TRANS ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI

2 3

peace

technology

jeopolitik

hayatrezervbarış

ener

gyhe

atin

g

boru hattı

tekn

oloj

i

transportation

ısınmag e o l o g y

güç

life

futu

re

elek

trik na

tura

l gas

power

engineering

ele

ct

ric

ity

çevrep ipe l ine

ulaştırm

a

gelecekEnvironment

reservesindustry

kimya

mühendislik

chem

istr

y jeolojigeopolitics

doğal gaz

endüstri

enerji

4 5

Dünyanın konuştuğu proje: TANAPThe talk of the world: TANAP

6 7

Azerbaycan ve Türkiye’nin gücüne güç katan proje: TANAPThe project that empowers Azerbaijan and Turkey: TANAP

8 9

Enerjinin İpek Yolu The Silk Road of energy

10 11

Dünyanın yeni enerji kaynağı: TANAP

A new energy source for the world: TANAP

Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP), Azerbaycan’dan Avrupa’ya uzanan 3500 kilometrelik enerji koridorunun temelidir. TANAP, iki kardeş ülke olan Türkiye ile Azerbaycan’ın Anadolu’ya atılan imzasıdır.

Güney Gaz Koridoru’nun en önemli halkası olan TANAP, Türkiye ve Avrupa’nın enerji arz güvenliğini artırmakla kalmıyor, bölge barışı ve istikrarına da katkı sağlıyor; Hazar Denizi, Türkiye ve AB’yi birbirine daha da yaklaştırıyor. Sunduğu potansiyelle, doğal gaz üreticisi diğer bölge ülkelerine de enerjinin İpek Yolu’ndan yararlanma imkânı sağlıyor. Dünyanın enerji jeopolitiğini yeniden şekillendiriyor.

The Trans-Anatolian Natural Gas Pipeline (TANAP) constitutes the basis of an energy corridor of 3,500 kilometers extending from Azerbaijan to Europe. TANAP is the joint signature of Turkey and Azerbaijan on Anatolian soil.

Being the most important part of the Southern Gas Corridor, TANAP not only enhances the energy supply security of Turkey and Europe, but also provides a contribution to the regional climate of peace and stability, bringing Turkey and the European Union closer. Leveraging on its potential, it provides the opportunity for other regional natural gas producing countries to utilize the Silk Road of energy, thereby reshaping global energy geopolitics.

İki ülke kardeşliğinin sembolüThe symbol of friendship between Turkey and Azerbaijan

TÜRKİYE

AZERBAYCAN

Türkiye ve Azerbaycan el ele, TANAP’ın enerjisi ile geleceğe uzanıyor.

TANAP sayesinde Azerbaycan doğal gazı, yeni pazarlara açılma imkânı buluyor. Azerbaycan’ın dünya enerji piyasasındaki gücü daha da artıyor.

Türkiye; TANAP ve Şah Deniz sahasında sahip olduğu hisselerle artık sadece bir transit ülke olmaktan çıkıyor; üreticiden nihai tüketiciye kadar oluşan değer zincirinin her aşamasında söz sahibi olan bir ülke konumuna geliyor.

Türkiye, büyüyen ekonomisiyle birlikte artan enerji ihtiyacını gelecek yıllar boyunca da güvenli bir şekilde karşılama yolunda büyük mesafe kat ediyor.

Doğal bir transit koridoru olan Türkiye, TANAP ile bölgesinde enerji koridoru olma hedefine artık çok daha yakın.

With TANAP’s energy, Turkey and Azerbaijan embrace the future side by side.

TANAP introduces Azerbaijan’s natural gas to new markets, strengthening Azerbaijan in the world energy market.

Holding shares in TANAP and the Shah Deniz field, Turkey has moved from being a transit country towards having part in each stage of the value chain extending from producer to end-user.

In its quest to meet its energy needs which increase with its ever-growing economy, Turkey gains a substantial momentum for years to come.

Thanks to TANAP, Turkey, which is a natural transit corridor, is now much closer to achieving its goal of becoming an energy corridor across regions.

NAHÇİVAN (AZE)

12 13

Ardahan

Edirne

Tekirdağ

Bursa

BilecikAnkara Kırıkkale

Yozgat

Erzurum

Kars

BayburtGiresun

Erzincan

Sivas

Eskişehir

Kütahya

Kırşehir

Balıkesir

TANAP, 20 il, 67 ilçe ve 600 köyden geçiyor.

