tóm tắt lý thuyết vật lý lớp 12 - Ôn thi Đại học - luyện thi Đại học

14
Tóm tt lý thuyết vt lý 12 ôn thi đại hc    luyn thi đại hc  BNG TÓM TT LÝ THUYT VT LÍ 12 ( Nâng cao) CHƯƠNG I: ĐỘNG LC HC VT RN I .  Đặc đim c huyn động ca vt rn quay qua nh 1 trc cđ nh:   Mi đim vch ra mt đường tròn nm trong mt phng vuông góc vi trc quay có bán kính bng khong cách tđim đó đến trc quay.   Mi đim trên vt đều quay được cùng 1 góc trong cùng 1 khong thi gian.  II. Định lut bo toàn momen động lƣợng: men động lượng: .  L I    Định lí biến thiên momen động lượng: ΔL = ΣM.Δt  Nếu tng các momen lc tác d ng lên mt vt rn (hay hv t) đối vi trc quay bng không thì tng momen động lượng ca vt rn (hay hvt) đối vi 1 trc đó được bo toàn  L = hng s  III. Momen q uán tính ca vt r n đối vi m t trc qua y:  ĐN:  đại lượng đặc trưng cho mc quán tính ca vt rn trong chuyn động quay quanh trc y.  Thanh dài có trc quay đi qua trng tâm: 2 1 12  I ml    Thanh dài có trc quay đi qua đ u thanh: 2 3 1 ml  I     Vành tròn bán kính R (hình trr ng) : I = mR²  Đĩa tròn mng (hình  trđc): 2 1 . 2  I mR   Khi cu đặc, trc quay đi qua tâm: 2 2 . 5  I m R  IV. Tc độ góc:  ĐN: Tc độ góc tc thi (tc độ góc) là đại lượng đặc trưng cho mc độ nhanh, chm ca chuyn động quay ca vt rn quanh mt trc thi đim t và được xác định bng đạo hàm ca tođộ góc theo thi gian.  V. Gia tc góc: ĐN: Gia tc góc tc thi (gia tc góc) ca vt rn quay quanh mt trc cđịnh thi đim t là đại lượng đặc trưng cho sbiến thiên ca tc độ góc ở  thi đim đó và được xác định bng đạo hàm ca tc độ góc theo thi gian VI. Các công thc trong chuyn động quay   Các công thc ca chuyn động quay biến đổi đều (γ = const)             . 2 2 1 2 2 2 o o o t t t   Phương trình cơ bn chuyn động quay ca vt rn:  .  M I     Động năng quay:  Wđ  2 1 . 2  I     Mi liên hgia tc độ góc, tc độ dài: v = .R   Mi liên hgia gia tc góc và gia tc tiếp tuyến:  R      

Upload: phamnghiahieu6

Post on 12-Oct-2015

1.021 views

Category:

Documents


869 download

DESCRIPTION

Tóm tắt ngắn gọn toàn bộ lí thuyết môn Vật Lí lớp 12 chương trình nâng cao thuận tiện cho việc học và ôn thi đại học- luyện thi đại học

TRANSCRIPT

  • Tm tt l thuyt vt l 12 n thi i hc luyn thi i hc BNG TM TT L THUYT VT L 12 ( Nng cao)

    CHNG I: NG LC HC VT RN I. c im chuyn ng ca vt rn quay quanh 1 trc c nh:

    Mi im vch ra mt ng trn nm trong mt phng vung gc vi

    trc quay c bn knh bng khong cch t im n trc quay.

    Mi im trn vt u quay c cng 1 gc trong cng 1 khong thi

    gian.

    II. nh lut bo ton momen ng lng:

    Mmen ng lng: .L I

    nh l bin thin momen ng lng: L = M.t

    Nu tng cc momen lc tc dng ln mt vt rn (hay h vt) i vi

    trc quay bng khng th tng momen ng lng ca vt rn (hay h

    vt) i vi 1 trc c bo ton

    L = hng s

    III. Momen qun tnh ca vt rn i vi mt trc quay:

    N: L i lng c trng cho mc qun tnh ca vt rn trong chuyn ng

    quay quanh trc y.

    Thanh di c trc quay i qua trng tm: 21

    12I ml

    Thanh di c trc quay i qua u thanh: 2

    3

    1mlI

    Vnh trn bn knh R (hnh tr rng) : I = mR

    a trn mng (hnh tr c): 21

    .2

    I m R

    Khi cu c, trc quay i qua tm: 22

    .5

    I m R

    IV. Tc gc:

    N: Tc gc tc thi (tc gc) l i lng c trng cho mc

    nhanh, chm ca chuyn ng quay ca vt rn quanh mt trc thi

    im t v c xc nh bng o hm ca to gc theo thi gian.

    V. Gia tc gc:

    N: Gia tc gc tc thi (gia tc gc) ca vt rn quay quanh mt trc c

    nh thi im t l i lng c trng cho s bin thin ca tc gc

    thi im v c xc nh bng o hm ca tc gc theo thi

    gian

    VI. Cc cng thc trong chuyn ng quay

    Cc cng thc ca chuyn ng quay bin i u ( = const)

    .2

    2

    1

    22

    2

    o

    o

    o

    tt

    t

    Phng trnh c bn chuyn ng quay ca vt rn:

    .M I

    ng nng quay: W 21

    .2

    I

    Mi lin h gia tc gc, tc di: v = .R

    Mi lin h gia gia tc gc v gia tc tip tuyn: R

  • Tm tt l thuyt vt l 12 n thi i hc luyn thi i hc

    CHNG II: DAO NG C CC KHI NIM C BN C IM CA VN TC V GIA TC TRONG DAO NG IU

    HO

    Dao ng: l qu trnh chuyn ng qua li quanh mt v tr cn bng.

    Dao ng tun hon: l dao ng m trng thi dao ng c lp li nh c sau nhng khong thi gian bng nhau.

