tÜrkÇe sınıf-1 hayat bİlgİsİ sınıf-1...öztürk, harun bircan tat, sultan tat, gül nihal...

26 Kasım 2020 Perşembe

Merhaba Sevgili Öğrenciler,

Yeni bir ses tanıma zamanı. ‘’m’’ sesini tanıyalım. ‘’Mama, Mehmet, merdane, merdiven’’ adında m sesi olan varlıklara örnekler verdik. Peki siz

hangi örnekleri verebilirsiniz? Şimdi de büyük ve küçük ‘’m’’ harfleriniz yazımını öğrenelim. Örnek çalışmayı dikkatlice yaparak öğrenebilirsiniz. Hepinize kolay gelsin, iyi dersler.

KONU

TÜRKÇE Sınıf-1M Harfini ÖğreniYoruz

Ders TÜRKÇE

Sınıf 1 Konu M harfini öğreniyoruz

Yayın Tarihi 26.11.2020


Yeni bir ses tanıma zamanı. ‘’m’’ sesini tanıyalım. ‘’Mama, Mehmet, merdane, merdiven’’ adında m sesi olan varlıklara örnekler verdik. Peki siz hangi örnekleri verebilirsiniz? Şimdi de büyük ve küçük ‘’m’’ harfleriniz yazımını öğrenelim. Örnek çalışmayı dikkatlice yaparak öğrenebilirsiniz. Hepinize kolay gelsin, iyi dersler.

Ders TÜRKÇE

Sınıf 1 Konu M harfini öğreniyoruz



Yeni bir ses tanıma zamanı. ‘’m’’ sesini tanıyalım. ‘’Mama, Mehmet, merdane, merdiven’’ adında m sesi olan varlıklara örnekler verdik. Peki siz hangi örnekleri verebilirsiniz? Şimdi de büyük ve küçük ‘’m’’ harfleriniz yazımını öğrenelim. Örnek çalışmayı dikkatlice yaparak öğrenebilirsiniz. Hepinize kolay gelsin, iyi dersler.

KAZANIM: okulda iletişim kurarken nezaket kurallarına uyar.

ÖZET insanlarla doğru iletişim kurarken çeşitli ifadeler kullanırız. Bunlar aynı zamanda bizim karşımızdaki insana olan saygımızın ifadesidir. Bu ifadelere nezaket ifadeleri deriz. Örneğin:

Sabah uyandığımızda “Günaydın.” deriz.

Bir arkadaşımız hastalandığında ona “Geçmiş olsun.” deriz.

okuldan eve dönerken arkadaşlarımıza “Hoşça kalın.” deriz.

Bize yardım eden birine “Teşekkür ederim.” deriz

Bu ifadeler, olaylar karşında kullanacağımız ifadelerdir. Büyürken yeni bilgiler öğreniriz. Bu bilgiler hayatımıza yön verir. nazik biri olarak büyümek önemlidir. olumsuz ya da olumlu yaşanan olaylar karşında söyleyeceğimiz ifadeler çok değerlidir.

k nazik olmak çok önemli biliyorum.

k olaylar karşısında

kullandığımız ifadeler çok önemlidir.

k arkadaşlarımla iletişim kurarken dikkatli olmalı doğru cümleler seçmeliyim.

k okulda öğretmenler odasına girerken kapıyı tıklatmam gerektiğini biliyorum.

k Sınıfa girerken kapıyı tıklatmam gerektiğini biliyorum.

k Müdür odasına girerken kapıyı tıklatmam gerektiğini biliyorum.

k nazik biri olursam problemlerimi çözmem kolaylaşacaktır.

Büyürken sahip olabilecekleri yeni bilgiler, bizim yeni davranışlarda bulunmamızı

sağlar. Mesela daha önce okuma

yazmayı

bilmiyordunuz. artık bazı harfleri okuyup yazabiliyorsunuz. okula başladığınızda yeni arkadaşlarınız oldu ve onlarla yeni oyunlar öğrendiniz. Bir ağaç gibi büyüdünüz ve hayat ağacınız oldu. Bu hayat ağacının güzel olması için nezaket ifadelerini de (lütfen, teşekkür ederim, rica ederim, hoşça kal, geçmiş olsun gibi) kullanmak önemlidir. Her bir dalına kullandığımız nezaket ifadelerini asarız. Diğer insanlarla iletişim kurarken bu ifadeleri kullanmalıyız. Böylece daha uzun süreli ve daha sağlıklı iletişim kurabilir.

NOT: Açıklamalar veli tarafından okunmalı. Görseller çocuk ile birlikte değerlendirilmelidir.

KONU

HAYAT BİLGİSİ Sınıf-1naziK oLuYoruz

SORULAR1. nazik davrandığın

durumlara örnek verebilir misin?

2. aşağıdaki görsellerde hangi nezaket ifadelerini söyleriz?

3. arkadaşlarınla sorun yaşadığında nasıl davranıyorsun?

4. Güzel kelimeler nelerdir? Örnek verir misin?

5. Senin hayat ağacında hangi nezaket ifadeleri var?

'M' sesini yazalım

'm' sesini yazalım

ID:1592927044 ID:1122884123 ID:1258239454

ID:1592927044 ID:1122884123 ID:1258239454

s2 İlkokul EĞİTİME DESTEK26 Kasım 2020 Perşembe

TÜRKÇE Sınıf-2Noktalama İşaretlerİ 2KONU

HAYAT BİLGİSİ Sınıf-2evdekİ Görev ve SorumluluklarımızKONU

Katkıda bulunan yönetici ve öğretmenler

Merhaba Sevgili Öğrenciler,Bu dersimizde evdeki sorumluluklarımızdan bahsede-

ceğiz. evimizde, günlük yapılması gereken işler vardır. Bu işlerin çoğu, büyüklerimiz tarafından yapılır. ama bizim de sorumluluk alabileceğimiz işler vardır. odamızı, çalış-ma masamızı, oyuncaklarımızı toplayabiliriz. Giysilerimizi katlayabiliriz. Sofrayı hazırlamada ve toplamada yardımcı olabiliriz. temizlik yapılırken toz alabiliriz. alışverişte po-şetleri taşımaya yardımcı olabiliriz. Böylece büyüklerimizin yükünü hafifletmiş oluruz. tek başına yapılırken zor olan işleri hep birlikteyken kolayca yapabiliriz. Sorumlulukları-mızı yerine getirmek hem büyüklerimizin yükünü hafifletir hem de bizi iyi hissettirir.

Etkinlik 2: Cümlelerde hangi noktalama işaretleri vardır? Bulduğunuz noktalama işaretlerini tabloda işaretleyin.

Aşağıdaki tabloda verilen görev ve sorumlulukların kim veya kimler tarafından yapıldığını işaretleyelim.

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri yine aşağıda verilen kelimelerden uygun olanları seçerek tamamlayınız.

Sorumluluklarını - ders - görevi - annemizin - zamanında 1. ailede herkesin bir ………………………. vardır.2. Çocukların öncelikli görevi ………………………… çalışmaktır.3. ev işlerine yardımcı olarak ……………………. yükünü hafifletmeliyiz.4. ailemizdeki görevlerimizi ………………………. yerine getirmeliyiz.5. ailedeki düzenin korunması için herkesin ………………………. yerine

getirmesi gerekir.

Ders HAYAT BİLGİSİ

Sınıf 2. SINIF Konu /Kazanım Evdeki Görev ve Sorumluluklarımız /

H.B.2.2.4. Evde üzerine düşen sorumlulukları fark eder.


Merhaba Sevgili Öğrenciler, Bu dersimizde evdeki sorumluluklarımızdan bahsedeceğiz. Evimizde, günlük yapılması gereken işler vardır. Bu işlerin çoğu, büyüklerimiz tarafından yapılır. Ama bizim de sorumluluk alabileceğimiz işler vardır. Odamızı, çalışma masamızı, oyuncaklarımızı toplayabiliriz. Giysilerimizi katlayabiliriz. Sofrayı hazırlamada ve toplamada yardımcı olabiliriz. Temizlik yapılırken toz alabiliriz. Alışverişte poşetleri taşımaya yardımcı olabiliriz. Böylece büyüklerimizin yükünü hafifletmiş oluruz. Tek başına yapılırken zor olan işleri hep birlikteyken kolayca yapabiliriz. Sorumluluklarımızı yerine getirmek hem büyüklerimizin yükünü hafifletir hem de bizi iyi hissettirir.

Aşağıdaki tabloda verilen görev ve sorumlulukların kim veya kimler tarafından yapıldığını işaretleyelim.

Oyuncakları Toplama

Ütü Yapma

Bulaşık Yıkama

Toz Alma

Sofra Kurma,

Toplama

Bozulan Eşyaları Tamir Eme

Annem

Babam

Ben

Kardeşim

Noktalama işaretleri, metnin daha iyi anlaşılmasını ve daha kolay okunmasını sağlar. Daha önceden nokta, virgül, ünlem işareti, soru işareti, kesme işareti, kısa çizgi hakkında bilgiler öğrenmiştik. Bu dersimizde öğrendiğimiz bu noktalama işaretlerini daha iyi kavrayabilmek için etkinlikler yapacağız.

Etkinlik 1: Noktalama işaretleri ile ilgili bulmaca çözelim.

Not: Bulmaca etkinliği ile ilgili şablon, soru ve cevaplar ekte gönderilecektir.

Noktalama İşaretleri 2 cüMLELEr Nokta Virgülünlem İşareti

Soru İşareti

Kesme İşareti

Kısa çizgi

murat’ın 7. sorusu doğru mu?

* * *

atatürk, kurtuluş Savaşı’nı başlatmak için Samsun’a gitti.

* * * *

eyvah, doluya yakalandık! * *

dr. Hakan Bey eda’yı muayene edecek mi?

* * *

Yaşasın, resim yarışmasında okulumuzda ben 1. oldum!

* * * *

türkiye’nin başkenti neresidir?

* *

derin, merve, öykü ve ayça’nın evleri aynı mahallededir.

* * *

Yaşasın, elifler yarın bize gelecek!

* *

Hülya’nın annesi, babası ve kardeşi sinemaya gidecek mi?

* * *

İpek coşkun:milli eğitim Bakanlığı trt eBa

Genel koordinatörüSongül Koçer:eBa tv koordinatörüEmre Özel:temel eğitim Genel müdürlüğü

(İlkokul) koordinatörüGülşah Bingöl:temel eğitim Genel müdürlüğü

(ortaokul) koordinatörüHüseyin Şentürk:mesleki ve teknik eğitim Genel

müdürlüğü (mtal)Mustafa Yılmaz: din öğretimi

Genel müdürlüğüİnceleme Komisyonuİnceleme Komisyonu

Koordinatörü: Gönül karaarslanSosyal Bilgiler: oktay keleşTürkçe: mehmet erkalMatematik: ramazan YükselFen Bilimleri: Berkan Başakİngilizce: edibe YılmazTemel Eğitim (İlkokul)Hülya Gergin, mensur Coşkun,

Yusuf eğil, Feridun depe, mehmet öztürk, Harun Bircan tat, Sultan tat, Gül Nihal Nayam, aytunç erbaş, Funda köksoy, ela öztürk erdoğan, kübra Bodur tur, Gülay metli, Seda karageyik Yıldırım, Seyhan kara, Fatma ergür, Safiye Bölükbaşı, Nesrin özbaba uluğ, Sibel demir, Ümmü şekerci, adem özcan

OrtaokulSosyal Bilgiler: Banu eren, Fatma

şimşek, Hakan Bodukçu, Nuh turan, Serpi Yücesan, Hazel mercan, Songül akkoç, onur ertem

Türkçe: Handan İlhan, Sezgi dalioğlu, ıtır didem Çelik, ahmet Cem kızılkaya, alparslan demirbilek, Buket demirel

Matematik: mustafa ardıç, Seda kasap, Feyza Gedik, Fatma Nur akar, esra atmaca, Sadettin Fidan, Serkan özmen

Fen Bilimleri: Hamiyet tuncel, erhan kuşaksız, ergün erken, Cansu Selçuk, uğur özbay, Fazilet Seçil Gök

İngilizce (Ortaokul): İlknur Üşümez, İlkay Seven, ayşe Hande Günaydın, Pelin Bölükbaşı, ayşe

zambakİngilizce (İlkokul): davut atış,

ahmet Güder, m. Burçin özkanGörsel Tasarım EkibiBerat Yurtalan, aynur kızılkaya,

emel doğanay Balkı, merve acarLise:Ercan Alpay eBa tv lise Genel

koordinatörüYasin Elçi eBa tv lise

koordinatörüÖmer Sarıca eBa tv lise

koordinatörüLeyla Mertoğlu eBa tv lise İçerik

koordinatörüUlaş Şeker eBa tv lise teknik

koordinatörüBiyoloji: Betül Gök, özlem aksu Matematik: Gökçe özer, uğur

karasu, zühre şahbazoğlu Tarih: Yalçın efe, aysel eroğlu,

Neşe mehder, ahmet durmazFizik: Gülay doğan, ömer ılıcan,

Cebrail koç, ayşe asude uralFelsefe: Serap demircioğlu, Gül

Gürcoğrafya: Fulya aksoy, Güler

şahin, Belgüzar Parlak, Ferit özdemir

Türk Dili ve Edebiyatı: Yasemin demircioğlu, Gül öcal, kübra Yalçıner

İngilizce: zehra tamer, Başak akad, esra kandilci, defne kılıç

Kimya: Fatma zerrin Görgün, İlyas Sarı

Mesleki Teknik ve EğitimNevin Bulut efe, Selda demirci,

İbrahim tekin, aysun Sarıçiçek, mehmet Halaçlı, özlem tepekıran, Setenay Yılmaz, Handan özdemir karakuş, Cevdet ırmak, ayşe acaroğlu, tolga Berberoğlu, muhammet kırkayak, aydın Çetin, Yeşim Söyliyen, recep şahin

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Hacı onay, ayhan aydın,

Havvanur Bozkurt, abdükadir koçak, Necla Çakmak, ethem özarslan, Nuriye aslan, erol Çam, ubeydullah taş ahmet şentürk, Nihat morgül, Sinan özyurt, Sümeyye kırman, elif emine dirlik, dilek türk Soydaş, mihrican odabaşı

s3İlkokul 26 Kasım 2020 Perşembe EĞİTİME DESTEK

FEN BİLİMLERİ Sınıf-3MADDEYİ TANIYALIM / MADDENİN ÖZELLİKLERİKONU

HAYAT BİLGİSİ Sınıf-3EvİMİZİN buLuNDuğu YERİN KRoKİsİNİ çİZELİMKONU

Merhaba sevgili çocuklar,

Krokinin, bir yeri tarif ederken ya da bir yeri bulmaya çalışırken işimizi ne kadar da kolaylaştır-dığını öğrenmiştik. Kroki çizerken nelere dikkat etmemiz gerektiğini de artık çok iyi biliyoruz. Aşağıda seda’nın evinin yerini gösteren kroki var. Krokiyi inceleyelim.

MADDEYİ TANIYALIM/MADDENİN ÖZELLİKLERİ

Öncelikle maddenin ne anla-ma geldiğini öğrenelim. Canlı ve cansız boşlukta yer kaplayan tüm varlıklara madde denir.

, İnsanlar, bitkiler, hayvanlar…, Taş, su, hava, kitap, defter,

kalem, Güneş, Dünya, Ay ve yıldzların hepsi birer maddedir.

biz bu maddeleri birbirinden nasıl ayırt ederiz?

Maddelerin kendine has özellikleri vardır. Maddeleri duyu organlarımızla algılamamızı sağlayan bu özelliklere maddeyi niteleyen özellikler denir.

Merhaba Sevgili Çocuklar,bugün sizlerle maddeyi ve maddeyi niteleyen özellikleri öğreneceğiz.

Cam, porselen gibi sert maddelerin esneklik özelliği yoktur. Herhangi bir etki so-nucu kırılabilir. böyle mad-deler kırılgan maddelerdir.

• Görme duyu organımız göz, işitme duyu organımız kulak ve dokunma duyu or-ganımız derimiz ile kırılgan-lık özelliğini anlayabiliriz.

• bir cam bardak kırıldı-ğında sesini duyar ve kırıl-ganlık özelliğini algılarız, aynı bardağı gördüğümüz-de de kırılganlık özelliğinin olduğunu fark eder dikkatli oluruz. Yine aynı bardağa gözümüz kapalı dokunarak

kırılgan olduğunu hissede-biliriz.

• Kırılgan maddelerin kırılganlık özellikleri aynı olmayabilir. bazılarına az bir kuvvet uygulandığında çabucak kırılabilirken ba-zılarının kırılması için fazla kuvvet gerekebilir.

• Mesela elmas cam gibi görünür ama çok sert ve dayanıklıdır. biz onu elimiz-le ya da küçük bir darbe ile kıramayız.

• Cam gibi maddelere ise elmasa göre daha az kuvvet uyguladığımızda kırılabilir.

Şimdi de krokimizin kahramanı seda ile tanışalım ve

yolculuğunda seda’ya eşlik edelim. seda’nın

söylediklerini dikkatlice okuyalım. seda’nın izlediği yolu kroki

üzerinde gösterelim.

Aşağıdaki paragrafı okuyalım, krokiden yararlana-rak boşlukları uygun sözcüklerle tamamlayalım.

seda, o gün kendisini iyi hissetmiyordu. Annesi, onu sağlık ocağına götürmeye karar verdi. Evden çık-tılar, sağlık ocağına doğru yürümeye başladılar. seda ve annesi, ………………….’tan karşıya geçtiler ve sağlık ocağına ulaştılar. seda’yı muayene eden doktor ilaç kullanması gerektiğini söyleyerek ona reçete yaz-dı. Annesi ve seda, sağlık ocağının karşısındaki ecza-neye gitmek için …………………….’nden karşıya geç-ti. Eczaneden ilacı aldıktan sonra fırından taze ekmek alarak eve dönmeye karar verdiler. sağlık sokak’tan tekrar karşıya geçtiler. Önce ……………………..’nın daha sonra da ……………………………’nın önünden yürüyerek geçtiler. Mutlu sokak’tan karşıya geçerek fırından alışverişlerini yaptılar. okulun bulunduğu yönden yürümek için tekrar Atatürk Caddesi’nden karşıya geçtiler. bu arada evlerinin yanında bulunan ……………………….ye uğrayarak seda’nın çok istedi-ği boya kalemlerini de aldılar.(Cevaplar: Sağlık Sokak, Atatürk Caddesi, Çınar Apartmanı, Saadet Apartmanı, kırtasiye)


Sınıf 3 Konu HB.3.2.3. Evinin bulunduğu yerin krokisini çizer.

Yayın Tarihi 26 KASIM 2020


Krokinin, bir yeri tarif ederken ya da bir yeri bulmaya çalışırken işimizi ne kadar da kolaylaştırdığını öğrenmiştik. Kroki çizerken nelere dikkat etmemiz gerektiğini de artık çok iyi biliyoruz. Aşağıda Seda’nın evinin yerini gösteren kroki var. Krokiyi inceleyelim.

Şimdi de krokimizin kahramanı Seda ile tanışalım ve yolculuğunda Seda’ya eşlik edelim. Seda’nın söylediklerini dikkatlice okuyalım. Seda’nın izlediği yolu kroki üzerinde gösterelim.

Aşağıdaki paragrafı okuyalım, krokiden yararlanarak boşlukları uygun sözcüklerle tamamlayalım.

Seda, o gün kendisini iyi hissetmiyordu. Annesi, onu sağlık ocağına götürmeye karar verdi. Evden çıktılar, sağlık ocağına doğru yürümeye başladılar. Seda ve annesi, ………………….’tan karşıya geçtiler ve sağlık ocağına ulaştılar. Seda’yı muayene eden doktor ilaç kullanması gerektiğini söyleyerek ona reçete yazdı. Annesi ve Seda, sağlık ocağının karşısındaki eczaneye gitmek için …………………….’nden karşıya geçti. Eczaneden ilacı aldıktan sonra fırından taze ekmek alarak eve dönmeye karar verdiler. Sağlık Sokak’tan tekrar karşıya geçtiler. Önce ……………………..’nın daha sonra da ……………………………’nın önünden yürüyerek geçtiler. Mutlu Sokak’tan karşıya geçerek fırından alışverişlerini yaptılar. Okulun bulunduğu yönden yürümek için tekrar Atatürk Caddesi’nden karşıya geçtiler. Bu arada evlerinin yanında bulunan ……………………….ye uğrayarak Seda’nın çok istediği boya kalemlerini de aldılar.

(Cevaplar: Sağlık Sokak, Atatürk Caddesi, Çınar Apartmanı, Saadet Apartmanı, kırtasiye)

Merhaba, benim adım Seda. 9 yaşındayım ve üçüncü sınıfa gidiyorum. Bu yıl ailem, okula kendi başıma gidip dönmeme izin veriyor. Bu sabah karton almak için ilk olarak kırtasiyeye oradan da okula gittim. Okuldan

çıktıktan sonra da hemen ve döndüm.


Sınıf 3 Konu HB.3.2.3. Evinin bulunduğu yerin krokisini çizer.

Yayın Tarihi 26 KASIM 2020


Krokinin, bir yeri tarif ederken ya da bir yeri bulmaya çalışırken işimizi ne kadar da kolaylaştırdığını öğrenmiştik. Kroki çizerken nelere dikkat etmemiz gerektiğini de artık çok iyi biliyoruz. Aşağıda Seda’nın evinin yerini gösteren kroki var. Krokiyi inceleyelim.

Şimdi de krokimizin kahramanı Seda ile tanışalım ve yolculuğunda Seda’ya eşlik edelim. Seda’nın söylediklerini dikkatlice okuyalım. Seda’nın izlediği yolu kroki üzerinde gösterelim.

Aşağıdaki paragrafı okuyalım, krokiden yararlanarak boşlukları uygun sözcüklerle tamamlayalım.

Seda, o gün kendisini iyi hissetmiyordu. Annesi, onu sağlık ocağına götürmeye karar verdi. Evden çıktılar, sağlık ocağına doğru yürümeye başladılar. Seda ve annesi, ………………….’tan karşıya geçtiler ve sağlık ocağına ulaştılar. Seda’yı muayene eden doktor ilaç kullanması gerektiğini söyleyerek ona reçete yazdı. Annesi ve Seda, sağlık ocağının karşısındaki eczaneye gitmek için …………………….’nden karşıya geçti. Eczaneden ilacı aldıktan sonra fırından taze ekmek alarak eve dönmeye karar verdiler. Sağlık Sokak’tan tekrar karşıya geçtiler. Önce ……………………..’nın daha sonra da ……………………………’nın önünden yürüyerek geçtiler. Mutlu Sokak’tan karşıya geçerek fırından alışverişlerini yaptılar. Okulun bulunduğu yönden yürümek için tekrar Atatürk Caddesi’nden karşıya geçtiler. Bu arada evlerinin yanında bulunan ……………………….ye uğrayarak Seda’nın çok istediği boya kalemlerini de aldılar.

(Cevaplar: Sağlık Sokak, Atatürk Caddesi, Çınar Apartmanı, Saadet Apartmanı, kırtasiye)

Merhaba, benim adım Seda. 9 yaşındayım ve üçüncü sınıfa gidiyorum. Bu yıl ailem, okula kendi başıma gidip dönmeme izin veriyor. Bu sabah karton almak için ilk olarak kırtasiyeye oradan da okula gittim. Okuldan

çıktıktan sonra da hemen ve döndüm.

MA

DD

EYİ N

İTEL

EYEN

ÖZE

LLİK

LER Renkler

Kırılganlık

Koku

Pürüzlülük/Pürüzsüzlük

Tat

sertlik/Yumuşaklık

Esneklik

Göz

Göz,Deri,Kulak

burun

Deri

Dil

Deri

Deri

DU

YU

OR

GA

NLA

RI

KIRILGANLIKRenk, görme duyu organımız göz ile ayırt edebile-

ceğimiz maddeyi niteleyen özelliklerdendir. Zeytinin yeşil renk mi siyah renk mi olduğunu,

boya kalemlerinin renklerini gözümüzle algılar, bir-birinden ayırt ederiz.

bazı maddeleri ise kokusundan ayırt edebiliriz. çürük elma, mercimek çorbası, sirke, parfüm, kolonya ...

RENK

KOKU

Merhaba, benim adım seda. 9 yaşında-yım ve üçüncü sınıfa gidiyorum. bu yıl

ailem, okula kendi başıma gidip dönme-me izin veriyor. bu sabah karton almak

için ilk olarak kırtasiyeye oradan da okula gittim. okuldan çıktıktan sonra

hemen eve döndüm.

Fun Time (Chart Game)

Haydi eğlenceli bir oyun tasarlayalım. Üzerine fiillerin olduğu resimleri yuvarlak kestiğiniz bir grafiğe yapıştırın. İğne ile ortasına sabitlediğiniz oku çevirelim ve arkadaşlarımıza fiilin

anlamını soralım.

PRACTICE TIME

Haydi çocuklar şimdi sizlerle aşağıdaki etkinliğimizi birlikte yapalım.

Görseldeki hayvanların

yeteneklerine göre “can” veya “can’t” kullanarak örnekteki gibi cümle yapalım.

