treaty of tordesillas

266 ภาค 1: สนธสญญาทอรเดสซญาส การแบงเขตอทธพลของโปรตเกสกบสเปน

โปรตเกสกบสเปนผลดกนมบทบาทสำาคญในคาบสมทรไอบเรยมาตงแตศตวรรษท 12 เมอคอยๆ ขจดอทธพลของมสลมออกไปแลว ทงสองตางขยายอทธพลออกไปนอกคาบสมทร สเปนขยายอทธพลเขาไปทางตอนใตของฝรงเศสคาบสมทรอตาลเกาะในทะเลเมดเตอรเรเนยนรวมทงคาบสมทรกรซสวนโปรตเกสทไดรบอทธพลจากบนทกการเดนทางของมารโคโปโลนน ตองการไปใหถงอนเดยและจน จงขยายอทธพลไปตามชายฝงแอฟรกาในเขตมหาสมทรแอตแลนตกโดยเรมจากฝงตะวนตกของแอฟรกาตอมาชวงปลายศตวรรษท15ทงโปรตเกสและสเปนตางสนใจทจะสำารวจมหาสมทรแอตแลนตก เพอไปใหถงอนเดย จงเกดความขดแยงทนำาไปสการเจรจาและขอสรปทเรยกวาสนธสญญาทอรเดสซญาส(Treaty of Tordesillas)เมอปค.ศ. 1494(พ.ศ. 2037)

ทอรเดสซญาส คออะไรและสำาคญอยางไร

ทอรเดสซญาสเปนเมองในเขตตะวนตกเฉยงเหนอของคาบสมทรไอบเรยชอเมองมความสมพนธกบชาวโรมนและชาวมสลมทมอำานาจในบรเวณนมากอนทงยงหมายถงลกษณะเดนทางภมศาสตรของเมองนดวยกลาวกนวาTordesillas มาจากชอหอคอยทสรางขนเปนเกยรตแก Lucio Cornelio Sila-ผนำาเผดจการของโรมน เรยกวา Turris-Syllae หมายถงปอมของซลา(Sila’s fortress)ซงเชอกนวาเปนกลมหนทกำาแพงเมองเกาบางกลาววาชอเมองมาจากคำาวาThor Shilah หมายถงปอมของอาหรบกลมShilanesซงเคยอยทนในศตวรรษท8หรออาจมาจากคำาภาษาสเปนOter de Sillas หรอOter de Cillasหมายถงลกษณะทางภมศาสตรของเมองนซงเปนทสง(otero)มองลงไปเหนแทงหนสเหลยมขนาดใหญ(sillas)อยรมแมนำาDueroหรอเปนทสง(otero)มองลงไปเหนแมนำาDueroทมโพรงตามธรรมชาตคลายกบหองใตดน (cellar)อยบรเวณรมนำา ปจจบนทอรเดสซญาสเปนเทศบาลหนงในจงหวดบาญาโดลด(Valladolid)เปนเมองชมทางและเมองทองเทยวทมความโดดเดนดานประวตศาสตรทนเคยเปนศนยกลางของคาสตลและเลออนในศตวรรษท13-15และเปนทประทบของกษตรยกบพระราชวงศตลอดจนทประชมสภา (Cortes)ของคาสตลในศตวรรษท15 เมอราชนอซาเบลลาปกครองคาสตลและอะรากอนรวมกบกษตรยเฟอรดนนดท 2จงไมนาประหลาดใจแตอยางใดทกษตรยจอหนท2แหงโปรตเกสทรงมอบอำานาจใหตวแทนมาเจรจาความกบราชสำานกสเปนณสถานทน

ทมาของสนธสญญาทอรเดสซญาส: โองการของสนตะปาปาสงครามสบสมบตคาสตล และ “โลกใหม”

