tipi Karma Fonu”nun kuru-lufluna izin verildi.

3. ‹fl Yat›r›m Menkul De¤erler A.fi.’nin 50 milyon YTLbafllang›ç tutarl› “Dinamik A Tipi ‹stanbul De¤iflkenYat›r›m Fonu”nun kurulufluna izin verildi.

4. Ashmore Portföy Yönetimi A.fi.’ye faaliyet izni ve port-föy yöneticili¤i yetki belgesi verilmesi talebi olumlukarfl›land›.

5. 50 milyon YTL bafllang›ç tutarl› “Denizbank A.fi. ÖzelBankac›l›k B Tipi Tahvil ve Bono Fonu ve “DenizbankA.fi. Özel Bankac›l›k B Tipi Performans Fonu”nun kuru-lufluna izin verildi.

6. Oyak Yat›r›m Menkul De¤erler A.fi.’nin 50 Milyon YTLbafllang›ç tutarl› “Oyak Yat›r›m Menkul De¤erler A.fi. BTipi Özel Portföy Yönetimi De¤iflken Fon”ununkurulufluna izin verildi.

7. Kare Yat›r›m Menkul De¤erler A.fi.’nin 20 Milyon YTLbafllang›ç tutarl› “Kare Yat›r›m Menkul De¤erler A.fi. ATipi De¤iflken Fonu”nun kurulufluna izin verildi.

8. ‹stanbul Portföy Yönetimi A.fi.’ne faaliyet izni ve port-föy yöneticili¤i yetki belgesi verilmesi talebi uygungörüldü.

9. Ergoisviçre Emeklilik ve Hayat A.fi.’nin her biri her biri100 Milyon YTL bafllang›ç tutarl› “Para Piyasas› LikitKamu Emeklilik Yat›r›m Fonu”, “Büyüme Amaçl› HisseSenedi Emeklilik Yat›r›m Fonu”, “Gelir Amaçl› KamuBorçlanma Araçlar› (USD) Emeklilik Yat›r›m Fonu”, “GelirAmaçl› Kamu Borçlanma Araçlar› (EURO) EmeklilikYat›r›m Fonu”, “K›ymetli Madenler Emeklilik Yat›r›m

*30.06.2008 –26/09/2008 döneminde yay›nlanan haftal›k bültenlerden derlenmifltir.

Takasbank, ülkemiz sermaye piyasas›na,banka statüsü tafl›yan bir takas ve sak-lama kurumu olarak çok genifl bir hiz-met yelpazesi sunmaktad›r. ‹MKB nez-

dindeki piyasalarda gerçeklefltirilen ifllemlere ta-kas hizmeti, Vadeli ‹fllem ve Opsiyon Borsas› ifl-lemleri için merkezi takas taraf› hizmeti, yerel ara-c› kurulufllar›n yurt d›fl› piyasalarda gerçeklefltir-dikleri ifllemler için takas, saklama ve muhabirlikhizmetleri, nakit transfer hizmetleri, DVP (TeslimKarfl›l›¤› Ödeme) transfer sistemleri iflletimi, Ta-kasbank Para Piyasas› ve Ödünç Pay SenetleriPiyasas›’n›n iflletilmesi, nakit kredi imkan›, Bor-salar ve nezdindeki di¤er piyasalar›n teminat vegaranti fonlar› yönetimi ve nakit teminatlar›n ne-maland›r›lmas›, ülkemizde ihraç edilen menkulk›ymet standartlar›n›n gelifltirilmesi ve ISIN kodutahsisi, yat›r›m fonlar› ve ortakl›klar›, bireyselemeklilik fonlar› ve di¤er kurumsal yat›r›mc›laratakas ve saklama hizmeti, Bankam›zca Türk ser-maye piyasas› aktörlerine sunulan bafll›ca hiz-metlerdir. Takas ve saklama kurumu olarak, üye-lerine bu kadar genifl bir hizmet a¤› sunmas› ne-deniyle, Takasbank’›n dünyada da özel bir konu-mu bulunmaktad›r. Özellikle geliflmekte olan ül-keler takas ve saklama sistemlerinde Takasbankmodelini irdelemekte; model bölge ülkelerine ör-nek oluflturmaktad›r.Takasbank, sundu¤u hizmetlerin kalitesini ve et-kinli¤ini artt›rmak için de iki konuya özel önemvermektedir. Bunlardan birisi sürekli geliflenteknolojiye ayak uydurmak ve özellikle kendisektöründeki son teknolojiyi ülkemiz takas ve

saklama sistemlerinde de kullanmak, di¤eri deiyi yetiflmifl ve konusunda uzman insan gücünesahip olmakt›r.Bir ülkenin sermaye piyasalar›n›n geliflmifllik se-viyesini gösteren en önemli unsurlardan biri, ta-kas ve saklama sisteminin etkinli¤i ve güvenilirli-¤idir. Özellikle yabanc› kurumsal yat›r›mc›lar, birülkeye portföy yat›r›m› yap›lmas› konusunda kararverirken, mutlaka takas ve saklama sistemlerinidetayl› olarak incelemektedirler. Bu konuda gereketkinlik, gerek güvenilirlik, gerekse de maliyet aç›-s›ndan yabanc› kurumsal yat›r›mc›lar›n takas vesaklama sistemimizi oldukça baflar›l› bulduklar›n›gönül rahatl›¤›yla söyleyebiliriz. Ülkemiz hisse se-netleri piyasas›nda yabanc› kurumsal yat›r›mc›oran›n›n %70 seviyelerinde olmas› da bunu aç›k-ça gösteriyor. Piyasa performans› çok baflar›l› ol-sa da, takas ve saklama sistemlerinin ve kurumla-r›n›n yeterince güvenilir ve etkin oldu¤una inan›l-mayan ülkelerin risk de¤erlendirmeleri her zamanyüksek olmakta ve bu da o ülkeye yap›lacak port-föy yat›r›mlar›n› k›s›tlamaktad›r.Bir ülkenin sermaye piyasalar›n›n gelifliminde veistikrar kazanmas›nda di¤er önemli bir faktör dekurumsal yat›r›mc›lar›n piyasadaki pay›d›r. Pro-fesyonel yat›r›m uzmanlar›nca modern portföy verisk yönetim modellerine uygun olarak yönetilenyat›r›m fonlar›, yat›r›m ortakl›klar›, bireysel emek-lilik fonlar›, sigorta flirketleri ve vak›f fonlar› gibikurumsal portföyler, bireysel birikimlerin serma-ye piyasas› enstrümanlar›na sa¤l›kl› ve organizebir flekilde aktar›m›n› sa¤layarak sermaye piyasa-lar›n›n geliflmesine çok önemli bir katk› sa¤la-

maktad›rlar. Kurumsal yat›r›m hizmetlerinde de takas ve sak-lama sistemi çok önemli bir yer tutmaktad›r. Yu-kar›da belirtilen yabanc› portföy yat›r›mlar› konu-sunda oldu¤u gibi, fon endüstrisinin yeterli geli-flim seviyesine ulaflabilmesinin temel koflullar›n-dan biri de, kurumsal yat›r›mc›lar için etkin ve gü-venilir bir takas ve saklama sisteminin kurulmuflolmas›d›r. Takasbank da, Sermaye Piyasas› Kuru-lu’nun ilgili düzenlemeleri ve görevlendirmeleriçerçevesinde, ülkemizdeki kurumsal yat›r›mc›laraen geliflmifl teknolojik imkanlardan da yararlana-rak, kapsaml› bir takas ve saklama hizmet yelpa-zesi sunmakta ve ayr›ca sistemin güvenilirli¤ininartt›r›lmas› için, düzenleyici otoriteye oldukça ge-liflmifl bir gerçek zamanl› izleme ve raporlamasistemi sa¤lamaktad›r. Bu hizmetlerin sa¤lanma-s›nda maliyet unsuru da her zaman ön planda tu-tulmakta, en kaliteli hizmet mümkün olan mini-mum maliyetlerle verilmektedir. Fon endüstrisinin ülkemizde geliflmesinin sa¤-lanmas› için, düzenleyici otoriteler ve piyasa ak-törleri ile sürekli olarak koordinasyon içerisindeçal›flmalar sürdürülmekte, bu kapsamda Banka-m›z, kurumsal yat›r›mc› taban›n›n geliflimi içinçok önemli çal›flmalar yürüten Türkiye KurumsalYat›r›mc› Yöneticileri Derne¤i ile de yak›n iflbirli-¤i içinde bulunmaktad›r. Ayr›ca Bankam›z, Ser-maye Piyasas› Kurulu’nun mevzuat çal›flmalar›n-da uzmanl›k alan› çerçevesinde her türlü deste¤ive katk›y› sa¤lamakta, sektöre iliflkin AB standart-lar›n› ve geliflmifl piyasalardaki yenilikleri yak›n-dan izlemektedir.

KAPAK


Bir ülkenin sermaye piyasalar›n›n geliflmifllik seviyesini gösteren en önemli

unsurlardan biri, takas ve saklama sisteminin etkinli¤i ve güvenilirli¤idir.

Özellikle yabanc› kurumsal yat›r›mc›lar, bir ülkeye portföy yat›r›m› yap›lmas›

konusunda karar verirken, mutlaka takas ve saklama sistemlerini detayl› olarak

incelemektedirler. Bu konuda gerek etkinlik, gerek güvenilirlik, gerekse de

maliyet aç›s›ndan yabanc› kurumsal yat›r›mc›lar›n takas ve saklama sistemimizi

oldukça baflar›l› bulduklar›n› gönül rahatl›¤›yla söyleyebiliriz.

TAKAS VE SAKLAMA S‹STEM‹

S ermaye Piyasas› Kurulu’nundüzenlemeleri uyar›nca ülke-mizde kurulan ve Türk menkul

k›ymetlerine yat›r›m yapan tüm yat›-r›m fonlar›, ortakl›klar›, bireyselemeklilik fonlar›, borsa yat›r›m fon-lar› ve ilgili mevzuat kapsam›ndaolan di¤er kurumsal yat›r›mc›lar,Takasbank sisteminde do¤rudanhesap açt›rmak zorundad›rlar. Ku-rumsal yat›r›mc›lar sözkonusu he-saplar üzerinden operatör kurumla-r› vas›tas›yla takas, saklama, hakkullan›mlar›, nakit transferleri gibiifllemlerini uzaktan eriflim yoluylaelektronik ortamda, gerçek zamanl›olarak gerçeklefltirmekte ve bu ifl-lemler için Takasbank taraf›ndansa¤lanan yaz›l›mlar› kullanmakta-d›rlar.

Fon portföylerine al›nan Türk men-kul k›ymetleri ve ters repo ifllemlerikarfl›l›¤› al›nan menkul k›ymetler,ödünç ifllemleri karfl›l›¤› al›nanmenkul k›ymet teminatlar›, ‹stanbulAlt›n Borsas›’ndan al›nan alt›n ve di-¤er k›ymetli madenler, Vadeli ‹fl-lemler Borsas›’nda al›nan aç›k po-zisyonlar, Takasbank nezdinde aç›-

lan kurumsal yat›r›mc› hesaplar›ndasaklanmaktad›r.

Takasbank hesaplar›nda tutulanmenkul k›ymetlere iliflkin bedelli,bedelsiz sermaye art›r›mlar›na kat›-l›m, temettü ödemesi, kupon ve itfaödemesi gibi tüm hak kullan›m ifl-lemleri de Takasbank sistemi üze-rinden elektronik ortamda gerçek-lefltirilmektedir. Söz konusu ifllem-lere iliflkin nakit transferleri de ku-rumsal yat›r›mc›lar ad›na Bankam›znezdinde aç›lan nakit hesaplar›üzerinden gerçek zamanl› olarakyap›lmaktad›r.

Takasbank saklama hesaplar›ndatutulan menkul k›ymetlere iliflkin or-ganize borsalarda gerçeklefltirilenal›m sat›m ifllemlerinin takas› da,Bankam›z sistemi vas›tas›yla uzak-tan eriflim yoluyla gerçeklefltiril-mektedir. Menkul k›ymet transferle-ri, serbest ve flartl› virman yoluylaelektronik olarak yap›labilmektedir.

Ayr›ca, yabanc› menkul k›ymetlereve Türk Eurobondlar›'na yat›r›m ya-pan fonlar ve di¤er kurumsal yat›-

r›mc›lar, Takasbank’›n genifl ulusla-raras› muhabirlik a¤›ndan faydala-nabilmekte ve s›n›r ötesi menkulk›ymet ve nakit takas ifllemleriniuzaktan eriflim yoluyla TakasbankSWIFT sistemi üzerinden karfl› tarafriski tafl›madan (DVP-Teslim Karfl›l›-¤› Ödeme Prensibi) güvenli olarakgerçeklefltirebilmektedirler. Port-föylerine ald›klar› yabanc› menkulk›ymetleri de, Takasbank muhabirhesaplar›na ba¤l› alt hesaplar›ndasaklatabilmekte ve her türlü hakkullan›m ifllemlerini de Takasbanküzerinden gerçeklefltirebilmekte-dirler.

Yukar›da belirtilen tüm ifllem detay-lar› Takasbank sisteminden gerçekzamanl› olarak raporlanabilmekte-dir.

Fonlar ve di¤er kurumsal yat›r›mc›-lar, fon portföylerinde tafl›d›klar›Türk Liras› nakit varl›klar› Banka-m›zca iflletilen ve ifllemlere garan-tör oldu¤umuz Takasbank Para Pi-yasas›’nda de¤erlendirebilmekte-dirler. Bu da özellikle fon endüstri-mizde önemli bir pay› olan likit fon-


Emin S. ÇatanaTakasBank Genel Müdürü

KurumsalYat›r›mc›laraSunulan Bafll›caHizmetler

lara ve di¤er kurumsal yat›r›mc›laranakit varl›klar›n› etkin olarak de¤er-lendirebilmeleri için önemli bir se-çenek sa¤lamaktad›r.

Kurumsal yat›r›mc›lara sa¤lanan di-¤er çok önemli bir hizmet; fon port-föylerinde bulunan hisse senetleri-nin Sermaye Piyasas› Kurulu’nundüzenlemeleri çerçevesinde kuru-lan ve organize bir piyasa olan “Ta-kasbank Ödünç Pay Senetleri Piya-sas›’nda” ödünç verilebilmesi veböylece fon portföylerinde orta veuzun vadeli olarak tafl›nacak olanhisse senetleri için fon pay sahiple-rine ek gelir sa¤lanabilmesidir. Sözkonusu piyasan›n takas› ve teminatyönetimi de Bankam›z taraf›ndangerçeklefltirilmekte ve böyleceödünç hisse senetleri mekanizma-s›n›n güvenli olarak iflletilmesi sa¤-lanabilmektedir.

Son dönemde geliflmifl borsalardaartan ifllem hacimleri ile oldukçaönemli bir enstrüman haline gelenBorsa Yat›r›m Fonlar›’n›n ülkemizdekurulabilmesi için Sermaye Piyasa-s› Kurulu ve fon kurucular› ile koor-dinasyon içerisinde gerçeklefltirilençal›flmalar ile, sistemin en önemliunsurlar›ndan biri olanfon pay›oluflturma ve geri al›m ( creation/re-demption) ifllemlerine iliflkin sistemoluflturulmufltur. Hisse senedi en-deksleri, Alt›n ve Tahvil ve Bonoendekslerine dayal› olarak kurulanBorsa Yat›r›m Fonlar› için enstrü-man tipine göre ayr› mekanizmalaroluflturularak, fon kat›lma belgeleri-nin kurucunun onay› ile fon portföy-

lerindeki varl›klarla de¤iflimine im-kan sa¤lanm›fl ve böylece Bor-sa’da oluflan fiyatlar›n gerçek var-l›k de¤erinden uzaklaflmas› önlen-mifltir.

De¤erleme, Mutabakat ve

Raporlama ‹fllemleriBankam›z sisteminde Sermaye Pi-yasas› Kurulu’nun belirlemifl oldu-¤u esaslar çerçevesinde, KurumsalYat›r›mc›lar›n portföy varl›k de¤erle-ri ve birim pay de¤erleri, mutabakatamac›yla günlük olarak hesaplan-maktad›r. Bu hesaplamada Banka-m›zda takas ve saklama kay›tlar›esas al›nmakta, Bankam›z d›fl›ndatutulan varl›klar ve yükümlülükler-de, fon operatörlerinin Bankam›zaelektronik ortamda yapt›klar› gün-lük bildirimler kullan›lmaktad›r.

Kurumsal Yat›r›mc›lar›n kurucu, yö-netici veya operatörleri, Bankam›z-taraf›ndan uygulamaya al›nan FO-NOPER yaz›l›m› ile günlük olarakportföylerine iliflkin bilgileri (portföyde¤eri, fon toplam de¤eri vs) siste-mimize girmekte bu de¤erler Ban-kam›z taraf›ndan hesaplanan de-¤erlerle karfl›laflt›r›lmakta ve günlükmutabakat yap›lmaktad›r.FONOPER sistemimiz vas›tas›ylaKurumsal Yat›r›mc›lar›n sistemimizeaktard›¤› tüm bilgiler ve sistemimiz-de yap›lan tüm de¤erleme ve ra-porlamalar, günlük olarak SermayePiyasas› Kurulu’na gözetim ve de-netim ifllemlerinde kullan›lmakamac›yla iletilmektedir.

Veri Sa¤lama HizmetiSermaye Piyasas› Kurulu’nun dü-zenlemeleri çerçevesinde; Kurum-sal Yat›r›mc›lar›n fon pay de¤erleri,portföylerindeki varl›klar›n yüzdeselda¤›l›mlar› gibi bilgiler, oluflturulanveri seti ile Bankam›zla sözleflmeimzalam›fl olan veri da¤›t›m flirket-lerine günlük olarak iletilmektedir.Böylece yat›r›mc›lar fon pay de¤er-lerini veri yay›n flirketlerinden sa¤-l›kl› olarak izleyebilmekte, portföyyöneticileri ve araflt›rmac›lar fonportföylerine iliflkin çeflitli bilgilerekolayca ulaflabilmektedirler.

Bireysel Emeklilik Fonlar›na

Sunulan HizmetlerÇok say›da kat›l›mc›n›n birikimli ta-sarruflar›n› yöneten ve uzun vadeliyat›r›m araçlar›na yat›r›m yapabilenbireysel emeklilik fonlar›, ülkelerinsermaye piyasalar›n›n geliflmesin-de ve derinlik kazanmas›nda çokönemli rol oynamaktad›rlar. Ülke-mizde de, Hazine Müsteflarl›¤› veSermaye Piyasas› Kurulu’nun dü-zenlemeleri çerçevesinde oluflturu-lan Bireysel Emeklilik Sistemi’ninkurulmas›nda Bankam›z çok önem-li bir rol üstlenmifltir. Yukar›da bah-sedilen genifl hizmet yelpazesi bi-reysel emeklilik fonlar› için de sa¤-lanm›fl, ayr›ca, ilgili mevzuat gere¤ibireysel emeklilik sistemi kapsa-m›ndaki fon paylar›n›n kat›l›mc› ba-z›nda izlenmesi içinde gerekli altyap› oluflturulmufltur.Bu kapsamda, bireysel emeklilik

KAPAK


Kurumsal Yat›r›mc› Tipi Hesap Say›s› Net Varl›k De¤eri (Milyon YTL)

Yat›r›m Fonu 316 25,212.6

Bireysel Emeklilik Fonu 115 5,813.8

Borsa Yat›r›m Fonu 9 190.4

Yat›r›m Ortakl›¤› 34 596.6

TAKASBANK Sisteminde Kurumsal Yat›r›mc›lara ‹liflkin Temel Göstergeler (2008 Eylül )

flirketleri, sisteme kat›lan herbir müflteriiçin, Takasbank sisteminde alt hesapaçarak, müflterilerine ait fon kat›lma bel-gelerini bu hesaplarda kayden izlemekzorundad›rlar. Bireysel emeklilik sistemi-ne dahil olan kat›l›mc›lar, sisteme yat›rd›k-lar› nakit katk› paylar› karfl›l›¤›nda alt he-saplar›na aktar›lan ve Takasbank nezdin-de kayden tutulan bireysel emeklilik fonupay adetlerini, Takasbank’›n sesli yan›tsistemi olan Alo-Takas ve ‹nternet anasayfam›zda bulunan TakasNET ekran›arac›l›¤› ile ö¤renme imkan›na sahiptirler.Bu da sistemin güvenli¤ini ve fleffafl›¤›n›bir kat daha artt›rmaktad›r.Ayr›ca, bireysel emeklilik fonlar›na iliflkinportföy yönetiminin Sermaye Piyasas›Kurulu’nun ilgili düzenlemelerinde belirti-len portföy yönetim ilkelerine uygunlu¤u,Takasbank sisteminde saklama kay›tlar›ve fon bildirimleri çerçevesinde izlen-mekte ve Sermaye Piyasas› Kurulu’naelektronik ortamda günlük olarak rapor-lanmaktad›r.Sermaye piyasalar›n›n gelifliminde fonendüstrisinin çok önemli bir yeri oldu¤u-na inanan Takasbank, bugüne kadar ol-du¤u gibi bundan sonra da bu konudaüzerine düflen görevleri eksiksiz olarakyerine getirmeye çal›flacak, düzenleyiciotoriteler ve piyasa aktörleri ile koordi-nasyon içerisinde gelifltirece¤i yeni pro-jeler ile katk›lar›n› sürdürecektir.


Kurumsal Yat›r›mc› Tipleri Portföy Da¤›l›m Grafikleri

Yat›r›m Fonlar›

33.24%

4.13%

61.03%

0.09%

TAHV‹L-BONO

EUROBOND, YABANCI MENKUL KIYMETLER

TERS REPO

H‹SSE SENED‹

TAKASBANK PARA P‹YASASI


TAHV‹L-BONO

EUROBOND, YABANCIMENKUL KIYMETLER

VADEL‹ MEVDUAT

TERS REPO

H‹SSE SENED‹

Bireysel Emeklilik Fonlar›

63.77%

0.04%7.72%

19.09%

5.59%

3.78%

Borsa Yat›r›m Fonlar›

69.07%

0.54%

30.39%

TAHV‹L-BONO

TERS REPO

H‹SSE SENED‹

3 9 .4 5 %

Yat›r›m Ortakl›klar›

TAHV‹L-BONO

EUROBOND, YABANCIMENKUL KIYMETLER

TERS REPO

H‹SSE SENED‹


0.49%

36.84%

22.98%0.24%

Bireysel emeklilik sistemine dahil olan kat›l›mc›lar, sisteme

yat›rd›klar› nakit katk› paylar›karfl›l›¤›nda alt hesaplar›na

aktar›lan ve Takasbank nezdinde kayden tutulan

bireysel emeklilik fonu pay adetlerini, Takasbank’›n sesli

yan›t sistemi olan Alo-Takas ve‹nternet ana sayfam›zda

bulunan TakasNET ekran› arac›l›¤› ile ö¤renme imkan›na

sahiptirler.

ARAfiTIRMA


Ülkemizde gerçeklefltirilenhalka arzlarda sat›fl ve da-¤›t›m yöntemlerini düzen-

leyen tebli¤ 27/10/1993 tarihindeResmi Gazete’de yay›nlanarak yü-rürlü¤e girmifl olan “Sermaye Piya-sas› Araçlar›n›n Halka Arz›nda Sa-t›fl Yöntemlerine ‹liflkin EsaslarTebli¤i”dir.

‹lgili tebli¤; yat›r›m fonlar›, özelemeklilik fonlar›, menkul k›ymetleryat›r›m ortakl›klar›, risk sermayesiyat›r›m ortakl›klar›, gayrimenkul ya-t›r›m ortakl›klar›, sigorta flirketleri,emekli ve yard›m sand›klar›, vak›f-lar ve 506 say›l› Kanunun geçici20. maddesi uyar›nca kurulmuflolan sand›klar ile kamuya yararl›dernekleri kurumsal yat›r›mc› ola-rak tan›mlam›flt›r.

Halka arzla ilgili talep toplama sü-resi, flekli, baflvurular›n de¤erlen-dirilmesi, sermaye piyasas› araçla-r›n›n teslimi ve karfl›lanamayan ta-leplere ait bedellerin iadesi gibihususlara SPK taraf›ndan onayla-

nan sirkülerde yer verilir.‹zahname ve sirkülerde belirtilmekkayd›yla; halka arzlarda paylar›nyat›r›mc› grubuna, ihraçc›n›n çal›-flanlar›na, ticari organik ba¤› bulu-nan yat›r›mc› kitlesine veya ihraçc›-n›n/hissedar›n belirleyece¤i bir ya-t›r›mc› kitlesine sat›lmak üzere s›-n›rland›r›labilece¤i ve sat›fl s›ras›n-da talep edilebilecek paylar›n mik-tarlar›na ihraçc›n›n yönetim kuru-lunca veya hissedar taraf›ndan as-gari veya azami limitler konulabile-ce¤i de ilgili tebli¤in 10.6.2004 ta-rihinde de¤ifltirilerek son fleklinialan 4.1.1.4. maddesinde hükmeba¤lanm›flt›r.

‹lgili madde kapsam›nda halkaarzda belirli gruplara tahsisat yap-mak isteyen ihraçc›lar, halka arzedilecek paylar›n sat›fl tutar›n›n142 milyon Yeni Türk liras› ve üze-rinde olmas› halinde halka arz edi-lecek paylar›n miktar›n›n en az%30 unu, 142 milyon Yeni Türk li-ras›n›n alt›nda olmas› durumundaise en az %50 sini küçük bireysel

Halka ArzlardaKurumsalYat›r›mc›larYeflim Karayel

‹fl Yat›r›m Halka Arz ve Özellefltirme Müdürü

ARAfiTIRMA


yat›r›mc›lara tahsis etmek zorunda-d›rlar. Paylar›n talep edenler aras›nda da-¤›t›m› konusu da ayn› tebli¤de dü-zenlenmifltir. Paylar ya tebli¤in4.1.1.7. Da¤›t›m ‹lkeleri maddesin-de düzenlenen flekilde sat›fla sunu-lan toplam tutar›n, talep eden yat›-r›mc› say›s›na bölünmesi suretiyleya da 4.1.1.10. Oransal Da¤›t›mYöntemi maddesinde düzenlenenflekilde arz›n talebi karfl›lama ora-n›n hesaplanarak taleplerin bu oranile çarp›lmas› suretiyle da¤›t›labil-mektedir.

Ancak tebli¤, kendileri için belirli birmiktar pay ayr›lm›fl yat›r›mc›lar ara-s›nda da¤›t›m›n, izahname ve sirkü-lerde aç›klanan esaslar çerçeve-sinde yap›laca¤›n› da hükme ba¤-lam›flt›r.

Bu düzenlemeler uyar›nca; Türki-ye’de gerçeklefltirilen halka arzlardaçeflitli gruplara tahsisler yap›lmakta-d›r. Hemen hemen tüm arzlarda gö-rülen bafll›ca tahsis gruplar›:

- fiirket ve/veya Grup Çal›flanlar›- Kurumsal Yat›r›mc›lar- Yabanc› Kurumsal Yat›r›mc›lard›r.

Türkiye’de gerçeklefltirilen halkaarzlarda yurt içi kurumsal yat›r›mc›-lar SPK mevzuat› gere¤ince bedeli-ni halka arz fiyat aral›¤›n›n tavan›n-dan talep an›nda yat›rmak flart›ylapay talebinde bulunabilmekte, da-¤›t›m da yukar›da anlat›lan iki yön-temden biri ile gerçeklefltirilmekte-dir. Tebli¤in “kendileri için belirli birmiktar pay ayr›lm›fl yat›r›mc›lar ara-s›nda sirkülerde aç›klanan esaslarçerçevesinde da¤›t›m yap›labilece-¤i” hükmü de yurt içi kurumsal yat›-r›mc›lar aç›s›ndan çeflitli nedenlerleuygulanamamaktad›r.

Yabanc› kurumsal yat›r›mc›lar›nTürkiye’deki halka arzlara ilgi gös-

termesinin sa¤lanabilmesi içinözellikle talep toplama ve da¤›t›mkonular›nda uluslararas› uygulama-lara paralellik sa¤lanmas› gerekli-dir. Bu nedenle yabanc› kurumsalyat›r›mc›lar, flirket yöneticileriningerçeklefltirdi¤i tan›t›m toplant›la-r›yla flirketi daha iyi tan›ma f›rsat› dabularak taleplerini fiyat aral›¤› için-de kalmak kayd›yla çeflitli fiyatlar-dan çeflitli miktarlarla arac› kurumailetebilmektedirler. Bu durumda ni-ha-i fiyat›n tespitinde söz sahibiolabilmektedirler. Ayr›ca, tebli¤in“kendileri için belirli bir miktar payayr›lm›fl yat›r›mc›lar aras›nda sirkü-lerde aç›klanan esaslar çerçeve-sinde da¤›t›m yap›labilece¤i” hük-münü uygulayarak yabanc› kurum-sal yat›r›mc›lar aras›nda da¤›t›mgenellikle ihraçç›n›n uygun gördü-¤ü flekilde yap›lmaktad›r. ‹hraçç›larve/veya lider arac› kurum paylar›nikincil piyasa performans›n› da gö-zönünde tutarak yabanc› kurumsalyat›r›mc›ya ayr›lan tahsisat içerisin-de diledikleri gibi serbestçe da¤›-t›m yapabilmektedirler. Baz› yat›-r›mc›lar›n talepleri tamamen karfl›la-n›rken baz›lar›n›n talepleri ise hiçkarfl›lanmayabilir. Böylelikle, hisse-yi uzun süre elde tutacak uzun va-deli kurumsal yat›r›mc›larla, k›sa va-deli kar amac› güden ve bu amaç-la al›m yapan kurumsal yat›r›mc›lararas›nda da ilki lehine bir fark yara-t›lmas› imkan› do¤maktad›r.

Bu nedenlerle de son dönemlerdeyap›lan halka arzlarda yabanc› ku-rumsal yat›r›mc›ya yukar›da belirti-len yasal s›n›rlamalar›n elverdi¤i enüst düzeyde pay ayr›larak tahsisatyap›ld›¤› görülmektedir.

Bireysel yat›r›mc›lara ayr›lmas› zo-runlu olan payda düflünüldü¤ünde,yerli kurumsal yat›r›mc›lar için halkaarzlarda yap›lan tahsisat çok düflükoranlarda olabilmektedir. Türki-ye’de kurumsal yat›r›mc›lar kendile-

ri için ayr›lan %2-5’lik tahisat gru-bunda halka arza kat›labilmekte vefiyat üzerinde hiç bir belirleyici etki-leri olamamaktad›r. Da¤›t›m sonras›paylar›na düflen hisse miktar› port-föy büyüklüklerinin yan›nda genel-likle önemsiz bir tutar oluflturmakta-d›r. Bu nedenle de ‹MKB’de ifllem-lerin bafllamas›ndan k›sa bir süresonra sat›fl yönünde karar veril-mektedir.

Kurumsal yat›r›mc›lar›n uzun vadelikararlar› alabilmeleri ve daha yük-sek kat›l›m sa¤layabilmeleri içinhalka arzlarda yabanc› kurumsalyat›r›mc›larla eflit haklara sahip ola-bilmelerinin sa¤lanmas› gerekmek-tedir. Böylelikle ihraçç›lar, yerli ku-rumsal yat›r›mc›lar için daha yük-sek oranlarda tahsisat da yapabile-ceklerdir.

Mehmet Besimo¤luOyak Menkul De¤erler

Ekonomist


Türkiye yak›n tarihinde, dövizkrizleriyle s›k s›k karfl›lafl›lm›fl-t›r. Özellikle sermaye hareket-

lerinin serbest b›rak›lmas› ve devletinh›zla artan borçlanma ihtiyac› ile bir-likte 1989 y›l›nda gündeme gelen s›-cak para girifli, Türkiye'yi sürekli kri-ze aç›k hale getirmifltir. 1990'l› y›llar-dan sonra para ve sermaye piyasa-lar›ndan yüksek getiri elde eden s›-cak paray› ülkeye çekmek ve tutmakiçin Türk liras› faizlerini yüksek tut-mak durumunda kal›nm›fl ve bu du-rumda kur bask› alt›nda kalm›flt›r.1994 ve 2001 y›l› krizlerinin arkas›n-daki temel neden olarak öne ç›kankur çapas› sisteminin TL’nin afl›r› de-¤erlenmesine yol aç›p, ülkeyi s›cakparaya aç›k hale getirmesinin önünegeçmek ad›na 2001 krizinin bir dö-nüm noktas› oldu¤u düflünüldü vedalgal› kura geçildi. Bir dönemin ka-pand›¤› düflünülüp “ihracata dayal›istikrarl› büyüme” amaçland›ysa da,geliflmeler pek de bu flekilde olmad›.

