toraks / toraks duvarı kaslarınarak sonlanır. ayrıca crista iliaca’da, os pubis’te, linea...

98 DERMAN MEDICAL PUBLISHING 1

Cenk Kılıç

Toraks / Toraks Duvarı Kasları

Toraks duvarını oluşturan tabakalar dıştan içe doğru şöyledir;-Deri -Fascia superficialis -Dış kaslar -Costa’lar -Kaburgalar arası kaslar -Fascia endothoracica -Parietal pleura

Toraks Duvarının Kaburgalar Arası Kasları:M.intercostalis externus: 11 çifttir (Şekil 9-12,28). Bu kas yukardan aşağıya, dış-tan içe ve arkadan öne doğru uzanır. Spatium intercostale’ler arasında bulunur. Bir üst kaburganın alt kenarından, sulcus costarium’un dışından başlar. Bir alt kaburga-nın üst kenarına tutunur. Fonksiyonu, inspirasyondur. Siniri, n.intercostalis’tir. Bu kas kıkırdak kaburgalar hizasında membranlaşır ve sternuma kadar devam eder. Buna membrana intercostalis externus (Şekil 11,12) adı verilir.

M.intercostalis internus: 11 çifttir (Şekil 11,12). Bu kasın seyri m.intercostalis ex-ternus ile ters yöndedir. Yukarıdan aşağıya, içten dışa ve önden arkaya doğrudur. Spatium intercostale’ler arasında bulunur. Bir üst kaburganın alt kenarından, sulcus costarium’un dışından başlar. Bir alt kaburganın üst kenarına tutunur. Fonksiyonu, expirasyondur. Siniri, n.intercostalis’tir. Bu kas angulus costa hizasında membranla-şır ve vertebralara kadar mebrana intercostalis internus olarak devam eder.

M.intercostalis intimi: Bu kas m.intercostalis internus gibi seyreden ve onun de-rininde seyreder. Kaburgalar arası aralığın 2/4 orta kısmında yani yan taraflarda iz-lenir. Ön ve arkada görülmez. Bir üst kostanın alt kenarından, sulcus costarium’un iç tarafından başlar. Bir alt kostanın üst kenarına tutunur. Fonksiyonu, expirasyon-

99DERMAN MEDICAL PUBLISHING

Toraks / Toraks Duvarı KaslarıToraks / Toraks Duvarı Kasları

2

Şekil 9. Toraks duvarının sol taraftan görünümü (formal-dehitle fiske edilmiş rat diseksiyonu). 1: M.intercostalis externus, 2: M.obliquus externus abdominis.

Şekil 11. Toraks duvarının sağ taraftan görünümü (for-maldehitle fiske edilmiş rat diseksiyonu). Bazı kabur-galar arasındaki m.intercostalis externus’lar kesilerek m.intercostalis internus’lar görünür hale getirilmiştir. 1: M.intercostalis externus, 2: Membrana intercostalis ex-ternus, 3: M.intercostalis internus.

Şekil 10. Toraks duvarının sol taraftan görünümü (for-maldehitle fiske edilmiş rat diseksiyonu). 1: Sol ön ayak, 2: M.cutaneous maximus, 3: M.intercostalis externus, 4: M.obliquus externus abdominis, 5: Sol arka ayak.

Şekil 12. Toraks duvarının sağ taraftan görünümü (for-maldehitle fiske edilmiş rat diseksiyonu). Toraks duva-rı dışarı doğru çekilmiştir ve bazı kaburgalar arasında-ki m.intercostalis externus’lar kesilerek m.intercostalis internus’lar görünür hale getirilmiştir. 1: M.intercostalis externus, 2: Membrana intercostalis externus, 3: M.intercostalis internus.

100 DERMAN MEDICAL PUBLISHING

Toraks / Toraks Duvarı Kasları Toraks / Toraks Duvarı Kasları

3

dur. Siniri, n.intercostalis’tir. Bu kas ile m.intercostalis internus arasında sulcus costarium’da (yukardan aşağıya doğru) v.a.n.intercostalis’ler seyreder.

M.transversus thoracis (M.sternocostalis): Toraks ön duvarı iç yüzünde bulunur. Sternum, 3. ve 4. sternebra’dan başlar. Clavicula’ya tutunur. Fonksiyonu, expirasyon-dur. Siniri, n.intercostalis’tir.

M.subcostalis: Sadece toraks’ın arka iç yüzünde ve özellikle alt kısımlarda vardır. M.intercostalis internus gibi seyreder. Yanlız sonlanırken 1-2 kosta atlayabilir. Bir üst kaburganın iç yüzünden (angulus civarı) başlar. Bir veya iki alt kaburganın içyüzüne tutunur. Fonksiyonu, expirasyondur. Siniri, n.intercostalis’tir.

