Today’s risk factors are tomorrow’s diseases.

ปจจยเสยงในวนน คอ โรคราย ในวนหนา – องคการอนามยโลก –

1มารจก

ความดนของชวต

PART

8 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

1ความดนโลหต คออะไร

คอ

“แรงดนเลอดทเกดจากหวใจบบและคายตว

เพอสงเลอดไปยงสวนตาง ๆ ของรางกาย

ตงแตหวจรดเทา”

เพอใหเหนภาพชดขน ขอเปรยบเทยบ รางกายเปนตกหลงหนง

สรนาถ วงศภมรมนตร 9

เลอดนำทไหลไปตามทอสอวยวะตาง ๆ

หวใจเครองปมนำ ทสงใหนำไหลไปเลยงทงตก “ตลอดเวลา”

เสนเลอดทอนำทขนสงเลอดไป ทวราง มตงแตทอใหญ ๆ ไปจนถงทอทเลกกวา เสนผม [1]

แรงดนนำทเกดขน นนคอ “ความดนโลหต”[1] ผนงหลอดเลอดฝอยกวาง 8 - 10 ไมโครเมตร เสนผมกวางประมาณ 100 ไมโครเมตร

รางกาย

10 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

เราตองตดมเตอรวดแรงดนนำ แลวหมนเชกคาแรงดน บาง เพราะถาแรงดนนำมากเกนไปอาจทำใหตกถลมไดเลย ทเดยว!

หวใจคอยปมนำตลอดเวลาอยแลว แรงดนนำทมากเกนไปจะทำรายหวใจทเปน เครองปมนำของรางกายและอวยวะปลายทางทรบเลอดไปใช สถาบนแฟรงคลน (Franklin Institute) ในสหรฐอเมรกา และงานวจย ทตพมพใน ยโรเปยนฮารท (European Heart Journal) วารสารงานวจยชอดง ในประเทศฝรงเศส เปดเผยวา หวใจคนเราบบตวเพอปมเลอดถง 103,680 ครง/วน! (4,320 ครง/ชวโมง) ในผชาย 118,080 ครง/วน! (4,920 ครง/ชวโมง) ในผหญง

สรนาถ วงศภมรมนตร 11

อวยวะปลายทางพง!

ทอพง!

หวใจพง!

ดงนนความดนโลหตสง ๆ ทสงเลอดเขามาเลยงอวยวะมสภาพไมตางอะไรกบคลนสนามเลย

ความดนในรางกายเราจงเปน “ความดนของชวต”เพราะอวยวะทกสวนในรางกายตองการเลอดมาเลยง

เนองจากในเลอดนนประกอบไปดวย...

รางกาย

12 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

ออกซเจนสงทเซลลทวราง

ตองการ

สารอาหารทไดจากการยอยเปนแหลงพลงงาน

ใหแกเซลล

ยาไปออกฤทธ

ทอวยวะเปาหมาย

คารบอนไดออกไซดของเสยเอาไปกำจดทงทปอด

เมดเลอดขาวตอสกบเชอโรค

สรนาถ วงศภมรมนตร 13

ฮอรโมนทจำเปนเชน ฮอรโมนอนซลนชวยควบคมนำตาลในเลอด

สารพษขยะรางกาย เชน กรดยรก จะถกกำจดทไต

อวยวะทกสวนจงฝากชวตไวทหวใจ ซงเปนตวปมนำเลอดเมอความดนกบหวใจเปนของคกน

มาทำความเขาใจกนดกวาวาหวใจปกต ของเรานนทำงานอยางไร…

14 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

2คณรจก หวใจตวเอง ดพอหรอยง

เราจะคนเคยกบหวใจทหนาตาเปนแบบน

แตหวใจคนเราจรง ๆ นนเปนแบบน

วาดมาตงแตอนบาล

ดซบซอนกวาเยอะใชไหมละ

หวใจหมใกลเคยงหวใจคน

ขนาดหวใจประมาณ 1 กำปน

ของคนคนนน

นำหนกของหวใจผหญงประมาณ 283 กรมผชายประมาณ 340 กรม

(แอปเปล 2 ผล)