TANAP, Trans Adriyatik Boru Hattı’na İpsala sınırında bağlanıyor.

TANAP, Azerbaycan doğal gazını Posof’ta Güney Kafkasya Boru Hattı’ndan teslim alıyor.

TANAP receives the natural gas of Azerbaijan from the South Caucasus Pipeline in Posof.

CS5-MS2

MS4

MS3

Gümüşhane

MS1

Şahdeniz 2

CS1

TAP (Trans Adriyatik Boru Hattı / Trans-Adriatic Pipeline)

TANAP (Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı / Trans-Anatolian Natural Gas Pipeline)

SCP (Güney Kafkasya Boru Hattı / South Caucasus Pipeline)

SGC (Güney Gaz Koridoru / Southern Gas Corridor)

Kompresör, Gaz Çıkış, Ölçüm İstasyonları / Compressor, offtake stations, metering stations.

Şah Deniz 2: Doğal gazın çıkarıldığı saha / Shah Deniz 2: Natural gas field

TANAP passes through 20 provinces, 67 districts and 600 villages.

TANAP connects with the Trans-Adriatic Pipeline (TAP) on the Ipsala border.

Çanakkale

14 15

16 17

Bir başarı öyküsü / A success story

TANAP, 1850 km uzunluğu ve 56” çapıyla Türkiye, Ortadoğu ve Avrupa’nın en uzun ve en büyük çaplı doğal gaz boru hattı.

Extending for 1850 kilometers with 56” diameter pipes, TANAP is the longest and largest-diameter natural gas pipeline in Turkey, the Middle East and Europe.Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı, ilk aşamada yılda 16

milyar metreküp doğal gaz taşıyacak. Bu miktar, Tiflis, Ankara, Atina, Tiran ve Roma’nın bir yıllık ihtiyacına denk gelen bir rakam. TANAP’la taşınacak doğal gazın 6 milyar metreküplük bölümü Türkiye’de kullanılacak, 10 milyar metreküpü Avrupa’ya aktarılacak.

Hattın taşıma kapasitesinin ilave yatırımlarla önce 24 milyar metreküpe, ardından da 31 milyar metreküpe çıkarılması hedefleniyor.

The Trans-Anatolian Natural Gas Pipeline will initially carry natural gas of 16 billion cubic meterson on an annual basis, which corresponds to the annual consumption of Tbilisi, Ankara, Athens, Tirana and Rome. Six billion cubic meters will be used in Turkey while the remaining ten billion cubic meters will be transmitted to Europe.

The transmission capacity of the pipeline is capable to increase to 24 billion cubic meters, and then to 31 billion cubic meters upon realization of additional investments.

10 milyar/billion

m3

Avrupa’ya aktarılacakThe amount of natural gas to be transmitted to Europe

6 milyar/ billion

m3

Türkiye’de kullanılacakThe amount of natural gas to be used in Turkey

16 milyar/billion

m3

Toplam taşınan doğal gazTotal transmitted natural gas

17,6 km x 2Deniz geçişi / Sea crossing

(İkiz boru hattı / Twin pipeline)

48”Eskişehir - Edirne

48

36”Çanakkale deniz geçişi

Canakkale sea crossing

36

56”Ardahan - Eskişehir

56

1850 kmAna hat uzunluğuLenght of Pipeline

18 19

Rakamlarla TANAP / TANAP in figures

207.694.391 km yol kat edildi.*

A total distance of

207.694.391 km was covered.*

Boru hattının geçtiği en yüksek nokta,

2760 m ile Erzincan Kızıldağ mevkii oldu. En

derin noktası ise 65 m ile Çanakkale Boğazı.

The highest point of the pipeline is Erzincan

Kizildag with 2760 meters. The lowest point of the pipeline is the Dardanelles with

65 meters.

135.332 adet ana hat borusu kaynağı yapıldı.*

A total of 135.332 pipes were welded and interconnected.*

Proje araçları ile 66.632 sefer yapılarak sahalara malzeme ekipman taşındı.

66,632 material and equipment transportation runs were made to the sites.

101.859,775 adam/saat iş yapıldı.*

A total of

101.859,775 man/hour was recorded.*

Yönlendirilebilir Yatay Sondaj Metodu kullanılarak geçilen

1103 m’lik Sakarya Nehir geçişi, 56’’ çapında bu yöntem ile şimdiye kadar yapılan Avrupa’nın en uzun nehir geçişi oldu.