สนธสญญาทอรเดสซญาสค.ศ.1494(พ.ศ. 2037)เปนความตกลงระหวางราชสำานกโปรตเกสกบสเปนเรองสทธในการเผยแผศาสนาและผลประโยชนทางการคาในดนแดนทสำารวจและคนพบนอกคาบสมทรไอบเรยเปนความพยายามทจะเลยงไมใหเกดการขดผลประโยชนระหวางโปรตเกสกบสเปนในอนาคต หลงจากทครสโตเฟอร โคลมบสคนพบดนแดนใหมทางดานตะวนตกแลวสนตะปาปาอเลกซานเดอรท6ทรงออกโองการ (Papal Bull)ทเออประโยชนใหแกสเปนจนโปรตเกสไมพอใจและสงตวแทนไปเจรจา“ทวภาค”กบสเปนในทนท

สนธสญญาทอรเดสซญาส: การแบงเขตอทธพลของโปรตเกสกบสเปน

Treaty of Tordesillas

กณฐกา ศรอดม

กณฐกา ศรอดม 267

สนตะปาปาทรงเปนประมขของศาสนจกรคาทอลกจงทรงประกาศโองการตางๆทเกยวของกบกจการทางศาสนาเชน การประกาศใหสทธแกโปรตเกสกบสเปนในการเผยแผศาสนา การรบรองขอตกลงสนตภาพระหวางดนแดนของชาวครสตการหามจบคนในดนแดนทพบใหมไปเปนทาสเปนตนกรณทชาตคาทอลกอยางโปรตเกสกบสเปนกำาลงแขงขนกนอยแลวสนตะปาปาประกาศโองการทเออประโยชนใหแกฝายททรงคนเคยโดยทขอความในโองการฉบบใหมไปลมลางขอความในโองการฉบบกอนๆ ทำาใหอกฝายหนงไมพอใจ จงตกลงเจรจากนเอง แลวทำาสนธสญญาเพอยตขอขดแยงนน ดงทเหนจากสนธสญญาทอรเดสซญาสซงอาจยอนใหเหนทมาของความขดแยงไปไดอยางนอยทสดถงสงครามสบราชสมบตคาสตล (ค.ศ. 1475-1479/พ.ศ. 2018-22) สงครามสบราชสมบตคาสตลเกดขนสบเนองจากการทกษตรยเฮนรท 4 ผครองราชยตอจากกษตรยจอหนท 2แหงคาสตลและเลออนไดทรงแตงตงเจาหญงอซาเบลลา-พระขนษฐาตางมารดา(ผมพระมารดาเปนเจาหญงโปรตเกสและไดรบการสนบสนนจากชนชนสง) ใหเปนผสบทอดราชบลลงกแตกอนจะสนพระชนมกษตรยเฮนรท 4กลบทรงแตงตงเจาหญงฮวนนา-พระราชธดาผสมรสกบกษตรยอลฟองโซท5แหงโปรตเกส (พระราชบดาของกษตรยจอหนท2)ใหเปนทายาทดวยดงนนเมอราชนอซาเบลลา(มเหสกษตรยเฟอรดนนดแหงอะรากอน)ขนครองบลลงกคาสตลในปค.ศ. 1474(พ.ศ. 2017)จงเกดสงครามสบราชสมบตขนเมอโปรตเกสไดอางสทธในการปกครองคาสตลดวยเชนกนโปรตเกสเปนฝายปราชย ทงสองฝายจงเจรจาสนตภาพกนทเมองอลคาโซบาส (อนเปนทประทบของเจาหญงเบทรซแหงบรากนซาพระญาตวงศชนผใหญของราชนอซาเบลลา)ในปค.ศ. 1479(พ.ศ. 2022) สาระสำาคญของสนธสญญาอลคาโซบาส(Treaty of Alcáçovas,1479)ทสนตะปาปาซกซตสท4ทรงรบรองผานโองการAeterni regisเมอปค.ศ. 1481(พ.