TÌM HIỂU GIỚI TÍNH CÙNG BẠN TRẺNHÀ XUẤT BẢN VĂN HÓA - THÔNG TIN

MỤC LỤCGIÁO DỤC GIỚI TÍNH - MỘT VIỆC LÀM CẦN THIẾT.......................................................1

MỤC TIÊU CỦA VIỆC GIÁO DỤC GIỚI TÍNH...............................................................2THỜI ĐIỂM THUẬN LỢI VÀ THÍCH HỢP....................................................................2BẮT ĐẦU NHƯ THẾ NÀO...........................................................................................3

NHỮNG LOẠI TỘI PHẠM TÌNH DỤC..............................................................................7TÌNH DỤC VỚI TRẺ EM.............................................................................................8QUAN HỆ TÌNH DỤC GIỮA NGƯỜI LỚN....................................................................8HÔN NHÂN VÀ LY DỊ.................................................................................................8SỰ GẠ GẪM TÌNH DỤC TRẺ EM - MỘT HÀNH VI NGUY HIỂM...................................10

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA HÀNH VI TÍNH DỤC...................................................................13GIAI ĐOẠN TUỔI THƠ VÀ NIÊN THIẾU....................................................................13HOẠT ĐỘNG TÌNH DỤC TUỔI MỚI LỚN..................................................................15TÌNH DỤC TUỔI TRƯỞNG THÀNH...........................................................................15GIAO HỢP VÀ HOẠT ĐỘNG TÌNH DỤC KHÁC..........................................................26NHỮNG RẮC RỐI CỦA TÌNH DỤC............................................................................30

MỘT SỐ DỊ DẠNG CỦA HỆ SINH SẢN.........................................................................41HOOC-MÔN VÀ NHỮNG HIỆU QUẢ TRÊN HỆ SINH SẢN.............................................43

HOOC-MÔN LÀ GÌ VÀ CHÚNG HOẠT ĐỘNG RA SAO?..............................................43GIỚI TÍNH – SỰ PHÁT TRIỂN TRƯỚC KHI SINH.......................................................44

MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC CƠ QUAN SINH DỤC VÀ HỆ THẦN KINH.............................49SỰ KHÁC NHAU GIỮA NAM VÀ NỮ............................................................................50

TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC HIỂU RÕ SỨC KHOẺ VÀ GIỚI TÍNH...........................50SỰ KHÁC NHAU VỀ KÍCH CỠ VÀ HÌNH DẠNG.........................................................50BỘ PHẬN SINH DỤC NỮ.........................................................................................51BỘ PHẬN SINH DỤC NAM.......................................................................................54

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA PHỤ NỮ VÀ CÁCH GIẢI QUYẾT................................................57VIỆC PHÒNG NGỪA................................................................................................57VỆ SINH..................................................................................................................57CHĂM SÓC SỨC KHOẺ THẾ NÀO CHO TỐT NHẤT...................................................59CÁC VẤN ĐỀ VỀ CHU KỲ SINH SẢN.........................................................................61CÁC VẤN ĐỀ VIÊM NHIỄM.......................................................................................68CÁC U NANG, CÁC KHỐI U, VÀ CÁC LOẠI UNG THƯ CỦA HỆ SINH SẢN..................72CÁC VẤN ĐỀ CỦA BỘ NGỰC...................................................................................77HỘI CHỨNG DÃN VÙNG TIỂU KHUNG.....................................................................80BỆNH LẠC NỘI MẠC TỬ CUNG................................................................................81ĐAU VÙNG TIỂU KHUNG VÀ ĐAU KHI GIAO HỢP....................................................82ẢNH HƯỞNG CỦA DES...........................................................................................83

PHẪU THUẬT..........................................................................................................84MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA NAM GIỚI VÀ CÁCH GIẢI QUYẾT.............................................89

VỆ SINH..................................................................................................................89THỦ THUẬT CẮT BAO QUI ĐẦU..............................................................................92THOÁT VỊ BẸN........................................................................................................93TUYẾN TIỀN LIỆT....................................................................................................93TINH HOÀN VÀ BÌU DÁI..........................................................................................99NHỮNG VẤN ĐỀ VỀ DƯƠNG VẬT.........................................................................104CHỨNG NHƯỢC DƯƠNG.....................................................................................106KHÔNG XUẤT TINH...............................................................................................108

ĐIỀU TRỊ MỘT SỐ BỆNH LÂY NHIỄM QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC..................................109PHÒNG TRÁNH CÁC BỆNH LÂY QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC......................................109AIDS - CĂN BỆNH CHẾT NGƯỜI...........................................................................110BỆNH LẬU............................................................................................................115NHIỄM CHLAMYDIA VÀ CÁC BỆNH KHÔNG PHẢI VI KHUẨN BỆNH LẬU.................116BỆNH HERPES HAY MỤN GIỘP.............................................................................116BỆNH GIANG MAI.................................................................................................117NHIỄM CYTOMEGALOVIRUS (Một loại của nhóm virút herpes (CMV))..................119CÁC BỆNH LÂY TRUYỀN QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC ÍT NGHIÊM TRỌNG HƠN..........119CÁC BỆNH LÂY QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC HIẾM GẶP..............................................123NAM GIỚI ĐỒNG TÍNH LUYẾN ÁI VÀ CÁC BỆNH LÂY QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC......123BỆNH LÂY QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC VÀ VẤN ĐỀ THAI NGHÉN...............................125

GIÁO DỤC GIỚI TÍNH - MỘT VIỆC LÀM CẦN THIẾTGiáo dục giới tính rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách của lớp trẻ đang phát triển. Xét cho cùng, hoạt động tình dục là một hoạt động tạo cho chúng ta thành những người đàn ông hay những người đàn bà, là điều minh định về vai trò giới tính và sinh sản của chúng ta. Không có phần nào trong cuộc sống con người không chịu sự ảnh hưởng bằng cách này hay cách khác về giới tính.Khi trẻ đến tuổi trưởng thành thì gia đình và nhà trường sẽ là những người giáo dục cho chúng hiểu rõ vấn đề này với các câu hỏi là:

- Chúng sẽ học gì?- Chúng học như thế nào?- Chúng học với ai?

Vì thế hãy đi thẳng vào vấn đề nếu bạn là một giáo viên dạy về giới tính hoặc bạn là cha mẹ chúng khi chúng bắt đầu trưởng thành bằng cách:

- Bày tỏ sự yêu thương và chăm sóc chúng như cách các bạn yêu thương và chăm lo cho nhau. 

- Chăm sóc thân thể của các bạn cũng như của con cái bạn.- Bằng những gương sống như một người đàn ông và một người phụ nữ có giáo

dục.- Bằng việc cư xử với các thành viên khác phái trong gia đình ra sao.- Hãy trao đổi cởi mở các chủ đề giới tính (như vấn đề ngoại tình, việc có thai

ngoài ý muốn, sự sẩy thai).- Hãy trả lời và hành xử ra sao trước những vấn nạn về giới tính của con cái

bạn.- Hãy trả lời con cái thế nào về những vấn đề về giới tính trong gia đình và cộng

đồng (như việc cưới hỏi, mang thai).- Và cả những thắc mắc của chúng khi xem truyền hình hay báo chí những cảnh

hở hang, các tin tức về vụ hiếp dâm, v.v...Nhiều bậc cha mẹ đã đóng vai trò chính trong việc giáo dục giới tính cho con cái họ với hy vọng mang lại cho lớp trẻ những hiểu biết đúng đắn trước khi chúng học từ các bạn đồng trang lứa hay những người lớn tuổi khác.

MỤC TIÊU CỦA VIỆC GIÁO DỤC GIỚI TÍNHNhững mục tiêu mà các bậc cha mẹ đưa ra khác nhau tùy theo tuổi của con cái，thường bao gồm: 

- Hiểu biết về cơ thể và hoạt động của cơ thể.- Hiểu biết về tình cảm và hành vi giới tính- Hiểu thế nào là con trai hay con gái, đàn ông và đàn bà- Hiểu về khởi nguyên cua sự sống và vấn đề gia đình- Hiểu về các hệ quả của các loại hành vi tính dục như việc mang thai).- Hiểu về các giá trị và chuẩn mực của đời sống gia đình liên quan đến hành vi

tính dục.- Hiểu về các giá trị về hành vi tính dục mà cộng đồng có thể chấp nhận.- Các rủi ro trong việc lây nhiem bệnh qua đường sinh dục.- Hiểu về các tội về tình dục như hiếp dâm, gạ gẫm trẻ ， cùng những cách

phòng thân.- Hiểu về các phương pháp ngừa thai.

Nhiều cha mẹ không dám lãnh vai trò hướng dẫn con cái về vấn đề này thường do không đủ năng lực kiến thức. Hay có khi họ e rằng con cái còn quá nhỏ không nên thể khiến chúng quen với vấn đề tính dục quá sớm. Ngược lại, khi con cái gặp những mẩu tin hoặc chứng kiến các tình huống làm chúng lúng túng, nhưng cảm thấy không thể trao đổi với cha mẹ，đâm ra chúng không biết phải theo cách nào.

Phần lớn cha mẹ ngại công việc này, nhưng nếu cứ thử một vài lần, chúng ta sẽ thấy vấn đề trở nên dễ dàng hơn, gần gũi với con cái hơn.Trên thực tế, thì càng tránh né vấn đề này chỉ càng làm cho con cái thêm tò mò.

THỜI ĐIỂM THUẬN LỢI VÀ THÍCH HỢPNói chuyện với trẻ về vấn đề tính dục không chỉ là việc diễn thuyết hay thảo luận chuyên đề, mà nên đề cập dựa theo tuổi của chúng.Có thể thông qua hình ảnh của loài vật hay những dịp thuận tiện, như khi một em bé mới sinh, thường là dịp thuận tiện nhất để bắt đầu chỉ dạy cho trẻ.Không có quy định là cha hay mẹ, ai là người làm việc này. Lý tưởng là cả cha và mẹ đều có thể chuyện trò với con cái. Thường thì khi chúng còn nhỏ, người mẹ sẽ đảm nhận trách nhiệm này, vì người mẹ là người chăm sóc con cái chính yếu. Nhưng khi con cái đã trưởng thành thì cả cha lẫn mẹ có thể chia nhau lãnh nhận trách nhiệm này: như mẹ là người giúp con gái, còn cha quan tâm đến con trai.Cha mẹ không nên ỷ lại vào sự giáo dục giới tính nơi nhà trường để rồi sao lãng trách nhiệm của mình. Vì nhiều trường không có chương trình này, hoặc có, nhưng chỉ ở bậc trung học, e là quá trễ đối với trẻ. Các chương trình này nhiều khi chỉ tổng quát nên không tránh khỏi những thiếu sót. Cha mẹ càng không nên dựa vào bạn bè của con cái, vì việc thông tin này thường thiếu chuẩn xác và không đầy đủ.Cả bạn bè và chương trình học không thể dạy trẻ về các giá trị và niềm tin của gia đình về vấn đề giới tính.Những nhu cầu hiểu biết căn bản về giới tính thì cả nam và nữ đều giống nhau. Sự khác biệt chỉ về cơ thể và những chuyển biến ở tuổi dậy thì ， còn việc trải kinh nghiệm chung về sự phát triển và việc đối diện với những tình cảm, những xúc cảm, và những hoàn cảnh mới thì giống nhau.Mặc dù các bậc cha mẹ vẫn coi việc giáo dục giới tính cho cả con trai và con gái đều quan trọng như nhau，nhưng họ thường lưu tâm đến con gái nhiều hơn, vì con gái có thể bị mang thai，và cũng trước giờ vẫn có sự phân biệt nam nữ cho rằng nữ không cần hiểu biết về sinh lý.Một số cha mẹ sợ rằng những điều dạy về giới tính ở gia đình và nhà trường có thể làm tăng sự tò mò của trẻ. Họ cho rằng việc này có thể khiến trẻ sớm biết về các thử nghiệm tính dục.Thực ra sự giáo dục về giới tính có kết quả ngược lại, phần nào giảm bớt sự tò mò của tuổi trẻ, và khi đưa vấn đề ra thảo luận công khai, giúp trẻ nhận ra mặt trái và mặt phải của vấn đề.Những đứa trẻ được cha mẹ quan tâm chỉ dạy về vấn đề này sẽ dễ dàng bộc bạch với cha mẹ những sự thể mà chúng gặp, giúp chúng giảm thiểu những nguy cơ có thể xảy ra.

BẮT ĐẦU NHƯ THẾ NÀOHãy bắt đầu sớm một chútViệc nói về giới tính cho trẻ có thể bắt đầu từ lúc trẻ biết nói chuyện. Con trẻ thường cho bạn rất nhiều cơ hội để bắt đầu, chúng thắc mắc về đủ mọi thứ. Nên điều quan trọng là đừng làm lơ hoặc từ chối trả lời những thắc mắc từ nhỏ này của chúng.Chẳng hạn câu hỏi của một bé gái ba tuổi, “Tại sao bạn Minh lại đứng đái khác con?”; “Tại sao bụng của người phụ nữ kia lớn quá vậy?’’. Hãy tìm câu trả lời đơn giản để giúp bé hiểu.Đây là câu trả lời cho câu thứ nhất. “Vì nó là bé trai nên có con cu, còn con là bé gái con có bộ phận sinh dục khác. Khi lớn lên, những bộ phận này sẽ làm Minh là một người cha, còn con sẽ là người mẹ”.Để trả lời câu hỏi thứ hai, ta có thể nói: “Bụng chị ta lớn vì có một bé con trong bụng. Khi có một em bé lớn lên trong bụng thì ta nói là mang thai. Ít nữa đây chị ta sẽ có một em bé trai hoặc bé gái”. Những câu trả lời đơn giản này được nói một cách bất ngờ sẽ làm cho đứa bé thấy vấn đề tính dục là một vấn đề thông thường trong đời sống và sẽ cho phép nó tự do hỏi thêm.Khi trẻ lớn hơn, các câu hỏi sẽ chi tiết hơn (gây nhiều bối rối cho cha mẹ) nhưng với một hình thức công khai ta chuẩn bị đầy đủ, thì ta vẫn có thể trả lời được cho các cháu.Nên nói đúng các từCần dạy trẻ đúng các từ ngữ dùng chỉ về các cơ quan của cơ thể chúng như dương vật hay âm hộ thay vì nói quanh co để chúng hiểu chính xác và làm quen hơn, để chẳng may có chuyện (như khi bị gạ gẫm tình dục) chúng biết cách diễn tả cho cha mẹ biết.Nhiều khi con trẻ đang suy nghĩ để hỏi chúng ta về vấn đề sinh lý, chúng có thể chưa biết hỏi cách nào, bạn hãy bắt chuyện với chúng. Ví dụ: “Khi lớn lên, con sẽ không thích mình mập và mang bầu như mẹ của Linh, con sẽ mua một em bé”.Những hình ảnh hoặc trò chơi mà con bạn chơi cũng giúp bạn có dịp giảng giải cho con.Nếu con chưa thắc mắcNhiều cha mẹ muốn nói với con cái về vấn đề này, nhưng chẳng thấy con cái họ thắc mắc. Những trường hợp như vậy cha mẹ có thể tính toán trước để biết khi nào và cách nào đưa vấn đề vào để nói chuyện.Biết bao sự việc quanh ta có thể lấy làm chủ đề để giảng giải cho con cái, một cách tình cờ mà chẳng cần phải lớp lang gì cả.Không né tránh những điều không biết hoặc chưa biết

Điều cha mẹ thường lo lắng là họ không biết đầy đủ về các mặt tính dục để giúp con cái họ. Nhưng không vì thế mà cha mẹ tránh trao đổi với con cái về các vấn đề giới tính. Nếu có lĩnh vực nào chưa rõ thì đấy cũng là dịp để cha mẹ và con cái cùng tìm hiểu, như qua các sách báo, các chương trình truyền hình chuyên về giáo dục giới tính, qua các chuyên viên về giới tính, V. V...Lời nói đi đôi với việc làmNhư chúng ta đã đề cập, những hành vi và cách hành xử không lời của cha mẹ còn nói nhiều hơn những gì họ nói với con cái. Hãy thận trọng về các thông điệp không lời phát xuất từ cha mẹ. Chẳng hạn, khi cha mẹ dạy con cái là sự tôn trọng và tình yêu là phần quan trọng trong quan hệ vợ chồng, nhưng nếu bản thân cha mẹ thường hay xích mích hoặc điều qua tiếng lại với nhau, như vậy liệu có phải là hai thông điệp đã mâu thuẫn nhau. Linh hoạt trong các ứng dụngViệc giáo dục giới tính vượt trên những sự kiện. Những sự kiện không tạo nên ý nghĩa nào ngoài những giá trị để con người biết cách hành xử và đối đãi với nhau như thế nào. Có những cái cần linh hoạt cho phù hợp với thời đại chứ không nên cứng nhắc, vì xã hội luôn thay đổi và con cái chúng ta sống trong môi trường xã hội khác với chúng ta. Những điều cơ bản của các giá trị đạo đức, luân lý thì không đổi nhưng cách ứng dụng vào đời sống ít nhiều sẽ có những thay đổi theo sự tiến hoá của xã hội. Nhiệm vụ của cha mẹ là đem lại cho con cái những chân giá trị ấy để hướng dẫn chúng biết cách hành xử khi lớn lên.Sự dạy dỗ về giới tính là rất quan trọngKhả năng để trẻ có được những mối quan hệ giới tính lành mạnh và tích cực khi lớn lên chịu ảnh hưởng mạnh bởi sự dạy dỗ của chúng ta. Những cách đối xử về các vấn đề giới tính trong gia đình (nhất là việc con cái thủ dâm) xem ra sẽ tác động đến thái độ của trẻ về tình dục. Khi một đứa trẻ bị đối xử tệ, bị phạt, bị làm cho xấu hổ, bị sợ hãi hay bị ghét bỏ như một phần của hình phạt, chúng sẽ thất vọng, sợ hãi và khi lớn lên chúng sẽ có những tình cảm tiêu cực ảnh hưởng đến hoạt động tình dục, e ngại trong các quan hệ luyến ái.Tôn trọng con cái là một việc làm cần thiếtViệc giáo dục giới tính là một lĩnh vực trong việc nuôi dạy con cái. Chúng ta nuôi dạy con cái với hy vọng là chúng sẽ trở thành những con người trưởng thành, tiếp nối và chia sẻ những tư tưởng của chúng ta. Có điều, khi con cái lớn lên, chúng sẽ hoàn toàn độc lập và có thể có cuộc sống giống hoặc khác chúng ta. Đây là một thực tế mà các bậc cha mẹ cần phải biết chấp nhận.Vì thế, việc giáo dục giới tính còn bao hàm cả việc giúp con cái chuẩn bị cuộc sống độc lập sau này. Muốn được vậy, chúng ta cần giáo dục con cái về lòng tự trọng,

đồng thời tôn trọng sự riêng tư và sự quyết định độc lập của chúng, nhất là khi con cái đã lớn khôn hơn. Giảm dần những áp đặt trên con cái, vì làm như vậy không có lợi cho khả năng sống độc lập của chúng sau này.Những cung bậc khác nhauTừ sơ sinh đến hai tuổiNhững tháng đầu đời trong cuộc sống, bé thường nhận được sự yêu thương chăm sóc, tin tưởng và an toàn qua những cử chỉ âu yếm, vỗ về và hôn chúng. Sự âu yếm này là căn bản theo một số quy luật trong cuộc sống. Khi đứa trẻ được vài tháng tuổi nó đã bắt đầu khám phá thân thể nó. Nó thường mân mê ngón tay ngón chân. Lớn hơn nữa, chúng bắt đầu khám phá và tò mò về bộ phận sinh dục của nó và biết rằng nếu sờ mó vào sẽ cảm thấy thích thú, sau đó chúng hay sờ mỗi khi chúng được thay quần áo. Vào khoảng hai tháng tuổi, hầu hết chúng đã biết đại, tiểu tiện (con gái thường biết sớm hơn). Khi đó chúng cũng chú ý đến cơ quan sinh dục của chúng vì lúc này chúng đã hiểu biết hơn và đặt ra hàng lô câu hỏi liên quan đến cơ thể của chúng cũng như của người khác. Từ ba đến năm tuổiỞ lứa tuổi này, chúng thường tìm hiểu để phân biệt giữa nam và nữ. Chúng có thể đóng giả vai của cha mẹ khi chơi với nhau. Ta thường nghe chúng nói: Mày làm mẹ, còn tao làm bố. Rồi trò chơi làm bác sĩ cho phép chúng khám thân thể của nhau.Ở lứa tuổi này, chúng ta có thể dạy trẻ em các từ về cơ thể (các bộ phận thuộc cơ quan sinh dục v.v...). Cho trẻ biết một số tiêu chuẩn cơ bản như không cho người lạ sò mó vào cơ quan sinh dục của chúng.Trẻ từ năm tuổi trở lên đã có thể hiểu một cách đơn giản việc em bé từ đâu mà ra, việc em bé lớn lên trong bụng mẹ thế nào.Từ sáu đến chín tuổiTrong giai đoạn này trẻ em có thể thu nhận các sự kiện căn bản về việc giao cấu，mang thai và sinh sản. Chúng có thể tò mò các chuyện về thừa kế là thế nào, sinh đôi là sao, các dị tật bẩm sinh là gì v.v... Nói chung, ở tuổi này, chúng còn phát triển tiếp những thắc mắc về giới tính qua quan hệ thường ngày với các bạn.Chịu ảnh hưởng của bạn học và các bạn cùng lứa tuổi, chúng trở nên mạnh dạn hơn. Chúng bắt đầu nghe các câu chuyện về sự khác biệt giới tính. Chúng tập chửi thề và dùng tiếng lóng. Hãy giải thích các từ đó mà chúng hiểu, đồng thời cắt nghĩa thêm cho chúng về giới tính qua những câu chuyện mà chúng nghe được nhưng chưa hiểu rõ lắm.Từ chín đến mười hai tuổi

Lứa tuổi này chúng bắt đầu có những thay đổi của lứa tuổi dậy thì. Cha mẹ nên cho con cái hiểu trước những gì sắp diễn ra nơi cơ thể của chúng. Cả nam và nữ đều phải cần biết rõ về thời kỳ kinh nguyệt, sinh sản và mang thai. Các bậc cha mẹ cũng nên có tài liệu để thảo luận và giúp trả lời các câu hỏi về vấn đề kiểm soát sinh đẻ, các bệnh lây truyền qua đường sinh dục, những thông tin về việc lạm dụng tình dục trẻ em để chúng đề phòng.Ở lứa tuổi này các em bắt đầu hiểu dần về ý nghĩa tình cảm xã hội, mối liên hệ về tình yêu. Vì vậy, đây là lúc tốt nhất để nói cho các em biết về các giá trị và tiêu chuẩn gia đình và cũng nên lắng nghe những gì mà trẻ đang nhìn ra thế giới.Bắt đầu tuổi thiếu niênỞ lứa tuổi này các bậc cha mẹ thường khó nói chuyện với con cái hơn lúc chúng còn bé, chúng thường có thái độ thách thức về các giá trị gia đình và nhắm vào các tiêu chuẩn của riêng chúng. Đây chính là lúc cha mẹ cần chuẩn bị nhiều thông tin hơn để có thể giúp con cái.Những năm ở tuổi dậy thì là khoảng thời gian để thanh thiếu niên thu thập kinh nghiệm và bắt đầu mở mang mối quan hệ xã hội, kể cả mối quan hệ tình dục, trong đó nổi cộm một số vấn đề cần lưu ý như:

- Kinh nguyệt- Mộng tinh- Thủ dâm- Việc giao hợp và mang thai- Vấn đề kiểm soát sinh đẻ- Các bệnh lây truyền qua đường sinh dục- Đồng tính luyến ái

Các bậc cha mẹ cần nỗ lực nắm bắt đầy đủ thông tin về những vấn đề trên, thẳng thắn trao đổi vối con cái. Việc giáo dục giới tính có thể ví với việc dạy lái xe. Kiến thức và việc huấn luyện để điều khiển và kiểm soát chiếc xe như thế nào nếu chỉ được dạy ở trường, đọc trong tài liệu hay xem người khác lái thì không thể so với những người đã từng lái xe. Cũng vậy, việc đọc hay nói chuyện về những vấn đề tính dục khêu gợi cũng không sánh được với những người đã từng có kinh nghiệm là cha mẹ.Những cha mẹ nào trao đổi cởi mở với con cái về các đề tài này, dành thời gian nói chuyện với chúng, biết tôn trọng các quan điểm của chúng, họ sẽ có các phương cách để trao đổi. Việc muốn chuyện trò và biết lắng nghe con cái còn quan trọng hơn là việc có thể giải quyết hết mọi vấn nạn của con cái.

NHỮNG LOẠI TỘI PHẠM TÌNH DỤCMỗi quốc gia đều có những luật lệ liên quan đến hành vi tính dục. Chúng phản ánh các quan điểm của xã hội, cho thấy đâu là hành vi tình dục nào có thể chấp nhận và không thể chấp nhận được.Ở đây sẽ cung cấp thông tin cơ bản về một số trong những luật lệ phổ biến nhất, và cung cấp thông tin về bốn tội phạm tình dục nghiêm trọng:

- Sự loạn luân- Sự gạ gẫm tình dục trẻ em- Sự hiếp dâm- Sự quấy rối tình dục.

TÌNH DỤC VỚI TRẺ EMViệc lôi cuốn trẻ vào các sinh hoạt tình dục, kể cả việc giao cấu, đều bị coi là bất hợp pháp, chúng được coi là tội ác, bất kể trẻ có sẵn lòng hay không, vì trẻ luôn được coi là còn quá non dại. Luật pháp cũng quy định rõ về vấn đề này.Mục đích là để bảo vệ trẻ khỏi bị khai thác và xâm hại về vấn đề tình dục.

QUAN HỆ TÌNH DỤC GIỮA NGƯỜI LỚNDo phong tục tập quán ở mỗi địa phương, mỗi nước có khác nhau nên việc định luật ở mỗi nơi cũng có phần khác nhau, về cơ bản luật pháp nghiêm cấm các hoạt động tình dục đặc biệt như：

- Sự thông dâm: Quan hệ tình dục giữa những người lớn không cưới hỏi.- Ngoại tình: Việc giới tính giữa một người đã có gia đình với một người khác

không phải vợ hay chồng, hoặc ở những người đã có gia đình có quan hệ tình dục với nhau.

HÔN NHÂN VÀ LY DỊLuật pháp quy định theo từng địa phương về những vấn đề liên quan đến tuổi tác tối thiểu để kết hôn, thời gian chờ đợi sau khi xin giấy phép kết hôn, yêu cầu xét nghiệm máu V. V...Việc một cá nhân kết hôn cùng lúc với hai người hay kết hôn khi chưa ly dị đều được xem là bất hợp pháp.Cũng tương tự như trên, luật ly dị có thêm phần chia tài sản, trợ cấp nuôi con, quyền nuôi con ở mỗi địa phương mỗi khác theo phong tục tập quán từng vùng.Có bốn tội phạm nghiêm trọng có ảnh hưởng tới trẻ em và người lớn được quy định thành luật nhằm ngăn ngừa và phòng tránh chúng.Đối với các nạn nhân

Bắt đầu đọc mục này, bạn sẽ thấy tội loạn luân, sự gạ gẫm tình dục trẻ em, hiếp dâm và quấy rối tình dục phổ biến đến ngạc nhiên. Điều này có nghĩa là nhiều bạn đọc cuốn sách này có thể đã là nạn nhân của một trong những tội phạm này.Nếu bạn là nạn nhân của một trong những tội phạm trên, hãy nhớ cho là:

- Việc nhắc nhở luôn gây cho bạn những tình cảm đau buồn.- Cần biết rằng còn nhiều người khác từng gặp hoàn cảnh như bạn.- Hãy thổ lộ nỗi đau buồn với một ai đó sẽ giúp bạn bớt khổ tâm.- Những cá nhân và tổ chức mà bạn có thể giãi bày bao gồm: người thân trong

gia đình, nhóm tự lực là những người cùng chung cảnh ngộ，những chuyên viên về lãnh vực này.Các hình thức loạn luânLà những hoạt động tình dục giữa những người cùng dòng tộc thuộc trực hệ (bị cấm lấy nhau), như anh chị em ruột, cha và con gái, mẹ và con trai v.v...Sự loạn luân được xem là một tội ác nghiêm trọng vì vậy gây ra những tổn thất về tâm lý và tình cảm dai dẳng cho nạn nhân. Trong trường hợp này sự tổn thương về thể xác có thể được xem là không đáng kể trừ một vài trường hợp bị lây nhiễm bệnh ảnh hưởng hệ sinh sản. Nhiều trẻ gái phải bỏ nhà đi và trở thành gái mại dâm...Việc loạn luân có thể bắt đầu từ khi cô gái đã đến tuổi dậy thì với các nguyên nhân sau:

+ Người cha xem các thành viên trong gia đình là vật ”sở hữu” của ông ta.+ Sự hiện diện của người cha dượng được xem là thường xảy ra nhất.+ Người mẹ vắng mặt hay bệnh tật và con gái đang gánh vác công việc thay

cho người mẹ.+ Quan hệ giữa người cha hoặc con gái phải chịu trách nhiệm về việc cám dỗ

ông ta vào mối quan hệ tình dục. Dĩ nhiên đây là việc vô căn cứ, trong khi chính ra ông ta có nghĩa vụ thiêng liêng của một người cha.Khi việc loạn luân được trình báo, ngoài việc điều tra và xử lý, xã hội còn quan tâm đến việc bảo vệ đứa con bị hại.Loạn luân có ngăn chặn được không?Có nhiều cách cha mẹ có thể làm để giảm khả năng loạn luân xảy ra trong gia đình. Một số cách đó tương tự như việc đề phòng ngăn ngừa quấy rối.Ví dụ quan trọng nhất là:

- Không ai có quyền sờ mó bộ phận kín trên cơ thể chúng.- Chúng nên nói với cha mẹ hoặc thầy cô giáo nếu người nào đó sờ mó vào

những bộ phận kín trên cơ thể hoặc làm điều gì đó khiến chúng khó chịu.- Chúng có thể tin vào cảm giác trong cơ thể mình nếu thấy rằng “có điều gì đó

không hợp đạo lý” về cách người lớn hành động đối với chúng.

- Chúng hoàn toàn đúng khi từ chối cùng làm với người lớn những điều mà chúng nghĩ là không hợp đạo lý.Vì loạn luân xảy ra trong gia đình nên cha mẹ có thể hành động để ngăn ngừa điều này bằng nhiều cách khác nhau, cách nào cũng được.

- Thảo luận để tìm ra cách bảo vệ con trẻ và chống lại bất cứ nguy cơ nào có thể xảy ra.

- Chia sẻ ý kiến và bất cứ kinh nghiệm nào về loạn luân và gạ gẫm tình dục trẻ em trong quá khứ.

- Chia sẻ thông tin với bất cứ người họ hàng thân thích nào đã từng bị dính dáng trong vụ loạn luân hoặc quấy rối tình dục.

- Cần có sự tham vấn nếu hai vợ chồng khó khăn trong cuộc sống hôn nhân, kể cả vấn đề quan hệ tình dục.

- Nếu cha hay mẹ là người nghiện rượu hãy điều trị ngay.- Hãy giữ mối quan hệ trong gia đình thật cởi mở, đừng giữ kín bất cứ chuyện gì

với nhau.- Hãy tin tưởng con trẻ nếu chúng cho biết những thành viên trong gia đình tấn

công nó.

SỰ GẠ GẪM TÌNH DỤC TRẺ EM - MỘT HÀNH VI NGUY HIỂMGạ gẫm trẻ em là hành động đề cập đến hoạt động tình dục giữa một người lớn và một đứa bé không có quan hệ họ hàng.Những người lớn thích trẻ con như người bạn chăn gối được gọi là người mắc chứng yêu trẻ con. Phần lớn (khoảng 80%) không dính dáng tới việc giao hợp càng dễ xảy ra. Việc dùng sức mạnh hoặc bạo lực để đạt được sự cộng tác của đứa trẻ rất hiếm xảy ra, nhưng có thể dùng tiền bạc, quà bánh hoặc những lời hăm doạ. Hành vi tình dục thường thấy là để trẻ vuốt ve mơn trớn bộ phận sinh dục của mình và các phần khác trên cơ thể.Nếu đứa trẻ bị quấy rối tình dục, điều quan trọng là cha mẹ phải biết ngăn ngừa sự tổn thương thêm cho đứa trẻ bằng cách:

- Xử lý biến cố đó trong im lặng theo cách sáng suốt nhất.- Trấn an trẻ bằng cách nói cho chúng biết là chúng không có lỗi gì hết.- Mạnh dạn tố giác kẻ gạ gẫm.- Giữ kín những biến cố đó không cho người không có liên quan biết.- Cho trẻ đi tham vấn để trấn an trẻ.

Hầu hết những người lạm dụng trẻ em là đàn ông, và nạn nhân là con gái hơn là con trai, ở bất cứ lứa tuổi vị thành niên nào. Đa số những người lạm dụng trẻ con là đàn ông dưới bốn mươi tuổi và hơn 80% trường hợp là những người bạn hoặc những

người quen biết với gia đình đứa trẻ. Nguy cơ lớn nhất của lạm dụng tình dục trẻ em là người đàn ông mà cha mẹ chúng biết rõ chứ không phải là những người xa lạ.

Cha mẹ có thể ngăn chặn việc gạ gẫm tình dục trẻ con được không?Có nhiều biện pháp mà cha mẹ có thể áp dụng để làm giảm cơ hội quấy rối trẻ con. Bản liệt kê dưới đây cho thấy một vài vấn đề quan trọng cần làm.1. Luôn cần biết con cái mình đang ở đâu.2. Cẩn thận trong việc chọn người giữ trẻ.3. Không bao giờ giao phó trẻ em cho người lạ hoặc người quen biết tình cờ.4. Dạy trẻ không nói chuyện hoặc đi với người lạ.5. Nên biết rằng trẻ em đôi khi cũng gạ gẫm những đứa trẻ khác.6. Dạy trẻ là không cho ai sờ mó các bộ phận kín trên cơ thể của chúng.7. Dạy trẻ mách với cha mẹ hoặc thầy cô giáo nếu có người nào đó sò mó vào bộ phận kín trên cơ thể chúng hoặc làm gì đó khiến cho chúng khó chịu.8. Dạy trẻ thẳng thắn nói "không" với người lớn và từ chối cộng tác nếu chúng thấy việc làm ấy là sai trái.9. Trình báo với nhà chức trách những kẻ gạ gẫm để làm giảm những cơ hội mà họ có thể gây thêm cho trẻ khác.Hành vi hiếp dâmHiếp dâm là sự ép buộc phụ nữ phải chấp nhận việc giao hợp tình dục trái với ý muốn của họ. Theo phong tục tập quán của từng địa phương thì hiếp dâm còn bao gồm các hình thức sinh hoạt tình dục khác, ngoài sự giao hợp "dương vật trong âm đạo” đều được xem là hiếp dâm bát hợp pháp.Hiếp dâm được chia làm hai loại: hiếp dâm bằng sức mạnh và hiếp dâm gạ gẫm.Hiếp dâm là một tội phạm hết sức nghiêm trọng vì nó gây tổn thương và hậu quả dai dẳng đến thể chất của người bị hại, có khi dẫn đến cái chết và thường tổn thương đến cơ quan sinh sản. Các cuộc thăm dò phụ nữ bị hiếp dâm cho thấy họ phải chịu một số hậu quả trong đời sống như:

- Di chuyền chỗ ở hay thay đổi số điện thoại phòng tránh kẻ hiếp dâm quay trở lại.

- Có những nỗi kinh hoàng và khiếp sợ (họ sợ đám đông, sợ bị cô đơn…)- Họ cảm thấy chán nản và bế tắc.- Mất hết niềm tin vào cuộc sống.- Có khả năng gây rối loạn khiến không còn cảm thấy hứng thú khi giao hợp với

người tình hay người chồng của họ sau này.Ai là nạn nhân

Phần lớn rơi vào những cô gái trẻ, nhưng các bà, các cô ở mọi lứa tuổi vẫn có thể bị tai nạn này, những trẻ em hay những phụ nữ tàn tật (thể chất, trí tuệ) và những người vô gia cư đều có nguy cơ vì họ ít có khả năng tự bảo vệ. Các cặp bạn tình mới quen, không có ý định đi đến hôn nhân, nạn nhân thường là nữ sau một bữa tiệc đã bị choáng bia, rượu. Và chàng trai đã hiểu nhầm ý cô gái là đồng ý cho làm tình.Các cặp vợ chồng vẫn có thể xảy ra hiếp dâm không có sự đồng ý làm tình của một trong hai người.Lợi dụng sự buông thả của cô gái trong một lúc nào đó mà cả nhóm nam thanh niên hiếp dâm tập thể cô ta.Theo số liệu thống kê thì tình trạng hiếp dễ xảy ra thường liên quan đến những khu phố nghè nàn, có thu nhập và học vấn thấp.Có thể hiếp dâm được xuất phát từ một hành vi thù hằn, mục đích chủ yếu trong trường hợp này dường như không phải để thoả mãn nhục dục mà đúng hơn là để khẳng định một khả năng trừng phạt, hoặc làm cho người phụ nữ phải đau khổ.Một số cách giảm nguy cơ bị hiếp dâm+ Không nên mở cửa cho người mà mình không nhận rõ mặt, hãy tận dụng những khe hở ở cửa để nhận dạng người đến.+ Hãy đi các loại xe có hoạt động tốt để bạn sẽ không mắc kẹt trên đường cao tốc.+ Không nên cho ai quá giang hoặc cũng không quá giang ai khi đi trên đường.+ Không nên đi dạo một mình ở các đoạn đường vắng vẻ, nhất là về đêm. + Những phụ nữ có thể lực tốt có thể học qua vài miếng võ dàng cho phụ nữ tự vệ được mình.Nạn nhân của sự quấy rối tình dụcQuấy rối tình dục là hành động tiến đến bất kỳ một việc làm tình nào ngoài ý muốn trong đó nạn nhân là nam hay nữ bị đe doạ cho thôi việc, hay có những trường hợp khác tương tự như trong các trường học, học sinh - sinh viên bi đe dọa cho điểm thấp.Sự quấy rối tình dục là một vấn đề được lưu ý vào đầu thế kỷ hai mươi và hành vi quấy rối có thể dịu dàng, như sờ mó lung tung hoặc ôm hôn tới tấp v.v…Nên ngăn ngừa ngay từ đầu

- Những người quấy rối tình dục thường chọn con mồi dễ dàng nhất. Bạn nên tỏ ra tự tin khi làm việc ở các công sở hay nhà trường.

- Đặt những giới hạn với những kẻ này ngay từ đầu và rõ ràng để tránh nghe họ kể chuyện tình dục hoặc sò mó lung tung.

- Lắng nghe dư luận xung quanh bạn, có thể họ sẽ cho bạn biết nhưng người có thói quen này để bạn phòng tránh.

- Tránh những tình huống ở một mình hoặc dưới sự giám sát trực tiếp của kẻ gây rối. 

Và việc phòng tránh- Nếu bạn tin chắc là đang bị quấy rồi, hãy bắt đầu ghi chép chi tiết những gì kẻ

quấy rối đã nói và làm khi phải giao tiếp với họ.- Nên tìm đến các tổ chức, đoàn thể để biết thêm những hành vi quấy rối này.

Đồng thời cần liên hệ với các tổ chức đoàn thể, nhất là hội phụ nữ để được giúp đỡ.- Nếu cần, bạn có thể yêu cầu kẻ đó chấm dứt các hành vi quấy rối của họ cùng

sự hiện diện của các cơ quan, đoàn thể. Cần thận trọng lên kế hoạch kỹ lưỡng và nhận biết tất cả hậu quả của sự chống đối có thể xảy ra.

- Nếu sự chạm trán của bạn với kẻ quấy rối chưa được làm sáng tỏ thì nên nghĩ đến chuyện thay đổi nghề nghiệp, đổi lớp học, hoặc rời bỏ địa phương nơi mà bạn cư trú.

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA HÀNH VI TÍNH DỤC

GIAI ĐOẠN TUỔI THƠ VÀ NIÊN THIẾUKhoái cảm và tình dục ở trẻ sơ sinhNgười ta thường nghĩ bé trai và bé gái như không quan tâm đến tình dục hoặc còn quá nhỏ để có thể hưởng ứng tình dục. Thực ra bộ phận sinh dục của trẻ có khả năng tự đáp ứng từ lúc chúng được sinh ra (và có lẽ ngay cả trước lúc sinh), ví dụ: bé trai có khả năng cương cứng từ thời điểm chúng được sinh ra và bé gái tiết chất nhờn từ âm đạo. Những sự thể này không có nghĩa tuổi thơ có ý thức nhận biết về bản năng giới tính như mọi cảm giác của người trưởng thành, nhưng cơ thể nhỏ bé của chúng là khỏi đầu cho những gì rốt cuộc sẽ trở thành sự đáp ứng tình dục của người lớn.Như mọi người đều biết, trẻ em đáp lại một cách nhiệt tình với những sự đụng chạm, chúng thích được vuốt ve, âu yếm, hôn hít và mơn trớn. Người lớn chăm sóc chúng thích cọ quẹt với chúng. Sự đụng chạm thân thể như ẵm bồng，vuốt ve được xem là rất quan trọng trong đó tình cảm và sự chăm sóc nói lên tình yêu thương đốì với trẻ. Sự tiếp xúc này không chỉ làm cho trẻ thích thú, mà hiện nay được biết rất cần thiết cho sự phát triển bình thường của trẻ. Nghiên cứu về các trẻ ở viện mồ côi hay ở những môi trường khác nơi chúng không được chăm sóc, bồng ẵm và vuốt ve thì thường thấy những trẻ này sẽ trở thành buồn chán, học hành chậm hơn, không phát triển và có nhiều vấn đề về sức khoẻ hơn những đứa trẻ về tình yêu được bộc lộ qua

hành động mơn trớn, mà nếu thiếu, chúng rất có thể bị ảnh hưởng đến việc đáp ứng tình dục của cặp trai gái trong đời sống trưởng thành.Thủ dâm trẻ emHầu hết trẻ sơ sinh đều thám hiểm thân thể chúng bằng tay, phát hiện tai, miệng, ngón chân V. V... Chúng cũng khám phá ra bộ phận sinh dục và nhận thấy thích thú khi đụng chạm vào. Nhiều đứa trẻ tạo thói quen tự mân mê. Đó là sự thủ dâm, mặc dầu hầu hết trẻ thơ và trẻ con dường như không đạt sự cực khoái.Sự thủ dâm này là vô hại, nhưng ít nhiều vẫn làm cha mẹ hoặc những người chăm sóc chúng lo lắng hay lúng túng. Theo sự hiểu biết hiện nay, tốt nhất là không nên trừng phạt hay làm chúng mất hứng thú. Tuy nhiên, khi trẻ đủ lớn để hiểu biết, cha mẹ có thể hướng dẫn để chúng hiểu. Hình thành sự nhận biết giới tínhThời thơ ấu là những năm tháng con trẻ học cách tự nhận diện như nữ hoặc nam, gái hoặc trai. Thật ngạc nhiên, đa số sự học hỏi này xảy ra đầu tiên trong hai năm đầu đời, trước cả khi trẻ biết nói sõi. Trẻ tự nhận thức mình là ai，trai hay gái bằng cách nhận xét cách đối xử của những người chăm sóc chúng và bằng cách quan sát những người chung quanh. Ngoài ra, quần áo, đồ chơi, tính năng động của con trai khác với con gái.Khám phá giới tínhHầu hết trẻ em khám phá giới tính một phần qua những trò chơi hoặc đóng những vai người lớn, như việc đóng vai bác sĩ là trò chơi được trẻ ưa thích, cho phép trẻ thoả mãn tò mò bằng cách khám bộ phận sinh dục của những đứa trẻ khác.Hầu hết trò chơi giới tính giữa những đứa trẻ là một nỗ lực vô thưởng vô phạt，giúp học hỏi nhiều hơn về cơ thể của nhau. Cha mẹ và người chăm sóc cần phải trao đổi thông tin một cách rõ ràng cho trẻ về những lề luật và chuẩn mực gia đình. Điều đó là quan trọng, nhưng không nên làm trẻ sợ hoặc xấu hổ về trò chơi giới tính này.Một số nguy cơ của trò chơi giới tmh là khả năng trẻ có thể làm tổn thương nhau do đưa đổ vật vào cơ thể (chẳng hạn lấy nhiệt độ ở hậu môn bằng cách dùng cây viết chì). Cũng có thể đối với một số trẻ lớn tuổi hơn, xem sự giao hợp như một của trò chơi giới tính. Tổn thương lớn nhất của trò chơi giới tính thời niên thiếu có lẽ là những trò chơi của những trẻ lớn hơn, hoặc những kẻ hay bắt nạt có thể buộc những đứa trẻ nhỏ hơn chấp nhận những hành động mà chúng không muốn. Những hành vi này cần được uốn nắn, và trẻ em cần bảo vệ.Sự hoà nhập vào các vai giới tínhTrong lứa tuổi thanh thiếu niên, các thanh thiếu niên chưa được đối xử như những người lớn mặc dù chúng có thể chất như người trưởng thành. Tuổi trẻ trong quá trình học hỏi để trở thành người lớn, chúng đang thử nghiệm nhiều hoạt động và

đánh giá xem cái gì phù hợp với chúng như những người lớn tuổi khác. Rõ ràng là các quan điểm, các giá trị, và những niềm tin thay đổi nhanh trong lúc chúng phát triển.Đây là thời gian đứa trẻ tách dần khỏi gia đình và phát triển nhân cách riêng, hình thành từng bước quan hệ khác giới. Đây là giai đoạn khó khăn nhất của đời người, đồng thời là nỗi lo của các bậc cha mẹ, nhất là trong xã hội hiện nay. 

HOẠT ĐỘNG TÌNH DỤC TUỔI MỚI LỚNHành vi thủ dâm thời kỳ nàyMặc dù không thiếu những phim ảnh, nhưng khả năng tưởng tượng và sự tự kích thích của phần lớn thanh thiếu niên có lẽ còn hệ trọng hơn, góp phần thêm vào hành động thủ dâm, nhất là trẻ trai.Không ngạc nhiên chút nào khi thủ dâm đóng một vai trò quan trọng như vậy trong đời sống tình dục lứa tuổi thiếu niên. Có nhiều lý do chưa cho phép trẻ có điều kiện giao hợp mặc dù chúng ham muốn, nên việc thủ dâm là một lối thoát tự nhiên.Không nên quan hệ tình dục ngoài ý muốnKhông phụ nữ hay người nam nào bị ép buộc quan hệ tình dục nếu như họ không muốn. Và chẳng ai phải mắc nợ ai về vấn đề này, dù là lý do gì, ngay cả vì tiền.Có khi người ta cố tình hiểu lầm hoặc suy diễn sự ưng thuận của người khác phái và nghĩ rằng mình có nhiệm vụ đáp ứng.Riêng phụ nữ nên nói rõ ý định của mình, chứ đừng mong nam giới hiểu được ý của mình. Vì thế, hãy xử sự trong giao tiếp theo cách:

- Minh bạch trong việc hẹn hò và các ý định của bạn. Không đùa giỡn với “trò yêu đương”. 

- Giao tiếp thành nhóm hoặc những người bạn biết rất rõ, tránh hẹn hò ở nơi chỉ có một mình bạn và người lạ.

- Việc uống nhiều rượu và thuốc sẽ hạn chế khả năng phán đoán. Ý thức những gì hai người sử dụng. Nhiều khi vì uống quá nhiều hoặc dùng loại thuốc gây nghiện có thể dẫn đến việc quan hệ tình dục ngoài ý muốn.

- Tránh giao thiệp với người đòi hỏi tình dục.- Nhận thức được rằng quan hệ yêu đương không phải kết thúc bằng việc giao

hợp. Hai người vẫn có thể thoả lòng mặc dù không hề giao hợp.