    Dao ng iu ho: l dao ng m phng trnh c dng l hm sin hay cos ph thuc thi gian nhn vi 1 hng s. c im: + L hnh chiu ca chuyn ng trn u

    xung ng thng trong mt phng qu o. + Mi dao ng iu ho iu ho c biu

    din bng mt vect quay. + Bin dao ng A ph thuc vo iu kin

    ban u Dao ng t do: l dao ng ca 1 h chu nh hng ca ni

    lc. c im: Chu k ca dao ng ph thuc c im ca h.

    Dao ng tt dn: l dao ng c bin gim dn theo thi gian. c im: + ph thuc vo ma st.

    + ph thuc vo bin . + khng phi l dao ng iu ho. + ph thuc vo nht.

    Dao ng duy tr l dao ng tt dn c duy tr bng cch gi cho bin v tn s khng thay i. c im: + Bin A khng i.

    + tn s dao ng bng tn s dao ng ring. Dao ng cng bc: l dao ng chu tc dng ca ngoi lc tun

    hon.

    c im: + Dao ng cng bc l dao ng iu ho. + tn s gc ca dao ng cng bc bng tn

    s gc ca ngoi lc. + Bin ca dao ng cng bc ph thuc

    bin ca ngoi lc v chnh lch tn s ca ngoi lc v tn s dao ng ring ca h.

    Chu k: l thi gian thc hin 1 dao ng ton phn. Tn s: l nghch o ca chu k.

    Vn tc: + v sm pha hn x mt gc 2

    + v i chiu khi qua v tr bin + v bng 0 khi v tr bin

    + v t cc i bng A khi vt qua VTCB.

    Gia tc: + a vi x ngc pha + a tri du vi x + a bng 0 khi VTCB, c ln cc i khi v tr

    bin + a lun c hng v VTCB + ln a t l vi ln x

    Lc hi phc: + lun hng v VTCB + ln t l vi lch khi VTCB + cc i khi vt v tr bin .

  • Tm tt l thuyt vt l 12 n thi i hc luyn thi i hc

    CHNG III: SNG C HC

    I. SNG C: 1. nh ngha: Sng c hc l s lan truyn ca dao ng c hc trong mt mi trng vt cht n hi. 2. Tc truyn sng: l i lng c trng cho s lan truyn

    nhanh hay chm ca sng v ch ph thuc bn cht mi trng.

    3. Bc sng: (KH: ) - L qung ng sng truyn c trong mt chu k. - L khong cch gia 2 im gn nhau nht trn phng truyn sng m dao ng ti 2 im l cng pha. * ngha: + nhng im cch nhau s nguyn ln bc sng th dao ng cng pha. + nhng im cch nhau 1 s bn nguyn ln bc sng th dao ng ngc pha.

    4. Sng ngang: l sng m cc phn t ca mi trng dao ng theo phng vung gc vi phng truyn sng. * MTrng truyn: cht rn, trn b mt cht lng.

    5. Sng dc: l sng m cc phn t ca mi trng dao ng theo phng truyn sng. * Mtrng truyn: rn, lng, kh.

    6. Phn x sng: sng ang truyn trong mt mi trng m gp vt cn th b phn x. *Tnh cht: + c cng tn s v bc sng i vi sng ti. + Vt cn c nh: sng px ngc pha sng ti. + Vt cn t do: sng px cng pha sng ti.

    II. SNG DNG: 1. N: Sng dng l sng c cc nt v cc bng c nh trong

    khng gian.

    2. iu kin xy ra sng dng: * u phn x sng c nh:

    l = k.2

    S nt = k+1; S bng = k

    * u phn x sng t do:

    l = (k+2

    1).

    2

    S nt = S bng = k+1

    III. GIAO THOA SNG: 1. N: Giao thoa sng l hin tng 2 sng kt hp, khi gp nhau ti nhng im

    xc nh, lun lun hoc tng cng nhau hoc trit tiu nhau. 2. iu kin: hai sng phi xut pht t hai ngun dao ng c cng tn s, cng

    phng dao ng v c lch pha khng i theo thi gian.

    3. lch pha ca hai ngun sng: 2 1

    2( )d d

    * Bin dao ng cc i (cng pha): 2k

    * Bin dao ng cc tiu: (2 1)k .

    IV. SNG M: 1. N: Sng m l nhng sng c truyn trong cc mi trng rn, lng, kh. 2. Mi trng truyn sng:

    + Trong cht lng v cht kh sng m l sng dc. + Trong cht rn sng m gm c sng ngang v sng dc. Tc truyn m: ph thuc vo nhit , khi lng ring ca mi trng.

    3. c trng sinh l ca m: - cao: l c trng sinh l ca m t l vi tn s f ca m. + Nhng m c f > 20.000 Hz gi l siu m. + Nhng m c f < 16 Hz gi l h m. - m sc: l c trng sinh l ca m ph thuc bin v tn s gip phn bit hai m thanh c cng m c bn nhng do hai ngun m khc nhau pht ra. - to ca m: Ph thuc cng m v mc cng m.

    + Cng m: 24 R

    PI n

    + Mc cng m c nh ngha bng cng thc: 0

    ( ) lgI

    L BI

    .

    4. Hiu ng p-Ple: * KN: l hin tng tn s sng m m ngun thu nhn c f khc vi tn s sng m do ngun pht ra f khi ngun m v my thu c chuyn ng tng i.

    a). Ngun m ng yn, my thu chuyn ng:

    * Tn s: ' .M MV V V V

    f fV

    ( Du - nu ngun di chuyn ra xa) b). My thu ng yn, ngun m chuyn ng.

    * Ngi quan st: ' .' S

    V Vf f

    V V

    (du - nu dch chuyn li gn).