ศ. 2024)คอใหทงสองฝายยตทจะอางสทธครอบครองบลลงกของอกฝายหนงและใหสเปนครอบครองหมเกาะคะเนร สวนโปรตเกสไดสทธครอบครองหมเกาะอนๆ ในมหาสมทรแอตแลนตกคอ หมเกาะมาเดราอะโซเรสและเคปเวรดรวมทงไดสทธทำาการคาและกจกรรมอนณชายฝงแอฟรกาตะวนตกทอยทางตะวนออกของมหาสมทรแอตแลนตกดวยนบเปนการแบงเขตอทธพลระหวางโปรตเกสกบสเปนภายนอกคาบสมทรไอบเรยโดยไมสนใจความรสกของผคนในดนแดนททงสองฝายไดอางสทธครอบครองเลยหลงจากนนโปรตเกสกบสเปนมความสมพนธอนดตอกนมาอก 12 ป ตราบจนกระทงสนตะปาปาอเลกซานเดอรท 6 ทรงประกาศโองการหลายฉบบเมอ ค.ศ. 1493เพอรบรองสทธของสเปนในดนแดนทครสโตเฟอร โคลมบสคนพบใหมในป ค.ศ. 1492 (พ.ศ. 2035) โดยเฉพาะอยางยงInter caeteraทกระทบตอเขตอทธพลของโปรตเกสโดยตรง โปรตเกสไดสำารวจชายฝงแอฟรกาเพอจะไปยงจนและอนเดยมาแลวกวาครงศตวรรษ กอนทโคลมบสจะเดนเรอ ไปทางตะวนตกของยโรปเพอหาเสนทางใหมไปยงดนแดนนนโคลมบสรวาโลกกลมรจากแผนทของทอเลม(Ptolemy) วาดนแดนในโลกมเอเชยแอฟรกากบยโรปและรจากบนทกการเดนทางของมารโคโปโลวามผนนำากวางใหญอยทางตะวนออกของจน เมอประมวลความรเหลานเขาดวยกน โคลมบสจงคำานวณระยะทางการเดนเรอทแลนตดผานผนนำาทางตะวนตกทนาจะใชเวลานอยกวาการเดนทางเลยบชายฝงทางตะวนออกไปยงจนและอนเดยอยางทเคยปฏบต เขาเสนอความคดนตอกษตรยจอหนท2แหงโปรตเกสในปค.ศ. 1488(พ.ศ. 2031)แตเมอบารโธโลมวไดแอซเดนเรอออมแหลมกดโฮปตรงปลายสดของทวปแอฟรกาไดในปเดยวกน กษตรยจอหนท 2 จงไมสนพระทยแนวคดน ตอมา โคลมบสไดเสนอจะ อางสทธในดนแดนทคนพบใหมใหกบสเปน กษตรยคาทอลกทงสอง คอ กษตรยเฟอรดนนดกบราชนอซาเบลลาจง สนบสนนการสำารวจนนโคลมบสออกเดนเรอไปทางทศตะวนตกเมอวนท3สงหาคมค.ศ.1492(พ.ศ. 2035)และไดคนพบดนแดนใหมเมอวนท12ตลาคมปเดยวกน ตอนขากลบเมอตนป ค.ศ. 1493 (พ.ศ. 2036) เรอของโคลมบสโดนพายพดมาขนฝงทกรงลสบอน โคลมบสจงไดเขาเฝากษตรยจอหนท 2 และเลาเรองการคนพบใหทรงรบทราบ กษตรยโปรตเกสทรงเหนวาดนแดนทคนพบนนอย ในเขตอทธพลของโปรตเกสตามสนธสญญาอลคาโซบาสและโองการ Aeterni regis แตเมอโคลมบสไดเขาเฝากษตรยเฟอรดนนดทกรงบารเซโลนา (เมองหลวงของคาตาโลเนย) แลวรายงานเรองการคนพบดนแดนทเขาเขาใจวาเปนอนเดยใหทรงทราบ กษตรยคาทอลกทรงเหนวาดนแดนนนเปนสทธของสเปน เพราะเปนการสำารวจไปทางตะวนตกและดนแดนนนอยทางตอนใตของหมเกาะคะเนรจงไดขอคำารบรองสทธจากสนตะปาปา เมอวนท 4 พฤษภาคม ค.ศ. 1493 (พ.ศ. 2036) สนตะปาปาอเลกซานเดอรท 6 (Pope Alexander VI ชาว