The 56” diameter and 1103 long Sakarya River Passage

is the longest river passage of Europe achieved by means of the Directional Horizontal Drilling Method.

1850 km’lik hat boyunca 7000’e yakın özel geçiş (nehir, karayolu, demiryolu vb.) özel geçiş yapıldı.

A long the 1850 km pipeline route,

7000 special crossings (river, highway, railway, etc.) have been achieved.

Toplam gerçekleştirilen kazı hacmi **

50.633.382m3

The total volume of excavation works

was ** 50.633.382 m3

17,6 km uzunluğundaki ve

36” çapındaki (ikiz boru hattı) deniz geçişi, su üstü

bağlantılarıyla birlikte 51 günde tamamlandı.

The 36” diameter and

17,6 kilometers long sea passage (twin pipeline)

was completed in 51 days, including surface connections.

Hattın geçtiği en dik yamaç

%30 eğime sahip Ilgar Dağı idi.

With a slope of 30%, Mount Ilgar was the steepest slope of the entire route.

Hattın Türkiye-Gürcistan sınırındaki Türkgözü köyünden Türkiye’nin ulusal iletim şebekesine bağlantı noktasının bulunduğu Eskişehir’e

kadar olan 56” çapındaki 1.340 km’lik bölümü ilk kaynağın

başlamasından 858 gün sonra bitirildi.

The first section of the pipeline, extending from the village of Turkgozu

on the borderline of Turkey-Georgia to Eskisehir for 1.340

kilometers with a diameter of 56” was completed 858 days after welding started.

Bir ayda indirilen 56” boru

hattı uzunluğu 120 km’yi buldu.

The total length of the 56” pipeline, lowered in one month,

reached up to 120 kilometers.

Tek bir günde indirilen 56” boru hattı uzunluğunda rekor

10 km’ye ulaştı.

A 10 km record of 56” pipeline lowering was achieved in a single day.

Tek bir günde yapılan 145 adet

56’’ana hat borusu kaynağı (yaklaşık 2 km/gün) bu alanda dünya rekoru.

145 automated welding operations

of 56” main line pipes (approx. 2 km/day), on a single day have set a new world record in its field.

* Ekim 2018 itibariyle / As of October 2018 | ** Eylül 2018 itibariyle / As of September 2018 * Ekim 2018 itibariyle / As of October 2018 | ** Eylül 2018 itibariyle / As of September 2018

20 21

Tasarım ve mühendislik harikasıA design and engineering masterpiece

TANAP’ın planlama aşamasından itibaren en son teknoloji, mühendislik ve tasarım imkânlarından yararlanıldı. En yüksek kalitede ürün ve ekipmanlar kullanıldı. Mühendislik, satın alma, inşaat ve üretim aşamalarında, alanında lider olan firmalar görev aldı.

Hem faaliyetler öncesinde, hem de faaliyetler esnasında yapılan denetim ve kontrollerle işlerin ve malzemelerin belirlenen kriterlere ve kalite gereksinimlerine uygun olması sağlandı.

İnşaat sırasında kullanılan geçici tesisler ile yer üstü tesisleri dışında kalan tüm sistem ve boru hattının tamamı, gömülü olacak şekilde tasarlandı ve inşa edildi. Projede kullanılan yüksek mukavemetli boru ve dirsekler (hotbends) özel olarak üretildi. Ana hat borularının %80’i Türkiye’de üretildi.

State-of-the-art technological, engineering and design means were applied during the planning phase of TANAP. High-end equipment and supplies were utilized. Leading companies were commissioned in engineering, procurement, construction and production stages.

Inspections and checks performed in accordance with international standards both before and during the operations; ensured pre-determined criteria and quality requirements were met.

The entire system and pipeline was designed and constructed to be completely below ground, except for surface facilities. All high-strength pipes and hot bends used in the pipeline were manufactured exclusively for the project. 80% of the min line pipes were manufactured by Turkish manufacturers.

