İŞİtme engellİ bİreylere ve aİlelerİne psİkolojİk destek · sevgili hemşehrilerim,...
TRANSCRIPT
fd
İŞİTME ENGELLİ BİREYLERE VE
AİLELERİNE PSİKOLOJİK DESTEK
Sevgili Hemşehrilerim,
İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak bünyemize bağlı kurum ve kuruluşlarımızla birlikte “Engelsiz bir İstanbul” için çalışıyoruz. Engelli vatandaşlarımızın daha iyi, daha konforlu ve daha güvenli bir şehirde yaşaması için yatırımlar yapıyoruz. Merkezlerimizde; bilinçlendirme, yönlendirme, danışmanlık, sosyal ve mesleki iyileştirme hizmetleri veriyoruz.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Engelliler Müdürlüğü ile birlikte engelli bireylere yönelik sağlıktan manevi bakıma, spordan kültüre, ulaşımdan istihdama kadar pek çok alanda hizmet sunuyoruz. Yaptığımız her yatırımda engelli vatandaşlarımızın refahını göz önünde bulunduruyor; yatırım ve hizmetlerimizi bu yönde gerçekleştiriyoruz. Engelleribirlikte aşarak, engelli vatandaşlarımızın geleceğeumutla bakmasını ve onların toplumsal hayatakatılımını artırmayı hedefliyoruz.
Hayatınızı güzelleştirmek ve sizlere hizmet etmek için bütün gücümüzle, bütün enerjimizle çalışmaya ve üretmeye devam edeceğiz. El ele verdiğimizde aşılmayacak hiçbir engel yoktur…
Bilgi ve birikimleriyle bu çalışmanın oluşturulmasına büyük katkı sağlayan
Sayın Prof. Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu’na teşekkürlerimizi sunarız.
İŞİTME ENGELLİ BİREYLERE VE AİLELERİNE
PSİKOLOJİK DESTEK
6
İŞİTME ENGELLİ BİREYLERE VE AİLELERİNE PSİKOLOJİK DESTEK
İçindekiler
GENEL BİLGİLER İşitme Engellilikİşitme Engelinin SebepleriÇocuğumun İşitme Engelli Olduğunu Nasıl Anlarım?İşitme Engeli Teşhisi Kesinleştikten Sonra Neler Yapılmalı?Cihazlandırma İçin Ne Yapmalıyım? EĞİTİM Erken Müdahale İçin Özel Eğitime Nasıl Başvurulur? Okul Çağındaki İşitme Engellilerin Eğitimi AİLE VE SOSYAL ÇEVREYE ÖNERİLER Çocuğum İçin Neler Yapabilirim?Evde YapabileceklerinizTv, Video ve Altyazılar İşitme Engelli Çocuğunuzun Sosyal Becerilerini Güçlendirmek İçin Ne Yapmalısınız?İşitme Engellilerin Ailelerine Önerilerİşitme Engelli Çocuklarla İletişim Önerileriİşitme Engelli Yetişkin Bireylerle İletişim Önerileriİşitme Engellilerde ve Ailelerinde Yaşanılan Stresle Baş Etme Yolları
EK BİLGİLERDeprem ve Benzeri Acil Durumlarda Yapılması Gerekenler Engellinin Hakları İlgili Kurum ve Kuruluşlar İşitme Engelliler İçin Faydalı Olacak Web Siteleriİşitme Engellilik İle İlgili Filmlerİşitme Engellilik İle İlgili Kitaplar
KAYNAKÇA
7
GENEL BİLGİLER İşitme Engellilik
Bireyin çeşitli nedenlerle dış, orta veya iç kulağında meydana gelen aksaklık veya farklı problemler nedeniyle iletişim gerçekleştirememesi durumudur. İletişim kurmanın en önemli yolları işitmek, konuşmak ve anlamaktan geçmektedir. Ana dilimizi, işitme ve anlama yolu ile kazanır ve geliştirebiliriz. İşitme engeli, doğuştan veya sonradan da olsa ana dilimizin öğrenilip kullanılmasında olumsuz bir etkiye sahiptir.
İşitme engelliler ikiye ayrılır:
1.Tam işitme engelliler (Total) yani hiç duymayanlar.
2.Yarım işitme engelliler (kısmi kayıp) yani cihaz yardımı ile az da olsa duyabilen işitme engelliler.
İşitme Engelinin Sebepleri
• Genetik nedenler • Akraba evliliği • Kan uyuşmazlığı • Hamilelik veya doğum sırasında meydana gelen tahribat, aksaklıklar • Çocukluk veya ileri yaşlarda geçirilen ateşli hastalık (Menenjit,kızamık vb.) • Darbe veya kazalar
8 8
• Çok gürültülü ortamlarda bulunmak • Yaşlanmaya bağlı kulak sorunları
Bir bebek anne karnından itibaren çevresindeki sesleri algılayarak bunlara tepki vermeye başlar ve konuşma beyinde 2 ile 2.5 yaşına kadar tamamlanır. Ancak işitme engelli çocuklar, sesleri duyamadıkları için konuşma becerisini kazanmakta çok zorlanırlar.
Sesleri fark edemedikleri ve sesin yönünü tayin edemedikleri için algı yetenekleri gelişemez. Sesler hafızaya kayıt olup taklit edilmedikleri için konuşma dediğimiz nefes kontrolü ile dilimizin şekil değiştirerek meydana getirdiği sesleri çıkartma yeteneği de gelişmez. İşitme Engelli bireylerde konuşma işte bu nedenlerle gerçekleşmez fakat bu durum, işitme engellilerin iletişim kuramayacağı anlamına gelmez.
Çocuğumun İşitme Engelli Olduğunu Nasıl Anlarım?
• Konuşurken bazı harfleri unutma ya da değiştirme, kelimeleri yanlış söyleme, sürekli fısıltı şeklinde veya yüksek sesle konuşma, monoton bir konuşma, benzer sözcükleri karıştırma • Radyo veya televizyonun sesini çok açma • Konuşmaları tekrarlama • Konuşanın yüzüne dikkatle bakma • Eliyle kulağını destekleme • Konuşmalarında aşırı jest, mimik kullanma • Yönergeleri yanlış anlama • Az gülme • Okulda başarısızlık • Sık sık kulak ağrısı, kulak kaşınması, sık soğuk algınlığı • Yürüme koşma gibi beden hareketlerinde dengesizlik • Uyumsuzluk, sinirlilik ve gerginlik halleri Bu saydıklarımız gibi durumlar çocuklarınızda mevcutsa bunları işitme problemi yönünden birer
9
işaret kabul ederek işitme yönüyle değerlendirilmek üzere bir uzmana götürmeniz gerekir.