Küresel likiditedeki bollaflman›n ver-di¤i deste¤in yan›s›ra, uygulanan s›-

k› maliye ve para politikas› ile yap›salreformlar›n h›zla hayata geçirilmesisonucu düzelen ekonomik görünüm,TL’nin h›zla de¤erlenmesine yol açt›.Özellikle 2002 y›l›nda bafllayan eko-nomideki dönüflüm sürecinin küresellikidite ile desteklenmesi ile enflas-yon tek haneye inerken; büyüme sonalt› y›lda ortalama %7 düzeylerindeseyretti. Bu olumlu görüntü, Türki-ye’nin yabanc› yat›r›mc›lar aç›s›ndanbir cazibe merkezi olarak tercih edil-mesine sebep oldu. Ülkeye akan ya-banc› sermaye Türk Liras›’n›n makrodinamiklerden ba¤›ms›z olarak güç-lenmesinde belirleyici oldu.

Bu süreç halen de devam etmekte-dir. Reel kurun A¤ustos 2008 sonun-da 1.94 rekor seviyelerine kadar yük-selmesi dezenflasyon sürecine yar-d›mc› olmufltur. Ancak ayn› zamandada yerel sanayinin bask›lanmas›,özellikle yerli hammadde/aramal› kul-lan›m›n› azaltarak sanayinin yap›s›n›nde¤iflmesine sebep olmufltur. Bu du-rum, di¤er olumsuz etkilerinin yan› s›-ra, d›fl ticaret dengesinde kal›c› ha-

Kronik hastal›k:Cari Aç›k…

Cari aç›¤› oluflturan

en büyük kalem olan

d›fl ticaret aç›¤›n›n

yap›sal bir de¤iflimin

sonucu oldu¤u göz

önüne al›nd›¤›nda;

trendin k›sa vadede

de¤iflmesinin zor

oldu¤u görülmektedir.

“

EKONOM‹ST GÖRÜfi

Global piyasalarda kriz devam ederken, cari aç›k

Türkiye aç›s›ndan en önemli risk unsuru olarak ortaya

ç›kmaktad›r. Cari aç›¤› oluflturan en büyük kalem olan

d›fl ticaret aç›¤›n›n yap›sal bir de¤iflimin sonucu oldu¤u

göz önüne al›nd›¤›nda; trendin k›sa vadede de¤iflmesinin

zor oldu¤u görülmektedir.

”

sara ve cari aç›¤›n genifllemesine yolaçmaktad›r. Bunun d›fl›nda, enerjikullan›m›nda ithalata dayal› do¤al-gaz, petrol ve taflkömürünün pay› gi-derek artmaktad›r ki; bu durum ener-ji faturas›n› kabartmaktad›r. Özellikledo¤algaz›n elektrik üretiminde ve›s›nma amaçl› olarak kullan›lmas›ndayaflanan art›fl ülkenin enerji faturas›n-daki art›fl›n en önemli belirleyicilerin-den biri olmufltur.

Bunun d›fl›nda, en önemli ihracat ka-lemlerinden biri olan otomotiv sanayiihracatta oldu¤u kadar ithalat aramala olan ba¤›ml› yap›s› aç›s›ndan it-halat taraf›nda da belirleyici olmakta-d›r. Özellikle 2001 sonras›nda yeniyat›r›mlar›n tamamlanarak devreyegirmesi, sektördeki artan kapasite veverimlilik art›fl› ile sektörün önemli birihracat kalemi olmas›na sebep ol-mufltur. Fakat gelecek döneme iliflkinolarak özelikle AB taraf›nda bir daral-man›n öncelikle otomotiv sektörünüetkileyece¤i aç›kt›r. Di¤er önemli ih-racat kalemlerinden biri olan daya-n›kl› tüketim mallar›nda da ithalataçok ba¤›ml› bir yap› görünmektedir.‹thal girdiye en az ba¤›ml› olan sek-törlerden biri olan tekstil/giyim sektö-rü TL’deki de¤erlenmenin en olum-suz etkiledi¤i sektörlerin bafl›nda gel-mektedir. Öne ç›kan ihracat kalemle-rinin gitgide ithal ara mal›na yönlen-meleri ihracat/ithalat dinamikleri vas›-tas›yla cari aç›k üzerinde risk olufltur-maktad›r.

Özellikle 2003 y›l›nda h›zlanan ya-banc› sermaye ak›m› ile TL’nin de¤er-lenme süreci daha güçlenerek de-vam etmektedir. 2002–2007 y›llar›aras›nda yurtiçine do¤rudan serma-ye girifli 58,2 milyar dolar seviyesindegerçekleflmifltir. Bu giren paran›n22,5 milyar dolarl›k k›sm› özellefltirmegelirlerinden oluflmaktad›r ve bu mik-tar Türkiye borç stokunu düflürmeiçin kullan›lm›fl olsa da tek seferlikgelirler ba¤›ml›l›k yaratma riski tafl›-maktad›r.

Global piyasalarda kriz devam eder-

ken, cari aç›k Türkiye aç›s›ndan enönemli risk unsuru olarak ortaya ç›k-maktad›r. Cari aç›¤› oluflturan en bü-yük kalem olan d›fl ticaret aç›¤›n›n ya-p›sal bir de¤iflimin sonucu oldu¤ugöz önüne al›nd›¤›nda; trendin k›savadede de¤iflmesinin zor oldu¤u gö-rülmektedir.

Finansman taraf›n›n yap›s›na bak›ld›-¤›nda do¤rudan yabanc› yat›r›m›ncari aç›¤›n finansman›nda pay›n›nbeklentiler dahilinde düfltü¤ünü veson dönemde di¤er sektörler borç-lanmalar›n›n cari aç›¤›n %80 gibi birbölümünü finanse etmeye bafllad›¤›n›görüyoruz. Bu ba¤lamda yurtd›fl›nda-ki çalkant›ya ba¤l› olarak küresel liki-ditenin daralmas› halinde finansmantaraf›n›n olumsuz etkilenece¤i aç›kt›r.Cari aç›¤›n bu derece yüksek oldu¤ubir ülkede harcama artt›r›c› ad›mlar-dan kaç›n›l›p, maliye politikas›ndakidisiplin önem tafl›maktad›r. Yerel se-çimler öncesinde hükümetin mali di-siplini bozacak ad›mlar at›yor olmas›,Merkez Bankas›’n›n daha temkinli ol-mas›na yol açabilecektir.


Türkiye Elektronik Fon Al›m-Sat›m

Platformu Projesi nedir? Bize k›-

saca anlatabilir misiniz?Ülkemizde fon paylar›n›n al›m sat›mifllemleri çeflitli kurulufllar taraf›n-dan standart olmayan birtak›m faksve telefon talimatlar›yla gerçekleflti-rilmekte ve her kurum ifllemleri birdi¤eriyle karfl›l›kl› olarak birebiryapmaktad›r. Bu kurumlar›n hemkendi aralar›nda hem de müflterile-riyle yapt›klar› ifllemlerde kullanabi-lecekleri bir standart bulunmamak-tad›r. En önemli sorunlardan biri debanka, arac› kurum, portföy yöne-tim flirketi, bankalar›n flubeleri,ATM’leri, ‹nternet flubeleri gibi de-¤iflik fon da¤›t›m kanallar›yla fon ifl-lemleri yapan kurulufllar aras›ndakietkileflimin belli bir standard›n›n ol-mamas›d›r. Bu sebeple konuya yö-nelik olarak Bankam›z taraf›ndanbir proje bafllat›lm›flt›r. Buradaamac›m›z Takasbank nezdinde,fon paylar›n›n ilgili kurulufllar tara-f›ndan, web tabanl› olarak düflün-dü¤ümüz elektronik bir ortamda,karfl›l›kl› olarak al›n›p sat›labilmele-rine olanak sa¤layacak, yeni payihrac›, bu paylar›n geri al›m ifllemle-ri gibi ifllemlerin de yap›lmas›n›sa¤layacak bir da¤›t›m platformukurmakt›r. Bu ifllemlerin takas› tabi-i yine Takasbank taraf›ndan yap›la-cakt›r. Böylelikle Takasbank olarakülkemiz sermaye piyasas›n›n ve fonendüstrisinin geliflmesine daha faz-la katk› sa¤layabilece¤iz.Projenin sektöre sa¤layaca¤› kat-

k›lar neler olacakt›r?

Bundan da bahsedebilir misiniz?Fon paylar›n›n da¤›t›m›n›n, fon ku-rucular› ile fon da¤›t›m› yapan ban-kalar, arac› kurumlar, fon yönetimflirketleri gibi kurulufllar aras›ndadaha etkin ve h›zl› yap›labilmesisa¤lanacakt›r. Ayn› zamanda da¤›-t›m a¤›ndaki k›s›tlar nedeniyle fonsat›fl›nda zorlanan fon yöneticileri-ne yeni bir olanak sunulacak ve da-¤›t›m ifllevini yerine getiren di¤erkurumlara da yeni bir gelir kayna¤›sa¤lanacakt›r.Bu projeyle, fon kurucular›na ulusal

bazda bir yat›r›m fonu da¤›t›m ka-nal› sunulacakt›r. Böylelikle sektör-de fon paylar›n›n da¤›t›m a¤›n›n ge-niflletilmesi sa¤lanacak, pazarlamaimkanlar› ve rekabet artm›fl olacak-t›r. Fon yöneticileri bu yeni da¤›t›mkanal› arac›l›¤›yla yönettikleri fonbüyüklüklerini artt›rabileceklerdir.Arac› kurulufllar›n kendi aralar›ndayapt›klar› fon ifllemlerinin takas› Ta-kasbank bünyesinde merkezilefle-cek, ifllemler standart hale getirilmiflolacakt›r. Fon sektöründe artan re-kabet fon yönetim ücretlerinde azal-maya neden olacak ve böylelikledüflen maliyetler yat›r›m fonlar›n› ya-t›r›mc›lar nezdinde daha cazip halegetirecektir.

Bu platforma hangi kurulufllar

üye olabilecekler?Biz baflta fon kurucular› olmak üze-re ülkemizde faaliyet gösteren bü-tün bankalar›n, arac› kurumlar›n,saklama hizmeti sunan bankalar›nve portföy yönetim flirketlerinin busistemde yer almas›n› arzu etmek-teyiz.

Platformun iflleyifli hakk›nda bize

biraz bilgi verebilir misiniz?Bu platformda ifllemler Bankam›zile Merkezi Kay›t Kuruluflu aras›ndasa¤lanacak entegrasyonla sonuç-land›r›lacakt›r. Platforma üye ola-cak kurulufllar Merkezi Kay›t Kuru-luflu nezdinde bir hesap açt›racak-lard›r. Takasbank nezdinde ise na-kit blokaj hesab› olacakt›r. Fon Ku-

KAPAK


Takasbank Fon Platformu

Bu projeyle, fon kurucular›na ulusal bazda bir yat›r›m fonu da¤›t›m

kanal› sunulacakt›r. Böylelikle sektörde fon

paylar›n›n da¤›t›m a¤›n›ngeniflletilmesi sa¤lanacak,pazarlama imkanlar› ve rekabet artm›fl olacakt›r. Fon yöneticileri bu yeni

da¤›t›m kanal› arac›l›¤›ylayönettikleri fon büyüklüklerini

artt›rabileceklerdir.

“

”

rucular› platformda ifllem görecekfonlarla ilgili bilgileri sisteme tan›m-layacak, istedikleri zaman ise bubilgileri güncelleyebilecektir. Fonda¤›t›c›lar› Takasbank ekranlar›n-dan bu bilgileri izleyebileceklerdir.Al›m-sat›m emirleri Takasbank sis-temine uzaktan eriflim yoluyla ileti-lecektir. Fon da¤›t›m kuruluflununal›fl ifllemi için gerekli olan nakit ilesat›fl ifllemi için gerekli kat›lma bel-geleri talimat›n sistem taraf›ndanonaylanmas› ile birlikte bloke edile-cektir. Fon kurucusu için sat›fl iflle-minde kat›lma belgesi blokaj›, tali-mat›n sisteme tan›mland›¤› gün iti-bariyle gerçeklefltirilecektir. Fonkurucusu kat›lma belgesi geri al›mifllemi için gerekli olan nakit, valörtarihinde kurucu borç kapatma iflle-mi olarak yap›lacakt›r. Sistemdefon kurucusu taraf›ndan tan›mlananpasif sat›fl talimat›n›n olmas› duru-munda, pasif talimat tamamlan›n-caya kadar girilen aktif al›m emirle-ri için otomatik olarak fon kurucusuonay› al›nm›fl kabul edilecektir. Fonda¤›t›m kuruluflu, sisteme tan›mla-d›¤› talimatlar› fon kurucusu onay›n-dan önce iptal edebilecektir. ‹ptalifllemi ile talimat için bloke edilmiflnakit/kat›lma belgesi serbestlefltiri-lerek kurumun serbest hesab›naaktar›lacakt›r. Fon kurucusununonaylad›¤› ancak valör tarihindefon kurucusu taraf›ndan borç ka-patma yap›lmayan sat›fl ifllemleriiçin belirlenecek son saatte sistem-de otomatik borç kapatma yap›la-cakt›r. Valör tarihinde ifllem için ge-rekli nakit ve k›ymetin bloke edilmiflolmas› flart› kontrol edilerek ifllemeflanl› olarak gerçeklefltirilecektir.Fon da¤›t›m kuruluflunun al›fl ifllemiiçin bloke edilen nakdi, ifllem içingerekli tutardan fazla ise; ifllemingerçekleflmesi ile birlikte kalan tu-tar serbestlefltirilerek fon da¤›t›c›s›kurum serbest hesab›na aktar›la-cakt›r. Sisteme tan›mlanan ileri va-lörlü ifllemler, sisteme tan›mland›¤›gün fon kurucusu taraf›ndan belir-lenen fon ifllem son saatine kadarve fon kurucusunun onay› ile iptal

edilebilecektir. Valör tarihinde ger-çekleflmeyen tüm ifllemler iptal edi-lecektir. Blokeler serbestlefltirilerekilgili hesaplara geri aktar›lacakt›r.Fon paylar› için fiyat oluflmayacak,ifllemler kurucunun ilan etti¤i fiyat-lar üzerinden gerçeklefltirilecektir.‹fllemin valör tarihinde ifllem içingerekli nakit ve k›ymetin bloke edil-mifl olmas› flart› olacak ve bu flarttamam ise ifllem eflanl› olarak ger-çeklefltirilecektir. Gerçekleflen ifl-lemlerin takas› teslim karfl›l›¤› öde-me prensibi çerçevesinde Takas-bank taraf›ndan gerçeklefltirilecek-tir. Ayr›ca fon kurucular› operasyo-nel ifllemlerini gerçeklefltirmek üze-re operatör üye de tayin edebile-ceklerdir. Sistemde komisyon öde-mesi de mümkün olacak, fon kuru-cusu taraf›ndan kat›lma belgesial›m-sat›m ifllemlerine arac›l›k edenfon da¤›t›c›s› kurulufllara ödenecekkomisyon aktar›m ifllemleri de Ta-kasbank sisteminde yap›lacakt›r.Bütün bu sistemin de ‹nternet ta-banl› olarak olmas›n› planl›yoruz.

Peki bu tür platformlar›n yurtd›-

fl›nda örnekleri var m›?Fon ifllemlerinde ortaya ç›kan ope-rasyonel yükün hafifletilmesi ve fonendüstrisine standart bir da¤›t›mkanal›n›n sa¤lanmas› fikri, ilk defaAmerika Birleflik Devletleri’nde or-taya ç›km›flt›r. ABD’de 1980’lerinbafl›nda yat›r›m fonlar›n›n yönetici-leri etkin bir otomasyon sistemindestandart mesajlar› kullanarak ifllem-lerini gerçeklefltirebiliyorlar; ancakfon paylar›n›n al›m sat›m›n› gerçek-lefltiren fon da¤›t›m kurulufllar› bu-nun aksine ilkel birtak›m yöntemler-le, standard› olmayan faks, telefonmesajlar› ile ifllemlerini gerçeklefltir-mekteydiler. Avrupa’da ise genelolarak fon da¤›t›m kurulufllar›n›n enbüyük sorunu, ifllemlerin doküman-tasyonunun inan›lmaz flekilde art-m›fl olmas›yd›. Fon da¤›t›m kurulufl-lar›n›n hem kendi aralar›nda hemde müflterileriyle kullanabilecekleribir standart oluflturulamam›fl olma-s› nedeniyle, her kurum kendi çözü-

münü gelifltirmekte ve bu da stan-dardizasyondan giderek uzaklafl›l-mas›na neden olmaktayd›. Çözül-mesi gereken sorun fon da¤›t›m ka-nallar› (banka, fon yöneticisi, arac›kurum, sigorta flirketi, finans dan›fl-man›, banka flubesi, ATM, ‹nternet,posta idaresi, telefon) ile fon kuru-cusu aras›ndaki iletiflimin standarthale getirilmesiydi. Fon yöneticisigenellikle fon da¤›t›m›, fon idaresi,fon transferi, fon saklamas› gibi hiz-metleri d›fl kaynaklardan (outsour-cing) sa¤lamaktad›r. Bu kurumlarhisse senedinde de benzer ifllevle-ri olmas›na ra¤men otomasyon sa-yesinde sorunsuz çal›fl›rken, fonlar-da transfer ifllemlerinin %95’i faksile sonuçland›r›lmaktayd›. Bu tür birfon platformu Fund/SERV ad›yla ilkdefa 1986 y›l›nda Amerikan DTCCflirketi nezdinde kurulmufl, bunu ta-kiben süreçte Avrupa’da Eurocleartaraf›ndan iflletilen FundSettle veClearstream taraf›ndan iflletilenVestima+ platformlar› kurulmufltur.Bugün ABD ve AB’deki fon al›m-sa-t›m ifllemlerinin önemli bir k›sm› buplatformlar arac›l›¤›yla gerçeklefl-mektedir. Örne¤in Amerika’da yat›-r›m fonlar›n›n taraf oldu¤u ifllemleriçinde, Fund/SERV üzerinden yap›-lan ifllemlerin oran› yaklafl›k %90 ci-var›ndad›r. 2006 y›l›nda bu plat-formda 143 milyon ifllem gerçek-leflmifl olup, bu ifllemlerin tutar› iseyaklafl›k 2.1 trilyon USD’dir. Ameri-ka’daki Fund/SERV’ün 1,000’inüzerinde üyesi bulunmaktad›r. Av-rupa’daki FundSettle platformunda31,000 fon, Vestima+ platformundaise 16,000 fon ifllem görmektedir.Bu sistemler uluslararas› piyasalar-da fon ifllemleri gerçeklefltirmekte.Bu platformlar ülkelerindeki fonsektörünü büyütmüfller, fon al›m-sat›m ifllemlerini kolaylaflt›rm›fllar,fon ifllemlerindeki operasyonel sü-reçleri azaltm›fllar ve sektöre bü-tünlük kazand›rm›fllard›r.

KAPAK


Cem TözgeAta Portföy Yönetimi

Portföy Yöneticisi

FON YÖNET‹M‹


Ata Portföy hakk›nda k›saca bilgi

verir misiniz?1993 y›l›nda kurdu¤u ilk yat›r›m fonuile somut bir fon yönetim geçmifli vetecrübeli fon yönetimine sahip AtaPortföy, Ata Yat›r›m’›n kurucusu oldu-¤u 7 adet menkul k›ymet yat›r›m fonu-nu, yat›r›m ortakl›¤›n› ve Ankara Emek-lili¤e ait 3 adet emeklilik fonunu yönet-mektedir. Yönetilen Yat›r›m fonlar›n›n 3adeti A Tipi (Karma, De¤iflken, En-deks), 4 adeti ise B Tipi (De¤iflken,Özel Portföy Yönetimi, Tahvil-Bono, Li-kit) statüsündedir. Yönetilen emeklilikfonlar› ise Ankara Emeklilik KamuBorçlanma Araçlar› Fonu, AnkaraEmeklilik Para Piyasas› Likit Kamu Fo-nu ve Ankara Emeklilik Uluslararas›Borçlanma Araçlar› Fonu’dur.

Ata Yat›r›m’›n B Tipi De¤iflken Fon’u

hakk›nda k›saca bilgi verir misiniz?Ata Yat›r›m, ilk B tipi de¤iflken fonunu05/10/2001 tarihinde kurmufltur. Fo-nun yönetiminden Ata Portföy Yöneti-mi A.fi. sorumludur. 03 Ekim 2008 iti-bariyle fonun büyüklü¤ü 5,219,093YTL’dir. Portföy s›n›rlamalar› itibariyleSermaye Piyasas› Kurulu’nun Seri:7No:10 “Yat›r›m Fonlar›na ‹liflkin EsaslarTebli¤i” 5’inci maddesinde tan›mlananfon türlerinden herhangi birisine gir-meyen fonlar “De¤iflken Fon” olarakadland›r›l›r. Yani, portföyde istenen ya-t›r›m arac›ndan istendi¤i kadar bulu-nabilir. Yat›r›m araçlar› ve miktar konu-sunda herhangi bir limit bulunmamak-tad›r. Fon yönetiminde yat›r›m yap›la-cak sermaye piyasas› araçlar›n›n seçi-minde, fonun likiditesinin sa¤lanmas›amac›yla portföye ters repo ifllemi ya-p›lmas›na dikkat edilir. Ayn› amaçlaportföye al›nacak kamu ve özel kesimborçlanma senetlerinin ve ortakl›k se-

netlerinin seçiminde likiditesi yüksekolanlar tercih edilir.

Ata Yat›r›m B Tipi De¤iflken

Fonu’nun yat›r›mc› profili ve yat›r›m

stratejisi nedir?

Portföyde yer alabilecek varl›klar iç tü-zükte de belirtildi¤i flekilde en az ve ençok olmak üzere flöyle s›ralanmaktad›r;Hisse Senetleri %0 - %100, Yabanc›Hisse Senetleri %0 - %100, Kamu Borç-lanma Senetleri %0 - %100, Özel SektörBorç. Senetleri %0 - %100, Yabanc›Borçlanma Senetleri %0 - %100, TersRepo %0 - %100, Alt›n ve K›ym. Maden%0 - %100, Gayrimenkul Sertifikalar›%0 -%10. Fakat, 2004 y›l›ndan itibarenuygulanmakta olan yat›r›m stratejisibant aral›¤› ve buna ba¤l› benchmarkuygulamas›na göre Sabit Getirili MenkulK›ymetlere %70 - %100, Ters Repo veBPP’ye ise yat›r›m %0 - %30 ile s›n›rl›d›r.Fonun benchmark›n› hesaplarken %70oran›nda KYD YTL 182 gün bono en-deksi, %30 KYD O/N repo endeksi bazal›nmaktad›r. Piyasa koflullar›nda anide¤ifliklikler ortaya ç›kmas› durumundayukar›da belirtilen yat›r›m stratejileri vebenchmarklarda de¤ifliklik fon kurulukarar› ile söz konusu olmaktad›r. Yürür-lükteki yat›r›m stratejisi ve benchmark-tan da anlafl›laca¤› üzere fonun hedefyat›r›mc› profili k›sa – orta vadeli faiz ge-liri elde etmek isteyen düflük risk almakisteyen yat›r›mc›lard›r.

Ata Yat›r›m B Tipi De¤iflken

Fonu’nun yönetim komisyonu ve

ortalama vadesi nedir?Fonun yönetim ücreti her gün için fontoplam de¤erinin % 0. 010 (yüzbinde-on)’udur. Fonun sabit getirili menkulk›ymet bölümüne aktif portföy yönetimi

ATA PORTFÖYB T‹P‹ DE⁄‹fiKEN FONU

SPOT

stratejisi uygulanmaktad›r. Fonun or-talama vadesi 180 civar›ndad›r.

Fon fiyat› nas›l hesaplan›r?Fon fiyat› hergün hesaplan›r. Kat›lmabelgelerinin de¤eri, fon içtüzü¤ü veSermaye Piyasas› Kurulu’nun seri:VII,No:10 Tebli¤i’nin 45. maddesi çerçe-vesinde; portföydeki varl›klardan his-se senetleri için en son tarihli borsaikinci seans a¤›rl›kl› ortalama fiyatlar,borçlanma araçlar› ve ters repolariçin en son tarihli borsada gerçekle-flen ortalama oranlar dikkate al›narakher iflgünü sonu itibariyle hesaplan›rve müteakip iflgünü kat›lma belgeleri-nin al›m sat›m yerlerinde aç›kça görü-lebilecek flekilde as›lan ilanlarla du-yurulur. ‹lan gününde yap›lan al›msat›mlarda bu fiyat geçerli olur. Sa-vafl, ekonomik kriz, iletiflim sistemleri-nin çökmesi, menkul k›ymetlerin ilgilioldu¤u piyasan›n kapanmas›, bilgisa-yar sistemlerinde meydana gelebile-cek ar›zalar gibi ola¤anüstü olaylar›nortaya ç›kmas› durumlar›nda, Serma-ye Piyasas› Kurulu’nca uygun görül-mesi halinde, kat›lma belgelerinin bi-rim pay de¤erleri hesaplanmayabilir.

Fon nerden hangi fiyattan sat›n

al›nabilir? Kat›lma belgelerinin al›m- sat›m› AtaYat›r›m, Ata Online ve Garanti Banka-s› arac›l›¤› ile yap›labilir. Yat›r›mc›lar›n ‹MKB Tahvil ve Bono Pi-yasas›’n›n aç›k oldu¤u günlerde saat13.30’a kadar verdikleri kat›lma bel-gesi al›m talimatlar› talimat›n verilme-sini takip eden ilk hesaplamada bulu-nacak pay fiyat› üzerinden yerine ge-tirilir. Yat›r›mc›lar›n ‹MKB Tahvil veBono Piyasas›’n›n aç›k oldu¤u gün-lerde saat 13.30’dan sonra iletilen ta-limatlar ilk pay fiyat› hesaplamas›n-dan sonra verilmifl olarak kabul edilirve izleyen hesaplamada bulunan payfiyat› üzerinden yerine getirilir. ‹MKBTahvil ve Bono Piyasas›’n›n kapal› ol-du¤u günlerde iletilen talimatlar ilkhesaplamada bulunacak pay fiyat›üzerinden gerçeklefltirilir. Sat›mlardaise yat›r›mc›lar›n ‹MKB Tahvil ve BonoPiyasas›’n›n aç›k oldu¤u günlerde sa-

at 13.30’a kadar verdikleri kat›lmabelgesi sat›m talimatlar› talimat›n ve-rilmesini takip eden ilk hesaplamadabulunacak pay fiyat› üzerinden yerinegetirilir. ‹MKB Tahvil ve Bono Piyasa-s›’n›n aç›k oldu¤u günlerde saat13.30’dan sonra iletilen talimatlar ilkfiyat hesaplanmas›ndan sonra veril-mifl olarak kabul edilir ve izleyen he-saplamada bulunan pay fiyat› üzerin-

den yerine getirilir. ‹MKB Tahvil veBono Piyasas›’n›n kapal› oldu¤u gün-lerde iletilen talimatlar ilk hesaplama-da bulunacak pay fiyat› üzerindengerçeklefltirilir.

Fonun yönetiminde karar alma

süreci nas›l iflliyor?Haftal›k bazda yap›lan alokasyontoplant›s›ndan ç›kan karar do¤rultu-sunda yat›r›m stratejisine ba¤l› kal-mak kayd›yla al›m sat›m ifllemleri ger-çeklefltirilmektedir. Piyasa koflullar›nagöre al›m sat›m kararlar› ve zamanla-mas› tamamen fon yöneticisinin inisi-yatifindedir.

Y›l›n geri kalan›nda fonun yönetim

stratejisi nas›l olacak?Y›l›n ilk 9 ay›nda devam eden temkin-li duruflumuz y›l›n geri kalan süresin-de de devam edecek diyebiliriz. 180günlük ortalama vade hedefimize pa-ralel, k›sa ve orta vadeli bonolardapozisyon tafl›yaca¤›z. Yurtd›fl› piya-salardaki bozulman›n devam edece-¤i beklentisi içinde olmam›zdan dola-y›, uzun vade riskinden mümkün ol-du¤u kadar kaç›nmak gerekti¤ini dü-flünmekteyiz. Likiditesi yüksek k›savadeli iskontolu bonolar ve de¤iflkenfaizli tahviller fonun yat›r›m yapaca¤›enstrümanlar›n bafl›nda gelecek.


Y›l›n ilk 9 ay›nda devameden temkinli duruflumuz

y›l›n geri kalan süresinde dedevam edecek diyebiliriz.180 günlük ortalama vadehedefimize paralel, k›sa ve

orta vadeli bonolarda pozisyon tafl›yaca¤›z. Yurtd›fl› piyasalardaki

bozulman›n devam edece¤ibeklentisi içinde olmam›zdandolay›, uzun vade riskinden

mümkün oldu¤u kadarkaç›nmak gerekti¤ini

düflünmekteyiz.

“

”

Y›lbafl›ndan bugüne Ata Yat›r›m B Tipi De¤iflken Portföy Da¤›l›m›

Ziraat Portföy Yönetimi A.fi. taraf›ndan yönetilen A tipi yat›r›mfonlar› hakk›nda bilgi verir misi-niz?Ziraat Portföy Yönetimi A.fi. taraf›n-dan T.C. Ziraat Bankas› A.fi.’nin ku-rucusu oldu¤u 5 adet ve Ziraat Ya-t›r›m Menkul De¤erler A.fi.’nin 1adet A tipi yat›r›m fonu yönetilmek-tedir. Bunlar T.C. Ziraat Bankas›A.fi. A tipi de¤iflken fonu, A tipi de-¤iflken de¤er fonu, A tipi de¤iflkenbaflak fonu, A tipi karma fonu, A ti-pi ‹MKB 30 endeksi fonu ve ZiraatYat›r›m Menkul De¤erler A.fi. A tipide¤iflken fonudur.Müflterilerimize genifl bir ürün yel-pazesi içerisinde, tercih ettikleri riskseviyesine uygun bir yat›r›m fonusunmay› amaçlamaktay›z.

T.C. Ziraat Bankas› A.fi. A Tipi De¤iflken Fonlar›n›n yat›r›m stratejisini anlatabilir misiniz?T.C. Ziraat Bankas› A.fi. A Tipi De-¤iflken fonlar; portföylerinde en az%25 ‹MKB’de ifllem gören flirketle-rin hisse senetlerini tafl›makla birlik-te, dengeli bir flekilde Devlet ‹çBorçlanma Senetlerine de yer verir.Fonun yat›r›m felsefesi, hisse sene-

di piyasas›n›n orta ve uzun vadelie¤ilimleri ile Devlet ‹ç BorçlanmaSenetlerinin getirisinden faydalan›porta risk düzeyinde dengeli ve istik-rarl› getiri sa¤lamakt›r.

Hisse senedi riskini dengelemekamac› ile portföyünde yüksek oranl›Devlet ‹ç Borçlanma Senetlerine yerverilerek aktif portföy yönetimi yap›l-maktad›r. Hisse senedi seçimi süre-ci araflt›rma raporlar› ve piyasa bek-lentileri çerçevesinde gerçeklefl-mekte, karl›l›k ve büyüme aç›s›ndancazip sektörlerde yer alan flirketlerinhisse senetleri tercih edilmekte-dir.Yat›r›mc›lar›m›za tavsiye edilenyat›r›m süresi minimum 6 ayd›r.

