124 Tijdschrift voor Neuropsychiatrie en Gedragsneurologie – NR 4 ! DECEMBER 2014

Ad NouwsMijn denken stottert vaak meer dan mijn benen. Hoe mensen Parkinson belevenKoog aan de Zaan

Poiesz Uitgevers, 2014138 pagina’s, " 18,50

ISBN 9789491549632

Klaas Arts

Een patiëntenboek voor dokters

Ad Nouws is een psycholoog die de afgelopen acht jaar vooral heeft gewerkt met patiënten die lijden aan de ziekte Parkinson. Hij nam talloze gesprekken op en werkte

die later uit, op zoek naar kenmerkende psychi-sche symptomen en naar patronen in de veran-derde zelfervaring bij deze patiënten. Dat leverde een schat aan informatie op, die nu is samenge-vat in een boek. Nouws constateert dat de pati-enten processen doormaken die niets minder dan een wezensverandering behelzen. Zijn benade-ring is anders dan we gewend zijn uit de recente literatuur over niet-motorische symptomen bij de ziekte van Parkinson. Daarin komen weliswaar de cognitieve beperkingen van de ziekte aan de orde, maar verder gaat de aandacht vrijwel volle-dig uit naar psychische stoornissen die niet zozeer als psychische symptomen maar veeleer als psychiatrische complicaties van de ziekte moeten worden beschouwd: angst-stoornissen, depressieve stem-mingsstoornissen en psychosen. Nouws concentreert zich daaren-tegen op de moeilijk grijpbare psy-chische symptomen die een essen-tieel onderdeel van de ziekte lijken uit te maken. We kunnen deze mis-schien nog het beste begrijpen wanneer we ze interpreteren als psychische correlaten van de veel bekendere motorische symptomen: initiatieproblemen als psychische akinesie, starheid als psychische rigiditeit en emotionele vervlak-king als psychische hypokinesie. Soms stopt het denken van de patiënten vrijwel volledig: mental freezing. De titel van het boek –

‘Mijn denken stottert vaak meer dan mijn benen’ – is in dit opzicht zeer illustratief. Gemakshalve zou men een groot deel van deze stoornissen kunnen karakteriseren als ‘apathie,’ maar daarmee zou men voorbijgaan aan de com-plexiteit en de veelvormigheid van deze sympto-men. Bovendien zou men dan nooit kunnen begrijpen waarom sommige Parkinsonpatiënten zoveel inventiviteit en doorzettingsvermogen aan de dag leggen bij het overwinnen van hun initia-tieproblemen.Het boek van Nouws overtuigt omdat hij zijn patiënten ruim aan het woord laat. Een groot deel van de tekst bestaat uit de minutieus opge-schreven zelfobservaties en zelfanalyses van zijn patiënten. Hun verhalen spreken voor zichzelf. Nouws is voorzichtig bij de conceptuele inkade-ring van de symptomen en legt de nadruk op observatie, selectie en analyse. Het resultaat van deze terughoudende benadering is effectiever

dan je zou verwachten; de beschre-ven psychische symptomen komen erg goed uit de verf.Ook al is dit boek in de eerste plaats bedoeld voor patiënten en hun familieleden, het zou buiten-gewoon jammer zijn wanneer neurologen en andere hulpverle-ners er geen kennis van zouden nemen. De belangstelling voor de niet-motorische symptomen van de ziekte van Parkinson is de afge-lopen tien jaar sterk toegenomen, maar dat heeft nog niet geleid tot een diepgaande analyse van de psychische symptomen van de ziekte. Dit boek is daarvoor een ideaal startpunt.

RECENSIES