tong hop ve sua me betibuti 20150214

Ti liu tng hp kin thc nui con bng sa m ca Chuyn gia Betibuti Trang 1 /236

Cp nht ti thng 15/2/2015

TI LIU TNG HP

KIN THC NUI CON BNG SA M

Chuyn Gia Betibuti https://www.facebook.com/groups/betibuti/permalink/436005053168346/

https://www.facebook.com/BeTiBuTi



Mc Lc LI M U .......................................................................................................................... 6

GII THIU V CHUYN GIA BETIBUTI .................................................................................... 7

CHUYN GIA BETIBUTI RA MT ................................................................................................ 7

KINH SA M ......................................................................................................................... 7

QUAN NIM ............................................................................................................................ 8

QUAN NIM SAI LM "BO KHO" ............................................................................................ 8

TR B BM C MNH KHO KHNG? ...................................................................................... 9

KIN THC .......................................................................................................................... 10

SA NON L THN DC ...................................................................................................... 10

SA NON, LP TRNH U I .............................................................................................. 13

DY CHUYN SN XUT - TT SA M ..................................................................................... 15

SA TRC, SA SAU ........................................................................................................... 16

NH CHP HIN VI SA M/ SA CNG THC ......................................................................... 18

CU CHUYN SA M ............................................................................................................ 19

HAI C CH TO SA M TRC V SAU 6 TUN ................................................................... 21

CC CHUN PHT TRIN CA B ........................................................................................... 23

CC GIAI OAN PHT TRIN ................................................................................................. 23

CC CHUN PHT TRIN DNH CHO TR EM CA WHO ......................................................... 26

PHN 1 - CHUN PHT TRINIEN CA WHO L G? .................................................................. 26

PHN 2 - CCH HIU CC CHUN PHT TRIN CA WHO ......................................................... 29

PHN 3 - CC CT MC PHT TRIN VN NG CA B THEO TIU CHUN CA WHO .............. 33

LI CH CHO B M CHO CON B ......................................................................................... 34

PHN 1: LI CH TM SINH L SC KHO TRC MT (GIM RI RO THIU MU, GIM CN, TRNH THAI T NHIN) ................................................................................................................... 34

PHN 2: LI CH THM M (GIM NGUY C TEO HAY CHY X BU V) ................................... 37

PHN 3: LI CH SC KHO LU DI (GIM NGUY C LONG XNG) ..................................... 40

PHN 4: LI CH SC KHO LU DI (GIM NGUY C BNH L TIU NG THAI K, CHNG MT TR NH ALZHEIMER'S) ......................................................................................................................... 42

PHN 5: LI CH SC KHO LU DI (UNG TH V V CC B PHN SINH SN N...) ......................... 44

K THUT CN BN .............................................................................................................. 46

KHP NGM NG ............................................................................................................... 46

T TH B M TT NHT? .................................................................................................... 49

NUI DNG SINH HC (UPDATE 18/01/2014) ...................................................................... 50

NUI DNG SINH HC - DA TIP DA (VIT TIP BI 23/8/2013) ............................................ 53



"TI M, TI BNH" ................................................................................................................... 55

TI M TRC TIP C LI ICH NH TH NO SO VI TI SA M BNG BNH ............................. 58

CCH VT V TR SA NON TRC KHI SINH ........................................................................ 61

THU TR SA NON TRC KHI SINH (PHN 2) ........................................................................ 64

CHT LNG SA M ........................................................................................................... 68

PHN 1: CHT LNG SA M, CH DINH DNG CA M ................................................ 68

PHN 2: CHT LNG SA M, CH DINH DNG CA M ................................................ 74

CHM SC BU V M .......................................................................................................... 78

PHN 1: CU TO BU SA M V CCH CHM SC V BO V BU SA TRONG THAI K....... 78

PHN 2: CCH CHM SC BU V KHI CHO CON B V DNG MY HT SA .......................... 84

PHN 3: CCH CHM SC V IU TR CC BNH U TI V BU V KHI NUI CON B M .... 88

PHN 4: CC IM CN CH KHI CAI SA, BO V CHC NNG V THM M BU V M. 98

GIC NG CA B .............................................................................................................. 101

PHN 1: TP CHO B THI QUEN NG TT .......................................................................... 101

PHN 2: CCH KHC PHC CC THI QUEN NG KHNG NG CA B ................................. 107

H TIU HO CA B ......................................................................................................... 110

PHN 1: DUNG TCH D DY S SINH V C CH NUI DNG SINH HC ............................ 110

PHN 2: TR SA V TRO NGC THC QUN .................................................................. 114

PHN 3: B B M HON TON C TIU CHY, TO BN K? .................................................. 117

PHN 4: V SAO NIM MC RUT CA B CN C TRNG BNG SA NON?HIN TNG H RUT DO TN THNG NIM MC RUT L G? .................................................................. 120

PREBIOTIC - PROBIOTIC L G? ........................................................................................... 123

QU TI LACTOSE HAY BT DUNG NP LACTOSE? ................................................................. 124

PHN LON KHUN B B SA CNG THC V B B M, C TH I N CNG MT KT LUN C KHNG? ................................................................................................................... 129

KCH SA ........................................................................................................................... 130

MO TIT KIM THI GIAN V SINH MY HT SA ............................................................... 130

CCH BO QUN SA M .................................................................................................... 131

CCH KCH SA VI MY HT SA, DNH CHO M ANG CHO CON B .................................. 133

TM LI SA M - DNH CHO M MT SA MT THI GIAN ............................................. 135

KCH SA THNH CNG ...................................................................................................... 136

THC PHM LI SA .......................................................................................................... 137

PHNG PHP MASSAGE 3' GIP TO V TIT SA M DI DO: .......................................... 138

CU CHUYN C THT ....................................................................................................... 141

B SINH NON 800G SNG KHO MNH NH M P V SA M 100% ..................................... 141



B SINH M TI VN C DA TIP DA M V B SA NON M VT V TR TRC KHI SINH . 141

CHO CON B M NH TH NO L AN TON KHI M BNH V DNG DC PHM ................ 145

PHN 1: V SAO M B BNH NN TIP TC CHO CON B, V C TH DNG CC LOI THUC PH HP VI VIC CHO CON B? ............................................................................................... 145

PHN 2: B M VIM GAN B C TH NUI CON B M MT CCH AN TON? .......................... 152

PHN 3: C NN DNG CC LOI THUC/ THO DC LI SA (GALACTAGOGUES)? ............. 156

VITAMIN/ HOCMON D - "VITAMIN NNG TRI" CHO TR B M ........................................... 158

PHN 1: KIN THC V VITAMIN D V DINH DNG CA B B M - WHO 2002 .................... 158

PHN 2: HIU THM V LI V HI CA VIC THA / THIU VITAMIN D ................................ 161

NG "CH SA V" V SA NON C SN SNG TRONG BU V M RI! ....................... 164

SA CNG THC NON CA B C THAY TH C SA NON CA M KHNG? ................... 165

N DM CHO TR B M .................................................................................................... 169

PHN 1:CC NGUYN TC N DM DNH CHO TR B M ..................................................... 169

CCH (CC NH LM CHNH SCH Y T V DINH DNG CNG NG) S DNG TI LIU HNG DN NY CA WHO: ........................................................................................................... 177

CC BI SAU THNG 3/2014 BETIBUTI ............................................................................. 178

NUI CON SA M .............................................................................................................. 178

CC KHUYN NGH NUI CON SA M TI U ...................................................................... 179

NHNG LI CH CA VIC NUI CON SA M: ..................................................................... 180

NHNG TC HI CA VIC CHO B VA B M VA B/ N THM THC PHM KHC (B PHI HP) ......................................................................................................................................... 181

NHNG TC HI CA VIC NUI CON HON TON BNG SA CNG THC .............................. 182

HNH NG CA UNICEF (LC DCH) ................................................................................ 183

HIN TNG H RUT ....................................................................................................... 184

TR HON KP DY NHAU GIP B C NGUN D TR Y H TR B M 6 THNG HT. .. 187

DCH SI BIN CHNG NGUY HIM! .................................................................................... 188

M SA C TH LM G CHO CON? ...................................................................................... 188

MNG GI KHNG LI SA! ............................................................................................... 191

V SAO THNG TIN KHOA HC SA M CA BETIBUTI NG TIN CY? .................................. 193

TIP DA S SINH AU RN ............................................................................................... 194

BI VIT SAI CA BO MNG: ............................................................................................. 195

TNG HP KHC T HI SA M BETIBUTI + BETIBUTI + CHUYN GIA BETIBUTI ............... 196

T TH B ......................................................................................................................... 196

BNG TRA SO SNH PHN AN TON CHO B ......................................................................... 197

5 IU TUYT VI NHT V B M M BN CHA TNG BIT ............................................. 200



DELAYED CORD CLAMPING - CHM KP DY RN. ................................................................ 202

NHNG TC HI CA SA CNG THC ................................................................................ 203

MT S THNG TIN NGOI L 17/05/2014 ........................................................................... 205

THC N CHO ME SA AD NGUYEN N DAO (16/05/2014) .................................................... 206

LI CH V CCH VT SA NON TRC KHI SINH AD CO EM 12/05/2014 ........................... 209

S THT CUC SNG" CA WHO, UNDP, WORLD BANK 2010 ................................................. 211

SA (UDDER) HAY BU V (BREAST)? ............................................................................... 213

CC VT DNG CN THIT KHI I SINH ............................................................................... 215

MI NG B TR C TH LM G H TR NUI CON SA M? ......................................... 218

PHT HIN MI V MT LOI KHNG TH TRONG SA M: MT PROTEIN T NHIN TRONG SA M CHNG C HIV ......................................................................................................... 220

BNG SO SNH SA M V SA CNG THC SA CC LOI KHC ......................................... 223

CC KIN THC CN THIT KHI CHO NHN SA ................................................................... 225

5 LNH VC PHT TRIN CA TR: ...................................................................................... 228

PHN 1: PHT TRIN TH CHT ........................................................................................... 228

PHN 2: PHT TRIN QUAN H X HI V CM XC .............................................................. 228

PHN 3: GIP CON KHM PH V NHN THC TH NO: CON MUN HC V B M C TH KHUYN KHCH CON ........................................................................................................................ 229

PHN 4 CON HC KHI B M GIP CON KHM PH TH GII XUNG QUANH ......................... 229

BN NNG LM M: ............................................................................................................ 230

CC CT MC QUAN TRNG ................................................................................................ 231

CHO B LN TIP TC B KHI MANG THAI V TIP TC SAU KHI SINH ................................... 231

CC VT DNG CN THIT KHI I SINH ............................................................................... 234



LI M U Mong c th h tr em Vit Nam c nui bng sa m t nht 100% trong 6 thng u

khe mnh v pht trin ti u nht, mnh tp hp trong ti liu ny cc kin thc nui con bng sa m m Chuyn gia Betibuti rt tm huyt chia s.

Mn li bi trn blog ca ch thay li m u cho d n y tm huyt ca ch:

3-Tr ngi u tin

Thng Mi Hai 7, 2011 bi simply spa

Nh li xung quanh mnh tht l t ngi nui con bng sa m, cng t ngi nui con bng sa m 100%. M ti c 3 con u nui sa ngoi, m chng ti cng c hai con nui chnh yu bng sa ngoi, ri cc c, d h u k nhng tr ngi, kh khn hn ch v sao h khng th nui con bng sa m 100% c lc ti tin vo tt c nhng l do , v tng ngh rng ti cng c s phn tng t.

Nhng l do l:

- ngc lp

- m

- c i khng tt t sa khng cho b b 100%

- c a nng, sa nng b khng ln cn tt

Tnh c mt ln, khi cn thanh nin, ti c c mt ti liu tuyn truyn v nui con bng sa m ca UNICEF, v ti nhn ra rng sa m tht l qu gi, v l v gi dnh cho tr s sinh. Ti bt u suy ngh v kh nng nui con 100% bng sa ca mnh khi mnh lm m, v ti bt u c nhiu v breastfeeding, cch cho b b, dinh dng trong thi gian cho con b, cch vt sa, bo qun sa m tt nht

V ti l c: nui con 100% bng sa m ngoi 9 thng, ngay c t sau thng th 6, sau khi n dm, bt n dm cng pha bng sa m. Ti thuc i tng ngc lp (vi vng 1 cup-A), c u b c 2 bn ngc phi phu thut t hi cn sinh vin, li phi sinh m nhng vn c th cho b b m 100%. B ln cn mc cao trong knh A ca biu cn nng, b khng khc m, khng vim tai, vim hng. B khng st khi chch ng, cng khng st khi mc rng B t b nguy c hen suyn, d ng, bnh ng tiu ho V ti tin rng my chc nm sau, b s t c nguy c bo ph, m cao, ng cao, v cc bnh v tim mch hoc ng tiu ho.

