1

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

1

(LGS)TÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

1

6. SINIFTÜRKÇE

Sözcükte Anlam

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ ÖLÇME DEĞERLENDİRME MERKEZİ

Sabahattin DÜLGER Ekrem KOZ Mehmet KÖYLÜ İl Milli Eğitim Müdürü İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı ÖDM Ekip Sorumlusu

Şule ATEŞ Branş Koordinatörü

Soru / Etkinlik YazarlarıHasan GÜLTEN Dilek AKGÜN Mehtap BAYRAKOĞLUCevher HACIOĞLU Harun ÖZDEMİR

Burcu UYSAL Tasarımcı

2

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

ETKİNLİK 1

A Ğ E Y Ü Z M E K İ

M A Ş A Y N A R A K

A R T K O A R N O S

Ç M K I Y D O L U T

A A A N G Ş Ç B Y A

L Ğ M K E M T İ G H

Ç A A B Ç Y U N R İ

A N L A M R I T A S

K U Ğ O İ T E L T A

Z S A R Ş A V A Y N

Eş anlam, zıt anlam ve eş sesli kelimelerle ilgili bulmaca hazırlanmıştır. Kelimeler gizlenirken sağdan sola,

soldan sağa, yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya şeklinde gizlenmiştir. Bulmacayı çözerken aşağıdaki

adımları takip ediniz.Bazı harflerin farklı kelimeler için ortak kullanılabileceğini göz önünde bulundurunuz.

I- “hediye, mana, öğüt, hayat, mazi, gaye” kelimelerinin eş anlamlarını bulmacada kırmızı renkli kalemle

işaretleyiniz.

II- “gelmek, hızlı, yüksek, uzak, gülmek, önce” kelimelerinin zıt anlamlılarını bulmacada sarı renkli kalemle

işaretleyiniz.

III- Ayrıca toplam altı farklı eş sesli kelime gizlenmiştir. Onları da bulup mavi renkli kalemle işaretleyiniz.

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

3

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

ETKİNLİK 2

güz

öneritavsiye

çeşit vazife

dil

.................

................. .................

.................

doğa

..................

..................

..................

......

......

......

hasret

uyarı

sulh

sonbahar

yüzy

ıl

yüre

k

yaş

soru

zam

an

bire

yasır

..................

..................

..................

..................

......

......

......

ırak

rüzg

âr

ikaz

esir

özle

m

Yukarıda eş anlamlı kelimelerle ilgili yapboz oluşturulmuştur. Yapbozun parçalarındaki eksik kelimeleri üzerlerindeki noktalı yerlere yazınız.

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

4

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

Sözcüklerin akla gelen ilk anlamına gerçek anlam, gerçek anlamın dışındaki kullanımlarına mecaz anlam denilmektedir. Bilim, sanat, meslek vb. alanlara ait kelimelere ise terim anlamlı kelime denir. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin gerçek, mecaz ya da terim anlamlı olduğunu karşılarındaki boşluğa yazınız.

Bugün Mudanya’da tatlı bir bahar yeli esiyordu denizden.

Ankara’nın boş arazilerine hububat ekimi yapılacak.

Tiyatro oyunundaki son sahne çok heyecanlıydı.

Coşku içerisinde yüksek perdeden türkü söylüyordu.

Türkçe öğretmenimiz bizden günlük tutmamızı istedi.

Öykünde kuru bir anlatımın var, diye eleştirdi.

Ben yüzmeyi bu gölün derin yerlerinde öğrendim.

O kadar biber arasından en acısı bana denk gelmiş.

Davranışıyla ne kadar ince bir insan olduğunu anladım.

Zeyniler, Uludağ’ın eteklerinde bir köydür.

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

ETKİNLİK 3

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

5

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

1.

CÜMLELER KELİMENİN ANLAMI

Kendisini kovalayan köpekleri köşeyi döndüğü an atlattı.

Kendini bir yandan bir yana çevirmek

Fotoğraflara bakınca o gün yaşadıklarına dönmüştü.

