A

A. M U

I. TNH CP THIT CA TIQuy lut ph nh ca ph nh l mt trong ba quy lut c bn ca php bin chng duy vt, xc nh khuynh hng ca s pht trin.

Quy lut ph nh ca ph nh l b phn cu thnh c s l lun soi ng ca nhn thc v hot ng thc tin ca con ngi.Ph nh bin chng l qu trnh ph nh gi li nhn t tch cc ca ci b ph nh khng b h v ho, ngc li ci b ph nh v ci mi l mt xch tt yu ca mt dy truyn v tn trong qu trnh tin ln khng ngng ca cc s vt hin tng. chnh l cc cht liu to nn s khc bit v cht gia ph nh bin chng v cc loi ph nh khc.

Quy lut ph nh ca ph nh vi t cch l cng c ca nhn thc v ci to th gii, khng ch gip cho chng ta hiu ng bn cht ca s vt m cn ch r hnh thc ca s pht trin l qu trnh tng trng v cht. S tng trng , khng din ra theo ng thng m din ra theo ng xoy trn c. cng l qu trnh k tha, lp li vi s ln bin i v cht trn c s tn xut, nhp , quy m mi. Bi vy, ph nh ca ph nh xa l vi ch ngha h v ho (siu hnh), vi quan im quyay lng li lch s v truyn thng.

t nc ta ang chng ng u tin ca thi k qu i ln ch ngha x hi. Nn kinh t ang vn hnh theo c ch th trng cho thy: Kinh t th trng mt mt l thnh tu quan trng ca nhn loi, l ng lc thc y s pht trin ca cc nhn t tr, lc. Tuy nhin, ng sau s tin b l nhng di chng tiu cc cn phi loi b bo tn v pht huy cc gi tr truyn thng v o c v vn ho.

Vn ho Vit Nam hin nay khng ch chu s tc ng ca kinh t th trng m cn vn ng trong xu th hi nhp quc t, trong s pht trin nh v bo ca khoa hc v cng ngh hin i.

Quy lut pht trin ca lch s cho thy rng khng mt dn tc no c th pht trin nu t ra ngoi vng quay ca thi i, xu th ton cu ho tr thnh mt xu hng khng th cng li ca cc quc gia trn th gii th k XXI. Bi vy cu hi c hi nhp hay khng c tr li. Vn cn li l hi nhp nh th no hi nhp m khng ho tan? Nhp m vn gi gn v pht huy c bn sc vn ho truyn thng, n nh chnh tr, gi vng con ng tin ln ch ngha x hi Vit Nam.

Vn ho Hu l mt trong nhng vng vn ho ca vn ho Vit Nam. S hnh thnh nn vn ho Hu l kt qu pht trin tt yu ca qu trnh pht trin lch s dn tc hng my nghn nm.

C th ni s nh hng ca vn ho Hu khng ch dng li Tha Thin Hu m cn vn ra c khu vc Bc Min Trung. i vi khu vc chu nh hng ca vn ho Hu to nn nhng gi tr truyn thng n nh, to nn bn sc ring, lm nn s phong ph v a dng cho bn sc vn ho Vit Nam.

Vic gi gn v pht huy nhng gi tr ca li sng Hu trong tnh hnh hin nay tr thnh mt nhu cu cp bch. Khng ch v nghi lch s m cn v nghia l lun v thc tin i vi s pht trin ca t nc.

Xut pht t tnh cp thit chng ti chn Quy lut ph nh ca ph nh ca php bin chng vo vic bo tn, pht huy gi tr vn ho Hu.

II.TNH HNH NGHIN CU TI

Quy lut ph nh ca ph nh l mt trong nhng ni dung c bn ca php bin chng nn c nhiu cng trnh vit v quy lut ny nhng ch yu mc gii thiu ni dung ca quy lut trong cc gio trnh trit hc Mc-lnin ca Hc vin chnh tr Quc gia H Ch Minh, ca B Gio dc v o to. Bn cnh , mt s kha cnh ca quy lut cng c gii thiu trn mt s sch hng dn hc tp Trit hc Mc-lnin v cc tp ch: Nghin cu l lun, tp ch trit hc,...

Xt gc lin quan n ti c cc cng trnh: V Th Kim Phng (2003): Ph nh bin chng v vai tr ca n i vi s pht trin (Lun vn Thc s-Vin trit hc); m Th Minh (2004): Vn dng quan im Mc xt v ph nh bin chng vo vic gi gn v pht huy vn ho Ty Cao Bng hin nay; Ph Khnh (1963): S pht trin bin chng t thp ln cao, quy lut ph nh ca ph nh, NXB S Tht, H Ni,...

Cc tc gi ny vch ra vai tr ca ph nh bin chng l mt phng thc tt yu ca qu trnh pht trin, ca qu trnh ci to v xy dng x hi mi.

Cc cng trnh kho st v vn ho Vit Nam, vn ho Hu tiu biu l: Phan Ngc (1998): Bn sc vn ho Vit Nam, NXb TT, HN; Trn Quc Vng (ch bin-1996): Vn ho i cng v c s vn ho Vit Nam, NXB KHXH, HN;...Cc cng trnh ny lm r cc vn thuc v vn ho v s pht ca n trong s giao lu gia vn ho Vit Nam vi cc nn vn ho khc trong qu trnh hnh thnh v pht trin lu di.

V vn ho Hu ni ln cc chuyn lun: Nguyn Hng Trng (2004): Hu yu mn, NXB VHTT, HN; Cu lc b vn ho Hu (2003): Vi Hu (4 tp); Ng Minh (2001, 2005): n chi x Hu, NXB Thun Ho, Hu; Qun th di tch Hu, NXB Tr; H Vnh (2000): Du tch vn ho triu Nguyn, NXB Thun Ho, Hu

Cc chuyn lun ny ch yu gii thiu v lch s pht trin ca Hu, cc kha cnh vn ho Hu t cch nhn ca ngi Hu. V vy ch l nhng chm ph v lch s ca vn ho Hu.

T thc t nghin cu ny cho thy n nay cha c mt cng trnh no xem xt, nghin cu, nh gi vn ho Hu trng vi hng nghin cu ca ti ny.

III. MC CH V NHIM V CA TI:

-Mc ch ca ti:Lm r vai tr ca quan im ph nh bin chng l c s l lun i vi hot ng gi gn v pht huy bn sc truyn thng vn ho v li sng Hu T hnh thnh cc quan im ng n v xy dng h thng kin ngh c tnh kh thi vo vic gi gn pht huy vn ho Hu ph hp vi s bin i ca mi trng v hon cnh.

-Nhim v ca ti:

thc hin c mc ch trn, lun vn cn lm r nhng vn sau:

+Lm r nguyn tc vn dng quan im bin chng vo gi gn v pht huy bn sc truyn thng vn ho Hu v li sng Hu.

+ xut mt s kin ngh v gii php bo tn v pht huy gi tr ca li sng Hu.

IV.I TNG V PHM VI NGHIN CU:

Quan im ph nh bin chng l rt rng, tri di trong nn trit hc ng Ty. Trong phm vi ti ny, chng ti ch xem xt nhng c im, tnh cht, nguyn tc chung ca ph nh bin chng. T , bc u vn dng quan im ph nh bin chng gii quyt mt s ni dung ca vn ho Hu trong phm vi nhng biu hin tiu biu ca li sng Hu.

V.C S L LUN V PHNG PHP NGHIN CU:

-C s l lun:

L nhng nguyn l ca php bin chng duy vt, quan im ca ng Cng Sn Vit Nam v t tng H Ch Minh v xy dng v pht trin nn vn ho mi trong cch mng x hi ch ngha v trong s bin i ca tnh hnh th gii hin nay.

-Phng php nghin cu:

Da trn phng php ca php bin chng duy vt Mc xt nh: Phn tch, so snh, lch s, c th,... ng thi s dng mt s phng php c th ring bit ca x hi hc, tm l hc, o c hc. Trong nhng trng hp tng xng cn thit.

VI. NGHA THC TIN V NG GP CA LUN VN:

Ln u tin c mt cng trnh khoa hc trnh thc s trit hc vn dng quan im ca php bin chng duy vt Mc xt vo vic ch r ni dung vn ho Hu, a ra h thng kin ngh xut pht huy, bo tn nhng gi tr truyn thng vn ho Hu.

Lun vn l mt ti liu tham kho cho cng tc ging dy v nghin cu v Hu cc s vn ho thng tin v cc trng Trung hc vn ho khi tip cn vn ho Hu.

VII. KT CU CA LUN VN:

Ngoi phn m u, kt lun v ti liu tham kho, lun vn gm 2 chng, 5 tit.Chng1: Vn ph nh v ph nh bin chng trong lch s trit hc1.1. Nhng quan im c bn trong trit hc v ph nh v ph nh bin chng.

