tmmob makina mühendisleri odası “enerji verimliliği ... · 3.2. binanın enerji performansına...

TMMOB Makina Mühendisleri Odası

Şuayip Yalman

Yönetim Kurulu Başkan Vekili

TMMOB Makina Mühendisleri Odası

“Enerji Verimliliği Mevzuatında

MMO’ nun Yeri ve Görevleri”

TMMOB

Makina Mühendisleri Odası

1

TMMOB Makina Mühendisleri Odası, 72 bin üyesi bulunan, kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşudur. 111 noktada

aynı anda 3 bin üyemize hizmet verebilen Meslek İçi Eğitim Merkezleri ile mezuniyet sonrası uzmanlık kursları

düzenlemektedir. Bugüne kadar 50 bini aşkın Oda üyesi, çeşitli uzmanlık alanlarındaki bu kurslara katılarak 70 bin belge

almıştır. Bu kurslara ilaveten MMO, yüzlerce eğitim, konferans, panel, söyleşi etkinliği ile çağdaş, demokratik, üreten, sanayileşen

bir Türkiye yaratılmasına katkıda bulunmak üzere bilimsel, mesleki ve sosyal çalışmalar gerçekleştirmektedir.

TMMOB


2

Enerji verimliliği ise meslek disiplinimiz çerçevesinde, Odamızın en önemli çalışma alanlarından biri olarak en fazla çalışma yürütülen ve deneyim sahibi olduğumuz alanlardan biridir.

TMMOB


3

Enerji konusu Odamızın eğitim ve belgelendirme

çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır. Meslek İçi

Eğitim Merkezlerimizde; Güneş Enerjisi Sistemleri,

Isıtma, Soğutma, Havalandırma Tesisatı, Jeotermal

Enerji Uygulamaları, Isı Yalıtımı, Doğalgaz ve Enerji

Yönetimi gibi konularda kurslar ve seminerler

düzenlenmekte; bu konularda zengin bir yayın faaliyeti

yürütülmektedir. Enerji Çalışma Grubumuz enerji

kaynakları ve politikaları üzerine MMO’nun

görüşlerini, uzman destekleri ile oluşturmakta

kamuoyu ile paylaşmakta ve bu konuda çeşitli Oda

Raporları hazırlamaktadır.

TMMOB


4

2 Mayıs 2007 tarih ve 26510 sayılı Resmi Gazete’de

yayımlanarak yürürlüğe giren 5627 sayılı Enerji

Verimliliği Kanunu ve 25 Ekim 2008 tarih ve 27035 sayılı

Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Enerji

Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin

Arttırılmasına Dair Yönetmelik” kapsamında Odamız,

yetki belgesi almak üzere 1 Nisan 2009 tarihinde Elektrik

İşleri Etüt İdaresi’ ne başvuruda bulunmuştur.Başvuru

sonucu alınan 28/10/2009 tarih ve YB/B-01 sayılı B Sınıfı

Yetki Belgesiyle Sanayi ve Binalara yönelik olarak Enerji

Yöneticileri yetiştirmek üzere eğitimlere başlanmıştır.

TMMOB


5

Enerji Verimliliği alanında temel kuruluşlardan biri olmamız nedeni ile Odamızca, Enerji Yönetici Yetiştirme Kurslarının düzenlemesi konusuna özel bir önem verilmiştir. Türkiye’nin ilk “Enerji Verimliği Yetkili” kuruluşu olarak Kasım 2009’da sertifika programı düzenlenmiştir.

TMMOB


6

Odamızın çeşitli şubelerinde sanayi ve bina

sektörlerine yönelik olarak düzenlediği

toplam 31 Enerji Yöneticisi kursuna devam

eden kursiyerlerden 713 mühendis, başarı

göstererek belge almaya hak kazanmıştır.

TMMOB


7

Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu

olma sorumluluğumuz ve EİE’deki tek uygulama

tesisinin talebe cevap vermemesi nedeniyle dar

boğaza giren enerji yönetimi eğitimlerini

rahatlatmak üzere sanayinin yoğun olduğu

Kocaeli ve İzmir bölgelerinde Odamız uygulama

laboratuarları kurma kararı almış ve hayata

geçirmiştir.