Example: A bird can fly but it can’t climb a tree.

s4 EĞİTİME DESTEK26 Kasım 2020 Perşembe

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ Sınıf- 4KONU

KONU “CARTOON CHARACTERS’’ (ÇİZGİ FİLM KARAKTERLERİ)

İNGİLİzcE Sınıf- 4İlkokul

SUBHÂNEKE DUASI VE ANLAMI


NE ÖĞRENEcEĞİz

Bu dersimizde İngilizce fiilleri, yeteneklerimizden bahsederken kullandığımız “can/can’t” yapılarını ve ismin iyelik halini “ possessive ‘s “ yapılarını öğreneceğiz.

WORDS (KELİMELER)

Play the piano: Piyano çalmakPlay the guitar: Gitar çalmakSing a song: Şarkı söylemekDo puzzles: Yapboz yapmakRide a horse: Ata binmekRide a bike: Bisiklete binmekcatch the ball: Topu yakalamakcarry: Taşımak climb: TırmanmakFly a kite: Uçurtma uçurmakTake photograph: Fotoğraf

çekmekFly: UçmakSwim: YüzmekDive: DalmakPaint: BoyamakDance: Dans etmekPlay tennis: Tenis oynamak Play football: Futbol oynamak

Abilities (Yetenekler)

Yapabildiklerimizden bahsederken “can”, yapamadıklarımızdan

bahsederken “can’t” yapısını kullanırız.

I can play the flute.(Flüt çalabilirim.)Ali can ride a horse. (Ali ata binebilir.) My father can drive a car. (Babam araba sürebilir.) My mother can cook. (Annem yemek pişirebilir.)I can’t dive. (Ben dalamam.)

He can’t sing a song. (O şarkı söyleyemez.) She can’t play the piano. (O piyano çalamaz.)My brother can’t fly. (Erkek kardeşim uçamaz.) **Başka birine yetenekleri ile

ilgili soru sorarken soruya ‘CAN’ ile başlarız.

can you ride a bike? (Bisiklet sürebilir misin?)

Yes, I can. (Evet, yapabilirim.)can you ride a horse? (Ata binebilir misin?)No, I can’t. (Hayır, yapamam.) can Spiderman climb? (Spiderman tırmanabilir mi?)Yes, he can. (Evet, o yapabilir.)can Superdog fly? (Superdog uçabilir mi?)No, it can’t. (Hayır, o yapamaz.)

**Başka birine yetenekleri ile ilgili soru sorarken soruya ‘CAN’ ile başlarız.

Can you ride a bike? (Bisiklet sürebilir misin?) Yes, I can. (Evet, yapabilirim.)

Can you ride a horse? (Ata binebilir misin?) No¸I can’t. (Hayır, yapamam.)

Can Spiderman climb? (Spiderman tırmanabilir mi?) Yes¸he can . (Evet, o yapabilir.)

Can Superdog fly? (Superdog uçabilir mi?) No¸it can’t. (Hayır, o yapamaz.)

PRACTICE TIME

Haydi çocuklar şimdi sizlerle aşağıdaki etkinliğimizi birlikte yapalım.

Görseldeki hayvanların yeteneklerine göre “can” veya “can’t” kullanarak örnekteki gibi cümle yapalım.

Example: A bird can fly but it can’t climb a tree.

Fun Time ( Chart Game)

Haydi eğlenceli bir oyun tasarlayalım. Üzerine fiillerin olduğu resimleri yuvarlak kestiğiniz bir grafiğe yapıştırın. İğne ile ortasına sabitlediğiniz oku çevirelim ve arkadaşlarımıza fiilin anlamını soralım.

Ders DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

Sınıf 4 Konu SUBHÂNEKE DUASI VE ANLAMI

Yayın Tarihi 26 Kasım 2020 Perşembe

Sevgili Öğrenciler;

2020-2021 Eğitim Öğretim yılı güz dönemi 4. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi sekizinci bölümün içeriğinde;

a. Dua Nedir? b. Subhâneke duasının anlamını c. Ünite Tekrarı d. Ünite Değerlendirme Soruları

• İnsanın bütün samimiyetiyle Yüce Allah’a yönelmesi, isteklerini O’na iletmesi, O’ndan yardım dilemesi ve O’na güvenmesidir.

• Sübhâneke duası, Hz. Peygamberin öğrettiği dualardandır.

• Sübhâneke duasıyla Allah’ın yüceliği ifade edilir.

• Çocuklara da ilk öğretilen dualardandır.

• Tekbir ile namaza başladıktan sonra ilk olarak bu dua okunur ve her namazda Allah’ın yüceliği övülür.

• Cenaze namazlarında okunur.

Dua Nedir?

ÜNİTE TEKRARI

«GÜNLÜK HAYATTAKİ DİNÎ İFADELER»













Dua Nedir?

ÜNİTE TEKRARI


DuA NEDİR?

ÜNİTE TEKRARI «GÜNLÜK HAYATTAKİ DİNÎ İFADELER»

ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORuLARI

Sevgili Öğrenciler;2020-2021 Eğitim

Öğretim yılı güz dönemi 4. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi sekizinci bölümün içeriğinde;

a. Dua Nedir? b. Subhâneke duasının

anlamınıc. Ünite Tekrarı d. Ünite Değerlendirme

Soruları

k İnsanın bütün samimiyetiyle Yüce Allah’a yönelmesi, isteklerini O’na iletmesi, O’ndan yardım dilemesi ve O’na güvenmesidir.

k Sübhâneke duası, Hz. Peygamberin öğrettiği dualardandır.

k Sübhâneke duasıyla Allah’ın yüceliği ifade edilir.

k Çocuklara da ilk öğretilen dualardandır.

k Tekbir ile namaza başladıktan sonra ilk olarak bu dua okunur ve her namazda Allah’ın yüceliği övülür.

k Cenaze namazlarında okunur.













Dua Nedir?

ÜNİTE TEKRARI


Ünite: Günlük Hayattaki Dini İfadelerKonu: Dilek ve dualarda geçen dini ifadeler

(Ünite Tekrarı)

Soru 1. “Selamün Aleyküm’’ sözünün anlamı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Allah rahmet eylesin B) Allah işinizi rast getirsin C) Barış ve güven üzerinize olsun

D) Allah bereket versin

Soru 2. Allah’ın (c.c.) güzel söz ve davranışlarımıza verdiği karşılığa ………. denir.

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdaki kavramlardan hangisi gelmelidir?

A) Besmele B) Sevap C) Günah D) Helal

Soru 3. Aşağıdakilerden hangisi günlük konuşmalarımızda kullandığımız selamlaşma ifadelerinden birisi değildir?

A) Selamün Aleyküm B) Hayırlı sabahlar C) Maşallah D Merhaba

Soru 4. Müslümanların Hz. Muhammed’e (s.a.v.) olan sevgilerini ve saygılarını göstermek için kullandıkları dua ifadelerine ne denir?

A) İnşallah B) Tekbir C) Besmele D) SalavatSoru 5. Aşağıdakilerden hangisi Allah’a

(c.c.) şükür ifadelerinden biri değildir?A) Hamdolsun B) Salavat C) Elhamdülillah D) Allah’ım sana şükürler

olsun

Not: Soru, etkinlikler ve daha fazlası için; http://dogm.eba.gov.tr/panel/Default.aspx adresini ziyaret ediniz.

Ünite: Günlük Hayattaki Dini İfadeler Konu: Dilek ve dualarda geçen dini ifadeler( Ünite Tekrarı)

Soru 1. “Selamün Aleyküm’’ sözünün anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A) Allah rahmet eylesin. B) Allah işinizi rast getirsin

C) Barış ve güven üzerinize olsun D) Allah bereket versin

Soru 2. Allah’ın (c.c.) güzel söz ve davranışlarımıza verdiği karşılığa ………. denir. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdaki kavramlardan hangisi gelmelidir? A) Besmele B) Sevap C) Sevap D) Sevap

Soru 3. Aşağıdakilerden hangisi günlük konuşmalarımızda kullandığımız selamlaşma ifadelerinden birisi değildir? A) Selamün Aleyküm B) Hayırlı sabahlar C) Maşallah D) Merhaba

Ünite Değerlendirme Soruları

Dilek ve Dualarımızda Geçen Dini İfadeler

≜ Kitaplıktaki en fazla kitap hangi türdedir?Hikaye

≜ Kitaplıkta en az kitap hangi türlerdedir?Şiir, makale

≜ Şiir ve anı türündeki kitap sayılarının toplamı kaçtır?

15

Türkçe Sınıf-5s5Ortaokul EĞİTİME DESTEK 26 Kasım 2020 Perşembe

Grafİk,Tablo ve ÇİzelGe YorumlamaKONU

Din Kültürü ve AhlAK BilgiSi Sınıf-5ramazan ve oruÇla İlGİlİ kavramlarKONU

Ders Türkçe

Sınıf 5 Konu Grafik, Tablo ve Çizelge Yorumlama


Merhaba Sevgili Öğrenciler, Bugünkü dersimizde ‘‘Grafik, Tablo ve Çizelge Yorumlama’’ konusunu aşağıdaki yönleriyle ayrıntılı bir biçimde inceleyeceğiz:

Ders Türkçe




Ders Türkçe




Ders Türkçe




Ders Türkçe




CEVAP: A

HAZIRLAYAN : HANDAN İLHAN

CEVAP: A


CEVAP: A


Merhaba Sevgili Öğrenciler, bugünkü dersimizde

‘‘Grafik, Tablo ve Çizelge Yorumlama’’ konusunu aşağıdaki yönleriyle ayrıntılı bir biçimde

inceleyeceğiz:

CevAP: A

ramazan ayını en güzel biçimde değerlendirmek isteyen bir müslümanın bilmesi gereken bazı kavramlar vardır. bu kavramların başlıcaları sahur, imsak, iftar, teravih ve fitredir.

oruç tutmak isteyenler gecenin bir bölümünde kalkar ve yemek yerler. Yenilen bu yemeğe sahur yemeği denir. bu yemeğin yendiği zaman ise sahur vakti olarak isimlendirilir. Sahur yemeği müslüman için oruca bir hazırlık ve berekettir. Hz. muhammed (s.a.v.) sahuru “mübarek yemek” olarak isimlendirmiş ve “Sahur yemeği yiyin. Çünkü sahur yemeğinde bereket vardır.’’ buyurarak müslümanları sahura kalkmaya teşvik etmiştir. Sahur vakti günün aydınlanmaya başlamasıyla (tan yerinin ağarmasıyla) son bulur. orucun başladığı bu vakte imsak adı verilir. İmsak, bir şeyden el çekmek, kendini tutmak ve sakınmak demektir. İmsak vaktinden sonra hem orucu bozan durumlardan hem de orucun değerini düşüren davranışlardan sakınmak gerekir. oruç tutmaya başlayan müslüman, allah

rızasını kazanmak için açlık ve susuzluğa direnir. namaz kılarak, kur’an okuyarak, ilim öğrenerek, hayırlı işlere koşarak orucunu güzelleştirir. akşam vakti girdiğinde ve güneş battıktan sonra o günün orucunu tamamlamış olur. orucun bittiği bu zamana iftar vakti denir.

ramazan ayında gündüzleri oruç ve diğer ibadetlerle geçiren müslümanlar, yatsı vakti camilere koşarak yatsı namazından sonra yirmi rekâtlık teravih namazını kılarlar. bu namaz ikişer rekâtta ya da dört rekâtta selam

verilerek kılınır. Teravih namazı kılınırken aralarda cemaatle salavatlar getirilir. ramazan’a özgü ibadetlerden biri de fıtır sadakasıdır. Ülkemizde buna daha çok fitre denmektedir. Hz. Peygamber dinen zengin sayılan müslümanlardan kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları kimseler için fitre vermelerini istemiştir. verilecek fitre miktarı, veren kişinin bir günlük yemek masrafı kadardır. fitre verirken akrabalardan, yakın komşulardan ve ihtiyaç sahiplerinden başlamak gerekir.

k oruç tutmak isteyenlerin gecenin bir bölümünde kalkıp yemek yedikleri vakittir.

k ramazan ayında yatsı namazından sonra genellikle yirmi rekât olarak kılınan sünnet namazdır.

k müslümanların kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler için ramazan ayında verdikleri sadakadır.

1. verilen tanımlarda aşağıdaki kavramlardan hangisinin karşılığı yoktur?a) fitre b) SahurC) İmsak D) Teravih

CevAP: C

I. Sahur II. İmsak III. fitreIv. İftar

2. numaralanmış kavramlardan hangileri orucun başlangıç ve bitiş zamanıyla ilgilidir?

a) I ve II. b) I ve III. C) II ve Iv. D) III ve Iv.

CevAP: C

ramazan ayına özgü olan bu namaz kılınırken aralarda salavatlar getirilir, müezzinler ilahiler okur, çocuklar da büyükleriyle beraber camiye gelerek bu güzel ve coşkulu ortama neşeyle ortak olurlar.

3. Bu metinde anlatılan namaz aşağıdakilerden hangisidir?

a) Yatsı namazıb) Teravih namazı C) Cuma namazıD) bayram namazı

CevAP: B

ÖRNEK SORULAR

GÖRSEL OKUMAYazılı metin dışında kalan grafik, tablo, resim, harita, karikatür vb. ögeleri anlamlandırma ve yorumlaya görsel okuma denir.

Görsel okuma sırasında sadece verilen bilgiler dikkate alınmalıdır.Nesnel bir bakış açısı söz konusu olmalıdır.Daha önceden sahip olunan bilgilere, kişisel görüş ve yorumlara yer verilmemelidir.

≜ Kişilerin sahip oldukları mesleklere ulaşılamaz. ≜ Mekanın, kişilerin kendi iş yeri olduğuna ulaşılamaz.≜ Kişilerin, ortak düşünceleri olan bir konuda konuştuklarına ulaşamayız.

≜ Zaman, öğleye doğrudur.≜ Ev ortamı değildir.≜ Ortamda farklı türden bitkiler vardır.

Görsel Okumanın Yararları:≜ Bilgileri kısa sürede aktarmaya yardımcı olur.≜ Bilgileri daha kolay anlamamıza sağlar.≜ Bilgiler arasında ilişki kurmaya yardımcı olur.

Bu grafikten yola çıkılarak aşağıdaki bilgilerden hangileri ulaşılabilir? ≜ İlkbahar oteldeki yabancı turist sayısı, yerli turist sayısının iki katıdır. ✓≜ Fransız turistlerin ülkemize en çok geldiği ay, yaz ayıdır. X≜ İlkbaharda ve kış mevsiminde otele gelen yerli turist sayısı eşittir. ✓≜ Yerli ve yabancı turist sayılarındak en büyük fark, kış mevsiminde olmuştur. ✓

Bu karikatürde verilmek istenen mesaj aşağıdakilerden hangisidir?A) Küresel ısınma konusunda önlem alınmazsa dünya yaşanmaz hale gelecek.B) İnsan, hayvanları korumak için daha fazla çaba göstermelidir.C) İnsanların kutuplarda yaşaması mümkün değildir.D) Birlik ve beraberlik içinde yaşayan insanlar her yerde mutlu olur.

Aynı hedeflere ulaşmaya çalışan iki kişi, eşit şartlara sahip olmayabilir.

≜ Kitap okumak, dünyamızı renklendirir. Hayal gücümüzü ve ufkumuzu genişletir.

Bu görselden şu yargılara ulaşılamaz:

Bu görselden şu yargıya ulaşılabilir: Verilen görselleri yorumlayalım.

Ders Türkçe




Ankara için Bir Haftalık En Yüksek Sıcaklık Grafiği

Bazı İllerimizdeki Üç Günlük Sıcaklık Tahmini (0C)

Grafik: Bir Otele Gelen Yerli ve Yabancı Turist Sayısı

Turist Sayısı

Yabancı TuristYerli Turist

Mevsimler

rom

an

kitap Sayıları

25

20

15

10

5

kitap Türleri

Hik

aye

Şiir

anı

Den

eme

mak

ale

mas

al

Ders Türkçe




Ders Türkçe




s6 OrtaokulTÜRKÇE Sınıf-6

METİNDE ANLAM-1KONU

EĞİTİME DESTEK26 Kasım 2020 Perşembe

MATeMATİK Sınıf-6MUTLAK DEĞERKONU

Merhaba Sevgili Öğrenciler,Bugünkü dersimizde metinleri anlam yönünden nasıl

inceleyeceğimizi işlemeye başlayacağız.

MeTNİN KONUSU

Metinde ya da paragrafta ele alınan, üzerinde durulan olay, durum ya da düşünceye konu denir. Konu, yargı niteliği göstermeyen genel bir kavramdır.

Metnin konusu, “Metinde ne üzerinde duruluyor?”, “Metinde ne hakkında söz söyleniyor?” sorularına verilen doğru cevaptır.

Metnin konusu bulunurken şunlara dikkat edilmelidir:

¿ Metinde en çok tekrar edilen sözcükler üzerinde yoğunlaşılmalıdır.

¿ İlk cümlelere dikkat edilmelidir çünkü konu ilk cümlelerde verilebilir.

¿ Konu, metnin tamamını kapsar nitelikte olmalıdır.

Metnin konusu aşağıdaki soru tipleriyle sorgulanır:

¿ Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?

¿ Bu parçada anlatılan nedir? ¿ Bu parça aşağıdaki

sorulardan hangisine karşılık söylenmiştir?

¿ Bu paragrafta ne üzerinde duruluyor?

MeTNİN ANA DÜŞÜNCeSİ

Yazarın konu aracılığıyla bize iletmek istediği mesaj, metnin ana düşüncesini oluşturur. Kısaca ana düşünce metnin yazılış amacıdır.

Metnin ana düşüncesi, metin okunduktan sonra “Bu parçada yazarın asıl anlatmak istediği nedir?”

sorusuna verilen doğru cevaptır. Metnin ana düşüncesi bulunurken şunlara

dikkat edilmelidir:¿ Ana düşünce bir yargı bildirir.

¿ Metin okunduğunda herkesin vardığı ortak düşüncedir.

¿ Metni kapsar nitelikte genel bir yargıdır. Metnin tek cümlelik özeti

niteliğindedir.

Metnin ana düşüncesi aşağıdaki soru tipleriyle sorgulanır:

¿ Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?

¿ Bu parçada asıl vurgulanmak istenen aşağıdakilerden

hangisidir? ¿ Bu parçadan çıkarılabilecek

en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir? ¿ Yazarın iletmek istediği

aşağıdakilerden hangisidir?

MeTNİN ANA DUYGUSU

Metinde okuyucuya hissettirilen temel duygudur. Genel olarak edebî eserlerde karşımıza çıkar.

Ana duygu, konu anlamına gelmez. Ana duygu metinde konuyla sınırlandırılır ve somutlaştırılır.

MeTNİN BAŞLIĞI

Bir metnin, paragrafın başlığı konu ve ana düşünceyle doğrudan ilgilidir. Başlık, konu ve ana düşüncenin bir çeşit özetidir. Başlık:

¿ Başlık metnin tamamını kapsar. ¿ Konu hakkında bilgi verir. ¿ Ana düşünceyi çağrıştırır.

1. Zekâ, insanın değişen dünyada yaşayabilmesini ve değişimlere ayak uydurabilmesini sağlayan yetenekler ve beceriler bütünüdür. İnsanların zekâları farklı farklıdır, bu yüzden becerileri farklı alanlarda gelişir. Kimilerinin sözel, kimilerinin sayısal, kimilerininse bedensel zekâları diğer zekâlarından daha çok gelişmiştir. Kişisel farklılıkları ortaya çıkaran da bu durumdur. Her insan, kendisinde bulunan zekâ türlerinden dolayı farklı bir öğrenme, problem çözme ve iletişim kurma yöntemine kısacası farklı bir kişiliğe sahip olur.

Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden

hangisidir? A) Her insan zekidir fakat bazıları zekâsını

kullanamaz. B) İnsanların kişisel farklılıkları, farklı zekâ

türlerine sahip olmalarından kaynaklanır. C) Kişi, ne kadar fazla zekâ türüne sahipse üstün

özellikleri de o kadar fazladır. D) Sayısal ve sözel zekâları baskın olan insanlar

daha zekidir. (CeVAP: B)

2. Sporun insan sağlığına sayısız faydası vardır. Düzenli spor yapan insanlarda şeker,

kalp ve damar hastalıkları gibi yaşam kalitesini azaltan hastalıklara daha az rastlanır. İnsanı uzun süre hareketsiz bırakan işlerde çalışanlar hem bedensel hem ruhsal açıdan zayıf düşerler. Sağlıklı bir yaşam için ilerleyen yaşları beklemeden hatta çocukluktan itibaren düzenli spor yapma alışkanlığı kazanılmalıdır.

Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir? A) Spor yapmayanların sorunlarıB) Sporun önlediği hastalıklar C) Düzenli spor yapmanın önemi D) Çocukların spor alışkanlıkları

(CeVAP: C)

“Paylaşırsa dost paylaşırmış İnsanın derdini, sevincini.

Dost ümidiyle ortalığa düşmeyegör.

Hangi kapıyı çalsan kimseler yok,

Hangi omza dokunsam yabancı çıkar.”

(Cahit Sıtkı TARANCI) Ana Duygu: Yalnızlık

ÖĞReNDİKLeRİMİZİ AŞAĞIDAKİ SORULARLA PeKİŞTİReLİM:

MUTLAK DEĞER

Yukarıdaki sayı doğrusu üzerinde bulunan Can, Gamze, İrem ve Murat eşit hızla yürüyerek 0 noktasına ulaşmak için yarışacaklardır. Kimin ya da kimlerin daha önce 0 noktasına ulaşabileceğini düşünelim ve açıklayalım.

Çözüm: Sayı doğrusu üzerinde bulunan Can, Gamze, İrem ve Murat’tan 0 noktasına en önce ulaşan İrem ve Gamze’dir. Çünkü Gamze’nin bulunduğu -2 noktasının 0’a olan uzaklığı ile İrem’in bulunduğu +2 sayısının 0’a olan uzaklığı eşit ve 2 birimdir.

Yandaki şekilde kuş ile balığın deniz seviyesine göre konumları verilmiştir. Buna göre kuş ve balığın deniz seviyesine olan uzaklıkları hakkında ne söyleyebiliriz?

Çözüm: Önceki derslerimizde deniz seviyesinin 0 (sıfır) tam sayısı ile gösterildiğini söylemiştik. Kuşun deniz seviyesine olan uzaklığı yani 3’ün 0’a olan uzaklığı 3 birimdir. Balığın deniz seviyesine olan uzaklığı yani -3’ün sıfıra olan uzaklığı 3 birimdir.

DÜŞÜ

NELİM

DÜ

ŞÜNE

LİM

❖ +1 ile -1, +2 ile -2, +3 ile -3 ... tam sayılarının 0’a uzaklıkları eşit olur. O hâlde +1’in 0’a uzaklığı +1 br iken -1’in 0’a uzaklığı da +1 br’dir.

❖ Uzaklığın değeri negatif olarak ifade edilmez.

BİLGİ KUTUSU

❖ Bir sayının sayı doğrusunda 0’a uzaklığının sayısal değerine mutlak değer denir. Uzaklığın değeri negatif olamayacağı için mutlak değer 0 ya da pozitiftir.

❖ “a” bir tam sayı olmak üzere a’nın mutlak değeri “IaI” sembolüyle gösterilir.

BİLGİ KUTUSU

MUTLAK DEĞER





DÜŞÜ

NELİM

DÜ

ŞÜNE

LİM



BİLGİ KUTUSU



BİLGİ KUTUSU

MUTLAK DEĞER





DÜŞÜ

NELİM

DÜ

ŞÜNE

LİM



BİLGİ KUTUSU



BİLGİ KUTUSU

MUTLAK DEĞER





DÜŞÜ

NELİM

DÜ

ŞÜNE

LİM



BİLGİ KUTUSU



BİLGİ KUTUSU

Örnek:

Yukarıdaki sayılarının mutlak değerini sembol ile göstererek bulalım.

Örnek: Sıfıra uzaklığı en fazla 2 olan tam sayıları bulalım.

Örnek: Aşağıda verilen matematiksel ifadelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

(.Y...) +5 > I-5I (....)-2 < -5 (....) I-10I < +10

(....) I-19I < -20 (....) -35 > I-20I (....) I0I < I-1I

Örnek: |−8|, -100, |8|, 1, 0 sayılarını küçükten büyüğe doğru sıralayınız.

0, -9, +1, -2

Çözüm: |0|, 0’ın 0’a olan uzaklığı anlamına gelmektedir. Bundan dolayı |0| = 0 olur.

|−9|, -9’un 0’a olan uzaklığı demektir. Bundan dolayı |−9| = +9 olur.

|+1|, 1’in 0’a olan uzaklığı demektir. Bundan dolayı |+1| = +1 olur.

|−2|, -2’nin 0’a olan uzaklığı demektir. Bundan dolayı |−2| = +2 olur.

Çözüm: Bu ve bunun gibi soruları çözerken sayı doğrusu çizmemiz bizim için oldukça kolaylık sağlayacaktır.

Sıfıra uzaklığı en fazla 2 olan sayılar demek aslında mutlak değeri en fazla 2 olan sayılar demektir.

|0| = 0 , |1| = 1 , |−1| = 1 , |2| = 2 , |−2| = 2

Olduğundan sıfıra uzaklığı en fazla 2 olan tam sayılar 0, 1, -1, 2 ve -2’dir.