Söz konusu etmek, hatırlamak

Rengârenk çiçeklerle parklar ve bahçeler neşeli çocuklara döndü.

Bir şeyi andıracak duruma girmek, benzemek

Kapı zilinin çalmasıyla ara verdiği çalışmasına döndü.

Bırakılan bir konu veya işe başlamak

“dönmek” sözcüğünün karşıladığı anlam cümlelerin yanında verilmiştir.

Hangisinde sözcüğün kullanıldığı anlam yanlış verilmiştir?

A ) 1. B ) 2. C ) 3. D ) 4.

1.

2.

3.

4.

2. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerin anlam özellikleri hangisinde doğru olarak işaretlenmiştir?

1. Gölün kıyılarını yapraksız, bodur ağaçlar kuşatmıştı.2. Çok olgun bir insan olduğu tavırlarından belli oluyordu.3. Güreşçimiz köprü kurmayı iyi biliyor.4. İlk damlalardan sonra yağmur birden coştu.

A)

Gerçek Anlam Terim Anlam Mecaz Anlam

1 x

2 x

3 x

4 x

C)

Gerçek Anlam Terim Anlam Mecaz Anlam

1 x

2 x

3 x

4 x

B)

Gerçek Anlam Terim Anlam Mecaz Anlam

1 x

2 x

3 x

4 x

D)

Gerçek Anlam Terim Anlam Mecaz Anlam

1 x

2 x

3 x

4 xBU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

6

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

1 2 3 4 5 6 7

1. Günler geçtikçe ağaçlardaki yapraklar çoğalıyor.2. Su içmek vücut için çok yararlıdır.3. Yaşanmışlıkları zihnimizden çıkarıp atmak zordur. 4. Telefonu alıp koltuğa gömüldü. 5. Sarp kayalara tırmanırken gücünün azaldığını fark etti.6. Denizden gelen meltem esintisi yumuşacıktı. 7. Gün yine kararmış, herkes evine girmişti.

Bir bowling oyununda atış yapan oyuncu yukarıdaki cümlelerin başındaki numaralarla aynı numaralara sahip lobutları devirmiştir. Mecaz anlam içeren cümleleri bulduğumuzda devrilen lobutlara da ulaşmış oluruz.Buna göre, aşağıdakilerden hangisi lobutların son hâlini göstermiştir?

A)

3.

B)

C)

D)

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

7

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

4. Sitenin yönetim toplantısında iyice gerginleşen ortamı, yöneticinin beklenmedik çıkışı değiştirdi.

Yukarıdaki koyu yazılan kelimenin yerine hangisi getirilirse cümle taşıdığı anlamın karşıtı haline gelir?

A) esneyen B) gevşeyen C) rahatlayan D) yumuşayan

Öğretmen eş anlamlı kelimeleri anlatırken tahtaya yukarıdaki cümleleri yazmıştır. Bu cümlelerdeki eş anlamlı kelimelerin altını çizmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi altı çizili sözcüklerden herhangi birinin eş anlamlısı olarak kullanılamaz?

A) yanlış B) laf C) deneyim D) tartışma

* Sakın bir söz söyleme, yüzüme bakma sakın!

* Cahillerle gereksiz münakaşaya girmemelisin.

* Tecrübeyi biz bu hayatı yaşarken kazanırız.

* Yalan söylerken yüzün bile kızarmıyor senin.

5.

6.

Doktorlar kök hücre nakli

yapıyor artık.

Bu işin kökü nereye

dayanıyor?

Kök içeren denklemleri çözebiliyor

musun?

Türkçe dersinde kök konusunu

işledik.

Bir bilim, sanat, meslek dalıyla ya da bir konuyla ilgili özel ve belirli bir kavramı karşılayan sözcükler terim anlamlı sözcüklerdir, diyen öğretmenlerine yukarıdaki öğrencilerden hangisi “kök” sözcüğünü kullanarak yanlış örnek vermiştir?