TMMOB


8

Odamız, uygulamalı eğitimler için İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ile ortak çalışmalar yürütülmüş, laboratuvar alt yapısının tamamlanmasının ardından İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) ile imzalanan protokol kapsamında İYTE Kampüsünde “Enerji Verimliliği Eğitim ve Uygulama Merkezi” hayata geçirilmiş olup, söz konusu eğitimler düzenlenmeye başlamıştır.

TMMOB


9

Ağustos 2010 itibariyle uygulamalı eğitimler

İYTE Kampüsünde hayata geçirilmiştir.

TMMOB


10

İYTE Kampüsü Eğitim Üniteleri

TMMOB


11

İstanbul, Kocaeli, İzmir ve Ankara Şubelerinin

ardından Adana, Antalya, Denizli , Samsun,

Kayseri ve Konya Şubelerimizde EİE tarafından

gerekli denetimler yapılarak teorik eğitim

hazırlıkları tamamlanmıştır. Eğitimlerimiz bu

Şubelerimizde de düzenlenebilmektedir.

TMMOB


12

Yaklaşık bir yıl önce Kocaeli’de başlayan

çalışmalarımız sonrası “TMMOB Makina

Mühendisleri Odası Uygulamalı Eğitim Merkezi”

tamamlanmıştır. B Sınıfı Yetki Belgemizi, A Sınıfı

Yetki Belgesine dönüştürmeye yönelik olarak 27

Ekim 2010 tarihinde EİE’ye başvurusu yapılmış

ve ardından gerekli denetlemelerde yapılmıştır.

TMMOB


13

Yoğun bir hazırlık sürecinin ardından A Sınıfı Yetki için

yapılan müracaatımız, 22 Aralık 2010 tarihinde Enerji

Verimliliği Koordinasyon Kurulu (EVKK) Toplantısında

alınan kararla onaylanmıştır. Böylelikle Odamız enerji

yöneticisi eğitimleri ile etüt-proje eğitimleri de

düzenleyebilecek ve Enerji Verimliliği Danışmanlık

şirketlerini yetkilendirebilecektir. TMMOB Makina

Mühendisleri Odası A Sınıfı Yetki alan ilk ve tek

kuruluştur.

TMMOB


14

TMMOB

MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI

Uygulamalı Eğitim Merkezi

TMMOB



BUHAR KAZANI

ÜNİTESİFIRIN ÜNİTESİ

TMMOB



ISITMA ÜNİTESİENDÜSTRİYEL

FIRIN ÜNİTESİ

TMMOB



Odamız bütün bu

çalışmaları kamusal

görev anlayışı ile

kamu bütçesinden

hiçbir destek almadan

yalnızca örgütlü

üyesinden aldığı güç

ile

gerçekleştirmektedir.

ENERJĠ VERĠMLĠLĠĞĠ ÇALIġMALARININ

AMACI

1. Az enerji kullanmak (Binalarda Konfor

Ģartlarını düĢürmeden daha az nasıl

enerji kullanabiliriz?)

2. Küresel ısınmayı azaltmak

Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği

Binalarda Enerji Verimliliği düzenlemeleri

Türkiye’nin dıĢa bağımlı enerji geleceği için etkili

çözümlerden birisidir. Bağlayıcı bir “binalarda

enerji tasarrufu hedefi”, belirlenmelidir. (Örn.

2015 de 70 kWh/m2, 2020 de 50 kWh/m2 gibi)

Ne kadar enerjinin tasarruf edileceği, enerjiperformansının periyodik olarak ne kadarartırılacağı BĠB tarafından hem yeni hem de mevcutbinalar için belirlenmesi gereklidir.

Enerji verimliliği hedefleri ve bu hedeflerinekonomik ve sosyal sonuçları ile ilgili analizleryapılmalıdır.

20


BĠNALARDA HANGĠ AMAÇLARLA

ENERJĠ KULLANIYORUZ?