M.levator costa brevis ve longus: 12 çifttir. Toraks’ın arka dış yüzünde bulunurlar. Bu kas eğer bir kaburga atlarsa longus olarak adlandırılır. Yoksa brevis olarak söyle-nir. C7-Th11 vertebra’ların processus transversus’larından başlar. Bir alt kaburganın angulus’una tutunur. Fonksiyonu, inspirasyondur. Siniri, n.intercostalis’tir.

Baş ve Boyun Hareketlerine Yardımcı Olan ve Toraks Girişini Sınırlayan Kas-lar:M.platysma: Yüzeyel fasya (fascia superficialis) içine yerleşmiş geniş yassı bir kas-tır (Şekil 13,14). Toraksın üst kısmından ve clavicula’nın altından başlar. Boyuna doğ-ru uzanıp mandibula’ya tutunur. Daha iç tarafta olan lifleri ise mandibula’yla birlik-te ağız çevresindeki liflere de tutunur. Boyun derisini gerer, ağız köşesini, alt dudağı aşağı çeker. Alt ucu sabitse ağzın açılmasına yardım eder, üst ucu sabitse yardımcı solunum kası gibi çalışır. Siniri, n.facialis’tir.

Şekil 13. Boyun kökünün sağ ön taraftan görünümü (taze rat diseksiyonu). 1: M.platysma, 2: Clavicula, 3: Sağ ön ayak.

Şekil 14. Boyun kökünün sağ ön taraftan görünümü (taze rat diseksiyonu). 1: M.platysma.



4

M.sternothyroideus: Manubrium sterni’nin caudal yüzünden ve birinci, ikinci kıkır-dak kaburgalardan başlar (Şekil 15,16). Cartilago thyroidea’da sonlanır.

M.sternohyoideus: Manubrium sterni’den başlar (Şekil 15-17,19). Os hyoideum’da sonlanır.

M.omohyoideus: Scapula’nın margo cranialis’inden başlar (Şekil 17,18). Os hyoideum’da sonlanır.

M.sternomastoideus: Manubrium sterni’nin cranial sınırından başlar (Şekil 15,17,19). Processus mastoideus’ta sonlanır.

M.cleidomastoideus: Clavicula’nın orta 1/3’ünden başlar (Şekil 17,19). Processus mastoideus’ta sonlanır.

M.longus colli: Birinci torakal ve son servikal vertebraların processus transversus’larından başlar. 1.-6. servikal vertebra’larda sonlanır.

M.scalenus medius: Plexus brachialis’in arkasında yer alır (Şekil 20). 2.-7. servikal vertebraların processus transversus’larından başlar. İlk altı kaburgada sonlanır.

M.scalenus ventralis: Plexus brachialis’in önünde yer alır (Şekil 20). 2.-7. servikal vertebraların processus transversus’larından başlar. 4. ve 5. kaburgalarda sonlanır.

M.trapezius, pars acromialis: Servikal ve birinci torakal vertebra’ların processus spinosus’larından başlar. Acromion ve spina scapulae’da sonlanır.

Şekil 15. Boyun kökünün sağ ön taraftan görünü-mü (taze rat diseksiyonu). 1: M.sternothyroideus, 2: M.sternohyoideus, 3: M.sternomastoideus.

Şekil 16. Boyun kökünün sağ ön taraftan görünü-mü (taze rat diseksiyonu). 1: M.sternothyroideus, 2: M.sternohyoideus, 3: Clavicula.



5

M.trapezius, pars clavicularis: Protuberantia occipitalis externa’dan başlar. Clavicula’nın lateral 1/3’ünde sonlanır.

Şekil 17. Boyun kökünün sağ ön taraftan görünümü (taze rat diseksiyonu). M.sternomastoideus ve m.cleidomastoideus sternum ve clavicula’daki tutunma yerlerinden kesilerek ve dışarı doğru çekilerek m.omohyoideus görünür hale geti-rilmiştir. 1: M.sternomastoideus, 2: M.cleidomastoideus, 3: M.sternohyoideus, 4: M.omohyoideus.

Şekil 19. Boyun kökünün sağ ön taraftan görünü-mü (taze rat diseksiyonu). 1: M.sternohyoideus, 2: M.sternomastoideus, 3: M.cleidomastoideus.

Şekil 18. Boyun kökünün sağ ön taraftan görünümü (taze rat diseksiyonu). 1: M.omohyoideus, 2: Clavicula, 3: Sca-pula.

Şekil 20. Boyun kökünün ön taraftan görünümü (taze rat diseksiyonu). 1: Trachea, 2: Karotid kılıf, 3: M.scalenus ventralis, 4: Plexus brachialis, 5: M.scalenus medius, 6: Clavicula.