อะรากอนโดยกำาเนด)ไดประกาศโองการInter caeteraใหสทธขาดแกสเปนในการครอบครองคาขายและเขาใกลดนแดนใดๆทอยทางตะวนตกและทางใตของเสนตรงทลากจากขวโลกเหนอมายงขวโลกใตเปนระยะทาง100ลก(ไมลทะเล)จากเกาะใดๆในหมเกาะอะโซเรสหรอหมเกาะเคปเวรดโดยไมกลาวถงสทธของโปรตเกสทมอยกอนแลวในหมเกาะเหลานนเลยและตอมาสนตะปาปาไดประกาศโองการอนๆทเกยวเนองกนดวยทสำาคญคอDudum siquidemเมอวนท26กนยายนค.ศ. 1493(พ.ศ. 2036)ซงใหสทธสเปนไดครอบครองภาคพนทวปของดนแดนทเขาใจวาเปน“อนเดย”เพมขนพรอมกบระบวาผทเดนทางเขาไปในอนเดยโดยไมไดรบอนญาตจากกษตรยและราชนแหงคาสตลและอะรากอนนนจะถกสนตะปาปาขบออกจากศาสนาดวยกษตรยจอหนท2จงไมพอพระทยเพราะเทากบปดกนโอกาสทโปรตเกสจะไดครอบครองอนเดยในขณะทนกสำารวจของโปรตเกสเดนทางเลยบชายฝงตะวนออกของแอฟรกาไปจวนจะถงอนเดยแลวดวยเหตนจงทรงมอบอำานาจใหคณะผแทนพระองคไปเจรจาความกบสเปนทเมองทอรเดสซญาสเพอหลกเลยงขอขดแยงทจะเกดขนอนเนองจากการสำารวจในอนาคต

สนธสญญาทอรเดสซญาส: สาระสำาคญ

เมอวนท8มนาคมค.ศ. 1494(พ.ศ. 2037)กษตรยจอหนท2ทรงมอบอำานาจเตมใหผแทนพระองค3นายไดแกรยเดอซซา(Ruy de Sousa)จอหนเดอซซา( Joaõ de Sousa) และอายเรสอลมาดา(Ayres Almada)เดนทางไปเจรจาความกบสเปนทเมองทอรเดสซญาสตอมาในวนท5มถนายนปเดยวกนกษตรยเฟอรดนนดกบราชนอซาเบลลาไดทรงมอบอำานาจเตมใหแกเอนรเกเอนรเกซ(Enrique Enriques)กตแยรเดอคารดนาส(Gutierre de Cardenas) และนายแพทยโรดรโกมลโดนาโด(Dr. Rodrigo Maldonado)เปนตวแทนทางฝายสเปน การเจรจายตลงอยางรวดเรวในอก2วนตอมามสาระสำาคญเรองการแบงเขตอทธพลในดนแดนทคนพบใหมโดยกำาหนดใหมเสนสมมตทอยในแนวเดยวกบเสนตรงทสนตะปาปาทรงระบไวในโองการInter caeteraแตขยบออกไปทางตะวนตกเพอใหโปรตเกสอางสทธในดนแดนไดเพมขนเสนตรงนทลากจากขวโลกเหนอไปยงขวโลกใตและอยหางจากหมเกาะเคปเวรดของโปรตเกสไปทางทศตะวนตกเปนระยะทาง370ลก(ไมลทะเล)อนเปนจดกงกลางระหวางดนแดนของโปรตเกสกบดนแดนทโคลมบสคนพบในการเดนทางครงแรกแลวสรปใหโปรตเกสไดดนแดนทงหมดทางทศตะวนออกอยางเชนบราซลขณะทสเปนไดสทธในดนแดนทงหมดทอยทางตะวนตกเชน“โลกใหม”หรอทวปอเมรกาใตทงหมดยกเวนบราซล หากทงสองฝายตกลงกนเรองเขตแดนไมไดสนธสญญาระบเพมเตมวาใหตางฝายจดหาเรอและผเชยวชาญในดานตางๆเชนการเดนเรอดาราศาสตรทมจำานวนเทากนเดนทางไปสำารวจและกำาหนดเขตรวมกนโดยใหผเชยวชาญประจำาอยในเรอของอกฝายหนง นอกจากน ยงระบไวอยางชดเจนวาความตกลงในสนธสญญานเปนความตกลงชนดถาวร ทไมอาจเปลยนแปลงไดในอนาคต แมโดยโองการของสนตะปาปาองคใดๆ ทงนเพอปองกนไมใหฝายหนงฝายใดเขาแทรกแซงใหสนตะปาปาออกโองการฉบบใหมเพอลมลางขอความในโองการนในอนาคต ดงนน แนวเสนเมอรเดยนทปรากฏในสนธสญญาทอรเดสซญาสจงเปนการสรปรวมกนของโปรตเกสกบสเปน บนพนฐานของเสนสมมตทสนตะปาปาไดกำาหนดไวในโองการInter caetera สนธสญญาฉบบนทำาเปน2ภาษาคอโปรตเกสกบสเปนเขยนบนกระดาษ6แผนรวม12หนาดวยลายมอของอาลกษณประจำาราชสำานกสเปนและโปรตเกส มรายนามผทเกยวของทงหลายแยกออกไปตางหาก ผทเกยวของและกษตรยของทงสองฝายตางลงนามในเอกสารทงสองฉบบและใหสตยาบนภายใน100วนตามทกำาหนดไวกลาวคอสเปนไดใหสตยาบนเมอวนท2กรกฎาคมค.ศ.1494(พ.ศ. 2037)สวนโปรตเกสใหสตยาบนเมอวนท5กนยายนในปเดยวกนปจจบนคฉบบของสนธสญญานจดเกบไวในหอจดหมายเหตแหงชาตของแตละประเทศ สนตะปาปาอเลกซานเดอรท6ไมไดทรงรบรองความตกลงรวมกนของกษตรยทงสองประเทศนแตเปนสนตะปาปา จลอสท2(Pope Julius II) ผประกาศรบรองสนธสญญาทอรเดสซญาสตามโองการEa quae pro bono เมอค.ศ.1506(พ.ศ. 2049)