22 23

Yer üstü

tesisleri Above ground

installations

2 adetgaz çıkış istasyonu

off-take stations

2 adetkompresör istasyonu compressor stations

(Taşıma kapasitesi 31 bcm’e yükseldiğinde kompresör istasyonu sayısı 7’ye yükselecektir)

(The number of compressor stations will be increased to 7 when the capacity increases to 31 bcm.)

blok vana istasyonublock valve stations

49 adet

4 adetölçüm istasyonu

metering stations

pig istasyonupigging stations

11 adet

Deniz geçişi Sea crossing

Dağları, nehirleri, karayollarını ve demiryollarını aşarak Marmara Denizi’ne ulaşan doğal gaz, Asya’dan Avrupa’ya yolculuğuna deniz altından devam ediyor. TANAP’ın deniz geçişi, her biri yaklaşık 17,6 kilometre uzunluğunda, 36 inç çapında ikiz boru hattı sisteminden oluşuyor. Bu hattın su derinliği 65 metreye kadar ulaşıyor. Anadolu ve Avrupa kara kısmında beş metre olan iki boru hattı arasındaki uzaklık, açık denizde 100 metreye çıkıyor.

Passing through mountains, rivers, highways and railways, the natural gas arrives at the Marmara Sea, where it continues to Europe from Asia. The sea passage of TANAP consists of a twin pipeline system, each of which is of 17.6 kilometers length with a diameter of 36”. The depth of the seabed reaches up to 65 meters. The distance between the two pipelines increases to 100 meters at sea while it is five meters on the land section in Anatolia and Europe.

Borular 100 mm, 80 mm ve 60 mm kalınlığında betonla kaplandı.The pipes were coated with concrete with a thickness of 100 mm, 80 mm and 60 mm.

100mm 80

mm 60mm

3100 adet çelik boru kullanıldı. 3,100 pieces of steel pipes were installed.

3100 adet/pieces

Boruların her biri yaklaşık 12 metre. Each of the pipes is approx. 12 meters long.

12 m

17,6km 36 inç

Deniz geçişi: 17,6 kilometre uzunluğunda, 36 inç çapında ikiz boru hattı.See crossing: 17,6 kilometers long (twin pipeline) with a width of 36 inches

24 25

Haziran 2018: Türkiye’ye ilk gaz akışı.

June 2018: Initial gas transmission

to Turkey

17 Mart 2015: TANAP’ın temel atma töreni, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Giorgi Margvelaşvili’nin katılımıyla Kars’ta gerçekleşti.

March 17, 2015: The groundbreaking ceremony of TANAP was held in Kars

with the attendance of Mr. Recep Tayyip Erdogan,

President of the Republic of Turkey, Mr. Ilham Aliyev, President of the Republic

of Azerbaijan, and Mr. Giorgi Margvelashvili, President

the Republic of Georgia.

TANAP için önemli tarihler Milestones of TANAP

26 Haziran 2012: Projenin hukuki altyapısı oluşturuldu. “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Sistemine İlişkin Hükümetlerarası Anlaşma” ve “Ev Sahibi Hükümet Anlaşması” imzalandı.

June 26, 2012: The legal infrastructure of the project was

established with the signing of the “Intergovernmental Agreement on the Trans-

Anatolian Natural Gas Pipeline System between the Government of the Republic of Turkey and the

Government of the Republic of Azerbaijan” and its annex “Host

Government Agreement.”

26 Mayıs 2014: Ev Sahibi Hükümet Anlaşması tadil edilerek yeniden imzalandı.

May 26, 2014: The “Host Government Agreement”

was amended and signed.

24 Temmuz 2014: TANAP’ın hem yerel mevzuat gerekliliklerine, hem de uluslararası standartlara uygun “Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme (ÇSED) Olumlu Belgesi” alındı.

July 24, 2014: The “Environmental and Social

Impact Assessment (ESIA)” certificate of TANAP was

obtained in accordance with local regulatory requirements and international standards.

10 Eylül 2014: Anlaşma TBMM tarafından onaylandı.

September 10, 2014: The agreement was ratified by the Grand

National Assembly of Turkey.

20122014

2014

20142015

2018

12 Haziran 2018: TANAP’ın açılış töreni; T.C. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko’nun katılımlarıyla gerçekleşti.

June 12,2018:The inauguration ceremony of TANAP was held with the

participants of the President of the Republic of Turkey, Recep

Tayyip Erdoğan, the president of the Azerbaijani Peoples Republic,

Ilham Aliyev, the president of the Turkish Republic of Northern

Cyprus, Mustafa Akıncı, the president of the Ukraine, Petro

Poroshenko and the president of Serbia, Aleksandar Vučić .