1.2.Ph nh bin chng-mt trong nhng c s l lun bo tn v pht huy nhng gi tr vn ho truyn thng.

Chng 2: Li sng Hu v vic pht huy nhng gi tr ca li sng Hu trong giai on hin nay.

2.1.Li sng Hu v nhng yu t nh hng n qu trnh hnh thnh v pht trin li sng Hu.

2.2.Nhng ni dung ch yu ca li sng Hu.

2.3.Mt s kin ngh bo tn v pht huy gi tr ca li sng Hu.

B.NI DUNG

Chng 1:

Vn ph nh v ph nh bin chng trong lch s trit hc

1.1.Nhng quan im c bn trong trit hc v ph nh v ph nh bin chng

Vn vt trong v tr u c qu trnh sinh thnh, bin i v dit vong. l quy lut t nhin bt thnh vn quy nh bt k s hin hu ca s vt, hin tng. Quy lut l mi lin h tt yu, bn cht, ph bin v n nh, v l ci c lp i lp li gia cc s vt hin tng. Tuy nhin, quy lut l mt s tn ti khch quan. D phi tha nhn rng, con ngi bng nng lc t duy ca mnh c th nhn thc v khm ph ra quy lut cng nh bn cht ca chng, song con ngi li khng th l ch th sng to ra quy lut hoc tr thnh tc nhn th tiu s tn ti ca quy lut.

Ph nh l mt thuc tnh vn c bt k s vt, hin tng no. V vy, n c mang chc nng ph nh nhng khng b ph nh, tc l n tn ti khch quan, trng tn v khng b ph hy. Trong tt c cc qu trnh, n hin ra l mt s hin nhin v s hin nhin ny c tri rng trn c ba lnh vc t nhin, x hi v t duy.

Nu ni rng ph nh l khng, v ch dng li - Tt c, rt cuc s ri vo duy tm, bi v bn thn thuc tnh ph nh trong s vt, hin tng cng ch l ci tin b mt giai on nht nh. n lt n s b quy trnh pht tin cao hn ph nh li. ngghen vit: Ph nh trong php bin chng, khng ch c ngha gin n l ni khng, hoc gi l tuyn b rng mt s vt khng tn ti, hay ph hy s vt y theo mt cch no .... Ngoi ra phng thc ph nh y nh th no trc ht l do tnh cht chung ca qu trnh, hai l do tnh cht ring ca qu trnh quyt nh. Khng nhng ti phi ph nh, m cn phi trut b s ph nh y mt ln na. Cho nn phi thit lp s ph nh th nht nh th no cho s ph nh th hai vn cn c kh nng thc hin c hay tr thnh c kh nng thc hin c. Nhng lm th no t n ch y? Ci l ty theo tnh cht c bit ca mi trng hp ring r. nu ti nghin nt mt ht thc, hay xo cht mt con su, th ng l ti hon thnh bc th nht, nhng ti lm cho bc th hai khng c kh nng thc hin c. Nh vy l mi s vt c phng thc ph nh ring bit ca n khin cho do m c s pht trin [55, tr. 239-240].

Lch s ca vn ph nh c tri di trong lch s trit hc. T thi k c i vi nhng tri thc cn mang nng trc quan, cm tnh song cc nh trit hc gi m c nhiu vn , c bit l vn bin chng (mc d cn s khai).Vn ph nh d khng c bn n mt cch c th, nhng thng qua h thng cc quan im mang tnh cht "phng on" dn dn c "vn mn".

Thi k Trng c Ty u chu s chi phi mnh m ca tn gio-thn hc, cc trit gia khng mng n vn tn ti ca th gii. H ch tp trung vo gii quyt mi quan h gia c tin v l tnh cng nhng vn khc.

Thi k Phc hng v Cn i, vi bn cht cao t duy, l tnh cc trit gia tp trung khai thc, khi phc nhng gi tr nhn vn v tr tu ca nn trit hc hy- La c i. Tuy nhin vi s thng tr ca phng php siu hnh, vn ph nh b "ng khunh" "khp kn"; Quan im siu hnh coi ph nh nh l s loi b hon ton ci c, l ph nh sch trn, chm dt s vn ng v pht trin ca chnh bn thn s vt, hin tng [17, tr.339], hoc gii c tha nhn s k tha th li k tha mt cch nguyn si. Xt v cng trng, phng php siu hnh tng ng vai tr chng li phng php kinh vin.

Trong lch s trit hc Hghen l ngi u tin trnh by mt cch c h thng, r rng v nhng ni dung c bn ca php bin chng, trong ni dung ca quy lut ph nh c xem l b khung trong h thng trit hc ca ng.Vi ng, ph nh c xem l mt si dy lin h gia ci khng nh v ci ph nh. Si dy ny to nn tnh thng nht, tnh ton vn v chnh s thng nht hay ton vn ny bao bc trong n qu trnh xung t, tc l cc mt i lp bi tr ln nhau, v do din ra s ph nh. Cho nn n c nh gi l mt th thng nht sng ch khng phi l mt th thng nht cht nh cc nh siu hnh pht biu.

Trong h thng trit hc ca Hghen, quy lut ph nh c trnh by theo lgc b ba. lgc b ba ny c xem l c ch hot ng trong ni hm ca ci ph nh. Tam on thc c Hghen t tn l chnh -phn v hp , c quan h bin chng vi nhau. Nu nh chnh l mt s khng nh th phn li l mt s ph nh, nhng c c s ph nh ny n khng th khng ly ci c chnh lm tin . Qu trnh vn hnh ca phn cng khng th din ra nu nh n khng c xc tc t chnh , v vy y l mt qu trnh thng xuyn lin tc. Conf hp , l s hp nht gia chnh v phn .

Cho d khng my mc, siu hnh nhng rt tic Hghen ch hiu s ph nh c k tha ln nhau ch l s lp li qu trnh vn ng ca t duy hoc ca khi nim, v rt cuc, s vn u b quy v tinh thn tuyt i. Tt c mi qu trnh vn ng ca th gii vt cht k c t nhin, x hi v ca chnh t duy (hay s vn ng ca khi nim) cng ch c Hghen quy v s tha ha ca nim tuyt i.

Tuy nhin, nu loi b nhng yu t duy tm, thn b h thng trit hc ca Hghen cha ng nhiu yu t hp l, c bit l php bin chng.

T vic ph phn c tnh k tha i vi lch s trit hc v c bit l i vi php bin chng trong h thng trit hc ca hghen, Mc-ngghen ch ra rng quy lut ph nh ca ph nh l mt quy lut pht trin ca t nhin, x hi v ca t duy v cng ph bin v v vy m c mt tm quan trng v c tc dng v cng to ln [56, tr.238].

Quan im mc xt v vn ph nh ca ph nh l mt quan im khoa hc vt thi i. Ln u tin trong lch s trit hc, ph nh vi tnh cch l mt i lp tch cc, tin b, bi tr mt i lp vi n trong t cch l lc hu c khi qut thnh mt quy lut biu hin khuynh hng pht trin tt yu ca s vt hin tng trn c ba lnh vc t nhin, x hi v t duy con ngi.

Theo quan im duy vt bin chng, s pht trin khng din ra theo ng thng m n din ra theo ng xoy trn c. Chnh iu ny cho thy tnh k tha trong s ph nh bin chng l khng ph nh sch trn, trong ci b ph nh cn c mt ngha su sc l: Gi li yu t tch cc tham gia vo qu trnh mi, mt khc, n cho ci ph nh thy rng, nh c n m ci ph nh n nhn thc r v mnh (hay bit mnh l nh th no), t ngy cng tr nn tin b hn. V.I.Lnin vit: S pht trin hnh nh din li nhng giai on qua, nhng di mt hnh thc khc, mt trnh cao hn (ph nh ca ph nh); s pht trin c th ni l theo ng trn c ch khng theo ng thng [31, tr.65].

Quy trnh ca Quy lut ph nh ca ph nh bin chng phi bao gm:Ci khng nh ( Ci ph nh ( Ci ph nh ca ph nh.

Nguyn nhn ca ph nh theo php bin chng l, do mu thun khch quan bn trong ca s vt ch khng phi l do mt s ch quan no p t cho n. ngghen vit: Phng thc ph nh ... nh th no, trc ht l do tnh cht chung ca qu trnh quyt nh, nh vy l ph nh phi ph thuc vo c im, ni dung, kt cu ca mi s vt cng nh ton b nhng iu kin c th quy nh s tn ti ca s vt nn mi s vt c phng thc ph nh ring ca n [57, tr.239- 240].