สรนาถ วงศภมรมนตร 15

เอาละ คณพอจะนกภาพหวใจของตวเองออกหรอยง…

จากนนมาลองเปดใจแลวเขาไป สำรวจหวใจ กน

16 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

ภายในหวใจนนจะแบงออกเปน 4 หอง คอ

หองบนขวารบเลอดจากรางกาย

เขาสหวใจ

หองลางขวาสงเลอดไปฟอกทปอด

สรนาถ วงศภมรมนตร 17

หองบนซายรบเลอดทฟอกจากปอด

หองลางซายสงเลอดไปสวนตาง ๆ

ของรางกาย

โดยระหวางหองจะมประตคอ ลนหวใจ ไว คอยเปด - ปด ถาหากไมมประตแลว เมอ หวใจบบตว เลอดทอยหองลางขวากลน กลบเขาไปในหองบนขวาทกำลงรบเลอด เขามาในเวลาเดยวกนได หรอเลอดทอยใน หองลางซายลนกลบเขาไปในหองบนซายได เชนกน

18 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

เลอดไหลเขา - ออกหวใจไดเพราะ “หวใจเตน” ซงเกดจากกระแสไฟฟาของหวใจไป กระตนกลามเนอหวใจใหบบ - คาย - บบ - คาย เปนจงหวะ “ตก - ตก ตก - ตก”

หวใจหองลางซายบบตว(systolic)

หวใจหองลางซายคายตว(diastolic)

เลอดไหลออกจากหวใจ เลอดไหลเขาสหวใจ

หลอดเลอดขยาย หลอดเลอดยดหยน ตามแรงบบ ตามการคาย

สรนาถ วงศภมรมนตร 19

ขณะทหวใจ บบและคายตว เราจะสามารถ

วดคาความดนโลหตได 2 คา คอ

1 คาตอนทหวใจหองลางซายบบตวเตมทสงเลอดไปเลยงรางกาย

2 คาตอนทหวใจหองลางซายคายตวเตมท รบเลอดจากปอดเขาสหวใจ

เพราะหวใจเตนเปนจงหวะ บบ - คาย หรอตกตกแรงดนเลอดจงเกดขนตามจงหวะการเตนของหวใจ

20 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

3คา ความดนปกต…เลขทออกคอ!

เลข 2 ตวลางคอ คาความดนโลหตตำสด เมอหวใจคายตวเตมท เรยกวา ไดแอสทอรค (diastolic)

เลข 3 ตวบนคอ คาความดนโลหตสงสด เมอหวใจบบตวเตมท เรยกวาซสทอรค (systolic)

SystolicmmHg

DiastolicmmHg

12080

คอคาความดนปกต

ของผใหญ

STARTSTOP

สรนาถ วงศภมรมนตร 21

ความฟตแอนดเฟรมของรางกายเราเปลยนไปทกวน คาความดน

จงมการผนแปร โดย

คาความดนปกตของผใหญประมาณ

120/80 มลลเมตรปรอท (mmHg)[2]

[2] ทมา: แนวทางการรกษาโรคความดนโลหตสงในเวชปฏบตทวไป (ฉบบปรบปรง 2558) โดยสมาคมความดนโลหตสงแหงประเทศไทย

บทความ “โรคความดนโลหตสง” โดยรองศาสตราจารย นพ.พระ บรณะกจเจรญ ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

ชวงวยไหนควรมความดนเทาไหรบาง

อาย ความดนโลหตโดยเฉลย (มลลเมตรปรอท)

1 - 12 เดอน 90/60

1 - 5 ป 95/65

6 - 13 ป 105/70

14 - 19 ป 117/77

20 - 24 ป 120/79

25 - 29 ป 121/80

30 - 34 ป 122/81

35 - 39 ป 123/82

40 - 44 ป 125/83

45 - 49 ป 127/84

50 - 54 ป 129/85

55 - 59 ป 131/86

60 - 64 ป 134/87

สรนาถ วงศภมรมนตร 23

คาความดนโลหตทวดไดยงบอกถงสขภาพไดอกมากมาย ดงจะสงเกต ไดวา ไมวาเราจะไปพบแพทยดวยอาการเจบปวยแบบไหน พยาบาลจะให ชงนำหนกและ “วดความดนโลหต” กอนทกครง