Nhng vn ng cc em, cc bn b nui con 100% bng sa m vn cha c tc ng mnh m. C c vi ngy sau khi sanh, thy h cho con b thm sa ngoi vi l do em c t sa qu, khng cho b b. Tht l ng tic v tht ra b cng b nhiu, sa s c to ra cng nhiu. Ti ngh mnh phi lm ci g n tng hn, thuyt phc hn. V th ti hy vng vi d n vn ng nghim tc m B-Ti-B-Ti s lm, nhiu ngi m v nhiu em b s nhn c li ch v n phc to ln m mi ngi xng ng c c.



GII THIU V CHUYN GIA BETIBUTI CHUYN GIA BETIBUTI RA MT KINH SA M

Bi vit v Kinh sa m trn blog ca ch rt hay:

2- Ca con

Thng Mi Hai 5, 2011 bi simply spa

M i, bng hoa kia

L ca ai h m?

Ci mu xanh trn ca,

Kia na l ca ai?

Ca con y con i,

u ca con tt c (M v Con th Xun Qunh)

V tr khng c to ra t mt v n ln Big Bang, m l mt s sng to hon chnh ca ng To Ho (Thng ), t khng kh, git nc, tia nng, ngn c tt c l dnh cho b, cho n b vo th gii ny.

Hi Con ca Lng! T cht liu v dng ca h khng, vi ct bi do Ta tu tp, Ta lm cho ngi hin hnh, v o luyn ngi Ta to nn mi nguyn t hin hu v tinh hoa ca mi to vt. Cho nn trc khi ngi lt lng m, Ta dnh sn cho ngi hai dng sa tinh bch, i mt chm nom ngi, v nhng con tim yu mn ngi. Ta nui dng ngi bng t i, che ch ngi di n quang ca Ta, v gn gi ngi bng tinh hoa lng khoan dung i ca Ta. Lm vy, Ta ch nhm mc ch sao cho ngi t n thin ng vnh cu v tr nn xng ng vi n hu v hnh ca Ta- (n Ngn ca c Bahau'llah)

M khng to ra b, cng khng quyt nh c s to nn cc b phn c th, cc gic quan cho b nh th no, v lc no l hp l sinh b ra tt c c lp trnh sn, m ch mang b trong bng thng ngy, tin rng nhng g Thng to ra cho b l hon chnh nht, l tt nht, l ngha nht cho b!

M khng bao gi thay th i mt hon ho m Thng ban cho b, cho d l mt i mt b rt nh, thay i mt tht ca b bng mt i mt ca con nai to trn v en lng lnh hn, hay mt i mt siu tinh tng ca con chim i bng

V th m cng khng bao gi thay th sa m c to ra dnh ring cho b bng bt k loi sa ca mt con th no khc khng phi l loi sa b c th lm b tng cn nhanh hn nhng m tin chc rng, sa m m Thng dnh sn cho b l tt nht, hon ho nht v cn thit nht cho b yu ca m.

V th l B Ti c sinh ra v nui ln 100% bng sa m trong sut nhng thng u i. M mong rng B Ti lun lun bit n ng To Ho v tt c nhng g c to ra cho con



QUAN NIM QUAN NIM SAI LM "BO KHO"

Mt quan nim sai lch trong cng ng chng ta l: "Bo kho"

Tht ra khngc mi lin h no gia "bo" vi "kho" c, ngi ln, cng nh tr nh!

C phi chng v thng l "cn, o" l ch yu ca cc trung tm khm nhi, khin cc b m lm tng rng y l 2 tiu ch tng trng quan trng nht?

Ri dn dn n cng tr thnh nim tin ca cng ng?

V d mt trong nhng tiu ch pht trin quan trng nht i vi con ngi l pht trin no, tuy nhin vic ny khngth thc hin cc trung tm y t khi thm khm tr nh k c.

Theo kt qu nghin cu khoa hc c cng b (c ng trn vnexpress gn y), no ca tr 2 tui c b m 100% t nht 6 thng, pht trin hn 30% so vi tr khng c b m, c bit phn no v pht trin ngn ng.

Th nn, nu cn u tin gia c c no pht trin hn 30%, vi chiu cao v cn nng hn 30%, th cc m s t th t u tin th no?

Trong vn ho VN, khi hi thm v 1 a tr, chng ta lun lun hi "B c my kg ri?" v bt u so snh bn lun v thng tin ny.

mt s cng ng nc ngoi m ti c tip cn v quan st, ngi ta khng h hi v khng bn lun v s cn ca tr, m lun hi "B bit c, lm c g ri?" v h bn lun thng tui nhng ct mc "sensor-motor" cm nhn - c ng no l quan trng v cch b m chi nhng tr chi n gin nht gip b pht trin ti u vi cc kh nng mi . V d, thng no tr chuyn a vi con l tt nht, thng no tr chi cm nm, v tay l tt nht!

Ngoi ra sa m cn l thc n DUY NHT gip pht trin TI U cc h khc: h thn kinh, h h hp, h tiu ho, h tun hon, h min nhim, hocmon v cc c ch vn hnh khc ca c th ngi..., gip con ngi sng kho mnh v th cht v tinh thn.



TR B BM C MNH KHO KHNG? [Tin chuyn mc tin Y T Sc Kho ngy 17/6/2013 ca i ABC ca c, link:

http://www.abc.net.au/radionational/programs/healthreport/chubby-babies---healthy3f/4755208] Tr b bm c mnh kho khng?

Mt nghin cu mi [c cng b ngy 27/5/2013 trn tp ch Nhi Khoa Pediatrics (tp ch chnh thc ca Hc Vin Y Khoa M The American Academy of Pediatrics - link:

http://pediatrics.aappublications.org/content/131/6/e1821]

Pht hin rng tng cn trong giai on s sinh c th gy hi cho sc khe trong cuc sng sau ny.

Mt nhm cc nh khoa hc nghin cu mt nhm tr n tm tui pht hin rng tng cn trong thi gian mi tm thng u i c lin quan n tng nguy c bo ph, huyt p cao v dy thnh ng mch sau ny.

Mi mt kg trng lng t c trong giai on ny tng gp i nguy c bo ph tm tui.

Nghin cu pht hin ra rng cho con b sa m l cu tr li; khi khng c b m n su thng tui, tr s c nguy c b tng cn sm.

Nhm khoa hc gia ny d nh s tip tc theo di nhm tr em ny sut n mi bn tui.



KIN THC SA NON L THN DC

V sao?

- Sa non l ngun khng th di do, gip cho c th non tr chng li mi trng mi l. (iu ny hu nh ai cng bit, v nghe ni rt nhiu)

- Sa con tip tc nui nim mc h tiu ho v rut cha hon chnh, chun b cho qu trnh dinh dng trng k. (iu ny cng nghe ni, nhng thng c ch trng tr sinh non hn tr sinh tun)

- Sa non c cc hot cht sinh ho c o nui nim mc mt, tai, mi, hng - v nhng nim mc ny trong nc trong thai k, nn cha hon chnh ng ph vi mi trng mi

- Sa non c cc dng cht c bit AA, DHA, cholesterol... nui no cha hon chnh v tip tc pht trin c sau khi sinh ra i.

- Sa non c mt t hp vi sinh phc tp hot cht to khng th mi, khi gp cc vi khun ca m, c sn trong rut tr s sinh s to khng th mi, c ch bo v c mc tiu ny (targeted protection) c hc t sm s gip tr c kh nng chng nhng vi khun mi hiu qu hn, k c kh nng chng t bo bt thng (v d t bo ung th) sau ny.

- Sa non c nhng hot cht vi sinh, men, insulin,.. v hocmon tng trng trong 5 ngy u c chc nng lp trnh u i (early life programing) dy cho nim mc rut "chun hp th ti u" i vi c th ngi, ch hp th va , o thi khi d tha, chng tiu ng, bo ph...

- Sa non c dinh dng thp, va cho nhng ngy u ca b, gip o thi nhanh phn su ra khi rut b, gip gim nhanh hin tng vng da sinh l khi b c b sa non.

- Sa non d tiu, nn cht b c thi ra ngoi khng cn c gng, tr khng cn rn thi gian ny gim thiu cc chng bnh v ng rut v hu mn khi trng thnh.

- Sa non c lng mui cao, gip st trng, chng nhim trng ngay t nhng gi u tin sau khi sinh.

- Sa non c mt lng va (5ml-10ml) hu ht c tr sn trong v m t trc hoc ngay khi tr sinh xong, va ph hp vi kch thc d dy ca tr s sinh ngy 1 (5ml-10ml) / mi c b. (Vy nu cho b b 30ml sa cng thc ngay trong c b u tin l khng ng nhng im no?)

- c m m, nt ti m v b sa m, tr s c thn nhit, nhp tim, nhp th n nh, an tm nh lc cn nm trong bng m.



Tuy nhin, sa non ch xut ra trong 5 - 7 ngy u sau khi sinh, sau c th m s xut sa gi, hoc chuyn tip sang sa gi, mt s cng dng ca sa non nh lp trnh u i v bo v c mc tiu s khng cn na.

T sau ngy th 5 - 7 chc nng dinh dng gia tng, p ng nhu cu pht trin t tun th 2 ca tr.

Nh vy c ngha trc khi vn hnh c th c lp trnh, b qua giai on lp trnh ny dn n tnh trng "h rut" c ngha l sau ny n g rut cng nhn vo ht, k c d tha, k c cht c hi cho c th, th trng tr khng c ti u, d nhim bnh t nh v khi trng thnh d mc cc bnh nan y, lm sng (ng rut, tim mch, tiu ng, ung th, mt tr nh, bo ph...)

Vy cch no sa non v nhanh trong ngy u tin?

Trc tin, chng ta cn phn bit c ch to sa (production) v c ch tit sa (secretion) l 2 c ch ring bit.

Sa non c to trong v m v tit ra theo c ch hocmon (endocrine). O giai on tit sa ban u cn c hocmon oxytocin, khng phi nh lc mt, hay lc ht. (v sau c ch duy tr tit sa gi l autocrine local control, mi ph thuc vo lc ht ti ch).

Vy lm cch no c hocmon oxytocin: (tham kho hnh minh ha)

- m con da tip da cng sm cng tt sau khi sinh v nhiu gi trong tun u tin, cho con nt m t nhin tt nht l trong gi u tin v khng tr sau qu 6g sau khi sanh (nu tr sinh m th ngay sau khi tr c v vi m)

- cho tr ngm ti m su lt hoc gn ht qung v (1 - 1.5cm t chn ti)

- cho con nt, nh ngm ng cch li, nu v mi s massage u dy thn kinh qung v kch thch thn kinh to hocmon oxytocin.

- Khi b ngm ng (good latch), b phi ngm ht qung v bn di, li nm di ra di qung v v trn nu di, ng tc nt s c tc dng massage u dy thn kinh, nhy cm nht qung v gc 5g bn v tri, v gc 7g bn v phi, cch chn ti khong 1 - 1.5cm.

- M c th t massage qung v, bng ng tc vut nh v tr u dy thn kinh m t trn. (my bm sa cha c tc dng giai oan ny).

- Tuyt i khng cho b b sa cng thc trc, v rut b trng qua sa cng thc, lm mt cng dng lp trnh v mt s cng dng khc ca sa non khi b c b sau .

- Tuyt i khng cho b b ti nha hoc ti gi (v cao su) trc v v tr nm v v cch nt ti nha v ti m rt khc nhau, ti nha b ngm rt cn, nn b b bnh trc sau nt ti m cng s rt cn, khng ngm c ht qung v to thnh khp ngm ng, do khng t yu cu massage ni trn, s khng to c oxytocin tit sa. (b ngm ti m khng su cng l nguyn nhn gy nt c g sau ny - do , khng nn cho b ngm ti bnh hoc ti gi trc 6 tun tui.)



- m ung nhiu nc (nc m hoc sa m), n ung bnh thng, c th m c d tr rt nhiu trong qu trnh mang thai, c tha lng m to sa trong nhiu thng u ca thai k m khng cn bi dng c bit.)

- tinh thn thoi mi, ngh v con v tin tng vo bn nng ca c th v kin thc nui con ( hc v c c trong thi gian mang thai).

- tip tc cho b tip da m v nt ti cng nhiu cng tt trong tun u tin, m khng cn theo lch b c th no c.

Ngoi nhng li ch ni trn cho con, vic cho con b sa non t ngy u sau khi sinh cn c v vn tc dng tt i vi sc kho ca m.

Chc tt c cc m nui con sa m thnh cng!



SA NON, LP TRNH U I Hm nay betibuti tr li cu hi ca cc m

: - V sao b b m "hon ton" sao vn b tha cn, bo ph?

- Bo ph c cng nhn l mt tnh trng nghim trng dn n cc bnh mn tnh nh bnh tim, tiu ng, cao huyt p, mt s bnh ung th v gim tui th.