Binalarda enerji tüketimi

1. Isıtma,

2. Sıcak Su,

4. Soğutma,

3. Aydınlatma

4. Diğer

21


PLAN

Binalarda Enerji Verimliliği ÇalıĢmalarını 5 ana baĢlıkta toplayabiliriz:

1.Enerji verimli binaların (bina ve bileĢenlerin) tasarımı

ve üretimi,

2.Enerji verimli binaların (bina ve bileĢenlerin) iĢletilmesi

ve bakımı

3.Enerji verimli binaların (bina ve bileĢenlerin)

belgelendirilmesi

4.Enerji verimli binaların (bina ve bileĢenlerin) denetimi.

5.Görev, Yetki ve Sorumluluklar22


1. Enerji verimli binaların (bina ve bileşenlerin)

tasarımı ve üretimi:

1.1. Binaların ve tesisatların enerji kayıplarını optimize

edecek biçimde yalıtılması

1.2. Binalarda enerji tüketim noktalarında yenilenebilir

enerji kaynaklarının etkin kullanılması

1.3. Binalarda enerji verimli cihazlar kullanılması

1.4. Tasarım ve üretimin uzman mimar ve mühendisler

tarafından yapılması

23


2. Enerji verimli binaların (bina ve bileşenlerin)

işletilmesi ve bakımı

2.1. Binaların cihazların enerjiyi verimli bir Ģekilde

kullanmayı sürdürecek biçimde iĢletilmesi,

2.2. Cihazların enerji verimli özelliğinin sürdürebilmesi

için periyodik bakımlarının yapılması,

2.3. Bu çalıĢmaların Uzman mühendis ve eğitimli

personel tarafından gerçekleĢtirilmesi

24


3. Belgelendirme:

3.1. Bina yapı malzemeleri ve enerji verimli cihaz ve

ekipmanlara iliĢkin belgelendirme

3.2. Binanın enerji performansına iliĢkin Belgeler:

Enerji Kimlik Belgesi

3.3. Binanın cihazlarının iĢletilmesi ve bakımına iliĢkin

Belgeler

3.4. Enerji verimliliği çalıĢmalarında görev alan teknik

personelin eğitimi ve uzmanlık belgeleri 25


4. Denetim:

4.1. Yapı malzemeleri ve enerji verimli cihazlara ait

belgelerin denetimi.

4.2. Enerji kimlik belgesinin denetimi

4.3. ĠĢletme ve bakımın denetlenmesi

4.4. Süreçte görev alan teknik personelin denetimi

26


5. Görev ve Sorumluluklar:

5.1. Tasarım ve üretimde görev ve sorumluluklar

5.2. ĠĢletme ve bakımda görev ve sorumluluklar

5.3. Belgelendirmede görev ve sorumluluklar

5.4. Denetimde görev ve sorumluluklar

27


Bu beş kademede belirttiğimiz başlıkların

altını mevcut yönetmelikle tam olarak

doldurduğumuz söylenemez.

Bundan sonraki süreçte eksik olan adımlar

çözülmesi gereken sorunları önümüze

çıkaracaktır.


Enerji verimliliği çalıĢmaları ülke genelinde tüm

kurum ve kuruluĢlarla ve kamuoyu desteğiyle

gerçekleĢtirilecek bir çalıĢmadır.

Bu nedenle kültür bakımından bir paradigma

değiĢikliği gerektirir.

Bu çalıĢmanın teknik olduğu kadar ekonomik,

kültürel, sosyal boyutları da göz önüne

alınmalıdır.

Önerilerimiz

Daha fazla katılımcı bir süreç :

29


Bu çalıĢmanın baĢlangıcında var olan, ilgili

kurum ve kuruluĢlar (Bakanlık, Meslek Odaları,

Sektör Dernekleri vb.) arası iĢbirliği Ģeffaf bir

biçimde sürdürülmelidir.

Ġlgili kurumvekuruluĢlar ile Abant, Antalya,

Ankara da yapılan geniĢ katılımlı toplantılar

gerçekleĢtirilmiĢtir.Toplantıların bu sürece ve

karĢılıklı iĢbirliğine çok olumlu katkısı

olmuĢtur.

Önerilerimiz

Daha fazla katılımcı bir süreç :

30


Önerilerimiz

Tasarım :

Yönetmelik amaç, kapsam ve hedefi belirlenmiĢ çerçeve

bir iĢ planından daha fazla, teknik Ģartnamelerde yer

alması gereken hükümleri de içermektedir.