Bebeklik döneminde ise normal çocuk ile işitme engelli çocuk seslendirmeleri arasında ilk 6 ay boyunca önemli bir farklılık görülmez. Eğer işitme engeli varsa 6 aydan sonra çocuğun ses çıkartma miktarı azalır, çeşitlilik göstermez. 2 yaş civarında da bazı seslerin dışında seslendirme yapılır. Bu durumda yine uzmana başvurmak gerekir. Ani oluşan işitme engeli konuşmayı fazlaca etkilerken, yavaş yavaş oluşan engel konuşmayı az etkilemektedir.
İşitme Engeli Teşhisi Kesinleştikten Sonra Neler Yapılmalı?
İşitme engelli çocuklar, farklı işitme derecelerinden dolayı farklı programlara ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden farklı alanlardan uzmanlar bir araya gelerek program hazırlar.
Bunlar: • İşitme engelliler öğretmeni • Özel eğitim uzmanı • Psikolog • Dil- konuşma uzmanı • Çocuk odyologu. (işitme testlerini yapan doktor)
Bu uzmanların değerlendirmesi şu 4 alanda odaklanır: • Çocuğunuzun tüm gelişim alanları • Çocuğunuzun dil becerileri ve iletişim davranışları • Aile-çocuk iletişim ve etkileşimi • Aile özellikleri
Cihazlandırma İçin Ne Yapmalıyım? İşitme engelinden şüphelenilen birey için devlet hastanesinden alınan randevu ile heyete girilir. Heyet kararı sonucunda engel durumuna göre doktorlar ya koklear implant (iç kulakta meydana gelen sorunları gidermeye yarayan tıbbi cihaz) ameliyatına ya da harici kullanılacak olan
10
işitme cihazının uygunluğuna karar verir. Cihaz takılması uygun bireyler için ilgili yönlendirme yapılır. Durumu implant ameliyatı uygun olan bireyler için ise ameliyat tarihi belirlenir. Eğer birey küçük yaştaysa implant ameliyatı çok daha etkili olmaktadır.
Koklear implant hakkında bilinmesi gerekenler:
• Ameliyat uzmanların teşhisine göre sağ ya da sol kulağınıza yapılmaktadır.
• Kulaklığın dış parçası ameliyattan dört hafta sonra takılmaktadır.
• Cihazlar 3 yıl garantilidir. Sağlık Güvencesi kapsamında cihazlar 7 yılda bir değiştirilebilmekteve cihazın yaklaşık dörtte biri kadar ücret ödenmektedir.
• Cihazın garanti süresi dolduktan sonra yaşanan herhangi bir arıza durumunda masraflar bireysel olarak karşılanmaktadır.
11
EĞİTİM
Erken Müdahale İçin Özel Eğitime Nasıl Başvurulur?
Öncelikle en yakın devlet hastanesinin sağlık kuruluna gidin ve heyet raporu almak üzere başvurun.
Heyet raporu alındıktan sonra, en yakın Rehberlik ve Araştırma Merkezine başvurun. Bu başvuru sonrasında işitme engeline sahip kişinin ihtiyacına yönelik eğitim düzenlenmektedir.
Rehberlik ve Araştırma Merkezi tarafından düzenleme yapılarak yerleştirme için İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne yönlendirme yapılmaktadır.Eğitim yeri için yerleştirme İlköğretim ve Özel Eğitim Yönetmeliklerine göre yürütülmektedir.
Okul Çağındaki İşitme Engellilerin Eğitimi
Okul çağına gelmiş olan işitme engelliler genel eğitim kurumlarında ve lise döneminde, çok programlı liselerde okuyarak eğitim alabilirler.
Normal lise ve dengi okullardan mezun olan işitme engelli öğrenciler için Eskişehir Anadolu Üniversitesi Engelliler Entegre Yüksek Okulu’nda yüksek öğrenim yapma imkânı bulunmaktadır.İşitme engelli öğrenciler için bu okulda; Yapı Ressamlığı Ön Lisans Programı, Bilgisayar Operatörlüğü Ön Lisans Programı, Grafik Sanatları Lisans Programları, Mimarlık Lisans Programları vardır.
12
İşitme engellilerin eğitiminde görsel ve işitsel ipuçlarının kullanılması önemlidir, bilgisayar destekli çalışmalar buna örnektir. Bu tür çalışmalar merak uyandırıcı, motive edici ve eğlenceli olmaktadır. Az yazı ve bol resimlikitaplardan da faydalanmak Türkçe kelime ve dil bilgisi gelişiminde etkilidir.
İşitme engelli gençlerin en başarılı oldukları alanlardan birincisi bilgisayar – internet, ikincisi ise spordur. İşitme engelli bireylerin bu alanlarda kendilerini geliştirmelerine olanak sağlamak onların başarı elde etmelerini sağlamaktadır. Bunun sonucunda da özgüvenleri olumlu yönde desteklenmiş olmaktadır.
13
AİLE VE SOSYAL ÇEVREYE ÖNERİLER
Çocuğum İçin Neler Yapabilirim?
1. Çocukla yüz yüze oyun oynayın
• Çocuğunuzla daha kolay iletişim kurarsınız. • Çocuğunuz sizden daha çok şey öğrenir. • Konuşmanızı fark eder ve taklit etme şansı artar.
2. Çocuğunuzu izleyin
• Çocuğunuzun neye odaklandığına, yüzündeki ifadeye ve vücut duruşuna dikkat edin. • Çocuğunuzun ne düşündüğünü daha iyi anlamanıza ve iletişiminize yön vermenize kolaylık sağlar.
3. Çocuğu dinleyin
• Ne demek istediğini anlamaya çalışın. • Çocuğun dil düzeyine uygun cümleler kurarak geri bildirim verin. • Çocuğunuzu dinlerseniz ne demek istediğini anlayarak yeni kelimeler öğretebilirsiniz. • Çocuğunuz onu dinlediğinizi hissettiğinde sizinle daha iyi iletişim kuracaktır.