TÌNH DỤC TUỔI TRƯỞNG THÀNHGiá trị của tình dục, tình yêuTình dục là một vấn đề quan trọng trong đời sống của hầu hết những người trưởng thành, nhưng mỗi người hành xử nó rất khác biệt nhau. Hành vi tính dục của chúng ta chịu ảnh hưởng mạnh bởi những giá trị và các niềm tin của gia đình, cộng đồng

và tôn giáo thường hình thành các quan điểm về tình dục của chúng ta, về hành vi tính dục được chấp nhận và đáng khát khao. Nhưng cũng có nhiều thay đổi về quan điểm đối với vấn đề tình dục. Ở một thái cực, một số người tin rằng việc giao hợp chỉ diễn ra giữa những người đã kết hôn và chỉ vì mục đích sinh con. Ở thái cực khác, người ta xem việc giao hợp như một sinh hoạt tiêu khiển có thể được vui hưởng với bất cứ ai, bất cứ lúc nào.Đa số người ta rơi vào đâu đó giữa những thái cực này, và hầu kết đều mong muốn có được mối quan hệ trong đó bao gồm tình yêu, sự săn sóc và sự hứa hẹn. Tuy vậy, có nhiều người, kể cả nam lẫn nữ, ham muốn tình dục cao và họ đi đến chỗ quan hệ tình dục ngược lại các giá trị của họ. Những mối quan hệ như vậy hiếm khi bền lâu，ngay cả khi có tình yêu và sự quan tâm đến nhau... Phần lớn các cặp vợ chồng cần có chung những giá trị về vấn đề hoạt động tình dục, đời sống gia đình, và sự cam kết để duy trì mối quan hệ lâu dài.Giá trị của hôn nhân và gia đìnhPhần lớn trẻ em được nuôi dưỡng trong những gia đình có cha mẹ cưới hỏi đàng hoàng, nhưng cũng có nhiều trẻ phải chứng kiến cảnh cha mẹ sẽ ly dị trước khi chúng lớn khôn. Thái độ và lòng tin của con trẻ về tình yêu, tình dục, sự quan tâm lo lắng, sự tôn trọng, sự cam kết và trách nhiệm đều chịu ảnh hưởng bởi gương của cha mẹ và các thành viên khác trong gia đình khi đi vào cuộc sống của chúng sau này， trong đó có cả mối quan hệ hôn nhân. Những hành vi băng hoại của gia đình như việc ngược đãi trẻ và vợ (chồng), sự loạn luân, nghiện rượu, v. v... cũng thường được trẻ lặp lại khi chúng lớn lên, vì vậy cha mẹ chịu trách nhiệm nặng về các gương họ nêu ra cho con cái. Hơn nữa, tình trạng ly thân, ly dị, tái hôn chiếm tỷ lệ cao, nhiều cặp vợ chồng lo lắng con cái họ cũng chịu ảnh hưởng. Có điều, hiện nay đã có những dịch vụ tư vấn giúp các cha mẹ gặp vấn đề này tìm ra hướng giải quyết tối ưu cho con cái và bản thân sự việc của họ.Tình dục của những người độc thân lớn tuổiDo nhiều nguyên do, như việc lập gia đình trễ, ly dị, hoặc một trong hai người qua đời, nên nhiều người lớn tuổi đang ở trong tình trạng độc thân. Đa số những người này cũng khát khao một mối quan hệ lâu dài. Có điều, do nhiều khó khăn về kinh tế, tài chính, sức khoẻ, con cái, v. v... khiến họ khó tiến tới việc kết hôn. Họ đành phát triển nhiều hình thức quan hệ giới tính khác, như sinh hoạt câu lạc bộ, những buổi hẹn hò, những gặp gỡ qua đêm ở nhà nhau, v. v...Hoạt động tình dục của người lớn tuổi độc thân là sự thách thức lớn về các nguy cơ sức khoẻ, mà những nguy cơ ấy không xảy ra với những người sống đời sống một vợ một chồng. Vì càng nhiều bạn tình, nguy cơ bệnh tật càng cao. Có những loại bệnh

có thể chữa trị được, nhưng cũng có loại chưa có phương cách cứu chữa, như AIDS. Hành vi ngoại tìnhNghĩa là sự giao hợp giữa người có gia đình và một người khác không phải chồng (hay vợ) mình. Hiện xã hội vẫn coi việc ngoại tình là điều sai trái đáng trách hơn cả việc quan hệ tình dục của những người chưa kết hôn. Dẫu thế, việc ngoại tình vẫn xảy ra. Ngoài khả năng lây bệnh ảnh hưởng đến sức khoẻ, hành động này còn ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình，góp phần làm tăng tỉ lệ ly hôn trong xã hội hiện nay.Ngoài ra, mặc dù không phổ biến, hiện nay có một số dạng quan hệ tình dục khác như hôn nhân mở, nghĩa là vợ chồng chấp nhận ở một mức độ nào đó những mối quan hệ tình dục khác của nhau trong khi vẫn duy trì đời sống vợ chồng; hôn nhân thực tế quan hệ của hai người nam và nữ tự sống chung như vợ chồng; sự chung chạ tình dục giữa những cặp vợ chồng với nhau, một hình thức rất nguy hiểm cả về mặt đạo đức và bệnh tật; chế độ đa thê hay đa phu, hiện nay đã bị bãi bỏ ở hầu hết các nơi.Tình dục của người độc thânTừ sống độc thân đã được dùng cho những năm gần đây, ám chỉ người đàn ông và đàn bà không quan hệ tình dục với bất kỳ một ai khác (mặc dù độc thân theo từ điển có nghĩa là chưa có gia đình) do họ chọn hay vì họ không có bạn tình. Ví dụ: Một người trẻ tuổi độc thân là vì họ thấy chưa sẵn sàng để thích ứng với hoạt động tình dục. Một người ở bất kỳ lứa tuổi nào đó có thể chọn đời sống độc thân vào lúc nào đó sau khi hôn nhân hoặc những mối tình khác đổ vỡ. Ngoài ra, còn có những người sống độc thân tự nguyện như các tu sĩ.Cuộc sống độc thân được xem như cách sống vô hại cho sức khoẻ, nhưng phụ nữ sống độc thân như các nữ tu thường có tỷ lệ về ung thư tử cung, ung thư vú và một vài vấn đề khác thuộc về hệ sinh sản cao hơn những phụ nữ có gia đình. Và nam giới sống độc thân thường bị viêm tuyến tiền liệt nhiều hơn những người có gia đình.Tình dục của người có tuổiLòng ham muốn và năng lực tình dục tiếp tục kéo dài suốt cuộc đời của nhiều người, mặc dù việc giao hợp có thể khó khăn hơn và ít thường xuyên hơn. Các vấn đề sức khoẻ và việc mất đi người bạn đời có thể góp phần giảm khả năng tình dục đối với người có tuổi, nhưng những khó khăn này có thể điều trị thành công. Và mặc cho những rào cản, đa số những người lớn tuổi cố gắng duy trì các hình thức quan hệ tình dục bằng cách này hay cách khác cho đến cuối đời. Giới hạn của giới tính

Đa số đàn ông và phụ nữ tàn tật cũng có những khát vọng tình dục và mối quan hệ như những người khác cùng tuổi với họ, nhưng sự tật nguyền có thể hạn chế hành vi tình dục và gây ra các vấn đề khó khăn trong quan hệ tình dục. Người tàn tật thường khó tìm được bạn tình trong việc chăn gối và trong một vài trường hợp đã hạn chế những gì họ có thể thực hiện về hoạt động tình dục. Có một vài trở ngại đối với người tàn tật như:

- Diện mạo: Người tàn tật có thể có diện mạo bất thường hoặc ở trong xe lăn, khiến việc lôi cuốn bạn bè gặp nhiều khó khăn hơn những người không bị tàn tật.

- Sự tự nhận thức về chính bản thân: Người tàn tật tự cảm thấy mình không hấp dẫn hoặc không được chấp nhận làm bạn chăn gối vì những nhược điểm của họ khi họ muốn quyến rũ tình dục người nào đó.

- Cơ hội: Nhiều người tàn tật bị hạn chế trong di chuyển, khó thích nghi với cuộc sống, nên họ có ít cơ hội gặp gỡ người khác.

- Khả năng tình dục: Một số người bất lực, như những người bị tổn hại hệ thần kinh trung ương, có thể bị bất lực (không có khả năng cương cứng) ở đàn ông, còn ở phụ nữ mất khả năng đáp ứng. Tuy hiếm, nhưng có khi họ thiếu hoặc do bị tổn thương các cơ quan của hệ sinh sản.

- Sức mạnh và linh hoạt: Người tàn tật có thể thiếu sức mạnh và sự linh hoạt khiến hoạt động tình dục có thể bị hạn chế hay không thực hiện được.

- Thái độ của xã hội: Xã hội đã quan niệm cho rằng người tàn tật không hy vọng có nhi quan hệ tình dục bình thường.Sự hài hoà của ứng tình dụcTrong lúc kích thích tình dục bộ phận sinh dục của cả nam lẫn nữ chịu những sự biến đổi quan trọng về kích cỡ, hình dáng, màu sắc và vị trí. Rõ ràng và nổi bật nhất là sự cương cứng dương vật ở người nam, nhưng một số biến đổi khác cũng diễn ra ở thân thể của người nam và người nữ. Nhiều sự biến đổi nơi người nữ không thể nhìn thấy dễ dàng khi mà phần lớn bộ phận sinh dục nữ đều nằm ở bên trong, những biến đổi đó cũng quan trọng như những biến đổi rõ ràng ở nam giới, sự giao hợp không thể xảy ra mà không có những biến đổi ở người nam và điều này cũng khó xảy ra nếu người phụ nữ không đáp ứng. Các giai đoạn của tình dụcGiai đoạn kích thích:Sự hưởng ứng tình dục bắt đầu khi sự kích thích một vài thứ có kết quả. Ngoài sự đụng chạm, sự nhìn thấy hay tiếng nói của người bạn tình, vài cảnh tượng, âm thanh，hoặc một mùi nào đó có thể kích thích sự hưng phấn tình dục. Kỷ niệm hay tưởng tượng cũng có thể gây ra sự hưng phấn tình dục. Trước đây, người ta thường

nghĩ phụ nữ đáp ứng sự kích thích tình dục chậm hơn nam giới, nhưng hiện nay họ sẽ tin là phụ nữ có thể hưởng ứng nhanh chóng như đàn ông và theo cùng một cách.Dấu hiệu đầu tiên của sự đáp ứng tình dục ở nam là sự cương cứng dương vật và ở nữ là sự bôi trơn âm đạo. Cả hai giới đều cảm thấy nhịp tim và áp huyết tăng, các cơ cũng căng thẳng ra. Núm vú của nữ dựng đứng và “sự hưng phấn tình dục’’ thường làm da phụ nữ ửng lên，sự ửng đỏ có thể thấy ở ngực，cổ và mặt. Trong giai đoạn kích thích khác sự làm xao lãng như tiếng ồn bất ngờ, tiếng điện thoại reo hay những tư tưởng làm phiền muộn đều có thể làm gián đoạn chu trình đáp ứng. Nếu có điều này xảy ra, cơ thể sẽ bắt đầu trở lại trạng thái kích thích ban đầu，nhưng sự đáp ứng tình dục có thể tan biến nếu sự làm xao lãng kéo dài.Ở nam giới: Khi máu làm dầy mô dương tạo ra cương cứng và lớn ra. Những biến đổi cũng xảy ra, bao gồm gia tăng khoảng 50% kích thước tinh hoàn và làm cho da bìu dầy hơn, kéo tinh hoàn lên sát với thân mình.Ở nữ giới: Trong giai đoạn kích thích, âm đạo phụ nữ bắt đầu làm trơn (tiết chất nhờn) và biến đổi kích thước cùng với hình dáng, trở nên dài hơn, rộng hơn. Nếu bạn nhìn thấy bên trong âm đạo lúc này thì bạn sẽ thấy âm đạo trở nên sẫm màu đều hơn vì các mô căng máu. Âm vật, hai mép ngoài và hai mép trong đều tăng kích thước khi chúng căng máu, và các mép nhỏ cũng trở nên sẫm màu hơn. Tử cung bị kéo lên vào trong bụng, khỏi âm đạo, tạo thành khoảng trống bên trong (khoảng một phần ba âm đạo) và cộng thêm chiều dài của âm đạo. Hai vú tăng kích thước, trở nên to hơn mức bình thường khoảng 25%.

Sự đáp ứng tình dục của con người:Giai đoạn kích thích

Những biến đổi nơi bộ phận sinh dục trongNữ Nam

- Âm vật: gia tăng kích cỡ ngay từ đầu giai đoạn và dường như co rút lại dưới cái mũ âm vật khi kích thích tình dục gia tăng.

- Âm đạo: bắt đầu bôi trơn một cách nhanh chóng, trở nên dài và rộng hơn, và màu sẫm hơn. Bên ngoài một phần ba (được gọi là cái nền cực khoái) căng đầy máu

- Tử cung: bắt đầu nâng cao và vào gần cuối giai đoạn thì bị kéo lên khỏi cuối âm đạo, cho thấy “cái lồng” hoặc một vùng trống ở bên trong âm đạo.

- Hai mép lớn: càng lúc càng trở nên căng

- Dương vật: bắt đầu cương cứng nhanh, kích cỡ gia tăng trong suốt giai đoạn này.

- Bìu: trở nên dầy hơn và kéo ngược lên về phía thân người.

- Tinh hoàn: bị kéo ngược lên hướng về vách thân người và gia tăng kích thước lên đến 50 %

- Tuyến Cowper: có thể tiết ra hai ba giọt dịch lỏng có chứa

đầy máu, di chuyển khá xa lằn mức giữa nơi chúng chạm nhau lúc bình thường.

- Hai mép nhỏ: trở nên khá lớn hơn và màu sẫm hơn nhiều do căng máu

- Tuyến Bartholin: Có thể tiết ra vài giọt dịch lỏng muộn màng trong giai đoạn này.

tinh trùng.

Những biến đổi nơi bộ phận sinh dục ngoàiNữ Nam

- Vú: Các núm vú cương lên và gia tăng kích thước, lớn hơn khoảng 25%.Sự hưng phấn tình dục: Da ửng đỏ có thể lộ rõ ở phía bụng trên và lan rộng khắp cơ thể.Hơi thở: Có thể trở nên nhanh khoảng cuối giai đoạn này.

- Nhịp tim: Lúc đầu chậm, sau đó bắt đầu tăng lên tói 175 nhịp mỗi phút.

- Huyết áp: Tăng lên khi giai đoạn tiến triển.

- Sức căng cơ bắp: Hoạt động cơ bắp cả chủ động lẫn không chủ động đều gia tăng.

- Vú: Các núm vú cương lên ở một số đàn ông.

- Sự hưng phấn dục tình: điển hình phát triển chậm ít thường hơn ở đàn bà.

- Trực tràng: Một vài sự co cơ chủ động ở cuối giai đoạn.

- Hơi thở: Có thể trở nên nhanh hơn ở cuối giai đoạn.

- Nhịp tim: Lúc đầu chậm, sau đó bắt đầu tăng lên, khoảng 180 nhịp mỗi phút.

- Huyết áp: Tăng lên khi giai đoạn tiến triển.

- Sức căng cơ bắp: Hoạt động cơ bắp cả chủ động lẫn không chủ động đều gia tăng khi giai đoạn tiến triển.

Giai đoạn ổn địnhGiai đoạn ổn định là giai đoạn căn bản tiếp theo giai đoạn kích thích trong sự kích thích tiêp tục gia tăng, dương vật tiếp tục to ra, âm đạo tiếp tục làm trơn, các cơ căng cứng và các dấu hiệu kích thích khác tiếp tục tăng kích thích.

Các tuyến Cowper ở đàn ông và tuyến Bartholin ở phụ nữ lúc này có thể tiết ra vài giọt chất dịch. Chất dịch phóng thích từ tuyến Cowper của dương vật ở giai đoạn này có thể có chứa tinh trùng và có thể làm cho thụ thai.Ở phụ nữ, bên ngoài một phần ba âm đạo căng đầy máu tạo thành nền cho lúc cực khoái và lỗ âm đạo hẹp lại ở một điểm nào đó của sự kích thích, âm vật biến mất dưới cái mũ âm vật. Hai mép nhỏ sẫm màu ngay trước khi phụ nữ đạt đến cực khoái.Giai đoạn ổn định có thể kéo dài nhanh chóng từ một hay hai phút hoặc có thể được kéo dài hàng giờ. Trong lúc này thì nam và nữ như quẫn đi, họ tập trung hoàn toàn vào những cảm thụ tình dục và thường không còn biết những gì ở chung quanh mình nữa.Giai đoạn cực khoáiCực khoái, cũng được biết như cao điểm hoặc đến “đỉnh điểm” là sự phóng thích toàn bộ sự căng thẳng sinh lý thần kinh tích tụ trong con người suốt giai đoạn khích thích và ổn định. Cực khoái chỉ kéo dài vài giây. Có một số phản ứng sinh lý đáng kể thường đi kèm cực khoái ở cả nam và nữ.Hầu như các cơ không chủ động của các cơ quan sinh dục đều co thắt. Nhưng sự cực khoái đòi hỏi sự co thắt đúng lúc của cơ quan sinh dục (và cả sự phóng tinh ở đàn ông)，sự căng cơ bắp và thần kinh ở bên trong toàn thân được giải phóng trong lúc cực khoái.Vi trí chính xác và số lần co thắt đầy kinh nghiệm thay đổi ở những người đàn ông và đàn bà khác và từ cảm giác cực khoái này đến cảm giác cực khoái khác ở người giống hệt nhau, cảm giác này được cả đàn ông lẫn đàn bà cho biết là rất thú vị và nhiều người coi lúc cực khoái dâng cao là niềm vui thể xác lớn nhất mà con người có khả năng đạt được.Cảm giác lúc cực khoái được tường thuật có hơi khác nhau giữa một số người. Cùng một người có thể có cảm giác cực khoái rất mạnh vào một lúc nào đó và dịu dàng hơn ở những lúc khác. Kích thích tình dục càng dài và càng cuồng nhiệt thì cực khoái thường càng mãnh liệt hơn. Sự cực khoái nhẹ nhàng đã được mô tả như cách phóng thích sự căng thẳng thần kinh giống như khi chúng ta cần nhảy mũi. Rất nhiều cơn cực khoái đã được mô tả là rất thú vị hầu như mất hết ý thức.Ở đàn ông:Được biết có hai giai đoạn cực khoái. Giai đoạn thứ nhất là cảm giác cực khoái lúc sắp xuất tinh và không thể tránh được. Giai đoạn thứ hai là xuất tinh và cực khoái, lực phóng tinh có thể quá mạnh đến nỗi tinh dịch phóng ra khỏi thân mình đạt đến một khoảng cách từ ba đến sáu tấc. Sau khi xuất tinh, có một loại co thắt ngoài ý

muốn ở bộ phận sinh dục cách khoảng 8/10 giây. Những cơn co thắt đầu tiên rất mạnh và yếu dần đi. Nói chung cơn co thắt càng lâu thì cảm giác cực khoái càng tăng. Cơ thắt hậu môn (các cơ bắp vòng quanh trực tràng) cũng thường co thắt vào lúc này.Sự xuất tinh và cơn co thắt thường xảy ra cùng lúc ở đàn ông, nhưng trong một số trường hợp (đặc biệt khi dây thần kinh cơ bắp bị tổn thương) người đàn ông có thể có cơn cực khoái nhưng không xuất tinh. Ngoài ra, các thiếu niên chưa phát triển khả năng phóng tinh cũng có thể có cảm giác cực khoái. Sự xuất tinh mà không có cực khoái cũng có thể xảy ra nhưng rất hiếm.Ở phụ nữ:Một số người cho biết, họ có một cảm giác không thể tránh khỏi ngay trước lúc cực khoái và cũng là một cảm giác nóng ấm lan toả ở vùng bộ phận sinh dục. Trong cơn cực khoái bên ngoài một phần ba âm đạo, gọi là nền cực khoái, co thắt (ở mọi chỗ từ 3 đến 15 lần) mạnh lúc đầu, rồi giảm dần, nhẹ nhàng và cách quãng hơn. Cơ vòng hậu môn cũng thắt vài lần cùng một nhịp. Tử cung cũng co thắt trong cơn cực khoái, nhưng những sự co thắt đó thường đều đặn và không liên quan tới sự co thắt âm đạo.Không như đàn ông, thường phụ nữ có nhiều cực khoái hơn trong một lần giao hợp. Người ta không hiểu vì sao phụ nữ lại có thể có nhiều cơn cực khoái trong một lần giao hợp mà đàn ông lại không có được. Khi phụ nữ đạt những cơn cực khoái như vậy, họ như càng gia tăng cảm xúc. Sự đáp ứng tình dục của con người: giai đoạn cực khoái

Những biến đổi bộ phận sinh dục ở bên trongNữ Nam

- Âm đạo: nền cực khoái co thắt từ năm đến mười hai lần, sự co thắt xảy ra hơi nhanh hơn một phần/giây, với thời gian giữa những cơn co thắt trở nên dài hơn và lực co thắt giảm dần

- Tử cung: sự co thắt tử cung giống như co thắt kèm theo lúc đau bụng đẻ

- Dương vật: sự co thắt niệu đạo dương vật xảy ra hơi nhanh hơn một phần/giây nhưng ít hơn số lần ở nữ.

- Tuyến tiền liệt và mạch tinh dịch: sự co thắt xảy ra làm phóng tinh dịch ra ngoài.

Những biến đổi bộ phận sinh dục ở bên ngoàiNữ Nam

- Sự hưng phấn tình dục: cường độ của nó liên quan đến sức mạnh tâm lý của hoạt động và lan rộng hơn. Sự co thắt (trực tràng) nối liền cùng với sự co thắt của âm

- Sự hưng phấn tình dục: ở những người đàn ông xảy ra tối đa khoảng 25 %.

- Trực tràng: sự co thắt (trực

đạo nhưng thường ít hơn.- Hơi thở: thay đổi tối đa, một vài phụ

nữ cũng tạo ra âm thanh trong hơi thở.- Nhịp tim: biến đổi tối đa lên đến 180

nhịp ghi được trong mỗi phút.- Huyết áp: tăng lên rất cao- Sức căng cơ bắp: mất một vài sự

kiểm soát chủ động với những cơn bộc phát và co thắt của nhiều nhóm co thắt.

tràng) liên kết với sự co thắt ở bộ phận sinh dục.

- Nhịp tim: thay đổi tối đa, với nhịp đập tim được ghi lên tới 180 lần mỗi phút.

- Huyết áp: tăng lên rất cao, thường hơi cao hơn nữ.

- Sức căng cơ bắp: mất một vài sự kiểm soát chủ động với những cơn bộc phát và co thắt của nhiều nhóm cơ bắp.

Giai đoạn thư giãnThường xảy ra sau cơn cực khoái và việc trở lại trạng thái hết phấn khích. Giai đoạn này kéo dài mươi phút, nhưng phần lớn sự thay đổi xảy ra trong vòng năm đến mười phút đầu. Mức độ nhịp tim，huyết áp và hơi thở trở về mức nghỉ ngơi và bộ phận sinh dục của cả hai trở về trạng thái bình thường.Dường như giai đoạn kích thích và giai đoạn ổn định càng kéo dài và sự kích thích càng mãnh liệt thì giai đoạn thư giãn càng lâu hơn. Nếu hoạt động tình dục chấm dứt trước khi có cơn cực khoái, giai đoạn thư giãn sẽ lâu hơn.Ở đàn ông:Sau khi xuất tinh, dương vật tức thời giảm nửa độ cương cứng, và sau đó vài phút là hết cương cứng. Tinh hoàn giảm kích cỡ, bắp thịt bìu giãn ra chùng xuống. Trong nửa giờ bộ phận sinh dục trở về trạng thái bình thường và các dấu hiệu kích thích khác như núm vú cương cũng biến mất. Sau đó là giai đoạn hết đáp ứng tình dục, nghỉ ngơi. Khoảng cách của thời gian này tùy thuộc sức khoẻ và tuổi tác.Ở phụ nữ:Cũng như nam giới, các phần đáp ứng tình dục của họ trở lại bình thường. Âm đạo và tử cung trở về kích cỡ ban đầu; hai mép lớn và nhỏ, âm vật cũng giảm kích cỡ, trở về đúng vị trí và màu sắc trước đó, vú giảm kích thước và núm vú không còn cương.Tình dục của người lớn tuổi hơnCả hai phái nam và nữ tiếp tục quân tâm tới tình dục đều có khả năng sinh hoạt tình dục suốt đời. Ham muốn tình dục, cảm giác và khả năng không chấm dứt đối với nam hoặc nữ ở bất cứ độ tuổi nào đó，và cũng không có lý do nào khiến nam và nữ không thể vui hưởng hoạt động tình dục suốt đời họ. Trước đây, một số người tin rằng nam và nữ khi cao tuổi thì tự nhiên không còn quan tâm đến vấn đề tình dục.

Lại cũng có nhiều người cho rằng việc sinh hoạt tình dục lúc ấy xem ra không đứng đắn hoặc không phù hợp. Riêng phụ nữ, nhiều khi họ cho là sau khi mãn kinh, họ không còn quan tâm tới tình dục nữa. Thật ra những ý nghĩ trên không có cơ sở.Những cặp vợ chồng cao tuổi vẫn tiếp tục quan hệ tình dục, như ở những cặp có độ tuổi 55 và cao hơn cho biết họ giao hợp khoảng một lần trong một tuần so sánh với 2,5 lần trong một tuần lễ cho cặp vợ chồng ở độ tuổi từ 25 đến 34). Tất nhiên, việc quan hệ tình dục ở độ tuổi này có một số thay đổi. Toàn bộ quy trình ứng giảm hơn đôi chút nên họ đáp ứng chậm hơn, từ giai đoạn kích thích, cực khoái, thời gian nghỉ ngơi của họ cũng kéo dài hơn. Các cơ quan sinh dục kém nhạy cảm hơn theo tuổi. Phụ nữ lớn tuổi thường tiết ít chất nhờn bôi trơn âm đạo hơn và thành âm đạo mỏng, ít co dãn. Khoảng trống hoặc phồng lên phía trên âm đạo ít vì tử cung kéo lên ít. Đàn ông lớn tuổi thường chậm cương hơn, có thể cần đến sự kích thích trực tiếp trên dương vật.Đàn ông thường đạt tới cực khoái chậm hơn, điều đó có thể là một thuận lợi vì họ sẽ có thì giờ làm thoả mãn người bạn tình của họ một cách trọn vẹn hơn trước khi cơn cực khoái xảy ra cho chính họ.Nhưng nếu cả hai sinh hoạt tình dục đều đặn, khả năng tình dục của họ sẽ được duy trì bền hơn.Những biến đổi trong việc đáp ứng tình dục theo tuổi.

Phụ nữ Đàn ông- Vú: Núm vú ít cương và không

kéo dài. Vú ít tăng kích cỡ hơn.- Sự hưng phấn tình dục: Không

xảy ra thường xuyên và ít lan rộng hơn.

- Sức căng cơ bắp: Giảm theo tuổi, nhưng còn tiếp tục ít nhiều ở phụ nữ hoạt động tình dục thường xuyên.

- Âm vật: Hưởng ứng gần giống ở mọi lứa tuổi nhưng ít phồng hơn ở đầu âm vật.

- Hai mép lớn: Cấu trúc này mất khả năng di chuyển xa khỏi âm đạo.

- Hai mép nhỏ: Không dài hơn nhưng trở nên rộng hơn và màu thay đổi khó nhận ra.

- Vú: Phản ứng núm vú thường ít xảy ra, nhưng khi xảy ra nó kéo dài và lâu hơn sau cơn cực khoái.

- Sự hưng phấn tình dục: Giảm hơn và khó nhận ra.

- Sức căng cơ bắp: Sút giảm. Nhưng ở người sinh hoạt tình dục đều có khá hơn.

- Dương vật: Chậm cương cứng nhưng duy trì lâu hơn. Làm cương trở lại rất khó nếu mất đi trước cơn cực khoái. Thời gian nghỉ ngơi kéo dài hơn và mất cương cứng sau cực khoái mau hơn. Lực phóng tinh và cường độ co thắt kém.

- Bìu: ít căng máu và thường chảy xệ xuống.

- Tinh hoàn: ít được nâng lên, kích cỡ gia tăng không rõ ràng. Mau trở lại mức

- Tuyến Bartholin: Sự tiết dịch dần dần trở nên ít hơn.

- Âm đạo: ít được bôi trơn, giảm co giản, mau trở lại mức bình thường.

- Tử cung: nâng cao ít hơn và sự co thắt cơ thể gây khó chịu. Cường độ cực khoái bị cắt giảm.

bình thường.- Tuyến tiền liệt và ống xuất tinh:

Dường như ít hưởng ứng.- Xuất tinh: Số lượng và độ mạnh

không nhiều và cảm giác cực khoái bị giảm sút.

Điểm GrafenbergĐiểm G là vùng nhỏ bên trong âm đạo đặc biệt có cảm giác đối với kích thích tình dục ở phụ nữ. Ở một số phụ nữ, điểm G dường như cũng là nguồn cung cấp chất nhờn xuất ra trước lúc cực khoái. G là khái niẹm gây tranh cãi vì không phải các chuyên gia đều chắc chắn nó thực sự hiện hữu và hầu hết đều đồng ý rằng chúng ta không biết nhiều về nó. Dường như điểm G là một lượng nhỏ mô tương tự như tuyến tiền liệt ở đàn ông (gọi là tuyến Skenes ở phụ nữ). Mô này không có chức năng sinh sản ở phụ nữ nhưng có thể cung cấp vùng kích thích tình dục.Từ khái niệm về điểm G giúp giải thích vài triệu chứng và cảm xúc mà trước đây không thể cắt nghĩa được. Nhiều phụ nữ cho biết mặc dù khái niệm được trình bày ở đây, sự tồn tại và đặc tính điểm G vẫn chưa được thiết lập như sự kiện khoa học.Điểm G là một đốm nhỏ của tế bào (kích thước bằng đồng mười xu hoặc hai mươi lăm xu trên thành âm đạo, gần bàng quang và niệu đạo nhất). Nó nằm ở giữa khoảng cách xương mu và cổ tử cung và không quá xa bên trong âm đạo, phụ nữ có dùng ngón tay chạm vào nó. Nếu bị đụng chạm hoặc cọ xát bằng tay hay dương vật trong lúc giao hợp, vùng này có cảm giác hơn các mô xung quanh và trở nên đầy máu khi bị kích thích. Kích thích vùng này có thể gây ra cảm giác mót tiểu, nhưng việc này thường qua được và thay thế bằng sự thú vị. Ở một số phụ nữ, một ít dịch thoát ra từ điểm G qua âm đạo (hoặc trong vài trường hợp từ lỗ tiểu) vào lúc cực khoái.Người ta chưa biết điểm G có nhiệm vụ gì đối với phụ nữ ngoại trừ như một nguyên nhân kích thích tình dục. Sau khi giao hợp mà trong đó điểm G có bị kích thích, vài người cho biết rất khó đi tiểu. Điều này có thể do mô phồng lên tạo áp lực tạm thời trên niệu đạo. Sự căng phồng này sẽ hết trong vòng vài phút.

GIAO HỢP VÀ HOẠT ĐỘNG TÌNH DỤC KHÁCTự kích thíchSự cực khoái trong giấc ngủ

Vào tuổi 40, phần đông đàn ông (80%) và nhiều phụ nữ (40%) có kinh nghiệm cực khoái trong giấc ngủ thường kéo dài trong giấc mơ tình dục. Ở đàn ông những cơn cực khoái này được gọi là sự xuất tinh trong lúc ngủ hoặcc là mộng tinh vì tinh dịch được xuất ra. Phụ nữ và những cô gái, những cậu trai chưa qua tuổi thành niên, không xuất một giọt tinh nào và cũng không thử biết hoặc nhớ cơn cực khoái xảy ra trong giấc ngủ. Cơn cực khoái trong giấc ngủ có thể xảy ra rất thường hoặc chỉ thỉnh thoảng.Kích thích tình dục và cực khoái trong giấc ngủ không hẳn luôn đi kèm bằng giấc mơ về tình dục. Tất cả đàn ông，kể cả trẻ sơ sinh và trẻ trai, đều cương cứng trong một vài giai đoạn của giấc ngủ, nhưng sự cương cứng thường xảy ra một cách vô thức, không hề xuất tinh. Nhiều phụ nữ cũng phát triển những dấu hiệu của thân thể về sự kích thích tình dục (gia tăng máu lưu thông đến bộ phận sinh dục và gia tăng bôi trơn âm đạo trong giấc ngủ). Lý do của sự kích thích này chưa được rõ. Riêng việc xuất tinh ở nam giới có thể là để làm trống tuyến tiền liệt. Việc trước đây cho rằng các kích thích tình dục trong giấc ngủ là để giải phóng sự căng thẳng tình dục là không đúng, chí ít là đối với nữ giới, mà thực ra nó chỉ là một công việc tự nhiên.Hành vi thủ dâmThủ dâm là sự kích thích và thoả mãn tình dục mà tự cá nhân, nam hoặc nữ tự đem đến cho mình. Nó xảy ra mà không cần đến người khác.Để thủ dâm, một người tự kích thích bộ phận sinh dục của mình cho tới lúc cực khoái (hoặc có thể dừng lại trước khi đạt đến điều đó).Ai thủ dâm?Trên 90% đàn ông và trên 60% phụ nữ cho biết họ đã từng thủ dâm. Thật ra sự sờ mó và chà xát bộ phận sinh dục là một hành động chỉ nên làm kín đáo. Những đứa trẻ hiểu rằng sự thủ dâm tạo cảm giác thích thú, nhưng chúng không biết đó là hành vi tình dục. Trẻ sơ sinh và trẻ em thường không đạt cực khoái nhưng một vài người cho biết thủ dâm có thể đạt đuợc cực khoái từ độ tuổi còn rất sớm.Mặc dù sự thủ dâm được nghĩ là một lôi thoát mà nam hoặc nữ thường được sử dụng khi không có bạn tình, nhiều người có gia đình và độc thân đã thủ dâm thêm vào cùng sự giao hợp với người bạn tình.Tại sao người ta thủ dâm?Người ta thu dâm vì nhiều lý do khác nhau, nhưng chủ yếu là vì tìm vui thú và thoả mãn. Đối với trẻ nhỏ, việc sờ mó là cảm giác của vui thích và dễ chịu. Đối với trẻ đang lớn, có thể là để thăm dò và thực nghiệm. Sau tuổi dậy thì, thủ dâm có thể được dùng để giảm bớt căng thẳng về tình dục. Một số người thủ dâm nhằm để giảm bớt căng thẳng，lo âu hoặc thất vọng khi mà họ chưa tìm được một lối thoát khác.

Thủ dâm được dùng như một lối thoát tình dục dành cho người tạm thời sống độc thân. Đôi khi cặp vợ chồng thủ dâm cho nhau hay kích thích nhau như là sự thay thế cho hành động giao hợp. Vì thủ dâm không làm cho thụ thai, cho nên nó có thể hữu dụng khi cặp vợ chồng không có cơ hội kiểm soát sự sinh đẻ. Nó cũng là cách cho các cặp tình nhân vui hưởng tình dục khi chưa muốn giao hợp.Thủ dâm cũng thường được đề nghị như một phần của phương pháp trị liệu tình dục cho cả nam lẫn nữ hay là một phương cách để trở nên quen thuộc với chính cơ thể và cảm giác của họ và như một phần luyện tập để cải thiện sự hưởng ứng tình dục khi làm tình với người khác.Thủ dâm có gây tác hại không?Là một thực hành phổ biến nhất của con người đã có từ thời tiền sử, nó cũng được nhìn thấy ở loài thú và dường như là một sự đáp ứng tự nhiên. Thủ dâm không gây tác hại đến sức khoẻ. Trong chừng mực nào đó thủ dâm có hiệu quả tốt trong việc làm dịu đi sự căng thẳng. Nó chỉ có hại khi thủ dâm bị lạm dụng quá đáng hay tự hại mình khi dùng những vật nhọn nguy hiểm để thủ dâm, hoặc tập trung vào thủ đâm quá nhiều đến nỗi gây nên sự bất thường, như không thích giao tiếp bạn bè hay không cần đến việc quan hệ với người khác. Trước đây người ta cho rằng việc thủ dâm là nguyên nhân của nhiều chứng bệnh, nhất là những bệnh về tâm thần, nhưng không có các bằng chứng cụ thể.Thủ dâm nên - không nên?Câu hỏi về thủ dâm sai hay đúng chỉ có thể do mỗi cá nhân tự trả lời. Vì thủ dâm không có hại cho một cá nhân nào và không liên quan đến bất cứ ai, bất cứ quyết định nào về việc chấp nhận hay không đều được đặt trên cơ sở giá trị và niềm tin của cá nhân. Một vài tôn giáo và nền văn hoá cấm thủ dâm. Trong quá khứ, Thiên chúa giáo xem thủ dâm là có tội, nhưng ngày nay hầu hết các giáo phái đều thừa nhận thực tế này nhiều hơn.Hành vi giao hợpTừ giao hợp nghĩa là ”sự trao đổi” hoặc "giao lưu” và từ “giao hợp tình dục” diễn tả hành động tình dục giữa hai người. Từ đó thường dùng để ám chỉ sự giao cấu hoặc giao hợp bằng cơ quan sinh dục, là hoạt động tình dục giữa nam và nữ mà dương vật được đưa vào âm đạo, đây là loại giao hợp duy nhất có thể làm cho có thai. Những lúc khác， từ giao hợp được dùng phổ biến hơn nhằm chỉ các loại tình dục khác nhau. Tất cả các hình thức giao hợp đều có thể được thực hiện giữa hai người nam và nữ, trong trường hợp này được gọi là giao hợp khác giới tính.Từ lâu giao hợp là loại quan hệ độc nhất có thể dẫn đến việc mang thai, những hình thức khác đôi khi được dùng như phương pháp ngừa thai. Các cặp cùng giới tính có

thể thực hiện tất cả các hình thức giao hợp khác ngoại trừ hành động giao cấu hoạt động tình dục ở các cặp này được gọi là giao hợp tình dục đồng giới.Trong khi giao hợp, thân thể của con người trải qua bốn giai đoạn đáp ứng tình dục, và thường kết thúc với cảm giác cực khoái, sự xuất tinh ở đàn ông và thường (nhưng không phải luôn luôn) bằng cảm giác cực khoái ở phụ nữ.Sự giao hợp thường xuyênTrong các cặp có giao hợp thường xuyên lúc đầu dường như cao nhất rồi sau đó giảm dần theo tuổi, con số bình quân dường như vào khoảng ba đến bốn lần một tuần đối với các cặp vợ chồng 24 tuổi và khoảng một lần một tuần với các cặp vợ chồng 55 tuổi và lớn hơn nữa.Mức độ thời gian người ta kết hôn với nhau cũng là một yếu tố, với những cặp vợ chồng mới cưới hầu như hoạt động tình dục thường xuyên hơn những cặp đã cưới nhau lâu. Cũng có thể chú thích rằng những con số này là những con số trung bình trong phạm vi hoạt động tình dục rất rộng. Vài cặp vợ chồng giao hợp nhiều lần trong một ngày, vài cặp khác giao hợp một lần trong một tháng hoặc ít hơn.Thời gian giao hợpThông thường có một chuỗi ưu tư trong phần lớn thời gian các bạn trải qua trong giao hợp. Cũng có khó khăn trong việc thu thập thông tin chính xác, vì người ta phải tập trung vào cảm giác tình dục khi giao hợp nên khó ước tính được thời gian.Ngoài ra, những cảm giác hoặc sự tin tưởng về những gì đang khát khao của một người trong khi giao hợp có thể ảnh hưởng đến các báo cáo của họ.Một cuộc điều tra các cặp vợ chồng có hôn thú được thực hiện năm 1970 ước lượng bình quân thời gian dương vật để trong âm đạo (không tính khúc dạo đầu) là 10 phút, nhưng cũng có thông tin cho rằng nhiều hơn.Sự xúc cảm mãnh liệt trong giao hợpCùng với sự xúc cảm mãnh liệt thì người ta còn nhận thấy giao hợp tình dục có vẻ thay đổi rất nhiều khi hai người đang giao hợp với nhau, mức xúc cảm mỗi người có vẻ khác nhau, giao hợp và cực khoái đôi khi có thể là một kinh nghiệm cực kỳ dồi dào hấp dẫn và hầu như không thể chịu nổi niềm vui lớn khi có được kinh nghiệm này.Cả hai phái đều cho biết trong lúc này thì cảm giác của cả hai phái hầu như không còn tỉnh táo trong lúc cực khoái, ở những lần khác thì giao hợp có thể dễ chịu, thư giãn hơn và không bị kích thích cực độ. Mức xúc cảm trung bình có lẽ được cảm thấy thường nhất với mức độ cực cao hay cực thấp thường ít xảy ra.Một ít người được biết về các yếu tố làm ảnh hưởng hoạt động tình dục mạnh mẽ như thế nào. Chắc chắn sự quyến rũ, cảm xúc về nhau và môi trường hoặc tư thế giao hợp là rất quan trọng.

Ngoại trừ điều đó，các chi tiết được gợi lên hoặc kích thích có thể khác nhau đối với từng người một. Giao hợp trong kỳ kinh nên - không nên?Giao hợp trong kỳ kinh thường dễ gây hại cho cả đàn ông lẫn đàn bà, nhưng có khoảng 50% các cặp vợ chồng rõ ràng là không hề giao hợp trong kỳ kinh, một vài nền văn hoá và giáo hội tôn giáo cấm giao hợp trong thời gian này, nhưng đối với nhiều người thì đó là vấn đề lựa chọn của cá nhân là liệu có giao hợp được trong lúc hành kinh hay không?Sự thoả mãn tình dụcThoả mãn tình dục trong cuộc sống đối với một người nào đó đòi hỏi phải có cực khoái nhiều hơn, điều đó cũng có liên quan đến hạnh phúc trong mối quan hệ tình cảm và tính thường xuyên của tình dục. Tuy nhiên, đối với nhiều người thì việc thoả mãn nhục dục và giải phóng sự căng thẳng thần kinh vào lúc cực khoái là một phần quan trọng của sự khoái lạc. Giao hợp tình dục hầu như luôn luôn kết thúc bằng cực khoái đối với đàn ông và chỉ đôi khi đối với đàn bà.Trong bản thăm dò các cặp vợ chồng có hôn thú thì trên 60% phái nữ luôn luôn có cực khoái trong khi giao hợp hoặc chỉ có một lần duy nhất. Rất có thể phụ nữ sẽ cảm thấy cực khoái gia tăng hơn khi cô ta ở lứa tuổi lớn tuổi hơn hoặc đã kết hôn nhiều năm và có lẽ họ đã được hoạt động tình dục nhiều hơn nên kinh nghiệm hơn. Một vài phụ nữ cho biết rằng cực khoái đối với họ không cần thiết để cảm thấy thoả mãn tình dục, nhưng ở một một số người khác thì điều đó rất được xem trọng.

NHỮNG RẮC RỐI CỦA TÌNH DỤCVấn đề tình dục phần lớn nảy sinh từ vấn đề tôn giáo, văn hoá, tâm lý quan hệ. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp thì vấn đề rắc rối tình dục lại do các vấn đề sức khoẻ như những tác động của bệnh tật, sự tổn thương, và thuốc men gây ra.Đáp ứng và thụ hưởng tình dục tuỳ thuộc vào một số điều kiện rất phức tạp bao hàm các khía cạnh thể lực, tâm lý và tình cảm con người. Vài điều kiện về xã hội và môi trường cũng cần phải có. Điều này có nghĩa là khi cá nhân hoặc các cặp vợ chồng có vấn đề tình dục thì đều có nguyên nhân; rất may, hiện nay đã có những trung tâm tư vấn tình dục học nên mọi vấn đề rắc rối đều được giải quyết.Những thông tin cơ bản về một vài bệnh tật, thuốc men và sức khoẻ có ảnh hưởng đến vấn đề tình dục sẽ được trình bày. Tiếp theo vấn đề này là các thông tin về văn hoá, tâm lý và quan hệ cũng được cung cấp. Vài loại thông thường về vấn đề tình dục cũng được mô tả song song với biện pháp điều trị có sẵn. Nguyên nhânVấn đề sức khoẻ

Nó liên quan đến việc giải quyết các vấn đề tình dục có thể phát sinh bởi cơ thể mất ổn định, bệnh tật hoặc thuốc men. cần lưu ý rằng hầu hết thông tin tiếp theo đều có liên quan đến hiệu quả của những vấn đề về chức năng tình dục của người đàn ông và ít biết hậu quả tình dục nơi người đàn bà.Chứng nghiện rượuNghiện rượu là một nguyên nhân làm bất lực ở đàn ông. Cùng những vấn đề khác, nghiện rượu nặng làm suy yếu hệ thần kinh trung ương và dưới tác động của chứng này khả năng tình dục suy giảm rõ rệt. Mặc dù rượu giúp người ta thư giãn và cảm thấy tự do khỏi bị ức chế về tình dục, nhưng thực tế nó làm giảm khả năng thực hiện tình dục nơi người đàn ông.Nghiện rượu nặng ở đàn ông làm ảnh hưởng đến hệ sinh sản hooc-môn trên hai phương diện:Làm giảm khả năng sản xuất kích thích tố nam testosteron của cơ thể, người nghiện rượu trong một thời gian dài sẽ gây ra chứng đau gan dẫn đến mức hooc-môn estrogen cao lên một cách bất thường. Hooc-môn này thay đổi sẽ làm giảm khả năng tình dục ở đàn ông và nếu nặng có thể gây bất lực (mất khả năng cương cứng). Hệ thần kinh tổn thương cũng gây nên chứng bất lực.Người ta ít biết hậu quả của rượu về tình dục của phụ nữ nhưng nó có thể được phỏng đoán cũng trầm trọng như đàn ông.