Çözüm: +5 ve |−5| sayılarını karşılaştırabilmek için önce |−5|’in değerini belirlememiz gerekir.

|−5| = 5 olduğundan +5 = 5 diyebiliriz. Bundan dolayı +5 > |−5| ifadesi yanlıştır.

Sevgili öğrenciler sizler de mutlak değer içinde olan sayıları önce mutlak değer dışına çıkarınız ve tam sayılarda öğrendiğimiz sıralamaları hatırlayarak karşılaştırmaların doğru olup olmadığını kontrol ediniz.

Çözüm: Öncelikle mutlak değer içinde verilen sayıların değerini hesaplamamız yani mutlak değerin içinden çıkarmamız gerekir.

|−8|= 8 ve |8| = 8’dir. Bundan dolayı bu sayılar arasında en küçük olan sayı -100’dür. Negatif sayılar 0’dan, 0 ise tüm pozitif sayılardan küçüktür. Bu sebeple sıralamamız

-100 < 0 < 1 < |−𝟖𝟖|= |𝟖𝟖| şeklinde olmalıdır.

SIRA SİZDE1. Aşağıda verilen ifadele-rin sonuçlarını yazınız.k I-1I= k I+2I= k I0I= k I+12I= k I-98I= k I6I= k I-8I= k I100I= k I+45I=

2. in alabile-ceği tam sayı değerlerini yazınız.

3. -11, 0, +11, -16 sayıların-dan hangisinin mutlak değeri en küçüktür?

4. I-3I < m < I+6I ifadesinde “m ” yerine gelebilecek tam sayıları bulunuz.

5. Sıfıra uzaklığı en fazla 3 birim olan tam sayıları bulunuz.

Örnek:

Yukarıdaki sayılarının mutlak değerini sembol ile göstererek bulalım.

Örnek: Sıfıra uzaklığı en fazla 2 olan tam sayıları bulalım.

Örnek: Sayı doğrusu üzerinde bulunan Can, Gamze, İrem ve Murat’tan 0 noktasına en önce ulaşan İrem ve Gamze’dir. Çünkü Gamze’nin bulunduğu -2 noktasının 0’a olan uzaklığı ile İrem’in bulunduğu +2 sayısının 0’a olan uzaklığı eşit ve 2 birimdir.

Örnek: Önceki derslerimizde deniz seviye-sinin 0 (sıfır) tam sayısı ile gösterildiğini söylemiştik. Kuşun deniz seviyesine olan uzaklığı yani 3’ün 0’a olan uzaklığı 3 birim-dir. Balığın deniz seviyesine olan uzaklığı yani -3’ün sıfıra olan uzaklığı 3 birimdir.


Yandaki şekilde kuş ile balığın deniz sevi-yesine göre konumları verilmiştir. Buna göre kuş ve balığın deniz seviyesine olan uzaklıkları hakkında ne söyleyebiliriz?

Örnek: |-8|, -100, |8|, 1, 0 sayılarını küçükten büyüğe doğru sıralayınız.

Örnek: Aşağıda verilen matematiksel ifadelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

SIRA SİZDE

1. Aşağıda verilen ifadelerin sonuçlarını yazınız. • I-1I= I+2I= I0I=

• I+12I= I-98I= I6I=

• I-8I= I100I= I+45I=

2. I☼I = 4 ise "☼" in alabileceği tam sayı değerlerini yazınız.

3. -11, 0, +11, -16 sayılarından hangisinin mutlak değeri en küçüktür?

4. I-3I < ∎ < I+6I ifadesinde “ ∎ ” yerine gelebilecek tam sayıları bulunuz.

5. Sıfıra uzaklığı en fazla 3 birim olan tam sayıları bulunuz.

Çalışma alanım

Japonya’da çocuk çok önemli. Japon

ulusu ve yönetimi, yeni kuşakların

üstüne titriyor. Çocukların eğitimi,

ülkedeki baş konulardan biri. Çocuk,

üç yaşında anaokuluna başlıyor.

Her semtte anaokulu var. Çocuğa

semtindeki okulda yer bulunmaması

olanaksız. Çocuğun doğumundan

itibaren devlet her şeyi hazırlıyor.

Okulu, öğretmeni, kitabı, defteri,

kalemi… Büyüyünce de iş hazır. Başka

bir deyişle devlet, eğitim öğretim

hizmetlerini yıllar önceden planlıyor.

Yeni kuşaklar, topluma katıldıkça bu

plana göre hizmet veriyor.

Ana düşünce: Japonya, çocuğa iyi bir

eğitim verebilmek için tüm unsurları

planlıyor.

sorular

TÜRKÇE Sınıf-7SORU ÇÖZÜMÜ İLE KONU TEKRARIKoNu

s7Ortaokul EĞİTİME DESTEK 26 Kasım 2020 Perşembe

Din Kültürü ve AhlAK BilgiSi Sınıf-7İSLAM’DA HAC İBADETİ VE ÖNEMİ KoNu

Selamlar sevgili öğrenciler,

Bugün sizlerle “İSLAM’DA HAC İBADETİ VE ÖNEMİ” konusunu öğreneceğiz “Hacca gitmek” ve “Hacı olmak” ifadeleri ne anlama gelir? İslam’da emredilen başlıca ibadetlerden biri hacdır. Hac, İslam dininde yerine getirilmesi zorunlu olan ibadetler arasında yer alır ve İslam’ın beş temel esasından biridir. Hac ibadeti, kişinin Allah’ın (c.c.) sevgisini ve rızasını kazanmasına vesile olur. Çünkü hac, Rabb’imizin (c.c.) açık ve kesin bir emridir. Allah (c.c.), emrine uyup kulluk vazifelerini yerine getiren kullarını bağışlar. Onlardan razı olur ve kendilerini cennetiyle mükâfatlandırır.

Müslümanların, ömürlerinde bir kez hacca gitmeleri dinimize göre farzdır. Haccın bir kişiye farz olması için şartlar şöyledir;m Akıllı olması ve çocukluk

çağını bitirip ergenlik çağına ulaşmış olmalıdır.m Hacca gidecek kişinin

beden sağlığı hac yapmaya elverişli olmalıdır. m Kişinin, hacca gidip

gelinceye kadar kendisinin ve ailesinin giderlerini karşılayabilecek ekonomik gücü olmalıdır. m Hacca gidecek

kişinin, bu ibadeti yerine getirebilecek kadar vakti

bulunmalıdır. m Hacca gidecek

kişinin yol güvenliğinin bulunması gerekir. Yolda savaş, bulaşıcı hastalık gibi birtakım engeller varsa bu durumda hac ibadeti kişiye farz olmaz. m Hacca gidecek kişinin

özgür olması gerekir. Tutuklu olma, yurt dışına çıkış yasağı bulunma gibi yolculuğa engel durumları olan kişiye hac ibadeti farz değildir.

Hacca, dünyanın her yerinden her yıl yüz binlerce Müslüman gelir. Farklı dilleri konuşan, farklı kültürlere mensup Müslümanlar burada birbirleriyle iletişim kurar. Hacca giden müminler, İslamiyetin doğup yayıldığı mekânları görürler. Allah’ın (c.c.) evi olan Kâbe’yi ve diğer kutsal mekânları ziyaret ederler. Peygamber Efendimizin (s.a.v.) mübarek mezarını ziyaret eder, onun mescidinde namaz kılarlar. Hz. Peygamber’e (s.a.v.) ilk vahyin geldiği Hira Mağarası’nı, Resulullah’ın (s.a.v.) ve ashabının yaşadığı, oturup sohbet ettiği yerleri görürler. Bütün bunlar da Müslümanları duygulandırır ve onları manevi yönden güçlendirir. Böylece Müslümanlar, hac dönüşünde söz ve davranışlarına daha fazla dikkat ederler.

Sevgili öğrenciler,

Bugün sizlerle işlediğimiz konuları pekiştirmek için soru çözümü yapacağız.

1. Özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında yaşanan ve endüstriyel gelişmeler, çevre kirlenmesine ve yenilenemeyen kaynakların hızla azalmasına neden olmuştur. Sanayileşmenin ve yaşam biçimlerindeki değişimin sonucunda ortaya çıkan atıklar zaman içinde hızlı bir artış göstermiş ve bu atıklardan kaynaklanan çevre sorunları evrensel bir boyut kazanmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada ortaya konan soruya yönelik bir çözüm olamaz?

A) İnsanlarda çevre kirliliğiyle ilgili farkındalık oluşturmak

B) Çevre kirliliği olmayan yeni yerleşim alanları aramak

C) Atık maddelerin doğaya karışmasının önüne geçmek

D) Çevreyi kirletenlerle ilgili yasal işlem başlatmak

2. Edebiyatımızla ilgilenen herkes edebiyatımızın eleştiri konusundaki eksikliğini fark edecektir hemen. Batı dünyasında çok sayıda örneği olan bu türe uzaklığımız, sanatımızın en bağışlanamaz tarafıdır. Yazar ve şairlerimiz ne eleştirmeye yelteniyor ne de eleştiriye açık.

Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sanatın ilerlemesi sanat eserinin

eleştirilmesine bağlıdır.B) Batı edebiyatı eleştiri konusunda

oldukça ileridedir.C) Sanatçılar eserlerinin eleştirilmesini

hoşgörü ile karşılamalıdır.D) Edebiyatımızda eleştiri konusunda

büyük bir eksiklik vardır.

3. Bir dili, o dilin kök saldığı topraklarda yetişen, o dilde eserler koyan şair ve yazarlar geliştirir. İçinde yaşadığı toplumun özelliklerini ve nelerden hoşlandığını yakından bilen

şair ve yazarların ortaya koyduğu eserler, o toplumun her zaman övündüğü ve beğendiği kalıcı eserler olmuştur. Bu şair ve yazarlar, eskisiyle yeni arasında sağlam dil ve kültür köprüleri kurarlar.

Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

A) İçinde yaşadığı toplumun niteliklerini bilen yazarların eserleri geleceğe kalır.

B) Halkın ne istediğini bilen

sanatçıların eserleri beğenilir,C) Eserlerinde halkın dilini kullanan

her sanatçı başarıya ulaşır.D) Bir dilin gelişimi o dilde eser veren

sanatçılara bağlıdır.

4. Çocukluğumda okuduğum kitaplardaki kahramanların yerine kendimi koyup ne hayaller kurardım! Her kitap ile birlikte dünyanın bir köşesine yolculuğa çıkardım. Uçakla, trenle, balonla, uçan otomobille... Bugünün çocuklarından farklı olarak sanal alemde değil, düşlerimde dolaşırdım. Zaman makinesini keşfetmiş gibi farklı yüzyıllarda dolanıp dururdum.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçanın anahtar sözcüklerinden biri değildir?

A) Otomobil B) Çocukluk C) Hayaller D) Kitaplar

5. Okumak, aramak ve bulmaktır.Bulmaktansa murat mutlu olmaktır.Düşünmek, var olanı yoktan tutup

almaktır.Almaktansa murat huzur bulmaktır.Sevmek, melal denizinde yüzüp yok

olmak gibi bir şey..Aslında her şey...Sevmemek, yok, yok! Olmaz böyle

şey! Ölmek gibi bir şey...Muzaffer Aslan

Bu dizelerden hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Sevmek her şeydir.B) Düşünmek huzur bulmaktır.C) Sevmek, hayatın bir gerçeğidir.D) Okumak, mutlu olmaktır.

1) I.Akıllı olmak II. Müslüman olmak III. Genç olmak IV. Zengin olmak

numaralanmış özelliklerden hangileri hac ibadetinden yükümlü olmanın şartları arasında yer almaz?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve IV. D) I, II ve IV.

Cevap: B

2) Aşağıdakilerden hangisi, kişiye haccın farz olmasının şartlarından biri değildir? A) Sağlığı yerinde olmak B) Erkek olmak

C) Masraflarını karşılayacak maddi güce sahip olmak

D) Özgürlüğü kısıtlanmamış olmak

Cevap: B

3) Hacca, dünyanın her bölgesinden Müslümanlar gelir. Kutsal topraklarda bir araya gelen Müslümanlar birbirleriyle görüşür ve tanışırlar. Aralarındaki dostluk ve kardeşlik bağlarını güçlendirirler. Aynı Allah’a, peygambere, dine inanmanın verdiği kardeşlik duygularıyla

dolarlar. Yukarıdaki paragraftan hangi sonuca ulaşılabilir?

A) Hac, İslam dininde farz kılınmış bir ibadettir

B) Hac, Müslümanlar arasındaki etkileşimi ve iletişimi güçlendirir.

C) Hac zengin Müslümanların yerine getirmesi gereken bir ibadettir.

D) Hac, günahların affına vesile olur.

Cevap: B

CEVAP ANAHTARI: 1) B, 2) D, 3) C, 4) A, 5) C

MateMatik Sınıf-8KareKöKlü İfadelerKONU

s8 Ortaokul EĞİTİME DESTEK26 Kasım 2020 Perşembe

tÜRkÇe Sınıf-8Paragrafta YaPıKONU

Merhaba Sevgili öğrenciler,Bugün dersimizde paragrafın

yapısını işleyeceğiz. Paragrafta yapı üç başlıkta ele

alınır.

GiRiŞ:

¿ Paragrafın konusu genellikle bu bölümde verilir.

¿ Bu bölümde dil sade, anlatım açık ve anlaşılır olmalıdır.

¿ Bağlantı ögesi bulunmaz.¿ Bağlaçlarla başlamaz.Uyarı: giriş cümlelerinde ‘‘ama,

fakat, ancak, lakin, çünkü, bu ne-denle, yani, hâlbuki, oysaki...’’ gibi bağlayıcı unsurlar yer almaz.

GeLiŞMe:

¿ giriş bölümünde anlatılanların geliştirildiği bölümdür.

¿ örneklendirmeden, karşılaştır-madan, çeşitli alıntılardan, gözlem ve deneyimlerden yararlanılır.

¿ Bağlantı ögeleri bulunur.

SONUÇ:

¿ Şimdiye kadar anlatılanlar toparlanıp sonuca bağlanır.

¿ ana düşünce genellikle bu bölümdedir.

¿ özetleyen ve sonuç bildiren ifadelerle başlayabilir.

Paragraf tamamlama:Paragraf tamamlama sorularında

paragrafın giriş, gelişme ya da so-nuç bölümlerinin herhangi birinde boş bırakılan yere paragrafın anlam bütünlüğünü bozmayacak, parag-rafın konusu ve ana düşüncesiyle çelişmeyen bir cümle getirilmesi istenir.

Paragrafı tamamlayan Cümle Nasıl Bulunur?

¿ Paragrafın konu ve ana düşün-cesi bulunur.

¿ Paragraftaki cümleleri birbi-rine bağlayan ve cümlenin akışını sağlayan bağlantı ögeleri belirlenir.

¿ Seçeneklerdeki ifadeler ve

bağlantı ögeleri belirle-nerek en uygun cümle paragrafta boş bırakılan yere getirilir.

Paragrafta akışı Bozan Cümle:

Bir paragrafı oluşturan cümleler arasında konu bütünlüğü söz konusudur. Paragrafın konusu dışına çıkan cümle, paragrafın akışını bozan cümle-dir. akışı bozan cümle paragrafta ele alınan konuya her ne kadar yakın olsa da ‘‘dil ve anlatım, konuya bakış açısı, konunun farklı yönlerini ele alma’’ gibi nedenlerden paragrafın bütü-nünden farklıdır.

akışı Bozan Cümle Nasıl Bulunur?

¿ Paragraflarda farklı konudan bahseden cümle çıkarıldığında pa-ragraf anlamlı bir bütün oluşturur.

Paragrafı ikiye BölmeParagrafı oluşturan cümleler

konu bakımından birbiriyle bağ-lantılıdır. Paragrafta anlatılan konu ya da düşünce değiştiğinde yeni paragraf oluşturmak gerekir.

Paragrafı ikiye Bölen Cümle Nasıl Bulunur?

¿ öncelikle paragrafın ilk iki cümlesi dikkatle okunur. ardından parçanın son cümlesi okunur.

¿ İlk cümlenin konusu tespit edilir, sonra son cümlenin konusu tespit edilir.

¿ Son cümlenin konusuna uygun ilk cümle bulunana kadar paragraf ilk cümleden başlanarak dikkatlice okunur.

¿ Son cümleye ait konunun geçtiği ilk cümle tespit edildikten sonra paragraf bu cümle ile ikiye bölünür.

Paragraf Oluşturma / SıralamaKarışık hâlde verilen cümlelerle

bir paragraf oluşturmak için olay yazılarında olayın gerçekleşme

sırasına, düşünce yazılarında ise düşüncenin mantık sırasına dikkat edilmelidir.

Cümleleri karışık Verilen Bir Pa-ragrafın Sıralaması Nasıl Bulunur?

¿ öncelikle cümleler arasındaki bağlantı ögeleri dikkate alınarak cümleler arası anlam bütünlüğü sağlanır.

¿ Paragraf oluşturulurken cüm-lelerin, bağlantı ögelerinin ve bir önceki cümleye ait olan anlamların izlenmesi önemlidir.

Paragrafta Cümlelerin Yerini Değiştirme

Cümlelerin yerini değiştirme sorularında paragrafın kronolojik ya da mantıksal sıralaması bo-zulmuştur. Bu sıralamayı doğru oluşturmak için bazı cümlelerin yeri değiştirilmelidir.

Paragrafta Yer Değiştirmesi Ge-reken Cümleler Nasıl Bulunur?

¿ öncelikle paragraf okunur.¿ Metinde olay örgüsüne ya da

düşüncenin akışına dikkat edilir.¿ Paragraftaki cümlelerin birbi-

riyle olan anlamsal, şekilsel bağ-lantıları, dil ve anlatım özellikleri belirlenir, bu bağlantı ögelerinin altı çizilir.

¿ Bu tip sorularda seçenekler-den de gidilerek deneme yanılma yoluyla yer değiştirmesi gereken cümleler bulunabilir.

Soru 1 “- - - -’’ denir ama gerçek hiç de

öyle değildir. evrendeki her şey için aldatıcı bir sınır çizmiştir insan. Ken-disi çizmiştir, o her şeye bir son veren sınırları; aklını fazlaca zorlayıp dü-şünmemek için, zahmete girmemek için, gerçeklerden kolayca sıyrılıp kaçmak için. ancak insan, kendisini aldatmak için ne kadar kalın sınırlar çizse de gerçek asla öyle değildir. aklını kullananlar için evrendeki her şeyin bir ötesi vardır.

Bu parçanın konusu dikkate alın-dığında boş bırakılan yere aşağıda-kilerden hangisi getirilmelidir?

a) Sınırları zorlayan insanlar başa-rıyı yakalar.

B) İnsanın sabrı sınırsız değildir.C) Her şeyin bir sınırı, bir sonu

vardır.d) Kimse sınırsız özgürlüğe sahip

olamaz.Soru 2 (1) 18. yüzyıl insanı artık estetik

nedir, sanat nedir bilir. (2) Hayata güzellik kavramıyla bakarak eserler ortaya koyar. (3) Bu yüzyılda büyük savaşların etkileri görülür. (4) İnsan ruhunu okşayan resimler, heykeller, kitaplar hayatın içine iyice girer.

Bu metinde numaralanmış cüm-lelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

a) 1. B) 2. C) 3. d) 4. Soru 3 radyo, elektromanyetik dalgaları

elektronik ortama aktardıktan sonra sese çeviren bir cihazdır. (ı) radyo-nun icat edilip yaygın olarak kullanıl-maya başlanması yaklaşık yüzyıl ön-cesine dayanıyor. (ıı) televizyondan önceki dönemin bu mucize cihazı, günümüzde fazla ilgi görmüyor. (ııı) türkiye’de ilk radyo yayıncılığı 1927 yılında başladı. (ıV) önceleri İstanbul

ve ankara’da başlayan radyo yayını, trt aracılığıyla bütün ülkeye yayıldı.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci paragraf hangi cüm-leyle başlar?

a) ı. B) ıı. C) ııı. d) ıV. Soru 4 1. Bir umutla kapısını çaldım.2. üzüldüğümü anlayınca beni,

bu alanda uzman başka bir hocaya yönlendirdi.

3. ebru sanatının o günlerde yaşayan en büyük ustasının Mustafa efendi olduğunu öğrendim.

4. Beni kabul etti ancak yaşlı ol-duğunu ve çok verim alamayacağımı söyledi.

Numaralanmış cümleler düşünce akışına göre düzenlendiğinde han-gisi en sonda yer alır?

a) 1. B) 2. C) 3. d) 4. Soru 5k: Okula gönderirler. Maddi

olanaklar dâhilinde her masrafa katlanırlar. Çocukları için yapabildik-lerinin en iyisini yapmaya çalışırlar. Her şey, o çocuğun doğduğundaki mükemmellikle devam etmesi içindir.

L: dünyaya gelen her çocuk, her bakımdan bir mükemmeliyet örneği-dir. Bunu kimse inkâr edemez. anne-nin, babanın, yakın ve uzak akraba-nın gözü o çocuğun üzerindedir.

M: Onu incitmek korkusuyla belki öpmeye bile kıyamazlar. Yetiştirmek ve büyütmek için her fedakârlığı yapar, her imkânı seferber ederler.

Bu parçalardan anlam bütünlüğü olan bir metin oluşturulmak istendi-ğinde doğru sıralama aşağıdakiler-den hangisi olur?

A) K - L - M B) L - K - MC) M - K - l d) l - M - K

Cevaplar: 1)C, 2)C, 3)C, 4)B, 5)D

Konumuzu örneK sorularla peKiştirelim

KAREKÖKLÜ İFADELER

ÖRNEK:

ÇÖZÜM:

Kareköklü ifadelerde toplama işlemi yapılırken kök içleri aynı ise sadece katsayılar toplanır ve tek kök halinde yazılır.

2√7 + 6√7 = (2 + 6)√7

= 8√7

ÖRNEK:

ÇÖZÜM:

Kareköklü ifadelerde çıkarma işlemi yapılırken kök içleri aynı ise sadece katsayılar çıkarılır ve tek kök halinde yazılır.

8√11 − 3√11 = (8 − 3)√11

= 5√11

Ders Matematik Sınıf 8 Konu Kareköklü İfadeler Yayın Tarihi 26.11.2020

ÖĞRENELİM:

Kareköklü ifadelerde toplama ve çıkarma işlemi yapılırken kök içleri aynı olan terimlerin katsayıları toplanır veya çıkarılır. Kareköklü ifadeler ortak karekök olarak aynen yazılır. Kök içleri aynı olmayan kareköklü ifadelerde toplama ve çıkarma işlemleri yapılamaz. a√b + c√b = (a + c) √b a√b − c√b = (a − c)√b

2√7 + 6√7 toplama işleminin sonucunu bulalım.

8√11 − 3√11 çıkarma işleminin sonucunu bulalım.


ÖRNEK:

ÇÖZÜM:


2√7 + 6√7 = (2 + 6)√7

= 8√7

ÖRNEK:

ÇÖZÜM:


8√11 − 3√11 = (8 − 3)√11

= 5√11


ÖĞRENELİM:





ÖRNEK:

ÇÖZÜM:


2√7 + 6√7 = (2 + 6)√7

= 8√7

ÖRNEK:

ÇÖZÜM:


8√11 − 3√11 = (8 − 3)√11

= 5√11


ÖĞRENELİM:





ÖRNEK:

ÇÖZÜM:


2√7 + 6√7 = (2 + 6)√7

= 8√7

ÖRNEK:

ÇÖZÜM:


8√11 − 3√11 = (8 − 3)√11

= 5√11


ÖĞRENELİM:




ÖRNEK:

ÇÖZÜM:

Yanda verilen üçgenin çevresi tüm kenar uzunluklarının toplanması ile bulunur. O hâlde verilen uzunlukları a√𝑏𝑏 şeklinde yazalım.

Çevre uzunluğu: √162 = √92 . 2

= 9√2 cm

Kenarlardan birinin uzunluğu √8 = √22 . 2 Diğer kenar uzunluğu √18 = √32. 2

= 2√2 cm = 3√2 cm

Çevre ve verilen kenar uzunlukları a√b şeklinde yazıldığında çevre uzunluğundan verilen iki kenarın toplam uzunluğu çıkarılarak bilinmeyen kenar bulanabilir.

2√2 + 3√2 = (2 + 3)√2 Bilinmeyen kenar = 9√2 – 5√2

= 5√2 cm = (9 – 5)√2

= 4√2 cm

ÖRNEK:

Yukarıdaki karelerin birer kenarları ortak olacak şekilde yan yana konulduğunda a cm uzunluğunda olan yukarıdaki doğru parçası elde ediliyor. Buna göre a sayısının hangi iki doğal sayı arasında olduğunu bulalım.

Çevre uzunluğu √162 cm olan bir üçgenin kenar uzunluklarından ikisi √8 ve √18 cm olduğuna göre diğer kenarının uzunluğu kaç cm dir?