  • Tm tt l thuyt vt l 12 n thi i hc luyn thi i hc CHNG IV: DAO NG IN T

    I. MCH DAO NG 1.Khi nim mch dao ng: l mch in kn gm cun cm L v t in C.

    2.S bin thin q, u, i: Biu thc:

    q = Qocos(t+); u = C

    Q

    C

    q o cos(t+); i = q = - Qosin(t+);

    c im:

    * i sm pha hn q mt lng 2

    * u,q cng pha

    * q bin thin iu ho Nhn xt: i, q, u bin thin iu ho.

    3.Nng lng in trng trong mch dao ng:

    Biu thc: EC

    Q

    C

    q

    22

    2

    0

    2

    cos2(t+); Et = C

    QLi o

    22

    12

    2 sin2(t+)

    c im: E v Et bin thin iu ho vi tn s =2 nhng tng ca chng l nng lng in t khng thay i.

    4. Cc nh ngha:

    Dao ng in t duy tr: l dao ng c duy tr vi tn s dao ng ring fo bng cch b ng phn nng lng b tiu hao trong mi chu k.

    Dao ng in t tt dn: l dao ng in t c bin gim dn n 0, gi tr R rt ln th khng c dao ng.

    Dao ng in t cng bc: l dao ng in trong mch dao ng theo tn s f ca ngun (thng thng f fo)

    S cng hng: L hin tng bin ca dao ng in t t gi tr cc i khi f = fo

    II. IN T TRNG: 1. Khi nim in t trng * in trng v t trng bin thin cng tn ti trong khng gian chuyn ho ln nhau trong mt trng thng nht gi l in t trng. * c im: + in trng hay t trng l tng mt ca mt chnh th in t trng + Khng bao gi c s tn ti ring bit ca in trng hay t trng c 2. Cc gi thuyt MC-XOEN: * T trng bin thin theo thi gian lm xut hin in trng xoy. (c im in trng xoy l ng sc ca n khng c im khi u v cng khng c im kt thc nh ng sc ca in trng tnh m l ng cong kn).

    * in trng bin thin theo thi gian lm xut hin t trng xoy. (Cc ng sc ca t trng ny l cc ng khp kn bao quanh cc ng sc ca in trng)

    III.SNG IN T: 1.nh ngha: Sng in t l qu trnh lan truyn in t trng trong khng gian. 2. c im: * Tc lan truyn ca sng in t trong chn khng bng tc nh sng c = 300000 km/s

    * Sng in t l sng ngang. Vect cng in trng lun vung gc vi vect

    cm ng t v c 2 lun vung gc vi phng truyn sng. C E v B u bin thin tun hon theo khng gian v thi gian, v lun ng pha * Sng in t c th truyn qua c chn khng 3. Tnh cht ca sng in t: * Trong qu trnh lan truyn, n mang theo nng lng. * Tun theo cc quy lut truyn thng, phn x v khc x. * Tun theo cc quy lut giao thoa, nhiu x. IV.S TRUYN THNG: 1. Mch dao ng h: l mch dao ng m in t trng bc x ra bn ngoi. 2. Mch dao ng kn: l mch dao ng m in t trng khng bc x ra ngoi. 3. Anten: l 1 dng mch dao ng h l 1 cng c hu hiu bc x sng in t. 4. Nguyn tc chung ca s truyn thng bng sng in t:

    + Bin cc m thanh (hnh nh) mun truyn i thnh cc dao ng in tn s thp (tn hiu m tn). + Dng sng in t tn s cao mang cc tn hiu m tn i xa qua anten pht. + Dng my thu vi anten thu chn v thu ly sng in t cao tn. + Tch tn hiu m tn ra khi sng cao tn v a ra loa.

    H thng pht thanh: + Dao dng cao tn: to ra dao dng in t tn s cao (MHz) + ng ni: bin m thanh thnh dao ng in m tn. + Bin iu: trn dao ng m thanh v dao ng cao tn thnh dao ng cao tn bin iu. + Khuch i cao tn: khuch i dao ng cao tn bin iu a ra anten pht.

    + Anten pht: pht x sng cao tn bin iu ra khng gian. H thng thu thanh:

    + Anten thu: cm ng nhiu vi sng in t. + Chn sng: chn lc sng mun thu nh cng hng. + Tch sng: ly ra sng m tn t sng cao tn bin iu thu c. + Khuch i m tn: khuch i m tn ri a ra loa ti lp m thanh.

  • CHNG V: DNG IN XOAY CHIU I. MY IN

    1. My pht in xoay chiu: Nguyn tc hot ng: da trn hin tng cm ng in t: khi t thng qua

    mt vng dy bin thin iu ho, trong vng dy xut hin sut in ng cm ng xoay chiu .

    Gii thch: Nu t thng qua mi vng dy bin thin thin v trong cun dy c N vng ging nhau, th xut hin sut in ng xoay chiu trong cun dy.

    My pht in xoay chiu 1 pha: Cu to: c 2 b phn chnh l:

    Phn cm: l phn to ra t trng c th l nam chm in hoc nam chm vnh cu.

    Phn ng: l nhng cun dy trong xut hin sut in ng cm ng khi my hot ng.

    Phn c nh l stato, phn quay l roto. Hot ng:

    Cch 1: phn ng quay, phn cm c nh. * Stato l nam chm t c nh, roto l khung dy quay quanh 1 trc trong t trng to bi stato. * dn dng in ra mch ngoi, dng 2 vnh khuyn t ng trc & cng quay vi khung dy. Mi vnh khuyn c 1 thanh qut t vo. Khi khung dy quay, 2 vnh khuyn trt trn 2 thanh qut ,dao ng truyn t khung dy qua 2 thanh qut ra ngoi.

    Cch 2: phn cm quay,phn ng c nh. -Cn roto l nam chm in c nui bi dng in 1 chiu, stato gm nhiu cun dy c li st xp thnh 1 vng trn.

    My pht in xoay chiu 3 pha: l h thng 3 dng in xoay chiu gy bi 3 sut in ng xoay chiu c cng tn s bin nhng lch pha nhau tng i mt v

    bng 2

    3

    .