Nh vy, ph nh ca ph nh l kt qu ca s pht trin thng qua s u tranh ca cc mt i lp.V "chc chn mi s vt, hin tng trong qu trnh tn ti, pht trin v dn n dit vong t nht phi tri qua hai ln ph nh, bi v t bn thn s vt cho thy rng ph nh bin chng ln th nht l loi ph nh chuyn ci xut pht thnh ci i lp vi mnh, ph nh bin chng ln th hai l loi ph nh chuyn ci trung gian thnh ci i lp ca n v, do , lm xut pht s vt dng nh lp li ci xut pht, nhng trn c s cao hn [17, tr.339]. Tuy nhin, v s vt hin tng tn ti a v phong ph nn trong thc t c th din ra nhiu ln ph nh, tu thuc vo c ca s vt v tnh cht ca s pht trin.

Khng nh ci mi ra i l ci cao hn ci c l mt hin thc hin nhin, hp quy lut v khng th bc b. N ph li nhng quan im phi khoa hc, duy tm siu hnh, v rng, t trong chnh ci c manh mm trong lng n ci mi ch khng phi ci mi ra i t h v. y cng chnh l tnh k tha trong s pht trin; quan im pht trin khng ch tha nhn tin b m cn tha nhn c c thoi b. l thc trng khch quan ca s vt, hin tng.

Cc nh kinh in cng khng nh rng, s pht trin l qu trnh lin tc ca nhng ln ph nh ln nhau, nhng cng tha nhn trong qu trnh c nhng bc tht li tm thi, chch khi khuynh hng vn ng c bn.

V nguyn tc, ph nh bin chng phi m bo c ba quy tc l: Khch quan, mu thun v k tha.

Tm li, ph nh ca ph nh bin chng l mt quy lut tn ti khch quan. Quy lut ny tn ti trn c ba lnh vc t nhin, x hi v t duy. Ni dung ca quy lut ny l mi lin h, s k tha gia ci b ph nh v ci ph nh; do s k tha , ph nh bin chng khng phi l ph nh sch trn, bc b tt c s pht trin trc , m l iu kin cho s pht trin, n duy tr v gn gi ni dung tch cc ca giai on trc, lp li mt s c im c bn ca ci xut pht, nhng trn c s mi cao hn; do vy, s pht trin c tnh cht tin ln khng phi theo ng thng, m theo ng xoy c [17, tr.339]. Hiu c nh vy mi vn dng tt quy lut ph nh ca php bin chng trn c hai phng din: khoa hc v thc tin. Vn dng quy lut ny vo vic nghin cu lnh vc vn ha-li sng phi thy c qu trnh pht trin tun t ca cc hnh thi kinh t x hi, t s bit c ci g l gi tr vn ha ch thc v ci g l phn gi tr vn ha cng nh bit ph nh ci g v k tha ci g,...

1.2.Ph nh bin chng-mt trong nhng c s l lun bo tn v pht huy nhng gi tr vn ho truyn thng.

Trc ht, vn ha l sn phm ring c loi ngi. y l c s phn bit gia con ngi v loi vt.

Con ngi va l ch th sng to ra vn ha nhng cng l sn phm ca vn ha, mang trong mnh nhng gi tr vn ha do chnh mnh to ra. n lt mnh, chnh con ngi l khch th ca vn ha, nhng l khch th trung tm ca mi qu trnh hot ng, sn sinh v bin i. "Vn ha l thnh qu tt yu ca qu trnh con ngi thm nhp th gii".

Con ngi l mt b phn ca t nhin, tc ng vo t nhin, ci chng phc v cho nhng nhu cu ca mnh. Qu trinh ny l qu trnh lao ng, v trong lao ng con ngi quan h vi nhau. Chnh t y vn ho ny sinh. V nh vy, lao ng l ngun gc ca vn ho v, chnh lao ng l yu t quyt nh s hnh thnh bn cht con ngi, cng chnh lao ng l ngun gc ca mi nn vn minh vt cht v tinh thn, l ngun gc trc tip ca vic hnh thnh thc. T yu t lao ng cho thy rng, vn ha l nhng gi tr c bit ch c con ngi v gn lin vi x hi loi ngi. N khng th c loi vt. Hot ng c bn nht ca con ngi l hot ng sn xut vt, v ti sn xut ra chnh bn thn con ngi.

Vn ho l sn phm ca hot ng, sn sinh ra t trong hot ng l ng nhng khng phi mi hot ng u sn sinh ra vn ho. Ch c hot ng ca con ngi mi sn sinh ra vn ho cn con vt th khng th, v hot ng ca con vt ch l hot ng bn nng, cn hot ng ca con ngi l hot ng c thc, c t duy, mang tnh sng to.

Vn ho l mt khi nim v cng rng ln, v vy c khng di 400 nh ngha v vn ho do cc nh nghin cu v vn ho a ra. C th xt theo ngha rng hoc theo ngha hp m c nhng nh ngha c th, nhng nhn chung nh ngha c xem l ph qut nht c ly lm cn c l inh ca UNESCO. nh ngha ny pht biu: vn ha l tng th nhng nt ring bit tinh thn v, tr t v xc cm quyt nh tnh cch ca mt x hi hay ca mt nhm ngi, nhng h thng cc gi tr, nhng tp tc v nhng tn ngng; vn ha em li cho con ngi trong kh nng suy xt v bn thn. chnh vn ha lm cho chng ta tr thnh nhng sinh vt c bit nhn bn, c l tnh, c c ph phn v dn thn mt cch o l. Chnh nh vn ha m con ngi t th hin, t thc c bn thn, t bit mnh l mt phng n cha hon thnh t ra xem xt nhng thnh tu ca bn thn, tm ti khng bit mt nhng ngha mi m v sng to nn nhng cng trnh mi m v sng to nn nhng cng trnh vt tri ln bn thn [65,tr.17].

Theo thin ca chng ti, vn ha l mt lnh vc v cng rng ln (c trong ni hm v ngoi din). V vy hiu ht c khi nim vn ha phi c mt phng kin thc rng ln v cc thnh t vn ha nh: Mi trng, phong tc, tp qun, tn ngng, l hi, ngn ng, kin trc, vn chng, thng tin, tn hiu, nhip nh, in nh, ngh thut to hnh, ngh thut m thanh, sn khu, cho, tung, kch, ngh th cng,... C hiu r cc thnh t ny mi to ra mt cch nhn tng th v vn ha ni chung v t c th ln tm n nhng bc r ca tng lnh vc vn ha ni ring v lm su sc hn chn gi tr vn ha c th.

ng trn lp trng duy vt bin chng phi khng nh rng, vn ha khng phi l sn phm c to tc t h khng, m n l sn phm, l thnh qu ca i sng hin thc. Hin thc c ln mnh t th h ny sang th h khc, thi i ny sang thi i khc.

Theo C. Mc, hot ng ca con ngi khng ch tha mn nhu cu n, mc, ,... m cn l s kt tinh nhng nng lc sng to, l cch sng, phng thc sng, phng thc bc l nhn tnh, biu hin ra trong ton b sn phm vt cht, tinh thn do chnh con ngi sng to ra trong qu trnh thc hin lch s ca mnh. T quan im ny cho thy, C. Mc hm rt su sc rng, ng sau s tn ti sinh hc ca con ngi l s tng tc ca cc qu trnh x hi, lm ny sinh cc gi tr ca i sng tinh thn. Trong , ch th tng tc l nhng con ngi v l con ngi c vn ha.

Nghin cu v vn ha V.I.Lnin cho rng, trong x hi c giai cp lun tn ti hai nn vn ha, vn ha ca giai cp thng tr v vn ha ca nhn dn lao ng Vn ha giai cp v sn khng phi bng nhin m c, n khoong phi do nhng ngi t cho m,nh l chuyn gia v vn ha v sn pht minh ra. hon ton l iu ngu ngc. Vn ha phi l s pht trin hp quy lut ca tng s kin thc m loi ngi tch ly c di ch thng tr ca x hi t bn, x hi ca bn i ch ca bn quan liu [3,tr210].

Trong bn tho Nht k trong t H Ch minh vit: V l sinh tn cng nh mc ch ca cuc sng, loi ngi mi sng to v pht minh ra ngn ng, ch vit, o c, php lut, khoa hc, tn gio, vn hc, ngh thut, nhng cng c cho sinh hot hng ngy v n, mc, v cc phng thc s dng. Ton b nhng sng to v pht minh tc l vn ha. Vn ha l tng hp ca mi phng thc sinh hot cng biu hin ca n m loi ngi sn sinh ra nm thch ng nhu cu i sng v i hi ca s sinh tn [19, tr.431].

Bn cht ca vn ha l do hat ng nhm sn xut, sng to ra cc sn phm vn ha hu th v v th, vn ha l mt tng th ca rt nhiu hot ng, cc hot ng y hng n ci chn, ci thin, ci m[65,tr.69-70].