นนแสดงใหเหนวา ความดนโลหตเปนเรองสำคญไมใชหรอ แตกลบม คนเชอวา

เปนความดนโลหตสงไมตายหรอกนา ถาเปนมะเรงกวาไปอยาง…ความดนโลหตสงเขากเปนกนตอนแก

เยอะแยะ เรองธรรมดา

โรคความดนโลหตสงนน

“ไมนากลว” และ “ไมทำใหใครตาย”

จรงหรอ

24 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

ทำไม120/80

จงเปนคาความดนปกต

อนทจรงแลวตวเลขสองตวนไมใชคาปกตของความดนหรอก แตเปน “คาความดนโลหต ทมากทสดกอนจะเสยงอนตราย” (ลมตของความดนโลหตปกต) คา 120/80 นผานการวจยและตพมพจากหลากหลายสถาบนทนาเชอถอ [3] เชน งานวจยอายรศาสตรทวไปในประเทศสหรฐอเมรกา อกทงแพทยกใชเปนแนวทางในการ ประเมนความดนโลหต แพทยผเชยวชาญดานโรคหวใจกลาวไวในวารสาร Nature (ฉบบเดอนมนาคม 2013) วา “ธรรมชาตของความดนโลหตมกจะเดยวขนเดยวลงตลอดเวลา” ดงนนบางครง คาความดนโลหตทไดอาจไมใช 120/80 เปะ ๆ เหมอนถกหวยทกครงไป แตจะมขนมลง ใกลเคยงกบคาน ในผใหญจงใชชวงความดนโลหตตวบน 120 - 129 มม.ปรอท และความดนโลหต ตวลาง 80 - 89 มม.ปรอท เปนเกณฑของความดนโลหตปกต

[3] อานงานวจยเพมเตมโดยคนหาวา Impact of Diastolic and Systolic Blood Pressure on Mortality: Implications for the Definition of “Normal”

2“ความดนสงไมทำใหใครตาย”

…คณเชอแบบนนจรง ๆ หรอ

PART

26 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

4โรคความดนสง ฆาคน มาแลวทวโลก

โรคความดนโลหตสงเปน สาเหตการตายทคราชวตชาวอเมรกนไปถง

30,221 คนในป ค.ศ. 2014

ป ค.ศ. 2014 ชาวอเมรกนมความชก ของโรคความดนโลหตสง

60 ปขนไป

40 - 59 ป

18 - 39 ป

64.9%

7.3%

32.2%

คาดวาในป ค.ศ.

2025

จะมผเปน

โรคความดนโลหตสงถง

1.56 พนลานคนทวโลก

ทมา: www.cdc.gov/nchs/data/nvsr/nvsr65/nvsr65_04.pdf http://www.cdc.gov/nchs/data/databriefs/db220.htm

สรนาถ วงศภมรมนตร 27

ความดนโลหตสง เปนสาเหตใหเกด

โรคหลอดเลอดในสมอง โรคหวใจและหลอดเลอด

ถาลดความดนโลหตตวบนลง 12 - 13 มม.ปรอทจะสามารถชวยลดความเสยง

ทมา: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2560860/ www.cdc.gov/bloodpressure/infographic.htm

60% 40%

โรคหลอดเลอดสมอง

การตายจากโรคหวใจและหลอดเลอด

โรคหลอดเลอดหวใจ

การตายจากสาเหตอน ๆ

37%

25%21%

13%

28 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

1,270,890คน

5,733,872คน

5โรคความดนสงฮตกน ทวไทย

โรคความดนโลหตสงคราชวต คนไทย

2553 2554 2555 2556 2557

รายงานผลการคดกรอง โรคความดนโลหตสงจาก 12 เขตสขภาพ ตงแตอาย 15 - 79 ป พบวา

2,478 3,664 3,684 5,165 7,115คน

พ.ศ.