แผนทแสดงแนวเขตอทธพลของโปรตเกสกบสเปนตามสนธสญญาทอรเดสซญาส

แผนทฉบบเกาแกทสดซงแสดงใหเหนเสนเมอรเดยนทแบงเขตอทธพลระหวางโปรตเกสกบสเปนอยางชดเจนทางดานซายของแผนทคอCantino,1502 สวนแผนทสำาคญทกลาวถงเสนแบงเขตอทธพลของโปรตเกสกบสเปนในโลกนคอCarta Universal, 1529 ซงมชอเรยกเตมๆเปนภาษาสเปนวาCarta Univeral En que se contiene todo lo que del mondo Se ha descubierto fasta agora: Hizola Diego Ribero Cosmographo de Su Magestad: Año de 1529. La qual Se devide en dos partes conforme a la capitulcio que hizieron los catholicos Reyes de españa, y El Rey don Juan de portugal e la Villa de tordessilas: Año de 1494แปลเปนภาษาองกฤษไดวาGeneral chart containing the whole of the world that has hitherto been discovered; complied by Diego Ribero, cosmographer to His Majesty, which is divided into two parts according to the agreement made by the Catholic Majesties of Spain and King John of Portugal at Tordessilas, A.D. 1494. คอแผนผงทวไปทจดทำาโดยดอายโกรแบโฮชางเขยนแผนทของพระเจาแผนดนแสดงรายการของโลกทงใบทไดมการสำารวจคนพบโดยแบงเปน2สวนตามขอตกลงของกษตรยคาทอลกแหงสเปนกบกษตรยจอหนแหงโปรตเกสทไดกระทำาไวณเมองทอรเดสซญาสเมอค.ศ.1494(พ.ศ. 2037) แผนทนเปนแผนทขนาดใหญกวาง85และยาว205เซนตเมตรจดทำาโดยใชขอมลจากคณะสำารวจของเฟอรดนนด แมกเจลแลน(ค.ศ.1519-1522)ผเดนทางจากมหาสมทรแอตแลนตกไปยงมหาสมทรแปซฟกเปนคณะแรกและอางสทธในหมเกาะฟลปปนสใหกบสเปนจงมลกษณะเดนทการใหขอมลเกยวกบดนแดนตางๆไวอยางละเอยดและแทรกอยในแผนทปจจบนแผนทแผนนจดเกบอยในหองสมดของวาตกนณนครรฐวาตกน Diogo Ribeiroผเขยนแผนทนเปนชาวโปรตเกสททำางานเปนชางเขยนแผนทหลวงในราชสำานกของกษตรยชารลท5แหงสเปนณเมองเซวญา(Seville)จงมชอเรยกตามสำาเนยงสเปนวาดอายโกรแบโฮ(Diego Ribero)เขามหนาทแกไข