T ci nhn tng quan v vn ha cho thy rng, vn ha c mt s chc nng nh: Chc nng giao tip, chc nng gio dc, chc nng, chc nng t chc, chc nng iu chnh, chc nng nhn thc, chc nng thm m, chc nng gii tr,....

Vn dng quan im lch s c th nghien cu vn vn h cho thy rng, vn ha chnh l nhng gi tr c sn sinh t trong hot ng (lao ng) ca con ngi thng qua cc thi k lch s. Thi i lch s no (tc tn ti x hi no) th quy nh vn ha ca thi i y. Tuy nhin, vn ho khng phi l ci bt bin, khng thay i v, lch s l mt "dng chy" bt tn. V vy, vn ho l mt q trnh tip bin khng ngng.

Nghin cu vn ho nhn loi ngoi phng php tng quan c phng php c th, tm n nhng nn vn ho c th.

Thc t cho thy, nn vn minh nhn loi cho n nay c xc nh l thnh qu chung ca c x hi loi ngi, nhng n khng th l thnh qa ton vn nu nh trong khng c s gp phn ca tng nn vn minh khc nhau, c bit l nhng nn vn minh c truyn thng lu i. Dn theo ng hng ny, chng ti i tm hiu vn ha dn tc.

Vn ho dn tc l tng th nhng gi tr vt cht v tinh thn ca mt dn tc c to ra trong qu trnh tip xc, u tranh ci to thin nhin v x hi.

Vn ho dn tc l du hiu bn phn bit dn tc ny vi dn tc kh. Du hiu c xc nh chn gi tr ca vn ho.

Mi mt dn tc u c v tr a l, hon cnh kha hu ring v do vy c cch thc ci to ring ph hp, to ra i sng vt cht v tinh thn, gi gn li l trong vn ho. Chnh vn ho l tm th cn cc mi dn tc gia nhp vo qu trnh hi nhp. Mt th cn cc l mt chnh mnh, v vy hi nhp phi xc nh gi gn bn sc.

Vn ho ch c th ny sinh trong quan h gia con ngi vi con ngi, trong t chc, x hi. Gia nh l ci ni ca vn ho (va sn sinh va nui dng), c bit l mi trng c th, c bit lu gi v pht trin nhng gi tr vn ho dn tc vn ho dn tc. thc hin c trng trch ny, gia nh phi dm baot c mt nhim cc chc nng nh: Chc nng kinh t, chc nng gio dc, chc nng tiu dng, chc nng tho mn nhu cu tm-sinh l,...

Trong gia nh c rt nhiu mi quan h, mi mt mi quan h c th u c s hin din ca vn ho, li sng. Mi gia nh l mt t bo ca x hi. Cng vi gia nh, cc dng tc, xm lng l ni gn gi lu i truyn thng vn ho ca dn tc.

Vn ha dn tc vi t cch l thnh qu ng sau s ng ph vi thin nhin v x hi khng nhng c bo tn bng nhng gii php mang tnh khoa hc m n cn c bo tn bng chnh phng thc sng ca dn tc t th h ny sang th h khc.

Mi mt dn tc c quyn la chn phng thc sn xut ca mnh. Khi mi mt hnh thi kinh t x hi mi xut hin, giai cp tin b tt yu phi c h t tng ca n, m bo cho s n nh trong qu trnh thng tr, v vn ha lc ny tr thnh cng c ca ch -x hi nht nh.

Lch s ca mi dn tc in m nt vn ha ca dn tc , nhng lch s li tri qua nhiu thi k khc nhau v vy nhng du n vn ha cng khc nhau.

Vn ha dn tc c tri qua nhiu th nghim, nhiu thch thc ca thi gian, dn dn lng ng, hnh thnh nn vn ha dn tc, to nn lc ht, quy t, gn kt vi cc thnh vin cng ng to ra th vng chc trong s pht trin ca dn tc.

Vn ha dn tc l sn phm ring c ca mi dn tc, nhng tr thnh vn ha dn tc phi m bo cc yu t nh: Th nht, phi da vo iu kin t nhin, hon cnh a l nht ; Th hai, phi da trn mt phng thc sn xut, cch thc t chc x hi nht nh; Th ba, phi m bo tnh tip xc thng xuyn, s giao lu vn ha gia cc dn tc,

Dn tc Vit Nam l mt dn tc c b dy v lch s v vn ha. Lch s vn ha y tri qua s thng trm cng lch s u tranh dng nc v gi nc. Bt u t vn ho thi vn ho thi Tin s, thi S s, thi Bc thuc, ( v tri qua mt thi k vn ho Chm pa, c, Eo), thi Vn ho t ch (t Ng, inh, L Trn, L,.. vn ho thi k Php thuc (gn lin vi triu nh Phong kin nh Nguyn), thi k vn ho x hi ch ngha.

Nh vy, vn ha ca dn tc Vit Nam l thnh qu ca ca c dn tc tri qua qu trnh pht trin lu di. Ni dung vn ha ca dn tc l v cng a dng v phong ph, nhng li biu hin tnh bn sc v c o.

Vn ha dn tc Vit nam l kt qu qu ca mt s tip bin lu di v tr thnh truyn thng. Truyn thng dn tc Vit nam c xc nh bng cc yu t nh: Truyn thng yu nc, yu ng loi, yu chung ha bnh c lp t do; Truyn thng lao ng xing nng, cn c, chu kh; truyn thng v tinh thn lc quan yu i; Truyn thng nhn o, nhn vn; .....

S lin kt nhng yu t truyn thng ni trn to thnh sc mnh ca dn tc Vit Nam. Mt i nhng yu t , dn tc s b mai mt v dn n suy vong. Mt dn tc hng mnh l mt dn tc pht trin v vn ho. V vy, cn phi bo tn v pht huy cao hn na truyn thng y trong s nghip pht trin ca dn tc.

ng trn quan im pht trin, vn ho dn tc l ng lc (c khi l mt phn mc tiu) ca x hi bi v, vn ho tri rng trn tt c mi qu trnh x hi. Cc lnh vc phi tnh n pht trin bn vng, trong vn ho l iu kin. V vy, pht trin vn ho khng ch l yu cu, nhim v, m cn l mc tiu hng ti.

T nh sng ch ngha Mc-Lnin cng vi s vn dng sng to H Ch Minh, vn ha dn tc Vit Nam pht trin ln mt tm cao mi trong dng tin ha ca nhn loi. ng ta xc nh, vn ha l mt b phn quan trng ca s nghip cch mng, v vy t nm 1943 n nay ng ta cng nhn dn thc hn ba m thc vn ha l:

-Xy dng nn vn ha dn tc-khoa hc-i chng;

-Xy dng nn vn ha ngh thut c ni dung x hi ch ngha v tnh dn tc;

-Xy dng nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc.

H Ch Minh ch hun: "gc ca vn ha l dn tc, xy dng vn ha mi khng phi l s on tuyt vi truyn thng tt p ca cha ng li m phi khi phc nhng gi tr ch thc ca n trn lp trng ca ch ngha Mc-lnin v phc v cho yu cu ca s nghip cch mng ca ng v nhn dn [20, tr.284].

ng ta ch r, vn ha l lnh vc c nhng nt c th, l lnh cc hot ng tinh thn, bao qut c lnh vc rng ln, c tnh nhn vn, nhn o su sc, n phn nh v kt tinh mi quan h gia con ngi vi con ngi, ni hi t vn minh tinh thn v tr tu ca dn tc, mt nhu cu thng xuyn v lu di ca mi tn lp nhn dn, k c i sng tm linh trong i sng tinh thn ca x hi. V vy, phi c nhng nguyn tc, quy trnh v phng thc tc ng n vn ha mt cch ph hp.

Sau n hai mi nm i mi n nay, cng vi nhiu lnh vc khc, vn ho gt hi c nhiu thnh qu to ln, nh du mt s lnh o sng sut ca ng Cng Sn Vit Nam. Tuy nhin bn cnh nhng thnh cng cn khng t nhng thch thc trn lnh vc vn ho tinh thn i hi c ng v nhn dn phi n lc hn na, c bit l trong xu th hi nhp ngy nay.

TIU KT CHNG 1:

Quy lut l mi lin h tt yu, bn cht, ph bin v c tnh n nh. V th gii v cng a dng v phong ph nn c nhiu loi quy lut, chng hn nh: Quy lut chung, quy lut ring, quy lut ph bin,... Quy lut ca trit hc l quy lut ph bin vn ng trong t nhin, x hi v trong t duy.

Quy lut ph nh ca ph nh l mt trong ba quy lut c bn ca php bin chng duy vt.

Ph nh l mt thuc tnh vn c bt k s vt, hin tng no, n tn ti khch quan trong t nhin, x hi v t duy con ngi.