2018

26 27

28 29

Uluslararası Proje TANAP’a Uluslararası Açılış Töreni

An International Inauguaration Ceremony For An International Project

Azerbaycan’ın Şahdeniz Doğal Gaz Sahasında üretilen doğal gazı Türkiye’ye ve ardından Avrupa’ya taşımak amacıyla inşa edilen TANAP’ın açılış töreni 12 Haziran 2018 tarihinde Eskişehir’in Seyitgazi İlçesindeki TANAP tesislerinde yapıldı.

Dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak’ın ev sahipliğinde, T.C. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Alexandar Vuçiç’in katılımıyla açılışı gerçekleştirilen TANAP, Hazar Denizi’nden Avrupa’ya uzanan Güney Gaz Koridoru projesinin, en büyük kısmını oluşturuyor. Törende SOCAR Başkanı ve TANAP Yönetim Kurulu Başkanı Rövnag Abdullayev, SOCAR, BP ve BOTAŞ’tan oluşan proje ortaklarının üst düzey yöneticileri ve ABD, Avrupa Birliği ve Güney Gaz Koridoru’nu oluşturan ülkelerin sektör temsilcileri hazır bulundu.

The inauguration ceremony of TANAP, which transmits Azerbaijani natual gas from the Shadeniz Fields in the Caspian Sea to Turkey and Europe, has been held on the 12th of June 2018 at TANAP facilities in the Seyitgazi disctrict of Eskişehir.

Former Ministry of Energy and Natural Resources Berat Albayrak hosted the opening ceremony in which the President of the Republic of Turkey, Recep Tayyip Erdoğan, the president of the Azerbaijani Peoples Republic, Ilham Aliyev, the president of the Turkish Republic of Northern Cyprus, Mustafa Akıncı, the president of the Ukraine, Petro Poroshenko and the president of Serbia, Aleksandar Vučić participated. TANAP forms the largest section of the Southern Gas Corridor stretching from the Caspian Sea to Europe. SOCAR President and TANAP Chairman Rovnag Abdullayev along with senior executives of project partners SOCAR, BP and BOTAŞ took part in the ceremony, as well as industry representatives from the USA, EU and countries that are part of the Southern Gas Corridor.

30 31

TANAP’ın vizyon ve misyonu

Mission and Vision of TANAP

TANAP, en yüksek kalitede sağlık ve çevresel standartlara uygun, güvenlikli ve güvenilir bir doğal gaz boru hattı inşa etmeyi ve işletmeyi misyon edinmiştir.

Vizyonu ise, yatırımları teşvik edip rekabetçi gaz pazarını geliştirerek Türkiye ve Avrupa doğal gaz pazarına arz güvenliği ve çeşitliliği sağlayan, tedarik zincirindeki ülkeler arasında ekonomik işbirliğini güçlendirerek Azerbaycan’dan Avrupa’ya ulaşacak yeni bir gaz koridoru açmaktır.

TANAP’s mission is to build and operate a secure and reliable gas transmission pipeline system with the highest quality while adhering to high health & safety and social & environmental standards.

And our vision is to open up a new gas supply corridor from Azerbaijan to Europe in order to enhance supply security and diversity in Turkish and European Gas Markets and strengthen the economic cooperation between the countries in the supply chain by stimulating investments and fostering gas to gas competition.

32 33

Projenin temel ilkeleriKey principles of the projectÇevreye, topluma ve insana saygı, TANAP’a yön veren temel ilkeler oldu. TANAP, faaliyetlerini şeffaflık ve hesap verilebilirlik ilkelerine uygun yürüttü. Yerel halkın sosyoekonomik kalkınmasına destek verdi, sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulundu. Güzergâhı boyunca biyolojik çeşitliliğin ve kültürel mirasın korunmasına net fayda sağladı.

Respect for the environment, society and people are the leading key principles of TANAP. TANAP carried out all its operations in strict adherence to transparency and accountability principles.It is supported sustainable development and socio-economic development of the local population while providing a net contribution to preservation of biodiversity and cultural heritage along its route.

Önceliğimiz iş güvenliğiOccupational safety is our top priority Hem çalışanlarımızın hem de üçüncü tarafların işçi sağlığı ve iş güvenliği her zaman kârlılığın önündedir.

TANAP, bu nedenle tüm riskleri doğru bir şekilde tanımlayıp en uygun biçimde azaltmayı amaçlayan uluslararası standartlara uygun, süreç tabanlı, etkili ve dinamik bir Entegre Yönetim Sistemiyle çalıştı.

