ts en iso 5817 kusurlar i̇çi̇n kali̇te sevi̇yeleri̇

ICS 25.160.40 TRK STANDARDI TSEN ISO 5817/ /Mart 2010

aaaaaaaaaaa

TRK STANDARDITURKISH STANDARD

TS EN ISO 5817Mart 2010

ICS 25.160.40

KAYNAK - ELK, NKEL, TTANYUM VE BUNLARIN ALAIMLARINDA ERGTME KAYNAKLI (DEMET KAYNAI HAR) BRLETRMELER - KUSURLAR N KALTE SEVYELER Welding - Fusion-welded joints in steel, nickel, titanium and their alloys (beam welding excluded) - Quality levels for imperfections

TS EN ISO 5817 (2010) standard, EN ISO 5817 (2007) standard ile birebir ayn olup, Avrupa Standardizasyon Komitesinin (CEN, rue de Stassart 36 B-1050 Brussels) izniyle baslmtr. Avrupa Standardlarnn herhangi bir ekilde ve herhangi bir yolla tm kullanm haklar Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) ve ye lkelerine aittir. TSE kanalyla CENden yazl izin alnmakszn oaltlamaz.

TRK STANDARDLARI ENSTTS Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA

Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak

gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz.

Bu standard oluturan htisas Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini

bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn kranla anarz.

Kalite Sistem Belgesi malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas) TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

TSEK Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markas Kullanma Hakk) Kritere Uygunluk Belgesi; Trk Standardlar bulunmayan konularda firmalarn rnlerinin ilgili uluslararas standardlar, benzeri Trk Standardlar, dier lkelerin milli standardlar, teknik literatr esas alnarak Trk Standardlar Enstits tarafndan kabul edilen Kalite Faktr ve Deerlerine uygunluunu belirten ve akdedilen szleme ile TSEK Markas kullanma hakk verilen firma adna dzenlenen ve zerinde TSEK Markas kullanlacak rnlerin ticari Markas, cinsi, snf, tipi ve trn belirten geerlilik sresi bir yl olan belgedir.

DKKAT! TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir garanti sz konusu deildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.

TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 25.160.40 TRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Mart 2010

n sz

Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN ISO 5817 (2007) standard esas alnarak, TSE Metalurji htisas Grubu'nca TS EN ISO 5817 (2007) standardnn revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 09 Mart 2010 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.

Bu standardn kabul ile TS EN ISO 5817: 2007 iptal edilmitir. Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patent

hakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.


indekiler

0 Giri ........................................................................................................................................................1 1 Kapsam...................................................................................................................................................2 2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar .........................................................................................2 3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................2

3.1 Kalite seviyesi.......................................................................................................................................2 3.2 Amaca uygunluk...................................................................................................................................3 3.3 Ksa kusurlar.........................................................................................................................................3 3.4 Sistematik kusurlar ...............................................................................................................................3 3.5 zdm alan .......................................................................................................................................3 3.6 Enine kesit alan ..................................................................................................................................3

4 Semboller ...............................................................................................................................................4 5 Kusurlarn deerlendirilmesi................................................................................................................4 Ek A (Bilgi iin) - Kusurlar yzdesinin tayini iin rnekler.....................................................................22 Ek B (Bilgi iin) - Bu standardn kullanlmas iin ilve bilgi ve klavuz ...............................................25 Kaynaklar.....................................................................................................................................................26


1

Kaynak - elik, nikel, titanyum ve bunlarn alamlarnda ergitme kaynakl (Demet kayna hari) birletirmeler - Kusurlar iin kalite