Nu nh phng thc ph nh ca ch ngha duy tm, siu hnh l ni khng v bc b sch trn th, ph nh bin chng khng lm nh vy m trong khi ph nh ci c n vn cn gi li yu t thch hp, ci bin n trong iu kin mi.

Trc khi Hghen xy dng thnh h thng quy lut c bn (d l duy tm-khch quan) th, ph nh vi t cch l thuc tnh tn ti trong mi s vt cn biu hin mt cch tn mn trong t duy trit hc ca cc trit gia thuc nhiu trng phi khc nhau.

Da vo nhng thnh tu ca qu kh, c bit l i vi nn trit hc Hy lp c i v i vi Trit hc C in c (trong Hghen l tiu biu), C.Mc v ngghen khi qut ha, xy dng php bin chng duy vt, vi cc quy lut c bn (3 cp phm tr) v quy lut khng c bn (6 cp phm tr).V tr, mc ch v ni dung ca cc quy lut c bn c Mc v ngghen phn tch ht sc su sc v c tnh vt thi i.

Vn dng quan im bin chng mc xt vo nghin cu lnh vc vn ha cho thy rng, vn ha l sn phm chung ca c loi ngi, do con ngi sng to ra v n s trng tn cng x hi loi ngi.

Vn ha l mt khi nim rng ln, v vy c rt nhiu nh ngha khc nhau v vn ha. Theo thng k, c hn 400 nh ngha v vn ha c cc nh nghin cu khoa hc x hi a ra. Tuy nhin, nh ngha ph bin nht v vn ha cho n nay c nhiu ngi bit n l nh ngha v vn ha ca UNESCO. nh ngha ny c xem l mt chun tc, mt h quy chiu tip cn, nghin cu v vn ha.

Nhiu quc gia-dn tc hp qun trn th gii hp qun gi chung l nhn loi. Vn ha nhn loi l s ng gp tham gia ca rt nhiu cc dn tc trn th gii. V vy, mi dn tc c nt bn sc vn ha ring bit biu hin phong cch, c tnh v bn lnh ca dn tc . Ni cch khc, chnh l s biu hin sinh ng v phng thc sng. Chnh nhng thun phong, m tc ca mi dn tc to nn s khc bit gia dn tc ny vi dn tc khc.

Dn tc Vit Nam c mt nn vn ha c th, khng ging vi bt k mt nn vn ha no trn th gii. Vn ha Vit Nam l sn phm, l thnh qu rc r ca c dn tc trong v sau qu trnh lao ng, u tranh vi thin nhin, x hi (k c vi chnh bn thn mnh). Trong xu th ca thi i n l tm th cn cc hi nhp quc t.

Di s lnh o ca ng Cng sn Vit Nam trong thi i mi, xy dng nn vn ha tin tin m bn sc dn tc chnh l vic thc hin phng n bo tn bn sc truyn thng v pht huy bn sc thch hp vi xu hng pht trin ca thi i mi.

Chng 2:

Li sng Hu v vic pht huy nhng gi tr li sng Hu trong giai on hin nay2.1. Li sng Hu v nhng yu t nh hng hng n qu trnh hnh thnh v pht trin li sng Hu.

Li sng l mt phm tr ca vn ho (thuc v vn ho) x hi, l bc tranh khi qut nht ton b hot ng sng (hot ng vt cht v tinh thn) ca cc dn tc, cc giai cp, cc nhm x hi v ca cc c nhn trong mt iu kin c th ca mt hnh thi kinh t x hi nht nh. V vy, li sng biu hin sinh ng trong: lao ng v hng th, quan h gi ngi vi ngi, sinh hot tinh thn v vn ho.

"Li sng ca con ngi l kt qu hot ng v t chc ca con ngi trong qu trnh thch nghi v bin i hon cnh sng m con ngi va l sn phm ca hon cnh, va l ch th sng to ra hon cnh sng ca chnh n. Tc ng ca phng tha sn xut (v nhng iu kin sng khc) i vi li sng bao gi cng phi thng qua cc hot ng ca ch th v mang du n khc x bi cc ch th. Li sng l biu hin ca ci x hi trong ci c nhn, cho nn n c tnh linh hot v c ng cao. Li sng phn nh mi li h bin chng gia ci ph bin vi ci c th v ci n nht,cho nn ni dung v phm vi ca n rng ln v a tng, a ngha" [28, tr. 28-29].

Mc-ngghen khi nghin cu v li sng t n vo trong quan h vi phng thc sn xut cng vi hnh thi kinh t x hi

Quan im mc-xt i vi i sng con ngi ht sc ch n mt bn cht hot ng ca con ngi, c th trng sn xut, trong giao tip, sinh hot,..

T quan im mc xt ni trn cho thy rng, t trong tng quan, li sng v hnh thi kinh t x hi l khng tch bch nhau, nhng li khng th ng nht vi nhau, bi v: Hnh thi kinh t x hi l kt qu vn ng hp quy lut ca lch s v n tn ti khch quan, cn li sng l s phn nh hot ng ca con ngi trong mi hnh thi kinh t x hi nht nh

Li sng khng ng ngha vi l sng, np sng v nhng khi nim gn nh: Mc sng, cht lng sng, phong cch sng,....

V li sng chu nh hng, quy nh ca mt phng thc sn xut nht nh cho nn n biu hin trnh vn ho ca mt dn tc hoc mt cng ng nht nh.

Hu l mt tiu vng vn ho thuc nn vn ha ca dn tc Vit Nam, nhng l tiu vng biu trng su m vn ha dn tc. y l kt qu ca qu trnh lu di.

Hu va l ci ni cha ng s tinh tu, va l bu sa nui dng nn vn ho dn tc.V vy, li sng Hu l mt c tnh c o biu hin i sng vn ho dn tc.

Tuy nhin, vn ho khng xut hin t h v cho nn li cng chu s quy nh t nhng yu t thc tin. Li sng Hu chu s tc ng t hai iu l: iu kin t nhin v iu kin lch s x hi.

iu kin t nhin l tt c nhng yu t nh: Hon cnh, v tr a l, kh hu, cnh quan, mi trng, vv... Hu may mn c thin nhin ban tng mt phong cnh th mng, hu tnh nn tc ng khng nh n li sng gn gi vi thin nhin, yu thin, lng mn, tr tnh, m thm v su lng.

iu kin lch s-x hi l tt c nhng yu t tng xy ra trong lch s, gn lin vi lch s dn tc, c bit l lch s Phong kin Vit Nam cng nhng h lu ko theo ca cc vn x hi nh kinh t, chnh tr, t tng, tn gio, ngh thut,...v tip n l nhng ni dung ca ch mi-x hi ch ngha.

c bit, tn gio l vn ln Hu, tc ng khng nh n li sng Hu, m ch yu l Pht Gio, Nho gio v mt phn Thin cha gio.

2.2. Ni dung ch yu ca li sng Hu

Li sng Hu l s biu hin sinh ng ca vn ho Hu, trong khi vn ho l s dung hp ca nhng yu t vt cht v tinh thn. V vy, li sng Hu biu hin ch yu thng qua hai lnh vc vt th v phi vt th. y l hai yu t song hnh to nn i sng a dng v phong ph ca con ngi. S kt hp nhun nhuyn gia thin nhin v x hi to nn trong con ngi Hu, li sng Hu nhng gi tr nhn bn-nhn vn c th.

Ni dung ca li sng (trong vn ho) l v cng su rng, bi v x hi l mt tn ti, nhng li khng phi l mt tn ti bt ng m lun lun bin i, cho nn n ngy cng c su m v ni rng c ngoi din ln ni hm.

V li sng l din mo c th biu trng cho mt truyn thng vn ho, trong khi vn ho l thnh qu c kin to bi hot ng vt cht cng nhng quan h x hi ca con ngi, to thnh. Do vy, c th ni t nhng yu t vt cht trong thin nhin, cng nhng tc ng t phi x hi, ngi dn x Hu to ra li sng rt bn sc cho rin mnh.

Li sng Hu biu hin trn mt s phng din c bn sau y:

-Sinh hot vn ho tinh thn: Trong i sng tinh thn ca ngi Vit, Hu khng ch l mt trung tm m cn l cao im ca vn ho. Vi s lng dn c khng nhiu nhng Hu li l ch s hu ca mt truyn thng vn ho ngh thut rt ring bit t trong li sng ng x, tp qun, th phng, ma chay,...

Trn lnh vc ny, li sng Hu c biu hin thng qua cc lnh vc nh: m nhc, th, tn ngng-tn gio, ma chay, tang l, mai tng, th cng, ci hi,... Mi mt lnh vc l mt pho kin thc rng v su ni ln phn no li sng a dng, phong ph nhng cng v cng su sc ca ngi Hu.