Cantino World Map ค.ศ. 1502 (พ.ศ. 2045) เขยนอธบายการเดนทางไป “อนเดย” ทเพงคนพบใหม เหนเสนเมอรเดยนทแบงเขตอทธพลระหวางโปรตเกสกบสเปนอยางชดเจนทางซกซายของแผนท (คำาอธบายแผนทเพมเตม ด (1) แผนทโลกคนตโน โดย

นกเขยนแผนทนรนามชาวโปรตเกส พ.ศ. 2045 (ค.ศ. 1502) The Cantino Planisphere หนา 6


แผนทโลก (Carta Universal) ทนกวาดแผนทของราชสำานกสเปน ดอายโก รแบโฮ (Diego Ribero) เขยนเมอ ค.ศ. 1529 (พ.ศ. 2071)

และเพมเตมรายละเอยดใหมๆ ทไดรบจากการเดนทางสำารวจครงลาสด ลงไปในแผนทมาตรฐานของทางราชการทเรยกวาpatron realเพอใหแผนทนนมขอมลทถกตองและทนสมย แผนทโลกของรแบโฮใหรายละเอยดเกยวกบ“โลกใหม”ตงแตกรนแลนดจนถงชองแคบแมกเจลแลนตวอกษรทปรากฏอยดานบนระบชอผเขยนแผนทปและสถานทเขยนวาเปนผลงานของชางเขยนแผนทดอายโกรแบโฮเขยนเมอค.ศ.1529ทเมองเซวญาตวอกษรทางตอนลางระบวาแผนทนแสดงการแบงโลกเปน2สวนระหวางกษตรยคาทอลกกบกษตรยโปรตเกสตามสนธสญญาทอรเดสซญาสค.ศ. 1494(พ.ศ. 2037)จงเหนเสนแบงเขตตามสนธสญญาอยางชดเจนดไดจากตวอกษรและเสนแบงเขตทอยตอนกลางของแผนทตวอกษรดานบนระบวาขวโลกเหนอ(Polus Mundi Arcticus) สวนดานลางเปนขวโลกใต(Polus Mundi Atarcticus)ตรงขอความทระบวาเปนขวโลกใตนนจะเหนเสนตรงทขนาบดวยธง2ผนทางดานซายหรอทศตะวนตกเปนรปธงคาสตลและเลออนของสเปน(ธงทมรปตรงมมซายบนกบมมขวาลางเปนรปปราสาท-คาสตลสวนมมขวาบนกบมมซายลางเปนรปสงโต-เลออน)สวนดานขวาหรอทศตะวนออกเปนรปธงโปรตเกส(จดดำา5จดนาหมายถงโปรตเกสทขจดอทธพลของมสลมออกไปและตงประเทศไดเมอกษตรยอลฟองโซท1สงหารกษตรยมวร5คนไดสำาเรจ) เสนตรงกลางนนคอเสนแบงเขต(Demarcation Line)ระหวางสเปน(ดานทศตะวนตก)กบโปรตเกส(ดานทศตะวนออก)หากมองจากเสนแบงเขตนขนไปจากดานลางกเหนไดวาลากผานบราซลกบนวฟาวดแลนดดงนนแผนทของรแบโฮจงกำาหนดใหบราซลกรนแลนดและบางสวนของนวฟาวดแลนดเปนของโปรตเกสขณะทสเปนไดรบดนแดนทงหมดทอยในระยะ180องศาทางตะวนตกของเสนตรงนนไดแกพนทสวนใหญในโลกใหม(อเมรกาใต)รวมทงฟลปปนสและหมเกาะเครองเทศทยงเปนกรณพพาทระหวางโปรตเกสกบสเปนอยในขณะนน กรณพพาทเกดขนหลงจากทโปรตเกสเดนเรอมาทางตะวนออกจนถงมะละกาเมอค.ศ.1511(พ.ศ.2054)และไดขาวเรองเครองเทศในหมเกาะโมลกกะจงเดนทางไปถงตงแตค.ศ. 1512(พ.ศ. 2055)ขณะทเฟอรดนนดแมกเจลแลนนกเดนเรอชาวโปรตเกสททำางานรบใชราชสำานกสเปนและไดขาวเรองหมเกาะเครองเทศเดนเรอมาทางตะวนตกออมผานแหลมฮอรนปลายสดของ“โลกใหม”(ตรงชองแคบแมกเจลแลน)แลวตดขามทะเลอนกวางใหญ(คอมหาสมทรแปซฟก)ไปถงหมเกาะฟลปปนสในปค.ศ. 1521(พ.ศ. 2064)แมกเจลแลนเสยชวตทฟลปปนสแตคณะสำารวจของเขาไปจนถงหมเกาะโมลกกะเมอค.ศ.1522(พ.ศ. 2065)แลวอางสทธในหมเกาะทงสองนใหกบสเปนทำาใหเกดขอขดแยงอนสบเนองมาจากสนธสญญาทอรเดสซญาสจนนำาไปสการประชมตกลงรวมกนเมอค.ศ. 1524(พ.ศ. 2067)ทเมองบาดาโฮส(Badajos)ตรงชายแดน