Yönetti¤iniz yat›r›m fonlar›ndastratejinizi nas›l belirliyorsunuz?fiirketimizde düzenli olarak her haf-ta strateji toplant›s› yap›lmaktad›r.Bu toplant›da gerek yurtiçinde ge-rek yurtd›fl›ndaki geliflmeler, önü-müzdeki dönemde karfl›laflabilece-¤imiz riskler ve f›rsatlar de¤erlendi-rilmektedir. Bunun sonucunda önü-müzdeki dönemde uygulayaca¤›-m›z genel stratejiler ortaya konul-makta ve portföy yöneticileri bu

FON YÖNET‹M‹


T.C. Z‹RAAT BANKASI A.fi. A T‹P‹ DE⁄‹fiKEN FON / A T‹P‹

DE⁄‹fiKEN DE⁄ER FONU

T.C. Ziraat Bankas› A.fi. A Tipi De¤iflken fonlar;portföylerinde en az %25‹MKB’de ifllem gören flirketlerin hissesenetlerini tafl›makla birlikte, dengeli bir flekildeDevlet ‹ç BorçlanmaSenetlerine de yer verir.Fonun yat›r›m felsefesi,hisse senedi piyasas›n›norta ve uzun vadeli e¤ilimleri ile Devlet ‹çBorçlanma Senetleriningetirisinden faydalan›porta risk düzeyinde dengeli ve istikrarl› getirisa¤lamakt›r.

G. Yaman AkgünZiraat Portföy Yönetimi A.fi.

Portföy Müdürü

stratejilere uygun flekilde portföylerioluflturarak yönetmektedirler. Ayr›capiyasadaki geliflmeler de yak›ndantakip edilerek gerekli pozisyon de¤i-flimleri aktif bir flekilde gerçeklefltiril-mektedir.

Yönetti¤iniz yat›r›m fonlar›ndaönümüzdeki dönem için nas›l birstrateji öngörüyorsunuz?A¤ustos 2007 tarihinden itibaren ya-flad›¤›m›z finansal krizin derinleflme-siyle Amerikan hükümetinin iki dene-me sonras›nda senato ve kongredengeçirmifl oldu¤u ekonomik kurtarmapaketine (Emergency Economic Sta-bilization Act of 2008) piyasalarolumlu tepki göstermedi. Özellikle buplandaki baz› belirsizlikler, plan›nmaliyetleri ve di¤er sektörlerdekiproblemler önümüzdeki dönemdepiyasalar üzerinde bask› yaratmayadevam edecektir. Ayr›ca Avrupa’da

krizin etkilerinin görülmeye bafllama-s› ileri dönemler için negatif bir iflaretolarak alg›lanmal›d›r.

Biz tüm dünyada ekonomik yavaflla-man›n ve kredi krizinin etkilerinin2009 y›l›nda da devam etmesini bek-lemekteyiz. Geliflmekte olan ülkeleriçin enflasyon ana tehdit olmaktanç›karak yerini resesyon tehdidine b›-rakm›fl gibi gözüküyor. Bu durumunözellikle hisse senetlerinin perfor-manslar›n› etkilemesi beklenebilir.Türkiye’ye bakt›¤›m›zda ise D‹BS’ler-


Fon Kurucusu

T.C. Ziraat Bankas› A.fi.A Tipi De¤iflken Fonu

T.C. Ziraat Bankas› A.fi.

Fon Portföy Yöneticisi

Ziraat Portföy Yönetimi A.fi.

Halka Arz Tarihi

07/09/1989

Fon Toplam De¤eri

1.8551.487 YTL

Yat›r›mc› Say›s›

196

Tedavüldeki Pay Adedi

69.837

Toplam Pay Adedi

3,000,000,000

Fon Yönetim Ücreti

Günlük %0,010

Not: Veriler 29.09.2008 tarihi itirar›ylad›r.D‹BS; 23,13

Ters Repo; 32,33Hisse; 44,53

T.C. Ziraat Bankas› A.fi. A Tipi De¤iflken Fonu

2008 Y›l› Ortalama Portföy Da¤›l›m› (%)

Geliflmekte olan ülkeler için enflasyon ana tehdit

olmaktan ç›karak yerini resesyon tehdidine b›rakm›fl gibi

gözüküyor. Bu durumun özellikle hisse senetlerinin

performanslar›n› etkilemesi beklenebilir.

“

”

de reel getirinin orta ve uzun vadeliyat›r›mlar için oldukça cazip seviye-lerde bulundu¤u söylenebilir. Bu-nunla birlikte gerek D‹BS’lerde ge-rekse hisse senedi taraf›nda önü-müzdeki dönemde dalgalanmalaryaflanmas› kaç›n›lmaz olacakt›r. Yö-netmekte oldu¤umuz tüm fonlardagenel stratejimiz do¤rultusunda ha-reket ederken, taktiksel hareketlerlepiyasada yaflanan dalgalanmalar-dan faydalanarak fon getirilerini art›r-may› hedeflemekteyiz.

FON YÖNET‹M‹


Fon Kurucusu

T.C. Ziraat Bankas› A.fi.A Tipi De¤iflken De¤er Fonu

T.C. Ziraat Bankas› A.fi.

Fon Portföy Yöneticisi

Ziraat Portföy Yönetimi A.fi.

Halka Arz Tarihi

02/06/2008

Fon Toplam De¤eri

26.168,92 YTL

Yat›r›mc› Say›s›

25

Tedavüldeki Pay Adedi

2.818.500

Toplam Pay Adedi

1,000,000,000

Fon Yönetim Ücreti

Günlük %0,010

Not: Veriler 29.09.2008 tarihi itirar›ylad›r.

D‹BS; 13,38

Ters Repo; 51,21

Hisse; 35,42

T.C. Ziraat Bankas› A.fi. A Tipi De¤iflken De¤er Fonu

2008 Y›l› Ortalama Portföy Da¤›l›m› (%)

_

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

80,00

Hisse

D‹BS

Ters Repo

04/0

6/20

08

09/0

6/20

08

14/0

6/20

08

19/0

6/20

08

24/0

6/20

08

29/0

6/20

08

04/0

7/20

08

09/0

7/20

08

14/0

7/20

08

19/0

7/20

08

24/0

7/20

08

29/0

7/20

08

03/0

8/20

08

08/0

8/20

08

13/0

8/20

08

18/0

8/20

08

23/0

8/20

08

28/0

8/20

08

02/0

9/20

08

07/0

9/20

08

12/0

9/20

08

17/0

9/20

08

22/0

9/20

08

27/0

9/20

08

T.C. Ziraat Bankas› A.fi. A Tipi De¤iflken De¤er Fonu

2008 Y›l› Portföy Da¤›l›m› (%)

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

35,00

40,00

45,00

50,00

55,00

60,00

02/0

1/20

08

16/0

1/20

08

Hisse

D‹BS

Ters Repo

30/0

1/20

08

13/0

2/20

08

27/0

2/20

08

12/0

3/20

08

09/0

4/20

08

23/0

4/20

08

07/0

5/20

08

21/0

5/20

08

04/0

6/20

08

18/0

6/20

08

02/0

7/20

08

16/0

7/20

08

30/0

7/20

08

13/0

8/20

08

27/0

8/20

08

10/0

9/20

08

24/0

9/20

08

26/0

3/20

08

T.C. Ziraat Bankas› A.fi. A Tipi De¤iflken Fonu

2008 Y›l› Portföy Da¤›l›m› (%)

1. Bireysel Emeklilik Sistemi’nin ku-ruluflunun 5. y›l›na yaklafl›yoruz. Bu-günkü geldi¤imiz noktay› de¤erlen-dirir misiniz? Anadolu Hayat Emekli-lik olarak koydu¤unuz hedeflere ula-flabildiniz mi?27 Ekim 2003’te faaliyete bafllayanve içinde bulundu¤umuz ay beflinciy›l›n› dolduracak Bireysel EmeklilikSistemi kapsam›nda, 19 Eylül 2008tarihi itibariyle 1.681.052 kat›l›mc›yaait 5.759 milyon YTL fon birikmifl du-rumda. Sistemde gelinen niha-i nokta ve ulafl›lan büyüklükler, 5 y›lönce projekte etti¤imiz de¤erlere pa-ralel, hatta bir miktar üzerinde ger-çekleflmifl bulunuyor. Özellikle son 4y›lda yakalanan h›zl› büyüme trendi,2008 y›l› bafl›ndan beri yaflanmaktaolan olumsuz makroekonomik kon-jonktür nedeniyle bir miktar yavaflla-m›fl görünse de y›l içerisinde yakala-nan kat›l›mc› say›s›nda %15, fon hac-minde de %26 oran›ndaki art›fl› olum-lu de¤erlendiriyoruz.Anadolu Hayat Emeklilik olarak da

kat›l›mc› say›s› ve fon büyüklü¤ü içinkoydu¤umuz %20 oran›ndaki pazar

pay› hedefimizi beflinci y›l itibariyle afl-m›fl bulunuyoruz. 19 Eylül 2008 tarihliEGM (Emeklilik Gözetim Merkezi) veri-lerine göre kat›l›mc› say›s›nda %21,3pazar pay›yla en çok tercih edilenemeklilik flirketiyiz. Fon büyüklü¤ündede %20,4 pazar pay›m›z bulunuyor.2008 y›l›nda her iki kriterde de pazarortalamas›n›n üzerinde büyüyerek pa-y›m›z› art›rmaya devam ettik. Bugüne kadar oldu¤u gibi bundansonra da sektörün en çok tercih edi-len flirketi olmaya devam ederek,hem sektörün büyümesine öncülüketmek hem de tüm kategorilerde pa-zar pay›m›z› %20’nin üzerinde süreklik›larak, daha yukar›lara tafl›may› he-defliyoruz.

2. Son dönemde Bireysel EmeklilikKanunu’nda önemli de¤iflikliler olu-yor. Uzun zamand›r Vesting ile ilgilibeklenen yönetmelik yay›mland›. Bukonunun ne flekilde sistemi etkile-mesini bekliyorsunuz?Bireysel Emeklilik Sistemi mevzuat›n-da yap›lan son de¤ifliklikler ile bir çokkonuda oldu¤u gibi grup emeklilik

sözleflmeleri konusunda da birçokdüzenlemeye gidildi. Bunlardan enönemlisini de, hiç flüphesiz iflverenkatk›l› sözleflmeler için iflveren tara-f›ndan ödenen katk› paylar› ile bunla-r›n getirilerinin tamam›na kat›l›mc› ta-raf›ndan hak kazan›lmas› için iflverengrup emeklilik sözleflmesinde belirle-nen hak edifl (Vesting) süresi konu-sundaki düzenlemeler oluflturuyor.Yeni düzenlemeye göre, belirlenebi-lecek olan hak edifl yani vesting süre-sinin befl y›l› aflamayaca¤› hükmeba¤lanm›fl durumda. Konunun mev-zuat altyap›s›n›n oluflmufl olmas› veuygulama koflullar›n›n da netlik ka-zanmas›, sisteme girmek için ilgili dü-zenlemeyi bekleyen birçok kurumunsistemdeki yerini almaya bafllamas›n-da etkili olmaktad›r. Avrupa Birli¤i(AB) ve di¤er geliflmifl ülkelerde ves-ting, özellikle nitelikli iflgücünün kuru-ma ba¤l›l›¤›n› art›rmak amac›yla ku-rumsal emeklilik programlar› kapsa-m›nda uygulanmakta olan önemli biraraç ifllevi görüyor. Vesting uygula-mas› ile ilgili düzenlemelerin, bireyselkat›l›m›n hali haz›rda nispi olarak yük-

B‹REYSEL

EMEKL‹L‹K


Bu ay›n sonunda 5. y›l›n› geride b›rakacak olan

Bireysel Emeklilik Sistemi’nin bugün geldi¤i noktaya

bakt›¤›m›zda, sistemin gelifliminin hiç de

az›msanmayacak bir yerde oldu¤unu söyleyebiliriz.

Sistemin iflleyifline iliflkin gerçeklefltirilen yasal

düzenlemeler de dikkate al›nd›¤›nda, bundan sonraki

sürecin hem kat›l›mc›lar hem de emeklilik flirketleri

aç›s›ndan çok daha verimli geçece¤ine inan›yoruz.

U¤ur ErkanAnadolu Hayat Sigorta Genel Müdür Yard›mc›s›

sek oldu¤u sektörümüzde, kurum-sal katk›l› emeklilik programlar›n›nyayg›nlaflmas›n› sa¤layaca¤›n› ön-görüyoruz.

3-) Bir di¤er önemli konu ise emek-lilik maksad›yla kurulmufl olan Der-nek, Vak›f, Sand›k gibi kurumlar›nBireysel Emeklilik Sistemine geçifliile ilgili yönetmeli¤in A¤ustos ay›n-da yürürlü¤e girmesi oldu. Bahsedi-len kurumlarda toplanan fonlar›nmiktar›n›n yüksekli¤i düflünüldü-¤ünde; bu geçiflin nas›l ve ne boyut-larda olmas›n› bekliyorsunuz? Yeni mevzuatta kurumsal kat›l›mlar›etkileyecek en önemli düzenleme-lerden birinin de vak›f ve sand›klar-daki emeklili¤e ait taahhütlerin Bi-reysel Emeklilik Sistemi’ne aktar›m›-na imkan tan›nmas› oldu¤unu dü-flünüyoruz. Yeni düzenleme ile va-k›f ve sand›klardaki emeklili¤e yö-nelik taahhütlere Bireysel EmeklilikSistemi’ne aktar›m aflamas›nda çokönemli vergisel teflvikler sunulmak-ta. Aktar›m s›ras›ndaki vergi teflvik-leri, Bireysel Emeklilik Sistemi’ningüvenilir, fleffaf yap›s› ve sistemdekat›l›mc›lara sunulmakta olan hiz-metler ile vak›flar›n yeniden yap›-lanma ihtiyaçlar› bireysel emeklili¤eaktar›m› cazip bir hale getiriyor.Türkiye’de yer alan vak›f ve sand›k-lara bak›ld›¤›nda, burada çokönemli bir kaynak oldu¤unu görü-yoruz. Halihaz›rda özel kanunlarlakurulmufl, üyelerine ait birikim ya-pan ve emeklili¤e yönelik taahhüttebulunan özel statülü 250-300 civa-r›nda vak›f, dernek ve sand›k bulu-nuyor. Ve bu kurumlarda birikmiflolan fon büyüklü¤ünün yaklafl›k 8milyar dolar civar›nda oldu¤u ifadeediliyor. Bu tutar›n ne kadar›n›n bi-reysel emeklili¤e aktar›labilece¤initahmin etmek çok güç ama, Birey-sel Emeklilik Sisteminde befl y›ldaulafl›lan fon büyüklü¤ünün 5.7 mil-yar YTL oldu¤u göz önüne al›nd›-¤›nda sistem için önemli bir büyü-menin söz konusu olabilece¤ini ra-hatl›kla söyleyebiliriz.Bu kayna¤›n Bireysel Emeklilik Sis-temi’ne aktar›lmas› hem Sisteme,

hem vak›f üyelerine hem de ülkeekonomisine güç kazand›racak.Kurumlar›n konuyla ilgili bilgilendi-rilmesi ve altyap› çal›flmalar›n›noluflturulmas› konusunda emeklilikflirketlerine ve arac›lara önemli gö-revler düflüyor. Bu sorumlulu¤unbilinciyle, Anadolu Hayat Emeklilikolarak konuyla ilgili çal›flmalar›m›z›kararl›l›kla sürdürüyoruz.

4-) Ülkemizde kurumsal anlamdasermayenin kolektif yat›r›m araç-lar›nda birikimi konusunda bir mi-lat olan Bireysel Emeklilik Siste-mi’nin gelecek 5 y›l›n› nas›l görü-yorsunuz? Bu süreçte olmas› ge-rekti¤ini düflündü¤ünüz inisiyatif-ler nelerdir?Bu ay›n sonunda 5. y›l›n› geride b›-rakacak olan Bireysel Emeklilik Sis-temi’nin bugün geldi¤i noktayabakt›¤›m›zda, sistemin geliflimininhiç de az›msanmayacak bir yerdeoldu¤unu söyleyebiliriz. Sisteminiflleyifline iliflkin gerçeklefltirilen ya-sal düzenlemeler de dikkate al›nd›-¤›nda, bundan sonraki sürecin hemkat›l›mc›lar hem de emeklilik flirket-

leri aç›s›ndan çok daha verimli ge-çece¤ine inan›yoruz. Özellikle, va-k›f ve sand›klardaki birikimlerin sis-teme aktar›m› ve hak edifl (Vesting)süresiyle ilgili yasal düzenlemelerinkurumsal kat›l›mlar› tetikleyerek sis-teme ve emeklilik flirketlerinin büyü-mesine yön verece¤i kuflkusuz.EGM taraf›ndan gerçeklefltirilensektöre ait projeksiyonlara bak›ld›-¤›nda, 19.09.2008 itibariyle yaklafl›k1,7 milyon olan kat›l›mc› say›s›n›n2009 y›l›nda 2 milyon, 2010 y›l›nda2,4 milyon, 2015 y›l›nda 4 milyon ve2020 y›l›nda da 5,5 milyon kifliyeulaflmas› beklenmektedir. Fon bü-yüklü¤ü konusundaki projeksiyonla-ra bak›ld›¤›nda da 19.09.2008 tarihiitibariyle 5 milyon 759 bin YTL olanfon büyüklü¤ünün 2009 y›l›nda 9milyon 419 bin YTL, 2010 y›l›nda 13milyon 260 bin YTL, 2015 y›l›nda 47milyon 899 bin YTL ve 2020 y›l›ndada 115 milyon 411 bin YTL’ye ulafl-mas› öngörülmektedir.Sistemin bugüne kadar sahip oldu-¤u geliflme çizgisini koruyabilmesi,hatta beklentiler dahilinde daha iyinoktalara tafl›nmas› konusundasektörde yer alan yasa koyucu, dü-zenleyici ve uygulay›c› olan tüm ak-törlere önemli sorumluluklar düfl-mektedir. Örne¤in, vesting uygula-malar› yan›nda kurumsal bazda Bi-reysel Emeklilik Sistemi’ne kat›l›m›nitici güçlerinden birisi de hiç flüp-hesiz iflverene sa¤lanan vergiavantaj›d›r. ‹flverenlerin çal›flanlar›ad›na ödedikleri katk› pay› tutarlar›,belirli s›n›rlar içinde, do¤rudan gi-der yaz›lmak suretiyle kurumlar ver-gisi matrah›ndan indirilebiliyor veböylece katk› pay›n›n iflverene reelmaliyeti düflürülmüfl oluyor. Bakan-lar Kurulu karar› ile söz konusuoranlarda yasal limitler çerçevesin-de makul bir art›fl sa¤lanmas› ge-rek emeklilik flirketlerinin gereksekurumlar›n önemli beklentileri ara-s›nda yer al›yor.

B‹REYSEL

EMEKL‹L‹K


Sistemin bugüne

kadar sahip oldu¤u

geliflme çizgisini

koruyabilmesi, hatta

beklentiler dahilinde

daha iyi noktalara

tafl›nmas› konusunda

sektörde yer alan yasa

koyucu, düzenleyici

ve uygulay›c› olan

tüm aktörlere önemli

sorumluluklar

düflmektedir.

1-) Bireysel Emeklilik Sistemi’nin

kuruluflunun 5. y›l›na yaklafl›yoruz.

Bugünkü geldi¤imiz noktay› de¤er-

lendirir misiniz? Yap› Kredi Emek-

lilik olarak koydu¤unuz hedeflere

ulaflabildiniz mi?Emeklilik planlar›n›n sat›fl›na bafl-land›¤› 27 Ekim 2003’ten bugünegeldi¤imizde, toplam 10 flirketinsistemde faaliyet gösterdi¤ini ve2007 sonu itibariyle sektördeki arac›say›s›n›n 12 bin 500’e yaklaflt›¤›n›görmekteyiz. Baflar›l› bir bafllang›çdönemini geride b›rakan BireyselEmeklilik Sistemi, 5’inci y›l›nda söz-leflme say›s›nda 2 milyon adede,fon büyüklü¤ünde 6 milyar YTL’yeulaflmak üzeredir. Sistem hem kat›-l›mc›, hem de fon büyüklü¤ünde he-defler do¤rultusunda büyümesinisürdürmektedir. Geçen yaklafl›k 5y›l boyunca flirketler sat›fl ve bankasigortac›l›¤› örgütlenmelerini gelifl-tirdi. Bu süreçte edindikleri tecrübe-leri, sat›fl öncesi ve sonras› müflteri-lere en yüksek hizmet standard›n›nsa¤lanmas›na yönelik çal›flmalardakulland› ve kullanmaktad›r.

Bireysel Emeklilik Sistemi’nde2003’ten bu yana geçen süreyi ev-relere bölecek olursak, 2003–2004y›llar› bafllang›ç dönemidir. Yo¤unbas›n ilgisinin görüldü¤ü, reklama¤›rl›kl› bu dönemde, özellikle top-lumun farkl› katmanlar›nda yenilikle-re aç›k kesim bireysel planlar ilesisteme dahil olurken, ayn› flekildedaha nadir olmakla birlikte öncü ifl-veren katk›l› planlar ortaya ç›km›flt›r.2004’te bafllayan ve 2006 Ekim’ekadar devam eden hayat sigortala-r›ndan aktar›m dönemi diye adlan-d›raca¤›m›z evrede ise, mevcut ha-yat sigortal›lar›ndan aktar›m› avan-

tajl› olan kiflilerin bu döneme farkl›-l›k getirdi¤i söylenebilir. 2007 ve2008 y›l› ise yeni mevzuat düzenle-melerin devreye girdi¤i bir dönem-dir. Bunlar k›saca;� EGM’nin mevzuata yönelik

konumuna iliflkin düzenleme,� Grup emeklilik planlar›nda hak

etme kriteri (vesting) esaslar›na iliflkin düzenleme,

� Bireysel emeklilik hesaplar›n›n ayl›k ödeme tutar›n›n asgari ücrete kadar olan k›sm›n›n hac -zedilmemesi / rehnedilmemesi,

� ‹flveren hesaplar›, vak›f ve sand›klardaki hesaplar›n BES’e aktar›labilinmesidir.

fiirketler gerek sat›flta, gerekse sa-t›fl sonras› hizmetlerinde uzmanla-flarak müflterilerine en iyi hizmeti vebilgilendirmeyi vermeye çal›flmak-tad›r. Gerek sat›fl öncesi, gereksesat›fl sonras› için müflterilerin mev-cut finansal durumlar› ve emeklilikleilgili planlama yapmalar›na yönelikbilgilendirilmelerinin önemi ortayaç›km›flt›r. Hem mevcut müflterilere,hem de potansiyel müflteri kitlesiolarak tüm topluma yönelik ortak ta-n›t›ma flirketler olarak hala gereksi-nim duymaktay›z.

Geçti¤imiz y›l sektörümüz h›zla bü-yürken flirket olarak biz de geliflimi-mizi devam ettirdik. 2007 y›l›nda birönceki y›la göre flirketimizin sözlefl-me say›s› yüzde 32, fon büyüklü¤ü-müz yüzde 46 oran›nda artt›. Bu y›lda benzer büyüme hedefleriyle ge-liflimimizi sürdürüyoruz. Ayr›ca ge-rek bu y›l, gerekse önümüzdeki y›l-larda sat›fl örgütümüz, banka flube-leri, alternatif da¤›t›m kanallar›, bro-ker ve acentelerimiz arac›l›¤›ylaulaflt›¤›m›z müflterilerimizin yaflam

B‹REYSEL

EMEKL‹L‹K


Taylan TürkölmezYap› Kredi Emeklilik Genel Müdür Yard›mc›s›

kayb›, kritik hastal›k, çal›flamamazl›kgibi ihtiyaçlar›n› karfl›layacak riskürünleri üzerine de yo¤unlaflaca¤›z.

2-) Son dönemde Bireysel Emeklilik

Kanunu’nda önemli de¤ifliklikler

oluyor. Uzun zamand›r Vesting ile

ilgili beklenen yönetmelik yay›mlan-

d›. Bu konunun ne flekilde sistemi

etkilemesini bekliyorsunuz?

2007 y›l› sonu itibariyle bireyselemeklilik sözleflmelerine bak›ld›¤›ndayüzde 2’si iflveren+çal›flan katk›l›,yüzde 2’si ise sadece iflveren katk›l›sözleflmelerden oluflmaktad›r. Söz-leflmelerin yüzde 76’s› bireyseldir.Tüm dünyada çal›flanlar›n kurumlaraba¤l›l›¤›nda yan faydalar s›ralamas›n-da özel emeklilik sistemi ön s›ralardayer almaktad›r. Bu durum Türkiye içinde farkl› de¤il ve t›pk› özel sa¤l›k si-gortas›nda yaflanan süreç gibi çal›-flanlar›n›n ba¤l›l›¤›na önem veren flir-ketlerin Bireysel Emeklilik Sistemi’nigöz ard› etmesi beklenemez. Bu ne-denle bireysel pazarda elde edilenbaflar› grafi¤i gibi kurumsal pazardada geliflmenin h›zlanmas›n› bekle-mekteyiz. Watson Wyatt ve Mercergibi dan›flman kurulufllar taraf›ndanyap›lan araflt›rmalarda da, iflverenplanlar›nda bir art›fl beklentisine ifla-ret edilmektedir. “Grup emeklilikplanlar›nda hak etme kriteri”nin (ves-ting) yasalaflmas›n›n ard›ndan, bukonuda yap›lan düzenlemeler ile uy-gulama kolayl›¤› da sa¤land›. Dahaönce iflverenler ile çal›flanlar aras›n-da ifl hukuku sözleflmesi çerçevesin-de dolayl› olarak çözümlenen bu ko-nuda, uygulama kolayl›¤›n›n baflla-mas›yla kurumsal pazardaki geliflme-lerin ivme kazanaca¤› görüflündeyiz.

3-) Bir di¤er önemli konu ise emekli-

lik maksad›yla kurulmufl olan der-

nek, vak›f, sand›k gibi kurumlar›n

Bireysel Emeklilik Sistemi’ne geçifli

ile ilgili yönetmeli¤in A¤ustos ay›nda

yürürlü¤e girmesi oldu. Bahsedilen

kurumlarda toplanan fonlar›n mik-

tar›n›n yüksekli¤i düflünüldü¤ünde;

bu geçiflin nas›l ve ne boyutlarda ol-

mas›n› bekliyorsunuz?Yeni Sigortac›l›k Yasas›, personel va-k›f ve sand›klar›n›n emeklili¤e yöneliktaahhütlerin oluflturdu¤u tutar› Birey-sel Emeklilik Sistemi’ne veya y›ll›k ge-lir sigortalar›na aktar›m›n› mümkünk›lmakta, ancak zorunlu tutmamakta-d›r. Bu aç›dan aktar›m›n gerçeklefle-bilmesi için öncelikle sand›k yönetim-lerinin aktar›m karar› almas› gerek-mektedir. Ülkemizde 6 binin üzerindevak›f ve sand›k bulunuyor. Ancak buvak›f ve sand›klar içerisinde, üyeleri-ne emeklilik imkan› sa¤layan ve yö-netmelik kapsam›nda BES’e geçmehakk› kazananlar›n say›s› 200 civar›n-da. Bu sand›klarda da yaklafl›k 200bin kifli bulunuyor, biriken fon tutar›-n›n ise 5 ile 8 milyar Euro aras›nda ol-du¤u tahmin ediliyor. Önümüzdeki 4y›lda bu fonlar›n ne kadar›n›n BireyselEmeklilik Sistemi’ne aktar›laca¤›n›tahmin etmek oldukça zor. En kötüm-ser senaryoda yüzde 10 ile 15’i ara-s›nda bir tutar›n geçece¤i öngörül-mektedir. Bu tutar da 500 bin ile 1milyar Euro’ya efl bir büyüklük de-mektir. Öte yandan son derece iyiplanlanm›fl, etkili çal›flan ve fleffaf ya-p›s›yla Bireysel Emeklilik Sistemi, buvak›flarda bulunan fonlar›n tamam›dahi aktar›lsa rahatça hizmet verebi-lecek durumdad›r.

4-) Ülkemizde kurumsal anlamda

sermayenin kolektif yat›r›m araçla-

r›nda birikimi konusunda bir milat

olan Bireysel Emeklilik Sistemi’nin

gelecek 5 y›l›n› nas›l görüyorsunuz?

Bu süreçte olmas› gerekti¤ini düflün-

dü¤ünüz insiyatifler nelerdir?Bireysel Emeklilik Sistemi’nin 10. y›l›n›doldurdu¤unda (2013) gelir ve yaflgrubu olarak uygun gözüken, 8-10milyonun üzerindeki potansiyel kat›-l›mc›dan;• 3 ila 3.5 milyon kat›l›mc›n›n düzenliolarak katk› pay› ödemesini,• 15-20 milyar dolarl›k bir fon oluflma-s›n› bekliyoruz.

Sistemin bundan sonraki geliflimi ile il-gili olarak üzerinde durulmas› gereken

konular ise flu flekilde s›ralanabilir;- Hakedifl (vesting) düzenlemesi ileiflveren deste¤inde kurulan emeklilikplanlar›n›n say›s›n›n artmas› beklen-mektedir.- Vak›f ve özel sand›klar›n (geçici 20.maddeye tabi sand›klar bu kapsam›nd›fl›ndad›r) do¤ru de¤erlendirmeler-le, bir bölümünün tamamen veya k›s-mi olarak Bireysel Emeklilik Siste-mi’ne aktar›lmas› beklenmektedir.

Bundan sonraki ad›mlar için baz› f›r-satlar mevcut. Örne¤in Hazine yetkili-lerinin de ülkemizde uygulanmas› içinbüyük çaba gösterdi¤i, ama sisteminbafllang›c›nda baflar›ya ulaflamad›¤›,vergi deste¤i sistemi olan ‹ngilte-re’deki “tax-credit” uygulamas›. ‹ngil-tere’deki bu uygulamada, tasarrufla-r›n› emeklilik sisteminde de¤erlendi-ren çal›flanlar vergi indirimi hakk› el-de etmekte, ancak vergi indirimi bizde uyguland›¤› gibi tasarruf sahibineödemenin akabinde iade edilmeyiphükümet vergi iadesini 50 yafl›na ka-dar sistemden ç›kmamak kofluluylakiflinin emeklilik birikimlerine dahil et-mektedir.

Bunlar›n d›fl›nda sosyal güvenlikleilintili olarak bir de¤erlendirme yapa-cak olursak; sosyal güvenlik konular›sadece Türkiye’nin de¤il, tüm dünya-n›n gündeminde ilk s›ralar› almakta-d›r. Birleflmifl Milletler dahil birçokuluslararas› kurulufl dünya nüfusununyaflland›¤› ve do¤urganl›¤›n azald›¤›konusunda uyarmaktad›r. Türkiye de,yak›n gelecekte yafllanmadan pay›n›alacak ülkeler aras›nda yer almakta-d›r. Nüfusun yafllanmas›, tüketiminyavafllamas›, iflgücünün azalmas› veekonomik büyümenin duraklamas›anlam›na gelmektedir. Sosyal güven-lik ve sa¤l›k harcamalar› artarken, buharcamalara vergileriyle kaynak ya-ratan çal›flan nüfus azalmaktad›r.Bunlar da emeklilik ve sa¤l›k sistem-lerinin önemini bir kez daha ortayakoymaktad›r.

Sosyal Güvenlik Reformu’yla Türkiye,flu andaki demografik f›rsat pencere-sinden de yararlanarak, mevcut sis-temi rehabilite eden önemli bir ad›m


B‹REYSEL

EMEKL‹L‹K

atm›flt›r. Bununla birlikte gelecektebaflta politik riskler olmak üzere, busistemin yürüyebilmesi için daha daileri bir ad›m at›larak sistemin yükü-nün aflamal› olarak azalt›lmas› gerek-mektedir. (Spot cümle olabilir)Dünyabunu görerek çok basamakl› sistem-lere geçiyor. Türkiye’de ise reformçal›flmalar›na ra¤men, hala zorunlubirinci basamak sistemin as›l yükünüoluflturmaktad›r. AB sürecinde kamuve özel dengesinin iyi kuruldu¤u, bi-rinci (devlet), ikinci (zorunlu özelBES), üçüncü (BES) ayaklar›n yer al-d›¤›, bireysel ve fonlu takibin oldu¤usistemleri seçmeliyiz.