4. Oyunu çocuğun yönlendirmesine izin verin
• Oynayacağı oyuncağa kendi karar versin. • Oyunu kendi şekillendirsin. Siz çok müdahil olmayın, sadece arkadaş olun. • Gerektiği noktada destek olun. • Böylece çocuğunuzun neler düşündüğünü öğrenir, onun güven kazanmasına yardımcı olarak yeni kelimeler öğrenmesine imkân sağlarsınız.
5.Çocuğunuzun söylediklerini ve yaptıklarını taklit edin
• Çocuk dinlenildiğinin farkına varır. • Çıkardığı sesler fark edildiği için iletişim amaçlı ses çıkarmaya başlayabilir. • Çocuğun eksik kelimelerinin doğrusunu söyleyerek geribildirim verin. • “Bu”, “Şu” gibi zamirler yerine nesnelerin isimlerini söyleyin. • Önemli kelimeleri vurgulayın.
14
• Kelimeleri anlamlı bir şekilde tekrarlayın. • Uygun yerde, uygun kelimeler söyleyin. • Çocuğun söz alması için fırsatlar verin. • Sürekli siz konuşmayın. • Emir, talimat vermek yerine seçme şansı verin; fikrini alın. • Çocuğun yapmak istediklerine engel olmayın, elindekini çekip almayın. • Soru sorduktan sonra yeteri kadar süre tanıyın. • Aynı hareket ve kelimeleri farklı durumlarda kullanmaya çalışın. Çocuğunuzun anlamasına ve yeni kelimeler öğrenmesine yardım etmiş olursunuz. • Jest ve mimikleri kullanın. Bu, sizin birbirinizile daha iyi iletişim kurmanızı sağlayabilir. • Kulağa hoş gelecek canlı ve ritimli bir ses tonu kullanın. Bağırarak konuşmayın ve abartılı dudak hareketleri kullanmaktan kaçının. • Acele etmeyin! Acele ettiğiniz zaman fırsatlarıkaçırmış olabilirsiniz. Öğrenebileceğine inanarak, ona güven vererek, gerekli sürenin geçmesinde sabırlı olun.
Evde Yapabilecekleriniz
Çocuğunuzun içinde bulunduğu ortamda bazı özel düzenlemelerin yapılması, onun gelişimi için oldukça faydalı olacaktır. Bu sebeple öncelikle çocuğunuzun günlük kullanımalanlarında (oda, salon, sınıf vb.) resimler, baskılar, posterler, kitaplar, fotoğraflar gibi malzemeler olmalıdır. Böylece çocuklar, oyun aracılıyla çok daha rahat, hızlı ve kalıcı bir şekilde öğreneceklerdir.Yetişkinlerin çocuğunuzla sık ve uygun şekildeiletişim kurması, çocuğunuzun yetişkinleri örnekalmasına ve benzer şekilde çevresindekilerleiletişim kurmasına olanak tanıyacak; çocuğunuzu iletişime teşvik edecektir. Yapılabilecek etkinlikler: • Kitap bakılabilir. • Sıralı ve olaylı kartlardan yararlanılabilir. • Çocuğun kendi eşyaları ile ilgili konuşulabilir.
15
• Şarkı söylenebilir. • Resimli kartlara bakılabilir. • Aile albümüne bakılabilir. • Blok ve küpler, sesli oyuncak ve eşyalar olabilir.
Dinleme Etkinlikleri:
• Sese şartlama, • Sesin başlayış ve bitişini fark etme • İki farklı sesi tanıtma ve ayırt etme, • Konuşma seslerini tanıtma ve ayırt etme, • Davul, zil, müzik, ling seslerine şartlama ve bunları birbirinden ayırt etme, • Alçak-yüksek konuşma sesleri ayırt etme, • Uzun-kısa konuşma sesleri ayırt etme, • “A,U,İ,Ş,S,M” seslerini çıkarmak genellikle güçtür ve bunları ayırt etme, • Tahta kaşık ve demir kaşık sesini ayırt etme, • Müzik eşliğinde dans etme, • Hayvan ve taşıt seslerini ayırt etme, • Çevresel sesleri ayırt etme (telefon-kapı zili), • Sesin başlangıcını ve bitişini fark etme, • Tekrarlanan konuşma seslerini ayırt etme, • Kadın-erkek sesini ayırt etme, • Kapı vurma ve telefon sesini ayırt etme v.b dinlemeye yönelik etkinlikler yapılabilir.Bu etkinliklerde unutulmaması gereken nokta, her becerinin öğrenimi için bireysel anlamda yeterli süre vardır. Çocuğunuzu başkalarıyla kıyaslamadan beceriyi öğrenme sürecini sabırla bekleyerek beceri çalışmalarına devam edin.
16
Tv, Video ve Altyazılar
Altyazılı tv programları, video görüntüleri, filmler ve çizgi filmler çocuğunuz için faydalı ve yönlendirici olabilir. Altyazılar işitme engelli çocuğunuzun konuşma diline ve programda geçen diğer seslere erişimine izin verir, çocuğunuzun yeni kelimeler öğrenmesine yardımcı olur, okuma yazma becerilerini geliştirir ve birçok fikir ve düşünceyi anlamalarına yardım eder. Çizgi resimli öyküler de dil gelişimi açısından faydalı olmaktadır.
İşitme Engelli Çocuğunuzun Sosyal Beceril-erini Güçlendirmek İçin Ne Yapmalısınız?
• Ebeveynler için erken teşhis ve sonrasındaki erken müdahale önemlidir.
• Ebeveyn ve yakınları olarak çocuğa aşırı koruyucu tutum sergilememelisiniz!
• Çocuğunuzun yapabileceklerinin farkında olup, onu cesaretlendirmelisiniz.
• Okulda, sınıfta ve sosyal faaliyetlerde işitme engeli olmayan çocuklarla da iletişim kurmasına destek olmalısınız.
Çocuğa sağlanan güçlü sosyal etkileşim sonucu çocukta benlik saygısı olumlu yönde gelişecek ve ileriki yaşamında paylaşım, iş birliği gibi sosyal becerileri gelişmiş bağımsız bir birey olacaktır. İletişim geliştikçe kişilerin ruhsal sağlık problemlerinin ortaya çıkması oldukça düşüktür.