ÖRNEK:

ÇÖZÜM:



= 9√2 cm


= 2√2 cm = 3√2 cm



= 5√2 cm = (9 – 5)√2

= 4√2 cm

ÖRNEK:



ÖRNEK:

ÇÖZÜM:



= 9√2 cm


= 2√2 cm = 3√2 cm



= 5√2 cm = (9 – 5)√2

= 4√2 cm

ÖRNEK:



ÖRNEK:

ÇÖZÜM:



= 9√2 cm


= 2√2 cm = 3√2 cm



= 5√2 cm = (9 – 5)√2

= 4√2 cm

ÖRNEK:



ÖRNEK:

ÇÖZÜM:



= 9√2 cm


= 2√2 cm = 3√2 cm



= 5√2 cm = (9 – 5)√2

= 4√2 cm

ÖRNEK:



ÖRNEK:

ÇÖZÜM:



= 9√2 cm


= 2√2 cm = 3√2 cm



= 5√2 cm = (9 – 5)√2

= 4√2 cm

ÖRNEK:



ÖRNEK:

ÇÖZÜM:



= 9√2 cm


= 2√2 cm = 3√2 cm



= 5√2 cm = (9 – 5)√2

= 4√2 cm

ÖRNEK:



KareKöKlÜ iFaDelerÖĞRENELİM:Kareköklü ifadelerde toplama ve çıkarma işlemi yapılırken kök içleri

aynı olan terimlerin katsayıları toplanır ve çıkarılır. Kareköklü ifadeler ortak karekök olarak aynen yazılır. Kök içleri aynı olmayan kareköklü ifadelerde toplama ve çıkarma işlemleri yapılamaz.

Çevre uzunluğu √(162) cm olan bir üçgenin kenar uzunluklarından ikisi √(8) ve √(18) cm olduğuna göre diğer kenarının uzunluğu kaç cm’dir?


ÖRNEK:

ÇÖZÜM:


2√7 + 6√7 = (2 + 6)√7

= 8√7

ÖRNEK:

ÇÖZÜM:


8√11 − 3√11 = (8 − 3)√11

= 5√11


ÖĞRENELİM:





ÖRNEK:

ÇÖZÜM:


2√7 + 6√7 = (2 + 6)√7

= 8√7

ÖRNEK:

ÇÖZÜM:


8√11 − 3√11 = (8 − 3)√11

= 5√11


ÖĞRENELİM:




ÖRNEK:

ÖRNEK:

ÖRNEK:

ÇÖZÜM: Yanda verilen üçgenin çevresi tüm kenar

uzunluklarının toplanması ile bulunur. O hâlde verilen uzunlukları a√(b) şeklinde yazalım.

ÖRNEK:

Yukarıdaki karelerin birer kenarları ortak olacak şekilde yan yana konulduğunda a cm uzunluğunda olan yukarıdaki doğru parçası elde ediliyor.

Buna göre a sayısının hangi iki doğal sayı arasında olduğunu bulalım.

ÇÖZÜM:Öncelikle alanları verilen karelerin birer kenar uzunluklarını karekök alma

işlemi uygulayarak bulalım.

Daha sonra doğru parçasının uzunluğunu bulmak için karelere ait birer kenar uzunluğunu toplamalıyız.

Son olarak a uzunluğunda olan doğru parçasının hangi iki doğal sayı arasında olduğunu bulmak için 10√(3 )ifadesinin katsayısını kök içine alarak yazmalıyız.

Çevre ve verilen kenar uzunlukları a√(b) şeklinde yazıldığında çevre uzunluğundan verilen iki kenarın toplam uzunluğu çıkarılarak bilinmeyen kenar bulanabilir.

ÇÖZÜM: Kareköklü ifadelerde toplama işlemi yapılırken kök içleri aynı ise sadece katsayılar toplanır ve tek kök halinde yazılır.

ÇÖZÜM:Kareköklü ifadelerde çıkarma işlemi

yapılırken kök içleri aynı ise sadece katsayılar çıkarılır ve tek kök halinde yazılır.

Bilinmeyen kenar

Kenarlardan birinin

uzunluğu

diğer kenar

uzunluğu

ÇÖZÜM: Öncelikle alanları verilen karelerin birer kenar uzunluklarını karekök alma işlemi uygulayarak bulalım.

Bir kenar uzunluğu: √3 cm Bir kenar uzunluğu: √12 cm = 2√3 cm

Bir kenar uzunluğu: √27 cm = 3√3 cm Bir kenar uzunluğu: √48 cm = 4√3 cm


a = √3 + 2√3 + 3√3 + 4√3

= ( 1+2+3+4) √3

= 10√3 cm

Son olarak a uzunluğunda olan doğru parçasının hangi iki doğal sayı arasında olduğunu bulmak için 10√3 ifadesinin katsayısını kök içine alarak yazmalıyız.

10√3 = √102 . 3

= √300

Bulduğumuz bu sayı √289 < √300 < √324 şeklinde yazılabilir.

17 < √300 < 18

Olduğuna göre doğru parçasının uzunluğu 17-18 cm aralığındadır.





a = √3 + 2√3 + 3√3 + 4√3

= ( 1+2+3+4) √3

= 10√3 cm


10√3 = √102 . 3

= √300


17 < √300 < 18






a = √3 + 2√3 + 3√3 + 4√3

= ( 1+2+3+4) √3

= 10√3 cm


10√3 = √102 . 3

= √300


17 < √300 < 18






a = √3 + 2√3 + 3√3 + 4√3

= ( 1+2+3+4) √3

= 10√3 cm


10√3 = √102 . 3

= √300


17 < √300 < 18






a = √3 + 2√3 + 3√3 + 4√3

= ( 1+2+3+4) √3

= 10√3 cm


10√3 = √102 . 3

= √300


17 < √300 < 18






a = √3 + 2√3 + 3√3 + 4√3

= ( 1+2+3+4) √3

= 10√3 cm


10√3 = √102 . 3

= √300


17 < √300 < 18






a = √3 + 2√3 + 3√3 + 4√3

= ( 1+2+3+4) √3

= 10√3 cm


10√3 = √102 . 3

= √300


17 < √300 < 18


1) Bir şehrin demir yolu hatları üzerindeki istasyonlar aşağıdaki şekilde noktalar ile gösterilmiştir. Aynı hat üzerinde bulunan ardışık iki istasyon arasındaki mesafeler birbirine eşittir.

2) Aşağıdaki tabloda dört farklı ürünün adet fiyatları verilmiştir.

ÖRNEK:

Kerem bu dört ürünün her birini en az bir kez satın alarak tüm parasını harcayıp bitirecektir. Kerem’in

SIRA SİZDE

1)

2)

TL’si olduğuna göre, parasıyla en fazla kaç adet ürün satın alınabilir?

A) 5 B) 7 C) 8 D) 10

ÖĞRENELİM: Kareköklü ifadelerde bölme işlemi yapılırken karekök önündeki katsayılar kendi arasında bölünüp katsayı kısmına yazılır. Karekök içindeki sayılar ise kendi arasında bölünüp karekök içine yazılır.

A, B, C istasyonlarından hareket eden K, L, ve M trenleri ortak olan D istasyonundan sonra yeşil hattı kullanarak S istasyonuna ulaşıyorlar.

Bu trenlerin gittikleri yolların uzunluğuna göre doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?

A) K > L > M B) K > M > L C) M > L > K C) M > L > K D) M > K > L

sIra sizDe

ÖRNEK:

18√726√18 =

186 . √72

√18

= 3. √7218

= 6

ÖRNEK:

ÇÖZÜM:

Üçgenlerin alanları farklı yöntemle hesaplanabilir. Bu yöntemlerden biri dik üçgenlerde dik kenarların çarpımının yarısını bularak hesaplamaktır.

√60 = √15 . |AB|2

2√60 = √15 . |AB|

|AB| = 2√60√15

|AB| = 2.√4 |AB| = 4 cm

ÖĞRENELİM:

Kareköklü ifadelerde bölme işlemi yapılırken karekök önündeki katsayılar kendi arasında bölünüp katsayı kısmına yazılır. Karekök içindeki sayılar ise kendi arasında bölünüp karekök içine yazılır.

a√bc√d = a

c . √bd

Yandaki verilen dik üçgenin dik kenarlarından birinin uzunluğu √15 cm’dir. Üçgenin alanı √60 cm2 olduğuna göre üçgenin diğer dik kenarının uzunluğunun kaç santimetre olduğunu bulalım.

ÖRNEK:

18√726√18 =

186 . √72

√18

= 3. √7218

= 6

ÖRNEK:

ÇÖZÜM:

Üçgenlerin alanları farklı yöntemle hesaplanabilir. Bu yöntemlerden biri dik üçgenlerde dik kenarların çarpımının yarısını bularak hesaplamaktır.

√60 = √15 . |AB|2

2√60 = √15 . |AB|

|AB| = 2√60√15

|AB| = 2.√4 |AB| = 4 cm

ÖĞRENELİM:

Kareköklü ifadelerde bölme işlemi yapılırken karekök önündeki katsayılar kendi arasında bölünüp katsayı kısmına yazılır. Karekök içindeki sayılar ise kendi arasında bölünüp karekök içine yazılır.

a√bc√d = a

c . √bd

Yandaki verilen dik üçgenin dik kenarlarından birinin uzunluğu √15 cm’dir. Üçgenin alanı √60 cm2 olduğuna göre üçgenin diğer dik kenarının uzunluğunun kaç santimetre olduğunu bulalım.

SIRA SİZDE

1)

2)

SIRA SİZDE

1)

2)

sIra sizDe

SIRA SİZDE

Aşağıda bir iş yerinde çalışanlara verilen dikdörtgen şeklindeki personel giriş kartının görseli verilmiştir.

Kenar uzunlukları santimetre cinsinden birer doğal sayı olan bu kart üzerinde resim yapıştırılan kare şeklindeki bölgenin alanı, kartın alanının % 40’ına eşittir. Resim yapıştırılan karenin bir kenar uzunluğu 2√5cm olduğuna göre kartın çevresi kaç santimetredir? A) 20 B) 30 C) 34 D) 54

COĞRAFYA Sınıf-9KOORDİNAT SİSTEMİKONU

s9Lise EĞİTİME DESTEK 26 Kasım 2020 Perşembe

KimYA Sınıf-9ATOMUN YAPISI IIIKONU

Sorular1. Kütle numarası 70 olan

X3+ iyonunda 28 elektron bulunmaktadır. X atomunun nötron sayısı kaçtır?

A) 2 B) 39 C) 40 D) 41 E) 42

Cevap : B2. I. Çekirdekte bulunur. II. (+) yüklü taneciktir. III. Atomun temel

taneciğidir.Yukarıdaki yargılardan

hangileri proton için doğru elektron için yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız IIC) I ve II D) I ve IIIE) I, II ve III Cevap : C

3. Aşağıdakilerden hangisinde proton sayısı elektron sayısına kesinlikle eşit olmaz?

A) Anyon elektron kaybederse

B) Katyon elektron kaybederse

C) Tanecik nötr iseD) Katyon elektron alırsaE) Atom uyarılmış hale

gelirse Cevap : B

SorularSoru 1:I. Bulunulan yarım küre II. Sahip olunan yer altı kaynakları III. Uluslararası saat dilimi IV. Arazinin eğimiBir yerin enlem ve boylam dere-

celerinin bilinmesiyle yukarıdaki özel-liklerden hangileri hakkında kesin bir bilgi elde edilir?

A) I ve II B) I ve IIIC) II ve III D) II ve IV E) III ve IV (Cevap B)Soru 2:10° kuzey paralelinden kuzey yö-

nünde kuş uçumu 1.665 km giden bir uçak hangi paralel dairesine ulaşmış olur?

A) 5° güney paraleliB) 15° kuzey paraleliC) 15° güney paraleli D) 25° kuzey paraleliE) 25° güney paraleli

(Cevap D)Soru 3:

Yukarıdaki şekil üzerinde gösteri-len koordinat sistemine göre seçenek-lerden hangisi yanlıştır?

A) Greenwich üzerinde işaretli nokta yoktur.

B) A ve B noktaları aynı enlem üzerindedir.

C) E noktasının C ile, D noktasının da B ile yerel saatleri aynıdır.

D) B ve D noktalarının başlangıç meridyenine olan kuş uçuşu mesafe-leri aynıdır.

E) C noktası Ekvator çizgisi üzerin-dedir.

(Cevap D)Soru 4:Başlangıç meridyeninden doğu

yönüne doğru aşağıda verilen paralel daireleri üzerinden kuş uçumu, eşit miktarda yol katedilmiştir.

Buna göre hangi paralel dairesi üzerinde ulaşılan yerin yerel saati diğerlerine göre daha ileridir?

A) 0° EkvatorB) 10° kuzey paraleliC) 20° güney paraleli D) 30° kuzey paraleli E) 40° güney paraleli

(Cevap E)

COĞRAFİ KOORDİNAT SİSTEMİCoğrafi koordinat sistemi; günümüzde cep

telefonlarındaki yer bildiriminde, araçlardaki navigasyon sistemlerinde (yol kılavuzu), hava ve deniz ulaşımında hareket rotalarının belirlenmesinde, savunma sanayisinde vb. pek çok alanda kullanılmaktadır.

Bu sistem, dünya üzerindeki bir yerin konumunu (zaman ve yere ait özelliklerini) belirleyebilmek amacıyla oluşturulmuştur. Teknolojik gelişmelerin etkisiyle insanların günlük yaşamını oldukça kolaylaştırmış ve yenilikler katmıştır.

Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönüş hareketi sırasında dönmeyen, hareketsiz noktalara kutup adı verilir. Dünya’nın en kuzey uç noktası Kuzey Kutup Noktası, en güney uç noktası Güney Kutup Noktası’dır. Dünya’yı kuzey ve güney olmak üzere iki eşit kısma ayıran en büyük paralel dairesine Ekvator denir. Kutup noktaları ile Ekvator çizgisi esas alınarak paralel ve meridyenler, bu paralel ve meridyenlerin bir araya gelmesiyle de koordinat sistemi oluşmuştur.

Paralel: Ekvator çizgisine paralel uzanan ve meridyen yaylarını dik kesen hayalî tam dairelerdir.

Paralellerin başlıca özellikleri şunlardır:

k Başlangıç paraleli Ekvator’dur. En uzun paralel dairesi olan Ekvator, Dünya yüzeyini kuzey ve güney yönünde iki eşit parçaya ayırır. Ekvator çizgisinin kuzeyine Kuzey Yarım Küre, güneyine Güney Yarım Küre denir.

k Paraleller, Ekvator çizgisine paralel olarak doğu ve batı yönünde uzanır.

k Ardışık iki paralel dairesi arası mesafe her yerde yaklaşık 111 km’dir.

k Ardışık iki paralel dairesi arasında bir derecelik açı vardır.

k Ekvator çizgisinden her iki kutup noktasına doğru gidildikçe paralel dairelerinin boyları

kısalır. k Kuzey Yarım Küre’de 90 tane ve Güney

Yarım Küre’de 90 tane olmak üzere toplam 180 tane paralel dairesi vardır.

k Kuzey Yarım Küre’de ve Güney Yarım Küre’de her bir paralel dairesinin numarasından iki tane vardır. Paralel dairelerinin numara değeri Kuzey Yarım Küre’de kuzeye doğru, Güney Yarım Küre’de güneye doğru artar. Kuzey Yarım Küre’deki paralel dairelerine kuzey paralelleri, Güney Yarım Küre’deki paralel dairelerine güney paralelleri denir.

Enlem: Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın Ekvator düzlemine olan uzaklığının açı cinsinden değeridir.

Derece (°), dakika (‘), saniye (“) cinsinden ifade edilir. Dünya üzerinde sonsuz sayıda nokta ve bu noktaların her birinin bir enlem değeri vardır. Örneğin Uşak, 38 derece 40 dakika 27 saniye kuzey enleminde yer alır.

Enlem Etkisi: Ekvatordan kutup noktalarına doğru

gidildikçe Güneş ışınlarının yere düşme açısının değişmesine bağlı meydana gelen değişimleri ifade eder. Bu değişimlerden bazıları şunlardır:

k Sıcaklık azalır.k İklim kuşakları oluşur. k Bitki örtüsü kuşakları oluşur.k Deniz suyu sıcaklığı ve tuzluluk oranı azalır.k Yürütülen ekonomik faaliyetler değişir.

meridyen: İki kutup noktası arasında uzanan, paralel

dairelerini dik kesen hayalî, yarım dairelerdir. Başlıca özellikleri şunlardır:

k Başlangıç meridyeni, İngiltere’deki Greenwich Gözlemevi’nin bulunduğu yerden geçer. Başlangıç meridyeni, Dünya yüzeyini doğu ve batı olarak iki eşit parçaya ayırır. Başlangıç meridyenin doğusundaki kısmına Doğu Yarım Küre, batısındaki kısmına Batı Yarım Küre denir.

k Meridyenler, iki kutup noktası arasında kuzey ve güney yönünde uzanır.

k Ardışık iki meridyen yayı arasında birer derecelik açı vardır.

k Ardışık iki meridyen yayı arasındaki mesafe yalnızca Ekvator çizgisi üzerinde yaklaşık 111 km’dir. Ekvator çizgisinden kuzey ve güney yö-nüne gidildikçe meridyenler arası mesafe azalır.

k Meridyen yayları kutup noktalarında birleşir ve boyları birbirine eşittir.

k Doğu Yarım Küre’de 180 tane ve Batı Yarım Küre’de 180 tane olmak üzere toplam 360 tane meridyen yayı vardır.

k Doğu Yarım Küre’de ve Batı Yarım Küre’de her bir meridyen yayı numarasından iki tane vardır. Meridyen yaylarının numara değeri Doğu Yarım Küre’de doğuya doğru, Batı Yarım Küre’de batıya doğru artar. Doğu Yarım Küre’deki meridyen yaylarına doğu meridyenleri, Batı Yarım Küre’deki meridyen yaylarına batı meridyenleri denir.

k Anti meridyen, bir meridyen yayını 180’e tamamlayan diğer yarım küredeki meridyendir. Örnek: 30° doğu meridyeninin anti meridyeni, 150° batı meridyenidir. (180°-30°=150°)

Boylam: Dünya üzerinde herhangi bir yerin başlangıç meridyenine uzaklığının açı cinsinden değeridir. Derece (°), dakika (‘), saniye (“) cinsinden ifade edilir. Dünya üzerindeki her bir noktanın bir boylam değeri vardır. Örneğin Uşak, 29 derece 24 dakika 21 saniye doğu boylamında yer alır.

Boylam Etkisi: Başlangıç meridyeninden doğuya ve batıya doğru gidildikçe meydana gelen değişimleri ifade eder. Boylam, zaman kavramı (yerel saat) üzerinde etkilidir.

Dünya üzerinde boylam değeri farklı olan noktaların yerel saati birbirinden farklıdır. Her bir derecelik boylam arasında 4 dakika zaman farkı bulunur.

Örnek Soru : K atomunun 19 elekt-ronu vardır. Bu atomun nötron sayısı proton sayısından bir fazla olduğuna göre kütle numarası kaçtır?

Çözüm: K atomunun 19 elektronu olduğuna göre;

Atom numarası = Proton sayısı = Elektron sayısı ilişkisinden 19 proto-nu olduğu bulunur.

Nötron sayısı proton sayısından 1 fazla olduğuna göre 20 nötronu vardır.

Kütle numarası = Proton sayısı + Nötron sayısı ilişkisinden

Kütle numarası = 19 + 20 Kütle numarası = 39 olarak

bulunur.

Örnek Soru: elementinin;

a) Atom numarası

b) Proton sayısı

c) Elektron sayısı

d) Kütle numarası

e) Nötron sayısı kaçtır?

Çözüm : elementinin;

a) Atom numarası: 15b) Proton sayısı: 15 (Atom

numarası = Proton sayısı)c) Elektron sayısı: 15 (Atom

numarası = Elektron sayısı)d) Kütle numarası: 31e) Nötron sayısı: 16 (Proton sayısı

+ Nötron sayısı = Kütle numarası)

Atom altı tanecikler: Proton, nötron, elektron, gluon, graviton, lepton, foton, kuark... gibi

ATOMu OluşTuRAN TEMEl TANECİKlER

Ders Kimya

Sınıf 9. Sınıf (8. Ders) Konu ATOMUN YAPISI III

Yayın Tarihi 26 Kasım 2020

Atomu Oluşturan Temel Tanecikler



a) Atom numarası b) Proton sayısı c) Elektron sayısı d) Kütle numarası e) Nötron sayısı kaçtır?


a) Atom numarası : 15 b) Proton sayısı : 15 (Atom numarası = Proton sayısı) c) Elektron sayısı : 15 (Atom numarası = Elektron sayısı) d) Kütle numarası : 31 e) Nötron sayısı : 16 (Proton sayısı + Nötron sayısı = Kütle numarası)

Örnek Soru : K atomunun 19 elektronu vardır. Bu atomun nötron sayısı proton sayısından bir fazla olduğuna göre kütle numarası kaçtır? Çözüm : K atomunun 19 elektronu olduğuna göre; Atom numarası = Proton sayısı = Elektron sayısı ilişkisinden 19 protonu olduğu bulunur. Nötron sayısı proton sayısından 1 fazla olduğuna göre 20 nötronu vardır. Kütle numarası = Proton sayısı + Nötron sayısı ilişkisinden Kütle numarası = 19 + 20 Kütle numarası = 39 olarak bulunur.

Ders Kimya










Ders Kimya










Ders Kimya










Ders Kimya










Ders COĞRAFYA Sınıf 9 Konu KOORDİNAT SİSTEMİ Yayın Tarihi

26 Kasım 2020

COĞRAFİ KOORDİNAT SİSTEMİ

Coğrafi koordinat sistemi; günümüzde cep telefonlarındaki yer bildiriminde, araçlardaki navigasyon sistemlerinde (yol kılavuzu), hava ve deniz ulaşımında hareket rotalarının belirlenmesinde, savunma sanayisinde vb. pek çok alanda kullanılmaktadır.




Şekil: Ekvator ve kutup noktaları Şekil: Paralel daireleri


• Başlangıç paraleli Ekvator’dur. En uzun paralel dairesi olan Ekvator, Dünya yüzeyini kuzey ve güney yönünde iki eşit parçaya ayırır. Ekvator çizgisinin kuzeyine Kuzey Yarım Küre, güneyine Güney Yarım Küre denir.

• Paraleller, Ekvator çizgisine paralel olarak doğu ve batı yönünde uzanır.

• Ardışık iki paralel dairesi arası mesafe her yerde yaklaşık 111 km’dir.

• Ardışık iki paralel dairesi arasında bir derecelik açı vardır.

Ders COĞRAFYA Sınıf 9 Konu KOORDİNAT SİSTEMİ Yayın Tarihi

26 Kasım 2020

COĞRAFİ KOORDİNAT SİSTEMİ

Coğrafi koordinat sistemi; günümüzde cep telefonlarındaki yer bildiriminde, araçlardaki navigasyon sistemlerinde (yol kılavuzu), hava ve deniz ulaşımında hareket rotalarının belirlenmesinde, savunma sanayisinde vb. pek çok alanda kullanılmaktadır.




Şekil: Ekvator ve kutup noktaları Şekil: Paralel daireleri


• Başlangıç paraleli Ekvator’dur. En uzun paralel dairesi olan Ekvator, Dünya yüzeyini kuzey ve güney yönünde iki eşit parçaya ayırır. Ekvator çizgisinin kuzeyine Kuzey Yarım Küre, güneyine Güney Yarım Küre denir.

• Paraleller, Ekvator çizgisine paralel olarak doğu ve batı yönünde uzanır.

• Ardışık iki paralel dairesi arası mesafe her yerde yaklaşık 111 km’dir.

• Ardışık iki paralel dairesi arasında bir derecelik açı vardır.

Şekil: Meridyen yayları

Meridyen:

İki kutup noktası arasında uzanan, paralel dairelerini dik kesen hayalî, yarım dairelerdir. Başlıca özellikleri şunlardır:

• Başlangıç meridyeni, İngiltere’deki Grinviç Gözlemevi’nin bulunduğu yerden geçer. Başlangıç meridyeni, Dünya yüzeyini doğu ve batı olarak iki eşit parçaya ayırır. Başlangıç meridyenin doğusundaki kısmına Doğu Yarım Küre, batısındaki kısmına Bat

• Meridyenler, iki kutup noktası arasında kuzey ve güney yönünde uzanır.

• Ardışık iki meridyen yayı arasında birer derecelik açı vardır.

• Meridyen yayları kutup noktalarında birleşir ve boyları birbirine eşittir.

meridyen yayı vardır.

vardır. Meridyen yaylarının numara değeri Doğu

Yarım Küre’deki meridyen yaylarına batı meridyenleri denir.

• Anti meridyen, bir meridyen yayını 180’e tamamlayan diğer yarÖrnek: 30° doğu meridyeninin anti meridyeni, 150° batı meridyenidir. (180°-

Boylam: değeridir. Derece (°), dakika ('), saniye (") cinsinden

boylamında yer alır.

Şekil: Boylam

Boylam Etkisi: Başlangıç meridyeninden doğuya ve batıya doğru gidildikçe meydana gelen değişimleri ifade eder. Boylam, zaman kavramı (yerel saat) üzerinde etkilidir.

Dünya üzerinde boylam değeri farklı olan noktaların yerel saati birbirinden farklıdır. Her bir derecelik boylam arasında 4 dakika zaman farkı bulunur.

SORULAR

Soru 1:

I. Bulunulan yarım küre II. Sahip olunan yer altı kaynakları III. Uluslararası saat dilimi IV. Arazinin eğimi

hakkında kesin bir bilgi elde edilir?