- B sa cng thc c mi lin h cht ch vi bnh bo ph trong thi th u v tui trng thnh.

- Mt s nghin cu pht hin nh hng d cn trong 18 thng u i cn tip tc nh hng cho n tui v thnh nin, mt s nghin cu khc cho thy c th gim nh hng t tui v thnh nin n lc trng thnh, nu c nhn p dng cch sng vn ng tch cc.

Theo c s sinh l hc:

- Chc cc m cng cn nh trong 1 bi vit trc y, betibuti c cp n chc nng "lp trnh u i" (early-life programming) ca sa non?

- C th loi ngi c c ch chng hp th d tha, chng tip nhn t bo bt thng, bt u ngay lc mi sinh v b nh hng rt nhiu nu nhng c b u tin l sa m hay l sa cng thc.

- Sa non ca m c chc nng "lp trnh" to cho h tiu ho ca tr s sinh nhng thng s hp th v trao i cht ti u. C ch ny gip hn ch tha cn trong giai on s sinh v cc giai on sau trong i.

- Tr s sinh b sa cng thc ch c mt na mc bnh thng ca hocmon leptin trong mu, so vi tr s sinh b sa m, c bit l sa non. Leptin l hocmon gip iu chnh mc hp th v chuyn ha nng lng, v c tm thy trong sa m.

- Vic b m cng gip to ra insulin c nh hng lu di trn kh nng chuyn ha nng lng ca c th.

- Hn na, mc protein trong sa m tng i thp so vi sa cng thc cng gip n nh trng lng c th v sau ny.

- C nc i v sa m gip thai nhi v tr s sinh tip xc hng v thc n, nh hng n s thch hng v v la chn thc phm sau khi cai sa. Nh vy, tip xc vi thc n lnh mnh thng qua vic hp th thc n ca ngi m trong thai k v trong thi gian cho con b gip b c thin hng chp nhn ca cc loi thc phm lnh mnh hn, khi bt u n dm v sau khi cai sa. Nhng tip xc u tin vi hng v rt quan trng trong vic xc nh s thch thc phm v sau trong i.

C s khoa hc ny cng s gip cc m l gii ti sao c nhng b c cho rng b m 100% vn b bo ph, nu b khng c b y sa non trong nhng ngy u:



- Khng c b sa non trong nhng ngy u ngay sau khi sinh

- B sung sm sa cng thc khin b thiu cc hocmon cn thit cho lp trnh u i, gin d dy, v tha m, khi b "b" b nhng c u l 30ml sa cng thc, thay v 5ml-7ml sa non ca m.

- Thay th hoc b sung sa cng thc sm trc 6 thng

- Cho b n dm sm trc 6 thng

Y t v sc kho cng ng:

- T l ncsm thp nht ti M l 25% vo nhng nm 70, do nh hng rm r ca sa cng thc (tng t VN nhng nm 70 c khu hiu qung co ph bin "SMA ngon hn sa M") - [T l ncsm M hin nay t c trn 75%.]

- Bo co sc kho y t mi y ca M cho bit t l cc bnh bo ph, tim mch, tiu ng, ung th.. ngi trng thnh ca M rt cao v chi ph y t cho cc loi bnh, b k c b m hoc m k cho con b, l 13 t USD mi nm.

- Hin nay, vic qung co sa cng thc cc nc tin tin b kim sot nghim ngt theo "Lut Quc t v Qung co cc sn phm thay th sa m" ca T chc Y T Th gii WHO, v vic gia tng tuyn truyn v nhn thc v s hon ho ca sa m v tc hi ca sa cng thc. Sa cng thc dng cho tr s sinh ch c dng theo toa bc s.

Gii php:

Cc m tham kho cc bi vit khc ca betibuti v sa non, khp ngm ng, t th cho b tt nht m bo con b sa non ngay t u, c mt khi u hon ho, m bo cho con sc kho lu di!



DY CHUYN SN XUT - TT SA M (nh minh ha: B ngm sai nh ng nc

h, b c khp ngm ng nh ng nc c ni chc chn.)

B ti m tng c l c 1 dy chuyn t sn xut n tiu th, ch yu qua 4 bc sau:

Bc 1 - (m) to sa (milk production)

Bc 2 - (m) tit sa (milk ejection)

Bc 3- (m v con) truyn sa t m sang con (milk transfer)

Bc 4- (con) nhn v hp th sa (metabolism)

Tng t, khi chng ta hng nc, nhng nc nh git v hng c rt t..., th c nhiu im cn phi xem xt, ch k ch l cng sut ca nh my nc, v d, cc ch ni c kn khng? ci kho nc ang m hay ang ng? x hng nc kn hay thng?

Nhiu ngi tng rng c to nhiu sa th t nhin sa s tit ra tt, t nhin b s b c nhiu.

Nhng nu vy, th ti sao li c hin tng tc sa hay cng sa! M no cng c lc sa tc cng trong ngc m k tit ra c!

Hoc v sao c khnghi sa m di do, m con b khng tng k!

Nh th, chng t vic to sa v tit sa v b sa l ba c ch c lp!

Trong c qu trnh ny, bc 3 l cc k quan trng, v hiu qu ca bc 3 cn gip kch thch vic to sa bc 1 v kch thch tit sa bc 2 m, v to iu kin ti u cho bc 4.

Do , nu con khng ti c nhiu sa, hay b lu khng no, tng cn qu t,... gii php khng phi lun lun l m phi bi dng hoc ung thuc li sa (ch gip ci thin bc 1), m m cn phi ch trng tm gii php cho bc 2 v bc 3!

Betibuti c bi vit chi tit v gii php bc 2 v 3 - c bit bi "KHP NGM NG" ("good latch"), l kin thc v k nng cn bn v quan trng cho tt c cc b m nui con sa m.



SA TRC, SA SAU (Foremilk - Hindmilk)

Betibuti gii p bn khon ca cc m rng sao vic tng cn ca b b m thng c gim dn thng th 3, th 4... dn n quyt nh ca nhiu m cho con b sa cng thc, hoc cho n dm sm.

Nguyn nhn dn n tnh trng ny l do b khng b trn c, khng phi do cht lng/ s lng ca sa m.

Sa gi (matured milk) [- khc v sa non (colostrum) ca 5 ngy u sau khi sinh - mt dp khc betibuti s bn v sa non sau nhe] c to ra trong 1 c b gm 2 phn: sa trc (foremilk) v sa sau (hindmilk).

Sa trc ging nh mn trng ming rt nhiu nc, nhiu vitamin, protein.. (v th b k cn ung nc) gii kht v to cm gic ngon ming cho b.

Sa sau ging nh mn chnh rt nhiu nng lng v nhiu cht dinh dng, cht bo... gip cho b no v tng cn.

Trong hnh minh ha l sa trc v sa sau.

Nguyn do 1:

Tu tng b, nhng thng th t cui thng th 2, u thng th 3, b rt tnh to v lanh li, nhiu b rt thch hng chuyn v t m vi mi ting ng, hoc mi cu chuyn din ra quanh mnh.

V hng chuyn nn b ham chi hn ham n, nn khi b ht sa u, cha c bao nhiu sa sau b c b.

Cch khc phc:

M tuyt i im lng, khng ni chuyn vi b hay vi bt k ai khc khi ang cho b b. Chn ni cho b yn ng, c t ngi qua li, t ting ng, tc ng t bn ngoi. C gng cho b b cng lu cng tt.

Nguyn do 2:

Mt s m s mt cn i ngc hay s con b mt bn khng no, nn mi c b u cho b b 2 bn ti u nhau. Dn n tnh trng b b nhiu sa u c 2 bn ti, v khng c ba n chnh l sa sau, mc d m v b u c cm gic b b rt nhiu v rt no.

Nhng b li khng tng cn u, c nh sa m khng cht.

Cch khc phc:



Mi c b, cho b b trn mt bn ngc (khong 15'-20') cho n khi m cm thy sa tht s cn. Nu b vn cha no mi i sang ti kia b tip.

C b sau, m s cho b b i bn th s tt cho c m v b v dinh dng cho b v thm m cho m .

Nguyn do 3:

Ngc m to qu lng sa u v qu nhiu, m cm thy b b ht 1 c no n ri m 1 bn ngc cng cha cn. Ging nh khai v nhiu qu, m phi n ht khai v mi c ra mn chnh, nhng n khi th li no mt ri.

Cch khc phc:

M vt bt sa u (sa ny tr ng lnh, sau ny ra 6 thng dng pha vi bt cho b n dm rt tt nhe), sau cho b b n cn bu v m bo b b phn sa sau.




NH CHP HIN VI SA M/ SA CNG THC Tham kho nh chp "sa m mi vt" v "sa cng

thc" di knh hin vi (x400)

Pha trn l sa m l hp cht "sng" c cha t bo bch cu, cc vi cht gip giao tip t bo, cc th min nhim khc...

Pha di l sa cng thc l hp cht "cht", khng c cc tp ni trn. u kim ch vo 1 bt kh trong sa cng thc.

(ngun internet: t bi vit y khoa ca 1 nhm bc s quc t)



CU CHUYN SA M "Cu chuyn v sa m"

(Bi vit ca Admin "Hi Cc b m sinh con nm 2013" tng Betibuti!)

1- Sa m l t mu huyt ca m

Trong bu ngc ca ngi m c cha nhng tuyn sa v nhng tuyn sa v c rt nhiu ti cha xung quanh tp trung rt nhiu mch mu. V khi mu huyt ca ngi m chy vo mch mu vng ny sa s c to ra t hocmon sa m. Nh th th sa m c to ra t mu huyt m li c mu trng trong. Sa m bao gm nhng thnh phn trong mu huyt c cha rt nhiu bch cu vi cht dinh dng v cht m cn cho nhu cu ca b. Mu huyt c sc t mu nhng c ch to ra sa m li khng cn dng n sc t sn c ny nn sa m li c mu trng.

2- Hocmon to ra sa m

Hocmon hot ng ch yu to v tit ra sa m chnh l prolactin v oxytocin. y c gi l hocmon to ra sa m. Prolactin kch thch tuyn to sa thm sa trong khi oxytoxin kch thch cc tuyn ny bp tit sa v y sa theo cc mch ra u nm v. Chnh loi hocmon ny gp phn vo vic tng ho tng tit sa v em b s nt mnh kch thch vo u ti m. Nu m ngh sa m khng cho con th m khng hn cn phi b vo phn ko bng sa bt m iu quan trng phi cho con ti nhiu ln trong ngy. V iu cn nh rng hocmon to ra sa m b nh hng rt nhiu khi ngi m cng thng, cho nn m lc no cng gi mnh trong tm trng th thi v thoi mi.

3- 3 nguyn tc t nhin tng lng sa m

i- Cho b thng xuyn v u n:

Cho tr b m trn 10 ln 1 ngy. Khi b c sinh ra i rt cn s xc nhn ca c th ngi m rng b cho i, m cn cho b b cng sm cng tt khi b mt mnh vo u ti m ngha l c th m hiu b cho i v bt u to ra sa tc l sa m tng tit ra khng ch l thc ung m phi hiu rng khi b mt ngha l b ang sng v s sng cn n sa m nn sa m phi tit ra.

Thi gian cho b b khng hn l cch 3 ting 1 ln hoc khi mi ng dy, khng phi khi b khc mi cho b m phi cho b b trc khi b khc, khng phi ch cho ngc cng mi cho b b m cho b b trc khi ngc cng tc.

ii- M ung y nc

Lng sa tng tit trong 1 ngy ca c th ngi m giao ng trong khong 700-900cc. Trong qu trnh mang thai c th m tch tr rt nhiu cht bo cc m m ca m tng ln phc v cho qu trnh to sa sau khi sinh nhng li khng cha nhiu nc, m cn ung nc gp phn tng tc vo vic to sa bng cch ung nc ngy khong 2 lt, vo ma h do lng m hi thot ra nhiu nn cn m bo ngy 3 lt.

V nc ung c bn cc loi tr u c tt ( tr go, tr la mch ) i vi nc p tri cy v nc c ga cha rt nhiu ng nn m cn gii hn, trong ba n ung nhiu canh rau. C ph tr xanh ( cha hm lng cafein nhiu ) c tc dng li tiu mau o thi nc ra khi ngi



m nn d m c ung nhiu nc cng b tht thot i nhiu do lng cafein ny o thi ra khi ngi.

Bia v cc loi ung cha nng cn nh cng c khuyn kch nn dng v alcohol c tc dng lm cng mch mu v thc y lng mu n tuyn sa nhiu hn cng gp phn lm tng lng sa m, nhng tuyt i khng c lm dng ung qu nhiu.

