transactionele analyse - introductie

Transactionele AnalyseIntroductieMatthijs Goedegebuure – 20 november 2010

Volwassene

Je moet … !

Ik wil nù … !

Ik kies/ik vind …

• ‘Cassetterecorder’• Regels, normen, waarden• Functioneel en dysfunctioneel

• Keuzes/afwegingen• Informatie geven en vragen

• Ontdekkingsdrang • Creativiteit• Stimulerende kracht• Potentieel gevaar

Basisconcept TA

Kind

Ouder

De vier levensposities

1. Ik ben o.k. – jij bent o.k. (vrede, acceptatie)

2. Ik ben niet o.k. – jij bent o.k. (minderwaardig)

3. Ik ben o.k. – jij bent niet o.k. (wantrouwen)

4. Ik ben niet o.k. – jij bent niet o.k. (bitter)

V

De Leider en de Zorger

O

K

AutoritairKritisch

ZorgendVoedend

V

Verantwoordelijke Anton

K

Weegt alles afMaakt nooit foutenPerfecte administratie

Geen idealenGeen lolWeinig intuïtie

O

De Kreatieve Kunstenaar

K

O

V

Veel ideeënBrengt levenTalent/creatiefNieuwsgierig

Weinig structuurEmotie-gestuurdMist volharding

Ik ben o.k.? - Ik ben niet o.k.?

Laat maar!

De Verslaafde Visionair

K

O

V

VisieLeiderZorgerCreatiefHeeft lef

Weinig structuurImpulsiefVeel twijfelsWisselende stemming

Het getraumatiseerde Kind

O

Kind

V

Kind

LiefZorgzaamNooit lastigOnopvallendUitstekende crisis-manager

Hecht nietDagdromenAangepast gedragAutomutilatieRisicogedragDissociatie

Volwassen communicatie V-V

Volwassene VolwasseneEerlijke informatie

Kind Kind

OuderOuder

Problematische communicatie O-O

Volwassene Volwassene

Elitecorps of conflict

Kind Kind

OuderOuder

Problematische communicatie K-K

Volwassene Volwassene

Spelen of ruziënKind Kind

OuderOuder

Complementaire transactie K-O

Volwassene

Kind

Ouder

Volwassene

Kind

Ouder

Manipulatieve

inform

atie

Complementaire transactie O-K

Volwassene

Kind

Ouder

Volwassene

Kind

Ouder

Manipulatieve informatie

Complementaire parallelle transacties

Het antwoord op de stimulus is passend en zoals verwacht.De communicatie is open en kan doorgaan.

“Kinderen zijntegenwoordig lui!”

“En ze zijnallemaal verslaafd!”

“Hoi, hoe is het?”

O

V

K

O

V

K

O

V

K

O

V

K

P

R

P

R

P - prikkel R - respons

O - ouder V - volwassene K - kind

“Goed, dankje.”

“Ik vind jou heel leuk!”

“Ik vind jou ook leuk!”

“Waar is dat rapport?”

“H.. H.. Het spijt me.Het is nog niet af.”

O

V

KP

R

RP

O

V

K

O

V

K

O

V

K


Complementaire parallelle transacties

Kruistransacties

Het antwoord op de stimulus is niet zoals verwacht. De communicatie stopt of verandert.

“Laten wegek doen!”

“Goedenmorgenhoe is het?”

“Ik voel me nietecht lekker.”

O

V

K

O

V

K

O

V

K

O

V

K

P

R

R

P

O

V

K

O

V

K

RP

Ref: Eric Berne (1975)

“Wat eten we?” “Val me nietlastig!”

“Kun je nou nooitserieus zijn?”


Transacties met bijbedoelingen

Het overbrengen van twee boodschappen tegelijkertijd:

“Hoe vond jemijn rapport?”

“Het was goed.”

“Wilt u even binnen-komen voor een bakkie?”

“Ja, lekker een kopje koffie.”

Dubbele transactie

O

V

K

O

V

K

S s

R s

Sp

R p

(‘t Was niet echtgoed he?)

(Ik wil even alleen met je zijn.)

(Ik wil ook alleen met jou zijn.)

(Ik vond ‘tniet echt goed.)

Dubbele transactie

O

V

K

O

V

K

S s

Rs

Sp

R p

Ref: Eric Berne (1975)

openlijke boodschap - sociaal niveauverborgen boodschap - psychologisch niveau

Transacties met bijbedoelingen

“Dit is ons top item,maar die zal wel boven

uw budget gaan.”“Ik neem het!”

Hoektransactie

(Ik breng je inverlegenheid

als je dit niet koopt.)

O

V

K

O

V

K

S s

Sp

R

Drama-driehoek van Karpman

Aanklager

oordelend

agressief boos

Onderschat andermans kunde

en integriteit

Redder extreem behulpzaam

wil graag nodig zijn

opofferend

Slachtoffer onderdrukt

klaagt over niet voldane behoeften

hulpeloos

Onderschat andermans capaciteit om voor zichzelf

te denken

Haalt zichzelf naar beneden

Ref: Steve Karpman

Luister

Kijk ander aan (je luistert met je ogen!) Beweeg mee, maak geluid Samenvatten/spiegelen/reflecteren

Vraag Vraag alles na wat je niet helemaal begrijpt Wie, wat, wanneer, hoe, waarom, …?

Check situatie

Tijdstip? Emotie? Domein?

Geef meningof gevoel

Mening: ik vind … Gevoel: ik voel me …

Eerst de ander, dan ik

Ander

Ik

Samenvatten V-V

Volwassene VolwasseneSamenvatten

Kind Kind

OuderOuder

Inhoud

‘dus je liep er heen en je

dacht bij jezelf ‘wat is hier aan

de hand?’

Spiegelen V-V

Volwassene VolwasseneSpiegelen

Kind Kind

OuderOuder

Gevoel

‘dus je liep er heen met knikkende

knieën’

Reflecteren V-V

Volwassene VolwasseneReflecteren

Kind Kind

Ouder(Zorgende)

Ouder

Betekenis

Accent

‘als ik jou goed begrijp dan beleefde je eigenlijk het ongeluk van

vorig jaar opnieuw’

Toepassing

Wat kun je leren van T.A.?

1. Basistheorie voor gezonde mensenkennis2. Maakt inschatting van iemands volwassenheid mogelijk3. Kapstok voor zelfinzicht4. Herken, voorkom of corrigeer dysfunctionele communicatiepatronen5. Appèl: wees altijd eerlijk over wat je denkt en voelt6. Aandachtspunt: vergroot je creativiteit door Kinderlijk te dromen

Copyright notice

Deze presentatie is eigendom van Goedegebuure Consultancy te Papendrecht en mag niet zonder toestemming van de eigenaar

gebruikt, openbaar gemaakt, aangepast of vermenigvuldigd worden.

Voor info: www.goedegebuureconsultancy.nl

transactionele analyse - introductie

Health & Medicine