-Sinh hot m thc: L mt lnh vc mang m nt truyn thng ca Hu. Li sng Hu rt giu c v mn n. Theo thng k Hu c ti 1300 mn n, cc loi. m thc Hu khng ch p ng nhu cu sinh hc hng ngy ca con ngi m n cn c nng ln thnh mt trit l.

-Quan h ng x: Trong cch ng x x hi, "Ngi Hu cm nhn s vt bng trc gic hn bng l tnh, tm hn Hu th th hn l thc v v th tnh cch Hu l Thin hn l Nho. Ni th, khng c ngha l con ngi hnh ng b loi tr khi tnh cch Hu. Xu hng tm linh l mt dng chy tim n nhng su bn trong tnh cch Hu"[25, tr.13-14].

Nt c trng ni bt nht trong quan h ng x ca ngi Hu l rt nhy cm trc nhng sng, kh, bun, vui ca nhng ngi xung quanh V vy, h sn sng chia s ngt bi vi ngi khc.

Ngi Hu cng rt coi trng ch "Tm", v h trng nhn ngha, sng thu chung, thn tnh, sng phi c mt tm lng, d chng lm g, c khi ch cho "gi cun i".

-Sc phc: Sc phc ch o lm nn vn ho Hu, nt p Hu chnh l chic o di v chin nn bi th. Hai phc trang ny i lin vi nhau, to nn mt cp t im cho s duyn dng ca ngi con gi Hu.

-M thut: "M thut l gia v gp phn lm cho phong cch sng ngi Hu tr nn lng mnh hn". Tnh m thut c ban b rng ri trong cung cch sinh hot hng ngy ca Hu, t cch bi tr trong nh cho n ngi sn vn v ln hn l cnh quan mi trng gn lin vi khng gian c tr ca h.

-Kin trc:

Mi ngi nh thng to lc trong mt ngi vn xinh xn vi din tch ln nh khc nhau. Khu vn c bao bc bi mt hng ro bng nhng cy ch tu ct ta rt tm tt hoc c che chn bi nhng hng tre xanh. Kin trc chnh trong vn l to nh rng bng g c chm ch t m v trang tr cng phu, dnh ring th ph t tin. Bn cnh n l mt ngi nh ph, dng cho cc thnh vin ca gia nh n , sinh hot. Khng gian cn li trong vn l sn, b cn, hn non b, tm bnh phong, nhng bn hoa, cy cnh ao sen, ging nc,... Ri rc trong vn cc gia nh thng trng nhng cy lu nin c nhiu hoa tri to ra bng mt v mu sc, dng thi c c tri chn v hoa p sut bn ma cng Pht (nu gia nh theo o Pht) v gia tin. Kin trc nh c vn nh vy c gi l nh vn.

Qu kin trc trong khng gian Hu cn c mt loi hnh nh khc mang tnh cht c th l "Nh thuyn trn sng" (lm bng g, c mi che). Trong phm vi thnh ph, s lng thuyn c ti 2000 chic, l t m ca hn 20.000 ngi. S thuyn ny c ng trn tng on sng, to thnh nhng tiu khu dn c gi l "vn "

Ni n kin trc Hu khng th khng nh n mt qun th c di tch lch s nh: i ni, lng tm, cung in, cha chin, miu mo,...

-Lng ngh truyn thng ca Hu cng l mt trong nhng ni dung gp phn lm nn li sng Hu, v chnh hot ng lng ngh mang tnh cht dn gian cha ng su thm gi tr vn ho ca mt min t. Nhng sn phm t nhng lng ngh truyn thng khng ch l phng thc sinh nhai m n cn l truyn thng sn xut ni ting v c tnh c o.

Trn y l nhng ni dung c bn, ch yu ca li sng Hu. Nhng ni dung khng phi l nhng chun mc bt thnh, bt bin bi v thc ti x hi lun lun thay i. Chnh nguyn l thay i l cn nguyn khch quan tha nhn s thay i ca li sng Hu theo thi gian.

Ngy nay di s tc ng ca nn kinh t th trng, li sng Hu ang b cun theo vng xoy lm bin i khng t nhng chun gi tr o c cng nh khng gian, cnh quan, mi trng. Cn phi c nhng gii php gii quyt tt mi quan h gia ci c v ci mi.

2.3.Mt s kin ngh bo tn v pht huy gi tr ca li sng Hu.

Li sng Hu n su vo truyn thng vn ho dn tc, song nhng tc ng ca iu kin mi v ng c xu hng lm chch gi tr truyn thng cng nh c phn sai lc vi quan im v chnh sch pht trin ca ng v Nh nc, v vy cn phi c gii php khc phc nhm pht trin hi ho li sng Hu trong giai on mi. Da trn quan dim duy vt bin chng, chng ti xin a ra mt s kin ngh nhm bo tn v pht huy gi tr li sng Hu:

Th nht, phi thng xuyn tng cng gio dc o c truyn thng, lm cho o c truyn thng n nhp vo i sng vn ho mi;

Th hai, cn c gii php, qun l np sng gia nh mt cch c th trong tng h gia nh, khu ph da trn nhng nguyn tc xy dng i sng vn ho mi, kt hp vi truyn thng, tn trng l gio ca gia nh x Hu;

Th ba, nhng chnh sch xy dng i sng vn ho mi phi c p dng mt cch kho lo, ph hp vi c im ca a phng; Tng bc a nhng gi tr o c tin b vo li sng Hu

Th t, cn phi c nhng bin php kho lo, c th iu chnh hng n gim hn tnh trng ma chay, tang l gy nhiu tn km. ng thi c bin php a nhng quy nh ca ng v Nh nc v s ngy cho php tin hnh tang l (khng qu ba ngy) vo li sng mi khi c ngi qua i;

Th nm, phi xy dng mt c ch tng th trn nhiu phng din (kinh t, vn ho, khoa hc, kin trc, ngh thut,...) khi dy, kch thch tnh nng ng, sng to trong mi con ngi Hu;

Th su, nhng hnh thc sinh hot m nhc phi c a vo chnh sch khai thc du lch c th ca tnh, c s qun l ca c quan chc nng;

Th by, cn phi gi gn, nng ln v ph bin thnh mt ngh thut trong i sng mi bng cch m lp o to "gia trnh" nhiu trng hc;

Th tm, hot ng ca lng ngh truyn thng phi c a vo danh mc bo tn, qun l di sn vn ho chung ca tnh;Th chn, vic quy hoch, xy dng thnh ph phi m bo c hai nguyn tc: 1. Pht trin khng gian thnh ph da trn c s nng cao gi tr qun th di tch c , tn trng t tng ch o trong quy hoch kin trc Hu trc y; 2.Gi c quy m pht trin dn s khong 30 vn ngi, khng pht trin nhng ngnh cng nghip c kh nng c hi gy nhim mi trng;

Th mi, phi c chnh sch bo tn kp thi, ngn chn nhng ng thi "t tung, t tc" i vi qu t nh vn;

Th mi mt, phi tin hnh a c dn "vn " ln t lin sinh sng, m bo thun tin cho sinh hot, sn xut, hc tp cho hng nghn con ngi. c bit l chng nhim mi trng nc ca thnh ph.Trn y l mt s kin ngh mang tnh cht gii php (phng php lun) gp phn gii quyt mu thun trong thc trng ca li sng Hu hin nay. y cng l nhng thin nhm lm r mi quan h bin chng gia ci truyn thng v ci hin i.

Tiu kt chng 2:

Li sng l mt phm tr ca vn ho, khi qut c tt c mi hot ng sng ca con ngi nhng giai on lch s khc nhau do phng thc sn xut quy nh. N l s biu hin ci x hi trong ci c nhn, v vy rt sinh ng v linh hot.

Quan im mc-xt ch ra rng, i sng con ngi l qu trnh biu hin hot ng ca cc thnh vin ca x hi trong sn xut, trong i sng x hi, trong s giao tip vi nhng ngi khc, trong sinh hot. Theo quan ny, li sng trc ht c tnh cht l mt phng php ca hot ng i sng. Phng php hot ng nht nh...loi hnh hot ng i sng nht nh l li sng nht nh... Do , li sng ny khc vi li sng kia chnh l c im v phng php hot ng i sng.

Li sng khng ng nht vi cc khi nim gn gi nh: L sng, np sng, mc sng, phong cch sng, tiu chun sng,...

Li sng Hu l mt li sng c o trong vn ho dn tc Vit Nam. Nhng n khng bng dng m thnh, v vy n chu s nh hng ca cc iu kin t nhin v lch s- x hi.

Li sng Hu l s biu hin ca vn ho Hu thng qua hai lnh vc rng ln l vt cht v tinh thn.