Çalışanların ve çalışmalardan etkilenen tarafların sağlığına yönelik tahribatları, mesleki hastalıkları, çevresel ve sosyal etkileri önlemek için gerekli tüm iş güvenliği tedbirlerini uygulamaya koydu.

Ortalama uzunluğu 13 metre olan her bir borunun taşınması sırasında kat edilen 27.000.000 kilometreye karşılık süreç, herhangi bir sürücü veya üçüncü şahsa zarar verilmeden tamamlandı. İş Günü Kayıplı Kaza Sıklık Oranı 0,00 oldu.

Ensuring occupational health and safety of our employees and third parties always takes precedence over profitability.

To this end, TANAP employed a process-oriented, effective and dynamic Integrated Management System at international standards to identify all risks accurately and to minimize them in the best possible manner. TANAP took all kinds of occupational safety measures to prevent damage to the health of its employees and affected parties, as well as to prevent occupational diseases and environmental and social impacts.

A total distance of 27.000.000 kilometers was covered during transportation of the pipes, each of them having an approx. length of 13 meters. The process was completed without any damage to drivers or third parties. Accident Frequency Rate with Lost Working Days was recorded as 0,00.

34 35

36 37

Onayımızı doğadan alıyoruzWe get our approval from natureTANAP’ın Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme (ÇSED) çalışmaları kapsamında, boru hattı güzergâhı üzerindeki bütün hayvan ve bitki türleri belirlenerek, uluslararası kriterlere göre sınıflandırıldı. Hassas türlerin ve yaşam alanlarının etkilenmemesi için önlemler geliştirildi. Bu çalışmalar sonucunda, daha önce bilinmeyen dokuz fauna (hayvan) ve bir flora (bitki) türü tespit edildi.

Boru hattı güzergâhı üzerinde 67’si karasal ve 27’si sucul olmak üzere, toplamda 94 kritik habitat tespit edildi. İnşaat takvimi, ekolojik olarak hassas olan bu bölgelere etkileri en aza indirgeyecek şekilde düzenlendi.

TANAP’ın deniz geçişi inşasında deniz dibindeki toprak yapısını bozmamak ve deniz canlılarına zarar vermemek için her türlü önlem alındı.

As part of the studies conducted by TANAP for the Environmental and Social Impact Assessment (ESIA), all animal and plant species, available on the pipeline route, were identified and categorized based on international criteria. Measures were developed to prevent any adverse impact on vulnerable species and their natural habitats. Nine fauna and one flora species were discovered.

A total of 94 critical habitats (67 terrestrial habitats and 27 aquatic habitats) were discovered on the pipeline route. The construction schedule was arranged in a manner to minimize impact on these ecologically-vulnerable regions.

Measures were taken to not to disturb the soil structure on the bottom of the sea and not to damage marine species during sea passage construction works of TANAP.

38 39

Kültürel mirasa katkıContribution to cultural heritage Güzergâh boyunca yapılan detaylı saha çalışmaları sırasında arkeolojik ve kültürel miras açısından önemli alanlar tespit edildi. Yetkili makamların da katıldığı saha çalışmalarıyla, bu alanların zarar görmemesi için güzergâhın değiştirilmesi de dâhil olmak üzere önlemler alındı.

Yapılan çalışmalarla 106 arkeolojik alan keşfedildi. İnşaat çalışmaları sırasında keşfedilen 48 rastlantısal buluntu ile bu sayı 154’e çıktı.

Proje kapsamında yapılan kurtarma kazılarında 1000’den fazla arkeolojik eser gün ışığına çıkarıldı ve ilgili müze müdürlüklerinin envanterine kaydedildi. Erzurum’da bulunan Alaybeyi Höyüğü’nde yapılan incelemeler ve laboratuvar analizleri sonucunda, kalkolitik çağa (yaklaşık olarak MÖ 4750) tarihlenen bu arkeolojik alanın, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’nde bugüne dek tespit edilen en eski yerleşim olduğu tespit edildi.

Critical archeological and cultural heritage areas were discovered during detailed field works performed along the route. Thanks to the field works attended by competent authorities, all measures including route changes were taken to prevent any damage to these areas.

106 archeological sites were discovered during these works, which increased to 154 upon addition of 48 accidental discoveries revealed during construction works.

More than 1,000 archeological findings were revealed during rescue excavations, and were recorded under the inventories of relevant archeological institutions. Researches and laboratory analyses in Alaybeyi Mound in Erzurum revealed this archeological site, dating back to the chalcolithic period (approx. 4750 B.C.), to be the oldest settlement known to date in the Northeast Anatolia Region.