Sa ti c cha hm lng canxi kh nhiu rt tt cho s pht trin xng tr nhng li cha hm lng cht bo qu nhiu nn m khng th ung sa ti thay cho lng nc hng ngy, khi m ung qu s dn n hin trng b to bn gy mt mi nh hng n s tng tit sa.

iii - Gic ng tra l cha kho vng to sa

Thiu ng v mt mi qu nh hng rt mnh n vic sn xut sa m. Trong thng u khi gic ng ca b cn cn v 1 m m phi dy t 2 3 ln cho b b m nn tp thi quen ng tra cng b, khi b ng m cng ng vi b to y nng lng.

----

y l bi vit tng lng sa m bng cch cho con b trc tip, hin nay Ad cng thy c cch thay v cho b b dng my ht sa + massage cng p dng ngy 10 ln kch sa, v cn 1 cch na l cho b ti 1 bn v ht sa 1 bn cng gp phn lm kch thch sa v nhiu.

Chc cc m nui con sa m thnh cng!



HAI C CH TO SA M TRC V SAU 6 TUN 1- C CH SN XUT SA theo HOCMON (cho d con c b hay khng)

Trong 6 tun u, c ch to sa v tit sa ca c th m vn hnh theo C CH HOCMON kch thch ca hocmon (endocrine control): to sa nh hocmon Prolactin v hocmon tit sa Oxytocin.

Cc hocmon ny c tit ra khi tinh thn m thoi mi, con tip da m nhiu gi trong ngy, con mt ti m nhiu ln trong ngy (10 - 12 ln trong tun u), m con cm nhn c mi lin kt mu t. Trong , vic con ngm ti m ng cch l cch kch thch au dy thn kinh to hocmon gip rt hiu qu.

V th trong giai on 6 tun ny, tinh thn m khng thoi mi, gin, stress th lng sa s gim ng k.

6 tun ny l thi gian c th chy ti a cng sut nh my sn xut sa, nu hocmon c kch thch ti u. (Thng sn xut d tha, v thng chy sa khi khng b, hoc b bn ny chy bn kia theo s tng gim ca hocmon l hon ton bnh thng.)

2- C CH SN XUT SA theo NHU CU TI CH (tuyn sa trng sa th sa mi sn xut tip)

(M t nh hnh minh ha)

Sau 6 tun (trung bnh, nhng thi im chnh xc c th khc nhau tu ngi), c ch to sa vn ph thuc vo 2 hocmon, nhng li c "kim sot" bi C CH NHU CU TI CH (autocrine control).

Tc to sa da vo trng ca tuyn sa v ng dn sa sau c b. Cng trng sa to cho ln sau s cng nhanh.

Bu v khng t nhin n gi l cng sa sn nh trc na. Cng khng t ng chy t o nh trc na.



Hu ht cc m khng bit v s thay i c ch ny, ch thy ngc rt mm, khng cn cng sa, khng cn chy sa, nn tng rng mnh b gim hay mt sa.

C nhng trng hp cc m vn tip tc cho con b nh bnh thng, th vn lun sa, nhng c nhiu trng hp cc m b sung sa cng thc, t sa m gim i tht s.

Do , t sau 6 tun cch kch sa cho giai on ny ph thuc ch yu vo tc lm trng sa trong tuyn sa. C ngha l b ht cng nhiu th sa cng nhiu.

3- Kt lun:

CC M nu t nhin cm thy ngc khng t cng sa na, sa khng cn t chy t o, hay khng cn b bn ny chy sa bn kia na, th nh n s thay i t nhin ny v yn tm cho con b m cng nhiu sa m c sn xut cng nhiu nhe.

Chc cc m nui con sa m y t tin!



CC CHUN PHT TRIN CA B CC GIAI OAN PHT TRIN

Betibuti khuyn khch cc m tm hiu 5 lnh vc pht trin ca b theo thng tui v hc cch h tr b pht trin ti u, (trn nn tng h tng ca sa m).

GIP CON YU PHT TRIN TH CHT:CON S PHT TRIN V HC TP TT NHT KHI C TH CON KHE MNH

3 thng u con c th ngc u, b m hy con nm p bng v chi cng con nh. 3 thng tip theo con bit ly, hy t chi quanh con v con ly chng.

t 6-9 thng con bit ngi, con s hc bng cch hot ng, b m hy t chi xung quanh b v cho b 1 khng gian an ton b chi

9- 12 thng: c gng gip b hot ng cc ngn tay v ngn chn bng cch chi cc tr chi v cc bi ht m c s dng n tay chn

12-15 thng: con bt u t i c, b m hy dt b i do v chi bn ngoi nh

15-18 thng:con c th leo tro v nhy nht c ri, hy cho b khng gian an ton vn ng cnh tay v chn bng cch leo tro, v nhy ma cng con na



2-QUAN H X HI V CM XC: CON S HC TT NHT KHI M YU CON, KHUYN KHCH CON V GIP CON TIP XC VI NHIU NGI KHC

3 thng u: con rt cn v tin tng m: cho con b v v v con khi con khc, nh th con c th hc v s thy yn tm khi c m

3-6 thng: con bt u th hin cm xc ca mnh ri y: hy ch n cm xc ca con,hy p li m thanh v cm xc ca con bng cch m khin con vng tm nht

6-9 thng: con thch bn nhng ngi quen thuc vi con nht v nh th gip con cm thy yn tm v cm thy c yu thng

9-12 thng: con thch chi vi ngi ln, hy ht v nhy ma cng con, cng con chi nhng chi m c th pht ra m thanh

12-15 thng: con thch khm ph th gii xung quanh khi c s gip , hy gip con lm vic bng cch theo di con, ci vi con v hy ni" con lm c ri, con gii lm"

15-18 thng: cnh con khi con thy s hi,m con v ni nhng t tt p vi con

3 CON HC TH NO: CON MUN HC V B M C TH KHUYN KHCH CON

3 thng u: Con nhn vo mt mi ngi v ci. B m nhn vo mt con khi thay v cho con n. Hy ci vi con

3-6 thng: Con thch cm nm. Con thch nhn v s mi th. B m hy gip con chi vi chi an ton

6-9 thng: Con thch chi chi. B m chi vi con s dng cc chi c tnh nng, m thanh v hnh khi khc nhau

9-12 thng: Con b khm ph. Cho con chi v b ni an ton, b m theo di con cn thn.

12-15 thng: Con bit mnh mun g. B m nhng th con thch v mun chi. B m hy chi cng con nh.

15 18 thng: Hc m chi. con tm cch thc chi mi. B m cng nn gi cho con.

4 NHNG TH CON BIT CON HC KHI B M GIP CON KHM PH TH GII XUNG QUANH

3 thng u: Con hc qua cc gic quan. Bt nhc nh nhng khi m con

3-6 thng: Con ti lch trnh. B m nng con v ht nh nhng cho con nghe trc gi i ng.

6-9 thng: Con thch mi ngi. Con con nhn mi ngi trong bc nh v sch. B m cng nhn vo gng vi con

9-12 thng: Con thch chi tr trn tm. Giu 1 vt v sau m ra. Chi trn tm vi con

12-15 thng: Con bt u vit nguch ngoc. Cho con bt mu v bt nh dng khi v cng con



15-18 thng: t vt vo cng ch. Gip con chi nhng vt con c th cht thnh ng hoc chi tr lp rp n gin

5 - NGN NG: CON HC KHI B M CHI, NI CHUYN, C V VIT CNG CON

3 thng u: Con gy ting n v lng nghe. Ni chuyn v phn ng li vi m thanh ca con. Con hc t nhng iu b m ni

3-6 thng: Con to ra m thanh v phn ng li vi m thanh . Con hc t ng trc khi con c th ni. Hy ni cho con bit tn vt chng ta nhn v chi

6-9 thng: Con bp b v c tp ni. c sch cho con nghe. c tn v gip con ch vt trong tranh.

9-12 thng: Con s dng m thanh v c ch. Ni cho con nghe. Ch con to ra m thanh v ni chuyn vi con ln na.

12-15 thng: Con bt u s dng t ng. Con mun hiu v ni t. Ni cho con bit iu g ang xy ra khi chng ta lm.

15-18 thng: Con mun mi ngi hiu con. B m lng nghe v cho con thi gian ni. Cho con vn t ca b m



CC CHUN PHT TRIN DNH CHO TR EM CA WHO PHN 1 - CHUN PHT TRINIEN CA WHO L G?

CC CHUN PHT TRIN ca T CHC Y T TH GII (WHO)

Phn 1: CC CHUN PHT TRIN ca T CHC Y T TH GII (WHO) l g?

T chc Y t Th gii (WHO) a ra CC CHUN PHT TRIN ca TR EM ton cu cho tr s sinh v tr nh n 5 tui.

Vi nhng chun mi ny chng ta c th hiu tr em nn pht trin nh th no. Ln u tin t xa n nay, chng ta bit c rng tr em c sinh ra bt c ni no trn tri t v nu c nui dng ti u, c c hi pht trin nhng mc cn nng chiu cao theo nhm tui theo nhng knh pht trin tng t nh nhau.

CC CHUN PHT TRIN ny s c s dng nh mt cng c y t cng ng ph bin cc c s y t v cc t chc nh nc cho vic theo di s pht trin mnh kho ca cc b v nhn bit cc nhm i tng c vn v pht trin, nhng nhm tha hoc thiu cn cn c y t cng ng can thip. Pht trin bnh thng l biu hin u tin ca sc kho v cch o hiu qu ca cc chng trnh y t cng ng chng li bnh tt v t vong tr nh. CC BIU MI v th cung cp cc cng c n gin ghi nhn hiu qu ca cc cng cuc ci thin sc kho cng ng.

B m, ngi chm sc tr, chuyn vin y t v th gii hin nay quen s dng vi chun pht trin tham kho c, da vo h o t cc ch s cn nng v chiu cao ca b theo tui. Chun tham kho c khng cho bit tr phi pht trin nh th no c sc kho ti u, m ch m t tr em trung bnh pht trin nh th no.

CC CHUN PHT TRIN MI tin xa hn so vi chun tham kho c. Cc chun mi ghi nhn thm cc ch s quan trng khc trong pht trin, v d nh chiu cao v cn nng ca b c nh gi so vi chun ti u. C biu ring cho b trai v b gi, v cho tr s sinh n mt tui v tr nh n 5 tui.

Nhng chun ny quan trng trong y t v gip xc nh mt a b hoc mt nhm tr mnh kho v pht trin tt. V d, mt a tr nh hn knh trong biu cn nng chiu cao (thiu chiu cao/ thiu cn) cn c khm xc nh b c vn v sc kho hay pht trin. Trong y t, l du hiu chun on sm cc loi bnh tt b hoc kim tra hiu qu ca qu trnh iu tr. Mt im quan trng cn ch l ln u tin chng ta c c chun BMI (Ch s Khi C th - Body Mass Index) v biu BMI cho tr n 5 tui, gip theo di tin trin ca tnh trng bo ph tr nh ngy cng gia tng.

Thm vo , CC CHUN PHT TRIN mi cng bao gm CC CT MC PHT TRIN (Windows of Achievement - tm dch ting Vit v cha ngh c t chnh xc) m t cc ct mc v cc khon thi gian cho 6 ct mc pht trin vn ng chnh ca b, nh ngi, ng, i...

Cc chun mi ny tng cng a ra hn 30 biu . Hu hu cc bc s v chuyn vin y t v b m ch dng thng xuyn vi biu (nh cn nng, chiu cao, BMI... nhng cc nh nghin cu v thng k sc kho cng ng th s cng nhiu biu o t v nh gi hn.

Ch yu, cc chun mi ph bin nht bao gm:



1- Chiu di (chiu cao) theo tui (mi)

2- Cn nng theo tui (mi)

3- T l cn nng / chiu cao (ln u tin c cng b)

4- Ch s khi C th BMI theo tui (ln u tin c cng b)

(***Ch da vo CC chun 1, 2 cha kt lun b suy dinh dng hay bo ph Phi tham kho c CC chun 3, 4 v so vi c cc ct mc pht trin***)

CC CHUN PHT TRIN MI ca WHO khc vi cc biu c dng trc y nh th no?

Cc chun mi ca WHO khc vi cc biu c trong nhiu phng din, ln u tin cc chun din t c tr "nn pht trin nh th no", hng b n sc kho ti u, ch khng ch l cc biu ghi nhn v theo di th ng.

Cc chun mi cho thy tt c tr em trn ton th gii c th t cc chun chiu cao v cn nng v mc pht trin tng t (trn CNG KNH) nu c nui dng v chm sc ng cch v sng trong mi trng lnh mnh. V th, y l cch ch ng kim tra v nh gi s pht trin ca tr, to ra cc iu kin chun v bit cch ng nh gi 1 em b hay mt nhm tr i tng so vi chun.