Yönetmeliğin uygulanmasındaki en önemli engellerden

birisi yönetmeliğin kendi yapısıdır. Yönetmelikte

belirtilen:

Çok fazla teknik detay ,

EĢik değer,

Yönetmeliğin algılanmasında ve uygulanmasında

güçlük yaratmaktadır.

Bu durum teknolojik ilerlemelerin uygulanmasında da

geciktirici bir unsurdur.


Önerilerimiz

Tasarım

Ayrıca detaylar yerine yukarıda tanımladığımız

plan (tasarım, iĢletme, bakım, belgelendirme ve

görev yetki sorumluluk) sistematiği çerçe-

vesinde daha basit ve anlaĢılabilir bir çerçeve

yönetmelik olmalı idi.

32


Enerji verimliliği çalıĢmaları tümüyle bir

mühendislik etüt-proje çalıĢmasıdır.

Bu nedenle hedefe yönelik ana kriterler

belirtilip (örn. Birim alan baĢına azami kayıp

edilebilir enerji miktarı vb.) buna yönelik tüm

çalıĢmalar mühendislerin etüt, proje ve sistem

tasarımlarına bırakılmalıdır.

Önerilerimiz.

Tasarım

33


BEP Yönetmeliğine göre, mevcut binaların BEP Sertifikaları EĠE tarafından yetkilendirilen EVD Ģirketleri tarafından verilmeye baĢlanacaktır.

Son iki yılda sadece 29 EVD Ģirketi yetkilendirilmiĢtir. 30 Aralık 2010 tarihi itibarı ile yetkilendirmeler bir yıllığına dondurulmuĢtur.

–Ülkemizde 2017’ye kadar da belgelendirilecek 9 milyon bina ve 20 milyon da mesken bulunmaktadır.

–Türkiye çapında Mühendis Odaları tarafından SMM olarak belgelendirilmiĢ yaklaĢık olarak 3000 proje tasarım ofisi var.

Mevcut binalar için proje tasarım ofislerine de(SMM) yetki verilmesi de düĢünülmelidir.

–Proje tasarım ofisleri (SMM) , enerji sertifikası için yerinde ölçüm ile doğrulama gerektiğinde EVD'lerden teknik destek alabilirler.

Önerilerimiz

Belgelendirme


Önerilerimiz

EKB Belgesi ve Yazılım

EKB Belgesi binaların aynı kriterlerle karĢılaĢtırılması yoluile binaların birbiriyle kıyaslamasını sağlayacak bir belgedir.

EKB belgesi hazırlamak için hazırlanan yazılımkamuoyunda bir tasarım programı olarak algılanmaktadır.

Bu yazılım mimarı açıdan çok detaylı olarak hazırlanmıĢtır.

Kullanımı daha kolay bir yazılım ile baĢlayarak zaman içinde daha kapsamlı yazılımlara geçiĢ yapılması daha uygunolabilirdi.

MMO yazılım çalıĢması Bakanlık tarafından dikkatealınmamıĢtır (KEP-SDM hesaplama yöntemi bu çalıĢmalardakullanılamaz mıydı? ).

Ayrıca bu kadar kompleks bir yazılımın denetimleri degüçleĢtireceği bir gerçektir.


Önerilerimiz

Eski ve Yeni Binalarda BEP-TR nin

Kullanımı:

Hem mevcut binalar hem de yeni binalar için

aynı programın kullanılması (BEP-TR

yazılımı), aynı seçeneklerin açılması hata

yapma oranını arttırmaktadır. Yeni binalarda “

Binalarda Enerji Performansı” Yönetmeliğine

ve yürürlükte bulunan yönetmelik ve

standartlara uygun seçeneklerin belirtilmesi

hata yapma olasılığını azaltacaktır.


Eski Binalarda BEP'in uygulanması

Binanın emlak vergisine esas değerinin % 25’ini aştığı tadilatlarında BEP’ te yeni binaların öngördüğü tüm kuralların uygulanmasını zorunlu kılmaktadır.