มผเปนโรคความดนโลหตสง

1,270,890คน

5,733,872คน

ป 2558

ป 25

57

ทมา: www.bangkokhospital.com/index.php/th/center-of-excellence/geriatric-rehab/grcl-01

ขอมลมรณบตร สำนกนโยบายและยทธศาสตร สำนกปลดกระทรวงสาธารณสข

สรนาถ วงศภมรมนตร 29

ป พ.ศ. 2557 พบ

โรคแทรกซอนในผเปนโรคความดนโลหตสง

โรคหลอดเลอดสมอง

โรคหวใจและหลอดเลอดหวใจ

โรคไตเสอมสมรรถภาพ

4.4%8%

14.9%

60% ของผทเปน เบาหวาน

มกมความดนโลหตสงดวย

สาเหตโรคความดนโลหตสง

มาจาก กนอาหารโซเดยมสง กนผกและผลไมไมเพยงพอ

50%30%

20%

อวน

ขาดการออกกำลงกายทมา: ประเดนสารรณรงควนความดนโลหตสงโลก 2558

การสำรวจพฤตกรรมเสยงโรคไมตดตอและการบาดเจบ พ.ศ. 2558 (ระดบเขตสขภาพ) สมาพนธความดนโลหตสงโลก

3ความดนสงได ตำได

แตแบบไหนทเปนโรค

PART

32 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

6คาความดน สงแคไหนถงเปนโรค

เชอวาหลาย ๆ ทานคงเคยไดยนคนรจก คนใกลชด หรอคนทอยหาง ๆ อยางหวง ๆ วา เปนโรคความดนโลหตสงบาง ตำบาง ตองกนยาตวนนตวน และจากสถตในบททแลวกนากลว ไมใชนอย เรามาดกนวา ระดบความดนโลหตสงทเขาขนวาเปน “โรค” นนมอะไรบาง...

ทมา: แนวทางการรกษาความดนโลหตสงในเวชปฏบตทวไป (ฉบบปรบปรง 2558) โดยสมาคมความดนโลหตสงแหงประเทศไทย

เลขตวบน (ซสทอรค)

เลขตวลาง (ไดแอสทอรค)

โรคความดนโลหตสงขนรายแรง!

โรคความดนโลหตสงความดนเรมสงความดนปกต

ความดนท “เหมาะสม”

ความดนตำ

อนตราย

19018017016015014013012011010090

40 50 60 70 80 90 100 110

สรนาถ วงศภมรมนตร 33

โรคความดนโลหตสง

ความดนโลหตสง หรอ ไฮเปอรเทนชน (Hypertension) คอ ภาวะทมคาความดนโลหต

จากปกตคอ 120/80 มม.ปรอท

ถาคาตวใดตวหนงสง ≥ 140/90 กถอวาเปนความดนโลหตสง เชน

มากกวาหรอเทากบ

14090 มม.ปรอท

ตวบนสง

ตวลางสง

หรอ140

80

120

90

34 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

โรคความดนโลหตสงม 2 แบบ คอ

แบบไมรสาเหตเรยกวา แบบปฐมภม (Primary Hypertension)1

95% ของผเปนความดนโลหตสงเปนแบบไมรสาเหต

อายมากขนมกเปนโรคนขนมาเฉย ๆ

สวนใหญม“กรรมพนธ”โรคความดนโลหตสงจากพอแม

ออปชนเสรมใหเกดโรค

มภาวะอวน กนอาหารเคม ดมสรา สบบหร ความเครยด

เบาหวาน

14090

SystolicmmHg

DiastolicmmHg

สรนาถ วงศภมรมนตร 35

แบบรสาเหตแนชดวาเกดจากอะไรเรยกวา แบบทตยภม (Secondary Hypertension) 2

ถาคาตวใดตวหนงสง ≥ 140/90 กถอวาเปนความดนโลหตสง เชน

ถารกษา “ตนเหต” เหลานไดความดนโลหตกสามารถกลบมาปกตได

14090

เนองอกทตอมหมวกไตหรอสมอง

โรคไตเรอรง นวในไต กรวยไตอกเสบ

ครรภเปนพษ

ยาหรอสารททำใหความดนโลหตสง เชน กาเฟอน

เบาหวาน

36 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

ความดนโลหตสงแฝง (Prehypertension)

คอชวงความดนโลหตทมากกวาปกต แตนอยกวาเกณฑความดนโลหตสง

เปนเหมอนสารเตอนภย แตยง กลบตว กลบใจทน กอนจะเปนโรคความดนโลหต สงขนมาจรง ๆ เมอวดความดนโลหตแลว พบวาอยในเกณฑความดนโลหตสงแฝง ให วดซำอก 3 ครงใน 1 วน เพอยนยน 120/80 คอเกณฑความดนโลหตปกต และ 140/90 คอเกณฑความดนโลหตสง

เลขตวบน (ซสทอรค)

เลขตวลาง (ไดแอสทอรค)

ความดนโลหตสงแฝง130/85 - 139/89

ความดนปกต

ความดนท “เหมาะสม”

140

130

120

80 90

แตสำหรบบางคนทสงอายมาก หรอ มโรคแทรกซอนทเปนอยกอน

สรนาถ วงศภมรมนตร 37

จะมเกณฑของคาความดนโลหตปกตคอ

ผทเปนโรคเบาหวาน โรคไตเรอรง <140/90 มม.ปรอท ผทอายมากกวา 60 - 80 ป <140 - 150/90 มม.ปรอท ผทอายมากกวา 80 ปขนไป <150/90 มม.ปรอท

อายมากกวา 60 ปขนไปหรอวยเกษยณมความดนสงขนาดนนจะดหรอ

มงานวจยหนงชอวา JATOS (Japanese Trail to Assess Opimal Systolic Blood Pressure in elderly Hypertensive Patients) ในป ค.ศ. 2005 ของแพทยชาวญปน

นำผทอายตงแต 65 - 85 ปมาประมาณ 4,400 คน

กลม 1 พยายามคมความดนโลหตตวบนใหตำกวา 140 มม.ปรอท

กลม 2 ปลอยใหความดนโลหตสงกวา 140 มม.ปรอทไปเลยแตไมเกน 150 มม.ปรอท

1 2

38 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

1 2กลม 1 คมความดนโลหต

เสยชวต 54 คน

กลม 2 ปลอยความดนโลหต

เสยชวต 42 คน

นอกจากนยงมงานวจยอน ๆ ทรองรบวา

ผทอายมากกวา 60 ปขนไป

ปลอยใหความดนโลหตสงไดถง 150 มม.ปรอท

จะสงผลดกบอายทยนยาวและคณภาพชวตทดขน

แตถาในคนอาย นอยกวา 60 ป คอยงไมใชวยเกษยณ ควรคมความดนโลหตใหอยในเกณฑปกต

คอ 120/80 มม.ปรอท อยาเพงรบรอนเกษยณตวเองซะละ

งานวจยนตดตามอยนาน 2 ป ผลปรากฏวา...

สรนาถ วงศภมรมนตร 39

10070

SystolicmmHg

DiastolicmmHg

7ความดนตำ...เทาไหรด

ความดนโลหตยงตำ...ยงด

คอ มคาความดนโลหต ไมตำกวา 90/60 มม.ปรอท

ไมวาแพทยหรอผเชยวชาญโรงพยาบาลไหนกมกจะบอกแบบน เพราะ ชวยลดภาวะ เสยงจาก โรคแทรกซอนตาง ๆ ไดมากมาย

ความดนโลหตตำ

ความดนโลหตตำ หรอ ไฮโปเทนชน (Hypotension) จดเปนแค ภาวะ ยงไมใชโรค เพราะถาตำไมมากกไมไดรายแรงอะไร ไมนานความดนโลหตกขนมาปกตไดเอง แถมยงเกด ไดกบคนทกเพศทกวยอกดวย แพทยจงมกพดกนวาความดนยงตำยงด

ความดนโลหตตำไมเกน 90/60 มม.ปรอท = ไมเสยงโรคแทรกซอน

40 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

แตถาความดนโลหตตำมากเกนไป จะมอาการ [4] ดงน

เวยนหว หนามดจะเปนลม

คลนไส อาเจยน

มอ เทาเยนเหงอแตก

ชพจรเบาแตเตนเรว

หายใจเรว เหนอยทงทอยเฉย ๆ

หวนำ ผวแหงปสสาวะนอยเพราะขาดนำ

สรนาถ วงศภมรมนตร 41

บางคนอาจเจบหนาอก

อาจชก

หมดสต ถาความดนโลหตตำมาก

หวใจหยดเตน

คาความดนโลหตตำกวา 90/60 มม.ปรอท = ตำอนตราย

[4] ทมา: ขอมลจาก ศาสตราจารยเกยรตคณ พญ.พวงทอง ไกรพบลย อดตหวหนาภาควชารงสวทยา คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด www.facebook.com/ramathibodi/posts/10152624142852634:0

9060

SystolicmmHg

DiastolicmmHg

42 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

สาเหตของภาวะความดนโลหตตำ

เกดภาวะขาดนำ เชน ทองเสยหนก ๆ ถกไฟไหมรนแรง

เปนโลหตจาง ความเขมขน ของเลอดลดลง

นงนาน ๆ แลวรบลก เลอดจะไปคงทขาตามแรงโนมถวง พอรบลกเลอดจงไหลกลบหวใจไมทน

มเลอดออกรนแรง เชน มบาดแผล

เกดการตดเชอในกระแสเลอด หลอดเลอดขยายตวพรอม ๆ กน

แพยา แพอาหาร แพสารเคม แพพษแมลงตาง ๆ อยางรนแรง

กนอาหารมอใหญ เลอดลำเลยงไปกระเพาะและลำไสมาก จงขาดเลอดไหลเวยนอยในสวนอน

เปนโรคหวใจ เชน โรคหลอดเลอดหวใจ

ความรนแรงของความดนโลหตตำ จงขนกบสาเหต ขาดนำ เสยเลอด

ระดบความรนแรง

สรนาถ วงศภมรมนตร 43

เชอวาหลาย ๆ คนตองเคยลกจากเกาอ แลวหนามด ตาลาย เวยนหวมาก ๆ “นเกดอะไรขนกบฉน” แตพอยนนง ๆ สกพกกหาย อาการนเรยกวา“ความดนโลหตตำจากการเปลยนทา”(Postural or Orthostatic hypotension) [5]

ซงเปนสาเหตของความดนโลหตตำทพบบอยทสด

เกดจากการทนงนาน เลอดจงไป คงทขา

ตามแรงโนมถวงของโลก

หลอดเลอดสวนปลายขยายแตไมมกลไกปรบใหเลอดทออกจากหวใจเพมตาม

พอลกขนทนทเลอดจงไหลกลบหวใจนอยลงเขาไปอก ความดนโลหตจงตกลงเฉยบพลนเวลาลกขนยน จงควรเปลยนทาชา ๆ เพอใหเลอดคอย ๆ ไหลเวยน

[5] ทมา: ขอมลจาก ศาสตราจารยเกยรตคณ พญ.พวงทอง ไกรพบลย

อดตหวหนาภาควชารงสวทยา คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด

www.facebook.com/ramathibodi/posts/10152624142852634:0

4ความดนโลหตสง

send friend requests

PART

46 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

8Conf irm or delete?

จะเปนอยางไรถาวนพรงนเฟซบกของคณแจงเตอนวา

คำขอเปนเพอน คนหาเพอน • การตงคา

ยนยน ลบคำขอมเพอนรวมกน 214,215 คน

ถาโรคจะใหทางเลอกคณชดเจนขนาดน คณกคงเลอกทจะไมรบโรคความดนโลหตสง เขามาในชวต แตผสงอายหรอพอแมของใครหลาย ๆ คนกเผลอกดยนยนโรคนเปนเพอนตวราย เรยบรอยแลว โรคความดนโลหตสงกเปรยบเหมอนคอนโดตวตอไมในบทนำททำใหเรารสกวา “รอด” ทง ๆทจรงแลวโรคนกำลงกดกนรากฐานความแขงแรงของรางกายเราไปทละนอย จงมหลายคน ทเปนโรคนแตกไมไดใสใจอะไร กนยาบาง ไมกนยาบาง คมอาหารบาง ไมคมบาง “นกไมไดกนยามาเปนอาทตยแลว ความดนกสงอยนะ แตกไมเหนเปนอะไรเลย”