V d, nh mt c im trong cc chun mi ny l thit lp chun sinh hc l b c nui bng sa m l chun o mc pht trin mnh kho. Cc chun tham kho c c xy dng trn s liu pht trin ln ln gia b b sa cng thc v b b m. Ngoi ra, mu nghin cu (8,440 b) lp chun c ly t 6 quc gia khc nhau (Brazil, Ghana, n , Na Uy, Oman v M), gip chun mi th hin c tnh ton cu tht s, khc hn tiu chun trc, c xy dng t mu tr em ca 1 quc gia duy nht.

CC CHUN PHT TRIN MI ny c nghin cu v thit lp nh th no?

Cc chun ny l kt qu ca mt cng trnh nghin cu cng phu "D N NGHIN CU PHT TRIN C S THAM CHIU A TM (The Multicentre Growth Reference Study - MGRS) do WHO khi xng nm 1997, tin hnh cp cng ng 6 quc gia trn th gii, xy dng chun mi p dng cho ton th gii th gii nh gi s pht trin sinh l, ch dinh dng v cc ct mc pht trin tr nh t s sinh n 5 tui. D n c ti tr vi chnh ph Brazil, H Lan, Na Uy, Oman, M v Qu Bill & Melinda Gates, v c s h tr ca cc chnh ph cc nc tham gia v nhiu t chc phi chnh ph.

Kt qu nghin cu c thng bo ln u vo nm 2004, chnh thc cng b trn trang web ca WHO 27/4/2006 v ti liu o to cho chuyn vin y t cc nc nm 2008 cc nc c th chnh thc c p dng tt c cc nc trn th gii.

Vit Nam, cc biu "Chiu cao theo tui" (cho b gi/ cho b trai) v biu "Cn nng theo tui" (cho b gi/ cho b trai) c Vin Dinh Dng Quc gia chnh thc p dng v c cp nht trn cc s theo di sc kho ca cc b trn ton quc.

Tuy nhin, nhiu din dch "tam sao tht bn" khin 2 biu ny khng c hiu ng v pht huy gi tr theo ngha gc ca WHO. Ngoi ra, hai biu mi v quan trng nht l -



Biu T l cn nng / chiu cao biu Ch s khi C th BMI theo tui, l nhng cng c chnh nh gi pht trin ti u khng c bao gm trong cc ti liu chnh thc ny.



PHN 2 - CCH HIU CC CHUN PHT TRIN CA WHO 1- Gii thiu cc khi nim cn bn:

Nh nu trong phn 1, cng trnh nghin cu cng phu "D N NGHIN CU PHT TRIN C S THAM CHIU A TM (The Multicentre Growth Reference Study - MGRS) ca WHO cung cp cho th gii cc chun pht trin mi cho tr em trn ton th gii, chnh tn gi ca d n cng ni ln ngha l chun pht trin ca tr em khng ch da trn 1 ch s v phi c xem xt "a tm", c ngha l nh gi s pht trin ca cc b t nhiu gc v phi da vo nhiu ch s khc nhau.

Trc tin, chng ta ch cc khi nim cn bn sau:

H (System): Trong cc chun mi ca WHO c 3 h d liu theo thut ton thng k v th hin biu khc nhau: 1- Bch v phn (Percentile); 2- im-z (z-score or Standard Deviration Score); 3- Bnh qun (Medium) c cch th hin d liu hi khc nhau; Trong ph bin nht l h im-z v h Bch v phn, do trong bi vit ny, Betibuti s gii thiu chi tit hn v 2 h ny.

BNG / BIU (Chart/ Graph): Mi h c th hin bng cc bng biu theo cch ring, mi nhn qua c v ging nhau v d b nhm ln. Betibuti s c gng gip cc m phn bit c cc bng biu ny.

IM (Score/ Percentile): Trong mi bng/ biu c nhng mc tham chiu chnh. Trong h Bch v phn l nhng s th hiu nh 50% hay 50th, v trong h im-z l cc h s tham chiu t -3 n +3.

KNH (Range): l cc khong nm gia t cc ng biu th ca cc h s tham chiu.

XU HNG (Trends): l hng ca ng th hin cc s liu ca b c ghi nhn trn biu .

GII TNH: cc biu u c bng ring cho b trai v b gi.

2- Gii thiu h Bch V Phn:

H Bch v phn: th hin bng cc biu tham kho cho cc chun da trn % tr em cng tui (b m hon ton) p dng cho ton th gii. Gm cc biu cn nng (cho b trai/ cho b gi) v biu chiu cao (cho b trai/ cho b gi), chng ta quan st thy ct ng bn phi ca biu c cc ch s 3rd (3%), 15th (15%), 50t (50%), 85th (85%), 97th (97%). Cc con s % ny biu th cho s % ca tr em trn th gii di knh .

Cch hiu ca biu ny khng phi 97% l tt nht, cng KHNG PHI 50% L TT NHT, m tr pht trin hon ton tt trong knh ca mnh so vi cn nng lc sinh cho cc b trong khong 15% n 85%. V khng th no tt c tr em trn ton th gii phi mc 50% c gi l pht trin chun. V d, mt b c sinh ra nh cn, 2.7kg knh 15%, b tip tc tng cn quanh knh 15% l hon ton bnh thng, khng nn so snh b vi nhng em b khc cng thng tui.

V cn nng, cc b 3% di cng, l qu thiu cn. Thng cc nc c iu kin dinh dng v mi trng bnh thng (khng c chin tranh, thin tai, nn i) khng c b mc



di 3%. Nu b mc 97% trn cng, d thuc trong nhm bo ph, nu xem xt ch s BMI cng cao. Ch nhn s o cn nng hay ch s phn trm khng th kt lun ngay b suy dinh dng hay bo ph, m phi kt hp nh gi b qua cc ch s v tng tc khc na.

H biu ny mang tnh tham kho nhiu hn, v c dng th hin mc chung ca mt cng ng phm vi rng, cho php nh gi chun ca 1 mc, hoc mt cng ng, so vi chun quc t. V d, khi c mt vng tri qua thin tai, cc t chc y t v cc t chc phi chnh ph c th dng h biu ny nh gi nh hng ca thin tai i vi dinh dng v pht trin ca nhm tr trong cng ng .

3- Gii thiu h im-z (z-score):

H ny p dng thut ton thng k c tn "Cc im tham chiu ca lch chun" (Standard Deviation scores) hay cn c gi n gin l im-z (z-score), thut ton ny phn chia t hp (i tng thng k) thnh cc knh t 1 n 3 ln hn so vi mc trung bnh l z=0 (mean) v cc knh t -1 n -3 thp hn mc trung bnh.

H im-z, ngoi cc biu tham chiu v cn nng v chiu cao theo tui, cn c cc biu tham chiu v "T l cn nng/chiu cao" v "Ch s BMI theo tui" gip chng ta ghi nhn v nh gi tt hn v chun pht trin ca b.

C mt im cn c c bit lu , l trong khi chun z=0 ch l ch s trung bnh, KHNG C NGHA L S TI U hay CH S CHUN cc biu "cn nng theo tui" v "chiu cao theo tui", (tng t nh ch s tham kho 50% trong h bch v phn, v khng phi tt c cc b phi c cn nng v chiu cao ging y nhau mi gi l t chun.) V cn nng, trong cc knh di 2 v trn -2 c th l tt (v cn tu b cao hay ln). V chiu cao, trong knh di 3 v trn -2 c th l tt (v cn tu b nng hay nh).

y l im b cc website ph bin sai, khi cho l im khng hoc 10% l mc chun ti u theo cc biu chun mi ca WHO. Cch dch "thiu chun cp 1", hoc "vt chun cp 3" gy hiu lm v hoang mang cho cc b m, v khng th hin ng ngha ca cc bng d liu/ biu ny.

Ngoi ra, khng th ch xem mt biu cn nng m kt lun l b khng chun hay khng, cng khng phi ch s x dng + l tt, m - l xu, v cng khng phi ch s z cng cao cng tt.

***TH NHNG trong hai biu "t l cn nng/chiu cao" v "ch s BMI theo tui" th im z=0 li chnh L IM THAM CHIU CHUN TI U m cc b m nn c gng cho con t c. y l mu cht quan trng ca cc chun mi ny khi WHO cng b rng "ln u tin chng ta bit tr NN pht trin nh th no l ti u."

Do , ni n chun mi m b qua Biu "T l cn nng/chiu cao" v Biu Ch s BMI cng ging nh m t ngy rm m qun mt trng vy.

Cc m tham kho hnh minh ha, 4 biu mu ca 1 b gi v 1 b trai, v bng din gii tng hp hiu r hn phn ni dung m Betibuti va m t trn y.

4- Hiu ngha ca "Xu Hng" (Trends)



Nh ni trn, khng nn xem xt ring tng biu , cng khng nn ch nhn vo mt con s. V D, c m hi Betibuti, "con em 5 thng 7 kg, c b ci khng?". Mt cu hi nh vy r rng l khng c thng tin nh gi. Betibuti thng hi thm cc m nhng thng tin sau: B trai hay b gi, cn nng v chiu cao t khi sinh n gi, hng thng o nh th no?". V l nhng d liu cn thit th hin "xu hng".

Nn hiu nh th ny:ng hin th s o ca b i bm theo knh tham chiu l tt.

t knh thp c th tng ln 1 hoc 2 knh trn biu cn nng v chiu cao, ci thin cn nng hay c cn nng v chiu cao, nhng ch s t l cn nng/ chiu cao



Chc cc m nui con sa m y t tin, v chun mi ca WHO mt ln na xc inh "b b m 100% l chun pht trin ti u"!



PHN 3 - CC CT MC PHT TRIN VN NG CA B THEO TIU CHUN CA WHO

Ln u tin (1996) WHO a ra chun tham kho cho tr em trn ton th gii v pht trin th cht ca tr em v pht trin cc ct mc vn ng.

Theo tiu chun ca WHO, b nh con khng c kt lun l "ci xng/ suy dinh dng" nu b t cc ct mc pht trin vn ng theo khong thi gian (xanh nht) trong bng ny nhe cc m !

Chc cc m yn tm v t tin nui con bng sa m lanh li, kho mnh!

"Khng bo nhng m kho" v "cn nng khng phi l thc o sc kho" nhe!



LI CH CHO B M CHO CON B PHN 1: LI CH TM SINH L SC KHO TRC MT (GIM RI RO THIU MU, GIM CN, TRNH THAI T NHIN)

Phn 1: LI CH TM SINH L SC KHO TRC MT (gim ri ro thiu mu, gim cn, trnh thai t nhin)

Vic cho con b cng gi mt vai tr quan trng trong vic m bo v gia tng sc kho cho b m.

Hu ht mi ngi c nghe nhc rt nhiu v cc li ch v gi tr ca sa m i vi b, nhng t ngi bit v hiu y v vai tr quan trng ca vic cho con b i vi sc kho trc mt v lu di ca ngi m.

1- Gim nguy c b thiu st (thiu mu):

Chng thiu mu sau khi sinh biu hin thng xuyn hn nhng ph n nui con bng sa ngoi. Theo mt s nghin cu khoa hc ti M t l ph n b thiu mu sau khi sinh t 7.2% n 14.3% cao hn nhng ph n khng cho con b, hoc cho b trong thi gian ngn, so vi nhng b m cho con b m hon ton. Nng Hb ti thiu ca cc b m khng cho con b thp hn ph n cho con b khong 50g/l.

C s khoa hc:

- Co gn t cung, thi sn dch:

B m cho con b m sm sau khi sinh (bt k lng sa non nhiu hay t) t 1 - n 6 gi sau khi sinh, c bit kch thch hocmon prolactin & OXYTOCIN, va c tc dng to & tit sa, va c tc dng co tht thu gn t cung, thi mu, m nhau/ ti thai v sn dch trong vng 3 n 12 ngy sau khi sinh mt cch t nhin v trit , gim mt mu v nguy c nhim trng sau khi sinh. (Ngoi ra hocmon oxytocin cn l "hocmon" tnh yu gip m phn chn hnh phc v mnh kho, gip mi gn kt tinh thn vi con cng thm su m hn theo tng c b m.)

B m khng cho con b, khng c hocmon oxytocin co tht t cung, khin t cung chm co gn, d b st nhau, sn dch cho n tn 24 ngy hoc lu hn. Vic t cung chm co gn v ng kn lm tng nguy c mt mu (rong kinh th cp) v nguy c nhim trng t cung.

WABA (World Alliance for Breastfeeding Action - Lin minh Hnh ng v Nui Con Sa m Th gii) trong thi gian gn y tch cc vn ng WHO (World Health Organization - T Chc Y t Th gii) a vic cho con b m ngay sau khi sinh gip thu gn t cung nhanh chng v t nhin, vo quy trnh chun ca tt cc Khoa sn ca tt c cc bnh vin trn th gii, ch khng ch l quy trnh c WHO khuyn khch nh hin nay.