สเปนและเมองเอลวาส (Elvas) ทชายแดนโปรตเกสซงอยใกลกน เพอหาขอสรปเรองหมเกาะฟลปปนสตามขอตกลงในสนธสญญาทอรเดสซญาส วาตงอยในเขตอทธพลของฝายใด เมอทประชมหาขอสรปไมได สเปนจงขอสงวนใหหมเกาะนอยในความครอบครองของสเปน รแบโฮไดเขารวมประชมเมองบาดาโฮสในปค.ศ. 1524(พ.ศ. 2067)ดวยตอนททประชมไมสามารถหาขอสรปได ชาวสเปนจงตกลงวาจะเขยนเสนแบงเขตแดนไวในแผนททงหมดของสเปนนบแตนน เมอรแบโฮเขยนแผนทโลกแผนนเขาจงเขยนเสนแบงเขตตามสนธสญญาทอรเดสซญาสไวทระยะ370ไมลทะเลทางตะวนตกของเกาะซานอนโตนโอซงอยทางดานตะวนตกสดของหมเกาะเคปเวรดสวนหมเกาะฟลปปนสและหมเกาะโมลกกะทยงไมไดขอสรปนนรแบโฮวางไวในเขตอทธพลของสเปนดงจะสงเกตไดจากรปเครองมอวดมมสงบนทองฟา (astrolabe)ทเหนเปนวงกลมใหญทมมขวาลางของแผนท มธงโปรตเกสกำากบอยดานซายและธงสเปนอยทางดานขวา เมอมองตามเสนแบงเขตทอยตรงกลางวงกลมขนไป เหนวาเสนนนตดผานชวา (Iavas) โดยมหมเกาะโมลกกะและจนตงอยในเขตสเปน (สงเกตธงคาสตลและเลออนตรงแผนดนจนทางดานขวาของแผนท) เสนแวง(Meridian)ตามสนธสญญาทอรเดสซญาสแบงเขตอทธพลไดเพยงซกโลกเดยวเพราะวาโลกมสณฐานกลมดงนนเมอโปรตเกสกบสเปนเดนทางสำารวจไปตามเขตอทธพลของตนเรอยๆจงอางสทธในพนททบซอนกนอกนอกจากจะลากเสนแวงท180(Anti Meridian)ในอกซกโลกหนงดวยเพอแบงเขตอทธพลในโลกอยางสมบรณทงสองซกโปรตเกสกบสเปนจงเจรจาตกลงกนกำาหนดเสนแบงเขตสวนท2โดยลงนามในสนธสญญาซาราโกซาณเมองซาราโกซา(เมองหลวงของอะรากอน)เมอวนท22เมษายนค.ศ. 1529(พ.ศ. 2072)อนเปนการยตขอพพาทเรองการแบงเขตอทธพลของโปรตเกสกบสเปนไปในทสด