A) I ve II

(Cevap B)

Soru 2:

dairesine ulaşmış olur?

A) 5° güney paraleli

D) 25° kuzey paraleli

(Cevap D)

Soru 3:

Yukarıdaki şekil üzerinde gösterilen koordinat sistemine göre seçeneklerden hangisi yanlıştır?

A) Greenwich üzerinde işaretli nokta yoktur.

B) A ve B noktaları aynı enlem üzerindedir.

C)E noktasının C ile, D noktasının da B ile yerel saatleri aynıdır.

D) B ve D noktalarının başlangıç meridyenine olan kuş uçuşu mesafeleri aynıdır.

E) C noktası Ekvator çizgisi üzerindedir.

(Cevap D)

Soru 4:

Başlangıç meridyeninden doğu yönüne doğru aşağıda verilen paralel daireleri üzerinden kuş uçumu, eşit miktarda yol katedilmiştir.

Buna göre hangi paralel dairesi üzerinde ulaşılan yerin yerel saati diğerlerine göre daha ileridir?

A) 0° Ekvator B) 10° kuzey paraleli C) 20° güney paraleli

D) 30° kuzey paraleli E) 40° güney paraleli

(Cevap E)

• Ekvator çizgisinden her iki kutup noktasına doğru gidildikçe paralel dairelerinin boyları kısalır.

• Kuzey Yarım Küre’de 90 tane ve Güney Yarım Küre’de 90 tane olmak üzere toplam 180 tane paralel dairesi vardır.

• Kuzey Yarım Küre’de ve Güney Yarım Küre’de her bir paralel dairesinin numarasından iki tane vardır. Paralel dairelerinin numara değeri Kuzey Yarım Küre’de kuzeye doğru, Güney Yarım Küre’de güneye doğru artar. Kuzey Yarım Küre’deki paralel dairelerine kuzey paralelleri, Güney Yarım Küre’deki paralel dairelerine güney paralelleri denir.

Enlem: Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın Ekvator düzlemine olan uzaklığının açı cinsinden değeridir.

Derece (°), dakika ('), saniye (") cinsinden ifade edilir. Dünya üzerinde sonsuz sayıda nokta ve bu noktaların her birinin bir enlem değeri vardır. Örneğin Uşak, 38 derece 40 dakika 27 saniye kuzey enleminde yer alır.

Şekil: Enlem

Enlem Etkisi:

Ekvatordan kutup noktalarına doğru gidildikçe Güneş ışınlarının yere düşme açısının değişmesine bağlı meydana gelen değişimleri ifade eder. Bu değişimlerden bazıları şunlardır:

• Sıcaklık azalır.

• İklim kuşakları oluşur.

• Bitki örtüsü kuşakları oluşur.

• Deniz suyu sıcaklığı ve tuzluluk oranı azalır.

• Yürütülen ekonomik faaliyetler değişir.

Kuzey Kutup Noktası

Güney Kutup Noktası

Enlem

Boylam

Elektron bulutu

Elektron Çekirdek

Proton, Nötron ve Elektronun Yükleri ve Kütleleri

COĞRAFYA Sınıf-10DIŞ KUVVETLERİN YERŞEKİLLERİNİN OLUŞUM SÜRECİNE ETKİLERİ - (AKARSULAR)KONU

s10 Lise EĞİTİME DESTEK26 Kasım 2020 Perşembe

KimYA Sınıf-10KİMYASAL TEPKİMELER IIIKONU

AKARSulARın OluştuRduĞu YeRYüzü şeKilleRi

Çeşitli kaynaklardan beslenerek yeryüzünde eğim doğrultusunda bir yatak içinde akışa geçen sulara genel olarak akarsu denir. Büyüklüklerine göre sel, dere, çay, ırmak veya nehir şeklinde adlandırılan akarsuların şekillendirici etkileri taşıdığı su kütlesi ve malzemeyle doğru orantılıdır. Akarsuların yeryüzünü şekillendirmesinde iklim özellikleri, yeryüzü şekilleri, kayaçların geçirgenlik özellikleri ve bitki örtüsü gibi faktörler de etkilidir. Yeryüzünde dış kuvvetler içerisinde en geniş etki alanına sahip olan akarsular, özellikle ekvatoral ve orta kuşakta daha etkilidir. Akarsular; yataklarını geriye, yana, derine doğru aşındırır ve aşındırdığı malzemeleri uygun ortamlarda biriktirerek yeryüzünü şekillendirir. Bu yolla yeryüzünün şekillendiği arazilere akarsu topoğrafyası denir. Akarsuların doğduğu yere kaynak, kaynaktan itibaren içinde aktığı çukurluğa yatak, denize veya bir göle dökülerek sonlandığı yere ise ağız adı verilir. Akarsuyun kaynağa yakın kısmına yukarı çığır, ağzına yakın kısmına aşağı çığır, ikisi arasında kalan kısmına ise orta çığır denir. Akarsular; yağmur suları, eriyen kar suları, yer altı kaynakları ve göllerden beslenir.

AKARSu AşındıRmASı ve OluşAn YeR şeKilleRi Akarsular, akış gösterdiği alanda

aşındırma yapar. Bu aşındırma genellikle suyun ve su içindeki materyallerin yatağın altına ve yanlarına çarpmasıyla fiziksel aşındırma şeklinde gerçekleşir. Aşındırma bazen suyun kayaç türlerini kimyasal olarak çözmesi şeklinde de gerçekleşebilir. Akarsuyun aşındırma gücü;

taşıdığı suyun miktarı, akış hızı, zeminin jeolojik yapısı, taşıdığı yük miktarı, bitki örtüsü gibi faktörlerden etkilenir.

Akarsuyun sonlandığı yerin yükselti seviyesine taban seviyesi adı verilir. Okyanus ve denizler genel taban seviyesidir. . Akarsuyun yatağını taban seviyesine kadar yaklaştırması durumuna denge profili adı verilir.

Akarsuların aşındırmasıyla çeşitli yer şekilleri oluşur.

vadi: Akarsuyun yatağını derine ve yana doğru aşındırmasıyla oluşan yarıntılara vadi denir. oluşmuştur.

Çentik vadi Dağ yamaçlarından hızla inen

akarsuların yatağını derine doğru kazması sonucu oluşan tabansız vadilerdir.

Asimetrik vadi Vadinin dirençleri farklı iki

yamacının farklı oranda aşınmasıyla oluşur. Bir yamaç daha dik iken diğer yamaç daha yatıktır.

Kanyon vadi Çözünebilen kayaçlarda ve kaya

tabakalarının yatay uzandığı arazilerde (karstik arazi) akarsuların oluşturduğu vadilerdir. Kanyon vadiler oldukça derin, yamaçları dik veya basamaklı yapıdadır.

Boğaz vadi Akarsuların akış yönüne doğru

yüksek arazileri yarmasıyla oluşturduğu, genellikle derin ve uzun vadilerdir.

Geniş tabanlı vadi Akarsuyun yatak eğiminin

azaldığı ve akış hızının yavaşladığı yerlerde yatağını yanlara doğru

aşındırmasıyla oluşturduğu vadilerdir. Bu vadilerin

içinden geçen

akarsuların her iki yamacı da oldukça düzdür. Bu nedenle akarsular, tabanlı vadilerde menderesler (büklüm) oluşturarak akar.

dev Kazanı: Akarsu yatağı boyunca direnci fazla bir kaya türünden dirençsiz bir kaya türüne geçildiğinde aşınmanın artmasıyla diklikler oluşur. Akarsu bu dikliklerde yüksekten düşer, buna şelale, çağlayan veya çavlan denir. Şelalelerde suyun aşağı düştüğü yerde yaptığı aşındırmayla oluşturduğu büyük çukurlara dev kazanı adı verilir.

Kırgıbayır: Bitki örtüsünün zayıf olduğu yamaçlarda sel sularının yaptığı aşındırma sonucu oluşmuş, fazlaca yarıntılı arazilerdir.

Peri Bacaları: Kumlu, taneli yumuşak yapılı taşların bulunduğu eğimli yamaçlarda akarsu ve sel sularının aşındırmasıyla oluşan yer şekilleridir. Plato: Akarsuların derin vadilerle parçaladığı hafif engebeli yüksek düzlüklerdir.

Peneplen (Yontuk düz): Arazinin aşınma sonucu deniz seviyesine yakın bir seviyeye kadar düzleşmesiyle ortaya çıkan arazilerdir.

AKARSu BiRiKtiRmeSi ve OluşAn YeR şeKilleRi Akarsuların aşındırdığı ve taşıdığı

malzemelere alüvyon adı verilir. Akarsular, yatak eğiminin azaldığı ve akış hızının yavaşladığı yerlerde taşıdığı malzemeleri yatağına ve çevresine bırakır. Bu sürece akarsu biriktirmesi denir.

Biriktirme alanlarında akarsuyun akım miktarının fazla olduğu dönemlerde iri boyutta malzeme birikir. Akım miktarının azaldığı dönemlerde ise daha ince boyutta malzeme birikir ve çeşitli yer şekilleri

oluşur.Birikinti Konisi ve Yelpazesi:

Akarsuların dağ yamaçlarından düzlüğe indikleri yerde taşıdıkları alüvyonların bir kısmını biriktirmesi ile oluşturdukları koni şeklindeki alüvyon birikintilerine birikinti konisi denir. Alüvyonlar daha yayvan bir şekilde birikirse oluşan şekle birikinti yelpazesi adı verilir.

dağ eteği Ovası: Bir dağ eteği boyunca oluşmuş çok sayıda birikinti konisi veya yelpazesinin zamanla birleşmesiyle oluşan hafif eğimli düzlüklerdir (Görsel 1.40).

dağ içi Ovası: Yüksek ve engebeli alanların eğimin azaldığı bölgelerde akarsuların ve sel sularının getirdiği alüvyonları biriktirmesiyle oluşturduğu düzlüklerdir (Görsel 1.41).

taban Seviyesi Ovası (taşkın Ovası): Akarsuların ağızlarına yakın kısımlarında geniş tabanlı vadiler oluşur. Akarsuyun bu vadi içindeki yatağından taşmasıyla vadinin tabanı ve deltaya geçiş alanı üzerine alüvyon yayılır. Bu alüvyonların birikmesiyle oluşan düzlüklere taban seviyesi ovası denir.

delta: Akarsuların taşıdıkları alüvyonları denize veya göle döküldüğü yerde biriktirmesiyle oluşturduğu düzlüklerdir.

ırmak Adası: Akarsuların yatak eğiminin azaldığı yerlerde taşıdığı alüvyonları kendi yatağının içine biriktirmeleriyle oluşturduğu kum adacıklardır.

menderes: Yatak eğiminin azaldığı yerlerde akarsuyun yatağını yana doğru aşındırmasıyla ve alüvyonların biriktirmesiyle oluşturduğu büklümlerdir.

sOrUlar 1.)

Yukarıdaki tepkime denklemlerinden hangilerinin türü yanlış verilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IID) I ve IIIE) II ve III Cevap : D

2) Aşağıdaki tepkimelerin hangisi nötralleşme tepkimesidir? A) NH3(g)+HCl(g)→NH4Cl(k) B) CH4(g)+2O2(g)→ CO2(g)+ 2H2O(s) C) 2NO(g)+O2(g)+ısı→ 2NO2(g) D) H2SO4(suda)+Ca(OH)2

(suda)→CaSO4(suda)+2H2O(s) E) H2O(s)+Elektrik enerjisi → H2(g)+1/2O2(g)

Cevap : D 3) Aşağıdaki tepkimelerden hangisi analiz tepkimesidir?

Cevap : B

sOrUlarSORu 1:Aşağıdakilerden hangi-

si akarsu aşındırmasının taban seviyesine ulaştığı durumlarda oluşan arazile-rin özelliklerinden değildir?

A) Biriktirme şekilleri yaygındır.

B) Akarsular hızlı akar.C) Akarsu yatağında

menderesler oluşur.D) Denge profiline ulaş-

mıştır.E) Geniş yataklardan akar.

(Cevap: B)

SORu 2: Aşağıdaki akarsu vadile-

rinden hangisi, çözünebilen kayaçların yaygın olduğu alanlarda görülen derin, ya-maçları dik veya basamaklı olan vadi türüdür?A) Çentik B) Asimetrik C) Boğaz D) Geniş tabanlı E) Kanyon (Cevap: e)

SORu 3:Akarsuyun doğduğu

yere, ……..X……… ve akarsuyun döküldüğü yere, …….Y……… denir.

tanım cümlesindeki, X ve Y boşluklarına yazılması ge-reken ifadeler aşağıdakiler-den hangisinde verilmiştir?

X YA ) Kaynak HavzaB ) Ağız KaynakC) Kaynak AğızD) Havza KaynakE) Ağız Havza

(Cevap C)SORu 4:Bir akarsuyun büklümler

(menderes) çizerek akış gösterebilmesi için o akar-suyun;

I. debisinin az olması,II. akış hızının fazla ol-

ması,III. yatak eğiminin az

olması,IV. yana aşındırma gücü-

nün fazla olmasıözelliklerinden hangileri-

ne sahip olması gerekir?A) I ve II B) I ve IIIC) II ve III D) II ve IV E) III ve IV (Cevap e)

Kimyasal Tepkime Denklemlerinin Denkleştirilmesi

1. Tepkimeye girenlerin ve oluşan ürünlerin formülleri doğru olarak yazılır.

2. Farklı katsayılar denenerek tepkimenin her iki tarafındaki atom sayılarının eşitliği sağlanır.

3. Fe, Na, K, Mg gibi tek atomlu elementlerin ve bileşiklerin önüne kesirli sayı yazılamaz.

4. Moleküler hâldeki elementlerin önüne kesirli sayılar yazılabilir (1/2O2, 3/2H2, 5/2Cl2 gibi).

Örnek : 2NH3 + 3/2O2 → N2 + 3H2O

Al4C3 + 12H2O → 4Al(OH)3 + 3CH4

Kimyasal Tepkime Türleri

Yanma Tepkimeleri:

Yanıcı maddenin oksijenle tepkimeye girmesi-ne yanma, tepkimeye ise yanma tepkimesi denir. Yanma tepkimelerinde girenler tarafında oksijen, ürünler tarafında yanıcı maddenin oksijenli bileşikleri bulunur. Yanıcı maddenin oksijenli bileşiklerine o maddenin oksidi denir. 4Fe(k)+ 3O2(g) → 2Fe2O3(k) (Demirin paslanması) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g) (Metanın yanması)

Bütün kimyasal tepkimelere eşlik eden enerji değişimi vardır. Yanma tepkimeleri, N2 gazının yanması hariç, ekzotermik tepkimelerdir. Bazı yanma tepkimeleri çok yavaş olduğu için sıcaklık değişimi fark edilmeyebilir. Demirin paslanması ve meyvenin kararmasında olduğu gibi.

Yanma olayının gerçekleşmesi için; yanıcı madde, hava (oksijen), tutuşma sıcaklığı gerekir. Bu üç faktörden biri eksik olduğunda yanma gerçekleşmez.

Sentez (Oluşum) tepkimeleri: İki veya daha fazla kimyasal türün tepkimeye girerek bileşik oluşturmasına sentez (oluşum) tepkimesi denir. Tepkimeye giren kimyasal türler element veya basit bileşikler olabilir. Ürün olarak elde edilen bileşik genellikle tepkimeye giren bileşikteki atomların tamamını içerir.

CaO(k) + CO2(g) → CaCO3(k) 2H2(g) + O2(g) → 2H2O(g) SO3(g) + H2O(g) → H2SO4(g)

Analiz (Ayrışma) Tepkimeleri : Bir bileşiğin ısı veya elektrik enerjisiyle daha küçük kimyasal türlere ayrışmasına analiz (ayrışma) tepkimesi denir. Analiz tepkimeleri sentez tepkimelerinin tersi olarak da tanımlanabilir.

2H2O(s) 2H2(g) + O2(g) CaCO3(k) CaO(k) + CO2(g) Asit-Baz Tepkimeleri : Asit ile bazın tepkimeye girerek tuz ve su oluşturmasına nötralleşme tepkimesi denir. Asit + Baz → Tuz + Su

HCl(suda) + NaOH(suda) → NaCl(suda) + H2O(s) Tuz, katyon (H+ hariç) ve anyondan (OH- hariç) oluşan iyonik bileşiktir. Tuz oluşurken, tuzun katyonu bazdan, anyonu asitten gelir. 2HNO3(suda) + Ba(OH)2(suda) → Ba(NO3)2(suda) + 2H2O(s) H2SO4(suda) + 2NaOH(suda) → Na2SO4(suda) + 2H2O(s) 3HCl(suda) + Al(OH)3(suda) → AlCI3(suda) + 3H2O(s) Her asit-baz tepkimesi nötralleşme tepkimesi değildir. Örneğin amonyak (NH3) baz, hidroklorik asit (HCI) asit olmasına rağmen tepkime sonucunda su oluşmadığı için nötralleşme tepkimesi değil, asit-baz tepkimesidir.

NH3(g) + HCl(g) → NH4Cl(k) Baz Asit Tuz

Çözünme-Çökelme Tepkimeleri: İyonik maddeler suda çözündüğünde iyonlarına ayrılır. Bu iyonların birbiri ile tepkimelerinden suda çözünmeyen katı oluşur. Bu tür tepkimelere çözünme-çökelme tepkimeleri denir. Sodyum klorür ve gümüş nitrat suda çözündüklerinde renksiz çözelti oluşturur. Bu tuzların

sulu çözeltileri birbiri ile karıştırılırsa beyaz renkli gümüş klorür çökeleği ile suda çok çözünen sodyum nitrat oluşur.

NaCl(suda) + AgNO3(suda) → AgCl(k) + NaNO3(suda)Tepkimedeki bileşikler iyonik bileşikler olduğu için suda

katyon ve anyonlarına ayrılır. Çözeltideki çözünen türler iyonlar hâlinde bulunurken çözünmeyen iyonlar çökelek oluşturur.Na+ (suda)+ Cl-(suda) + Ag+ (suda) + NO3

- (suda) → AgCl(k) + Na+ (suda) + NO3

-(suda) Çözeltideki Ag+ ile Cl- iyonları birbiri ile tepkimeye

girerek suda çok az çözünen hatta çözünmez kabul edilen AgCI çökeleğini oluşturur. NaNO3’ın çözünürlüğü fazla olduğu için NaNO3 çözelti içinde Na+ ve NO3- iyonları şeklinde bulunur. Tepkime vermeyen bu iyonlara seyirci veya gözlemci iyon denir. Bu iyonlar tepkimenin her iki tarafında da bulunduğu için tepkimeden çıkarılabilir. Tepkimeye katılanlar yazıldığında tepkimenin net iyon denklemi (net iyon eşitliği) elde edilir.Na+ (suda)+Cl-(suda)+ Ag+ (suda) + NO3

- (suda)→ AgCl(k)+Na+ (suda) + NO3

-(suda) Net İyon Denklemi: Ag+ + Cl- → AgCl(k)

Kimyasal Tepkime Türü Nasıl Belirlenir? Kimyasal tepkime türleri; yanma, sentez, analiz, asit-

baz, çözünme-çökelme tepkimesi olarak sınıflandırılır. Verilen tepkimenin türünü anlayabilmek için aşağıda verilen sorular cevaplanır. Verilen sorunun cevabına göre tepkimenin türü saptanmış olur.

1. Tepkime denkleminin girenler kısmında O2 var mı? Girenlerde O2 var yanma tepkimesidir. 2. Basit kimyasal türler daha büyük bileşikleri

oluşturuyor mu?Büyük bileşikler oluşuyor sentez (oluşum)

tepkimesidir. 3. Büyük bileşikler küçük kimyasal türlere ayrışıyor

mu? Küçük türlere ayrışıyor analiz (ayrışma) tepkimesidir. 4. Maddelerin sulu çözeltilerinin birbirleri ile verdiği

tepkimede katı (çökelek) oluşuyor mu?Çökelek oluşuyor çözünme-çökelme tepkimesidir. 5. Asit ve baz tepkimeye girdiğinde tuz ve su

oluşuyor mu? Tuz ve su oluşuyor nötralleşme tepkimesidir.

Kimyasal Tepkime Denklemlerinin Denkleştirilmesi 1. Tepkimeye girenlerin ve oluşan ürünlerin formülleri doğru olarak yazılır. 2. Farklı katsayılar denenerek tepkimenin her iki tarafındaki atom sayılarının eşitliği sağlanır. 3. Fe, Na, K, Mg gibi tek atomlu elementlerin ve bileşiklerin önüne kesirli sayı yazılamaz. 4. Moleküler hâldeki elementlerin önüne kesirli sayılar yazılabilir (1/2O2, 3/2H2, 5/2Cl2 gibi).

Örnek : 2NH3 + 3/2O2 → N2 + 3H2O

Al4C3 + 12H2O → 4Al(OH)3 + 3CH4

Kimyasal Tepkime Türleri

Yanma Tepkimeleri: Yanıcı maddenin oksijenle tepkimeye

girmesine yanma, tepkimeye ise yanma tepkimesi denir. Yanma tepkimelerinde girenler tarafında oksijen, ürünler tarafında yanıcı maddenin oksijenli bileşikleri bulunur. Yanıcı maddenin oksijenli bileşiklerine o maddenin oksidi denir.

4Fe(k)+ 3O2(g) → 2Fe2O3(k) (Demirin paslanması) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g) (Metanın yanması) Bütün kimyasal tepkimelere eşlik eden enerji değişimi vardır. Yanma tepkimeleri, N2 gazının yanması hariç, ekzotermik tepkimelerdir. Bazı yanma tepkimeleri çok yavaş olduğu için sıcaklık değişimi fark edilmeyebilir. Demirin paslanması ve meyvenin kararmasında olduğu gibi.

Yanma olayının gerçekleşmesi için; yanıcı madde, hava (oksijen), tutuşma sıcaklığı gerekir. Bu üç faktörden biri eksik olduğunda yanma gerçekleşmez.

Sentez (Oluşum) Tepkimeleri: İki veya daha fazla kimyasal türün tepkimeye girerek bileşik oluşturmasına sentez (oluşum) tepkimesi denir. Tepkimeye giren kimyasal türler element veya basit bileşikler olabilir. Ürün olarak elde edilen bileşik genellikle tepkimeye giren bileşikteki atomların tamamını içerir.

CaO(k) + CO2(g) → CaCO3(k) 2H2(g) + O2(g) → 2H2O(g) SO3(g) + H2O(g) → H2SO4(g) Analiz (Ayrışma) Tepkimeleri : Bir bileşiğin ısı veya elektrik enerjisiyle daha küçük kimyasal türlere ayrışmasına analiz (ayrışma) tepkimesi denir. Analiz tepkimeleri sentez tepkimelerinin tersi olarak da tanımlanabilir.

2H2O(s) 2H2(g) + O2(g) CaCO3(k) CaO(k) + CO2(g)

Sorular

1.


A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

Cevap : D

2. Aşağıdaki tepkimelerin hangisi nötralleşme tepkimesidir? A) NH3(g) + HCl(g) → NH4Cl(k) B) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s) C) 2NO(g) + O2(g) + ısı → 2NO2(g) D) H2SO4(suda) + Ca(OH)2(suda) → CaSO4(suda) + 2H2O(s) E) H2O(s) + Elektrik enerjisi → H2(g) + 1/2O2(g)

Cevap : D

3. Aşağıdaki tepkimelerden hangisi analiz tepkimesidir?

Cevap : B

Sorular

1.


A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

Cevap : D

2. Aşağıdaki tepkimelerin hangisi nötralleşme tepkimesidir? A) NH3(g) + HCl(g) → NH4Cl(k) B) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s) C) 2NO(g) + O2(g) + ısı → 2NO2(g) D) H2SO4(suda) + Ca(OH)2(suda) → CaSO4(suda) + 2H2O(s) E) H2O(s) + Elektrik enerjisi → H2(g) + 1/2O2(g)

Cevap : D

3. Aşağıdaki tepkimelerden hangisi analiz tepkimesidir?

Cevap : B

Asit-Baz Tepkimeleri : Asit ile bazın tepkimeye girerek tuz ve su oluşturmasına nötralleşme tepkimesi denir. Asit + Baz → Tuz + Su HCl(suda) + NaOH(suda) → NaCl(suda) + H2O(s) Tuz, katyon (H+ hariç) ve anyondan (OH- hariç) oluşan iyonik bileşiktir. Tuz oluşurken, tuzun katyonu bazdan, anyonu asitten gelir. 2HNO3(suda) + Ba(OH)2(suda) → Ba(NO3)2(suda) + 2H2O(s)

H2SO4(suda) + 2NaOH(suda) → Na2SO4(suda) + 2H2O(s) 3HCl(suda) + Al(OH)3(suda) → AlCI3(suda) + 3H2O(s) Her asit-baz tepkimesi nötralleşme tepkimesi değildir. Örneğin amonyak (NH3) baz, hidroklorik asit (HCI) asit olmasına rağmen tepkime sonucunda su oluşmadığı için nötralleşme tepkimesi değil, asit-baz tepkimesidir.