    Cu to: stato c 3 cun dy ring r, hon ton ging nhau, qun trn 3 li st t lch nhau 120 trn 1 vng trn. Roto l 1 nam chm in.

    Nguyn tc hot ng: khi roto quay u cc sut in ng cm ng

    xut hin trong 3 cun dy c cng bin , cng tn s nhng lch pha nhau l 2

    3

    .

    Nu ni cc u dy ca 3 cun vi 3 mch ngai ging nhau th ta c h 3 dng in

    cng bin , cng tn s nhng lch pha nhau v pha l 2

    3

    Cng thc tnh: f = p.n (p: S cp cc, n: S vng quay trong 1s)

    2. ng c khng ng b 3 pha: Nguyn tc hot ng: * Da trn hin tng cm ng in t

    *Tc dng ca t trng quay.

    Cu to: Stato c 3 cun dy ging nhau qun trn 3 li

    st b tr lch nhau 1/3 vng trn. Roto l 1 hnh tr to bi nhiu l thp mng

    ghp cch in vi nhau, cc rnh x mt ngoi roto c t cc thanh kim loi. Hai u mi thanh c ni vo cc vnh kim loi to thnh mt chic lng. Lng ny cch in vi li thp v c tc dng nh nhiu khung dy u t lch nhau to thnh roto lng sc.

    Hot ng: Khi mc cc cun dy stato vi ngun in 3 pha t trng quay to thnh c tc gc bng tn s gc ca dng in. T trng quay tc dng ln dng in cm ng trong khung dy roto lm roto quay vi tc nh

    hn tc gc quay ca t trng cun s cp.

    + Cun 2 ni vi ti tiu th in nng bng>th cp. Hot ng: Da trn hin tng cm ng in t * Gii thch: +Dng in qua cun s cp bng>xut hin t trng bin thin + T thng bin thin cun th cp lm xut hin

    cun th cp sut in ng xoay chiu.

    Cng thc: 2

    1

    2

    1

    N

    N

    U

    U ;

    11

    22

    IU

    IU

    P

    PH

    vao

    ra

  • CHNG VI. SNG NH SNG I. TN SC NH SNG

    1. nh sng trng: l tng hp v s nh sng n sc c mu bin thin lin tc t n tm.

    2. nh sng n sc: l nh sng khng b tn sc m ch b lch khi i qua lng knh.

    3. S tn sc nh sng l s phn tch mt chm nh sng phc tp thnh cc chm nh sng n sc khc nhau.

    4. Gii thch hin tng tn sc nh sng: * Chit sut ca thu tinh c gi tr khc nhau i vi nh sng n sc c mu khc nhau, gi tr nh nht i vi nh sng v ln nht i vi nh sng

    tm. * Gc lch ca tia sng qua lng knh ph thuc vo chit sut ca lng knh. Chit sut cng ln th gc lch cng ln.

    II. NHIU X NH SNG V GIAO THOA NH SNG. 1. Nhiu x nh sng l hin tng nh sng khng tun theo nh lut truyn

    thng, quan st c khi nh sng truyn qua l nh hoc gn mp cc vt trong sut hoc khng trong sut.

    2. Giao thoa nh sng l hin tng khi hai chm sng kt hp (cng tn s v c lch pha khng i) gp nhau to nn cc vn sng v vn ti xen k cch u nhau.

    III. KHONG VN, BC SNG V MU SC NH SNG. 1. Khong vn (i) l khong cch gia hai vn sng (hoc ti) cnh nhau

    Di

    a

    .

    V tr vn sng : D

    x ka

    V tr vn ti : ( 0,5)D

    x ka

    .

    2. Bc sng v mu sc nh sng: Mi nh sng n sc c mt bc sng xc nh v tn s f xc nh. Mi nh sng n sc m ta nhn thy c 0,38 m 0,76 m

    (: = 0,76 m; tm: = 0,38 m). 3. Chit sut ca mi trng: Chit sut n ca mi trng trong sut i vi mt nh sng n sc ph thuc

    vo tn s ca nh sng n sc .

    Chit sut ca mi trng : c

    nv

    ; ( )F f

    Trong : c : vn tc nh sng trong chn khng v : vn tc nh sng trong mi trng c t thm v hng s in mi f : tn s ca nh sng

    IV. MY QUANG PH LNG KNH. My quang ph l dng c dng phn tch chm

    sng phc tp thnh nhng thnh phn n sc khc nhau.

    My quang ph lng knh gm 3 b phn chnh : ng chun trc, h tn sc, bung nh.

    Nguyn tc hot ng : da trn hin tng tn sc nh sng.

    V. TIA HNG NGOI, T NGOI, TIA RNGHEN.

    VI. CC LOI QUANG PH.

    Xem tip trang bn

    Tm tt l thuyt vt l 12 n thi i hc luyn

    thi i hc

  • Tia hng ngoi Tia t ngoi Tia X QP Vch lin tc

    QP Vch pht x

    QP Vch hp th

    nh

    ngh

    a

    L bc x c bc sng di hn 0,76 m n vi mm (ln hn bc sng ca nh sng v nh hn bc sng ca sng v tuyn in)

    Bc x c bc sng ngn hn 0,38 m n c 10-9 m (ngn hn bc sng ca nh sng tm)

    Bc x c bc sng t 10

    -8m 10

    -11m (ngn hn

    bc sng tia t ngoi)

    L QP gm nhiu di mu t n tm, ni lin nhau mt cch lin tc

    L QP gm cc vch mu ring l, ngn cch nhau bng nhng khong ti.

    C dng cc vch ti trn nn ca quang ph lin tc.

    Ngu

    n

    ph

    t Mi vt mi

    nhit (T>0 K); l than, l in, n dy tc

    Ch :

    Tvt>Tmi trng

    Cc vt b nung nng n trn 2000oC; n hi thy ngn, h quang in c nhit trn 3000

    oC

    Khi cho chm tia catot c

    vn tc ln p vo mt i m cc bng kim loi kh nng chy nh vonfam hoc platin

    Cc cht rn, cht lng v cht kh p sut ln b nung nng.