บทสรป

กลาวโดยสรปเกยวกบสนธสญญาทอรเดสซญาสไดดงน 1.เปนสนธสญญาทสะทอนใหเหนการประนประนอมกนของดนแดนในคาบสมทรไอบเรย ไดแก โปรตเกส กบคาสตลและอะรากอนเพอหลกเลยงขอขดแยงและเกยวของกบผลประโยชนของตนในอนาคตโดยแบงโลกทอยนอกทวปยโรปออกเปน2สวนแลวตกลงใหโปรตเกสไดสทธครอบครองดนแดนทางดานตะวนออกในขณะทสเปนไดสทธครอบครอง ดนแดนดานทศตะวนตก 2.เปนสนธสญญาฉบบแรกทแสดงถงการแผอทธพลของลทธจกรวรรดนยมในโลกสมยใหมทใชไดกบโปรตเกสและสเปนเทานนการแบงเขตอทธพลนมศนยกลางอยทมหาสมทรแอตแลนตกซงขณะนนเขาใจกนวาเปนผนนำาทกนระหวางตะวนตก(ยโรป)กบตะวนออก(เอเชย)การแบงอทธพลในโลกเปน2สวนอยางสมบรณเกดขนเมอโปรตเกสทราบวาหมเกาะโมลกกะเปนแหลงปลกกานพลจงเดนทางมาถงดนแดนนกอนตอมาคณะสำารวจของสเปนไดเดนทางจากตะวนตกมาถงทนดวยและเกดขอขดแยงกนอกโปรตเกสกบสเปนจงตองเจรจาเพอแบงเขตอทธพลกนอกครงทำาใหโปรตเกสไดสทธในหมเกาะโมลกกะสวนสเปนไดสทธในหมเกาะฟลปปนสเมอมการลงนามในสนธสญญาซาราโกซาค.ศ.1529(พ.ศ. 2072)จงเปนการแบงเขตอทธพลในโลกระหวางโปรตเกสกบสเปนไดอยางสมบรณแทจรง เปนสนธสญญาทสะทอนใหเหนความขดแยงเรองการเมองภายในคาบสมทรไอบเรย ทโปรตเกสกบสเปนตางใชโองการของสนตะปาปา (the Papal Bull) เพอผลประโยชนของตน จนทำาใหเกดความเขาใจผด คดวาสนตะปาปาเปนผกำาหนดเสนสมมตทแบงโลกเปน2สวนตามสนธสญญาทอรเดสซญาสอนทจรงแลว“เสนสมมต”นนปรากฏอยในโองการของสนตะปาปาอเลกซานเดอรท6ชอInter caetera ตางหาก


http://avalon.law.yale.edu/15th_century/mod001.asp retrieved on 17 August 2011http://en.wikipedia.org/wiki/Ferdinand_II_of_Aragon retrieved on 17 August 2011http://en.wikipedia.org/wiki/Isabella_I_of_Castile retrieved on 17 August 2011http://en.wikipedia.org/wiki/John_II_of_Portugal retrieved on 17 August 2011http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_papal_bulls retrieved on 17 August 2011http://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Zaragoza retrieved on 4 September 2011http://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Tordesillas retrieved on 4 September 2011http://es.wikipedia.org/wiki/Tratado_de_Alcovas retrieved on 4 September 2011http://es.wikipedia.org/wiki/Tratado_de_Tordesillas retrieved on 4 September 2011http://usuarios.multimania.es/Onuba/MA1.htm retrieved on 17 August 2011http://www.catholic-forum.com/saints/pope0214a.html retrieved on 17 August 2011http://www.henry-davis.com/MAPS/Ren?Ren1/346mono.html retrieved on 4 September 2011http://www.tordesillas.net/webs/inicio.php?cont=1&id=1&cat=3 retrieved on 4 September 2011http://www.u-s-history.com/pages/h1028.html retrieved on 4 September 2011แผนทโลกCantino, 1502และCarta Universal, 1529(ดวยความอนเคราะหจากคณธวชชยตงศรวานช)

บรรณานกรม

treaty of tordesillas

Documents