- Kinh nguyt:

B m cho con b 100% (khng b c) do tc ng ca hocmon gy c ch qu trnh rng trng v chng th thai, do thng khng thy kinh nguyt trong sut 6 thng cho con b m hon ton. Hin tng ngng thy kinh lm gim nhu cu hp th cht st vo c th m. Nhu cu cht st cn cho qu trnh to sa m ch bng 1/2 nhu cu b p cht st b mt i trong thng ca b m c kinh nguyt.



B m khng cho con b hoc b b c s c chu k rng trng bnh thng v c th thy kinh nguyt tr li trong 4 - 6 tun sau khi sinh.

Mt mu sau sinh nhiu do t cung khng c co gn t nhin v kinh nguyt tr li sm sau khi sinh (cai sa hoc vn cho con b dm sa ngoi) l 2 nguyn nhn chnh gy nn chng thiu mu sau khi sinh.

2- Trnh thai t nhin:

Nga thai hiu qu gip bo v sc kho b m v gia tng hnh phc gia nh v tm l v ti chnh. Phng php trnh thai t nhin (LAM - Lactational Amenorrhea Method ngng rng trng/ khng c kinh nguyt trong thi gian cho con b) c xem l t nhin, hiu qu cao, khng tn km, khng c tc dng ph.

C s khoa hc:

Nhiu nghin cu khoa hc cho thy trung bnh, i vi b m cho con b 100%, s thy kinh nguyt tr li vo thng th 6 - 7 sau khi sinh.

Vic sn xut sa lin tc nh nui con b m 100% lm c ch qu trnh rng trng v mt kinh nguyt. Hn th na, cho d trng c rng trong thi gian 6 thng u, cc ni tit t v hcmon trong c th m trong giai on ny khin trng khng th th tinh mt cch hiu qu (98%-99%).

B m cho con b hon ton theo nh ngha ca cc nghin cu ny l b m cho b b 100% (*), cch c khng qu 4 ting cho cc c ngy v khng qu 6 ting cho cc c m, trong 6 thng lin tc t sau khi sinh.

(*) cc bi vit khc, Betibuti chia s rng c th b c b bng c ht, l gi cho khng mt sa, tuy nhin c ht sa c th khng to c hocmon c ch rng trng nh b b trc tip, v vn thiu ng tc mt, massage cc u dy thn kinh qung v thi gian cn thit. Cho b b dm sa ngoi lm kinh nguyt tr li sm hn. Kh nng c thai s tr li trong vng 6 tun k t khi b c b/ cai sa. Do , nu b khng b m hon ton th b m phi p dng sm cc bin php trnh thai khc.

3- Gim cn:

Trong qu trnh mang thai, m tng cn nhiu.Trong thai k thng thng, b m tng trung bnh 12kg (10kg - 20kg). Thng thng 25% ca trng lng tng ln l m d tr (khong 2.5kg - 5kg).

C s khoa hc:

Theo cc nghin cu khoa hc v c ch to sa m v thnh phn dinh dng trong sa m, cho con b m m khng cn bi dng nhiu gip c th "ch bin" sa t chnh lng m ny mt cch t nhin v hiu qu (sa c to t m m di do acid bo di nh AA, DHA tt cho qu trnh pht trin no ca b). Khi m cho con b hon ton sut 6 thng v m n ung phong ph (healthy), hu ht lng m d tr ny s c s dng ht trong 6 thng (i vi m tng @10kg) v 1 nm (i vi m tng @20kg).



Khi m bi dng qu nhiu sau khi sinh, lng m d tr trong thai k khng c s dng gp phn vo nguy c gy bo ph m sau ny.

Theo mt nghin cu ti M, b m cho con b va sa m va sa ngoi, cho d tp th dc nhiu hn v n ung k hn b m cho con b hon ton, h vn gim m chm hn b m cho con b hon ton trong vng 3 thng sau khi sinh.

Nghin cu ny cng so snh kt qu gim cn ca cc b m cho con b sut 12 thng v lu hn gim c @4.4kg, trong khi cc b m ch cho con b n 3 thng ch gim c @2.4kg. Giai on gim cn khi cho con b nhiu nht t 3 - 6 thng sau khi sinh.

Mt s nghin cu khc tp trung vo dinh dng ca b m cho con b m hon ton trong 6 thng cho thy b m nui con b hon ton c ngh tng nng lng, vitamin A, canxi v cht st t 0.1% n 6% thng qua thc phm cn i v phong ph, so vi nhu cu dinh dng ca ph n bnh thng.

Khng nh nhiu ngi lm tng phi n tht nhiu cm v tht nhiu cht bo ng vt c sa v sa nhiu cht cho con, ch v h khng bit n c ch s dng lp m d tr v hin tng mt kinh bo ton mt lng dng cht trong c th b m, c bit l cht st v canxi, so vi ph n bnh thng.

Nhiu ngi cng khng bit rng, cho con b m hon ton p ng nhu cu dinh dng ca con v tit kim nng lng cho m ( cc b m trn ton th gii cho d iu kin sng v iu kin kinh t v dinh dng ti thiu, cng c th nui con mnh kho), nh cc c ch iu tit hon ton t nhin:

- C ch s dng m d tr

- M thm n nhng cht cn b sung (c th c trong nhiu loi thc n khc nhau)

- Lng sa m iu chnh va vi nhu cu ca con (khi ngc ht cng khi ra thng, nhng con b bao nhiu, c sa by nhiu)

- Gim tiu hao nng lng v bo ton dng cht nh mt kinh.

Ngoi ra, theo cc nghin cu ny, 5 nm sau khi sinh, vng bng ca b m khng cho con b, hoc b m t s gim t hn v lp m d tr di da cng nhiu hn.

Chc cm nui con sa m y t tin!



PHN 2: LI CH THM M (GIM NGUY C TEO HAY CHY X BU V) 1 - Cu trc bu v:

Trong bi chm sc bu v m, Betibuti m t rt chi tit cu trc bu v v qu trnh pht trin bu v m. Khi ni v hnh dng v thm m ca bu v, chng ta c th nhc n cc thnh phn sau:

- C ngc + xng sn, xng n gnh: Bu v ch c cc m m, m si, m tuyn v khng c c t nng . Tuy nhin, pha trong cng trc l phi l mt dn xng v c chc chn gip nng 2 bu v trong cc thi k pht trin v thay i.

- Dy chng (Cooper ligaments/ suspensory ligaments/ fibercollagenous septa): Mt h thng si collagen bt u t xng n gnh, an kt nh mt ci r nm di da ca c bu v, nng ton b cu trc v to hnh cho bu v.

-M m: 3 v tr chnh: (i) ngay bn di da, mng nht vng gn nm v. (ii) m m gia cc m tuyn khc (iii) m m st c ngc. S m trong v cng nh trong ngi khc nhau gia ngi ny v ngi khc, v thay i.

- Ln da bao ph bu v mm mn, nhy cm v c n hi cao.

Cu trc nng c pht trin nhiu nht trong giai on t dy th n trng thnh, v nu c chm sc v h tr tt s hu nh khng thay i trong qu trnh pht trin ca tuyn v trong thai k, trong qu trnh cho con b v trong qu trnh "thu gn" sau khi cai sa.

Nguyn nhn gy teo nh hay chy x ca bu v:



Mt s cc b m tng rng cho con b m lm h bu v m, tuy nhin vic cho con b m 100% trc tip, chm sc bu v m ng cch, cai sa ng cch khng nhng khng lm bu v m chy x, m cn c th gip bu v pht trin hon chnh, hp dn v cn i hn (ngay c bu b khng cn i khi cho con b, khi cai sa cng vn phc hi c).

Bu v thay i hnh dng theo tui tc cho d b m cho sinh v c cho con b hay khng, do cc yu t lin quan n hnh dng bu v cng thay i theo gene v theo thi gian, nh n hi ca da theo tui tc, trng lng ca bu v, lng m trong c th, s ln mang thai (cho d c cho con b hay khng).

t c ai bit c rng nguy c c bu v mt cn i, chy x, nhn nheo, bin chng bn trong v bn ngoi bu v, cn phi lm i lm li nhiu ln... kh cao trong gii phu thm m bu v.. nhng li l t l rt thp b m cho con b hon ton v chm sc bu v ng cch. B Y T M c mt ti liu tuyn truyn (Complications of Breast Implants) chi tit dy 6 trang cc c s thm m cung cp cho khch hng mun nng ngc h hiu r ri ro v nhng bin chng bu ngc ca vic phu thut ny.

Nhng nguyn do khin bu v b teo nh, nho chy x din ra nhanh hn:

Cho con b m khng phi l nguyn nhn, m nguyn nhn l do chm sc bu v khng ng cch tn thng cc cu trc nng bu v do nhng tc ng tai hi nh: massage qu mnh, qu nhiu, "bp tri chm trong bu v", "nhi v", bm ht qu nhiu, qu mnh, qu lu, t th b khng ng cch, trang phc khng ng cch (khng mc o ngc lc nng bu v trong thai k v trong thi gian cho con b...

Ngoi tr trng hp m khng cho con b c do bnh l hay do sng xa con, c nhng b m s h bu ngc nn khng cho con b. Tuy nhin kt qu thng khng c nh mong i.

Khng cho con b hon ton (cng l cai sa t ngt, v tuyn v pht trin hon chnh t trong thai k v trong bu v c sa non t tun 16 - 20) khin bu v thu hi rt nhanh, nhiu trng hp bu v thu v nh hn bu ngc trc khi c thai.

Cai sa t ngt khi ang nui con b m khin bu v thu hi "bt thng", tc thu hi ca tuyn v v ca cc b phn khc khng ng b, khin bu v cng d mm nho v chy s hn.

Ngoi ra, khi cc m thng n vic gim m bng nhanh ngay sau khi cai sa, m khng n tc ng ca vic gim cn nhanh i vi bu v ang "thoi pht" do cai sa. Tc ng i, ca phng php gim cn ngay sau khi cai sa v vic "thoi pht" ca tuyn sa ng thi rt tai ti, gp phn chnh vo vic lm bu v b gim m m v co tuyn v, trong khi da ca bu v khng n hi v thu gn theo kp khin bu v chy s nhanh hn.

Cho con b lu di, chm sc bu v ng cch v cai sa t t gip bu v tr v kch thc gn vi trc khi mang thai, v c th y n, mn mng hn.

Cc m hy tham kho lot bi vit ca Betibuti v Chm sc bu v m gm 4 phn t thai k, trong qu trnh cho con b n cai sa, v bi Dinh Dng ca b m cho con b, bit cch chm sc bu v ng cch, gip bu v hot ng ti u. Nh chm cht bu v cho con b m,



u ti tht c khi phc, da u ti v qung v c chm sc mn v mm hn, ln da bu v c massage u n cng mn mng hn.

Cho con b lu di, ng cch. Massage v chm sc bu v nh nhng v u n gip ln da gi c n hi lu di hn, c cu nng c tn trng v "bo qun" tt v c h tr bi loi o ngc cho con b ph hp, gip bu v gi c cu trc. Dinh dng giu vitamin gip bu v mnh kho trong sut thai k, trong qu trinh nui con b m v cai sa.

Tc nhn quan trng nht gp phn gn gi hnh dng v y ca bu v m v cch cai sa khoa hc. Cai sa t t (gim c b dn trong t nht 3 thng) v dinh dng giu vitamin cn thit cho bu v nh vitamin E, Vitamin A, gip cc cu trc khc ny c thi gian co li, ng thi vi s thu hi ca tuyn sa trong bu v. Ngoi ra, cc m hy th mt ngay vt vi git sa m massage, u ti, qung v v bu v (k c da mt) trong sut thi gian cho con b v cai sa v nu c th tip tc t nht 3 - 6 thng sau khi cai sa hon ton, bu v thch ng vi s thu nh ca tuyn v t nhin nht.

Hiu ng v p dng y cc phng php Betibuti ngh, cu ni "gi 1 con trng mn con mt" s lun lun p dng ng cho cc m nui 2, 3 con, ang cho con b hay cai sa, sau khi cho con b m hon ton 6 thng v ngay c lu di..bu b m chng bao gi "h", m vn lun gi c s gi cm ring v ngha cao p ca thin chc lm m!

Chc cm nui con sa m y t tin!



PHN 3: LI CH SC KHO LU DI (GIM NGUY C LONG XNG)

Tht s y l iu bt ng th v... v thng thng chng ta tng rng nguy c long xng ca m cho con b cao hn, v m cn cung cp nhiu canxi cho con trong qu trnh mang thai v cho con b, v canxi c ly t m xng ca m.

iu cn ch y l li ch ny ch c c, nu b m cho con b m v cai sa ng cch

C s khoa hc:

Qu trnh mang thai v cho con b lm thay i ni tit t v mt cn bng canxi trong ngi m dn n kh nng canxi c ly ra khi m xng ca m cung cp cho con (khng ph thuc dinh dng ca m), khin m b long xng sinh l trong sut thai k. Qu trnh "mt xng" (long xng ho) ca b m khong 2% n 3% tng lng canxi trong c th m, din ra cao im t gia qu hai v sut qu 3 ca thai k p ng nhu cu pht trin xng giai on cui ca thai nhi. V canxi c tip tc ly t m xng ca m vo sa cho con khong 0.3g - 0.4g / ngy.