NH3(g) + HCl(g) → NH4Cl(k) Baz Asit Tuz

Çözünme-Çökelme Tepkimeleri: İyonik maddeler suda çözündüğünde iyonlarına ayrılır. Bu iyonların birbiri ile tepkimelerinden suda çözünmeyen katı oluşur. Bu tür tepkimelere çözünme-çökelme tepkimeleri denir. Sodyum klorür ve gümüş nitrat suda çözündüklerinde renksiz çözelti oluşturur. Bu tuzların sulu çözeltileri birbiri ile karıştırılırsa beyaz renkli gümüş klorür çökeleği ile suda çok çözünen sodyum nitrat oluşur.

NaCl(suda) + AgNO3(suda) → AgCl(k) + NaNO3(suda)

Tepkimedeki bileşikler iyonik bileşikler olduğu için suda katyon ve anyonlarına ayrılır. Çözeltideki çözünen türler iyonlar hâlinde bulunurken çözünmeyen iyonlar çökelek oluşturur.

Na+ (suda) + Cl-(suda) + Ag+ (suda) + NO3- (suda) → AgCl(k) + Na+ (suda) + NO3

-(suda)

Çözeltideki Ag+ ile Cl- iyonları birbiri ile tepkimeye girerek suda çok az çözünen hatta çözünmez kabul edilen AgCI çökeleğini oluşturur. NaNO3’ın çözünürlüğü fazla olduğu için NaNO3 çözelti içinde Na+ ve NO3- iyonları şeklinde bulunur. Tepkime vermeyen bu iyonlara seyirci veya gözlemci iyon denir. Bu iyonlar tepkimenin her iki tarafında da bulunduğu için tepkimeden çıkarılabilir. Tepkimeye katılanlar yazıldığında tepkimenin net iyon denklemi (net iyon eşitliği) elde edilir.

Na+ (suda) + Cl-(suda) + Ag+ (suda) + NO3- (suda) → AgCl(k) + Na+ (suda) + NO3

-(suda) Net İyon Denklemi: Ag+ + Cl- → AgCl(k)

Kimyasal Tepkime Türü Nasıl Belirlenir? Kimyasal tepkime türleri; yanma, sentez, analiz, asit-baz, çözünme-çökelme tepkimesi olarak sınıflandırılır. Verilen tepkimenin türünü anlayabilmek için aşağıda verilen sorular cevaplanır. Verilen sorunun cevabına göre tepkimenin türü saptanmış olur. 1.Tepkime denkleminin girenler kısmında O2 var mı? Girenlerde O2 var yanma tepkimesidir. 2.Basit kimyasal türler daha büyük bileşikleri oluşturuyor mu? Büyük bileşikler oluşuyor sentez (oluşum) tepkimesidir. 3.Büyük bileşikler küçük kimyasal türlere ayrışıyor mu? Küçük türlere ayrışıyor analiz (ayrışma) tepkimesidir. 4.Maddelerin sulu çözeltilerinin birbirleri ile verdiği tepkimede katı (çökelek) oluşuyor mu? Çökelek oluşuyor çözünme-çökelme tepkimesidir. 5.Asit ve baz tepkimeye girdiğinde tuz ve su oluşuyor mu? Tuz ve su oluşuyor nötralleşme tepkimesidir.

Ders COĞRAFYA Sınıf 10 Konu DIŞ KUVVETLERİN YERŞEKİLLERİNİN OLUŞUM SÜRECİNE

ETKİLERİ- (AKARSULAR) Yayın Tarihi 26 Kasım 2020

Akarsuların Oluşturduğu Yeryüzü Şekilleri

Çeşitli kaynaklardan beslenerek yeryüzünde eğim doğrultusunda bir yatak içinde akışa geçen sulara genel olarak akarsu denir. Büyüklüklerine göre sel, dere, çay, ırmak veya nehir şeklinde adlandırılan akarsuların şekillendirici etkileri taşıdığı su kütlesi ve malzemeyle doğru orantılıdır. Bunun yanında akarsuların yeryüzünü şekillendirmesinde iklim özellikleri, yeryüzü şekilleri, kayaçların geçirgenlik özellikleri ve bitki örtüsü gibi faktörler de etkilidir. Yeryüzünde dış kuvvetler içerisinde en geniş etki alanına sahip olan akarsular, özellikle ekvatoral ve orta kuşakta daha etkilidir. Akarsular; yataklarını geriye, yana, derine doğru aşındırır ve aşındırdığı malzemeleri uygun ortamlarda biriktirerek yeryüzünü şekillendirir. Bu yolla yeryüzünün şekillendiği arazilere akarsu topoğrafyası denir. Akarsuların doğduğu yere kaynak, kaynaktan itibaren içinde aktığı çukurluğa yatak, denize veya bir göle dökülerek sonlandığı yere ise ağız adı verilir. Akarsuyun kaynağa yakın kısmına yukarı çığır, ağzına yakın kısmına aşağı çığır, ikisi arasında kalan kısmına ise orta çığır denir. Akarsular; yağmur suları, eriyen kar suları, yer altı kaynakları ve göllerden beslenir.

Akarsu Aşındırması ve Oluşan Yer şekilleri Akarsular, akış gösterdiği alanda aşındırma yapar. Bu aşındırm genellikle suyun ve su içindeki materyallerin yatağın altına ve yanlarına çarpmasıyla fiziksel aşındırma şeklinde gerçekleşir. Aşındırma bazen suyun kayaç türlerini kimyasal olarak çözmesi şeklinde de gerçekleşebilir. Akarsuyun aşındırma gücü; taşıdığı suyun miktarı, akış hızı, zeminin jeolojik yapısı, taşıdığı yük miktarı, bitki örtüsü gibi faktörlerden etkilenir. Akarsuyun sonlandığı yerin yükselti seviyesine taban seviyesi adı verilir. Okyanus ve denizler genel taban seviyesidir. Akarsular eğimin fazla olduğu yerlerde yatağının tabanını aşındırır. Bu duruma derine aşındırma denir. Derine aşındırma, akarsuyun yatağını taban seviyesine

Şekil : Akarsu kesiti

kadar yaklaştırması ve akabileceği bir eğim seviyesine getirmesiyle sona erer. Akarsuların yataklarını kazmaları veya derinleştirmeleri ağız tarafından kaynak tarafına doğrudur. Derine aşındırmanın ağızdan kaynağa doğru yayılmasına geriye aşındırma denir. Akarsu, akış hızının azaldığı yerlerde ise yatağının daha çok yan taraflarına çarparak aşındırma yapar. Bu duruma da yana aşındırma denir. Akarsuyun yatağını taban seviyesine kadar yaklaştırması durumuna denge profili adı verilir. Akarsular ve sel sularının aşındırma faaliyetleri sonucunda çeşitli yer şekilleri oluşur.

Vadi: Akarsuyun yatağını derine ve yana doğru aşındırmasıyla oluşan yarıntılara vadi denir. Akarsuyun yatağı boyunca arazinin eğimine, jeolojik yapısına, akarsuyun akış hızına ve aşındırma gücüne bağlı olarak farklı vadi tipleri oluşmuştur.

Çentik Vadi Dağ yamaçlarından hızla inen akarsuların yatağını derine doğru kazması sonucu oluşan tabansız vadilerdir.

Asimetrik Vadi Vadinin dirençleri farklı iki yamacının farklı oranda aşınmasıyla oluşur. Bir yamaç daha dik iken diğer yamaç daha yatıktır.

Kanyon Vadi Çözünebilen kayaçlarda ve kaya tabakalarının yatay uzandığı arazilerde (karstik arazi) akarsuların oluşturduğu vadilerdir. Kanyon vadiler oldukça derin, yamaçları dik veya basamaklı yapıdadır.

Boğaz Vadi Akarsuların akış yönüne doğru yüksek arazileri yarmasıyla oluşturduğu, genellikle derin ve uzun vadilerdir.

Geniş Tabanlı Vadi Akarsuyun yatak eğiminin azaldığı ve akış hızının yavaşladığı yerlerde yatağını yanlara doğru aşındırmasıyla oluşturduğu vadilerdir. Bu vadilerin içinden geçen akarsuların her iki yamacı da oldukça düzdür. Bu nedenle akarsular, tabanlı vadilerde menderesler (büklüm) oluşturarak akar.

Dev Kazanı: Akarsu yatağı boyunca direnci fazla bir kaya türünden dirençsiz bir kaya türüne geçildiğinde aşınmanın artmasıyla diklikler oluşur. Akarsu bu dikliklerde yüksekten düşer, buna şelale, çağlayan veya çavlan denir. Şelalelerde suyun aşağı düştüğü yerde yaptığı aşındırmayla oluşturduğu büyük çukurlara dev kazanı adı verilir. Kırgıbayır: Bitki örtüsünün zayıf olduğu yamaçlarda sel sularının yaptığı aşındırma sonucu oluşmuş, fazlaca yarıntılı arazilerdir. Peri Bacaları: Kumlu, taneli yumuşak yapılı taşların bulunduğu eğimli yamaçlarda akarsu ve sel sularının aşındırmasıyla oluşan yer şekilleridir. Kumlu, taneli araziler kolay aşınırken dirençli kayaçlardan oluşan blokların altında kalan kısımlar daha az aşınmaya uğrar. Böylece arazide bacaya benzeyen yükseltiler ve üzerinde şapka gibi duran büyük taşların bulunduğu yer şekilleri meydana gelir. Bu yer şekillerine peri bacası adı verilir . Plato: Akarsuların derin vadilerle parçaladığı hafif engebeli yüksek düzlüklerdir. Peneplen (Yontuk Düz): Arazinin aşınma sonucu deniz seviyesine yakın bir seviyeye kadar düzleşmesiyle ortaya çıkan arazilerdir.

Akarsu Biriktirmesi ve Oluşan Yer Şekilleri

Akarsuların aşındırdığı ve taşıdığı malzemelere alüvyon adı verilir. Akarsular, yatak eğiminin azaldığı ve akış hızının yavaşladığı yerlerde taşıdığı malzemeleri yatağına ve çevresine bırakır. Bu sürece akarsu biriktirmesi denir. Biriktirme alanlarında akarsuyun akım miktarının fazla olduğu dönemlerde iri boyutta malzeme birikir. Akım miktarının azaldığı dönemlerde ise daha ince boyutta malzeme birikir ve çeşitli yer şekilleri oluşur.

Şekil: Akarsuların biriktirme şekilleri

Birikinti yelpazesiDağ eteği ovası

Dağ içi ovası

Irmak adası

Taban seviyesi ovası

Delta

Birikinti konisi

Yanma Tepkimeleri

Sentez Tepkimeleri

Analiz Tepkimeleri

Asit- Baz Tepkimeleri

Çözünme- Çökelme Tepkimeleri

Suyun bileşenlerine ayrılması

LPG’nin yanması

LiseCOĞRAFYA Sınıf-11

TÜRKİYE’DE ŞEHİRLERİN FONKSİYONLARI VE SINIFLANDIRILMASIKONU

s11 EĞİTİME DESTEK 26 Kasım 2020 Perşembe

KimYA Sınıf-11GAZLARIN ÖZELLİKLERİ VE GAZ YASALARI IIKONU

Türkiye’de Şehirlerin FonksiyonlarıTürkiye’de şehirler; kuruluş amaçlarına,

gelişimlerine ve yürüttükleri sosyoekonomik özelliklerine göre farklı fonksiyonlara sahiptir. Şehirler, fonksiyonlardan birinin veya birkaçının ağırlığına göre karakter kazanmıştır. Örneğin ticari açıdan önem taşıyan bir limanın bulunması şehrin liman fonksiyonuna bağlı olarak gelişmesini sağlamıştır. Şehirler, fonksiyonel özelliğine göre (idari, eğitim, tarım, sanayi, liman, ticaret, maden ve turizm) sınıflandırıldığında bazı şehirlerde tek bir fonksiyon ön plana çıkarken bazılarında birden fazla fonksiyonun etkili olduğu görülür. Birden fazla fonksiyonel özelliği olan şehirler, karma fonksiyonlu olarak nite lendirilebilir. İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana karma fonksiyonlu şehirlere birer örnektir. Türkiye’deki şehirlerin etki alanı; şehrin idari önem taşımasına, sosyoekonomik gelişmişliğine, ulaşım imkânlarına ve nüfusu miktarına göre değişiklik gösterir.

Fotoğraf: İdari şehir, Ankara

Şehirleri kırsal yerleşmelerden ayıran en önemli özelliklerden biri sahip oldukları işlevsel yapılardır. Kırsal yerleşmelerde daha çok tarımsal faaliyetler ön planda iken şehirlerde ise yönetim, sanayi, kültür, turizm ve ulaşım gibi fonksiyonlar gelişmiştir.

Sakin Şehir

Şehirler; küreselleşmenin etkisiyle hayatın çok hızlı aktığı, üretimden çok tüketime yönelen ve artık kendi kendine yetmeyen yaşam alanları hâline gelmiştir. Bu yerleşme- ler; insanların bir arada huzur

ve güven içinde yaşamalarını amaçlayan yerler olmaktan çıkmış, hayatın yüksek tempoda yaşanabilmesi adına tasarlanan mekânlara dönüşmüştür. Küreselleşen hızlı şehir hayatına karşı 1999 yılında İtalya’nın Greve in Chianti şehrinde kurulan Cittaslow, nüfusu 50 000’in altındaki şehirlerin üye olabildiği uluslararası belediyeler birliğidir. İtalyanca “citta” (şehir) ve İngilizce “slow” (yavaş, sakin) kelimelerinden oluşan Cittaslow, Sakin Şehir anlamında kullanılmaktadır.

Sakin Şehir; bir şehirdeki yaşam kalitesinin iyileştirilerek kalkınmanın, şehrin kendi özgün yapısının, mimarisinin, gelenek ve göreneklerinin, yerel yemeklerinin ve tarihsel kimliğinin korunmasıyla mümkün olacağını öngörmektedir. Bu kavram; şehirlerin hangi alanlarda güçlü, hangi alanlarda zayıf olduklarını analiz etmelerini ve sahip oldukları imkânlar çerçevesinde bir strateji geliştirmelerini teşvik eden bir felsefedir. Bir şehrin Sakin Şehir olması; o şehrin dokusunun, renginin, müziğinin ve hikâyesinin uyum içinde olmasının yanı sıra; şehrin sakinleri ile şehri ziyaret edenlerin buradaki yaşamdan zevk alabilecek bir hâle gelmesi demektir. Yerel zanaatı, tatları ve sanatları sadece eskilerin hatırlayabildiği kavramlar olmaktan çıkarmak için bunları yeni nesillerle ve şehri ziyaret eden misafirlerle paylaşmaktır. Hayatın tek amacının bir yerlere yetişmek olmadığını, doğaya zarar vermeden de şehirlerin gelişebileceğini ve içinde bulunulan andan keyif alınması gerektiğini insanlara hatırlatmaktır.

Cittaslow Birliği’ne üye olan kentlerin ve üye adaylarının Sakin Şehir felsefesine

bağlı kalmaları ve bu çerçevede hareket etmeleri için üyelik kriteri belirlenmiştir. Bu bağlamda aday şehrin geliştirdiği projelerden oluşan başvuru dosyasına ait değerlendirme sonucunun %50’den fazla puan alması gerekmektedir.

Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 30 ülkeden toplam 252 belediye bahsedilen birliğin üyesi durumundadır. Türkiye’den Akyaka (Muğla), Gökçeada (Çanakkale), Perşembe (Ordu), Seferihisar (İzmir), Vize (Kırklareli), Yalvaç (Isparta), Yenipazar (Aydın), Halfeti (Şanlıurfa), Taraklı (Sakarya), Uzundere (Erzurum), Göynük (Bolu), Eğirdir (Isparta), Gerze (Sinop), Şavşat (Artvin), Mudurnu (Bolu), Köyceğiz (Muğla) ve Ahlat (Bitlis) belediyeleri bu birliğin üyeleri arasında yer almaktadır.

Seferihisar, 2009 yılında Türkiye’nin Cittaslow unvanını alan ilk şehridir. İzmir’in güneybatısında yer alan şehrin yaklaşık dört bin yıllık tarihî geçmişi bulunmaktadır.

Fotoğraf: Seferihisar, İzmir

Şehir; ayrıca Aka, Girit, Pers, Bergama krallıkları, İyonya, Selçuklular, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait eserleriyle zengin bir tarihe sahiptir. Ekonomik faaliyetlerin genellikle tarıma dayandığı ilçe, özellikle organik ürünleriyle ön plana çıkmaktadır.

2011 yılında Cittaslow unvanını alan ve Türkiye’nin en büyük adası olan Gökçeada, bu unvanı ile dünyanın ilk ve tek sakin adası olmuştur. Gökçeada; nostaljik evleri, doğal yaşamı, organik ürünleri ve alternatif spor olanakları ile son yıllarda önemli bir turizm merkezi hâline gelmiştir.

Ders COĞRAFYA Sınıf 11 Konu TÜRKİYE’DE ŞEHİRLERİN FONKSİYONLARI VE

SINIFLANDIRILMASI Yayın Tarihi 26 Kasım 2020

Türkiye’de Şehirlerin Fonksiyonları

Türkiye’de şehirler; kuruluş amaçlarına, gelişimlerine ve yürüttükleri sosyoekonomik özelliklerine göre farklı fonksiyonlara sahiptir. Şehirler, fonksiyonlardan birinin veya birkaçının ağırlığına göre karakter kazanmıştır. Örneğin ticari açıdan önem taşıyan bir limanın bulunması şehrin liman fonksiyonuna bağlı olarak gelişmesini sağlamıştır. Şehirler, fonksiyonel özelliğine göre (idari, eğitim, tarım, sanayi, liman, ticaret, maden ve turizm) sınıflandırıldığında bazı şehirlerde tek bir fonksiyon ön plana çıkarken bazılarında birden fazla fonksiyonun etkili olduğu görülür. Birden fazla fonksiyonel özelliği olan şehirler, karma fonksiyonlu olarak nitelendirilebilir. İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana karma fonksiyonlu şehirlere birer örnektir. Türkiye’deki şehirlerin etki alanı; şehrin idari önem taşımasına, sosyoekonomik gelişmişliğine, ulaşım imkânlarına ve nüfusu miktarına göre değişiklik gösterir.

Fotoğraf: İdari şehir, Ankara

Şehirleri kırsal yerleşmelerden ayıran en önemli özelliklerden biri sahip oldukları işlevsel yapılardır. Kırsal yerleşmelerde daha çok tarımsal faaliyetler ön planda iken şehirlerde ise yönetim, sanayi, kültür, turizm ve ulaşım gibi fonksiyonlar gelişmiştir.

Sakin Şehir

Şehirler; küreselleşmenin etkisiyle hayatın çok hızlı aktığı, üretimden çok tüketime yönelen ve artık kendi kendine yetmeyen yaşam alanları hâline gelmiştir. Bu yerleşmeler; insanların bir arada huzur ve güven içinde yaşamalarını amaçlayan yerler olmaktan çıkmış, hayatın yüksek tempoda yaşanabilmesi adına tasarlanan mekânlara dönüşmüştür. Küreselleşen hızlı şehir hayatına karşı 1999 yılında İtalya’nın Greve in Chianti şehrinde kurulan Cittaslow, nüfusu 50 000’in altındaki şehirlerin üye olabildiği uluslararası belediyeler birliğidir. İtalyanca

“citta” (şehir) ve İngilizce “slow” (yavaş, sakin) kelimelerinden oluşan Cittaslow, Sakin Şehir anlamında kullanılmaktadır.

Sakin Şehir; bir şehirdeki yaşam kalitesinin iyileştirilerek kalkınmanın, şehrin kendi özgün yapısının, mimarisinin, gelenek ve göreneklerinin, yerel yemeklerinin ve tarihsel kimliğinin korunmasıyla mümkün olacağını öngörmektedir. Bu kavram; şehirlerin hangi alanlarda güçlü, hangi alanlarda zayıf olduklarını analiz etmelerini ve sahip oldukları imkânlar çerçevesinde bir strateji geliştirmelerini teşvik eden bir felsefedir. Bir şehrin Sakin Şehir olması; o şehrin dokusunun, renginin, müziğinin ve hikâyesinin uyum içinde olmasının yanı sıra; şehrin sakinleri ile şehri ziyaret edenlerin buradaki yaşamdan zevk alabilecek bir hâle gelmesi demektir. Yerel zanaatı, tatları ve sanatları sadece eskilerin hatırlayabildiği kavramlar olmaktan çıkarmak için bunları yeni nesillerle ve şehri ziyaret eden misafirlerle paylaşmaktır. Hayatın tek amacının bir yerlere yetişmek olmadığını, doğaya zarar vermeden de şehirlerin gelişebileceğini ve içinde bulunulan andan keyif alınması gerektiğini insanlara hatırlatmaktır.

Cittaslow Birliği’ne üye olan kentlerin ve üye adaylarının Sakin Şehir felsefesine bağlı kalmaları ve bu çerçevede hareket etmeleri için üyelik kriteri belirlenmiştir. Bu bağlamda aday şehrin geliştirdiği projelerden oluşan başvuru dosyasına ait değerlendirme sonucunun %50’den fazla puan alması gerekmektedir.

Harita: Türkiye'de Sakin Şehirlerin dağılışı

Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 30 ülkeden toplam 252 belediye bahsedilen birliğin üyesi durumundadır. Türkiye’den Akyaka (Muğla), Gökçeada (Çanakkale), Perşembe (Ordu), Seferihisar (İzmir), Vize (Kırklareli), Yalvaç (Isparta), Yenipazar (Aydın), Halfeti (Şanlıurfa), Taraklı (Sakarya), Uzundere (Erzurum), Göynük (Bolu), Eğirdir (Isparta), Gerze (Sinop), Şavşat (Artvin), Mudurnu (Bolu), Köyceğiz (Muğla) ve Ahlat (Bitlis) belediyeleri bu birliğin üyeleri arasında yer almaktadır.

Seferihisar, 2009 yılında Türkiye’nin Cittaslow unvanını alan ilk şehridir. İzmir’in güneybatısında yer alan şehrin yaklaşık dört bin yıllık tarihî geçmişi bulunmaktadır.

Fotoğraf: Seferihisar, İzmir

Şehir; ayrıca Aka, Girit, Pers, Bergama krallıkları, İyonya, Selçuklular, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait eserleriyle zengin bir tarihe sahiptir. Ekonomik faaliyetlerin genellikle tarıma dayandığı ilçe, özellikle organik ürünleriyle ön plana çıkmaktadır. Altyapısını tamamlama yönünde hızlı bir ilerleme kaydeden şehrin, güneş enerjisiyle çalışan sokak lambaları da dikkat çeken özellikler arasında yer almaktadır.

2011 yılında Cittaslow unvanını alan ve Türkiye’nin en büyük adası olan Gökçeada, bu unvanı ile dünyanın ilk ve tek sakin adası olmuştur. Gökçeada; nostaljik evleri, doğal yaşamı, organik ürünleri ve alternatif spor olanakları ile son yıllarda önemli bir turizm merkezi hâline gelmiştir. Ayrıca bozulmamış bir doğaya sahip olan adada tarihî özelliklerle çok kültürlülüğün uyumu açık bir şekilde görülebilmektedir.

Eğirdir: Türkiye’nin en büyük ikinci tatlı su gölü olan Eğirdir Gölü ile Canada ve Yeşilada yarımadaları en önemli doğal güzellikleridir (Görsel 2.16). Adalar, doldurma yol ile karaya bağlanmıştır. Hızırbey Camisi, Dündar Bey Medresesi, Eğirdir Kalesi ve Kervansarayı önemli tarihî yapılarıdır.

SORULAR

Soru 1:

I. Yüksek ve modern binaların yaygın olması

II. Yoğun sanayi faaliyetlerinden dolayı hava kirliliğinin fazlalığı

III. Gelenek ve göreneklerin korunması

IV. Yerel zanaatın sürdürülmeye çalışılması

Yukarıda verilen bilgilerden hangileri sakin şehirlerin özelliklerindendir?

A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) I ve IV E) III ve IV

(Cevap E)

Harita: Türkiye’de Sakin Şehirlerin Dağılışı

sOrUlarSORu 1:I. Yüksek ve modern binaların yay-

gın olmasıII. Yoğun sanayi faaliyetlerinden

dolayı hava kirliliğinin fazlalığıIII. Gelenek ve göreneklerin korun-

masıIV. Yerel zanaatın sürdürülmeye

çalışılmasıYukarıda verilen bilgilerden hangil-

eri sakin şehirlerin özelliklerindendir?A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) I ve IVE) III ve IV (Cevap E)

SORu 2:italyanca “citta” (şehir) ve ingilizce

“slow” (yavaş, sakin) kelimelerinden oluşan Cittaslow, Sakin Şehir anlamın-da kullanılmaktadır.

I. TarımII. TurizmIII. MadencilikIV. SanayiSakin şehirlerde yukarıdaki ekono-

mik faaliyetlerden hangi ikisinin diğerlerine göre daha yaygın olması beklenir?