5-) Sizin ekleyece¤iniz konular

5A-)Son 5 y›ld›r BES fonlar› ile di¤er

yat›r›m araçlar›n›n k›yaslamas›n› ya-

pabilir misiniz?

Global anlamda bir krizin etkileri al-t›nda geçmekte olan 2008 y›l› hariçtutuldu¤unda Türkiye para ve serma-ye piyasalar›n›n, son y›llarda oldukçaolumlu hareketler sergiledi¤ini gör-mekteyiz. Emeklilik yat›r›m fonlar›n›nda bu olumlu ortamdan faydalanaraközellikle 2003 – 2005 y›llar› aras›ndayüksek getiriler elde etti¤i görülecek-tir. Hatta yasal mevzuat ile öngörül-müfl baz› vergi muafiyetleri sayesin-de di¤er yat›r›m araçlar›n›n üzerindeperformanslar sergiledikleri de görül-mektedir. Fonlar; performanslar› in-celenirken YTL cinsi k›ymetlere yat›-r›m yapan fonlar ve döviz cinsi k›y-metlere yat›r›m yapan fonlar olarak ikigruba ayr›larak incelenmelidir.

YTL bazl› fonlarda 2004 ve 2005 y›lla-r›nda elde edilen ve Türkiye ekonomi-sindeki iyileflme ile küresel piyasalar-daki likidite bollu¤undan kaynakla-

nan yüksek getiri oranlar›na 2006 ve2007 y›llar›nda ulafl›lamam›flt›r. Gerekiç, gerekse d›fl etkilere ba¤l› minikrizlerin yafland›¤› bu iki senede sek-törün hemen hemen tüm fonlar›n›nperformanslar›nda gerilemeler kay-dedilmifltir. Sabit getirili menkul k›y-metlere yat›r›m yapan emeklilik yat›-r›m fonlar›n›n son 5 y›ll›k getirileri in-celendi¤inde, ortalama yüzde 115oran›nda getiri sa¤lad›klar› görülmek-tedir. Ayn› dönemde Türkiye Kurum-sal Yat›r›mc› Yöneticileri Derne¤i(KYD) B Tipi Fon Endeksi’nin perfor-mans› yüzde 93 olmufltur. Orta veuzun vadeli k›ymetlere yat›r›m yapantahvil emeklilik yat›r›m fonlar›nda son5 y›ll›k ortalama getiri yaklafl›k yüzde174 olurken KYD YTL Bono Endeksi(Tüm) getirisi yüzde 166 olarak ger-çekleflmifltir. Emeklilik yat›r›m fonlar›-n›n kurulufl tarihinde yüzde 39 civa-r›nda olan gösterge tahvil y›ll›k bileflik

B‹REYSEL

EMEKL‹L‹K


faizleri bugün itibariyle yüzde 21 y›ll›kbileflik civar›ndad›r. Dolay›s›yla son 5y›ll›k periyotta gösterge k›ymet faizle-rindeki yaklafl›k yüzde 100’e varandüflüfle karfl›n, tahvil emeklilik yat›r›mfonlar›n›n yüzde 170’e varan getiri or-talamas›; bundan sonras› için tahvilemeklilik yat›r›m fonlar› ile ilgili dahaolumlu düflünmemiz aç›s›ndan olduk-ça anlaml›d›r. En çok dalgalanman›nyafland›¤› hisse senetleri piyasas›ndayat›r›m yapan ve portföyünün en azyüzde 80’inin hisse senetlerindenoluflmas› zorunlu olan hisse senediemeklilik yat›r›m fonlar›nda 5 y›ll›k ge-tiri ortalamas› yüzde 160’lar civar›n-dad›r. Bu orana 2008 bafl›ndan beriyaflanan sert düflüfl ortam›ndaki ka-y›plar›n dahil oldu¤u da düflünüldü-¤ünde; 5 y›lda yaklafl›k yüzde 170oran›nda artan ‹MKB–100 endeksikarfl›s›nda hisse senedi emeklilik ya-t›r›m fonlar›n›n durumu oldukça tat-minkar düzeydedir. Yasal anlamdaherhangi bir yat›r›m k›s›t› bulunmayanve dalgalanmalarda en h›zl› tepki ve-rebilen esnek fonlarda da 5 y›ll›k ge-tiri ortalamas› yaklafl›k yüzde 156 ola-rak gerçekleflmifltir.

Döviz bazl› fonlarda ise sektör fonla-r›n›n genelinde düflük YTL cinsi geti-riler elde edilmifltir. Ekonomik düzel-me ve geliflmeye ba¤l› olarak yerelpara biriminin güçlenmesi, hüküme-tin uygulad›¤› enflasyonla mücadeleprogram› ve global likiditenin yo¤unolarak girifl yapmas› gibi sebeplerinetkisiyle döviz kurlar›nda düzenli bi-çimde düflüfller kaydedilmifltir. Dövizbazl› emeklilik yat›r›m fonlar›n›n de-¤erlemesinde de bu düflen kurlar›nkullan›lmas› neticesinde; portföylerin-deki döviz cinsi k›ymetlerin de¤erleriartsa da YTL cinsi fon getiri oranlar›düflük seviyelerde seyretmektedir.Dövizli fonlarda fonun yat›r›m yapt›¤›para birimi cinsinden getirilerin dik-kate al›nmas›n›n daha anlaml› oldu¤ubilgisi dahilinde; sektörün genelindedövizli fonlar›n döviz cinsi getiri oran-lar›n›n, bankalarda döviz mevduatla-r›na uygulanan faizlerden daha yük-sek oranlarda olufltu¤unu da gör-mekteyiz. Kamu d›fl borçlanma araç-lar›na yat›r›m yapan emeklilik yat›r›m

fonlar›n›n 5 y›ll›k dolar cinsi ortalamagetirisi yaklafl›k yüzde 80 olmufltur.Daha az riskli portföylerde yeralan vedöviz cinsi kamu borçlanma araçlar›-na yat›r›m yapan emeklilik yat›r›m fon-lar› için bu getirinin yaklafl›k yüzde 58seviyesinde olufltu¤unu görmekteyiz.Yüksek risk grubuna dahil olan ve ya-banc› devlet tahvilleri ile yabanc› his-se senetlerine yat›r›m yapan emeklilikyat›r›m fonlar›n›n 5 y›ll›k dolar cinsigetiri ortalamas› yaklafl›k yüzde 35seviyelerinde gerçekleflmifltir.

5B-) Global kriz BES kat›l›mc›lar›n›

nas›l etkiledi, böyle bir dönemde in-

sanlar neden BES’e girmeli?Do¤al olarak; y›lbafl›ndan bu yanayaflanan geliflmelerden ve ekonomikkonjönktürdeki de¤iflikliklerdenemeklilik yat›r›m fonlar›n›n perfor-manslar› da etkilenmifltir. 2007 y›l›n›nson çeyre¤indeki olumlu havan›n et-kisiyle 2008 y›l›na oldukça yüksekde¤erlerden bafllayan yat›r›m araçla-r›; giderek olumsuzlaflan görünüm vebeklentilerin etkisiyle düflüfller kay-detmifl, bu da ilgili k›ymetlere yat›r›myapan fonlar›n negatif getiriler sergi-lemesine yolaçm›flt›r. Fonlarda önce-den elde edilmifl olan yüksek getirile-rin bir k›sm› bu düflüfllerle birlikte pi-yasa de¤erine göre mevcut fiyatlarlageriye gitmifl gözükmektedir. Sonra-s›nda global piyasalarda yaflanandüzelme ve yurtiçi siyasi tedirginli¤inson bulmas›yla toparlanan menkulk›ymet piyasalar› ve dolay›s›ylaemeklilik yat›r›m fonlar›, y›l›n ilk 6ay›nda sergiledi¤i performans›n çokdaha fazlas›n› 1 ayda sergilemifltir.

Bireysel Emeklilik Sistemi’nin uzunvadeli bir tasarruf-yat›r›m sistemi ol-du¤unu ve emeklilik yat›r›m fonlar›n›ngetirilerinin de uzun vadede sorgu-lanmas› gerekti¤ini bir kez daha ha-t›rlatmakta fayda görmekteyiz. Ziraemeklilik yat›r›m fonlar›, BireyselEmeklilik Sistemi’nin uzun vadeli ya-p›s›na uygun flekilde yönetilmeye ça-l›fl›lmakta ve yat›r›m - getiri - risk ana-lizleri bu do¤rultuda yap›lmaktad›r.Hiçbir zaman piyasalar›n sürekli yük-selifl ya da sürekli düflüfl yaflamaya-

ca¤› varsay›m› alt›nda, “düzenli katk›pay› yat›rma esas›”n›n varl›¤› da gö-zönünde al›nd›¤›nda; düflük fiyatlar-dan fon sat›n almak kat›l›mc›n›n orta-lama fon maliyetini de afla¤› çekecekve gelecekte elde edilecek getiriyeolumlu katk› yapacakt›r. Ayr›ca kiflile-rin birikimlerini yönlendirirken çeflitlisebeplerle hata yapma olas›l›klar›n›nyüksek, emeklilik portföy yöneticileri-nin ise fonlar› sistemin yap›s›na uy-gun flekilde yönetti¤i için hata yapmaolas›l›klar›n›n düflük oldu¤u düflünül-dü¤ünde; Bireysel Emeklilik Siste-mi’ne dahil olman›n söz konusu hataolas›l›¤›n› çok düflük seviyeye indire-ce¤i bir gerçektir. Kald› ki sistem ka-t›l›mc›lar›na fon da¤›l›mlar›nda y›lda 6kere de¤ifliklik yapabilme hakk› veril-mifl; bu suretle, bireysel öngörü vebeklentilerinin yat›r›mlar›na yans›t›l-mas› mümkün k›l›nm›flt›r.

B‹REYSEL

EMEKL‹L‹K


B‹REYSEL

EMEKL‹L‹K


1. Bireysel Emeklilik Sistemi’nin

kuruluflunun 5. y›l›na yaklafl›yoruz.

Bugünkü geldi¤imiz noktay› de-

¤erlendirir misiniz? AvivaSA ola-

rak koydu¤unuz hedeflere ulafla-

bildiniz mi?Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), 5y›l önceki öngörüler do¤rultusundabüyümesine devam etmektedir. 19Eylül 2008 tarihli Emeklilik GözetimMerkezi (EGM) verilerine göre BES,1.681.052 kat›l›mc›ya ve5.759.290.513 YTL fon büyüklü¤ü-ne ulaflm›fl durumdad›r. BES, hergeçen gün, hem kat›l›mc› say›s›hem de fon büyüklü¤ü anlam›ndaTürkiye ekonomisi içerisindeki a¤›r-l›¤›n› art›rmaktad›r.

AvivaSA 1 Kas›m 2007’de faaliyet-lerine bafllayan, bu anlamda gençbir flirkettir. Halihaz›rda bireyselemeklilik sektöründe 1.321.219.141YTL fon büyüklü¤ü ile lider,261.460 adet kat›l›mc›s›yla üçüncüdurumdad›r*. AvivaSA’n›n önceliklihedefi liderli¤ini devam ettirmeninyan› s›ra yenilikçi ürün ve hizmetler-le sektördeki a¤›rl›¤›n› art›rmakt›r.

2. Son dönemde Bireysel Emekli-

lik Kanunu’nda önemli de¤iflikliler

oluyor. Uzun zamand›r vesting

(hak edifl) ile ilgili beklenen yönet-

melik yay›mland›. Bu konunun ne

flekilde sistemi etkilemesini bekli-

yorsunuz?‹çinde bulundu¤umuz dönemdehak edifl gruplar›n BES’e yönelik il-gisini art›rm›fl görünmektedir. Glo-bal ve büyük ölçekli firmalar a¤›rl›k-l› olarak çal›flanlar›na BES yapt›r-makta, yerli kurumsallaflm›fl flirket-lerden de talepler gelmektedir.

Hakedifl uygulamas›n›n detayland›-r›ld›¤› Yeni Bireysel Emeklilik Mev-zuat›’n›n yay›nlanmas›yla birlikte bi-reysel emeklilik flirketleri bu alan-daki çal›flmalar›n› ve uygulamalar›-n› flekillendirmeye bafllam›flt›r. An-cak hakedifl ’in sistem içerisindekietkisi henüz ölçümlenmifl de¤ildir.fiirketlerle yap›lan görüflmelerdenedinilen izlenimler ve hakedifl ’ibekledi¤ini belirten kurumlar nede-niyle ileride BES’e kat›l›m›n artaca-¤›n› tahmin ediyoruz.

3. Bir di¤er önemli konu ise emek-lilik maksad›yla kurulmufl olandernek, vak›f, sand›k gibi kurumla-r›n Bireysel Emeklilik Sistemi’negeçifli ile ilgili yönetmeli¤in A¤us-

Meral AkAvivasa ???????

AvivaSA olarak 2009’un hakedifl ve vak›f ve

sand›klar›n BES’e devrinin flirketler taraf›ndaki

uygulamalar›n›n tamamlanmas›yla hakedifl y›l›

olaca¤›n› tahmin ediyoruz.

tos ay›nda yürürlü¤e girmesi oldu.Bahsedilen kurumlarda toplananfonlar›n miktar›n›n yüksekli¤i dü-flünüldü¤ünde bu geçiflin nas›l vene boyutlarda olmas›n› bekliyorsu-nuz?Vak›f ve sand›klar›n BES’e aktar›m›yasas› ile Türkiye’de ve yurtd›fl›ndaaktar›m potansiyeli olan gruplarlagörüflmeler h›zlanm›flt›r. Mevzuattanet olmayan noktalar araflt›r›lmaktave bu noktalara yönelik olarak aktü-eryal ev ürün çal›flmalar› ve süreç-ler üzerinde çal›fl›lmaktad›r. Sektö-rü uzun vadede büyütmesi beklen-mekle beraber özellikle Türkiye’de-ki vak›flar›n yap›s› sebebiyle talepoluflturmak konusunda zorluklaryaflanmaktad›r. Vak›flar›n tek yü-kümlülükleri emeklilik olmad›¤›ndandi¤er yükümlülüklerin tespit ve he-saplamalar› zaman alacakt›r.

Tahmin edildi¤i üzere, Yeni BireyselEmeklilik Mevzuat›’yla vak›f ve san-d›klar›n BES’e devri ve hakedifl uy-gulamas›n›n yasalaflmas›, kurumkatk›l› BES sözleflmelerinin toplamsözleflmeler içerisindeki oran›n› art›-racakt›r. AvivaSA olarak 2009’un ha-kedifl ve vak›f ve sand›klar›n BES’edevrinin flirketler taraf›ndaki uygula-malar›n›n tamamlanmas›yla hakedifly›l› olaca¤›n› tahmin ediyoruz.

Halihaz›rda yeni düzenlemeninkapsam›na giren vak›f, sand›k vebenzeri kurulufllar›n adedi, üye sa-y›s› ve aktar›ma konu olabilecekfonlar›n boyutu konusunda resmibir veri mevcut de¤ildir. Ancak çe-flitli kaynaklardan derlenen veriler,buradaki potansiyelin tümü ile de-¤erlendirilebilmesi durumunda BESfonlar›n›n mevcut boyutunun birkaçkat artabilece¤ine iflaret etmekte-dir. Söz konusu olan munzam san-d›klar›n 200-250 adet civar›nda ol-du¤u, içlerinde 200 ila 300 bin üyeoldu¤u ifade edilmektedir. Bu du-rumda yasa, yak›nlar› ile birlikteyaklafl›k bir milyon kifliyi ilgilendir-mektedir. Daha önce yapt›¤›m›zçal›flmalara göre, vak›f ve sand›k-

lardan BES’e aktar›labilecek 7-8milyar dolar aras›nda bir birikim ol-du¤unu tahmin ediyoruz.

4. Ülkemizde kurumsal anlamda

sermayenin kolektif yat›r›m araç-

lar›nda birikimi konusunda bir mi-

lat olan Bireysel Emeklilik Siste-

mi’nin gelecek 5 y›l›n› nas›l görü-

yorsunuz? Bu süreçte olmas› ge-

rekti¤ini düflündü¤ünüz inisiyatif-

ler nelerdir?27 Ekim 2003 tarihinde faaliyetinebafllayan Bireysel Emeklilik Siste-mi’nde Emeklilik Gözetim Merke-zi’nin 19 Eylül 2008 verileri itibar›ylakat›l›mc› say›s› 1,6 milyonu; kat›l›m-c›lar›n sistemde biriken toplam fontutar› ise 5,7 milyar YTL’yi geçmifldurumdad›r. Bu rakamlar içerisindeAvivaSA ise 1,3 milyar YTL’nin üze-rindeki toplam fon tutar› ile lider du-rumdad›r. Bireysel emeklilik sektö-rünün kat›l›mc› say›s›n›n 10 y›l için-de 4 milyona, fon büyüklü¤ünün de20 milyar dolara ulaflmas› beklen-mektedir.

BES, Türkiye’de henüz befl yafl›ndaolan, geliflme ve büyüme potansi-yeli yerli ve yabanc› yat›r›mc›lar ta-raf›ndan takdir edilen, genç bir sek-tördür. Ancak befl y›l içinde dahiulaflt›¤› fon miktar› ve kat›l›mc› say›-lar›n›n yüksekli¤i sisteme duyulangüvenin ve bafllang›çta ortaya ko-nan hedeflerin do¤rulu¤unun kan›-t›d›r. Önümüzdeki dönemlerde demevcut ilginin katlanarak artaca¤›n›ve BES fonlar›n›n ülke ekonomisiiçin çok daha önemli olaca¤›n› dü-flünüyoruz.

B‹REYSEL

EMEKL‹L‹K


KURUMSAL YÖNET‹M


Amerika Birleflik Devletle-ri baflta olmak üzere,geliflmifl ekonomilerdeyaflanan flirket skandal-

lar› 2001 y›l›nda Enron ve Worl-dCom ile doruk noktas›na ulafl›ncapek çok ülke mevcut denetim dü-zenlemelerinin yetersizli¤ini ve za-y›fl›¤›n› görerek kurumsal yönetimilkelerini hayata geçirme sürecinegirdi. ABD, Almanya, Rusya ve Ja-ponya’y› takiben 144 ülke kendi hu-kuksal yap›s› ve ekonomik koflulla-r›n› göz önüne alarak, kurumsal yö-netim alan›nda ülke kodlar›n› flekil-lendirdiler.

Dünya Bankas›, Ekonomik ‹flbirli¤ive Kalk›nma Örgütü (OECD) ve buiki örgütün özel sektör temsilcileri-nin kat›l›m› ile oluflturduklar› GlobalKurumsal Yönetim Forumu (GCGF)bir araya gelerek; üye ülkelerinkendi hukuksal yap›lar›n›, ekonomikkoflullar›n› ve menkul k›ymetler bor-salar›n›n kotasyon yükümlülüklerinigöz önüne alan kodlar› haz›rlama-lar›na ön ayak oldu. Bu ba¤lamdaOECD 1999 y›l›nda kurumsal yöne-

tim ilkelerini yay›mlad›, 2004 y›l›ndada revize etti. Dünya Bankas›, OECD ve GCGF

nezdinde bu alanda proaktif bir roloynayan SPK, Türkiye’nin pilot ülkeseçilmesinde etkili oldu. Yukar›daad› geçen kurulufllar›n çal›flmalar›n›temel alan SPK; ‹MKB’nin, TürkiyeKurumsal Yönetim Forumu’nun, birçok akademisyenin, özel sektörtemsilcilerinin, kamu kurulufllar› ileçeflitli meslek örgütleri temsilcileri-nin görüfl ve önerilerini dikkate ala-rak, 2003 y›l›nda ülke koflullar›nagöre uyarlanm›fl Kurumsal Yönetim‹lkeleri’ni yay›mlad› ve 2005 y›l›ndada revize etti. Bu ba¤lamda, ülkemizde de art›kflirketlerimizin kurumsal olarak sa¤-l›kl› ve sürdürülebilir bir yap›ya ka-vuflmalar› için SPK’n›n yay›mlam›floldu¤u Kurumsal Yönetim ‹lkeleriile ana hatlar› çizilmifl ve kamuoyuve flirketlerin en az›ndan bir k›lavuzolarak kullanabilece¤i bir en iyi uy-gulamalar dizisi ortaya ç›km›fl oldu.Bu ilkeler dizisi gayet aç›k ve anla-fl›labilir flekilde dört ana bafll›k alt›n-da toplan›yor: Pay Sahipleri ile ‹lifl-

kiler; Kamuyu Ayd›nlatma ve fieffaf-l›k; Menfaat Sahipleri ile ‹liflkiler veson olarak, Yönetim Kurulunun Ya-p›s› ve Çal›flma Esaslar›.Pay Sahipleri ile ‹liflkiler bafll›¤› al-t›nda; pay sahipli¤i haklar›n›n kulla-n›m›n›n kolaylaflt›r›lmas›, bilgi almave inceleme hakk›, genel kurula ka-t›l›m hakk›, oy hakk›, az›nl›k haklar›,kâr pay› hakk›, paylar›n devri vepay sahiplerine eflit ifllem ilkesi gibialanlar yer al›yor.

Kamuyu Ayd›nlatma ve fieffafl›kbafll›¤› ise; kamuyu ayd›nlatmaaraçlar› ve esaslar›, flirket ile paysahipleri, yönetim kurulu üyeleri veyöneticiler aras›ndaki iliflkilerin ka-muya aç›klanmas›, kamunun ayd›n-lat›lmas›nda periyodik mali tablo veraporlar, ba¤›ms›z denetimin ifllevi,ticari s›r kavram› ve içerden ö¤re-nenlerin ticareti ve kamuya aç›klan-mas› gereken önemli olay ve gelifl-meler ele al›n›yor.

Menfaat Sahipleri denince, pay sa-hipleri hariç, flirket ile iliflkisi olançal›flanlar, sendika, kamu otoritesi,

Kurumsallaflma ve KurumsalYönetim ‹lkelerine Uyumun Önemi

Kurumsal yat›r›mc›lar›n, yat›r›m yapt›klar› flirketlerin kurumsalyönetim uygulamalar›na daha yüksek bir duyarl›l›k göstermeleri,

gerekti¤inde eylemci hissedarlar gibi davran›p flirket üzerindebask› unsuru oluflturmalar›, genel kurullara kat›lmalar› vekurullarda pasif kalmamalar›, kurumsal yönetim uygulamalar›zay›f olan flirketleri portföylerine dahil etmemek gibi ilkelergelifltirmeleri ve bu rotada hem düzenleyici otorite hem de dere-celendirme kurulufllar› ile yak›n iliflki içinde bulunmalar› flirketler-imizin uluslararas› vitrinlerde parlamalar›na katk›da bulunacakt›r.A

L‹

PE

Rfi

EM

BE

Sah

a K

urum

sal Y

önet

im v

e K

redi

D

erec

elen

dirm

e H

izm

etle

ri A.fi

.Yö

netim

Kur

ulu

Bafl

kan

Yard

›mc›

s›

sosyal çevre, vs. gibi üçüncü taraf-lar› anl›yoruz. Bu bafll›kta; menfaatsahiplerine iliflkin flirket politikas›,menfaat sahiplerinin flirket yöneti-mine kat›l›m›n›n desteklenmesi, flir-ket malvarl›¤›n›n korunmas›, flirke-tin insan kaynaklar› politikas›, müfl-teriler ve tedarikçilerle iliflkiler, etikkurallar ve sosyal sorumluluk alan-lar› iflleniyor.

Özellikle ülkemiz flirketleri aç›s›n-dan büyük önem arzeden YönetimKurullar› bafll›¤› ise; yönetim kurulu-nun temel fonksiyonlar›n›, yönetimkurulunun faaliyet esaslar› ile görevve sorumluluklar›n›, yönetim kurulu-nun oluflumu ve seçimini; yönetimkuruluna sa¤lanan mali haklar›, yö-netim kurulunda oluflturulan komi-telerin say›, yap› ve ba¤›ms›zl›klar›-n› ve son olarak yöneticileri içeriyor.

Bu ilkeler k›lavuzlu¤unda flirketleri-mizin arzu edilen kurumsallaflmaseviyesine ulaflmalar› için önümüz-de art›k inkâr edilemez nedenlervar. Bunlar›; yap›sal, d›flsal (piya-sa), içsel ve yasal nedenler olaraks›ralayabiliriz.

Bir yandan, uluslararas› piyasalar-da yaflanan flirket skandallar› veülkemizde yak›n geçmiflte yaflananac› tecrübeler, di¤er yandan flirket-lerin içinde faaliyet gösterdikleriamans›z rekabet koflullar›, art›k yö-netim kalitelerinin derinlemesinesorgulanmas› yap›sal nedenlerinbafl›nda geliyor. Dolay›s›yla, “ku-rumsal yönetim” kavram› art›k “olur-sa iyi olur” kategorisinden ç›k›p “ol-mazsa olmaz” kavramlardan birihaline geldi. Yukar›da ana hatlar›s›ralanan ilkelere uyum art›k özellik-le yerli ve yabanc› kurumsal yat›-r›mc›lar taraf›ndan fliddetle talepedilen bir özellik haline geldi. Payve menfaat sahiplerinin bu talebiartarak devam edecek.Bu trendi göz önüne alan SPK ve‹MKB de ülkemizde sermaye piya-

salar›n›n geliflimine katk› sa¤lamakiçin yay›mlanan ilkelere ek teflviklergetirme yönünde ad›m at›yorlar.fiirketlerin kurumsal yönetim ilkele-rine uyum seviyelerinin ölçülebil-mesi için derecelendirme kurulufl-lar›na faaliyet izni verilmesi, kurum-sal yönetim derecelendirme notu6’dan yüksek olan flirketlerin‹MKB’de oluflturulan ve sayg›nl›k vemarka de¤eri aç›s›ndan bir prestijendeksi haline gelen Kurumsal Yö-netim Endeksi’ne dahil edilmelerive endekse dahil olan flirketlere%50 kotasyon ücreti indirimi sa¤-lanmas› bu teflviklerin bafl›nda geli-yor. Dolay›s›yla, derecelendirmenotu da bir flirketin ilkelere uyumuve paydafllar›na, ortaklar›na, yat›-r›mc›lar›na, kreditörlerine, düzenle-yici kurulufllara ve di¤er menfaatsahiplerine duyarl›l›¤› hakk›nda enetkili iletiflim arac› haline geliyor.Bu trend ve teflvikler ba¤lam›ndaflirketlerimiz de derecelendirmeyapt›rarak kendi iç kurumsallaflmaçabalar›n› geri dönülmez birer sü-reç haline getirmek; ald›klar› yolubir derecelendirme notuyla resmi-lefltirmek ve kamuya, paydafllar›na

ve menfaat sahiplerine duyurmak;ve son olarak da kurumsal yönetimderecelendirme notunun sundu¤udo¤rudan veya dolayl› maddi (‹MKBkotasyon ücreti indirimi gibi) ve ma-nevi avantajlardan faydalanma yolu-nu seçmeye bafllad›lar. Bu geçensüre içinde ‹MKB’ye kote olan flirket-ler aras›nda Anadolu Efes, Asya Ka-t›l›m Bankas›, Dentafl Ambalaj, Do-¤an Yay›n Holding, Hürriyet Gazete-cilik, Otokar, fiekerbank, Tofafl, Tüp-rafl, Türk Traktör, Vestel, Y ve YGMYO ve ‹MKB d›fl›ndan iki faktö-ring flirketi (Tek Faktoring ve LiderFaktoring) kurumsal yönetim dere-celendirme notu ald›lar.D›flsal nedenleri ise piyasa neden-leri olarak ifade edebiliriz. Kurum-sal yönetim ilkelerine yüksek dü-zeyde uyan flirketlerin piyasa tara-f›ndan ödüllendirildi¤i art›k soyutde¤il bilinen bir gerçek. Bu düzey-de flirketler performanslar›n›, markave piyasa de¤erlerini, kârl›l›klar›n›,hisse bafl› getirilerini, menfaat sa-hiplerinin memnuniyetini, sermayegetirilerini, kredi olanaklar›n›, ka-muoyu gözünde sayg›nl›klar›n›, kre-di derecelendirme notlar›n› art›r›r-ken; sermaye (borçlanma) ve si-gorta maliyetlerini ve performansve hisse senedi fiyat›ndaki volatili-teyi düflürebiliyorlar. Dolay›s›yla,yerli veya yabanc›, büyük veya kü-çük, tüm yat›r›mc›lar›n ödeyecekleriprimden daha etkin faydalanabili-yorlar.Bu primin en çarp›c› örne¤ini Bre-zilya’da görüyoruz. Latin Ameri-ka’n›n en büyük ve dünyan›n üçün-cü büyük borsas› olan São PauloBorsas› Kurumsal Yönetim Endeksiuygulamas›n› 2001 y›l›nda bafllatt›.450 flirketin ifllem gördü¤ü borsa-n›n ana endeksi herkesin bildi¤i“Bovespa”. Derecelendirilip, Ku-rumsal Yönetim Endeksi’ne girme-ye hak kazanm›fl flirketlerin say›s›ise 180’i geçti. 2008 y›l›nda yaban-c› yat›r›mc›lar taraf›ndan yap›lan net

KURUMSAL YÖNET‹M


Kurumsallaflma sürecinde

yasal yapt›r›mlar›n da

say›s› gittikçe art›yor.

SPK ve TTK mevzuat›n›n

getirdi¤i yapt›r›mlara ek

olarak, bugün ülkemizde

‹MKB’ye kote olan flirketler

internet sitelerinde

kurumsal yönetim uyum

raporlar›na yer vermek

zorundalar.

KURUMSAL YÖNET‹M


al›mlar 10 milyar dolar› buldu. Builginin hemen hemen tamam› Ku-rumsal Yönetim Endeksi’ne dahilolan flirketler üzerinde yo¤unlafl›-yor. Genel “Bovespa Endeksi” ile“Kurumsal Yönetim Endeksi”ninson yedi y›ll›k performans›n› karfl›-laflt›rd›¤›m›zda elimize son dereceçarp›c› bir grafik geçiyor. (yanda)

‹ki endeks aras›ndaki performansfark›, kurumsal yönetim ilkelerineuyumun ve bu düzeyin tescillenme-sinin yabanc› yat›r›mc›lar gözündetafl›d›¤› önemi aç›k bir flekilde gös-teriyor. Bu fark› di¤er borsalardarahal›kla müflahede edebiliyoruz.Zaten IFC de (International FinanceCorporation) “kurumsal yönetim il-kelerine uyan flirketlerin sadecebafllar›n›n belâya girmemesiyle, sa-dece daha ucuz borçlanmakla, sa-dece rakiplerinden daha iyi perfor-mans göstermekle kalmay›p, ayn›zamanda çok daha büyük yat›r›mprimlerini cezbettiklerini” do¤rulu-yor. Araflt›rma flirketi McKinsey, buprim miktar›n›n Asya ve Latin Ame-rika’da %22, Do¤u Avrupa ve Afri-ka’da %30’lara kadar ç›kt›¤›n› önü-müze istatistiklerle sunuyor.Kurumsallaflma sürecinde yasalyapt›r›mlar›n da say›s› gittikçe art›-yor. SPK ve TTK mevzuat›n›n getir-di¤i yapt›r›mlara ek olarak, bugünülkemizde ‹MKB’ye kote olan flir-ketler internet sitelerinde kurumsalyönetim uyum raporlar›na yer ver-mek zorundalar. Bu flirketler ayn›zamanda bir “pay sahipleriyle iliflki-ler” birimi kurmak ve bu birimdebelirli SPK lisanslar›n› haiz personelistihdam etmek zorundalar. Yine,“kurumsal yat›r›mc›lar›n” organizas-yonlar›nda ba¤›ms›z üye bulundur-malar›n›n zorunlu hale getirilmesidüzenlemelerde yeni öngörülerolarak yer almaktad›r.Kurumsallaflma sürecinde içsel ne-denler olarak da flirket içi yönetimuygulamalar›n› sayabiliriz. ‹yi yöne-tim; flirket içi duyarl›l›¤› art›rarak

risklerin yönetilmesindeki sorumlu-luklar› aç›kça belirler, icrac› olma-yan yöneticiler, üst yönetim ve di-¤er çal›flanlar›n flirketin risk profilive kurumsal yönetim uygulamalar›-n› daha iyi idrak etmelerini sa¤lar,karar mekanizmas›n› etkinlefltirir,üst yönetimde daha kuvvetli fikirbirli¤i oluflturur, daha yüksek so-rumluluk anlay›fl› tahsis eder vestratejik hedefleri tutturma yetene-¤ini art›r›r. Öte yandan, kurumsalyönetim ilkelerine uyum, yönetimkurulunun: iflinin ehli oldu¤unu, flir-keti iyi ve etkin örgütledi¤ini, tümyasa ve düzenlemelere uydu¤unu,flirketi paydafllar›n menfaatlerini enüst düzeyde gözeterek yönetti¤ini,menfaat sahipleriyle ilgili her türlübilgiyi aç›klama sorumlulu¤unu ye-rine getirdi¤ini, ifl, faaliyet, çevre vesosyal alanlarda riskleri iyi analizetti¤ini, bu riskleri iyi yönetmek içinsa¤lam ve etkili politikalar gelifltirip,uygulay›p, izleyip, kamuya aç›kla-d›¤›n›, pay ve menfaat sahiplerininbeklentilerinin iyi yönetildi¤ini vesektörel, ulusal ve uluslararas›standartlara uyuldu¤unu göstere-

rek güven tahsis eder. K›sacas›, iyi Kurumsal Yönetim, birflirketin varl›klar›n› azami seviyeyeyasal yollardan ç›kart›rken bu var-l›klar›n adil bir flekilde da¤›t›m›n›amaçlar. Bu yolda, elbette kurum-sal yat›r›mc›lara büyük görev düfl-mektedir. Kurumsal yat›r›mc›lar›n,yat›r›m yapt›klar› flirketlerin kurum-sal yönetim uygulamalar›na dahayüksek bir duyarl›l›k göstermeleri,gerekti¤inde eylemci hissedarlargibi davran›p flirket üzerinde bask›unsuru oluflturmalar›, genel kurulla-ra kat›lmalar› ve kurullarda pasifkalmamalar›, kurumsal yönetim uy-gulamalar› zay›f olan flirketleri port-föylerine dahil etmemek gibi ilkelergelifltirmeleri ve bu rotada hem dü-zenleyici otorite hem de derecelen-dirme kurulufllar› ile yak›n iliflki için-de bulunmalar› flirketlerimizin ulus-lararas› vitrinlerde parlamalar›nakatk›da bulunacakt›r.