    Cc cht kh hay hi p sut thp b kch thch nng sng.

    Khi chiu nh sng trng qua m kh hay hi kim loi c nhit thp hn nhit ngun sng s to ra quang ph hp th.

    Tn

    h c

    ht

    * Tc dng nhit * Gy ra mt s phn ng ha hc * C th bin iu c nh sng cao tn *Gy ra hin tng quang in trong mt s cht bn dn

    * Tc dng ln phim nh * Lm ion ha khng

    kh

    * Gy ra phn ng quang ha, quang hp * Tc dng sinh l: hy dit t bo da, dit khun * Gy ra hin tng quang in * B nc v thy tinh hp th rt mnh

    * Kh nng m xuyn. Tia X c bc sng cng ngn th kh nng m xuyn cng mnh, c th xuyn qua cc vt chn sng thng thng. * Tc dng mnh ln phim nh, lm ion ha khng kh. * Tc dng lm pht quang nhiu cht. * Gy ra hin tng quang in hu ht kim loi. * Tc dng dit vi khun, hy dit t bo.

    * Khng ph thuc bn cht ca vt, ch ph thuc nhit ca vt. * mi nhit , vt u bc x. * Khi nhit tng dn th cng bc x cng mnh v min quang ph lan dn t bc x c bc sng di sang bc x c bc sng ngn.

    Nguyn t khc nhau c quang

    ph vch ring khc nhau v s lng vch, mu sc vch, v tr vch v cng sng ca vch.

    - mt nhit xc nh, vt ch hp th nhng bc x m n c kh nng pht x, v ngc li. - Cc nguyn t khc nhau c QP vch hp th ring c trng cho nguyn t .

    n

    g d

    n

    g

    * Sy kh, si m * iu khin t xa

    * Chp nh b mt Tri t t v tinh * Qun s (tn la t ng tm mc tiu, camera hng ngoi, ng nhm hng ngoi)

    * Kh trng nc ung, thc phm * Cha bnh ci xng * Xc nh vt nc trn b mt kim loi

    * Chiu in, chp in dng trong y t chn on bnh. * Cha bnh ung th. * Kim tra vt c, d bt kh, vt nt trong kim loi. * Kim tra hnh l hnh khch i my bay.

    o nhit ca vt Xc nh thnh phn (nguyn t), hm lng cc thnh phn trong vt.

  • CHNG VII. LNG T NH SNG I. HIN TNG QUANG IN NGOI.

    1. Khi nim: Hin tng quang in ngoi l hin tng nh sng lm bt cc electron ra khi b mt kim loi. * Cc electron b bt ra gi l electron quang in hay quang electron

    2. Cc nh lut quang in:

    nh lut v gii hn quang in: Hin tng quang in ch xy ra khi nh sng kch thch chiu vo kim loi c bc sng nh hn

    hoc bng gii hn quang in ca kim loi . 0 ( 0 nm trong

    min t ngoi).

    nh lut v cng dng quang in bo ha: i vi mi nh

    sng thch hp (c 0 ), cng dng quang in bo ha t l

    thun vi cng ca chm sng kch thch.

    nh lut v ng nng cc i ca quang electron: ng nng ban u cc i ca quang electrong khng ph thuc cng ca chm sng kch thch, m ch ph thuc bc sng nh sng kch thch v bn cht ca kim loi.

    II. THUYT LNG T NH SNG. 1. Gi thuyt Plng:

    Nguyn t hay phn t khng hp th hay pht x nh sng mt cch lin tc m thnh tng phn ring bit t qun, mi phn c gi tr hon ton xc nh hf , gi l lng t nng lng.

    2. Thuyt lng t nh sng: Chm nh sng l mt chm cc photon (cc lng t nh sng). Mi

    photon c nng lng xc nh hf . Cng ca chm sng t l

    vi s photon pht ra trong 1s (giy). Phn t, nguyn t, electron pht x hay hp th nh sng cng c

    ngha l chng pht x hay hp th photon. Cc photon bay dc theo tia sng vi tc c = 3.108m/s trong chn

    khng.

    III. HIN TNG QUANG IN TRONG 1. Hin tng quang in trong l hin tng to thnh cc electron dn

    v l trng trong cht bn dn, do tc dng ca nh sng c bc sng thch hp.

    * iu kin: 0 ( 0 nm trong vng nh sng hng ngoi).

    2. Hin tng quang dn l hin tng gim in tr sut, tc l tng dn in ca bn dn, khi c nh sng thch hp chiu vo bn dn.

    3. Quang in tr :

    L tm bn dn c gi tr in tr thay i khi cng chm sng chiu vo n thay i.

    Nguyn tc hot ng: da trn hin tng quang in trong.

    Cu to: gm mt tm bn dn c gn hai in cc.

    ng dng: c lp vi cc mch khuch i trong cc thit b iu khin bng nh sng, trong cc my o nh sng.

    4. Pin quang in.

    L ngun in trong quang nng c bin i trc tip thnh in nng.

    Nguyn tc hot ng: da trn hin tng quang in trong ca mt s cht bn dn nh ng oxit, selen, silic..

    Cu to: gm 1 tm bn dn loi n, bn trn c ph lp mng bn dn loi p. Mt trn cng l 1 lp kloi mng, trong sut vi nh sng v di cng l 1 kim loi.

    ng dng: ngun in cho vng su, vng xa, hi o, v tinh nhn to, my o nh sng, my tnh b ti

    IV. HP TH NH SNG. 1. Hp th nh sng l hin tng mi trng vt cht lm

    gim cng ca chm sng truyn qua n. 2. nh lut v s hp th nh sng: Cng I ca chm

    sng n sc, khi truyn qua mi trng hp th, gim theo nh lut hm m ca di d ca ng i tia sng.

    0

    dI I e ; 0I l cng chm sng ti mi trng; l

    h s hp th ca mi trng.