…ไมเหน กไมไดแปลวาไมเปน…

สรนาถ วงศภมรมนตร 47

ยงคนหนมสาวทสขภาพดมาโดยตลอดอาจจะกำลงถกหลอกใหตายใจดวยการใช “ทนสขภาพ” ไปเรอย ๆ จนสดทายพอแกไปกหนไมพนโรคความดนโลหตสงแบบไมรสาเหต ทคนสวนใหญเขาเปนกนนนเอง อยาลมวา ไมวาตอนนการแพทยจะกาวหนาไปไกลมากขนาดไหนกสรางสขภาพทดและแขงแรงใหคณไมได ยงกวานนแลวโรคความดนโลหตสง

“ไมมอาการใด ๆ!!”

ใหคณรตวเลย

แตหากคณมอาการเหลาน...

48 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

ปวดศรษะบรเวณทายทอย เวยนหวแบบหมน ๆ

มเสยงหง ๆ ในห หนามด เปนลม คลนไส อาเจยน

เหนอยงาย เลอดกำเดาออก โดยไมทราบสาเหต คอ ไมเปนหวด ไมเปนไข

แสดงวาเปนโรคความดนโลหตสงมานานหรอมอาการรนแรงแลว

ควรปดหนงสอเลมน แลวรบบงไปหาหมอโดยเรว!

สรนาถ วงศภมรมนตร 49

มอาย 35 ปขนไป ชอบกนอาหารเคม มพอหรอแมเปน โรคความดนโลหตสง

อวน นำหนกเกน ดมแอลกอฮอล สบบหร = คา BMI ≥ 23 กก./ม.2

มเสนรอบเอวในทายน ≥ 90 ซม. (35 นว) ในผชาย หรอ ≥ 80 ซม.

(31 นว) ในผหญง

เครยดมานาน โมโหงาย

*คา BMI หาไดจากนำหนกตว (กก.)

สวนสง (เมตร) 2

ดวยความทโรคน ไมมอาการใด ๆ ใหรตวเลยมาเชกกนวา คณอยในกลมเสยง ทจะเปนโรคนหรอยง

50 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

ผหญงกบผชายจะมความเสยงในการเปนโรคความดนโลหตสงไมเทากนตามชวงวยดงน

ความเสยงโรค (%)

อาย

79.9

76.467.8

62.054.6

53.736.8

32.722.6

18.38.6

6.2

20 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 64 65 - 74 75+

อางองจากการศกษาในชาวอเมรกน 2016 AHA Statistical Updateโดย American Heart Association

จะเหนวา นอกจากยงอายมากขน

คณจะไดรบสทธในการเปนโรคนมากขนแลว

ผหญงยงมความเสยงสงมากกวาผชายอกดวย

ไมแนวาพฤตกรรมเสยงทกลาวมานอาจจะเปน “พฤตกรรมปกต” ของคณ เชน

สรนาถ วงศภมรมนตร 51

เครยดดดดดดด ไมรจะเรยนอะไรด จะสอบเขาไดไหมอะเพอนจะดไหมนะ...

สงงานเยอะอะไรขนาดนครบ’จารยชวตวยรนผมหายไปหมดเลยนะครบ!! #โดปกาแฟ #คนนยาวไป

มนอะไรวะเนย เจานายกขบน เพอนรวมงานนนทาอยไดใชงานอยางทาส เงนไมมจะกน #พคสดคอแฟนทง #ขอเมาใหลมเธอ

ขอคลายเครยดดวย แอลกอฮอล และ บหรหรอไมกกน ๆ ๆ ๆ บฟเฟต ใหมนรสกดขนหนอยเถอะ! แตลมไปเงนไมม คงตองบะหมสกใน 3 นาทตงแตตนเดอนแลวละ

เฮอ เครยดดดดดดด!!

52 เราจะไมเปนความดนโลหตสงในชาตน

นนไง…ถาชวตคณเปนแบบนก เขาขายความเสยงไปแลว 5 ใน 7 ขอ คอ เครยดมานาน ดมแอลกอฮอล สบบหร กนเคม นำหนกเกน (2 ขอทเหลอ คอ อาย และกรรมพนธทคงเปลยนแปลงแกไขอะไรไมได) แถมความเสยงพวกนยงพาใหเปน โรคหวใจและหลอดเลอดในสมองตบหรอแตกไดอกดวย

จรง ๆ แลวเปนโรคอวนเพยงอยางเดยว

กเสยงเปนโรคความดนโลหตสงแลวละ [6]

[6] อานงานวจยเรอง The trend of hypertension and its relationship to the weight status among Taiwanese young adolescents

เพมเตมไดท http://www.nature.com/jhh/journal/v26/n1/full/jhh2010121a.html

สรนาถ วงศภมรมนตร 53

[7] อานงานวจยเรอง Genetic variations related to hypertension: a review เพมเตมไดท http://www.nature.com/j hh/journal/v19/n1/full/1001780a.html

9มกรรมพนธความดนสง

ตองกมหนารบชะตากรรม…ใชไหม ไมวาจะมกรรมพนธของโรคไหนกไมตางกน ผวจยจากมหาวทยาลยเซาตแทนคาบส รฐสลตานโอมาน (Sultan Qaboos University, Sultanate of Oman) ไดตพมพงานวจย ในวารสารความดนโลหตสงของมนษย [7] เรอง การเปลยนแปลงทางพนธกรรมทเกยวของกบ ความดนโลหตสง ยนยนวา

กรรมพนธโรคความดนโลหตสงมผลใหเราเกดโรคแค

30 - 50% สวนอก 50%มาจากสงทเรยกวา

“ไลฟสไตล”

Fish Sauce

x

ลองมาดสถานการณเหลานกน

ครอบครวเพช : มแมเปนโรคความดนโลหตสง

แมเปนแมครวประจำบาน ชอบใสผงปรงรสลงไปในอาหาร เพอใหรสชาตดดมเสนหปลายจวก

ทำใหอาหารตดรสเคม ยงใสเยอะกจะยงเคม แมกบอกวาเคม ๆ นแหละ กนพรอมขาวอรอยนก

จงทำรสชาตนใหเพชกนตงแตเลกยนโต “มาตรฐานความเคม” ของเพชเลยเปลยนไป

ครนพอไปกนอาหารนอกบานกจะรสกวาจด ไมคนลน ตองเตมนำปลาเตมเกลอใหเคม

ครอบครวไฮ : มพอและแมเปนโรคความดนโลหตสง พอแมของไฮมคานยมเหมอนครอบครวไทยสวนใหญ คอเมอไฮยงเลก พอแมกอยากให

อวนจำมำ เพราะจะดนารกนาเอนด แมจนเขาโรงเรยนแลวพอแมกอยากใหไฮอวน เพราะดแขงแรง

สดใส มอะไรกพยายามซอใหกน จนไฮเปนโรคอวน นำหนกเกน ซงเปนการ “สรางนสยการกน

และทศนคตทไมถกตอง” ใหไฮตงแตเลก เมอโตขน ความคนเคยทสองกระจกเมอไหรกเหน

Fish Sauce

x

หนตวเองอวนแบบนมาตงแตเดก บวกกบนสยการกนแบบตามใจปาก ทำใหไฮไมไดรสกเดอดรอน

อะไรกบความอวนและคา BMI ทเกนมาตรฐาน

จะเหนไดวา ทงเพชและไฮตาง “ถกสราง” ไลฟสไตลใหไปเสรมกรรมพนธความดนโลหตสง ทมอยแลว จนเปนโรคขนมา

ยงเปนไลฟสไตลทฝงลก ปรบเปลยนไดยากเทาไหร เมออายมากขน ก ยงมความเสยง ในการเปน โรคความดนโลหตสงมากเทานน แลวคณละ ตอนนม “ไลฟสไตล” ไหนบาง ททำใหคณ กาวเขาใกลโรคความดนโลหตสง อยางไมรตว