Ali [email protected]

[email protected]

EFAMA


EFCF’in amac›, fonlar›n kendiaralar›nda anlaml› bir k›yasla-ma yap›lmas›n› mümkün k›lmak

ve yat›r›m stratejilerine göre fonlar› s›-n›fland›rmakt›r. Bu anlamda fon kate-gorileri, fon endüstrisini tasnif etmekve yat›r›mc›lara yard›m ederek do¤rukarar vermelerini sa¤lamak amac›ylason derece kritik bir öneme sahiptir.Bu sebeple, düzenleyici otoriteler vesivil toplum kurulufllar› üye ülkelerdesöz konusu insiyatifi desteklemekte-dirler.

Bugünkü mevcut durum, fonlar›n de-recelendirme flirketleri taraf›ndanfarkl› flekil ve gruplarda s›n›fland›r›l-mas›n› de¤erlendiremeyen yat›r›mc›-lar aç›s›ndan kar›fl›kl›k yaratmaktad›r.Bu maksatla EFCF, Avrupa Birli¤i(AB) üye ülkeleri içerisinde tutars›zfon kategorilerinin yat›r›mc›lar› yanl›flyönlendirmemesi amac›yla s›n›r ötesifonlarda s›n›fland›rma ifllemlerini har-monize etmeyi görev edinmifltir. Bubünye içerisinde çal›flma grubu, s›n›rötesi faaliyet gösteren Avrupa’n›n en

büyük 17 fon yönetim flirketi, verisa¤lay›c› firmalar, derecelendirmekurulufllar› ve baz› EFAMA üyesi olanulusal birliklerin kat›l›m›ndan olufl-maktad›r. EFCF’in yeni s›n›fland›rmasistemini yaratabilmesi ve bu hedefeyönelik çal›flmalar›nda güvenilirli¤inisa¤layabilmesi üç ana ilke içerisindede¤erlendirilmektedir. Ba¤›ms›zl›k,fieffafl›k ve Yat›r›mc› haklar›n›n korun-mas›...

S›n›fland›rman›n bafllamas›yla birliktedaha fleffaf, do¤ru ve rekabetçi birfon endüstrisine ulaflma yolundaad›m at›lm›flt›r. Uygulamada genifl birkat›l›m grubu sa¤lamak amac›yla Lip-per ve Morningstar gibi fon derece-lendirme kurulufllar›n›n da fonlar›nkarfl›laflt›r›lmas› esas›nda, oluflturulans›n›fland›rma sistemini kendi sistem-lerine uyarlamas› gerekmektedir. Fonendüstrisinde yeni geliflmeler oldu¤udurumlarda s›n›fland›rma sistemiEFCF taraf›ndan tekrar gözden geçi-rilerek düzenlenecektir.

S›n›fland›rma YöneticisiYönetici, fon portföy kompozisyonlar›ile ilgili bilgileri, portföy yönetimi flir-ketinden veya ulusal derneklerden el-de etmekte, sektörde bulunan tümmuhataplar›yla fonlar›n kategorileregöre s›n›fland›rmas› hakk›nda iletiflimkurmay› kabul etmektedir. Yöneti-ci’nin esas amac›, gelen verilere görefonlar› kategorilerine göre s›n›fland›r-mak ve onay verilmesinden sonrafonlar›n s›n›fland›rmas›n› gözlemle-mektir.

EFCF KomitesiS›n›fland›rman›n do¤ru uyguland›¤›-n›n yürütülmesinden Komite sorumlu-dur. Ayr›ca Komite ek olarak, bir kate-gori içerisinde bulunan fonun, tan›-m›yla uyum sa¤lad›¤›n› gözlemlemek,piyasa geliflmeleri ve s›n›fland›rmakalemleri ile ilgili olarak sistem içeri-sinde de¤ifliklikleri de¤erlendirmek vefonlar›n birleflmesi, dönüflmesi veyakategori de¤ifltirmesi durumunda sü-reklili¤i sa¤lamak ile sorumludur. Ko-

European Fund ClassificationForum (EFCF)

Avrupa Yat›r›m Fonlar› ve Portföy Yönetimi Birli¤i

The European Fund and Asset Management Association

CE

NK

AK

SO

Y‹fi

Por

tföy

Yöne

timi A

.fi. G

enel

Müd

ür Y

ard›

mc›

s›

EFCF’in yeni s›n›fland›rma sistemini yaratabilmesi ve bu hedefe yönelik çal›flmalar›nda

güvenilirli¤ini sa¤layabilmesi üç ana ilke içerisinde de¤erlendirilmektedir. Ba¤›ms›zl›k, fieffafl›k

ve Yat›r›mc› haklar›n›n korunmas›...


mite, EFCF üye flirketlerden, önemliveri sa¤lay›c›lar›ndan ve EFAMA tem-silcilerinden oluflmaktad›r.

S›n›fland›rmaya Genel Bak›flHer fon, yat›r›m yapt›¤› varl›k grubunagöre dört kategoriye ayr›lmaktad›r:

� Hisse Senedi (Equity): En az%85 oran›nda hisse senedi tafl›yanfonlar.

� Tahvil ve Bono (Bond): Hisse se-nedi yat›r›m› olmayan asgari %90oran›nda sabit getirili menkul k›ymet-lere yat›r›m yapan fonlar.

� Para Piyasalar› (Money Market):Yat›r›m imkanlar›na (yat›r›m yap›labi-lir para piyasas› enstrümanlar›ndandevredilebilir menkul k›ymetlere) vesürelerine (60 günden 1 y›la kadarortalama vadelerine kadar) göre çe-flitlenen fonlar.

�Karma (Mixed): Hisse senedi,tahvil ve bono ile nakde yat›r›m ya-pan fonlar.

Söz konusu fonlar›n alan› 9 ana seg-mente ayr›lm›flt›r.

Yap›sal Karakteristik (Structural Cha-racteristics) segmenti içerisinde, fonsepeti, ETF ve kald›raçl› fonlar gibikarakteristi¤e sahip fonlar akla gel-mektedir. Fon portföyünün %110 ora-n›n›n üzerinde pozisyon tafl›nmas›durumunda kald›raç söz konusudur.

Potansiyel birçok fon kategorisindenfazlal›¤›ndan kurtulmak ve kesin ola-rak özelliklerini belirlerken zorluklar›nüstesinden gelmek amac›yla S›n›flan-d›rma Yöneticisi (Classification Admi-nistrator) bahsedilen karakteristikleribelirlemektedir.

Söz konusu dört genifl kategoriye ekolarak EFCF, belirli bir varl›k s›n›f›nauygun yönetilmeyen fon türlerini des›n›fland›rmaktad›r.

Mutlak Getiri (Absolute Return): Fonportföyü, piyasa hareketlerinin yönü-ne bak›lmaks›z›n pozitif getiri amac›y-la yönetilen fonlar.

Toplam Getiri (Total Return): Bir y›l-dan uzun bir sürede karfl›laflt›rma öl-çütüne göre toplam getiriyi maksimi-ze etmeyi amaçlayan fonlar.

Konvertibl (Convertibles): Azami%30’u oran›nda hisse senedine dö-nüfltürülebilir olmak üzere fon portfö-yünün asgari %70’i konvertibl menkulk›ymetlere yat›r›m yapan fonlar.

Aç›k uçlu gayrimenkul (Open-ended

real estate): Söz konusu fonlar, belirli bir düzenle-yici taraf›ndan ulusal seviyede dü-zenlenmektedir. Bu fonlar, her an ya-t›r›mc›n›n talebi durumunda nakdedönebilmekte, do¤rudan veya dolay-l› gayrimenkul flirketlerine, bu flirket-

lerin senetlerine veya di¤er bu türfonlar›n paylar›na yat›r›m yapabilmek-te ve risk çeflitlendirmesi, net aktifde¤er hesaplamas› ve al›m-sat›m ku-rallar› aç›s›ndan di¤er fonlar ileuyumlu olabilmektedir.

Kap›l› uçlu gayrimenkul (Closed-en-

ded real estate): Belirli bir düzenleyici taraf›ndan ulu-sal seviyede düzenlenmesi gerek ol-mayan bu fonlar, sabit say›da mevcutsermayesi bulunmakta, do¤rudan ve-ya dolayl› gayrimenkul flirketlerine ya-t›r›m yapmaktad›r.

Gayrimenkul yat›r›m ortakl›¤› (Real

Estate Investment Trust):Belirli bir düzenleyici taraf›ndan ulu-sal seviyede düzenlenen bu flirketler,do¤rudan veya dolayl› gayrimenkulalmak, satmak ve yönetmeyi amaçla-makta, özel bir vergi statüsü bulun-maktad›r.

Anapara korumal› (Protected): Piya-salardaki dalgalanmalardan korun-maya yönelik düzenlenen fonlar.

Anapara garantili (Guaranteed):Resmi ve yasal olarak anaparas› ga-rantiye ba¤lanan fonlar.

Hayat devri/Vade hedefi (Lifecy-

cle/Target Maturity):Fon portföyü, varl›k da¤›l›m›nda sa-vunmac› bir yaklafl›mla, hedeflenen

Varl›k S›n›f Seviyesi

S›n›fland›rma Kriteri Hisse Tahvil ve Bono Para Piyasas› Karma

Ülke ve Bölge x x

Sektör x

Piyasa De¤eri x

Döviz Kuru Pozisyonu x x x

Kredi Kalitesi x x

Faiz Oran› Pozisyonu x x

Geliflmekte Piyasa Pozisyonu x x

Varl›k Da¤›l›m› x

Yap›sal Karakteristik x x x x

EFAMA


bir tarihe yaklaflt›kça önemli para çe-kiliflleri dikkate al›narak yönetilmekte-dir.

Varl›¤a dayal› menkul k›ymet (Asset-

backed securities):Fon varl›klar›, asgari %80 oran›ndakredilere, karfl›l›klara, ödünç ifllemle-rine ve kredi kart› borçlar›na dayana-rak oluflturulan finansal menkul de-¤erlere yat›r›m yap›lmaktad›r.

Emtia (Commodities): Fon, emtialarave bunlara dayal› türev ürünlerine ya-t›r›m yapmaktad›r.

Hisse Senedi Fon KategorisiAsgari %85 oran›nda hisse senedineyat›r›m yapan fonlar.

Hisse senedi fonlar› üç farkl› kriteregöre farkl›laflmaktad›r. Ayr›ca, ek ola-rak her fon, bir veya birkaç yap›salkarakteristi¤e (sosyal sorumluluk, fonsepetleri, ETF, endeks, kapal› uçluserbest ve kald›raçl› fonlar) göre deayr›lmaktad›r.

� Ülke veya Bölgelerine göre (Co-

untry/Region): Asgari %80 oran›ndabir ülke veya bölgede kurulan flirket-lerin hisse senetlerine yat›r›m yapanfonlar. fiirketin kuruldu¤u yer, kote al-t›na al›nd›¤› ve ülke/bölgede operas-yonlar›n›n kabul edildi¤i yere dayan-maktad›r.

� Sektörlerine göre (Sector): Asga-ri %80 oran›nda belirli bir sektördebulanan flirketlerin hisse senetlerineyat›r›m yapan fonlar. Bafll›ca ana sek-törler; enerji, metal, sanayi, g›da, hiz-met, sa¤l›k, finans, bilgi teknolojileri,telekomünikasyon ve kamu hizmetleri.

� Piyasa De¤erlerine göre (Market

Cap): Söz konusu kriter, ço¤unlukladüflük piyasa de¤erine (Amerika için4 milyar USD, Avrupa bölgesi için 3milyar Euro) yat›r›m yapan hisse se-nedi fonlar› için kullan›lmaktad›r. Ekolarak, orta ve büyük piyasa de¤eri-

ne göre de fonlar s›ralanmaktad›r.(Small, medium, large market cap)

Tahvil ve Bono KategorileriAsgari %90 oran›nda tahvil ve bono-ya yat›r›m yapan fonlar. Nakit ve di-¤er varl›klar›n oran› toplam olarak%10’nu aflamamaktad›r. Konvertiblmenkul k›ymetler %20 oran›nda yeral›rken, hisse senetlerine yat›r›m ya-p›lmamaktad›r. Ayn› limitler, varl›¤aveya ipote¤e dayal› menkul k›ymetleriçin de uygulan›r.

Tahvil ve Bono Fonlar›, dört s›n›flan-d›rma kriterinde farkl›laflmaktad›r. Ay-r›ca, ek olarak farkl› yap›sal karakte-ristiklere (sosyal sorumluluk, fon se-petleri, ETF, endeks, kapal› uçlu ser-best, ve kald›raçl› fonlar) göre de fon-lar ayr›lmaktad›r.

� Döviz kuru pozisyonuna göre

(Currency exposure): Asgari %70 oran›nda döviz kuru riski-ni korumaks›z›n portföyünün asgari%90 oran›nda tek bir döviz kurunadayal› borçlanma araçlar›na yat›r›myapan fonlar. Global tahvil ve bonofonlar›, asgari %70 oran›nda hakimolan döviz kuruna yat›r›m yaparken,farkl› döviz kurlar›na dayal› borçlanmaaraçlar›n› da tercih edebilmektedir.

� Geliflmekte olan piyasa pozisyo-

nuna göre (Emerging Market Expo-

sure):Asgari %60 oran›nda portföyünü, ya-t›r›m yap›labilir olan ve olmayan gelifl-mekte olan piyasalarda bulunanborçlanma araçlar›na yat›r›m yapanfonlar. Geliflmekte olan piyasa alan›,ihraç›n döviz kurundan ziyade tahvilve bono ihraçc›s›n›n ikamet etti¤i ül-keye dayanmaktad›r.

� Kredi kalitesine göre (Credit Qua-

lity): Yat›r›m yap›labilir olan ve olma-yan diye ayr›lmaktad›r.

� Faiz oran› pozisyonuna göre (In-

terest Rate Exposure): Porföyündebulunan borçlanma araçlar›n›n orta-lama vade veya sürelerine göre fon-lar k›sa, karma ve uzun vadeli olarakayr›lmaktad›r.

Kredi kalitesine göre yat›r›m yap›labi-lir olan fon portföyleri, a¤›rl›kl› olarakyat›r›m yap›labilir menkul k›ymetler-den oluflmakta, %10’u geliflmekteolan ülke olmak üzere azami %30’uoran›nda yat›r›m yap›labilir olmayanmenkul k›ymetlere de yat›r›m yap-maktad›r. Ayr›ca, geliflmekte olan pi-yasa tahvil ve bonolar›nda al›nan po-zisyonlar›n toplam›, fon portföyünün%30’unu aflamamaktad›r.

Yat›r›m yap›labilir olan fonlar seg-menti, ülke ve flirket tahvillerinin sevi-yesine göre üç farkl› bölüme ayr›l-maktad›r:

� Ülke tahvillerine göre (Govern-

ment Bond): Asgari %80 oran›ndaülke tahvillerine yat›r›m yap›lmaktad›r.

� fiirketlere göre (Corporate): As-gari %70 oran›nda flirket tahvillerineyat›r›m yap›lmaktad›r.

� Toplama göre (Aggregate): Azami%70 oran›nda flirket tahvillerine yat›-r›m yap›lmaktad›r.

Kredi kalitesine göre yat›r›m yap›labi-lir olmayan fonlar ise, fon portföyününasgari %30’u oran›nda yat›r›m yap›la-bilir olmayan menkul k›ymetlere yat›-r›m yapmaktad›r. Ayr›ca, geliflmekteolan piyasa tahvil ve bonolar›nda al›-nan pozisyonlar›n toplam›, fon portfö-yünün %30’unu aflamamaktad›r.

Yat›r›m yap›labilir olmayan fonlar seg-menti, yüksek getiri seviyesine göreiki farkl› segmente ayr›lmaktad›r:

� Yüksek getirili (High Yield): Asga-ri %70 oran›nda yüksek getirili yat›r›myap›labilir olmayan menkul k›ymetlereyat›r›m yap›lmaktad›r.

�Karma yüksek getirili (Mixed High

Yield): Azami %70 oran›nda yüksek


getirili yat›r›m yap›labilir olmayanmenkul k›ymetlere yat›r›m yap›lmak-tad›r.

Para Piyasas› Fonlar› EFCF, yat›r›m politikalar›nda belirli k›-s›tlamalara göre para piyasas› fonla-r›n› üç kategoriye ay›rmaktad›r:

� K›sa vade (Short Term): 60 gün-lük ortalama vade

� Düzenli (Regular): 6 aya kadar or-talama vade

� Artan (Enhanced): 1 y›la kadar or-talama vade

Fon kurucular›n›n takdiriyle, para pi-yasas› fonlar›n›n yap›sal karakteristi-¤i; yat›r›mlar›n›n süresi boyunca birik-mifl faiz eklenerek do¤rusal yöntemile de¤erleyerek, net varl›k de¤erinibaflabaflta sabit tutarak ve yüksekderecede de¤erlendirilen para piya-sas› enstrümanlar›na yat›r›m yaparaks›n›fland›r›lmaktad›r.

Karma Fon KategorileriKarma fonlar, üç s›n›fland›rma kriteri-ne göre farkl›laflmaktad›r.

� Döviz kuru pozisyonuna göre

(Currency): Asgari %70 oran›nda be-lirtilen döviz kurunda pozisyon al›n-maktad›r.

� Ülke veya bölge pozisyonuna gö-

re (Country/Region): Asgari %80oran›nda belirtilen ülke veya bölgedepozisyon al›nmaktad›r.

� Varl›k da¤›l›m›na göre (Asset Allo-

cation): Hisse senedi pozisyonunagöre bu segment dört alt kategoriyeayr›lmaktad›r.

� Savunmac› (Defensive): Azami%35 hisse senedi pozisyonu

� Dengeli (Balanced): %35 ila %65aras›nda hisse senedi pozisyonu

� Dinamik (Dynamic): %65 ten faz-la hisse senedi pozisyonu

� Esnek (Flexible): Belirli bir süreiçerisinde %100 oran›nda hisse se-

nedi pozisyonu

Ayr›ca, ek olarak her fon, bir veya bir-kaç yap›sal karakteristi¤e (sosyal so-rumluluk, fon sepetleri, ETF, endeks,kapal› uçlu, serbest ve kald›raçl› fon-lar) göre de ayr›lmaktad›r.

S›n›fland›rma SüreciBu süreç dört aflamadan oluflmakta-d›r. ‹lk aflamada fon servis sa¤lay›c›-lar› fon portföylerinde bulunan varl›k-lar ile ilgili verileri, onlar› ifllemek vedo¤rulu¤unu onaylamak üzere S›n›f-land›rma Yöneticisine göndermekte-dir. Ayr›ca, ayn› zamanda servis sa¤-lay›c› fonun hangi kategoride s›n›flan-d›r›lmas› gerekti¤i konusunda görü-flünü de bildirmektedir. Sonuçlar,beklentiler ile kontrol edilerek, ayk›r›olmas› durumunda karfl›l›kl› görüflal›flveriflinde bulunulmaktad›r.

� Veri Toplama: Fon servis sa¤lay›-c›lar›ndan belirli bir taslak içerisindeelde edilen veriler, S›n›fland›rma Yö-neticisine üçer ayl›k dönemlerdegönderilmektedir.

� Veri ‹flleme: Onay sürecinden ge-çen veriler hem tarihsel olarak hemde di¤er servis sa¤lay›c›lar› ve ya-banc› kaynaklar ile tutarl›l›¤› kontroledilerek sisteme ifllenmektedir.

� Fon S›n›fland›rma: Veriler iflleniponayland›¤›nda sistem, fonun s›n›f-land›raca¤› kategoriyi belirlemekte-dir. Di¤er fonlar yaln›zca sabit getirilimenkul k›ymetler için süre ve hissesenetleri için piyasa de¤eri gibi belir-li bir fon kategorisinde düflünülürken,menkul k›ymet çeflidi ve bölgesel po-zisyonlar gibi parametreler, tüm fonkategorileri için kullan›lmaktad›r.

� Onaylama: Son süreçte sonuçlar,fon servis sa¤lay›c›lar›ndan gelenlerile S›n›fland›rma Yöneticisi’nin kabulettikleri aras›nda kontrol edilir. E¤erdurum otomatik olarak onaylanmaz-sa, yeni bir çözüm yolu bulunur. Olu-flacak farklar›n geçici veya yap›salbir karakter olup olmad›¤› belirlenir.E¤er her flart alt›nda bir mutabakatsa¤lanmazsa, o zaman durum EFCF

Komitesi’ne iletilir. S›n›fland›rmaonayland›¤› durumda, sonuçlar ilanedilir.

De¤erlendirmeYeni sistem ile AB içerisinde tek birpazar yaklafl›m› alt›nda fonlar›n s›n›f-land›rmas›nda standart ve tutarl› birinsiyatif, EFAMA’n›n da deste¤i ilegelifltirilmifltir. Bu flekilde yat›r›mc›lar,benzer kategoride bulunan fonlar›risk ve getiri dengesi içerisinde karfl›-laflt›rma f›rsat› bularak, yat›r›m yapar-ken do¤ru ve isabetli tercihler yapa-cakt›r. Söz konusu s›n›fland›rma sis-teminin ülkemiz fon endüstrisine deuyarlanmas› gereklidir. (Spot cümlebu olabilir) Emeklilik fonlar›, bu dü-zenlemelere uyumlu olarak gelifltiril-mifl, do¤ru bir yasal altyap›ya ulafl-m›flt›r. Fakat yat›r›m fonlar› aç›s›ndanA ve B tipi ayr›m›na art›k gerek bulun-mamaktad›r. Dolay›s›yla yat›r›m fonuendüstrimizin uluslararas› uygulama-lara paralel olarak fonlar›n s›n›fland›-r›lmas› konusunda geliflme kaydet-mesi gerekmektedir. Bu maksatla,TKYD içerisinde bulunan S›n›fland›r-ma Komitesi, gereken çal›flmalar›n›tamamlam›fl ve bu konudaki raporu-nu Sermaye Piyasas› Kurulu’na sun-mufltur. Önümüzdeki dönemde ayn›AB üye ülkelerinde oldu¤u gibi ülke-mizde de yat›r›m fonlar›n›n s›n›fland›r-mas› konusunda ad›m at›lmas› bek-lenmektedir.

Net sat›fllarUCITS fonlar›nda 2008 y›l›n›n ilk çey-re¤inde 42 milyar Euro, ikinci çeyre-¤inde ise 59 milyar Euro net ç›k›fl ya-flanm›flt›r. Böylelikle ilk yar›da toplamnet ç›k›fllar, 101 milyar Euro seviyesi-ne ulaflm›flt›r. ‹lk çeyrekte 82 milyarEuro net girifl yaflanan para piyasas›fonlar›nda ikinci çeyrekte, 18 milyarEuro net ç›k›fl gerçekleflmifltir. Di¤ertaraftan Bono ve Hisse Senedi fonla-r›nda net ç›k›fllar birinci çeyre¤e gö-re, ikinci çeyrekte yavafllam›flt›r.Dengeli fonlarda ise bir de¤ifliklik ol-mam›flt›r.2008 y›l›n›n ilk yar›s›nda yaflanan netç›k›fllar›n büyük k›sm› Hisse Senedi,Bono ve Dengeli fonlarda s›ras›yla92, 62 ve 11 milyar Euro olarak ger-çekleflmifltir. Öte yandan ilk çeyrek-teki yüksek net giriflin etkisiyle ikinciçeyrekte ç›k›fl olmas›na ra¤men parapiyasas› fonlar›nda y›l›n ilk yar›s›nda,toplamda 64 milyar Euro net girifl ya-flanm›flt›r.

Toplam UCITS fonlar›n›n %30’nunkurulu oldu¤u Lüksemburg’ta, y›l›n ilkyar›s›nda toplamda 6 milyar Euro net

EFAMA


UCITS Pazar›nda Trendler

UCITS fonlar› Q1 Q2 H1

Hisse Senedi -76 -16 -92

Dengeli -12 1 -11

Bono -38 -24 -62

Para Piyasas› 82 -18 64

Di¤er 2 -2 0

Toplam -42 -59 -101

Net Sat›fllar (milyar Euro)

girifl yaflan›rken, en fazla net ç›k›fl-lar ‹talya, ‹spanya ve Fransa’da s›-ras›yla 40, 30, 20 milyar Euro sevi-yesinde gerçekleflmifltir.

Kategorilerine göre UCITS

varl›klar›n›n Da¤›l›m› 2008 y›l›n›n ilk yar›s›nda hisse se-nedi fonlar›, %20.7 ile en çok de-¤er kaybeden kategori olmufltur.Bu dönemde söz konusu fonlar›nnet aktif de¤eri 455 milyar Euroazalm›flt›r. Hisse senedi fonlar›n›,bono ve dengeli fonlar takip et-mifl, net varl›k de¤erleri s›ras›yla%11 ve %9.7 oran›nda gerilemifl-

tir. Öte yandan para piyasalar› fon-lar›n›n varl›klar›, ilk yar›y›lda %11.5artm›flt›r.

Fon kategorilerinin son 3.5 y›ll›ktrendine bak›ld›¤›nda, 2007 y›l›sonuna kadar istikrarl› flekilde yük-selen hisse senetleri fonlar›, 2008y›l›nda piyasalar›n afla¤› yönlütrendinden ciddi flekilde olumsuzetkilenmifltir. Benzer trendde¤iflikli¤i daha az oranlardaBono ve Dengeli fonlardayaflanm›flt›r. Para piyasas› fonlar›ise aksine büyüme trendinedevam etmifltir.

Breakdown of UCITS Asset by Category (1)

Avrupa Fon Endüstrisi Net Varl›k

De¤erleri

2008 y›l›n›n ilk yar›s›nda UCITS fon-lar›n›n varl›klar› %9.4 oran›nda aza-l›rken, 6,160 milyon Euro dan 5,584

milyon Euro ya gerileflmifltir. Hissesenedi piyasalar›ndaki yüksek ka-y›plar, net aktif de¤erlerindeki azala-man›n ana kayna¤› olmufltur. Di¤ertaraftan non-UCITS fonlar ayn› dö-nemde %3 küçülerek , 1,749 milyar

Euro seviyesinden, 1,696 milyar Eu-ro seviyesine gerilemifltir. Gayrimen-kul fonlar› varl›klar› de¤iflmezken kü-çülmeler, Almanya’n›n özel fonlar›n-da ve Lüksemburg ta kurulan sofis-tike fonlarda gerçekleflmifltir.


0

400

800

1,200

1,600

2,000

2,400

Chart 2. Recent Trends in Assets by UCITS Type(EUR billions)

2008 Q12007 Q42006 Q42005 Q42004 Q4 2008 Q2

Bond

Money Market

Equity

Balanced

Other (incl. FoF)

Net Assets of the European Investment Fund Industry

Barbaros ‹neciSabanc› Holding

Ekonomist



Dünya Ekonomisinde Yeni Bir Döneme Girerken

Önümüzdeki uzun dönem geliflmifl ekonomilerde büyümeninçok düflük düzeylerde kalaca¤›, di¤er ekonomilerde büyümeninbugün beklenenin çokalt›nda kalaca¤›, yak›n gelecekte olmasa da birsüre sonra uzun vadelihazine faizleri dahil faizlerin yavafl ve inifl ç›k›fll› da olsa yükseliflteolaca¤›, finans sistemindekredi arz›n›n s›n›rl› kalaca¤›bir dönem olacakt›r.

“

”

Bugün global finans piyasalar›n-da yaflanan kriz bir dönem biter-ken yeni bir döneminin bafllad›¤›-n› iflaret etmektedir. Arka plan›n-da son 25 y›lda geliflmifl ekonomi-ler ile geliflmekte olan ekonomileraras›ndaki ortaya ç›kan rekabetgücü sorunu yatmaktad›r. Bu dö-nem geliflmekte olan ekonomile-rin dünya üretim ve ticaretindenald›klar› pay›n ve büyümeye yap-t›klar› katk›n›n h›zla artt›¤› bir dö-nem olmufltur. Bu dönemde gelifl-mekte olan ekonomiler, özellikleAsya’dakiler sahip olduklar› iflgü-cü fazlas›n› daha rahat eriflmeyebafllad›klar› geliflmifl teknoloji ilebirlefltirmifller ve bu yolla birçokimalat sanayi alan›nda, hatta za-man içinde belirli hizmet alanla-r›nda geliflmifl ekonomiler karfl›-s›nda rekabet üstünlü¤ü sa¤la-m›fllard›r. Bu dönem ayn› zaman-da global ölçekte arz›n taleptendaha h›zl› artmaya bafllad›¤› vebilgi teknolojilerinde yaflanan h›z-l› ilerlemenin sektörlerde ciddi bo-yutlarda verimlilik art›fl›na nedenoldu¤u bir dönem olmufltur. Bugeliflmeler enflasyonun dünyagenelinde düflmesine ve büyümeüzerinde tehdit olmaktan ç›kmas›-na neden olurken, onun yerinideflasyon tehdidi alm›flt›r. Gelifl-mifl ekonomilerin geliflmekte olanekonomilerden gelen rekabet ve

deflasyon tehdidi karfl›s›nda ver-dikleri tepki, gerekli yap›sal de¤i-flimleri gerçeklefltirmek suretiyletalebi güçlendirmek yerine dahakolay yöntemler uygulamaya ça-l›flmalar› olmufltur. Üretimler ge-liflmekte olan ekonomilere kayd›-r›lmaya ve iflgücü tasarruf edenteknolojilere yat›r›m yapmayaa¤›rl›k verilmifltir. Bu çözüm gelifl-mifl ekonomilerde reel ücret ve is-tihdam art›fl›n› zay›flat›rken talepart›fl›n› daha fazla bask› alt›na al-m›fl ve deflasyonist e¤ilimleri güç-lendirmifltir.