İşitme Engellilerin Ailelerine Öneriler
İşitme engelli bireyin cihazını takıyor olması çok önemlidir. Eğer çocuklar cihaz kullanmayı bırakırlarsa ses çıkarma davranışı azalacaktır. Bu noktada aileye iş düşmektedir. Ebeveynler cihazın çalışıp çalışmadığını, pillerin bitip bitmediğini sık sık kontrol etmeli ve uygun piller kullanmalıdır. Ayrıca kulak kalıplarının ve hoparlörlerinin bozuk ve kirli olmamasına, kordonların sağlamlığına ve kırılmamasına dikkat etmeli; cihazı uzman odyologun ayarladığı şekilde korumalıdır.
17
Kimi zaman çocuklar cihazlarını takmak istemeyebilirler. Çocuk küçük olabilir ya da cihaza uyum sağlamamış olabilir. Aileler çocuklarının cihaz kullanımlarını teşvik etmelidir. İlgi çekici işitme cihazı aksesuarları, işitme gelişimini geliştirici oyuncaklar, işitme cihazı ile ilgili cd ve kitaplar alabilirler. Aile, çocuğun, işitme cihazını, işitme duyusu gibi görmesini sağlamalı; çocuğuna cihaz takma bilinci kazandırmalıdır. İşitme Engelli Çocuklarla İletişim Önerileri
• Çocuğunuzla iletişim kurarken dikkat etmeniz gereken en önemli nokta; çocuğunuz size bakarken onunla konuşmanızdır. Çocuğunuz size yönelene kadar bekleyin ve göz kontağı kurduktan sonra iletişime geçin.
• Çocuğunuz size bakarken ona gülümseyin, yanağına dokunun, onun ilgisini çekmeye çalışın.
• Çocuğunuzun ilgilenebileceği nesnelere dikkatini çekin.
• Kısa ve basit mesajlar içeren ifadeler kullanın.
• Bir nesneyi göstermeden önce ve gösterdikten sonra nesnenin adını ifade edin.
• Eğer çocuğunuz kendini ifade etmede güçlük çekiyor ve bundan dolayı üzülüyorsa onun durumla ilgili bir resim çizmesine yardımcı olun ve resme küçük düşünce baloncukları ekleyin.
• Çocuğunuz sizinle konuşurken veya size bir şeyi işaret ederken onun sözünü kesmeyin veya çok erken söze girmeyin.
• Çocuğunuzu cesaretlendirin, yapabildikleri şeylerden dolayı övün. Onun bir şeyi iyi yapabildiğini gördüğünüzde bunu ona söyleyin.
• Çocuğunuz ile işaret yoluyla konuşuyorsanız çocuğunuzun sizinle göz kontağı kurabileceği oyun ve faaliyetler seçin.
18
İşitme Engelli Yetişkin Bireylerle İletişim Önerileri
• Yetişkinler için oluşturulmuş iyileştirmeprogramı; yardımcı cihazlar hakkında eğitim, iletişim, dinleme eğitimi, konuşmayı anlama eğitimi ve rehabilitasyon, aile bireylerinin de katılımını içerir.
• Uygulanan konuşmayı anlama programlarının, evde de aile bireyleriyle birlikte tekrarlanması gereklidir. Verilen her eğitim, video kamera ile kayıt edilerek, gerekirse bir kopyası verilerek evde de uygulamaları istenir.
• Aile bireylerinden bir defter tutmaları ve verilen çevresel sesleri fark etme ve ayırt etme listesini günlük olarak takip etmeleri, işitme engelli bireyin seslere verdiği cevapları not etmeleri istenir.
• Yetişkin işitme engelli bireyler, görsel sanatlar (resim, fotoğrafçılık vs.) ve bilgisayar gibi alanlarda daha başarılı oldukları için bu alanlara yönlendirilebilirler.
Bunların yanında işitme engelli bireylerin kendi aralarında veya bir başkasıyla kolaylıkla iletişim kurabilmelerini sağlamak için işaret dili bilgisine sahip olmak, işitme engelli bireylerin sosyal etkileşiminde önemlidir. İşitme engellilerle iletişim kurmada dikkat edilmesi gereken önemli bir husus, işaret dilinde zaman çekim eklerinin olmamasıdır. Bu nedenle işitme engellilerle yazarak anlaşmaya çalışan kişinin güçlük yaşaması olasıdır. Diğer bir nokta ise engelini öğrendiğinizde işitme engelli bireye yüksek sesle, bağırarak konuşulmasıdır. Bunu işitme engelli biriyle konuşmaya çalışan kişi farkında olmadan yapabilmektedir ancak total işitme engeline sahip birey hiçbir şekilde duymayacaktır. Bunun yerine, eğer işitme engelli kişi dudak okuma eğitimi almışsa, dudaklarınızı okumasına olanak sağlayacak şekilde tane tane konuşmanız iletişiminizi kolaylaştıracaktır. Dudak
19
okuma eğitimini almamış işitme engelli birey için işaret dili ile iletişim kurmaktan başka yol yoktur. Cihaz kullanan bireylerle bağırarak konuşmanız ise onları incitebilmektedir. Konuşurken bireyin algılayabileceği, rahatsız olmayacağı ses tonu keşfedilip bu tonda konuşulması daha sağlıklı iletişim olanağı sağlayacaktır. Uzun ve mecaz anlamdaki cümleleri tekrarlamak veya anlamadığı bir kelimenin eş anlamlısını kullanarak cümleyi kurmak daha açıklayıcı olur. Bu durumda sabırlı olmanız gerekmektedir. Önemli olan bir nokta da duyguları (üzüntü, korku, şaşkınlık, sevinç gibi) ifade eden yüz ifadelerimizi ve ellerimizi kullanmamızdır. Yüz ifadelerini kullanmamız dudak okumayı, ellerimizi kullanmamız ise cisim boyutlarını anlamalarını kolaylaştırıcı etkiye sahiptir.