•% 25 Eşiği arsa değeri yüksek kesimlerde geçerli bir eşik değildir.

•Yeni binalarda istenen şartların eski binalarda da sağlanmasını istemek ekonomik ve pratik değildir.

•Eski binalar için ekonomik, pratik ve halkı yönlendirici düzenlemeler şarttır.


Yönetmelik kapsamında yapılacak çalıĢmalarınsağlıklı ve güvenilir olabilmesi için;

Binalarda enerji performans göstergeleri,hesaplanmasında kullanılan metodun hassaslığına,hesapta kullanılan giriĢ verilerinin doğruluğuna vehassaslığına ve yapılan kabullerin doğruluğunabağlıdır.

Ülkemizde gerekli olan pek çok giriĢ verisinineksikliği dikkate alındığında. Metodunuygulanmasında bu giriĢ değerlerinin doğru vehassas bir Ģekilde belirlenmesine ihtiyaç vardır.

Önerilerimiz.

Belgelendirmede Veri ve Kabuller

38


Belgelendirmede hassas veriler (1)

Bir çok veriye ihtiyaç vardır. Bunlardan bazıları bilinmektedir ancak bazıları konu üzerinde uzmanların farkedebileceği bilgilerdir ve Belgenin niteliğini değiĢtirebilirler. Örneğin;

Her Ģehrin aylık ortalama Ģehir Ģebeke suyu sıcaklıkları belirlenmelidir.

Gölgelenme düzeltme faktörleri için 45° enleme göre tablolar mevcuttur. ġehirlerimizin 36-42° kuzey enlemlerinde yer aldığı göz önüne alınarak, bu enlem dereceleri için yeni tablolar oluĢturulmalıdır.

39

Önerilerimiz.



Tüm iller için, farklı denge sıcaklıklarında, onaylanmıĢ bir derece-gün veri tabanının oluĢturulması ve sürekli olarak güncellenmesi gerekmektedir.

Mevsimsel ve aylık ortalama sıcaklıklar, tüm iller için derece gün değerlerinin belirlediği ısıtma sezonuna bağlı olarak tablolar halinde hesaplanmalıdır.

Tüm iller için günlük ortalama toprak sıcaklıkları kullanılarak, farklı denge sıcaklıkları için derece-toprak (DT) değerleri belirlenmelidir.

40



Türkiye’de kullanılan kazan ve ısıtıcılar için akredite edilmiĢ laboratuvarlarda belirlenmiĢ verimler ve bunlara dayalı hesaplanmıĢ mevsimsel verimler yoktur.

Ġlgili TS ve TS EN standardlarına göre, Türkiye’de kullanılan kazanlar ve ısıtıcılar için bu değerler belirlenmelidir.

Türkiye’de konutlarda birim alan baĢına aydınlatma enerji ihtiyacı için bir değer belirlenmemiĢtir.

Bu değerin belirlenmesi için bir çalıĢmanın yapılması ve bulunan değerin aydınlatma enerji ihtiyacının hesaplanılmasında kullanılması gerekmektedir.

41



Doğal aydınlatma, aydınlatma enerjisinin azaltılması açısından önemli bir faktördür.

Doğal aydınlatmanın enerji tüketimine etkisi de deneysel eĢitliklerle hesaba katılmaktadır.

Türkiye’deki yapılar için ilgili katsayıların hesaplanmasını sağlayan bir çalıĢma yapılmalıdır.

42


Önerilerimiz

Görev Yetki ve Sorumluluklar:

Binalarda kullanılan enerji çeĢitlerine bakıldığında

aydınlatma dıĢında enerji tüketen sistemler binanın;

•Isıtılması,

•Ġklimlendirilmesi,

•Havalandırması,

•Sıhhi sıcak su temini için kullanılan enerji miktarı

(kW/yıl) Mekanik Tesisat Mühendislerinin uzmanlık

alanına girmektedir.

Bu belgenin, belgede yer alan proje hesap ve ölçüme

dayalı tüm bilgilerin sorumluları tarafından hazırlanması

gerekir.


44

BEP süreci içerisinde yer alan tüm

denetimler kamusal denetim olmalıdır.