Bu durumda bir baflka kolayc›yöntem devreye konulmufl ve pa-ra politikalar› afl›r› ölçülerde gev-fletilmifltir. Bugün yaflad›klar›m›z,bu süreçten en fazla etkilenenABD’den bafllayarak geliflmiflekonomilerin karfl› karfl›ya kald›k-lar› düflük büyüme ve deflasyontehdidi karfl›s›nda uygulad›klar›bu politikan›n bir sonucudur. As-ya ve 2001 borsa krizleri ile ayn›zincir içinde yer alan bu son krizyine her kriz sonras›nda dozu da-ha fazla artt›r›lm›fl olan afl›r› gev-flek para politikas› nedeniyle ge-liflmifltir. Enflasyonun bask› alt›n-da olmas›n›n verdi¤i rahatl›kla ya-rat›lan afl›r› likiditenin hisse sene-di ve gayrimenkul gibi aktif piya-salar›nda yaratt›¤› h›zl› fiyat art›fl-

lar›ndan yararlan›lm›flt›r. Dünya’daafl›r› gevflek para politikas› izlen-mesine ra¤men enflasyon ve para-lelinde faizlerin düfltü¤ü, aktif fiyat-lar›n›n h›zla yükseldi¤i ve büyüme-nin h›zland›¤› benzersiz bir ortamoluflmufltur. Bu likidite fazlas›, As-ya’daki tasarruf fazlalar› ve buradauygulanan para ve kur politikas›n›nortaya ç›kard›¤› likidite art›fl› ilebeslendi¤i gibi yine bu sürecin ke-sin bir sonucu olan petrol ve emtiafiyatlar›ndaki yükseliflin üretici ülke-lerde yaratt›¤› tasarruf fazlalar› ilede desteklenmifltir. Sonuç olarak li-kidite bollu¤u, düflen faizler ve aktiffiyatlar›ndaki yükselifl geliri artma-yan tüketicinin daha fazla borçla-narak harcamas›na olanak tan›m›fl-t›r. Bu flekilde bask› alt›nda olan üc-ret ve istihdam art›fl›na ra¤men ta-lebin h›zlanmas› ve arzdaki art›fl›yakalamas› sa¤lanm›flt›r. Deflasyontehdidi bertaraf edilmifltir. Hemenher yerde büyümeler h›zlanm›fl,dünya ekonomisi son dört y›lda son30 y›l›n en yüksek ortalama büyü-me h›z›na ulaflm›flt›r. Bu süreçtegeliflmifl ekonomiler içinde en h›zl›büyüyen, en fazla likidite yaratanve en fazla likiditeyi ekonomisineçekebilen ABD ekonomisi olmufl-tur. Bu dönemde kim büyümesinih›zland›rm›flsa bu h›zlanma ABDekonomisindeki ölçülerde olmasada büyük ölçüde ekonomide borç-lanman›n artmas›yla ya da dünya-da bu flekilde h›zlanan global bü-yümenin yaratt›¤› ithalat talebi ilesa¤lanm›flt›r.

Bu süreçte finans sistemi bu süre-cin kesintiye u¤ramadan devamedece¤i, ekonomide yüksek büyü-menin sürece¤i, aktif fiyatlar›n›nyükselmeye devam edece¤i varsa-y›m› ile hareket etmifl ve riskleri he-men her kredi grubunda olmas› ge-rekenden çok daha düflük de¤erle-mifltir. Bu hareket biçimi finans sis-teminin k›r›lganl›¤›n› artt›rm›flt›r.Ekonomilerde üretim aç›¤›n›n azal-mas›, kaynak darbo¤az›n›n olufl-mas› ile enflasyonist e¤ilimlerin

güçlenmesi ard›ndan faizlerin yük-selmeye bafllamas› sistemin h›zlaçöküfle geçmesi için yetmifltir. Sony›llarda hakim beklenti olan,“ aktiffiyatlar›nda yükselifl hep sürer, eko-nomik büyüme hep yüksek kalma-ya devam eder “ beklentisi tersedönmüfltür. Aktif fiyatlar› yükseldik-çe bankalar›n bilançolar›n› daha dabüyüten bu beklenti flimdi aktif fi-yatlar›n›n beklenenden fazla düfl-mesine ve ekonomik büyümeninbeklenenin aksine giderek zay›fla-mas›na neden olmaktad›r. Bu isefinans kurulufllar›n›n beklenendendaha fazla zarar etmeleri ve serma-yelerinin beklenenden fazla erimesive bilançolar›n›n h›zla küçülmesiylesonuçlanmaktad›r.

Bugün global finans sisteminin kar-fl› karfl›ya oldu¤u yak›n sorun, ta-n›mlad›¤›m›z varsay›mla hareketeden bankalar›n sermaye yetersiz-li¤ine düflmüfl olmalar›d›r. BugünABD menfleli menkul de¤erler ne-deniyle dünya da finans kurulufllar›-n›n u¤rad›klar› zararlar 1,4 trilyondolar olarak tahmin edilmektedir.Bunun yaklafl›k 560 milyar dolar› re-alize olmufltur. Bankalar›n u¤rad›k-lar› bu zararlar dolay›s›yla yeni ser-maye ihtiyac›n›n 700 milyar dolarayak›n olaca¤› tahmin edilmektedir.Mevcut koflullarda finans kuruluflla-r›n›n bu büyüklükte sermayenin ta-mam›n› bulmalar› imkâns›z durum-dad›r. Sermaye fazlas› olanlar, bubüyüklükte zarara u¤rad›¤› tahminedilen finans kurulufllar›na sermayekoymakta tereddüt etmektedir. Budurumdaki finans kurulufllar›, aktifportföylerini satmaya zorlanmakta-d›r. Bu sat›fllar aktif fiyatlar›n›n dahada düflmesine neden olmaktad›r.Keza, bu kurulufllar çok yüksek fa-izlerle borçlanmaya zorlanmakta-d›rlar. Bankalar›n birbirlerine olangüven kayb› birbirlerine daha azkredi vermeye itmektedir. Mevduatsahipleri para yat›rmada tereddüdedüflmektedirler. Bu nedenle baz›ülkelerde mevduata güvencelerartt›r›lmaktad›r. K›sa vadeli faizlerin

yükselmesi finans kurulufllar›n›n za-rarlar›n› daha da büyütmektedir.Daha önemlisi, sermaye yetersizli-¤inin artmas› kredi arz›n›n çok cid-di boyutlarda daralmas› anlam›nagelmektedir. Bu daralma, ekonomi-de büyüme görünümünün daha dabozulmas›na, ödenemeyen kredile-rin daha da artmas›na, risk primleri-nin daha da yükselmesine, aktif fi-yatlar›n›n daha da afla¤› gitmesineneden olacakt›r. Bu süreç finanskurulufllar›n›n sermayelerinin dahada erimesi anlam›na gelir. Bu du-rum aktif fiyatlar›n› daha da afla¤›çeken, kredi arz›n› giderek daral-tan, ekonomide büyüme görünü-münü daha fazla kötülefltiren birdöngü yaratmaktad›r. Bu döngü fluana kadar k›r›lamam›flt›r. fiu aç›kt›rki, k›r›lamad›¤› ölçüde bu döngüyüksek oranda globalleflen finanspiyasalar› nedeniyle sadece ABDekonomisini de¤il, tüm dünyay› et-kiler ve en kötü koflulda herkesi fi-nansal krize götürür.

Bu aflamada son aylarda Dünyaekonomisinde yaflanan yavafllamave emtia fiyatlar›nda neden oldu¤udüflüfl enflasyon kayg›lar›n› azalta-cak, Merkez Bankalar›n›n ellerinirahatlatacak bir ortam oluflmayabafllam›flt›r. Bu geliflme, para politi-kalar›n›n daha fazla gevfletilmesi-nin önünü açacakt›r. Nitekim birçokMerkez Bankas› faiz indirimleri bafl-latm›flt›r. Önümüzdeki dönem parapolitikalar›n› dünya genelinde dahafazla gevfletilece¤i bir dönem ola-cak görünmektedir. Ancak finanspiyasalar›nda kötüleflmenin, finan-sal s›k›laflman›n geldi¤i nokta faizindirimlerinin soruna tek bafl›na çö-züm getiremeyece¤ini göstermek-tedir. Ekonomilerde h›zlanan ya-vafllamay› geri çevirme flans› dü-flüktür. Bu politika tek bafl›na kredipiyasalar›ndaki “ donuklu¤u “ çöze-meyecektir. Aktif fiyatlar›nda kal›c›bir yükselifl yaratma flans› bulun-mamaktad›r. Bu ortamda hali haz›r-da afl›r› borçlu olan tüketici borç-lanmas›n› artt›ramaz. Sermayesi


erimifl bankalar borç vermeye çal›-flamaz. Bugün bankalar da, tüketi-ciler de borçlar›n› azaltma gayretin-dedir. Bu da ekonomide büyümegörünümünün kötüleflmeye devametmesi, aktif fiyatlar›n›n düflmeyedevam etmesi demektir.

Krizi durdurma, kredi piyasalar›ndadonuklu¤u çözme konusunda hü-kümetler daha etkili olabilir görün-mektedir. Merkez Bankalar› dahafazla parasal gevfleme ve kredi pi-yasalar›n› tekrar hareketlendirecekyan önlemlerle destek verirken, hü-kümetlerin h›zla bankac›l›k siste-minde fleffafl›¤› artt›rmalar›, bat›kkredileri-yüksek fiyatlarla-üstlenme-leri; bankalara sermaye sa¤lamala-r›, batma durumundaki bankalar›kurtarmaya devam etmeleri, vergi-leri düflürüp harcamalar› artt›rmaksuretiyle ekonomide büyüme h›z›n›yükseltmeye çal›flmalar› ve tüketici-leri hisse senedi, gayrimenkul gibiaktifleri almaya özendirecek maliönlemler uygulamaya koymalar›gerekir. Hem her yerde k›s›m k›s›mfakat yavafl uygulanmakta oldu¤ugörülen bu önlemler sonuçta bütçeaç›klar›n› büyütecektir. Bütçe aç›k-lar›n›n büyümesinin yak›n gelecek-te uzun vadeli hazine faizlerinin art-mas›na neden olma flans› düflüktür.Global ekonomide artan yavafllamave petrol ve emtia fiyatlar›nda yafla-nan düflüfl, yak›n gelecekte enflas-yonist bask›lar› azaltmaya devamedecektir. Hatta önümüzdeki dö-nemde deflasyonist e¤ilimlerdegüçlenme görebiliriz. Ancak zamaniçinde yükselen kamu aç›klar›, eko-nomik görünüm düzelmeye baflla-d›¤› anda Bat›da uzun vadeli hazi-ne faizlerini yükseltmeye bafllaya-cakt›r. Bunun ekonomik büyümeyezarar vermesini engelleme gayretiMerkez Bankalar›n› bütçe aç›klar›n›parasallaflt›rmaya itebilir. Ancakenflasyonist olan bu politika, so-nuçta yine uzun vadeli hazine faiz-lerinin yükselmesine yol açacakt›r.Dolay›s›yla önümüzdeki dönem Ba-t›da enflasyonun geriledi¤i, deflas-

yonist e¤ilimlerin güçlendi¤i k›sabir dönem ard›ndan, büyüyen büt-çe aç›klar› ve artan para miktar› so-nucu enflasyonun ve bugün düfl-müfl olan uzun vadeli hazine faizle-rinin tekrar yükselifle geçece¤i birdönem olabilir. Bu dönemde glo-balleflmenin son 25 y›lda enflasyo-nu afla¤› çeken deste¤ini büyük öl-çüde görmeyece¤iz. Keza, tekno-lojide yaflanan h›zl› ilerlemenin ve-rimlilik art›fl› yoluyla enflasyonuafla¤› çeken etkisini de büyük ölçü-de görmeyece¤iz. Bu nedenle enf-lasyonda art›fla neden olmadanafl›r› gevflek para politikas› izlemeflans› kalmam›flt›r. Bu nedenle önü-müzdeki dönemde yüksek olas›l›klaglobal likidite nominal olarak artsada reel olarak artmayacakt›r. Enf-lasyonist politikalar faizleri yukar›-ya, aktif fiyatlar›n› ise afla¤› çeke-cek ve finans sistemini zorlamayadevam edecektir. Olas›l›¤› düflükgörünse de yabanc›lar›n ABD eko-nomisine yat›r›m yapma iste¤iningerileyebilece¤i riski de göz ard›edilemez. Büyümeyen ve h›zl› pa-rasallaflma nedeniyle enflasyon ris-ki artan bir ekonomiden para kaç›fl›yaflanmas›, hazine faizleri dahiluzun vadeli faizlerin h›zla yüksel-mesine, aktif fiyatlar›n›n çökmesineve dolar›n h›zla de¤er kaybetmesi-ne neden olabilir.

Özetle, global piyasalarda finansalkriz ve kredi darl›¤› çok uzun süredevam edecek görünüyor. Önü-müzdeki uzun dönem geliflmifl eko-nomilerde büyümenin çok düflükdüzeylerde kalaca¤›, di¤er ekono-milerde büyümenin bugün bekle-nenin çok alt›nda kalaca¤›, yak›ngelecekte olmasa da bir süre sonrauzun vadeli hazine faizleri dahil fa-izlerin yavafl ve inifl ç›k›fll› da olsayükseliflte olaca¤›, finans sistemin-de kredi arz›n›n s›n›rl› kalaca¤› birdönem olacakt›r. Ortaya ç›kacak or-tam bir tür stagflasyon; büyümeninzay›f, enflasyonun yavafl da olsayükselifl trendinde oldu¤u, likiditebollaflsa da enflasyondaki art›fl ne-

deniyle reel likidite art›fl›n›n s›n›rl›kald›¤›, aktiflerde ay› piyasas› koflul-lar›n›n hakim olaca¤› bir ortam ola-cakt›r. Dünya’da risk ifltah›n›n düflükseyredece¤i, kredi kanallar›n›n da-ralaca¤› ve kredi maliyetlerinin yük-selmeye devam edece¤i bu tür birortam›n borçlanma ihtiyac› yüksekekonomileri etkilememesi düflünüle-mez. Yeni dönemde d›fl borçlanmaihtiyac› yüksek olanlar tasarrufa zor-lanacakt›r. Büyümeler yavafllaya-cakt›r. Kur ve faiz riski yüksek sey-redecektir. Bu ortam, riskli yat›r›maraçlar› aleyhinedir.



Fikret Sebilcio¤luPricewaterhouseCoopers

Denetim Direktörü

T ürk ifl dünyas›n›n içinde ya-flayaca¤› gelece¤in hukukaltyap›s›n› oluflturan ancak

bu önemine karfl›n, Türkiye’ninfarkl› gündem konular›n›n gölge-sinde kalarak yasalaflmas› uzunbir sürece yay›lan bir kanun tasa-r›s›n›, Yeni Türk Ticaret Kanunu’nuele alaca¤›m bu yaz›mda. Tasa-r›’n›n ne zaman yasalaflaca¤› so-rusuna cevab›m› makalemin so-nuna b›rakarak, Tasar›’n›n getirdi-¤i ve günlük hayat›m›z› ve ifl yap›flfleklimizi önemli ölçüde etkileye-ce¤ini düflündü¤üm de¤iflikliklerigündeminize tafl›mak istiyorum.

Öncelikle Tasar›’n›n gerekçeleri-nin ifl dünyas› taraf›ndan art›k sor-gulanmad›¤›n› rahatl›kla söyleye-biliriz. Evrensel aç›l›mlar (kurum-sal yönetimin yayg›nlaflmas› vegenel kabul gören standartlar›nkullan›m›), teknolojik geliflmeler,Avrupa Birli¤i süreci ve uluslara-ras› rekabet konular›, 1957 y›l›ndayürürlü¤e giren ve halen kullan-

makta oldu¤umuz Türk TicaretKanunu’nun kökten de¤iflmesiiçin her sa¤duyulu insan›n kolay-l›kla kabul etti¤i yeterli gerekçelerolarak görülmektedir.

Alt› kitaptan oluflan Tasar› (ticariiflletme, ticaret flirketleri, k›ymetlievrak, tafl›ma iflleri, deniz ticaretive sigorta hukuku) ile moderntoplum e¤ilimleri ve ça¤dafl ifllet-me ekonomisinin temel kavramla-r›, dünya ekonomisi ile bütünlefl-me sürecinde olan Türkiye’nin ti-caret hukukuna ve dolay›s›ylaTürk ekonomisinin temel tafl› olanflirketlerimizin hayat›na yans›t›l-maktad›r. Bu kitaplar içinde en ra-dikal de¤ifliklikler “ticaret flirketle-ri” kitab›ndad›r. Bu makalemde ifldünyas›n›n tüm oyuncular›n› efl-de¤er ölçüde yak›ndan ilgilendi-ren “ticaret flirketleri” kitab› üze-rinde duraca¤›m.

Hayat›m›zda neler de¤iflecek?Bahsedece¤im de¤iflikliklerde

MEVZUAT


Mecburiyetlerin götürdü¤ü do¤ru istikamet:

Yeni Türk TicaretKanunu Tasar›s›…

Kanun koyucu

Tasar›’n›n gerekçelerinde,

flirketlerin ölçe¤i ve halka

aç›k veya kapal› olma

durumuna bak›lmaks›z›n

ülke kaynaklar›n›n do¤ru

ve etkin kullan›lmas› ve

güçlü bir ekonomiye sahip

olmak için flirketlerin “iyi”

yönetilmesi gereklili¤inin

alt›n› çizmektedir. ‹flte bu

noktada kurumsal

yönetim ilkelerinin önemi

ortaya ç›kmaktad›r.

“

”

baflrol oyuncusunun “KurumsalYönetim ‹lkeleri” oldu¤unu be-lirtmek gerekiyor. Kanun koyucuTasar›’n›n gerekçelerinde, flir-ketlerin ölçe¤i ve halka aç›k ve-ya kapal› olma durumuna bak›l-maks›z›n ülke kaynaklar›n›ndo¤ru ve etkin kullan›lmas› vegüçlü bir ekonomiye sahip ol-mak için flirketlerin “iyi” yönetil-mesi gereklili¤inin alt›n› çizmek-tedir. ‹flte bu noktada kurumsalyönetim ilkelerinin önemi ortayaç›kmaktad›r.(Haberin bafl›naspot olarak bu bölüm konulabi-lir) Y›llarca slogan benzeri söy-lemlerle anlat›lan ve alg›lananbu ilkelerin, kanun maddelerininbüyük bir k›sm›n›n tetikleyicisioldu¤unu söylemek yanl›fl ol-maz. fiimdi k›saca günlük haya-t›m›z› ve ifl yap›fl fleklimizi önem-li ölçüde etkileyecek de¤ifliklik-lerden bahsedelim.

• Yönetim Kurullar›n›n pro-fesyonelleflmesi amaçlan›yor:Tasar› profesyonel YK’y› olufltur-may› amaçlamakta ve bunu Ta-sar›’ya modern iflletme kavram-lar›n› yerlefltirerek ve uygulama-lar›ndan YK’y› hukuken sorumlututarak gerçeklefltirmektedir.Profesyonelleflme konusundaafla¤›daki aç›l›mlar ön plana ç›k-maktad›r:� Sermayeden ba¤›ms›z, piya-sa koflullar›na göre karar verebi-len, bilgili, bilinçli ve modern ifl-letme düzenlerini yönetebilecek(iç kontrol sistemleri, iç denetimdüzeni, risk teflhisi ve yönetimi,finansal planlama gibi) birYK’n›n oluflmas› zorunludur,� YK’n›n dörtte biri için yüksekö¤renim flart› aranm›flt›r,� Tasar›’da ba¤›ms›z üye (non-executive) kavram›na iflaretedilmifltir.

• “Yönetim Kurulu”&“Yöne-tim” kavramlar› aras›nda hu-kuken farkl›laflma sa¤lan›yor:Yürürlükteki hukuk sistemine gö-re yönetim (management) kavra-

m› bulunmamakta, flirketlerin bü-tün sorumlulu¤u ve yükü YKüzerinde b›rak›lmaktad›r. Tasar›bu farkl›laflt›rmay› getirmekte veteflkilat iç tüzü¤ü yöntemi ile“management” kavram›n› yerlefl-tirmeyi amaçlamaktad›r. Böyle-ce flirket yöneticileri ald›klar› yet-ki karfl›l›¤›nda ve “hesap verebi-lirlik” kavram›na uygun olarak,yapt›klar› uygulamalardan huku-ken sorumlu olacaklard›r.

• Modern iflletme kavramlar›Türk hukuk sistemine getirili-yor: Tasar›’n›n öne ç›kard›¤›kavramlardan biri olan “serma-yenin korunmas›” ancak “varl›k-lar›n korunmas›” ile mümkündür.Bu da risk yönetimi, iç kontrol, içdenetim ve finansal planlamagibi genel kabul gören iflletmemekanizmalar›n› zorunlu halegetirmektedir. �Risk yönetimi: Tasar› ile paysenetleri borsada ifllem görenflirketlerde risklerin erken teflhi-sine iliflkin komite kurulmas› zo-runlu hale getirilmektedir. YK,flirketin varl›¤›n›, geliflmesini vedevam›n› tehlikeye düflüren se-beplerin erken teflhisi, bununiçin gerekli önlemler ile çarelerinuygulanmas› ve riskin yönetil-mesi amac›yla, uzman bir komi-te kurmak, sistemi çal›flt›rmak vegelifltirmekle yükümlü olacakt›r.Bu hususta kanun ba¤›ms›z de-netçiye de sorumluluk yükle-mektedir. Ayr›ca kanun koyucubir ad›m daha ileri giderek, baz›durumlarda kapal› flirketlerdede bu komitenin kurulmas›n› zo-runlu k›lm›flt›r.� ‹ç kontrol sistemleri ve içdenetim: Tasar› çerçevesindeYK’n›n sa¤l›kl› bir yönetim rapor-lamas›na sahip olmas›, bu ra-porlamadaki bilgilerin kalitesininkontrolü ve de¤erlendirilmesi ileyönetime iliflkin tüm kararlar›nbu de¤erlendirme sonucu al›n-mas›, iç kontrol ve iç denetimmekanizmalar›n› zorunlu k›lmak-tad›r. Bu mekanizmalar flirketle-


“Yürürlükteki Ticaret

Kanunu’na göre

denetçi sistemi

(murak›pl›k) vard›r,

ancak denetçi seçilen

kifli ile ilgili hiçbir

özellik aranmam›flt›r.

Bu ça¤d›fl› uygulama

Tasar› ile tarihe

kar›flmakta ve yeni

uygulamada tüm

ticaret flirketlerine

ba¤›ms›z denetim

zorunlulu¤u

getirilmektedir.

”

rin kurumsallaflmas› aç›s›ndan daönemli bir aç›l›m olacakt›r. � Finansal planlama: Bu kavrambütçe ve ifl plan› konular›n› içermek-tedir. Tasar›’ya göre flirketler gereksi-nimleri ölçüsünde finansal planlamayapmak zorundad›rlar.

• Uluslararas› Finansal Raporla-ma Standartlar› (UFRS) uygulama-s› bafll›yor: Tasar› flirket büyüklü¤ügözetmeksizin (halka aç›k olsun yada olmas›n) tüm ticaret flirketlerindemuhasebe ve finansal raporlamalar›nUFRS ile uyumlu Türkiye MuhasebeStandartlar›’na göre haz›rlanmas›n›zorunlu k›lmaktad›r. Bu ifllem finansalraporlar›n basit bir çevrimi de¤il, mu-hasebe ve finansal raporlama sistem-leri ile bu fonksiyonlarda istihdamedilen personelin ifl yap›fl fleklini deçok yak›ndan ilgilendiren bir dönü-flüm projesidir.

• Ba¤›ms›z Denetim zorunlulu¤ugeliyor: Yürürlükteki Ticaret Kanu-nu’na göre denetçi sistemi (murak›p-l›k) vard›r, ancak denetçi seçilen kifliile ilgili hiçbir özellik aranmam›flt›r. Buça¤d›fl› uygulama Tasar› ile tarihe ka-r›flmakta ve yeni uygulamada tüm ti-caret flirketlerine ba¤›ms›z denetimzorunlulu¤u getirilmektedir. Bu dene-tim Uluslararas› Denetim Standartla-r›’n›n tercümesi olan Türkiye DenetimStandartlar›’na göre yap›lacakt›r. Al›-nacak ba¤›ms›z denetim raporununönemini iflaret etmek ad›na bu nokta-da bir aç›klama yapmak gerekiyor.E¤er flirketin ba¤›ms›z denetim sonu-cunda ald›¤› rapor olumlu de¤il ise,flirket finansal tablolara dayanarakhiçbir karar alamayacak, e¤er al›rsabu karar bat›l olacakt›r. Bu durumdayönetim kurulu (YK) görevine devamedemeyecek ve istifa etmek duru-munda kalacakt›r!

• Pay sahipli¤i demokrasisi gelifl-tiriliyor: Tasar› ile pay sahiplerininhak listesi zenginlefltiriliyor. Bu hususflirket yönetimlerinin pay sahiplerineeflit davranmas› (adillik ilkesi) konu-sunda itici bir güç olaca¤›ndan, azl›khaklar›na sahip olan ortaklar aç›s›n-dan önemli bir aç›l›m olarak görül-

mektedir. Türkiye gibi hakim ortakl›kyap›s›n›n a¤›rl›kl› oldu¤u bir ortamda,bu konu önemini daha da art›rmakta-d›r.

• fiirketler internet sitesi açmakve sitesinin bir bölümünü “bilgitoplumuna” ay›rmak zorunda kala-caklar: fieffafl›k ilkesinin bir unsuruolarak bu uygulama getirilmektedir.‹nternet sitesinde kanunen tan›mla-nan bilgilerin aç›klanmas› gerekecek-tir. Genel kurul toplant›s› belgeleri veça¤r›lar›, y›lsonu finansal tablolar› veba¤›ms›z denetim raporlar›, internetsitesine koyulacak bilgilerin sadecebirkaç›. ‹nternet sitesine eriflim aç›kve engelsiz olacakt›r, böylece “men-faat sahibi” kavram› Türk hukukunagetirilmektedir.

• Tek pay sahipli Anonim fiirket(Afi) ve tek ortakl› Limitet fiirket(Lfi) ile YK’n›n tek kifliden oluflma-s›na izin verilmektedir: Tasar›n›nönemli bir ihtiyaca cevap veren aç›l›-m›d›r. Örne¤in, bir Afi veya Lfi kendiiflletme konusunda bir iflletme kur-mak isterse bunu tek bafl›na yapabi-lecektir. Veya yabanc› bir flirket Türki-ye’de bir yat›r›m yapmak isterse bunutek bafl›na yapabilecek ve ayr›ca birortak aramas›na gerek kalmayacak-t›r. Buna ek olarak tek kiflilik YK’ya daizin verilerek, tek kiflilik Afi ve Lfi sis-temine uyum sa¤lanm›flt›r.

• fiirketler Toplulu¤u: fiirketlerToplulu¤u Türk hukukunda ilk defaTasar› ile düzenlenmifl ve böyleceçok önemli bir ihtiyaca cevap veril-mifltir. Hakim ve ba¤l› flirket iliflkileri-nin her iki flirket yönetim kuruluncaher y›l bir rapora ba¤lanmas› zorunluk›l›narak, fleffafl›k ilkesinin gereklili¤iyerine getirilmifltir. 1994 ve 2001 kriz-lerinin tetikleyici nedenlerinden biriolan grup flirketleri aras›ndaki ifllem-leri iyi bir flekilde analiz eden kanunkoyucu, bu düzenleme ile yönetimkurullar›n›n flirketler toplulu¤u çerçe-vesinde her flirket için kay›plar› ve ka-zançlar› aç›kça belirleyebilmelerini vekararlar›n› bilinçli bir flekilde alabil-melerini amaçlam›flt›r.

• Hukuki ve ceza-i sorumluluklarart›r›l›yor: Tasar›da hukuki ve ceza-i sorumluluklar aç›k bir flekilde tan›m-lanm›flt›r. Bu sorumluluklar›n detayla-r› bu makaleye s›¤amayacak kadaruzun bir konudur. Ancak özellikle ce-za-i sorumluluk kapsam›nda hapis veadli para cezalar›n›n dikkat çekici ol-du¤unu belirtmek isterim.

Yaz›m› okuyanlar›n “Bu kanun ne za-man yasalafl›p yürürlü¤e girecek?”diye sordu¤undan eminim. fiu an iti-bariyle Tasar›, TBMM Genel Kurul’dabeklemektedir ve meclisin tatildendönmesinden sonra görüflülmesibeklenen ilk yasalardan biridir. Budurumda 2008 y›l› içinde yasalaflma-s›n› beklemek yanl›fl olmaz. Ancakbana bu soruyu son bir senedir so-ranlara farkl› bir cevap vermekteyim.Bu kanun Ekim ay›nda veya 3 ay son-ra veya 9 ay sonra da ç›kabilir. Ben-ce Tasar›’n›n yasalaflmas› sürecinde“ok yaydan ç›km›flt›r”. Ve ok do¤ru is-tikamette (biraz da mecburiyetten)h›zla ilerlemektedir. Bu noktada ener-jimizi “ne zaman” sorusunun cevab›n›aramaya harcamaktansa, bu geri dö-nüflü olmayan süreçte, de¤iflimeayak uydurarak Tasar›’y› anlamak,Tasar›’n›n zorunluluklar›n› bir yük ola-rak görmektense sa¤layaca¤› fayda-lara odaklanmak, iflletmenize getire-ce¤i de¤ifliklikleri de¤erlendirmek veyap›lmas› gereken haz›rl›klara ivedi-likle bafllaman›n en uygun hareketplan› oldu¤unu düflünüyorum.

MEVZUAT


Bir Afi veya Lfi kendi

iflletme konusunda bir

iflletme kurmak isterse bunu

tek bafl›na yapabilecektir.

Veya yabanc› bir flirket

Türkiye’de bir yat›r›m

yapmak isterse bunu tek

bafl›na yapabilecek ve ayr›ca

bir ortak aramas›na gerek

kalmayacakt›r.

D avran›flsal finans ve eko-nomi çal›flmalar›n›n gün-deme gelmesinin sebebi

olan sermaye piyasalar›, bilgininönemli olmas› ve traderlar›n al›msat›m için bu bilgiyi farkl› kullanma-s› konusunda di¤er piyasalardanayr›lmaktad›r. Bu konuyu daha iyianlamak için yap›lan teorik çal›fl-malar önem tafl›r, fakat 1980’ler-den sonra bafllanan ve gözlem al-t›nda veri sa¤lanmas›na dayal› de-neysel çal›flmalar› da teorinin fle-killenmesi ve detayland›r›lmas› ko-nusunda bu alana önemli katk›dabulunmufltur. Bu konudaki piyasaeksperimentleri üç farkl› flekilde ta-sarlanm›flt›r. ‹lk grupta eflit bilgi sa-hibi olan traderlar›n yine eflit birflekilde daha az bilgi sahibi olantraderlar ile bilgi paylafl›m› ince-lenmektedir. Di¤er grupta yap›lançal›flmalar daha zor olan bireyseltraderlar›n ve yat›r›mc›lar›n sahipoldu¤u bilgilerin piyasa ve tüm tra-

derlara ulaflmas› ve da¤›lmas›d›r.Üçüncü grupta ise bilginin içeri-den üretilmesi ve sermaye ve bilgipiyasalar›nda simultane dengenoktas›na gelinmesi çal›flmalar›yer al›r.

Belirsizliklerin dünyas›nda temelverilerin yerini temel veriler ile ilgilibeklentiler almaktad›r. Bunlaramakroekonomik veriler, flirket veri-leri, piyasa beklentileri, seçim so-nuçlar›, kur beklentileri, flirket elde¤ifltirmeleri örnek gösterilebilir.Gerçek verilerden daha fazla piya-sadaki verilerin beklenen de¤erleriüzerinde ne kadar zaman geçirdi-¤imizi düflünürsek bunu anlamakdaha kolay olacakt›r. Bu noktadakendi beklentilerimizden baflka di-¤er kiflilerin beklentilerini de do¤rutahmin edebiliyor olmam›z da enaz ayn› derecede önem tafl›makta-d›r. Bu sebeple piyasadaki fiyatla-r› en belirleyici etken budur. Eko-

YORUM


YANLIfi KARAR VERMEYECESARET‹ OLANDO⁄RUYU BULUR (MU?)