Ni dung ch yu ca li sng Hu c biu hin trong nhiu phng din nh: sinh hot vn ho tinh thn, th, vn, m nhc, tn ngng tn gio, am chay, l tng, ci hi, m thc, quan h ng x, sc phc, m thut, kin trc, hi ho;...

Li sng Hu truyn thng trong nn kinh t th trng ang c mt vi biu hin chch hng so vi gi tr truyn thng. V vy, cn phi c nhng gii php mang tnh c th nhm gii quyt tt mi quan h gia truyn thng v hin i.

C. KT LUN

Mi s vt trong th gii u c qu trnh pht sinh, tn ti, pht trin v dit vong. Chnh quy lut ny l s biu hin c th tnh cht b ph nh ca ci c v cho ra i ci mi, tin b hn. S ph nh c din ra trn nhiu lnh vc v c khi qut trong quy lut ca t nhin, x hi v ca t duy.

Ph nh bin chng khng phi ch ni KHNG l c, m n phi m bo c tnh k tha, c chn lc. Tnh k tha l s pht trin hp quy lut bi v ci sau pht trin c bao gi cng phi da trn nhng c s, nhng tin nht nh. Mi s ph nh trng trn u l siu hnh.

Vi tnh cch l mt phm tr ca trit hc, Ph nh bin chng c mt t rt sm trong lch s trit hc, song cc trit gia thuc nhng trng phi khc nhau c nhng quan im khc nhau v ph nh. Quan im khoa hc nht v ph nh chnh l khoa hc Mc xt. Quan im ny ch ra rng, ph nh ca ph nh bin chng l kt qu ca s u tranh ca cc mt i lp bn trong bn thn s vt, hin tng. V nguyn tc, ph nh bin chng phi m bo dc ba nguyn tc c bn l: Khch quan, mu thun v k tha. m bo c ba nguyn tc ny c ngha l nm c tinh thn khoa hc v vn dng n vo nghin cu tt nht cc lnh vc ca i sng.

Vn ho l mt lnh vc thuc v x hi v do con ngi t nhiu th h trong lch s gy dng nn. Trong qu trnh pht trin, vn ho cng c nhng bc thng trm cng vi s pht trin ca lch s x hi loi ngi. V vy, l qu trnh din ra s ph nh khng ngng t thp ln cao. Mi mt quc gia-dn tc u c truyn thng vn ho ring, biu hin bn sc ca dn tc mnh, gn lin vi lch s u tranh dng nc v gi nc ca dn tc . Lch s vn ho Vit nam chng minh mt cch khch quan v quy trnh pht trin vn ho dn tc. Quy trnh i t truyn thng n hin i. Trn bc ng lu di, nhng yu t vn ho ca nhng hnh thi kinh t x hi thp dn dn li bc, nhng ch cho nhng yu t ca vn ho mi, tin b hn. Vn ho tin b nht, l vn ho mi- x hi ch ngha.

Trong vn ho mi x hi ch ngha chng ta khng h ni n l sn phm t trn tri ri xung, m n l kt qu ca qu trnh pht trin lu di cho nn, chng ta khng ch thy nhng gi tr ca vn ho mi, tin tin m cn thy c nhng yu t tt p ca vn ho truyn thng. S an sen gia ci c v ci mi trong tnh thng nht lm nhn ln gi tr ca vn ho hin i nhng y tnh nhn vn cao c. S k tha v nhn ln tm cao ny lm cho mi con ngi Vit nam ngy cng hon thin hn, hng ti mt con ngi c y cc gc cnh Chn-Thin-M.

Ni vn ho l sc mnh ca dn tc l hp l bi v, tiu ch nh gi mt dn tc c vn minh hay khng khng ch da vo ch s pht trin kinh t hay tui th m cn phi da vo "tm vc" , vo "t cch" vn ho ca dn tc . Dn tc Vit nam tuy nn kinh t cn ngho v c phn lc hu so vi nhiu nc, nhng xng ng c t ho v c mt nn tng vn ho vng mng, gp phn vo s hng hu ca mt t nc ngn nm vn hin. tuy nhin, theo pht trin hp quy lut, vn ho Vit nam phi ch ng n nhn nhng yu t vn ho mi. Chnh s n nhn ny s ny sinh nhiu mu thun v t nhng mu thun s l ng lc thc y nn vn ho dn tc tip tc pht trin ln tm cao mi.

T trong vn ho c th bt gp c rt nhiu nhng biu hin. Li sng l mt dng biu hin ch yu ca vn ho, c hiu l mt phm tr ca vn ho khi qut c tt c cc mt sinh hot vt cht cng nh tinh thn ca con ngi mi giai o lch s c th. L sng l kt qu cu qu trnh con ngi hnh ng bin i, thch nghi vi hon cnh v vy tt yu chu s nh hng ca hon cnh, k c t nhin v x hi . Nhng iu kin t nhin l mt ti khch quan, con ngi ch c th hng n s ph hp m khng th vt qua. Nhng iu kin kh hu, a hnh, cnh quan c bit quan trng i vi phng thc sn xut, sinh hot v v vy, li sng (trong x hi) mt mt no c hiu l "ci khc" ca t nhin; Nhng iu kin x hi thuc v hon cnh, giai on lch s nht nh. Nhng "im mc" m lch s tri qua l s tip ni, an xen ln nhau ca nhng yu t. Ci gi ngng gn l yu t truyn thng. Nhng yu t truyn thng ny gp phn khng nh vo vic hnh thnh li sng.

Li sng Hu l s kt hp hi ho gia iu kin t nhin v x hi m thnh. Li sng ny c "ch s o c x hi" rt cao bi v nhiu l do: Th nht, y vn d l vng t c truyn thng lu i, l min "kinh s-hiu hc, trng tnh ngha", l th ph ca vng triu quann ch Vit nam hng nghn nm; Th hai, y l vng t c nhiu tn o Pht v o Nho, sng ni tm, l gio v cng khng t ngi theo o Thin cha, o tin lnh,...; Th ba, ni y c cnh quan th mng, hu tnh tc ng khng nh vo nhn sinh quan v th gii quan; Th t, y l vng t c ph h o c Phong kin va rng, va su,...

Li sng biu hin trn nhiu mt ca i sng-x hi. Mi mt lnh vc ca i sng biu hin sinh ng phong cch, c tnh ca con ngi lm ch li sng nht nh. Ni mt cch khc, chnh nh thng qua cc lnh vc hot ng nh vn ho-tinh thn, quan h ng x, ngh thut, m nhc, hi ho, kin trc, m thc thc,... m t cht sng ca con ngi c th hin ra.

Li sng Hu l mt li sng c o, bn sc v tr thnh gi tr vn ho truyn thng ca dn tc. V vy, ng trc xu hng hi nhp quc t, li sng ny ang ng trc khng t nhng thch thc bi v, c th khch quan hoc ch quan n nhn nhng lung vn ho mi, c bit l nhng hi chng ca nn kinh t th trng ang ngy mt e do gi tr truyn thng. i vi Hu, tt c s tc ng (trc tip hoc ghin tip) tri vi xu hng bo tn u phi c ngn chn. Hi nhp, vi Hu cng khng nm ngoi ch trng ca ng v nh nc l "hi nhp nhng khng ho tan". Vic xy dng Hu thnh mt thnh ph va hin i nhng cng phi gi c nt c kinh, trang nh, gin d nh thnh ph ny c l mt yu cu bc xc, i hi phi c nhng gii php thu o. Hin i m khng nh mt truyn thng mi l hon thin. Li sng Hu hin nay c nhng biu hin ri v hin i, xa ri truyn thng c c nhng nguyn nhn khc quan v ch quan. Vic p dng nhng quy phm php lut nhm iu chnh li sng Hu hin nay l cn thit, song mc ch chnh ca vic gio dc chnh l ch hng n qu trnh t gio dc, lm cho mi ngi dn Hu t thc c phi sng nh th no khng h thn vi t tin, m cng khng lc hu trong thi i mi. kt hp hi ho c iu ny i hi phi c s phi kt hp ca nhiu ban ngnh v c bit l nhiu tng lp dn c trong x hi.