seviyeleri

0 Giri Bu standard, uygulama kodlar ve/veya dier uygulama standardlarnn taslann yazlmasnda referans olarak kullanlmaldr. Bu standard ISO 6520-1de verilen ksa gsterilileri esas alan ergitme kaynak kusurlarnn basitletirilmi bir ayrmn kapsar. ISO 6520-1de izah edilen kusurlarn bazlar dorudan kullanlm ve bazlar beraber gruplandrlmtr. ISO 6520-1den alnan temel saysal atf sistemi kullanlmtr. Bu standardn amac normal imaltta beklenebilecek tipik kusurlarn boyutlarn belirlemektir. Bu standard, fabrikada yaplan kaynakl imalt iin gerekli bir kalite sistemi ierisinde kullanlabilir. Bu standard, zel bir uygulama iin bir seimin yaplabilecei ayr boyutsal deerler seti salar. Her bir durum iin gerekli kalite seviyesi uygulama standardyla veya ilgili imalt ve/veya dier taraflarla balantl sorumlu tasarmc tarafndan tanmlanmaldr. malt balamadan nce tercihen teklif veya sipari aamasnda seviye ngrlm olmaldr. zel amalar iin ilve ayrntlar ngrlebilir. Bu standardda verilen kalite seviyeleri, temel referans veriyi oluturur ve herhangi bir zel uygulamayla zel olarak ilgili deildir. Kalite seviyeleri imal edilmi bir yapdaki kaynakl birletirme tiplerine atfta bulunur ve komple mamul veya bileenin kendisine atfta bulunmaz. Bu sebeple ayn mamul veya bileendeki bireysel kaynakl birletirmelere farkl kalite seviyelerinin uygulanmas mmkndr. Normal olarak zel bir kaynakl birletirme iin kusurlara ilikin boyutsal snrlarn bir kalite seviyesi ile belirlenerek tamamen kapsanmas beklenir. Baz durumlarda ayn kaynakl birletirmede farkl kusurlar iin farkl kalite seviyelerinin belirlenmesi gerekli olabilir. Herhangi bir uygulama iin kalite seviyesinin seimi tasarm kabullerini, mteakip ilemleri (rnein, yzey hazrlama), gerilim tiplerini (rnein statik, dinamik), hizmet artlarn (rnein, scaklk, evre) ve hata sonularn dikkate almaldr. Ekonomik faktrler de nemlidir. Bu sebeple yalnzca kaynak maliyetini deil ayn zamanda muayene deney ve onarmn da kapsamaldr. Bu standard, Madde 1de sralanan ergitme kaynak ilemlerine ilikin kusur tiplerini kapsamasna ramen dikkate alnmas gereken konularda ilem ve uygulamaya da tatbik edilir. Kusurlar gerek boyutlarna gre adlandrlr, tespitleri ve deerlendirilmeleri bir veya daha fazla tahribatsz muayene metodunun kullanlmasn gerektirebilir. Kusurlarn tespiti ve boyutlandrlmas muayene metotlarna ve uygulama standard veya szlemede belirtilen muayene kapsamna baldr. Tespit edilen kusurlar iin gerekli hususlar bu standardn konusunu tekil etmez Ancak ISO 17635 farkl tahribatsz muayene metotlar iin kabul seviyeleri ile kalite seviyeleri arasndaki ilikiyi kapsar. Bu standard, kaynaklarn dorudan gzle muayenesine uygulanabilir. Standard tahribatsz muayene ile yaplan tespit veya boyutlandrmann tavsiye edilen metotlarnn ayrntsn kapsamaz. Ultrasonik, radyografik, girdap akmlar, penetrant, manyetik parack muayenesi gibi tahribatsz muayene metotlarna uygulanabilecek uygun kriterleri tespit etmek iin bu snrlarn kullanmnda glkler olduu dikkate alnmaldr ve muayene, inceleme ve deneyler iin artlar vastasyla desteklenmesi gerekebilir. Kusurlar iin kullanlan deerler normal kaynak uygulamasnda dikkate alnmaldr. Daha st seviye zel artlar, zel kaynak ilemleri veya sk lboratuvar artlar altnda talama veya kaynak gibi ek imalt ilemlerini gerektirir. Bu standardla ilgili herhangi bir konunun resm yorumu iin talepler, TSE kanalyla ISO/TC 44/SC 10 sekreterliine ynlendirilmelidir. Tam bir liste iin www.iso.org. a bavurulmaldr.


2

1 Kapsam Bu standard, elik, nikel, titanyum ve bunlarn alamlarnn btn tiplerinde ergitme kaynakl (demet kayna iin hari) birletirmelerdeki kusurlarn kalite seviyelerini kapsar. Bu standard, 0,5 mmnin zerindeki malzeme kalnlklarna uygulanr. eliklerde demet kaynakl birletirmeler iin kalite seviyeleri, ISO 13919-1de mevcuttur. Kaynakl imaltn geni bir aral iin uygulamaya msaade edecek kalite seviyesi verilmitir. Bunlar B, C ve D sembolleri ile gsterilmitir. B kalite seviyesi, bitirilmi kaynak zerindeki en yksek artlara karlk gelir. Kalite seviyeleri, imalt kalitesine atfta bulunur ve imal edilen mamuln amaca uygunluuyla ilgili deildir (Madde 3.2ye baknz). Bu standard; - Alamsz ve alaml eliklere, - Nikel ve nikel alamlarna, - Titanyum ve titanyum alamlarna, - Elle, mekanize ve otomatik kaynaklara, - Btn kaynak konumlarna, - Aln kaynaklar, i ke kaynaklar ve branman balantlar gibi btn kaynak tiplerine, - ISO 4063'e gre aadaki kaynak ilemlerine ve bunlarn tarif ettii alt ilemlerine: - 11 Gaz korumasz metal ark kaynana, - 12 Tozalt ark kaynana, - 13 Koruyucu gaz metal ark kaynana, - 14 Sarf edilmeyen elektrotla koruyucu gaz kaynana, - 15 Plzma ark kaynana, - 31 Oksi-yakt gaz kaynana (sadece elik iin) uygulanr. Bu standard, tane bykl, sertlik gibi metalurjik konular kapsamaz. 2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste halinde verilmitir. Tarih belirtilen atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas art ile uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi halinde en son basks kullanlr.

EN, ISO, IEC Ad TS No1) Ad vb. No (ngilizce) (Trke)

ISO 2553: 1992 Welded, brazed and soldered joints - Symbolic representation on drawings

TS 3004 EN 22553: 2000

Teknik resim - Kaynaklarn sembolik olarak gsterilmesi kurallar

ISO 4063:1998 Welding and allied processes - Nomenclature of processes and reference numbers

TS 7307 EN ISO 4063: 2006

Kaynak ve kaynakla ilgili ilemler - lemlerin adlandrlmas ve referans numaralar

ISO 6520-1: 1998

Welding and allied processes - Classification of geometric imperfections in metallic materials Part 1: Fusion welding

TS EN ISO 6520-1: 2008

Kaynak ve ilgili ilemler-Metalik malzemelerde geometrik kusurlarn snflandrlmas-Blm 1: Ergitme kayna

3 Terimler ve tarifler Bu standardn amacna uygun olarak aada verilen terimler ve tarifler kullanlr. 3.1 Kalite seviyesi Seilen kusurlarn tip ve boyutunu esas alan bir kaynak kalitesi tanm. 1) TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. * iaretli

olanlar bu standardn basld tarihte ngilizce metin olarak yaynlanm olan Trk Standardlardr


3

3.2 Amaca uygunluk Belirli artlar altnda tarif edilen bir amaca hizmet etmek iin bir mamuln, ilem veya hizmet kabiliyeti. 3.3 Ksa kusurlar Kusurlarn ouna uygulanabilecek aralkta, kaynan herhangi bir 100 mm uzunluunda, toplam uzunluu 25 mm'den daha byk olmayan veya 100 mm'den daha ksa bir kaynak iin kaynak uzunluunun en fazla % 25'i kadar olan bir veya daha fazla kusur. 3.4 Sistematik kusurlar Muayene edilecek kaynak uzunluu boyunca kaynaklarda dzenli mesafelerde dalm kusurlar izelge 1de verilen kusurlarn snrlar iinde kalan tek kusurlarn lleri. 3.5 z dm alan Dikkate alnan kaynak hacmi boyunca dalm olan kusurlarn iki boyutlu olarak dnlen alan. Yzey atlak alannn aksine kusurlarn oluumu radyografik olarak incelendiinde (ekil 1e baknz) kaynak kalnlna baldr. 3.6 Enine kesit alan Krma veya paralara ayrmadan sonra gz nne alnacak alan.

Aklama 1 x-n 3 6-kat kalnlk 5 2-kat kalnlk 2 Her bir birim hacim iin 4 gzenek 4 3-kat kalnlk 6 1-kat kalnlk

ekil 1 Her bir birim hacim gzeneklerin benzer oluumlu numunelerinin radyografik filmleri


4

4 Semboller izelge 1'de aadaki semboller kullanlmtr : a ke kayna anma kalnl (ISO 2553e de baknz), b Kaynak ykseltisinin genilii, d Gzenek ap, h Kusurun ykseklik veya genilii, l Kaynan boyuna ynde kusur uzunluu, lp zdm veya enine kesit blgesi uzunluu, s Aln kayna anma kalnl (ISO 2553e de baknz), t Levha veya et kalnl (anma ls), wp Kaynak genilii veya krlma blgesi durumunda ykseklik, z ke kaynaklarnn kenar uzunluu (ISO 2553e de baknz), Kaynak kenar as, Asal kaklk as. 5 Kusurlarn deerlendirilmesi Kusurlarn snrlar izelge 1'de verilmitir. Bu snrlar tamamlanm kaynaa uyguland gibi imaltn bir ara kademesine de uygulanabilir. Kusurlarn tespiti iin makro muayeneden farkl bir metot kullanlrsa, yalnzca 10 bytmeye eit veya daha kk bytme kullanlarak tespit edilebilen kusurlar dikkate alnmaldr. Buradaki istisna souk katlanmalar (izelge 1de, No:1.5e baknz) ve mikro atlaklardr (izelge 1de, No:2.2ye baknz). Sistematik kusurlara, yalnzca, izelge 1deki dier artlarn salanmas kouluyla D kalite seviyesinde izin verilir. Bir kaynakl birletirme, normal olarak her bir bamsz kusur tipi iin ayr ayr deerlendirilmelidir. Birletirmenin herhangi bir enine kesitinde meydana gelen farkl kusur tipleri, zel bir dikkat gerektirebilir (oklu kusurlara baknz). oklu kusurlar iin snrlar (izelge 1e baknz) sadece tek bir kusur iin artlar almadnda uygulanabilir. En kk kusurun en byk boyutundan daha kk bir mesafeyle birbirinden ayrlm iki bitiik herhangi bir kusur tek bir kusur olarak dikkate alnmaldr.


5

izelge 1 Kusurlar iin snrlar

Kalite seviyeleri iin kusur snrlar No ISO 6520-1e gre referans

no

Kusur tantm Notlar t mm

D C B

1 Yzey kusurlar 1.1 100 atlak - 0,5 Msaade edilmez Msaade edilmez Msaade edilmez 1.2 104 Krater atla - 0,5 Msaade edilmez Msaade edilmez Msaade edilmez

Tek bir deliin en byk boyutu - Aln kaynaklar iin, - ke kaynaklar iin.

0,5 - 3 d 0,3s d 0,3a

Msaade edilmez

Msaade edilmez

1.3 2017 Yzey delii

Tek bir deliin en byk boyutu - Aln kaynaklar iin, - ke kaynaklar iin

> 3

d 0,3s, ancak en ok 3mm d 0,3a, ancak en ok 3 mm

d 0,2s, ancak en ok 2mm d 0,2a, ancak en ok 2 mm

Msaade edilmez

0,5 - 3 h 0,2t

Msaade edilmez Msaade edilmez 1.4 2025 U krater oluu

> 3 h 0,2t, ancak en ok 2 mm

h 0,1t, ancak en ok 1 mm

Msaade edilmez

Ergime noksanl (yetersiz ergime)

- Msaade edilmez Msaade edilmez Msaade edilmez 1.5 401

Mikro ergime noksanl

Sadece mikro inceleme vastasyla tespit edilebilir.

0,5

Msaade edilir Msaade edilir Msaade edilmez

1.6 4021 Tamamlanmam kk nfuziyeti

Sadece tek taraftan aln kaynaklar iin

0,5 Ksa kusurlar: h 0,2t, ancak en ok 2 mm

Msaade edilmez Msaade edilmez


6

izelge 1 in devam


no


D C B

0,5-3 Ksa kusurlar: h 0,2t

Ksa kusurlar: h 0,1t

Msaade edilmez 1.7 5011 5012

Srekli yanma oluu Kesintili yanma oluu

Dzgn gei gerektirir Bu sistematik bir kusur olarak kabul edilmez.

>3 h 0,2t, ancak en ok 1 mm

h 0,1t, ancak en ok 0,5 mm

h 0,05t, ancak en ok 0,5 mm

0,5-3 h 0,2 mm + 0,1t

Ksa kusurlar: h 0,1t

Msaade edilmez 1.8

5013

ekme oluu Dzgn gei gerektirir

>3 Ksa kusurlar: h 0,2t ,ancak en ok 2 mm

Ksa kusurlar: h 0,1t ,ancak en ok 1 mm

Ksa kusurlar: h 0,05t ,ancak en ok 0,5 mm

1.9 502 Ar kaynak metali (aln kayna)

Dzgn gei gerektirir

0,5 h 1 mm+0,25b, ancak en ok 10 mm

h 1 mm+0,15b, ancak en ok 7 mm



7

izelge 1 in devam


no


D C B

1.10 503

Ar d bkeylik (i ke kayna)

0,5 h 1 mm+0,25b, ancak en ok 5mm

h 1 mm+0,15b, ancak en ok 4mm

h 1 mm+0,1b, ancak en ok 3mm

0,5 - 3 h 1 mm+0,6b h 1 mm+0,3b h 1 mm+0,1b 1.11

504

Ar nfuziyet

> 3 h 1 mm+1,0b, ancak en ok 5 mm




8

izelge 1 in devam


no

Kusur tantm Notlar t mm D C B

1.12 505

Yanl kaynak kenar

- Aln kayna

0,5 90 110 150

- ke kayna

a1 a a2 a

0,5 90 110 110

1.13 506 Binme/tama

0,5 h0,2b Msaade edilmez Msaade edilmez

0,5-3 Ksa kusurlar : h0,25t

Ksa kusurlar : h0,1t

Msaade edilmez 1.14

509 511

kme Yetersiz doldurulmu kaynak az

Dzgn gei gerekir.

>3 Ksa kusurlar : h0,25t ancak en ok 2 mm

Ksa kusurlar : h0,1t ancak en ok 1 mm

Ksa kusurlar : h0,05t ancak en ok 0,5 mm

1.15 510 e yanma - 0,5 Msaade edilmez Msaade edilmez Msaade edilmez


9

izelge 1 in devam


no


D C B

1.16 512

ke kaynann ar asimetriklii [ar kenar (bacak) eitsizlii]

Simetrik bir i ke kaynann ngrlmedii durum

0,5 h2 mm+0,2a h2 mm+0,15a h1,5 mm+0,15a

0,5-3 h0,2 mm+0,1t Ksa kusurlar : h 0,1t

Msaade edilmez 1.17

515

Kk ibkeylii Dzenli gei gerekir

>3 Ksa kusurlar : h 0,2t, ancak en ok 2 mm

Ksa kusurlar : h 0,1t, ancak en ok 1 mm

Ksa kusurlar : h 0,05t, ancak en ok 0,5 mm

1.18 516 Kk gzenei Katlama annda (yetersiz altlk gaz gibi) kaynak metalinin kabarcklanmas sebebiyle bir kaynan kknde sngerimsi oluum

0,5 Mevzii olarak msaade edilir



10

izelge 1 in devam


no


1.19 517

Kt yeniden balatma

- 0,5 Msaade edilir. Snr yeniden balatma sebebiyle oluan kusurun tipine baldr.


0,5-3 Ksa kusurlar : h0,2 mm+0,1a

Ksa kusurlar : h0,2 mm

Msaade edilmez 1. 20

5213

Yetersiz (boaz) kalnlk

Daha derin nfuziyet dayanmna sahip ilemlere uygulanmaz

> 3 Ksa kusurlar : h0,3 mm+0,1a, ancak en ok 2 mm

Ksa kusurlar : h0,3 mm+0,1a, ancak en ok 1 mm

Msaade edilmez

1. 21 5214 Ar (boaz) kalnlk ke kaynann gerek kalnl ok byk

0,5 Snrsz h1mm+0,2a, ancak en ok 4 mm

h1mm+0,15a, ancak en ok 3 mm

1. 22 601 Rastgele ark - 0,5 Esas metal zellikleri etkilenmediinde msaade edilir


1. 23 602 Srant - 0,5 Malzeme, korozyon korumas gibi uygulamaya bal kabul


11

izelge 1 in devam


no


D C B

2 kusurlar

2.1 100 atlaklar Mikro atlaklar ve krater atlaklar haricindeki btn atlaklar

0,5 Msaade edilmez Msaade edilmez Msaade edilmez

2. 2 1001 Mikro atlaklar Genellikle mikroskop (50x) altnda grlebilen bir atlak

0,5 Msaade edilir atlama hassasiyetine zel atfta bulunulan esas metalin tipine bal olarak kabul

Kusurlar iin aadaki artlar ve snrlar karlanmaldr. Bilgi iin Ek Aya da bakn.

a1) z dm alana ait kusurlarn (sistematik kusurlar dahil) alannn en byk boyutu Not: zdm alandaki gzenek katlarn saysna (kaynak hacmine) baldr.

0,5 Tek kat iin: % 2,5 ok kat iin: % 5

Tek kat iin: %1,5 ok kat iin: % 3

Tek kat iin: %1 ok kat iin: % 2

a2) Krlm blgeye (sadece imalt kaynak ve prosedr deneylerine uygulanabilir) ait kusurlarn (sistematik kusurlar dahil) enine kesit alannn en byk boyutu

0,5 % 2,5 % 1,5 % 1

2. 3

2011 2012

Gaz delii Dzenli dalm gzenek

b) Tek bir delik iin en byk boyut : - Aln kaynaklar - ke kaynaklar

0,5 d 0,4s ancak en ok 5 mm d 0,4a ancak en ok 5 mm

d 0,3s ancak en ok 4 mm d 0,3a ancak en ok 4 mm

d 0,2s ancak en ok 3 mm d 0,2a ancak en ok 3 mm


12

izelge 1 in devam


no


2.4 2013

Toplu (mevzii) gzenek

Farkl delik alanlarnn toplam (A1+A2+.), lp x wp deerlendirme alanna baldr (Durum 1). lp iin referans uzunluk, 100mm dir.

D, dA1 veya dA2den daha az olduunda hangisi daha kkse, A1 + A2 gzenek alanlarn evreleyen bir zarf bir kusur alan olarak gz nne alnmaldr (Durum 2).

Durum 1 (D>dA2)

Durum 2 (D


13

izelge 1 in devam

Kalite seviyeleri iin kusur snrlar No ISO 6520-1e gre referans no


Kusurlar iin aadaki boyut koullar ve snrlar karlanmaldr. Bilgi iin Ek Aya da baknz.

a) Kusurun (sistematik kusurlar dhil) izdm alan toplamnn en byk boyutu

0,5 % 16 % 8 % 4

2.4 2013

Toplu (mevzii) gzenek

b) Tek bir delik iin en byk boyut - Aln kaynaklar - ke kaynaklar

0,5

d 0,4 s, ancak en ok 4 mm d 0,4 a, ancak en ok 4 mm



2.5

2014

Dorusal gzenek

Durum 1 (D>d2)

Durum 2 (D


14

izelge 1 in devam


no


D C B

Farkl delik alanlarnn toplam

lp xwp deerlendirme alanna baldr (Durum 1). D birbirine komu olan deliklerin en kk apa sahip olanndan daha kk olduunda, iki deliin tam birletirilmi alan, kusurlarn toplam olarak kabul edilmelidir (Durum 2). Kusurlar iin aadaki artlar ve snrlar karlanmaldr. Bilgi iin Ek Aya da bakn.

a1) Kusurlarn alannn en byk boyutu (sistematik kusurlar dhil) izdm alan ile alkaldr. Not : zdm alanndaki gzenek, katlarn saysna (kaynak hacmine) baldr.

0,5

Tek kat iin % 8 ok kat iin % 16



a2) Kusurlarn enine kesit alannn en byk boyutu (sistematik kusurlar hari) krlma alan ile alakaldr (sadece imalt, kaynak veya prosedr deneylerine uygulanabilir).

0,5 % 8 % 4 % 2

2.5 2014

Dorusal gzenek

b) Tek bir delik iin en byk boyut: - Aln kaynaklar iin - ke kaynaklar iin

0,5





15

izelge 1 in devam


no


D C B

- Aln kaynaklar

0,5 d 0,4 s, ancak en ok 4 mm l s , ancak en ok 75 mm

d 0,3 s, ancak en ok 3 mm l s , ancak en ok 50 mm

d 0,2 s, ancak en ok 2 mm l s , ancak en ok 25 mm

2.6 2015 2016

Uzam oyuk Kurt delikleri

- ke kaynaklar

0,5 d 0,4 a, ancak en ok 4 mm l a , ancak en ok 75 mm

d 0,3 a, ancak en ok 3 mm l a , ancak en ok 50 mm

d 0,2 a , ancak en ok 2 mm l a , ancak en ok 25 mm

2.7

202

ekme oyuu - 0,5 Yzeye kmayan ksa kusurlara msaade edilir. - Aln kaynaklar: h 0,4 s, ancak en ok 4 mm - ke kaynaklar: h 0,4 a, ancak en ok 4 mm


2.8 2024 Krater borusu

h veya lnin en byk deeri llecek.