Davran›flsal ekonomi

alan›nda eksperimental

yöntem, sermaye

piyasalar›n› anlamak için

de¤erli bir araç olmufltur.

Eksperimental deneyler

sermaye piyasas› iflleyifli,

krizlerin oluflumu,

piyasan›n stabilizasyonu,

içeriden ifllem yapanlar›n

etkisi (insider trading) ve

kural koyucu düzenlemelerin

ve organizasyonlar›n

anlafl›lmayan k›s›mlar›n›

daha iyi anlamak, bu

konularda ip uçlar› elde

etmek için iyi bir

kaynakt›r.

“

”

Belma Öztü[email protected]

YORUM


nomide varsay›mlar›n önemli rolügözönüne al›n›rsa düflünce yap›s›ve karar vermeyi anlamak üzerinemodelleme ve teorileri test etmeamac› ile az say›da çal›flma yap›ld›-¤›n› söyleyebiliriz. Davran›flsal eko-nomi alan›nda eksperimental yön-tem, sermaye piyasalar›n› anlamakiçin de¤erli bir araç olmufltur. Eks-perimental deneyler sermaye piya-sas› iflleyifli, krizlerin oluflumu, piya-san›n stabilizasyonu, içeriden ifllemyapanlar›n etkisi (insider trading)ve kural koyucu düzenlemelerin veorganizasyonlar›n anlafl›lmayan k›-s›mlar›n› daha iyi anlamak, bu ko-nularda ip uçlar› elde etmek için iyibir kaynakt›r.

Davan›flsal ekonomi konusunda te-oriye yeni yaklafl›mlar getiren Tek-sas Üniversitesi – Dallas, EkonomiBölümü’nden Doç. Nathan Berg’inbu konuda yapt›¤› çal›flmalar ile il-gili bilgiler vermek istiyorum. Bergve Lein’in çal›flmalar› sermaye pi-yasalar›nda bilgisi az olan traderla-r›n bilgisi fazla olanlara daha fazlagüvendikleri bilgisini baz al›rlar. Azbilgi sahibi olan traderlar›n, bilgisiyüksek olan traderlar›n ileride karsa¤layacaklar›na kendilerinden da-ha fazla olan inançlar›n›n tüm piya-salarda öncelikle yeni bir etkin fiyatdenge de¤eri oluflturmas›n› bekler-ler. Bu noktan›n herkes için avantaj-l› olan bir durum sa¤lad›¤›n›, ifllemlikiditesini artt›ran ve ifllem maliyet-lerini düflüren bir durum yaratt›¤›n›gösterirler. Bilgiden fazla emin olma durumu li-teratürde üç flekilde anlat›l›r. Birin-cisi bir kiflinin kapasite, kabiliyet,bilgi ve baflar› gibi konularda ken-disini oldu¤undan daha iyi bir nok-tada de¤erlendiriyor olmas› duru-mudur. ‹kincisi kiflinin kendisi ile il-gili bilgilerin bilinmesi ile ilgili abar-t›lm›fl bilgilerdir. Üçüncüsü ise Bergve Lein’in fazla güven ile ilgili bafl-

kalar›n›n bilgilerine inanma konusu-dur.

Bilgisi az olan traderlar, bilgisi yük-sek traderlar ifllem yapt›¤›nda fiyat-lar›n onlar›n gelecek için olan fiyatbeklentilerini yans›tt›¤› görüflünü ta-fl›rlar. Bu sebeple flu andaki fiyatlargelecek için bilgisi yüksek olan tra-derlar›n beklentilerini yans›t›yor ol-mal›d›r. Bilgisi az olan traderlar his-se senetlerini risklerini azaltan birmekanizma olarak kulan›rlar. Piya-sa bilgi ve tecrübesi fazla olan tra-derlara olan fazla güvene dayananifllemlerin artmas› ile piyasa seviye-si ifllemlerin daha az riskli oldu¤uve ifllem maliyetlerinin daha düflükoldu¤u yeni bir seviyeye tafl›n›r. Ta-lepte bu flekilde bir art›fl oluncaspekülatörler ellerindeki hisse se-netlerini satarak karl› bir durumagelirler.

Rasyonel olmayan davran›fllar›nsosyal kar sa¤lad›¤› durumlar›n in-celenmesi oldukça güçtür. Çal›fl-mada kurulan model do¤rultusun-da piyasan›n daha yüksek derece-de fleffaf olmas›n› sa¤layan tebli¤ve yasalar piyasay› tam rasyonelhale getirirler. Bu flekilde tekrarsa¤lanan yüksek fleffafl›k likiditeyiazalt›r ve ifllem komisyonlar›n› artt›-r›r. Bilgisi daha az olan yat›r›mc›larrisk ald›klar› için karlar›n› yükselte-bilirler. Bu tür traderlar piyasayabilgi ak›fl›n› ve özel bilginin geneleyayg›n hale gelmesini sa¤lad›klar›için topluma fayda sa¤larlar. E¤ertecrübeli ve bilgisi yüksek olan tra-derlar kendi bilgilerinden çok eminise bu durum verimlilik art›fl› sa¤la-maz.

Berg bir di¤er çal›flmas›nda, kararverme ortamlar›nda serbest kararverenlerin rasyonel karar verme sü-recinde bilgiyi dikkate almamas›n›niyi karar verme ile uyumlu oldu¤u

konusunu inceliyor. Yat›r›m için ka-rar veren kiflinin seçenekler içeri-sinde bir grup karar› seçerek elinegeçecek geliri etkileme özelli¤i var-d›r. Bu çal›flmada amaç flöyledir:.Kar› maksimize etme amac› ile ha-reket eden yat›r›mc›lar›n, karar ver-me ortamlar›nda bilinçli olarak bilgive kar boyutunda ileride kar sa¤la-yabilecek olan bilgiyi dikkate alma-mas› veya bu bilgiden ba¤›ms›z ha-reket etmesi de¤erlendirilir. Bilgiyidikkate almama kognitif limitlerdenkaynaklanabilir ya da sebep kapa-site, unutma ve ilgi da¤›n›kl›¤› ola-bilir. Daha önce yap›lan çal›flmalar-da baz› yöneticilerin pek çok bilgiyidikkate almad›klar›, hatta baz› ulus-lararas› flirketlerin kur riskini tama-men dikkat d›fl› b›rakt›klar› gözlem-lenmifltir. Bu örneklerde görülenbilgiyi dikkate almama durumu ras-yonel olarak aç›klanamaz, ancakbaz› yat›r›m kararlar›nda bir k›s›mbilgileri dikkate almaman›n olumluetkileri oldu¤u iddia edilebilir. Bergçal›flmas›nda, geliri maksimize et-mek için bu tür davran›fl sergileyenbir yat›r›mc›n›n tamamen rasyoneldavranm›fl olabilece¤ini kurdu¤umodel ile gösteriyor. Bunun sebebide baz› durumlarda bilgiyi dikkatealmaman›n ak›ll›ca bir davran›fl ol-mas›ndan kaynaklan›yor. Tabi-i bu da inceleme yapmay› dahazorlaflt›ran bir durum olarak karfl›-m›za ç›kan bir durum oluyor.

Kaynak:

� ‘‘The Handbook of Experimental

Economics’’, John Kagel & Alvin Roth

� ‘‘Does Society Benefit From

Investor Overconfidence In The

Ability Of Financial Market Experts?’’,

Nathan Berg & Donald Lein

�‘‘Decision-Making Environments In

Which Unboundedly Rational

Decision Makers Choose To Ignore

Relevant Information’’, Nathan Berg

L üksemburg’u tan›t›mamac›yla kurulmuflolan Luxembourg forFinance” adl› kurulu-

flun düzenledi¤i konferans 9Eylül tarihinde SwissotelBosphorus’ta gerçeklefltirildi.Konferans›n düzenlenmesiaflamas›nda Lüksemburg’unTürkiye Büyükelçisi ArletteConzemius TKYD yönetimi iletemaslarda bulunarak progra-m›n sektörümüze yararl› birflekilde haz›rlanmas› içinTKYD’nin deste¤ini ald›. ‹stan-bul’daki üst düzey finans çev-releri ile Lüksemburg temsilci-lerinin görüflmeleri ve davetlilistesinin oluflturulmas›ndaDerne¤imiz ile ortak bir çal›fl-ma yürütüldü.Seminerde Lüksemburg’dakifon sektörünün büyüklü¤ü, ya-t›r›mc›ya sa¤lad›¤› avantajlarve UCITS’lerin (Avrupa Birli¤iülkelerinde belli bir standarttakurulabilen ve AB pasaportuile ülkelerde sat›fl›na izin veri-len Avrupa fonlar›) geliflimi gö-rüflüldü. Seminerde aç›l›fl ko-

nuflmas›n› Lüksemburg Eko-nomi ve D›fl Ticaret Bakan›H.E. Mr. Jeannot Krecke yap-t›. Luxembourg for Finance Ge-nel Sekreteri Jean-JacquesPicard ve Lüksemburg Borsa-s› Baflkan› Michel Maquil tara-f›ndan ‘’Küresel Finans Merke-zi: Lüksemburg’’ bafll›kl› su-numda, Lüksemburg’da faali-yet gösteren finans kurumlar›,sa¤lad›klar› avantajlar, hukukisistem, düzenleyici yap› ve ya-sal denetim, fon kurucusu,bankalar ve müflteriler aç›s›n-dan di¤er ülkelerle rakamsalkarfl›laflt›rmalar yap›ld›.UCITS üzerine son trend ve

geliflmelerin anlat›ld›¤› sunu-mu ise ALFI genel direktör yar-d›mc›s› Charles Muller ile Pri-cewaterhouseCoopers ortak-lar›ndan Didier Prime yapt›.Sunumda, dünya ve Avru-pa’daki yat›r›m fonu sektörübüyüklükleri ve pazar paylar›-n›n yan› s›ra Lüksemburg yat›-r›m fonu sektörü ve UCITSsonras› sektördeki geliflmeler-

KONFERANSLAR


SEM‹NER

KÜRESEL F‹NANSMERKEZ‹:LÜKSEMBURG

TKYD Eylül ve Ekim

aylar›nda iki uluslararas›

konferensta destekleyici

kurulufl olarak yer ald› ve

bu konferanslar›n hem

daha fazla kifli ve kuruma

ulaflmas›n› sa¤lad›,

hem de sektörün en iyi

flekilde yararlanabilmesi

hususunda evsahibi

kurulufllara istenen

deste¤i sa¤lad›.

Bu konferanslardan ilki;

Avrupa Birli¤i’nde en

yüksek yat›r›m fonu

büyüklü¤üne sahip olan

Lüksemburg’un fon

endüstrisini Türk Finans

ve ifl çevrelerine tan›tt›¤›

“Küresel Finans

Merkezi:Lüksemburg”

isimli semineri, ikincisi

ise Terrapinn taraf›ndan

düzenlenen ve kamu

yetkilileri ile üst düzey

finansç›lar›n kat›ld›¤›

Funds World Türkiye2008

isimli konferanst›.

�

Seminerde Lüksemburg’daki fon sektörünün büyüklü¤ü, yat›r›mc›ya sa¤lad›¤› avantajlar ve UCITS’lerin (Avrupa Birli¤i ülkelerinde belli bir standartta kurulabilen ve AB pasaportu ile ülkelerde sat›fl›na izin verilen Avrupa fonlar›) geliflimi görüflüldü.

T errapinn taraf›ndan 15-16Ekim tarihlerinde düzenle-nen Funds World Turkey2008 konferans›, dünya pi-

yasalar›nda yaflanan krize çözümaray›fllar›n›n devam etti¤i bir zama-na denk geldi.Bölgenin önemli sermaye piyasas›oyuncusu olan Türkiye’de yap›lanbu konferansta global krizin Türki-ye’ye yans›malar› ve gelecek içinbeklentiler ve f›rsatlar, hükümet yet-kilileri, kamu otoriteleri ve üst düzeyfon yöneticilerinin farkl› platformlar-daki tart›flmalar› ile enine boyunatart›fl›ld›.Yap› Kredi Portföy Yönetimi A.fi.’ninana sponsorlu¤unda gerçeklefltiri-len konferans›n yemek sponsoru ‹flPortföy Yönetimi A.fi. oldu. TürkiyeKurumsal Yat›r›mc› Yöneticileri Der-ne¤i (TKYD) de konferans›n destek-leyici kurumu idi.Aç›l›fl Konuflmalar›n› Yap› kredi Port-föy Yönetimi A.fi. Genel Müdürü Di-dem Gordon ve TKYD Baflkan› GürÇa¤dafl yapt›lar. Konferansa kat›lanMaliye Bakan› Kemal Unak›tan dayat›r›mc›lara ve finansç›lara bir ko-nuflma yaparak, Türkiye’nin krizdekorkulacak bir ülke konumunda ol-mad›¤›n›, ancak ileriye yönelik al›na-cak önlemler konusunda ak›ll› vedikkatli davran›lmas› gerekti¤ini, ön-

ceki y›llarda yaflanan krizlerin ban-

kac›l›k ve finans kesimini güçlü halegetirdi¤ini söyledi.TKYD Baflkan› Gür Ça¤dafl küreselkrizin tüm ülkelerde hissedildi¤i birdönemde Türkiye’de yap›lan konfe-rans›n zamanlamas›n›n çok iyi oldu-¤una dikkat çekerek, bu krizin f›rsa-ta dönüfltürülmesi için hem kamuotoritelerine, hem de sektör oyuncu-

lar›na büyük görevler düfltü¤ünü be-

lirtti. Bireysel Emeklilik Sistemi gibiyat›r›m fonlar›n›n da Sermaye Piya-sas›na at›fta bulunan ayr› bir yasay-la düzenlenmesinin sektörün gelifli-minde çok önemli bir rol oynayaca-¤›n› ifade eden Ça¤dafl, bu nedenleayr› bir yat›r›m fonu yasas›n›n ç›kar›l-mas›n› önemli bir f›rsat olarak gör-düklerinin alt›n› çizdi.

den bahsedildi. UCITS’in tarihi, na-s›l ortaya ç›kt›¤›, varl›k yap›s›, da¤›-t›m›, di¤er özellikleri ve UCITS IViçin yap›lmas› düflünülen de¤ifliklik-ler dinleyicilere aktar›ld›. Seminerde ‹fl Portföy Yönetimi A.fi.Genel Müdürü Gürman Tevfik iseLüksemburg’da kurulu ilk Türk fonuolan ve a¤›rl›kl› olarak Türkiye’yeyat›r›m yapan ve ‹fl Portföy Yönetimi

taraf›ndan yönetilen Turkisfundhakk›nda baz› bilgiler verdi.1997 y›l›nda Lüksemburg’da kuru-lan fonun AB pasaportu var. fiemsi-ye tipi kurulan fonun içerisinde Türkhisse senetleri, Türk bonolar› ile Eu-robond bulunuyor ve Avrupa’da ya-flayan yat›r›mc›lara sat›l›yor. Türkiye’de de UCITS direktiflerineuyumlu bir sistem için çal›fl›ld›¤›n›

söyleyen Tevfik, ancak AB üyesi ol-madan Türkiye’de kurulan fonlar›ndi¤er Avrupa ülkelerinde sat›lmas›-n›n mümkün olmad›¤›n› belirtti.Lüksemburg konum olarak merke-zi olmas› ve vergi avantaj› sa¤la-mas› nedeniyle AB ülkeleri taraf›n-dan tercih ediliyor. Lüksemburgayr›ca UCITS direktiflerini ilk uygu-layan ülke.


�

KONFERANS

FUNDS WORLD 2008

15-16 Ekim 2008

Funds World Türkiye 2008 konferans›

e¤ilimleri ve faizlerin düflme trendi-ne girmesi durumunda yat›r›m fon-lar›nda yükselifl beklentisini de ör-neklerle aç›klad›. Konferans›n di¤er konular› aras›n-da Türkiye’de hisse senedi ve bonopiyasalar›nda yat›r›mlar ve bu yat›-r›mlar›n iç ve d›fl geliflmelere karfl›ne kadar hassas oldu¤u tart›flmala-r› ile alternatif yat›r›m araçlar›n›n

Türkiye’deki konumu, finans kurum-lar›nda kurumsal yönetimin önemiyer ald›.Serbest fonlar›n (hedge fonlar)dünyan›n di¤er ülkelerine göre Tür-kiye’deki uygulama farkl›l›klar› veserbest fonlardaki SPK denetimi,hem SPK yetkilileri taraf›ndan hemde kat›l›mc› panelistler taraf›ndandile getirildi.

KONFERANSLAR


TKYD Baflkan› Gür Ça¤dafl, ayr› bir yat›r›m fonu yasas›n›n

ç›kar›lmas›n› önemli bir f›rsat olarak gördüklerini belirtti.

Yap› Kredi Portföy Yönetimi Genel

Müdürü ve TKYD Baflkan Yard›mc›s›

Didem Gordon ????????

SPK Baflkan› Turan Erol da sektörühiçbir zaman çok s›k› kontrol ve de-netim mekanizmalar› ile bo¤mak is-temediklerini, ancak yap›lan düzen-leme ve de¤iflikliklerle “bebek” ola-rak niteledi¤i fon sektörünü sa¤l›kl›bir flekilde büyütmeye çal›flt›klar›n›belirtti.Yap› Kredi Portföy Yönetimi GenelMüdürü ve TKYD Baflkan Yard›mc›-s› Didem Gordon da portföy yöne-tim sektörünün geliflimi ve Türki-ye’de önümüzdeki dönemde karfl›-lafl›labilecek f›rsatlara iliflkin detayl›bir sunum yapt›.Gordon konuflmas›nda, AB’yeuyum çerçevesinde Türkiye’de yat›-r›m f›rsatlar›, Türk halk›n›n yat›r›m

T ürkiye’nin de üyesi bulundu-¤u Uluslararas› Yat›r›m Fon-lar› Birli¤i (IIFA- InternationalInvestment Funds Associati-

on) 22.Genel Kurulu 6-9 Ekim 2008 ta-rihlerinde Montreal’de yap›ld›. 29 ülke-nin kat›ld›¤› konferansta, finans sektö-ründe denetim ve gözetime iliflkin ye-ni düzenlemelerin sektör temsilcileritaraf›ndan desteklenmesi istendi. Genel Kurul’un sonuç bildirgesinde;“Uluslararas› Yat›r›m Fonlar› Birli¤iüyeleri; uluslararas› düzenleyicilerinve kanun koruyucular›n›n, global fi-

nans piyasalar›n› dengelemeye çal›fl-malar›ndaki azimli çabalar›n› kuvvetledesteklemektedirler. Finans piyasala-r›ndaki benzersiz durumlar, sa¤l›kl›global ekonominin yerini ciddi risklereb›rakmaktad›r ve tüm piyasa ifltirakçi-leri, global liderlerin bu süreci göz-lemlemeleri ve bir an önce konuyayönelmeleriyle ilgilenmektedirler. ‹na-n›yoruz ki, bu ola¤and›fl› çalkant› dö-neminin sonunda, hükümetler yeni al-d›¤› tedbirlerle, piyasalardaki düzenionarmada ve güveni kazanmada çokyol kat edeceklerdir,” denildi.

IIFA 2008 KANADA

KONFERANS

AJANDASI


Funds World Turkey 2008 - Terrapinn Middle East

Tarih : 15-16 Ekim 2008

Yer : ‹stanbul

Hedge 2008 (IRC)

Tarih : 22-23 Ekim 2008

Yer : Londra

Fund Forum Middle East 2008

Tarih : 1-4 Aral›k 2008

Yer : Bahreyn

Georgia Business & Investment Summit

Tarih : 16-17 Ekim 2008

Yer : Tiflis

Alternative Investments Europe Summit

Tarih : 5-7 Kas›m 2008

Yer : Montrö

GAIM International 2008

Tarih : 11 - 13 Kas›m 2008

Yer : InterContinental, Cenevre

8th Annual Super Investor - Institutional Investor and

Private Equity & Venture Capital fund manager relationships

Tarih : 18 – 21 Kas›m 2008

Yer : Westin Hotel, Paris

Luxembourg, a global financial centre- Seminar

Tarih : 9 Eylül 2008

Yer : ‹stanbul, Swissôtel

Super Return Asia 2008

Tarih : 22-25 Eylül 2008

Yer : JW Marriott, Hong Kong

17th Annual Investment Funds Forum


Yer : Luxembourg

Sponsor: NICSA & ALFI

Efama Investment Management

Forum 2008


Yer : Cenevre, Grand Hotel Kempinski

The HongKong Investment Funds Association

Second Annual Conference

Tarih : 29 Eylül 2008

Yer : HongKong Marriott Hotel

IIFA 22th Annual Conference

Tarih : 6-9 Ekim 2008

Yer : Montreal, Kanada

Super Return Middle East

Tarih: 13-15 Ekim 2008

Yer : Jumeirah Emirates Towers, Dubai

KONFERANS AJANDASI | 2008

YATIRIMCIK‹TAPLI⁄I


F ED’in efsanevi baflkan› AlanGreenspan’den bir cümleile bafllayay›m: “Bu kitapmodern yat›r›m dünyas›n›

anlamak isteyenler için bir temeleserdir.” Dünyan›n en büyük yat›r›myönetim flirketi PIMCO’nun efl CE-O’su olan Mohamed A. El-Erian, ye-ni kitab› “When Markets Collide: In-vestment Strategies for the AgeGlobal Economic Change” (Piyasa-lar Çarp›flt›¤›nda: Küresel Ekono-mik De¤iflim Ça¤› için Yat›r›m Stra-tejileri) günümüzün ekonomik ve fi-nansal sistemlerinde yaflanmaktaolan köklü de¤ifliklikler için zaman-lamas› tam yerinde bir uyar› olaraktan›mlanabilir. Ayn› zamanda çokönemli sinyalleri yanl›fl yorumlaya-rak piyasalar›n kurban› olan yat›r›m-c›lar için de harekete geçme ça¤r›-s› denilebilir.

Dünya finans sistemi kelimenin tamanlam›yla alt üst oluyor, Amerikan fi-nans tarihiyle yafl›t kurumlar dökü-lürken, trilyonlarca dolar buharlaflt›.2001-2007 y›llar› aras›ndaki bollukve yükselifl dönemi sona erdi. Dün-ya ekonomisi bir dizi a¤›r sorunlakarfl› karfl›ya, küresel büyümenin h›zkesmesi kaç›n›lmaz. Bundan etki-lenmemek imkans›z olacak. Borçveren rezerv zengini ülkeler de art›keskisi gibi refah art›fl› sa¤layamaya-cak. Ayr›ca, bu dönemin hem piya-salara hem de reel ekonomiye flim-diden tahmin edilemeyen s›rad›fl› et-kileri de olacak. Örne¤in birçok pi-yasa segmentinin ve oyuncusunundavran›fllar›n› de¤ifltiren türev ürün-lerde büyük de¤ifliklikler yaflana-cak. Tüm bu de¤iflikliklere karfl›n,sistemin altyap›s›n›n bugünün ger-çeklerini ve yar›n›n gerçeklerini yan-s›tacak bir flekilde bir üst sürümeyükseltilmesi gerekiyor. ‹flte El-Eri-an, küresel de¤iflimin temelini olufl-turan güçleri inceleyerek, bizlere flukonularda ›fl›k tutuyor:

• Yeni f›rsatlar ve riskler hakk›ndadüflünün• Uygun bir flekilde çeflitlendirilmiflve uluslararas›laflt›r›lm›fl bir portföyoluflturun.• Portföyünüzü sistemik riskin yenikaynaklar›na karfl› koruyun.• Merkez bankalar›n›n ve dünya ça-p›ndaki finans politikalar›n›n etkisi-nin olumlu olaca¤›n› düflünün.

El-Erian’›n kitab› önümüzdeki y›llardapiyasalar› flekillendirecek, risk ve f›r-satlara iliflkin önemli ipuçlar› vermek-tedir. Finans dünyas›n›n günümüzdeen sayg›n isimlerinden biri olan El-Erian, son olaylar› do¤ru bir flekildeaç›klayarak, bizlere piyasalar› yo-rumlayacak, küresel ekonomik de¤i-fliklikten karl› ç›kacak ve riskleri tara-yacak do¤ru araçlar› veriyor. El-Eri-an kitab›nda gelecekteki geliflmele-re iliflkin tahminler de sunarak, oku-yucunun yeni finansal dünyayaodaklanmas›na yard›mc› olmaya ça-l›fl›rken, al›nacak yeni risklerin çerçe-vesini de s›n›rlamay› hedefliyor.

Kitapta, ABD’nin ulusal borcununnas›l büyüdü¤ü, devlet varl›k fonlar›gelece¤i, geliflmekte olan ülkeleringeliflmifl ülkelerin borcunu nas›l fon-lad›¤› gibi konular yer al›yor. Ayr›ca-El-Erian kitab›nda, Uluslararas› ParaFonu’ndaki uzmanl›k alanlar›ndanbiri olan geliflmekte olan piyasalardeneyiminden de yararlan›yor vegünümüzde geliflmifl ülkeler ile ge-liflmekte olanlar aras›nda yaflananfaiz ve ticaret dengesizliklerinin kal-k›nmakta olan ülke ekonomilerini vefon ak›fl›n› nas›l etkiledi¤ini inceliyor.

The New York Times ve Wall StreetJournal’›n en çok satan kitaplar liste-sinde ilk s›rada yer alan When TheMarkets Collide hakk›nda FED eskiBaflkan› Alan Greenspan, “Moha-med A. El-Erian, dünyadaki en yete-nekli ve baflar›l› risk yöneticilerinden

De¤iflimi Anlamak ‹çinDünyan›n en büyük

yat›r›m yönetim flirketi

PIMCO’nun Efl Baflkan›

El-Erian’›n kitab›

küresel ekonomi ve

finans sisteminde

yaflanan de¤iflimi

anlamak ve yeni

f›rsatlarile riskleri

tan›mak için ideal…

Derleyen: Levent Gürses

When Markets Collide:

Investment Strategies for the Age

Global Economic Change

Mohamed A. El-Erian

McGraw-Hill, May›s 2008, 304 s.


biridir. Bu kitapta geliflmifl risk analizi-ne bir akademisyenin bak›fl›yla, birportföy yöneticisinin reel dünya eko-nomisini kavray›fl›n› birlefltirmifltir” de-di. Newsweek dergisinin editör-yazar›Fareed Zakaria ise, El-Erian’›n finanspiyasalar›n›n baflar›l› bir kat›l›mc›s› ol-mas›n›n yan› s›ra, piyasalar›n parlakbir analisti olmas›ndan dolay› efli ben-zeri az bulunur bir kifli oldu¤unu belir-terek, önemli ve acilen okunmas› ge-reken bir kitap yazd›¤›n› dile getiriyor.Financial Times gazetesinde yer alanbir yorumda ise, piyasalar› anlama ko-nusunda El-Erian’›n yaflanmakta olankredi krizine akademik ekonomist, po-litika oluflturan yetkili, yat›r›m bankac›-s› ve fon yöneticisi perspektiflerindenyorum yapmay› becerebilen nadir in-sanlardan biri oldu¤u ifade ediliyor.

Olas›l›k ve risk ana temas›n› iflleyenSiyah Ku¤u adl› kitab›n yazar› NassimNicholas Taleb de, “El-Erian yaflad›¤›-m›z s›rad›fl› olaylardaki riski kavraya-bilen bir düflünür ve bir uygulamac›.fiimdiye dek böyle bir kombinasyongörmedim” diye yorumlad›.

PIMCO’nun kurucular›ndan ve El-Eri-an’›n çal›flma arkadafl› Bill Gross ise,kitab›n küresel ekonomideki de¤iflimigüçlü ancak bunun yan›nda kolay an-lafl›l›r bir flekilde anlatt›¤›n› söylüyor.

Gelelim yazara; Mohamed El-Erian,dünyan›n en büyük yat›r›m yönetimflirketi efl yönetim ve yat›r›m baflkan›olmas›n›n yan›nda daha önceki gö-revleri itibar›yla güçlü bir özgeçmiflesahip. Daha önce Harvard Üniversite-si’nin 35 milyar dolar› bulan fonlar›n›yöneten Harvard Management Com-pany’nin CEO ve Baflkanl›¤›’n› yapanEl-Erian, bundan önce de 15 y›l boun-ca Uluslararas› Para Fonu’nda ekono-mik politikalar, sermaye piyasalar› veçeflitli ekonomik konular üzerine çal›fl-t›. El-Erian, Bloomberg, Forbes, Fi-nancial Times, The New York Times,The Wall Street Journal gibi sayg›nyay›n organlar›nda yaz›lar yaz›yor,katk›da bulunuyor. 2004 y›l›nda Fortu-na dergisinin seçti¤i sekiz kiflilik ‘Yat›-r›m Fonu Rüya Tak›m›’nda El-Erian dayer ald›.

Türev Dünyas›n›nBilinmeyenleri

Finansal türevler konusun-da uluslararas› bir otoriteolan Satyajit Das, bu ki-tapta türev dünyas›n›n iç-

yüzünü tüm çarp›c›l›¤›yla anlat›-yor. Warren Buffett’›n bir zamanlar“finansal kitlesel imha silah›” ola-rak tan›mlad›¤› türev enstrüman-lar, kazand›rd›¤› gibi inan›lmaz birh›zda kaybettiriyor. Yazar, OrangeCounty’nin hazine yetkilisinin ton-larca para kazanm›flken, faiz oran-lar›ndaki de¤iflimle nas›l 1.5 milyardolar kaybetti¤ini de anlat›yor. Es-prili bir dil kullanan yazar, türevürünlerin karmafl›kl›¤›n› flöyle an-latm›fl:

“Günlük hayatta bir ürünün içeri¤ikesinkes bilinir. Bir çift ayakkab›için, ihtiyac›m›z varsa öyle çok za-man harcamay›z. Seçimleri anla-y›flla karfl›lar›z; Ba¤c›kl›, ba¤c›k-s›z, kahverengi, siyah... Kuflkusuzburada erkek ayakkab›lar›ndansöz ediyoruz. Kad›n ayakkab›lar›biraz türev ürünlere benzer. Türevsat›fl süreci belki biraz daha kar-mafl›kt›r.”

Türev piyasalar›n çap›n› anlamakiçin flu rakamlar yeterli: Türev pi-yasalar›n›n halen de¤eri 485 tril-yon dolar. Bu dünya gayrisafi millihas›las›n›n tam sekiz kat› demek.

“Swap Financing” adl› baflka birkitab›n yazar› olan Satyajit Das, al-t› y›ld›r Avusturalya’da TNT Gro-up’un hazine bölümünü yönetiyor.Daha önce de CommonwealthBank of Australia, Citicorp Invest-ment Bank ve Merrill Lynch Capi-tal Markets’te çal›flt›.

Traders, Guns & Money: Knowns and unknowns in the dazzling world of derivatives

Satyajit Das FT Press, May›s 2006, 352 s.

Trilyon Dolarl›kBuharlaflma Krizlerin Kayna¤›



C harles R. Morris’in yazd›¤› “The Trillion Dollar Melt-down: Easy Money, High Rollers and the GreatCredit Crash” son zamanlarda finans piyasalar›n-da yaflanan k›y›m›, bu noktaya nas›l gelindi¤ini ve

neler olabilece¤ini anlat›yor. Türev piyasalardaki trilyonlarcadolarl›k enstrümanlar›n yat›r›m bankalar›n›n ve hedge fonla-r›n›n yap›s›n› nas›l bozdu¤unu irdeleyen kitap, yaflanacakçöküflün ard›ndan önceliklerin farkl› olaca¤›n› ve dünya eko-nomisinde yeni manzaran›n neye benzeyece¤ini anlatmayaçal›fl›yor.

The Wall Street Journal’da kitap hakk›nda yer alan yaz›da,piyasalarda ne oldu¤unu, neden bu kadar kötü bir biçimdeoldu¤unu ve ifllerin düzelmesinin de epey bir zaman alaca-¤›n› harika bir biçimde anlatt›¤› ifade ediliyor. The Economistdergisi ise, “Morris’in provakatif kitab› önümüzdeki aylardaçok yüksek sesle tart›fl›lmaya bafllayacak konular için iyi niyet-li bir bafllang›ç giriflimi” ifadesini kullan›rken, The New York Ti-mes Book Review, “Morris, k›sa ancak parlak kitab›nda nas›lbir kargaflan›n içine girdi¤imizi anlat›yor. Onun gibi pek az ya-zar finansal arenay› anlafl›l›r k›l›yor” yorumunu yapt›.