Bệnh tiểu đườngTiểu đường cũng là nguyên nhân quan trọng gây bất lực ở nam giới. Ước tính khoảng 50% đàn ông mắc phải bệnh này lâu dài gây nên hư hỏng hệ thần kinh và các mạch máu. Điều trị bất lực do tiểu đường sẽ liên quan đến giải phẫu. Một bộ phận có thể bơm phồng lên được cấy vào dương vật, cho phép đàn ông tạo ra sự cương cứng dương vật khi muốn giao hợp.Bệnh tiểu đường làm tổn hại đến hệ tuần hoàn, hệ thần kinh, là nguyên nhân của nhiều vấn đề liên quan đến sức khoẻ, có thể phỏng đoán nó tác dụng đến hoạt động và chức năng tình dục của cả nam lẫn nữ.Cao huyết ápTăng huyết áp dẫn đến giảm chức năng tình dục của nam giới có hai nguyên nhân:Hầu hết các loại thuốc điều trị cao huyết áp đều có tác dụng đến chức năng tình dục và có thể gây bất lực. Xơ vữa động mạch (nghĩa là mạch máu do chất mỡ lắng đọng) đã được tìm thấy ở người tăng huyết áp dường như làm hại khả năng cương cứng ở đàn ông.Bệnh tim và đường hô hấp

Hai chứng bệnh này có thể làm ảnh hưởng không rõ ràng lắm đến hoạt động tình dục. Vì các vấn đề như khó thở hoặc đau đớn xảy ra khi người có bệnh gắng sức. Người có bệnh mãn tính như chứng đau thắt ở ngực hoặc tràn khí màng phổi có thể sợ giao hợp tình dục. Vì sự sợ hãi làm xấu thêm tình trạng bệnh của họ hoặc gây ra biến chứng. Trong tất cả trường hợp, nếu họ thận trọng, họ có thể sinh hoạt tình dục bình thường trở lại khi có sự hướng dẫn các bác sĩ, giờ giấc dùng thuốc có thể được điều chỉnh để cơ thể họ cố gắng làm cho giao hợp tình dục ít căng thẳng hơn.Sự truyền nhiễm, phẫu thuật và tác hạiHoạt động tình dục có thể trở nên khó khăn hoặc không thể tiến hành được bởi sự nhiễm khuẩn hay giải phẫu, gần đây sự tổn thương vùng sinh sản trong các trường hợp đều được giải quyết phục hồi nhiễm và nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, thỉnh thoảng sự đau đớn hoặc đau nhức có thể tiếp tục một thời gian dài sau khi vấn đề rắc rối ban đầu được giải quyết.Việc điều trị trong trường hợp này liên quan tối sự khám bệnh cẩn thận để tìm ra nguyên nhân bất ổn. Nếu không do các nguyên nhân thể lực, khả năng có thể là những hậu quả về tâm lý. Bệnh tâm thầnNhững bệnh tâm thần nghiêm trọng như tâm thần phân liệt mà hội chứng não hữu cơ có thể ảnh hưởng tới sinh hoạt tình dục, nhưng các loại hình biến đổi hoặc khó khăn có thể phát sinh thì không thể nào đoán trước được.Không quan tâm tới tình dục là triệu chứng thông thường của chứng trầm cảm nặng, nhưng lối sống tình dục thường trở lại mức bình thường sau điều trị.Các bệnh thuộc hệ tuần hoànCác bệnh thuộc động mạch và tĩnh mạch như xơ vữa động mạch có thể gây ra nhiều vấn đề tình dục rắc rối bằng cách hạn chế hay cắt nguồn cung cấp máu cho vùng sinh dục.Các rối loạn hệ thần kinh trung ươngSự hư hỏng hệ thần kinh trung ương ảnh hưởng tới khả năng cử động và kiểm soát các chức năng của cơ thể. Những chỗ gây nhiều cảm giác hay cảm xúc trên bộ phận của cơ thể cũng bị ảnh hưởng. Hiển nhiên là những biến đổi như thế có ảnh hưởng tới khả năng tình dục của cả hai phái. Những khó khăn hoặc hạn chế đặc biệt liên quan đến cá nhân tùy thuộc vào chính thương tổn ở hệ thần kinh trung ương của người nam hoặc người nữ.Sự rối loạn của hooc-mônDĩ nhiên, sự rối loạn của tuyến yên, tuyến giáp và của quy trình buồng trứng và tinh hoàn đều có gây ra những rắc rối trong tình dục. Tùy thuộc vào rối loạn ở mức độ

nào, việc điều trị có thể là thuốc, gồm liệu pháp thay thế hoóc-môn hoặc phẫu thuật.Hiệu quả của thuốcHoóc-môn: Các hoóc-môn chủ yếu rất quan trọng cho việc phát triển và tăng trưởng cũng như cho chức năng tình dục. Cả hai phái đều sản xuất hoóc-môn nam (testosteron) và hoóc-môn nữ (estrogen và progesteron), nhưng với những số lượng khác nhau. Mặc dù estrogen và progesteron cần cho chức năng tình dục bình thường ở nữ, thì testosteron là hoóc-môn chịu trách nhiệm cao nhất đối với ham muốn tình dục ở cả nam và nữ.Các hoóc-môn thêm vào được dùng như thuốc cho nhiều bệnh khác nhau của cơ thể, từ gen khác thường như hội chứng Turner (trong đó cơ thể không sinh sản hoóc-môn tình dục) đến liệu pháp hoóc môn thay thế (estrogen) thường áp dụng cho phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh. Chức năng tình dục thường xuyên được cải thiện hay phục hồi bằng cách điều trị với hoóc-môn (nếu không cân bằng hoặc thiếu hụt hoóc-môn là có vấn đề rắc rối).Prolactin là một hoóc-môn của tuyến yên có chức năng sản sinh sữa ở phái nữ nhưng cũng có tác dụng quan trọng về chức năng tình dục. Mức hoóc-môn này quá cao trong cơ thể có thể gây ra một dạng bất lực ở đàn ông và làm giảm ham muốn tình dục ở cả hai giới. Chất hoóc-môn có thể được sản sinh tuyến yên khi quá nhiều có sự rối loạn trong thời gian mang thai, sau khi sinh con, dưới sự căng thẳng hoặc bị một vài loại thuốc công phạt.Thuốc an thần và những loại thuốc làm thay đổi tâm tính khácThuốc an thần thuộc nhóm pheénolthiazine (như thorazine, stelazine và mellarine). Khi được dùng với liều cao, thường được làm giảm chức năng tình dục. Nếu nam và nữ chịu sự lo lắng quá mức về tình dục thì việc dùng thuốc an thần này có thể gây thêm rắc rối hơn là giải quyết sự lo lắng.Các thuốc kháng trầm cảm ba vòng như Elavil, Endep và Tofranil hoặc nhóm thuốc cấm sử dụng như Monoamine. Thuốc Amphetamine có thể gây tác dụng kích dục tạm thời (tăng cường ham muốn tình dục) khi dùng lần đều, nhưng sau đó sẽ ảnh hưởng đến sự kiềm chế hứng thú tình dục.Cần sa (Marijuana) LSD và các thuốc giải trí “tương tự khác” có tác dụng không nhất quán, đôi khi làm tăng hoặc giảm khả năng tình dục. Sự tin tưởng sẽ gia tăng khả năng tình dục của những người dùng thuốc về những gì thuốc sẽ mang lại có lẽ là những yếu tố mạnh mẽ hơn tác dụng thực sự mà thuốc này sẽ mang đến. Rượu: Được cho là thuốc tâm thần nên được dùng rộng rãi và nó thường xuyên được đem ra bàn cãi.Thuốc trị bệnh cao huyết áp

Hầu hết các loại thuốc được dùng để kiểm soát sự tăng huyết áp có tác dụng rõ ràng vào chức năng tình dục đối với một số người, là nguyên nhân chính gây ra chứng bất lực ở đàn ông.Những loại thuốc giảm huyết áp có chứa Methyldopa (như Aldomet), thuốc làm lợi tiểu Thiazide (như hydro-diuril và các loại thuốc khác), chất làm chẹn Beta (như Inderal) và các loại Corticosteroid tổng hợp (như Aldactone hoặc Aldactone hoặc Aldactazide), tất cả đều được xem như những nguyên nhân gây bệnh.Người cần dùng thuốc cao huyết áp nên thảo luận với bác sĩ về sự nguy hiểm của loại thuốc này.Các loại thuốc trị bệnh tiêu chảyLà những loại thuốc chứa những chất làm thư giãn cơ trơn dùng cho các bệnh thuốc đường tiêu hoá, đặc biệt về ruột. Những loại thuốc làm giảm hoạt động cơ trơn (như Pro-Banthine) có tác dụng không rõ ràng đối với chức năng tình dục, chúng còn ảnh hưởng đến hệ thần kinh và độ rắn chắc của cơ.Những tiêu chuẩn văn hoá (mức bình thường là gì?)Môi trường văn hoá xã hội có ảnh hưởng đến niềm tin và kỳ vọng của chúng ta về bản năng giới tính. Dù có rắc rối về tình dục hay không thì những quyết định của chúng ta thực hiện được xem như bình thường. Ý tưởng về điều bình thường này được dựa vào những gì mà nền văn hoá và xã hội chúng ta cung cấp có thể chấp nhận hoặc không chấp nhận được.Vấn đề tâm lýTình trạng tâm thần:Một số vấn đề tình dục được gây ra bởi tình trạng tâm thần của cá nhân nam hoặc nữ.Ví dụ một người quá suy nhược hay bị ám ảnh về bệnh tật thường tạm thời đánh mất sự quan tâm trong tình dục. Sự kiệt sức, giận dữ, sợ hãi, lo âu và những trạng thái tâm thần khác có thể dính dáng đến sự quan tâm, sự ham muốn và khả năng tình dục. Các rắc rối này được tiếp tục qua một thời gian dài, có thể là nguyên nhân của bệnh tật về tình dục.Niềm tin vào tiêu chuẩn đạo đức và tâm lýNhiều người có niềm tin vào luân lý hoặc tôn giáo mãnh liệt, đã cấm hoặc hạn chế tuyệt đối hành vi và sự thoả mãn tình dục, có thể cần được điều chỉnh. Nhiều người được nuôi dạy với niềm tin tuyệt đối thì dù họ có cảm thấy cần có sự điều chỉnh về vấn đề tình dục, họ vẫn bị tác động của những điều đã được dạy dỗ từ bé.Phản ứng đối với những kinh nghiệm trước đâyNhững kinh nghiệm tình dục trước đây, đặc biệt là những kinh nghiệm mang tính chất đáng sợ hoặc đau buồn, có thể ảnh hưởng lớn lao đến việc điều chỉnh tình dục

của một người. Do đó, người nam hay người nữ từng bị lạm dụng tình dục khi còn bé (hoặc bị hiếp dâm ở lứa tuổi nào đó) thường cần đến sự chỉ dẫn để giúp họ ứng xử với tình huống mới khi họ tìm được mối quan hệ vừa ý.Những vấn đề về mối quan hệMối tương quan yếu kémLà nguyên nhân gây rắc rối về tình dục được xem là quan trọng nhất trong mối quan hệ, có ảnh hưởng đến cả đôi vợ chồng trẻ lẫn các cặp tình nhân đã sống với nhau nhiều năm. Điều quan trọng hơn cả đối với các cặp bạn tình là học cách chuyện trò cởi mở và chân thật về tất cả những điều mà họ thích hoặc không thích.Thiếu tin tưởng:Nếu thiếu sự tin tưởng nhau, ắt sẽ phát sinh những vấn đề về quan hệ tình dục, nhất là đối với nữ, họ chỉ cảm thấy thư thái và đáp ứng tình dục trọn vẹn nếu như họ tin tưởng vào bạn tình.Những nhu cầu và cách thức khác nhau:Những khác biệt trong nhu cầu tình dục cũng có thể gây rắc rối ở hầu hết các cặp vợ chồng, nếu một người muốn giao hợp thường xuyên hoặc cần thiết có thời gian để thoả mãn hơn người kia, thì khoảng thời gian dành cho khúc dạo đầu hoặc giao hợp cũng có thể là một vấn đề rắc rối.Ví dụ một người xông xáo, mạnh mẽ tiến tới trong khi người kia thích nhẹ nhàng, chậm rãi và thoải mái hơn. Hoặc một người thích nói chuyện nhiều trong khi giao hợp trong khi người kia lại không thích.Sự sao nhãng:Những rắc rối cũng có thể phát sinh từ sự sao nhãng việc giao hợp. Nhiều người cho rằng một cuộc giao hợp được chuẩn bị cẩn thận, đặc biệt sẽ là một cuộc giao hợp làm thoả mãn. Sự thật, nó giống như một vườn hoa cần được săn sóc và chăm bón nhiều hơn. Điều này rất phố biến，đặc biệt nếu họ quá bận rộn hoặc mệt mỏi đến độ sao nhãng. Chính vì thế, dù bận rộn, họ cần thu xếp thời gian gần nhau.Sự căng thẳng:Những căng thẳng trong cuộc sống cũng ảnh hưởng tới việc quan hệ vợ chồng. Nếu một hoặc cả hai người lo lắng về người thân bệnh hoạn hoặc không biết có đủ tiền để trả các hoá đơn thanh toán hay không, thì làm sao họ có thể tập trung vào ân ái. Tất cả chúng ta đều bị ảnh hưởng bởi nhiều dạng căng thẳng khác nhau trong cuộc sống, những lúc ấy có thể chúng ta tạm đánh mất sự hứng thú tình dục củamình. Nhưng vì căng thẳng luôn luôn ở bên chúng ta, nên chúng ta cần học cách chế ngự sự căng thẳng để có đủ khả năng đối phó với các khía cạnh khác của cuộc sống, kể cả quan hệ vợ chồng.Thiếu sự riêng tư:

Đây là vấn đề hiếm gặp, nhưng nếu có, hẳn nó cũng là một cản trở cho việc vợ chồng ở bên nhau. Vợ chồng thường dễ thân mật nhau hơn khi có một không gian riêng biệt.Những vấn đề khác trong mối quan hệ tình cảm.Vấn đề tình dục còn bị ảnh hưởng do nhiều vấn đề khác trong cuộc sống. Ví dụ: Sự nghi kị, bực tức nhau, sự bất hoà về vấn đề tiền bạc, V. V... Điều này có nghĩa, vấn đề tình dục đôi khi là triệu chứng của những vấn đề quan hệ khác. Khi những vấn đề này được giải quyết, mối quan hệ tình dục sẽ trở lại bình thường.Các loại vấn đềThiếu ham muốn hoặc thiếu quan tâm:Đây là điều thường thấy nhiều người phàn nàn. Nếu một người trưởng thành không bao giờ thấy thích thú trong tình dục, có lẽ họ có một vấn đề về kích thích tố hoặc thể chất khác, cũng có thể người này không có đủ kinh nghiệm để khơi dậy lòng ham muốn hoặc niềm vui của mình kết hợp với mối quan hệ tình dục.Phổ biến hơn, người trưởng thành cho biết họ có quan tâm tới tình dục trong quá khứ nhưng đã đánh mất những cảm giác của mình.Có vô số lý do cho vấn đề này kể cả lý do trong phạm vi cá nhân (như đang bệnh, sợ sự đụng chạm) và những lý do trong mối quan hệ tình cảm (như thiếu tin cậy hoặc giận dỗi) và các lý do về môi trường xung quanh (như không có cơ hội thoải mái, chỗ kín đáo riêng). Nhưng vấn đề này thường có tính nhất thời.Sự đau đớn và khó chịuSự giao hợp thường không gây đau đớn và khó chịu. Nhưng nếu có, thì thường là dấu hiệu của một điều gì đó không ổn định, cần được quan tâm để có thể cần phải điều trị, như bị nhiễm trùng, bị thương tật hay giải phẫu bộ phận sinh dục. Sự làm rát da đơn giản là do kích thích gây ra bởi giao hợp thường xuyên hoặc kéo dài, hành động đó cũng có thể làm cho đau đớn nhất thời.Phụ nữ có lẽ bị đau đớn trong giao hợp nhiều hơn so với nam giới vì sự khác biệt của cơ thể hoặc vì được thăm khám bộ phận sinh dục thường xuyên hơn cũng như sự thay đổi xảy ra khi mang thai và sinh đẻ. Các chuyên gia chăm sóc sức khoẻ thường đề nghị nên tránh giao hợp khi bộ phận sinh dục bị nhiễm trùng hay đang mắc bệnh, đang phục hồi, sau khi sinh hoặc là sau giải phẫu. Ví dụ ở đàn ông mắc bệnh Peyronie gây đau nhức khi dương vật cương lên hoặc ở phụ nữ bệnh lạc nội mạc tử cung sẽ gây đau khi dương vật đẩy sâu vào khung chậu. Đau nhức dữ dội trong khung chậu cũng có thể do hậu quả của giải phẫu hoặc nhiễm trùng nặng. Khi những rối loạn này tồn tại dây dưa, cả hai cần điều chỉnh việc làm tình.(Tư thế và sự ấn mạnh để có thể hoàn tất việc giao hợp mà không đau đớn).

Đau và khó chịu khi giao hợp cũng là nguyên nhân của sự thiếu hiểu biết trong việc đáp ứng tình dục.Nó có thể khiến cả hai người đau đớn nếu người đàn ông cố đẩy dương vật vào khi âm đạo chưa có đủ độ trơn. Sự khó chịu cũng có thể do tư thế giao hợp vụng về gây đau cho một hoặc cả hai người. Có những sự khác biệt về kích cỡ, độ dài của cả dương vật và âm đạo làm ảnh hưởng tới sự dễ chịu và các dạng tư thế thú vị nhất.Đau đớn do những nguyên nhân này thường được loại bỏ dễ dàng khi vợ chồng hiểu biết về đáp ứng tình dục nói chung và về cơ thể của nhau nói riêng. Không có hai thân thể nào giống nhau một cách hoàn toàn và các tư thế làm tình có thể tiến hành tốt với người này nhưng không được thoải mái hay đau đớn đối với người kia.Sự đau đớn và không thoải mái trong giao hợp nhiều khi do nguyên nhân tâm lý. Lúc ấy hai người cần phải tìm nguyên nhân để giải toả.

Vấn đề của phụ nữDo thiếu sự kích dục:Người ta biết một cách tương đối về sự thiếu kích thích tình dục ở phụ nữ vì hai lý do:Thứ nhất: Không giống đàn ông，phải có cương trước khi giao hợp, đàn bà có thể giao hợp mà không cần có một chút kích dục nào.Thứ hai: Khó mà biết khi nào phụ nữ được kích dục vì hầu hết bộ phận sinh dục đều nằm ở bên trong.Phần lớn dấu hiệu dễ nhận biết nhất của sự thiếu kích dục này là sự thiếu chất nhờn ở âm đạo và ngay cả điều này cũng có thể không có dưới một vài sự kiện nào đó. Những dấu hiệu phụ như bị kích dục các mô ở âm hộ và âm đạo phồng lên.Vì các dấu hiệu này rất tinh tế. Một số phụ nữ cũng khó nhận biết khi nào họ bị kích thích. Học hỏi để nhận biết những cảm giác do cơ thể báo hiệu có sự kích dục là rất quan trọng.Mặc dù, tình trạng thiếu sự kích dục không được chú ý và không ngăn cản giao hợp, điều đó vẫn là một vấn đề quan trọng đối với một số phụ nữ.Thụ hưởng khoái lạc đầy đủ và đạt được cực khoái tất cả đều tùy thuộc phụ nữ có được kích dục hay không. Nếu khúc dạo đầu của chồng không kích thích được vợ, chị ta cũng không thể nào phát sinh hứng thú cho đến khi tiến hành giao hợp bằng bộ phận sinh dục. Trong trường hợp này chị ta sẽ không có đủ thời gian thoả mãn.Không có cực khoái rất phổ biến ở phụ nữ. Chỉ có 60% phụ nữ kết hôn và 30% phụ nữ không kết hôn cho biết, họ có đều đặn trong khi giao hợp. Một tỉ lệ lớn những người không có cực khoái trong giao hợp và đòi hỏi phải có sự kích thích thêm. Khoảng 15% phụ nữ cho biết họ không bao giờ (hoặc gần như không) có cực khoái

dưới bất kỳ điều kiện nào. Một số đông phụ nữ đạt cực khoái trong thủ dâm nhưng không có cực khoái với bạn tình. Một vài phụ nữ cho biết họ thấy thoả mãn trong giao hợp tình dục mà không cần cực khoái và cảm thấy điều đó không cần thiết đối với họ, nhưng nhiều người khác lại thất vọng khi không có cực khoái trong mỗi lần giao hợp.Chứng co đau âm đạo:Chứng co đau âm đạo là một chứng hiếm thấy, trong đó các cơ bao quanh âm đạo vô cớ bị xiết chặt, nên khi dương vật không thể đưa vào được khiến không thể giao hợp. Nguyên nhân có thể do những kinh nghiệm trong quá khứ (như bị hiếp dâm, hoặc bị lạm dụng tình dục khi còn bé), phụ nữ sợ có thai, hoặc phụ nữ có cảm giác ghê sợ về tình dục. Và khi lo sợ như vậy khiến các cơ không tuỳ ý gây căng thẳng khiến khó hoặc không giao hợp được. Khi chứng co đau âm đạo cản trở việc giao hợp hoặc làm khó chịu thì cả hai vợ chồng không nên giao hợp nữa mà nên xem xét lại mối quan hệ và tình cảm của nhau.Nếu mối quan hệ đã được thiết lập, cả hai đều muốn giao hợp mà chứng co đau âm đạo vẫn còn, lúc ấy cần đi bác sĩ để khám và điều trị.Vấn đề đàn ôngChứng nhược dương:Là tình trạng mà dương vật không thể đạt đủ độ cương cứng lúc đưa vào âm đạo. Sự bất lực này có thể do tình cảm hoặc tâm lý gây ra (bao gồm việc thiếu hấp dẫn của một người hoặc các vấn đề do thể lực gây ra). Khoảng 50% đàn ông cho biết thỉnh thoảng họ gặp khó khăn trong việc cương cứng mà nguyên nhân phổ biến là do sự mệt mỏi, căng thẳng hay phiền muộn，tác dụng cua rượu hay sự thiếu hấp dẫn, đặc biệt là sự nhàm chán.Chứng nhược dương kinh niên hoặc lâu dài ở đàn ông do các nguyên nhân tâm lý và tình cảm. Mãi đến 15 năm trở lại đây, hầu hết chứng nhược dương lâu dài ở đàn ông đều được cho là do tâm lý. Nhưng sự tiến bộ về các kỹ thuật chẩn đoán bệnh thì đó còn là các vấn để về thể lý, mà xem ra ngày càng nhiều.Việc điều trị cần xem xét người đó bị nhược dương là do các yếu tố tâm lý hay bệnh lý. Nếu do các vấn đề tâm lý, họ sẽ được tham vấn để giải toả những ức chế tâm lý, bao gồm cả những thực hành việc kích thích tình dục giữa hai người. Còn nếu do các chứng bệnh đã khiến họ mất khả năng cương cứng, trong đó bao gồm cả việc cần kiêng cữ rượu.Những vấn đề xuất tinhVấn đề xuất tinh của đàn ông có hai dạng: Dạng xuất tinh sớm được xem là rất phổ biến, và dạng xuất tinh chậm thường ít được gặp hơn. Cả hai dạng này thường do yếu tố tâm lý, tình cảm và cũng có thể thiếu kinh nghiệm gây ra. Các vấn đề xuất

tinh khác, như không có tinh dịch trong khi phóng tinh hay xuất tinh vào bàng quang (sự xuất tinh nghịch) thường do yếu tố cơ thể gây ra.Xuất tinh sớm:Được hiểu là đàn ông có cực khoái và xuất tinh trước khi họ có thể giao hợp đủ thời gian để thoả mãn người vợ. Vấn đề là người đàn ông không có khả năng kiểm soát và trì hoãn việc phóng tinh. Điều này có thể gây khó chịu cho đàn ông vì khi xuất tinh như vậy, họ sớm ngưng việc giao hợp ngay khi vừa đưa dương vật vào âm đạo.Việc đàn ông chứng xuất tinh sớm được thực hiện qua các bài tập nhằm giúp người đàn ông cảm nhận cảm giác khi cực khoái sắp đến để kiểm soát và trì hoãn cơn cực khoái của mình bằng cách tạm ngừng sự kích thích dương vật cho đến khi cảm giác lắng xuống.Nếu sự xuất tinh sớm phát triển trong mối quan hệ tình dục thoả mãn trước, nó có thể là dấu hiệu của những vấn đề khác. Đôi vợ chồng cần nói chuyện thẳng thắn với nhau về mối quan hệ và bất kỳ vấn đề rắc rối nào mà họ gặp phải. Việc tham vấn và điều trị bằng tâm lý cũng giúp ích rất nhiều.Xuất tinh chậm:Xuất tinh chậm là trạng thái mà đàn ông có thể xuất tinh trong một số điều kiện nào đó, nhưng không thể hoặc khó xuất tinh trong những điều kiện khác. Sự xuất tinh chậm thường có những nguyên nhân tâm lý hay tình cảm hơn là nguyên nhân thể lực.Ước khoảng 1 đến 2% đàn ông phàn nàn khó xuất tinh trong khi giao hợp. Họ thường sẽ đạt đến cực khoái và xuất tinh trong thủ dâm hoặc trong khúc dạo đầu. Tuy nhiên trong giao hợp, họ có thể duy trì cương cứng trong 30 phút đến một giờ hoặc có khi lâu hơn nữa mà không có xuất tinh. Giao hợp chấm dứt khi họ mệt mỏi hoặc hết cương mà không đạt được sự cực khoái.Việc điều trị các vấn đề sinh lýĐiều trị sinh lý được nhiều là giải quyết các vấn đề thuộc về chức năng tình dục, nó tương tự như điều trị về tâm lý (tình cảm và tâm thần) mà sự điều trị đòi hỏi bệnh nhân phải thường xuyên đi khám và nói chuyện với người tư vấn hoặc người được đào tạo đặc biệt về vấn đề này.Hiệu quả của việc điều trịDường như việc điều trị này rất có hiệu quả đối với các loại trục trặc thuộc nguyên do tâm lý và tình cảm, ít hiệu quả hơn với những dạng khác. Sự điều trị này không có hiệu quả đối với vấn đề có nguyên nhân do cơ thể, trường hợp này phải được điều trị bằng thuốc.Thời điểm cần điều trị

Người ta thường cần điều trị khi có khó khăn về sinh hoạt tình dục mà tự họ không tự giải quyết được, tạo nên vấn đề nghiêm trọng hoặc làm cho họ khổ sở. Một số người tuy cảm thấy tạm bằng lòng với cuộc sống và mối quan hệ tình dục của mình nhưng họ vẫn tìm đến các liệu pháp sinh lý nhằm học hỏi và cải thiện thêm. Những trục trặc về sinh hoạt tình dục là rất thường gặp, nhưng đa số không chịu đi điều trị, phần do không thích, phần do không đủ khả năng chi trả phí tổn.Đôi khi, cũng do khó mà biềt cách điều trị nào là đúng và cần. Ví dụ đôi vợ chồng cưới nhau 15 năm về trước và có mối quan hệ tình dục tốt đẹp, giờ bỗng có trục trặc, thì không rõ đó là do những khó khăn khác hay do những áp lực trong mối quan hệ, hoặc do vấn đề thuốc men, hay chủ yếu là do họ có vấn để trong tình dục? Việc đánh giá này phải dành cho các bác sĩ, những nhà liệu pháp.Khi có sự trục trặc tình dục mà họ chưa rõ nguyên nhân, họ có thể tự giúp mình theo các bước sau đây:

- Cùng trao đổi với bạn tình.- Nếu hai người cảm thấy có thể giải quyết vấn đề thì cả hai cần có thời gian.- Hãy bàn luận với một người mà bạn tín nhiệm và có kinh nghiệm về vấn đề

này.- Tìm mua sách báo đề cập về vấn đề này.

Nếu bạn nghĩ cần đến sự giúp đỡ chuyên môn, hãy làm theo những bước sau đây:- Hãy gặp bác sĩ để kiểm tra sức khỏe, kiểm tra về vấn đề thuốc men đang sử

dụng.- Gặp chuyên viên tâm lý hay nhà tư vấn nếu có những vấn đề khác trong cuộc

sống hay trong quan hệ có thể ảnh hưởng đến quan hệ tình dục.- Gặp nhà liệu pháp về vấn đề sinh lý.

Có nhiều cách điều trị chất lượng cao có ích cho cả việc chữa trị và cải thiện mối quan hệ tình dục. Cá nhân lẫn cặp vợ chồng thường có thể giải quyết vấn đề bằng cách tham khảo sách vở các nhà tư vấn, bạn bè.Dạng điều trị hiện đang cóViệc điều trị các vấn đề về sinh lý hiện đang có sẵn thuộc các lãnh vực sau đây:

- Thông tin và giáo dục về giới tính.- Huấn luyện kỹ năng giao tiếp (để sử dụng với người bạn tình).- Những bài tập nhằm làm giảm lo âu về khả năng tình dục.- Những bài tập giúp cảm nhận rõ hơn những cách cảm thụ cảm khoái và tình

dục.- Những bài tập thực hành sự kích thích cảm khoái và tình dục. Tìm hiểu về sự

cực khoái.Những biến dạng bình thường và khác thường trong hành vi tính dục.

Phần này đề cập qua một số biến dạng trong hành vi tính dục, một số là bình thường và một số là khá hiếm hoi. Nhiều hành vi không được xã hội tán thưởng hoặc được xem là bất hợp pháp. Tuy nhiên, một số là thông thường, và nhiều người mường tượng về những hành vi này. Chúng ta có thể tự do nghĩ và tưởng tượng về bất cứ điều gì mà chúng ta ưng ý và không nhất thiết phải hành động dựa theo sự tưởng tượng của mình (hoặc ngay cả nói với bất kỳ người nào khác). Nhưng khi các hành vi này được thực hiện thì điều quan trọng là phải biết trước những hậu quả có thể xảy ra.Một số là bất hợp pháp, rất có hại cho các nạn nhân - sự loạn luân, sự gạ gẫm trẻ em, hãm hiếp, và sự quấy rối tình dục ở người lớn.

MỘT SỐ DỊ DẠNG CỦA HỆ SINH SẢNMột số đứa trẻ, khi mới sinh ra đã có bộ phận sinh dục không được phát triển đầy đủ, phần này trình bày thông tin căn bản về cấu trúc dị dạng phổ biến của hệ sinh sản. Tình trạng dị dạng hầu hết đều không đáng kể và dễ dàng khắc phục bằng phẫu thuật, giúp trẻ lớn lên và có thể sinh hoạt tình dục.Tuy nhiên, mặc dù hiếm, nhưng có vài trường hợp trẻ sinh ra không có đầy đủ bộ phận sinh dục, hoặc có cùng cả hai bộ phận gồm nam lẫn nữ. Điều này có thể do gen di truyền, nhiễm chất hoá học, hoặc có vấn đề về hoóc-môn của người mẹ ảnh hưởng đến thai nhi trong thời kỳ phát triển.Hai trong nhiều điều kiện về gen di truyền nổi bật nhất là hội chứng Klinefelter ở nam và hội chứng Turner ở nữ, nam và nữ đều bị vô sinh nếu nam không có tinh hoàn và nữ không có buồng trứng.Mặc dù với những hội chứng này hoặc điều kiện tương tự khác, vô sinh luôn luôn thuộc về vấn đề về sức khoẻ và người ta vẫn có thể sinh hoạt tình dục bình thường nhưng cần phải có trị liệu bằng hoóc-môn suốt đời.Tinh hoàn không sa xuốngLà tình huống không thấy tinh hoàn trong bìu dái của trẻ trai hay phái nam. Trong thời kỳ phát triển phôi，tinh hoàn ở trong bụng và nhiều trường hợp tinh hoàn sa xuống trước khi đứa trẻ sinh ra, khoảng 3% bé trai sinh ra không có tinh hoàn trong bìu. Hầu hết ở những bé này, tinh hoàn sẽ sa xuống trong vài tuần lễ đầu sau khi được sinh ra nhưng vẫn có khoảng dưới 1% cần được phẫu thuật.Một số trường hợp hiếm nữa là không có hoặc chỉ có độc nhất một tinh hoàn. Nhưng một tinh hoàn được cho là đủ sản sinh hoóc-môn cần thiết để thụ tinh, nhưng nếu không có tinh hoàn sẽ vô sinh và cần được điều trị bằng hoóc-môn suốt đời.Tật lỗ niệu đạo lệch dưới (Hypospadias)

Là một tình trạng mà sự phát triển dương vật không hoàn chỉnh. Đứa bé không đi tiểu ở đầu mà tiểu xuyên qua lỗ nhỏ dọc theo cạnh dưới dương vật. Vấn đề này hiếm và có thể điều trị sớm bằng phẫu thuật. Tuy nhiên, nó không ảnh hưởng đến tình trạng hay khả năng sinh hoạt tình dục ở tuổi trưởng thành. Có điều, tật này sẽ làm cho tinh trùng không thoát ra đúng ở đầu mà thoát ra ở lỗ cạnh và trường hợp nghiêm trọng khác là dương vật bị uốn cong ra trước, không thẳng lại được khi cương.Trường hợp khác, bộ phận sinh dục của bé trai cũng giống như bé gái. Những trường hợp này đều có thể điều trị được bằng phẫu thuật.

Thiếu âm đạo bẩm sinh (congenital absence of a vagina)Trường hợp hiếm là bé gái có bộ phận sinh dục xuất hiện như bé trai. Nguyên nhân thông thường là hoóc-môn nam tăng quá mức trong thời kỳ phát triển bào thai. Trong trường hợp này, âm đạo bị đóng kín, và thay vào đó là bìu dái. Âm vật lớn và xuất hiện một dương vật bé, tuy vậy bộ phận sinh dục bên trong thuộc hệ sinh sản như tử cung và buồng trứng vẫn bình thường. Trường hợp này cần phẫu thuật để giảm kích cỡ âm vật và mở âm đạo bị bít kín và nếu cần, điều trị bằng các hoóc-môn nữ.Màng trinh không tạo lỗMàng trinh là một màng mỏng，che một phần lối vào âm đạo. Thỉnh thoảng một bé gái sinh ra có màng trinh không tạo lỗ, nghĩa là màng trinh không có một hay nhiều lỗ nhỏ，để lúc bắt đầu giao hợp, màng trinh không dãn hoặc rách, và việc hành kinh gặp khó khăn vì máu không thoát ra được. Cần phẫu thuật (tiểu phẫu) để tạo lỗ.Lưỡng tínhVấn đề lưỡng tính được hình thành khi trẻ được sinh ra có cả hai giới tính nam và nữ. Đây là tình trạng hiếm. Khi đứa bé mới sinh ra có cả âm đạo và dương vật, hay nói khác đi đứa bé có bộ phận sinh dục ngoài của một giới tính và bộ phận sinh sản trong của một giới tính khác. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do di truyền hay hooc-môn. Có điều, nền y học tân tiến ngày nay có thể giải quyết được bằng phẫu thuật và liệu pháp hooc-môn để phát triển thành nam hoặc nữ và sống một cuộc sống bình thường.Giải pháp giúp trẻ phát triển đúng giới tính được quyết định bằng xét nghiệm nhiễm sắc thể, hooc-môn, và hệ sinh sản trong lẫn ngoài. Bộ phận sinh dục ngoài của trẻ sơ sinh có thể lẫn lộn, cả khi trẻ phát triển giới tính bình thường. Vấn đề tuy gây phiền muộn cho cha mẹ nhưng có thể giải quyết ổn thỏa nếu được thực hiện sớm ngay sau khi sinh (trong vòng tháng đầu).

HOOC-MÔN VÀ NHỮNG HIỆU QUẢ TRÊN HỆ SINH SẢN

HOOC-MÔN LÀ GÌ VÀ CHÚNG HOẠT ĐỘNG RA SAO?Hooc-môn là những chất do các tuyến nội tiết tiết ra, gồm tuyến yên, tuyến giáp và tuyến thượng thận, sản sinh các hooc-môn tác động tiến trình phát triển của cơ thể. Ở đây chỉ bàn đến các hooc-môn tác động đến sự phát triển và thực hiện chức năng của các cơ quan giới tính và sinh sản - trước khi sinh và lúc dậy thì. Chúng điều hành các đặc điểm giới tính phụ như lông mu và vú, cũng như chu kỳ kinh và khả năng sinh sản của cả hai giới.Các hooc-môn giới tính được sản sinh bởi các tuyến sinh dục (buồng trứng và tinh hoàn). Ở cả nam và nữ, các tuyến này sản sinh ra ba loại hooc-môn, nhưng ở nữ, lượng estrogen và progesterone cao hơn, còn ở nam lượng Testosteron cao hơn. Hai loại hooc- môn khác được sản sinh bởi tuyến thượng thận của cả hai giới tính (aldosterone và androsterone) cùng với testosterone, tạo nên nhóm được gọi là các androgen được định vị ở não), để rồi được cấu tạo dưới đồi hướng dẫn (một phần của não), gửi các chất được gọi là các nhân tố giải phóng cho tuyến yên.Sự sản sinh các hooc-môn giới tính và những nhiệm vụ khác của các tuyến sinh dục được điều khiển bởi tuyến yên trong não, lần lượt được hướng dẫn bởi cấu tạo dưới đồi (bộ phận của não) và gửi các chất gọi là nhân tố phóng thích đến cho tuyến yên. Sự liên hệ giữa cấu tạo dưới đồi, tuyến yên, các tuyến sinh dục, tuyến thượng thận và cặp vú ở nữ giới được liên hệ rất chặt chẽ với nhau.Hai trong số các hooc-môn của tuyến yên, FSH (hooc-môn kích thích nang) và LH (hooc-môn tạo hoàng thể) được gọi các chất hướng sinh dục vì chúng ảnh hưởng trực tiếp đến các tuyến sinh dục. FSH kích thích hai buồng trứng sinh ra noãn và estrogen, và kích thích hai tinh hoàn để phát triển tinh trùng. LH, còn gọi là ICSH (hooc-môn kích thích tế bào khe) ở nam, làm tăng tiến việc rụng trứng ở nữ và sản sinh testosterone ở nam.Sự phóng thích các hooc-môn ở nam có phần tương đối ổn định nhưng ở nữ thì các mức hooc- môn thay đổi suốt chu kỳ kinh nguyệt, với các mức FSH được phóng thích cao hơn trong nửa chu kỳ đầu và các mức LH cao hơn ngày trước khi trứng rụng. Điều này có nghĩa là estrogen cao hơn trong nửa chu kỳ đầu và progesterone cao hơn trong nửa chu kỳ sau.Corticotropin kích thích vỏ thượng thận để sản sinh aldosterone và androsterone. Prolactin kích thích vú để sản sinh sữa. Nhân tố ức chế prolactin, nếu phụ nữ không mang thai hay cho con bú.Các hooc-môn tương tác theo một chu trình phức tạp với cấu tạo dưới đồi và tuyến yên. Cấu tạo dưới đồi phát các tín hiệu để cần phóng thích những loại hooc-môn nào tuỳ theo tình trạng chuyển hoá của hooc-môn đó và cải thiện sự cân bằng hợp lý

các hooc-môn theo giới tính và tuổi tác. Các phương diện khác về sức khoẻ và lối sống của con người, bao gồm sự dinh dưỡng, tập thể dục, việc tiêu thụ rượu và việc dùng các loại dược phẩm, ảnh hưởng đến đường lối mà trong đó các hooc-môn giới tính được chuyển hoá. Ngoài ra, tất cả hooc-môn giới tính đều tương tự về kết cấu hoá học, và cơ thể có thể chuyển đổi từ hooc-môn này qua hooc-môn khác dưới sự điều khiển của cấu tạo dưới đồi.

GIỚI TÍNH – SỰ PHÁT TRIỂN TRƯỚC KHI SINHGiới tính của con người được quyết định ở thời điểm thụ thai do việc tinh trứng của nữ giới với tinh trùng. Nếu tinh trùng mang nhiễm sắc thể X sẽ là nữ, còn nếu mang nhiễm sắc thể Y sẽ là nam.Trong 40 ngày đầu phát triển các cơ quan của phôi nam và nữ không khác nhau, mỗi giới có một chóp mô để phát triển các cơ quan giới tính. Bốn mươi ngày kế tiếp, phôi nam bắt đầu phát triển tinh hoàn từ cùng loại mô để tạo thành buồng trứng ở nữ. Giai đoạn dị biệt giới tính bắt đầu.Các tuyến sinh dục của bào thai chưa sinh ra sẽ sản sinh các hooc-môn hướng dẫn cơ thể phát triển hệ sinh dục nữ hay nam. Hai bộ cơ quan tiến triển từ cùng các mô để có những cơ quan tương ứng.Bộ phận sinh dục trongHình vẽ cho thấy bộ phận sinh dục đầu tiên ở thai nhi lúc được sáu tuần và phương cách chúng phát triển khác nhau trong bào thai nam, nữ.Phôi trong vài tuần đầu của đời sống phát triển hai bộ ống. Ống Mullerian và ống Wolffian, làm công việc như những quả thận sơ khai cho tới khi hệ thống thận tinh vi hơn phát triển. Các cơ quan sinh sản trong của nam và nữ được phát triển từ những ống ban sơ này. Ở nữ, ống Mullerian trở thành hai vòi trứng, tử cung và phần trên của âm đạo. Ông Wolffian ngừng phát triển, chỉ giữ lại một ít ở người nữ trưởng thành. Một số nhỏ mô trở thành tuyến tiền liệt ở nam được tìm thấy ở lỗ bàng quang của nữ.Ở nam giới, ống Wolffian phát triển thành ống dẫn tinh, mao tinh hoàn, túi tinh dịch và ống phóng tinh. Ống Mullerian không phát triển và một vài dấu vết của ống còn lại nơi người nam trưởng thành, một ít mô khác nữa được gọi là u nang hay túi bầu dục tuyến tiền liệt.Ở thai nhi nam tinh hoàn phát triển trong bụng mẹ. Trong vài tuần lễ sau cùng trước khi sinh, tinh hoàn ra khỏi bụng mẹ để xuống bìu, nhưng cũng có khi vài tuần sau khi sinh tinh hoàn mới sa xuống.Bộ phận sinh dục ngoàiMặc dù bộ phận sinh dục nữ và nam trưởng thành nhưng chúng xuất hiện rất khác nhau ở mỗi người. Tuy chúng phát triển từ các mô phôi giống nhau.

Mấu của bộ phận sinh dục lớn lên thành đầu dương vật của nam và đầu âm vật của nữ. Nếp gấp sinh dục trở thành hai mép nhỏ và cũng là lối vào âm đạo của nữ. Ở nam, nó tạo thành đáy của dương vật, và đường thoát nước tiểu.Da tạo nên hai mép lớn ở nữ thì ở nam dính lại thành bìu dái.Sự trưởng thành giới tínhHooc-môn hướng dẫn và kiểm soát những thay đổi cơ thể của thanh thiếu niên khi gái và trai trưởng thành phải mất vài năm. Chiều cao và thể trạng của thanh thiếu niên còn chịu tác động của yếu tố di truyền và môi trường.Tuổi dậy thì bắt đầu từ việc sản sinh tăng LH và FSH trong tuyến yên, kích thích các tuyến sinh dục sản sinh tăng các hooc-môn. Sự gia tăng này thực sự từ chín đến mười một tuổi ở cả trai và gái, nhưng trẻ gái trưởng thành nhanh hơn, ở tuổi mười hai, mười ba, sớm hơn trẻ trai hai nam. Tuổi thanh niên là giai đoạn rất quan trọng về mặt xã hội, nhưng không ảnh hưởng đến sức khoẻ, khả năng sinh sản và hình dạng của họ.Các đặc điểm giới tính phụTuổi dậy thì quá trình cho sự chín muồi giới tính sau khi cả nữ và nam có khả năng sinh dục và sinh sản. Tuổi dậy thì cũng đem đến nhiều thay đổi khác về kích thước và hình dạng mà không quan hệ trực tiếp đến bộ phận sinh dục hay khả năng sinh sản. Điều này gọi là các đặc điểm giới tính phụ bao gồm nhiều thứ, như lông ở mặt, lông mu. Ở tuổi thơ, trẻ trai và trẻ gái tương tự nhau về hình dáng và kích thước, nhưng đến tuổi dậy thì, những đặc điểm giới tính phụ bắt đầu phát triển tạo nên những dị biệt để có thể phân biệt được nam hay nữ trưởng thành.Thường lúc trưởng thành nam nặng hơn nữ dù rằng cá biệt có khi nữ nặng hơn nam.Nét mặt: Cương quyết hơn, mặt dài hơn, đầu (trước đến sau) dài hơnCổ: Dầy hơn, dài hơn, thanh quản lớn hơn 1/3.Vai: Rộng hơn, vuông hdn.Ngực: Lớn hơn ở mỗi kích thước.Lông: Rõ hơn, đặc biệt ở ngực và tay.Vú: Ít nở nang về kích thước.Cơ bắp: lớn hơn, rõ hơn.Bàn tay： Dài hơn, dầy hơn (góc tay khuỷu thẳng).Lông mu: Mọc nhiều ở vị trí tạo hình tam giác.Hông: Hẹp hơn.Tay và chân: Lớn hơn, ngón tay, chân mạnh hơn và tròn đầu.Bắp đùi: Có hình trụ với cơ bắp nhô cao.Chân: Dài hơn, bắp chân phồng to.

Góc của bắp đùi và chân như góc của khuỷu tay thẳng tạo thành đường thẳng từ bắp đùi tới mắt cá.Đàn bà： Thấp và nhẹ ký hơn đàn ông.Tóc: Dài hơn.Lông mặt: Rất mỏng, thường chỉ có thể nhận biết trong vài năm sau.Nét mặt: Sắc hơn, tròn hơn, đầu nhỏ và tròn hơn.Cổ: ngắn hơn, tròn hơn, thanh quản nhỏ hơn. Vai: Xuôi và tròn hơn.Ngực: Nhỏ hơn, hẹp hơn.Lông cơ thế: Rất mịn và mỏng.Vú: Nhô cao, núm vú phát triển với quầng thâm bao quanh.Cơ bắp: Lớn nằm dưới lớp mỡ.Cánh tay: Góc khuỷu tay cong.Lông mu: Tạo đường thẳng ngay trên đỉnh.Hông: Rộng hơn，tròn hơn.Tay và chân: Nhỏ và hẹp hơn.Bắp đùi: ở trên rộng lớn và chiều dài ngắn hơn.Chân: Ngắn hơn với những đường nét mềm mại hơn.Góc của bắp đùi và chân cũng như góc của khuỷu tay thường hơi cong ở thành góc và ở đầu gối. Những thay đổi tâm lý và tình cảmNgoài những thay đổi về cơ thể, tuổi thành niên trải qua khá nhiều những thay đổi tình cảm và tâm lý. Tuổi thành niên được ví đến như thời kỳ nông nổi hay thay đổi, cố gắng tự lập tách rời khỏi cha mẹ và các thành viên khác trong gia đình. Những thay đổi này một phần do mức gia tăng của các hooc-môn, một phần do các yếu tố xã hội và môi trường. Các vai trò và những kỳ vọng xã hội thay đổi nhanh chóng lúc nam và nữ trưởng thành tạo nên áp lực để đối xử khác trước và bắt đầu thể hiện trách nhiệm như người trưởng thành. Hơn nữa, sự trưởng thành và sự sung mãn tình dục tạo nên những cơ hội và phương cách mới khi quan hệ với những người khác.Chu kỳ kinh nguyệtNói đến chu kỳ kinh nguyệt là nói đến sự thay đổi hàng tháng ở bộ phận sinh dục nữ trưởng thành để làm cho nữ có khả năng sinh sản và hàng tháng xuất huyết ở âm đạo. Chu kỳ này được cấu tạo dưới đồi điều khiển nhờ tiết ra các nhân tố và do các hooc-môn của tuyến yên và buồng trứng.Kinh nguyệt bắt đầu vào ngày thứ nhất khi hành kinh và trung bình là 28 ngày, chu kỳ kinh nguyệt luôn thay đổi nhưng trên 90% diễn ra giữa 25 ngày và 35 ngày. Thời gian ra máu thay đổi từ 3 đến 5 ngày với lượng máu chừng vài thìa.

Chu kỳ kinh nguyệt chia làm 3 phần:1. Giai đoạn nang trưởng thành, tế bào noãn trứng chín muồi ở buồng trứng (noãn sào) và xuống tử cung chuẩn bị tiếp nhận trứng.2. Giai đoạn rụng trứng khi noãn được phóng thích khỏi buồng trứng.3. Giai đoạn tạo thành hoàng thể.Hoàng thể là thể sản sinh hooc-môn tạm thời (progesterone và estrogen) được tạo ra ở mỗi chu kỳ kinh. Nó phát triển từ các tế bào lót nang trứng sau khi nang vỡ noãn (trứng) được phóng thích. Vào cuối chu kỳ kinh, hoàng thể chết đi và niêm tử cung bị tróc ra khi hành kinh, trừ khi trứng được thụ tinh thì hoàng thể tiếp tục cung cấp các hooc-môn cho ba tháng đầu của thai kỳ.Chu kỳ bắt đầu khi estogen ở các mức thấp lúc hành kinh làm cho tuyến yên phóng thích FSH để rồi FSH làm cho một số nang trong buồng trứng bắt đầu trưởng thành. Các nang trưởng thành sản sinh estrogen ， làm tăng lượng hooc-môn lưu chuyển trong cơ thể. Cuối cùng một hay hai nang tiếp tục phát triển và chín，sản sinh nhiều estrogen hơn ，và giữ các nang không hoạt động. Vào khoảng giữa chu kỳ, ngay trước khi rụng trứng, estrogen ở mức cao nhất và khiến tuyến yên phóng thích một loạt LH, hooc-môn kích thích sự rụng trứng. Sau khi trứng rụng, các tế bào lót nang tiếp tục sinh sản estrogen và dưới ảnh hưởng của LH, bắt đầu sản sinh progesterone. Một nhóm nhỏ tế bào này phủ lên màu vàng nhạt được gọi là hoàng thể. Nếu noãn (trứng) không được thụ tinh chu kỳ sẽ tiếp tục, mức LH giảm dần và cuối cùng hoàng thể ngưng sản xuất các hooc-môn và bắt đầu teo lại. Ở thời điểm estrogen và progesterone hạ thấp, kỳ kinh bắt đầu.Sự thụ thai chỉ có thể xảy ra trong hai mươi bốn giờ sau khi rụng trứng, trứng sẽ đi theo vòi trứng đến tử cung. Nếu trứng thụ tinh, nó sẽ bám vào niêm mạc tử cung và thể vàng tiếp tục tiết ra progesterone tức là bắt đầu mang thai, một bộ phận hooc-môn hoàn toàn mới thay đổi để chuẩn bị cho cơ thể để yểm trợ cho bào thai lớn lên.Có nhiều thay đổi ở phụ nữ vào kỳ Kinh và nhiều yếu tố như sức khoẻ tổng quát, dinh dưõng, tập thể dục và căng thẳng thần kinh có thể ảnh hưởng kỳ kinh.Thời kỳ mãn kinhThời kỳ mãn kinh là nói đến việc chấm dứt kinh nguyệt ở phụ nữ，thường xảy ra ở độ tuổi 45 đến 55. Đó là dấu hiệu của một loạt thay đổi lớn ở phụ nữ mà ta gọi đó là thời kỳ suy yếu. Khi chu kỳ kinh chấm dứt, phụ nữ không còn thấy kinh hằng tháng và không còn khả năng mang thai. Thời kỳ mãn kinh đưa đến những thay đổi về hooc-môn, trước hết buồng trứng giảm sản sinh estrogen. Những thay đổi này diễn ra vài năm trước khi hết kinh. Chớm đến tuổi 40. hầu hết phụ nữ giảm khả năng sinh sản, ví dụ như ít trứng trưởng thành hơn, mức estrogen thấp hơn.

Những thay đổi do thiếu sự cân bằng hooc-môn xảy ra trong thời kỳ mãn kinh tạo ra những rối loạn tạm thời về tâm, thể lý của người phụ nữ. Triệu chứng thường thấy là chứng nóng bừng và khô âm đạo. Có điều, hơn phân nửa phụ nữ chỉ có những triệu chứng nhẹ, và một số ít cho biết rằng họ không cảm thấy gì.Mức estrogen thấp sau kỳ mãn kinh ảnh hưởng các phần khác của cơ thể cũng như hệ sinh sản. Khả năng hấp thụ các canxi của cơ thể giảm, và phụ nữ cần tăng cường canxi trong khẩu phần ăn để tránh chứng loãng xương, vì nó dễ làm gãy xương.Chứng suy giảm ở phái namCơ thể cả nam lẫn nữ đều thay đổi khi họ đã về già nhưng phái nam không có nhiều thay đổi về khả năng sinh sản như việc mãn kinh ở phụ nữ. Đàn ông duy trì khả năng sinh sản suốt đời, nhưng khả năng này (số lượng và chất lượng tinh dịch) không còn sung mãn như khi họ còn trẻ, chẳng hạn cần nhiều kích thích hơn mới đạt được sự cương cứng, và việc đạt cực khoái cũng chậm hơn.Các hooc-môn và hành vi tính dụcSự liên hệ giữa hooc-môn và hành vi tính dục ở người chưa được hiểu biết rõ ràng, ở loài động vật cấp thấp, hooc-môn dường như là nguyên nhân gây nên động tác rập nhau, nhưng ở người thì tình trạng có nhiều phức tạp. Mặc dù hooc-môn cần thiết cho việc thực hiện chức năng tính dục nhưng nó còn chịu ảnh hưởng của việc giáo dục, nền văn hoá, sự quan hệ và môi trường là những tác động quan trọng hơn trên hành vi tính dục của con người. Dấu hiệu về tác dụng của hooc-môn đối với hành vi tính dục bao gồm một số sự đáp ứng tự động và không ý thức như xuất tinh trong giấc ngủ (mộng tinh) ở đàn ông.Không riêng một hooc-môn nào được xác định như nguyên nhân gây hưng phấn hay ham muốn tình dục, mặc dù xem ra testosterone có liên quan tới ham muốn tình dục và cảm thụ ở nam, nữ. Sự bổ sung testosterone có thể duy trì sự ham muốn và khả năng tính dục. Nhưng dẫu sao, chưa hẳn việc tăng cường hooc-môn đã có thể làm gia tăng ham muốn tình dục.Ở lớp trẻ, các hooc-môn sinh dục rất cần để đưa đến tuổi dậy thì và sự trưởng thành sinh dục cho họ. Các hooc-môn là điều kiện cần (nhưng chưa đủ) để phát triển hành vi tính dục.

MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC CƠ QUAN SINH DỤC VÀ HỆ THẦN KINHHệ thần kinh đóng vai trò rất quan trọng trong hoạt động tình dục và hệ của đàn bà và đàn ông. Hệ này có trách nhiệm với sự cảm thụ và các tình cảm mà nhờ đó chúng ta nhận biết, về khả năng phản ứng của cơ thể để kích thích tình dục. Hệ thống tình dục và sinh sản của đàn ông và đàn bà có khác nhau và rất phức tạp như "hệ thống dây điện” liên hệ đến hai nhánh của hệ thần kinh. Phần của hệ thống đưa

các cảm thụ về não, và còn kiểm soát những đáp ứng có ý thức được gọi là nhánh xôma. Nhưng hầu hết những đáp ứng tình dục không nằm dưới sự kiềm soát của ý thức cá nhân mà thay vào đó, nó được kiếm soát bởi nhánh tự trị, là phần điều chỉnh tự động các sự việc như nhịp tim và áp lực máu. Vì thế, chúng ta không quyết định làm cương dương vật và bôi trơn âm đạo hoặc trực tiếp đạt cực khoái. Sự đáp ứng tình dục là một quá trình gián tiếp tuỳ thuộc sự kích thích qua các giác quan trên cơ thể như sờ mó, nhìn thấy hoặc tưởng tượng và cảm xúc. Bộ óc điều khiển những kích thích này đã dùng hệ thần kinh tự trị chuẩn bị các cơ quan sinh dục cho các hoạt động tình dục. So với quy định quanh co này điều đó không có gì ngạc nhiên, mối quan hệ tình dục thoả mãn đang phát triển là một việc làm phức tạp và cần có thời gian học hỏi.Bên trong hệ thần kinh tự trị, hai khu vực hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm kiểm soát các phần khác của việc đáp ứng tình dục. Sự đáp ứng của phái nữ dường như chỉ nằm dưới sự điều khiển của hệ giao cảm nhưng chu trình trọn vẹn của sự hưởng ứng tình dục ở đàn ông dường như cần cả hai hệ thống. Như sự cương cứng ở đàn ông rõ ràng là do hệ phó giao cảm kiểm soát và sự xuất tinh do hệ giao cảm điều khiển. Như vậy, nếu người đàn ông có vấn đề trầm trọng ở hệ thần kinh giao cảm đôi khi mất khả năng xuất tinh nhưng vẫn có thể cương cứng và ngược lại. Những chi tiết về hệ thần kinh như thế nào, ảnh hưởng của sự hưởng ứng tình dục ra sao vẫn chưa được biết rõ, mặc dù sự hiểu biết vấn đề này đang gia tăng nhanh chóng.Các nhân tố tâm lý và hooc-môn, cũng như các dấu hiệu ở hệ thần kinh đều được não bộ xử lý, và cả ba đều góp phần vào việc đáp ứng của cơ thể trước sự kích thích tình dục. 

SỰ KHÁC NHAU GIỮA NAM VÀ NỮ

TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC HIỂU RÕ SỨC KHOẺ VÀ GIỚI TÍNHHiểu rõ bộ phận sinh dục và hệ sinh sản của cả hai giới là nền tảng quan trọng của kiến thức liên quan đến vấn đề sức khoẻ và việc điều chỉnh sao cho sinh hoạt tình dục được mãn nguyện. Cơ quan sinh sản và hoóc-môn là thành phần quan trọng của sức khoẻ và điều hành toàn bộ đời sống chúng ta. Hơn nữa, nhiều vấn đề sức khoẻ của nam và nữ có liên quan tới hệ sinh sản. Hệ sinh sản - các vấn đề tương quan vượt hẳn các lý do phổ biến nhất, mà những phụ nữ mang thai muốn tìm sự săn sóc về y tế. Và những ca phẫu thuật phổ biến nhất trên thế giới đều được thực hiện ở hệ sinh sản.

SỰ KHÁC NHAU VỀ KÍCH CỠ VÀ HÌNH DẠNGVấn đề cơ quan sinh dục ngoài của mỗi người khác nhau về kích cỡ và hình dạng và những đặc điểm giới tính thứ yếu (như lông mu, vú và râu) là đề tài luôn gây quan taamm và tò mò đối với cả nam lẫn nữ ở tuổi dậy thì. Điều này có thể hiểu được, vì bộ phận sinh dục của họ đang lớn dần và luôn thay đổi và việc thắc mắc là chúng sẽ như thế nào khi người trưởng thành phát triển đầy đủ về giới tính.Thanh thiếu niên khám phá ra điều gì khi họ so sánh cơ thể, như thể có sự khác biệt đáng kể nơi từng người về kích cỡ, hình dạng và vẻ ngoài của bộ phận sinh dục cùng những đặc điểm giới tính thứ yếu.Ở phụ nữ, vú và âm hộ có nhiều kích cỡ và hình dạng. Ở đàn ông, có sự khác biệt về chiều dài, bề dày của dương vật, và kích cỡ cùng hình dạng của bìu dái. Ngoài ra, cũng có thể có nhiều đổi thay các bộ phận sinh dục theo thời gian.Ví dụ: Việc mang thai và sinh đẻ và làm thay đổi các cơ quan vùng tiểu khung của phụ nữ.Nếu không kể đến kích cỡ và hình dạng, tất cả bộ phận sinh dục đều có cùng các chức năng. Không có bộ phận sinh dục nào được xem là “hoàn hảo” hoặc “tốt nhất” hay cá biệt đặc trưng. Những gì được xem tuyệt vời hay hấp dẫn không là vấn đề thuộc thị hiếu của từng người, mà thường là，người mà ta quan tâm nhất thì xem ra hấp dẫn nhất. 

BỘ PHẬN SINH DỤC NỮVùng ngoài của bộ phận sinh dục nữ được gọi là âm hộ. Ở những phụ nữ trưởng thành, lông mu thô, xoăn, bao phủ cả vùng, lông mu thay đổi về số lượng và màu sắc, nhưng thường làm thành hình tam giác lộn ngược từ gò mu xuống. Các phần của âm hộ là các mép lớn (còn gọi là môi lớn hay môi ngoài) là những mô xếp đầy đặn tạo thành mái che bao bọc các bộ phận khác. Phía trong các mép lớn là bộ vành mô nhỏ hơn gọi là các mép nhỏ (còn gọi là môi nhỏ hay môi trong) che kín lối vào của âm đạo. Bình thường, các mép lớn và nhỏ che từng phần các cơ quan sinh dục ngoài. Khi giao hợp chúng tách hai ra, còn những lúc khác, khi ngồi, đứng hoặc nằm nghỉ, các mép khép lại bao quanh vùng phía trong, bảo vệ các mô nhạy cảm.Dưới gò mu là núm nhỏ, cực kỳ nhạy cảm được che phủ từng phần bởi một vành da tạo thành đỉnh của hai mép nhỏ. Khối u nhỏ này là âm vật, phần kích dục nhạy cảm nhất của người phụ nữ. Phần mô như cái nắp nhỏ trên gọi là nếp gấp da bao quanh âm vật.Trên âm vật là một dãy mô nhỏ gọi là thân âm vật, dài khoảng 25mm và dính vào đùi gắn với xương khung chậu. Giống như âm vật, cả hai vùng này đều được các mô xốp hoặc thể xốp tạo thành, nghĩa là khi chúng căng máu, rộng ra và nhạy cảm khi

được kích thích. Các hành tiền đình nằm ngay trong hai mép nhỏ cũng do mô xốp tạo nên. Phía dưới âm vật phụ nữ, có một lỗ nhỏ, đó là lỗ niệu đạo dùng để tiểu tiện.Dưới âm vật là ống tiểu. Ngay dưới ống tiểu là lỗ âm đạo. Màng trinh là một màng mỏng che một phần lỗ âm đạo. Ở nhiều cô gái, màng trinh che phần lớn lỗ âm đạo nhưng màng trinh này có thể hay bị rách dễ dàng do tập thể dục. Ở đa số các cô gái trẻ còn trinh, lỗ tự nhiên này vừa đủ rộng để có thể lồng vào một miếng bông hay một ngón tay. Ở lần giao hợp đầu tiên, màng trinh có thể bị giãn ra hoặc bị rách và chảy ít máu nếu lỗ đó quá nhỏ. Trong một vài trường hợp hiếm hoi, màng trinh có thể bít hoàn toàn. Nghĩa là，máu kỳ kinh không thể chảy bình thường được, có thể gây nên những vấn đề về sức khoẻ, nhưng bác sĩ phẫu thuật có thể giải quyết dễ dàng bằng cách tạo ra lỗ nhỏ ở màng trinh.Tuyến Bartholin là những tuyến nhỏ xíu nằm ngay dưới lỗ âm đạo, bên trong hai mép nhỏ. Tuyến này thường không được chú ý tới nhưng chúng tiết ra dịch nhờn khi phụ nữ được kích thích tình dục. Giữa lỗ âm đạo và hậu môn (lỗ trực tràng) là một khoảng ngắn rộng chừng 25mm gọi là đáy chậu. Toàn bộ mô trong âm hộ và vùng đáy chậu có nhiều mạch máu và dây thần kinh, nơi hết sức nhạy cảm. Hai mép lớn được tạo nên phần lớn là mỡ và được da che chơ. Hai mép nhỏ và các mặt khác của âm hộ đều là nơi nhạy cảm cao độ, được màng nhầy bao bọc, loại bề mặt mềm mại, ẩm giống như mặt trong miệng, mũi, và mí mắt.Dưới các mô vỏ (bên ngoài), cơ mu-cụt, hay xoang chắn xương chậu trải từ xương chậu phía trước tới xương cụt phía sau và nối với khung chậu thấp hơn ở hai bên. Đây là cơ chủ động mà phụ nữ có thể tự kiểm soát được，cũng là cơ nâng các lỗ ở trong âm hộ. Đó là cơ mà người phụ nữ thường sử dụng khi muốn khơi sự hoặc ngưng việc tiểu tiện, làm căng cơ để ngưng tiểu tiện và thắt chặt lỗ âm đạo. Cơ mu-cụt kiểm soát việc co thắt hay nới lỏng phần ngoài của âm đạo. Sau khi sinh nở và có tuổi, cơ này thường yếu đi, nhưng nếu tăng cường tập thể dục，nó vẫn có thể mạnh hơn.Nếu cơ mu-cụt mạnh và lỗ âm đạo khít sẽ làm tăng khoái cảm tình dục lúc giao hợp, cho cả nữ và nam. Nhiều trường hợp bị chứng tiểu tiện không kiềm chế được, nếu bị nhẹ có thể chữa trị bằng cách tăng cường sự săn chắc của cơ mu-cụt.Cơ quan sinh dục trongCác cơ quan sinh sản trong của nữ nằm trong phần bụng dưới, bao quanh bởi các xương chậu. Chúng được giữ trong khung chậu bằng nhiều dây chằng và cơ. Âm đạo (bộ phận thân thể của nữ nơi dương vật được đưa vào khi giao hợp) trải rộng từ cửa âm đạo tới cửa tử cung. Âm đạo thường có chiều dài khoảng 75mm, nhưng chiều dài này có thể tăng lên khi người nữ hứng tình, đến 1/2 âm đạo đầu được kiểm soát bởi

cơ mu-cụt, nhưng phần bên trong của âm đạo được lót bằng cơ mềm, và được kiểm soát bởi một phần hệ thống thần kinh khác. Dưới những điều kiện nào đó, nó có thể co thắt, nhưng các cơ của phần trong âm đạo không nằm dưới sự điều khiển của người phụ nữ. Mặt trong của âm đạo được phủ bơi màng nhầy, luôn giữ cho âm đạo được ẩm ướt và láng giống như phần trong của miệng. Âm đạo nằm bằng phẳng giống như ruột quả bóng rỗng với nhiều nếp gấp ở bề mặt, có thể mở rộng để tiếp nhận dương vật ở mọi kích cỡ khác nhau. Một vùng nhỏ trong âm đạo được gọi là điểm Grafenberg hay điểm G, nơi xem chừng nhạy cảm đặc biệt khi được kích thích.Trên âm đạo là tử cung, nơi bào thai phát triển lúc mang thai. Tử cung nằm sau bàng quang, phía trước ruột và trên trực tràng, trải rộng ra và co thắt lại tuỳ theo nó có chứa bào thai hay không. Tử cung là cơ quan cơ có hình như trái lê lộn ngược, ở phụ nữ chưa có con, nó dài khoảng 75mm và rộng chừng 50mm. Sau thời kỳ thai nghén, tử cung trở lại bình thường nhưng có phần lớn hơn trước đó.Trên tử cung được cấu tạo bằng ba lớp mô: màng tử cung là mặt ngoài; cơ tử cung là thành dày có thể tạo sức mạnh để tử cung co thắt khi sinh; và nội mạc tử cung là lớp các tế bào nền bên trong, mỗi tháng trong chu kỳ kinh nguyệt lớp tế bào này tróc ra khi hành kinh. Nội mạc tử cung được phục hồi mỗi tháng và cung cấp môi trường cho noãn thụ tinh, nếu phụ nữ có thai trong chu kỳ này.Ở đáy tử cung là cổ tử cung trải dài đến đỉnh âm đạo. Cổ này có lỗ, nối liền tử cung với âm đạo để từ đó tinh trùng có thể đi vào để thụ tinh noãn. Nó còn là lỗ để máu lúc hành kinh chảy ra mỗi tháng, đồng thời là nơi hài nhi đi qua lúc sinh. Nó là cơ quan cơ, nhỏ, trơn láng, có thể cảm thấy khi ngón tay khám âm đạo. Lỗ bên trong là cửa vào tử cung và lỗ bên ngoài là cửa vào âm đạo, giữa âm đạo và tử cung khá nhỏ, thường bị bít bởi dịch nhầy trong suốt chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ. Dịch nhầy loãng ra để tinh trùng đi qua cổ tử cung vào thời gian rụng trứng. Trong kỳ rụng trứng và thời kỳ có kinh, cổ tử cung mở ra và đây là thời điểm âm đạo dễ dàng bị nhiễm trùng, nhất là qua âm đạo nhiều sinh vật lạ lọt vào đến môi trường vô trùng của tử cung.Hai vòi Fallop là hai ống cơ dài khoảng 10cm ở hai bên từ tử cung đến hai buồng trứng. Nhiệm vụ của vòi là đưa noãn từ buồng trứng đến tử cung và chính ở bên trong vòi mà chúng được thụ tinh. Đầu ngoài của vòi Fallop，chỗ gần buồng trứng, được tua bao phủ, các mẩu tua này giúp dẫn trứng vào vòi sau khi nó trồi lên từ buồng trứng. Mặt trong của vòi Falop được lót các mao giống như lông để chuyển noãn xuống vòi.Hai buồng trứng là hai cơ quan có hình dạng như cái trứng, dài khoảng 3.75cm và rộng chừng 1.87cm. Các noãn được dự trữ trong hai buồng trứng của phụ nữ cho đến khi trưởng thành. Buồng trứng còn là bộ máy lớn sản sinh estrogen và

progesterone. Ngoài ra, chúng còn sản sinh một lượng nhỏ hooc-môn nam. Có hai phần đi vào buồng trứng: tủy được máu, các mạch bạch huyết, và mô liên kết tạo thành, và cỏ (nơi đó trứng được trữ trong các nang).Sau khi rụng trứng nang được chuyển thành hoàng thể, có nhiệm vụ tạm thời cung cấp hoóc-môn cần thiết cho thai kỳ đầu. Nếu sự thụ thai không xảy ra, hoàng thể này biến mất vào kỳ kinh tiếp theo.VúCặp vú được xem là đặc điểm giới tính thứ yếu của phụ nữ, giống như lông mu và các thay đổi khác của cơ thể, chúng phát triển lúc dậy thì. Vú thay đổi nhiều về kích thước, kết cấu, hình dạng, và vẻ bề ngoài. Giống như chiều cao của thân thể, kích cỡ của vú sẽ phát triển một phần do di truyền. Hầu hết các phần của vú được cấu tạo bởi các mô mỡ (như nhiều phụ nữ phát hiện là họ tăng hay sụt cân). Tuy nhiên mọi cặp vú đều hoạt động như nhau, chúng sản sinh ra sữa để nuôi con. Kích thước của vú hay núm vú không ảnh hưởng gì đến số lượng sữa nơi người mẹ.Các phần của vú là núm vú, nơi sữa chảy ra từ bầu vú khi người mẹ cho con bú, quầng vú là vòng tròn màu nâu đen trên da quanh núm vú và các tuyến vú có khả năng sinh ra sữa. Trên quầng thâm quanh vú có những u nhỏ có nhiệm vụ tiết ra chất dầu giữ cho da của núm vú luôn mềm mại. Sữa đi từ các tuyến vú qua các ống dẫn sữa đến núm vú. Nằm dưới núm vú có những cơ nhỏ có thể căng ra để núm vú dựng thẳng khi đáp ứng sự đụng chạm, sự lạnh giá hoặc sự kích thích tình dục. Ngoài vai trò sản sinh sữa, hai núm vú và cặp vú là vùng nhạy cảm cao độ trước sự kích thích tình dục và được xem là một bộ phận quan trọng của nét đẹp nữ giới.

BỘ PHẬN SINH DỤC NAMDương vật là bộ phận bên ngoài chủ yếu của nam giới, nó có chức năng sinh sản khi đưa tinh trùng vào âm đạo của nữ. Nó cũng là bộ phận tiểu tiện của đàn ông, giống như bộ phận sinh dục nữ, kích thước và hình dạng của dương vật cũng thay đổi tuỳ theo người. Ở người lớn, trong tình trạng mềm, hầu hết dương vật đo được khoảng 5,5 đến 9cm và khi cương cứng thì trung bình nó là 7 đến 12cm. Đường kính trung bình của dương vật là 2,5cm và khi cương cứng là 3cm. Kích thước dương vật của nam xem ra không liên quan gì đến chiều cao hay kích thước của các phần khác của cơ thể và cũng không thể đoán được kích thước của dương vật nếu chỉ căn cứ vào đặc tính của cơ thể. Tương tự như vú của nữ, kích thước không thể nói lên được khả năng sản sinh sữa để nuôi con, thì kích thước của dương vật cũng không nói lên được khả năng thụ tinh hay khả năng tình dục của họ.Ta thấy dương vật là một bộ phận rất phức tạp. Ở đáy, gốc được dính liền với các xương chậu. Phần dương vật đưa ra khỏi thân thể được gọi là thân. Nó được tạo

thành bởi hai phần của thể hang, nằm dọc theo đỉnh của dương vật và thể xốp trải ra tới đáy của thân và nở rộng ở chóp để trở thành đầu. Các thể hang là mô có nhiều khoảng trống dãn ra và căng máu trong lúc kích thích tình dục, làm cương cứng. Thể xốp cũng hoạt động như vậy nhưng đi đến cực điểm ít hơn. Quy đầu được làm tròn ở cuổi và có một lằn gơni là vành ở điểm nối với thân của dương vật. Niệu đạo, qua đó nước tiểu và tinh dịch đi ra khỏi cơ thể, đi lên tâm điểm của thể xốp đến lỗ tiểu (lỗ ngoại niệu đạo) ở đầu dương vật. Ba phần chủ yếu, mỗi phần được bao quanh trong mô sợi chắc, để khi các phần đó căng máu, dương vật cương lên, cứng khoẻ, vòi nước đang bị áp lực.Cơ quan sinh trongGồm: xương mu; Dẫn tinh; Niệu đạo; Thể Vành; Quy đầu; Da quy đầu; Lố niệu đạo ngoài :Tinh hoàn; Mào tinh hoàn; Bìu dái; Tuyến -niệu đạo; Tuyến Tiền liệt; ống phóng tinh; trực tràng; Túi tinh dịch; Bàng quang.Dương vậtGồm: Thể hang; Thể xốp; Niệu đạo; Mô sợi.Tinh hoànGồm: ống dẫn tinh; Các dây thần kinh và mạch máu; Mào tinh hoàn; Các tiểu quản chứa tinh dịch; ống nhỏ chứa tinh trùng (được kéo ra); Dây tinh.Bề mặt của dương vật được một lớp da mỏng bao bọc, nó sẽ bị nhăn nheo khi dương vật mềm và căng ra khi dương vật to ra và cương lên. Nam giới chưa được cắt bao quy đầu thì lớp da mềm này được gọi là bao quy đầu, bao bọc quy đầu khi dương vật mềm và có thể trượt lui và lột trần khi dương vật cương lên.Khi lớp da này được cắt bỏ, quy đầu hở ra khi dương vật cương cũng như không cương cứng. Dương vật có nhiều đầu mút thần kinh và cũng là nơi hết sức nhạy cảm kể cả khi kích thích cũng như khi đau đớn. Hầu hết phái nam cho biết quy đầu là nơi nhạy cảm nhất kế đến là mặt dưới dương vật, còn mặt trên thì ít nhạy cảm hơn. Bộ phận sinh dục ngoài khác là bìu dái, bên trong chứa tinh hoàn, mào tinh hoàn, và dây tinh. Bìu dái là túi mô được lớp da nhăn nheo và mềm bao bọc với một ít lông và nhiều tuyến mồ hôi. Tinh hoàn là bộ sản sinh tinh trùng được phát triển cùng loại mô trở thành buồng trứng của phái nữ. Bìu dái thường thay đổi kích thước và hình dạng để đáp ứng và phù hợp sức nóng và lạnh, nó còn đáp ứng cả cho việc kích thích tình dục.Tinh hoàn được bao bọc bởi cơ bìu，nó sẽ được kéo vào thân thể khi lạnh cũng như khi bị kích thích cực độ, lúc đó bìu dái sẽ săn chắc, nhỏ lại, nằm ngay sau dương vật. Trong điều kiện ấm áp hoặc nóng nực bìu sẽ dãn ra (gần như hiện tượng chảy xệ)

lớp da dãn ra và ít nhăn nheo hơn. Sự thay đổi ở bìu dái được điều hành tự động bởi hệ thần kinh, chứ không theo sự điều khiển ý thức của đàn ông.Người ta nghĩ rằng, sự thay đổi này nhằm đáp ứng nhiệt độ là một phần cơ chế của cơ thể để ổn định nhiệt độ của tinh hoàn. Sức nóng thái quá làm giảm khả năng sản sinh tinh trùng có chất lượng cao của tinh hoàn. Ở hầu hết phái nam, tinh hoàn trong bìu thường không đều nhau, bên trái treo thấp hơn bên phải, người ta cũng không rõ vì sao tinh hoàn cũng luôn hơi cong về phía bên trái.Bìu dái có nhiều đầu mút thần kinh và cũng nhạy cảm với sự kích thích cũng như đau đớn cùng dương vật. Nhiều người đàn ông cho biêt bìu nhạy cảm hơn quy đầu hoặc mặt dưới của dương vật nhưng nhạy cảm hơn trên đỉnh nhiều.Bộ phận sinh dục trongHệ sinh sản bên trong của nam giới cho thấy con đường phức tạp để cho tinh trùng đi từ tinh hoàn (nơi được sản sinh ra) lên đến khung chậu ngay dưới bàng quang, hướng về niệu đạo đến đoạn cuối cùng là dương vật. Dọc đường tinh trùng đi qua một vài cơ quan và chất dịch được bổ sung thêm.Khởi đầu, tinh trùng được tạo ra trong tinh hoàn. Là phó bản nam so với buồng trứng của nữ. Tinh hoàn là cơ quan trơn và chắc, có hình dạng giống như trứng, dài trung bình khoảng 4,375cm và chiều rộng khoảng 2,5cm. Ngoài việc sản sinh tinh trùng, tinh hoàn sản sinh testosterone, hoóc-môn của nam. Tinh trùng được cấu tạo trong các tiểu quản chứa tinh, những ngăn nhỏ trong tinh hoàn được tạo thành từ hệ thống ống cuộn (ước dài khoảng từ 30 đến 90cm trong mỗi tiểu quản). Người ta ước tính mỗi tinh hoàn chứa gần 800m các vi quản. Các tiểu quản chứa tinh rỗng hoàn toàn nằm trong dãy các ông dẫn ở đỉnh tinh hoàn để đưa tinh trùng đến mào tinh hoàn, cơ quan nhỏ dài khoảng 50mm dính vào ở mặt sau của mỗi tinh hoàn. Tinh trùng sống trong mào tinh hoàn khoảng hai tuần sau đó du hành qua từ 3 đến 6m hệ thống ống cuộn và phát triển đến trưởng thành.Từ mào tinh hoàn đến ống dẫn tinh, ống cơ mang tinh trùng từ bìu dái bên ngoài cơ thể vào khung chậu. Ống dẫn tinh, cùng với máu và các mạch bạch huyết, các dây thần kinh, và cơ bìu, tất cả được chứa trong dây tinh, nằm từ đỉnh mỗi bên bìu dái và đi qua các cơ khung chậu vào bụng dưới. Nếu lỗ nhỏ trong các cơ khung chậu bị căng hay dãn lớn, chứng thoát vị thường xảy ra ở đây. Ống dẫn tinh đi qua phía sau bàng quang, nơi túi tinh dịch nuôi dưỡng nó. Túi tinh dịch tiết ra dịch nhờn nuôi sống tinh trùng và có khoảng 60% tinh trùng trong tổng lượng tinh dịch phóng ra của đàn ông. Kế đó, ống dẫn tinh nuôi ống phóng tinh, ống chạy qua trung tâm tuyến tiền liệt. Tuyến này góp thêm chất dịch cho tinh dịch chứa tinh trùng, tạo nên khoảng 30% tổng dung lượng. Trong tuyến tiền liệt, ống phóng tinh thực hiện chức năng quan trọng vào lúc phóng tinh. Nó đóng kín lỗ bàng quang để sự phóng tinh

bắt buộc đi qua đường tiểu. Ống này thường bị tổn hại trong khi phẫu thuật làm rộng tuyến tiền liệt, gây ra sự xuất tinh nghịch đảo.Mỗi lần phóng tinh qua lỗ niệu đạo, tinh trùng được tống ra qua lỗ tiểu ở đầu dương vật. Ngay dưới tuyến tiền liệt là hai cơ quan nhỏ được gọi là các tuyến Cowper (tuyến hành-niệu đạo) tiết ra một lượng nhỏ chất dịch trong giai đoạn đầu của sự kích thích tình dục. Chất dịch này trung hòa môi trường axit của niệu đạo để cho số tinh trùng sống sót nhiều hơn. Nó còn tạo ra ít dịch sớm thoát ra ngoài dương vật lúc hứng tình. Nó có thể chứa tinh trùng nên cũng có thể làm cho phái nữ mang thai mặc dù người đàn ông chưa phóng tinh.

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA PHỤ NỮ VÀ CÁCH GIẢI QUYẾT

VIỆC PHÒNG NGỪASức khoẻ tổng thể tốt giúp phòng ngừa các loại vấn đề về sức khoẻ kể cả vấn đề về sinh sản của phụ nữ. Có bảy lĩnh vực trong đời sống của chúng ta ảnh hưởng rất nhiều đến sức khoẻ và qua đó chúng ta kiểm tra một vài vấn đề chính.

1. Dinh dưỡng: Dinh dưỡng đầy đủ cần thiết cho sức khoẻ tốt.2. Thể trọng: Béo phì hoặc quá gầy sẽ đặt cơ thể vào tình trạng căng thẳng và

tăng thêm vấn đề nan giải cho sức khoẻ.3. Tập thể dục: Tập thể dục đều đặn là điều cần thiết để có sức khoẻ tốt.4. Hút thuốc: Hút thuốc đã được chứng minh là nguyên nhân chủ yếu gây nên

các vấn đề sức khoẻ và góp phần vào những vấn đề khác.5. Lạm dụng các chất: Dùng rượu hoặc các thuốc kích thích nhiều có thể gây ra

một vài rắc rối cho sức khoẻ và lan truyền cho người khác.6. Căng thẳng thần kinh: Các tác nhân gây căng thẳng thần kinh như kiệt sức,

làm việc quá độ, giận dữ,v.v… có thể gây một vài vấn đề khác7. Vệ sinh: vệ sinh tốt có thể phòng ngừa nhiều vấn đề cho sức khoẻ.

VỆ SINHTrong thời kỳ hiện đại của các loại thuốc “thần dược” đôi khi chúng ta quên điều quan trọng là vệ sinh tốt hoặc sạch sẽ giúp phòng ngừa nhiều vấn đề cho sức khỏe. Tắm rửa hằng ngày giúp chúng ta vệ sinh cơ thể, nhất là bộ phận sinh dục và hậu môn. Rửa sạch tay sau khi đi cầu và trước khi ăn cũng giúp vào việc phòng ngừa.Vệ sinh âm đạoÂm đạo là cơ quan tự làm sạch tự nhiên thường không cần dùng bất cứ sự làm sạch hoặc thụt rửa đặc biệt nào. Chất nhờn từ thành âm đạo và dịch nhầy do cổ tử cung tiết ra thường giữ cho âm đạo sạch sẽ. Dịch nhầy, tinh dịch, máu kinh nguyệt và các tế bào bị thải ra từ thành âm đạo đều được tống xuất khỏi âm đạo một cách tự

nhiên do trọng lực. Nhiều vi khuẩn và sinh vật khác sống trong âm đạo cũng có loại gây viêm âm đạo. Thường thì chúng không gây ra vấn đề gì, nhưng nếu có sự xáo trộn, sự nhiễm trùng âm đạo phát triển và tạo ra nhiều bệnh. Không nên thường xuyên thụt rửa âm đạo vì nó có thể làm xáo trộn sự quân bình tự nhiên này. Chỉ thụt rửa khi có sự chỉ định điều trị.Xịt dầu thơm và tắm nước có pha hương liệu cũng không có lợi. Một số sản phẩm này có thể gây khó chịu cho các mô âm đạo và có thể gây ra nhiều bệnh tật. Phụ nữ có vấn đề về mùi hôi hoặc chảy mủ âm đạo nên đi khám để tìm ra bệnh và có cách điều trị.Tự khám vúTự khám vú là điều rất quan trọng giúp phụ nữ tự bảo vệ chống lại ung thư. Việc này nên làm đều đặn hàng tháng ngay sau khi bắt đầu có kinh và tiếp tục theo dõi suốt đời. Mặc dù nguy cơ ung thư ở các phụ nữ trẻ còn rất thấp nhưng không có nghĩa là không có. Việc tự khám đều đặn bắt đầu trở nên thiết yếu khi người phụ nữ đã lớn tuổi. Thật vậy, ung thư vú là nguyên nhân gây tử vong phổ biến nhất ở độ tuổi 40 đến 45. Mà hầu hết việc phát hiện sớm đều là do cách tự khám này. Có điều, 80 đến 90% các khối u ở vú là lành tính, nhưng vẫn cần kiểm tra.Tự khám vú là một việc làm đơn giản, chỉ mất mươi phút. Đề nghị nên khám khoảng một tuần trước khi hành kinh, vì đây là thời điểm mức nội tiết estrogen thấp, vú ít sưng và mềm.Có hai bước để tự khám.

1. Nhìn bộ ngực qua tấm gương.2. Tự khám bằng việc cảm nhận của những ngón tay.

Bước 1:Đứng hoặc ngồi trước gương, hai tay chống nạnh, xem có thay đổi gì ở vú so với tháng trước không, từ hình dáng, hướng của đầu núm vú và sự cân đối của hai bên đầu vú. Lưu ý bất cứ vùng nào bị bệnh hoặc bị lõm xuống hay nhấp nhô, da ửng đỏ. Tiếp theo, giơ tay cao khỏi đầu và tiếp tục quan sát. Sau đó đặt một tay lên hông, còn tay kia ấn mạnh xuống các cơ vùng ngực để kiểm soát những sự thay đổi. Bước cuối cùng là bóp nhẹ từng bên núm vú để kiểm tra xem có chất dịch tiết có ra không.Bước 2:Nằm ngửa ra và sờ nắn. Đặt một tay sau đầu, cùng mặt trong của các ngón tay của bàn tay kia cẩn thận sờ khắp bộ ngực để cảm nhận được mỗi vùng trên ngực. Ấn mạnh vào mỗi vùng rồi di chuyển toàn bàn tay theo vòng tròn (xoa tròn), để tay lướt nhẹ trên từng phần nhỏ của vú, từ vùng gần sát và sau núm vú, phần sau cùng của mô vú trải dài tới nách. Kiểm tra xong bên vú này thì qua bên vú kia. Vấn đề

xoa nắn là để tìm ra bất kỳ khối u hay chỗ nào bị dày cứng. Khối u có thể lớn hoặc nhỏ, có dạng tròn hoặc không đều và có thể đứng yên hay di động. Một số khối u dường như phồng lớn trước kỳ kinh và nhỏ lại vào sau đó.Nếu phát hiện khối u hay những bất thường sau，khẩn trưởng đi gặp bác sĩ:* Một chỗ lõm hoặc lồi trên ngực.* Thay đổi hình dạng và kích cỡ của bộ ngực.* Tiết dịch ở núm vú.* Một cục bướu hoặc khối u mới trên ngực.* Hạch bạch huyết nở lớn dưới cánh tay.Thường ra thì không có vấn đề nghiêm trọng, nhưng vẫn cần được kiểm tra. Đa phần các u này là những u nang vô hại hơn là ung thư. Những khối u mới thường nhỏ, cứng và không di động có thể được bác sĩ phát hiện ngay khi khám.

CHĂM SÓC SỨC KHOẺ THẾ NÀO CHO TỐT NHẤTKhám sức khoẻ định kỳMọi phụ nữ đều cần khám phụ khoa và xét nghiệm PAP khi bắt đầu sinh hoạt tình dục, hoặc vào tuổi hai mươi.Sau đó, có thể xét nghiệm mỗi năm. Căn cứ vào tuổi tác, công việc có vấn đề cho sức khoẻ hay tiền sử gia đình mà nhiều phụ nữ cần đi khám thường xuyên hơn. Nếu nghi có thai cần đi thử thai và có kế hoạch theo dõi tiền sản.Lựa chọn bác sĩ và nơi chăm sóc sức khoẻHiện có nhiều bệnh viện, trung tâm chuyên khoa cũng như ngày càng có nhiều y bác sĩ sản, phụ khoa chuyên nghiệp nên các phụ nữ có nhiều lựa chọn, tư hoặc công, tuỳ theo điều kiện của từng người và từng địa phương. Bạn có thể chọn bác sĩ chuyên khoa sản hay phụ khoa, nhưng cũng có thể khám nơi các y bác sĩ gia đình hay đa khoa, có điều các vị sau ít chuyên môn hơn, nên nếu gặp những trường hợp đặc biệt cần tìm đến các vị chuyên môn.Khám phụ khoaViệc khám phụ khoa đều đặn phải được coi là việc làm của phụ nữ có hiểu biết, và bất kể tuổi tác. Việc khám này bao gồm các việc như tiền sử bệnh, khám tổng quát, khám ngực và vùng tiểu khung (gồm âm hộ, âm đạo và cổ tử cung), điều mà nhiều phụ nữ thường e ngại, kể cả khi có vấn đề cần điều trị.Thực ra việc khám phụ khoa không có gì đau đớn trừ khi bị nhiễm trùng nặng hoặc có những bệnh khác. Đa số các phụ nữ sẽ quen dần nên bớt ngại ngùng.Tiền sử bệnhBạn sẽ được yêu cầu điền vào một mẫu hoặc trả lời các câu hỏi sau:* Vấn đề rắc rối hiện nay, nếu có.* Chu kỳ kinh và các bệnh tật, nếu có.

* Sử dụng biện pháp ngừa thai nào.* Quá trình mang thai và sinh nở, có vấn đề gì không.* Những bệnh khác trước đây.* Đã phải nằm viện hoặc giải phẫu gì chưa. * Tiền sử gia đình, đặc biệt là ung thư, tiểu đường và cao huyết áp.* Việc dùng thuốc trước đây và hiện nay, bao gồm cả việc dị ứng thuốc.Khám tổng quátHầu hết những lần khám phụ khoa còn bao gồm việc kiểm tra tổng quát như thể trọng, áp huyết，cũng có khi cần xét nghiệm nước tiểu và máu, kiểm tra một số cơ quan chủ yếu như khám tổng quát tim và phổi, mắt, mũi, họng, tuyến giáp.Khám ngựcNgoài việc kiểm tra, bác sĩ cũng hỏi về việc tự khám hàng tháng và có thể hướng dẫn thêm về cách khám.Khám vùng tiểu khungKhi khám vùng tiểu khung, người phụ nữ được đặt nằm trên chiếc bàn đặc biệt có bàn đạp ở cuối chân để tựa gót chân vào đó, hai gối gập lại, hông hơi hạ thấp để việc khám được dễ dàng và thuận lợi, nghĩa là giúp y bác sĩ nhìn rõ.Trước khi khám không nên thụt rửa ít nhất 24 giờ trước khi khám, vì điều này có thể làm việc khám gặp trở ngại và có thể ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm PAP.Trước lúc khám cần đi tiểu. Sau đó, họ được yêu cầu cởi quần và được phủ một tấm vải lớn phủ trên đầu gối. Bạn cần giữ cho mình được thoải mái nhất là vùng cơ âm đạo và thành bụng.Việc khám này chỉ mất ít thời gian, bao gồm việc khám ngoài (âm hộ, môi, lỗ tiểu và phần ngoài âm đạo) sau đó y bác sĩ dùng banh để soi vào phía trong khám vùng trên của âm đạo và cổ tử cung, có thể dùng phép thử Pap và lấy mẫu dịch để xét nghiệm; khám bằng tay để biết vị trí, kích cỡ, hình dáng tử cung, buồng và vòi trứng xem có bị nhiễm trùng hay có khối u không; và cuối cùng là khám trực tràng - âm đạo bằng cách đưa một ngón tay vào âm đạo và một ngón khác vào trực tràng xem có bị những điểm yếu hoặc thoát vị (thoát vị trực tràng), bị trĩ, hay các u thịt thừa.Việc tự khám âm đạoVài năm gần đây, nhiều phụ nữ đã được học cách tự khám âm đạo và cổ tử cung. Có nhiều lợi ích khi được biết cách khám này, một cách làm quen với chính cơ thể của mình. Việc tự khám là việc làm dễ dàng, với sự giúp đỡ của người bạn, nhưng cũng có thể tự làm một mình được, cần trang bị một phễu soi, trong đó có hướng dẫn cách sử dụng, một đèn pin, một gương soi có cán dài.

Khi tự khám, họ chỉ việc nằm như tư thế khám vùng tiểu khung, khoá lại ở vị trí mở, nhìn âm đạo qua gương soi. Làm xong phải tẩy rửa sạch phễu soi bằng xà bông diệt khuẩn, đóng lại như lúc ban đầu.Xét nghiệm kính phết PapKính phết Pap là xét nghiệm các tế bào được lấy từ cổ tử cung của phụ nữ bằng cách quẹt nhẹ (và không làm đau) vào nơi đó.Đây là cách tìm ung thư cổ tử cung qua các tế bào bất thường, và cả các bệnh nhiễm trùng khác. Xét nghiệm quan trọng này cần thực hiện đều từ lúc bắt đầu có sinh hoạt tình dục, nhờ nó mà tử vong vì ung thư cổ tử cung giảm rất nhiều. Xét nghiệm Pap được thực hiện như cách khám bằng phễu soi.Một dụng cụ bằng gỗ, nhỏ hình mái chèo được đưa nhẹ vào chỗ miệng cổ tử cung để lấy một số tế bào quết lên miệng kính và đưa đi xét nghiệm. Kết quả xét nghiệm Pap được thông báo theo nhóm từ 1 đến 5 như bảng:

Nhóm 1 Các tế bào bình thường hoặc viêm nhiễm nhẹ.Nhóm 2 Viêm hoặc có các tế bào bất thường.Nhóm 3 Các tế bào bất thường (tiền ung thư).Nhóm 4 Ung thư biểu mô tại chỗ, cần điều trị để tránh di căn.Nhóm 5 Ung thư xâm lấn (di căn).

Những trường hợp từ nhóm hai trở lên cần được theo dõi điều trị. Đa phần các bất thường không phải ung thư.Những xét nghiệm và thử để chẩn đoán khác. Có nhiều cách và phương pháp xét nghiệm khác có thể thực hiện ở phòng mạch bác sĩ hoặc trạm xá giúp chuẩn đoán hoặc điều trị các bệnh phụ khoa.Đốt và phẫu thuật lạnhSự đốt (bằng hơi nóng, và cháy xém) và phẫu thuật lạnh (được biết như liệu pháp lạnh) là hai phương pháp dùng để huỷ diệt các tế bào và mô, mụn khác thường trong cổ tử cung hoặc âm đạo. Cách này thường rất công hiệu. Phương pháp này có thể thực hiện ở phòng mạch hay bệnh xá. Riêng phẫu thuật lạnh đòi hỏi phải có chuyên môn cao và trang bị tinh vi hơn.

CÁC VẤN ĐỀ VỀ CHU KỲ SINH SẢNCác vấn đề về kinh nguyệtCó nhiều loại vấn đề kinh nguyệt khác nhau, kể cả các vấn đề ảnh hưởng sức khoẻ phổ biến nhất của phụ nữ. Đa số phụ nữ hành kinh trên 30 năm và trải qua các rắc

rối khác sau một thời gian. Có điều, đa số các vấn đề này chỉ là tạm thời và không ảnh hưởng nặng đến sức khoẻ của họ. Những rắc rối nhất thời ấy thường là:Vọp bẻ (chuột rút)Là những co rút cơ ở vùng bụng dưới gây đau. Xảy ra trong lúc hành kinh (một, hai ngày đầu), ảnh hưởng đến việc xuất huyết.Nhiều phụ nữ bị chứng này nặng lúc mới hành kinh, và rồi sẽ giảm dần lúc đã ngoài hai mươi hoặc sau khi mang thai lần đầu. Những trường hợp nặng có thể khiến phụ nữ biếng ăn, đau nhức, choáng váng ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Có điều người ta chưa biết rõ nguyên nhân của chứng này, có thể do mức prostaglandine cao, cổ tử cung mở ít và tình trạng cung cấp máu cho các cơ của tử cung hơi bị thiếu. Bác sĩ có thể cho sử dụng aspirin hay ibuprofen (tên thương mại Nuprin và Advil), kháng lại prostaglandine có hiệu quả, nó cũng có hiệu quả chống lại chứng vọp bẻ. Cần uống thuốc trước khi bị vọp bẻ nặng tiến triển. Trường hợp nghiêm trọng có khi cần dùng thuốc đặc biệt. Các phương pháp thư giãn cũng giúp ích cho vấn đề.Ngoài việc dùng thuốc giảm đau ra, có nhiều cách giúp giảm chứng vọp bẻ:

Bổ sung can-xi và magiê một vài ngày trước kỳ kinh. Nằm nghỉ trên giường và thử tìm tư thế tiện lợi nhất (đầu gốĩ kéo lên). Tắm nước nóng hoặc đặt túi nước nóng lên bụng và phía dưới lưng. Uống một hớp rượu mạnh; giúp thư giãn cơ bàng quang. Tìm sự cực khoái trong giao hợp hoặc bằng cách thủ dâm; nó làm máu và chất

dịch ở vùng xương chậu lưu thông. Tập các phương pháp thư giãn để bớt căng thẳng cơ thể và tinh thần. Việc dùng các loại trà thảo mộc cũng giúp làm giảm cơn đau lúc hành kinh (có

bán sẵn ở các cửa hàng thực phẩm).

Chú ý:Phụ nữ dùng thuốc viên ngừa thai hầu như không bị vọp bẻ nặng. Hội chứng tiền kinh nguyệtHội chứng tiền kinh nguyệt là tên gọi một số triệu trứng phát sinh trong một vài ngày trước khi hành kinh.Điều này phổ biến nhất ở những phụ nữ độ tuổi 30 và 40.Triệu chứng có thể bắt đầu sớm mười ngày trước kỳ kinh kế tiếp hoặc có thể báo trước hai hoặc ba ngày cuối cùng trước khi có kinh. Triệu chứng phổ biến nhất là tình trạng phù và tích dịch, mà nguyên do là mức estrogen tăng cao trong lúc sắp có kinh, gây ra các triệu chứng như chân bị phù, vú phồng lên, xương chậu đau, nhức đầu, hay bẳn gắt và mất khả năng tập trung.

Những triệu chứng này thường hết ngay khi bắt đầu hành kinh. Mức độ nặng nhẹ tuỳ thuộc từng người. Những trường hợp nặng có thể gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.Vì y học chưa giải thích được hết tất cả các trường hợp PMS nên chưa có cách điều trị chuyên biệt nào có kết quả. Hiện có phương pháp tăng cường progesterone để quân bình mức estrogen tăng cao bất ngờ trong cơ thể, hoặc dùng các loại thuốc như lợi tiểu, thuốc an thần. Có điều, việc dùng thuốc lợi tiểu gây ra tình trạng giảm lượng kali trong cơ thể, và cần bù lại bằng cách dùng các thực phẩm giàu kali như chuốĩ hoặc dùng liều bổ sung kali. Cũng có thể áp dụng các biện pháp sau:* Tránh các thức ăn mặn hoặc có muối ít nhất một tuần trước kỳ kinh (hoặc dài hơn nếu triệu chứng bắt đầu sớm).* Dùng thức ăn giàu kali như chuối，cam，quýt hoặc các loại trái cây tươi khác.* Uống nhiều nước.* Dùng sinh tố B6 cùng với sinh tố B tổng hợp.* Tập thể dục nhiều và nghỉ ngơi phù hợp.* Tránh dùng cà phê và rượu* Dùng trà lợi tiểu mua trong các tiệm thực phẩm và nghiên cứu kỹ thức ăn và sinh tố nào lợi tiểu một cách tự nhiên.* Nói chuyện với những phụ nữ khác về hội chứng này; nhiều phụ nữ có hội chứng đó và mỗi người có một cách chế ngự riêng của mình.Kinh nguyệt bất thườngKỳ kinh bình thường được tính trung bình 24 đến 32 ngày từ ngày thứ nhất của kỳ kinh trước đến ngày thứ nhất của kỳ kinh kế tiếp. Máu ra kéo dài từ 3 đến 7 ngày, lượng máu và mô sẽ bị mất đi khoảng từ một đến bốn muỗng canh. Chu kỳ được xem là bình thường và đều đặn khi người phụ nữ có thể:

- Đoán trước trong vòng vài ngày.- Không trễ quá bảy ngày.- Máu và mô không mất quá bốn muỗng canh.

Bất kỳ sự chảy máu nào của âm đạo không nằm trong kỳ kinh bình thường đều cần điều trị bằng phẫu thuật (nong và nạo) cũng thường được dùng đế chẩn đoán các bệnh trong tử cung. Nếu vấn đề đó do mất quân bình lượng nội tiết tố thì được điều trị bằng việc tăng cường progesterone mỗi tháng vài ngày để cải thiện chu kỳ kinh nguyệt. Nếu do việc sử dụng thuốc ngừa thai, lúc ấy cần đổi thuốc.Cấy vi khuẩnThường lấy mẫu của chất dịch âm đạo, chất nhầy cổ tử cung, của vết thương, máu hoặc nước tiểu gửi đến phòng thí nghiệm để cấy và xác định loại vi khuẩn gây bệnh.

Kết quả thường có sau vài ngày. Một số sinh vật rất khó xác định, cần được cấy theo kỹ thuật đặc biệt và mất nhiều thời gian hơn.Cấy và xác định loại vi khuẩn gây bệnh. Kết quả thường có sau vài ngày. Một số sinh vật rất khó xác định, cần được cấy theo kỹ thuật đặc biệt và mất nhiều thời gian hơn.Các xét nghiệm máuCó hàng trăm xét nghiệm khác nhau được thực hiện trên máu. Xét nghiệm phổ biến nhất là đếm hồng cầu trong máu để phát hiện bệnh thiếu máu, bằng cách chích máu ở đầu ngón tay hoặc dái tai, còn phần lớn là lấy máu từ mạch máu ở khuỷu tay và cần phải lấy nhiều máu hơn để gửi đến phòng thí nghiệm. Nhiều loại bệnh, gồm có giang mai, tính chất của việc chuyển hoá, mức nội tiết tố. v.v…. có thể được chuẩn đoán qua xét nghiệm máu.Soi âm đạoSoi âm đạo liên quan tới phương pháp xét nghiệm cổ tử cung mới để phát hiện các tế bào khác thường bằng cách dùng dụng cụ soi, nó trông giống như cặp mắt nhỏ gắn vào giá ba chân, ống kính được phóng đại từ 10 đến 20 lần cùng với đèn chiếu sáng đặc biệt, dụng cụ này cho phép khám chi tiết bề mặt cổ tử cung sau xét nghiệm Pap có vấn đề. Phương pháp này không gây đau và có thể thực hiện ở phòng mạch.Sinh thiếtSinh thiết là lấy một mẫu mô nhỏ từ khổỉ u, vết thương để xét nghiệm dưới kính hiển vi (chuyên gia để xét nghiệm các mẫu mô khác thường hoặc mẫu bệnh), nhất là khi có nghi vấn ung thư.Có nhiều cách khác nhau để lấy mẫu sinh thiết, tuỳ thuốc vào nơi được định vị và các loại tế bào có liên quan. Đôi khi toàn bộ khối u hoặc vùng thương tổn cần cắt hết để xét nghiệm. Thường khi sinh thiết chỉ cần gây tê cục bộ được lưu ý để được theo dõi. Trong đa số trường hợp không có nghiêm trọng nhưng chảy máu âm đạo bất thường là dấu hiệu phổ biến nhất của ung thư tử cung, cần hết sức lưu ý. Ung thư tử cung rất hiếm gặp ở phụ nữ dưới 30, nhưng lại phổ biến khi phụ nữ đã lớn tuổi, nhất là vào thời kỳ sau khi mãn kinh.Việc điều trị có thể dùng chất nội tiết tố tổng hợp, như Provera giúp vào việc hành kinh và làm tróc niêm mạc tử cung. Việc điều trị bằng việc tăng cường Progesterone mỗi tháng vài ngày để cải thiện chu kỳ kinh nguyệt.Nếu do việc sử dụng thuốc ngừa thai, lúc ấy cần đổi thuốc.Xuất huyết chút ít trong kỳ kinhKhoảng 10% phụ nữ bị ra máu chút đỉnh một hoặc hai ngày trong kỳ kinh. Người ta cho rằng điều này do nội tiết tố thay đổi.