    Tm tt l thuyt vt l 12 n thi i hc luyn thi i hc

  • V. TIN BO. 1. Nguyn t ch tn ti trong mt s trng thi c nng lng xc nh En,

    gi l trng thi dng. Khi trng thi dng, nguyn t khng bc x. 2. Tin v s hp th v bc x nng lng ca nguyn t. Khi nguyn t chuyn t trng thi dng c mc nng lng EN sang

    trng thi dng c mc nng lng EM nh hn th nguyn t pht ra mt photon c nng lng hfbng EN - EM.

    Khi nguyn t ang trng thi dng c mc nng lng EM m hp th mt photon c nng lng hf bng EN - EM th n chuyn sang trng thi dng c mc nng lng EN ln hn.

    3. Quang ph ca nguyn t Hidro. c im: Sp xp thnh cc dy khc nhau:

    Dy Laiman nm trong vng t ngoi.

    Dy Banme: 1 phn nm trong vng t ngoi, 1 phn nm trong nh sng nhn thy: , lam , chm , tm .

    Dy Pasen: trong min hng ngoi. Gii thch:

    S to thnh quang ph vch: + Khi nhn c nng lng kch thch, nt hiro chuyn ra

    qu o bn ngoi. + Khi chyn t qu o bn ngoi v trng thi c bn, cc

    nt hiro pht ra cc phtn bng> Quang ph vch.

    S to thnh cc dy: + Laiman: to thnh khi e chuyn t qu o bn ngoi vo k. + Banme: to thnh khi e t cc qu o pha ngoi chuyn v

    qu o L: M bng> L (vch ), N bng> L (vch lam), O bng> L ( vch chm), P bng> L (vch tm)

    + Pasen: c to thnh khi e t qu o ngoi chuyn v qu o M.

    VI. S PHT QUANG. 1. S pht quang l hin tng m mt s cht (rn, lng, kh) hp th

    nng lng di mt dng no th pht ra cc bc x in t trong min nh sng nhn thy * c im:

    Mi cht pht quang c mt quang ph c trng cho n.

    Sau khi ngng kch thch, s pht quang ca mt s cht vn cn tip tc ko di thm mt khong thi gian no ri mi dng hn..

    2. Cc dng pht quang:

    Hunh quang l s pht quang c thi gian pht quang ngn (di 10-8s; hu nh tt ngay sau khi ngng kch thch). Thng xy ra vi cht lng v cht kh.

    Ln quang l s pht quang c thi gian pht quang di (10

    -8s tr ln). Thng xy ra vi cht rn (cht ln quang).

    3. nh lut Xtc v s pht quang: nh sng pht quang c bc sng ' di hn bc sng ca nh sng kch thch: ' > .

    VII. S LC V LAZE. Laze l mt ngun pht ra chm sng song song, kt

    hp, c tnh n sc rt cao v c cng ln.

    Cc loi laze: laze hng ngc, laze rn, laze kh, laze bn dn.

    ng dng: thng tin lin lc v tuyn; dao m, cha bnh ngoi da; u c CD, bt tr bng; khoan, ct.

    Tm tt l thuyt vt l 12 n thi i hc luyn thi

    i hc

  • CHNG VIII. S LC V THUYT TNG I HP

    I. THUYT TNG I HP. 1. Tin Anh-xtanh.

    Tin I: cc nh lut vt l (c hc, in t hc..) c cng mt dng nh nhau trong mi h quy chiu qun tnh.

    Tin II: Tc nh sng trong chn khng c cng ln bng c trong mi h quy chiu qun tnh, khng ph thuc vo phng truyn v vo tc ca ngun sng hay my thu. c = 300 000 km/s.

    2. H qu thuyt tng i hp.

    S co di: 2

    0 21

    vl l

    c

    Trong : 0l : di ring, l : di quan st.

    S chm li ca ng h chuyn ng: 0 02

    21

    tt t

    v

    c

    .

    II. H THC ANH-XTANH. 1. Khi lng tng i tnh.

    00

    2

    21

    mm m

    v

    c

    .

    Trong : m: l khi lng tng i tnh, m0: khi lng ngh ca vt. 2. H thc gia nng lng v khi lng.

    2 20

    2

    21

    mE mc c

    v

    c

    .

    Khi nng lng thay i mt lng E th khi lng thay i mt lng m tng ng v ngc li.

    E = m .c2. Cc trng hp ring:

    + Khi v = 0 th 20 0 0.E m c E : Nng lng ngh.

    + Khi 1c

    vth: 2 20 0

    1

    2E m c m v .

    3. ng lng v ng nng ca vt trong c hc tng

    i tnh. ng lng:

    p = m.v = v

    c

    v

    mo

    2

    2

    1

    ng nng:

    )1

    1

    1(

    2

    2

    2

    c

    vcmEEW ood

    Tm tt l thuyt vt l 12 n thi i hc

    luyn thi i hc

  • CHNG IX. HT NHN NGUYN T

    I. CU TO HT NHN NGUYN T. 1. Cu to ht nhn:

    Ht nhn: c cu to t nhng ht nh hn gi l nucln. C 2 loi nucln:

    + Prtn (p): c mp = 1,67262.10-27

    kg, mang in tch nguyn t dng.

    + Ntron (n): c mn = 1,67493.10-27

    kg, khng mang in.

    S prtn trong ht nhn bng s th t Z. S ntron trong ht nhn: N = A-Z vi A l s khi (tng s nucln).

    Kch thc ht nhn: R = 1,2.10-15A-1/3(m). 2. ng v:

    ng v l nhng nguyn t m ht nhn cha cng s prtn Z, nhng c s ntron N khc nhau.

    3. n v khi lng nguyn t: 1u = 1,6605.10-27kg = 931,5MeV/c2.