40 41

Yerel halka destekSupport to local people

Boru hattı, geçtiği 20 ilde yaklaşık 15.000 kişiye doğrudan istihdam imkânı yarattı. Başta küçük ve orta ölçekli işletmeler olmak üzere, çok sayıda sınai ve ticari müesseseye yeni iş imkânları sağladı. TANAP, güzergâhı üzerinde bulunan bölgelerde sürdürülebilir sosyal ve çevresel yatırım programları vasıtasıyla, yerel halka doğrudan katkı ve fayda oluşturdu.

Proje kapsamında 28 bin parselde kamulaştırma yapıldı. Toprağa dayalı olası tarımsal gelir kayıplarının tazmini için yasal zorunlulukların çok ötesine geçilerek iki milyon dolarlık bir Destek Fonu oluşturuldu. Tarımsal faaliyetlerin proje sonrasında da sürdürülebilmesi amacıyla küçük ölçekli tarım ve hayvancılığa yönelik “Geçim Kaynaklarını Geri Kazandırma Planı” hazırlandı.

TANAP’ın deniz geçişi İnşaat faaliyetlerinin yol açabileceği olumsuz etkileri gidermek için, “Balıkçılık Gelir Kaybını Önleme Planı” hayata geçirildi. Plan kapsamında, küçük ölçekli kıyı balıkçılığı yapan 12 metre ve altındaki yerel balıkçı teknelerine mazot desteği verildi.

The pipeline created direct employment opportunities to approx. 15.000 people in 20 provinces on its route. New business opportunities were provided to many industrial and commercial enterprises, especially small and medium-sized enterprises. TANAP provided direct contributions and benefits to local people through its sustainable social and environmental investment programs across the regions on its route.

28 thousand parcels have been expropriated as part of the project. Going beyond legal requirements for compensation of loss of potential agricultural revenues, a Support Fund of two million dollars was established. A “Livelihood Restoration Plan” was prepared for small-sized agriculture and livestock to enable farmers to maintain agricultural activities upon completion of the project.

An “Offshore Fisheries Livelihood Restoration Plan” was implemented to eliminate all unfavorable effects that might be caused by the sea passage construction works of TANAP. As part of the plan, fishing boats of a maximum length of 12 meters engaging in small-sized coastal fishery activities were supported with a fuel grant.

42 43

Toplumsal şeffaflıkSocial transparencyDaha ilk aşamadan itibaren, halkın TANAP hakkında bilgilendirilmesi, projeye ilişkin görüş, soru ve önerilerinin alınması amacıyla tüm paydaşların projeye katılımına yönelik çalışmalar yürütüldü.

Projeyi tanıtmak amacıyla, TANAP’ın geçtiği tüm il ve ilçelerde Halkın Katılımı Toplantıları düzenlendi. İnşaat faaliyetleri sırasında, yöre halkının güvenliğinin gözetilmesi amacıyla yerleşimlerde yetişkinlere, ilköğretim okullarında ise çocuklara inşaat ve trafik güvenliği eğitimleri verildi.

Halkın proje hakkındaki görüş ve şikâyetlerini kayıt altına almak ve bunların takibini sağlamak amacıyla TANAP Şikâyet Mekanizması kuruldu. 2017 başında, şikâyet mekanizmasını güçlendirmek için bağımsız üyelerden oluşan “Uzlaşı Komiteleri” kuruldu.

Initiatives have been taken since the very beginning of the project for participation of all stakeholders to provide project related information to the local people and to receive their opinions, questions and suggestions regarding the project.

Public Participation Meetings were held in all provinces and districts on TANAP’s route to promote the project. Construction and traffic safety training was delivered to adults at their settlements and to children at elementary schools with the aim of ensuring safety of local people during construction works.

A “TANAP Complaints Mechanism” was developed to record and follow-up opinions and complaints about the project. “Appeals Committees”, consisting of independent members, were formed in early 2017 to reinforce the complaints mechanism.