İşitme Engellilerde ve Ailelerinde Yaşanılan Stresle Baş Etme Yolları
Stres; İnsanların çeşitli sıkıntılı durumlar karşısında hem bedensel hem de ruhsal dengesinin bozulmasıdır. Stresin başlangıcında bireyler kendilerinde bedensel ve psikolojik birtakım değişimler gözlemler. Bedensel olarak baş ağrısı, terleme, kalp atışlarının hızlanması, nefes darlığı gibi; psikolojik olarak yapılan işe konsantre olamama, aşırı tedirginlik hissi, sürekli olumsuz şeyler düşünme gibi değişimler yaşanır.
Yaşam içerisinde insanların stres yaşamasını etkileyen çok fazla faktör bulunmaktadır. Bunlar; sevdiğimiz insanlardan ayrılma, istenilen başarıların elde edilememesi, bireyin kendisine karşı güvensizliği, iş ortamında insanlar arası ilişkilerde yaşanılan olumsuz deneyimler olabilir.İşitme engelli bireyler için stres oluşturan bu gibi faktörlerin yanı sıra yaşamda karşılaştıkları sorunların ağırlığı, engel ile ilgili yaşadıkları sorunların kimi zaman çözümsüz olması, iş, okul ve sosyal yaşamlarında insanların olumsuz tutumları, önemli stres nedenleri arasında sayılabilir. İşitme engelli bireyin yaşadıkları bu sorunlar
20
ailelerine de olumsuz bir şekilde yansımakta ve onların da benzer stresi yaşamaları kaçınılmaz olmaktadır. Peki stresle nasıl baş edilebilir? • Stresle başa çıkmak için öncelikle kişinin bir stres altında olduğunu hissetmesi ve bununla mücadele etmesi gerektiğinin farkında olması gerekir.
• Stresle beraber insan vücudundaki kaslarda bir gerilim baş gösterir. Bu gerilimi ortadan kaldırabilme sürecinde düzenli olarak egzersiz ve spor yapmak faydalı olacaktır.
• Stres uyandıran durumlari hiç kimseyle paylaşmamak mevcut stresimizi bir kat daha artıracaktır. Bu nedenle çevremizde bulunan, kendimize yakın hissettiğimiz kişilerle yaşadıklarımızı paylaşmak fayda sağlayacaktır.
• Stresle baş etme sürecinde düzenli gece uykusu uyumak sizi yenileyecek, güne enerjik bir şekilde başlamanızı sağlayacaktır.
• Kendinize yeni yeni hobiler edinin Kitap okuyabilir,müzik dinleyebilirsiniz (Bu müziklerin içinizi karartmayan türden olmasına özen gösterin).
• Olumlu ve güzel şeyler düşünmeye çalışın. Şunuunutmayın ki; nasıl düşünürseniz öyle hisseder ve öyle davranırsınız.
• İnanın ve güvenin. Sorunları yalnızca sizlerin yaşamadığını bilin. Herkesin günlük yaşamda birtakım sorunları olabileceği gerçeğini gözden kaçırmayın.
• Yaşadıklarınız karşısında olaylara sadece kendiaçınızdan bakmayın. Empati kurun. Karşınızdaki kişinin penceresinden de olayları değerlendirmeye çalışın.
• Geçmişteki hata ve başarısızlıklarınızdan pişmanlık duymayın. Yalnızca, hatalarınızdan ders çıkarmasını bilin.
• Kötü ve gergin zamanların mutlaka bir sonuvardır. Olumlu ve sabırlı olmaya çalışın.
21
EK BİLGİLER
Deprem ve Benzeri Acil Durumlarda Yapılması Gerekenler
Depremde hayati önem taşıyan en önemli uygu-lama ÇÖK – KAPAN – TUTUN yöntemidir. Bu yöntem vücudun kapladığı alanı küçültür ve kişiyi havada uçan ve çarpma ihtimali olan nesnelere karşı korur.
ÇÖKüp sağlam bir nesnenin altına girin.
Sırtınız pencerelere dönük bir şekilde KAPANıp baş ve ensenizi koruyun.
Sarsıntı sona erene kadar, nesneyle beraber hareket edebilmek için nesneye TUTUNun.
Nesneyi tutan kollarınızın üzerine yüzünüzü koyarak uçuşan cisimlerden gözlerinizi ve yüzünüzü koruyun.
22
İşitme engelli kişi de deprem anında ÇÖK – KAPAN – TUTUN yöntemini uygulamalıdır. Ancak işitme engelli kişilerin en çok dikkat etmesi gereken konu dışardan gelebilecek tehlikelere karşı kendini koruyabilmesi için etrafa bakmaya devam etmesi ve her an alarmda olmasıdır.
Üzerlerine düşebilecek cisimler, eşyalar bu kişiler için büyük sorun teşkil etmektedir. İşitme engelli kişi bir çocuk ise ve deprem sırasında okulda bulunuyorsa öğretmenlerinin ve diğer okul görevlilerinin yönlendirmelerine uymalıdır.
İşitme engelli kişinin afet anında varlığını başkalarına duyurabilmek için, düdük veya benzer bir aleti üzerinde veya yakın bir yerde bulundurması yararlı olacaktır. Afet anında dışarıya karşı uyarıcı olması için, görünür bir yere, evde işitme engelli birinin oluğunu belirten ışıklı bir levhanın yerleştirilmesi uygun olur.
İşitme engelliler pek çok durumda tahliyeyi kendi kendilerine yapabilirler. Eğer işitme engelli kişi çocuksa ve deprem anında okuldaysa tahliye sırasında öğretmenlerinin ve diğer okul görevlilerinin talimatlarına uymalıdır. İşitme engelli kişi tahliyeden sonraki ilk saatlerde çeşitli konularda yardıma ihtiyaç duyabilir. Bu yardımı alabilmesi için işitme engelli kişinin (varsa) üyesi olduğu bir engelli derneği veya benzer kuruluşlarla irtibata geçmeye çalışılmalıdır.
Bazı engelli kişiler diğer kişilerle irtibata geçmek için bir tercümana veya bir cihaza ihtiyaç duyabilirler. Mümkünse kriz masalarından bu ve benzeri konularda yardım istenebilir. Eğer mümkün değilse durumlarını mutlaka resmi görevlilere iletmelidirler.