6

M.trapezius, pars scapularis: 4. torakal - 3. lumbal vertebra’ların processus spinosus’larından başlar. Spina scapulae’da sonlanır.

Toraks Duvarını Arkadan ve Yanlardan Saran Kaslar:M.cutaneous maximus: Omuz bölgesinin ve sırt bölgesinin arkasının derisinden başlar (Şekil 10,21,22,23). Kuyruk bölgesinin ve kuyruğa yakın bölgelerin arkasının derisinde sonlanır. Toraks ve abdomen’in arka bölgelerini sarar. Fonksiyonu tutundu-ğu deri bölgelerini hareket ettirmektir.

M.rhomboideus capitis: Os occipitale’den başlar. Scapula’nın margo dorsalis’inde sonlanır.

M.rhomboideus cervicis: İlk 3 servikal vertebra’ların processus spinosus’larından başlar. Scapula’nın margo dorsalis’inde, spina scapulae’nın yakınında sonlanır.

M.rhomboideus thoracis: 4.-7. servikal vertebra’ların processus spinosus’larından başlar. Scapula’nın margo vertebralis’inde sonlanır.

M.latissimus dorsi: 8.-12. torakal vertebra’ların processus spinosus’larından ve fascia thoracolumbalis’ten başlar. Humerus’un proximal bitiminde sonlanır.

M.serratus dorsalis cranialis: Ligamentum nuchae’den, fascia thoracolumbalis’ten başlar. 1. ve 2. torakal vertebra’ların processus spinosus’larında, 4.-9. kaburgalarda sonlanır (Şekil 24,25).

Şekil 21. Toraks duvarının sol taraftan görünümü (formal-dehitle fiske edilmiş rat diseksiyonu). 1: M.cutaneous ma-ximus.

Şekil 22. Toraks duvarının sol taraftan görünümü (formal-dehitle fiske edilmiş rat diseksiyonu). M.cutaneous ma-ximus dışarı doğru çekilmiştir. 1: M.cutaneous maximus.



7

M.serratus dorsalis caudalis: Son 3 torakal ve lumbal vertebra’ların processus spinosus’larından başlar. 9.-13. kaburgalarda sonlanır.

M.longissimus dorsi pars thoracicae: Lumbal vertebra’ların processus spinosus’larından ve processus mamillaris’lerinden başlar. Kaburgalar, torakal vertebra’ların processus transversus’larında sonlanır.

M.iliocostalis pars thoracicae: Lumbal vertebra’ların processus transversus’larından ve kaburgalardan başlar. Cranial’deki kaburgalarda sonlanır (Şekil 25).

Toraks Duvarını Önden ve Yanlardan Saran Kaslar:M.acromiodeltoideus: Clavicula’nın lateral ½’si ve acromion’dan başlar. Humerus’un tuberositas deltoidea’sında sonlanır (Şekil 26).

Pektoral kaslar: Toraksın ön tarafı üzerinde bulunan önemli bir grup kas-tır. M.pectoralis major m.pectoralis minor’un yüzeyelinde yer alır ve m.pectoralis minor’un üzerini kapatır. M.pectoralis major, yüzeyel ve derin olmak üzere iki bö-lümden oluşur. M.pectoralis superficialis; manubrium sterni’nin ön yüzünden ve 1., 2. sternebra’lardan başlar. Humerus’un tuberositas deltoidea’sında sonlanır (Şekil 26). M.pectoralis profundus’un pars cranialis’i; 2.-5. sternebra’lardan başlar. Scapula’nın margo cranialis’inde, scapula’nın processus coracoideus’unda, humerus’un tubero-sitas deltoidea’sında sonlanır (Şekil 26). M.pectoralis profundus’un pars caudalis’i; processus xiphoideus’dan başlar. Scapula’nın processus coracoideus’unda sonlanır. M.pectoralis minor’e ulaşmak için m.pectoralis major çıkarılır.

Şekil 23. Toraks duvarının sol taraftan görünümü (formal-dehitle fiske edilmiş rat diseksiyonu). M.cutaneous ma-ximus dışarı doğru çekilmiştir. 1: M.cutaneous maximus.

Şekil 24. Toraks duvarının sol taraftan görünümü (formal-dehitle fiske edilmiş rat diseksiyonu). 1: M.serratus dor-salis cranialis.



8

M.pectoralis minor üç bölümden olu-şur. Birinci veya en öndeki bölüm; sternum’un ikinci parçasından beşin-ci parçasına kadar olan her bir parçaya tutunarak başlar. Scapula’nın processus coracoideus’una ve humerus’un tubercu-lum minor’una tutunarak sonlanır. İkinci veya ortadaki bölüm; sternum’un beşinci parçasına tutunarak başlar. humerus’un tuberositas deltoidea’sında sonlanır. Üçüncü bölüm; sternum’un yedinci par-çasından (processus xiphoideus) başlar. Scapula’nın processus coracoideus’una tutunarak sonlanır.