TI LIU THAM KHO

1.B vn ho thng tin, cc vn ho-Thng tin c s (1994): Hi ng v xy dng vn ho, Tp ch Cng Sn, s 16;

2. Bi c Minh (2004): T in ting Hu, NXB Vn Hc, TTNC Quc hc, H Ni;

3.Cu hi v bi tp trit hc (2005): Ch ngha duy vt bin chng, NXB KHXH, H Ni;

4. C. Mc (1993): T bn ph phn khoa kinh t-chnh tr, Tp 23, NXB CTQG, H Ni;

5. C. Mc v PH. ngghen: Ton tp, Tp 20;

6. o Duy Anh (1998): Vit Nam vn ho s cng, NXB Tng hp ng Thp;

7. ng cng sn Vit nam (1993): Vn kin Hi ngh ln th IV Ban chp hnh trung ng kha VII, NXB CTQG, H Ni;

8. ng cng sn Vit Nam (1995): Ngh quyt v mt s nh hng, NXB CTQG, H Ni;

9. ng cng sn Vit (1996): Vn kin i hi i biu ton quc ln th VIII, NXB CTQG, H Ni;

10. ng cng sn Vit Nam (1997): Vn kin Hi ngh ln th V ban chp hnh trung ng kho VIII, NXB S Tht, H Ni;

11. ng cng sn Vit Nam (2001): Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, NXB CTQG, H Ni;

12. Huy-Trng Lu (1990): Bn sc dn tc ca vn ho-Vin Vn ho, H Ni;

13. m Th Minh (2004): Vn dng quan im Mc xt v ph nh bin chng vo vic gi gn v pht huy vn ho Ty Cao Bng hin nay (Lun vn Thc s-HQG, H Ni);

14.m Hong Th (1998): Bo tn v pht huy di sn vn ho ngh thut nc ta hin nay, NXB TTVH, H Ni;

15. m Vn Qunh (2004): Thc n Hu di gc y hc-TTNC Quc hc, din n khoa hc "Ting Hu-ngi Hu-vn ho Hu", tp 1;

16. inh Ngc Thch (1999): Trit hc Hy Lp c i, NXB CTQG, H Ni;

17. Hi ng TW ch o bin son gio trnh quc gia cc b mn khoa hc Mc-Lnin, t tng H Ch Minh (1999): Gio trnh trit hc Mc Lnin, NXb CTQG, H Ni;

18. H Ch Minh (1994): Din vn c ti Hi ngh vn ho ton quc ln th nht, Bo cu quc 25/10/1946;

19. H Ch Minh (1995): Ton tp-tp 3, NXB CTQG, H Ni;

20. H Ch Minh (1996): Ton tp-tp 19, NXB CTQG, H Ni;

21. H Ch Minh (1997): V vn ho, Vin Bo tng H Ch Minh xut bn, H Ni;

22. H S Qu (1999): Tm hiu v vn ho vn minh, NXB CTQG, H Ni;

23. H Vnh (2000): Du tch vn ho triu Nguyn, NXB Thun Ho, Hu;

24. Hc vin chnh tr quc gia H Ch Minh-Vin ch ngha x hi khoa hc (2001): Gio trnh ch ngha x hi khoa hc, NXB CTQG, H Ni;

25.Hong Ph Ngc Tng (1994): Hu di tch v con ngi, NXB Thun Ho;

26. Hong Vn Hin (1996): Mn n Hu-Mt s nt c sc ca ngh thut sng-K yu khoa hc 690 nm Tha Thin Hu;

27. Hunh Khi Vinh (2000): Nhng vn vn ho Vit Nam ng i, NXB KHXH, h Ni;

28. Hunh Khi Vinh (2001): Mt s vn v li sng, o c, chun gi tr x hi, NXB CTQG, H Ni;

29. V.I. Lnin (1981): Nhim v Thanh nin, tp 41, NXB Tin b H Ni;

30. V.I. Lnin (1997): Bt k trit hc, tp 29, NXB Tin b, H Ni;

31. V.I. Lnin (1980): Ton tp, tp 26, NXB Matxcva,

32. L Hu Ngha- Phm Duy Khi (?): T duy khoa hc trong giai on cch mng khoa hc cng ngh, NXB CTQG, H Ni;

33. L Ngc Thng-Lm B Nam (1990): Bn sc vn ho cc dn tc Vit Nam, NXB VHDT, H Ni;

34. L vn Anh-Phm Hng Vit (2002): Lch s t tng Phng ng v Vit Nam, NXb GD, H Ni;

35. L vn Huyn (2002): L hi Hu thi Nguyn, tuyn tp nhng bi nghin cu v thi Nguyn, S khoa hc cng ngh & Mi trng Tha Thin Hu;

36. Nguyn c Bnh (1998): My vn ln trong Ngh quyt Hi vn ngh trung ng v vn ho, Tp ch cng sn, s 16;

37. Nguyn T Chi (1996): Gp phn nghin cu vn ho v tc ngi, NXB VHTT, H Ni;

38. Nguyn Ho (1998): Thi i ngy nay v vn bn sc vn ho dn tc, Tp ch cng sn, s 15;

39. Nguyn Thanh Tun (2005): Vn ho cc nc t bn pht trin-c im v d bo, NXB VHTT;

40. Nguyn Trng Chun (1998-ch bin): Quan im ca Hghen v bn cht ca trit hc, NXb CTQG, H Ni;

41. Nguyn Trng Chun (ch bin)- Minh Hp (1999): Vn t duy trong trit hc Hghen, NXB CTQG, H Ni;

42. Nguyn Trng Chun- Minh hp (2001): Quan im lch s trit hc ca Hghen, NXB CTQG, H Ni;

43. Nguyn Hng Trng (2004): Hu yu mn, NXB TT, H Ni;

44. Ng Minh (2001): n chi x Hu, NXB Thun Ho, Hu;

45. Nguyn Tin Dng (1997): Ci ti v s pht trin vn ho, Tp ch NCLL, S 11;

46. Nguyn Tin Dng (1998): V vn ho kinh t Phng Ty ngy nay- TTKHXH;

47. Nguyn Tin Dng (1998): Vn ho gio dc mt trong nhng vn ton cu, Tp ch NCLL, S 3;

48. Nguyn Tin Dng (1998): Vn ho i chng Phng Ty ngy nay, Tp ch Vn hc ngh thut, s 10;

49. Nguyn Tin Dng (1999): Vn ho sinh thi hc v sinh thi vn ho, Tp ch NCLL, S 2;

50. Nguyn Tin Dng (2003): Vn ho chnh tr Phng ty ngy nay, Tp ch trit hc, S 11;

51. Nguyn Tin Dng (2002): Lch s trit hc Phng Ty, NXB GD, H Ni;

52. Nhiu tc gi (1986): Li sng X Vit hm nay v ngy mai, NXB, Tin b;

53. Nguyn Duy Hi (2000): Thi ca nh Nguyn i vi Pht gio v cc c im c bn ca Pht gio Hu-k yu khoa hc "vn ho Vit Nam thi Nguyn";

54. Nguyn Xun Hoan (2005): Li sng ca ngi Hu vi kinh t th trng;

55. Phm Minh Hc (1996): Gi gn v bo tn bn sc vn ho cc dn tc thiu s Vit Nam, NXB VHDT, H Ni;

56. Phm Xun Nam (1998): Vn ho v pht trin, NXB CTQG, H Ni;

57. PH. ngghen (1971): Chng uy Rinh, NXB S Tht, H Ni;

58. Phan Ngc (1998): Bn sc vn ho Vit Nam, NXB VHTT, H Ni;

59. Ph Khnh (1963): S pht trin bin chng t thp ln cao Quy lut ph nh ca ph nh, NXB S Tht, H Ni;

60. Phan Thun An (1997): Li sng Hu, Tp ch Hu xa v nay;

61. Qun th di tch Hu (2005), NXB Tr, TPHCM;

62. Quang Cn (2000): Vn ho v quan h vn ho vi vn ngh, Tp ch Cng sn, S 1;

63. Trn Huy Hng Cng (2005): ng n di sn th gii Min Trung, NXB Tr, TPHCM;

64.Trn Quc Vng (ch bin-1996): Vn ho i cng v c s vn ho Vit Nam, NXB KHXH, H Ni;

65. Trn Quc Vng (1997): C s vn ho Vit Nam, NXB Gio dc;

66. Trn Quc Vng (ch bin-2000): C s vn ho Vit Nam, NXB Gio dc, H Ni;

67. Trn Lu (1999): Vn ho Mt s vn l lun, NXB CTQG, H Ni;

68. UBND Tnh Tha Thin Hu (2005): a ch Tha Thin Hu, tp 1-Phn t nhin, NXB KHXH, H Ni;

69. Vin Hn Lm khoa hc Lin X-Vin trit hc (1998): Lch s php bin chng-Tp 3-Php bin chng c in c, NXB CTQG, H Ni;

70. V Kiu Phng (2003): Ph nh bin chng v vai tr ca n i vi pht trin (Lun vn Thc s trit hc-H KHXH& NV, H Ni);

71. V Dng Ninh (1989): Lch s vn ho th gii, NXB Gio dc, H Ni.

72. Vin nghin cu vn ho dn gian-Ng c Thnh (1993): Vn ho Vng v phn vng vn ho Vit nam;

73. Lu Trn Tiu (1999): Bo tn v pht huy cc gi tr vn ho Hu, NXB Thun Ho, Hu;

PAGE 28