2253Hane Halkı GörüşmesiInterviews with Local

Households,

307 Odak Grup Toplantısı

Focus Group Discussions (yerleşimlerdeki kadın, erkek, genç ve balıkçı

grupları ile)(with women, men, youth and fishermen groups)

513Muhtar Görüşmesi

Interviews with Local Village Headmen

151Derinlemesine Görüşme

In-Depth Interviews (resmi kurum ve STK temsilcileri ile)(with governmental agencies and

representatives of the NGOs)

44 45

Sosyal ve Çevresel Yatırım Programları (SEIP)Social and Environmental Investment Programs (SEIP)

TANAP, güzergâhı üzerinde bulunan il, ilçe ve köylerde desteklediği sürdürülebilir projelerle bölge halkının sosyo-ekonomik kalkınmasına katkıda bulunuyor.

TANAP Sosyal ve Çevresel Yatırım Programları (SEIP) için üç farklı fonlama mekanizması geliştirildi.

Doğrudan Yatırım:

Bu projeler için toplam 22.2 milyon TL bütçe ayrıldı. 2017 ve 2018 yılında sekiz farklı proje için çeşitli kurum ve kuruluşlarla sözleşmeler imzalanarak projeler uygulanmaya başlandı. Bu projeler, köylerin sosyal ve ekonomik kalkınması, sosyo-kültürel birikimin korunması ve turistik kalkınma, öğretmen ve okul yöneticilerinin gelişimi, otizmli çocuk ve ailelerinin eğitimi, arıcılık ve organik yumurta tavukçuluğunun desteklenmesi, engellilerin sosyal hayata katılımı ve istihdam edilebilirliklerinin arttırılması, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı gibi alanları içeriyor.

Doğrudan Hibe:

2017 yılında iki Hibe Çağrısı yapılarak, TANAP güzergâhındaki 20 ilden 8500’ün üzerinde proje başvurusu alındı.

Yaklaşık 860 hibe projesi fonlanarak projelere 140 milyon TL üzerinde hibe desteği sağlanmaktadır.

Fonlanan projeler, turizm, sağlık hizmetleri, okul, kütüphane ve sosyal alanların geliştirilmesi, mesleki eğitim, tarım ve hayvancılık, yerel ve geleneksel ürünlerin üretimi, doğal kaynakların yönetimi, yenilenebilir enerji, çevresel altyapı, aromatik ve tıbbi bitkiler, biyolojik çeşitlilik vb. alanları kapsıyor.

TANAP contributes to the socio-economic development of the local population through sustainable projects supporting provinces, districts and villages on its route.

Three different types of funding mechanisms were developed for TANAP’s Social and Environmental Investment Programme (SEIP).

Direct Investment:

A budget of TRY 22.2 million has been allocated for these projects. Agreements were signed with various institutions and organizations for eight different projects, which were initiated in 2017 and 2018. These projects cover fields such as the socio-economic development of villages, the preservation of socio-cultural heritage, touristic development, training of teachers and educational staff, education and training of autistic children and their families, beekeeping and organic egg poultry, increasing employment options of persons with disabilities and their inclusion into social life and the use of renewable energy resources.

Direct Grant:

More than 8,500 project applications were received from 20 provinces on TANAP’s route following two Calls for Proposals in 2017.

Approximately 860 grant projects have been financially supported with more than 140 million TL.

The areas of activity of funded projects include tourism, health-care services, development of schools, libraries and recreational areas, vocational training, agriculture and livestock, production of local and traditional items, management of natural resources, renewable energy, environmental infrastructure, aromatic and pharmaceutical plants and biodiversity.

46 47

Program Katkısı: Aralarında Doğu Anadolu Projesi (DAP) Bölge Kalkınma İdaresi, Konya Ovası Projesi (KOP) Bölge Kalkınma İdaresi, Ardahan İl Özel İdaresi, Sağlık Bakanlığı, Orman Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Enerji Bakanlığı’nın da bulunduğu kurum ve kuruluşlar aracılığıyla pek çok yatırım, çevre ve altyapı projesine yaklaşık 76.2 milyon TL destek sağlanıyor.

Program Contribution: A support of approximately TRY 76.2 million is provided to investment, environmental and infrastructure projects through agencies institutions, including Eastern Anatolia Project (DAP) Regional Development Administration, Konya Plain Project (KOP) Regional Development Administration, Special Provincial Administration of Ardahan, Ministry of Health, Ministry of Forestry and Water Affairs, Ministry of Education and Ministry of Energy.

48 49

Only These Markers Show That TANAP, the Longest Natural Gas Pipeline of Turkey, Passes Through Here

Türkiye’nin En Uzun Doğal Gaz Boru Hattı TANAP’ın Buradan Geçtiğini Yalnızca Bu İşaretler Gösteriyor

TRANS ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI