troskovi
TRANSCRIPT
Troškovi
Definicija troškova
Troškovi predstavljaju vrijednosni izraz trošenja elemenata reprodukcije.
Umnožak utrošaka i cijena utrošenih elemenata.
Klasifikacija troškova
Prema elementima reprodukcije Mjestu nastanka Vezanosti za nosioce Načinu obračuna po nosiocima Uslovljenosti proizvodnjom i njenom pripremom
Klasifikacija troškova prema uslovljenosti proizvodnjom i njenom pripremom
- Da li troškovi reaguju na promjenu obima proizvodnje ili ne.
1) (Apsolutno) fiksni troškovi 2) Relativno fiksni troškovi 3) Varijabilni troškovi – proporcionalno
varijabilni, progresivno varijabilni i degresivno varijabilni
Apsolutno fiksni troškovi
Fiksan – stalan, nepromjenjiv Zavise od veličine proizvodnog kapaciteta a ne zavise od veličine
proizvodnje. Npr. plate menadžmenta, administracije, vremenska amortizacija, plaćanje najma, kamata...
FT – ukupni fiksni troškovi f, ft – jedinični (prosječni) fiksni troškovi ft = FT/Q Q – obim proizvodnje
Kr = 0 – koeficijent reagibilnosti Kr = %ΔT / %ΔQ
Q
FT
FT
q
ft
ft
Relativno fiksni troškovi
Fiksni su u okviru jedne zone, stepena iskorištenja kapaciteta, a uvođenjem nove zone, smjene, proširivanjem kapaciteta dolazi do njihovog skokovitog rasta. (Tr. nove radne snage, nabavka specijalnih alata, priprema nove zone proizvodnje...)
RFT – ukupni relativno fiksni tr. rf – jedinični relativno fiksni tr. rf = RFT/Q
Kr = 0, Kr >1
I
II
III
Q
RFT
q
rf
Varijabilni troškovi
Zavise od obima proizvodnje. Rastu kada raste obim proizvodnje, opadaju kada opada obim proizvodnje, nema ih kada nema proizvodnje.(tr. materijala, plate direktnih radnika, funkcionalna amort.)
Njihov rast može biti proporcionalan rastu obima proizvodnje (proporcionalno varijabilni tr.), mogu brže rasti troškovi od rasta obima proizvodnje (progresivno varijabilni) ili sporije rasti od obima proizvodnje (degresivno varijabilni)
Proporcionalno varijabilni troškovi
Rastu istom brzinom kako raste i obim proizvodnje.
VT – ukupni proporcionalno varijabilni tr. v, vt – jedinični proporcionalno varijabilni
Kr =1
Q
VT
q
v
Progresivno i degresivno varijabilni troškovi
Progresivni – rastu brže od rasta obima proizvodnje
Degresivni - rastu sporije od rasta obima proizvodnje
VTprog , vprog Kr > 1 VTdegr , vdegr Kr < 1
Q q
VTprog vprog
VTdegr vdegr
Ukupni troškovi (UT,T = FT + RFT + VT)
Zona degresije
Zona optimalnosti(proporcionalnosti)
Zona progresije
Ukupni prosječni (jedinični) troškovi – pt ili t =UT/Q, t = f+rf+v
q
pt
Zona degresije Zona
optimalnosti
Zona progresije
1) Popuniti sljedeću tabelu:
Q FT v VT nepr
UT pt Kr
0 ---------
10 20 2.000
20 1.000 2.400
30 2.600
40 2.700
50 3.000
Rješenje zadatka
Q FT v VT nepr VT UT pt Kr
0 1.000 ------- --------- ------ 1.000 --------
10 1.000 20 2.000 200 3.200 320
20 1.000 20 2.400 400 3.800 190
30 1.000 20 2.600 600 4.200 140
40 1.000 20 2.700 800 4.500 112,5
50 1.000 20 3.000 1.000 5.000 100
Zadaci
Pri proizvodnji od 10.000 kom. proizvoda preduzeće ima fiksne troškove u iznosu od 3 miliona i varijabilne u iznosu od 5 miliona. Izračunati ukupne troškove za proizvodnju od 20.000 kom proizvoda i prosječne za proizvodnju od 25.000 kom.
Zadaci
Q = 10.000
FT = 3.000.000 KM
VT = 5.000.000 KM
UT =? za Q = 20.000
t = ? za Q = 25.000
UT20.000 = FT + VT20.000
VT20.000 = v x 20.000
v = VT/Q = 5.000.000/10.000 = 500
VT20.000 = 500 x 20.000 = 10.000.000 KM
UT20.000 = 13.000.000
t25.000 = f25.000 + v f25.000 = FT/25.000 = 120
KM/kom t25.000 = 120 + 500 = 620 KM
Zadaci
2) Pri maksimalnom obimu proizvodnje preduzeće proizvede 200 kom proizvoda. Pri 70%-tnom korištenju kapaciteta ukupni troškovi iznose 200.000 KM a jedinični fiksni 700 KM. Izračunati ukupne troškove za 80% korištenja kapaciteta.
Zadaci
Q max = 200 kom
UT 70% = 200.000 KM
f 70% = 700 KM
UT 80% =? UT 80% = FT + VT 80% FT = f 70% x Q 70% = 700 x (Qmax x 0,7) FT = 700 x (200 x 0,7) = 700 x 140 =98.000
Zadaci
v = VT 70% / Q 70%
VT 70% = UT 70% - FT = 200.000 – 98.000 =
102.000 KM
v = 102.000 / 140 = 728,57 KM/kom UT 80% = 98.000 + 728,57 x Q80% Q80% = Qmax x 0,8 = 160 kom
UT 80% = 214.571 KM