23
Total işitme engelliler duyamadıkları ve az işiten kişiler de ses karmaşası nedeniyle anlayamadıkları için yangın sırasında sesli alarm sistemlerinde faydalanamamaktadırlar. Bu nedenle tehlike uyarılarına karşın, işitme engellilerin bulundukları yerde görsel ışık sistemleri kurulmalı ve yangın haberi bu sistem üzerinden iletilmelidir. Bu kişiler fiziksel engellilere göre daha rahat hareket edebildikleri için, bu kişilere başlangıç yangınlarına müdahale eğitimi verilmeli; yangına müdahale edemeyecekler ise yangın çıkış yollarına yönelmeleri sağlanmalıdır. Yangına müdahale edemeyecekler ise yangın çıkış yollarına yönlendirilmeli.
Yangından kurtulamayacak durumda olanlar kendini emniyete almalı, buluduğu yerde kapıve pencereleri kapatarak izole etmeli ve kurtarılmayı beklemelidir. Bulunduğu yerde pencere önünde durarak içeride olduğunu göstermeli, telefon veya iletişim araçları ile yardım istemelidir. Bunların yanı sıra her tür acil durumlar için,
• Afet anında işitme engelli bireylerin ne yapması gerektiğini bilmeleri için afet yaşanmadan önce bilgilendirilmeleri gerekmektedir. Bireyleri bilgilendirmenin en iyi yolu, afet anında yapması gerekenleri zaman zaman uygulamaktır. Örneğin ÇÖK – KAPAN – TUTUN tekniğini evde belli aralıklarla tekrarlayabilirsiniz. Böylece yapılması gerekenler iyice öğrenilecek ve panik anında eylemler konusunda kararsızlık yaşanmayacaktır. • Engelli Kimlik Kartının kolay erişebilecekleri yerde bulundurulması, • Yaşam alanlarının kolaylıkla terk edilebilmesine yönelik düzenlenmesi, • Bina yangın çıkışları ve tahliye için kullanılacak alanların her zaman ulaşılabilir ve açık tutulduğundan emin olunması gibi önlemlerin alınması gerekmektedir.
24
Engellinin Hakları • Engellilere tanınan hak ve hizmetlerden yararlanabilmek için öncelikle engellilik durumunuzun ve engel oranınızın belirtildiği sağlık kurulu raporunu almanız gerekmektedir.
• İndirimli ya da ücretsiz şehir içi otobüs, vapur, yolcu treni, su faturası vb. belediye hizmetlerinden faydalanabilmek için bulunduğunuz ilin ilgili belediye birimine başvurabilirsiniz.
• Milli parklardan, devlet tiyatrolarından, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı müzelerden ve ören yerlerinden ücretsiz yararlanabilirsiniz.
• Engellilere sağlanan vergi avantajlarından faydalanabilirsiniz (emlak vergisi, gelir vergisi,gümrük vergisi, özel tüketim vergisi, motorlu taşıtlar vergisi ve katma değer vergisi).
• Haklarınız ve sunulan hizmetlerle ilgili daha detaylı bilgi için çağrı merkezimiz olarak çalışan ALO 153’ü arayıp ilgili servislere ulaşabilir ve ilk bilgileri bu şekilde alabilirsiniz.
• ALO 183 Engelli Danışma Hattını kullanarak da sizin için en doğru ve güvenilir bilgiye ulaşabilirsiniz.
lgili Kurum ve Kuruluşlar
İşitme Engellilere Hizmet Veren Bazı Eğitim Kurumları • Halıcıoğlu İşitme Engelliler Ortaokulu Beyoğlu • Mimar Sinan İşitme Engelliler İlkokulu Fatih • Mehmet Sait Aydoslu İşitme Engelliler Ortaokulu-Kadıköy • Yeditepe Özel Eğitim Meslek Lisesi Ataşehir
25
Alanda Hizmet Veren Bazı Kuruluşlar
• Türkiye Sağırlar Milli Federasyonu • İşitme Engelliler Federasyonu • İşitme Engelliler Ve Aileleri Derneği • Türkiye İşitme Engelliler Derneği • Türkiye İşitme Engelliler Spor Federasyonu
İşitme Engelliler İçin Faydalı Olacak Bazı Siteler
http://icem.anadolu.edu.tr/https://www.ied.org.tr/http://www.tiedgm.org/http://www.tiesf.gov.tr/http://engellilersitesi.com/http://www.sessiztv.net/
İşitme Engellilik İle İlgili Filmler
Black/Siyah (2005)
The Pıano/ Piyano (1993)
Hayatımın Şarkısı (2014)
İşitme Engellilik İle İlgili Kitaplar
“İşitme Güçlüğü Olan Çocuğuma Nasıl Yardımcı Olabilirim?” Yazar: Gönül Akçamete
“İşitme Engelli Çocukların Eğitiminde Temel İlkeler” Yazar: Doç. Dr. Mesude Atay
“İşitme Engelli Çocuklarda Gelişim ve Eğitsel Müdahale” Yazar: Prof. Dr. Nilüfer Darıca, Dr. Fırat Şipal
26
KAYNAKÇA
Aile Eğitim Rehberi-İşitme Engelli Çocuk-lar. (2014). Ankara: T.C. Aile ve So-syal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. http://eyh.aile.gov.tr/data/549c100e369dc526905e-b409/i%C5%9Fitme%20engelli%20%C3%A7oc-uklar.pdf (Erişim Tarihi: 10.02.2017)
Akay, T. (2012, 08 01). İşitme Engel-lilerin Eğitimi. http://www.tarikakay.com/?pnum=31&pt=%C4%B0%C5%9Fit-me+Engellilerin+E%C4%9Fitimi adresinden alındı (Erişim Tarihi: 10.02.2017)
Engelliler İçin Depremde İlk 72 Saat. (2011). İstanbul Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü. https://www.afad.gov.tr/upload/Node/3471/xfiles/ilk72saatengelliler.pdf (Erişim Tarihi: 10.02.2017)
Ertekin, N. İşitme Engelliler ve Spor. Beyaz Kuşak: http://www.beyazkusak.com/yazarlar/nilgul-ertekin/isitme-engelliler-ve-spor/439/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 10.02.2017)
İşitme Engelli Çocuğun Çevresi İle Olan İletişimi. Özel Eğitim Sitesi: http://www.ozelegitimsitesi.com/isitme-konusma-egitimi/isitme-engelli-cocu-gun-sosyal-cevresi-ile-olan-iletisimi.html adresin-den alındı (Erişim Tarihi: 10.02.2017)
Kara, H. Ç. İşitme Kaybı Tanısından Sonra Yapılan Uygulamalar ve Ailelerinin Doğru Bilgilendirilme-si. http://www.slideserve.com/albina/tme-kaybi-tanisindan-sonra-yapilan-uygulamalar-ve-a-leler-n-do-ru-b-lg-lend-r-lmes-n-n-nem adresinden alındı (Erişim Tarihi: 10.02.2017)
Stres ve Stresle Başa Çıkma Yolları. (2013, 01 28). T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Isparta/Eğirdir - Süleyman Demirel Ortaokulu: http://egirdirsdemi-reloo.meb.k12.tr/tema/icerikler/icerikler/stres-ve-stresle-basa-cikma-yollari_303210.html adresinden alındı (Erişim Tarihi: 10.02.2017)
Sunal, Ş., & Çam, O. (2015). Okul Öncesi Dönemi İşitme Engelli Çocukların Ruhsal Uyum Düzeylerinin İncelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi.
27
İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİSAĞLIK DAİRE BAŞKANLIĞIENGELLİLER MÜDÜRLÜĞÜ
AVRUPA YAKASIİLETİŞİM BİLGİLERİ
ENGELLİLER MÜDÜRLÜĞÜİstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Ek Hizmet Binası Hacı Ahmet Mah. Yeniyol Zarif Sok. No:22 PK:34440 Beyoğlu
Tel: 0212 449 96 60 – 0212 449 96 61Fax: 0212 449 50 34
ENGELLİLER YAZ KAMPIÜst Giriş: Yeşilköy Mah. Halkalı Cad.No: 69 PK: 34149 (Çiroz Halk Pazarı
Arkası) Yeşilköy / BakırköyAlt Giriş: Yeşilköy Mah. Kazım Silivrili Sok.
No: 36/1 PK: 34149 Yeşilköy / BakırköyTel: 0 212 573 79 33 - 0 212 573 79 22 -0 212 449 97 85 Fax: 0 212 449 50 34
BAYRAMPAŞA ENGELLİLER MERKEZİMuratpaşa Mah. Rami Kışla Cad.No:161 PK: 34040 Bayrampaşa(Topçular Haseki Polikliniği Yanı)
Tel: 0 212 449 97 11 – 0 212 449 97 12Fax: 0 212 449 50 34
BAHÇELİEVLER ENGELLİLER MERKEZİKocasinan Mah. Kandil Sk. No: 9 Kat:2Arif Emre Kültür Merkezi Bahçelievler
0 212 449 97 44 – 0212 449 96 83 Fax: 0 212 449 50 34
28
BEYLİKDÜZÜ ENGELLİLER MERKEZİBüyükşehir Mah. Atatürk Bul. No: 30 Beylikdüzü
(Beylikdüzü Kültür Merkezi Karşısı)Tel: 0 212 449 97 70-0212 449 97 77
Fax: 0 212 449 50 34 [email protected]
BEYOĞLU ENGELLİLER MERKEZİHacı Mimi Mah. Karabaş Mektebi Sok.
No:24 PK: 34425 Tophane/BeyoğluTel: 0 212 449 96 80Fax: 0 212 449 50 34
BÜYÜKÇEKMECE ENGELLİLER MERKEZİDizdariye Mah. Enver Paşa Cad. Özcan İş
Merkezi No: 24 Büyükçekmece(Büyükçekmece Kaymakamlığı Karşısı)Tel: 0 212 449 96 87 – 0 212 449 97 62
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
ESENLER ENGELLİLER MERKEZİNine Hatun Mah. İnönü Cad.
No:17/3 Dörtyol Meydanı / EsenlerTel: 0 212 449 97 38 – 0 212 449 96 84
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
ESENYURT ENGELLİLER MERKEZİ Atatürk Mah. Adnan Kahveci Bul-
varı No:27/33 PK:34500 Esenyurt (Prof. Dr. Necmettin ERBAKAN Parkı içinde)
Tel: 0212 449 97 17 Fax:0212 449 50 34
29
FATİH OTİZM MERKEZİ Karagümrük Mah. Zeynel Ağa Sok.
No:14 PK: 34091 Fatih (Fatih Mimar Sinan Stadı Üstü)
Tel: 0 212 449 96 59 – 0 212 449 97 32 Fax: 0 212 449 50 34
GAZİOSMANPAŞA ENGELLİLER MERKEZİMerkez Mah. Cumhuriyet Meydanı
No:20 Gaziosmanpaşa(Gaziosmanpaşa Belediyesi Nikah Salonu Arkası)
Tel: 0 212 449 97 34 – 0 212 449 96 86Fax: 0 212 449 50 34
KAĞITHANE ENGELLİLER MERKEZİGürsel Mah.Eski Beşiktaş Cd. No:3
(Gürsel mah.konağı) PK:34400 KağıthaneTel: 0 212 449 96 81 – 0 212 449 97 41
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
KÜÇÜKÇEKMECE ENGELLİLER MERKEZİTevfikbey Mah. Halkalı Cad.
No:148 PK: 34303 KüçükçekmeceTel: 0 212 449 96 95 – 0 212 449 96 85
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
SİLİVRİ ENGELLİLER MERKEZİYeni Mah. Nedim Beyazgül Sok. No: 9/A Silivri
(Silivri Devlet Hastanesi Acil Karşısı)Tel: 0 212 449 97 63 - 0 212 449 97 04
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
30
SULTANGAZİ ENGELLİLER MERKEZİEsentepe Mah. C1 Cad. NO:2
Sultangazi / İSTANBUL(Hoca Ahmet Yesevi Kültür Merkezi)
Tel: 0 212 449 96 73 - 0 212 449 97 96 Fax: 0 212 449 50 34
ŞÜKRÜ SÜRMEN BAĞIMSIZYAŞAM AKADEMİSİ
Yeşilköy Mah. Halkalı Cad. No: 69 PK: 34149(Çiroz Halk Pazarı Arkası) Yeşilköy / Bakırköy
Tel: 0 212 449 96 62 – 0 212 449 97 95 Fax: 0 212 449 50 34
AVRUPA YAKASIİRTİBAT BÜROSU
İLETİŞİM BİLGİLERİ
BAHÇELİEVLER ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Şirinevler Mah. Barbaros Cad. No: 9 Bahçelievler(Bahçelievler Belediye Binası)
Tel: 0 212 484 38 00 – 2461- 2463Fax: 0 212 449 50 34
EYÜP ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Düğmeciler Mah. Düğmeciler Cad. No:19 Eyüp(Eyüp Belediyesi Sosyal Koordinasyon Merkezi)
Tel: 0 212 615 11 90 Fax: 0 212 449 50 [email protected]
31
ANADOLU YAKASIİLETİŞİM BİLGİLERİ
BEYKOZ ENGELLİLER MERKEZİRüzgarlıbahçe Mah. Şehit Ömer Balıkçı Sok.
No:1 PK: 34820 Beykoz(Beykoz Belediyesi Hizmet Binası)
Tel: 0216 586 56 62 - 0 212 449 96 89Fax: 0 212 449 50 34
ÇEKMEKÖY ENGELLİLER MERKEZİMehmet Akif Mah. Akasya Sok. No:34 Çekmeköy
(Çekmeköy Belediyesi Mehmet Akif Kültür Merkezi)
Tel: 0 216 640 41 94 - 0 216 586 56 63Fax: 0 212 449 50 34
KADIKÖY ENGELLİLER MERKEZİKozyatağı Mah. Çardak Sok.(Güven Sok.)
No: 7 KadıköyTel: 0 216 586 56 25 - 0 212 449 96 45
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
KADIKÖY OKUL ÖNCESİ OTİZM MERKEZİKozyatağı Mah. Çardak Sok.
(Güven Sok.) No: 7 Kat: 4 KadıköyTel: 0 212 449 97 72 - 0 212 449 97 16
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
MALTEPE ENGELLİLER MERKEZİCevizli Mah. Bağdat Cad. No: 436 Kat: 2 Maltepe
Tel: 0 216 586 56 65 - 0 212 449 97 26Fax: 0 212 449 50 34
32
SULTANBEYLİ ENGELLİLER MERKEZİMimar Sinan Mah.
Özgürlük Cad. No:17/1 SultanbeyliTel: 0 216 586 56 69 - 0 212 449 97 06
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
SANCAKTEPE ENGELLİLER MERKEZİAbdurrahman Gazi Mah. Hızırbey Cad.
No:3 Yenidoğan/SancaktepeTel:0 216 586 56 66 - 0 212 449 96 98
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
ŞİLE ENGELLİLER MERKEZİBalibey Mah. 23 Nisan Cad. Öğretmen Sok.
No: 1 Şile (75. Yıl Ortaokulu Bahçesi)Tel: 0 216 586 56 60 – 0212 449 97 23
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
TUZLA ENGELLİLER MERKEZİCami Mah. İstasyon Cad.
Dr.Aladdin Yavaşça Sok. No:12 TuzlaTel: 0 216 586 56 67 - 0 212 449 96 94
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
ÜMRANİYE ENGELLİLER MERKEZİFatih Sultan Mehmet Mah. Alemdağ Cad.
No:217 Tepeüstü - Çakmak Yolu / Ümraniye(İBB Kapalı Yüzme Havuzu Yanı)
Tel: 0 216 586 56 68 – 0 212 449 96 82Fax: 0 212 449 50 34
33
ANADOLU YAKASIİRTİBAT BÜROSU İLETİŞİM
BİLGİLERİ
BEYKOZ ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Gümüşsuyu Mah. Kelle İbrahim Cad.No:43 Beykoz (Beykoz Belediye Binası)
Tel: 0 216 444 66 61/ Dahili:8740Fax: 0 212 449 50 34
KARTAL ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Kordonboyu Mah. Ankara Cad. No: 142 Kartal(İBB Bülent Ecevit Kültür Merkezi)
Tel: 0 216 586 56 64 - 0 216 353 00 21Fax: 0 212 449 50 34
MALTEPE ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Altayçeşme Mah. Oba Çıkmazı No:8 Maltepe (Maltepe Kaymakamlık Binası)
Tel: 0 216 449 96 42 Fax:0212 449 50 [email protected]
PENDİK ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Batı Mah. 1. Gezi Boyu Cad. No: 64 Pendik(Pendik Belediyesi Engelliler
Koordinasyon Merkezi)Tel: 0 216 585 11 00 / Dahili:3052
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
34
SULTANBEYLİ ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Abdurrahman Gazi Mah. Belediye Cad. No: 4 Sultanbeyli (Sultanbeyli Kaymakamlığı Giriş Katı)
Tel: 0 216 449 96 92 Fax: 0 212 449 50 [email protected]
ÜSKÜDAR ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Selamiali Mah. Cumhuriyet Cad. No: 48 Kat:4 Üsküdar (Üsküdar Belediyesi Özel Eğitim ve
Rehabilitasyon Merkezi)Tel: 0 216 391 88 63 / Dahili:127
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
35
Tüm Merkezler
1 Eylül 2014 Pazartesi İSEM
Öğrenci Alım
Komi-syonu
AVCILAR 2 Eylül 2014 Salı İSEM
Engel-lilerin Sosyal
ve Yasal
Hakları
Avu-kat
Fatma Tokaç
ÜSKÜDAR 2 Eylül 2014 Salı İSEM
Engel-lilerin Sosyal
ve Yasal
Hakları
Avu-kat
Serhat Ta-
banca
Tüm Merkezler
2 Eylül 2014 Salı İSEM
Öğrenci Alım
Komi-syonu
Tüm Merkezler
3 Eylül 2014 Çarşamba İSEM
Öğrenci Alım
Komi-syonu
Tüm Merkezler
4 Eylül 2014 Perşembe İSEM
Öğrenci Alım
Komi-syonu
Tüm Merkezler
5 Eylül 2014 Cuma İSEM
Öğrenci Alım
Komi-syonu
ENGELLİLER MÜDÜRLÜĞÜİstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Ek Hizmet Binası Hacı Ahmet Mah. Yeniyol Sok. No:22 PK:34440 Beyoğlu
Tel: 0212 449 96 60 – 0212 449 96 61Fax: 0212 449 50 34