    4. Nng lng lin kt: Lc ht nhn: l lc tng tc gia cc nucln trong ht nhn.

    c im: + Khng phi l lc tnh in, khng f thuc vo in tch ca cc nucln, c cng rt ln. + Ch c tc dng khi 2 nucln cch nhau 1 khong rt ngn bng hoc nh hn kch thc ca ht nhn. + Mun tch nucln ra khi ht nhn cn fi tn nng lng thng lc ht nhn.

    ht khi:

    .( )p N h nhanm Zm A Z m m .

    Nng lng:

    2 2

    0 ( ) .p nE Zm A Z m c m c .

    Nng lng lin kt: L do mang tn nng lng lin kt:

    + C nng lng to ra khi to thnh ht nhn. + Mun tch ht nhn thnh cc nucln ring r cn tn nng lng.

    Nng lng lin kt tnh cho 1 nucln gi l nng lng lin kt ring.

    + c im: c trng cho bn vng ca ht nhn + Ht nhn c nng lng lin kt ring cng ln th cng bn vng.

    2 2.. ( ) .lk p n h nhanW m c Zm A Z m m c .

    II. PHNG X. 1. Hin tng phng x l hin tng m mt ht nhn

    khng bn vng t pht ra cc tia phng x v bin i thnh ht nhn khc. c im: do nguyn nhn bn trong gy ra khng

    ph thuc cc yu t bn ngoi. Qu trnh phn r phng x l qu trnh chnh dn

    n s bin i ht nhn. Ht nhn phng x l ht nhn m. Ht nhn sn

    phm phn r l ht nhn con.

    2. Cc loi tia phng x. Tia

    Chnh l cc ht nhn ca nguyn t Heli.

    Tc khong 2.107m/s, lm ion ho mnh cc nguyn t trn ng i ca n nn mt nng lng rt nhanh.

    i c ti a khong 8cm trong khng kh, khng xuyn qua t ba dy 1mm.

    B lch trong t trng v in trng. Tia

    Vn tc xp x vn tc nh sng.

    Lm ion ha mi trng yu hn tia .

    i c qung ng di hn vi mt trong khng kh v c th xuyn qua l nhm c mm.

    + - chnh l cc electron e .

    + + chnh l cc pozitron e .

    * Ntrino() v phn notriono ( ) l cc ht khng mang in, khi lng ngh bng 0, vn tc xp x vn tc nh sng.

    Tia

    L sng in t c 1110 m , cng l ht photon c nng lng rt cao.

    Kh nng m xuyn rt ln.

    Trong phn r v , ht nhn con c th trng thi kch thch v phng x tia tr v trng thi c bn.

  • CHNG X: T VI M N V M I. CC HT S CP:

    1. Ht s cp: l cc ht c kch thc v khi lng rt nh, nh hn ht nhn nguyn t.

    2. Cc c trng: * Khi lng ngh mo hoc thay cho mo ngi ta thng dng i lng c trng l Eo = mo.c

    2.

    * in tch: Q = +1, Q = 0, Q = -1. (Q: s lng t in tch) * Spin l i lng c trng cho momen ng lng ring v

    mmen t ring ca ht. ( )2

    hs

    .

    * Thi gian sng trung bnh: c 4 ht khng phn r thnh cc ht khc ( ht bn): prtn, lectron, phtn, ntrin. Tt c cc ht cn li l cc ht khng bn tr ntron c thi gian sng khong 932s.

    3. Phn ht: * Phn ln cc ht s cp to thnh cp: ht v phn ht. C khi lng ngh mo nh nhau, mt s c trng khc th c tr s bng nhau nhng tri du. * Trong qu trnh tng tc ca cc ht, c th xy ra hin tng hu mt cp ht + phn ht thnh cc ht khc, hoc sinh ra 1 cp ht v phn ht.

    4. Phn loi * Phton: c mo bng 0. * Leptn: gm lectron, muyn, cc ht tau. * Mzn: gm cc ht c khi lng trung bnh: mzn v mzn k.

    * Barion: gm cc ht nng c khi lng mp.C 2 nhm: nucln v hipron, cng cc phn ht ca chng. Tp hp cc mzn v barion c tn chung l harn.

    5. Tng tc ca cc ht s cp * Tng tc hp dn: tng tc gia cc ht vt cht c khi lng. * Tng tc in t: tng tc gia cc ht mang in, ma st...

    * Tng tc yu: tng tc gia cc ht trong phn r . * Tng tc mnh: l tng tc gia cc harn.

    6. Ht quac * Tt c cc harn u cu to t cc ht nh hn, gi l quac.

    * C 6 ht quac: u, d, s, c, b v t. in tch cc ht quac v phn

    quac bng 2

    ,3 3

    e e .

    * Cc barion l t hp ca 3 quac (VD: ntron udd; proton uud)

    II. MT TRI V H MT TRI 1. Cu to h Mt Tri.

    a) H Mt Tri bao gm:

    Mt Tri trung tm h ( l thin th duy nht nng sng)

    Tm hnh tinh ln: Thu Tinh, Kim tinh, Tri t, Ho tinh, Mc tinh, Th tinh, Thin Vng tinh v Hi Vng tinh.

    Cc hnh tinh t hon: gi l cc tiu hnh tinh, cc sao chi, thin thch

    b) c im:

    Tt c cc hnh tinh u chuyn ng quanh Mt Tri theo cng 1 chiu thun, gn nh trong cng 1 mt phng.

    Mt tri v cc hnh tinh u quay quanh mnh n v theo chiu thun (tr Kim tinh).

    Ton b h Mt Tri quay quanh trung tm Thin H ca chng ta.

    T nh lut III K-ple, khi lng ca Mt Tri ln hn khi lng Tri t 333 000 ln (1,99.1030 kg).

    2) Mt Tri. a) Cu to: gm 2 phn quang cu v kh quyn.

    Quang cu: c dng a sng trn vi bn knh gc 16 pht. + Khi lng ring trung bnh ca vt cht trong quang cu l 1400kg/m

    3.