A) I ve II B) II ve IIIC) I ve III D) I ve IVE) III ve IV (Cevap A)

SORu 3:Aşağıda şehirlere ait bazı fonksiyon-

lar verilmiştir;I. TarımII. SanayiIII. İdariIV. Ticaretistanbul, yukarıda verilen fonksi-

yonlardan hangilerine sahip değildir?A) I-II B) I-IIIC) II-III D) II-IVE) III-IV (Cevap B)

SORu 4:Aşağıdakilerden hangisi ülkeizdeki sakin şehirlerden biri

değildir?A) Gökçeada B) ŞavşatC) Uzundere D) ÜzümlüE) Akyaka (Cevap: D)

Gaz Yasaları

Gazların; özelliklerini, basınç, hacim, miktar ve sıcaklıkla ilişkilerini açıklayan yasalar “gaz yasaları” olarak bilinir.

Boyle Yasası

Charles Yasası

Gay Lussac Yasası

Gay Lussac Yasası’na göre hacmi ve mol sayısı sabit tutulan bir gazın basıncı, mutlak sıcaklık ile doğru orantılıdır.

Ders Kimya

Sınıf 11. Sınıf (8. Ders) Konu GAZLARIN ÖZELLİKLERİ VE GAZ YASALARI II


Gaz Yasaları


Boyle Yasası

Charles Yasası

Gay Lussac Yasası


Ders Kimya



Gaz Yasaları


Boyle Yasası

Charles Yasası

Gay Lussac Yasası


Ders Kimya



Gaz Yasaları


Boyle Yasası

Charles Yasası

Gay Lussac Yasası


Ders Kimya



Gaz Yasaları


Boyle Yasası

Charles Yasası

Gay Lussac Yasası


Ders Kimya



Örnek Soru : 25 L' lik bir tanktaki 2,5 atm ve 0oC sıcaklıkta bulunan gazın sıcaklığı 273oC‘a çıkarılırsa son basınç ne olur? Çözüm : P1 = 2,5 atm P2 = ? T1 = t1 + 273 = 0+ 273 = 273 K T2 = t2 + 273 = 273 + 273 = 546 K P1/ T1 = P2/ T2

2,5 atm / 273 K = P2 / 546 K P2 = 5 atm Avogadro Yasası Avogadro, aynı sıcaklık ve basınçta eşit hacimdeki farklı gazların aynı sayıda tanecik içerdiğini ortaya koymuştur. Avogadro Yasası sabit basınç ve sıcaklıktaki (aynı koşullardaki) bir gazın miktarı ile hacminin orantılı olarak değişimini açıklar.

Örnek Soru : 0 ⁰C sıcaklıkta ve 1 atm basınçta 0,5 mol CO2 gazı kaç L hacim kaplar? Çözüm : 1 mol gaz normal şartlarda 22,4 L hacim kapladığına göre verilenler hacim-mol ilişkisi denkliğinde yerine yazılırsa hacim; V1/ n1 = V2/ n2

22,4 L / 1 mol = V2 / 0,5 mol V2 = 11, 2 L

Örnek Soru : 25 L' lik bir tanktaki 2,5 atm ve 0oC sıcaklıkta bulunan gazın sıcaklığı 273oC‘a çıkarılırsa son basınç ne olur? Çözüm : P1 = 2,5 atm P2 = ? T1 = t1 + 273 = 0+ 273 = 273 K T2 = t2 + 273 = 273 + 273 = 546 K P1/ T1 = P2/ T2

2,5 atm / 273 K = P2 / 546 K P2 = 5 atm Avogadro Yasası Avogadro, aynı sıcaklık ve basınçta eşit hacimdeki farklı gazların aynı sayıda tanecik içerdiğini ortaya koymuştur. Avogadro Yasası sabit basınç ve sıcaklıktaki (aynı koşullardaki) bir gazın miktarı ile hacminin orantılı olarak değişimini açıklar.

Örnek Soru : 0 ⁰C sıcaklıkta ve 1 atm basınçta 0,5 mol CO2 gazı kaç L hacim kaplar? Çözüm : 1 mol gaz normal şartlarda 22,4 L hacim kapladığına göre verilenler hacim-mol ilişkisi denkliğinde yerine yazılırsa hacim; V1/ n1 = V2/ n2

22,4 L / 1 mol = V2 / 0,5 mol V2 = 11, 2 L

Gaz YasalarıGazların;

özelliklerini, basınç, hacim, miktar ve sıcaklıkla ilişkilerini açıklayan yasalar “gaz yasaları” olarak bilinir.

Boyle Yasası

Charles Yasası

Gay Lussac Yasası Gay Lussac Yasası’na

göre hacmi ve mol sayısı sabit tutulan bir gazın basıncı, mutlak sıcaklık ile doğru orantılıdır.

Gaz Yasaları


Boyle Yasası

Charles Yasası

Gay Lussac Yasası


Ders Kimya



Örnek Soru: 25 L’ lik bir tanktaki 2,5 atm ve 00C sıcaklıkta bulunan gazın sıcaklığı 273oC‘a çıkarılırsa son basınç ne olur?

Avogadro Yasası Avogadro, aynı sıcaklık ve basınçta

eşit hacimdeki farklı gazların aynı sayıda tanecik içerdiğini ortaya koymuştur.

Avogadro Yasası sabit basınç ve sıcaklıktaki (aynı koşullardaki) bir gazın miktarı ile hacminin orantılı olarak değişimini açıklar.

Örnek Soru: 0 0C sıcaklıkta ve 1 atm basınçta 0,5 mol CO2 gazı kaç L hacim kaplar?

Çözüm: 1 mol gaz normal şartlarda 22,4 L hacim kapladığına göre verilenler hacim-mol ilişkisi denkliğinde yerine yazılırsa hacim;

1.

Şekildeki kapların sıcak-lıkları aynı olduğuna göre basınçları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisin-de doğru verilmiştir?A) PI = PII B) 2PI = PII C) PI = 2PII D) PI= PII/2E) PI = 4PII Cevap: A

2. Şekil-deki sabit hacimli kapta 200 K sıcak-lıkta 760 Torr basınçta X gazı bulunmaktadır. Kap ısıtıldığında basınç 2 atm olduğuna göre X gazının son sıcaklığı kaç °C olur?

A) – 73 B) – 173C) 127 D) 273E) 400

Cevap : C

3. Sabit hacimli kapalı bir kaptaki gazın sıcaklığı 100 K’den 300 K’e çıkarıl-dığında

I. Kinetik enerjiII. BasınçIII. Madde miktarıyukarıda verilen nicelik-

lerin hangisi ya da hangi-leri artar?

A) Yalnız I B) Yalnız IIC) Yalnız III D) I ve IIE) I, II ve III Cevap: D

sOrUlar Sorular :

1.

Şekildeki kapların sıcaklıkları aynı olduğuna göre basınçları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) PI = PII B) 2PI = PII C) PI = 2PII D) PI = PII/2 E) PI = 4PII

Cevap : A

2.

Şekildeki sabit hacimli kapta 200 K sıcaklıkta 760 Torr basınçta X gazı bulunmaktadır. Kap ısıtıldığında basınç 2 atm olduğuna göre X gazının son sıcaklığı kaç °C olur?

A) – 73 B) – 173 C) 127 D) 273 E) 400

Cevap : C

3. Sabit hacimli kapalı bir kaptaki gazın sıcaklığı 100 K’den 300 K’e çıkarıldığında I. Kinetik enerji II. Basınç III. Madde miktarı yukarıda verilen niceliklerin hangisi ya da hangileri artar?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III Cevap : D

Sorular :

1.

Şekildeki kapların sıcaklıkları aynı olduğuna göre basınçları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) PI = PII B) 2PI = PII C) PI = 2PII D) PI = PII/2 E) PI = 4PII

Cevap : A

2.

Şekildeki sabit hacimli kapta 200 K sıcaklıkta 760 Torr basınçta X gazı bulunmaktadır. Kap ısıtıldığında basınç 2 atm olduğuna göre X gazının son sıcaklığı kaç °C olur?

A) – 73 B) – 173 C) 127 D) 273 E) 400

Cevap : C

3. Sabit hacimli kapalı bir kaptaki gazın sıcaklığı 100 K’den 300 K’e çıkarıldığında I. Kinetik enerji II. Basınç III. Madde miktarı yukarıda verilen niceliklerin hangisi ya da hangileri artar?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III Cevap : D

yazılacak yazılacak yazılacak yazılacak

Basınç Ölçer

Basınç arttıkça Basınç azaldıkça

Sıcaklık yükseldikçeSıcaklık düştükçe

Sıcaklık düştükçe Sıcaklık yükseldikçe

(Hacim azalır) (Hacim artar.)

(Hacim artar.)(Hacim azalır.)

Basınç azalır.) (Basınç artar.)

V V

sabitsabitveya

V 2PP 4P

Gazların basınç hacim ilişkisi

Gazların hacim sıcaklık ilişkisi

Gazların basınç - sıcaklık ilişkisi

n= sabit T= sabit

n= sabitp = sabit

V = ∝ nV = kn

Hacim V (mL)P = sabitT= sabit

Gazlarda mol sayısı - hacim ilişkisi

Gazın miktarı n (mol)

Gaz miktarı azaltılırsa

Gaz miktarı artırılrsa

Yüksek sıcaklık (K)Yüksek basınç

Sıcaklık T (K)

Düşük sıcaklık (K)Düşük basınç

Basınç P (atm)

2V 4V

(Hacim azalır.) (Hacim artar.)

4P 2P P

4v

4V

V

Gazların mol sayısı - hacim ilişkisi

COĞRAFYA Sınıf-12ULAŞIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLERKONU

s12 Lise EĞİTİME DESTEK26 Kasım 2020 Perşembe

KimYA Sınıf-12ANORGANİK VE ORGANİK BİLEŞİKLER IKONU

Ulaşım, mal ve hizmetlerin bir yerden

başka bir yere taşınmasıdır. Ulaşım altyapısının kurulması ve ulaşım

sistemlerinin gelişmesi üzerinde etkili olan

faktörleri; doğal ve beşerî olmak üzere iki başlıkta incelemek mümkündür.

Doğal Faktörler

Coğrafi Konum

Coğrafi konum, dünyadaki ülkelerin ekonomik, sosyal ve siyasi özelliklerini belirlemede önemli bir faktördür. Önemli ticaret yolları üzerinde bulunan, iklim ve yer şekilleri koşulları uygun ve denizlere kıyısı olan ülkelerin konumu ulaşımın gelişimini olumlu yönde etkiler. Asya ve Avrupa kıtalarının arasında yer alan, Afrika Kıtası’na yakın olan Türkiye sahip olduğu coğrafi konum ile dünyada ulaşımın geliştiği ülkelerden biri olmuştur. Anadolu’da çeşitli dönemlerde farklı ulaşım sistemleri ön plana çıkmış ve dünya ticaretini etkilemiştir. İlk Çağ’da kervan yolları, kıyı şehir devletlerinin ortaya çıkmasıyla gelişen deniz yolları, 19. yüzyılda kara içi ulaşımda bir devrim sayılan demir yolları, II. Dünya Savaşı sonrasında kara yolları, 1980 sonrasında ise hava yolları ve boru hatları önem kazanmıştır.

Yeryüzü Şekilleri Fiziksel çevrenin ulaşım faaliyetleri

üzerindeki etkileri, günümüzde teknolojik gelişmelere rağmen önemini korumaktadır. Yeryüzü şekilleri, ulaşım sistemi içinde daha çok kara yolunu etkilemektedir. Ancak hava ulaşımında da gerek hava alanlarının gerekse ekonomik uçuş yollarının belirlenmesinde yeryüzü şekilleri dikkate alınmaktadır. Demir yolları için de sarp ve eğimli arazilerde güzergâhın düz bir hâle getirilmesi için yer yer köprüler ve tüneller yapılmakta ya da bazı yerler doldurularak ulaşım sağlanmaktadır.

Ulaşımla ilgili yapılan bu çalışmalar, yapım maliyetlerini artıran işlerdir. Bununla birlikte teknolojinin gelişmesi demir yollarının 3.000 m üzeri yüksekliğe erişmesine imkân sağlamıştır. Ortalama yükseltisi 1.132 m olan ülkemizin kuzeyinde Kuzey Anadolu Dağları’nın, güneyinde Torosların kıyıya paralel uzanması; doğu batı yönünde uzanan bu dağların Doğu Anadolu’ya doğru birbirine yaklaşması, sıkışarak yükselmesi ulaşımı ve ulaşım hatlarını etkilemiştir. Dağ sıralarının uzanışı nedeniyle kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşım, geçitler sayesinde yapılmaktadır.

iklim Ulaşım sistemleri, genellikle bulundukla-

rı alanın iklim koşullarına uygun bir şekilde yapılır. Ulaşım faaliyetlerinin iklimden olumsuz etkilenmesi, daha çok sıra dışı hava koşulları yüzünden olur. Buz tutması, sağanak yağışlar, sis ile görüş mesafesinin azlığı büyük kazalara yol açarak ulaşımı olumsuz yönde etkiler. Tür-kiye’de özellikle karasal iklimin hakim olduğu Doğu Anadolu Bölgesi’nde yoğun kar yağışı, tipi ve çığ nedeniyle yollar zaman zaman ka-panmaktadır.

Beşerî FaktörlerBeşerî faktörler arasında ulaşımı etkileyen

en önemli unsurlar, nüfus ve ekonomik faali-yetlerdir. Genel olarak gelişmiş ülkelerde ula-şım ve haberleşme faaliyetlerinde çalışanların faal nüfustaki oranı %7 ile % 10 arasındadır. Bunun nedeni her şeyden önce ulaşıma, ticare-te, bunlara bağlı olarak da üretim ve tüketim

faaliyetlerine bağlıdır.Tarımsal ürünlerin ya da madenlerin işlen-

mek için fabrikalara, işlenmiş maddelerin de tüketileceği yerlere gönderilmesi ancak ge-niş ve düzenli ulaşım sistemleriyle mümkün olmaktadır. Ayrıca teknolojide meydana ge-len gelişmeler ulaşım sistemlerini iyileştirmiş, bu durum da yolcu taşımacılığında güvenlik, konfor ve hız gibi özellikleri beraberinde getirmiştir.

Ulaşım Sistemlerinin Yerleşme ve Ekono-mik Faaliyetlere Etkisi

Ulaştırma sistemleri ve hizmetleri, modern ekonomilerin ve toplumsal gelişmenin temel ögesidir. Ulaşım faaliyetleri ve yerleşmelerin gelişmesi arasında sıkı bir ilişki vardır. Ula-

şım fonksiyonunun özünü meydana getiren ulaşım faaliyetleri, istihdamdan çok sanayi, tarım, ticaret, yönetim, turizm ve güvenlik gibi fonksiyonların altyapısını oluşturduğu için kent yerleşmeleri açısından son derece önemlidir. Ticaret ve sanayisi yoğun olan kentlerin kara, demir veya deniz yolları bakımından önemli bir noktada olduğu dikkati çeker. Ulaşım imkânla-rı rahat ve kolay olan bir yerleşmenin, zaman ilerledikçe bu imkânlarını kullanarak ticaretini geliştirmesi daha kolaydır. Nitekim İpek Yolu veya Baharat Yolu gibi önemli yollar üzerinde tarih boyunca birçok şehir kurulmuştur. Bir bölgenin ulaşım sistemlerinin gelişmesinde bölgenin diğer bölgelere ve sanayi kuruluşla-rına göre konumu da önemlidir. Yani bölgenin çevresinde gerçekleştirilen ekonomik faaliyet-ler, o bölgenin ticaret yollarının transit geçiş bölgesi olmasını sağlayabilir. Bu durum da

bölgenin ekonomik açıdan geliş-mesinde oldukça etkili olacaktır. Ülkemizde ulaşım sistemlerinin gelişmiş olduğu bölgelere bakıl-dığında ekonomik faaliyetlerin ve yerleşmelerin bu bölgelerde yoğunlaştığı görülür. Ekonomik faaliyetlerin temel süreçlerinden olan dağıtımın ulaşım sistemleri ile sıkı bağı yadsınamaz. Dolayısıyla bir bölgede ulaşım sistemlerinin gelişmiş olması, ekonominin doğa-sı gereği ekonomik faaliyetlerin de gelişeceği anlamına gelmektedir.

Organik Bileşik Kavramının Gelişimi

Kimyasal bileşikler elde edildiği kaynakla-ra bağlı olarak anorganik ve organik olmak üzere iki sınıfa ayrılır. Anorganik bileşikler minerallerden elde edi-lirken organik bileşikler bitkisel ve hayvansal kaynaklardan yani canlı organizmalar tarafından üretilen maddelerden elde edilir. Organik kelimesi, organizmadan türemiş anlamındadır ve ilk kez 19. yüzyılın başlarında İsveçli kimyacı bilim insanı Jöns Jacob

Berzelius tarafından kullanılmıştır. Berzelius’a göre organik maddeler ancak canlı organiz-malar tarafından üretilebilir. 1828 yılına kadar bilinen bütün organik bileşiklerin kaynağı

hayvanlar ve bitkilerdir. Ancak 1828’de Alman

kimyacı Friedric Wöhler, o zamana kadar sadece idrardan elde edilen üreyi, amonyum siyanatı ısıta-rak elde etmiştir. Böylece organik bir madde canlı bedeninin dışında ilk kez sentez edilmiştir. Wöhler

sentezi olarak adlandırılan bu sentez, organik maddelerin laboratuvar ortamında üretilmesi için başlangıç noktası olmuş, bu keşiften sonra organik maddelerin tanımı da değişmiştir.

Organik kimya; karbonhidrat, yağ, protein, vitamin, nükleik asit gibi yapısında C, H, N, O, P, S elementlerini ve halojenleri bulunduran maddeleri inceler. Bir maddenin organik

olabilmesi için kesinlikle karbon içermesi gerekir. Bu yüzden organik kimyaya karbon kimyası da denir. Ancak karbon elementi içeriyor olmasına rağmen CO, CO2, CS2, karbonat içeren bileşikler (CaCO3, Na2CO3, NaHCO3 vb.), karbür sınıfı bileşikler (CaC2, Al4C3 vb.) ve siyanür sınıfı bileşikler (HCN, KCN vb.) organik bileşik sınıfına girmez.

Anorganik kimya, organik olmayan bileşiklerin özelliklerini ve kimyasal davranışlarını inceler.Erime ve kaynama noktaları organik bileşiklerden daha yüksek olan asit, baz, tuz, oksit sınıfı bileşikler, su, mineral gibi bileşikler anorganiktir.

sOrUlarSORU 1:Bir bölgede ulaşım sistemlerinin gelişe-

bilmesi fiziki ve beşerî etmenlere bağlıdır. Gelişmiş ülkelerde yeryüzü şekillerine bağlı olumsuzluklar daha aza indirilebil-mektedir. Örneğin İtalya, Alp dağları’nı aşan tünellerle Almanya’ya bağlanan yol-lar yaparak iklimin ve yeryüzü şekillerinin olumsuz etkilerini en aza indirebilmiştir. Bununla beraber aynı ülkenin farklı böl-gelerinde fiziksel koşullara bağlı olarak ulaşımın gelişmişlik düzeyinde farklılıklar görülebilir. Türkiye’de Marmara’da ulaşım gelişmiş iken Doğu Anadolu ve Doğu Ka-radeniz’de ulaşımda aksamalar görülür.

Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz’de ulaşım sorunları yaşanmasının temel sebebi nedir?

A) Yağışların fazlalığıB) Yağış türüC) HeyelanlarD) Sanayinin gelişmemiş olmasıE) Yeryüzü şekilleri (Cevap: E)SORU 2:Türkiye mevcut taşıma seçenekleri

bakımından zengin bir ülkedir.Türkiye’nin böyle bir zenginliğe sahip

olması üzerinde aşağıdaki özelliklerinden hangisinin etkisi daha fazladır?

A) Konum özellikleriB) İklim özellikleriC) Yer şekilleriD) Doğal kaynaklarıE) Bitki örtüsü özellikleri (Cevap A)SORU 3:Ulaşımı etkileyen faktörler, doğal ve

beşerî olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.I. Yer şekillerinin yüksek ve enge-

beli olmasıII. Teknolojik altyapının gelişmiş

olmasıIII. Coğrafi konumun uygun olması IV. Ekonomik faaliyetlerin çeşitli

olması Yukarıdakilerden hangileri ulaşımı

etkileyen beşerî faktörler arasında yer almaktadır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve IV E) III ve IV (Cevap D)SORU 4:Demir yolları genellikle yer şekillerinin

sade, nüfusun fazla, ekonomik faaliyet-lerin gelişmiş olduğu yerlerden geçirilir. Demir yollarının uzanışında yeryüzü şekillerinin belirleyici etkisi bulunmakta-dır. Buna göre aşağıda numaralandırıla-rak verilen illerin hangisine demir yolu ulaşımı yoktur?

I. ÇanakkaleII. ZonguldakIII. Trabzon IV. KonyaV. ŞanlıurfaA) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV (Cevap B)

sOrUlar1. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin

sınıflandırılmasında hata yapılmıştır?

Cevap : D

2. Organik bileşiklerin madde sınıfına ait genel özelliklerden hangisi doğrudur?

A) Erime ve kaynama noktaları yüksektir.B) Genelde kovalent yapılı bileşiklerdir.C) Ana kaynakları minerallerdir.D) Kendilerine has kokuları yoktur.E) Karbon atomu her organik bileşikte

bulunmaz. Cevap: D

3. Bileşiklerin genel özelliklerinden bazıları aşağıda verilmiştir:

I. Kovalent bağ içerir. II. Erime ve kaynama noktası yüksektir. III. Ana kaynağı canlılardır. Yukarıdaki yargılardan hangileri CH4 için doğru

iken KF için yanlıştır? A) Yalnız IB) Yalnız IIC) Yalnız IIID) I ve III E) II ve III Cevap : D

Ders COĞRAFYA Sınıf 12 Konu ULAŞIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Yayın Tarihi

26 Kasım 2020

Ulaşımı Etkileyen Faktörler Ulaşım, mal ve hizmetlerin bir yerden başka bir yere taşınmasıdır. Ulaşım altyapısının kurulması ve ulaşım sistemlerinin gelişmesi üzerinde etkili olan faktörleri; doğal ve beşerî olmak üzere iki başlıkta incelemek mümkündür.

Şema: Ulaşım üzerinde etkili olan faktörler Doğal Faktörler Coğrafi Konum Coğrafi konum, dünyadaki ülkelerin ekonomik, sosyal ve siyasi özelliklerini belirlemede önemli bir faktördür. Önemli ticaret yolları üzerinde bulunan, iklim ve yer şekilleri koşulları uygun ve denizlere kıyısı olan ülkelerin konumu ulaşımın gelişimini olumlu yönde etkiler. Asya ve Avrupa kıtalarının arasında yer alan, Afrika Kıtası’na yakın olan Türkiye sahip olduğu coğrafi konum ile dünyada ulaşımın geliştiği ülkelerden biri olmuştur. Anadolu’da çeşitli dönemlerde farklı ulaşım sistemleri ön plana çıkmış ve dünya ticaretini etkilemiştir. İlk Çağ’da kervan yolları, kıyı şehir devletlerinin ortaya çıkmasıyla gelişen deniz yolları, 19. yüzyılda kara içi ulaşımda bir devrim sayılan demir yolları, II. Dünya Savaşı sonrasında kara yolları, 1980 sonrasında ise hava yolları ve boru hatları önem kazanmıştır.

Yeryüzü Şekilleri

Fiziksel çevrenin ulaşım faaliyetleri üzerindeki etkileri, günümüzde teknolojik gelişmelere rağmen önemini korumaktadır. Yeryüzü şekilleri, ulaşım sistemi içinde daha çok kara yolunu etkilemektedir. Ancak hava ulaşımında da gerek hava alanlarının gerekse ekonomik uçuş yollarının belirlenmesinde yeryüzü şekilleri dikkate alınmaktadır. Demir yolları için de sarp ve eğimli arazilerde güzergâhın düz bir hâle getirilmesi için yer yer köprüler ve tüneller yapılmakta ya da bazı yerler doldurularak ulaşım sağlanmaktadır.

Ulaşımla ilgili yapılan bu çalışmalar, yapım maliyetlerini artıran işlerdir. Bununla birlikte teknolojinin gelişmesi demir yollarının 3.000 m üzeri yüksekliğe erişmesine imkân

Fotoğraf: Teknolojik gelişmelerle hızlı trenlerin saatteki hızı 581 km/saate ulaşabilmektedir.

Tarımsal ürünlerin ya da madenlerin işlenmek için fabrikalara, işlenmiş maddelerin de tüketileceği yerlere gönderilmesi ancak geniş ve düzenli ulaşım sistemleriyle mümkün olmaktadır. Ayrıca teknolojide meydana gelen gelişmeler ulaşım sistemlerini iyileştirmiş, bu durum da yolcu taşımacılığında güvenlik, konfor ve hız gibi özellikleri beraberinde getirmiştir.