Xuất huyết sau giao hợpThường là dấu hiệu bị viêm cổ tử cung. Tuy không nguy hiểm nhưng vẫn cần lưu ý.Trễ kinh và xuất huyết nặngTrứng không rụng thường làm trễ kinh và xuất huyết nặng. Nếu phụ nữ không rụng trứng, tử cung không nhận đúng những tín hiệu nội tiết để bắt đầu hành kinh đúng hạn. Vấn đề này còn có thể do bị viêm nhiễm hay các điều kiện khác, như việc đặt vòng tránh thai.Xuất huyết nặng nhưng đềuXuất huyết nặng nhưng đều (còn gọi là chứng rong kinh) trong mỗi kỳ kinh là điều bình thường đối với một vài phụ nữ và Không xem như một bệnh lý trừ trường hợp mất máu quá nhiều sinh ra thiếu máu. Tuy nhiên, xuất huyết nhiều cũng có thể là dấu hiệu bị nhiễm trùng hoặc một số bệnh lý khác. Nguyên nhân xuất huyết nhiều có thể do vòng tránh thai, nhiễm trùng tử cung, bướu thịt hoặc u xơ tử cung và lạc nội mạc tử cung ，phụ nữ mắc chứng vón cục máu mà đang sử dụng thuốc làm loãng máu cũng có thể bị xuất huyêt nặng. Cần kiểm tra bằng cách đếm hồng cầu 6 tháng một lần với mục đích phát hiện việc thiếu máu.Xuất huyết nhẹ nhưng đềuMột số phụ nữ ra rất ít máu trong mỗi kỳ kinh; đặc biệt nếu họ sử dụng thuốc ngừa thai nhưng không phải là bệnh lý.Chứng vô kinhChứng vô kinh chia làm hai loại, vô kinh tự nhiên là trường hợp phụ nữ không có kinh và vô kinh thứ phát là trường hợp phụ nữ đã có kinh nhưng nay bị ngưng.Một phụ nữ không có kinh ở tuổi 18 được xem như vô kinh tự nhiên, họ nên đi khám để biết nguyên nhân. Có thể do hệ sinh dục bình thường, nhưng cũng có thể là trễ kinh di truyền. Những khả năng bất thường khác như màng trinh không có lỗ hoặc nhiễm sắc thể bất bình thường. Khi một phụ nữ đã có kinh nhưng mà nay bị mất kinh khi chưa quá 45 tuổi, thì rất có thể là họ có thai; còn nếu không, việc mất kinh này là tạm thời do não thiếu nội tiết tố kích thích sự rụng trứng và điều hoà chu kỳ kinh, thường do các yếu tố về lối sống, như bị căng thẳng thần kinh, tập thể thao quá mức cũng có thể làm chu kỳ kinh ngưng tạm thời. Những trường hợp này nên cho bổ sung nội tiết tố để có thể đem lại việc rụng trứng và hành kinh trở lại bình thường. Trong đa số trường hợp thì cơ thể sẽ trở lại bình thường sau cơn căng thẳng mà không cần dùng thuốc. Nhưng thường không cần điều trị nếu thay đổi cách sống. Trường hợp hiếm, mất kinh do tình trạng bệnh lý khác, như bị khối u tuyến yên nhưng không phải ung thư).Các vấn đề thời kỳ mãn kinh

Phụ nữ thường mãn kinh trong khoảng tuổi 45 đến 55. Đó là một phần tự nhiên của quy trình lão loá, cuối thời kỳ sinh sản và chấm dứt chu kỳ kinh. Mãn kinh không phải một bệnh, nhưng nó gây ra những thay đổi ở cơ thể phụ nữ, nó diễn biến chậm qua nhiều năm và làm phát sinh những triệu chứng khó chịu như chứng nóng bừng, nhưng chứng này thường biến mất khi những thay đổi này hoàn tất. Ngoài ra, phản ứng hóa học trong cơ thể sau thời kỳ mãn kinh có khác, đặt họ vào nguy cơ cao trước bất cứ vấn đề sức khoẻ nào. Nói chung họ thường đau ốm nhiều hơn.Những dấu hiệu và triệu chứngBước vào thời kỳ mãn kinh, phụ nữ có những thay đổi. Một trong những triệu chứng thường gặp là chứng nóng bừng và toát mồ hôi ban đêm ， tức là tình trạng tăng thân nhiệt đột ngột do mức estrogen hạ thấp; rồi những thay đổi tình cảm, dễ buồn phiền，có khi bị nặng sẽ biến thành chứng trầm cảm; chứng dãn vùng tiểu khung, một quy trình tất yếu của sự lão hoá, khiến bị sa tử cung, sa bàng quang và trực tràng; và chứng loãng xương - mất xương ở tuổi già - một chứng dễ gây ra bệnh và các thương tổn cho nữ. Ngoài yếu tố giảm estrogen, những yếu tố làm cho chứng này càng tệ hại hơn như do ăn uống thiếu canxi, thiếu tập luyện, hút thuốc, uống rượu, căng thẳng thần kinh; việc mang thai và cho con bú cũng góp phần vào chứng này.Muốn hạn chế tình trạng này có thể áp dụng các biện pháp như tăng cường canxi và siêng năng tập luyện ngay từ khi còn trẻ để giúp xương được đặc chắc. Liệu pháp estrogen sau thời kỳ mãn kinh giúp làm chậm quá trình loãng xương.Khô âm đạoMức estrogen thấp ảnh hưởng đến làn da trên cơ thể, làn da trở nên khô và mỏng hơn, âm đạo trở thành khô hơn và dễ bị viêm nhiễm và giao hợp sẽ bị đau. Có thể khắc phục tình trạng này bằng các chất bôi trơn âm đạo như kem KY, hay liệu pháp estrogen.

Liệu pháp thay thế estrogenLiệu pháp thay thế estrogen là dùng estrogen bổ sung cho cơ thể lúc cơ thể giảm sản sinh nó. Đây là cách điều trị phổ biến cho phụ nữ đến tuổi mãn kinh. Có thể sử dụng liệu pháp này dưới nhiều dạng như viên, chích và kem thoa. Progesterone, nội tiết tố nam cũng thường dùng để bổ sung để cân bằng lượng estrogen và làm mất hiệu lực của tác dụng phụ có thể có. Một số viên estrogen còn chứa thêm testosterone mà người ta nghĩ rằng nó tham gia tăng khả năng tình dục ở phụ nữ cũng như ở đàn ông.

Liệu pháp bổ sung estrogen được chỉ định với liều lượng thích hợp kết hợp với các nội tiết tố khác tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Liều lượng estrogen trong liệu pháp này thấp hơn nhiều so với mức estrogen trong thuốc viên ngừa thai.Liệu pháp thay thế estrogen chứng tỏ rất có hiệu quả trong việc làm giảm triệu chứng nóng bừng, những khó chịu khác và chứng khô âm đạo, cũng như ngăn chặn tình trạng mất xương.Có điều, nếu bị những chứng như các rối loạn về máu, bị đột quỵ, xuất huyết âm đạo bất thường, bị ung thư vú hay một ung thư nào khác về hệ sinh sản thì không được chỉ định dùng liệu pháp này.Những phụ nữ bị bệnh tim mạch, tiểu đường, gan, cao huyết áp, thiếu máu, thiếu hồng cầu cần cẩn trọng khi dùng liệu pháp này.Ngoài ra, liệu pháp này cũng nên tránh dùng cho các phụ nữ bị u xơ tử cung, động kinh, suyễn, dãn tĩnh mạch, hoặc gia đình có người bị bệnh tiểu đường.Nếu dùng liệu pháp này ở liều cao có thể tăng nguy cơ bị bệnh về túi mật và chứng đau nửa đầu. Nếu phải giải phẫu phải ngưng liệu pháp này bốn tuần trước giải phẫu để tránh nguy cơ bị các biến chứng do bị cục nghẽn máu.Cho đến nay, việc cho rằng khi sử dụng liệu pháp này có thể làm tăng nguy cơ bị các chứng ung thư thì chưa rõ ràng. Dẫu sao, cần cân nhắc trước khi sử dụng, nhất là khi bạn bị những tình trạng cần lưu ý như trên. Chẳng hạn việc nghiên cứu cho thấy rằng nếu sử dụng riêng một mình estrogen làm gia tăng nguy cơ ung thư nội mạc tử cung.Yêu cầu an toàn là nếu sử dụng liệu pháp này, bạn nên đi khám định kỳ.

CÁC VẤN ĐỀ VIÊM NHIỄMViêm âm đạoViêm âm đạo là gì?Viêm âm đạo là tình trạng nhiễm trùng hoặc sưng âm đạo. Những triệu chứng bao gồm đau, ngứa ngáy, tiết dịch âm đạo, và có mùi hôi. Có ba loại nhiễm trùng âm đạo phổ biến nhất do ba loại sinh vật khác nhau gây ra: vi khuẩn, trichomonas, và men nấm (cadida). Phần lớn phụ nữ có một hoặc cả ba sinh vật này trong âm đạo, nhưng thường chúng không gây ra các vấn đề về sức khoẻ. Một khi sức khoẻ tổng thể yếu, kiệt sức, hoặc những thay đổi khác cũng có thể làm mất quân bình trong cơ thể khiến các sinh vật này sinh sôi nảy nở và gây bệnh. Cũng có một số phụ nữ bị viêm nhiễm vào những thời điểm nhất định theo chu kỳ kinh.Đàn ông bị viêm nhiễm có thể phát sinh những triệu chứng giống phụ nữ và có thể lây bệnh truyền cho bất cứ phụ nữ nào giao hợp với họ. Cả hai (nam và nữ) thường mang một số sinh vât gây bệnh nhưng không có triệu chứng nên họ không biết là đã lây lan qua nhau. Có điều tình trạng viêm này không gây nguy hiểm các phần khác của hệ sinh sản.Các triệu chứng viêm đều giống nhau như sưng ngứa, đau rát, tiết dịch đục, nhưng mỗi loại sinh vật gây bệnh phát sinh do những điều kiện khác nhau.Như nếu bị nhiễm các loại men nấm (cadida, Candida albicans, monilia) thường là do mất quân bình về hoá tính, tình trạng mất cân bằng giữa axit / kiềm (hay sự cân bằng pH) trong âm đạo, mà muốn chữa trị cần tái tạo lại sự quân bình này. Những phụ nữ bị suy yếu do bệnh tiểu đường, mang thai ，dùng thuốc ngừa thai thường hay bị tình trạng này. Cũng có những phụ nữ bị vào những lúc hành kinh, vì máu kinh nguyệt là một loại chất kiềm. Có thể sử dụng các loại thuốc nhé hoặc thoa âm đạo như miconazole, nystatin, candicidin, và chlotrimazole; hoặc cũng, có thể dùng các loại trái cây có vị chua hay sữa chua cũng giúp ngăn ngừa bệnh.Nhiễm trichomonas là do một loại sinh vật có tên là trichomonad lây lan qua đường tình dục. Điều trị bệnh hiệu quả nhất là bằng Flagyl (metronidazole). Có điều, khi dùng thuốc này sẽ có một số tác dụng phụ như nôn mửa, nhức đầu, làm giảm bạch cầu. Cũng có thể sử dụng một số loại thuốc kháng sinh hay thụt rửa bằng thuốc.Nhiễm vi khuẩn hay còn gọi là nhiễm các loại ký sinh hemophilus, corynebacterium, và gardnerella. Điều trị bằng Fragyl như trên, hoặc sử dụng các loại thuốc thoa chứa sulfa hay các kháng sinh khác. Có điều, những thuốc thoa này chỉ giúp giảm nhẹ các triệu chứng chứ chưa hẳn diệt được viêm nhiễm. Trong thời gian điều trị, tốt nhất là nên sử dụng bao cao su mỗi khi giao hợp.

Viêm cổ tử cung

Viêm cổ tử cung là tình trạng sưng cổ tử cung thường do nhiễm chlamydia hay các bệnh lây qua đường sinh dục khác, hoặc trichomonas. Ngoài ra còn có thể do tổn thương cổ tử cung vì giao hợp, đặt vòng, hay sinh nở; và có khi còn do các hoá chất lúc khử mùi, thụt rửa.Viêm cổ tử cung là căn bệnh phổ biến nhưng thường không nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu là do bệnh lậu, chlamydia hoặc khối u bất thường tiền ung thư, lúc ấy lại là nghiêm trọng cần được bác sĩ đánh giá và điều trị.Khi bị tình trạng này, cổ tử cung bị sưng đỏ, có thể đau khi chạm đến, nhưng nhiều khi không gây ra các triệu chứng dễ thấy. Khi bị nặng, âm đạo tăng tiết dịch và có mùi hôi thối，sau khi giao hợp hay khi đụng vào, xuất huyết và lốm đốm máu nhất là sau khi giao hợp. Viêm cổ tử cung còn có thể làm đau bụng hoặc đau nhức hay mót tiểu thường xuyên.Viêm cổ tử cung thường làm cho cổ tử cung bị lộn ra, bị ăn mòn, lúc ấy các tế bào tiết dịch này đổi khác, giống như bị viêm nhiễm. Có điều tình trạng này không được coi là bệnh nên không cần điều trị. Còn khi gọi là tình trạng cổ tử cung bị ăn mòn là khi bề mặt cổ tử cung bị những mảng như vết loét, nhưng chúng thường không gây thành vấn đề. Còn trường hợp bị u tân sinh biểu mô hay chứng loạn sản cổ tử cung là do khối u của những tế bào bất thường ở bề mặt cổ tử cung, thường được phát hiện khi xét nghiệm kính phết Pap, mà có khi sẽ trở thành ung thư.Việc điều trị viêm cổ tử cung còn tuỳ theo nguyên nhân gây bệnh. Nếu thật sự là một bệnh nhiễm trùng như bệnh lây qua đường tình dục, có thể điều trị bằng các loại kháng sinh. Những trường hợp viêm tử cung nhẹ có tính chất mãn, lúc ấy có thể dùng các loại thuốc toa chứa sulfa hay thụt rửa giúp làm giảm mật độ vi khuẩn trong âm đạo và cổ tử cung được lành. Đốt hoặc phẫu thuật lạnh cũng là phương pháp điều trị viêm cổ tử cung nếu các cách điều trị kia không kết quả. Ngoài ra, việc gìn giữ sức khoẻ, dinh dưỡng đầy đủ, giải toả những căng thẳng cũng là phương pháp giúp cơ thể kháng lại tình trạng này.Viêm nhiễm đường tiết niệu (UTI)Viêm nhiễm đường tiết niệu là một trong những vấn đề sức khoẻ phổ biến ở phụ nữ khiến họ bị khó chịu. E.coli, một loại vi khuẩn được tìm thấy trong trực tràng và trong phân, là sinh vật thường gây nhiễm trùng đường tiết niệu. Việc gọi tên các chứng viêm nhiễm này là tuỳ thuộc vào phần của đường tiết niệu được phát hiện. Chẳng hạn, viêm niệu đạo là tên gọi trường hợp bị sưng ống dẫn nước tiểu, ống dài khoảng 3,5cm kéo dài từ bàng quang đến âm hộ; viêm bàng quang là tên gọi trường hợp bị sưng hoặc viêm nhiễm bàng quang; và viêm bàng quang – bể thận là tên gọi khi bị viêm thận.

Viêm nhiễm đường tiết niệu phát triển do sau những kích thích hoặc tổn thương niệu đạo khiến vi khuẩn có cơ hội xâm nhập niệu đạo và chuyển tới trong bàng quang. Một số nguyên nhân gây tổn thương và kích thích như sau:

- Giao hợp thường xuyên và mạnh, nhất là sau thời kỳ ít hoặc không sinh hoạt tình dục (điều mà đôi khi được gọi là viêm bàng quang "tuần trăng mật").

- Thiếu bôi trơn hoặc tư thế khi giao hợp không thích hợp khiến dương vật cọ xát mạnh vào niệu đạo.

- Không đi tiểu thường xuyên và ít uống nước (làm cho vi khuẩn phát triển nhanh trong bàng quang).

- Bị sức ép trên bàng quang hoặc niệu đạo như mang thai hoặc màng chắn ngừa thai quá lớn (có thể ngăn cản nước tiểu không ra hết).

- Chất tạo bọt hay bột thơm cho vào nước tắm, xịt dầu thơm vệ sinh, thụt rửa kỹ bằng nước tẩm dầu thơm và chất khử mùi âm đạo (tất cả đều chứa thành phần hoá chất có thể kích thích âm đạo).

- Sự thông, là đút ống nhựa nhỏ (ống thông) qua niệu đạo tới bàng rút nước tiểu hoặc lấy mẫu nước tiểu (phần lớn được làm sau khi phẫu thuật).

- Vệ sinh kém (lưu ý việc lau chùi sau khi đi cầu, tránh đừng để phân dính hoặc tiếp xúc với âm đạo hoặc niệu đạo).Do đạp xe đạpPhụ nữ mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ cao nhiễm trùng đường tiết niệu vì cơ thể thường bị mất cân bằng hoá học. Phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh cũng thường xuyên bị do mô âm đạo và niệu đạo khô nên dễ bị kích thích hơn. Nhiễm trùng đường tiết niệu và bàng quang thường không nghiêm trọng và dễ điều trị. Nhưng một số người do bị thường xuyên nên có thể rất phiền phức và khó chịu. Các viêm nhiễm thận nghiêm trọng hơn, vì chúng luôn không có triệu chứng rõ ràng, nên không biết để điều trị khiến thận bị tổn hại và là nguyên nhân gây cao huyết áp cùng với các bệnh khác.Triệu chứng đầu tiên của nhiễm trùng đường tiết niệu thường là thấy rát khi đi tiểu và bị kích thích đi tiểu luôn nhưng không tiểu được nhiều, nước tiểu đục, lẫn máu hay dịch nhầy, nặng mùi. Đây là điều hết sức khó chịu. Bên cạnh đó, họ còn cảm thấy đau, vọp bẻ hoặc nhạy cảm vùng bụng dưới. Nếu viêm nhiễm lan đến thận sẽ làm đau sau lưng, sốt. Muốn xác định rõ cần xét nghiệm nước tiểu để tìm vi khuẩn và các tế bào bạch cầu. Ngoài những sinh vật thường gặp còn có bệnh lậu và những bệnh truyền qua đường tình dục khác cũng có thể gây viêm nhiễm. Việc điều trị gồm hai phần, bằng thuốc. Nếu chỉ do kết cấu của nước tiểu, có thể uống nhiều nước như nước trái cây có vị chua hoặc sử dụng sinh tố C làm axít hoá nước tiểu là có thể hết các triệu chứng. Nhưng sau hai ngày làm như vậy mà không

hết, lúc ấy phải sử dụng thuốc, như các loại thuốc sulfa và kháng sinh, cần uống thuốc đủ liều và thời gian theo chỉ định, đừng thấy giảm mà bỏ dở thuốc. Cũng có khi bác sĩ chỉ định toa thuốc loại một liều uống hay chích duy nhất. Các loại thuốc như Piridium (phenazopyridine hydrochloride) giúp giảm nóng rát khi đi tiểu. Trường hợp bị thường xuyên cần làm xét nghiệm để tìm bệnh trong toàn bộ hệ thống đường niệu, có khi còn cần chụp bể thận tĩnh mạch (IVP) hay soi bàng quang. Ngoài những điều trị trên, người bệnh còn phải biết tự chăm sóc mình, nghĩa là dùng những phương pháp giúp ngăn ngừa viêm nhiễm như hàng ngày phải uống nhiều nước (6 đến 8 ly lớn), không nên nhịn tiểu, tránh kích thích đường tiết niệu bằng cách làm trơn âm đạo khi giao hợp và chọn tư thế giao hợp phù hợp, đi tiểu trước và ngay sau khi giao hợp, lưu ý về dụng cụ ngừa thai, uống các loại nước trái cây có vị chua và sinh tố C giúp trung hoà độ pH trong nước tiểu tạo ra nhiều axit hơn để vi khuẩn không sinh sôi nảy nở nhiều, tắm rửa và vệ sinh hàng ngày, nhất là sau những lần tiêu tiểu (kể cả người chồng), tránh dùng cà phê, rượu và đồ gia vị cay ，nóng vì những thứ này kích thích bàng quang và đường niệu.Viêm vùng tiểu khungViêm vùng tiểu khung là thuật ngữ tổng hợp chỉ sự viêm hoặc nhiễm trùng các bộ phận ở khung chậu, bao gồm viêm nhiều phần khác nhau, như viêm nội mạc tử cung, viêm dây chằng rộng nội mạc (màng lót và cơ thành tử cung) ，viêm noãn quản (vòi trứng), viêm noãn sào (buồng trứng), và một số bộ phận phụ như áp xe noãn sào-noãn quản，viêm phúc mạc khung chậu. Đây là những chứng phổ biến ảnh hưởng cả triệu phụ nữ mỗi năm do số lớn các sinh vật gây ra, bao gồm bệnh lậu, nhiễm chlamydia và mycophasma. Cũng có khi còn do dụng cụ ngừa thai (như đặt vòng), hay do các lần phẫu thuật (phá thai, nong và nạo). Bệnh này thường bắt đầu như viêm nhiễm cổ tử cung. Nếu không điều trị sẽ lan tới tử cung, rồi vòi trứng, buồng trứng và vào khoang bụng.Đây là những viêm nhiễm nghiêm trọng mà nếu không điều trị có thể gây ra các bệnh khác, bị vô sinh (sẹo làm nghẽn vòi), các rắc rổi về sinh nở (mang thai lạc vị), có thể còn gây chết người. Những trường hợp nặng buộc phải cắt bỏ một hoặc cả hai vòi trứng, hay (tuy hiếm) cả tử cung nữa. Bệnh có ba loại: cấp tính, mãn tính, và âm thầm.Trường hợp nặng hoặc cấp tính cần điều trị khẩn, và thường có các triệu chứng như sốt cao hoặc hạ thân nhiệt đột ngột, ớn lạnh, đau bụng, lưng hoặc chân, co thắt hoặc đau vùng khung chậu, tiết dịch hoặc xuất huyết âm đạo bất thường, mệt mỏi khác thường, đau khi đang hoặc sau khi giao hợp, sưng phần bụng dưới hoặc các hạch bạch huyết vùng chậu, bụng ấn vào thấy đau, đau hoặc bí tiểu, đau khi đi cầu.

Những trường hợp nhẹ thường không thấy các triệu chứng, bệnh âm thầm và do không phát hiện và điều trị thì với thời gian sẽ trở nặng.Cách điều trị tốt nhất là những biện pháp phòng tránh. Khi bị bệnh rồi, việc điều trị thông thường là dùng kháng sinh nhưng thường không dễ chữa lành. Trước khi điều trị cần làm các xét nghiệm (thường phải thực hiện nhiều lần và lâu, có khi cả vài tuần). Các loại kháng sinh có thể được thay đổi hoặc điều chỉnh cho đúng. Cũng như các bệnh truyền qua đường tình dục, người chồng hay bạn tình cũng cần được điều trị cùng một lúc.Những trường hợp nặng hoặc có trục trặc như áp xe phát triển, việc chẩn đoán chưa rõ ràng, phụ nữ có thai, phụ nữ không uống được kháng sinh mà phải chích thì cần được theo dõi, điều trị tại bệnh viện.Hội chứng choáng do ngộ độc (TSS)Hội chứng choáng do ngộ độc là một bệnh hiếm nhưng nghiêm trọng, được cho là do các độc tố của vi khuẩn staphylococcus aureus sản sinh ra, có thể bị nặng vào kỳ kinh do việc sử dụng các loại băng vệ sinh. Người ta tin rằng vi khuẩn này phát triển trong máu kinh bị nghẹt do bỏ quên những thứ đặt trong âm đạo khi có kinh. Vi khuẩn có thể được đi vào dòng máu qua thành âm đạo, nhất là khi bị các vết xước hoặc vết đứt ở màng nhầy.Hội chứng này là một bệnh rất nghiêm trọng, tỉ lệ tử vong khoảng 10% cho những trường hợp bị nhiễm trùng, còn không tỉ lệ chỉ chừng 3/100.000 trường hợp. Bệnh mới chỉ được khám phá trong những năm gần đây và hiểu biết về bệnh còn hạn chế. Những triệu chứng choáng do nhiễm độc thường là nổi ban như bị cháy nắng, sốt cao khoảng trên dưới 400C，tiêu chảy，ói mửa，đau nhức cơ bắp.Ngoài việc phòng tránh nguyên nhân gây ngộ độc, nhất là khi sử dụng các loại băng vệ sinh lúc hành kinh, bao gồm cả việc giữ vệ sinh và thay băng luôn. Còn nếu đã bị thường được điều trị có hiệu quả với Penicilline hoặc kháng sinh.

CÁC U NANG, CÁC KHỐI U, VÀ CÁC LOẠI UNG THƯ CỦA HỆ SINH SẢNCác u xơ tử cungU xơ tử cung là khối u cứng, đặc, phát triển chậm mọc ở các thành và dọc theo bề mặt tử cung. Chúng rất hiếm khi trở thành ung thư (tỉ lệ dưới 1/200 trường hợp) và không cần bất cứ sự điều trị nào nếu chúng không gây ra bệnh. Các tên khác của các u xơ tử cung gồm u cơ, u xơ cơ, và u cơ trơn. Các u xơ là nguyên nhân phổ biến nhất (10 đến 50% phụ nữ thường ở độ tuổi 30 đến 40) khiến tử cung lớn bất thường. Có điều người ta chưa biết nguyên nhân.U xơ tử cung không phải là một bệnh nghiêm trọng. Đa số phụ nữ có khối u nhưng không có triệu chứng và nó chỉ được phát hiện khi khám sức khoẻ. Nếu u xơ không thành bệnh thường không cần cắt bỏ chúng. Trong đa số trường hợp chúng phát

triển chậm và có khuynh hướng nhỏ dần sau thời kỳ mãn kinh. Rất hiếm khi u xơ trở thành ung thư… Nếu u xơ phát triển lớn, chúng có thể gây rắc rối lúc mang thai. Tuy hiếm, nhưng cũng có khi cần phẫu thuật, do có thể làm giảm lượng máu cung cấp máu khiến mô bị chết.U xơ có thể phát sinh ở nhiều nơi như u xơ trong vách, u xơ dưới niêm mạc, u xơ ngoài vách, u xơ giữa dây chằng, u xơ có cuống. U xơ mọc ngoài bề mặt tử cung trên một cuống có thể khó phân biệt với khối u buồng trứng, u xơ lớn có thể gây ra cảm giác nặng và sức ép ở bụng dưới, căng thẳng không kiềm chế được và xuất huyết trầm trọng, bị co thắt lúc hành kinh. Việc chẩn đoán u xơ thường là bằng chụp X-quang bụng dưới, siêu âm, chụp X- quang tử cung, vòi trứng, nong và nạo.Nguyên nhân u xơ chưa được biết, nhưng có thể do mức estrogen trong cơ thể cao sẽ kích thích khối u phát triển nhanh, việc mang thai, dùng thuốc viên ngừa thai và sử dụng liệu pháp estrogen sau thời mãn kinh. Nếu u xơ lớn, đường kích cỡ 9cm hoặc gây ra các triệu chứng sức khoẻ, thường cần phẫu thuật cắt bỏ. Việc cắt bao nhiêu là tuỳ mức độ, có khi phải cắt một phần hay toàn bộ tử cung. Vì u xơ có khuynh hướng tái lại, bác sĩ thường đề nghị cắt bỏ tử cung nếu người phụ nữ không có kế hoạch sinh con nữa. Phụ nữ đã được phẫu thuật cắt u xơ mà mang thai thường được cho sinh bằng cách mổ.Ung thư các cơ quan sinh sảnUng thư các cơ quan sinh sản chiếm khoảng 41% trong tất cả các trường hợp ung thư, nhưng chỉ chừng 28% gây tử vong.Phụ nữ có thể làm một số việc sau đây để hạ thấp nguy cơ mắc bệnh và gia tăng cơ may sống sót nếu được phát hiện sớm:Tự khám ngực hàng tháng là điều rất quan trọng cho tất cả phụ nữ.Khám phụ khoa đều đặn gồm: kính phết PAP và khám ngực cũng rất quan trọng cho tất cả phụ nữ, kể cả những người đã cắt bỏ tử cung hoặc vú. Nếu nhận ra có nghi ngờ gì cần đi khám ngay. Và lưu ý về lối sống, như việc dinh dưỡng, việc hút thuốc, các chất phóng xạ (ở môi trường sống, nơi làm việc, hoặc khi khám bệnh bằng X-quang).

Ung thư tử cungUng thư tử cung bao gồm ung thư cổ tử cung, nội mạc tử cung, và tử cung, chiếm khoảng 11% trong tất cả các loại ung thư của phụ nữ.Ung thư cổ tử cung là một bệnh luỹ tiến (tăng dần lên) thường bắt đầu bằng những tế bào bất thường (nhiều phụ nữ mắc phải) trên cổ tử cung. Ở một số phụ nữ, các tế bào bất thường này thay đổi liên tục qua nhiều tháng và nhiều năm cho tới khi ung

thư thật sự phát triển. May là nhờ xét nghiệm kính phết Pap và việc chăm sóc phụ khoa tốt nên ung thư cổ tử cung thường được phát hiện sớm, lúc nó còn ở nguyên chỗ trong cổ tử cung. Nếu ung thư xâm lấn cổ tử cung sẽ khó điều trị. Ngày nay bệnh này ít gặp hơn trong quá khứ vì được chẩn đoán và điều trị sớm.Có hai loại ung thư tử cung, phổ biến nhất là ung thư nội mạc tử cung (khoảng 96%), còn lại 4% phát sinh trên phần cơ và các mô khác của chính tử cung (hình 12-17).Những nguyên nhân có thể là do mức estrogen trong cơ thể cao không quân bình với progesteronrone. Việc sử dụng thuốc viên ngừa thai hoặc liệu pháp estrogen sau thời kỳ mãn kinh có thể không tạo ra nguy cơ này nhưng một vài thuốc chứa nội tiết tố và mức nội tiết tố tự nhiên trong cơ thể lại có thể tạo ra nguy cơ. Chưa biết nguyên nhân môi trường có ảnh hưởng đến việc tạo nên ung thư tử cung hay không nhưng được biểt tiếp xúc với bức xạ quá mức có thể gia tăng sự phát triển bệnh.Trên 80% ung thư tử cung được tìm thấy ở phụ nữ đã qua thời kỳ mãn kinh, chứ hiếm khi thấy ở phụ nữ dưới bốn mươi tuổi. Thường được phát hiện khi phụ nữ báo rằng họ bị xuất huyết âm đạo bất ngờ sau khi mãn kinh lâu. Xét nghiệm kính phết Pap chỉ phát hiện khoảng 50% trường hợp ung thư nội mạc tử cung. Việc sinh thiết là một thử nghiệm được dùng để kiểm tra loại ung thư này. Bất cứ dạng ung thư tử cung nào cũng là vấn đề nghiêm trọng đe doạ sự sống. Vấn đề là phải khám để được phát hiện sớm. Tỷ lệ chữa khỏi các ung thư biểu mô tại chỗ hầu như đạt 100%, 80 đến 90% phụ nữ được chẩn đoán sớm đều lành bệnh (không tái phát sau 5 năm). Nếu bệnh đã di căn sang cơ quan khác (hạch bạch huyết, âm đạo, tử cung và các khu vực khác) cơ may lành bệnh rất thấp. Tình trạng tiền ung thư cổ tử cung và nội mạc tử cung thường được phát hiện khi kiểm tra. Điều trị tiền ung thư hầu như luôn luôn ngăn chặn được sự phát triển thành ung thư.Ung thư cổ tử cung giai đoạn đầu thường là một bệnh tiềm ẩn, không có dấu hiệu hay triệu chứng, và đấy là lý do vì sao cần khám phụ khoa và kính phết (Pap) hàng năm, vì có thể phát hiện trên 90% trường hợp. Ung thư cổ tử cung phát triển có thể gây chảy máu âm đạo bất thường hoặc giữa kỳ kinh hoặc sau khi giao hợp.Một số phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh ung thư cổ tử cung cao hơn những người khác. Các nhân tố làm gia tăng nguy cơ gồm có nhiều bạn tình，giao hợp quá sớm, mắc các bệnh lây qua đường tình dục.Một số phụ nữ có nguy cơ ung thư nội mạc tử cung cao hơn mức bình thường nếu rơi vào các điều kiện như tiền sử gia đình có người bị ung thư tử cung, chứng béo phì, cao huyết áp, tiểu đường, kinh nguyệt ít, không sinh con, hành kinh kéo dài sau tuổi 50, điều trị bệnh dài ngày bằng estrogen khác với thuốc ngừa thai).

Như thường lệ, cách điều trị tốt nhất là phòng ngừa. Còn nếu đã bị bệnh, vấn đề là phải có hướng điều trị. Nếu là các tế bào cổ tử cung bất thường được coi là tiền ung thư, lúc ấy có thể tiểu phẫu, bao gồm phẫu thuật lạnh hay đốt, hay cắt bỏ tử cung nếu họ không còn sinh đẻ đều là cách bảo vệ không phát triển ung thư. Nếu là ung thư cổ tử cung thì phải cắt bỏ nón mô/cắt bỏ phần cổ tử cung.Những trường hợp đúng là ung thư thì chỉ còn cách cắt bỏ tử cung và xạ trị hoặc hoá trị.Còn việc điều trị ung thư nội mạc tử cung được lên kế hoạch khác nhau cho từng trường hợp, căn cứ trên loại ung thư, tình trạng lan toả và các yếu tố sức khoẻ khác. Nếu phát hiện sớm, thường chỉ cần cắt bỏ tử cung hoặc những cơ quan có liên quan như vòi trứng, buồng trứng hay cổ tử cung. Nếu tế bào ung thư đã được tìm thấy trong hạch bạch huyết và các vùng khác bên ngoài tử cung, lúc ấy cần xạ trị trước hoặc sau giải phẫu.Các u nang và các khối u buồng trứngU nang buồng trứng là những vùng đầy chất dịch phát triển trong buồng trứng. Còn các khối u thường thì cứng. Đa số những u nang buồng trứng được tìm thấy ở phụ nữ trong những năm còn sinh nở và được phát sinh do buồng trứng thực hiện chức năng bình thường; chúng không phải là ung thư, và được gọi là các u nang chức năng, có hai loại, các u nang thể kén và các u nang thể vàng. Các loại u nang và các khối u buồng trứng khác ít gặp nhưng lại có thể thấy ở bất cứ tuổi nào. Ở phụ nữ trẻ, các khối u này phần lớn là lành tính (cũng gọi là u tân sinh), nhưng nếu ngoài 50, gần phân nửa có thể là ác tính.Các u nang chức năng thường không phải là vấn đề nghiêm trọng. Chúng được gọi là chức năng vì chúng là một phần chức năng bình thường của buồng trứng và chúng phát triển một mức độ nào đó trong chu kỳ mỗi tháng. Trong đa số trường hợp chúng phát sinh không có triệu chứng và chỉ được tìm thấy khi khám sức khoẻ. Chúng thường biến mất không cần điều trị sau một hoặc hai chu kỳ kinh nguyệt. Phụ nữ dùng thuốc viên ngừa thai hầu hết không bao giờ phát sinh u nang chức năng vì thuốc chế ngự chức năng của buồng trứng. Nếu một u nang chức năng thành quá lớn và bắt đầu gây đau hoặc xuất huyết, hay đè nén trên các bộ phận khác của cơ thể, lúc ấy cần phẫu thuật để cắt bỏ.Đa số các khối u buồng trứng khác không phải ung thư là ung thư là thường không gây ra triệu chứng hoặc không cần điều trị. Tuy nhiên, mặc dù không hay gặp như một số ung thư thuốc hệ sinh sản, nhưng nó có thể gây tử vong cao, chính vì thế cần khám để phát hiện sớm. Đa số các u nang và khối u buồng trứng không gây ra triệu chứng mà chỉ phát hiện được lúc khám sức khoẻ, khi buồng trứng nở lớn ra. Nếu có triệu chứng, chúng sẽ giống như các dấu hiệu của tình trạng mang thai lạc

vị, đau ở bên trái hay bên phải phần bụng dưới, cảm giác bị đè nén hoặc đầy và xuất huyết âm đạo.Nếu u nang hoặc khối u có đường kính chưa tới 7,5cm và không gây triệu chứng, lúc ấy có thể theo dõi chừng một tháng để xem nó có teo lại và tan đi không. Có thể cho dùng thuốc ngừa thai hay các nội tiết tố tương tự trong vòng một hai tháng để chế ngự việc thực hiện chức năng của buồng trứng.Nếu khối u quá lớn, hơn 7.5cm đường kính, gây đau hoặc xuất huyết hay xảy ra khi đã mãn kinh, thi khả năng bị ung thư và các bệnh nghiêm trọng khác cao hơn, lúc ấy cần sinh thiết để xét nghiệm, u nang và khối u không ung thư có thể được giải phẫu cắt bó mà không cần cắt bỏ buồng trứng. Trường hợp khối u quá lớn, một bên buồng trứng có thể bị cắt bỏ, bên buồng trứng còn lại vẫn có khả năng sản sinh đủ nội tiết tố nên phụ nữ vẫn có thể mang thai.Tỉ lệ tử vong của ung thư buồng trứng rất cao, một phần vì nó thường tiến triển mạnh trước khi có triệu chứng. Việc điều trị lúc này chỉ bằng phẫu thuật cắt bỏ cả hai buồng trứng, vòi trứng và tử cung, sau đó xạ trị hoặc hoá trị. Một số bác sĩ đề nghị phụ nữ ngoài 45 tuổi nên cắt bỏ buồng trứng khi phẫu thuật bụng vì những lý do khác. Có điều, việc cắt bỏ buồng trứng có thể gây ra những vấn đề khác, chính vì thế cần cẩn trọng khi chọn phương cách này.Các u nang tuyến bartholinTuyến Bartholin là hai tuyến nhỏ nằm ở hai bên lối vào âm đạo, chúng tiết một lượng nhỏ chất dịch khi kích thích. Tuyến này không thể thấy hoặc cảm thấy trong tình trạng bình thường，nhưng sẽ thấy nếu một hoặc cả hai phát sinh u nang và ống mang chất dịch bị tắc. Khoảng 2% phụ nữ bị u nang ở tuyến Bartholin. Những tuyến này cũng có thể bị nhiễm trùng và áp xe, mặc dù không thường gặp.Những bệnh của tuyến Bartholin không nghiêm trọng nhưng chúng có thể gây ra khó chịu và giới hạn sự thoả mãn dục tình. U nang nhỏ trong tuyến thường không phải bệnh. Nếu chúng phát triển lớn hơn có thể khó chịu và cản trở việc giao hợp. Tuyến bị viêm nhiễm có thể làm cho bị đau, nhất là nếu bị áp xe. Phụ nữ đã bị viêm nhiễm thường hay tái phát.Triệu chứng của u nang tuyến Bartholin là một cục u nhỏ, cứng nằm ngay bên ngoài âm đạo, và thường không đau, trừ khi bị kích thích lúc giao hợp.U nang tuyến Bartholin thường không phải là bệnh và không cần điều trị. Nếu khối u lớn và gây thành vấn đề, lúc ấy cần phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tuyến Bartholin. Việc phẫu thuật phải được thực hiện ở các trung tâm hoặc bệnh viện vì thường phải gây mê tổng quát.Những trường hợp nhẹ có thể sử dụng kháng sinh hoặc rút nước chỗ bị áp xe.

CÁC VẤN ĐỀ CỦA BỘ NGỰCKhi vú bị sưng và ấn thấy đauĐây là vấn đê mà đa số phụ nữ gặp phải, phần lớn xảy ra trước lúc hành kinh. Nguyên do là sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể (bao gồm cặp vú) để giữ nước. Phụ nữ lúc có thai cũng thường bị những triệu chứng này.Ngoài ra, khoảng 30% phụ nữ giữa độ tuổi 35 đến 50 mắc phải điều kiện được gọi là hội chứng nang xơ ngực, thật ra đây không phải bệnh nhưng tình huống xảy ra tự nhiên có thể liên quan đến việc dư nội tiết tố estrogen, nhất là phụ nữ không mang thai. Tình trạng này sẽ giảm bớt hoặc biến mất khí mức estrogen xuống thấp lúc mãn kinh.Nói chung, đây là vấn đề không nghiêm trọng. Nên tránh dùng các chất chứa cafein, hút thuốc. Khi bị nặng có thể dùng các loại thuốc giảm đau như Aspirin, Motrin hoặc Tylenol; các thuốc lợi tiểu hay việc điều trị bằng các nội tiết tố.Các thuốc lợi tiểu có thể gây ra một vài vấn để sức khoẻ do giảm kaii trong cơ thể，nhưng có thể bổ sung bằng cách dùng các thực phẩm giàu kali như chuối và các loại trái cây có vị chua hoặc dùng kali bổ sung. Các thuốc chứa nội tiết tố làm ức chế chu kỳ kinh có thể sinh ra một số tác dụng phụ.Tiết dịch ở núm vúNúm vú tiết dịch có thể xảy ra ở những thời điểm khác nhau do những nguyên nhân khác nhau. Phụ nữ khi mang thai bị tiết dịch ở núm vú là điều bình thường nhưng cũng cần phải kiểm tra. Việc tiết dịch ở phụ nữ không sinh con hoặc không nuôi con được gọi là sự tiết sữa, có thể do mức nội tiết tố tiết sữa tăng cao khi bị kích thích bởi một loại thuốc nào đó như thuốc an thần, chống trầm cảm, chống tăng huyết áp. Việc phẫu thuật vú, bệnh zona, các khối u tuyến yên, và chứng thiểu năng tuyến giáp cũng có thể gây ra tình trạng này, hoặc do kích thích vú lúc sinh hoạt tình dục.Các khối u trong vú cũng có thể làm vú tiết dịch bao gồm bệnh nang xơ vú, u vú và ung thư vú, hay sự viêm nhiễm. Tiết dịch cả hai núm vú thường do nội tiết tố sữa cao, còn nếu chỉ ở một bên núm vú lại có thể do khối u hoặc viêm nhiễm. Nếu chất dịch tiết ra trong hoặc đục như sữa là do vấn đề nội tiết tố, còn nếu có màu vàng hoặc xanh lại là bệnh nang xơ hoặc viêm nhiễm, hay nếu lẫn máu có thể là u vú hoặc ung thư.Điều trị vú tiết dịch tuỳ theo trường hợp bệnh, bất cứ phụ nữ nào gặp trường hợp này đều cần đi khám, vì có thể là triệu chứng của bệnh nghiêm trọng. Có điều, phần lớn đều không nghiêm trọng.Các bướu vúBướu vú chia ra làm hai loại “Bướu lành’’ (không phải ung thư) và “ung thư vú”.Bướu lành

Thường là các nang xơ, chúng là những túi chứa đầy dịch, sưng lên và teo đi trong chu kỳ kinh, hay các u xơ tuyến là các khối mô cứng, thay đổi trong chu kỳ hàng tháng, cả hai loại bướu này thường thấy ở phụ nữ trong giai đoạn còn sinh nở, đặc biệt ở độ tuổi 30 đến 40, nhưng u xơ tuyến thường gặp hơn trong lứa tuổi thanh thiếu niên. Sau thời kỳ mãn kinh, cả hai loại này thường teo lại và biến mất.Các u nang và u xơ tuyến rất thường gặp và không phải là vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng. Có điều, tất cả những gì xảy ra ở vú đều cần phải lưu ý vì ung thư vú tạo ra các khối u rất giống những khối u này.Nói chung, u nang và u xơ tuyến không đau, di dộng, hình dạng có thể tròn hoặc không đều và có thể mọc thành cụm, vài ba khối với nhau. U nang có thể cảm thấy mềm như nước khi ấn vào, như hai quả bóng nước nhỏ. U xơ tuyến đặc, cứng, và kết cấu như có sợi. Phụ nữ có u xơ tuyến, có thể khi sờ vào cả hai vú như có sợi và nhiều cục bướu mọc khắp nơi. Có thể đánh giá khối u bằng cách chờ trong vòng một tháng xem có sự thay đổi kích cỡ nào không trong chu kỳ kinh. Hầu hết những bướu vú được chính phụ nữ phát hiện trước, một số là do bác sĩ phát hiện khi kiểm tra hoặc chụp X- quang vú thường gọi là chụp X-quang tuyến vú. Bước đầu tiên là đánh giá xem chúng không phải ung thư. Nếu có nghi vấn, lúc ấy cần rút chất dịch để xét nghiệm.Nếu không thể hút được hoặc không hết sau khi hút, lúc ấy cần sinh thiết bằng cách cắt một mẫu bướu để xét nghiệm. Có nhiều loại sinh thiết đơn giản nhất là sinh thiết bằng kim để lấy mẫu. Loại sinh thiết khác là rạch một đường 2,5cm đến 3cm trên vú, qua đó lấy ra một ít mẫu hoặc tất cả khối u để xét nghiệm.Có thể phải mất vài ngày đến một tuần mới có kết quả xét nghiệm. Trường hợp có nghi vấn có thể yêu cầu xét nghiệm tập trung để giải quyết vấn đề sớm.Ung thư vúUng thư vú là loại ung thư thường gặp nhất và rất nguy hiểm trong các dạng ung thư ở nữ, chiếm đến 27%. Trong số 110.000 trường hợp như ung thư vú hàng năm ở Mỹ, số tử vong là 37.000, và cứ 11 trẻ gái sinh ra, có 1 trẻ có khả năng phát triển bệnh. Có điều, nếu phát hiện sớm, khả năng chữa lành có thể đạt 96%, nhưng nếu ung thư đã di căn tỉ lệ này sẽ rất thấp.Ung thư vú thường được tìm thấy như một u nhỏ của tế bào ung thư mọc trên vú. Nó có thể ăn lan tới hạch bạch huyết ở nách và có thể di căn tới các phần khác của cơ thể. Ung thư vú rất hiếm thấy ở phụ nữ trẻ, nhưng tăng nhiều lên sau 40 tuổi. Người ta chưa biết rõ nguyên nhân, chỉ biết rằng có những phụ nữ có nguy cơ hơn những phụ nữ khác.Tuy phần lớn những khối u ở vú không phải ung thư, nhưng một khối u dai dẳng trong vú, đặc biệt nếu nó không thay đổi theo chu kỳ kinh, như thế có thể là ung

thư, những dấu hiệu khác cần được theo dõi như khi một phần của vú dày thêm hoặc sưng phồng lên một cách bất thường, da vú ửng đỏ hoặc đóng vẩy, da vú lõm xuống hoặc vú thay đổi hình dáng, núm vú thụt vào hoặc lộn ngược, ấn vào thấy đau, núm vú tiết dịch.Ung thư vú trong giai đoạn sớm thường là khối u nhỏ không đau. Phụ nữ có thể không nhận ra, trừ khi thường chăm sóc bằng cách tự khám ngực mỗi tháng. Những phụ nữ có nguy cơ cao hơn người khác nếu đã có lần bị ung thư vú, tiền sử gia đình có người bị ung thư vú, hành kinh trước 12 tuổi, mãn kinh sau 50 tuổi, không sinh con, sinh con đầu lòng sau tuổi 30, mắc một bệnh về vú (không phải ung thư), quá mập, bị ung thư tử cung.Việc sử dụng nội tiết tố estrogen lâu ngày như thuốc viên ngừa thai và liệu pháp estrogen (ERT) sau thời mãn kinh có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú. Có điều những chứng cứ này chưa rõ ràng. Gần đây việc thêm progestin được cho là giúp ngăn chặn nguy cơ này.Trường hợp bị bệnh, tuỳ mức độ, người bệnh sẽ được điều trị bằng một trong bốn cách: Phẫu thuật cắt bỏ vú và thường để lại một vết sẹo đứng dài khoảng 15 đến 20cm, xạ trị, hoá trị để diệt các tế bào ung thư，và liệu pháp nội tiết tố.Điều đáng nói nhất là những xáo trộn tâm lý và tình cảm của những phụ nữ sau khi phải phẫu thuật vú. Họ rất cần sự nâng đỡ của người thân, bạn bè, và nhất là người chồng, vì muốn nói gì đi nữa, đây là bộ phận riêng và tạo nên dáng vẻ của phụ nữ, nguồn hưng phấn tình dục những lúc vui hưởng khoái lạc tình dục.

HỘI CHỨNG DÃN VÙNG TIỂU KHUNGHội chứng dãn vùng tiểu khung là tên gọi chung các triệu chứng liên quan đến những lỏng lẻo các cơ và các dây chằng ở vùng tiểu khung, bao gồm: thoát vị âm đạo như chứng sa bàng quang, sa niệu đạo, sa trực tràng; sa âm đạo làm phần trên của âm đạo sa xuống thấp về phía lỗ âm đạo; và sa tử cung khiến cổ tử cung và tử cung sa xuống thấp phía lỗ âm đạo.Khoảng phân nửa phụ nữ bị những chứng dãn này ở một mức độ nào đó sau thời kỳ mãn kinh, mặc dù có khi không cần phải điều trị. Cũng có những phụ nữ bị những tình trạng này lúc còn sinh nở, thường là do sinh nhiều con, giải phẫu âm đạo hoặc bụng dưới, béo phì, thường bị chứng ho hay táo bón mãn tính làm các cơ bụng và khung chậu căng, và cả khi do yếu tố di truyền.Hội chứng dãn vùng tiểu khung là một vấn đề không nghiêm trọng. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể gây ra nhiều điều rất bất tiện và ảnh hưởng sức khoẻ. Thí dụ, sa bàng quang và sa niệu đạo thường gây ra chứng không kiềm giữ được nước tiểu. Táo bón kinh niên có thể làm sa trực tràng- Và tình trạng âm đạo và tử cung có thể sa xuống đến mức lòi ra ngoài cơ thể qua lỗ âm đạo.

Nhiều phụ nữ bị chứng dãn vùng tiểu khung sau thời kỳ mãn kinh, khi các cơ và gân (dây chằng) tự nhiên bắt đầu bị dãn như một phần của tiến trình lão hoá. Một số phụ nữ khác có thể bắt đầu nhận thấy những triệu chứng sau khi sinh hoặc sau khi giải phẫu âm đạo hoặc vùng bụng.Riêng tình trạng không kiềm giữ được nước tiểu là tình trạng khá phổ biến của phụ nữ, khoảng 1/3 tổng số nữ. Nguyên nhân phổ biến nhất là tình trạng lỏng các cơ vùng tiểu khung, những cơ giữ cho bàng quang ，niệu đạo, âm đạo và tử cung ở đúng vị trí. Nếu những cơ này bị yếu người phụ nữ có thể không kềm chế được (nước tiểu) do căng thẳng, hoặc nước tiểu tiết ra khi những vùng này bị căng (chẳng hạn lúc ho, hắt hơi, cười hoặc chạy). Không kềm được nước tiểu do thôi thúc, chứng bệnh rất phổ biến, đề cập tới tình trạng nước tiểu không tự chủ, kèm theo việc mót tiểu. Tình trạng này tiến triển khi niệu đạo bị viêm nhiễm, hoặc có thể là triệu chứng căng thẳng tình cảm và âu lo. Một số phụ nữ cho biết là họ tiết ra nước tiểu lúc đạt cực khoái trong lúc giao hợp. Trường hợp này được cho là do chất lỏng (không phải nước tiểu) được tiết ra từ một số phụ nữ vào lúc cực khoái khi điểm Grafenberg hay điểm G bị kích thích.Việc không kiềm được nước tiểu thường không phải là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng nó gây ra rất nhiều khó chịu, có khi còn khó xử lý nếu đang ở chỗ đông người.Có thể khắc phục tình trạng này bằng các bài tập giúp tăng cường độ chắc của các cơ đáy chậu, chẳng hạn phương pháp Kegel. Nhưng cũng có những trường hợp cần phẫu thuật để chữa giúp phục hồi thành âm đạo bị lồi ra, hồi vị bàng quang, tử cung và âm đạo, hoặc tăng độ chắc các cơ và dây chằng bị nới lỏng.Bài tập luyện KegelBài tập luyện của Kegel được bác sĩ Arndd H.kegel nghĩ ra nhằm giúp phụ nữ bị tình trạng không kiềm được nước tiểu nhẹ bằng cách kiểm soát việc tiết nước tiểu qua việc tăng cường các cơ xương mu-cụt. Cơ này chạy từ trước xương mu trước tận cột sống đến xương cùng ở lưng, vòng quanh niệu đạo, âm đạo và trực tràng. Độ mạnh của cơ này giúp phụ nữ điều khiển được bàng quang và cũng tác động đến độ chắc của cơ âm đạo trong khi giao hợp. Bài tập này còn thường được chỉ định lúc chuẩn bị sinh và giúp làm cho khít cơ vùng chậu sau khi sinh.Để nhận biết cơ xương mu-cụt này, thì phụ nữ nên đứng hoặc ngồi trên cầu tiêu với hai chân giạng rộng và bắt đầu tiểu rồi ngưng lại, làm như vậy vài lần liên tiếp. Cơ xương mu-cụt là cơ động lúc đang thực hiện động tác này. Sau khi tìm ra cơ này, họ chỉ việc tập bằng cách giữ chặt cơ này chừng năm giây, sau đó nới lỏng chầm chậm. Làm như vậy vài lần một lần tập và có thể tập bất kỳ lúc nào trong ngày, mỗi ngày

chừng mươi lần. Kết quả rất khả quan, không chỉ trong việc kiểm soát nước tiểu mà còn tăng khoái lạc tình dục.

BỆNH LẠC NỘI MẠC TỬ CUNGMàng lót trong tử cung bong ra mỗi tháng khi hành kinh, được gọi là nội mạc tử cung. Bệnh lạc nội mạc tử cung xảy ra khi những mảng mô nội mạc được tìm thấy bên ngoài tử cung, thường trên và xung quanh buồng trứng và trên bề mặt ngoài vùng tử cung. Bệnh này còn là nguyên nhân chính gây vô sinh. Một số trường hợp bệnh gia tăng mạnh trong bốn mươi năm cuối, tỉ lệ mắc bệnh khoảng 5 đến 20%. Bệnh thường gặp nhất ở những phụ nữ trong khoảng tuổi hai mươi và ba mươi và phụ nữ không có con. Một khi bệnh đã phát thì theo thời gian nó ngày một tệ hại hơn, trừ khi phụ nữ mang thai hoặc đến thời kỳ mãn kinh. Việc mang thai và mãn kinh ức chế chu trình nội tiết tố, chất nuôi dưỡng việc phát triển và lan toả của bệnh.Bệnh lạc nội mạc tử cung là nguyên nhân thường gặp nhất gây đau vùng chậu kinh niên, đau trong kỳ kinh và đau khi giao hợp. Người ta ước lượng bệnh lạc nội mạc làm cho từ 6 đến 15% phụ nữ bị vô sinh. Qua thời gian, bệnh có thể gây ra tổn hại đáng kể các mô bao quanh tử cung, vòi và buồng trứng, và có thể xâm lấn cả bề mặt đại tràng, bàng quang và một số vùng khác ở bụng. Trong những trường hợp bệnh đã gây vấn đề, các nội mạc tử cung còn di chuyển đến các phần cơ thể khác, bao gồm mũi và phổi. Những chỗ kết dính và mô sẹo làm cho bàng quang và ruột bị đau. Một số trường hợp hiếm, những u nang lớn do chất của nội mạc tử cung hình thành có thể bị vỡ ra, làm bụng tràn máu và gây đau dữ dội, cần phẫu thuật cấp kỳ.Người ta tin rằng nhiều phụ nữ bị bệnh này nhưng nhẹ, không gây ra các triệu chứng nên họ không biết. Tình trạng gây đau là tuỳ thuộc vào chỗ nội mạc đi lạc vào. Triệu chứng thường thấy nhất là bị đau nặng trong một vài ngày trước lúc hành kinh, đau khi giao hợp. Lúc ấy chắc hẳn các mảng mô nội mạc nằm trong vùng bụng, giữa phía sau tử cung và kết tràng, và xung quanh đáy tử cung, phụ nữ sẽ bị đau khi dương vật chạm vào túi cùng hoặc chạm vào cổ tử cung. Tiêu biểu cho những triệu chứng đau này là ngày càng gia tăng và thường gây ra vô sinh.Người ta chưa biết nguyên nhân gây bệnh. Lý thuyết được công nhận hơn cả là những mảnh nội mạc bong ra đi qua vòi trứng và tự bám vào các mô bên ngoài tử cung. Những mảng mô này cũng dày lên và chảy máu đáp ứng nội tiết tố hướng dẫn kỳ kinh, chúng bong ra và lan tới các phần khác của bụng. Muốn chẩn đoán chính xác phải phẫu thuật bằng phép soi ổ bụng.Sau khi đã xác định bệnh, việc điều trị có thể bằng sử dụng các nội tiết tố hoặc phẫu thuật. Liệu pháp nội tiết tố (như dùng thuốc viên ngừa thai) ngăn chặn chức

năng của buồng trứng, giúp giảm nhẹ các triệu chứng, cải thiện tình trạng vô sinh (40%). Hiệu quả có thể được khoảng một năm. Có điều, chúng có thể gây ra những tác dụng phụ, cần báo cáo với bác sĩ về những tác dụng phụ này. Phương pháp phẫu thuật là nhằm lấy đi những mảnh nội mạc và mô sẹo. Phụ nữ nào không còn ý định sinh con có thể cắt bỏ tử cung và buồng trứng.

ĐAU VÙNG TIỂU KHUNG VÀ ĐAU KHI GIAO HỢPSự bực dọc bình thườngĐau bụng dưới hoặc vùng chậu là lý do thông thường, nhưng nếu bị nặng cần đi khám bệnh để tìm nguyên nhân.Đau âm đạoTình trạng đau quanh lối vào âm đạo có thể do nhiều nguyên nhân. Nó dễ nhận ra khi giao hợp bị đau. Những nguyên nhân thường do âm đạo bị viêm nhiễm (men nấm hoặc vi khuẩn) hoặc những phản ứng dị ứng với những chất tiếp xúc (dụng cụ ngừa thai hay các chất bôi âm đạo). Nhưng cũng có thể do âm đạo không được bôi trơn đủ lúc giao hợp hoặc do không kích thích đủ, hoặc do dùng thuốc kháng histamine và một số loại thuốc khác. Và cũng có thể do chứng co thắt âm đạo khiến khô hoặc không thể giao hợp được.

Đau niệu đạoĐau vùng quanh niệu đạo (lỗ tiểu) trong khi giao hợp có thể do nhiều nguyên nhân như thiếu bôi trơn, viêm nhiễm âm đạo, niệu đạo hay bàng quang, hoặc do thiếu estrogen. Ngoài ra，tư thế giao hợp làm dương vật cọ xát trực tiếp vào niệu đạo.Đau sâu trong vùng tiểu khungCác nguyên nhân có thể do hệ sinh sản, hệ tiết niệu hoặc hệ đường ruột của phụ nữ. Các vấn đề trong vùng tiểu khung thường gây đau khi giao hợp, nhất là lúc dương vật đưa mạnh vào. Các nguyên nhân thường là nhiễm trùng cổ tử cung, tử cung, vòi, hoặc buồng trứng; các u xơ tử cung; bệnh lạc nội mạc tử cung; các u nang buồng trứng; mô sẹo; âm đạo hẹp và ngắn sau khi cắt bỏ tử cung; và có thể do viêm bàng quang hay ruột.Đau nhưng không rõ nguyên nhânTrong một số trường hợp đau vùng tiểu khung nhưng không rõ nguyên nhân, trong khi nó vẫn có và dai dẳng. Vấn đề là cần tìm cho ra nguyên nhân. Một trường hợp có thể do đau ở phần khác của cơ thể như nhức đầu, đau lưng, xáo trộn tinh thần và kiệt sức do căng thẳng.

ẢNH HƯỞNG CỦA DESDes viết tắt của diethylstillbestrol, nội tiết tố estrogen tổng hợp đầu tiên được triển khai vào những năm 30 và được dùng cho mục đích y học vào đầu những năm 40. Dược phẩm (với hai sản phẩm tương tự …strol và hexestrol) được bán dưới hơn hai trăm thương hiệu, chủ yếu ở dạng viên, nhưng cũng có dạng thuốc chính và dạng kem. Công dụng trước tiên của nó ức chế việc tiết sữa sau khi sinh và giảm các triệu chứng do thiếu estrogen lúc mãn kinh. Năm 1942 thuốc còn được cơ quan quản lý thực và dược phẩm Mỹ phê chuẩn như loại thuốc tránh sẩy thai. Dù có công hiệu trong việc ngừa thai, nhưng người ta lại thấy rằng (vào thập niên 1970) những đứa bé gái được sinh ra do những bà mẹ được điều trị với Des trong lúc mang thai có thể bị khuyết tật và phát sinh ung thư hệ sinh sản. Nhưng không riêng các trẻ gái, mà cả các trẻ trai được sinh ra do những bà mẹ này cũng gặp những vấn đề về hệ sinh sản, và chính những phụ nữ sử dụng nó cũng gia tăng nguy cơ bị ung thư hệ sinh sản.Chính vì những phát hiện này nên việc sử dụng nó bị hạn chế.Có ba nhóm người chịu ảnh hưởng của DES. Là người mẹ và những đứa con mà họ sinh ra, cả gái lẫn trai, nhưng trẻ gái thường chịu ảnh hưởng nặng hơn.Những trẻ gái thường có nguy cơ ung thư âm đạo (1/700 hay 1/7.000), một dạng ung thư tuyến rất hiếm ở các phụ nữ khác; nguy cơ bị chứng loạn sản cổ tử cung, tình trạng dễ dẫn đến ung thư cổ tử cung; nguy cơ bị dị dạng cổ tử cung và tử cung (40%), dễ gây ra vô sinh hoặc sẩy thai; nguy cơ bị bệnh hạch cổ tử cung và âm đạo, tức là bị phủ bởi những tế bào tuyến thường chỉ thấy bên trong tử cung, có thể phát sinh ung thư sau này; nguy cơ gặp các rắc rối về kinh nguyệt và sinh sản, bao gồm kinh nguyệt bất thường, ít rụng trứng, dễ sẩy thai.Còn ở trẻ trai thường bị các tình trạng như tinh hoàn không sa xuống, dương vật hay tinh hoàn bị dị dạng làm cho lỗ tiểu bị lệch đi, tinh trùng ít hoặc tế bào tinh bất thường có khả năng bị vô sinh, tỉ lệ bị ung thư cũng cao hơn.Riêng các bà mẹ sử dụng DES có nguy cơ bị ung thư vú, cổ tử cung, và buồng trứng cao hơn các phụ nữ khác. Có điều, những chứng cứ này chưa rõ ràng. Ở những trẻ được sinh ra do các bà mẹ sử dụng DES cần được kiểm tra kỹ, và phải kiểm tra thường xuyên vì ảnh hưởng của nó kéo dài. Còn khi đã có vấn đề liên quan, lúc ấy cần phẫu thuật để điều trị.

PHẪU THUẬTNong và nạo (D&C)Nong và nạo là thủ thuật được dùng để điều trị những vấn đề liên quan đến nữ bằng cách nong lớn ra và nạo bằng một dụng cụ có hình muỗng. Đây là một loại tiểu phẫu, ít có các rủi ro.

Nong và nạo thường được thực hiện với hai mục đích chính. Trước hết, nó giúp chẩn đoán nguyên nhân gây xuất huyết tử cung. Việc xuất huyết bất thường có thể là dấu hiệu ung thư tử cung, các bướu thịt tử cung (những u nhỏ không phải ung thư mọc ở thành tử cung), hoặc do sự mất cân bằng nội tiết tố khiến màng lót tử cung phát triển quá mức. Xuất huyết nặng kéo dài có thể gây thiếu máu và các vấn đề sức khoẻ khác cho phụ nữThứ đến, sử dụng nong và nạo là để loại bỏ mô bất thường sót lại sau khi sinh hoặc sẩy thai, vì nếu không lấy sạch đi chúng dễ gây xuất huyết, viêm nhiễm. Trước đây nó còn được dùng để phá thai sớm, nhưng nay việc phá thai sớm này được nay bằng phương pháp hút ít nguy hiểm hơn. Phương pháp hút này hiện cũng được dùng để lấy vật mẫu xét nghiệm thay vì nong và nạo.Nong và nạo thường phải được thực hiện ở bệnh viện hoặc trung tâm phẫu thuật, gây mê tổng quát hoặc gây tê cột sống, vì thường thủ thuật này chỉ mất độ 10 đến 20 phút. Người bệnh được đặt nằm giống như khi khám vùng tiểu khung. Sau khi khám kỹ khung chậu, bác sĩ đưa phễu soi (mỏ vịt) để giữ cho âm đạo mở ra, gắn dây móc (cái kẹp) vào cổ tử cung và giữ chắc nó. Kế đó, bác sĩ đưa vào một dụng cụ có đầu dẹt gọi là dụng cụ dò tử cung để đo theo chiều dài của tử cung. Tiếp nữa, cửa cổ tử cung cũng được nong ra (làm cho rộng) bằng những que nong. Cũng có khi phải đặt các que rong biển khô trước một ngày để hút bớt chất ẩm và làm cổ tử cung được rộng ra một cách nhẹ nhàng, không đau. Sau khi làm xong, việc nạo bằng que nạo được tiến hành.Bệnh nhân có thể về nhà sau phẫu thuật vài giờ. Tránh sử dụng các vật dụng nhét âm đạo, không thụt rửa, và không giao hợp trong thời gian đầu sau phẫu thuật để tránh viêm nhiễm. Hai tuần sau phẫu thuật, tử cung sẽ bình phục. Có điều, cần đi kiểm tra vài lần để biết chắc là không có vấn đề gì phát sinh sau phẫu thuật.Dù đây là một thủ thuật khá an toàn, nhưng cũng có khi xảy ra các viêm nhiễm cổ tử cung, tử cung, vòi trứng (phổ biến nhất), ảnh hưởng của việc gây mê, và các vấn đề về vón cục máu, và tuy hiếm, nhưng cũng có khi bị một biến chứng gọi là hội chứng Asherman, tức là hình thành lớp mô sẹo trong tử cung làm cho nội mạc tử cung không phát triến, gây cản trở việc hành kinh và mang thai. Những dấu hiệu cảnh báo sau phẫu thuật cần lưu ý là bị xuất huyết, co thắt bụng mạnh và dai dẳng, sốt cao trên dưới 400C, choáng váng, nhức đầu, mệt mỏi, dịch âm đạo có mùi hôi.Riêng vấn đề ảnh hưởng khả năng sinh hoạt tình dục là không có, việc kiêng cữ trong những ngày đầu là nhằm tránh sự viêm nhiễm.Thủ thuật cắt bỏ tử cung

Đây là phẫu thuật cắt bỏ tử cung, và có khi cả buồng và vòi trứng, một loại phẫu thuật khá phổ biến hiện nay do những điều kiện bệnh như ung thư xâm lấn âm đạo, cổ tử cung, tử cung, vòi hay buồng trứng; xuất huyết nặng không kiềm được; viêm nhiễm vùng tiểu khung nặng, sa tử cung hoặc u xơ tử cung lớn gây đau nhiều, bệnh lạc nội nạc tử cung trở nặng.Nhưng cũng có những trường hợp nên tránh như khi coi việc này là cách để ngăn ngừa ung thư, để triệt sản, để huỷ thai, chữa viêm cổ tử cung, hoặc đau vùng tiểu khung nhưng chưa biết rõ nguyên nhân, và cả những trường hợp sa tử cung, u xơ tử cung, bệnh lạc nội mạc tử cung nhẹ. Có nghĩa là thủ thuật này chỉ nên thực hiện khi thật cần thiết.Có nhiều cách phẫu thuật cắt bỏ tử cung khác nhau, hoặc cắt bỏ toàn bộ tử cung (phương pháp phổ biến nhất) bao gồm tử cung và cổ tử cung, để lại vòi và buồng trứng, âm đạo; cắt bỏ toàn bộ tử cung cùng với hai bên buồng trứng và vòi trứng. Hay có khi chỉ cắt một bên buồng và vòi trứng; và các loại ít phổ biến hơn là cắt bỏ một phần, tức là chỉ cắt bỏ tử cung, còn giữ cổ tử cung lại (hiện nay ít áp dụng vì việc để lại cổ tử cung chẳng những không được việc gì mà còn có khi dễ dẫn đến ung thư cổ tử cung); hoặc cắt bỏ tử cung toàn bộ (tận gốc), bao gồm tử cung, cổ tử cung, hai vòi trứng (thường cả hai buồng trứng), cùng với phần trên của âm đạo (thường do ung thư di căn).Việc phẫu thuật có thể bằng cách mở ổ bụng (thủ thuật này phổ biến nhất), với đường rạch dài khoảng 12cm, ngay trên bụng. Đường rạch đó có thể thẳng đứng từ rốn tới xương mu, hoặc nằm ngang bụng dưới, ngay trên vùng lông mu thưa.Thủ thuật cắt bỏ tử cung thuộc vùng âm đạo được thực hiện qua ngả âm đạo và chỉ được áp dụng khi buồng và vòi trứng không cần cắt bỏ. Đây là cách được nhiều người ưa chuộng vì nó không để lại vết sẹo và việc bình phục rất nhanh. Có điều cách này hay gây ra những viêm nhiễm do trong âm đạo có nhiều sinh vật sống trong đó.Cắt bỏ tử cung là một đại phẫu thuật và thường cần nằm viện từ bốn đến sáu ngày, và việc bình phục hoàn toàn phải mất từ sáu đến tám tuần. Điều cần thiết là việc tuân thủ theo những hướng dẫn của bác sĩ. Những dấu hiệu nguy hiểm mà người phụ nữ cần chú ý sau khi xuất viện, là nếu thấy sốt cao trên dưới 400C, đau nhiều, xuất huyết âm đạo nặng, đau, xuất huyết và các vấn đề khác về tiểu tiện, đau ngực, ho hoặc khó thở.Sau bốn tuần, người bệnh cần trở lại bệnh viện để được kiểm tra, và cũng để bác sĩ đánh giá khả năng bình phục, khi nào có thể sinh hoạt bình thường, kể cả sinh hoạt tình dục. 

Vì đây là một phẫu thuật lớn nên vấn đề rủi ro cho sức khoẻ hẳn sẽ cao hơn. Nguy cơ tử vong hay các biến chứng tuỳ thuộc vào tuổi tác và sức khoẻ tổng quát. Đối với phụ nữ dưới 45, tỷ lệ tử vong chỉ khoảng 1/2000 trường hợp. Nhưng tỉ lệ này sẽ cao hơn đối với các phụ nữ ngoài 50, nhất là còn bị cao huyết áp.Trên 40 đến 50% phụ nữ phát sinh một số biến chứng, có thể là: nhiễm trùng ngoài hoặc bộ phận bên trong như bàng quang và thận, lúc ấy cần điều trị bằng kháng sinh; xuất huyết nặng lúc phẫu thuật khiến nhiều phụ nữ cần truyền máu (khoảng 15%), và khoảng 1% xuất huyết nặng sau phẫu thuật mười ngày, cần phải nhập viện và truyền máu; các vấn đề tiết niệu thường gặp sau phẫu thuật cũng là vấn đề khiến nhiều người phải nằm viện lâu hơn, trong đó khoảng 5% bị bí tiểu sau phẫu thuật khoảng 12 ngày; nếu ruột bị tổn hại gây cản trở ruột hoạt động, lúc ấy có thể giải phẫu thuật để chữa trị; tình trạng vón cục máu có thể gây tử vong nếu nó bể ra và di chuyển theo dòng máu đến phổi hoặc não; tổn hại khác ảnh hưởng hệ sinh sản, chẳng hạn (tuy hiếm) âm đạo có thể bị ngắn đi hoặc dài ra hoặc làm mất khả năng sản sinh nội tiết tố của buồng trứng, hay âm đạo liên tục tiết dịch, nhất là phẫu thuật qua âm đạo; và cuối cùng là những tác động tiêu cực về mặt tình cảm, tâm lý.Người ta còn ít biết về những thay đổi tình dục của phụ nữ khi đã bị cắt bỏ tử cung, nhưng qua nghiên cứu thì thấy vấn đề chưa rõ ràng. Nhiều phụ nữ cho biết là họ ít ham muốn tình dục và ít thỏa mãn trong quan hệ tình dục sau khi cắt bỏ tử cung. Nhưng lại có người cho rằng hoạt động tình dục tốt hơn sau khi giải phẫu.Có điều, chắc chắn là sau khi cắt bỏ tử cung sẽ có những ảnh hưởng nhất định làm thay đổi các mặt sau:Những thay đổi thể lý:Sau khi giải phẫu cắt bỏ tử cung, người phụ nữ bị mất một số bộ phận trong bụng dưới mà họ có trước đây. Kích cỡ và hình dạng âm đạo cũng thay đổi khá nhiều, cổ tử cung ngắn đi. Sau một cuộc đại phẫu thuật như vậy, một số phụ nữ có thể e ngại hoặc không ham muốn quan hệ tình dục vào lúc đầu vì sợ chúng sẽ gây đau. Lúc đầu thì điều này là hẳn nhiên, cho đến khi họ khỏi hẳn các vết thương và hai người điều chỉnh cho thích hợp với những thay đổi trong thân thể của người phụ nữ. Một số phụ nữ cho biết một vài cảm giác kích thích hoặc khoái lạc bị mất đi, sự cực khoái biến đổi. Điều này có thể hiểu được vì mức độ hoạt động tình dục tác động tử cung làm gia tăng dòng máu và những co thắt lúc cực khoái. Có điều, nhiều đầu mút thần kinh ở vùng sinh dục nữ làm thay đổi chứ không đánh mất khả năng vui hưởng khoái cảm tình dục hay sự cực khoái. Nhưng việc tập trung cảm giác có thể thay đổi từ vùng này sang vùng khác.Những thay đổi về nội tiết tố:

Nếu buồng trứng bị cắt bỏ cùng với tử cung sẽ khiến phụ nữ chưa mãn kinh sẽ bắt đầu mãn kinh ngay. Mức estrogen thấp sẽ gây ra những thay đổi thể lý và có thể ảnh hưởng vấn đề tình dục. Nếu một buồng trứng hoặc một phần của buồng trứng còn lại, nó cũng đủ sản sinh nội tiết tố để ngăn chặn sự mãn kinh sớm.Những thay đổi về khả năng thụ thai.Sau khi cắt bỏ tử cung, phụ nữ bị vô sinh và không còn có thai nữa. Thay đổi này tác động mạnh về mặt tâm lý. Nhưng đối với những đôi vợ chồng không muốn có thêm con thì đây lại là cơ hội tốt hơn để họ vui hưởng khoái lạc tình dục, nhiều khi tình cảm vợ chồng còn khăng khít hơn.Dẫu sao, đây là vấn đề hệ trọng, nên ngoài việc điều trị bệnh, vợ chồng cần có sự hiểu biết để ứng phó với những thay đổi tình cảm, nhất là ở người phụ nữ, họ cần được sự nâng đỡ của chồng sau khi phẫu thuật.Thủ thuật cắt bỏ nón môPhẫu thuật cắt bỏ nón mô cũng được hiểu như sinh thiết tế bào hình nón, một thủ thuật phẫu thuật lấy đi phần hình nón từ cổ tử cung. Phẫu thuật này có thể được thực hiện tại trung tâm phẫu thuật bệnh nhân ngoại trú hoặc bệnh viện. Thủ thuật cắt bỏ nón mô được thực hiện khi có các tế bào bất thường hoặc tiền ung thư trên cổ tử cung. Nó giúp vào hai mục đích. Trước hết là lấy mẫu mô để xét nghiệm tìm bệnh. Thứ hai, phẫu thuật cắt bỏ nón mô thường lấy đi toàn bộ các vùng có tế bào bất thường ở cổ tử cung khiến có thể không cần điều trị thêm gì nữa. Thủ thuật này sẽ cắt nhiều mô hơn khi sinh thiết, nhưng ít mô hơn thủ thuật cắt bỏ tử cung.Phẫu thuật cắt bỏ mô được thực hiện khi phụ nữ bị loạn sản cổ tử cung nhẹ, CIN, hoặc ung thư biểu mô tại chỗ. Bước đầu là chuẩn đoán bằng ghép soi âm đạo. Nếu khối u tế bào bất thường nhẹ và xuất hiện chỉ ở bề mặt cổ tử cung, lúc ấy có thể điều trị bằng phẫu thuật lạnh. Nhưng nếu tình hình nghiêm trọng hơn hoặc dường như được định vị bên trong lối vào cổ tử cung thì lại cần phẫu thuật cắt bỏ nón mô để cắt đi nhiều mô cổ tử cung hơn, bao gồm cả phần dưới của lối vào cổ tử cung, sau đó mang đi xét nghiệm, và nếu tất cả các mô bất thường được cắt bỏ, có thể sẽ không cần điều trị thêm gì nữa. Trường hợp nếu là ung thư di căn, lúc ấy cần cắt bỏ tử cung.Phẫu thuật cắt bỏ nón mô thường được thực hiện dưới gây mê tổng quát ở bệnh viện hoặc trung tâm phẫu thuật. Bệnh nhân nằm như lúc khám vùng tiểu khung, bác sĩ dùng phễu soi (mỏ vịt) giữ cho âm đạo mở ra để dễ quan sát cổ tử cung, rồi dùng dao mổ cắt đi phần hình nón ở cổ tử cung. Việc khâu lại là để làm bớt chảy máu. Thường không cần ở lại bệnh viện qua đêm, nhưng nếu sợ bị xuất huyết nặng, có thể bác sĩ khuyên nên ở lại để theo dõi. Đa số phụ nữ có thể sinh hoạt bình

thường trong vòng 5 đến 10 ngày, mặc dù việc chảy máu và tiết dịch âm đạo có thể kéo dài vài tuần. Việc giao hợp chỉ nên bắt đầu trở lại sau 3 hay 4 tuần.Xuất huyết hoặc chảy máu nặng là biến chứng phổ biến nhất đang lúc phẫu thuật hoặc sau phẫu thuật mười ngày. Tình huống nặng cần nhập viện để điều trị. Kế đến là nguy cơ bị viêm nhiễm. Rồi ảnh huởng về khả năng sinh sản có thể kéo dài vì đường ống thuốc cổ tử cung ngắn đi, nó có thể không đủ mạnh để duy trì sự khép kín trong khi mang thai và có thể dẫn đến sẩy thai. Người ta thường gọi là tình trạng suy yếu của cổ tử cung thường thấy ở phụ nữ đã bị giải phẫu cắt bỏ nón mô. Hơn nữa, việc mất nhiều tuyến tạo nhầy định vị ở cửa cổ tử cung có thể cản trở sự thụ thai. Mô sọc trong cửa sổ tử cung cũng có thể đóng bớt nó lại, ngăn cản máu kinh chảy ra và làm cho khi sinh khó khăn hơn. Vì những nguy cơ này, việc phẫu thuật cắt nón mô thường được phụ nữ chọn không muốn có thêm con.Việc giao hợp cần phải được tránh nhiều tuần trong khi bình phục sau giải phẫu. Người ta không tin là sẽ có bất cứ ảnh hưởng lâu dài nào dính dáng đến chức năng tình dục vì bị cắt bỏ nón mô.

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA NAM GIỚI VÀ CÁCH GIẢI QUYẾTSức khoẻ tổng quát tốt giúp ngăn ngừa sự phát triển của tất cả các vấn đề thuộc khả năng sinh sản của đàn ông. Muốn được vậy, chúng ta cần lưu ý một số mặt:

1. Dinh dưỡng: Dinh dưỡng đầy đủ rất cần cho sức khoẻ tốt.2. Thể trọng: Béo phì chỉ gây căng thẳng cho cơ thể và gia tăng các vấn đề về

sức khoẻ.3. Tập thể dục: Tập thể dục đều đặn rất cần cho sức khoẻ tốt.4. Hút thuốc: Hút thuốc được chứng minh là đã gây ra một số vấn đề về sức

khoẻ và gây ảnh hưởng đến người khác.5. Lạm dụng hoá chất: Việc sử dụng nhiều rượu và/hoặc thuốc kích thích có thể

gây ra một số vấn đề về sức khoẻ và cũng gây ảnh hưởng đến người khác.6. Sự căng thẳng: Những tác nhân gây căng thẳng như kiệt sức, làm việc quá

sức, giận dữ và căng thẳng thần kinh có thể gây ra một vài vấn đề về sức khoẻ và ảnh hưởng đến người khác.

7. Vệ sinh: Vệ sinh tốt có thể phòng ngừa cho một vài vấn đề về sức khoẻ.

VỆ SINHĐôi khi cuộc sống bận rộn khiến chúng ta lãng quên tầm quan trọng của việc gìn giữ vệ sinh hoặc sự sạch sẽ để ngăn ngừa các vấn đề về sức khỏe, việc tắm rửa hàng ngày, thường xuyên gội đầu, nhất là việc vệ sinh bộ phận sinh dục, hậu môn, tất cả

những việc này giúp ngăn ngừa những viêm nhiễm và bệnh tật. Vệ sinh tay sau khi đi ngoài và trước khi ăn cũng bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tật rất nhiều.Vệ sinh bộ phận sinh dụcBộ phận sinh dục đàn ông, dương vật và bìu dái thường không cần sự chăm sóc đặc biệt nào. Việc tắm rửa hàng ngày đủ giúp chúng được sạch sẽ. Đàn ông chưa được cắt bao quy đầu cần kéo da quy đầu ra sau để rửa phần bên dưới da khi tắm rửa.Tự khám tinh hoànTự khám tinh hoàn là việc phòng bệnh khá quan trọng. Ung thư tinh hoàn tuy hiếm, chỉ chiếm chừng 1% các loại ung thư ở đàn ông, nhưng đây là dạng ung thư thông thường nhất ở đàn ông trong khoảng tuổi từ 20 đến 35.Việc phát hiện và điều trị sớm thì ung thư tinh hoàn thường được chữa khỏi; nhưng nếu để lan ra ngoài tinh hoàn (thường lan đến phổi) có thể gây tử vong. Mặc dù ung thư tinh hoàn ít phổ biến ở đàn ông trên 35 tuổi và rất hiếm ở các thiếu niên, nhưng tất cả đàn ông nên thực hiện việc tự khám tinh hoàn hàng tháng, bắt đầu ở độ tuổi từ 14 hoặc 15.Việc tự khám tinh hoàn khá đơn giản, chỉ mất một vài phút. Tinh hoàn nên được khám một lần một tháng sau khi tắm nước nóng. Nhiệt độ ẩm khiến da bìu dãn khiến dễ sờ thấy bộ phận bên trong và phát hiện điều bất thường. Bước đầu là đứng trần truồng trước kính và tìm xem có bất cứ chỗ sưng hay cục u nào ở bìu. Sau đó dùng cả hai tay khám toàn diện bề mặt của mỗi tinh hoàn, nhẹ nhàng và cẩn thận. Với hai ngón tay ở phía trước và hai ngón trỏ ở phía sau, nhẹ nhàng trượt hoặc lăn tròn tinh hoàn để có thể sờ thấy toàn bộ bề mặt.Bình thường tinh hoàn giống như một quả trứng trơn, rắn, bề mặt rất nhẵn, ngoại trừ sợi dây hoặc chỗ lồi lên kéo về phía sau là mào tinh hoàn, ông mang tinh trùng từ tinh hoàn đến niệu đạo.Khối u ung thư tinh hoàn thường xuất hiện như một cục u nhỏ, cứng, không đau, cỡ hạt đậu ở bên cạnh hay phía trước tinh hoàn.Khi phát hiện có cục hay bất cứ sự phát triển bất thường nào cần đi bác sĩ ngay. Có nhiều loại vấn đề và nhiễm trùng có thể gây đau nhức, sưng và làm thay đổi ở tinh hoàn, nhưng đa phần không phải ung thư, nhưng vấn đề là cần đi kiểm tra khi có bất cứ vấn đề gì.Ung thư tinh hoàn có thể chưa khỏi nếu được phát hiện và điều trị sớm, thường bằng cách phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn. Điều may là bệnh này thường chỉ tấn công một bên, bên còn lại vẫn sản sinh lượng nội tiết tố và tinh trùng bình thường, không gây ảnh hưởng về khả năng sinh sản. Nếu lo lắng về dáng vẻ bên ngoài của tinh hoàn, lúc ấy có thể thay thế bằng bộ phận giả làm bằng chất dẻo đặt vào bìu dái.Việc chăm sóc sức khoẻ

Bất cứ bướu, khối u hay chỗ đau nào trên bộ phận sinh dục nam đều cần được bác sĩ khám. Có thể có những triệu chứng viêm nhiễm hoặc bệnh như đau hoặc khó đi tiểu, dương vật chảy mủ, dương vật hoặc tinh hoàn sưng và viêm, các hạch bạch huyết sưng hoặc gây đau ở khung chậu hoặc háng, nổi mẩn ở khung chậu hoặc chung quanh bộ phận sinh dục, triệu chứng thoát vị.Những thay đổi hay khó khăn về thực hiện chức năng tình dục cũng có thể là triệu chứng của vấn đề về sức khoẻ. Không giống như phụ nữ, phần đàn ông không cần thường xuyên chăm sóc các hệ thống hệ sinh sản. Những nguyên do cần quan tâm thường là:

1. Các vấn đề về tuyến tiền liệt (thường gặp sau tuổi 55).2. Những viêm nhiễm (thường do các sinh vật truyền qua đường tình dục).3. Chấn thương (những va chạm và các vết bầm).

Có điều, đàn ông thường chỉ đi khám khi họ có vấn đề, nhưng nếu được kiểm tra đều đặn thì tốt hơn, nhất là khi đã ngoài 45 tuổi thì hàng năm nên khám tuyến tiền liệt, để đề phòng ung thư.Có nhiều nơi khám và điều trị mà họ có thể chọn, tư hoặc công, cá nhân hay nhóm y bác sĩ, kể cả những tổ chức chăm sóc sức khoẻ miễn phí, hay chi phí rất thấp. Vấn đề là tìm được một nơi và với vị nào mà bạn ưng ý, thuận lợi cả những lúc khẩn cấp. Những vị thuộc các lĩnh vực chuyên môn như bác sĩ chuyên khoa tiết niệu, bác sĩ chuyên chăm sóc sức khoẻ gia đình, bác sĩ nhi khoa, bác sĩ nội khoa, và bác sĩ đa khoa, (những vị sau nếu đã được đào tạo thêm về chuyên môn) đều có thể khám và điều trị các vấn đề về hệ sinh sản.Khám đường tiết niệuViệc khám đầy đủ cả hệ sinh sản và tiết niệu ở nam giới được gọi chung là khám đường tiết niệu, đây là một thói quen tốt nên làm thường xuyên và đều đặn, bất kể tuổi tác.Việc khám này sẽ bao gồm:- Việc kiểm tra tiền sử sức khoẻ như xem hiện đang có vấn đề gì không, các bệnh và việc điều trị trước đây, các thuốc hiện đang dùng, những dị ứng, việc hút thuốc, uống rượu hay những ảnh hưởng hoá chất, chất bức xạ khác, tiền sử gia đình, nhất là ung thư, bệnh tiểu đường, các vấn đề về tim, và triệu chứng về đường tiết niệu.- Khám tổng quát bao gồm việc kiểm tra thể trọng, áp huyết, phân tích nước tiểu, xét nghiệm máu, khám tim, phổi...- Khám vùng bụng, gồm bàng quang, thận, và những vấn đề khác thuộc vùng bụng.- Khám cơ quan sinh dục ngoài gồm phần da của dương vật, da quy đầu, niệu đạo, da bìu, tinh hoàn và mào tinh hoàn xem có bướu hoặc bị tràn dịch tinh hoàn không.

- Khám trực tràng bao gồm vùng da trực tràng, mô chung quanh hậu môn, độ chắc của cơ và các vấn đề khác để phát giác các vấn đề thuộc tuyến tiền liệt.Tuyến tiền liệt là một cơ quan có hình trái mận đường kính khoảng 5cm, bình thường cứng, kết cấu dai như cao su. Khi đã xác định được tuyến này, bác sĩ dùng ngón tay để xem kích cỡ, hình dạng và kết cấu của tuyến và kiểm tra xem có vấn đề gì không. Việc khám này không gây đau, trừ tuyến bị viêm. Nếu người đàn ông không giao hợp thường xuyên hoặc bị viêm nhiễm, có thể chất dịch tích trong tuyến, làm cho kết cấu bị mềm.Có thể cần lấy mẫu chất dịch bằng cách xoa nắn tuyến một lúc sẽ làm cho tuyến tiết ra ít chất dịch đi xuống niệu đạo và ra khỏi dương vật để kiểm tra sự viêm nhiễm hay các vấn đề khác.Ngoài ra còn ba phương pháp xét nghiệm thường được thực hiện để khám và chẩn đoán bệnh ở nam giới:- Xét nghiệm nước tiểu: Các xét nghiệm nước tiểu thường được dùng cho nhiều mục đích, gồm xác định các viêm nhiễm niệu đạo, bàng quang, và thận và cả bệnh tiểu đường.- Sự nuôi cấy: Một mẫu nhỏ nước tiểu, máu, dịch niệu đạo hoặc dịch tuyến tiền liệt có thể gửi đến phòng thí nghiệm để nuôi cấy, do mỗi loại cần một môi trường phát triển khác nhau, nhằm xác định bệnh đang gây ra các vấn đề.Các xét nghiệm máu: Có hàng trăm cách xét nghiệm máu khác nhau, có thể thực hiện trên một mẫu máu. Xét nghiệm phổ biến nhất là đếm máu, để phát hiện sự thiếu máu. Máu thường được lấy bằng cách trích từ đầu ngón tay hoặc thuỳ tai, hay hút ra từ tĩnh mạch (nếu cần lấy nhiều), sau đó gửi đến phòng thí nghiệm. Nhiều loại bệnh kể cả bệnh giang mai, có thể chuẩn đoán qua các xét nghiệm máu; và cả sự chuyển hoá của cơ thể, chức năng gan và thận, các mức của những nội tiết tố khác nhau, và cả thông tin về di truyền cũng được tìm thấy từ xét nghiệm máu.

THỦ THUẬT CẮT BAO QUI ĐẦUThủ thuật cắt bao qui đầu là phẫu thuật cắt bỏ bao bọc đầu dương vật, thường được thực hiện lúc trẻ mới sinh, nhưng cũng có thể làm ở bất cứ tuổi nào.Thủ thuật cắt bao qui đầu cho tất cả trả sơ sinh nam là một phần tập tục của Do Thái và Hồi giáo, nhưng nó cũng là việc phổ biến ở nhiều nơi người ta cho rằng như vậy sẽ có lợi cho sức khoẻ. Trước đây người ta tin rằng cắt bao qui đầu trẻ sơ sinh giúp ngăn ngừa ung thư dương vật (bệnh hiếm) và bảo vệ cho phụ nữ cùng quan hệ tình dục tránh bị ung thư cổ tử cung. Nhưng điều này không đúng, còn việc vệ sinh quy đầu là việc mà bất cứ đàn ông nào cũng cần thực hiện để tránh bệnh, kể cả ung thư. 

Trong những trường hợp hiếm, thiếu niên và người lớn cần cắt bao quy đầu，vì lý do sức khỏe như hẹp bao qui đầu khiến da bao qui đầu không kéo ra sau được để mở quy đầu dương vật rất dễ gây viêm nhiễm. Bác sĩ sản khoa, hay nhi khoa thường là những người cắt bao quy đầu cho trẻ sau khi sinh vài ngày tại bệnh viện. Tiểu phẫu này chỉ mất ít phút và thường không cần gây mê. Việc chảy máu đôi chút ở trẻ nhỏ không nguy hiểm và thường không cần khâu lại sau khi cắt.Còn ở người lớn thường do bác sĩ nội khoa phẫu thuật，chỉ cần gây tê tại chỗ, sau đó khâu lại để hạn chế chảy máu. Rủi ro thường gặp chỉ là bị nhiễm trùng hoặc chảy máu quá nhiều. Vài trường hợp hiếm có thể làm tắc lỗ tiểu do viêm nhiễm, cần phải phẫu thuật thêm.Cắt bao qui đầu không ảnh hưởng đến khả năng giao hợp hay vô sinh của đàn ông.

THOÁT VỊ BẸNThoát vị bẹn là một điểm yếu ở thành cơ khiến các mô ruột bên trong phình ra. Thoát vị có thể phát sinh ở nhiều bộ phận của cơ thể. Sự thoát vị bẹn được định vị ở háng. Đó là chỗ hở trong các cơ nâng đỡ đáy bụng ， qua đó mô ruột có thể sa xuống. Mọi đàn ông đều có hai chỗ hở trong những cơ này, nơi đây ông dẫn tinh nối tinh hoàn với niệu đạo đi ngang qua. Đó là chỗ để tinh hoàn đi từ bụng xuống bìu. Ở một số thiếu niên hoặc đàn ông, các chỗ hở này có thể rộng hơn khiến các mô ruột đi qua tạo nên chỗ mô phình ra nơi háng hoặc trong bìu. Trong những trường hợp khác, những chỗ hở này dãn hoặc rộng ra do khiêng nhấc những đồ vật nặng hoặc mắc chứng táo bón làm căng cơ mãn tính.Nói chung, đàn ông thường chỉ thoát vị một bên, hiếm khi bị cả hai bên, tình huống đó gọi là thoát vị đôi. Đây là tình trạng thường gặp ở nam giới cần phải phẫu thuật để chữa trị. Thoát vị bẹn là một vấn đề sức khoẻ có thể gây nên nhiều khó chịu. Có điều ít người quan tâm, cứ để mặc không chịu chữa trị, vì thường nó không gây ra các vấn đề nghiêm trọng, và vì nó thường phát triển chậm không gây ra các triệu chứng, trừ khi mô ruột bị cơ thắt chặt (thoát vị bẹn bị thắt chặt). Trong trường hợp này sẽ cản trở việc cung cấp máu cho mô bị mắc kẹt, cần phẫu thuật khẩn cấp để tránh các vấn đề có thể gây tai hoạ.Việc điều trị chỉ bằng cách phẫu thuật để sửa các khuyết tật ở các cơ vùng bụng, có thể gây mê tổng quát hay gây mê cột sống. Bác sĩ rạch một đường ở vùng háng để đưa bất cứ mô ruột nào ở ngoài bụng trở về ổ bụng và khâu lại. Việc bình phục sau phẫu thuật thường nhanh. Việc đeo đai nâng đỡ chỉ giải quyết tạm thời chứ không chữa khỏi tình trạng thoát vị. Thoát vị có thể tái lại sau khi điều trị bằng phẫu thuật nhưng điều này rất hiếm thấy.

TUYẾN TIỀN LIỆTTuyến tiền liệt là gì?Tuyến tiền liệt là một cơ quan có hình trái mận, bình thường đường kính độ 5cm định vị ở đáy bàng quang. Tuyến tiền liệt thay đổi kích cỡ, và ở đàn ông lớn tuổi, một tuyến nở lớn rất nhiều, có khi bằng trái bóng chày, nhưng ngược lại, ở thanh thiêu niên, tuyến này chỉ còn nhỏ, đường kính chừng hơn 2,5cm. Niệu đạo đi qua trung tâm tuyến tiền liệt và túi tinh được định vị vừa đúng trên nó. Trong phạm vi tuyến tiền liệt, tinh trùng từ tinh hoàn phối hợp với chất dịch của tuyến tiền liệt đi vào niệu đạo, tạo ra tinh dịch, tinh trùng chứa trong chất dịch để được phóng ra. Tuyến tiền liệt nở lớn (cũng được biết như chứng phì đại tuyến tiền liệt lành tính) là một khối u tự nhiên của các mô tuyến tiền liệt xảy ra ở hầu hết đàn ông lớn tuổi. Nguyên nhân có thể do sự thay đổi tự nhiên của việc cân bằng nội tiết tố trong cơ thể bắt đầu ở khoảng tuổi 30,làm cho tuyến tiền liệt bắt đầu lớn ra dần, và khi quá lớn cần phải phẫu thuật.Tuyến tiền liệt nở lớn không phải là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng trong một số trường hợp có thể phát sinh bệnh. Tuyến tiền liệt nở lớn có thể ép lên niệu đạo và làm cho khó đi tiểu. Việc tích nước tiểu có thể làm bàng quang nới rộng vĩnh viễn, cơ mất khả năng co thắt, và dễ phát sinh các viêm nhiễm đường tiểu, đôi khi còn gây tình trạng bí tiểu. Bàng quang đầy gây cảm giác bị sức ép và khó chịu nhưng họ thường không hiểu vì sao. Sức ép của nước tiểu chuyển động ngược lại làm đầy tràn bàng quang, qua thời gian, làm hại niệu quản (ống đem nước tiểu từ thận xuống bàng quang) và làm hại cả thận. Mặc dù các biến chứng nghiêm trọng của sự phì đại tuyến tiền liệt, như làm hại thận hoặc suy thận thì hiếm thấy, các biến chứng có thể phát triển âm thầm không có các triệu chứng đáng kể khác hơn là việc khó tiểu. Mọi tình rạng khó tiểu đều cần bác sĩ kiểm tra.Các triệu chứng chính của phì đại tuyến tiền liệt là, thường xuyên buồn tiểu nhưng lại khó tiểu, nhất là vào ban đêm. Bí tiểu cấp tính là triệu chứng ít phổ biến hơn nhưng nếu bị là phải điều trị cấp bằng cách thông bàng quang. Đàn ông có tiền sử bệnh tiểu khó có thể phát sinh bí tiểu cấp tính mà không có nguyên nhân rõ ràng, hoặc có thể do một vài thức ăn hoặc thuốc kích thích nào đó gây ra viêm nhiễm các mô ở vùng tuyến tiền liệt. Rượu，thức ăn nhiều gia vị，dị ứng và một loại thuốc nào đó có thể làm các mô tuyến tiền liệt sưng lên làm cho không thể tiểu tiện được và bí tiểu phát sinh. Bác sĩ có thể nhận ra tình trạng tuyến tiền liệt nở lớn lúc khám trực tràng. Tuy tuyến tiền liệt nở lớn nhưng không gây ra các triệu chứng có khi không cần điều trị, nhưng tuyến tiền nhỏ nhưng nếu gây ra triệu chứng và bệnh lý thì vẫn phải được điều trị.

Các triệu chứng tương tự như phì đại tuyến tiền liệt cũng có thể do dây thần kinh bị tổn thương gây nên (ví dụ, tổn thương vì bệnh tiểu đường hoặc tổn thương cột sống) ảnh hưởng đến việc thực hiện chức năng của bàng quang và niệu đạo. Bí tiểu tạm thời thường phát sinh sau phẫu thuật vùng khung chậu. Hệ tiết niệu phức tạp và liên quan nhiều hệ khác trong cơ thể, nên nếu đàn ông khó đi tiểu cần được bác sĩ kiểm tra để loại trừ các nguyên do có thể có của vấn đề khác trước khi xác định tuyến tiền liệt là nguyên nhân độc nhất.Một khi tuyến tiền liệt nở lớn gây thành vấn đề, việc điều trị là cần phẫu thuật cắt bỏ một phần để làm giảm sức ép trên niệu đạo, vì hiện chưa có phương cách hữu hiệu nào ngoài việc phẫu thuật. Có loại thuốc kích thích giúp làm dịu cơ và có thể đi tiểu được nhưng chúng cũng chỉ có tính chất tạm thời. Việc phẫu thuật tình trạng tuyến tiền liệt nở lớn nếu khi bị viêm nhiễm nhiều bộ phận đường tiết niệu, bài niệu nghịch khiến bàng quang và thận bị ép, bí tiểu tái phát.Việc phẫu thuật là cách phổ biến nhất để giảm chứng phì đại tuyến tiền liệt, được gọi là sự cắt đoạn tuyến tiền liệt qua niệu đạo, cần gây mê tổng quát hoặc gây mê cột sống. Trong thủ thuật cắt qua niệu đạo chỉ loại bỏ mô bên trong tuyến tiền liệt (tương tự như loại bỏ phần mềm bên trong trái cam). Đây là thủ thuật mang lại kết quả khả quan, giải quyết việc khó tiểu tiện.Các bước thực hiện bao gồm việc soi để khám bàng quang，tuyến tiền liệt và niệu đạo，nong niệu đạo bằng que nong, phẫu thuật bằng ống soi cắt đoạn, lấy sạch tất cả các mô cắt bỏ và làm đông máu.Sau phẫu thuật cần nằm lại bệnh viện một thời gian ngắn. Họ có thể xuất viện sau khi lấy thông niệu đạo ra. Sau hai tới bốn tuần là có thể bình phục nhưng cần kiêng giao hợp, làm việc nặng trong vòng một tháng. Bác sĩ cho dùng kháng sinh chừng mười ngày sau phẫu thuật để phòng ngừa nhiễm trùng. Một vài tuần đầu nên uống nhiều nước để rửa sạch bàng quang và đường tiểu. Tránh dùng rượu trong thời gian ba tuần.Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt mở (qua bụng hay nòng háng) được áp dụng khi tuyến tiền liệt lớn khác thường hoặc khi có các vấn đề bệnh lý khác. Phương pháp này cần thời gian bình phục lâu hơn nhưng kết quả thường tốt hơn thủ thuật cắt qua niệu đạo.Đàn ông bị các vấn đề về tuyến tiền liệt cần cân nhắc những lợi ích của việc phẫu thuật để tránh những nguy cơ về sức khoẻ và việc thực hiện chức năng tình dục trong tương lai. Vì chỉ có phương cách ấy giúp tránh phải điều trị quá nhiều.Mức nguy cơ tử vong trung bình bằng phẫu thuật cắt qua niệu đạo là 4/1000, nhưng do việc phẫu thuật thường được thực hiện ở người già, có thể có những vấn đề sức khoẻ khác. Ngoài ra, cũng như những phẫu thuật khác, nó còn có những rủi ro khác

như sự viêm nhiễm và chảy máu cũng như những ảnh hưởng do gây mê như hẹp niệu đạo do lỗ niệu đạo bị teo (6%); không kiềm chế được chứng tiết nước tiểu (1%); bất lực vĩnh viễn (không có khả năng cương) khoảng 5%, trong đó khoảng 2% bị phẫu thuật gây ra và 3% do yếu tố tâm lý; 40 đến 50% bị chứng xuất tinh nghịch (phóng tinh vào bàng quang thay vì ra lối dương vật), do tổn hại cơ trong tuyến tiền liệt (cơ tự động đóng lại khi người đàn ông bắt đầu phóng tinh). Từ hậu quả đó cũng khiến người đàn ông mất khả năng sinh sản vì không đưa tinh trùng vào âm đạo được.Nhiều người sợ rằng sau khi phẫu thuật tuyến tiền liệt sẽ làm cho họ bất lực. Thực ra ảnh hưởng này chỉ khoảng 2%, một tỉ lệ thấp so với các vấn đề khác như ung thư. Việc xuất tinh nghịch thường không ảnh hưởng gì khi quan hệ tình dục, mặc dù cảm xúc có thay đổi đôi chút. Viêm tuyến tiền liệtCó nhiều nguyên nhân gây viêm tuyến tiền liệt. Nhưng không như chứng phì đại tuyến tiền liệt thường ảnh hưởng đến người lớn tuổi, viêm tuyến tiền liệt thường thấy ở nam giới trong độ tuổi từ 18 đến 45.Đây là tình trạng nhất thời, có thể do việc sinh hoạt tình dục quá mức hoặc đột ngột ngưng không còn giao hợp gây ra, làm cho tuyến tiền liệt sưng và nhức... ở một số người nhạy cảm, viêm tuyến tiền liệt cũng có thể bị khi uống rượu hoặc ăn thực phẩm có nhiều gia vị. Viêm tuyến tiền liệt cấp tính là tình trạng viêm xảy ra cùng với các chứng bệnh như sốt và thường do vi khuẩn hoặc các sinh vật khác gây ra. Viêm tuyến tiền liệt mãn tính là tình trạng viêm ở mức độ thấp, tiếp diễn qua thời gian dài. Nó có thể khó hoặc không chữa trị được. Thường chưa xác định được nguyên nhân.Viêm tuyến tiền liệt là một tình trạng thông thường mà phần lớn nam giới có thể bị, tuy không phải là một vấn đề nghiêm trọng nhưng có thể gây nên nhiều bất tiện và khó chịu hoặc có thể ngăn trở khả năng sinh hoạt tình dục. Viêm tuyến tiền liệt mãn tính có thể làm tiêu hao sức khoẻ tổng quát, năng lực. Viêm tuyến tiền liệt cấp tính có thể nguy hiểm nếu không chữa trị và để gây thành áp xe ở tuyến tiền liệt, khi áp xe bể sẽ gây nhiễm nặng vùng khung chậu.Viêm tuyến tiền liệt còn có thể là một dấu hiệu của nhiều vấn đề khác, từ việc viêm nhiễm bình thường cho đến các bệnh lây qua đường tình dục.Triệu chứng chủ yếu là đau nhức và sưng. Vì tuyến tiền liệt được định vị sâu trong khung chậu, đàn ông không cảm nhận trực tiếp được viêm nhiễm nhưng có thể cảm thấy bị ép ở niệu đạo, làm cho thường mót đi tiểu nhưng tiểu lại bị đau. Nói chung nó có thể làm đau và nhức ở vùng khung chậu hoặc vùng háng, lan tới dương vật, đau khi phóng tinh và mất hứng thú khi giao hợp. Lúc này, niệu đạo cũng có thể tiết

dịch. Đau lưng cũng là triệu chứng của tình trạng viêm này. Khi khám trực tràng, bác sĩ thấy tuyến này bị nóng, sưng, kết cấu tuyến mềm, có khi còn thấy lổn nhổn, người bệnh cảm thấy đau khi bác sĩ sờ vào. Có khi người bệnh còn bị sốt, nóng lạnh. Nếu còn bị viêm niệu đạo, bàng quang hoặc thận, nước tiểu bị đục, màu khác thường và có mùi hôi. Các triệu chứng của tình trạng viêm tuyến tiền liệt mãn tính có thể nhẹ hơn, nhưng niệu đạo vẫn có thể tiết dịch.Muốn chẩn đoán phải căn cứ vào các xét nghiệm cấy nước tiểu, chất dịch tuyến tiền liệt và máu để tìm ra sinh vật gây viêm nhiễm. Nếu không thấy các sinh vật hay vi khuẩn, lúc ấy sự viêm nhiễm có thể do vi rút.Việc điều trị tuỳ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Việc khám và điều trị viêm tuyến tiền liệt là điều hệ trọng, vì nếu bỏ qua không điều trị, nó có thể trở nên mãn tính, gây nhiều rắc rối trong tương lai.Nếu viêm nhiễm vì sinh hoạt tình dục quá mức, nó sẽ hết sau một thời gian nghỉ ngơi không giao hợp. Viêm nhiễm do thiếu hoặc không thường sinh hoạt tình dục có thể làm cho tuyến tích dịch tự nhiên. Tình trạng tích dịch thường gây ra tình trạng xuất tinh vào ban đêm, được gọi là mộng tinh.Nếu viêm là do dùng rượu hoặc do chế độ ăn uống, lúc ấy cần tránh sử dụng những chất này là có thể khỏi.Còn nếu do sinh vật, điều trị bằng các loại kháng sinh sẽ có kết quả. Viêm tuyến tiền liệt mãn tính thường khó điều trị vì nguyên nhân viêm không biết. Có thể thử người bệnh năng sinh hoạt tình dục hoặc tìm cách xuất tinh (thủ dâm) để làm sạch tuyến, nếu do bệnh lây qua đường tình dục, bác sĩ sẽ chỉ định dùng kháng sinh, và khi giao hợp phải mang bao cao su để tránh lây lan. Một số trường hợp (tuy hiếm) phải điều trị bằng phẫu thuật, thường là thủ thuật cắt qua niệu đạo (như phẫu thuật phì đại tuyến tiền liệt). Có điều, phẫu thuật không phải lúc nào cũng có thể cắt bỏ hết các mô viêm nhiễm, vì thế bệnh có thể tái phát sau đó. Hơn nữa, phẫu thuật này có thể làm cho người bệnh mất khả năng kiềm giữ nước tiểu, có khi còn bị vô sinh.Viêm tuyến tiền liệt chắc chắn ảnh hưởng tới việc sinh hoạt tình dục của nam giới vì nó gây đau khi xuất tinh, đau hoặc khó chịu vùng xương chậu làm mất hứng thú khi quan hệ tình dục. Nhưng hầu như những viêm nhiễm này đều nhất thời, có thể chữa khỏi được.Ung thư tuyến tiền liệtUng thư tuyến tiền liệt là bệnh rất hiếm ở thiếu niên và đàn ông trẻ, nhưng lại rất thường xảy ra ở người lớn tuổi. Các cuộc mổ, khám tử thi đàn ông chết vì nhiều nguyên nhân khác nhau cho thấy khoảng 30% đàn ông trên 50 tuổi có một số tế bào ung thư tuyến tiền liệt. Đàn ông càng lớn tuổi khả năng bị ung thư tuyến tiền liệt càng nhiều hơn, nhất là tuổi ngoài 80, tỉ lệ có thể lên đến 67 hay 80%. Trong

hầu hết các trường hợp các khối u ung thư nhỏ và phát triển chậm, chỉ chiếm một khoảng nhỏ trong tuyến tiền liệt. Chúng không gây ra vấn đề về sức khoẻ, cũng chẳng thấy triệu chứng gì, vì vậy thường không được chẩn đoán hoặc điều trị. Tuy nhiên, cũng có đến 1% trường hợp, ung thư phát triển mạnh và lan rộng, làm cho bệnh trầm trọng và có nguy cơ gây tử vong, chiếm khoảng 10% trường hợp chết vì ung thư các loại nơi nam giới.Có nhiều loại ung thư tuyến tiền liệt khác nhau mà một số lại hầu như không gây ra vấn để cho đến khi đã tiến triển khá xa, khiến người bệnh khi biết mình có bệnh thì đã quá trễ, không chữa được. Nam giới trên 45 tuổi nên đi khám tuyến tiền liệt hàng năm để phát hiện ung thư sớm.Người ta chưa biết nguyên nhân gây ra ung thư tuyến tiền liệt, nhưng dường như có nhiều yếu tố khác nhau có thể làm tăng cơ hội mắc bệnh, như do các yếu tố di truyền; sự mất cân bằng nội tiết tố, nhất là testosterore; do thức ăn cao chất béo; làm việc trong môi trường hoá chất (sản xuất bình ac-quy, hay làm việc trong các ngành vải sợi, cao su và kỹ nghệ phân bón); do vài loại vi rút nào đó.Vì ung thư tuyến tiền liệt có thể gây tử vong, nó được đánh giá là bệnh nghiêm trọng. Có điều nhiều người chết mà không biết mình chết vì bệnh này.Như trên đã nói, ung thư tuyến tiền liệt ở các giai đoạn đầu thường không có triệu chứng gì, trừ khi bệnh đã di căn, gây đau ở những phần này của cơ thể. Đa số được phát hiện qua việc khám tuyến tiền liệt hoặc trong khi giải phẫu chứng phì đại tuyến tiền liệt.Việc điều trị tuỳ thuộc vào các nhân tố như ung thư phát triển và lan toả ra sao, tuổi, sức khoẻ và thời gian sống, ung thư có đang gây các triệu chứng cần điều trị không, và xem coi liệu có điều trị khỏi không, vì nếu họ đã quá nhiều tuổi hoặc có các vấn đề khác về sức khoẻ, việc điều trị triệt để chưa hẳn đã có lợi.Nếu quyết định điều trị, người bệnh sẽ được phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt. Thủ thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt là một phẫu thuật khác với thủ thuật cắt qua niệu đạo dùng trong phẫu thuật phì đại tuyến tiền liệt, và tác dụng phụ cũng khác. Sau khi cắt bỏ hết tuyến tiền liệt, niệu đạo được nối với đáy bàng quang, chỗ của tuyến tiền liệt. Trong thủ thuật này, điều cần thiết là loại bỏ tất cả mô trong vùng, một vài dây thần kinh quan trọng và có nào đó có thể bị mất, nên có thể làm cho người đàn ông bất lực vĩnh viễn. Ngày nay người ta có thể cắt bỏ tận căn tuyến nhưng vẫn giữ lại các dây thần kinh cần cho sự cương cứng. Có khoảng 50% đàn ông duy trì được khả năng này sau phẫu thuật. Những nhà phê phán phương pháp này cho rằng việc không cắt bỏ dây thần kinh có thể làm giảm cơ may lành bệnh. Xạ trị sau phẫu thuật thường được dùng để kháng lại việc ung thư lan rộng. Cũng có vài dạng ung thư tuyến tiền liệt là do nội tiết tố testosterone này được các tinh hoàn tạo ra và

những phương pháp để loại nó khỏi cơ thể được gọi là sự thiến phẫu thuật và thiến hoá học. Thiến phẫu thuật là một phương pháp trong đó các tinh hoàn bị lấy ra khỏi bìu. Đàn ông trở nên vô sinh sau phương pháp này và có thể cũng bị bất lực vĩnh viễn. Sự sản sinh nội tiết tố testosterone trong cơ thể đàn ông, cũng có thể bị giảm hoặc loại bỏ sau khi thiến hoá học bằng cách cung cấp liều estrogen liên tục sẽ ngăn chặn cơ thể đàn ông sản sinh nội tiết tố testosterone, cả hai phương pháp thiến này gây ra tình trạng nữ hoá, nghĩa là làm cho đàn ông có tính chất nữ hơn, như việc phát triển vũ (chứng phái nam có vũ nữ), làn da của họ mịn hơn. Ung thư tuyến tiền liệt ở giai đoạn cuối không thích ứng với liệu pháp nội tiết tố vừa mô tả, đôi khi được điều trị bằng những loại thuốc khác. Những loại thuốc chống ung thư này hầu hết còn đang thử nghiệm, nhưng nhiều loại thuốc đã được phát hiện có thể giúp ích và kéo dài sự sống ở một số trường hợp. Ung thư tuyến tiền liệt không gây rắc rối cho đa số đàn ông mắc bệnh, thật ra bệnh thường không gây ra triệu chứng gì và hầu như không được điều trị. Tuy nhiên, nếu họ đã phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt (thủ thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt triệt căn), họ có thể trở thành bất lực vĩnh viễn. Nếu họ đã thiến phẫu thuật hoặc hoá học, họ còn mất đi sự ham muốn tình dục.

TINH HOÀN VÀ BÌU DÁIViêm tinh hoàn do quai bịViêm tinh hoàn do quai bị là một biến chứng của bệnh viêm nhiễm virút thời niên thiếu, nhưng hầu hết trẻ em ngày nay đều được miễn dịch bằng vắcxin. Bệnh quai bị do virút gây ra sốt và sưng tuyến nước bọt, nhất là các tuyến ở sau mang tai, ngay sau quai hàm. Nếu không được tiêm phòng, thì khi bị bệnh, có thể gây những ảnh hưởng nghiêm trọng.Nhưng nếu thanh thiếu niên qua tuổi dậy thì (thoảng 20 đến 35%) sẽ gây viêm tinh hoàn (do virút bệnh quai bị), ảnh hưởng việc sản sinh tinh trùng, trong đó 30% bị vô sinh.Các triệu chứng viêm tinh hoàn do quai bị thường phát triển sau ba hay bốn ngày phát bệnh. Một hoặc hai tinh hoàn bị sưng, mềm và đau khi sờ vào. Tình trạng sưng kéo dài một tuần. Sau một hay hai tháng, tinh hoàn bị teo lại. Cách điều trị quai bị tốt nhất là tiêm phòng cho trẻ. Vì bệnh do vi rút gây ra nên không có thuốc chữa, vấn đề chỉ làm dịu những khó chịu ở người bệnh cho đến khi họ bình phục (khoảng sau một tuần). Trong trường hợp viêm tinh hoàn do quai bị người bệnh cần nghỉ ngơi, chườm khăn nóng, dùng khăn bông mềm để đỡ tinh hoàn. Có thể cho uống thuốc hạ sốt và giảm đau.Bệnh quai bị ở người lớn có thể gây vô sinh nếu cả hai tinh hoàn bị tổn thương, nhưng bệnh thường không gây vấn đề về khả năng giao hợp ở đàn ông, và thường

chỉ xảy ra với một tinh hoàn nên người đàn ông vẫn còn khả năng sinh sản. Bên tinh hoàn bị viêm do quai bị sẽ teo lại dần. Nhưng kể cả khi hai tinh hoàn bị ảnh hưởng, người đàn ông vô sinh, nhưng ham muốn và sinh hoạt tình dục hiếm khi bị ảnh hưởng.Viêm mào tinh hoànViêm mào tinh hoàn là tình trạng viêm bìu thường gặp nhất. Nó gây sưng, đau mào tinh hoàn, ống chạy dọc phía sau mỗi tinh hoàn và đem tinh trùng từ tinh hoàn đến ống dẫn tinh (ống mang tinh trùng đến niệu đạo). Bệnh có thể phát triển một bên hoặc cả hai. Viêm tinh hoàn thường do viêm nhiễm phát bệnh khi các sinh vật gây viêm niệu đạo hoặc tuyến tiền liệt di chuyển xuống ống dẫn tinh vào mào tinh hoàn. Đó là một tình huống phổ biến, nhất là nơi những người có các vấn đề về tuyến tiền liệt, hay mắc bệnh lây qua đường tình dục, chứ ít khi thấy nơi trẻ em.Viêm mào tinh hoàn có thể rất đau, sốt, khó tiểu, nước tiểu có thể có mủ, cần phải được nằm nghỉ vài ba ngày. Bệnh thường bình phục sau một tuần. Những trường hợp nặng hoặc nếu không được điều trị, ống dẫn tinh và mào tinh có thể tạo sẹo làm nghẽn một phần hoặc cả ống, có thể dẫn đến vô sinh. Việc chữa trị không triệt để có thể gây thành mãn tính và lâu lâu lại tái phát, nhất là những lúc căng thẳng, bị kích thích tình dục mạnh, hay sức ép làm nước tiểu chảy ngược có thể gây tái viêm mào tinh hoàn.Có thể rất khó phân biệt tình trạng viêm mào tinh hoàn với tình trạng xoắn tinh hoàn, tình trạng tinh hoàn bị xoắn và chặn đứng sự cung cấp máu. Cả hai tình trạng đều làm tinh hoàn sưng và đau, nhưng trong trường hợp viêm vào tinh hoàn, các triệu chứng sưng đau có nhưng không thấy máu bị tắc nghẽn, ở trẻ, tình trạng xoắn tinh hoàn thường làm sưng tinh hoàn, nhưng ở người lớn lại gây viêm.Điều trị viêm mào tinh hoàn bằng kháng sinh để loại trừ sự viêm nhiễm sau khi xác định loại vi khuẩn gây viêm bằng các xét nghiệm máu, nước tiểu và dịch tiết ra từ tuyến tiền liệt. Còn nếu do bị lây truyền qua đường tình dục thì cả hai người cần điều trị. Ngoài thuốc, người bệnh cần nằm nghỉ, chườm lạnh để giảm bớt khó chịu. Nếu thường bị tái phát có thể giải quyết bằng cách thắt ống dẫn tinh ở bên bị ảnh hưởng.Viêm mào tinh hoàn trầm trọng cả hai bên có thể gây vô sinh do mô sẹo làm nghẽn mào tinh hoàn và ống dẫn tinh. Sự viêm nhiễm nhẹ hay chỉ một bên chỉ làm giảm khả năng sinh sản tạm thời. Cần tránh sinh hoạt tình dục lúc phát bệnh, nhưng sau khi bình phục, hầu như không gây những ảnh hưởng lâu dài về khả năng sinh hoạt tình dục.Xoắn tinh hoàn

Các tinh hoàn treo tự do trong bìu dựa vào dây dịch hoàn, chứa ống dẫn tinh và sự tiếp tế máu. Khi một tinh hoàn xoắn vào dây này, sự tiếp tế máu bị cắt và tinh hoàn bị sưng đau... Tình trạng này được gọi là xoắn tinh hoàn. Nếu tinh hoàn không tự hết xoắn hay không điều trị ngay, tinh hoàn sẽ bị huỷ hoại và mất khả năng tạo ra tinh trùng và nội tiết tố nam. Tình trạng xoắn thường thấy nhất ở độ tuổi từ 5 đến 20 tuổi, nhưng cũng có khi xảy ra ở trẻ nhỏ hơn và người lớn. Khuynh hướng phát triển vấn đề này dường như do di truyền và liên quan đến những gì được gọi là "sự dị dạng quả lắc chuông", đơn giản là cách cấu tạo dây tinh hoàn và dây dịch hoàn khiến nó dễ bị xoắn, xếu ai đã bị xoắn một bên thì bên kia cũng có nguy cơ bị xoắn.Tình trạng tinh hoàn bị xoắn là tình huống nghiêm trọng vì nó có thể làm mất hoàn toàn khả năng thực hiện chức năng của một bên hoặc hai bên. Nếu khả năng thực hiện chức năng cả hai tinh hoàn bị mất, họ sẽ trở nên vô sinh và sẽ cần điều trị nội tiết tố suốt đời, để duy trì hình dạng nam tính và khả năng tình dục. Tổn hại xảy ra chỉ trong bốn giờ. Nếu được khám và điều trị trong vòng 12 tiếng sau khi bắt đầu có triệu chứng xoắn, cơ may cứu được tinh hoàn rất cao. Nhưng nếu để chậm sau 24 tiếng thì hầu như không thể cứu được.Các triệu chứng xoắn tinh hoàn đột ngột là thấy tinh hoàn sưng và đau dữ dội ở một bên bìu, đặc biệt nam thiếu niên ở tuổi dậy thì. Đau bụng dưới, buồn nôn và ói mửa cũng có thể xảy ra. Vấn đề chính khi chẩn đoán tình trạng xoắn là phải phân biệt nó với tình trạng viêm mào tinh hoàn, bằng cách xem máu có bị ngăn lại không. Vài xét nghiệm máu chảy đến tinh hoàn được dùng để chẩn đoán bệnh, như việc dùng ống nghe đặc biệt (ống nghe Doppler) với siêu âm và “nội soi cắt lớp hạt nhân”，bao gồm việc chích một liều chất phóng xạ cực nhỏ vào mạch máu để máu chảy vào vùng bìu trong khi quan sát bằng máy soi cắt lớp.Nếu tình trạng xoắn không được điều trị, tinh hoàn sẽ rất đau, sưng, có khi bằng quả bưởi. Sau đó chỗ sưng sẽ giảm dần và cuối cùng teo lại bằng hạt đậuXoắn tinh hoàn có thể điều trị thành công trên 90% trường hợp nếu được điều trị đúng trong vài giờ sau khi triệu chứng bắt đầu. Trong những giờ đầu tiên sau khi tình trạng xoắn xảy ra thì bác sĩ có thể làm hết xoắn mà không cần phẫu thuật. Sau khi gây tê, bác sĩ chỉ cần xoay ngược lại chiều xoắn, trả lại tình trạng ban đầu cho tinh hoàn: máu tiếp tục chảy vào tinh hoàn, và tinh hoàn giảm sưng dần.Nếu cần phẫu thuật, việc này cũng đơn giản và chỉ mất vài phút là có thể tháo chỗ xoắn, ổn định bằng mũi khâu để tránh tình trạng xoắn lại. Cuộc tiểu phẫu này chỉ cần vài phút nhưng thường phải gây mê tổng quát.Như đã giải thích trước, hầu hết trường hợp xoắn tinh hoàn nếu không điều trị kịp sẽ đưa tới hiệu quả làm mất khả năng thực hiện chức năng của tinh hoàn. Tinh hoàn không còn tạo ra tinh trùng hoặc nội tiết tố nam. Nếu chỉ có một tinh hoàn bị ảnh

hưởng, tinh hoàn còn lại có thể tạo ra số lượng tiết tố nam bình thường. Nhưng họ có thể trở nên vô sinh do sự đáp ứng miễn dịch tự động được hình thành nơi cơ thể như hậu quả của việc huỷ hoại tinh hoàn kia. Trong các trường hợp này cơ thể tạo ra những tế bào tấn công tinh trùng của họ và tiêu diệt chúng.Nếu cả hai tinh hoàn bị xoắn đều bị huỷ hoại, thì thực chất là họ bị thiến. Họ bị vô sinh và cần bổ sung nội tiết tố suốt đời để duy trì nam tính và khả năng tình dục bình thường. Nếu không bổ sung tiết tố, họ sẽ dần dần mất dần ham muốn về tình dục, mất khả năng cương cứng, phát triển nữ tính nhiều hơn.Tràn dịch tinh hoàn, dãn tĩnh mạch tinh, và u tinh dịchBa tình huống làm ảnh hưởng bìu là tràn dịch tinh hoàn, dãn tĩnh mạch tinh, và u tinh dịch thường hoàn toàn vô hại và không cần phải điều trị. Tràn dịch tinh hoàn là tình trạng tích dịch cao trong túi bao quanh tinh hoàn. Dãn tĩnh mạch tinh là tình trạng tĩnh mạch phình to (căng dãn tĩnh mạch) lồi ra bên trong bìu, thường ngay phía sau và trên các tinh hoàn. Ước chừng 10% đàn ông tuổi từ 15 đến 25 mắc chứng này. U tinh dịch là tình trạng có u nang nhỏ đầy tinh dịch, thường nằm ngay trên các tinh hoàn.Tràn dịch tinh hoàn thường không thành vấn đề trừ khi bìu bị phồng lớn và nặng do chất dịch quá nhiều làm khó chịu hoặc khó coi. Chất dịch này có thể dùng kim hút đi định kỳ hoặc tiểu phẫu để chữa hoàn chỉnh.Dãn tĩnh mạch tinh không đe doạ sức khoẻ và thường không có triệu chứng nhưng đó là nguyên nhân chủ yếu gây vô sinh. Sự hiện các mạch máu dãn ở bìu có thể tăng nhiệt độ, đủ để làm chậm quá trình tạo tinh trùng và dẫn đến vô sinh. Một khi đã thành vấn đề, có thể tiểu phẫu để chữa hết và cứu vãn được tình hình vô sinh (trên 50%).Để kiểm tra tình trạng vô sinh có thể dùng phương pháp đếm tinh trùng. Một vài bác sĩ có ý kiến nên phẫu thuật tất cả các trường hợp bị dãn tĩnh mạch tinh càng sớm càng tốt nhằm tránh bị vô sinh.U tinh dịch cũng không gây ra những vấn đề về sức khoẻ và không cần điều trị trừ khi nó gây khó chịu, lúc ấy có thể tiểu phẫu để cắt bỏ.Các triệu chứng về tràn tinh dịch tinh hoàn là bìu lớn ra, có thể như thấy một trong hai tinh hoàn lớn hơn bình thường do chúng bị bao quanh bởi quá nhiều chất dịch. Túi dịch có thể mềm hay cứng, nhưng không đau hoặc rát. Dùng đèn chiếu sáng đặt bên dưới bìu sẽ nhìn rõ túi dịch và lấy kim hút chất dịch màu vàng trong ra.Các triệu chứng về dãn tĩnh mạch là thấy các nốt mạch máu cứng lổn nhổn ở bìu, trên hai tinh hoàn, thường là bên trái nhiều hơn bên phải (giống như một túi sán). Các nốt này càng lớn và cứng hơn nếu bị căng thẳng hoặc đứng lâu, và mềm trở lại nếu nằm nghỉ. Có thể thấy khi đụng vào nó. Trong những trường hợp hiếm, nếu khối

u này phát triển quá lớn, nó có thể gây sức ép vào các mạch máu khác cung cấp máu cho các tinh hoàn.Các triệu chứng về u tinh dịch thường một u nang nhỏ không đau nằm trên tinh hoàn nên ít ai để ý, thường chỉ phát hiện ra lúc kiểm tra sức khoẻ. Thực ra u nang này thường không gây bất cứ vấn đề gì và không cần chữa trị trừ khi gây ra những khó chịu.Nếu cần điều trị, tất cả các trường hợp này chỉ cần tiểu phẫu là có thể chữa khỏi.Dãn tĩnh mạch tinh là nguyên nhân chủ yếu làm đàn ông bị vô sinh nhưng có điều chứng này có thể chưa trị dễ dàng. Không chứng nào trong ba chứng này ảnh hưởng sự ham muốn hay khả năng sinh hoạt tình dục.Ung thư tinh hoànUng thư tinh hoàn là một bệnh rất hiếm, tỉ lệ rất thấp, chỉ chừng 2/1.000 hay 3/1.000, và thường ở độ tuổi từ 20 đến 35, nhưng ngoài tuổi ấy vẫn có thể bị, nhất là những người mắc chứng tinh hoàn không sa xuống bìu. 99% chỉ bị ung thư một bên tinh hoàn.Ung thư tinh hoàn là một bệnh rất nghiêm trọng vị nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh sẽ lan toả khắp cơ thể và làm chết người.Triệu chứng phổ biến nhất của ung thư tinh hoàn là một khối u nhủ, không đau, cỡ hạt đậu nằm trước hoặc bên hông tinh hoàn. Nếu thường xuyên tự khám có thể dễ phát hiện ra.Các triệu chứng là có cảm giác bìu dái nặng, hơi đau ở háng, và tích dịch ở bìu dái; những triệu chứng có thể do vấn đề khác, nhưng thường cần lưu ý đây là nguyên nhân của ung thư. Có vài dạng ung thư tinh hoàn khác nhau nên việc điều trị mỗi dạng mỗi khác, nhưng cách chung vẫn là phẫu thuật để cắt bỏ tinh hoàn. Một số trường hợp có thể điều trị bằng xạ hoặc hoá trị, nhưng lại có trường hợp phải cắt bỏ cả những hạch bạch huyết của vùng xương chậu và háng. Cắt bỏ một tinh hoàn thường không làm mất khả năng hoặc ham muốn tình dục.Điều may là hiếm khi bị ung thư cả hai tinh hoàn (chỉ khoảng 1%). Nhưng có điều người bị ung thư tinh hoàn thường giảm khả năng sinh sản, vì việc cắt bỏ các hạch bạch huyết gây giảm lượng tinh dịch, một tình trạng được gọi là (xuất tinh khô) do thiếu chất dịch.

NHỮNG VẤN ĐỀ VỀ DƯƠNG VẬTChứng hẹp bao quy đầuHẹp bao quy đầu là tình trạng bao quy đầu không thể tuột khỏi quy đầu của dương vật khiến việc vệ sinh sẽ khó khăn, dễ dẫn đến các viêm nhiễm ảnh hưởng da bao quy đầu (tạo sẹo). Hẹp bao quy đầu còn gây ra tình trạng nghẹt da quy đầu, thường

xảy ra khi bao da quy đầu sau khi kéo ngược ra sau nhưng rồi không lấy trở lại được, cần lưu ý khi tuột da bao quy đầu ở trẻ, vì da bao quy đầu phải được tuột ra từ từ.Chứng hẹp bao quy đầu thường không phải là vấn đề trầm trọng. Nếu không tuột được nó thì với thời gian nó dễ gây ra những viêm nhiễm, ảnh hưởng cả dương vật và cho sức khỏe chung. Chẳng hạn tình trạng nghẹt da bao quy đầu có thể cản trở sự tuần hoàn máu đến đầu dương vật.Các triệu chứng hẹp bao quy đầu thường là tình trạng đỏ, sưng, sò vào thấy đau.Tất cả các trường hợp hẹp bao quy đầu đều cần phẫu thuật để cắt da bao quy đầu. Nếu chưa cắt mà bị viêm, lúc ấy phải điều trị bằng kháng sinh.Hẹp bao quy đầu làm đau khi dương vật cương cứng, có khi còn không cương được, nghĩa là dương vật không thể dài và nở lớn được khiến khó hoặc không thể giao hợp. Chỉ bằng phẫu thuật mới giải quyết được vấn đề.Chứng cương dương vậtĐây là một vấn đề sức khoẻ bất thường, tình trạng mà dương vật duy trì sự cương suốt một thời gian dài (hàng giờ hoặc có khi cả ngày) mà không liên quan gì đến ham muốn tình dục. Nó sẽ gây đau nhức. Người ta cho rằng chứng cương dương vật phát triển do lệch lạc chức năng tuần hoàn hoặc thần kinh làm cản trở sự rút máu bình thường của dương vật. 60% trường hợp không rõ nguyên nhân, một số khác có thể do bệnh như ung thư bạch cầu, bệnh hồng cầu liềm, và các khối u hoặc viêm nhiễm vùng tiểu khung, các tổn thương dương vật, tuỷ sống, hay do dược phẩm.Chứng cương dương vật có thể là một chứng nguy hiểm nếu nó keo dài quá lâu vì sẽ làm tổn hại mô bên trong dương vật, đưa đến bất lực. Những trường hợp kéo dài và gây đau nhức nặng cần được điều trị ngay. Mục đích điều trị nhằm làm dương vật giảm cương càng nhanh càng tốt và giữ để không tái phát. Trong hầu hết trường hợp đều tiểu phẫu, phối hợp với thuốc như thuốc an thần, giảm đau, và thụt rửa bằng dung dịch nước muối lạnh. Nếu phương pháp điều trị này không hiệu quả, cần rút máu trong thể hang của dương vật bằng kim hoặc phẫu thuật.Bệnh Peyronie (dương vật bị cong)Bệnh Peyronie là tình trạng dương vật phát triển bị cong thấy rõ, nhất là khi dương vật cương lên. Tình trạng cong này là do các mảng mô sợi phát triển dưới da dương vật (giống mô sẹo). Bị bệnh này có thể gây đau khi dương vật cương cứng, có khi còn không giao hợp được. Ngươi ta chưa biết rõ nguyên nhân, có điều bệnh thường thấy ở đàn ông tuổi trung niên. Bệnh Peyronie là một bệnh nhẹ, ngoại trừ trường hợp gây khó hoặc không thể giao hợp được. Dấu hiệu chủ yếu thấy là dương vật bị cong từ từ hoặc vặn lại thành góc, lúc cương cứng bị đau, các mảng mô sợi dưới da dương vật dày lên. Bệnh phát triển chậm，qua nhiều tháng hoặc nhiều năm, có khi lại hết dần dần và biến mất cùng

một cách như khi phát sinh, và hiếm khi trầm trọng. Điều khó là chưa có cách chữa. Tuy nhiên, bệnh thường hết mà không cần điều trị. Cũng có thể tiểu phẫu cắt bỏ các mảng mô sợi, hay lắp bộ phận giả dương vật. Một số cách thử như xạ trị, chính các loại steroids, dimethyl sulfoxide (DMSO) hoặc các nội tiết tố, hay uống thuốc viên sinh tố E và kali, v.v... nhưng không có bằng chứng mang lại kết quả.Trong hầu hết các trường hợp bệnn Peyronie thì khả năng tình dục không bị ảnh hưởng, trừ những trường hợp nặng thì ít nhiều sẽ gây cản trở, như đau lúc dương vật cương cứng, dương vật khó đưa vào âm đạo.Những vết bầm và tụ máuNhư những bộ phận khác của cơ thể, dương vật có thể bị bầm, có khi còn bị gẫy (mặc dù dương vật không có xương). Sự gãy dương vật (là bất thường) xảy ra khi dương vật cương bị cong chiều, xé vách mô bên trong. Kết quả là chảy máu và tổnthương làm đau nhức bên trong. Có khi phải phẫu thuật để chữa trị.Nếu dương vật bị chấn thương do va đập hoặc sau khi giao hợp mạnh, dương vật sẽ đau nhức, có các vết bầm đen trên dương vật. Cũng có thể có các cục máu trong các tĩnh mạch ngay dưới da dương vật, tạo thành khối u cứng. Đôi khi mạch máu có thể đóng cục dài vài xentimét và cảm thấy như một sợi dây cứng dưới da. Sự bầm tím và tụ máu dưới da dương vật không phải là nghiêm trọng, nhưng chúng có thể làm đau nhức và phải mất vài tuần mới khỏi.Các khối u, mụn, và các bệnh lây qua đường tình dụcCác khốỉ u, mụn, và các bệnh truyền qua đường tình dục. Có nhiều loại bướu, khối u, vết loét, và mụn có thể phát sinh trên dương vật. Hầu hết không trầm trọng. Bệnh đài tiễn và bệnh vảy cám hồng là những bệnh gây ngứa và da đóng vảy nhưng không lây và thường biến mất theo thời gian, không cần điều trị.Những viêm nhiễm nấm như men và nấm da thường phát triển ở vùng háng và có thể ảnh hưởng đến dương vật，nhất là ở đàn ông chưa cắt bao da quy đầu. Nhiều loại bệnh truyền qua đường tình dục gây nên các triệu chứng tương tự. Vì bạn nổi trên da bộ phận sinh dục có thể là triệu chứng nghiêm trọng của các bệnh truyền qua đường tình dục, cần được kiểm tra và điều trị.Ung thư dương vậtĐây là dạng ung thư rất hiếm, tỉ lệ chừng 4/1.000, và hầu hết liên quan đến quy đầu và bao da quy đầu, nhất là ở đàn ông lớn tuổi. Tuy chưa biết rõ nguyên nhân, nhưng vấn đề vệ sinh kém và các viêm nhiễm mãn tính có thể là yếu tố góp phần vào.Mặc dù ung thư dương vật phát triển chậm nhưng là một bệnh nghiêm trọng và có thể lan toả đến những phần khác của cơ thể, gây tử vong.

Triệu chứng chính của ung thư dương vật là đau rát, chảy máu hay mủ từ dương vật, hoặc khi thấy khối u trên dương vật không mất đi. Khối u này có thể thấy trên da quy đầu. Cần sinh thiết để phát hiện bệnh.Việc điều trị có thể bằng hoá trị nếu vết loét hay khối u teo lại. Nhưng khi khối u đã lớn, lúc ấy phải phẫu thuật cắt bỏ hoặc điều trị bằng tia la de để ngăn chặn sự lan toả. Sau phẫu uhuật, đầu dương vật được đậy lại bằng vạt da thừa và tạo lỗ tiểu mới. Trong hầu hết trường hợp, người bệnh vẫn đi tiểu bình thường, khả năng cương cứng, xuất tinh không bị ảnh hưởng; có điều, dương vật của họ sẽ ngắn hơn, sinh hoạt tình dục sẽ khó khăn hơn. Một số trưòng hợp phải cắt bỏ toàn bộ dương vật, phải tạo lỗ tiểu mới ở háng. Nếu bệnh này lan tới hạch bạch huyết của háng hoặc bụng, sau phẫu thuật cần xạ trị

CHỨNG NHƯỢC DƯƠNGChứng nhược dương có thể chia làm hai loại: Tâm lý và thể lý. Trước đây người ta tin rằng 90% các trường hợp nhược dương là do tâm lý, nhưng với sự tiến bộ y học hiện nay，người ta thấy 50% do tâm lý và 50% khác thuộc thể lý.Nguyên do thể lý thường thấy ở những người lớn tuổi, với các nguyên nhân như tổn thương hoặc rối loạn hệ thần kinh trung ương, bệnh tiểu đường, uống rượu, rối loạn nội tiết tố, huyét áp cao, các rối loạn hệ tuần hoàn, sự viêm nhiễm, do phẫu thuật hay tổn thương, và tác dụng của một số loại thuốc.Với những tiến bộ vượt bậc về y học đã giúp chẩn đoán chính xác và có nhiều phương cách chữa trị hiệu quả, nhưng vẫn có những trường hợp không rõ nguyên nhân, và nguyên nhân không do vấn đề thể lý.Một thử nghiệm đơn giản để xác định xem chứng nhược dương là do tâm lý hoặc có các vấn đề thể lý là "thử bằng cách dán tem thư". Trong khoảng thời gian ngủ bình thường hàng đêm, dương vật của đàn ông không bị chứng nhược dương do vấn đề thể lý sẽ cương từ ba đến năm lần (mà họ thường không biết) mỗi lần kéo dài 20 đến 40 phút. Nếu dán một vòng tem thư quanh dương vật trước khi ngủ，sự cương cứng này (nếu xảy ra) sẽ đủ mạnh để xé những cái tem bị đục lỗ và cái vòng sẽ bong ra. Nếu cương không xảy ra thì vòng tem sẽ còn dính nguyên. Thử nghiện có thể cần làm vài đêm liền.Loại xét nghiệm giống nhau (với dụng cụ tốt hơn) có thể làm ở phòng mạch dưới sự giám sát của bác sĩ có lẽ chính xác hơn nhiều. Các xét nghiệm khác có thể xác định nguyên nhân bất lực là kiểm tra huyết áp và mạch đập bên trong dương vật cùng với việc chụp X-quang động mạch dương vật (tiêm chất nhuộm vào các động mạch cung cấp máu cho dương vật và kiểm tra bằng nội soi cắt lớp). Cũng có thể kiểm tra bằng phản xạ thể hang hành niệu quản bằng việc dùng dòng điện nhẹ kích thích

dương vật và chụp X-quang thể hang để thấy máu lưu thông trong vùng cần nghiên cứu.Điều trị bất lực do thể lý tuỳ thuộc vào nguyên nhân bệnh. Nếu nguyên nhân là do thuốc kích thích hoặc các chất như rượu, thì ngưng sử dụng rượu và loại thuốc ấy sẽ giải quyết được vấn đề (ngoại trừ những trường hợp nghiện rượu, cơ thể đã bị tổn hại vĩnh viễn). Nếu do dược phẩm trị bệnh, như các thuốc trị cao huyết áp, lúc ấy cần thay đổi thuốc hoặc liều lượng.Nếu do mất cân bằng nội tiết tố phải điều trị bằng liệu pháp nội tiết tố, hoặc cần phẫu thuật nếu sự mất cân bằng nội tiết tố là do khối u hay sự bất thường của các tuyến sản sinh nội tiết tố gây ra. Phẫu thuật phục hồi khả năng bằng cách làm mất những ảnh hưởng do tổn hại hệ tuần hoàn như chứng xơ vữa động mạch mãn tính chưa được thành công lắm, nhưng nhiều phương pháp mới đang được triển khai.Hiện nay có một vài loại thuốc như papavirine có thể điều trị tạm thời bằng cách tiêm vào dương vật moi Khi muốn cương cứng. Thuốc làm gia tăng lượng máu chảy vào dương vật giúp dương vật cương cứng. Có điều, sử dụng thuốc làm dương vật cương kéo dài vài giờ dù đã xuất tinh. Thuốc này chưa được phổ biến rộng, và việc đời sống nên hạn chế. Phương pháp điều trị triệt để và hiệu quả hơn (do những khiếm khuyết ở hệ thần kinh, hệ tuần hoàn hoặc bệnh mãn tính) là cấy mô dương vật.Cấy mô dương vậtCấy mô dương vật là những cây cứng có thể bơm phồng được ghép vào bên trong dương vật để làm cương cứng và có thể giao hợp. Đa số đàn ông nhận cấy mô đều trên 50 tuổi. Bệnh tiểu đường là nguyên nhân gây nhược dương cho khoảng 27% đàn ông nhận ghép mô. Dù là cấy bằng loại cây cứng hay mềm, những cây này thường được làm bằng chất silicone được đặt trong thể hang của dương vật, ở chỗ thường để làm đầy máu để làm cương. Việc đặt các cây này đơn giản, chi phí thấp và ít trục trặc, sử dụng bằng thiết bị bơm.

KHÔNG XUẤT TINHKhả năng cương cứng và xuất tinh là chức năng riêng biệt của đàn ông do các phần khác của hệ thần kinh điều khiển. Nó giúp dương vật cứng và có thể giao hợp nhưng không thể xuất tinh. Đàn ông có thể không xuất tinh hoàn toàn hoặc tình trạng xuất tinh nghịch hành, tức là tinh dịch đi ngược lên bàng quang thay vì tới niệu đạo và đi qua dương vật. Trong trường hợp này, cảm giác có xuất tinh nhưng không thấy tinh dịch ra. Người đàn ông không thể xuất tinh là bị vô sinh.Nguyên nhân thể lý phổ biến nhất của không xuất tinh có lẽ do hậu quả của phẫu thuật làm tổn thương dây thần kinh ở bụng dưới và vùng xương chậu. Dược phẩm

và thuốc kích thích (gồm có rượu) cũng có ảnh hưởng đến hệ thần kinh giống như vậy, chúng ngăn chặn phản ứng phức tạp trong khi xuất tinh. Ngoài ra, sự tổn thương tủy sống làm liệt phần dưới cơ thể cũng gây ra tình trạng này. Nhiều trường hợp phẫu thuật tuyến tiền liệt gây xuất tinh nghịch hành. Giống nhưng chứng nhược dương, tình trạng không xuất tinh cũng có thể do các yếu tố tâm lý. Nếu do yếu tố tâm lý, người đàn ông không xuất tinh lúc giao hợp, nhưng có thể xuất tinh nếu thủ dâm hoặc xuất tinh ban đêm (mộng tinh), còn nếu do yếu tố thể lý, họ không xuất tinh được trong bất kỳ tình huống nào.Điều trị không xuất tinh tuỳ thuộc vào nguyên nhân, có thể ngưng hoặc thay đổi cách dùng thuốc. Nếu vấn đề do tâm lý, liệu pháp tâm thần hoặc liệu pháp tình dục có thể giúp ích. Nếu vấn đề do dây thần kinh bị tổn thương hoặc do phẫu thuật cắt bỏ các van hoặc các bộ phận thì không có cách nào có thể điều trị để phục hồi khả năng xuất tinh.Việc không xuất tinh chắc chắn có ảnh hưởng đến kinh nghiệm tình dục của người đàn ông. Mức độ ảnh hưởng còn tuỳ vào tính chính xác tự nhiên của vấn đề, nếu như họ còn cảm giác cực khoái thì khác, còn nếu họ đang lo lắng về điều kiện vô sinh thì vấn đề lại khác.Mất khả năng xuất tinh người đàn ông vẫn có thể cương cứng và giao hợp, nhưng cảm nhận xuống suy giảm, thay đổi, hoặc mất hẳn. 

ĐIỀU TRỊ MỘT SỐ BỆNH LÂY NHIỄM QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤCCác bệnh lây truyền qua đường tình dục là những viêm nhiễm được truyền từ người này qua người khác qua giao hợp tình dục hoặc những tiếp xúc thân mật khác. Người ta còn gọi chúng là những bệnh hoa liễu. Trong hầu hết trường hợp những viêm nhiễm này lan truyền do việc tiếp xúc với các màng nhầy, tức là miệng, trực tràng, dương vật và âm đạo.Một số trong những bệnh này là bệnh nghiêm trọng, có thể đe doạ tính mạng hoặc gây vô sinh, còn thường là những bệnh nhẹ mà y học có thể chữa được.Một vài bệnh như viêm gan không được xem như bệnh truyền qua đường tình dục vì nó có thể truyền qua nhiều cách khác nữa, mà qua đường tình dục chỉ là một trong những cách ấy.Tỷ lệ mắc phải những bệnh lây qua đường tình dục ngày càng gia tăng, mà ảnh hưởng của chúng lại đè nặng nơi phụ nữ nhiều hơn. Cuộc "Cách mạng tình dục" là một lý do của vấn đề này, do đàn ông và phụ nữ có nhiều bạn tình hơn nên cơ hội mắc bệnh cũng cao hơn. Rồi việc di chuyển tiện lợi và nhanh cũng là một nguyên do khác làm lan nhanh các viêm nhiễm vày từ vùng này đến vùng khác trên cùng một đất nước và cả quy mô lớn hơn.

PHÒNG TRÁNH CÁC BỆNH LÂY QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤCBạn sẽ có nhiều cách để làm giảm các cơ hội bị mắc bệnh lây qua đường tình dục:Không quan hệ tình dục với nhiều người. Càng quan hệ ít, càng giảm cơ hội mắc bệnh.Tránh quan hệ tình dục với người lạ: Làm sao bạn có thể biết chắc rằng người bạn có mắc bệnh hoa liễu hay không khi bạn chỉ mới quen. Những người hay lui tới với gái mại dâm thường có nguy cơ cao hơn.Sử dụng màng chắn hoặc chất diệt trùng ngừa thai: Bao cao su và các hoá chất diệt trùng là cách bảo vệ tốt nhất cho cả đàn ông và phụ nữ kháng lại các bệnh lây qua đường tình dục.Khi nghi ngờ bị bệnh nên đi khám ngay: Đấy là cách để phát hiện và điều trị sớm, dù bạn chưa thấy có triệu chứng gì.Giữ gìn sức khoẻ và vệ sinh tốt: Một người sức khoẻ tốt sẽ có sức đề kháng với nhiều loại bệnh, kể cả bệnh truyền qua đường tình dục. Tắm rửa và vệ sinh cơ thể, nhất là cơ quan sinh dục.Tránh tiếp xúc thân mật với người mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục: Hầu hết các bệnh lây truyền qua đường tình dục lan truyền bằng cách tiếp xúc qua giao hợp.Tuy nhiên một vài sinh vật gây bệnh có thể sống được vài giờ bên ngoài cơ thể, trên các bộ quần áo, khăn lông, quần áo lót và ngay cả chỗ ngồi trên cầu tiêu.Không bao giờ dùng chung khăn tắm hoặc quần áo tắm với người bị nhiễm bệnh. Việc đụng chạm trực tiếp vào các vết thương, mụn cũng có thể truyền nhiễm.Khi đi khám bệnh hãy nói với bác sĩ nếu bạn đã mắc bệnh: Để được xét nghiệm tìm bệnh.Hãy biết rằng mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục một lần không miễn nhiễm cho bạn không tái mắc bệnh:Bệnh truyền qua đường tình dục không giống như bệnh sởi hoặc bệnh thuỷ đâu, nó không tạo miễn dịch sau khi mắc bệnh.

AIDS - CĂN BỆNH CHẾT NGƯỜIAIDS là một bệnh truyền qua đường tình dục gây chết người, được phát hiện vào cuối thập niên 70, đang lây lan nhanh ở nhiều nước trên thế giới. Vào cuối năm 1988, ước tính có từ 5 đến 10 triệu người trên thế giới bị nhiễm bệnh, và con số này sẽ còn tăng lên, đến nay mỗi năm số bệnh nhân hầu như tăng gấp đôi, và có thể là căn bệnh chủ lực gây chết người.Điều quan trọng là mọi người, mọi gia đình, đặc biệt có con cái và những nam nữ sắp thành hôn hoặc các cặp vợ chồng dự định có con, cần ý thức và hiểu biết về AIDS và những phương cách phòng tránh. Mong rằng mọi người nên đọc chương này

kỹ càng để tăng hiểu biết về căn bệnh thế kỷ này, đồng thời luôn nắm bắt thông tin về nó.Bệnh hiện chưa có thuốc chữa hay vắcxin tạo miễn nhiễm mà chỉ có các phương cách phòng ngừa nó.AIDS có nghĩa là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải, một căn bệnh chết người mới được phát hiện vào cuối những năm 70. Người ta cho là bệnh xuất hiện trước tiên ở Trung Phi, và nay đã lây lan khắp thế giới.Sinh vật gây bệnh là một loại vi rút có tên là HIV, vi rút làm huỷ hoại hệ miễn dịch của cơ thể, làm cho con người dễ bị thương tổn trước nhiều thứ bệnh khác. Những người mắc bệnh AIDS thường chết trong vòng vài năm.Bệnh tấn công chủ yếu ở những người đồng tính luyến ái nam, và cứ mười người mắc bệnh AIDS thì có chín bệnh nhân AIDS là nam; và ở trẻ thì 55% là trẻ trai và 45% là trẻ gái.Dấu hiệu và triệu chứng của AIDSTrung tâm kiểm soát bệnh định nghĩa AIDS đại loại là một chứng bệnh làm suy giảm khả năng miễn dịch ở người. Những bệnh được xem là tiêu biểu quan trọng của AIDS bao gồm khả năng nhiễm trung ’’cơ hội” có thể gây tử vong, bệnh Saroma Kaposi (có dạng ung thư), và viêm nhiễm hệ thống thần kinh trung ương.Những triệu chứng chính có thể có của AIDS gồm:

1. Giảm hơn 4,5kg trong vòng một hoặc hai tháng.2. Biếng ăn kéo dài.3. Sốt, nóng lạnh, và đổ mồ hôi trộm kéo dài nhiều tuần không rõ nguyên nhân.4. Hạch bạch huyết sưng to ở cổ, nách và háng kéo dài nhiều tuần không rõ

nguyên nhân.5. Mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân.6. Tiêu chảy hoặc đi cầu ra máu kéo dài mà không rõ nguyên nhân.7. Lớp bợn trắng hoặc tiêu biểu trên lưỡi, mụn nhọn trong miệng, vết loét cổ

họng, làm khó nuốt.8. Ho khạn (không phải do hút thuốc), cảm lạnh hoặc cúm kéo dài.9. Chảy máu bất cứ lỗ hổng nào trên cơ thể mà không rõ nguyên nhân.

Một số triệu chứng này đều liên quan tới một số vấn đề sức khoẻ khác, nhưng sự xuất hiện một hoặc hơn trong số những triệu chứng trên chưa có nghĩa là người đó mắc bệnh AIDS. Tuy nhiên, nếu thấy phát sinh bất cứ triệu chứng nào trong số những triệu chứng này thì nên đi khám ngay.Viêm nhiễm cơ hộiViêm nhiễm cơ hội là triệu chứng chủ yếu của tình trạng suy giảm miễn dịch. Đây là những viêm nhiễm gây ra bởi những sinh vật bình thường trong môi trường, mà với

người khác có thể không gây bệnh, ở người có hệ miễn dịch suy yếu, những sinh vật này có thể xâm nhập cơ thể và sinh sôi nẩy nở, gây ra những viêm nhiễm được gọi là những viêm nhiễm cơ hội (như vi rút mụn giộp), nấm (như nấm Candida hoặc đẹn), nhóm động vật đơn bào rất nhỏ (như amíp), và trực khuẩn gram dương (sinh vật gây bệnh lao và các bệnh khác).Những căn bệnh phát sinh có thể có nhiều triệu chứng hoàn toàn khác nhau và từ nhẹ đến nặng, đe doạ sự sống.Một số viêm nhiễm do virút có triệu chứng tương tự như bệnh tăng bạch cầu đơn nhân gây mệt mỏi, sốt, biếng ăn, loét cổ họng, tuyến bạch huyết sưng kéo dài nhiều tuần. Nhiễm nấm ở miệng và đường tiêu hoá (được biết như đẹn), và phổi. Nhiễm các sinh đơn bào rất nhỏ như loại động vật nguyên sinh (Pneumocystiscarinii) cũng thường thấy và có thể gây viêm phổi, tiêu chảy, và viêm não.Bệnh sarcom kaposiBẹnh Sarcom Kaposi là một dạng ung thư, trong đó các khối u phát sinh ở các thành mạch máu. Ở những người mắc bệnh AIDS, trước hết nó thường xuất hiện như những đốm hoặc cục u trên da hoặc trên niêm mạc miệng, màu tím hoặc nâu lợi, ít đau. Những khối u này cũng có thể phát sinh bên trong cơ thể, ở đường tiêu hoá hoặc cả bộ phận khác.Trong quá khứ, bệnh Sarcom Kaposi chỉ được thấy ở những người đàn ông lớn tuổi gốc Do Thái hoặc miền Địa Trung Hải và thường chỉ phát triển ở chân, ở những người đàn ông này, ung thư phát triển chậm, căn bệnh không làm chết người, và điều trị có hiệu quả bằng xạ trị hoặc hoá trị. Gần đây nhất, bệnh Sarcom Kaposi xuất hiện như một triệu chứng của bệnh AIDS bất kể tuổi tác và chủng tộc. Nó dường như xuất hiện trên triệu chứng các phần của cơ thể, phát triển rất nhanh và khó điều trị.Hệ thần kinh trung ương của người bị nhiễm HIVTrong một số người bị nhiễm HIV, virút tấn công hệ thần kinh trung ương. Triệu chứng có thể nhẹ và bao gồm, suy sụp tinh thần, buồn chán, thiếu năng lực, và đôi khi mất trí nhớ. Trong những trường hợp nặng, hoạt động trí tuệ bị tổn thương nghiêm trọng. Khi lần đầu phát hiện những triệu chứng này, chúng được cho là nguyên nhân gây ra sự lo âu, xúc động liên quan đến bệnh. Nhiều bệnh nhận AIDS bị suy sụp tinh thần vì lý do này, nhưng trong những trường hợp khác, hệ thần kinh trung ương của những người bị nhiễm HIV đã gây ra các vấn đề.Phát hiện bệnh bằng cách nàoVi rút HIV được chẩn đoán gián tiếp qua những xét nghiệm xác định các kháng thể với vi rút. Các kháng thể là những chất được hệ miễn dịch của cơ thể sản sinh để chống lại sự viêm nhiễm. Nếu một người có kháng thể kháng vi rút HIV trong máu,

nó báo cho biết là họ đã nhiễm virút. Sự có mặt của kháng thể kháng virút HIV không có nghĩa là người đó bị AIDS. Phần lớn những người xét nghiệm dương tính đối với các kháng thể nhưng không là bệnh (mặc dù họ có thể mang vi rút và có thể lây truyền cho người khác).Những ai nghĩ rằng mình có thể bị lây nhiễm nên xét nghiệm kháng thể HIV.Có điều đáng tiếc là hiện các xét nghiệm có sẵn chưa hẳn đã có thể tin cậy hoàn toàn, có nghĩa là một số nhỏ người (khoảng 1%) sẽ nhận được kết quả dương tính sai. Có thể cần xét nghiệm vài lần mới mong làm rõ vấn đề. Nếu xét nghiệm lần hai hay lần ba sau từng đợt sáu tháng mà vẫn âm tính, người đó có thể tin tưởng là không mắc bệnh.Xét nghiệm máu là một xét nghiệm kháng thể HIV nặc danh (kết quả chỉ thông báo cho người được xét nghiệm và sử dụng số thẻ căn cước để thay thế tên). Điều này nghĩa là kết quả xét nghiệm đã được giữ bí mật.Cách phòng tránh nhiễm AIDS, tránh truyền bệnh cho người khácMặc dù cho đến nay bệnh tập trung cao ở một số nhóm người nào đó, nhưng nói chung là tất cả những ai có sinh hoạt tình dục đều cần lưu ý, hiểu về các nguy cơ và các phương cách phòng tránh. Những người sau đây có nguy cơ cao nhiễm bệnh:

1. Người đồng tính luyến ái và người lưỡng tính nam.2. Nguời dùng thuốc chích.3. Người bị bệnh ưa chảy máu và những ai được truyền máu trước 1986.4. Những bạn tình là thành viên trong bất cứ nhóm nào nêu trên.

AIDS lây qua tiếp xúc chất dịch trong cơ thể như máu, tinh dịch, nước bọt, nước tiểu và phân. Những ngả chủ yếu lây truyền vi rút gây bệnh:

1. Quan hệ tình dục với người nhiễm bệnh.2. Dùng chung kim chích với người nhiem bệnh.3. Mẹ truyền cho con.

Từ năm 1985 việc truyền máu và các sản phẩm của máu không còn là nguy cơ lớn nữa.Tình dục an toàn.Tự bảo vệ mình và bạn tình không mắc AIDS đều được khuyến cáo thực hành "tình dục an toàn”, nghĩa là phải tránh tất cả những sinh hoạt tình dục có thể lây lan bệnh.Ngoài những nguyên tắc cơ bản cho tất cả các bệnh truyền qua đường tình dục đã được nhắc tới nhiều trong các chương sách trước, còn có một số nguyên tắc bổ sung riêng cho trường hợp AIDS. Khái niệm cơ bản là bất cứ hoạt động nào gây tiếp xúc giữa các chất dịch cơ thể hoặc phân người với miệng, hậu môn, âm đạo, máu, vết

cắt, vết loét trên người đều phải nghĩ đến nguy cơ lây nhiễm bệnh, nhất là khi biết rõ người đó mắc bệnh.Những cảnh báo đặc biệt dành cho những người bị lây nhiễmBệnh AIDS lây lan do những cách quan hệ tình dục không an toàn, và những người đã mắc bệnh, xét nghiệm HIV dương tính, và những người thuộc nhóm có nguy cơ cao, cần được cảnh báo:

1. Không cho máu, huyết tương, tinh trùng, các bộ phận cơ thể hoặc các mô khác.

2. Không dùng chung bàn chải đánh răng, dao cạo râu, hoặc những săn sóc cá nhân.

3. Nếu bạn phải chích thuốc, không dùng chung kim chích hoặc bỏ quên đồ dùng ở những chỗ mà người khác có thể lấy sử dụng.

4. Tránh mang thai nếu bạn là phụ nữ thuộc nhóm có nguy cơ cao hoặc liên hệ với một người đàn ông có nguy cơ cao. Các bà mẹ bị nhiễm AIDS có thể truyền bệnh sang cho con của họ.

Dự phòng tại nhà，nơi làm việc và trường họcMặc dù vi rút được tìm thấy trong nước miếng và nước mắt nó dường như không dễ lây qua những loại nước này. Bắt tay hoặc làm việc chung phòng với người mắc bệnh AIDS không làm bạn bị lây nhiễm, nhưng những chỗ có chất dịch lại gây nguy cơ (thí dụ các giáo viên ở trường nuôi dạy trẻ hoặc nhân viên phòng cứu thương). Họ cần tuân theo những cách đề phòng:

1. Rửa tay sau khi đi nhà vệ sinh.2. Rửa tay trước khi cầm hoặc pha chế thức ăn.3. Dùng bao tay và chất khử trùng (thường pha một phần thuốc chín phần nước

là đủ) chà phòng tắm và tẩy sạch các chất thải hoặc đồ đã dính máu, phân, nước tiểu hoặc chất nôn mửa ra.

4. Lau toàn bộ nhà bếp và đồ dùng phục vụ ăn uống sau mỗi lần sử dụng bằng nước nóng và xà bông.

5. Lau rửa, khử trùng bất cứ dụng cụ hoặc chỗ nào tiếp xúc với máu.6. Rửa, khử trùng, và băng bó những vết thương bằng vải băng để ngăn ngừa

máu dính vào.Cách điều trị bệnh nhân AIDS và ARCY học có nhiều việc phải làm để phát triển những cách điều trị hiệu quả cho những bệnh nhân AIDS và ARC và để ngăn ngừa những ca bệnh mới. Việc giáo dục cộng đồng về nguy cơ bệnh có những tác động nhất định, góp phần làm giảm tỉ lệ lây lan. Đáng tiếc thay là nhiều khi vì sơ ý hoặc thiếu thận trọng để bị lây nhiễm.

Việc nghiên cứu hiện nay được tập trung vào việc ngăn ngừa bệnh nhân AIDS và ARC bằng việc phát triển những cách điều trị để tăng cường hệ miễn dịch bị huỷ hoại. Nhiều loại thuốc còn đang trong vòng thử nhiệm.Những viêm nhiễm cơ hội, bệnh Sarcome Kaposi và các bệnh khác do hệ miễn dịch suy yếu gây ra được điều trị với các loại thuốc và những phương pháp hiện có xem ra có hiệu quả, nhưng do sự huỷ hoại của hệ miễn dịch khiến bệnh nhân AIDS bị tái viêm nhiễm. Với thời gian, sức khoẻ của họ yếu đến mức những viêm nhiễm kia làm họ chết.

BỆNH LẬUBệnh lậu do vi khuẩn Neisseriagonorrhoeae gây nên, một vi khuẩn được truyền từ người này qua người khác lúc giao hợp. Nó thường ảnh hưởng đến các cơ quan sinh sản cũng như có thể tìm thấy cả trong miệng, cổ họng hoặc trực tràng (thường là hậu quả của việc giao hợp bằng miệng hoặc hậu môn) và có thể lan tới mắt.Các cơ hội mắc bệnh lây nhiễm này chỉ cần một lần quan hệ với người đã nhiễm bệnh.Tỉ lệ lây nhiễm ở nam và nữ có mức độ khác nhau, thường nữ dễ bị nhiễm cao, gần như 100%, còn ở nam khoảng 20 đến 25%.Bệnh lậu là một bệnh rất nguy hiểm, và nếu không được điều trị có thể lan từ hệ sinh sản ra khắp cơ thể, có thể ảnh hưởng tim, hệ thần kinh và các khớp, ở phụ nữ, bệnh thường sinh ra bệnh viêm vùng tiểu khung. Khi nó lan tới cổ tử cung và vào tử cung, vòi buồng trứng.Khi bệnh viêm vùng tiểu khung phát triển từ bệnh lậu, nó làm nghẽn vòi trứng gây vô sinh ở nam giới, nó gây tuyến tiền luyệt hoặc tinh hoàn. Theo đánh giá, khoảng 80% phụ nữ và 10 đến 20% đàn ông không thấy có các triệu chứng đáng kể. Phụ nữ bị bệnh có thể lây qua con vào lúc sinh, gây viêm mắt cho trẻ sơ sinh.Bệnh lậu hiếm khi gây tử vong nhưng đó là nguyên nhân chính của nhiều bệnh khác, ảnh hưởng đến sinh hoạt, công ăn việc làm, và chuyện học hành.Nếu có triệu chứng, ở đàn ông thường thấy dương vật tiết dịch, nóng rát khi đi ở niệu đạo và khi tiểu bị đau. Những viêm nhiễm ở họng và trực tràng thường không có triệu chứng nên không biết để điều trị. Đặc biệt ở nữ, vì 80% thường không thấy triệu chứng gì. Nhiều người được chẩn đoán trong khi khám bệnh hoặc điều trị một bệnh nào khác. Nếu có triệu chứng, phụ nữ thường thấy âm đạo tiết dịch, đau trong âm đạo, và khi tiểu bị rát. Nếu bệnh đã gây viêm vùng tiểu khung, họ sẽ thấy đau phần bụng dưới, sốt. Muốn chẩn đoán cần cấy mẫu xét nghiệm lấy từ các vùng có tiếp xúc sinh dục và phải mất hai ngày để tìm ra bệnh.Bệnh lậu thường được điều trị rất thành công bằng kháng sinh, thường là penicillin và tetracycline, có người được chích một liều duy nhất, còn thường là dùng thuốc

viên phải uống đủ thời gian. Có những dòng gonorrhea kháng penicillin, lúc ấy phải điều trị bằng thuốc khác. Nếu bị viêm vùng tiểu khung nặng và viêm nhiễm khắp cơ thể, lúc ấy cần nằm viện để điều trị bằng các loại thuốc khác nhau. Những người mắc bệnh lậu cũng thường mắc các bệnh khác truyền qua đường tình dục khác như nhiễm chlamydia, nên cần phải điều trị cùng một lúc, và cả hai người có quan hệ tình dục đều phải điều trị. Sau điều trị phải tái khám để biết chắc là đã hết bệnh. Trong thời gian điều trị nên tránh giao hợp, nếu có giao hợp phải dùng bao cao su.

NHIỄM CHLAMYDIA VÀ CÁC BỆNH KHÔNG PHẢI VI KHUẨN BỆNH LẬUMột số sinh vật khác kể cả loại chlamydia là những vi khuẩn gây bệnh như bệnh lậu ở cả đàn ông và phụ nữ. Chlamydia được tìm thấy ở khoảng 40% tất cả các trường hợp bị viêm niệu đạo (ở đàn ông), viêm cổ tử cung và bệnh viêm vùng tiểu khung (ở phụ nữ). Có điều, loại vi khuẩn này rất khó phát hiện.Bệnh chlamydia và các bệnh lây nhiễm không phải vi khuẩn lậu thường ít nguy hiểm đối với nam giới, nhưng đối với phụ nữ, chúng vẫn là những bệnh nghiêm trọng. Chúng phát triển chậm, có thể không có các triệu chứng, và thường khó chữa trị ở nam giới, nó gây viêm niệu đạo, tuyến tiền liệt và tinh hoàn, ở phụ nữ thường ảnh hưởng trước tiên ở cổ tử cung và có thể chuyển vào tử cung, vòi và buồng trứng, bệnh viêm vùng tiểu khung, tạo thành mô sẹo làm nghẽn vòi trứng dẫn đến tình trạng vô sinh. Các trẻ sinh ra bởi những người mẹ mắc các bệnh này thường bị viêm nhiễm mắt và đường hô hấp, kể cả viêm phổi. Gần đây, người ta ghi nhận có 30 đến 50% các triệu chứng viêm phổi ở trẻ em dưới sáu tháng tuổi có thể nhiễm chlamydia từ người mẹ trong khi sinh.Khoảng 25% đàn ông nhiễm chlamydia không có triệu chứng. Những người có triệu chứng thường bị đau khi tiểu, đau và tiết dịch ở niệu đạo. Viêm tuyến tiền liệt và tinh hoàn cũng là những triệu chứng của những viêm nhiễm này. Ở nữ, khoảng 80% đến 90% không có triệu chứng, còn ai có thường thấy tiết dịch ở âm đạo, và khi bệnh tiến triển sẽ đau vùng bụng dưới, sốt.Cũng như các bệnh lây qua đường tình dục, các lây nhiễm này cũng thường được điều trị bằng kháng sinh tetracyline, hay erythromycin, và cả hai người đều phải điều trị. Khoảng 80% trường hợp được chữa lành sau khi điều trị bằng kháng sinh một tuần. Những bệnh này không được điều trị đợt hai nên tránh giao hợp cho tới khi việc trị dứt bệnh. Bệnh có thể tái nhiễm.

BỆNH HERPES HAY MỤN GIỘPMụn giộp là bệnh lây do vi rút herpes simplex gây nên, vi rút xâm nhập vào cơ thể qua màng nhầy hoặc da và tạo nên những bóng nước và vết loét trên da. Một khi bị nhiễm, vi rút ở lại trong cơ thể vĩnh viễn (tự tìm nơi cư trú trong các tế bào thần kinh

ở đáy cột sống) và không gây ngay các triệu chứng trong nhiều tháng, hoặc nhiều năm.Có hai loại virút herpes simplex. Virút herpes simplex I lan truyền do những tiếp xúc bình thường và là nguyên nhân gây bệnh herpes môi và sốt bóng nước ảnh hưởng mặt, môi và miệng. Virút herpes simplex II (hay còn gọi là herpes sinh dục) lan truyền chủ yếu do tiếp xúc sinh dục, tao nên các bóng nước và lở loét ở cơ quan sinh dục.Bệnh mụn giộp sinh dục là một bệnh mãn tính chưa có cách điều trị dứt, chỉ có thể chữa lành các vết giộp, loét bộc phát. Người ta hiểu vì sao có những người hay bị tái phát mụn, trong khi lại có những người ít bị hoặc không bị.Điều đáng ngại nhất là bệnh có thể truyền qua trẻ sơ sinh, và có khi còn gây tử vong cho chúng nữa. Chính vì thế, nếu phụ nữ bị bệnh thường được sinh bằng cách mổ. Nhưng cũng có khi bệnh truyền cho con ngay từ khi còn trong bụng mẹ, nghĩa là vi rút có thể đi qua tử cung vào bào thai.Bệnh còn có thể là nguyên nhân gây sẩy thai hoặc sinh non.Nhiễm trùng lần đầu: Bệnh có thể phát triển trong vòng ba đến bảy ngày sau khi tiếp xúc với người bệnh, nhưng cũng có thể chậm hơn, trong hai mươi ngày sau khi tiếp xúc, lúc ấy cơ quan sinh dục có những mụn nước. Sau hai đến ba ngày bóng nước vỡ, gây thành những vết loét rất đau, sốt. Các vết loét có thể lan tới mép âm đạo, gần trực tràng, trên bắp đùi, mông, hoặc bên trong âm đạo và trên cổ tử cung. Nếu vết loét chỉ phát ra bên trong âm đạo, có thể người đó không biết mình bị bệnh. Ở đàn ông, các vết loét phát triển trên dương vật hoặc bìu dái, gần trực tràng, đùi và mông. Trong các trường hợp hiếm chúng có thể phát triển bên trong niệu đạo, làm cho đau khi đi tiểu.Nếu bị nặng, nó còn ảnh hưởng thần kinh ở khung chậu, có khi còn làm viêm màng não. Nếu tay nhiễm vi rút dụi vào mắt sẽ làm mắt bị viêm nhiễm.Những lần tái phát mụn thường nhẹ hơn lần đầu và cũng mau hết hơn. Bệnh có thể tái phát đi phát lại đến 8 lần/năm. Nhưng thực tế cũng có những người không bao giờ phát mụn. Có thể do sức khoẻ của những người này tốt, dinh dưỡng đủ và ổn định tinh thần.Như trên đã nói, bệnh chưa có cách điều trị dứt, các loại thuốc acyclovir (tên thương mại là Zovirax) dạng bôi, viên, hay chích, chỉ giúp điều trị mụn khi bộc phát. Các loại kháng sinh cũng chỉ giúp giảm bớt những lần tái phát.Phụ nữ bị bệnh mụn giộp sinh dục dường như phát triển ung thư cổ tử cung với tỉ lệ cao hơn những phụ nữ khác, chính vì thế họ cần xét nghiệm kính phết Pap đều đặn hàng năm, có thể phải thường xuyên hơn các phụ nữ khác.

BỆNH GIANG MAIBệnh giang mai là một bệnh đe doạ sự sống, lây qua đường tình dục bởi sinh vật Treponema pallidum gây ra. Bệnh có thể khó chẩn đoán do bệnh phát triển thành nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn có các triệu chứng khác nhau. Nếu bệnh không được điều trị (chuyển qua giai đoạn 3) có thể đưa đến những hậu quả tồi tệ ảnh hưởng đến hệ thần kinh, não và tim, cũng có thể dẫn đến cái chết.Ngày nay, bệnh hiếm gặp vì hai lý do. Thứ nhất, các loại kháng sinh có thể điều trị bệnh hiệu quả và thứ hai, nhiều nơi buộc các đôi nam nữ trước khi kết hôn phải xét nghiệm máu để xem có bệnh không. Thủ tục xét nghiệm bệnh giang mai cũng được đề nghị cho tất cả phụ nữ mang thai cũng giúp ngăn chặn sương lây lan bệnh. Tuy nhiên, bệnh giang mai vẫn được coi là một bệnh đáng quan tâm vì tính chất lây lan mạnh của nó (chỉ cần tiếp xúc với người bệnh một lần là đủ lây bệnh), ảnh hưởng đến nhiều thế hệ.Các triệu chứng của bệnh giang mai khác nhau tuỳ theo mỗi giai đoạn:Giai đoạn đầu (thời kỳ đầu)Giang mai trong giai đoạn đầu là lúc cơ thể có những phản ứng với một viêm nhiễm mới, thường phát triển trong vòng 10 đến 90 ngày sau khi nhiễm bệnh. Triệu chứng duy nhất giai đoạn này là hạ cam mềm hay săng, tức các vết loét không đau, thường xuất hiện ở vùng cơ quan sinh dục ngoài, đôi khi cũng xuất hiện trên miệng, bàn tay, hậu môn hoặc bất cứ vùng nào khác đã tiếp xúc với người bệnh. Các mụn này sẽ lành trong vòng từ 3 đến 8 tuần. Chưa có những triệu chứng nặng.Giai đoạn hai (thời kỳ hai)Sáu đến tám tần sau, những chỗ loét đỏ lên, không ngứa, các hạch bạch huyết sưng, cổ họng rát, sốt nhẹ và mệt mỏi, biếng ăn, có thể bị rụng tóc.Giai đoạn ba (thời kỳ tiềm ẩn)Khi các triệu chứng của bệnh ở giai đoạn hai qua đi, bệnh chuyển qua giai đoạn ba, thời kỳ tiềm ẩn của bệnh. Khoảng 1/3 trường hợp, bệnh tồn tại tiềm tàng trong suốt cuộc đời còn lại của họ; để rồi nhiều năm sau, có khi mười, hai mươi, hay ba mươi năm sau, người bệnh sẽ có những biến chứng trầm trọng như tổn thương mắt, tai, tim, xương, và cả não nữa, rồi chết.Đặc biệt bệnh giang mai nơi trẻ sơ sinh do lây từ người mẹ bị bệnh. Những trẻ sơ sinh này phát triển các triệu chứng của bệnh giai đoạn hai gồm chứng phát ban, và rất dễ lây cho người khác. Nếu không điều trị thì khi trẻ được 2 tuổi, xương của chúng bắt đầu phát triển không bình thường, gan và lách nở lớn. Có một số dị dạng ở đầu và mặt, đặc biệt ở mũi và miệng là đặc tính của bệnh giang mai ở trẻ sơ sinh.Việc chẩn đoán bệnh giang mai có thể gặp khó khăn vì bệnh có nhiều giai đoạn và các triệu chứng khác nhau. Xét nghiệm thông thường nhất là xét nghiệm máu.

Người ta cũng có thể chẩn đoán các triệu chứng bằng cách xét nghiệm các mẫu lấy từ chỗ da lở loét, hay chất dịch của hạch bạch huyết và tuỷ sống.Các vết loét của bệnh có thể tự lành được, nhưng sự tổn hại đối với cơ thể rất lớn. Điều trị bệnh bằng penicillin có hiệu quả, nhất là bệnh giai đoạn đầu, nhưng ở giai đoạn cuối, việc điều trị mất thời gian hơn và khó khăn hơn. Những người bị dị ứng với penicillin có thể thay bằng tetracyline hoặc erythromycin. Sau khi điều trị cần tái khám để xem đã dứt hẳn bệnh chưa.

NHIỄM CYTOMEGALOVIRUS (Một loại của nhóm virút herpes (CMV))CMV là một loại của họ vi rút mụn giộp. Nó phát triển khắp nơi, và đa số người mang vi rút ở dạng tiềm ẩn. Mặc dù hầu hết người ta đã tiếp xúc với CMV, nhưng virút thường không gây nên bệnh.CMV dường như lây truyền qua tiếp xúc, cọ xát với cơ thể, nhưng người ta tin rằng tiếp xúc tình dục là một trong những nguyên nhân lây bệnh chủ yếu.CMV là một nguyên nhân quan trọng của các khuyết tật sinh đẻ và nhiều bệnh tật khác ở trẻ sơ sinh một khi bị nhiễm bệnh từ lúc còn trong tử cung của người mẹ. 10% trẻ sơ sinh nhiễm vi rút lúc sinh đẻ, nhưng thường không gây ra các vấn đề rắc rối. Bệnh sẽ chỉ gây thành vấn đề khi sức khoẻ yếu, tức hệ miễn dịch kém.Sự hiện diện của CMV trong cơ thể có thể được chẩn đoán qua xét nhiệm máu. Trong hầu hết trường hợp, người bệnh không có các dấu hiệu bệnh. Nếu có triệu chứng, thường là sốt, đau họng, các triệu chứng thường bị nhầm với triệu chứng cảm của bệnh tăng bạch cầu đơn nhân. Bệnh thường kéo dài khoảng bốn đến sáu tuần và người bệnh lại bình phục. Trẻ sơ sinh nhiễm CMV gây ra các vấn đề súc khoẻ có thể bị lớn gan và lá lách, đầu nhỏ một cách khác thường, chậm phát triển trí tuệ, tổn hại hệ thần kinh, và các khuyết tật nghiêm trọng khác, có thể đưa đến tử vong.Hiện chưa có cách điều trị nào hiệu quả đối với CMV, cũng chưa có thuốc chủng ngừa. Có điều, bệnh thường không gây ra những vấn đề nghiêm trọng về sức khoẻ.

CÁC BỆNH LÂY TRUYỀN QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC ÍT NGHIÊM TRỌNG HƠNViêm âm đạoViêm âm đạo được mô tả vắn tắt ở đoạn này vì nguyên nhân của bệnh thường thường do sự tiếp xúc sinh dục, mặc dù bệnh cũng có thể thấy ở phụ nữ không sinh hoạt tình dục. Viêm âm đạo là tình trạng viêm nhiễm âm đạo, mà ngoài vấn đề sinh dục, còn có thể do một số nguyên nhân khác. Có ba loại viêm âm đạo phổ biến nhất do ba loại sinh vật khác nhau: các vi khuẩn, trichomonas, và nấm (candia).

Viêm nhiễm âm đạo gây ra những khó chịu nhưng không đe doạ nghiêm trọng đến tính mạng hoặc sức khoẻ của phụ nữ. Viêm âm đạo không ảnh hưởng tử cung hoặc vòi trứng, không gây ra viêm vùng tiểu khung hoặc vô sinh.Các triệu chứng thường là gây đau khi giao hợp, ngứa và tiết dịch (hôi) ở âm đạo. Mỗi loại viêm nhiễm có thuốc điều trị khác nhau, nhưng chung quy vẫn là dùng kháng sinh như Flagyl, dạng viên, kem thoa hoặc thuốc nhét. Cả hai bạn tình cần điều trị để tránh tái viêm.Các mụn cơmMụn cơm ở bộ phận sinh dục được biết như bướu condylom acuminata không đau, khô, có màu như màu da, phát sinh ở vùng sinh dục ngoài hay gần hậu môn. Chúng có thể do vi rút u nhú gây ra, các mụn cơm này giống như các mụn cơm mọc ở các phần khác của cơ thể. Bệnh này cũng là một trong những loại lây qua đường tình dục.Vấn đề này là khá phổ biến và khó tránh. Điều quan trọng là đi khám bệnh ngay khi cơ thể, bộ phận sinh dục nổi mụn để được điều trị sớm, vừa dễ trị mà hiệu quả cao. Điều trị sớm còn quan trọng vì khối u trông giống như mụn cơm có thể là các triệu chứng của một căn bệnh trầm trọng khác như giang mai hoặc ung thư, nhất là ở phụ nữ (khả năng của ung thư cổ tử cung). Vì lý do này, hằng năm phụ nữ cần đi xét nghiệm kính phết Pap.Các triệu chứng của mụn cơm ở cơ quan sinh dục thường phát triển từ một đến ba tháng sau khi tiếp xúc bệnh nhưng có thể xuất hiện trong vòng hai mươi tháng. Người nhiễm khuẩn có thể lây truyền bệnh trước khi các mụn cơm phát triển. Nhiều mụn bắt đầu bằng các khối u nhỏ, không đau, có màu như da thịt. Khi mọc chúng có thể nối với nhau thành dạng mào gà với bề mặt gồ ghề giống như bông cải. Giống như nhiều mụn cơm trên các bộ phận khác trên cơ thể, chúng có thể mọc nhanh hoặc chậm và có thể biến mất sau một thời gian mà không cần điều trị.Ở phụ nữ, mụn có thể phát sinh trên âm hộ, trong âm đạo hoặc trên cổ tử cung. Các mụn cơm trên cổ tử cung có thể phẳng và không thấy được bằng mắt, chúng không có triệu chứng, ở đàn ông, mụn có thể xuất hiện trên bất cứ phần nào của dương vật hoặc bìu nhưng thường thấy trên hoặc gần đầu dương vật. Cũng có khi chúng phát triển ở niệu đạo, khiến cho đi tiểu bị đau, khó điều trị. Mụn còn có thể mọc chung quanh hay trong hậu môn.Mụn có thể phát triển nhanh nếu vùng sinh dục ẩm ướt, vệ sinh kém hoặc khi mang thai...Việc bảo vệ chống lại viêm nhiễm là tuân theo các đề nghị phòng tránh các bệnh truyền qua đường tình dục được trình bày kỹ trong chương này. Tránh quan hệ tình dục với người mắc bệnh. Và cách tốt nhất là nên dùng bao cao su. Giữ gìn bộ phận

sinh dục sạch và khô ráo. Người ta tin là mụn cơm ở bộ phận sinh dục có thể lây qua sự tiếp xúc da với da, nên một khi bị nhiễm, bệnh có thể lan qua các phần khác nhau của cơ thể.Có thể điều trị hết mụn, tốt nhất là nên điều trị sớm, bằng cách thoa podo phylin cho đến khi chúng sạch hết. Cách điều trị này có thể mất nhiều tuần lễ hoặc nhiều tháng và không phải luôn có kết quả. Thuốc có một số độc tố ảnh hưởng cơ thể, nên khi thao cần bôi một lớp vaselin vùng da quanh mụn. Phụ nữ có thai không được dùng thuốc này để điều trị vì nó có thể gây hại hoặc chết thai nhi.Kem trichlora acid và 5 fluorouraal là hai sản phẩm khác mà một số bác sĩ sử dụng để điều trị mụn cơm. Các phương pháp điều trị khác bao gồm việc loại bỏ chúng bằng phẫu thuật lạnh, đốt điện hoặc phẫu thuật cắt bỏ.Rận muRận mu là loại ký sinh trùng nhỏ tương tự như chấy trên đầu và rận cơ thể. Người ta cũng biết chúng như rận cua, bệnh chấy rận. Rận thấy ở lông vùng mu và thường lây qua đường tình dục. Chúng là những sinh vật màu xám nhạt rất nhỏ có hình dạng giống như rận cua nhỏ xíu. Trứng rận rất nhỏ còn gọi là trứng bọ chét, trắng như hạt trai, mỗi trứng dính vào thân lông gần da. Rận sống nhờ vào máu cơ thể và khi bị chúng cắn sẽ gây ngứa.Rận mu gây ngứa và khó chịu nhưng thường dễ chữa trị và không gây bệnh. Mặc dù có những loại rận khác có thể gây bệnh, nhưng người ta chưa thấy rận mu gây ra bệnh gì cho người có rận mu ngoài chứng viêm da do gãi.Khi có rận mu, người mang nó thường bị ngứa ở vùng mu. Ở vùng này thường thấy các đốm đỏ hoặc hơi xanh do bị rận cắn gây ra.Rận thường lây từ người này đến người khác qua quan hệ tình dục nhưng cũng có thể lây do mặc sử dụng chung quần áo hoặc ngủ chung giường. Giống rận này bị chết nội trong hai mươi bốn giờ nếu không được tiếp xúc với người. Chúng thường khu trú ở các vùng có lông trên cơ thể như cơ quan sinh dục và hậu môn nhưng cũng có thể lan khắp người, như vùng lông ngực, lông bụng và nách có khi cả ở lông mày và lông mi.Rận trưởng thành sống từ ba đến bốn tuần, con cái có thể đẻ hai mươi sáu trứng, sau mười ngày nở thành rận con, và trưởng thành sau đó chừng mười lăm ngày.Việc diệt rận là dùng các loại thuốc nước, kem hoặc dầu gội đầu gọi là Kwell, có chứa thuốc diệt rận Lindane (Gamma benzene hexachloride). Cũng có những sản phẩmkhác, an toàn hơn được bán ở các nhà thuốc tây (Vece, R.I.D và A-200 Pyrinate) và có thể mua mà không cần toa thuốc. Các phụ nữ có thai và nuôi con không nên sử dụng KwelL. Tắm hơi cũng là một cách diệt rận. Cách diệt trứng tốt nhất là dùng lược dày để chải cho trứng rơi ra.

U mềm lâyU mềm lây là sự nhiễm vi rút nhẹ ở da gây ra những chỗ phồng nhỏ màu thịt hoặc giống như hạt trai tròn nhỏ, lõm ở chính giữa. Bệnh thường gặp nhất ở trẻ em lây qua nhau bằng sự tiếp xúc của da và có thể tìm thấy trên bất cứ bộ phận nào của cơ thể. Nhưng bệnh cũng truyền qua đường tình dục, trong trường hợp bộc phát ở vùng sinh dục, mông và bắp đùi trên.U mềm lây là một sự nhiễm trùng nhẹ không gây ra các biến chứng nguy hiểm, không gây khó chịu và thường tự hết trong vòng vài ngày. Còn nếu cần điều trị, bác sĩ sẽ cho dùng cantharone, hoặc phẫu thuật để cắt chúng đi.Bệnh ghẻBệnh ghẻ là do ký sinh trùng (sarcoptes scabiei) sống trên da, lây qua tiếp xúc tình dục hoặc những tiếp xúc khác như dùng chung quần áo hoặc ngủ chung giường. Các sinh vật ghẻ sống trên mô da và đào hầm dưới mặt da，đẻ trứng vào đó，nở ra và sinh sản thêm nhiều. Khi bị chứng này, người bệnh bị ngựa dữ dội, đặc biệt vào ban đêm.Bệnh ghẻ không nghiêm trọng nhưng có thể làm cho rất khó chịu vì ngứa ngáy dữ dội. Do ngứa nên người bệnh năng gãi, làm xước da khiến da có thể bị nhiễm trùng.Bệnh có thể khó chẩn đoán nhất là khi còn có những viêm nhiễm khác, vì nó có thể trông giống như một số vấn đề khác của da.Các dấu hiệu ghẻ là ngứa và có những vệt dài từ ba đến sáu milimét. Những chỗ con ghẻ đào hầm sẽ sưng đỏ, ngứa. Ghẻ ngứa thường mọc ở bàn tay đặc biệt ở các kẽ ngón tay, trên cổ tay, cùi trỏ, và nách, chung quanh và dưới ngực, trên bộ phận sinh dục và mông. Thường không bị trên mặt hoặc đầu. Nếu ghẻ thường xuất hiện ở dương vật, chúng có thể như vết lằn hoặc gợn sóng, sưng, đỏ.Ghẻ cái sống khoảng bốn mươi ngày, mỗi ngày đẻ hai đến ba trứng, trứng ấy nẽ nở con sau ba hay bốn ngày, và mất chừng mươi ngày thì chúng trưởng thành.Chẩn đoán bệnh là bằng cách khám cơ thể, xét nghiệm mẫu dưới kính hiển vi.Người mắc bệnh có thể truyền cái ghẻ cho người khác bất cứ lúc nào, ngay cả trước khi họ biết mình mắc bệnh. Vệ sinh kém và điều kiện sống chật chội tạo môi trường thuận lợi cho cái ghẻ phát sinh và lây lan. Mặc dù tiếp xúc tình dục được coi là cách lây lan chính, nhưng những tiếp xúc thân mật khác cũng có thể làm lây lan bệnh.Dù được điều trị khỏi nhưng người bệnh vẫn bị ngứa trong nhiều tháng.Bệnh có thể được điều trị có kết quả bằng Kwell, một loại thuốc chứa chất sát trùng Lindane (gamnea benzenl hexach loride). Phụ nữ mang thai và trẻ em không nên dùng thuốc này.Các thuốc khác còn có Eurax (crotamiton) và kem lưu huỳnh. Quần áo và nệm giường ngủ phải được giặt sạch bằng nước nóng hoặc hơi nóng. Các cái ghẻ có thể

sống ngoài cơ thể người được hai, ba ngày. Ngứa ngáy sau khi được điều trị có thể dùng Calamine hoặc chất nhờn cây lô hội thoa trên da, hoặc dùng thuốc kháng histamine. Tránh dùng loại kem có chứa cortisone.

CÁC BỆNH LÂY QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC HIẾM GẶP(hạ cam, viêm hạch bạch tuyết hoa liễu, u hạt bẹn)Hạ cam, viêm hạch bạch huyết hoa liễu, u hạt bẹn, là ba bệnh truyền qua đường tình dục gây nên các mụn loét trên da của vùng sinh dục và viêm hạch bạch huyết ở khung chậu và háng. Những bệnh này phát triển khắp nơi, nhất là ở những nước kém phát triển, đặc biệt những khí hậu ấm.Vi khuẩn Hemophilus ducreyi gây bệnh hạ cam, vi khuẩn Chlamydia trachomatis gây viêm hạch bạch huyết hoa liễu và sinh vật Calym matobacteriura granulomatis gây bệnh u hạt bẹn.Nếu không điều trị những vết loét do những bệnh này gây ra, chúng có thể phá huỷ mô vùng sinh dụng, để lại nhiều sẹo lớn, có thể gấy ra các vấn đề sức khoẻ và các vấn đề thuộc chức năng sinh dục. Nếu được điều trị sớm các bệnh này thường có thể chữa lành mà không làm tổn hại sức khoẻ lâu dài. Vệ sinh và sức khoẻ tổng thể tốt là các yếu tố quan trọng làm giảm nguy cơ lây nhiễm.Triệu chứng khác của những bệnh này là sự xuất hiện của các vết loét trên da phát triển chậm ở bộ phận sinh dục sau khi tiếp xúc với người bệnh. Các vết loét có thể đau hoăc không và có thể lan tới các vùng da khác trên cơ thể do chạm phải chỗ viêm nhiễm. Trong nhiều trường hợp hạch bạch huyết ở khung chậu bị viêm，sưng lớn，mềm và đau. Những hạch này có thể là áp-xe, tạo nên vết loét mới, khó chữa lành. Nếu không được điều trị, vết loét có thể huỷ hoại các mô của cơ quan sinh dục và hậu môn, làm nghẽn lỗ âm đạo, niệu đạo và trực tràng.Tất cả ba bệnh này có thể trị lành sớm bằng kháng sinh, vì để lâu có thể khó chữa. Nếu vết loét do các áp xe của hạch bạch huyết vỡ ra, bệnh có thể tiếp diễn sau khi được chữa lành và cần phải điều trị bổ sung, nhiều khi phải phẫu thuật.

NAM GIỚI ĐỒNG TÍNH LUYẾN ÁI VÀ CÁC BỆNH LÂY QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤCĐàn ông đồng tính và lưỡng tính có nguy cơ lây nhiễm cũng những bệnh lây qua đường tình dục giống như những người dị tính sinh hoạt tình dục. Ngoài ra, họ còn có nguy cơ lấy một số bệnh khác mà thường những bệnh này không thể lây làn ở hoạt động sinh hoạt tình dục bình thường giữa đàn ông và phụ nữ. Như giao hợp miệng và hậu môn là nguyên nhân chính của vấn đề này. Dùng bao cao su là cách tốt nhất chống nhiễm trùng (phụ nữ đồng tính dục dường như ít có khả năng phát triển các bệnh lây qua đường tình dục hơn đàn ông đồng tính hoặc các cặp vợ chồng khác).

Những bệnh mà đàn ông đồng tính có nguy cơ mắc phải chủ yếu có hai loại: các viêm nhiễm ruột và viêm gan siêu vi.Những viêm nhiễm ruộtĐối với đàn ông tính dục, nguy cơ viêm nhiễm ruột với cả hai loại vi khuẩn và ký sinh trùng, vì có thể tiếp xúc với phân trong khi giao hợp hậu môn. Các viêm nhiễm ruột (bao gồm kiết lỵ do vi khuẩn shigellosi, kiet lỵ do amip, bệnh tiêu chảy do nhiễm nguyên sinh vật hình trái lê, bệnh Campylobacter, bệnh cryptosporidiosis) thường không được coi là các bệnh tmyền qua đường tình dục. Thức ăn hoặc thức uống đã nhiễm các sinh vật (sống trong đường tiêu hoá của người và thú vật được tìm thấy trong phân người) thường lây truyền bệnh. Tuy nhiên những bệnh này vẫn thường thấy ở đàn ông đồng tính dục, gây ra các triệu chứng như tiêu chảy, đau vùng bụng, viêm nhiễm đường ruột, trực tràng, và tiết dịch trực tràng.Sự viêm nhiễm đường ruột lây truyền qua tình dục có thể gây ra nhiều khó chịu và bệnh tật, nhưng thường được chữa trị có khi đã được chẩn đoán. Tuy sự nhiễm trùng này đôi khi gây ra một ít ca tử vong, hoặc sinh ra những biến chứng, cần nằm viện để điều trị.Viêm gan siêu viViêm gan do siêu vi (gồm viêm gan siêu vi A, viêm gan siêu vi B) cũng do người đồng tính dục tiếp xúc tình dục làm lây lan, mặc dù những bệnh này không được coi là bệnh truyền qua đường tình dục. Viêm gan siêu vi A được cho là do lây lan khi tiếp xúc với phân của người bệnh. Và viêm gan siêu vi B qua tiếp xúc với máu người bệnh. Giao hợp hậu môn và bất kỳ giao hợp nào làm tổn hại mô và làm chảy máu cũng tạo cơ hội lây nhiễm. Các triệu chứng viêm gan thường phát triển từ một đến ba tháng sau khi tiếp xúc, gây buồn nôn, ói mửa, biếng ăn, đau vùng bụng và vàng da (vàng da tròng trắng mắt và da), nước tiểu sậm màu và da phân màu nhạt, gan lớn và ấn vào thấy đau.Hiện nay không thuốc hoặc cách điều trị nào để chữa khỏi viêm gan. Người bệnh thường phát bệnh trong vài tuần và tự bình phục nhờ việc nghỉ ngơi và chăm sóc chu đáo. Một ít ca tử vong do viêm gan gây ra, và nếu có các biến chứng cần nằm viện để điều trị. Hiện đã có vắcxin ngừa viêm gan siêu vi B.Viêm gan siêu vi là một bệnh lây, ngay cả khi người bệnh không lộ ra những dấu hiệu bệnh. Trong một số trường hợp bệnh trở thành mãn tính có thể lây lan cho nhiều người khác trong thời gian dài.

BỆNH LÂY QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC VÀ VẤN ĐỀ THAI NGHÉNBệnh lây qua đường tình dục được biết chủ yếu là gây vô sinh. Nhưng chúng có thể gây ra nhiều vấn đề đối với phụ nữ mang thai và đứa con của họ. Đa số bệnh lây

qua đường tình dục không ảnh hưởng tới đứa trẻ lúc còn trong bụng mẹ. Chúng truyền qua con lúc sinh. Chính vì thế, trong nhưng trường hợp này cần sinh bằng cách mổ.Điều hệ trọng là mọi phụ nữ mang thai đều cần được kiểm tra và xét nghiệm các bệnh lây qua đường tình dục, nhất là từ một vài triệu chứng không được chú ý. Cần xét nghiệm sớm trong thai kỳ và lặp lại một vài tháng, vì bệnh có thể xảy ra bất kỳ lúc nào trong thai kỳ. Những bệnh sau đây được coi là thường gây ra các vấn đề trong thai kỳ và khi sinh con:Bệnh giang mai: Có thể làm trẻ bị tổn hại mắt và có khi còn làm trẻ bị mù.Bệnh nhiễm Chlamydia: Gây tổn hại mắt, có thể mù, viêm phổi.Bệnh mụn giộp: Có thể gây mù, liệt não hoặc có khi làm trẻ chết ngay khi sinh.Bệnh giang mai: Gia tăng nguy cơ sẩy thai hoặc sinh thai chết, hay có các khuyết tật.Bệnh nhiễm virút nhóm mụn rộp: Nguyên nhân gây ra khuyết tật nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh.Mụn cơm hoa liễu: Thường phát triển nhanh trong thai kỳ, có thể làm cho sinh khó, gây viêm nhiễm thanh quản của trẻ.