0,5 3 > 3

h/l 0,2 t h/l 0,2 t, , ancak en ok 2 mm


- Aln kaynaklar

0,5 h 0,4 s, ancak en ok 4 mm l s , ancak en ok 75 mm

h 0,3 s, ancak en ok 3 mm l s , ancak en ok 50 mm

h 0,2 s, ancak en ok 2 mm l s , ancak en ok 25 mm

2.9 300 301 302 303

Kat kalntlar Cruf kalntlar Toz kalntlar Oksit kalntlar

- ke kaynaklar 0,5 h 0,4 a, ancak en ok 4 mm l a , ancak en ok 75 mm

h 0,3 a, ancak en ok 3 mm l a , ancak en ok 50 mm

h 0,2 a , ancak en ok 2 mm l a , ancak en ok 25 mm


16

izelge 1 in devam


no


D C B

- Aln kaynaklar

0,5 h 0,4 s, ancak en ok 4 mm

h 0,3 s, ancak en ok 3 mm

h 0,2 s, ancak en ok 2 mm

2.10 304

Bakr haricindeki dier metalik kalntlar - ke kaynaklar

0,5 h 0,4 a, ancak en ok

4 mm h 0,3 a, ancak en ok 3 mm

h 0,2 a , ancak en ok 2 mm

2.11 3042 Bakr kalntlar - 0,5 Msaade edilmez Msaade edilmez Msaade edilmez

2.12 401 4011 4012 4013

Ergime noksanl (yetersiz ergime) Yan duvar ergime noksanl Pasolar aras ergime noksanl Kk ergime noksanl

0,5 Yzeye kmayan ksa kusurlara msaade edilir. - Aln kaynaklar: h 0,4 s, ancak en ok 4 mm - ke kaynaklar: h 0,4 a, ancak en ok 4 mm



17

izelge 1 in devam

Kalite seviyeleri iin kusur snrlar No ISO 6520-1e gre referans no


> 0,5

Ksa kusurlar: h 0,2 a, ancak en ok 2 mm


0,5 Ksa kusurlar: - Aln birletirme: h 0,2 s, ancak en ok 2 mm - T-birletirme: h 0,2 a, ancak en ok 2 mm

Ksa kusurlar: - Aln birletirme: h 0,1 s, ancak en ok 1,5 mm - ke birletirme: h 0,1 a, ancak en ok 1,5 mm

Msaade edilmez

2.13 402

Nfuziyet noksanl

0,5 Ksa kusurlar: h 0,2 t, ancak en ok 2 mm



18

izelge 1 in devam


no


D C B

3. Birletirme geometrisindeki kusurlar

Doru konumdan sapma ile ilgili snrlar. Aksi belirtilmedike doru konum, orta eksenlerin akmasdr (Madde 1e de bakn). t daha kk kalnla atfeder. Verilen snrlar iindeki dorusal kaklk, bir sistematik kusur olarak ele alnmaz (ekil A ve ekil Bye uygulanabilir).

0,5 - 3 h 0,2 mm + 0,25 t

h 0,2 mm + 0,15 t

h 0,2 mm + 0,1 t

> 3 h 0,25 t, ancak en ok 5 mm

h 0,15 t, ancak en ok 4 mm


3.1 507

Dorusal kaklk

0,5 h 0,5 t, ancak en ok 4 mm



ekil A: levhalar ve boyuna kaynaklar


19

izelge 1 in devam


no


D C B

3.2 508 Asal kaklk

0,5 4 2 1

0,5 - 3 h 0,5 mm + 0,1 a

h 0,3 mm + 0,1 a

h 0,2 mm + 0,1 a

3.3 617

ke kaynaklar iin doru olmayan kk aral

Sistematik kusurlar konusunda Madde 5in snrlamalar uygulanmaz

> 3 h 1 mm + 0,3 a, ancak en ok 4 mm

h 0,5 mm + 0,2 a, ancak en ok 3 mm

h 0,5 mm + 0,1a, ancak en ok 2 mm

4. oklu kusurlar

0,5 - 3 Msaade edilmez Msaade edilmez Msaade edilmez 4.1 Hibiri Her bir enine kesitteki oklu kusurlar a). En olumsuz birletirme aralndaki enine kesit (makrograf).