Ulaşım Sistemlerinin Yerleşme ve Ekonomik Faaliyetlere Etkisi

Ulaştırma sistemleri ve hizmetleri, modern ekonomilerin ve toplumsal gelişmenin temel ögesidir. Ulaşım faaliyetleri ve yerleşmelerin gelişmesi arasında sıkı bir ilişki vardır. Ulaşım fonksiyonunun özünü meydana getiren ulaşım faaliyetleri, istihdamdan çok sanayi, tarım, ticaret, yönetim, turizm ve güvenlik gibi fonksiyonların altyapısını oluşturduğu için kent yerleşmeleri açısından son derece önemlidir. Ticaret ve sanayisi yoğun olan kentlerin kara, demir veya deniz yolları bakımından önemli bir noktada olduğu dikkati çeker. Ulaşım imkânları rahat ve kolay olan bir yerleşmenin, zaman ilerledikçe bu imkânlarını kullanarak ticaretini geliştirmesi daha kolaydır. Nitekim İpek Yolu veya Baharat Yolu gibi önemli yollar üzerinde tarih boyunca birçok şehir kurulmuştur. Bir bölgenin ulaşım sistemlerinin gelişmesinde bölgenin diğer bölgelere ve sanayi kuruluşlarına göre konumu da önemlidir. Yani bölgenin çevresinde gerçekleştirilen ekonomik faaliyetler, o bölgenin ticaret yollarının transit geçiş bölgesi olmasını sağlayabilir. Bu durum da bölgenin ekonomik açıdan gelişmesinde oldukça etkili olacaktır. Ülkemizde ulaşım sistemlerinin gelişmiş olduğu bölgelere bakıldığında ekonomik faaliyetlerin ve yerleşmelerin bu bölgelerde yoğunlaştığı görülür. Ekonomik faaliyetlerin temel süreçlerinden olan dağıtımın ulaşım sistemleri ile sıkı bağı yadsınamaz. Dolayısıyla bir bölgede ulaşım sistemlerinin gelişmiş olması, ekonominin doğası gereği ekonomik faaliyetlerin de gelişeceği anlamına gelmektedir.

Fotoğraf: Teknolojik gelişmelerle hızlı trenle-rin saatteki hızı 581 km/saate ulaşabilmektedir.

sağlamıştır. Ortalama yükseltisi 1.132 m olan ülkemizin kuzeyinde Kuzey Anadolu Dağları’nın, güneyinde Torosların kıyıya paralel uzanması; doğu batı yönünde uzanan bu dağların Doğu Anadolu’ya doğru birbirine yaklaşması, sıkışarak yükselmesi ulaşımı ve ulaşım hatlarını etkilemiştir. Dağ sıralarının uzanışı nedeniyle kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşım, geçitler sayesinde yapılmaktadır.

Fotoğraf: İsviçre’de bulunan Jungfrau demir yolu, 3.454 metre yükseklikte ve 7 km uzunluğunda bir tünele sahip olan bu istasyon olup Avrupa’nın en yüksek tren istasyonudur.

İklim

Ulaşım sistemleri, genellikle bulundukları alanın iklim koşullarına uygun bir şekilde yapılır. Ulaşım faaliyetlerinin iklimden olumsuz etkilenmesi, daha çok sıra dışı hava koşulları yüzünden olur. Buz tutması, sağanak yağışlar, sis ile görüş mesafesinin azlığı büyük kazalara yol açarak ulaşımı olumsuz yönde etkiler. Türkiye’de özellikle karasal iklimin hakim olduğu Doğu Anadolu Bölgesi’nde yoğun kar yağışı, tipi ve çığ nedeniyle yollar zaman zaman kapanmaktadır.

Beşerî Faktörler

Beşerî faktörler arasında ulaşımı etkileyen en önemli unsurlar, nüfus ve ekonomik faaliyetlerdir. Genel olarak gelişmiş ülkelerde ulaşım ve haberleşme faaliyetlerinde çalışanların faal nüfustaki oranı %7 ile % 10 arasındadır. Bunun nedeni her şeyden önce ulaşıma, ticarete, bunlara bağlı olarak da üretim ve tüketim faaliyetlerine bağlıdır.

Fotoğraf: İsviçre’de bulunan Jungfrau demir yolu, 3.454 metre yükseklikte ve 7 km uzunlu-ğunda bir tünele sahip olan bu istasyon olup Avrupa’nın en yüksek tren istasyonudur.


Kimyasal bileşikler elde edildiği kaynaklara bağlı olarak anorganik ve organik olmak üzere iki sınıfa ayrılır. Anorganik bileşikler minerallerden elde edilirken organik bileşikler bitkisel ve hayvansal kaynaklardan yani canlı organizmalar tarafından üretilen maddelerden elde edilir. Organik kelimesi, organizmadan türemiş anlamındadır ve ilk kez 19. yüzyılın başlarında İsveçli kimyacı bilim insanı Jöns Jacob Berzelius tarafından kullanılmıştır. Berzelius’a göre organik maddeler ancak canlı organizmalar tarafından üretilebilir. 1828 yılına kadar bilinen bütün organik bileşiklerin kaynağı hayvanlar ve bitkilerdir. Ancak 1828’de Alman kimyacı Friedric Wöhler, o zamana kadar sadece idrardan elde edilen üreyi, amonyum siyanatı ısıtarak elde etmiştir. Böylece organik bir madde canlı bedeninin dışında ilk kez sentez edilmiştir. Wöhler sentezi olarak adlandırılan bu sentez, organik maddelerin laboratuvar ortamında üretilmesi için başlangıç noktası olmuş, bu keşiften sonra organik maddelerin tanımı da değişmiştir.

Organik kimya; karbonhidrat, yağ, protein, vitamin, nükleik asit gibi yapısında C, H, N, O, P, S elementlerini ve halojenleri bulunduran maddeleri inceler. Bir maddenin organik olabilmesi için kesinlikle karbon içermesi gerekir. Bu yüzden organik kimyaya karbon kimyası da denir. Ancak karbon elementi içeriyor olmasına rağmen CO, CO₂, CS₂, karbonat içeren bileşikler (CaCO₃, Na₂CO₃, NaHCO₃ vb.), karbür sınıfı bileşikler (CaC₂, Al₄C₃ vb.) ve siyanür sınıfı bileşikler (HCN, KCN vb.) organik bileşik sınıfına girmez. Anorganik kimya, organik olmayan bileşiklerin özelliklerini ve kimyasal davranışlarını inceler.Erime ve kaynama noktaları organik bileşiklerden daha yüksek olan asit, baz, tuz, oksit sınıfı bileşikler, su, mineral gibi bileşikler anorganiktir.

Ders Kimya

Sınıf 12. Sınıf (8. Ders) Konu ANORGANİK VE ORGANİK BİLEŞİKLER I


ÜRE




Ders Kimya



ÜRE




Ders Kimya



ÜRE

Sorular :

1. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin sınıflandırılmasında hata yapılmıştır?

Cevap : D

2. Organik bileşiklerin madde sınıfına ait genel özelliklerden hangisi doğrudur?

A) Erime ve kaynama noktaları yüksektir. B) Genelde kovalent yapılı bileşiklerdir. C) Ana kaynakları minerallerdir. D) Kendilerine has kokuları yoktur. E) Karbon atomu her organik bileşikte bulunmaz.

Cevap: D

3. Bileşiklerin genel özelliklerinden bazıları aşağıda verilmiştir:

I. Kovalent bağ içerir. II. Erime ve kaynama noktası yüksektir. III. Ana kaynağı canlılardır.

Yukarıdaki yargılardan hangileri CH4 için doğru iken KF için yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III

Cevap : D

Hazırlayanlar : F. Zerrin GÖRGÜN, İlyas SARI

KCN

Amonyumsiyanat Üre

PbO2+

+2KOCN

+

+

π

π

Kurşun (IV) oksit

(NH4)

2SO

4

Amonyum sülfat

Potasyum siyanür

Potasyum siyanat

Potasyum siyanat

KOCN

Potasyum sülfat

K2SO

4

PbO

Kurşun (II) oksit

2NH4OCN

Amonyum siyanat

NH4OCN NH

2-C-NH

2

Din Kültürü ve AhlAK Bilgisi sınıf-12Türklerin MüslüMan OlMası 2KONU

s13lise EĞİTİME DESTEK 26 Kasım 2020 Perşembe

islaM ve TOpluM ve islaM TOpluMunu Yönlendiren ilkelerKONU

Türklerle araplar arasında kurulan ticari dostluklar, yüz elli yıl süren askerî mücadelelerin başaramadığı islamlaşmayı Hazar bölgesinde mümkün kıldı. karahanlılar islamiyeti kabul eden ilk Türk devletidir. Oğuzların Müslüman olmaları da bu döneme denk gelmektedir.

selçuklu imparatorluğunun kurulması ve Türklerin islam dünyasına hâkim olmalarıyla selçuklular, islam âleminde hem yeniden birliği sağladılar hem de islam medeniyetine bilgi ve yetenekleriyle birçok katkıda bulundular. selçuklu devleti’nin kuruluşunun neticelerinden biri anadolu’nun fethi ve Türkleşmesidir.

ribat, fütüvvet ve ahilik teşkilatları Horasan, anadolu ve Balkanlar’da islamiyet’in yayılmasında, özellikle sayıca çok kalabalık bir kesimi oluşturan göçebe Türklerin islamlaşmasında etkili rol oynamıştır. sınır boylarında ve stratejik mevkilerde bulunan

askerî amaçlı sağlam yapılar olan ribatlarda askerî eğitim ve hazırlıklar yapılırdı.

islam’ın yoksula fakire, yolda kalmışa yardım etme, allah (c.c.) rızasını umarak her türlü iyilikte yardımlaşma, mal ve canla cihat etme ilkeleri ışığında kurdukları ahilik teşkilatlarıyla anadolu’nun islamlaşmasına büyük katkı sağladılar. ahiler birbirleriyle çok sıkı bir dayanışma içindedirler. Her birinin halk içinde muteber bir mesleği vardır. Onlara; anadolu Türkmen yurdunda her bölgede, şehirde ve köyde rastlanır.

islam toplumu, peygamberlerin toplum hayatının düzenlenmesine yönelik faaliyetleri neticesinde meydana gelmiştir.

islamiyet’in öngördüğü toplumsal düzende insanın;

¡ maddi ve manevi varlığının korunması,

¡ kabiliyetini geliştirebileceği ortamın hazırlanması,

¡ toplum içinde huzur ve barış içinde yaşaması amaçlanır.

islam toplumunun temel özellikleri içerisinde şu hususları zikredebiliriz;

¡ islam toplumunun yapısı güce, zulme ve dünyevi zevke dayanmaz.

¡ islam toplumu, tevhid, barış ve hürriyet ilkelerine dayanan erdemli bir toplumdur.

¡ islam toplumunda Müslümanlar ve diğer inanç mensupları, ibadet, çalışma, sanat, eğitim gibi gündelik faaliyetlerini rahatça sürdürebilir.

¡ islam toplumunun bünyesi etnik yapı ve inanç yönünden çeşitlenmiştir.

¡ Müslümanlar farklı kültür ve medeniyetlerle karşılaşmayı, beşeri bir zenginlik olarak değerlendirmiştir.

¡ islam toplumu ortak ilke ve ideallere sahip dengeli bir toplumdur.

¡ Fertler arasındaki ilişkilerde karşılıklı anlayış, paylaşma, dayanışma ve fedakârlık gibi tutumlar esastır.

islam toplumunu yönlendiren ilkeler;

¡ Güven¡ kardeşlik¡ Yardımlaşma ve dayanışma¡ iyiliği emretmek, kötülükten

sakındırmak¡ Hakkı ve adaleti Gözetmek

Bu ilkelerden ilki olan güven/emniyetle ilgili temel esaslar şunlardır;

Güven, fertlerin ve toplumun huzuru için gereken ilkelerin başında gelir.

kişiler, gruplar, toplumlar ve devletlerarasındaki ilişkilerin sorunsuz yürümesi; can, mal ve ırzın korunması güvene bağlıdır.

Müslüman idarecilerin esas görevi, toplumun güvenliğini sağlamak olmuştur.

Kur’an’da sorumluluk verilen ve değerli kılınan her varlığın öncelikle güvenle ilişkisine dikkat çekilir.

kutsal kitapları getiren meleğin sıfatının ‘ruhu’l-emin’ olması,

peygamberlerin ortak sıfatlarından birinin ‘emin’ olması,

Mekke’nin ‘Beledü’l-emin’ kılınması buna örnek gösterilebilir.

sOrUlar1. islam toplumu hakkında

aşağıda belirtilen hususlardan hangisi yanlıştır?

a) islam toplumu güce, zulme ve zevke dayanan bir toplum değildir.

B) Müslümanlar farklı kültür ve medeniyetlerle karşılaşmayı, beşeri bir zenginlik olarak değerlendirmiştir.

C) islam toplumunda Müslümanlar ve diğer inanç mensupları, ibadet, çalışma, sanat, eğitim gibi gündelik faaliyetlerini rahatça sürdürebilmiştir.

d) islam toplumunda bazı aile ve kabilelere kanun önünde ayrıcalık tanınmıştır.

e) islam toplumunda Müslüman, Yahudi, Hıristiyan, arap, Türk, acem, hür, mevali, köle, zengin, fakir, kuvvetli, zayıf, kadın, erkek, genç ve ihtiyar gibi farklı sosyolojik gruplardan herkese adil davranılmıştır.

Cevap: D

2. Aşağıdakilerden hangisi islam toplumunu yönlendiren ilkelerden biri değildir?

a) kardeşlikB) Hakkı ve adaleti gözetmeC) Mal ve servet biriktirmed) Yardımlaşma ve dayanışmae) iyiliği emretme ve

kötülükten sakındırmaCevap: C

3. Kur’an-ı Kerim’de ‘Beledü’l-emin’ olarak anılan şehir aşağıdakilerden hangisidir?

a. MedineB. kudüsC. istanbuld. Şame. Mekke Cevap: e

Dinler tArihi sınıf-12

islaMiYeT’Te iBadeTlerKONU

sOrUlar1. ibadet kavramını

genel anlamda tanımlayınız.

2. “asra yemin ederim ki insan gerçekten …………. içindedir. Bundan ancak iman edip iyi ameller işleyenler, birbirlerine hakkı ve sabrı tavsiye edenler müstesnadır.”

Yukarda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

a) Zarar

B) sıkıntı C) Bocalama d) Ziyan

Cevap: D

3. kur’an’da iyi davranışlar (………………) kavramıyla ifade edilir.

Yukarda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir ?

a) Hasenat B) Hüsniyat C) salih ameld) sahih amel

Cevap: C

selamlar sevgili öğrenciler,

Bugün sizlerle islamiyet’te ibadetler konusunu işleyeceğiz.

islamiyet’te ibadetin biri genel, diğeri özel olmak üzere iki anlamı vardır. Genel anlamda ibadet, kulun allah’a (c.c.) karşı duyduğu saygı ve sevginin sonucu olarak O’nun rızasına uygun davranma çabasını ve bu şekilde yapılan iradî davranışları ifade eder. Böylece tamamen dinî olan görevlerden başka, kişilerin allah’ın (c.c.) rızasını kazanmak için yaptığı her fiil de ibadet olarak nitelendirilir ve ödüllendirilir. Bu amaçla fert ve toplum yararına gerçekleştirilen her olumlu davranış ibadet hükmünde kabul edilir. özel anlamda ibadet ise mükellefin allah’a (c.c.) karşı tazim ve kulluğunu simgeleyen, allah (c.c.) ve resulü tarafından yapılması istenen belirli

davranış biçimleridir. ibadetin yaygın kullanımı da bu ikinci anlamdadır.

ibadetler, dinin özünü teşkil eden iman esaslarından sonra gelir. kur’an’da iyi davranışlar (salih amel) genelde imanla bir arada zikredilir.

“asra yemin ederim ki insan gerçekten ziyan içindedir. Bundan ancak iman edip iyi ameller işleyenler, birbirlerine hakkı ve sabrı tavsiye edenler müstesnadır.”

kur’an’da başta namaz, zekât, hac ve oruç olmak üzere temel ibadetler sıkça emredilir. ancak bu atıf ve emirler, ibadetlerin edâ şekli ve ayrıntılarından çok o ibadetin mahiyetini, öz ve amacını konu edinen genel ve mücmel ifadeler şeklindedir. kur’an’da ana çatısı oluşturulan ibadetlerin nasıl yerine getirileceği, uygulama şartları ve hükümleri Hz. peygamber’in uygulama ve açıklamalarıyla netleşmiştir.

sOrUlar1. Aşağıdakilerden

hangisi ilk dönem Müslüman olan topluluk veya devletlerden değildir?

a) karahanlılar B) karluklar C) Hunlar d) Gazneliler e) idil Bulgarları

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fütüvvet ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

a) Fethedilen topraklarda yaşayan insanlarla sonradan buraya göç eden insanlar arasında dostluk ve kardeşliğin pekişmesinde fütüvvet anlayışının önemli katkıları olmuştur.

B) Yiğitlik, cömertlik anlamına gelen fütüvvet, başlangıçta dinî bir öğreti iken daha sonra sosyal ve

ekonomik yönleri olan bir kuruma dönüşmüştür.

C) Fütüvvet sayesinde anadolu halkı, islam dinine sempatiyle bakmaya başlamış ve bu dine girme konusunda tereddüt yaşamamıştır.

d) Fütüvvet; ibadetleri ve sosyal hayatla ilgili yaşam kurallarını, kur’an ve sünnetten deliller bularak inceleyen bir bilim alanı olmuştur.

e) Fütüvvet zamanla mesleki bir teşekkül olan ahilik teşkilatının temelini oluşturmuştur

3. ---- anadolu’ya göç eden Türkleri konuk ettiler, ihtiyaç sahiplerine yardımcı oldular. Mesleği olan Türkler için iş yerleri açarken,

mesleği olmayanlara mesleki eğitim verdiler. Halkın dinî eğitimiyle ilgilendiler. Genç işçilere alçak gönüllülük, sosyal dayanışma, özveri, ustaya itaat gibi esnaf lonca örgütünün gerektirdiği bir ahlak eğitimi verdiler. Cami, medrese ve zaviyeler inşa ettiler. selçuklu ve Osmanlıların kuruluşunda; Horasan, anadolu ve Balkanlar’da islam’ın yayılmasında ve islam medeniyetinin gelişmesinde önemli görevler ifa ettiler.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

a) ahiler B) Yarenler C) dervişler d) erenler e) sufiler

islAM Kültür ve MeDeniYeti sınıf-12

İşlem öncelik sırası:

1. Parantez içi,2. Üs alma,3. Çarpma, Bölme ,4. Toplama, Çıkarma.

Sözde Kod: Konuşma dili ile programlama dili arasında, algoritma yazmak için kullanılan yapay kodlara “sözde kod” denir.

Değişken: Program yazarken verileri tutmak için kullanılan yapılardır.

Programlama temelleri Sınıf-9

KeLAM Sınıf-12

temel elektrik elektronik atölyeSi Sınıf-9AlgorİTmA-2

Bİlgİ meselesİ

KONU

KONU

eleKTrİK Devre UygUlAmAlArıKONU

s14 EĞİTİME DESTEK26 Kasım 2020 Perşembe

anatomi Ve FiZyoloJi Sınıf-10KONU HAreKeT sİsTemİ

sOrUlar

mesleki eğitim

Bu çekimde (9. Hafta) sağlık Hizmetleri Alanı 10. sınıf ortak alan dersi Anatomi ve Fizyolojinin ‘‘Hareket SiStemi‘’ konusu işlenmiştir. Konunun alt başlıkları;k vücuttaki Önemli

İskelet Kasları k gövde kaslarık Karın kaslarık Üst ekstremite Kaslarık Alt ekstremite Kasları

sOrUlaraşağıdaki ifadeler doğru ise “D” yanlış ise

“y” yazınız.

1. İşlemler soldan sağa doğru yapılır ( )

2. Değişkenlerin aldıkları değerleri değiştirebiliriz. ( )

3. Bir problemi çözmek için farklı algoritmalar yazılabilir ( )

4. Algoritmalar her problem için farklıdır. ( )

5. sözde kodlar programlama editöründe yazılır ( )

1. Zil butonu nedir?Zil, kapı otomatı gibi

zayıf akım alıcılarının çalışmasında kullanılan, basıldığı sürece devrenin çalışmasını sağlayan bırakıldığında enerjiyi kesen anahtarlara zil butonu denir.

2. Zil trafosu nedir?Zil trafosu,

transformatör sargılarından birine uygulanan alternatif gerilimi elektromanyetik

indüksiyon yolu ile diğer sargılarında aynı frekansta fakat değişik gerilime dönüştüren ve hareketli parçası olmayan elektrik makinesidir.

Küçük güçlü transformatörlere zil transformatörü denilmekte ve 220/3-5-8 volt, 220/4-8-12 volt ve 220/24 voltluk standart gerilimlerde üretilmektedir. güçleri ise 10-20-50 watt olarak değişmektedir.

sOrUlar1. omuza yuvarlak şeklini veren ve

genellikle aşı uygulamalarının yapıldığı kas aşağıdakilerden hangisidir?

A) m.Biceps brachii B) m. Brachialis C) m. Triceps Brachii D) m. Deltoideus e) m. Coracobrachialis

CevAP: D2. kolun arka bölgesinde bulunan

üç başlı olan ve kolun ekstansiyonunu sağlayan kas aşağıdakilerden hangisidir?

A) m.Biceps brachii

B) m. Brachialis C) m. Triceps Brachii D) m. Deltoideus e) m. Coracobrachialis

CeVaP: C3. kas içi(i.m) enjeksiyon, genellikle

hangi kasa yapılır?

A) m.Deltoides B) m.Biceps brachi C) m.gluteus D) m.Trapezius e) m.Diyafragma

CeVaP: C

İki katlı dört daireli zil tesisatı devre uygulaması yapıldı.

Cevaplar: 1) Y, 2) D, 3) D, 4) D, 5) Y

2. Bilgi meselesi Kelam ilminin bilgi konusuyla

ilgilenmesi, inanca ilişkin esasları; temellendirmek, açıklamak, savunmak ve sistemleştirmek amaçlarına yöneliktir.

Bilgi meselesinin kelamcılar tarafından ele alınması, konuları sistemli ve metodik biçimde ortaya koyma gayretlerinin de tabiî bir sonucudur. Kelam, bir anlamda inanç esaslarının

2.1. Bilginin tanımıKelam âlimlerine göre

bilgi; kişiyi cahillik, şüphe ve zandan uzaklaştıran niteliktir. Kelamcılar bilginin tanımından ziyade, bilginin çeşitleri, kaynakları ve bilgiye ulaşma vasıtaları gibi konulara daha

çok odaklanmışlardır.

kelam Âlimlerine göre Bilgi Çeşitleri kadim Bilgi: Allah’ın

bilgisi. Herhangi bir vasıtaya, duyulara, düşünmeye vs. ihtiyaç duymayan, ezelî ve ebedî, yokluğu düşünülemeyen, bütün bu özellikleriyle insanın bilgisinden tamamen farklı bir bilgidir.

Hâdis / yaratılmış Bilgi: İnsana ait öğrenme yoluyla sonradan meydana bilgidir.

İnsanın bilgisi, zaruri/ zorunlu bilgi ve nazari (akıl yürütmeye dayalı) bilgi olmak üzere ikiye ayrılır.

Zaruri/ zorunlu bilgi; Herhangi bir akıl yürütme

veya delillendirmeye ihtiyaç duymadan, doğrudan doğruya zihinde oluşan bilgidir. nazari (akıl yürütmeye dayalı) bilgi; Ulaşılan veriler üzerine düşünerek, birtakım vasıtalara başvurarak ve delil getirerek oluşan bilgidir.

2.2. Bilginin kaynaklarıKelam ilmine göre bilginin

kaynakları, akl-ı selim (selim akıl), havass-ı selime (sağlam duyular) ve haber-i sadık (doğru haber)’dir.

Kelamcılara göre bu üç bilgi kaynağının her biri farklı bir saha ile ilgili bilgi vermektedir. selim aklın ulaşabildiği bilgiyi duyular, selim duyuların temin ettiği bilgiyi ise selim akıl kazandıramaz. Ayrıca selim akıl da sağlam duyular da tek

başına haber-i sadıkın (vahyin) verdiği bilgilere ulaşamazlar.

Bilgi kaynaklarının işleyişi

Akl-ı selim¡ Haber ve duyuların

sağladığı verileri değerlendirip bilgiye dönüştürür.¡ Duyuların yanılma

ihtimaline karşı duyu verilerinin sağlamasını yapar.

Haber-i sadık¡ mütevatir haberHaber-i resûl (Kur’an ve

sünnet)Akıl ve duyularla elde

edilmesi mümkün olmayan bilgileri insana verir.

Havass-ı selime¡ Dış dünyadan haber ve

diğer verileri alır.Aldığı verileri akla aktarır.

1. Kelamcılar bilgiyi, insanın elde etme imkânına sahip bulunduğu ---- bilgi; Allah’ın (c.c.) sahip olduğu mutlak ve sınırsız ---- bilgi olarak iki başlıkta değerlendirmişlerdir.

Cümlede boş bırakılan yerlere hangi kelimeler getirilmelidir?

CeVaP: beşeri-kadim 2. kelam ilmine göre

bilginin kaynakları nelerdir?

3. aşağıdakilerden hangisi insanın, herhangi bir akıl yürütme veya delillendirmeye ihtiyaç duymadan, doğrudan doğruya zihinde oluşan bilgidir?A) mütevatir bilgiB) Bedihi (apaçık) bilgiC) Nazari bilgiD) İstidlâlî bilgie) Kesbî bilgi CeVaP: B

sOrUlar

tÜrkÇe sınıf-1 hayat bİlgİsİ sınıf-1...öztürk, harun bircan tat, sultan tat, gül nihal...

Documents