M.serratus ventralis cervicis: Son 4 servikal vertebra’nın processus transversus’larından başlar. Scapula’nın margo dorsalis’inin medial yüzünde son-lanır.

M.serratus ventralis thoracis: 1.-7. kaburgalardan başlar. Scapula’nın facies costalis’inde sonlanır.

M.omotransversarius: Ala atlantis’ten başlar. Scapula’nın processus metacromialis’inde sonlanır.

M.transversus thoracis: Sternum’dan, 3. ve 4. sternebra’lardan başlar. Clavicula’da sonlanır.

Şekil 25. Toraks duvarının sol taraftan görünümü (formal-dehitle fiske edilmiş rat diseksiyonu). 1: M.serratus dorsa-lis cranialis, 2: M.iliocostalis pars thoracicae.

Şekil 26. Omuzun ön taraftan görünümü (taze rat diseksi-yonu). 1: M.acromiodeltoideus, 2: M.pectoralis profundus, 3: M.pectoralis superficialis.

Şekil 26. Omuzun ön taraftan görünümü (taze rat diseksi-yonu). 1: M.acromiodeltoideus, 2: M.pectoralis profundus, 3: M.pectoralis superficialis.



9

M.obliquus externus abdominis: Toraks ve abdomen’in ön ve yanlarında yer-leşmiş çok yaygın ince bir kastır (Şekil 9,10,28). Önde dördüncü kaburgadan on ikinci kaburgaya kadar olan her bir kaburgaya tutunarak başlar. Arkada fascia thoracolumbalis’ten (lumbodorsal fascia) başlar. Toraks ve abdomen’in ön yüzü üze-rindeki fasyaya tutunarak ve ligamentum inguinale’nin tüm uzunluğu boyunca tutu-narak sonlanır. Ayrıca crista iliaca’da, os pubis’te, linea alba’da sonlanır.

M.obliquus internus abdominis: Fascia thoracolumbalis’ten, crista iliaca’dan baş-lar. Asternal kaburgaların cartilago costalis’lerinde ve linea alba’da sonlanır.

M.transversus abdominis: Caudal kaburgaların iç yüzünden başlar. Linea alba’da, crista iliaca’da sonlanır.

Şekil 27. Sol fossa axillaris’in derini, ön taraftan gö-rünüm (formaldehitle fiske edilmiş rat diseksiyonu). 1: M.subscapularis, 2: M.serratus ventralis thoracis.

Şekil 28. Gövdenin sol taraftan görünümü (formaldehit-le fiske edilmiş rat diseksiyonu). 1: M.intercostalis exter-nus, 2: M.obliquus externus abdominis, 3: Sol arka ayak.

Şekil 29. Gövdenin sağ ön taraftan görünümü (taze rat diseksiyonu). 1: Clavicula, 2: Manubrium sterni, 3: Sağ m.rectus abdominis.



10

M.rectus abdominis: Toraks’ın ön ve yanlarında, abdomen’in önünde yerleşmiş ince bir çift kastır. Symphysis pubis’in arka kısmından, pecten ossis pubis’ten ve os coxa’dan başlar. Manubrium sterni’ye, birinci kaburgaya ve clavicula’ya tutunarak sonlanır (Şekil 29-31).

Kaynaklar1. Hebel R, Stromberg MW, editors. Anatomy and embryology of the laboratory rat. Baltimore: BioMed Verlag; 1986.2. Greene EC, editor. Anatomy of the Rat. London: Hafner Publishing Company; 1963.3. Chiasson RB, editor. Labarotory Anatomy of the White rat. 5. edition. Ed. Robert B Chiasson. Wm C. Iowa: Brown Pub-lishing Company; 1987.4. Reznik-Shuller HM, editor. The respiratory tract in rodents. Florida: CRC Press; 1983.5. Walker, WF, Homberger, DG, editors. Anatomy and dissection of the rat. edition. England: Publishing W. H. Freeman Company; 1998.

Şekil 30. Gövdenin ön taraftan görünümü (taze rat disek-siyonu). Sağ m.rectus abdominis manubrium sterni’ye, bi-rinci kaburgaya ve clavicula’ya tutunma yerlerinden kesil-miştir. 1: Sağ m.rectus abdominis, 2: Sol m.rectus abdo-minis.

Şekil 31. Gövdenin üst ön taraftan görünümü (taze rat di-seksiyonu). Sağ m.rectus abdominis manubrium sterni’ye, birinci kaburgaya ve clavicula’ya tutunma yerlerinden ke-silmiştir. 1: Sağ m.rectus abdominis.

toraks / toraks duvarı kaslarınarak sonlanır. ayrıca crista iliaca’da, os pubis’te, linea...

Documents