> 3 Kusurlarn en ok toplam ykseklii h 0,4 t veya 0,25 a

Kusurlarn en ok toplam ykseklii h 0,3 t veya 0,2 a

Kusurlarn en ok toplam ykseklii h 0,2t veya 0,15 a


20

izelge 1 in devam


no


D C B

4.1

4.2

Hi biri

Boyuna ynde izdm veya enine kesit alan

Durum 1 ( D > l3 )


21

izelge 1 in devam


no


D C B

4.2

Durum 2 ( D < l3 )

hxl alanlarnn toplam lp x wp deerlendirme alannn yzdesi olarak hesaplanmaldr (Durum 1). D birbirine komu olan kusurlarn daha ksa uzunlukta olanndan daha kk ise, iki kusurun tam birletirilmi alan kusurlarn toplam olarak kabul edilmelidir. (Durum 2). Not: Bilgi iin Ek Aya da bakn.

0,5 hxl %16 hxl %8 hxl %4

a) Ek Bye bakn.


22

Ek A (Bilgi iin)

Kusurlarn yzde tayini iin rnekler

Aadaki ekiller farkl kusur yzdelerinin tantmn verir. Bu ekiller radyograflar ve krk yzeyler zerindeki kusurlarn deerlendirilmesini desteklemelidir.

ekil A.1 - % 1 yzey,15 gzenek, d = 1mm

ekil A.2 - % 1,5 yzey, 23 gzenek, d = 1mm

ekil A.3 - % 2 yzey, 30 gzenek, d = 1mm


23

ekil A.4 - % 2,5 yzey, 38 gzenek, d = 1mm

ekil A. 5 - % 3 yzey, 45 gzenek, d = 1mm



24


ekil A.8 - % 8 yzey,122 gzenek, d = 1mm



25

Ek B (Bilgi iin)

Bu standardn kullanlmas iin ilve bilgi ve klavuz

Bu standard, elik, nikel, titanyum ve alamlarnn kaynakl birletirmelerinde, ergitme kaynak ilemleriyle (demet kayna hari) 0,5 mmye eit veya daha fazla kaynak kalnlklarnda kabul seviyesi iin artlar belirler. Uygulanabildiinde, dier ergitme kaynak ilemleri veya kaynak kalnlklar iin kullanlabilir. Farkl bileenler, ok sk olarak farkl uygulamalar ancak benzer artlar iin imal edilir. Bununla beraber, iin ayn kriterlere gre yaplmasn garanti altna almak iin farkl atlyelerde imal edilen ayn bileenlere ayn artlar uygulanmaldr. Bu standardn srekli uygulamalar, kaynakl yaplarn imaltnda kullanlan bir kalite gvencesi sisteminin ana esaslarndan biridir. oklu kusurlarn bileimi, verilen ekiller, st ste konulan bamsz kusurlarn bir teorik olasln gsterir. Byle bir durumda, btn msaade edilebilen sapmalarn toplam, farkl kusurlar iin ngrlen deerlerle snrlanm olmaldr. Yani tek bir kusurun snr deeri, rnein tek bir delik iin u hyi amamaldr.

Bu standard, kaynan kesitini gsteren fotografik bytmeler ve/veya yeniden retilmi radyograflar ve kk taraf ve yzeyi gsteren fotoraflar vastasyla eitli kalite seviyeleri iin kabul edilebilir kusurlarn boyutlarn gsteren gerek resimli bir katalogla birlikte kullanlabilir. "International Institute of Welding (IIW) ve Deutscher Verlag fr Schweien und verwandte Verfahren, Duesseldorf." tarafndan yaynlanan "ISO 5817ye gre kaynak kusurlarnn deerlendirilmesi iin referans radyograflar" byle bir katoloa rnek verilebilir. Bu katalog eitli kusurlarn deerlendirilmesi iin referans kartlarla ve msaade edilebilir kusur boyutlar ynnden gr farkllklar olduunda kullanlabilir.


26

Kaynaklar [1] ISO 13919-1:1996, Welding - Electron and laser-beam welded joints - Guidance on quality levels for

imperfections - Part 1: Steel [2] ISO 17635, Non-destructive examination of welds - General rules for fusion welds in metallic materials

ts en iso 5817 kusurlar i̇çi̇n kali̇te sevi̇yeleri̇

Documents