Tuy nhin, qu trnh "mt xng" c B P (xng c TI TO) ngay trong thi gian b m cho con b ngoi 3 thng v tip tc sau khi cai sa. Sau khi dng cho con b, hm lng cht khong xng hu ht cc m nhn xng tng ln tng ng hoc cao hn so vi ngay sau khi sinh n. Phc hi ca xng cng tip tc din ra trong qu trnh mang thai tip theo cho nhng ph n th thai khi cho con b.

Nh vy, canxi c b p tr li vo m xng ca m trong qu trnh cho con b v cai sa, cho ton b lng canxi b ly i khi m xng t trong thai k v ng thi trong qu trnh cho con b!

ng ngc nhin l, sau khi sinh, nu b m KHNG CHO CON B / khng to sa, hoc cho con b rt ngn, khng c hin tng b p/ ti to canxi, vy lng canxi c ly t m xng ca m trong thai k khng c b p, khin ngi m b long xng.

Nu m sinh nhiu ln v mi ln u khng cho con b/ khng to sa th tnh trng long xng l chc chn v c th nghim trng.

Nghin cu khoa hc v ph n long xng sau mn kinh cho thy ph n khng cho con b sau khi sinh c nguy c long xng cao hn c nhng ph n mang thai v sinh con nhiu ln v cho con b hon ton v lu di.



By gi chng ta hiu v sao long xng li ph bin hn nhng vng tin tin, ni ph n khng cho con b hon ton hoc cho con b khng 6 thng phi i lm li, khng c iu kin cho con b m lu di.

Ngy nay, cc b m VN c thun li ngh thai sn 6 thng, khng ch l c hi chm sc con tt nht, c iu kin nui con sa m hon ton v li ch sc kho ca con v li ch sc kho ca m.

Mt iu th b khc Betibuti mun chia s l mt nghin cu khoa hc cho thy hm lng canxi vo sa m v hm lng canxi b p cho m ph thuc vo thc phm v iu kin tip nng, ch khng ph thuc vo vin vitamin b sung.

Trong mt kho st ngu nhin, xem vic ung b sung canxi c tc ng trong qu trnh ny hay khng, so snh gia ph n Cambridge (Anh) v Gambia (Chu Phi) cho thy khng c mi tng quan gia lng canxi trong sa m, quy trnh mt v ti to xng. Quy trnh din ra hon chnh ngay c ph n Gambia c dinh dng canxi thp nht. Khng cho con b, m b sung nhiu canxi cng khng gip ti to xng cho m.

Nh nu trn thi gian cho con b v cai sa l giai on quan trng b p xng cho m bng thc phm. Cc loi thc phm giu canxi gip m phc hi xng trong qu trnh cho con b, rt a dng v phong ph:

- rau xanh: nh cc loi ci, bng ci xanh, atiso, c ci,

- c hi v cc loi c n c c xng (c trng, c hp), hi sn...

- u h (u ph), rong bin, ht hnh nhn, ht c ch, m vng

- cam, ng cc, qu mn , qu qut, qu kiwi, qu hng xim (saboche), qu b...

- sa v cc sn phm sa

V c bit khng nn king c qu mc thiu dinh dng cn i v thiu nh nng mt tri, m bo khng ch xng ca con chc kho, m xng ca m cng chc kho n tui gi!

Chc cc m nui con sa m thnh cng!



PHN 4: LI CH SC KHO LU DI (GIM NGUY C BNH L TIU NG THAI K, CHNG MT TR NH ALZHEIMER'S)

Cho con b m hon ton ngoi 3 thng gip tr li v duy tr s cn i hcmon ca mt c th mnh kho, do nhiu hocmon phi thay i cho qu trnh mang thai v sinh . B qua vic cho con b m, hay cho con b m ri rc, cho con b m ngn khin c th khng c c s hi phc t nhin vn c na.

1- Gim nguy c b mt tr nh - chng Alzheimer's

Alzheimer l bnh thoi ho thn kinh (neurodegenerative). Bnh nhn dn dn b mt tr nh, thay i tm tnh v sa st tr tu (dementia, dmence). Ph n thng mc bnh ny hn nam gii, phi chng ngoi nhng nguyn nhn gy bnh thng thng nh mi trng, vi khun... cn c mi lin h vi cc chc nng ca b no c lin quan n vic cho con b m, v t nhng nm 70 n nay s ph n sinh con nhng khng cho con b gia tng, t s bnh nhn n gii cng tng hn.

Kt qu ca mt cu khoa hc mi c cng b thng 8/2013 trn Tp Ch ca Chng Mt tr nh Alzhiemer's (Jourmal of Alzheimer's Desease) cho thy rng cc b m cho con b cng lu cng gim c nguy c mc chng bnh Alzheimer's.

Nhng ph n cho con b m c biu hin gim ri ro bnh Alsheimer's so vi nhng ph n khng cho con b

Thi gian cho con b cng cao kh nng gim ri ro cng cao.

Ph n sinh con nhiu hn v cho con b t hn, c nguy c Alzheimer cao hn.

Cc nh nghin cu thu c kt qu r rng v nht qun v mi lin h gia vic cho con b m v chng bnh ny, d mu i tng kho st kh nh (ch c 81 b c Anh t 70 n



100 tui, b bnh v mnh kho, phng vn h, v chng, con ci, ngi nh v ngi chm sc h v xem xt lch s sinh , nui con v bnh l ca h.).

C s khoa hc ca kt lun ny l c ch ho sinh trong c th b m cho con b gip phc hi kh nng chu c s gia tng ca hocmon insulin, thng b gim ng k trong qu trnh mang thai, v chng bnh mt tr nh Alzheimer l hin tng ri lon nhn thc, c trng ca vic chng hocmon insulin tng ln trong no. Hocmon progesterone tng trong qu trnh mang thai, v gim trong qu trnh cho con b, v progesterone c bit l lm gim nhy ca no i vi hocmon oestrogen, l hocmon c vai tr quan trng trong vic chng li chng Alzheimer's.

2- Gim nguy c b tiu ng:

Tiu ng loi 1:

Cc b m b tiu ng loi mt (tiu ng ph thuc vo insulin) thng l nhng ngi bn thn c nui bng sa cng thc t nh v tip tc nui con ca h bng sa cng thc, hoc cho con b m thi gian rt ngn. Tuy nhin, khi cc b m mc chng tiu ng ny cho con b, nhu cu insulin ca b m gim khng cn phi dng thuc b sung insulin, do hp thu glucose ca b m tng trong thi gian cho con b. Trong khi , b m khng cho con b vn ph thuc vo hocmon insulin.

Tiu ng loi 2:

Dng tiu ng ny ph bin hn cc b m khng cho con b. Mt nghin cu khoa hc khc (2005) da vo cc d liu thi gian cho con b, cho con b hon ton, khong cch cc ln sinh con cho thy thi gian v mc cho con b sau mi ln sinh con c nh hng n nguy c b tiu ng. Kt qu nghin cu cng cho thy mi mt nm cho con b hon ton c kh nng gip gim nguy c cao hn l tnh trn tng thi gian cho con b ri rc.

V d: mt b m cho 1 a con b m hon ton trong 1 nm, gim c 44% nguy c tiu ng, so vi mt b m cho con b ri rc (khng b m hon ton) thi gian cho con b 1 nm qua 2 ln sinh con, gim c 24% nguy c.

Ni mt cch khc, nu ly sc kho ca b m nui con hon ton bng sa m lm chun, th mt b m khng nui con b hon ton trong vng 1 nm c nguy c nhim bnh tiu ng loi 2 cao hn 78%.

Tiu ng thai k:

Nhiu ph n b tiu ng thai k, tuy tnh trng ny c phc hi t nhin sau khi sinh, nhng h c nguy c b tiu ng loi 2 khi v gi. nhm ny nhng ph n khng cho con b, cho d n king v tr thuc, cng c nguy c b tiu ng tr li sau khi sinh sm hn nhng ph n cho con b hon ton t ngay sau khi sinh. Nhng nh nghin cu (2001) kt lun rng cho con b hon ton, gia tng chc nng tuyn tu, l liu php thc t d p dng v khng tn km gip gim nguy c tiu ng sau ny cho nhng b m tiu ng thai k.



PHN 5: LI CH SC KHO LU DI (UNG TH V V CC B PHN SINH SN N...)

1- Gim nguy c Ung th v:

V sao t ln ung th v gia tng ton cu nh th, c bit cc nc cng ngh pht trin. Bnh trng v t vong do ung th v khin ngnh y t trn th gii, c bit l cc nc tin tin, dc tm sc vo nghin cu nhng nguyn nhn ca bnh ung th v. Ngi ta cho rng t l ny gia tng cho nh hng cc yu t ca mi trng, nhng nhng nghin cu chuyn su hn, cho thy c mi lin h gia ung th v v cc ung th ph khoa (ung thu bung trng, ung th t cung) c lin quan n vic cho con b m. C th lun c nhiu estrogen sut i c th l nguyn nhn chnh gy ra bnh trng sinh bu trong tuyn v (breast carciogenesis).

Khong 75% ca tt c cc bnh ung th v l "ER positive" l nhng khi u kch pht do hocmon estrogen. Khong 65% trong s ny li cng "PR positive" l nhng khi u pht trin hocmon progesterone.

Nguy c pht sinh nhng khi u do hocmon estrogen th th dng tnh v hocmon progesterone th th dng tnh, gim ngay ln mang thai u tin v s ln mang thai tip theo, trong khi vic cho con b lm gim nguy c ca c hai dng khi u estrogen v progesterone th th dng tnh v m tnh, cho thy r vic nui con b m c mt c ch bo v c bit chng bnh ung th v.

Nhm nghin cu ti Cc yu t Ni tit trong Ung th V (2002) kim tra kt qu ca 47 nghin cu dch t hc t 30 quc gia v kt lun: "Nhng ngi ph n cho con b cng lu di cng c bo v chng li ung th v. Hon ton khng cho con b hoc thi gian cho con b t v ri rc, in hnh ca ph n cc nc pht trin hoc ph n trung lu thnh th nhng nc ang pht trin, khin t l bnh ung th v cc nc ny gia tng. Trung tm Nghin cu Ung th VQ Anh (UK Cancer Research) cng a ra kt qu tng t (2008).

M, mi nm ngnh y t (2013) d tnh mt khong 13 t USD iu tr y t cho cc loi bnh mn tnh v nan y, bao gm ung th tr con v ung th v v m, do khng cho con b m hoc khng c nui bng sa m. Ring Php, ngnh y t ghi nhn 41.000 trng hp ung th v mi mi nm. Ngi ta c tnh rng t l tch ly ca ung th v cc nc pht trin l tng hn gp i, t 2,7%-> 6,3% ph n 70 tui, khi h sinh con t hn v nui con bng sa cng thc, khng c khong thi gian cho con b cn thit trong i ca ngi ph n. Nui con bng sa cng thc d tnh c th chim gn hai phn ba trong t l gia tng mc tng ca s ca ung th v.

Ph n c tin s gia nh b ung th v, nhng tng cho con b sa m thi gian, gim c nguy c mc bnh ung th v tin mn kinh 59% - 60%. Cho con b m l mt hnh ng t nhin v ch ng m b m c th lm gim nguy c ung th v ca ca chnh mnh, trong khi nhiu yu t nguy c khc, chng hn nh c tin s gene bnh l gia nh, mi trng sinh sng l nhng iu kin m con ngi khng th ch ng thay i c.

Mt loi protein khng th phc hp trong sa m l a-lactabumin, cn c gi l "HAMLET", ( c Betibuti nhc n trong bi thnh phn v chc nng ca sa m, c chc nng loi b cc t bo bt thng - chng ung th cho b), cng ng mt vai tr quan trng



trong vic bo b bu v khi nhng t bo ung th v. Thi gian sn xut sa ca bu v cng di, cng lin tc th kh nng loi b t bo ung th v cng c pht huy.

Thm vo , hocmon to sa m prolactin trc y b hiu lm l tc nhn sinh khi u trong tuyn v lm vic nui con sa m b nghi ng khin nhiu b m bo v bu v bng vic khng cho con b m. Tuy nhin cc nghin cu hin i gn y cho biet nng prolactin trong thi k mang thai v trong sut thi gian nui con u lng bng sa m l tc nhn trc tip phng chng ung th v.