Odamız kamu kurumu niteliği ile ve ülke

genelinde yaygın kurumsal yapısıyla bu

denetimleri üstlenmeye hazırdır.


Enerji Verimliliği Yasasının 2007’de yürürlüğe

girdiğini dikkate alırsak, bu süre zarfında (3 yıl)

toplam yapı stoğumuz da dahil olmak üzere

binalarımızda ne kadar enerji tükettiğimize dair

bir envanter çalıĢması yapılamazmıydı ?

Aklımıza Takılan Sorular

45


Ülkemizde iklim Bölgeleri yeniden belirlenemez

miydi? Belki de merkezi sistem zorunluluğu bu

çalışma sonucuna göre tespit edilse daha az

tartışılır olmaz mıydı?

Elimizde mevcut duruma ilişkin bu kadar veri

eksikliği varken acaba binalarda enerji verimliliği

çalışmalarına sadece konutlarda ısıtma, sıcak su

ve aydınlatma enerjilerini hedefleyerek

başlasaydık daha emin adımlarla ve daha çok yol

almaz mıydık?

Aklımıza Takılan Sorular.

46


MMO Enerji Kimlik Belgesi (EKB) Uzmanı

YetiĢtirme Eğitimlerine de baĢladı

05.12.2008 tarihinde Bayındırlık ve Ġskan

Bakanlığı tarafından yayımlanan yönetmelik ile

ülkemizdeki tüm yeni ve eski binalara Enerji

Kimlik Belgesi düzenlenmesi zorunlu kılınmıĢtır.

2017 yılına kadar yaklaĢık 9 milyon mevcut

binaya bağımsız bölümlerine de ayrı ayrı

düzenlenmek kaydı ile ve her yıl inĢa edilen

ortalama 100.000 binaya bu belgenin

düzenlenmesi zorunlu hale gelmiĢtir.




Bu kadar büyük hacimli bir iĢin layıkıyla yerine

getirilebilmesi için ülkemizde binlerce uzmanın çok

kısa sürede yetiĢtirilmesi ve belgelendirilmesine

ihtiyaç duyulacaktır. Bu kapsamda Odamız, 10

Haziran 2010 tarihinde yayımlanan “Enerji Kimlik

Belgesi Uzmanlarına ve Eğitici KuruluĢlara

Verilecek Eğitimlere Dair Tebliğ”in ardından eğitici

kurum olarak faaliyet göstermek üzere Bayındırlık

ve Ġskân Bakanlığı’nca yetkilendirilmiĢtir. Böylelikle

Odamız, Enerji Kimlik Belgesi düzenleyecek olan

SMM ve ġirketler için bu konuda eğitimler

vermektedir.




60 civarında eğitimcimiz, Bayındırlık ve Ġskân

Bakanlığı Yapı ĠĢleri Genel Müdürlüğü tarafından

Kasım ayında düzenlenen eğitici eğitimine katılmıĢ

ve belgelerin düzenlenmesinde kullanılacak yazılım

olan BEP-TR programına iliĢkin eğitimi almıĢtır. 20

Aralık 2010 tarihi itibarıyla Odamıza bağlı tüm

Ģubelerimizde Binalarda Enerji Performansı

Yönetmeliği kapsamında Enerji Kimlik Belgesi

(EKB) Uzmanı YetiĢtirme Eğitimleri baĢlamıĢtır.




Geçen yıl Aralık ayında baĢlanılan EKB Eğitimleri 18

ġubede verilmeye baĢlanmıĢtır.Bu güne kadar

eğitimlere katılan makina, elektrik, inĢaat

mühendisleri ile mimar olan 1744 kiĢiye EKB eğitimi

verilmiĢtir. Odamız Enerji Yöneticisi eğitimlerinde

olduğu gibi Enerji Kimlik Belgesi (EKB) Uzmanı

ihtiyacının karĢılanması için elinden gelen desteği

verecektir.


TEŞEKKÜR EDERİZ………

. Şuayip Yalman

MMO Yönetim Kurulu

Başkan Vekili

51

tmmob makina mühendisleri odası “enerji verimliliği ... · 3.2. binanın enerji performansına...

Documents