Avukat ve eski bankac› olan Charles R. Morris, flimdiye dek10 kitap yazd›. Bunlar aras›nda “The Cost of Good Intenti-ons” The New York Times taraf›ndan 1980 y›l›n›n en iyi 10 ki-tab› aras›nda yer al›rken, “The Tycoons”u da Barrons dergi-si 2005 y›l›n›n en iyi kitab› seçti.

“T he Origin of Financial Crises”,günümüzde yaflanan ekonomikkrizlerin ard›nda yatan güçlerietrafl›ca analiz ediyor. Yazar

George Cooper, finans piyasalar›n›n günümüzünekonomi ders kitaplar›nda tan›mlanan piyasakurallar›na niçin uymad›¤›n›, bunun yerine niteli¤igere¤i istikrars›z ve ›srarl› bir biçimde krize e¤ilim-li olmas›n›n nedenlerini inceliyor.

Cooper, 20. yüzy›l›n en çok satan ekonomi derskitab› Paul Samuelson’un “‹ktisat”›ndan s›k s›kal›nt›lar yap›yor. Örne¤in “arz talep kanunlar›n›”inceliyor. , Ancak Cooper, tüketim mallar›na de¤ildaha karmafl›k bir yap› olan sermayeye odak-land›¤›n› vurgulayarak günümüzün sorunlar›n› birkaç y›l önce FED’in afl›r› düflük faizli para poli-tikas›n›n yaratt›¤› ani parasal büyümeye ba¤l›yor.

Financial Times yazar› Samuel Brittan, “k›sa ve iyiyaz›lm›fl bir kitap” diye tan›mlad›¤› “The Origin ofFinancial Crises”›n lise düzeyinde ekonomik teorikullanarak, gizemli finans konular›n› irdeledi¤inivurgulad›. Brittan, gazetede kitap hakk›nda yeralan makalesinde, “Cooper’›n ana fikri flu;yat›r›mc›lar›n balon yaratmas› için irrasyonelolmalar› gerekmiyor” ifadesini kulland›.

The Trillion Dollar Meltdown: Easy Money,

High Rollers and The Great Crash

Charles R. Morris

PublicAffairs, Mart 2008, 224 s.

The Origin of Financial Crises:

Central Banks, Credit Bubbles and the

Efficient Market Fallacy

George Cooper

Harriman House, Eylül 2008, 208 s.



Küresel Finans›n Elitleri

“T he World IsCurved: Hid-den Dangersto the Global

Economy”, okuyuculara mer-kez bankac›lar›n›n, maliye ba-kanlar›n›n ve hatta baflbakan-lar›n özel bürolar›nda tur att›r›r-ken, günümüzün küresel fi-nans mekanizmas›n›n nas›l ça-l›flt›¤›n› ortaya koyuyor. Kitab›nyazar› David Smick, ‘arka plan-da’ kalmay› tercih etse de, uz-manlar onun dünyan›n en nite-likli finansal stratejistlerindenbiri oldu¤unu vurguluyor. Yak-lafl›k 20 y›ld›r George Soros’tanMichael Steinhardt’a kadarWall Street ünlülerine ve yat›-r›mc›lar›na dan›flmanl›k yapanSmick, Alan Greenspan veBen Bernanke gibi merkezbankac›larla da görüflmeler ya-p›yor.

ABD’nin eski Maliye Bakanla-r›ndan Prof. Dr. LawranceSummers, Smick’in uluslarara-s› finans›n politikalardan ziya-de siyaset ve ihtiraslara ba¤l›oldu¤unu anlad›¤›n› ve bunudünyada pek az insan›n anla-d›¤›n› belirterek, “Smick’in bu-lundu¤umuz ve gitmekte oldu-¤umuz yer ile ilgili alg›lar› çokyak›n bir ilgiyi gerektiriyor” de-di. Avrupa Merkez Bankas›Baflkan› Jean-Claude Trichetise, atk› sa¤lay›c› ve entellektü-el anlamda zihin aç›c› bir kitap.Günümüzün küresel finans›ndayükselifl ve çöküfllerin ard›ndayatan bir faktörü iyice fleffaflafl-t›r›yor” diye konufltu.

David Smick, herkesin akl›nda-ki iki soruya yan›t aramaya ça-l›fl›yor: Bu kadar dalgal› birekonomide ifller gerçekten nekadar kötüye gidebilir? Ve budurumda biz ne yapabiliriz?Smick’in irdeledi¤i konularflunlar:• Çin niçin herkesin cebi içingüçlü bir tehdit?• Japon ev kad›nlar› ülkenin ta-sarruflar›n›n kontrolünü nas›lele geçirdi?• H›rsl› bankac›lar nas›l herke-sin emeklili¤ini riske att›?• Merkez bankalar› gelecekkriz vurdu¤unda niçin bizlerikurtaramayabilir?• Ulusal Servet Fonlar› küreselfinans gücünde nas›l bir tekto-nik de¤iflimi ifade ediyor?• Dünyam›z›n niçin umutsuzcagünümüzün tehlikeli para ok-yanusuna rehberlik etmek için“büyük düflünceye” ihtiyac›var?

The World Is Curved: Hidden Dangers to the GlobalEconomy

David M. Smick Portfolio Hardcover, Eylül 2008, 272 s.

KYD ENDEKSLER‹


KYD Fon EndeksleriENDEKSLER TAR‹H DE⁄ER GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAfiI

DE⁄‹fi‹M (%) DE⁄ER (%) DE⁄‹fi‹M (%) DE⁄‹fi‹M (%)

KYD FX DIBS Bono EndeksleriENDEKSLER TAR‹H DE⁄ER GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAfiI


KYD YTL Bono EndeksleriENDEKSLER TAR‹H DE⁄ER GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAfiI


KYD EUROBOND EndeksleriENDEKSLER TAR‹H DE⁄ER GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAfiI


KYD O/N REPO EndeksleriENDEKSLER TAR‹H DE⁄ER GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAfiI


A Tipi 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 531.77 0.39 2.45 2.81 19.9331-Tem-08 441.1 3.17 3.86 10.21 -17.0529-A¤u-08 437.71 0.5 0.72 2.38 -17.6929-Eyl-08 417.12 0.55 0.33 -4.7 -21.56

B Tipi 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 904.57 0.09 0.22 0.99 12.0831-Tem-08 965.46 0.04 0.26 1.11 6.7329-A¤u-08 975.36 0.03 0.23 1.07 7.8329-Eyl-08 985.44 0.1 0.23 1.03 8.94

30 GÜN 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 413.21 0.12 0.28 1.27 17.4331-Tem-08 452.83 0.05 0.33 1.43 9.5929-A¤u-08 458.84 0.04 0.31 1.38 11.0429-Eyl-08 465.66 0.14 0.34 1.49 12.69




547 GÜN 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 134.4 0.12 0.22 1.43 24.4831-Tem-08 144.23 0.98 1.87 5.55 7.3129-A¤u-08 146.38 0.19 0.19 2.49 8.9129-Eyl-08 147.67 0.06 -0.17 0.88 9.87

TÜM 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 575.72 0.1 0.25 1.39 22.7531-Tem-08 621.8 0.81 1.37 4.37 829-A¤u-08 630.87 0.18 0.23 2.28 9.5829-Eyl-08 637.41 0.12 0.08 1.04 10.72

USD 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 181.1 0.02 0.15 0.54 8.8131-Tem-08 181.94 1.01 1.94 6.32 0.4629-A¤u-08 184.65 0.31 0.85 2.51 1.9629-Eyl-08 178.7 -0.92 -1.47 -3.22 -1.33

USD - YTL 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 127.99 -0.44 -1.6 -0.51 -10.3331-Tem-08 128.37 -1.45 -1.58 0.05 0.329-A¤u-08 132.33 -0.29 0.41 1.59 3.3929-Eyl-08 134.26 -0.92 -1.76 1.46 4.9

EUR 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 147.42 0.02 -0.04 0.42 3.1531-Tem-08 147.4 0.71 1.69 3.46 -0.0129-A¤u-08 151.9 0.06 0.92 3.79 3.0429-Eyl-08 147.73 -0.75 -1.31 -2.75 0.21

EUR - YTL 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 146.33 -0.22 0.42 -0.95 -4.9931-Tem-08 154.84 -1.62 -2.2 -3.7 5.8229-A¤u-08 153.08 -0.74 -0.21 -2.74 4.6129-Eyl-08 154.6 -0.75 -1.4 0.99 5.65

USD 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 123.88 -0.85 0.13 0.31 4.8231-Tem-08 127.85 0.01 0 0.35 3.229-A¤u-08 128.38 0.01 0.13 0.42 3.6329-Eyl-08 128.66 0.03 0.06 0.22 3.86

USD - YTL 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 87.12 -1.31 -1.63 -0.95 -14.2231-Tem-08 89.88 -2.42 -3.46 -5.57 3.1729-A¤u-08 91.68 -0.6 -0.32 -0.47 5.2329-Eyl-08 96.35 0.03 -0.25 5.09 10.59

EUR 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 112.69 -2.11 -2.08 -1.96 -1.6131-Tem-08 114.69 0.01 0.04 0.19 1.7729-A¤u-08 114.9 0.01 0.04 0.19 1.96

29-Eyl08 111.18 -3.4 -3.37 -3.24 -1.34

EUR - YTL 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 96.32 -2.35 -1.64 -3.25 -7.8531-Tem-08 104.37 -2.29 -3.74 -6.64 8.3629-A¤u-08 100.36 -0.78 -1.06 -6.05 4.1929-Eyl-08 101.63 -3.4 -2.78 1.27 5.51

NET 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 233.46 0.11 0.27 1.18 15.6631-Tem-08 253.63 0.04 0.28 1.2 8.6429-A¤u-08 256.56 0.04 0.28 1.2 9.8929-Eyl-08 259.71 0.12 0.27 1.23 11.24

BRÜT 29 Aral›k 2006 - 31 Aral›k 2007 290.96 0.13 0.3 1.35 19.1831-Tem-08 318.44 0.05 0.34 1.38 9.4429-A¤u-08 322.96 0.05 0.34 1.47 1129-Eyl-08 327.8 0.14 0.34 1.5 12.66K

ayna

k: w

ww

.tky

d.or

g.tr

SEKTÖR VER‹LER‹


Sektör verileri, Fon Market taraf›ndan haz›rlanm›flt›r.

Yat›r›m Fonlar›nda Üçünçü Çeyrek

‹MKB 100 Endeksi y›l›n ikinci çeyre¤inde nette %4,05, reel olarakda %3,24 oran›nda de¤er kaybetmifltir. FM A Tipi Endeksi, nette%3,88, reel olarak %3,07 oran›nda, FM B Tipi Endeksi, nette%3,31, reel olarak ise %2,51 oran›nda de¤er kazanm›flt›r. Sonuçolarak yat›r›m fonlar›; ba¤l› bulunduklar› endeksteki enstrümanlar›nperformanslar›ndan direkt olarak etkilenmifl ve ayn› yönde hareketetmifllerdir. Bir önceki çeyrekte oldu¤u gibi göreceli performansla-r› yat›r›mc›lara avantaj sa¤lam›flt›r.

Genel De¤iflim

1 Temmuz 1 Ekim De¤iflim Reel Art›fl

FM A Tipi 948,32 985,08 3,88% 3,07%

‹MKB 100 33208,24 34553 4,05% 3,24%

FM B Tipi 1374,16 1419,71 3,31% 2,51%

Ayn› Dönemde A tipi fonlar›nportföy de¤erinin de¤iflmedi¤i,B tipi fonlar›n %1 azald›¤›n› gö-rebiliyoruz. Di¤er taraftan fonlar-daki yat›r›mc› say›s›nda ise port-föy de¤erleri gibi de¤iflti¤ini; Atipi fonlarda yat›r›mc› say›s›%0,11 azald›¤›, B tipi fonlarda %4’lük bir art›fl yaflanm›flt›r. Dikka-ti çeken fon türü %11,3’luk düflüflle A Tipi De¤iflken, %1,62 art›flla A Tipi Karma fonlar-d›r. B tipi fonlarda % 4,98’likoranla De¤iflken Fonlar› popü-lerli¤ini artt›rm›fl ve ayr›ca k›y-metli maden fonlar› %4,31’lik dü-flüflle bir önceki dönemki gibicazibesini az da olsa kaybetmifl-tir. K›ymetli Maden fonlar bir ön-ceki çeyrekte %12 gibi bir art›flyaflam›flt›. Bu dönemde ba¤l› ol-duklar› enstrümanlardaki gelifl-meleri yat›r›mc›lar›n yak›ndan ta-kip etti¤ini belirgin olarak göre-bilmekteyiz. Genel olarak pazarpaylar›nda de¤iflim yaflanmad›-¤›n› söylemek mümkünken B tipiTahvil Bono ve De¤iflken fonla-r›n pazar paylar›n›n ufak da olsaazald›¤›n› bu ç›k›fl›n likit fonlarakayd›¤›n› gözlemleyebiliriz.Ayr›ca fon türleri ve tiplerinin ge-nel itibariyle ba¤l› olduklar› A Ti-pi ve B Tipi fon endekslerindekide¤iflimden ar›nd›¤›m›z Fon En-dekslerine Göre De¤iflim sütu-nunda ise A tipi fonlar›n % 4,36,B Tipi fonlar›n ise %2,39 oran›n-da küçüldü¤ünü ve tüm piyasa-n›nda toplamda % 6,75 oran›n-da darald›¤› gözlemlenmektedir.

Fonlardaki Büyüme

Son Toplam Fon Endeks-‹lk Toplam Toplam De¤eri% KBSS% lerine göre ‹lk Pazar Son Pazar

Fon Tipi Fon Türü De¤eri* De¤eri* De¤iflim ‹lk KBSS* Son KBSS* De¤iflim De¤iflim Pay› Pay›

A Tipi De¤iflken Fon 141,10 135,45 -4 16.424 14.567 -11,3 -7,88% 0,57 0,54

A Tipi Endeks Fon 164,41 154,69 -6 11.613 11.537 -0,65 -9,79% 0,67 0,62

A Tipi Fon Sepeti 2,72 2,82 4 14 11 -21,42 -0,22% 0,01 0,01

A Tipi Hisse Fon 62,39 63,86 2 10.240 9.931 -3,01 -1,53% 0,25 0,25

A Tipi ‹fltirak Fon 18,31 24,19 32 3.138 3.026 -3,56 28,26% 0,07 0,09

A Tipi Karma Fon 175,94 181,06 3 134.969 137.168 1,62 -0,98% 0,71 0,73

A Tipi Sektör Fonu 3,19 3,20 0 430 419 -2,55 -3,79% 0,01 0,01

A Tipi Yab. Menk. K›ym. Fon 0,91 0,95 4 463 445 -3,88 0,14% 0 0

A Tipi Toplam› 568,98 566,22 0 177.291 177.104 -0,11 -4,36% 2,32 2,29

B Tipi De¤iflken Fon 1.336 1.309 -2 142.631 149.741 4.98 -5,29% 5,44 5,29

B Tipi Endeks Fon 137 141 3 1 1 0 -0,46% 0,56 0,57

B Tipi Fon Sepeti 11 8 -21 117 101 -13,67 -24,09% 0,44 0,03

B Tipi Karma Fon 1 1 -11 459 438 -4,57 -13,87% 0 0

B Tipi K›ym. Maden Fonlar› 63 56 -11 9.176 8.780 -4,31 -14,63% 0,25 0,22

B Tipi Likit Fon 20.750 20.995 1 2.797.902 2.915.086 4,18 -2,13% 84,64 84,88

B Tipi Özel Fon 3 3 -6 7 6 -14.28 -9,74% 0,01 0,01

B Tipi Tahvil ve Bono Fonu 1.633 1.645 1 110.602 113.460 2,58 -2,61% 6,66 6,65

B Tipi Yab. Menk. K›ym. Fon 10 8 -26 4.122 3.974 -3,59 -29,32% 0,04 0,03

B Tipi Toplam› 23.945 24.166 1 3.065.017 3.191.587 4,13 -2.39% 97.68 97.71

Tüm Piyasa 24.514 24.733 1 3.242.308 3.368.691 3,90 -6.759%

* Milyon YTL (Karfl›laflt›rmalar 1 Temmuz, 3 Ekim datalar› ile)

* KBSS (Kat›lma Belgesi Sahibi Say›s› k›saca yat›r›mc› hesap say›s›)

2008 Temmuz bafl›ndanitibaren tüm fonlar›n varl›kda¤›l›mlar› grafi¤ini yandagörebilirsiniz. Dönem

dönem ufak de¤ifliklikler olsa daRepo %62, Kamu Borçlanma%32 seviyelerinde seyretmekte-dir. 3 Ekim 2008 tarihinde buoranlar Kamu Borçlanma %32,Ters Repo %62, Hisse %1, BPP%4, YMK %0.04 , Di¤er %0.38’dir.er % 0.47’dir.

Portföylerin Varl›k Da¤›l›mlar›



Fonlardaki Büyüme ve Enflasyon

Tip ve Tür Bazında Büyüklükler ve De¤iflimler

P ortföy de¤erlerini karfl›laflt›rmak için üstteki tabloda da gö-rebilece¤iniz gibi bir y›ll›k de¤iflimlerini enflasyondan ar›n-d›rd›ktan sonra bulunduklar› endeksteki de¤iflimlerinden

de ar›nd›r›yoruz. Bir y›ll›k sürede Fon piyasas›n›n; A tipi ve B tipifonlar›n küçüldü¤ü görülmekle birlikte toplamda %1’lik bir art›flyaflad›¤›n› ama art›fl enflasyon da etkisi ile birlikte yat›r›m fonupiyasas› % 9 oranda küçülmüfltür.

2 008 y›l›n›n üçünçü üç ay›nda fonlar›n tür baz›ndada¤›l›mlar›n› gösterdi¤imiz üstteki tabloda portföy de¤erleri%1 artarken yat›r›mc› say›lar› %4 artm›flt›r. A tipi fonlar ve B

tipi fonlar›n Pazar paylar› oranlar›nda de¤iflim olmam›flt›r. Ayn›flekilde B tipi fonlar›n yat›r›mc› say›lar›n›n ise % 4,13 oran›ndaartt›¤› görebiliyoruz. Ek olarak tüm piyasadaki fona sahip olanyat›r›mc› say›s›n›n % 4 civar›nda artt›¤›n› gözlemleyebiliyoruz.Belirgin olarak yat›r›mc› say›lar›nda; A tipi karma fonlardaki %2,

art›fl haricinde A Tipi fonlar›nyat›r›mc› say›s› azalmas›, B tip-lerinde; Tahvil ve Bono, De¤iflken ve Likit fonlar› yat›r›mc›lar›ndaha fazla tercih etti¤ini görebiliyoruz. Sonuç olarak; Yat›r›m fon-lar›n›n genel profilinde de¤ifliklik olmad›¤›n› sadece öncekidönemin popüler yat›r›m araçlar› olan k›ymetli madenfonlar›ndan ufak bir ç›k›fl yafland›¤›n› ve yükselen faizlerden fay-dalanmak için bu tür fonlara ufak girifller yaflanm›flt›r fleklindeözetleyebiliriz.

Fon Endeksleri ve Enflasyon

Fon endeksleri ile enflasyonu karfl›laflt›rd›¤›m›z yukar›da-ki tabloda A tipi endeksin hem negatif de¤iflime hem deenflasyona yenildi¤ine; B tipinin ise daha baflar›l› bir pe-

rformans sa¤layarak nette pozitif olarak kazand›rd›¤›n› göre-biliyoruz. Dikkati çeken di¤er bir unsur ise; A tipi ve B tipi fon-lar›n karfl›laflt›r›labilecek endekslerinin performans›n› geçtik-lerini net olarak görülmektedir. K›saca özetlemek gerekirseyat›r›m fonlar› enflasyon ve ifllem yapt›klar› piyasalar›n getiri-lerinden göreceli olarak daha iyi bir getiri sa¤lam›fllard›r.

Reel art›flFon Tipleri 01.10.2007 03.10.2008 De¤iflim Reel art›fl Fon Endeks-

Tüfe’ye lerine Göre

A Tipi 736 566 -23,02% -30,73% -4,30%

B Tipi 23.727 24.166 1,85% -8,34% -9,50%

Toplam 24.462 24.733 1,11% -9,02%

Reel art›fl Endeksler 01.10.2007 03.10.2008 De¤iflim Tüfe’ye Göre

A Tipi 1.224,55 985,08 -19,56% -27,61%

B Tipi 1.261,48 1.419,71 12,54% 1,28%

‹MKB 54.198,04 34.553,00 -36,25% -42,63%

Ayn› Ayn› Ayn› Ayn›Tipteki Tüm Tipteki Tüm Tipteki Tüm Tipteki Tüm

‹lk Fonlar Piyasa Fonlar Piyasa Toplam Fonlar Piyasa Fonlar PiyasaToplam ‹çindeki ‹çindeki Son Toplam ‹çindeki ‹çindeki De¤eri ‹çindeki ‹çindeki ‹çindeki ‹çindeki KBSS% ‹lk Son Doluluk%

Fon Tipi Fon Türü De¤eri* Pay› Pay› De¤eri* Pay› Pay› De¤iflimi ‹lk KBSS Pay› Pay› Son KBSS Pay› Pay› De¤iflimi Doluluk* Doluluk De¤iflimi

A Tipi De¤iflken Fon 141 25% 1% 135 24% 1% -4% 16.424 9% 1% 14.567 8% 0% -11% 7% 7% -2%

A Tipi Endeks Fon 164 29% 1% 155 27% 1% -6% 11.613 7% 0% 11.537 7% 0% -1% 10% 11% 12%

A Tipi Fon Sepeti 3 0% 0% 3 1% 0% 4% 14 0% 0% 11 0% 0% -21% 7% 7% 0%

A Tipi Hisse Fon 62 11% 0% 64 11% 0% 2% 10.240 6% 0% 9.931 6% 0% -3% 11% 11% -1%

A Tipi ‹fltirak Fon 18 3% 0% 24 4% 0% 32% 3.138 2% 0% 3.026 2% 0% -4% 8% 8% -1%

A Tipi Karma Fon 176 31% 1% 181 32% 1% 3% 134.969 76% 4% 137.168 78% 4% 2% 27% 27% 0%

A Tipi Sektör Fonu 3 1% 0% 3 1% 0% 0% 430 0% 0% 419 0% 0% -3% 12% 12% -5%

A Tipi Yab Menk.K›ym. 1 0% 0% 1 0% 0% 4% 463 0% 0% 445 0% 0% -4% 7% 7% 1%

Tüm A Tipleri 569 2% 566 2% 0% 177.291 5% 177.104 5% 0% 11% 11% 4%

B Tipi De¤iflken Fon 1.336 6% 5% 1.309 5% 5% -2% 142.631 5% 4% 149.741 5% 4% 5% 10% 9% -7%

B Tipi Endeks Fon 137 1% 1% 141 1% 1% 3% 1 0% 0% 1 0% 0% 0% 0% 0% -15%

B Tipi Fon Sepeti 11 0% 0% 8 0% 0% -21% 117 0% 0% 101 0% 0% -14% 2% 2% -18%

B Tipi Karma Fon 1 0% 0% 1 0% 0% -11% 459 0% 0% 438 0% 0% -5% 15% 13% -11%

B Tipi K›ymetli Maden 63 0% 0% 56 0% 0% -11% 9.176 0% 0% 8.780 0% 0% -4% 19% 18% -7%

B Tipi Likit Fon 20.750 87% 85% 20.995 87% 85% 1% 2.797.902 91% 86% 2.915.086 91% 87% 4% 29% 10% -64%

B Tipi Özel Fon 3 0% 0% 3 0% 0% -6% 7 0% 0% 6 0% 0% -14% 14% 13% -8%

B Tipi Tahvil ve Bono 1.633 7% 7% 1.645 7% 7% 1% 110.602 4% 3% 113.460 4% 3% 3% 11% 12% 4%

B Tipi Yab. Menk.K›ym. 10 0% 0% 8 0% 0% -26% 4.122 0% 0% 3.974 0% 0% -4% 10% 8% -22%

Tüm B Tipleri 23.945 98% 24.166 98% 1% 3.065.017 95% 3.191.587 95% 4,13% 17% 10% -40%

Tüm Piyasa 24.513,59 24.733 1% 3.242.908 3.368.691 4% 16% 10% -37%

* Milyon YTL (Karfl›laflt›rmalar 1 Temmuz 3 Ekim datalar› ile)

* KBSS Kat›lma Belgesi Sahibi Say›s›, k›saca yat›r›mc› hesap say›s›

Doluluk Oran›: Dolafl›mdaki Pay Say›s› / Fon Sermayesi


Fon Endeksleri ve De¤iflimler

01.10.2007 03.10.2008 Rel art›flEndeks Fon Say›s› De¤eri De¤eri %De¤iflim Tüfe’ye göre

A Tipi Fonlar Endeksi 1.224,55 985,08 -19,56 -17,70

B Tipi Fonlar Endeksi 1.261,48 1.419,71 12,54 11,19

Likit Fon Endeksi 1.254,96 1.410,74 12,41 11,07

Endeks Fon Endeksi 474,85 324,34 -31,70 -28,62

Hisse Fon Endeksi 964,30 736,19 -23,66 -21,39

Karma Fon Endeksi 1.393,22 1.299,95 -6,99 -6,12

‹fltirak Fon Endeksi 1.341,82 884,64 -34,07 -30,76

Sektör Fonu Endeksi 1.267,24 807,90 -36,25 -32,72

Yabanc› Men. K. Fon Endeksi 292,37 293,71 0,46 -0,31

De¤iflken Fon Endeksi 1.269,92 1.422,44 12,01 10,71

Tahvil ve Bono Fonu Endeksi 1.305,21 1.487,75 13,99 12,49

Özel Fon Endeksi 1.133,63 951,02 -16,11 -14,60

FM 30 Endeksi 1.158,49 1.296,58 11,92 10,63

FM 50 Endeksi 1.138,24 1.273,10 11,85 10,56

50

50

15

10

10

15

2

2

4

25

15

1

30

50

2008 Ekim bafl› itibariyle Fon Endeksleri ileenflasyonu karfl›laflt›rd›¤›m›z yandaki tab-loda; B Tipi Fonlara yat›r›m yapan yat›r›m-

c›lar›n enflasyon karfl›s›nda avantaj sa¤lad›¤›n›,bunda ise Likit fon ve Tahvil bono fonlar›n›n kat-k›s›n›n büyük oldu¤unu görebiliyoruz. Di¤er gö-ze çarpan nokta ise B Tipi Tahvil Bono fonu veLikit fonlar› olan yat›r›mc›lar›n enflasyona karfl›korundu¤u gibi net olarak %11’in üzerinde reelgetiri elde ettikleridir.

Not: De¤iflken Fon Endeksi A ve B tipi fonlardan oluflmak-tad›r. Fon endeksleri içindeki maksimum fon say›s› sabit ol-makla birlikte dönemsel olarak azalabilmektedir, yat›r›mc›say›s› ve fon büyüklüklerinin birlefltirilmifl s›ralamas› ile he-saplanmakta, düzeltmeleri ve endekse dahil olan ve ç›kanayr›m› yap›lmaktad›r. Tablodaki Fonmarket endeksleri ile il-gili tüm bilgileri ve nas›l hesapland›¤›n› ayr›nt›l› olarakwww.fonmarket.com adresinden inceleyebilirsiniz.



Fonlarda Büyüme ve Enflasyon

Portföy de¤erlerini karfl›laflt›rmak için yandaki tabloda dagörebilece¤iniz gibi bir y›ll›k de¤iflimleri enflasyondanar›nd›r›yoruz.

Bir y›ll›k sürede fon piyasas›n›n; ihtisaslaflm›fl fonlar›n negatifgetirisine ra¤men tüm piyasan›n %42’lik art›s›ndan enflasyonudüflünce yinede net olarak %28 büyüdü¤ünü söyleyebiliriz.Büyümenin yeni kat›l›mc›lar sayesinde artt›¤›n› yukar›daki tablo-da özetlemekle birlikte ihtisaslaflm›fl fonlar haricindeki fon tür-lerinin mutlak olarak enflasyon karfl›s›nda da yenilmedi¤inigörebiliyoruz.

Portföylerin Varl›k Da¤›l›mlar›

2008’in ikinci üç ayl›k dönemindeki tüm fonlar›nvarl›k da¤›l›mlar› grafi¤ini yanda görebilirsiniz.Dönem dönem ufak de¤ifliklikler olsa da Kamu

Borçlanma %68, Repo %16, Hisse %9 seviyelerindeseyretmektedir. 1 Temmuz 2008 tarihinde bu oranlarKamu Borçlanma %67, Ters Repo %18, Hisse % 8.82,BPP %0.21, YMK %0.52, Di¤er % 6.’d›r.

Reel art›flFon Türleri 01.10.2007 03.10.2008 De¤iflim Tüfeye göre

Büyüme Amaçl› Fonlar 399 458 15% 3%

Di¤er Fonlar 753 934 24% 12%

Gelir Amaçl› Fonlar 2.461 3.487 42% 28%

‹htisaslaflm›fl Fonlar 21 19 -11% -20%

Para Piyasas› Fonlar› 475 898 89% 70%

Toplam 4.109 5.765 41% 27%

De¤er Art›fllar›

Emeklilik Fonlar›nda Üçüncü Çeyrek

Büyüme Amaçl› Fonlar 402 458 14% 581.437 594.197 2% 12% 7,79 7,89

Di¤er Fonlar 859 934 9% 894.558 898.829 0% 8% 16,66 16,11

Gelir Amaçl› Fonlar 3.152 3.487 11% 2.137.402 2.184.403 2% 8% 61,13 60,16

‹htisaslaflm›fl Fonlar 16 19 16% 13.673 13.338 -2% 18% 0,31 0,32

Para Piyasas› Fonlar› 727 898 23% 1.157.140 1.238.465 7% 16% 14,09 15,48

Tüm Piyasa 5.156 5.795 12% 4.784.210 4.929.232 3% 9%

* Milyon YTL (Karfl›laflt›rmalar 1 Temmuz 3 Ekim datalar› ile)

* KBSS Kat›lma Belgesi Sahibi Say›s› k›saca yat›r›mc› hesap say›s›. Kaç bireyin emeklilik plan› oldu¤unu göstermez

Son Toplam‹lk Toplam Toplam De¤eri% KBSS% De¤er ‹lk Pazar Son Pazar

Fon Türü De¤eri* De¤eri* De¤iflim ‹lk KBSS* Son KBSS* De¤iflim Art›fl› Pay› Pay›

Emeklilik fonlar›n›n 2008 y›l› ikinci üç ayl›k süresindeportföy de¤erlerinin % 7 art›s›n›n yan› s›ra yat›r›mc›say›lar›n›n da % 4 oranda artt›¤›n› görebiliyoruz. De-

¤er art›fl›n› hesaplad›¤›m›zda ise; yönetilen büyüklükteki ar-t›fl›n sisteme kat›lan yeni yat›r›mc›lar sayesinde gerçekleflti-¤ini söyleyebiliriz. Sonuçta emeklilik fon pazar›n›n büyüme-si %3 civar›nda gerçekleflmistir. Di¤er bir konu ise bu dö-

nemde yat›r›mc›lar›n tercihlerinin de¤iflip de¤iflmedi¤i; Bü-yüme amaçl› fonlar ve ihtisaslaflm›s fonlar ufak düflüflle pa-zardaki paylar›n› korumufllard›r. Asl›nda pazarda plan sa-hiplerinin fon bileflenlerinde de¤ifliklik yapt›klar›n› söylemekoldukça zor olmakla birlikte Para piyasas› fonlar›n› terciheden yat›r›mc›lar bu dönemde toplam içindeki paylar›n› art-t›rm›fl görünmekteler.

tkyd- sayi 3-son · 2020. 7. 7. · leri, halka arzlarda yat›r›m fonlar›na tahsis...

Documents