A) Fatma B) Kerem C) Selma D) Melis

Fatma Melis Selma Kerem

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

8

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

Gemlik’te her yıl sonbaharda coşkuyla zeytin festivali yapılır.

Kadınlar çaylarını içerken ellerindeki işlerini de yapıyorlardı.

Yılanı gören at ürkünce üzerindeki adam yere düştü.

Güvendiği dağlara kar yağdı,

bu işten de kâr elde edemedi.

Aç tokun halinden anlamaz,

diye boşuna dememişler.

Epidemi ilanından sonra

sokaklardaki insan sayısı azaldı.

7, 8 ve 9. soruları eş anlam, zıt anlam ve eş seslilikle ilgili oluşturulmuş olan yapılandırılmış grid dairelerine göre cevaplayınız.

7. Grid daireleriyle ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yanlıştır?

A) Beşinci dairedeki anlam özelliği diğer dairelerde kullanılmamıştır.B) Üçüncü dairede bir kelime eş sesli olarak iki farklı anlamda kullanılmıştır.C) Birinci dairede altıncı daireden daha fazla eş anlamlı kelime kullanılmıştır.D) İkinci ve dördüncü dairelerde aynı anlam özelliği gösteren kelime kullanılmıştır.

8. Hangisinde ikinci dairedeki cümlede kullanılan kelimelerden herhangi birinin eş seslisikullanılmamıştır?

A) Köyün tam ortasından akan çay, yaz gelince tamamen kururdu.B) El değiştiren taç atışı bizim takıma avantaj sağladı.C) İçtiği ilacın etkisinden olacak gözlerini bir türlü açamıyordu.D) Yıllarca elin yanında çalıştığından bir iş kuramadı kendine.

9. Hangisinde "kâr" kelimesi üçüncü dairedeki anlamıyla kullanılmıştır?

A) Bizim çalışanlara iyi söz kâr etmez, hep yüksek perdeden konuşacaksın.B) Yarı fiyatına sattığı maldan bile kazandığına göre çok fazla kâr payı koyuyor.C) Ne dediysek kâr etmedi, taşınma fikrinden vazgeçmiyor bir türlü.D) Bu işler her babayiğidin kârı değil, hele onun hiç değil.

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

9

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

CEVAP ANAHTARIEtkinlik 1

Etkinlik 2

Etkinlik 3

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

1 2 3 4 5 6 7 8 9

A C B D A D B C B

A Ğ E Y Ü Z M E K İ

M A Ş A Y N A R A K

A R T K O A R N O S

Ç M K I Y D O L U T

A A A N G Ş Ç B Y A

L Ğ M K E M T İ G H

Ç A A B Ç Y U N R İ

A N L A M R I T A S

K U Ğ O İ T E L T A

Z S A R Ş A V A Y N

1. Bugün Mudanya’da tatlı bir bahar yeli esiyordu denizden. ( mecaz )2. Coşku içerisinde yüksek perdeden türkü söylüyordu. ( terim ) 3. Ben yüzmeyi bu gölün derin yerlerinde öğrendim. ( gerçek )4. Ankara’nın boş arazilerine hububat ekimi yapılacak. ( gerçek )5. Türkçe öğretmenimiz bizden günlük tutmamızı istedi. ( terim )6. Davranışıyla ne kadar ince bir insan olduğunu anladım. ( mecaz )7. O kadar biber arasından en acısı bana denk gelmiş. ( gerçek )8. Tiyatro oyunundaki son sahne çok heyecanlıydı. ( terim )9. Öykünde kuru bir anlatımın var, diye eleştirdi. ( mecaz )10. Zeyniler, Uludağ’ın eteklerinde bir köydür. ( gerçek )

güz

öneritavsiye

çeşit vazife

dillisan

tür görevdoğatabiat

uzak

tutsak

hasret

yel

uyarı

sulhbarış

yüzy

ıl

yüre

k

yaş

soru

sual

zam

an

bire

yasır

fert

kalp

ısla

kvakit

ırak

rüzg

âr

ikaz

esir

özle

m