2- Gim nguy c Ung th bung trng v nguy c Ung th ni mc t cung

Lch s sinh sn v ni tit t r rng iu chnh nguy c ung th bung trng. Rng trng lin tc m khng mang thai lm tng kh nng ca bung trng c tnh. Yu t bo v bao gm iu kin ni tit t c ch rng trng nh mang thai, cho con b, s dng thuc nga thai. Ung th bung trng do di truyn ch chim 10% cc trng hp bnh l.

Cc nh nghin cu nghin cu ph n quc t cng kt lun rng khng cho con b lm tng nguy c ung th ni mc t cung. Nguy c ung th ni mc t cung c lin quan n nng ca hocmon estrogen. Trong thi gian con con b, nng hocmon estrogen gim do cng gip lm gim nguy c ung th ni mc t cung.

Kt lun:

Cc b Ngoi, v th, thay v ngh rng nn cho chu b bnh sm, hoc cho chu ti bnh vo bui m cc b gip cho chu b bnh, gip m b (l con gi mnh) c ngh ngi nhiu hn, m nn to mi iu kin v ng vin tinh thn con gi mnh nui con b m 100% v cng lu di (>2 nm lin tc) cng tt.

Kh nng gim nguy c mc ung th l mt phn thng qu gi v xng ng cho cc b m pht huy ti u thin chc lm m ca mnh.



K THUT CN BN KHP NGM NG

"KHP NGM NG - cha kho NCSM thnh cng"

(Good Latch)

Bi vit ny s tr li cc cu hi ph bin ca cm:

- V sao cho b nt rt ti v sa khng v?

- V sao bm lin tc m sa vn my ngy khng v?

- Ti sao massage bu v, v u ti, lm th cch m sa khng v?

- V sao cho b b m 100%, nhng vn khng sa

- V sao b nt c g, tt tuyn sa?

... Cu tr li cho tt c cc cu hi ny l : Khp ngm ng (a good latch) khi b m.

Cc m tham kho ni dung di y v hnh v minh ha nhe.

M T KHP NGM NG:

1- Cm b cm su vo bu v m

2- u b nga ra (gc gia cm c khong 140o)

3- Li ca b a ra pha trc, ln nu di

4- Ming b m rng (nh c p mi), khng ch ngm u ti v ngm su vo qung v.

5- B ngm nhiu qung v di hn qung v trn. (nh u ti s chm st vm trn trong hng b.)

6- M khng c cm gic au hay kh chu khi b nt.

7- Khp bm rt chc cho d lc b ngng nt.



8- B nt nhanh ngay lc u (massage), sau khi c sa b nt, nut, th, thnh thong ngh vi pht ri li nt tip.

C S KHOA HC:

1- T gia thai k cho n 30-40 gi sau khi sinh, c ch sinh sa v to sa c iu khin bi hcmon ("endocrine/ hormonal control") - 2 hocmon chnh l hocmon prolactin to sa v hocmon oxytocin tit sa. Vy nn, mc d sa non c to sn trong thai k s khng tit ra cho n khi c s kch thch ca hocmon oxytocin.

2- C mt s yu t khc gip no xut hocmon oxytocin sau khi sinh bao gm:

+ m tip da v tr s sinh, ngay trong gi u sau khi sinh (cng sm cng tt)

+ ti qung v m c u dy thn kinh kch thch ln no, kch thch hocmon oxytocin, v tr ca u dy thn kinh ny c xc nh trn qung v, cch chn ti 1cm-1.5cm, gc 7 gi v phi v i xng gc 5 gi v tri. (CC M CH NHE!)

+ mt s m, ch cn nghe con khc, nhn nh con (nu con b cch ly) cng c th kch thch c hocmon ny.

LI CH CA KHP NGM NG:

1- Gip li massage vo ng u dy thn kinh ni trn, phn x tit sa mt khong 2 pht t khi u dy thn kinh c kch thch.

2- Gip li v vm hng trn "p vt sa" ngay phn ng dn sa phnh ra to nht mi t tit sa, gip b b c nhiu hn, ng sa thng nhanh hn.

3 - V tr c nga gip b nut d hn (cc m th t nut khi nga c v gp c, s thy gc hm c 140o l d nut nht), ng thi khi u b khng t ln ngc m gip cc ng sa chy thng thong hn.

4- Gip to nn s chnh lch p sut trong hng v bn ngoi to thnh lc ht n nh v "bm chc", gip ti u lng sa truyn t m sang con.

CCH C KHP NGM NG:

1- M chn t th nm hoc ngi thoi mi, ngi b p st vo ngi m (tip da cng tt).

2- Lau u ti m bng nc sch (hoc khi c sa, th lau bng sa m)

3- a nh ti chm mi trn ca b, nu b sn sng b, b s h ming rng (ch xem li b l di ra pha trc).

4- mt bn tay m c b, u b nga ra thoi mi, cm b ta bu v m (phn di).

5- bn tay kia to thnh ch C, ngn tay ci n nh phia trn hng nh ti ln pha mi trn ca b.



6- t mi di ca b vo mp di ca qung v (khong 1.5cm t chn ti) cho b bt u ngm t mi di.

7- nh u ti lt qua mi trn vo ming b, b s t ng ngm c su v chc.

8- Nu b khng m ming ln v khng l li di ra, m u ti chm u mi b, b s c m ming rng, m dng u ngn tay tru u li b, b th li di ra, ri sau m thc hin trong vi giy 6 bc m t trn hnh minh ha. Trong thi gian tp cho b h ming rng v l li di ra n ti m, cc m khng cho b ngm ti gi hay ti bnh nhe.

V SAO KHNG C KHP NGM NG:

1- b nm qu cao hoc xa m, c b gp li.

2- b ngm u ti, thay v qung v (b b ti bnh, ti gi trc - v ti gi ngm rt cn, li co vo sau nu di khi b)

3- b khng i hoc cha tht s cn b (c th v b sa ngoi hoc bun ng), khng h ming to ngm su

4- ngc m qu cng, nn qung v khng p vo c (vt bt vi git sa, v massage qung v cho nm trc khi cho b b.

KHI KHNG C C KHP NGM NG:

1- b d b tut ra trong khi b, khi cha b

2- sa non chm tit, sa gi xung khng hoc t dn

3- u ti m b au (v u ti nhy cm sa ra, khng phi ngm/ nt), gy "nt c g"

Betibuti tin rng vi chic "cha kho vng ny" cc m s thnh cng trong cng cuc nui con sa m!



T TH B M TT NHT? T TH B M no tt nht?

Cc m no cn nh 1 bi vit trc ca Betibuti, ni v khp ngm ng?

Trong bi vit , betibuti c m t rt k c ch tit sa ban u da trn hocmon (endocrine), v tr u dy thn kinh kch sa, v v tr li ca b nh th no, cc m cn nh k?

Hm nay, Betibuti tip tc pht trin trn ti vi t th b m. C 3 t th b m ph bin l: "kiu m ru" (cradle hold), "kiu nm cnh (side-lying), kiu m bng (foodball hold - thng p dng cho sinh i).

Rt l th v khi Betibuti nhn ra rng, mi t th ny, u li ca b massage qung v m c hi khc nhau.

Tuy kiu m ru c v t nhin v ph bin nht, kiu m bng li kch sa tt nht, c bit l trong tun u khi sa m c tit ra theo c ch hocmon (endocrine). C phi nh t th ny m ngu nhin cc b m sinh i di do sa khi ncsm! Cm xem c phi chm ng l v tr u dy thn kinh tit sa k?

Ti sao ht tun u, hoc khi lng sa n nh th cho d t th no cng khng khc nhau, min l b c khp ngm ng? V n thi im , c ch tit sa ch yu l c ch lc ht ti ch (autocrine) ri. Vy cc m mi sinh, c th p dng t th m bng ny vi c b ngay trong ngy u v trong tun u, nu c th.

C mt iu t c chia s trong cng ng NCSM l mi t th b gip thng mt s v tr tia sa, ch khng phai tt c cc tia sa trong bu v m, do , nu m ch cho con b 1 t th, s khng ti u lng sa ca tuy v v tia sa, d b tnh trng tc tia sa d b vn b m u n. Do , mt phng php khc gip sa m c to, tit v b thng sut hn, l m v con nn thay i linh hot cc t th b khc nhau!

Cc m c, tham kho, p dng v gp phn qung b thng tin nui con sa m thnh cng cho gia nh v bn b nh!




NUI DNG SINH HC (UPDATE 18/01/2014) (nh minh ha: Con ng trong bng m trc khi cho i, v con ng trn ngc m sau

khi cho i.)

Chng ta cn ghi nh iu ny:

- Tr s sinh l mt THAI NHI, va tri qua nhng s thay i ln.

- Tr s sinh cn c tip tc nui dng sinh hc pht trin khng gin on.

- Tr s sinh cn cm thy yu thng, cn bit l c m ngay t lc cho i."

Betibuti nh n bi th "Bu tri trong qu trng" ca Xun Qunh:

"Ti cng khng hiu r

Ti sinh ra v sao

Ti p v mu nu

Bu tri trong qu trng

Bng thy nhiu gi lng

Bng thy nhiu nng reo

Bng ti thy thng yu

Ti bit l c m..."

I- Phng php "nui dng sinh hc" (biological nurturing) l g?

Trc tin, chng ta lun lun phi nh rng b, khi cn l thai nhi, c nui dng sinh hc bn trong c th m trong 9 thng. Thai nhi c cung cp mi trng nhit m p n nh t thn nhit ca m, c bao bc trong mi trng tit trng ca nc i, c nghe hi th, nhp tim, ting ni ca m, c cung cp tt c dng cht v oxy qua dy nhau ca m.

Th m ch sau vi pht, tt c th gii ca b thay i hon ton: "t th gii bo thai vo th gii rng ln" (from womb to world). Do , chng ta phi hiu rng nui dng sinh hc sau khi b sinh ra l to mi lin kt, l giai on chuyn tip ti cn thit gia th gii bo thai v th gii ny cho b.

Vit Nam, v mt s ni trn th gii vn p dng theo phng php c, hu nh tt c tr s sinh lun c qun cht trong khn v c nm ring, hoc ngi khc b, v s b lnh, v s b bm hi m, sau ny con khng tch c m m i lm, do phng php m p con khng c Vit Nam -- ngoi tr mt s trng hp c bit b sinh non, c nui kiu Kangaroo (KMC - Kangaroo Mother Care).

Phng php m p con "da-tip-da" (skin-to-skin) v kiu Kangaroo c chng minh c nng lc tip tc nui b pht trin v hon chnh hiu qu nht. Tuy nhin, ch yu c p dng nui b sinh non. T u nhng nm 2000, phng php da-tip-da ny c thc hnh ti cc bnh vin trn th gii v c WHO c bit khuyn khch cho TT C tr s sinh, k c tr sinh thng v mnh kho.



Khng c bng chng khoa hc no cho thy rng b c nui theo phng php da-tip-da b bm hi m hn nhng tr em khc. Ngc li, tr c nui bng phng php nui dng sinh hc pht trin tt, th hin s t tin trong cc bc pht trin tip theo.

II- Phng php nui dng sinh hc c nhng li ch g?

1- Tng cng vic tip tc pht trin no: Da-tip-da l mt tri nghim "a gic quan" (multi-sensory) gip gia tng s pht trin cc mch thn kinh v s trng thnh ca no b. Ngoi ra, nghin cu cho thy tr s sinh c p kiu Kangaroo c c nhiu thi gian ng yn v su, gip mng li thn kinh t chc cc mu tng tc v pht trin no.

2- Gip tr an tm: c m p da-tip-da kiu Kangaroo, ch sau 20', nng hocmon stress cortisol o c gim i ng k (hocmon ny c pht ra mt cch t nhin trong nhng pht u sau khi cho i, gip kch hot mt s tuyn thn kinh, hcmon v men ni ti). V, c bit l cm gic au ca b cng gim i ng k (cng t nhin ti gan vi pht u cho i, khi h tun h tun hon thai nhi chuyn thnh h tun hon s sinh). Kt qu l, tr s sinh, c m p thng xuyn t khc hn v t b kch ng hn.

3- n nh thn nhit cho tr: Mc d, tr s sinh mnh kho c khong 2%-5% trng lng c th l m m nu (brown adipose tissue) gip gi m c th b, b vn cn c da-tip-da vi m iu chnh v n nh thn nhit, bi v duy tr nhit c th n nh l iu cn thit cho s pht trin lin tc ca tr s sinh. Trong vng vi pht sau khi m bt u p con, phn ngc ca m t ng iu chnh "lm mt" hoc "si m" cho b, p ng ng nhit c th cn thit, gi l "c ch iu nhit" (thermoregulation). Tht l k diu, i vi m sinh i, sinh ba v p tip da nhiu b cng mt lc, tng phn da ngc ca m c th iu nhit p ng thn nhit ring ca mi b trong cng mt lc!

4- H tr pht trin h min nhim:

tong hop ve sua me betibuti 20150214

Documents