    Kh quyn Mt Tri: + Cu to ch yu bi Hiro, Heli + Phn lm 2 lp: sc cu v nht hoa. - Sc cu: l lp kh nm st mt quang cu c dy trn 10000 km, nhit khong 4500K. - Nht hoa: nm pha ngoi sc cu, vt cht cu to trng thi ion ho mnh (trng thi plasma).

    a) Nng lng

    Mt Tri lin tc bc x nng lng ra xung quanh.

    Hng s Mt Tri H l lng nng lng bc x ca Mt Tri truyn vung gc ti 1 n v din tch cch n 1 n v thin vn trong 1 n v thi gian. H bng 1360 W/m2 suy ra

    PT = 3,9.1026

    W

    c) Hot ng:

    Nm Mt Tri c nhiu vt en nht xut hin l nm Mt Tri hot ng. Nm t vt en nht l nm Mt Tri tnh.

    Din ra theo chu k lin quan n s vt en trn MTri. Chu k hot ng ca MTri trung bnh l 11 nm.

    Tm tt l thuyt vt l 12 n thi i hc luyn thi i hc

  • III. TRI T. 1. Cu to: Tri t c dng hnh cu dt. Rxch o = 6378 km, R2cc = 6357 km, Dtrung bnh = 520kg/m

    3.

    Tri t c li bn knh khong 3000 km c cu to ch yu l st, Niken.

    Bao quanh li l lp trung gian, ngoi cng l l lp v dy khong 35 km, vt cht trong v c D = 3300 kg/m3.

    2. Mt trng- v tinh ca Tt. Mt Trng cch Tri t 384000 km. RMtTrng = 1738 km, mMT =

    7,35.1022

    kg.

    Mt Trng chuyn ng quanh Tri t vi chu k T = 27,32 ngy. Lun hng mt na nht nh ca Mt Trng v Tri t. Trn Mt Trng khng c kh quyn. B mt ph 1 lp vt cht xp. Trn b mt c cc dy ni cao. Nhit trong 1 ngy m chnh lch nhau rt ln. C nhiu nh hng n Tri t: gy ra hin tng thu triu.

    IV. SAO THIN H. 1. nh ngha: Sao l khi kh nng sng, ging nh Mt Tri 2. c im: a s cc sao tn ti trong trng thi n nh, c kch thc

    nhit .. khng i trong thi gian di. Mt Tri l mt trong s cc sao ny.

    3. Cc loi sao: Sao bin quang: c sng thay i. C 2 loi:

    + Sao bin quang do che khut. + Sao bin quang do nn dn

    Sao mi: c sng tng t ngt ln hng ngn, hng vn hay hng triu ln sau t t gim.

    Punxa v sao ntron: bx nng lng di dng xung sng in t rt mnh.

    L en l thin th cu to bi cc ntron, c kh nng ht mi vt th, k c nh sng.

    Tinh vn: l nhng m my sng. 4. S tin ho: Sao c cu to t 1 m my kh v bi. m my va quay va co li, sau vi chc nghn nm, vt cht dn tp

    trung gia , to thnh tinh vn. trung tm tinh vn, ngi sao nguyn thu c to thnh.

    Sao tip tc co li v nng dn to thnh ngi sao sng t.

    Trong thi gian tn ti ca sao, xy ra phn ng nhit hch, tiu hao dn Hir to thnh Heli v cc nguyn t khc (C, O, Fe..)

    Khi nhin liu trong sao cn kit, sao bin thnh cc thin th khc.

    V. THIN H 1. KN: Thin h l h thngsao gm nhiu loi sao v tinh

    vn.

    2. Cc loi thin h:

    Thin h xon c l thin h c hnh dng dt nh ci a trn c nhng cnh tay xon c, cha nhiu kh.

    Thin h elip l thin h c hnh elip, cha t kh v c khi lng tri ra trn 1 di rng.

    Thin h khng nh hnh l thin h khng c hnh dng xc nh.

    CH : Ton b cc sao trong mi thin h u quay xung quanh trung tm thin h.

    VI. THIN H CA CHNG TA (NGN H) c im: Thin h ca chng ta l loi thin h xon c.

    + ng knh khong 100 nghn nm nh sng + Khi lng bng khong 150 t ln khi lng MTri. + L 1 h phng ging nh mt ci a, dy khong 330 nm nh sng, cha vi trm t ngi sao.

    Phn trung tm Thin H c dng 1 hnh cu dt, gi l vng li trung tm. c to bi cc sao gi, kh v bi.

    trung tm Thin H c ngun pht x hng ngoi v l ngun pht x sng v tuyn in.

    Di ngn h: l hnh chiu ca Thin H trn vm tri nh mt di sng tri ra trn bu tri m.

  • Tm tt l thuyt vt l 12 n thi i hc luyn thi i hc

    VII. THUYT BIG BANG. c im: V tr bt u dn n t mt thi im k d. Mun tnh tui ca v tr, phi lp lun i ngc thi gian n

    im k d, lc tui v RVTr bng 0 (im zero Big Bag). Vt l hc hin i da vo vt l ht s cp c on c

    nhng s kin xy ra bt u t thi im tp bng 10-35

    s sau

    V n ln bng> Thi im Plng. thi im Plng:

    + Kch thc v tr l 10-35 m,D bng 1091kg/cm3 nhit bng1032 K. bng> Tr s Plng. + V tr trn ngp bi cc ht c nng lng cao: electron, ntrin v quac.

    S to thnh cc ht: Nucln c to ra sau V n 1s. Cc ht nhn nguyn t u tin xut hin sau 3 pht. 300 nghn nm sau xut hin cc nguyn t u tin. 3 triu nm sau xut hin cc sao v thin h. Ti t bng 14 t nm, v tr trng thi hin nay, nhit trung

    bnh T bng 2,7 K.

    The End

    Chc cc em thnh cng trong cc k thi sp ti!

    Tm tt l thuyt vt l 12 n thi i hc luyn thi

    i hc